ΓΕΑ] ΕΤ Οχ\ ΝΟΒΠΛ Οαπι Ιιοο βάβηά' ιίΙ>η8 ταΜ ^ιπηο ΙίββΙΙι «οπρίοπιπι: 0[υί ηοΐ)Ϊ8 Ι ΓβϋςυβΓίιηί ηιίίίβΙ)3.ηί; ρι οϋίπβ ίίβπι 8, οαίαιη ηιαίπί Γ6ί1(ΙβΓβί«1•. ί φΐί ιηίΐιί Ια; ίαι-6ΐ•, Εκίβταβ ηοΙ>Ϊ8 ίιηρβΓίϊ; ίβιη (1β ιηηΐϋί πιαηιι Ιια-βίβύα 81ΐρβΓΕΓβΠ8 0,6 FRANCISCO A PFAFFENHOFFEN ET GENERE ET OMNIS DISCIPLINAE LIBERALIS STUDIO NOBILI, LITTERARUM PATRONO GENEROSO • , CHR. THEOPHILUS SCHUCH. } Cum Tuum, ut scis, consilium secutus sim de ' i ', hoc edendo Apicio, vir amicissime et multis nomi- nibus mihi colende, non diu quaerendus fuit cui 1. ~Mune libellum commendarem ex vetere et usitato { scriptorum more — sic namque veteres illi heroes qui nobis bene sentiendi et scribendi exemplum reliquerunt solebant apud eos quibus sua opera .- - niittebant praefari — quique protegeret ac tueretur, cuius item amplitudine, auctoritate, splendore opus- culum maius quodammodo et gravius et illustrius |* \ redderetur. aderas nempe, cum id consilii caperem, ; ú qui mihi huius auctor fuisti, dum etiam commen- '. tarer, aderas nunquamque gravabaris operam Tuam ] nobis impertire, quem tunc in oppidulo commoran- | | in tem de multis consulebam, aderas etiam re, plena manu largiebaris, ampla liberalitate vigilias nostras ' prosequébaris, ita satisfaciebas, ut exspectationem superaveris aetatis nostrae alter Maeeenas, nam ut ; j 4 Praefatio. romanus ille Maecenas consilio, divitiis, opera fa- vebat sui seculi literatis viris, ita et Tu noster fa- cis, quandoquidem doctos doctus ipse iuvas semper, sustentas, alis, das munera, prodes omnibus stu- diosis. nec porro dubito, quin nunc quoque vel maxime eidem ingenii mei foetui in publicum pro- deunti adesse velis, quo tutior inter iudiciorum pe- ricula versetur atque honestior Tuo nomine, Tuo patrocinio. optimo iure riteque Apicio Apicium de- dicandum existimavi cum ut observantiam probarem testatamque facerem, tum quod Te cum primis ista- rum rerum cognitione capi, isto antiquitatis genere temeri otiumque oblectare perspectum haberem, ut qui nunquam non lectites dignum quod in memo-^***" riae alveolos compingatur, semper erudita8 disse tationes et colloquia misceas, ut nec mensa doctis condimentis careat vixque dilabatur sine lectionis fructu quod sacris impenditur tempus, imo ubique genuinis suis animum exsaties opibus, ita ut nihil prorsus Tibi cum vulgo divitum indoctorum, quos recte olim Diogenes aureo onustas vellere pecudes vocitabat, commune esse patiaris. •. Utinam mihi cuius non est in transennam in- ducere, rosas et tragice loqui, farcire centones, os sublinere par esset ingenium laudibus Tuis vel sal- tem ut cupiditati meae satisfacerem, quamquam sua luce clarissimi viri alienis igniculis minus indigent et lumcn soli mutuare ineptum. verum verissima fronte dicam, veritatis oratio simplex, ex schola Praefatio. 5 cantilenam non audies. pol Tuam ad laudem quam apertis tibiis celebro — musicam docet amor et si fuerit indoctus prius — addito praefiscine! Alter Ianus es, alter Rhadamanthus iustitiaque iustior, alter Cydon, antiquis moribus, tam inculpatae vitae quam doctrinae non trivialis, specimen bonarum dis- ciplinarum, flos illibatus ingeniorum, attica fide, dignus quicum in tenebris micetur, aurum igni pro- batum, non lingua amicus, non fers altera manu aquam, ignem altera, neque fers altera lapidem, altera.ostentas panem, non manticularis, non dives es promissis, os iis inest. ex fronte perspiceris, mira lenitudine ae suavitate abundans, gratia paene quadam quidquid ais, quidquid loqueris, imo etiam si nihil ais nihilque loqueris, singulari ac vultu de- nique ipso homines devincis, iucunditatis plus inest in Te mihi quam commercatis conquisite edulibus. si verba suppeterent animo, laudare pro merito in- genium, literas Tuas conarer, sed vereor ne laudes cogar tantas, ut Flaccus Tuus inquit, culpa dete- rere ingenii. eruditio Tua illa interior atque poli- tior a nemine non paulo humaniore suspicitur, a me et suspicitur et amatur. hoc in praesens fit, hoc idem fiet in posterum. sum et ero Tuarum laudum si non idoneus, saltem benevolus buccinator. merito meres ut diligare, anima mea et vita! Te a me amari crepitu probabis. Tanta est Tui in me officii magnitudo, ut cum Tu et consilio et re iuvare me numquam destiteris 6 Praefatio. • et testimonio Tuo singulari me perpetuo ornaveris, nisi ego Te vehementer diligam et summopere ob- servem meumque Tibi aliqua ex parte gratum ani- mum ostendam, inhumanus, barbarus iudicari me- rito possim. quamquam enim seio Te esse animo tam excelso magnoqne, ut nihil unquam in me officii contuleris, ut gratiam Tibi a me referri aut exspectares aut velles, tamen sicut Tu benevolen- tiam Tuam in me exstare voluisti, ita mihi dan- dam esse operam existimo, ut aliquo saltem vigi- liarum mearum munusculo Te afficiam, id quod erit eiusmodi, ut non a me proficiscens ad Te ve- niat, sed ut abs Te prius profectum mihique do- natum nunc ad Te reverti valde cupiat. itaque Tu praeter caetera Tua in me merita currentem inci- tasti, mendici omnibus armis praesidiisque destituti peram implevisti quinque codicibus manuscriptis, quos ingenti aeris pondere per viros rei peritos diligenter vel describendos vel conferendos curasti non ignorams laborem ingeniorum sine talibus ad- iumentis plerumque vanum esse multasque manus onus levius efficere, Apicium habere non pauca quae ne Apollo quidem intellegat, opera Sibyllae ei opus esse, locos innumeros cimmeriis tenebris involutos, ut ne Execestides quidem viam invenire possit. Quae res maxime solent antiquorum libris la- bem inferre eae videntur omnes ad depravandum hoc Apici opusculum conspirasse, huius enim eo- Praefatio. 7 dices mss. sunt quidem ii numero admodum pauci, sed quoniam alii cum aliis tam in multis truncis- que partibus quam in prodigiosis erratis perpetuo fere tenore exhibendis mirifice consentiunt, alii ab his in utraque re interdum haut parum discrepant, eos neque ex uno neque ex valde multis exem- plaribus descriptos fuisse censendum est. sunt etiam, de pluribus ita esse puto, manu admodum recenti scripti, ideoque eos utpote ab indoctis librariis ex- aratos vitiis scatere minime mirum est, quibus qui- dem codicibus etiamsi paulo frequentiora menda irrepsissent, condonandum esset hominibus, cum ibidem de arte tractaretur sibi meutiquam intellecta et in qua voces saepe occurrerent extra communem usum positae, obscurae, nisi medicis et coquis fere 'inauditae. labem immensam quam exemplum pri- mitiyum passum est superstites libri scripti mequa- quam tollere valent. truncatae voces extremae an- cipites lectiones relinquunt isqne perversus eom- pendiorum amor multas turbas dedit, sed plures dederunt periodorum fragmenta, concisae et ab- ruptae periodi, ut saepius vix erui possit quem- admodum verba construantur. divinandum itaque et post malam segetem serendum. recurrere est satius quam males currere. discipulus est prioris posterior dies. saepe ultra septa transiliendum erat pedetentim ineedenti. illotis pedibus non ingressus sum in istam veterum , culinam , et quasi in dolio figulariam didici, cum Minerva manum quoque movi Ρμθ&Ιϊο. 7 άϊοββ 11188. 8υηΙ <]ΐή(.1βιιι ϋ ηιιηιβΓο 3(1υκκ1ιΐϋΐ ραιίί-ί. ββά φΐοηϊβπι αΐίϊ οηπι αΐϋβ ίαιη ΐη πιαίη» Ιτπιια*- ςηβ ρ3Γΐΐ1)ΐΐ8 ςααιη ϊη ρΓοάί^ίοβΐδ βιταΐΐδ ρ«ρ€ίπο ίβΓβ ίβηοΐ'β βχηϊ&βικίϊδ πππίϊοβ οοηδβηΠπηί, ιΐίί αϊ) Μδ ίη ιιίΓΗφίβ νβ ϊηίβΓάιιηι Ιιααί ραπιπι (ϋβοΓβραηί, 608 ηβηιΐθ βχ υηο ηβφΐβ εχ ναΐάε πιαίώ εχβηι- ρίαπίιιι» άεδεπρίοδ ίιιίδδβ οεηββηίΐηπι εδΐ. βπηΐ βώιπ, άβ ρΐυπίιυβ ϋ& β88β ρπίο, ηιαιια 2<ίιηο<1πιη Γβοεπίι δεπρίί, ίάβοςυβ 608 υίροΐβ 3ο ΐη<1ο*ίΪ3 ϊώταπΐβ βχ- ατΕίοδ νίίϋδ βεδίβΓβ ππηίπιε πιίπιπι βδί, ςπίί>πβ ςοί- άβπι οοάίοίΐιυβ βίίαπιβϊ ρααίο ίΓβςαβηίίοΓα ζηβικίβ ϊπ-βρβϊβδεηί, οοικίοηαικίππι βδδεί ΒοπώίΙιΐΜ, οοζη ϊβίάεπι άβ αι-1β ίΓαοί&ΓβΙατ βίοι ηβαϋήπαιη ίαΐΐΐΐία» εί ϊη ςιια νοεββ 83ερε οοοπιτβΓβηί 6Χ(τα ΰοπυπαιϋΛ υ8παι ροδϊίαε, οΙΐδοαΓαε, ηΐδί ωβώ'ο'ϊ βΙαχιοίιΛ* ϊηίΐυάίίαβ. Ιαβοπι ίπιιιιβιΐδαηι ςαατπ βιοπιρΙ*/& πιϋϊνυιη ρ388ΐιπι βδί δηρβΓβίϊίββ Λϊπ' «π/»" **•"►" φίαιη ΐοΐΐβνβ ναΐεηί. ίπιηοαίθβ νοοί« β***"•* *' οϊρίίβδ Ιεοίϊοηεδ Γβΐίηςπϋηί ί^ηβ ρα**** ρεηάΐοπιηι 3πιογ ιηηΐΐαβ (ατΙ)Μ ά(ϋΐ, ** άεάεπιηΐ; ρβηοάοπιπι ίηρΒίαΙ», «*«** Λ τυρίαο ρεποάί, πί &&ψνα πι «» 3(1πιο(1ιιπι νει•1>3 οοηζΙπίΜίατ εί ροβί κοίαω 8?§οΙίπι δίΐίίυδ ο,υαω ω.ι/ρ «π»* ροδίβιϊοΓ ώ'ββ. «ιφβ »/ίβ «V» ■■^6"^ ρβάβίβηίίω ΐΒι•ίιΐ8 ίη βοηίβχίυπι Γββϊρϊβηάαβ, ςιιαβ βχ ϊη^βηΐο βί οοηϊβοίηΓ» ίαηίηιη ηαΐ&β Γβϋοΐεηάαβ. 8βά υί νβΓηηι ίαίο&Γ, ρΙιΐΓβδ βιτοΓββ βχ οοηΐββίιίΓα βιιβίιιΐΐ ςιιαπι βχ 1ϊΙ)Π8 ςιιΐ οπιηβδ η, άβρΓαναίϊβ ρτοραβαίί βιιηί, ηβ βοηίϊηυο ΙβοίοΓβπι ΓβπιοΓβίιΐΓ Αρϊοίιιβ. βχ ςηϊη- ςαβ αηηϊδ ίΐηίβ ςιιοβ ρπηιαβ Βαβίαβ ϊαοίανί βί ρβ- άβηι βοηίιιΐϊ ηιιΐΐηβ ίβΓβ (1ΐβ8 ρπιβίβπΐί ςηο ηοη πιαηυβ αάπιονβπιη, ΙϊηβΗπι άηχβήιη, 8ΐιΙ> ίηβικίβπι Γβνοοανβηπι, ηβ£θίϊιιιη πιππηανβπηι, ήιάϊβϊιιιη ίβββ- ππι &ά &ηιυ88Ϊηι. ηοη βιιοβίβίνίδ ηοπβ βί ΒυβρβηΒ», ηιαηη ορβί'αίιΐδ 8ΐιπι ςιιαηίιιηιςηβ ρβι- αΐίαβ ΐηίβι-- ρβΠ&ίϊοηβΒ Ιΐβιιΐί ΗβδοΙνβΓβ βίηάιιΐ. οπιηββ βάΐηοηϊ πιαοηϊηβΒ, οηιηϊοιιβ νβδίί^ΐϊδ ίη^πΐβίνΐ, οηιηββ ηβτνοβ ϊηίβηοϋ, οπιηβδ ίοταΐοβ βχοιΐ88Ϊ, υί ΐηΙβΙΙβ^βΓβπι Αβίη» ^ΓανίοΓβπι Αρίβϊππι βί ηΐϋδ βχρϋοΕΓΟπι (ΐιιί άΐη ΐη ηβνΐηβ ίαϊί Βίοο,ιιβ ρίβηο £ΓΕΐάα ίη^Γβάϊβηβ ςυί ρπηιο νίίιιΐιιπι νϊχ δΐΐδίυΐϊ ί»ηάβηι ίαηπιπι ^βδίανΐ. δίηβ ριιΐνβιβ ηιιΐΐα ραΐηΐίΐ. ηοη ρηάβί πιβ ΙυοιιΙηαίϊοηβπι Ιηββτηαπι οΐβνβ βοηίίίβπςηβ ΙιιοβΓηαηαηι νίΐβπι ωβ άιιοβΓβ, ηη&ηκιυαπι ηαυί άϊχβππι μίβββ δαηίοΓβπι βί 1)ονβηι ίη ίίΐηοίοιίδ ροιίαηίβπι ΓΟΓβ ραδβΐ βί ρ1«8 οΐβί αοδίιπιβΓβ ςπαπι νϊηϊ ηΐηϋηυβ ϊηδίιωβΓβ ηΪ8Ϊ ηοβίβηι. οίβο ίι-δηςιιιϋΙϊοΓβιη βί ίβιταβ οηηβ β88β ηοη β8ί ωβιιπι, ςυαηαςααπι ϊηίι•» πιβαπι οηίίβιιίαπι ωβ Ρι-αβίαίίο. 9 βοηίίηβο ίηιϊ ΒαοδβΠϋ υϊγ βί οαπάαβ βςηίηαβ ρίΐοβ ραιιΐ&ίίπι νβΐΐο. αί ΐά βχίΓα οαηίυιη. Ιη ιηυΐίϊδ πιβ Αρϊοίο βαίιιίϊ ίΊιίδδβ ορϊηοΓ ηβςπβ αα,υαω ϊη ηιοΓίαπο ίιιίικϋβδβ, βίουΜ ίαίβυβ βίοι, οοη- άοηαΐηβ, νΪΓ ηυπιαηΪΒδίιηθ, πάω ςαϊβ ϊΐΐβ Ηβιοιιΐββ ίαπι Γθΐ>ιΐ8ίιΐ8 βί ρβΓδρϊβαχ ίυβπί ςιιϊ Αυ£Ϊ3β ϊβίικί βίίΐΜίΗΐη ηη» ορβπι βίο ρβΓρ«Γ£βί αί ηίηΐΐ βΟΓόϋ- άυπι ίηΐΜ ΓβϋηηιιειίΗΓ. οιιπι ίηηοβίΐαΐί ϊΐΐο πιβ βοη- ίβΓ3,8, ο,ηοά άοπιβιη (μιαβ δοϋϊοβί νβίβπιιη ΙίρΓΟβ ηϊηιίβ οΜάβηί, ίη ς[ΐιϊΙίΐΐ8 β&ο ραι•£ίΐη<ϋδ άΐα ωαΐ- ίηηιςιαβ Ι&βοΐΌ βί &ά νίνΛίπι ιβδβοο, νβΐ Ιοίααπι ρο- Ιπΐδ αρρβίΐβδ, 8Ϊ δρββϊοβίδ ηοπιίηϊβιιβ £&ικΐ68, ςαοά ραβηβ ορρνβθδ&β ά\) ΙιγάτΆ νβΐπδίαΐϊ νβΐυί ΗβΓοαΙϊ ο1«ηΐ£ΐηίί δύω ρΓαβδίο ουηι Γαοβ. ίαχ νβΓΟ ΓαΐΙιϊ ϊηίΐδηιπι&ηάίΐ βπιί, ΐά οηιηϊ νοοβ ρΓαβάίοο, η&πι ο,ηϊ νη1§ο Οαίο βδί βηίιιβφΐβ ηοί»8 ρβΓ πι&ηιΐ8 ίΓαάϊάβ- ηιηΐ: βυονβηίαηβα ρβρβτίί ραΐραίυβ ϊη ίβηββπβ, ρπ- πιοποιίδ Ιαβϋδ άβ^ιΐΒίανΐί, ΙβηίίβΓ 03.8ίΐ§ανϊί £νΑ&β οια§;Ϊ8ίΓαηι βΐιΐδο,πβ ϋυηο ηοη πινιΐί,απι άβδίκίανίί, ραίπιαιη πιϊηϊπιβ ρΓ&βπριιίί, ρΐιιππιυπι οοηίΓα Γβΐϊηιιϊ ίβοΐί. βχ ΐβίϊιΐδ ΗηηιβΙοβΓβϋ Γβ1ϊ(ΐιΐ0Γυπΐ(ΐαβ ϊηίβΓρΓβ- ίαπι πιιιΐΐϊβ ραΐβϊδ ραπιηι ίϊυοίπβ οο11β§ί βί βχ ΐη- £βηίϊ νοίαπιϊηβ ππηϊππιπι άοβίπη&β Γβίαΐί. ϊρ8β ΙΛ- βίβπΐδ ϊιηιηιιηΐδ νβηϊί, βαηάβπι ο»ηίϊ1βιΐ£ΐπι οβοϊηΐί, 8βΓπρυ1ο8 ηοη βχβπιίί. φΐοά. αΐϊπβ οοηάΐνϊί οοςυπβ, αΙίίβΓ οοηάϊβηάηιη βΓίΐί. πυλλάχι χαϊ χηττονρύς άνήρ μάλα χαίρων είπαν, ϊη ωα^ηίδ βί νο1ηΪ88β 8&ί βδί. ηοη οηιηϊδ ίβΓί οηιηϊα ίβΐΐιΐδ. ηηαηι πιηΐίοδ ϊη Οαβ- Ιΐο θ8,8ίϊ^3,η(1ο ΙαβοΓβδ ίαΐβππι, ςηαηίηπι ίβηιροπβ Praefatio. 9 contineo imi subsellii vir et caudae eqninae pilos paulatim vello. at id extra cantum. In multis me Apicio saluti fuisse opinor meque aquam in mortario tutudisse, sicubi falsus sim, con- donabis, vir humanissime, nam quis ille Hercules tam robustus et perspicax fuerit qui Augiae istud stabulum una opera sic perpurget at nihil sordi- dum inibi relinquatur. cum trinoctiali illo me con- feras, quod . domem quae scilicet veterum libros nimis obsident, in quibus ego purgandis diu mul- tumque laboro et ad vivum reseco, vel Iolaum po- tius appelles, si speciosis nominibus gaudes, quod paene oppressae ab hydra vetustati velut Hereuli elamanti sum praesto cum face. fax vero mihi inflammanda erat, id omni voce praedico, nam qui vulgo Cato est cuiusque notas per manus tradide- runt subventanea peperit palpatus in tenebris, pri- moribus labiis degustavit, leniter castigavit gulae magistrum eiusque bono non multum desudavit, palmam minime praeripuit, plurimum contra reliqui fecit. ex istius Humelbergii reliquorumque interpre- tum multis paleis parum fructus collegi et ex in- genti volumine minimum doctrinae retuli. ipse Li- sterus immunis venit, eandem cantilenam cecinit, scrupulos non exemit. quod alius condivit coquus, aliter condiendum erat. ττολλάκι xcä xrjvovgός άνης μάλα xaiQtov είπει. in magnis et voluisse sat est. non omnis fert omnia tellus. quam multos in Cae- lio castigando labores tulerim, quantum temporis 12 Praefatio. praescripto non audet egredi. postremo scias infe- licis esse ingenii nihil a se promere, semper imi- tari. quae stultitia esset, cum tam varia sint homi- num ingenia, tam multiplices naturae, tam diversae inter se voluntates, eas velle unius ingenii angu- stiis adstringi et tanquam praefiniri? scribo quod sentio, sentio quod scribo, concordat calamus cum corde, lingua cum animo. sic haec ad Te scripsi tum ultuario stilo ac licentiore epistola. excusabis ingenii motum quem celeritas maturare non potuit. malui tamen haec quaecunque essent ad Te mittere quam diutius a me officium desiderari. colophonem addam nondum, quamvis grata brevitas et Tuum Tibi narrem somnium. ab unguibus incipiendum. Creta notavi illum diem et unione signavi quo Te virum frugi cognovi et immensam erga studio- 80S quosque Tuam benignitatem quae eos permovet, fovet, tuetur perspectam habui. in noctibus atticis eruditorum virorum coenantium qui deipnosophistae audiunt mores secuti praeter seria iocos multas su- per diversissimis argumentis disputationes in iisque non paucas occasione capta a variis patinis subinde illatis habuimus, disseruimus tum de instrumentis coquinatoriis et escariis, tum de iuribus et impen- sis, tum de indice ciborum quoque ordine sint in- lati quave ratione dulcibus cibis acres acutosque miscuerint ut obtusus illis et oblitus stomachus his excitaretur quotque instrumenta gulae vel ingenio cogitata sint vel studio confecta, omnino de hedy- Praefatio. 13 pathia, gastrologia, gastronomia veterum. inter ta- lia Tu ex me quaesisti quid ex Apicio eam in rem lacraremur sicque me medium tenuisti. rubore per- fusus balbe pronuntiavi scripsisse eum de opsoniis et condimentis, sed adhuc me unum quidem me ex- emplum vidisse atque illico pigneravi edulium sy- racusanum quod dudum illexerat oculos ad Apicium coemendum. omnium antiquariorum catalogis per plures menses perlustratis tandem sublatis manibus eepi editionem Listeri secundam quae prodiit Am- stelodami 1709. in coelo fui, devoravi, somniavi coquum et culinam. at primis diebus vidi hic rarius conchas legendas et verum esse qui nucleo vesci velit ei frangendam nucem et solatus illo ardua esse quae egregia etiam vidi me non fore stultio- rem quam Meletidem, si Apicio misere neglecto auxilio venirem post tot virorum remedia et tam diu oblivione sepultum resuscitarem, resuscitavit enim nequaquam novissimus editor Bernhold cuius nomen tacere melius est. commovi igitur sacra et quod volo sanctum est et omnem movi lapidem ne caderem in cursu, sed scopum attingerem meo Marte peragens. diu agrum sterilem colui et lapidem elixavi et undas numeravi. magis secundis velis navigare poteram ex quo nactus sum editionem omnium an- tiquissimam impressam Venetiis per Bernardinum Venetum sine anno, est enim vicaria codicis nescio cuius quamquam non admodum boni. ex ea recu- sam esse quae prodiit Mediolani per magistrum 14 Praefatio. Guilermum Signerre Rothomagensem anno domini MCCCCLXXXXVIII. die XX mensis Ianuarii et quae Venetiis MDIII per Ioannem de Cereto de Tridino, Tacuinum alias nominatum et quae Ant- verpiae ap. Rob. Bellaert typis Ioh. Gnaphei MDXX. meis oculis vidi et persuasissimum inihi est eas tres sublestae esse fidei, esse minus plenas et praeter principis menda innumera satis magnum numerum errorum eontinere. quare principe nisus multas lec- tiones tenui quae in listeriana missae novis inven- tis recesserant. nondum constiti neque prius destiti quam possedissem humelbergianam (Tiguri. 1542. 4. et Londini 1705 p. M. Listerum et torinianam (Basileae 1541. 4. Albani Torini cura.). at quam improbe deceptus sum! Humelbergii medici turba annotationum non est quae contextum sanet ^et su- bitas cogitationes tueatur. coquinae tiro editione mediolanensi usus et codice manuscripto quem qua- draginta circiter locis affert et aliquot tacite sequi- tur rudem nobis contextum ministrat, attamen pro evangelio est vulgata quam corrigere nefas sit. maius damnum literis intulisset Torini medici fetus portentosus, (repetitus Lugduni eodem anno 1541) si magis circumlatus esset. iste circulator et frau- dator ope editionis venetae alterius et codicis mon- spelluani Apicium e tenebris eruisse et a mendis vindicasse simulat, en quaedam eius praefationis vanae „cum — multa Monspessuli curiose agerem „et accuratissime observarem, in insula urbi propin- 16 Praefatio. „tio. — tulimus hunc nobiscum ob venerandam ve- „tustatem pro opsôïòeo in Germaniam tam prodi- „giose corruptum, ut omnia instaurare sine emen- „datiore codice non foret humani ingenii. quaprop- „ter et premendum plane censebam, donec melioris „alicuius exemplaris fieret copia, quod acceperam „esse annis abhinc plus minus quinquaginta Venetiis „expressum. moveo itaque omnem lapidem frustra „triplicem trieteridem, quo tandem tempore (Is. Hon- „terus Coronensis) ex Transsilvania illud venetianum „accepi. quod ubi accepissem longe depravatius quam „megalonense, abieci omnem edendi spem. ausim „enim iurare eos qui utraque illa exemplaria exara- „verant ne verbulum quidem intellexisse, ita omnia „simpliciter erant foedissime depravata vocibus cunc- „tis vitiate scriptis nec graecis nec latinis auribus „cognitis, sine diastolis et punctis, vel iisdem omnino „praeposteris, quae sententias commutare, amphibo- „logias ciere, labyrinthio quemque vel ingeniosissi- „mum involvere in confesso est. quibus monstris de- „territi abiecimus utrumque codicem ceu deploratum. „interim studiosi quidam praesertim artis medicae „mecum expostulant, quur tam vetustum autorem ip- „sis qualemcunque communicare tam diu differam, „efflagitantes interea ne abderem diutius, sed in pu- „blicum pro meo eandore emittam. proinde nunc „edidimus tandem, ne situ prorsus emacesceret ple- „risque mendis nostra opera satis tumultuaria, nullo „saepe suffragante exemplari, sublatis, adeo ut citra 18 - Praefatio. nescit, vel addit de suo ingeniolo, non de codice qui fabula est, vel repetit errores apertos, unde eum pro merito iam castigavi in Iahn. Archiv für Philol. u. Pädag. XIX. p. 213. minime contra suc- censemus Gab. Humelbergio ita inter alia praefanti „quia depravatissimi sunt Apicii libri, ut in quibus ,,nulla sit pagina, imo vix una aut altera quasi linea ,,non mendosa et prodigiose corrupta, adeo quidem ,,ut nullus inde sensus elici nec auctoris mens in- ,,telligi possit, hinc operae pretium esse duxi casti- ,,gandi onus suscipere et emendare illos. quodsi hac ,,castigatione, qua etiam minutula quaedam, sed quae ,,lectorem remorentur, annotavimus et pleraque cona ,,niventibus oculis transmisimus, universo operi non- ,,dum forte ad plenum satisfactum fuerit, tamen nemo ,,id sanae mentis puto vitio vertet, cum homines si- ,,mus et nulla sit disciplina aut ars quae singulari ,,consummata sit ingenio. quapropter ut in magna ,,silva boni venatoris est indaganter feras quam plu- ,,rimas capere nec cuiquam culpae fuit non omnes ,,cepisse: ita nobis satis abundeque fuerit pro inge- ,,mii nostri viribus maximam partem et quantum p0- ,,tis fuit praestitisse, cum etiamnon assecutis voluisse ,,abunde pulcrum atque magnificum sit, praesertim ,,in re tam ardua, in qua vel Lynceus quispiam per- ,,spicacissimus aut Argus oculatissimus, nedum lus- „eiosus aliquis oculis lippiens plurimum caecutire „possit. quare si quid reliquum est et a nobis prae- „termissum, alii qui vegetiore sunt ingenio id sup- Praefatio. - 19 „pleant et quae minus bene a nobis sunt tradita ,,fidelius praestent, nos interim Apicio hocce no- ,,stro, qui prius multifariam et prodigiose saucius ,,erat et lacerus, nunc autem opera nostra qualicun- ,,que et quantum licuit medicatus et refartus splen- ,,didiore habitu ingreditur, ob oeulos posito contenti ,,oblectemur*. non improbitate peccavit et volunta- tem habuit ad Apicium emendandum et in locis fa- cilioribus aliquoties verum invenisse haut negaverim. Sic in manu habens editionem principem, hu- melbergianam et listerianam, quae pro una haberi possunt cum nonnisi in minutiis dissentiant — re- liquas silentio premo — et praeter Te mutis magi- stris similis argumenti non obiter utens, inprimis veteribus medicis, Apicius enim ex praeceptis artis medicae coquit, quod aperte dictum habes compos. 29. 62. 63. 65. 102. 103. 104. 105. 443. et signi. ficat oxyporum 33. olus molle 97. praeter alia de quibus in notulis monitum, et additum pomdus in multis condimentis, severissime et diligentissime isti rei culinariae operam dedi, sed diu meditatus com- mentatus cum magno meo dolore sensi codicibus carentem nihil iuvare laborem. demissis auriculis per vastitatem eiulans hominesque deosque implo- rans ab Halmio nostro certior sum factus, Wueste- mannum dudum mihi amicum non sine codicibus se exercere in Apicio retexendo. nuntium confirma- vit prima epistola moxque pari iugo mecum nisus est et lac gallinaceum speravi eum non ficulnum 20 Praefatio. auxilium fore arbitratus et bonum ducem bonum comitem facturum. mutuis aliquot epistolis de in- stituenda ratione communis operis missis exitus fuit ut suas collationes mecum communicaret seque a cura apiciana removeret. sunt illae codicis vaticani 1146 (sigla eius est 3) vetustissimi circ. sec. X. cuius varias lectiones jam Gudius (cf. Fabric. Bibl. Lat. T. I. p. 502. not. d.) ad marginem editionis minime exspectationi respondentis Torinianae ap- pinxerat anni 1551. eas fere inutiles a Fabricio cum Almeloveemio qui editionem illam amstelodamensem an. MDCCIX. curavit absoluto iam opere commu- nicatas post pag. 277. habes indeque recusas in bernholdiana. suntque item vaticani 1145 (y mihi) sec. XIV. minus boni et parisini 6167 (π mihi). va- ticanos summa cum cura contulit E. Braun, Dueb- ner parisinum. is in multis abhorret ab illis, vide- tur alius familiae cuius princeps librarius vel cor- rupta vel non satis intellecta sua auctoritate et con- silio abolebat et corrigebat. lemmata, inscriptiones capitulaque omittit idque merito, nam sunt librario- rum atque non necessario librum augent. socio in opere faciendo mortuo deserta causa vici, erat sci- licet non raro patruus mihi et lingua bellabat. at- que iugo excusso quam spartam unus nactus hanc ornavi et sic uni mihi fundamenta facienda, sum- mum fastigium imponendum et suprema manus ad- denda. qui primo summis pedibus ingrediebar, ho- rum codicum et editionis principis ope leporis vitae Praefatio. 21 tergum dedi. ut primum carnes affuerunt, taricho non contentus fui et cum praesto esset via, non requirendam semitam putavi. Dum alter Sisyphus molior et maenias Tibi cano quod adhuc ad fractam sit canendum et nisi aliis libris adiutus pensum absolvere non confidam, in frigidum furnum non immisi panes et contra ex- spectationem beatum me reddidisti parum cognita illa excerpta apiciana praebens quae per virum rei peritum Parisiis describi fecisti. si nummos haberem, aureum Te ponerem, at nihil habeo nisi verba pro farina. gaudeo mirifice quod data est nobis occa- siuncula, ut de communibus studiis aliquid per lit- teras colloquamur, sic enim fore spero ut amor in doctrinam Tuam meus amicitiam inter nos conflet. id singulare et vere unicum opusculum inscribitur A p i ci ex c e r pta a Vini dario viro in titu- lato (in eod. vir in tut) et particula est codicis Salmasiani (Bibl. Paris. Supplem. Lat. 685.) septimi ferme seculi, charactere vetustissimo, literis uncia- libus descripti (de eo satis dixit Sillig Praefat. ad Plin. vol. V. p. XV—XXII.). Salmasius in Exer- citationibus Plinianis ea excerpta usurpat p. 161. 255. 256. 261. 358. 425. 720. 740. 750. 753. 823. 900. edit. Traj. ad Lampridii Alex. Sev. 37. Capi- tol. Ant. Pi. 9. titulum sequitur. „De sic cis h o c. Lasaris radices. menta. me- ,,peta. salvia. cuppressu. origanu. zyniperum. cepa ,,gentima, bacas timmi. coriandrum. piretru. citri fa- 22 - Praefatio, ,,stinaca. cepa ascalonia. radices iunci. anet. puleiu. ,,ciperum alin. ospera. samsucu. innula silpiu. car- ,,damomu. D e li qu o ribu s h o c : mel, defritu ca- ,,rinu apiperm passu. D e n u cle i s h o c : nuces ma- ,,iores nuclos pineos ac midula. ab allana. D e p o- ,,mis sic cis h o c : Damascena. datilos. uva passa. „granata. Haec omnia in loco sicco pone me odorem ,,et virtutem perdant. Brevi s ey b o rum. I. Cac- ,,cabina minore. II. caccabina fusile. III. ofellas ga- ,,ratas. IIII. ofellas assas. V. aliter ofellas. VI. ofel- „las graton. VII. pisces scorpiones rapulatus. VIII. „pisces frixos. cuiuscumque generis. VIIII. item pisces „frixos. X. pisces assos. XI. pisces inotogonon. XII. ,,sardas. XIII. item pisces inotogonom. XIIII. mul- ,,los anetatos. XV. aliter mullos. XVI murenas et ,,anguillas. XVII. lucustas et isquillas XVIII, pis- ,,ces elixos. XVIIII. patinas oborum. XX. porcello ,,coriandratu. XXI. porcello in occuctu. XXII. por- ,,cello eojure. XXIII. porcello tymmo crapsu. XXIIII. ,,porcellu exozome. XXV. porcellu lasaratu. XXVI. „porcellujuscellu. XXVII. agnu simplice. XXVIII. ,,haedulas aratu. XXVIIII. turdos a ponto memos. ,,XXX. turtures. XXXI. ius in perdices. — I. Cac- ,,cabina minore. olera diversa. elixa. compone,“ quae sunt reliqua inserta nunc habes locis rei proximis, sunt autem 119. 120. 153—165. 255—257. 270. 370. 375. 380—394. ubi adhibebis notas in quibus aenigmata solvere tentavi istis excerptis quae tri- ginta unam compositiones continent Apicius, qui Praefatio. 28 adhuc fuit, plenior redditus est et multis locis lu- culente adiutus, quamquam mendis vix tollendis $ca- tent et vocibus abundant quae lexica Tua maiora, in quibus Forcellinii et Ducangii novissimarum edi- tionum, non comprehendunt. dabis mihi, vir ingenio elegantissimo, antequam limen Apici intro, siccorum pigmentorum et liquorum nomina perperam picta sanare, Te non nudo mandasse excubias ut a prima linea intellegas. „Zyniperum“ eius codicis alibi melius scribitur zinziberum, zinziber, gingiber estque nationis Tuae gingembre. cf. ad 29. pro „gentima* codicem ha- bere „gentia* testatur Salmas. in Solin. p. 823. a. esseque putat getia, gethyum, y;9vov seu yjreto, quocum non facio, ea enim cepa Nostro vocatur pallachana cf. ad 145. mihi est Plinii 19, 102. se- tania, 19, 95. Theophrasti hist. plant. 7, 4, 7. se- tanion, orjtdvvov xQόμμvov cf. ad 356. „timmi* est timi, thymi i. e. folliculum eius cum semine quod in eo continetur, ut baca rutae 137. 138. 473. „fa- stinaca* est fascina Catonis 37, 5. Ovid. fast. 4, 754. inde Romanorum hodiernorum fascina et Gallornm fascine (Diez Lex. d. rom. spr. p. 140.) pro vul- gari voce fasciculus. „alim“ est aliu i. e. alium seu allium. „ospera* non sunt δστQtct, corrupte spiria ap. Non. p. 138 in ervum, neque ospreta, όστQητὰ, sed prasum, ztQ&oov vel alium scorodoprason, oxoQ- 6όττQασον Dioscor. 2, 182. Plin. 25. 63. allium fibra- tum in Priap. 61, 22. Vergil. moret, 88, Gallorum 94 Praefatio. roccambole, schlangenknoblatuch. cf. Sprengel ad Theophrast 7, 4, 7. p. 259. „apiperm“ est apirimum, apyrinum, vinum e malis punicis quae nucleos mul- lo8 i. e minus lignosos habent, Theophr. 2, 2, 5. 4, 13, 2. Colum. 5, 10, 15. de arbor 23, 1. Plin. 13, 112. Senec. ep 85, 5. Geoponic. 10, 31. Sal- mas. Hyl. iatric. p. m. 200. a B. ad tertias decoc- tum, άοίτης Plinii 14, 103. Diosc. 5, 34. coll. 1, 161. ut e malis cydoneis fiebat xvótovivr,g, xvδωνόμελι, defrictum de cotoneis Apic. 51. cf. Schneider ad Pallad. 11, 20. emplastrum ex apyreno ap. Paul. Aegin. 7, 17. nomen habet a palmulis seu dactylis nicolais et palmae cerebello. „ac midula“ esse amig- dala certissimum est. cf. ad 53. Cum his excerptis iunges haec Salmasii Exercit. p. 900. a „De semi- nibus hoc: papaver, semen rutae, baca rutae, baca lauri, semen aneti, semen foemiculi, semen ligustici, semen erucae, semen coriandri“ et p. 750. „brevis pimentorum quae in domo esse debent ut condi- mento nihil desit: crocum, piper, zingiber, lasar, folium, baca murrhae, costum, cariofyllum, spica indica, addena, cardamomum, spica nardi*, ubi viro docto maxime mirum videtur spicam nardi et spi- cam indicam veluti diversas recenseri, quare reponi vult celtica. quid sit addena me latet. haut enim crediderim legendum esse adorea vel atera athera d9jQa, &%Qa Dioscor. 2, 114 al. forte casia s. cassia. Huic praemio non minus addidisti ante duos an- nos codicem florentinum (cod. 20 plut. 73. biblio- Praefatio. 25 thecae medic. laurent. Florent. mihi dicitur ö) manu peritissima Petri de Furia (Pietro dal Furia archi- vista di Firenze) descriptum una cum minoris mo- menti collationibus trium codicum, cod. 26 codic. riecardian. Florent. scripti a Pacutio Sabino an 1464. Bononiae (imihi est ζ), et cod. 29. eorundem et cod. 67. (mihi 9 et x) olim strozziam, nunc laurent. Flo- rent. qui magnam lacunam habet a §. 70 ad „cum ferverit* §. 170. adiunxisses varias lectiones codi- cis in Museo Laurentii Pignorii Patavini (citati a Montfaueom. Bibliothee Bibliothecar. I p. 487) nisi evanuisset. Sic tenacioribus me filis implicuisti qui- bus nec volam nec potero umquam explicari. aureis compedibus teneri dulce. Tu perge ornare isto pacto me vel immerentem, non minus enim plerum- que delectat falsa quam vera laus, sicut gratius ac- cidit fere quod domo datur quam quod ex debito. id Tibi persuasum velim ea Te mecum amoris et officii fundamenta iecisse, ut nullo casu ruere, nulla re convelli possint, effice Tu homo non minus lit- teratissimus quam integerrimus, ut voto fruamur. sed certe sum longior amoris vinculo extractus quo Te complector coloque atque admiror, nimis fortasse Tibi molestus, itaque iam desinam. Parvum quidem Tuo nomini libellum dedico, sed ut spero nec inanem rerum nec inopem. multa et remota lectio, multa illum formavit opera. Tu vero electus potissimum in cuius appareat nomine, non quo rem tantillam tantae virtuti fortunaeque arbitrer In cipit Apici Caeli e pim eles. LIB. I. 1. Co m d i t u m p ar ad ox um: [conditi paradoxi conpositio] mellis partes XV in aeneum vas mittun- tur praemissis vini sextariis duobus, ut in coctura mellis vinum decoquas quod igni lento et aridis lignis calefactum commotum ferula [dum coquitur] si effervere coeperit, vini rore conpescitur, praeter quod subtracto igni in se redit. cum perfrixerit, rur- sus accenditur, hoc secundo ac tertio fiet ac tum demum remotum a foco postridie despumatur. tunc piperis unc. IIII. contriti masticis scripulos III. foli et croci dragmas singulas dactilorum ossibus torri- dis quinque iis denique [dactilis] vino emollitis, in- tercedente prius suffusione vini de suo modo ac numero ut tritura levis habeatur. his omnibus para- tis supermittis vini lenis sextarios XVIII. carbones perfecto aderunt duo milia. Graecos titulos apud Ro- manos in usu fuisse, sed la- timis literis exaratos, osten- dit Osann Amalect. Crit. c. 4. p. 62. not. 1. et Weichert ad Poetar. lat. reliq. p. 46. 47. Ad adiectivum ἐπιμελγς mon ut in aliis titulis suppletur Aέρλος sed άψοποίος, obsona- tor; coquinae magister Isi- dori Orig. 20, 2, 32. qui ci- bos condit et coquit et do- minici palatus subtilem noti- tiam habere debet, apud Se- nec. ep. 47, 6. — m ellis p er codd. m. parte s ed. pr. Hum. conieci olim p e r parte s i. e. partibus 188. 375. ex Veget. art. vet. 3, 6, 11. Gargil. Mart. de arb. pomif. 3, 4. ut sit: sextarii quindecim mellis in ahenum 30 . Lib. I. Epimeles. vel plus porro misce diligenter, post haec aliquanto tempore patere requiescere et liburnicum omnes pu- tabunt - 6 Vinum ex atr o c am didum sie facies: lo- mentum ex faba factum vel ovorum trium alborem in lagonam mittis et diutissime agitas, si salem adie- ceris candidum et cinerem vitis albae, idem faciunt. ' 7. D e liqua mi n e e me m da n d o. liquamen si odorem malum fecerit, vas inane inversum fumiga lauro et cupresso et in hoc liquamen infunde ante ventilatum. si salsum fuerit, mellis sextarium mittis et move spicas et emendasti, sed et mustum recens idem praestat. 8. Ut c a r n e s sine s a le quo vis te m p o r e r e c e nt e s sint: carnes recentes quales volueris melle tegantur, sed vas pendeat. et quando volue- ris, utere hoc hieme melius fit, aestate paucis die- bus durabit et in carne cocta itidem facies. 9. Callum p o r c i n u m vel b u b ulu m et un- gella e et c octa ut diu durent: in senapi ex ad 6. si absorptum pu- tans adieci et correxi ut vi- des. in sex codd. ag ita sali a die rit can didum, in π : agi ta sale m a dicias, in ed. pr. sal a die c e ris c. Humi. cum suo cod. dedit agita s, alia die erit cam- did um. cf. Pallad. 11, 14, 9. 10. Varr. in Geopon. 7, 21. lago na m ex ß et aliquot libris Martial. 6, 89, 7. 13, 120. 14, 116. Phaedr. 1, 26. Colum. 12, 47, 2. (Schneider Ind. rer. in lagoena) pro la- g e n a m. ad 7. e m e nd at o florr. fenum de codd. fum de ed. pr. — m o v e s p i c a S 3y7t. n o v e m s picas ed. pr. ad 334. nunc malim m o v e s sp. — m u s c u m 7t. fortasse mus- cus, uóαχο; est, vel nux mo- schata. ad 8. volebam olim ,,ad vas pendeas“ ut „appendeas“ 386. nunc confero Colum. 12, 42 fin. ,,vas — alte suspen- ditur, ne pallorem trahat**, • 12, 46 fin. ,,frigido loco sus- pendunt“, Hermannin Schnei- dew. Philol. VIII. p. 570. 571. ad 9. de callo ad 259. un cella c o c ta y. ed. pr. 32 Lib. I. Epimeles. ris: lasar in spatiosum doliolum vitreum mittis et nucleos [pineos ut puta] viginti cumque utendum fuerit lasare, nucleos conteres. exin, si vis, inrora- bis in sapores et tantum numero nucleorum doliolo reserentur. 14. Ut dulcia m elle diu d u r e n t: accipies quod Graeci dicunt πι;viov et facies farinam et ad- misces cum melle et tempore quo dulcia facturus es. 15. Ut m e l m alum b o n u m fa ci a s: mel ma- lum bonum facies ad vendendum, unam partem mali et duas boni si simul miscueris. 16. M el c o r r u p tu m ut p r obes: elenium in- fundes in melle et iucendes, si incorruptum est, lucet. 17. Uva e ut diu s e r v e m tu r: accipies uvas de vite illaesas et aquam fluvialem ad tertias deco- ex in ci bis mira b eris in sap o r e s codd. Casp. Barth mon male invenit,,exin indes cibis, miraberis sapores“, male contra Hum. ,,et in ci- bos miscebis et in sapores“. idem n u m e rum correxit. ad meum „si vis“ cf. 9. 17. 27. 43. 334. et fortasse 284. ad „inrorabis“ quae ad Gar- gil. cur. boum 23. dixi. ad 14. dulcia m elle ex 8. d u l c ia m ella in quin- que, d. d e mella ed. pr. „melle“ est ablativus origi- nis. qui in ,,pulpa petasone“ 203. ,,culter ferro“ ap. Pe- tron. 70. ,,currus auro“ Pro- pert. 2, 23, 11. — 7τηνέον emend. pro insano ne c h o n. est vero fermenti seu faecis genus quod panem tumefa- ciat et extendat, ζύμη, άνα- véov άφαόδες Didymi Geopom. 2, 33, ut sit fermentacius, fermentis confectus, cui op- pomitur azymus άζvuos, Isi- dor. 20, 2, 15. cf. ad Gar- gil. 19. p. 36. — e o te m p. ep. pr. Hum. ad 15. c o m e d e n d u m olim corr. pro v e n d e n du m, ne id sit indignum Apicio. — si omittunt quinque, pae- ne absorptum in cod. A. b o- nis cf. 125. si una m ed. pr. ad 16. in lu nium in sex codd. h e l e n i u m ed. pr. H. cf. 5. alibi „inula“, ijvovÂa. ad 17. Sex cod. : vas p i c e m (om. y. p i c a ri ed. pr. H.) v a s p i c em seu ves- p i c e m esse vidi ex Colum. 12, 47, 2. et Plin. 15, 66 67. frutectum densum (Fest. p. 369, 3.), aliorum vibicem (ut 34 Lib. I. Epimeles. 20. Fi cum r e c e n te m, m ala, p r u na, pira, c er a si a ut diu s e rv e s: omnia cum petiolis di- ligenter legito et in melle ponito, ne se contingant. 21. mitte, gipso suspende. Citria ut diu durent: in vas citrium 22. Ut diu d u r e nt mora: ex moris sucum facito et cum sapa misce in vitreo vaso, tum mora mitte custodies multo tempore. - 23. H ol e r a ut diu s e r v e n tur: holera electa non satis matura in vaspicetum repone. 24. R a p ae ut diu serve n tur: antea curatas est must;um decoctum idque ad dimidiam, decocta suavi- tas Cicer. de orat. 3, 26, 103. £ynua Plinii 9, 80. ad 20. p e tiolis ex par. ed. pr. H. pro p e ci o l i s. eadem varietas ex pronuntia- tione nata Colum. 12, 46, 7. 12, 49, 8. de arbor. 23, 2. sequor Nonium p. 109. ,,pe- tiolus a pede diminutive''. est pediculus Plinii et Colu- mellae et Pallad. 2, 15, 5., par- vus pes quo folium aut po- mum sustinetur et arbori ad- haeret. ad 21. citri u m repeti- tur ut dicatur: singula vasis singulis claudantur, Pallad. 4, 10, 18. Plin. 15, 65. g ip- s o s u s p e n d e corr, pro g i p s a, s u s p. ut sit: non satis profunde merge, leviter demersa compone, gypso ailime ex Pallad. yυμφ πεφν- gauévm xat&xgue ex Sotione Geopon. 10, 10. sic sorba fic- tilibus usque ad plenum clau- duntur urceolis gypso desu- per tectis, ap. Pall. 2, 15, 4. gypso includis 1 1, 17, 2. ad 22. m o r a om. 8y ed. pr. — tu m corr. pro c u m m ora vel c u m m o r a m. Hum. ed. „et in v. v. cum moris m.** — vas e vulgo. suo iusculo s. suco impleta perdiu servari testatur etiam Berytius Geopom. 10, 70. si- militer in Arabia dactili suo ipsorum suco expresso con- duntur. ad 23. h o l e r a pro o le- ra ex aliis locis. Iahn. Var. Lect. ad Pers. 6, 20. — vas- pi c e tum scripsi pro va s p i c i t u m vel p i c a tum ed. pr. H. ut frutex fruticetum et frutectum ap. Fest. p. 369, 3. salix salictetum et salic- tum facit, sic vaspix 17. vas- picetum eiusque farinae sunt dumetum, virectum ap. Isi- dor. 17, 6, 2. ad 24. an te a c u r. ex % pro an te a c c. ,,curare“ me- Lib. I. Epimeles. 35 et compositas perdes mirtae bacis cum melle et aceto. Aliter: senapi tempera, melle, aceto, sale et super conpositas rapas infunde. 25. Tubera ut diu serventur: tubera quae , aqua non vexaverint componis in vas alternis, alter- nis scobemsiccam mittis et gipsas et loco frigido pones. 26. D ur acina p er sic a ut diu durent: eli- gito optima et mitte in muriam, postero die exime et spongizabis diligenter et collocabis in vas, fun- des salem, acetum, satureiam. 27. Olivas viri d e s s e r vare ut quovis te m p ore oleum facias: olivas de arbore sub- latas in illud mittis et erunt tales quovis tempore quasi mox de arbore redemptae. de quibus, si vo- lueris, oleum viride facies. 28. Damascena, dactilos, uvas passas, granata, dicorum vox est exacte prae- parare, zurichten (Muetzellad Curt. 3, 13, 12) et coquorum purgare, ut dixerunt curare cutem, vitem, nam inde de- rivatur hispan. escurar, ital. sgurare, gall. écurer saeu- bern. — mirti fiy. myrtae in reliquis. ad 220. ad 25. vexa veri t y. edd. usum verbi non capientes. Pelagon. 14. in. ,,cum equi vexaverint“ i. q. ,,vexati fue- rint“. sic vi reflexiva usur- pantur ap. Nostrum miniare sich roth färben 60, colorare, mollire, coquere 278. ad 26. s fongi ab is et sp h o n g. codd. praefixa Ita- lorum ex more litera i. sic sfondilus et 8phond. al. cf. ad 42. ad 27. in illud oleum. eae olivae oleo suo purae quae innatant colymbades quasi sunt, Plin. 15, 16. — viridem hoc loco ut aliis plurimi iique optimi codd. tenent ut ,,coriandrum viri- dem multis locis. sic ,,pul- mentarium ferventem“ 62. ,,iecur eum“ 40. ,,coagulum eum“ 304. oxygarum dige- stibilem 35. mare ferventem ap. Aeth. Istr. 66. „undan- tem salum“ ap. alios et sim. sic collus (ad Gargil. cur. boum 10.) vinus. isto tem- pore gemus multorum sub- stantivorum variabat. cf. Tei- pel in Zeitschr. f. d. Alterth. 1842. p. 65. ad 28. est ex codice sal- ma8. 38 Lib. I. Epimeles. 34. Hy p otri m a: piper, ligisticum, mentam aridam, nucleos pineos, uvam passam, cariotam, caseum dulcem, • mel, acetum, liquamen, vinum, oleum, defrictum aut cariotum. 35. Oxyg a rum dig e s tibile: piperis semun- ciam, sili gallici scripulos III. cardamomi scripulos VI. cimini scripulos VI. foli scripulum I. mentae siccae scripulos VI. tunsa cribrataque melle colligis, cum opus fuerit, liquamen et acetum addis. Aliter: piperis unc. I. petrosilini, carei, ligistici unc. singulas. melle colli- guntur, cum opus fuerit, liquamen et acetum addes. 36. M o rt a ria: mentam, rutam, coriandrum, feniculum omnia viridia, ligisticum piper, mel, li- quamen. si opus fuerit, acetum addes. ad 84. cario tu m . em. pro librorum c a rio t a m. cf. 277. 310. 385. est mobile il- lud vinum palmeum, ex ca- ryotis factum, quod dibs di- cunt, dattelhonig. Hum. ed. C a r O em um. ad 35. d et est abilem et d e te s tibile m in aliquot codd. „sucus digestibilis“ ap. Cael. Aur. chron. 1, 4. ,,di- gestorium embamma“ ap. Marc. Emp. 20. àya96v 7rgòς εὐπειρίαν Athen. 8, 56. ad 232. de genere ad 27. — se mun c. et se m iu n c. fet in A sim un c. variant. 46. Iahn. Var. Lect. ad Pers. 5, 121. Hermann Lect. Pers. III. p. 25. — pro sil fi corr. sil i, oùv et o&αελι seu σεσε— λις, „seselium gallicum“ Plin. Val. 1, 58. „sil gallicum“ Veget. 5, 26, 8. 5, 89, 1. 6. αεσελι ya?λιxòv Hippiatr. „sil massiliense** Plin. 20, 36. „massalioticum* Marcell. 1. fol. 88. a. ed. Ald. sil mon- tanum infra 75. hodie seseli tortuosum, bergkiimnel. ad Nostrum facit Plin. 20, 37. „multum in summo cibo con- coctionibus confert vel folio vel semine“, quod tordylion vocatur 20, 238. 24, 177. Diosc. 3, 56. vinum inde con- ditum „silatum“ audit ap. Paul. Fest. p. 346. 347. coll. Diosc. 3, 53. — c o l ligunt ut vel c o l ligunt et in codd. ad 36. Mortaria et m o- r e t a ri a codd. suppleto no- mine „condimenta“ sunt res necessariae, imprimis herbae, quae in mortario tunduntur et ad cibum illum cui no- men moretum adhibentur. Lib. II. Sarcoptes, 39 In cipit A p i ci Caeli sar c o p t e s. LIB. II. 37. I si ci a fiunt marina de cammaris et astacis, de lolligine, de sepia, de locusta. isicium condies pipere, ligistico, cimino, lasaris radice. 38. I si cia de lolligine: sublatis crinibus in fulmento tundes, sicuti assolet, pulpa et in mortario et in liquamine diligenter friatur et eximde isicia plassantur. comparentur intrita, intri- menta, protrimenta (Apul. met. 8, 31. 11, 16. Phaedr. 1, 26, 7.), intinctus, embam- mata. -- l ib us ti c u m 88x et 147. A. et Galen. T. 6. p. 282. Kuhn. Veget. 5, 51, 2. unus cod. Macri Flor. 882. λιßvστιxoό δία xaì σπεαμα me- dic. ap. Ideler. Corp. medic. 2. p. 265, 21. colI. 1. p. 409, 21. Aretae. curat. diut. 1, 4. ligusicium, ligustinum, ligu- ritium in libris Isidori 17, 10, 5. — Im extremo libro plu- rimi codd. addunt expli- cit Apici (ep im ele s) sicque in reliquis. ad 37. A p. C. art o p - tus ed. pr. — e si ci a con- stanter fere nostri, nonnun- quam per aphaeresin scribunt sic ia, rarius in h y s itia transformant, quod alii alio- rum scriptorum faciunt, An- thol. lat. 550—552. 1087, 4. Varr. L. L. 5, 22 §. 140. Ma- crob. sat. 7, 8, 1. cum Ian. pro nostra ratione praeter etymologiam Graecorum est ίσιxov, ut Alexandri Aphr. probl. 1, 22. seu ίσίκιον, ut Taxami ap. Athen. 9, 19. poetae in Anthol. Palat. 11, 212. ad 38. c rim in i b u s plu- rimi.. — p ul mento ed. pr. H. fulmentum, quae vox lexi- cis ignota ap. Ammian. Marc. 23, 4, 5. Phoc. Gramm. Vit. Virgil. 27. in Anthol. Lat. 288. vel est quaedam tabula seu tabella, hackbret, schneid- bret, et disgus ἐπέxo7tov ($w— λόν ἐφ' ού xg&a x67rrovaiv Etymol. Mag. p. 328, 22. Hemsterh. ad Luciam. D. M. 10.) vel mensa quaedam cu- limaria pedibus fulta, vel cau- dex pedibus fultus. Ég*ua ua Gloss. Gr. — pulpa ex par. ed. pr. H. p u lm a in reli- quis. quae vox si vera, deri- vanda a πιλεῖν, scribenda „pilma“ et interpretanda est pümpel, stoessel, sic πιλeiv Lib. II. Sarcoptes. 41 ligisticum, origanum, fricabis, suffundes liquamem, adicies cerebella cocta — teres diligenter, me astu- las habeant — adicies ova quinque. et dissolves diligenter, ut unum corpus efficias, liquamine tem- peras et in patella aenea exinanies, eoques. cum coctum fuerit, versas in tabulam mundam, tessalas concides. Adicies in mortarium piper, ligisticum, origanum, fricabis in se, conmisces. in caccabum. facies ut ferveat. cum fervuerit, tractum confrin- ges, obligas. coagitabis et exinanies in boletari. pi- per aspargis et appones. 42. Isicia ex sfo n dilis: elixatos sfondilos conteres et nervos eorum eximes, deinde cum eis alicam elixatam, ova conteres, pipere. in omento. assabis oenogaro perfundes. et pro isiciis inferes. ed. pr. H. pro et. — in ta- bula mun da vel nuda codd. cf. 135. ad „nuda“ vel ,,munda“ forte supplendum ,,manu“ ex Pallad. 11. 17, 2. te s s alla s i. tes sella s 8. ed. pr. H. ,,tessella“ et ,,tes- sala** variant et in Plin. 17, 120. — in ca c c ab um mit- tes, inicies. — o b 1 ig as eo tracto, e tracta 174. cf. 171 — 177. tres orbiculos tractae siccas et confringis 188. coll. 375. 251. — v ol et a ri, v o- litari codd. v olutari ed. pr. eadem varietas 53. 191. 196. 383. — ap p o n e s e si- cia et s fo n d i 1 o s flor. (9x om. et s f. et in i et sphon- di 1 o s al. fo n d i o l os). ad 42. s p h o n d y 1 u s σφάνδvλος, s p o n dylus o7róv- δυλος, s fonìlilus recentiore more, sphondulus marinus in Edict. Dioclet. 5, 10. cf. ad 444. sic asparagus άσπάgayos et aspharagus άσφ. sic sfa- langus, fal. spal. ap. Aethic. Istr. 91. s fungia, fung. spongia ib. 112. στόyyos et αφ. cf. 26. Lob. ad Phryn. p. 43. — c o n t e r e s r. H. 112. pro c o n t e re. — ali- c a m misces. — et pipere m o m e n t o Ay. cum nucleis et pipere 112. supple „intus posito** ex 48. vel „misso* ex 54. — in ome nt o invo- luta 113. vel „involves“ ex 264. — p r o fu n d es codd. p e r f. ed. pr. illud mendum et 60. 376. cf. 140. 194. al. — p r o i sic iis, vel e s i- ciis, vel si ciis in fere s et 112. quid sibi velit co- quus difficile est dictu, utrum 42 Lib. II. Sarcoptes. 43. Isici a o m ent at a: pulpam concisam te- res, cum medula siligine, in vineo infusu piper, li- quamen, si velis et bacam mirtae ' extemperatam simul conteres. pusilla isicia formabis intus nucleis et pipere positis, involuta omento subassabis, cum garoeno. 44. Is i ci a ple m a: accipies adipes fasiani re- centes, praeduras et facis ex eo tessalas, cum pi- dicat „haec isicia loco illo- rum de quibus supra inferri possunt“, an ,,loco sicii“ seu „impensae“, als farce, rom definiam. Forte „et pr o iis sic iis in fe r e s i s i cia o m en ta ta: conieci olim „pro incisis infares'', ut es- set „pro incisis ovis, quibus saepius obligatur, etiam farre obligare potes“, in quam rem alibi amulum et tractum ad- hibetur. cf. 94. 95. 257. equi- dem contenderim pro otioso „inferes* saepius ,,infares** i. e. ,,farre obliges“ legen- dum esse. neque ineptum vi- detur si scribas „pro siccis . infares“, cf. res quas in sic- cis recensent Excerpta Api- ci in nostra epist. dedicato- ria. Ceterum eamdem fere compositionem librarius qui- dam transposuit ad olera 112. . similitudine nominis eiusdem deceptus. ad 43. m e d ullam et 91. variant libri Plin. 32, 62. me- diam brevem esse vides ex Auson. epist. 4. in. et 9, 18. significatur gallicum triticum. de eo Galliae populo cf. For- biger Geogr. III. p. 163. — v in eo corr. pro vim o et in fu s u pro in fus i et 51. et mi r ta e pro mirta ex 273. 281. 286. 332. mirti 24. i. e. myrti. et te m p e ra- ta m y. flor. extenteratam 8. m y r t ea m ex te m p. 7t. m ix ta m e t t e m p. ed. pr. ex en t eratam jnvenit Hum. quam explicat decorticatam, a cortice purgatam. ad mo- strum particip. mente supple „vino“ et intellige myrtida- mum Plinii 14, 104. murta- tum Varron. L. L. 5, 22. p. m. 314. Plinii 15, 118. ex sil- vestris myrti bacis confec- tum. hod. mortadella in Ita- lia. — p i p e r e piperis gra- nis 54. — g a ro e n o i. q. oenogaro corr. pro c a re- m o vel caro e n o. supple „inferes“. ad 44. p ra e d u r a s in- dura, obdura, paulum frige, nostrum ambraten. — t e s- s el.a s 8. ed. pr. H. — ca- r o e n o misces. — i n i si- cio in c l u d e s vel est „ea massa intestinum tenuatum farcies“, quod genus farci- Lib. II. Sarcoptes. 43 pere, liquamine, caroeno. in isicio includes, ex hi- drogaro eoques et inferes. 45. Hi d rogar at a i si ei a sic facies: teres pi- per, ligisticum, piretrum minimum, suffundes liqua- men, aquam cisterninam dum conducet, exinanies in caccabo et cum isicio ad vaporem ignis pones et caleat et sic surbendum inferes. 46. In is icia d e p ullo: olei floris lib. I. li- quaminis quartarium, piperis semunciam. 47. Aliter d e p ullo: piperis grana XXXI. conteres, mittis liquaminis optimi calicem, caroeni minis hira et hilla vocatur a praecipuo intestimorum cui nomen hira, vjotvg (Orell. ad Arnob. 2, 42. p. 66. 67.) vel „impensa circumdabis, per- fundes**. — i d r o g a r o in septem codd. pro hy dr o - g a r o. — ex h i d. corr. pro e t h i d. cf. 68. sic ἐφθα ἐx ίωμοῦ, jpr,u£vos §3. Üöatos. in fa res corr. pro in fe- res 42. ad 45. pyrethrum ed. pr. H. ad 181. — c o m d u- c et satis erit, competit corr. pro in d u c e t. in d u c e s ed. pr. ra d u c e t 7r. sic in est c o n 256 in fe r e s aliquoties c o n f. — i si c i a codd. tum i s. ed. pr. H. non male. — a qu a c i s t e r n in a, e qua ap. Marcell. 27. fol. 125. b. ed. Ald. palmae coquuntur, est aqua coelestis vetus va- sis inclusa, in sole posita, eliquata, melle immixto ad passum praeparata, Üögöuελι, mulsa, comparanda cum li- quore cui medio aevo momen medus, medo., meda. cf. Plin. 14, 1 13. Col. 12, 39. inpri- mis 12, 12. cum Schneid. — surb e n d u m pro s o rb. scripsi quia §. 50. libri offe- runt ,,survendum, subruen- dum“ et prima forma verbi sorbere vel sorbêre fuisse videtur subruere, surpere, unde hispan. chupar, gall. super, schlurfen. ad 46. In sex codd. in- fe re s in e si cia. T o p ul- lo (sive p ul o) o l e. in par. es i cia de p u 1 1 o. in e si- ci a t o p ul lo. d e o l e o. in ed. pr. in isi cia de pull o Iolae. ex suo éod. olei iam corr. Hum. ego olim i n i si ei a t o p ullo correxeram. compositio non integra videtur et in multis, neque minus 47. 48. corrup- ta. — s e m u n cia et se- m i un c ia codd. 35. ad 47. a 1. ex p u s illo pip. 9x qui 49 „pusillis“ 44 Lib. II. Sarcoptes. dum locum habent de fasianis, item tertium lo- tantundem, aquae VI. mitis * et ad vaporem ignis pones. 48. Isicium sim plex: ad unum liquaminis acetabulum aquae septem mittes, modicum api vi- ridis, triti piperis cocleare. isiciola concoques. et si ad `ventrem solvendum dabis, hidrogaro feces conditi addes. 49. Isicia de p av o primum locum habent ita si fricta fiunt, ut callum vincant. item secun- item pro .,pullis“ habent. — a qua e XI. codd. qui mu- merus item confusus 151. 384. Orell. Inscript. 245. — m i- tis i. e. mitigas melle, de- fricto, non semel corr. pro m i ttis. — codices iungunt p o n e s i si ci u m. ad 48. c o clear, c o- cl ea re, c o cle a r i um codd. et 105. 145. coclearis men- sura, Plin. 21, 172. — c o n- c o q u e s cum eo iure co- ques corr. pro i n c o q u es. id c o n olim scribebatur cm, unde vitium, sic passim ,,in- feres“ est ,,conferes“. — si pro sic corr. Lister. — p e- c e s yi ed. pr. (sic male „p e- cula*' ap. Plin. Val. 2, 45. fol. 189. a. et 3, 19. fol. 194. b. ed. Ald. picula ap. Veget. 3, 46. 1, 11, 7. 5, 69, 5. et alibi) fa cies cod. hum. (volebat fae c e s, quae scri- bendi ratio praestat, Hildebr. ad Apul. 1. p. 40.) quam vo- cem non intellegens Hum. offert s a le s c o n d i t o s quales §. 29. habemus. me- dicum praeter medicum Cels. 2, 33. ,,pulvis ex fece vini“. 4, 22. „fex arida** et 5, 18, 14. et Galen. compos.sec. loca 1, 8. docere potuerunt Plin. T. I. p. 62, 1. ,,faex sapae“. Pal- lad. 2, 14, 5. ,,faeces vini dulcis“, Colum. 12, 30, 2. ,,faex vini boni“, aliorum fe- cula seu fecla** (restit. Ve- get. 3, 49, 2. pro sleta, Pe- lagonio p. 54. 66. 86, pro feda), unde recentiores Grae- ci q&xár, fecerunt, ut Trallia- nus qui exponit τQvyiav oivov xsxavu£vrjv, siccatam et cre- matam Plin. 14, 131. 23, 63. Paulus Aegineta σφεκλη. est officinae tartarum ustum et calcinatum, gebramnter wein- stein, weinsteinsalz. ad 49. fiant ed. pr. fue- rit 8r. fuerint Hum. sed „fricta** ablativus est sub- stantivi quale est pasta 326. repulsa, deprehensa, remissa, ulta ap. Ovid. pro ultione, exposita in Codice Theodos. Lib.^II. Sarcoptes. 45 cum habent de cuniclis, quartum locum habent de pullis, item quintum locum habent de porcello tenero. 50. Isici a multa ab alie n o sic facies: te- res piper, ligisticum, origanum, modicum silfi, gin- giber minimum, mellis modicum. liquamine tempe- rabis, misces, adicies super isicia. facies ut ferveat. cum bene bullierit, amolo obligas spisso et surben- dum inferes. 51. A m ol u m aliter: piper teres pridie infusu, cui subinde liquamen suffundes ita ut bene tritum ac lutulentum facias piperatum. cui defrictum ad- miscis quod fit de cotoniis, quod Romani colorem • pro expositione, accessa ap. Solin. 23. fin. missa, ascensa domini ecclesiae catholicae. — fasia nis i t. t. l. h. de cum ed. pr. omittunt yó. — c u m i c u lis vulgo. c i- n u c u lis δ9x. cenaculis ί. cinulis y. id animal et Grae- cis dicebatur xövxXog, xoù vi- xλος, xovvixovÀog. cf. Plin. 8, 217. Iacobs ad Aelian. 13, 15. ad 50. ab alie n o Hum. non concoxit et scripsit a mula ta. si corrigendum esset, scriberem ab ah e n o i. e. vom kessel weg, kes- Selwarme. eaedem voces con- fusae 420. — b u lli e r i t vel b u ll u e rit ut in par. latet in ed. pr. et yò9x v o l u e rit, cod. A b ol u e rit, et i b o l- lierit. cf. 153. 179. 239. 248. 334. 365. — am olu m (a mola), a my lu m et a m u- 1 u m (a uύλη) ut in aliorum libris sic in nostris variat. — s u rb e n d u m 45. in fe- re s ex 45. pro fe r e s. ad 51. in fu s u ex $ pro in fusi 43. — lu t u l e m tu m ex cod. hum. pro lu c u l. non vero est ,,spissum et cras- sum“, sed luteum, luteolum, lutulum, lutosum ap. Stat. silv. 4, 9, 39. colorem habens luti i. e. resedae luteolae L. sic a similitudine coloris auri hispani aliud ius dicitur cal- licum 275. 416. 446. simpli- citer colorium 115. — alte- rum c u i est i. q. scilicet ei. cf. 3. 64. — cotoneorum de- frufum hodie in Italia co- tognato vocatur, olim graece xvδωνόμελι Diosc. 5, 29. et sapa. sapam meliorem faciunt cydonia simul cocta, Pallad. 11, 18, 2. saepius cydonites, de quo idem 11, 20, ea mala vel eorum species ab Ap. vocantur cotonia ut a Ca- tone 7, 3 (Macrob. sat. 7, 6, 46 Lib. II, Sareoptes. vocant, ac deinceps amolum infusum adicies vel orizae sucum. et lento igni fervere facias amolatum. 52. Aliter: ossucla depolis. exbromas, deinde mittis in caecabum porros, anetum, salem. CUlnm cocta fuerint, adicies piper, api semen, deinde ori- 13. cum Ian. ad 3, 19, 2.), Varr. 1, 59, 1. Plin. 15, 60. 21, 162. cottama 13, 51. et T. 1. p. 40, lin. 6. Martial. 7, 53, 7. 13, 28. coctana a Stat. silv. 4, 9. 28. sicque variant libri Cat. 133. Iuve- nal. 3, 83. ut nostri: c o c- to m iis ßyó. c o t o n iis T. c o t o n eis ed. pr. c o to- m iis 9x. c o ct o niis i. cf lattuca in Edict. Dioclet. 6, 7. Vectidius Vettidius, Ac- tius Attius et interpp. ad Pers. 1, 50. 4, 25. — c a u- narum corr. pro c a m a- rum, cam m a r u m, ca m i- narum et Hum. cari ca- ru m. ficus caumeae. ίσχάδες Kavvtav a Cauno Cariae urbe nomen ducentes (Forbig. Geogr. II. p. 223. 224) erant migrae, siccatae indeque ru- gosae et vel integrae pres- sae vel duplices (Edict. Diocl. 6, 85. 88.), ,,exiguae, quas Aquitani et Provinciales vo- cant melecas“, Scaliger. ad Cels. 5, 21, 1. vinum inde confectum decoctione in de- fruti substantiam redactum vocabatur sycites (Plin. 14, 102. Diosc. 5, 41.). de illis cf. interpp. ad Macrob. II. p. 854. 855. — ad mis eis ut ,,miscis“ saepe in nostris pro ,,misces“ et „misces“ pro „miscebis“. sic et alibi ter- tiae sunt coniugationis tor- rere, fervere, sorbere, dul- cere, stridere, fulgere. car- pere contra 151. abstergere, abstergebo ap. ipsum Cicer. ad Quint. Fr. 2, 10. cf. Se- nec. N. Q. 2, 56. Ochsner ad Chrestom. Cic. p. 16. 489. interpp. ad Lucret. 3, 22. 5, 1093. Lachm. ad 5, 768. Hil- debr. ad Apul. 1. p. 101. — ac. ac c e codd. accip e ed. pr. - ad 52. Vulgata est os si- cula de p ullis ex pro- ma s quae diceret „palpam pullorum carptorum mitte in caccabum cum porris* cet. debemus eam librario qui vocabulorum artis ignarus erat. osu c c la s. o s sicula. sunt Nostri §. 1. dactylorum ossa (et Pallad. 11, 12, 1. Marcell. Emp. 15. fol. 106. b. palmularum ap. Sueton. Claud. 8. coll. Plin. 23, 98.) a quibusque ius tangit 378. 379. coll. 253. nuclei ossei coci nuciferae Lim. qui plane maturi et aetate provectio- res oIeum nimium sapiebant atque ad saporem rancidum delendum infundendi, prae- terea excorticandi et fere 48 Lib II. Sarcoptes. perducantur, ciminum, ammi ammiscebis, uvam pas- sam, caroenum vel passum, desuper confractum aspargis et in boletari inferes. 54. Vulvulae isiciata sic fiunt: piper tritum et ciminum, capita porrorum brevia duo ad molle purgata, ruta, liquamem, admiscentur pulpae bene scripsi. ap o d er in um i e. ex αποδεgω, depellato fac- tum. qualia adiectiva sunt άύλινος, σκυτινος, λέ9uvo; al. praeterea m librorum saepe in est ut 60. (SaJmas. in Sol. p. 81. 118. a. sic cod. sal- mas. in Excerpt. gentima mihi setinia est). — d ep el- latis pro depilatis ex sex codd. §. 229. i. q. decortica- tis, Pallad. 2, 15, 12. ubi „amigdala decorticata aqua marina aut salsa lavantur ut candida fiant“, purgatis 283. ad 52. — pro cum iam iam, m is c. (alterum iam yi9x ed. pr. omittunt) olim volui c o minu m quod passim scribitur,cuminum“ et, cumi- nium“ scil. oleum, et ut vox mi- nus nota facile pessumdatur. ad „ammi* cf. 29. Diosc. 3, 63. Plin. 20, 163. Dierbach Flor. Apic. §. 77. — c o 11 frac- t u m ut 320. interpretor panem recoctum, δέπvgov Athen. 3, 74. ad 278 com- verto gereibsel, broesel, bri- sées cum Gallis, xö7ττφ cum Graecis. et „tractum* passim scribitur „fractum“. — voli- tari et v o lu tari codd. alibi v o le tari. b et v in nostris semper fere permis- centur ut 54. „vulvulae“ et „bulbulae*. cf. me ad 181. et ad Gargil. cur. boum 8. Ce- terum id sicium ex medulla. nucum iuglandium putatarum inprimis constans appellatur terentinum 172. coll. 372. 339. 133. amygdalae sunt fructus iidem qui alibi nuces grae- cae dicuntur (Schneid. ad Col. 5, 10, 12) et nux terentina tam molle putamen habebat ut vix attrectatum frange- retur (Macrob. sat. 3, 18, 13. cum Ian.), unde yvuvd xá qvœ Geopon. 10, 66. et mala pu- nica â7rügyvg 10, 31. a mi- nus lignoso nucleo. ad 54. is icia ta si vera lectio, substantivum novum est qualia illa ad 49. forte isicia tae impensa isicii re- pletae, quod participium sae- pius mihi latet in librorum „esiccatus, exiccatus*. — ex ed. pr. a d m o l e malis avi- bus a mole, quod esset ,,ab integro porro“ expiscatus est Hum. cf. Colum, 12, 9, 1. ,,caules lactucae ab imo de• purgatos eatenus, qua temera folia videbuntur“. n ucl e o S corr. Hum. ap. Plin. 15, 116. nuclei granum item est pi- nienkerii, ni placet, scribe 50 Lib. II. Sarcoptes. satureia, ruta, petrosilinum, condimentum, bacae lauri, liquamen et admiscetur pulpa bene tunsa, ita ut denuo bene cum ipso subtrito fricetur cum liqua- mine. admixto pipere integro et abundanti pingue- dine et nucleis inicies in intestinum perquam tenua- tum [perductum] et sic ad fumum suspenditur. 57. F a r cim in a: ova et cerebella teres, nu- cleos pineos, piper, liquamen, lasar modicum et his intestinum implebis. elixas, postea assas et inferes. 58. Aliter: coctam alicam et tritam cum pulpa concisa et trita una cum pipere et liquamine et nucleis. farcies intestinum et elixabis, deinde c0- mino, sale assabis et cum sinapi inferes, vel sic concisum in disco. 59. Aliter: alicam purgas et cum liquamine in- testini et albamine porri concisi minutatim simul cedonicus L. macedonischer steineppig. Sic eruca ho- diernis Graecis ágò uotos di- citur sicque pimentum hodie vocamus genus herbae con- dimentariae, licet omne ge- nus herbarum et seminum condimentariorum designet. Lexica tacent. — p et r o s e- li n u m marginis videtur ut 224. 345. 351. — in i c i e s ex ß. pro i cies, m i cies, m is cies, n u c eis reliquo- rum, fa r ci e s int. ed. pr. H. — tenua tu m ex flor. pro te m uatim. tenuissimum in- testinum fartum ap. Varr. L. L. 5, 22. p. 115. Sp. te- nuius (ieiuno) int. in sinus vehementer implicitum, Cels. 4, 1. p er du c tum nisi glos- sa est significat isicium, cui in Glossariis nomen inducti- lis, unde gallic. andouille natum, quod nostri verterunt schuebling. cf. Diez. Lex. d. romam. sprach. p. 558. — in fu m u m 7r. a d fu re u m yó. fu r c u m i. fur e m u m 9x. cf. 289. 401. ad 57. m u cl eis misces. 55. ad 58. c o m i n o scripsi pro c u m, ad 53. sale et oleo assatur 111. istud sale for- tasse corruptum pro sat seu satis e s t ex 374. am cum sale est ,,cum acumine, cum ratione?“ sic elixum tan- tum 59. ad 59. liquam e m i n- testini gekroesefett, ut ad- ipis liquamen ap. Colum. 6, 2, 7, post „intestini“ forte Lib. II. Sarcoptes. 51 elixas. elixa tolles, pinguedinem concides et copa- dia pulpae, in se omnia commisces. teres piper, li- gisticum, ova tria, haec omnia in mortario permis- ces cum nucleis et pipere integro, liquamen suffun- des. intestinam inples, elixam et subassas, vel eli- xam tantum appones. 60. Aliter c ir c ello s i si ciato s: reples inte- stinum impensa isicii et circellum facies rotundum. exgidit ,,tinni“, ut intellega- tur thynnea muria, una voce tima, thynni sal Martialis 10, 48, 12. cf. Plin. 9, 48. — ab u m i ne p o r r o A. a mi • ne p o r ri τ. ab a mi ne p o r- ro y ed. pr. sicque volunt libri flor. melior forma al- b u m e n ap. Veget. art. vet. 3, 57, 1. in aliquot libris Plin. 28, 66. cf. 65. albamen de porris 172. albamentum 196. Pelagon. 30. im. explico medullam quae intus alba est, niveum stipitem Martial. 13, 19. — e lixa, elixa s, elix a t o s, elix a t o codd. — p i n g u e d in e m adipes 44. —- c o p a dia ex cod. hum. pro reliquorum con- pa dia, c o m p en dia, c o m- pam dia. cf. 120. 280. 359. 870. copadium voráòìor quod xo7tovov, xö7τεον, xo7τές, xótus, xόμμα, praecisum Nonii p. 103. a. carnis frustum dis- sectum idque delicatius et lautius, suis lingua cum epi- glottide, gutturis summa pars, glandulae linguae et faucibus adhaerentes, al. ut xότις culter coqui curvatus et gladius venatorius derivatur a verbo xö7ττειν. cf. Dufres- nii Gloss. in copadium. — elixam in sex codd. pro elix a s. quare in testina m scripsi pro in te stina vel in te st in u m est scilicet etiam intestina, cf. 371. sup- pleta voce ,,hira“ vel „hilla** quae habetur praecipuum in- testinorum omnium, Macrob. in somm. Scip. 1. 6, 77. cf. ad 44. ad 60. Circelli habentur farcimima in circuli formam et rotunditatem efficta, knack- wuerste. infra 369. intestima impensa seu isicio repleta in gyro componuntur, a qua coronae instar circumponendi modo nomen non habent. Sed a circulis seu orbibus item vocantur spirae, opera pistoria, placentae ap. Cat. 77. ατg&7ττοι ap. Demosthen. orat. 18. p. 260. Polluc. 6, 77. Athen. 4, 5. Bekker. Anecd. gr. p. 802. Fest. p. 330. — Editio pr. manca est. e cod. : suo eam supplevit Hum. quo- cum faciunt nostri. — im- pens a m codd. — m in ia- 52 Lib. III. Cepuros. . fumas. cum miniaverit, subassas, exornas, oemogaro faecinio perfundes, . sed ciminum addes. In cipit A piei C a eli e ep u r o s [de holeribus]. LIB. III. 61. U t o m n e h ol u s s m a r ag di n u m fiat: omne holus smaragdinum fiet, si cum mitro coquatur. 62. P ul m e n t a rium a d v e n t r e m : betas mi- verit ex 8. pro reliquorum m ima verit, i m m a v e rit, umim a verit. de vi verbi reflexiva 25. fum a veris Hum. -- fae cinio vel fae- c in o feci ex inepto fa sia- ni. opponitur simplici, fac- tum enim ex faeculento den- soque liquore pisciculorum et dictum est allec, faeco- sum garum Martial. 13, 102. faecula Lucret. 2, 430. cf. Plin. 31, 95. — p r o fun d es flor. et ed. pr. H. ad 42. — se d c u m in u m a te s 8y. s. cum in u m a ces π. s. c u m u n i m a t e s δζ. s. c u m i n u m a te s 9x. editio pr. manca sic finit „elixas et subassas et exornas, oeno- garo fasiani profundes. Vi- riter assans. Explicit liber secundus Apicii Artoptus“. Quae menda quis tollet? ,,cu- minum addes** vera manus non est. tentavi ,,setinia- tum“ et ,,cuminatum“ et ,,su- minatum“ ex Arnob. 2, 42. et ,,cominum“ scil. oleum ex Plin. 15, 13 (ubi oliva in aliquot libris cuminia dici- tur) 15, 20. — ex „viriter assans“ efficias ,,viriliter agi- tans“, assidue ne uratur 251. ad 61. Is liber inscribitur xητονgòs hortulanus, olitor, quod in eo de oleribus quae in cibum assumuntur et de eorum pulmentariis et con- dimentis agitur et ipsa com- ficere docetur, regi xnrovg- xóv λαχένων, τ*g* ij%v0u&των xyrgitor, zr*g* φυλλάδων, τεgì τὸν χλωgόν ύτοτguuu&rov (Cas. ad Athen. 2, 73 in.). Sabini Tironis librum cepu- ricon laudat Plin. 19, 177. Caesennii ind. lib. XIX, T. 1 p. 51. H o lus et o lus in nostris. illud praetuli quod id h radieale est et graeco x, gothico g respondet, χόα- vns hortus gartem, conl. χλόη, χλο*gòs, χλωgός. Salmas. in Sol. p 219. 230. Doederlein Red. u. Aufs. p. 366. 367. Mone Bad. Urgeschichte 1. p. 43. ad 62. Apicius dicit: be- tas — in ius infra scriptum Lib. III. Cepuros. 53 nutas et porros requietos elixabis, in patena com- pones. teres piper, ciminum, suffundes liquamen, passum, ut quaedam dulcedo sit. facias ut ferveat, cum fervuerit, inferes. similiter polipodium in tepi- dam mittes, ubi mollierit, rades et minutum cum pipere et cimino tritum in patenam ferventem mit- tes et uteris. 63. Aliter ad ventrem : faeces betaciorum facies detergi, ne laves, in eos in medium nigrum aspar- ges et alligas, simgulos fasces mittes, in aequam cum coxeris, condies patenam, cum eadem passum mittes et coctas cum eo in- feres. sic 73. cucurbitae in patina inferuntur. quales di- cunt patinarias, iurulentas, Graeci ἐν τοy&vq), §» 2o7r&ò, oxsvaiouévag — p at in a et pa t e na e varia pronuntia- tione scribitur, et 68 72 ap. Colum. 12, 44, 3. cf. Phaedr. 26, 4. ubi vulpes in patena liquidam posuit sorbitionem. ut patera nomen habet a pa- tentibus dispansisque labris et ef. τοτάνη. — pro d ul- c e d o in tribus codd. et ed. pr. du c e n d a. — i n t e p. m i t t e s tepida aqua made- facies, Plin. 26, 58. e quo patet „minutum“ eum no- mine „polypodium* esse iun- gendum. — c i m in u m codd. — in pa t e nam in ipsum ferculum s. cibum in pátema coctum, pfannegericht. non minus saepe mensa ipso pro edulio est et zgó 7r*ία. Ian. ad Macrob. sat. 7, 1, 1. Sei- ler ad Long. 8, 7. ad 63. Tota compositio deest in ed. pr. addita iam ab Hum. cuius inventum fa- cie s b et ac eo ru m fas- c e s, d e terg e s, laves, in e o r u m m e diu m n i t r u m as p. rideas. codicum „facies* temendum, sed eorum facies (facit 7r) mendum est pro fa e c e s, vult enim „sordes absterge seu amputa, faecu- lentiam tolle, schlamm. b eta- ciorum ex 8. b et a t. in reli- quis, sicque variant 64. scribi oportere puleiaeiu8 et pasti- nacius ap. Salmas. in Sol. p. 583. b. malvacius ap. Plin. 21, 19. Priscian. 3 fin. rapi- cius seu rapacius ap. Cat 35, 2. 134, 1. Plin. 18, 127 al. alii monuerunt. sunt radices et fibrae betae vulgaris in hortis cultae, rothe rübe. — ex eo r u m feci e o s in, ut „in medium“ seu „in medio* sit quod „interim“, indessem. ad n i g r um (nitrum yt Hum. cf. ad Gargil. cur. boum 23. Lib. III, Cepuros. 55 bamen [eapita] porrorum simul elixabis in caecabo novo ità ut aqua ad tertias deferveat [id est ex tribus eminis aquae una remaneat]. postea teres piper, liquamen et aliquantum mellis umorem, tem- perabis et aquam apiorum decoctorum colabis in mortario et superfundes apio. cum semel fervuerit, abpones. et si libitum fuerit, apios adicies. 66. A sp ar ag o s. asparagos cucabis, rursum in calidam summittes, callosiores reddes. margine est ut paulo ante „quorum detersas radices* et mox „id est — remaneat* — u m o re codd. „mellis umor* erit Scribonii 37. mel liquidum. simili verborum ambitu humor musti ap. Virg. G. 1, 295. aquae ap. Ovid. am. 2, 6, 32. lactis, Censo- rin. 4, 9. mellis liquor ap. Lucret. 4, 13, aquae ros ap. Apul. met. 1, 19. — s e me 1 et 85. corr. pro simul, quod non raro scribitur „semul*, unde vitium natum (Corte de usu orthograph. 3, 10. p. 146. 147.). cf. „iterum ac tertio* 67. coll. 221. „ter bullire* 425. „undas tres* 864. δες άναίεῖν Diosc. 1, 63. eadem confusio ap. Macrobi Som. Scipion. 1, 18, 6. Senec. tranq. an. 1, 3. interpp. ad Horat. serm. 2, 8, 24. ep. 1, 7, 96. Iahn ad Pers. 1, 24. Hermann ad Iuvenal. 5, 142 p. XXIII. — ap p o n e s codd. depones 67. — ad a p i o r u m de c. supple „et porrorum“ et „porro* ad „apio*, simul enim elixantur. — ad 66. pro insano sic- C a bis inveni si ci ab is, isi- ciabis, sicio condies et co- ques, vel aeque novum ver- bum c u c ab is seu cicabis sucu (ef. 382) seu lacte nu- cis indicae, cui nomen xoùxv, quae commendabilem sucum ex austero dulcem praebet, Plin. 13, 62. Kolb Bromato- log. 2 p. 382—385. supra 10. primum in lacte, postea in aqua coquitur. de coquendi ratione in aqua calida 121. — s u r s u m ßÖ9x — fa v o- si o r e s. 8x. — codicum op- timus 8 sic: sum mitas call o s io res r e dd e s cu- cur b ita s gustum de cu- c u r b at a s c u c u rbitas c o ct a s sicque fere omnes: s u m m i t te s c all. re d des c u c. g. c u c u r b ita s c o c- tas, unus 7r: sub m i tt a s call. r e da s c u c. gustum de cu cur bitis c uc urbi- ta s c o c t a s. non mirum quod. Hum. post „summittes* novam compositionem orsus , scripsit C u c u r b ita e. Cal- l o sio res re d de s c uc ur- Lib. III. Cepuros. 57 69. Cucurbitas more alexandrino: elixatas cu- curbitas exprimes, sale asparges, in patena compo- nes, teres piper, eiminum, coriandri semen, men- tam viridem, lasaris radicem, suffundes acetum, ad- icies cariotam, nucleum teres melle, acetum, liqua- men,' defricto et oleum, temperabis et cucurbitas perfundes. cum fervuerint, piper aspargis et inferes. 70. Aliter cucurbitas: et elixatas ex liquamine, oleo, mero. 71. Aliter cucurbitas: frietas oenogaro simplici, et pipere. 72. Aliter cucurbitas: elixatas et frictas in pa- tena conpones, ciminatum superfundes, modico oleo super adiecto fervere facias et inferes. 73. Aliter cucurbitas frictas: tritum piper, ligi- sticum, ciminum, origanum, cepam, vinum, liqua- men et oleum. amolo obligabis, in patena et inferes. 74. Aliter cucurbitas cum gallina: duracina, tu- bera, piper, careum, ciminum, silfi, condimenta vi- ridia mentam, apium, eoriandrum, puleium, cario- tam, mel, vinum, liquamen, oleum, acetum. ad 69. l i q u a mi m e codd. — d e fr i c t o colorabis 67. prius acetum terendi gratia additur, vel posterius est acoetum áxovtov, quod per se fluit, iungferhonig, Plin. 11, 38. (at cod. rescriptus quem edidit Mone noster habet „tacitum*). cf. 174. 179. 190. 191. saepius liqua- men bis additur 128. vel „melle acetum“ iungendum, nt sit oxymeli. ad 73. t rit a s codd. olim explicabam „vulgatas, usita- tas* et tentabam „astri c- ta s* i. e. refrigeratas. „sa- les frictos tritos* 5. — in p a te na in f. ad 62. ad 74. sic 77. cucumeres cum cerebellis elixantur, sic 246. pullus elixus cum cu- curbitis elixis, 247, cum co- locasiis elixis, sicque 93. ho- lisera cum piscibus assis in- feruntur. — c o n dim. vir. 106. — ca r o m e n t a m $ florr. careum mentam y. careotam caromentum T. cf. 193. 282. erat mihi olim calamenta, quae herba magnae virtutis ap. Macr. Flor. 593. 607. scri- 58 Lib. III. Cepuros. 75. Citrium : sil montanum, silfi, mentam sic- cam, acetum, liquamem. 76. Cu eum e r e s: cucumeres rasos sive ex li- quamine sive ex oemogaro. sine ructu et gravitu- dine et teneriores senties. 77. Aliter cucumeres: rasos elixabis cum cere- bellis elixis, cimino et melle, modico api semen, liquamine et oleo, ovis obligabis. piper aspargis et inferes. 78. Aliter cucumeres: piper, puleium, mel vel passum, liquamen et acetum, interdum et silfi ac- cedit. 79. Pe p o n es et m e l o n e s: piper, puleium, mel vel passum, liquamem, acetum, interdum et silfl accedit. 80. Malvas: malvas minores de grano ex li- bitur calamentum, calamin- thum, calaminthe, bisamtby- miam ? ad 75. Lemma im A est citr i n u m. Hum. corr. ci- t ri n i. cucumes citrini, ci- tronengurkem, non cucurbi- tae citrulli L. wassermelo- nem, hodie xag7τοῦσια. cf. 21. 175. C. Gesner in marg. ex- plicat. „citrullus“, quod no- men derivandum a citreo et in ital. citriulo, gurke, et in gallic. citrouille, kürbiss, ob similitudinem fructus abiit. medico ap. Ideler. II. p. 260, 13. 24. et p. 266, 12. dici videtur xùtgov cuius caro sine cortice et cortex per se com- mendatur. cf. Plin. 19, 71. 20, 12. — si l m o n t. erit planta de qua 35, ad 76. et a vicinis ab- sorptum addidi. ad 77. m o d i c o seiunxi a „melle*, ut sit „post mo- dicum“ Pelagon. 5. p. 27. „paulo post*. idem feci 162, 186. 194, 216. 801. 318. 398. 337. sic anetum adicitur me- dia coctura 213. 216. ad id adiect. temporis cf. verno 103. matutino, hesterno (Klein ad Lambini Emendd. Tulliam. p. 159.) — o vis corr. pro bis. — ad 80. d e g ra n o resti- tui pro Hum. S en o garo. supple „obligas*, vel „su- perfundis* 86. in medulam mittis 91. est vero granum alica quaedam, spelzgrueze, comparandum cum τgáyq) graeco. cf. Plin. 18, 116. Cat. Lib. III. Cepuros. 59 quamine et oleo, acetum. malvas maiores in eo grano, piper ex liquamine, caroeno vel passo. 81. Ci m a s et c o l i c l o s. cimas: ciminum, sa- lem, vinum vetus, et oleum si voles [addes], piper, ligisticum, mentam, rutam, eoriandrum [folia coli- clorum], liquamen, vinum, oleum. 82. Aliter: coliclos elixatos mediabis, summam foliorum seres cum coriandro, cepa, cimino, pipere, passo vel caroeno et oleo modico. 83. Aliter: colicli assati in patena conpositi con- diuntur liquamine, oleo, mero, cucino. super aspar- ges porrum, ciminum, coriandrum viride super com- cides. 84 Aliter: colicli conditi ut supra cum elixis porris coquantur. 86. Geopon. 3, 8. Galen. fac. alim. 1, 20. p. 619. Salmas. Hyl. iatr. p. 71. b. et eo gra m o pro o e n o g a ra. — de meo e t add. — p i p er li q. codd. praeter 9 qui pi p. e t 1 i q. et ed. pr. pi- per e liq. unde corr. ut es- set piper cum liquamine tri- tum 96. 285. 314. piperatum 373. 384. poivrade. — p a s- s o temperas ut dulce fiat. ad 81. et c oli cl o s om. y florr. ed. pr. de coliculis satis dixi in „salate u. ge- muese* p. 35. et ad 180. ad de s 8rt addunt. ad 82. m e d i a b i s yö pro me diabi s i. e. dimi- diabis, biparties, in duas par- tes divides caules, Colum. 12, 7, 4. per medium divi- des, am ii q. dimidium coli- culorum et foliorum accipies, ut explicandum mediana mal- varum et betarum 133? co- liculi cum foliis suis deco- quuntur ap. Pelagon. 8. p. 43. s u m m a folio ru m (fo- liarum 387r. am folia e o- r u m ?) t e r e s codd. quod ineptum vel est t o r e s tor- res, ad 123. vel s er e s. cf. et 109. 190. — p i p e r 8y. scil. addes. ad 83. exati 3t. el ixa- ti Hum. e cod. — c o m p o- si ti y Hum. c o m p o sita reliqui, quae mova vox esset compositura, compositio Co- lum. 12, 21, 6. compositum 12. 59, 3. mixtura, conditura. cf. 381. — c u c i m o xovxiv®, sucu seu laete illius arboris cui nomen xoùxi, cuci 66. correxi pro cum in o. Lib. III. Cepuros. 61 91. B et a s: concides, porrum, coriandrum, ci- minium, uvam passam varianam, et omnia in me- dulam mittes, ligabis et ita inferes ex liquamine, oleo, aceto. 92. Aliter betas elixas: ex senapi, oleo modico et aceto bene inferuntur. 93. Holis e r a. holisera in fasciculum redacta manu ex liquamine, oleo et mero bene inferuntur, vel eum piscibus assis. 94. Rap a s sive map o s: rapas sive napos ad 91. ad „concides* sup- plebis „betas“. non raro Jem- matis nomen ad primum ver- bum subaudiendüm est ut 99. 188, 141 192. 194, 202. quare non audiendus Listerus qui „in hoc articulo nulla est mentio betae, ideo potest ad proxime superius caput de porris referri“, neque Reine- sius Var. Lect. 3, 17. p. 634. qui addito „aliter“ item iun- git. idem pro „medulam*, quam intelleges ex nota ad 43. correxit „trullam“ quae sit vas escarium, catinum, quo pulmentaria, obsonia et reliquae dapes mensis impo- nantur. Hum. exponit „in massam substantiamque et corpus unum“, Barthius „in iusculum spissius medullam referens*. — v a ria m a m pro fa rin a m emend. ex Plin. 14, 29, ea nobis a viti elve- ola dicitur elbingrosine. — malim h a e c o m n i a. ut Noster loquitur multis locis. ligabis codicum est obli- gabis, coagitabis. ad 92. ex s. cod T. et s. reliqui. et m a p i A. — b e n e ut 93. non satis placet. ad 93. oli se ra codd. ad 61. ol isa tra Hum. codd. Plin. T. 1 p. 52. lin. 1. cf. 97. 124. 139. Colum. 11, 3, 18. 12, 7, 1. 12. 58. Pallad. 5, 3. 2. Plin. 12, 45. 19, 162. 20, 117. Cael. Aur. chrom. 3, 4 p. 231. Plin. Val. 3, 14 fin. ubi male editum „olo- santum“. ea planta est sy- stematis smyrnium olusatrum schwarzkohl, veterum Grae- corum, ut Hippocr. rat. mul. -p. 572. 583. morb. mul. p. 603. Theophr. hist. pl. 7, 6, 3. Dioscor. 3, 71. Galen. fac. alim. 2, 52. ίπποσέλινον, ho- diernorum utrvgoo&àvvov et oxv^og &%vvov, Columellae 10, 123 olus pullum. --- ma n u arte. — c u m p isc. a s s i s explica ex 127. sic cucurbi- tae cum gallina 74. pisa cum isiciis 198. ad 94. ex p ri m e s ma- nibus depressabis 153. — rata m A. — vel pro m e l 62 Lib. III. Cepuros. elixatos exprimes. deinde teres ciminum plurimum, rutam, minus lasar particum vel acetum, liquamen, defrictum et oleum mòdice. fervere facies et in- feres. - 95. Aliter: rapas sive napos elixas inferes, oleum subinstillabis, si voles, acetum adde. 96. R a fa nos: rafanos cum piperato, ita ut pi- per cum liquamine teras. 97. Ho lu s m olle. holus molle ex holisatro: coctum ex aqua nitrata expressum concides minu- tim. teres piper, ligisticum, satureiam siccam cum cepa sicca, liquamen, oleum et vinum. 98. Aliter holus molle: apium coques ex aqua nitrata, exprimes et concides minutim. in mortario teres piper, ligisticum, origanum, cepam, vinum, liquamen et oleum. coques in pultario et sic apium commisces. 99. Aliter holus molle ex foliis lactucarum cum scapis: eoques ex aqua nitrata, expressa concides minutim. in mortario teres piper, ligisticum, api se- men, mentam siccam, cepam, liquamen, oleum, vinum. ex y laser igitur loco aceti adhiberi poterat, alibi quo acrius fieret acetum laseris sucus admiscebatur, de quo aceto laserpitiato in Gloss. dicetur. laser et acetum ium- gitur 393. forte iungendum „modice fervere* cf. 115, 120. 321. 395. de rapis parandis 153. — forte in far es, in- farres, farre obliges 42. ad 96. ita — tera s ut 314. tereas ßr. ut carpeas 151. tergeatur et tergatur ap. Cels. 7, 1, sic manëre pro manare 373. sufflëre 364. lavêre in Sallust. fr. 2. 81. densere pro densare ib. 2. 68. cf. interpp. ad Tacit. ann. 2, 14, 2. Bach ad Ovid. met. 13, 605. Kaercher Etym. beitr. 1. p. 40. ad 97. h o 1 u s ex $ pro ol u s. — m i n u tu m 8y. mi- m ut a tu m 7r. ad 99. c u m s c a p i s scripsi pro c u m ca ep i s. id est caulibus 100. Colum. 12, 9, 1. thyrsis Plin. 19, 129. Cael. Aur. chron. 3, 2. strunk- * Lib. III. Cepuros. 63 100. Holus molle ne acescat, summa quaeque amputantur et purgamenta et caules madefactos in aqua absenti contegito. 101. H e r b a e rustic a e liquamine, oleo, aceto a manu, vel in patena pipere, cimino, bacis lentisci. 102. U r tic ae: urticam feminam Sole in Ariete posito adversus aegritudinem sumes, si voles. 103. In tu b a et la c tu c a e: intuba ex liqua- mine, oleo modico comedere cepa concisa pro fla- turis verno, hieme intuba ex enbambate vel melle et aceto acri. salat. cf. mea Olera p. 46. ex p res sa folia. ad 100. a c e s c at ex τ et cod. Hum. et Plin. 18, 77. pro a re s c a t. eandem con- fusionem observavi Scribom. 22. m ad e f. cet. cf. Plin. 27, 46. 47. ad 101. a ma n u non coc- tae, per se èx χειαός, αὐτο- oχεδόν. opponitur „in patena* et 62. ad 102. eam urticam „fe- minam silvestrem* vocat Plin. 21, 93. intellegenda urtica pilulifera Lin. in Europa au- strali nascens quae flores femininos in capitulo habet. cf. Dierbach Flor. Apic. §. 51, mea olera p. 59. —- s o le in a r. p o s. verno tempore, cf. Vitruv. 9, 3, 1. — eg r i t. Ay. a rc titu dine m coni. Casp. Barthius Advers. p. 1792. quem satis vituperavit Reinesius Var. Lect. 3, 17. p. 635. aegritudinem esse morbum hodie notum vel ex Plin. 19, 128. al. Cellar. Cur. post. p. m. 160. Append. p. m. 45. 46. sic άλymug est vó- σημα Galen. Gloss. Hippoer. p. 422. ad 103. c o me de re emend. pro m e d e r e. sic sequentis vocis prior litera vel sillaba praecedenti adhaerescit et contra multis in locis. ex edit. princ. me dic e Hum. fecit m o dice, et flatu ris i. e. flatibus emend. pro la c. tu cis et v e r n o pro vero quod deest in y et flor. quod- que e cod. suo Hum. in ve- r e mutavit. supple „tempo- re“. cf. Cat. 50, 2. 131. Plin. 9, 47. Pallad. 3, 12, 1. 3, 26, 3. 5, 8, 6. 6, 7, 1. 4, 9, 13. 4, 10, 3. sic „aestivo* dixit Apulei. II. p. 366. ubi vide Hild. sic horno, crastino, ma- tutino, cotidiano, sereno, al. cf. Gronov. ad Ammian. Marc. 18, 4, 1. Scheffer ad Iul. 0b- seq. 55. Halm. ad Cic. in Vatin. 1, 3. p. 38. — en - Lib. III. Cepuros. 65 feniculum omnia viridia teres, addes piper, ligisti- cum, mel, liquamen et oleum. Aliter carduos elixos: piper, ciminum, liquamen et oleum. 107. S fo m dili vel funguli: sfondili fricti ex oenogaro simplici. Aliter: sfondili elixi ex sale, oleo, mero, coriandro viridi conciso et pipere in- tegro. • 108. Aliter : sfondilos elixos perfundes amolato infra scripto: api semen, rutam vel piper teres, passum, liquamen et oleum modice, amolo obligas. piper aspargis et inferes. 109. Aliter: sfondilos tores. ciminum, rutam, liquamem, caroenum modice, coriandrum viride, et porrum. Et sfondilos infares pro salsa. 110. Aliter: sfondilos elixatos praedurabis, mit- tes ih caccabum oleum, liquamen, piper, passum, colorabis et obligas. 111. Aliter: sfondilos oleo, liquamine complebis, vel oleo et sale assabis, piper aspargis et inferes. m el. eadem confusio 94. 108. 217. 220. 300. 308. 330. 471. tertia compositio deest in ed. pr. pro ea addam Pli- nii 19, 153. „cardui condium- tur aceto melle diluto addita laseris radice et cumino“ ut legendum pro „cumini*. im libello De oleribus p. 20—23. ostendi sfondilos esse capita s. capitula cynarae scolymi L. hodieque dici kaese, gall. les culs d'artichaut, carduos contra caules cymarae car- dunculi Lin. ad 107. fu m guli ex par. pro fu n d u li vel fu n d i li. Hum. ed. s p o ngi oli si ve fu ngu li. cf. 190. ad 106. C. Apicius ed. Schuch. ad 108. vel corr. pro m e l ad 106. ad 109. pro te r e s corr. t o r e s elixatos praedurabis 110. ad 122. in fa res corr. pro in fe r e s ad 42, 94. sal- sa vel salsum ad Roma- nos transiit et francogallice sauce factum est, ital. sol- zio, unde nostrum sulze. Hum. explicat „loco salsa- menti*, tag yov. cf. 211. ad 110. p a s s o c o l. 7t. forte verum. cf. 852. passum vero etiam additur ut dulce fiat 182. 265. et alia re co- loratur 51. ad 111. addidi ex codd. 5 66 Lib. III. Cepuros. 112. [Aliter: sfondilos elixatos conteres et ner- vos eorum eximes, deinde cum eis alicam elixatam et ova conteres, liquamen, piper. isicia ex his fa- cies cum nucleis et pipere. in augmento. assabis. oenogaro continges. et pro isiciis inferes.] 113. C a rota e s e u p a stim ac a e. carotae seu pastinacae frictae oenogaro inferuntur. 114. Aliter: carotas sale, oleo puro et aceto. 115. Aliter: carotas elixatas concisas ex cimi- nato, oleo modico coques et inferes. ciminatum c0- lorium facies. ol e o ex 7t pro oleum. „co- perire* ea de re 162. ad 112. in cod. i. deest: librarius quidam eum com- positionum numerum plenio- rem reddere volens illam 42. inepte huc transposuit, pa- na, hic olera coquuntur. et nervos e. ex. sed corium eorum demes, ad 136. ali- ca m misces. cum n u c l. 'et pip. interpositis vel. missis. o m ento H. scripsit pro co- dicum a u g m e n t o vel au- gu m e n t o et 264. ea vox scribebatur augmentum, au- mentum, omentum 292. 40. Varr. L. L. 5, 22 p. 116. praestat forte m a g m e n t o. cf. Ducang. Gloss. in v. p. 183. Ian. proleg. ad Pers. p. XVIII. XIX. omento por- cino involvere 320. tegere 397. coperire 369. ad 113. aliquot librorum ca r o et a e videtur ca r o t- ta e, utroque enim modo ad- huc in Italia scribitur. se u p a s t. omittit ß. ea planta est pastinaca erratica radice dulci Plinii 25, 112. past. hortensis, xagtotóv dicta ap. Athen. 9 p. 371 E. a voce » &gov careum, cuius radix pastinacae et dauci modo editur ap. Dioscor. 3, 59. cf. Bodaeus ad Theophrast. p. 1120. Beckmann. Erfind. V p. 134 seqq. - ad 115. cx cum feci ex sex librorum et c u m. quae voces saepius commutantur. in cum in a t o 8. in c u m i- n o y. — c o lo rium corr. pro c o liorum, Hum. c o - lo ratum. cf. 51. Lib. IV. Pandeotes. 69 elixi et folia coriandri et solves de iuscello eius et vaporabis in cinere calido et adorna. antequam fundas in vasculo, perfundis conditam et sic ponis. 120. C a c c ab in a fu sile: malvas, porros, be- tas sive coliclos elixatos, turdos adque esiciatum pullum, eopadia porcina sive pullina et cetera quae in praesenti habere poteris, conpones variatim. te- res piper, ligisticum cum vini veteris pondo II. li- quamen pondo I. mel pondo I. olei aliquantum. iustata [id. permixta et temperata] mittis in pati- nam et fac ut modice ferveat. et cum coquitur, adicies lactes, in uno ova dissoluta cum lacte per- fundes. patinam mox constrinxerit, inferes. et a d o r a. praeterea correxi in t e r s e re pro inter se. — c e re foli u m forma no- minis medio aevo maxime solennis, rarior est caeref. et chaeref. ad gr. χαιgéq)v^^ov quasi foliis luxurians, putant. sed verior videtur cerepolum ap. Colum. 10, 110. Plin. 19, 170. Salmasio. originem vo- cis invenit Martim Pflanzen- mamen, p. 30 intellexerim ve- ro illam Plinii 12, 30. plan- tam indicam, quae carophyl- lum, cariof. garyoph. cet. scribitur, et est gewürznelke. — u m o non videtur nume- rale, sed vel u n a corrigen- dum et supplendum „parte* vel explicandum solo, u6vq), tantum, aut in uno, in unnm, ut in unum terere dixit Co- lum. 12, 8, 3. — m e diu m dimidium. c a ulis brassicae oleraceae, xgáußης δ xov? 63 ap. medicum in Ideleri Corp. 2. p. 268, 33. s o lv e s com- minues, liquefacies, levabis 126. sensus est: eam tritu- ram suffunde iure de suo sibi, quod olera cum liqua- mine et oleo cocta habent. ad 120. fu sil e iure pro- fuso, opiparo, impenso pa- rata, opponitur 119. de ea ablativi forma monui ad Gar- gil. p. 41. 42. — e si ciato pullu cod. mihi est exiciat. vel exsicatum, exsectum i. e. pulpam, pectus pulli 384. 402. coll. 200. — g u s t at a id per m ix ta et te m p e ra- ta m cod. quod mendum su- stuli ad 67. iustare est ad iustam mensuram redigere, inde aiuster, aggiustare al. ap. Diez. Lex. d. rom. spr. p. 176. pro in figura ff est in cod. — m ox simul ac Vales. ad Amm. Mare. 17, 1. 2. Iam ad Macrob. sat. 7, 8, 3. 70 Lib. IV. Pandectes. 121. Patim a c ottidia m a: cerebella elixata teres cum pipere. ciminum, lasar cum liquamine, curoenum, lacte et ovis. ad ignem lenem vel ad aquam calidam eoques. 122. Aliter p atin a v e r s atilis: nucleos, nu- ces fractas, tores eas et teres cum melle, pipere, liquamine, lacte et ovis. olei modicum. 123. Aliter patina: •tirsum lactucae teres, cum ad 121. ci minum cet. sc. commisces 419. la c te et o vis coques et obligabis. 122, 123. o vis in una 8 a prima manu, o bis a sec. in- de matum ceterorum olus, par. h o lu s. cf. 122. de me- dicorum et coquorum igne leni dixi ad Gargil. p. 41. coquendi rationem ad aquam calidam explico tibi ex Ca- ton. 81. „indito im hirneam fictilem, eam demittito in au- lam aheneam aquae calidae plenam, ita coquito ad ig- nem*. olla igitur fictilis vel aerea minor stat vel pendet in pelvi aqua fervente re- pleta, ut aqua magis quam igne coquatur. ea incunabu- la balnei Mariae non raro invenimus, apud Dioscor. 8, 87. Galen. T. VI. p. 288. 291, §ιρεῖν ἐπ' äyyetov δττλο5 sive èv δττλύματι T. XIII. p. 535. coll. Geoponic. 8, 27, 3. Theo- dor. Prisc. 4, 1. Martial. 13, 88. de caseis „sive levi (ma- lim „leni*) flamma, sive do- mamur aqua*. cf. 66. de sportellae simili usu 364. 374. 248. Plin. Val. 3, 14. fol. 194. b. ed. Ald. ad 122. iisdem fere ver- bis repetita patina 186. cf. et impensam terentinam 53. versa tilis dicitur Barthio, quod variis missibus apponi possit, Listero quod saepius versentur codimenta, dum ex lacte et ovis obligentur. olim mihi erat quae versatur, cir- culatur, in antecoenio omni- bus circumfertur, πεguáystal, unde teguayöuevov ap. Diog. Laert. 2, 139. Athen. 10, 15 p. 420 A. 7ταgaqegó,u£vov ap. Plat. rep. 1, 24 p. 354. B. coema ambulans Martial. 7, 48, 5. ut quisque sumeret quantum liberet, cf. Beckeri Gallus III. p. 180. 181. We- ber ad Horat. sat. p. 369. vel quae mutatur, non quo- tidiana est, speise zur ab- wechslumg. nunc mihi est ver- sabilis, versuta, kluge speise coquorum vernaculorum, sic- que explices gustum versa- tile 181. pisam versatilem 200. — t ore s codicum est t O rr e 8. ad 123. tir sum ed. pr. ÉÉ et thyr s u m codd. cf. Sueton. Aug. 77. sic ho- Lib. IV. Pandectes. 71 pipere, liquamine, caroeno, aqua oleo coques, ovis obligabis. piper aspargis et inferes. 124. Aliter p a tim a fu silis: accipies holisatra, purgas, lavas, coques, refrigerabis, restringues. ac- cipies cerebella IV. enervabis, coques. adicies in mortarium piperis seripulos VI. suffundes liquamen, fricabis, postea adicies cerebella, fricabis iterum, adicies holisatra et simul conteres, postea franges ova octo, adicias ciatum liquaminis, vini ciatum, passi ciatum, contrita simul temperabis. patinam perungues, inpones in termospodio. postea cum coc- tum fuerit, piper aspargis et inferes. ' 125. Patina de a sp ar a gis frigida: acci- pies asparagos purgatos, in mortario fricabis, aqua suffundes, perfricabis, per colum colabis. Et mit- tes ficetulas curtas. Teres in mortario piperis scri- pulos VI. adicies liquamen, fricabis, vini ciatum, lisatra teruntur 124. o leo jög*2oig, 87. ad 124. fu s illis par. fr isil i s ed. pr. unde fric- tilis fecit Hum. „a frigo quod est torreo, nam mox frigere iubet olisatra*. fu- s il is, si mauus est Nostri, vel est fusa, profusa 120. vel in qua funduntur seu sternuntur edulia, quasi fu- sorium, gosse, guss. malim vero fu cilis fucata, ficta, factitia, ut nemo agnoscat quid manducet 132. — h o- li satra 93. — pro codicis sui re fringu e s Hum. corr. et friges. restringuere est stringere, constringere, ex- primere, ausringen. — verba refriger ab is — c o q u es aqua in uno A et 7t sunt. e quibus est iterum pro in terim. cf. denuo 54. in th e r m o- sp o dio ut 128. 129. 166. §v 9*guoοτοδι ἀ Erotian. Gloss. Hippocr. p. 96. coll. p. 254. 518. Suid. p. 697. cum Bernh. in cinere calido 129. 125. 119. 169. al. — p. q u o d c o c t. codd. correxi ex aliis locis. ad 125. frigida vocatur, quod res primaria, unde pa- tina nomen habet, sine igni, aqua frigida paratur, postea demum cum iure ad ignem admovetur. calida autem et frigida vocatur patina 128. 166. 169. si res in aqua co- quitur, cocta refrigeratur, exprimitur, tum denuo co- quitur, vel si altera frigida, Lib. IV. Pandectes. 73 facies, si volueris, substernes pulpas piscium yel pullorum. 128. Aliter p ati ma de s ab u c o e alida et frigida: accipies semem de sabuco, purgabis, ex aqua decoques, paulum exiccabis, in patina comp0- més ad surcellum, adicies piperis scripulos VI. suf- fundes liquamen, frieabis, postea adicies liquaminis ciatum unum, vini ciatum, passi ciatum, teres, tam- dem in patinam mittes et olei une. IV. pones in termospodio et facies ut ferveat. cum fervuerit, fran- ges postea ova VI. agitabis et patinam sic obliga- bis. cum obligaveris, piper aspargis et inferes. 129. P a tim a m d e toris: accipies rosas et exfoliabis, album tolles, 21, 86. Colum. 10, 373. tham- num, thamnum, tamnum, tan- mum, tamum, tanum eiusque uva taminia seu taminea Plin. 23, 17. 19. T. 1. p. 61. — viri d e ut 211. ad 120. — malim sup e r s t e r n e s super compones. holisera cum piscibus assis inferuntur 93. ad 128. sabuco et samb. codd. sic variant Plin. 16, 103. 122. 179. 180. 24, 51. Seren. Sam. 50. Rhod. ad Scribom. 160. p a u 1 u m re- stitui pro s p e c u l u m, cu- ius litera initialis praeceden- tis verbi est et a minus cla- re scripta mendum ec pepe- rit. Hum. ex 129. corr. s u c- c u m p er c o l u m c o labis porroque ex antiquo codice, ut ait, pergit patina m p er- u m ges et in p a tim a m c o m p o n e s, consentit 8. ad s u r c e l l u m codicum, unde mittes in mortarium, suf- Hum. fecit a d s u c eu m il- lu m. est ad surculum, ad ignem surcularem i. e. sar- menticium, sarmentis enim medici magis quam ex alio ligno ignem requirebant iis- demque focum instruebant, quod vitium sarmenta fu- mum mon emittant. cf. Plu- tarch. T. 2. p. 658 D. Ga- len. de antid. 1, 19. Macrob. sat. 7, 16. 23. Iung. ad Pol- luc. 7, 109. — fricabis ex cod. Hum. — simile ius 151. liquamen bis additur ad te- rendum et condiendum, ut 129. 151. 169. 203. 205. 226. 238. 243. § 65. 373. ad 69. et ante ,olei* add. ex 151. al. ad 129. de t o ris vel c o ris codd. (in 9 est lacu- na) d e r o s is Hum. eodem iure ea patina „de rosis* dici potest quo superior „de sambuco*, quia rosarum tri- Lib. IV. Pandectes. 75 et subinde apuam baptizabis. cum cocta fuerit, pro- icies fasciculos et piper aspargis et inferes. 132. Patin a de a p u a sine a pua: pulpas piscis assi vel elixi minutatim facies ita abundan- ter ut patinam qualem voles inplere possit. teres piper et modicum rutae, suffumdes liquamen quod satis erit et olei modicum et conmisces in patina cum pulpis, sic et ova cruda confracta, ut unum corpus fiat. desuper leniter compones urticas mari- nas, ut non cum ovis misceantur. inpones ad va- porem, ut cum ovis ire possint et cum siccaverint super aspargis piper tritum et inferes. ad mensam nemo agnoscet quid manducet. 133. Patina ex la c te : nucleos infundes et siccas eos — recentes imbre paratos habebis — accipies patinam et in ea conpones singula infra scripta: mediana malvarum et betarum et porros maturos, apios, holus molle et viridia elixa, pullum carptum ex iure coctum, cerebella elixa, lucania, Ova dura per medium incisa, mutes, longaones por- simili pisciculorum quibus noa mem ße ußg&όες seu A*Agάδες, Aaußgorêöves et usußgάδες sit iunctum, quod edulium usu- ßgaqoùm dicitur ap. Athen. 7, 28. et Etym. Magn. p. 177, 30. — ex codd. ap a b ab- di a b i s feci a puam b ap- ti Z ab i s 8αττάσεις, 3&vpsus, tanges, adsperges, betraeu- felm. Hum. ed.T c u m a p ua elix ab is. ad 132. artificia adultera eius farinae sunt rosatum sine rosa 4. salsum sine salso 441. — a d i m plere pos- sis Hum. ex ed. pr. p o s- sit codicum est liceat et 215. 266. — in patim a y9 H. i n t i n a reliqui. — le- vit e r codd. ire coire 419. Col. 12,42, 3. b u llire Hum. — noli iungere in fe res ad m e n s a m cum librariis et editoribus. ad 133. sic 369. aedus laureatus ex lacte nomen ha- bet, quia isicia ex lacte po- tissimum confecta adiciuntur. — emend. ex i m p re p a ra- t o s vel in praep. quam vul- gatam olim interpretabar „non tostos*. nucleos pineos quam recentissimos adicit si- 76 Lib. IV. Pandectes. cinos ex iure terentino farsos, coctos concisos, isci- nera pullorum, pulpas piscis aselli fricti, urticas marinas, pulpas hostreorum. caseos recentes. alter- nis compones nucleos et piper integrum asparges. ius tale perfundes: piper, ligisticum, api semen, silfi. coques. at ubi cocta fuerit, lactem colas, cui cruda ova conmisees, ut unum corpus fiat. et su- per illa omnia perfundes. cum cocta fuerit, echinos recentiores. piper aspargis et inferes. 134. P a tim a m api ei a m am sic facies: frustra suminis cocti, pulpas piscium, pulpas pulli, fieetu- las vel pectora turdorum cocta et quaecumque op- napi Col. 12, 57, 2. imber est aqua imbrialis s. cister- mina 45. priusquam edantur aqua calida macerandos esse constat, ne ventriculum lae- dant. — m e diam a media, dimidiam partem. — o 1 u s m o 11 e 97. — et jure codd. cf. ad 54. — carp tu m ut 251. scripsi pro ra p tum. — l uc a mi a lucanica isicia s. fam cimina. sic numidus est numidicus 242. medus medi- cus, colchus colchicus. ita- lus italicus, illyrus illyrius, arabus arabicus ap. Plin. 36, 153. Gargil. cur boum §. 23. cf. Fabri ad Liv. 21, 53, 11. Weichert ad Poetar. lat. reliq. p. 822. not. Reisig Schol. Gr. lat. §. 109. malim tamen lucanicas 194. 207. 181. 56. m ut e s corr. pro m i t t e s 116. 1 o n g a o m es codd. l o n g a n on es ed. pr. H. longa intestina, Ducang. Gloss. IV. p.-146. Orelli ad Arnob. 7, 24 p. 422. Diez Lex. d. rom. spr. 507. 508. t e r e n t. et ta r e n t. codd. et 172. 173. cf. illud apode- rinum 53. — a s elli om. ed. pr. — ex i malim fri c t a s cf. 135. h o stre o r u m ex A8 pro o s t r. 12. p u l p as carnes molles sphondylis demtis, mantellappe, qua una parte adhuc vescuntur homi- nes subtilis palati, 151. cf. Plin. 32, 61. coll. Mart. 7, 20, 7. — at yô ad β a c i. et vulgo. — 1 ac ed. pr. H. la c- t e i. la c c ola s ô cum lacuma. fu e r i t ex 8y ed. pr. pro fuerint. — e c h in o et et h in o codd. v:rticae desu- per componuntur 132. ad 134. fr u s ta í ed. pr. H. 63. de sumine ad 261. ova frangis. — ad ubi 3. 133. levabis ab igne. — sic corr. pro re fun d es cu m p i p. gra n a. ad „p. grana* supple „mitte* 54 s. „ad- Lib. IV. Pandectes. 77 ■ tima fuerint. haec omnia concides diligenter prae- ter ficetulas, ova vero cruda, eum oleo dissolvis. teres piper, ligisticum, suffundes liquamen, vinum, passum et in caccabum mittis ut calefiat et amolo obligas. antea tamen pulpas concisas universas illuc mittes et sic bulliat at ubi coetum fuerit, levabis cum iure suo et in patellam alternis de trulla re- funde sicium, piperis grana integra et nucleis pi- neis, ita ut per singula eoria substernas diploidem, dein lagamum similiter. quotquot lagana posueris, tot trullas inples, desuper adicies. unum vero laga- num fistula percuties et super inpones. piper as- parges. ante tamen illas pulpas ovis eonfractis obli- gabis et sic in saccabum mittes, tum inpensam. pa- tellam [aeneam] qualem debes habere infra osten- datur. 135. P atim a e atilla n a: aecipies frustra su- minis cocta, pulpas piscium coctas, pulpas pulli coctas. haec omnia eoncides, [accipias patellam ae- sparge* 133. et „adorna* ad „nucleis* 206. si c i u m isi- quae 121. apta est substi- tuenda erat c a tilla n a de- cium, haecksel, füllsel. c o - rium lage, schichte. di- p lo is solum ceteris tractis crassius, doppellage, mantel. de in corr. pro i n. — laga- n u m tracta, quasi membra- mula, kuchemblatt. fist. per- c ut. baculo terete compla- nabis et attenuabis, den teig mit der rolle zu einem mu- delkuchen austreiben, aus- waelem. t r ulla schoepfloef- fel. — in fra 135. 194? ad 135. pro inepta paa tina c o t i d ia m a cod. 7t. vel quo ti d iam a reliquorum liciosa vel ca s tella n a ad eastelli figuram effecta. cf. Arnob. 4, 42. cum interpp. Athen. 14, 57. Cat. 84. Sal- mas. in Solin. p. 90. b. — s u m. c o c ta cum Hum. pro c o c tu m et c o c tam codd. praestet c o c t i 134. post- quam pulpae dictae conci- sae et in caccabo ovis con- fractis dissolutae et obliga- tae sunt, ius paratur in quod pulpae illae ut impensa mit- tuntur, deinde in altera pa- tina artocreas exstruitur. — obliga s amolo 134. sub- Lib. IV. Pandectes. 79 calefacies in patella. teres piper, ligisticum, origa- num, rutae bacam, vinum, mulsum, oleum patellam ad lentum ignem, ut coquatur. ovis crildis obliga- bis, adornabis. ciminum mundum aspargis et inferes. 138. P a tellam isiciam [isicia] de tur- si o n e: enervabis, concides minutatim. teres piper, ligisticum, origanum, petrosilinum, coriandrum, ci- minum, rutae bacam, mentam siccam, ipsum tursio- nem. isicia deformabis. vinum, liquamen, oleum, coques. coctum im patellam collocabis. ius in ea facies: piper, ligisticum. satureiam, cepam, vinum, liquamen, oleum, in patellam, pones ut coquatur. ovis obligabis. piper asparges et inferes. 139. P at ella m ex h olis atro: elixas ex aqua nitrata, exprimis, in patellam. teres piper, ligisti- cum, coriandrum, satureiam, cepam, vinum liqua- paulum coctus, „fervente λούμενος 9vgoζων, ήδιστος όν aqua perfusus* Colum. 7, 8, 7. cf. 360. —- ha e c — p at. coques ex oleo. pa tella m pones. m u n d u m pro mi- nutum corr. ex Edict. Diocl. 1, 32. plebeii tyrotarichi cibi ex caseo et salsamentis, qui hodie menestra vocatur, me- minit Cic. ad Div. 9, 16. ad Attic. 4, 8. ad 138. codicum p a t. sic cam non concoquo, cum ex iure inferatur. quare emen- davi isi ciam vel sic iam et idem adiectivum restitui 172. is icia ex margine est. — de cane marino. quem Italia hodie canino, Graecia oxvÃ&xvov vocat, Athen. 7, 85. τούτον τοῦ ἰχ9ύος μégos άστι xaì ò ùztó *Pa/uaiov xa- xov tgvq)&gòτ&τος coll. Plin. 9, 34. pars quaedam canicu- lae carchariae indeque totus piscis id nomen habet. squa- lorum species est. fortasse sq. acanthias dornhay, qui bonitate carmis squalum cor- nubicum fere aequat. et squali glauci cauda delica- tum cibum praebet. e mer- va b. tursionem 91. ip s u m tu r s. comcisam pulpam tur- sionis. isicia primum leniter elixantur. dein cum iure co- quuntur in ante p at. add. ex 139. ad 139. h o1is a t r o 93. in p a t. mittis, collocas. vo- lu e ris sex codd. pro v o- l e s. — 80 Lib. IV. Pandectes. men, acetum, oleum. transferes in patellam, eo- ques, amolo obligas. timum et piper minutum asparges. Et de quacunque herba, si volueris, fa- cies ut supra. 140. P atina de a p ua fri et a: apuam lavas, ova eonfringes et cum apua commisces. adicies li- quamen, vinum, oleum, facies ut ferveat et cum fervuerit, mittes apuam. eum duxerit, subtiliter ver- sas. facies ut coloret. oenogarum simplex perfun- des, piper aspargis et inferes. 141. Patina ex lagitis et c e re bellis: friges ova dua, cerebella elixas et enervas, gigeria pullorum coquis. haec omnia divides praeter pis- cem, conpones in patina promisca, salsum coctum in medio pones. teres piper, ligisticum. sucum fun- des ut dulce sit. piperatum mittis in patinam, fa- cies ut ferveat. cum fervuerit, ramo rutae agitabis et amolo obligabis. ad 140. similis patina 146. a dicies in caccabum. — dux erit ius, impensam 367. 148. 205. ad 147. nos item ziehem, anziehen. v e r s as vertis. ατg£qs, drehe um. — ad 141. lagitis et vi- tiose ut 146. laga tis, le- gatis, liga tis codd. la- artus alterum nomen lacerti uisse videtur, quem Itali hodie vocant lacerta seu lu- certa, Hispani et Portugalen- ses lagarto, Galli lézard. cf. Diez Lex. d. rom. spr. p. 475. Hum. ed. lacertis. — fri- g e s o v a 298. 373. ova frixa 329. ex oleo ap. Plin. 29, 44. dua ex 298. corr. pro d u r a cf. 373. illa forma pro duo passim ap. Scribon. 45. 81. 82. 156. 203. Attium Ciceron. orat. 46, 156. coil. Quintil. 1, 5, 15. — gig e ria et 181. 200. ex codicis sui ciz e ria Hum. corr. sex meorum ci- z e m a. par. et ed. pr. c i - re ma (volebant cizema, imo cizeria i. e. gigeria) sicque e cod. Petron. 66, 2. gizeria editores gigeria fecerunt. cf. Non. p. 82, a xixvQgos gallus, xixxo gallina, Gallorum gisier s. gesier, — p r o mis ea seu p r o mixta ut 181. corr. pro p rae mista, ut sint permixta, indiscreta. opponantur varia- tim compositis 206. 121. de forma Ruhnk. ad Rutil. Lup. 1, 5 p. 19. — salsum — 82 Lib. IV. Pandectes. 145. P at ella m lu c r etiam a m: cepas pal- lachanas purgas — viridia earum proicies — in patinam concides, liquamimis modicum, oleum et aquam. dum coquitur, salsum crudum in medio po- nis. at ubi cum salso prope cocta fuerit, mellae cocleare asparges, aceti et defricti pusillum gu- stas, si fatuum exierit, liquamen adicies, si salsum, mellis modicum. et coronam bubulam aspargis et bulliat. 146. Patinam de lagitis: lagitas rades, la- vas. ova confringes et cum lagitis conmisces, ad- icies liquamen, vinum, oleum facies ut ferveat. cum fervuerit, oenogarum simplex perfundes. piper as- pargis et inferes. et tQayog*yανος ap. Plin. 20, 170. Diosc. 8, 32. quae si vera sunt, Nostri planta ha- benda est ögäyavo; âygio Eu- meli in Hippiatr. p. 202. seu thymbra 3üußga, quam quia cibis adspergebatur $uußge- πόδειπνον dicit Aristophanes Nub. 420. satureia thymbra L. grosser saturey, aechte thymbra. ad 145. Lucretius cui ea patina in usu erat Ciceroni est aequalis. p allac a nas minus bene in aliquot libris et 409. sunt enim quarum palla seu tunica hiat, χαίνει, yetv vn est, non ázavijs. He- sych. παλλάyavov' xgö uuvov. ea cepa, Graecorum yj8vov, yjtevov, non est capitata, ca- put non crassescit, paene est sine capite, cervicis tantum longae et ideo totum in fronde saepiusque resecatur ut porrum, Plin. 19, 105. 107. videtur et mihi dici posse allium fissile perenne. -- e codicum m ell e pro Hum. mellis reduxi minus notam vocem ex Colum. 12, 49, 3. 12, 11, 2. άττόμελι Diosc. 5, 17. mulsae aquae genus. mel- lacium tempore Nonii Mar- celli p. 379. a. dicebatur quod antea sapa. — d e f r e ti, d e- fr e thi codd. de fruti ed. pr. 67. — exi erit exstite- rit, evaserit, cf. Wopkens ad Hygin. fab. 84. p. 161. corr. pro fuerit, effu erit, ex- u e r i t. magis placeat aliis in fa t. exi erit. — u t bull. codd. ad 146. deest in ed. pr. -- lagitis, laga t i s. le- gatis, ligatis cod 141. — supple quaedam ex 140. Lib. IV. Pandectes. 83 147. P a tima Z e mate g a roen eo: crudos quoslibet pisces in patina compones, adicies oleum, liquamen, vinum coctum, fasciculum porri, corian- dri. dum coquitur, teres piper, ligisticum, origani fasciculum, de suo sibi fricabis, suffundes ius de suo sibi, ova cruda dissolves, temperas. exinanies in patinam. facies ut obligetur. cum tenuerit, piper aspargis et inferes. 148. P a tin a sole a rum: soleas battues et cu- ratas conpones in patina, adicies oleum, liquamen, vinum. dum coquitur, teres piper, ligisticum, ori- ganum, fricabis, suffundes ius, ova cruda et unum corpus facies. super soleas refundes, lento igni et coques. cum duxerit, piper aspargis et inferes. ad 147. sic ex codicum Z o m O te ga m o nas, Z o- m ot e ga m o n e, z o m o r e ga m oma, Za m O ra e gam o- nas et adhibito „garoeno* 149. pro Hum. p. p is ciu m z o m o te g a nite effeci, ut sit ἐματι yaQovvövq), iusculo inprimis ex garo et vino quod constat. zema $uo esse ίω- Auòv, ίτόus vua Dufresne Gloss. T. VI. p. 933. iam docuit. — vinum co e tum ut Edict. Dioclet. 2, 15. est decoctum, £pmua oivov, ἐφ96s oivos Hip- pocrat. p. 359, 6. Athen. 1, 57. siraeum, sapa aliorum, Plin. 14, 80. Hermann Gr. Privatalt. §. 26, 7. — de s u o si b i secum ipsis, seor- sim, melle non addito 209. 399. ius d e s u o sibi illud in quo pisces coquuntur, pa- tinarium 165. sic Colum. 12, 42, 2. mala in suo sibi iure decoquuntur. satis nunc con- stat „sibi* cum „suus* ser- momem rusticum iungere. — t e m u erit 159. duxerit 140. 148. 205. 367. strinxerit 151. vel i. q. concreverit velut aut constiterit, strinxerit, coierit. ad 148. ex Plin. 9, 68. „circa Ebusum salpa princi- patum obtinet, obscenus alibi et qui nusquam percoqui pos- sit nisi ferulo verberatus* olim malui sal p a r u m et sal pas. nunc confero iocum Plauti Casin. 2, 8, 60. „so- leas ? qui quaeso potius quam sculponeas quibus batuatur tibi os“. is piscis delicatus nobis dicitur adhuc sohle estque systematis pleuronec- tes solea. — b a t tuere, un- de barbari fecerunt battere, battidere, Galli battre, Pli- nii est ferula verberare, 84 Lib. IV. Pandectes. 149. Patin a d e pisci b u s: piperis unciam, garoeni eminam, conditi eminam, olei unc. II. 150. Patim a d e pis ei culis: uvam passam, piper, ligisticum, origanum, cepam, vinum, liqua- men, oleum, transferes in patellam cum cocta fue- rit, adicies in ipsam pisciculos coctos, amolo obli- gas et inferes. 151. Patina de pis cibus: dentieem, auratam et mugilem accipies, curatos subassabis, postea eos in pulpam carpeas. deinde hostrea curabis; adicies in mortarium piperis scripulos VI. suffundes liqua- men, fricabis, postea adicies liquaminis ciatum unum, vini ciatum unum. mittes in caccabum ut olei unc. III. et hostrea. oenogarum facies fervere. cum fer- vuerit, patinam perunguis et in pulpam suprascrip- ad 149. g a r o e n i oero- gari 43. ca ro eni par. et Hum. sic variant 43. cf. 147. c o n diti vini pipere, melle et aliis odoribus concinnati 119. 258. 383. Plin. 14, 108. uv- guvèrov seu uvgivov oivov, Her- mann Gr. Privatalt. §. 26, 8. 9. Niclas ad Geopom. 8, 31. cf. comp. 1. ad 150. pisciculi cocti a Graecis ἐμητοι dicuntur, Mei- neke ad Alciphr. p. 86. — trans fer es ut 139. c o c ta patella i. e. res in eam mis- sae. malim c o c tu m. ad 151. de n tix seu de n- t ex ut 471. Ovidii hal. 108. synodon i. e. συνόδων, συν- ööovg, Athen. 7, 119. σννα— ygìs, hodiernae Italiae den- tale, Okenii sparus dentex, zahnbrasse. cf. Colum. 8, 16, 2 et 8. aura ta ut 473. 474. seu orata, Fest. in voc. Xe- nophanis ap. Ideler. Corp. medic. 1 p. 125. et aliorum zgvgóqgvs, a superciliis au- reis dictus piscis, quia in capite auri colorem habet, ait Isidorus 12, 6, 6. sparus aurata Lin. goldbrasse, gold- bütte. eo admodum delecta- tum Sergium indeque cog- nominatum Auratam vel Ora- tam dicunt veteres, Ian ad Macrob. sat. 3, 15, 2. mu- gil ut 436—438. mugil ce- phalus, ital. cefalo et mug- gine, germ. meeraesche. — ca r p ea s 96. pulpas piscium coctorum concerpas, parti- culatim concidas. — „ostrea curare“ est sphondylos de- mere et pulpas sive carnes molles usui servare, ostrea Lib. IV. Pandectes. 85 tam mittes, exin [condituram de hostreis] facies ut ferveat. cum fervuerit, franges ova XI. infundes supra hostrea. cum strinxerit, piper aspargis et inferes. 152. P atina de pis c e lu p o : teres piper, ciminum, petrosilinum, rutam, cepam, mel, liqua- men, passum, olei guttas. 153. P i s c e s s c o r p i o m es rapulat O s: co- quis in liquamine et oleo et cum in mediam vene- rint cocturam, tolles. rapas elixas, madidas et mi- mutissime concisas manibus depressabis, ut umorem non habeant, et cum pisce obligas et bulliat cum oleo abunde. et cum bullierit, teres ciminum, lauri bacam dimidiam, addes propter colorem crocum. amolabis de oridia propter spissitudinem. superfun- des et tunc inferes. addes modicum acetum. enim eatenus circumcidebam- tur qua edebantur, Senec. ep. 15, 3, 27. — simile ius 128. de liquamine bis adhibito ibidem. cf. et 169. — exim corr. pro e t i m. compositio haec videtur: oenogarum fer- vefactum, constans ex pipere, liquamine, vino, oleo et ostre- is, snper pulpas subassatas denticis, auratae et mugilis in patinam mittitur cumque id ferbuerit, ova cruda in- funduntur et cum totum strin- xerit seu bene duxerit, in unum coactum fuerit (ad 147), pipere asperso infertur. c o n- ditu ra m de h o s t r eis in- terpretamentum vocis oeno- garum habeo. s u p e r h o- s t r ea super condituram de hostreis et pulpam. ad 152. l u p u s perca la- brax Lin. 2&Aga3 Athen. 7, 86. 87. Lucian. piscat. 48. ad Horat. serm. 2, 2, 31. meer- wolf adhuc audit. ad 153. . ea compositio cum sequentibus ad 165. sunt ex Excerptis. scorpio ut 475. Aristotelis aliorumque oxog- 7τίος, Plinii 32, 151. scorpae- ma, Okenii scorpaena porcus, drachenkopf. rap ul a t o s ex rapulis s. rapis praeparatos. lexicis adde. c o cis cod. de qua vera verbi forma alii dixerunt. cum m e dia ve- rint c o c tur a cod. in ab- sorptum addidi et correxi ex 369. ut u m or e m n on hab. ut exbromentur 216. et cum corr. pro e tia m. — b ul- livit cod. ad 50. dimi- .88 I.ib. IV. Pandectes. 161. Aliter mullos: rades, lavas, componis in patina, adicies oleum, liquamen, vinum, in coctura fasciculum porri et coriandri, imponis ut coquatur. teres piper, ligisticum, origanum, adicies de iure suo [hoc de patella], vino, passo temperas mittis in cáecabum, ponis ut ferveat. amolo obligabis et patellam postea perfundes, piper aspargis et inferes. 162, Murenas aut anguillas vel mullo s sic facies: purgabis, conpones in patina diligenter. adicies in mortarium piper, ligisticum, origanum, mentam, cepam aridam et fundes vini acetabulum, liquaminis dimidium, mellis tertiam partem, modice defrictum ad clucliare. debent autem hoc iure co- peri, ut super cocturam supersit aliquid iuris. 163. L o c u s t a s et s quillas: teres piper, li- ad 161. codicis a dices ol e o fortasse est a di c'e ex o le o, ut sit eleogarum. — fa s culum cod. volebat li- brarius fas ciculum ut 165. — h o c d e p a t. glossatoris verba ex 159. cf. „id* 120. ad 162. effun des vinu a c et ab uli cod. et ad clu- c lia re, ad quam syntaxin adhibeas Apulei T. II. p. 212. . „ad contingere“, nisi malis a d d ul c o rem, ut erat ver- bum dulciare et dulcare (Du- fresne II p. 960.) cum com- positis edulcare, indulcare, obdulcare e. g. apud Cael. Aur. tard. 4, 1. „coquentes atque obdulcantes sale et oleo* et 3, 8. „salsum ob- dulcatum“ et condulcare in Vulgata Siracid. 27, 26. sic alterum fuisse videtur clu- cliare seu clucidare (clucida- tus Naevio in Fragm. Comic. p. 15. restituit ScaIiger) vel potius glucliare et glucidare (in huius verbi familia g fir- matur nominibus yλεύπος, άyás vx)s et sanscr. gulja i. e. dulcis) gr. y2vxòósiv, i. e. 72vxíειν, yÀvx&ίειν, y2vxaiv£iv. cf. Fest. p. 55, 11. 98, 10. ex antiquo more, de quo etiam Salmas. in Solin. p. 51. c pro g positum esse obser- vavit Mueller ad eius corgo p. 87, 6. cerrones 40, 6. cu- turnium 51, 1. Cermalus 55, 4. culliola 50, 12. cracentes 53, 7. — de fritu — c o t- tura m cod. — c o p e ri co- dicis est cooperiri, ad 68. — sup er c. inter coquendum, Muetzell ad Curt. 6, 43, 27. an supra c. ? - ΙΛ. IV. Ραηάββίββ. 91 ιΐΓίίβίΐβ Γη&πηίΐ8 1)βηβ Ιοίαβ. τηΐίίβΒ. ηαββ οηιηίβ, οπτη βοοία ίΊιβπηί, ίβι•β8 ρίρβΓ, Ιί^ϊβίίοιιπι, οήξααχαη, Μ- ο»1)Ϊ8, 1ίςπ3πιβιι 8υβΊιηάβ8, ΐυβ άβ 8ΐιο 8ΪΙ)ί. βχίη»- ηίββ ϊη βίΐοοαουπι. οηπι ίβΓνηβπί, ίτΆαίΆπα οοηίπη- £68, ο!)Η§3,8. ουιη ίβιηιβπΐ;, 3£ΪΙα8. ρίρβΓ αβραΓ^ίβ βί ίηίβΓββ 172. Μϊηυίαΐ ίβΓβηίίηαηι: βοηβίάββ ίη βαβ- ο&βηηι βίβατηβη άβ ροπϊβ ππηιιίαίϊπι, αάίβίββ οίβηπι, Ιίςπίΐιηβη οοοΐιτα ίβΐοίοΐα ναΐάβ ηιίηιιία βί 8ΐο ίβπι- ρβΐίΐδ υί ίβηβιυπι βίί. — ίδϊοίυπι ίβΓβηίίηυηι ί&οίββ, ίηίβΓ ΐδϊοίίΐιη βοηίβοίίοηβπι ίηνβηίββ —. ίυβ ί«1β ία- οϊββ: ρίρβΓ 1ί£Ϊ8ίϊοιιιη, οπ^αηπιη, ίπο&ηίβ, βυίτηηάββ Ιίςηαιηβη, ίυβ άβ βηο 8ίβί, νϊηο βί ρ&δβο ίβηιρβΓ»- 1)ΐ8. πιϊίίβδ ϊη οΗβοαϋπηι. οιπη ίβΓνηβπί. ίΓαβίαιη βοηίτίη£68, οί>1ί§ίΐ8. ρίρβΓ &8ραΓ£ΐ8 βί ίηίβΓββ. 173. Μίηηίαΐ ίιρίοίαηηπι: οίβηπι, Ιίψιαηιβη, νίηπηι, ροΓΓίιιη βαρίίαίηιη, ηιβηί&πι, ρίβοΐουΐοβ, ίβί- ίββ &ά ϊ^ηβπι. — ϊη υί 3.1)- — ΐηίβτ ίβϊβία βοά./, γθ- βοΐ'ρίιιηι »ηίβ ,,οοοίητα" βί Ηφιοππη δάΐββίΐνιιπ) βί 138. 172. 174. 175. 177. οϋιη &ά- βίο ίηίβΓ ΙβρΟΓββ 177. άβωοη- άίάΐ βχ 1 βί 161. 289.αί βί". 399. βίταΐηπιυβ ίηίβΓ 8γΙ>ογρ8, ΡΚη. 400. — οοηο3.ρίίΐ8 γ. οηπι 14, 127. άίοβπιιΐΒ ίηίβΓ ηιβ- οβρίβί. %ππι οβ,ραηβ βά. άίοπβ 19, 128. 24, 81. ίηίβΓ ρΓ. υηάβ Ηιιπι. ίβοίί ο ο η- ίπιίίββΒ 20, 165. ϊη ηβ,πιη- ββτρΐβ ίη ίπΐ8ία οοηοϊάϊβ. άΐηβ 17, 153. ΐη πιβίαΠΐβ 29, — Ιβουηίΐ ςιιιαβ ΐη βοά. χ α 118. ϊη οοιιΐίβ 32, 136. βίουί §. 70. ββί οίο βηβηα 1ΐ3,1)βί. — ΐη ρββοηβιιβ ρΓοροβυΐ, Οβίβ. ο1>1ί£3,8 βχ β» ίι•3βί» 174 5, 28, 16. ΐη ΙΙϋΓΪβ 3.£ηοιι1- — 177. — οιιπι ίβνν. ί3η- ίηταβ. — ίΓαβίαοοάά. ρΓ3β- ςυαηι βηρβΓηΊια βχρπηχίί ίβΓβά. ρΓ.βίΗυηι. — βχβίάΐβββ Ιίπυι. βί οηι. ζ ιιί „3£ίί38" νΐάβίιΐΓ „3£Ϊί38" 171. βί ίοίαιη §. 172. — β,^ίίαβ 3ά 173. οοάίοηπι βαρτο- Οθ38ΐί3β οηπι ΐωρβηβα 8«ρΓ3 ηιιω ββί νβΐ 03ρΓθΓπηα βοπρί» 173. ΜΐΌοπιπα βχο38ίΓ3.ίοπιπι, ?χ- αά 172. ηοτηβη ηβοβί 3,1) ταμίων, νβΐ βαροηιιιη £3,1- ΐβίοίο ίβΓβηίΐηο β. ίβΓβηίΐηο, Ηηαοβοπιπι βακίπαίοταπι, βθ- άβ ς[ΐιο άοοηΐί 53. — η. 11) α- ηιΐπΐ3πιιπ> οαροηιιη, φΐΐ οΐΐηι η) β η 59. — νβΐ άβω. οοάά. αΙίίβΓ οαβίΓαϋαηίΠΓ ίβ8ίΐΙ)Π8 92 Lib. IV. Pandectes. ciola •minuta, testiculos caponum, glandulas por- cellinas. haec omnia in se coquantur. teres piper, ligisticum, eoriandrum viride vel semen, suffundes liquamen, adicies mellis modicum et ius de suo sibi, vino et mello temperabis. facies ut ferveat. cum fervuerit, tractam confringes, obligas. coagi- tas, piper aspargis et inferes. 174. Min ut al m atia mum: adicies in cacca- bum oleum, liquamen, coctura concides porrum, coriandrum, isicia minuta, spatulam porcinam coc- tam tessellatim concides cum sua sibi tergilla. fa- cies ut simul coquantur. media coctura mala ma- tiana purgata intrinsecus, concisa tessellatim mit- tes, dum coquitur, teres piper, ciminum, corian- drum viride vel semen, mentam, lasaris radicem, suffundes acetum, mel, liquamem, defrictum modice et ius de suo sibi, acoeto modico temperabis. fa- cies ut ferveat. cum fervuerit, tractam confringes et ex ea obligas. piper aspargis et inferes. non exemtis, „sed ferro can- dente calcaribus inustis quae cum ignea vi consumta sunt, facta ulcera dum consames- cant, figulari creta linuntur* quae sunt verba Columellae 8, 2, 3. ex Varr. 3, 9, 3. cf. et Plin. 8, 77. 10, 50. Athen. 9, 33. Galen. fac. aliment. 3, 7. 21. Beckmann Erfind. V. p. 472—478. meae Antiqq. p. 601. not. a medicis pas- sim commendantur, Theodor. Prisc. 2, 8. fol. 303. b. ed. Ald. Medic. gr. ed. Ideler II p. 257, 20. 278, 7. ad 174. nomen habet a malis matianis, quae ipsa mon a loco dicta videntur, unde prius advecta, Athen. 3, 23. Isidor. 17, 7, 3. sed a C. Matio Augusti amico, Plin. 15, 49. Iam ad Macrob. sat. 3, 19, 2. p. 349. — s p a- t u 1 a m p. ut 175 et 176. 177. et ap. Turpin. vit. Ca- roli M. 20. οτατάλην, οτά{*rjv, palam, schulterblatt. cf. Du- fresne VI. p. 318, a Diez. lex. d. rom. spr. p. 326. quare non est quod cum Lex. For- cell. corrigamus s p a thu- n a m. — t e s s el la tim et c e s s ell. et c e s t. codd. et 175. 176. 177. — m aziana codd. ma ttiana in Edict. Diocl. 6, 65. Hispani et Por- tugalenses adhuc vocant Lib. IV. Pandectes. 93 175. Minutal dule e ex eitriis: adigies in caccabum oleum, liquamem, coctura porrum capi- tatum, concides eoriandrum minutatim, spatulam porcinam eoetam et isiciola minuta. dum coquitur, teres piper, ciminum, eoriandrum viride vel semen, rutam `viridem, lasaris radicem, suffundes acetum, defrictum, ius de suo sibi, acoeto temperabis et ferveat. cum fervuerit, citrium purgatum intro fo- ras, tessellatim concisum et elixatum in caccabum mittes. tractam confringes et ex ea obligas. piper aspargis et inferes. 176. Min ut al ex prae eo quiis: adicies in caccabum oleum, liquamen, vinum, concides ce- pam ascaloniam aridam, spatulam porcinam coc- , tam tessellatim concides. his omnibus coctis teres piper, ciminum, mentam siccam, anetum, suffundis mel, liquamen, passum, acetum modice, ius de suo sibi, temperabis. praecoquia enucleata mittes. fa- cies ut inferveat donec percoquantur. tractam con- fringes et ex ea obligas. piper aspargis et inferes. manZama, et maZaa. — acOe- to 69. ad 175. dulc e gratum et palato acceptum, suave gustu. — citriis citrinis cu- cumeribus 75. — viri d e add. ex 173. 174. ad 176. p ra ec o qu es in sex codd. praecoquiis 184. dicuntur ea mala vel pira praecoqua Martiali 13, 46. praecocia, praecoca Edict. Diocl. 6, 58. a nominativo praecox, praecoquis et prae- coquus (Hild. ad Apul. II p. 606. 607. Ian ad Macrob. sat. 8, 19, 2 Forcell. in prae- cox. sic aulicocia et aulico- qua ap. Fest.). inde Graeci fecerunt 7tgauxóxια Diosc. 1, 165. Galen. fac. alim. 2, 26. T. 6. p. 785. Ag£xóxxuo, et 8£g£- ×oxxo medicus ap. Ideler II. p. 262, 29. 267, 5. cf. Geopomic. 10, 73. 2. Itali arbicocco et precoche (vilior species mali persici), Romani cum articu- lo arabico albercocco, alba- ricoque, albricoque Galli de- nique abricot. cf. Diez lex. d. rom. spr. p. 9. Schwenck Woerterb. d. deutsch. spr. p. 22. opponuntur seris seu serotimis, — mitte s in eun- I.ib. IV. Pandectes. 95 lem simul tritum et facies ut ferveat. cum bene fervuerit, tolles fasciculum. et transferes in alterum caccabum tisanam sic ne fungum tangat propter combusturam. lias et collocas in caccabo super acronem colefium. teres codd. c ole diu m ed. pr. c o l e viu m codd. 208. in urio par. p u le iu m, pro qua forma est pole ium ap. Isi- dor. 17, 9, 59. unde polei. —- c o l o casium Hum. cuius rotulae ad ius adduntur 218. colifium explicant panis azy- mi crustam. idem vel simile nomen mox redit sic scrip- tum : colefrim, colefrium. coloefium, colovium, coloe- sium, colonium, colosium, coloestium, colitium, colo- fium, coloefrium, coloefrim, coloephrim, colesum, coefi- num ap. Pelagon. p. 41. Hum. iterum scripsit colocasium, cuius folia latissima esse testatur Plinius 21, 87. car- nosa et spissa Theophr. hist. pl. 4, 8, 7. sponte ac natura concava, paterae, petasi, ca- tini et scyphi formam refe- remtia Strabo 17, 1, 15. cf. Salmas. in Solin. p. 679 seqq. non male, cum sic folia mal- varum substernuntur et coc- tura finita tolluntur 181. illa esse adiectivum graecum la- tina terminatione datum ar- gumento esse credunt, cum άxgων summum colocasii cau- lis verticem tenerum, cibo- rium Dioscor. 2, 128. „iun- gen blatttrieb* Dierbach Flor. piper, ligisticum, puleii apic. §. 40. xogvq)v seu xe— qaà)v, capitulum significet. equidem aliud solum caccabi commendem suadens legatur colepium s. colefium, cole- phium, coliphium, quod cal- lum tergorium, schwarte, speckschnitt, et colicium, co- lenium, xtoÂùxvov, xa01ijvov, xa0— λήνιον ap. Suid. II. p. 374. digitur, cf. interpp. ad Iuve-, nal. 2, 53. eiusque Schol. p. 342. 343. et xάλλομ Eu- stathio ad Od. 21, 407. p. 1915, 17, est ταὐgov §7rov y&- vvov δεguo, 7royò ôégua Geo- pon. 19. 6, 3. cum nota, ut cum adiectivo sit dxgoxo£- 7rvov, acrocoliphium, callum, quod supponere solent no- stri coqui carotis et cucu- meribus coquendis, populi orientales pulticulae cui no- men pillaw. apud Veget. 2, 28, 17. habes acronem sal- sum porci pinguis i. e. trun- culum suis, qui άxgov χοί- gsvos dicitur, cf. ib. 5, 65, 2. 6, 8, 1. àxQoxtóλια extremas partes, ut pedes, passim ha- bemus. -— forte iungendum „ut ibi coquantur propter sucum*. — pro codicum li- gas et 185. 186. 194, scripsi li a s lyas, liquas, in humo- rem resolvis et liquidum hu- 96 Lib. IV. Pandectes. aridi modicum, cimimum et silfi frictum — ut bene teratur, suffundis acetum — defrictum, liquamem. refundis in caccabum, sed colefium acronem. faeies ut ferveat super ignem lentum. - - 180 Tisa nam farri ea m : infundis cicer, lem- ticulam, pisam. defricas tisanam et cum legumini- bus elixas. ubi bene bullierit, olei satis mittis et super viridia concidis porrum, eoriandrum, ametum, mectiusque reddis 186. — sil fi codd. et 180. sed sil 208. quod passim reduxit Hum. de silis semine inter- pretans, ad 35. Gargil. cur. boum p. 22. 23. — te ratur corr. pro tega tm r et 208. nisi malis regatur admini- stretur. — ad absolutum „suffundis* cf. 181. 346. forte „mel* addendum ex 208. id enim vulgo additur, ut me- lius teratur 245. — ac ro- n e m in fundo pones. conie- ci olim a c r o n e m ia cies et fa c. ut sit „ante tol- les“ 181. ad 180. eadem fere com- positio, sed sine lemmate, repetitur 209. tisana modo fundamentum est huius edu- lii recentioris eiusque ex ar- tis medicae praeceptis nati. — tis. b a r r i cam codd. ta r i c h a m i. e. salsam, iu- sulse scripsit Hum. meum fa rr ica m est i. q. farra- ciam, ex farre triticeo, farris enim species mihi est triti- cum alexandrinum et inter- pretor tisanam à 9*jQav seu 9%gov (Sturz Dial. macedon. p. 91. Osann ad Philem. p, 291.) Aegyptiorum, quae puls testibus Hieronymo 0pp. coll. 543. ed. Mart. et Cassiano in Collat. 15, 10. ex farre, se- cundum Polluc. 6, 62. et Hesych. in voc. ex tritico fit. τgáyov, similem pulticu- lam, ex olyra generosa ut e tritico alexandrino macerato, decorticato · et siccato fieri dicunt Geoponici 3, 8. — malui olim p o r ri ca m por- raceam, a porro conciso quae nominetur, et p o r r i- cia m prosiciam, a prosectis herbis. de frica s ed. pr. Hum. et 209. codd. lavando fricas 179. defrixas codd. — s u p e r insuper, praete- rea. — a n., fe m i c u l u m m o lle m tribus nominibus omissis 209. ni scribere ma- lis b e tae, malva e col. interpretans betacium et mal- vacium (Arnob. 4, 10. mea Olera p. 50 — 53) intellegas vel Martialis 13, 101. proto- tomos coliculos, virentes 5, 78, 7. qui generis oleracei, brassicae (Galen. fac. alim. 2, 58.) primae et sequentis Lib. IV. Pandectes. 97 feniculum, betam, malvam, coliculum mollem et viridia minutatim concisa in caccabum mittis. Co- liclos elixas. et teres femiculi semen satis, origa- num, silfi (piper), ligisticum. postquam triveris, li- quamine temperabis et super legumina refundis et agitas, eoliclorum minuta super concidis. 181. G u s t u m v ersatile: albas betas minu- tas, porros requietos, apios, bulbos, cocleas elixas. gigeria pullorum, aucellas, isicia coques ex iure. perunguis patinam et folia malvarum substernis et promixta olera conponis sicut laxa, permiscis bul- bos inversos, damascena, cocleas, isicia, lucanicas qualitatis in Edicto Diocl. 6, 9. 10. de quibusque satis dic- tum inter Olera p. 85. vel feniculi coliculum m. qui ut apii apud Colum. 12, 7, 1. in usum colligitur. c u 1 ic u- lu m m olle in omnibus fere codd. — viridi codd. vi- ri de ed. pr. in qua una est minutatim pro minuta co- dicum qui 209. mina offerunt. — e lixas ex 209 pro eli- x os. iacuna in î pro ea voce. — quae sequuntur aromati- cae herbae sunt aridae. — t riv e ris ex 209. cum Hum. pro tribu eris. — agites coagites. — c o liculo r um illorum interim coctorum. --- minutas codd. m i n uti a s Hum. interpretans praecisu- ras particulasque in quas concisi sunt coliculi. ad 181. g u s t u m s. gu- stus, gustatio Petronii 21. 31. gustulum Apulei met. 2, 10. yeύμα (ad Hesych. in voc.), C. Apicius ed. Schuch. est ferculum quod gustatur, dictum ab excellentia sapo- ris et splendidiore apparatu hincque potissimum de ien- taculo usurpatur et converti potest voressen, eingang, comparari Gallorum ragofit, plat de goût, geschmack- speise, Italorum sapore. cf. 182. 183. 184. Athen. 4, 17 fim. 4, 19. 6, 47. 14, 83. Auar— τύης seu uattùas. de adiec- tivo ad 122. — ab latas b e t. par. et ed. pr. quas explicabam translatas, ver- setzte, ex Plin. 19, 133. 135. vel perceptas, in horreum collectas, ex Diezii lex. d. rom. spr. p. 53. quae respon- derent porris requietis, qui- buscum betäe et 62. iungun- tur. — a pi o s virides 48. cum suis radicibus 65. apii hortensis, graveolentis Lin. bulbos, selleriewurzel, selle- riekoepfe, vel speciei itali- cae, quae in Hispania dici- 7 Lib. IV. Pandectes. 99 cies: teres piper, ligisticum, frieabis, suffundes li- quamen et vinum, passo temperabis vel vino dulce, temperabis in caecabulo, mittis olei modicum. fa- cies ut ferveat. cum fervuerit, amolo obligas. pati- nam versas in lancem, folia malvarum ante tollis, oenogaro perfundis, insuper piper aspargis et in- feres. 182. Gustum de olerib us: condies bulbos liquamine, oleo et vino. cum cocti fuerint, iscinera poreelli et gallinarum et ungellas et scellas divi- sas — haec omnia cum bulbis ferveant. cum fer- graec. tov£ov, turdum, ficetu- lam, miliacam (x£gyvyv grau- ammer cf. Kaercher Etym. beitr. 4 p. 45.) — ex iure iuste 54. — p r o mixta vel p r o m i s c a iam 141. corr. pro p rae mixta. — laxa laxata, cocta isicia, gigeria cet. — im versos non ver- sos, non mutatos, non con- cisos, integros. olim explica- bam ex Theophrast. hist. pl. 7, 12, 9. — da m a s c e m a s eodd. et 280. — p i r e trum et peretrum, p i rr e t r u m, py r et r u m , p y r e t h r u m codd. et 45. 272. 274. 369. pyritrum in Aethico Hiero- nymi 55, 14. officinarum py- rethri radix, gall. pyrèthre, ital. pilatro, hisp. -pelitre, nobis bertramwurzel, quae quia gustu fervidissimo est, yevoauévg) Trvgtorixωτάτη Diosc. 8, 78. et supra 45. minimum addatur suadet coquus. sic olim, nunc cum Dierbachio nostro Flor. apic §. 89. in- terpretor artemisiam dracun- culum Lin. dragun, estragon culinarum. — suffun dis 179. — c o m m is cis ex quin- que codd. — ducit ex 140. Hum. corr. pro ducis, quod sic defendam : coquus cum im- peratore conferendus (Plaut. Trucul. 2, 7, 54. „si tu ad ' legionem bellator clues, at ego in culina Ares“. Athen. 9, 22. vers. 43 seqq.) id gu- stum ducit, operi primario praeest, ut alii classem, or- dines, funus, chorum, ludum ducunt, quod est principes, duces sunt, praesunt, vel cum poeta (cf. Athen. 1, 13 fin.) qui epos, carmen ducit. — d u 1 c e in quatuor, ad Gar- gil. cur. boum p. 41. 42. ad 182. olerib us men- dosa lectio videtur, cum de bulbis dicatur. conieci vel aliis re b u s, vel bal e a- rib us scil. bulbis, ex Plin. 19, 94. — un g e llas ungu- las, extremas partes pedum suillorum, quae numerandae in áxgoxoâ€ovs et saepius in 100 Lib. IV. Pandectes. vuerint, teres piper, ligisticum, suffundis liquamen, vinum et passum ut dulce sit, ius de suo sibi suf- fundis. revocas in bulbos. cum fervuerint, ad mo- mentum amolo obligas. 183. G u s t u m d e c u cur bitis fa r si lib u s : cucurbitas a latere subtiliter ad modum tessellae oblongae decidas et excavas et mittis in frigidam. inpensam ad eas sic facies: teres piper, ligisticum, origanum, suffundes liquamem, cerebella cocta, te- res, ova cruda dissolves et misces, ut unum cor- pus efficias, liquamine temperabis. et cucurbitas suprascriptas non plene coctas ex ea inpensa in- ples, de tessella sua recludis. surclas. et coctas eximis et frigis. oenogarum sic facies: teres piper, ligisticum, suffundes vinum et liquamen, passo tem- perabis, olei modicum mittes in caccabum et facies ut ferveat. cum fervuerit, amolo obligas. et cucur- bitas frictas oenogaro perfundis et piper aspargis et inferes. 184. G us tu m d e p r a e c o quiis : pusilla prae- coquia purgas, enucleas, in frigidam mittis, in pa- cibis levioribus nominatae sunt ut 259. Cels. 2, 22. Athen. 3, 49. Casaub. ad 2, 64 p. 428. — s c ell a s codd. per aphaeresin i. q. aucellas 181. vel intelleges rusticel- las, iunge rebhiihner, per- drix grises, quae Romanis rusticae gallinae dicuntur et perdices rusticulae, vel ac- cela 8 acceias, beccasses Gal- lorum. scillis bulborum no- bilissimis locus non est. ad 183. fa rsi lib us far- sis, impensa impletis. — e a s corr. pro ea m. et m is c e s ex 252. pro m itt e s. — e t ex , ea codd. — 8 u r c la s pro surdas. literarum cl forma saepe habebatur d. ad 268. inde 191 turundabis, turumclabis. turuncabis. sur- clare est quod surculare, sur- culo alligare 207, infigere 319, ut sirpare est sirpicula alligare, utque pampinare a pampino, ruscare a rusco. surclus s. surculus est ra- musculus, spinula lanceola et cuspidula, coquorum speil, spiesschem. ad 184. p ra e c o q u iis Lib. V. 0spreos. 10 ! tina conponis. teres piper, mentam siccam, suffum- des liquamem, adicies mel, passum, vinum et ace- tum. refundis in patinam super praecoquia, olei modicum mittis et lento igni ferveat. eum fervuerit, amolo obligas. piper aspargis et inferes. In cipit A p i ci C a eli o s p r e o s. LIB. V. 185. Pulte s. Alicam purgatam infundis, co- ques. eum fervuerit, oleum mittis. cum spissaverit, lias. Adicies cerebella duo cocta et selibram pul- pae quasi ad isicia friatae, cum cerebellis teres et in caccabum mittes teres piper, ligisticum, feniculi semen, suffundis liquamen et meri modicum et mit- codd, ad 176. — dura cina prim oti c a p u s illa p. in aliquot codd. sed duo priora adiectiva a margine venisse videmus ex 7t qui forte du r a c i m a d u c e n d a p ri- m oti ca et ex $x qui p ra e eo quii s fo rt e du- ra c i n.a d u silla p ra e c o- quia. C. Gesner in marg. sui exemplaris corr. pr a e- c o c i a. p r e c o quia codd. p ra e c o qua i Hum. et Schneidero qui conferendus ad Colum. 10, 410. „primo- tica* vox a glossatore ad- dita est. A d lib r u m V. qui in quinque inscribitur o s tre o, in ed. pr. o s p r e o n, codd. 7τί talia omittunt, Hum. ed. o s p rio s. etiam Grammati- cis ut Etymologo M. p. 576, 48. ed. Lips. όστgeov minus placet quam όστQuov, novum momen o s p r e o s δο7τgsos est quasi δατg&oόεκτης (quali mo- do liber quartus inscribitur 7ravóéxrjs) vel δο7rgsoööxos, leguminarius, quod variorum leguminum pulmentaria et eorum condituras compre- hendat et conficere doceat. de pulte ex leguminibus cf. quos laudat Hermann Gr. Privatalt. §. 24, 25. ad 185. ea puls sequenti simillima eamque ob causam ab Hum. omissa in codd. locum ante 190. habet. i m- fm n d is in aquam 179. 208. Cat 76, 1. — 1 i g a s codd. obligas Hum. 186. meum l ia s est lyas, liquas, deli- 102 Lib. V. 0spreos, tis in caccabum supra cerebella et pulpam. ubi sa- tis fuerit, cum iure misces. ex hoc paulatim alicam condies. sed ius ut quasi sucus videatur, 186. Pulte s iulian a e sic coquantur: alicam purgatam infundis, coques. facies ut ferveat. cum fervuerit, oleum mittis. cum spissaverit, lias. Adicies cerebella duo cocta et selibram pulpae quasi ad isicia friatae, cum cerebellis teres et in caccabum mittes. teres piper, ligisticum, feniculi semen, suf- fundis liquamem et vinum modice et mittis in cac- cabum supra cerebella et pulpam. ubi satis fuerit, cum iure misces. ex hoc paulatim alicam condies. sed ad trullam permisces et lias ut quasi sucus videatur. 187. Pulte s iure o e m o g a ri c o ct i: pultes oenogari bene cocti iure condies [copadia]. similam sive alicam coctam hoc iure condies. et cum c0- padiis porcinis apponis oemogari cocti iure conditis. quas, eliquas 179. — a di- 13. ad manum saltare, ad cies in mortarium. -— fria- ta e corr. ex 38. pro lia- t a e. — c u m iu r e ex iure, iuste, ad 54. ad 186. cf. ad 185. eae pultes non habebunt nomen a Iuliano Caesare, in eo enim ciborum parsimoniam prae- dicat Ammiamus Marc. 21, 9, 2. Spartiam. Did. Iul. 3. sed ab illo nescio quo cui de- bemus yévoç 7rÀaxoùvtov iov- λιανῦν ap. Athen. 14, 57. olim malui iuria nae iuru- lentae, iure conditae. — et a d t r. codd. sic „ad can- nam praecidere* 268. pro solo ablativo, ad latruncu- los ludere ap. Vopisc. Procl. tibias canere, ad digitum pugnare, Drakenb. ad Liv. 7, 2, 10. sic 7 gds aûòv φ$&y— yεσ9αι et αὐλό. trulla est rührkelle. Togùνη unde to— gvvytów trua subactum, et le- vigatum 875. ad 187. sic Hum. ex ed. pr. codices sex contra non habent alterum „oenogari* et cod. ß. p. i u r e o e n o c o c ti. p. b e m o c o c t i i. Oenogarum coctum compa- randum cum vino cocto 147. — a p. o e n o gari c o cti Hum. correxit pro vitiosa ex compendio orta lectione ap. gynoeoeti de copadiis ad {){}. — Lib. V. Ospreos. 103 188. Pult e s tra et o g a lata e: lactis sexta- rium et aquae modicum mittes in caccabum novum et lento igni ferveat. tres orbiculos tractae siccas et confringis et partibus in lac submittis. ne uratur, aquam miseendo agitabis. cum coctum fuerit, ut est, super inguem mittis. 189. Melle et musto si cum lacte similiter fa- cies, salem et oleum minus mittis. 190. L e m ti c u lam ex sfo m dilis sive fun- gulis: accipies caecabum mundum. adicies in mor- tarium piper, ciminum, semen coriandri, mentae, rutae, puleii, fricabis, suffundes acetum, adicies mel, liquamen et defrictum. aceto temperabis, reexina- nies in caccabum, sfondilos elixatos teres et mittes ad 188. tracto gala tae pro tra c t o gale ex 251. restituit Hum. i. e. ex tracta et lacte confectae. sic por- cellum tractomelinum habes 375. malim tracto lacteae, me vox sit hibrida. — te- res so rb. y* 97r. ed. pr. t r e s so r b. A. ex suo cod. iam corr. Hum. explica tractas orbiculatas, in orbem com- formatas. taigkloesse. — n e u ra tur a quae da m mis- c e n d o s a g. flor. et ed. pr. n e uratur quae q u e da m misce n d o s ag. par. a- quae dam y. — pro ig n em scripsi in g u e n testiculum capi 173. pro quo 187. co- padia adiciuntur. ad 189. in codd. coniun- gitur cum antecedente com- positione et legitur me l ie ex mus t eis cum l. etiam conieci melle et mus te i s si cum l. sententia videtur: si ad eam pultem pro aqua mel vel sucum ex musteis adhibueris, salem et oleum minus mittis. cf. 294. 805. edulium e farina silignea fac- tum et musto conditum vo- cabatur uovov&xvov, musta- ceum 214. 450. coll. 295. ` Athen. 14, 57. melle et mu- sto fiebat etiam melitites ap. Plin. 14, 85. coll. 22, 115. ad 190. ad lemma cf. 107. sive fo n dilis vel fo m di- li s codd. pro sfo n dilis Hum. corr. s p o n gioli s. — ferveat ex A pro ferve a n t sicque ex aliis locis fer- v uerit corr. pro fe rv u e- rint. — v o le tari in sex codd. volutari ed pr. et 191. codices vocem „lenticu- lam* cum postremis verbis iungunt, ut sequens compo- sitio incipiat „De castaneis“. 104 Lib. V. Ospreos, ut ferveat, cum bene fervuerit, obligas. adicies in boletari oleum viride. 191. I, e m ti cul a m de c ast a n eis: accipies caeeabum novum et castameas purgatas diligenter mittis, adicies aquam et nitrum modice. facies ut eoquatur, cum coquitur, mittes in mortarium piper, ciminum, semen coriandri, rutae, lasaris radicem, mentam, puleium, fricabis, suffumdis acetum, mel, liquamen, aceto temperabis et super castaneas coc- tas refundis, adicies oleum. facies ut ferveat. cum bene fervuerit, turundabis. ut in mortario teres, gustas, si quid deest, addes, cum in boletare mi- seris, addes oleum viride. 192. A lit e r lenti cul a m: coquis, cum de- spumaveris, porrum et coriandrum viride supermit- tis, mittis coriandri semen, puleium, lasaris radi- cem, semen mentae et rutae, fricabis, suffundes acetum, adicies mel, liquamem. aceto, defricto tem- perabis, adicies oleum. agitabis. si quid opus fue- rit, mittis. amolo obligas, insuper oleum viride mit- tis, piper aspargis et inferes. cod. i sic „o le u m viri de in le m t i c u l a m. D e ea st. et par. vi r i d e m l e n ti cu- lam d e c a s t. ad 191. a qua m e t n i- t r u m aquam mitratam, lauge. --- pro tu tum c ab is vel tu- tu n c labis, tu tu m d. ut 198. Hum. scripsit tu di cu- 1 a b i s tudicula agitabis. ego cl legens d (ad 183) turum. d ab is turundam mittes ex eaque obligabis, ut alibi amulo. de eo libo, alias diis etiam oblato, cf. Non. p. m. 379. cum derivetur a verbo tornare, globuli formam ha- bebat orbiculo tractae 188. haut absimilem -- u t i n ex Ay pro et in. — b o leta r A. vo le tari y. v oli ta r e flor. par. cf. 190. ad 192. m ittis adicies in mortarium. secundum mit- 'tis est addes 191. ad ter- tium supple „cum in bole- tare miseris“. ad 193. d e s p um a ve- rit cOdd. et 20 !. 204, 205. corr. ex 192. 198. spumam detergebant pinnis, Plin. 32, 78. — c a r aucta par. ca- Lib. V. Ospreos. 105 193. Pis a. Pisam eoques. cnm despumaveris, porrum, coriandrum et ciminum supra mittis. teres piper, ligisticum [careum hoc est earavita], careum, ametum, ocimum viride, suffundes liquamen, vino et liquamine temperabis. facies ut ferveat. cum fer- vuerit, agitabis. si quid defuerit, mittes et inferes, 194. Pisa m far silem: coques, cui oleum mit- tis. Abdomem et mittis in caccabum, liquamen et porrum capitatum, coriandrum viride, inponis ut coquatur. isicia minuta facies quadrata et coques simul turdos vel aucellas vel de pullo concisa et cerebella prope cocta cum iuscello coques. Luca- nicas assas. Petasonem elixas Porros ex aqua coquis. Nucleorum eminam frigis. Teres piper, ligisticum, origanum, gingiber, ius abdominis fun- dis, lias. Angularem accipies — eonversari potest — et omentis tegis, oleum profundis, deinde mu- cleos aspargis et supra pisam mittis, ut tegas fun- dum angularis et sic componis supra petasonis pul- pas, porros, lucamicas concisas. iterum pisam super- mittis. item alternis aptabis obsonia, quousque im- ri ut a m cod. hum, unde me- dicus scripsit c a re o tam de radice carei quae careota vocetur interpretans et alte- rum careum de eiusdem plan- tae semine. ego malui unci- nis secludere. cf. 74. — o cy- m u m ed. pr. H. ad 194. sic imperat co- quus: pisam ut summam rei * ex oleo coque in vase sepa- rato, item in separato cae- cabo abdomen ex liquamine, porro, coriandro, simulque isiciola ' tessellatim concisa, turdos vel aucellas pulpam pullinam et cerebella, aro- mata adice piper tritum, li- gusticum, origanum gingiber. deinde assa lucanicas, elixa petasonem, coque porros, frige nucleos. tum in formu- la, postquam eius fundum omentis texisti, oleum fu- disti et nucleos aspersisti, exstrue massam : primo pi. sam coctam mitte, super eam compone petasonis elixati pulpas, porros coctos. luca- nicas assatas et concisas, iterum pisam supermitte tan- quam novam straturam, dein 106 Lib. V. Ospreos. pleatur angularis. novissime pisam admittis, ut in- tus omnia contineat. Coques in furno vel lento igni inpones et ducat ad se deorsum. Ova dura facies, vitella eicies, in mortarium mittes cum pipere albo, nucleis, melle, vino eandido et liquamine modico, teres et mittes in vas ut ferveat. cum fervuerit, pi- sam mittis in lancem et hoc iure perfundis. hoc ius candidum appellatur. 195. Pis a m i m dic am: pisam eoques. cum despumaveris, porrum et coriandrum concidis et mittis in caccabum ut ferveat. et accipies sepias minutas sic quomodo sunt cum atramento suo, ut simul coquantur, adicies oleum, liquamen et vinum, fasciculum porri et coriandri. facies ut coquatur. cum coetum fuerit, teres piper, ligisticum, origa- ut antea obsonia scripta ap- tabis, donec vas impleatur. tandem pisa superstrata no- vissimum corium fac. coque eam massam, coctam in lan- cem versa eamque iure de- scripto candido perfunde. — i sic ia mi n. 171. 173. 175. fa c. qua d r at a tessellatim concides. — malim c u m i u- r e illo. — assa s add. ex A et cod. hum. — p o r r o s ex par. et hum. pro p o r r o. — malim ex a e qua c. ad 309. — verba „lias — profundis“ sunt ex $ et hum. — o m e n- tis particulis adipis porcini qui nascitur ab omento ver- naculeque dicitur lappen- vel gekroesefett, quo pingui no- biliore patella circumquaque unguitur, ne massa adhae- rescat neque uratur, sed bre- vi crusta formosa ut existat. — a ngularis patella ae- nea a forma angulari i. e. quadrata sic dicta 265. 206. — u t s up r a codd. — ut ducat codd. — o cius c a n d. codd. et ed. mediol. cf. 249. ad 195. in dica m c o- lore indico seu nigro, qui nascitur ex adhibito atria- mento sepiarum. sepia offi- cinalis et sepia sepiola sy- stematis, kuttelfisch, kükel- wurm, sub ventre folliculum nigro liquore repletum ha- bet, ojTtéóov, unde animalis nomen, quod ύττόσφαyuo vul- go u€λαν, atramentum dici- tur et pisam nigro colore afficere periculo non facto quisque credet. eo tingitur non minus bene quam alibi Lib, V. Ospreos. 107 num, carei modicum, suffundes ius de suo sibi, vino et passo temperabis. sepias minutatim conci- dis et in pisam mittis. piper asparges. 196. Pisam coques ac liabis et mittes in fri- gidam. cum refrigeraverit, deinde agitabis: conci- des cepam minutatim et albamentum ovi, oleo et sale condies, aceti modicum. adicies in boletari vi- tellum ovi cocti, coloras, insuper oleum viride mit- tis et inferes, 197. P is a m vit el1ia mam si v e fa b am: pisam coques, lias. teres piper, ligisticum, gingiber et super condimenta mittis vitella ovorum quae dura coxeris. mellis unc. III. teres, liquamen, vi- num et acetum. haec omnia mittis in caccabum et condimentum quae trivisti adiecto oleo ponis ut ferveat, condies pisam. libas, ' si aspera fuerit, melle , mitis et inferes. indico nigro, τὸ ἐνδιxó, no- bis tusch. cf. Beckmamm Er- find. IV p. 490. seqq. cum Plin. 35, 43. Athen. 7, 124. 8, 58. — d e s p u m a v. 193. ad 196. a c lia b i s corr. ex 197. pro agit ab is, et frigidum frigidarium volui pro fr i g i da m aquam, quod nomen adiecit librarius cod. par. — agit ab is coagita- bis iure infra scripto. — in b ol et a m v. o. c. colas i m. codd. ad 197. v i t e ll in a m 9x et 3 201. umde patet a vi- tellis ovorum non habere no- men, sed a Vitellio impera- tore, ut porcellus 377. aliae- que patinae ab imperatori- bus gulae magistris nomi- mantur. Vitellius facit vitel- lianus et vitellimus, ut Dru- sus drusinus et drusianus ap. Tacit. ann. 2, 8. Sueton. Claud. 1. bactrinus et bac- trianus ap. Apul. met. 7, 14. sic Fronto facit frontomianus 380. Celsimus celsiniamus 382. Tamphilus tamphilianus ap. Nepot. Att. 13, 2. Scaurus scaurianus, Tacitus tacitia- nus, Krause De Sueton. font. p. 3 seqq. — quae om. 8y. — c o n d i menta ed. pr. H, c o n d i m en tum quo d . quae correctio librarii est nescientis in ea voce gene- tivum latere qui est 398. et in „dactilum* 230. cribrum Plin. 16, 54. al. cf. Hildebr. ad Apul. 1. p. 996. Kritz ad Lib. V. Ospreos. 109 porrum, coriandrum, coliclos malvarum. dum co- quitur, teres piper, ligisticum, origanum, feniculi semen, suffundis liquamen et vinum, in caccabum, adiciès oleum, cum fervuerit, agitas. . oleum viride insuper mittis et inferes. 202. Concic lam eum fab a: coques. teres , piper, ligisticum, ciminum, coriandrum viride suf- fundis liquamen, vino et liquamine temperabis. mit- tis in caecabum, adicies oleum. lento igni ferveat et inferes. 203. Conci clam apicianam: accipies cu- manam mundam ubi coques pisam, cui mittis lu- canicas concisas, isiciola porcina, pulpas petasonis. teres piper, ligisticum, Origanum, ametum, cepam siccam, coriandrum viride, suffundis liquamen, vi- num et liquamine temperabis, mittis in cumanam, cui adicies oleum, pungis ubique ut conbibat ole- um. igni lento coques ita ut ferveat et inferes. vacios. Plin. 21, 19. Diosc. 2, 144. turiones, 7rróg9ovg Aristoph. Plut. 544. — in ca c c ab u m mitte s 202. —- agitas coagitas. — ad 202. c o m cicla c u m fab a, si locus salvus, vide- tur solida, integra cum cor- tice suo decocta, schale mit der bohne, schalbohne, con- cicla seu concicula Marcelli 33 p. 227. quae conchis xóy- χος, cum faba iuncta ap. Athen. 4, 50. de qua est distichom Martialis 13, 7, coll. 5, 39. 7, 78. Iuvenal. 3, 293. 14, 131. fabae follicu- latae opponitur fracta seu fresa, pisa, pinsa, pinsita. d7ro/s2e7wo,u£v, èxà*7ro9eioa, cui valvulae exemtae sunt, Colum. 6, 31, 1. 6, 10, 1. quare pisa pro concicla dici potest 203. 205. cf. depisa 204. lenticula cui cortex de- tracta atque etiam farina e lenticula Graecis δ λéxv9os dicitur, puls ex pisis vel len- ticula. Schweigh. ad Athen. 3, 89. p. 337. pro c on ci - cla m C. Gesner mavult c o n c h i d e m. Hum. scripsit c o n c h i clam et interpre- tatur fabam conchim. — li- quam e n in ea codd. ad 203. pis u m codd. ad 202. — p e t a so nis ex 194. pro p e t a S on e m. — p un- gis ex codd. et 801. 320. Hum. obiter scripsit p e r un- 110 Lib. V. Ospreos. 204. C o n c i clam de p i s am: simplici pisam coques. cum despumaveris, fasciculum porri et co- riandri mittis, dum coquitur, teres piper, ligisticum, origanum, feniculum, de suo sibi fricabis, suffun- dis liquamen et temperabis. mittis in caccabum, super adicies oleum et lemto igni ferveat et inferes. 205. C o n cicla c o m m o diam a: pisam coques. cum despumaveris, teres piper, ligisticum, anetum, cepam siccam, suffundis liquamen, vinum et liqua- mine temperabis. mittis in caccabum, ut combibat, deinde ova quattuor solves in sextarium, pisae mit- tis, agitas. mittis in cumanam, ad ignem ponis ut ducat et inferes. 206. Aliter conciclam sic facies: concides pul- lum minutatim, liquamine, oleo et vino ferveat, con- cides cepam, coriandrum minutum, cerebella ener- gis. — e t cum bibat codd. cum Hum. correxi ex 205. 256. 301. 320. ad 204. c. de pis a sim- p l i c i codd. ad meum „sim- plici* supple vel oenogaro 107. 140. 147. vel iure, ut sit sine tritura, vel modo. cf. minore 119. fusile 120 — de pis a m pisatam (erat etiam verbum pisare, Non. p. 111.) cf. ad 202. de s p u- m a v erit codd. praeter ed. pr. 193. — d e s u o sibi 147. — fe m i c ulum ex 201, pro fasci c u l u m. — li- quam in e t e m p. codd. ad 205. Commodus An- toninus, Marci Philosophi filius, genera leguminum coc- torum ad convivium propter luxuriae continuationem re- vocavit, Lamprid. in vita 11. pisa m depisam 202. 204. — de s p u In a v. 193. — cum b i b a t $. 203. — ag i t a s mittis om. ed. pr. — o va q. s. in sext. 306. — p i- sae.in pisam. — d u c at ius 140. concicla coquitur in cu- mara 203. ut ius im caccabo paratum combibere possit, eo mittitur ibique ovis dis- solutis ius agitatur et obli- gatur, ut plene simul coqua- tur, totum in priorem cu- manam remittitur. ad 206. an fa r cies ? — leva s corr. pro lavas. — ibi deinde ? an u b i cum pur. i. e. in illo iure ? — c o n d ita m in uno 8 pro c o n d ita s. — a n g u la r e m ex 194. 265 pro c o n ci- Lib. V. Ospreos. 111 vata mittes in eundem pullum. cum coctus fuerit, levas, exossas [concides minutatim cepam et cori- andrum], colas ibi pisam coctam, non conditam — accipies angularem — pro modo compones varie. deinde teres piper, ciminum, suffundis ius de suo sibi, item in mortario ova duo dissolvis, temperas. [ius de suo sibi] suffundis pisae integre elixae, vel nucleis adornabis, et lento igni fervere facies et inferes. 207. Aliter c o n c i el a in culcatus pullus vel p o r e ell us: exossabis pullum, a pectore et femora eius iungis in porrectum, surculo alligas et inpensam paras. et farcies alternis pisam, cocta cerebella, lucanicas et cetera. teres piper, ligisti- cum, origanum et gingiber, liquamen suffundes, vino et passo temperabis. facies ut ferveat et cum fervuerit, mittis modice. et inpensam condieris, si alternis in pullo conponis. omento tegis et in oper- culo deponis et in furnum mittis, ut coquatur pau- latim et inferes. ela re m vel co n c la rem, Hum. ex ed. pr. c o m ei- cl a m. — p r o m o d o mo- dice 207. de suo modo ac numero 1. ius de suo si- bi pullinum. — in te g re plene, omnino corr. pro im- te g rae. — eam coquendi rationem me non plene in- tellegere fateor. aliquot men- da latere videntur. ad 207. pro c o n ci cla- tus legendum csse in c u l - catus vel c o n c u l c a tus i. e. infartus moniuit verbum calcare 54. et Arnob. 7, 24. „farcimima comminutis incul- cata pulmonibus*. — ex os- satus codd. iam correxit Hum. qui edidit aliter con- c hic la far silis si ve con- cic la t u s. in codd. post „inpensam* duo marginis verba sunt „concicla farsi- lis*. — a p e c t o re aperies 253. — s u r culo alligas locum habebunt ante „omen- to tegis*. — iu m gis in p o r r e ctum porrigis, ex- tensum leporem onerare 401. — p i sa m 1 o ta m, c e r. codd. olim corr. c o c tam, sed coeta cerebella habes 41. 137. 166. 185. 372. 403, Lib. V. Ospreos. 113 liclos elixas. et teres feniculi semen satis, origa- num, silfi, piper, ligisticum. postquam triveris, liqua- mine temperas et super legumina refundis, agitas. eoliclorum minuta super concidis. 210. F ab acia e viri d e s ex liquamine, oleo, coriandro viridi, cimino et porro conciso coctae in- feruntur. Aliter: fabaciae frictae ex liquamine infe- runtur. Aliter: fabaciae ex senapi trito, melle, nucleis, ruta, cimino. ex aceto inferuntur. Baian a s elixas minutatim concidis. ruta, apio viridi, porro, aceto, oleo, liquamine, caroeno vel passo modico inferes. 211. F a enum grae c u m ex liquamine, oleo et vino. F a se oli viri de s e t ei c e r ex sale, ci- mino, oleo et mero modico inferuntnr. Aliter fa- seolos sive cicer: *jδύσματο λεπτά χλωgâ Alex. Athen. 7, 130 fin. -- sil fi est sili. — m in utas codd. ad 210. fa b a tia e codd. sumt quae saepius fabalia, ut vicialia ap. Colum. 6, 30, 6. vocantur, siliquae faba- rum, bufbohnenschotem, ple- rumque caules cum foliis, χλόη xvέμων. Schneid. ad Varron. 1, 23, 3. 1, 31, 4. fabae virides purgatae in Edict. Diocl 6, 38. fasioli virides purgati 6, 39. — c u- m in o et a c e t o i m f. 7t ed. pr. H. `— b ai an a s vulgo, b a ga n a s 87r. conieci p a- g a ma s et b ac a n a s baca- ceas, bacinas, baceas, sine valvulis. baca quivis minu- tior et rotundior fructus di- ci potest. ad 21 1. fa e n u m g ra e- c u m trigonella foemum grae- C. Apicius ed. sehuel, frictos ex oenogaro et pipere cum L. Aegyptiorum helbe, Graecorum ßovx>s. aiyox&- gos, τῆλις, hodie tjàv, exhi- betur etiam ap. Lamprid. in Heliogab. 20. alvi deicien- dae gratia sumi scribit Ga- lenus De attenuante diaeta s. mon boni suci esse, si quis eo liberalius utatur De ci- bis boni suci 13. mandi ex garo et aceto sicut lupinos De aliment. facult. 1, 31. adhuc in Aegypto eius eau- les et folia edi refert Dior- bach Flor. apic. §. 53. — fa s e o l i s. phaseoli, fasioli, faseli, qασηολοι, φάσηλοι, ho- die φασούλια in Graecia, fa- sioletti in Italia, sunt Gal- lorum haricots de Soissons, phaseoli romani Savi, simi- les mostris phaseolis vulga- ribus quos dicimus grosse schwertbohnen. alii aliter. 8 116 Lib. VI. Tropetes. ras. in caccabo reexinanies et calefiat, amolo obli- gabis. inponis in lance et ius perfundis. 214. In g r u e vel in a n a te vel in pull o : piper, cepam siccam, ligisticum, ciminum, api se- men, pruna [vel] damascena enucleata, mustaeeum, liqnamen, defrictum, oleum et coques. 215. Gruem dum coquis, caput eius aqua quam non tingat, sed sit foris. ad aequam cum cocta fuerit, de savano valido involves gruem et caput eius trahe cum nervis, sequetur ut pulpae vel ossa remaneant. cum nervis enim manducare non potest. 254. 371. cum Hum. in cod. invenerit la vas, qua con- fusione nihil frequentius, utrumque verbum dedit. — p r o p e c o c t. media coc- tura 216. 380. 381. — et cal. ex rt pro u t cal. ad 214. prius vel ex ἐπ. — vel ob 450. inclusi. — pro m u s t u m a c e t u m ut 450. reduxi m u s t ac eu m Auovo rdxvov, ad quod libum e farina siliginea mel vel su- cus malorum musteorum in- primis adhibebatur, mostku- chem Plin. 15, 127. interpp. ad Arnob. 2, 23. p. 31. ed. Or. ad 215. quam e sex li- bris, est quantum fieri po- test, quam minime. cf. Cic. verr. accus. 2, 22, 53. post red. in sen. 8. 21. Liv. 4, 24, 6. sic quam nihil ap. Cic. fin. 5, 27, 80. Tusc. 5, 35, 74. verr. accus. 1, 35, 89. ad Att. 9, 2, 1. quam nondum ap. Cic. Brut. 64, 228. — a q u a m par. et hnm. cod. tingat Ay. tangat in reli- quis. — a d a e q uam ra- tionem, in aequam 269, 63, 90. aeque, ov,u,uérgws, effeci ex codicis $ ab a q u a m. vulgo iungunt fo ris a b a qua. — d e non necessa- rium om. π et Hum. ad eam praepositionem instrumenta- lem cf. 119. 134. 153. 218. 261. 278. 395. Amm. Marc. 29, 3, 8. „de fustibus cae- sus“, Hand Tursell. II p. 219 seqq. — sava n o codd. et 376. s ab an o ff 237. 276. 8 a va n o in reliquis, s a va- n o y. s a b. in reliquis 239. Graeci scribunt σάβονον, σα— Aávvov Dositheus ed. Boeck. p. 95. derivatur ab ἐανόν et est linteum crassius ex can- nabi ad involvendum, expri- mendum, abstergendum ap- tum. cf. Voss. de vit. sermon. p. m. 270 Dufresne Gloss. T. VI p. 1 et 76. Heinrich ad Schol. Iuvenal, 14, 22 p. 427. Diez Lex. d. rom. spr. Lib. VI. Tropetes. 117 216. A li t e r gr u e m vel a n at e m ex r a pis: lavas, ornas et in olla elixabis cum aqua, sale et aneto dimidia coctura rapas coque, ut exbromari possint, levabis de olla. et interim lavabis. et in caccabun mittis anatem cum oleo et liquamine et fasciculo porri et coriandri. rapam lotam et minu- tatim concisam desuper mittis, facies ut coquatur, media coctura mittis defrictum ut coloret. ius tale parabis: piper, ciminum, coriandrum, lasaris radi- cem, suffundis acetum et ius de suo sibi. reexina- nies super anatem et ferveat. cum fervuerit, amolo obligabis et super rapas adicies, piper aspargis et appones. p. 299. — calido codicum confusione 179. Cels. 4, 8. Veget. 5, 46, 11. ductus cor- rexi v al i d o. — m ervis co- rio, Plin. Valer. 2, 47. unde enervare haeuteln, ad Sil. 4, 291. is labor dicitur . 234. eliberare, — se qu e tur ma- num tuam, non rumpetur. Colum. 11, 3, 45. Varr. 1, 47, 1. — ma n d u ca re ex ß8x pro m a n d u ca r i. „potest* scil. est quod licet 133. 266. ad 216. ex ra p is ß. H. pro ex c i p i s. -— ex ilia- bis in sex. —— media coc- tura anetum adicitur et 213. cum bullierit 179. — c o- q u e corr. pro quo q ue. ea- dem confusio ap. Seren. Sam. 474. confudit etiam ille ap. Quintil. 6, 3, 47. — ex b r o- m a ri codd. coll. 270. id no- vum verbum est molesto odore depurari, immundum odorem, virus amittere, ßgó- Auos, enim seu Agò uos est lat. virus, Agoutóóys virosus, im- mundus. cf. Hesych. 1. p. 769. Salmas. in Sol. p. 255. b. Schleusner Lex. in Vet. Test. 1. p. 588. 589. Lobeck ad Phryn. p. 156. „bromosa ubera* codicis keuch. magis placet quam „virosa* ap. Seren. Sam. cap. 59. — in- te r i m corr. pro iterum. la v ab is est exsiccabis. — lo ta m exsiccatam cf. 169. — m i ttis ad ignem — m e- dia corr. pro m o dica ex 153. 369. 381. dimidia 234. 401. prope cocturam 213. 234. — ap p o n e s inferes. co- quendi ratio haec est: anas vél grus in olla cum aqua, sale et aneto ad mediam coc- turam elixatur, tum levatur et mittitur in caccabum ubi plene coquatur cum oleo cet. eodem tempore rapa coqui- tur in olla et cocta leyatur, 120 Lib. VI. Tropetes, 223. In p al u m bis, c o lu m bis [avibus, im altile et in fenicoptero] in a s sis: piper, ligisticum, coriandrum, careum, cepam siccam, mentam, ovi vitellum, cariotam, mel, acetum, liquamen, oleum et vinum. 224. Aliter elixis: piper, eareum, api semen, [petrosilinum] condimentum, hortariam, cariotam, mel, acetum, vinum et oleum modice et senape. 225. Aliter: piper, ligisticum, petrosilinum, api semen, rutam, nucleos, cariotam, mel, acetum, li- quamem, semape et oleum modice. 226. Aliter: piper, ligisticum, lasar vivum, suf- fundis liquamine, vino et liquamine temperabis et mittis super columbum vel palumbum. pipere aspar- sum inferes. 227. I u s i m diversis a vi b u s : piper, cimi- num frictum, ligisticum, mentam, uvam passam enucleatam aut damascena, mel modice. vino mir- teo temperabis, aceto, liquamine et oleum, calefa- cies et agitabis apio et satureia. tum, milii genus, cui adhuc id nomem. ad 223. aliquot verba im- clusi a librario male huc translata et in uno lemmate collecta ex 227. 232. 234. ad 224. ca re num ἀπ mon uno loco 230. — p e t r os i l. interpretamentum est, ad 56. — pro morta ria emend. ut 470. h o rt a riam, quae cepaea Plinii 26, 84. Dios- coridi 3, 158. xojTta&: di- citur, zwiebelpfeffer, sedum cepaea L. ad 225. deest in par. ad 226. 1as e rum in sex, la 8 e r e m par. — pro vi- n u m corr, vivu m (ad 243), lasaris radicem 231. 234. 238. 242. 245. liquamen et vinum est oenogarum. li q. te m p e- r ab i s jdem fere quod salies. ad 227. „aves intellegan- tur passeres, merulae, scolo- paces, porphyriones i. e. fu- licae porphyriones, ciconiae ap. Horat. sat. 2, 2, 49. Plin. 10, 60. Anthol. ILat. 780. — frictum ad 212. —– mir- t e o par. H. pro m i rt o — liquam e n in pluribus. quod si verum, yagéλαιον intelle- gendum est. Lib. VI, Tropetes. 121 228. Aliter ius in avibus: piper, ligisticum, pe- trosilinum, mentam siccam, cneci flores, vino suf- fundis, adicies ponticam vel amigdalam tostam, mel modicum, vino et aceto, liquamine tempera- bis. oleum in pultarium super ius mittis. calefa- cies, ius agitabis apio viridi et nepeta. incaraxas et perfundis. 229. Ius c andi du m i m a v e m elix a m : pi- per, ligisticum, ciminum, api semen, ponticam vel amigdalam tostam vel nuces depellatas, mel modi- cum, liquamem, acetum et oleum. 230. I u s viri de in a vi b u s: piper, careum spicam indicam, ciiminum, folium, condimenta viri- dia, omne genus dactilum, mel, acetum, vinum mo- dice, liquamen et oleum. ad 228. pro e n e ci vel a m et hi fl o s et 284. 333. xvixov fjyovv τ ό άνθος Hero- phyl. in Ideleri Med. mim. 1 p. 412, 1. similiter variant libri Plinii 21, 90 et 94 xv;. xog, xvixos, cmicus, cnecus est carthamus tinctorius et mul- tiplicis usus, ef. Diosc. 4, 187. coll. 1, 44. Aristot. hist. an. 5, 19. Athen. 4, 7. 14, 50. 60. Geopon. 18, 19, 5. — p o m- ticam ut 229. 337. scil. nu- cem, Plin. 15, 88. interpre- tor heracleoticam, ex Hera- clea Ponti urbe, persicam molluscam, ceteris mucibus molliorem, Macrob. Sat. 3, 18, 10. 2*7tox&gvov Athen. 2, 41. türkische haselnuss. n ep e ta montana 462. Italis adhuc sic dicitur, His- panis mevada, nostris nepte, melissa mepeta L. feldpolei. in caraxa s i. e. incharaxas, scalpello aperis, perforas ut humorem emittere vel com- bibere possit. simplex ver- bum legitur ap. Prudent. perist. 10, 557. et infra 239. ubi par. male habet „caras- sas“, in mediis enim vocibus ex oo (xagáoosw) fit x. sic malaxare est uaÂáασειν ap. Varr. L. L. 6, 96. Pelagon. 5. Dec. Laber. ed. Ribbeck. p. 241. conmalaxare ap Varr. Nonii p 58. sed i facit ss, ut udia massa, uaàaxίζειν ma- lacissare ap. Plaut. Bacch. 40. ad 229. p o n t i c. 228. — d e p e la ta s vatt. et florr. de p il. vulgo. ad 53. ab eo verbo est pellarius qui pel- les curat et pelliculare pelle tegere. ad 230. ca rem u m par. 224, — d ac til fi m 197, 122 Lib. VI. Tropetes. 231. Iu s c a n di dum in a n s e r e elix o: pi- per, careum, ciminum, api semen, timum, cepam, lasaris radicem, nucleos tostos, mel acetum, liqua- men et oleum. 232. A d a v e s vir o s a s o m n i g e n e r e : piper, ligisticum, timum, mentam aridam, calvam, cariotam, mel, acetum, vinum, liquamen, oleum, de- frictum, senape. Avem sapidiorem et altiliorem fa- cies et ei pinguedinem servabis, si eam farina oleo subacta contextam in furnum miseris. 233. Aliter avem: in ventrem eius fractas oli- vas novas mittes et consutam sic elixabis. deinde coctas olivas eximes. ad 232. hyrcos a s et h i r c. codd. non placet, cum quantum scio hircosus sem- per sit qui alarum sudore puteat, Petron. 128, 1. xuvá- Agag άπόίων άστες ό τg&yos Lucian. Dial. Mort. 1 prae- ter interpp. ad Hor. ep. 12, 5. Pers. 3, 77. Catull. 69, 6. confer Ramires ad Martial. 9, 93, 11. scripsi vocabulum artis vir o s a s bromosas, gravi ac iniucundo sapore ferimo, quae vehementia ac virositate boni odoris dis- plicent. pisces virosi ap. Cels. 2, 21. Meleagrides movissi- mae sunt peregrinarum avium in mensas receptae propter ingratum virus, Plin. 10, 74. quae afrae aves numidi pulli sunt 242. virus anchusae ap. Plin. - 22, 50. vulgatam for- tasse defendit locus Isidori 12, 7, 61. ubi „suci* legas pro „sui*. — o mnigere, o m n i o g e r e codd. o m n is g e meris Hum. utrumque dicitur, Halm. emend. Vale- riam. p. 13. 14. — calvam ut 437 — 439. e codd. pro humelb. salvia m. est mux pontica tenui putamine, bar- ba molli maiorem partem protegente, summo capite ut nudo prominente, nobis inde dicta bartnuss, corylus tu- berosa Willd. condiebatur in ollis et recens viridisque servabatur ut abellana, Plin. 15, 90. coll. Cat. 8, 2. 143, 3. Petron. 66, 4. — al ti- l i o r e m motione activa i. q. alibiliorem, nutribiliorem, maehremd, nahrreich, sic di- gestibilis 35. est concoctio- nem iuvans, cf. sanguis alti- lis ap. Macrob. 7, 4. 22. in- terpp. ad Cael. Aurel. p. 617. 618. Kaercher Beitr. zur Lexicogr. 4. p. 48 seqq. — fa r im a m o l. s u b a c ta m Lib. VI. Tropetes. 123 234. In fe ni c o p t ero: fenicopterum eliberas, lavas, ornas, includis in caccabum, adicies aquam, salem, anetum et aceti modicum, dimidia coctura alligas fasciculum porri et coriandri et coquatur. prope cocturam defrictum mittis, coloras. adicies in mortarium piper, ciminum, coriandrum, lasaris radicem, mentam, rutam, fricabis, suffundis acetum, adicies cariotam, ius de suo sibi perfundis. reexi- manies in eundem caecabum, amolo obligas. ius perfundis et inferes. idem facies et in psittaco. 235. Aliter: assas avem. teres piper, ligisticum, api semen, sesamum frietum, petrosilinum, mentam, cepam siccam, cariotam melle, vino, liquamine, aceto, oleo et defricto temperabis. 236. Aves omnes ne liquescant, cum plumis c o m textam cod. in umo par. c o n te c t a m. Hum. fa- r in a o l e o s u b acta c o n- t e C t a m. - ad 233. fructus oleae re- cens graveolentiam emendat et in se trahit. intellege Graecorum $λαστὰς ἐλαίας, corticulis resolutis et emol- litis contusas, Athen. 2, 47. Geopom. 9, 32, 1. Schneid. ad Colum. 12, 51, 1. oppo- muntur natantibus ap. Cael. Aur. chrom. 4, 3. p. 296. ad 234. e lib e ras corium detrahis 215. corr. pro e li- b exas sex codicum, elixa- bis ed. pr. e lixa s par. H. rarius verbum in Act. pro- cons. martyrii S. S. Didymi et Theodorae n. 8. — intel- legendum esse phoenicopte- rum rubrum, minorem, fami- liae hygrobatarum, quem nos dicimus flamingo et adhuc hospitem Italiae scimus munc notum. — u t c o q. codd. — verba re exinani es — p e r fu n dis sunt ex $. et hum. cf. 216. 249. ad. 235 sesami orienta- lis I,. semina candida quae in siliquis sunt seminibus lini similia optimi saporis et iucunda sunt esu, quare ho- die quoque in terris orienta- libus ad varios cibos adhi- bentur. fr i c tu m ex 8 pro de fric tu m. sic sil frictum 179. coriandri semen 336. cu- minum passim. — mel le te- res. o l e o condies. de fric- t o t e m p. 238. ad 236. cf. 221. — eli- xat e codd. — si absorp- tum addidi. cf. 64. 305. Plin. 126 Lib. VI. Tropetes. pullum facies: lasar ex vino interim radas, dis- solvis et in pullum mittis. simul et coques, pipere asparsum inferes. 241. P u llu m o xiz o m u m : olei acetarium maiorem, satis modico liquaminis acetabulum mi- norem, aceti acetabulum perquam minorem, pi- peris scripulos VI. petrosilini seripulum, porri fas- ciculum. 242. Pullum numidum: pullum curas, eli- xas, lavas, lasaras, piperas, exassas. teres pi- per, ciminum, coriandri semen, lasaris radicem, rutam, cariotam, nucleos, suffundis acetum, mel, li- quamen et oleum, temperabis. cum fervuerit, amolo obligas. feres. uunc a lasere parthico cu- ius et mentio 31. 94. 199. 258. dictum puto, ut ae- dum 368. — a na vi ut 243. a parte posteriore ven- tris qui ut navis cavus et figurae carinae similis est. aperire a pectore 207 more nostro. — in q u a d r at o disco, in quadra i. e. mensa- rio instrumento, supra quod carnes et dapes scindeban- tur vel scissae apponeban- tur, sic dictum a forma qua- drata qua fieri solebat, vel- uti rotunda repositoria or- bes dicimus, cf. 403. interpp. ad Verg. A. 7, 115. Beckeri Gall. III. p. 259. 260. — las e r e t v in u m in te ri- da s codd. in t e r ita s . etiam tentavi in tritas et in trica s et i n t e r r a das pullum perfundis. piper aspargis et im- irradas ex Cat. 157, 7. „eo- dem silfium inradito* i. e. radito et inspergito, et „la- serpitium inrasum“. et ap. Plin. Val. 4, 29. radiculae laseris ex aceto et melle conteruntur. subtritum lasar supra 199 ad 302. ad 241. oxiz o m u m ut 392. 63υίωμον, acetoso iure conditum, opponit melizo- mum 2. — m o d i c o tem- pore post, et 801. et alibi corr. pro m o d i c e. — ace- tum minus 387. — p et r o s. s c r i p t. ex A qui p e t r o si- 1 e n u m s c r. — p o r ri ex par. et Hum. pro p o r r O §. ad. 242 n u m i d u m mu- midicum, sic dacus, medus, italus, colchus, apud alios esse numidam meleagridem, perl- huhm, notum est. -— la vas Lib. VI. Tropetes. 129 250. Pullum fronto nia m u m : pullum prae- dura, condies liquamine oleo mixto, cui mittis fas- ciculum aneti, porri, satureiae et coriandri viridis et coques. ubi coctus fuerit, lavabis eum, in lance defricto perungues, piper aspargis et inferes. 251. Pullum tra c t o g a latum: pullum co- ques liquamine, oleo, vino, cui mittis fasciculum c0- riandri, cepam. deinde cum coctus fuerit, levabis eum de iure suo et mittis in caccabum novum lac et salem modicum, mel et aquae eminam [id est ter- tiam partem]. ponis ad ignem lentum ut tepescat. tractum confringis et mittis paulatim, assidue agi- tas ne uratur. pullum illic mittis integrum vel carp- tum. versabis in lance, quem perfundis. ius tale: piper, ligisticum, origanum, suffundis mel et defric- tum modicum et ius de suo sibi. temperas. in cac- cabulo facies ut bulliat. cum bullierit, amolo obli- gas et inferes. 252. Pullum sicut alicam coque. caminatum a cervice expedies. teres piper, ligisticum, gingi- ber, pulpam caesam, alicam elixam, teres cerebel- ad 250. fronto n. ut 380. aquae modicum 188. a quam dictum a Frontone qui sub e mi nam ed. pr. a quam Imperatore Severo vixit et Geopom. 7, 12. 22. 12, 10. 19, 2. citatur, an a I. Fron- tone cuius meminit Iuvenal. 1, 12. Martial. 1, 56. — le- vabis in uno t Hum. pro lav. — p e r u n g u es i. q. perfundes, quod Hum. edi- dit, vel pertanges 395. ad 251. pro t 1 ac t o la- cuma in 9x. ad 188. — ole u m in sex. — levabis iam H. corr. pro lav. cf. 216. — a quae minimum par. ut C. Apicius ed. Sohuch. e m inim um sex. — tra c - ta m ed. pr. utraque vox in usu. — illi c illuc. — carp- tu m concerptum, particula- tim concisum 133. iam Hum. pro ca r i o tum vel ca r i o- ta m. — vers ab is pones 249. — i u s tale parabis 216. mos diceremus „eumque sequente iure perfundis“. ad 252. primum mem- brum unum ex corruptissi- mis est. feci quod potui ex cod. 8: p ullu m s i c u t 9 130 Lib. VI. Tropetes lum ex iure coctum, ova confringis et conmiscis ut unum corpus efficias, liquamine temperas et oleum modice mittis, piper integrum, nucleos abun- danter. fac in pensam et inples pullum vel por- cellum. ..... 253. similiter in capso facies. ossibus coniectis coques — accipies palmulum et oneras ut supra operies illum a pectore. -. 254. Pullus ele o Z o mus accipiat aquam et oleum spanum abundams. agitatur ut ex se am- bulet et umorem consumat. postea cum coctus fue- rit, quodcunque porro remanserit inde lavas. piper aspargis et inferes. i li qu e c u m in a tú a c e r- vi c e ex p. cod. y. si c u t ali quae cu mina tú omis- so p ullum, quod et in florr. deest. cod. par. si c u t ali- q u e (aliquor sec. man.) cim â m tú. δί sic ut ali- qua e c u m in at u m a cervi et ex p. (a c e r vi e t etiam in y. et pro „sicut aliquae* lacuna in 9x) ed. pr. sic u t aliqu e cum in a tum a cervi c e exp. forte malis cari n a tu m carinam, al- veum. — a cervi c e ex p. a gula, a gutture aperies et exenterabis 372. ad 236. cer- vix rarius est anterior pars colli. — aliqua m omnes praeter par. 208. similis im- pensa 289. — ex i u r e iuste 181. p i p er in t. interpones — ab u n da n te s 254. — in p e m sa m 159. post „por- cellum“ locus videtur illis verbis 248. ad 253. c ass o par. ca- p o ed. pr. H. capsus vel est vesica bubula 372 vel omen- tum vel carta, in quo ope- rimento impensa includitur et involvitur. cf. 369. 375. 402. 431. et de voce quam 369. quoque restitui Ducange II. p. 156. — o s sib us pal- mulis 1. 52. — p al m u l u m palmulam, palmam, de men- sura palmaria s. palmari, sic pugnus 87. lentis pugillus * Cat. 158, 1. — o n e r a s corr. pro o r na s. et ope- ri e s pro a p. 88. ut sit co- peries carta vel omento, quia eam partem imprimis nobi- lem igni defendebant, Mart. 13, 52. ad 254. le o c o zimus sex. l e o c o Z u m u s y. leu- c o z um us 5. l e u c o Zo- m us H. sed nihil ei iuri in- est quod candidum faciat. intellege Üôgêåawov 87. — Lib. VII. Politeles. 131 255. Tu r d o s a p o n t o m o e m o s: teres piper, lasar, bacam lauri, admisces comino garum et sic turdos per guttur inples et filo ligabis. et facies eis impensam in qua decoquantur, quae habeat oleum, sales, aquam, anetum et capita porrorum. 256. Tu r tu res: aperies, onerabis diligenter. teres piper, lasar, liquamen modicum. infundis ip- sos turtures ut conbibant sicci et sic assas. 257. Ius in p e r di c e s: teres in mortario pi- per, apium, mentam et rutam, suffundis acetum, addis cariotam, mel acoetum, liquamen, oleum. si- mul coques et inferes. In cipit Apici Caeli p oli teles. LIB. VII. 258. Vulvae steriles: lasere vulvas — sed accipies cirenaicum vel particum — aceto et liqua- s pa n u m et isp. codd. cf. 5. — ex se a m b. cf. in se re- dire 1. — la vas iure reli- quo pertangis. cf. ex lacte 1. 298. ad 255. ea ut 256. 257. ex Excerptis cod. salmas. est. a p o n t o m e n u s et in lemm. a pa m t o m o e n os cod. quod aenigma legebam á7roxo7r- touévovs , parcoptos 244. 67τάντων άμε£vovg, apamenos ex Apamea Phrygiae regio- ne, a panto s. pando amoe- nos, et a partico (lasare) amoenos et a penso aim. et de insulis ponticis Italiae li- tori meridiomali adiacentibus cogitabam ob Varron. 3, 5, 7. — cum in o garu cod. peculiare eleogarum intelle- gas et de comino s. comi- nio oleo cf. Plin. 15, 13. 20. ad 256. o r n abis cod. malim s p i s s o s pro ip s os et s u c u m pro si cc i. cete- rum cf. 203. pungis ubique et 239. ius infundis ut combi- bat. ex illo loco olim scri- bebam c o n p un g is. ad 257. a p i o m e n ta cod. et mel a c e tum áxov- τον 69. — s i m ul uma cum perdicibus? malui sim ul c o qu e t, i m f. nunc confe- rens 240. mihil muto. A d lib r u m VII. inscri- bitur τολντελής ab impensa- 132 Lib. VII. Politeles. mine temperato, appones. In vulva [et] sterile: pi- per, api semen, mentam siccam, lasaris radicem, mel, acetum et liquamen. Vulvae [et] steriles: pi- pere, liquamine, lasare partico, apponis. Vulvae steriles: pipere, liquamine et condito modico, ap- ponis. 259. Callu m, libelli, c oticulae, u n g e l- la e: pipere, liquamine, lasare, apponis. rum et opsoniorum quae in eo traduntur copia et mul- titudine exposita, suillo po- tissimum e pecore ut quo ganeae nullum plus prae- buerit materiae et cuius com- diendae studiosa semper fue- rit gula. cf. Plin. 8, 209. ad 258. vulva sterilis, una voce stericula s. sterilicula ap. Petron. 35, 3. res sto- macho idonea, Cels. 2, 24. est uterus, uijtQa, suis vir- ginis vel castratae, Plin. 8, 209. Mart. 13, 56. coll. 7, 20, 11. differt vulva eiecticia, Auijtga èxpoÅας Athen. 3, 58. suis partum enixae. Plin. 11, 210. Boettiger Kl. schrift. III. p. 225. interpp. ad Hor. ep. 1, 15, 41. ex ctumino, aceto, silphio coquitur Athen 3, 59. 12, 27. impensa repleta su- pra 54. inanis contra ap. Nae- vium Macrobii sat. 3, 18, 6. ne plura ut brevis sim. — se d corr. pro et, in codd. inscriptio libri per incuriam cum contextu ita commixta las e r v u l vas et a p i c e s p o l i t eles lib. VII. (li- bra s y) c i r. ad meum la- sa re supple condis. — ap- p o n e s inferes. malim te m- p e rata s a p. — c o n dit o 1. 278. ad 259. c a l lu m porci- num 9. aprugnum, Plin. 8, 209. Plaut. Poen. 3, 2, 2. Pers. 2, 5, 4. carnem cervi- cis callosam, glandulosam, unde glandia s. glandulae 173. coll. 117. xöλλοτα Athen. 3, 49. Geopon. 19, 6, 3. sau- schwarte. — libelli codi- cum sunt vel l u m b ell i s. l um b u li 292. lumbi apru- gni Plin. 8, 210. vel labelli lambelli, labella, schwein. sehnutem, saurüssel. — c oti- cula e, costiculae, Gallorum et Italorum cotelette, costola (Diez Lex. d. rom. spr. p. 114), Suevorum rippchen. c o di- cula e caudiculae, schwanz- stiickchen, invenit Hum. — un g e lla e ungulae suum, Plin. 25, 41. Cels. 2, 22. crura porcina, Cael. Aurel. acut. morb. 1, 11. schweinsklauen 182. 116. las era in quin- que, las era s ed. pr. Lib. VII, Politeles. 133 • 260. Vulvam ut tostam facias: in cantabro in- volve et postea in muriam mitte et sic coque. 261 Sum e n elixas, de cannis surclas, sale aspargis et in furnum mittis vel in craticulam, sub- assas. teres piper, ligisticum, liquamen, mero et passo, amolo obligas et sumen perfundis. 262. Sumen plenum: teritur piper, careum, echinus salsus. consuitur et sic coquitur. manduca- tur cum allece, senapi. ad 260. idem docetur de ventre 291. unde fa c fas pro faci e s. in uno par. c o c- tam pro costa m et to- sta m, sic 291. „tostum“ et „rost.“ at 419. in omnibus „sic facies sepiam coctam* i. e. coctivam. — in ea c ca- b o ed. pr. c ant ab r u m est furfur tritici vel hordei et massa inde subacta, ut alibi panis inde factus sordidus quem vulgo dicunt furfureum. Gothofred. ad Codic. Theo- dos. T. V. p. 272. interpp. ad Cael. Aurel. p. 616. Du- fresne Gloss. II. p. 108. — ILister „idem fere intelligi debet de coctione ceterarum carnis porcinae partium in hoc capite memoratarum, uae scilicet omnia primum rfure ad tostionem invol- venda et post tostionem in muriam mittenda et cum sic satis salem biberint coquen- da sunt. ita demum salubrio- res carnes fiunt condimen- tisque suis satis praeparata ad sapidiorem gustum“. ad 261. su m e n suis foe- tae s. porcae mamma ubi lac continetur undeque sugi- tur, où $ag, δτοygortgvov seu ὐτοyαστgδιον, suminata caro Arnob. 2, 42. in cupediis ha- bebatur 134. 135. Mart. 13, 44. Plin. 11, 211. occisae uno die post partum optumum esse refert. cf. Hermanm ad Luc. de conscr. hist. 56. p. 328 seqq. — cannas inter- pretantur papillas, fistulas per quas lac effluit, quod ne fiat, surculo configendas et concludendas esse, ego sur- culos cannicios s. canneos, lanceolas factas ex arundine donace Ilin. eadem canna utitur coquus 264. — de ver- bo surclare 183. 268. olim conieci decusatim ex 265. — gratio. ut 264. 266. in aliquot libris ex more aeta- tis mediae quae inde fecit grella, graille, grille (Diez. Lex. d. rom. spr. in grada p. 180). ad 262. p 1 e n u m fartum et condimentis impletum, non „nudum“ Martialis 13, 44. sic enim legendum pro „nom- Lib. VII. 135 Politeles. 265. O fella s o sti e m s e s: in obillam desig- mans ofellas incute ita ut cutis sic remameat. teres piper, ligisticum, anetum, ciminum, silfium, bacam lauri unam, suffundis liquamem, fricas. in angula- rem refundis simul cum ofellis. ubi requieverint in condimentis biduo vel triduo, promis, surclas de- cusatim et in furnum mittis. cum coxeris ofellas quas destinaveras separabis. et teres piper, ligisti- cum, suffundis liquamen et passum modicum ut to legitur, quae varietas etiam 112 et Varron. L. L. 5, 22 p. 116. ubi augumen- tum in utroque paris. videtur magmentum esse, pinguissi- mum intestinum vel extum sicque differre ab omento 40. 43. 292. Iahn prolegg. ad Pers. p. XVIII. XIX. — gra- ti c. 89x. 261. ad 265. o fella cum no- mine detruncato offa, unde offula (Sueton. Claud. 40. Macrob. Sat. 7, 8, 4. 3, 17, 11. cum duabus costis Varr. 2, 4, 11. carmis Colum. 12, 55, 4. al.) eiusdem familiae videtur cuius sanscrit. ver- bum pall cum participio pu- las, graec. φελα et q 822a, sine aspiratione 7r£λα et πελλα, βό— λος bolus, unde boll et ball et est fere globus globulus vel orbiculus, „offula parti- cula a rotunditate collecta* Hildebrandi Glossar. p. 226. in coquorum lingua pars de- licatior suis aut bovis (Ma- crob. 7, 8, 4) forma globi abscissa vel in eam manu efficta, frustum dentium Isi- dor. 20, 2, 26. quod abseg- men conditum et coctum no- stro edulio haut absimile est cui nomem fleischkloesschen, kraepflein, in simpliciore cu- lina cito coquebatur, Ma- crob. 7, 8, 4. coll. Martial. 12, 48, 17. in craticula su- dat ap. Martial. 14, 221. non egere ferro structoris dicit 10, 48, 15. difficilior neque subita est Apici. ad offam penitam Plauti Mil. Glor. 3, 1, 164. cf. Fest. in penem et Arnob. 7, 24. in deliciis fuisse praeter eos locos alii testantur ap. Bulenger. De conviv. 2, 18. de alio offa- rum genere cum turunda comparando alibi. — o tien- s e s 8y6. o ciens e s 9x7r. sic ab alio loco luxurioso pu- teolanas dictas habes in ve- tere lemmate Caton. 162. tarpeianum aedum infra 367. — ob illa m feci ex libro- rum o fi lla m, o ff. o s. et verbum in cute pro in cu- te. — d e sig na s ed. pr. H. obba facit obilla ut bucca buccula bucella, mamma Lib. VII. Politeles. 139 origani scripulos VI. ciperis scripulos VI. costi modi- cum, piretri scripulos III. api seminis scripulos VI. piperis scripulos XII. liquaminis et olei quod sufficit. 273. Aliter assaturas: mirtae siccae bacam ex- temperatam cum eimino, pipere, melle, liquamine, defricto et oleo teres et ferve factum amolas. carnem elixam sale subassatam perfundis. piper aspargis et inferes. - 274. Aliter assaturas: piperis scripulos VI. li- gistici scripulos VI. petrosilini seripulos VI. api seminis seripulos VI. ameti scripulos VI. lasaris radicis scripulos VI. asareos scripulos VI. piretri modicum, ciperis scripulos VI. carei scripulos VI. cimini scripulos VI. gingiberis scripulos VI. liqua- minis eminam, olei acetabulum. 275. Assatura sine colore elixatur et infunditur in fretali piper, condimentium, mel, liquamem et attoritur in clibano quousque coquatur. elixam vero colorare si voles, sine conditura assas et sucum callicum perfundis. ad 273. ex te m p e r a - ta m ex par. pro ex t e n t e- ra tu m codd. et ex e n t. ed. yißegi, xuvvåßagv, πεπεgu. Isi- doro 17, 9, 7. virtute mardo simile est, quod a Dioscor. pr. cf. 43. — sale et oleo assatur 111. eoll. 114. cf. 58. oleum per se intellegitur. ad 274. p e t r o si le m i 8 ed. pr. et cod. δ qui ab hoc loco p e t r o s i lin. pingere amat. — s e m e m — r a di- c e m in sex et ed. pr. — a s s are os in quinque et ed. pr. 363. in quatuor a s ere- o s, in yò a se r o s. sio am- meos 29. mominativus plan- tae qui nunc est άσσgov erat olim etiam άσσgi, ut est ἐιy— 1, 9. et Plin. 12, 47. coll. 21, 30. habet. hod. as. euro- paeum. — g e n gib. 8. 272. ad 275. corr e vestigio cod. ß. a s sa t u ras in c ol- la r e et necessario c ol o - r a re pro c o l l a re, simile vitium sustuli 287. emende- tur ut in multis lexicon. — fretale frictorium, sartago, ut fretum derivandum a 7τg*j9ειν bratem. — c o n di m. 56. —— at t erit u r codd. at- t O retur H. cf. 122. 136. — 140 Lib. VII. Politeles. , 276. Ius in elix a m o m m em: piper, ligisti- cum, origanum, rutam, silfium, cepam siccam, caroe- num, mel, acetum, olei modicum. persiccatam et savano expressam elixam perfundis. 277. I u s in elix a m : piper, petrosilinum, li- quamen, acetum, cariotam, cepullam, olei modicum. perfundis calido iure. I u s in elix a m: teres pi- per, rutam aridam, feniculi semen, cepam, cariotam, liquamen et oleum. 278. Iu s c an did u m in elix a m : piper, li- quamen, vinum, rutam, cepam, nucleos, conditum modicum, de bucellis maceratis unde stringat, oleum. cum coxerit ius, perfundis. 279. Aliter ius candidum in elixam : piper, ea- reum, ligisticum, timum, origanum, cepullam, dacti- lum, mel, acetum, liquamen, oleum. 280. In c o p a diis ius album : piper, cimi- num, ligisticum, rutae semen, damascena, infundis vinum, oenomeli et aceto temperabis. timo et ori- gan0. cali d u m et calli dum to, in parvas bucceas seu codd. rarius adiect. restitui etiam 416. 446. idem facien- dum Plin. 16, 177. 37, 110. 147. 151. 163. de aliis iuris coloribus 51. ad 276. cf. 376. s ab a n o et s a v. 215. ad 277. c al. iure cum coxerit ius 278. ad 278. c o m di tu m 1. — buc c elis et b u c c ell. codd. malui alterum c eicere et 294. 302. 359. cf. 265. „debuccellatus* bucellato conditus ap. Plin. Val. 1, 6. id est pane annulari bis coc- frustula diviso et macerato, quo inprimis milites uteban- tur, ad Vopisc. in Tacit. 11. Ammian. 17, 8. 2. p. 279. Salmas. in Solin. p. 568. a. Dufresne Gloss. 1. p. 793. 794. idem vel simile quid est confractum 53. -— c oxe- rit ex $t pro c ox eris. at cf. 394. 425. unde scribas cum c ox eris, i u s p e r f. ad 280. c o m p a diis in pluribus, 59. — origa n o agitabis 281. 282. p rigano in sex. cogitabam de prasio origauo Plin. 20, 175. 142 Lib. VII. Politeles. 287. Ius in elix a m a n et a tu m c r u d u m : piper, aneti semen, mentam siccam, lasaris radicem, suffundis acetum, adicies cariotam, mel, liquamen, senapis modicum, oleum, defricto temperabis et hoc colorare pergito. 288. I u s in elix a m alle ea tu m : piper, ii- gisticum, careum, api semen, timum, cepullam, dac- tilum, allecem colatum, mel et vinum, temperas. apium viridem concisum super aspargis. oleum mit- tis et inferes. 289. V e n t r i c u 1 a. V e m t r e m p o r c in u m bene exinanies, aceto et sale, postea aqua lavas et sic hanc inpensam inples: pulpam porcinam tun- sam tritam, ita et enervata commisceas cerebella tria et ova cruda, cui nucleos infundis et piper integrum mittis et hoc iure temperas: teres piper, ligisticum, silfi, anesum, gingiber, rutae modicum, p o r r u m c o c t u m ut sit quod modicum 31. 272. cf. minimum piretrum 45. gin- giber 50. forte p a r u m pau- cum, Hildebr. ad Apul. II. p. 70. Fuss in Iahn. Arch. XIX. p. 450. seqq. — - b a- ca m, b a ca s, v ac cas codd. ad 287. a n e ta tam codd. idem fere ius in pullum 238. ad quam ea compositio per- tinere videtur, vel meliorem locum habet post 219. — codd. de fri c t o , o leo t e m p. e t h oc c o l ] a re (in . coll. 37r) p o r c in o. unam vocem transposui ut „hoc* referatur ad „defric- to* cf. 238. coll. 192. 156. 284. 337. ad 67. — c O ll a- re certo certius c o l ora re est ut 275. — ex p o r c in o facias etiam p o rgit o, Te- rent. Ad. 5, 3, 53. et resti- tuas „exporgerent* Tacito anm. 14, 7. vel legas e t h o c s i n e c ol o r e p o r g i t o si- ne defricto porrigito. ad 288. ut ius antece- dens ab aneto, sic istud ab allece nomen habet. alli- g a tam codd. — ca r e o in sex, ea r e n u m par. et sem- per fere. — m el le et vi- n um in sex. m e lle e t vi- m o t. ed. pr. H. — in ci- s u m codd. ad 289. v e n t r i c u 1 i 7t H. intellege stomachum suil- lum callo aliisque carnibus refertum, schwartemmagen. — t u n s a m ex 74. pro t o n- Lib. VII. Politeles. 143 liquamen optimum et olei modicum. reples aqua- licum sic ut laxamentum habeat, ne dissiliat in eoc- tura. surclas ambas et in ollam bullientem summit- tis. levas et pungis acu me crepet. cum ad dimi- dias coctum fuerit, lavas et ad fumum suspendis ut coloretur. et denuo eum perelixabis ut coqui possit deinde liquamine, mero, oleo modico. 290. Et cultello aperies et cum liquamine et ligistico apponis. 291. Ventrem ut tostum facias, in cantabro involve, postea in muriam mitte et sic coque. 292. L u m buli [et r e m e s] a s s i ita fiunt: sam — ita ut codd. — liq. opt. et olei m o d. omittit ed. pr. intellege ga- rum sociorum, primarium, cruore admisto nigrum, e so- lis scombris ad freta hercu- lea confectum et per equites romanos societate iunctos Romam missum. Galen. com- pos. medic. 3, 1. Strab. 3, 4, 6. ad Horat. serm. 2, 8, 46. Gargil. Cur. boum. p. 22. — a quali c u l u m Hum. ventrem porci sic dici docet Isidor. 11, 1. 136. coll. Ve- get. 2, 12, 1. Wernsdorf. Poet. Lat. min. II. p. 237. vers. 83. Senec. ep. 90, 22. Edict. Diocl. 4, 12. — laxa- m e m tu m laxationem, spa- tium 248. arcte ne farciatur, docet coquus. -- surda s [3x. 268. — a mb as luras. Turneb. Advers. 7, 18. Pa- rei Lex. crit. p. 698. ventri- culus duos scil. exitus ha- bet. — qua di m i d. codd. i. e. quum ad d. sic „quod* 124. est „quum*. — c o c t u s 7. H. corr. pro levas. — cole tu r y. c o le re tur π et A a sec. manu, color et ί. quod placet, cf. 401. ad 25. — p er elix ab is per- fecte elixabis ex $ ed. pr. pro p e rlix. vel p e r lax. π H. ad 221. idem fere fit in omentato 40. ad 290. alia coquendi ra- tio docetur, nam „cultello aperies* idem fere quod „acu punges* et „apponis* ad ignem ponis 187. 258. 404. quamvis etiam sit quod inferes 41. 116. 216. et 42S? — et eum ßö9x. — ad „cum* cf. 58. 59. 64. 216. 293. al. ad 291. idem de vulva docetur 260. to stum et ro- stum codd. — in c ac cabo art. —-- ad 292. et rem e s ut glossema cum 8 eieci, nihil aliud sunt quam l u m buli 144 Lib. VII. Politeles. aperiuntur in duas partes ita ut expansi sint et aspargitur eis piper tritum, nuclei et coriandrum concisum minutatim factum et semen feniculi tri- tum. deinde lumbuli recluduntur passi et consuun- tur et involvuntur omento et sic praedurantur in oleo et liquamine, inde assantur in clibano vel craticula. 293. Per nam, ubi eam cum caricis plurimis elixaveris et tribus lauri foliis, detracta cute tes- sellam incides et melle conplebis, deinde farinam oleo subactam contexes et ei corium reddes. et cum farina cocta fuerit, eximas furno, ut est et inferes. 294. Per na e c o c tur a m: ex aqua cum ca- ricis cocta simpliciter, ut solet, illata cum bucellis, caroeno vel condito, melius sucu ex musteis. seu lumbi, ut in tribus et Decim. Laber. 145. ap. Plin. 8, 210. lumbus aprunus, gal- linaceus ap. Iul. Capitol. in Pertin. 12. inde lumel, lumel- bratem, gall. nomble, ital. nombolo. cf. Pott Forschung. II p. 100. rippchen vertit Boettiger Verm. schr. III p. 222. — min u t. fa c t u m iungo ex 132. et glossema habeo. — excluduntur 9x. e clad. τ. lu mb olis eclud. A. e vo lv. yöí ed. pr. vole- bant forte c onvolv. Hum. ed. r e v olv. — p a s s i i. q. expansi corr. pro as si — c o n s u m u ntur in sex. ad 293. te sella m $y. t e s s e lam 7t. te ss el latim H. perna tota mauet neque sectiones, reuêxm, xvßov, ex ea fiunt, cava modo qua- drato exciduntur. — c o n- texes confinges, definges corr. ex 232. pro c on teres. — cor eum codd. sed 331. c o r i u m. — ut c u m codd. — farina corium illud e farina factum, teigueberzug. — ut e s t add. ex Art. ut et 3x. — ad 294. ut solet ut moris est, an ut snpra doctum? — in lata codd. in lance Hum. qui locum multo ali- ter construxit corruptissi- mum. codd. vatic. et florr. cum ed. pr. in lata cum b uc cellis caro e mi vel c o n dito melius sicut m u s teis p e ta s o n em ex (et yδ ed. pr.) m ust eis p et a s o n e m e lixa s. par. Lib. VII. Politeles. 145 295. P et a son e m ex m u s t eis: petasonem elixas cum bilibri orei et earicis XXV. cum elixa- tus fuerit, decarnas et armillam illius, candenti va- tillo uris et melle contingis, quod melius, missum, in furnum melle oblinas. cum coloraverit, mittis in caccabum passum, piper, fasciculum rutae, merum, temperas. cum fuerit temperatum, dimidium in pe- tasonem perfundis et alia parte piperati bucellas musteorum pactas perfundis. eum sorbuerint, quod mustei recusaverint petasoni refundis. illa ta cum b. ca roen o vel c o nd. melius mu- s t eis. P et a s o n e m. ex mm u s t ei s p e t. el. — m e- lius erit 236. feceris 305. — s u c u melle 189. 252. non minor crux est compos. se- quens. ad 295. mustea scil. po- ma s. mala sunt sapore musti eiusque suco plena, musapfel, süssapfel ex iisque quoddam defrutum decoquebatur cui melle adsperso nomen erat melitites, isque sucus vel mel malorum musteorum ad- hibebatur potissimum ad quamdam pultem seu libum e farina silignea et diceba- tur uovatâ xvov, mostkuchem, ad 189. malumque ipsum in partes divisum et in sole siccatum pro pulmentario erat, Colum. 12, 14. recens etiam farinae subactae massa circumdatum in furmoque as- satum, nostri panis instar cui nomen birnbrod, krapf, ad varia adhiberi poterat. ad panes musteos cf. Plin. C. Apicius ed. Schuch. 18, 101. Pallad. 11, 21. — bilib re β. bi libra 7t. — o r ei s. oraei, horaei pro o r d ei corr. ex Plin. 11, 36. ubi mellis aestivi genus tjgaiov, horaeon in cod. re- scripto dicitur, mense Iumio confectum, Pallad. 7, 7, 8. aestate acta, Varr. 3, 16, 34. cf. Magerstedt Hiemenzucht p. 82. — an d e c o ria s? vel de ca r na s et ca r nil - la m carumculam. 339. iubet per articulum pernae pa- lum mittere ita ut cutem a carne separes, am hueft- knochen hinab. — nostro lo- co intellegendum os humeri, petaso scil. ex artubus prio- ribus sumitur. — vati l lu m ut 406. alibi saepius batil- lum, unde hispan. badil et badila, ital. badile, nomen cum „Âατάνιον* a 7ravávm pa- tina derivatum, explicant fo- culum mensarium hoc est vas illud quod in mensis cum prunis lancibus escariis sub- ici solet, autepsam veterum quidam esse autumant, vas 10 146 Lib. VII. Politeles. 296. L ar di e o c tur a: tectum aqua cum multo ameto coques, oleum modicum destillabis et modi- cum salis. - 297. I o cin e r a a e dina vel ag nin a sic coques: aquam mulsam facies et ova, partem lac- tis admiscis eis ut incisa iocinera sorbeant. coques et oenogaro pipere asparso inferes. 298. Aliter [io e in er a] in p ul mo nibus: ex lacte lavas pulmones — et colas quod capere possunt — et confringis ova dua cruda, salis grana pauca, mellis ligulam et similam commiscis et in- ples pulmones, elixas et duobus fundis, quorum in- feriori igniculus superimpo- nebatur, superiori sive inte- riori cibi quos igniculo co- qui volebant. ίπνολελητα etiam confert Is. Vossius ad Ca- tull. p. 318. seq. super eo „ prunae batillo “ Horatii serim. 1, 5, 36. spongia tor- retur ap. Marcell. Emp. 27. . 127. b. ed. Ald. batillis erreis candentibus ramento imposito argentum quod can- didum permaneat probatur ap. Plin. 33, 127. et experi- mentum aliud fit 34, 112. Wackernagelii Vocabul. Opt. p. 18. „batus batillus gluot- hafen*. — ob li n a s corr. pro obliga s. — p a S s u m in plurimis deest, si suo loco est, explicabis pandum, flach. — alia m p a r t e m codd. — p a c t a s corr. pro fra c- tas vel fa c t a s cf. 302. — mus t e o par. unde conicias m u s t o fa c ta s confectas. concidis. — sorb uerit et r e c u s a- verit codd. in uno , r e- c u sa verint quod est „non sorbuerint seu imbiberint“. ad 296. lardum vel lari- dum est caro suilla quoquo modo salita et siccata, Ve- get. de re mil. 4, 7. larida caro in Cod. Theodos. 8, 4, 17. id est λαgvvòs Athen. 9, 18. non „large arida* sec. Macrob. sat. 7, 12, 2. speck- poekelfleisch vertit Mommsen ad Edict. Diocl. p. 72. 73. — d e sti l l. superinstillabis corr. pro d i s t i l l. ad 297. a qua m u 1 s a m ed. pr. 282. — pa rt e m mo- dicum ut 160. — in cis a cultello vel acu puncta. — o e m o g a r o 299. scripto per- fundes. ad 298. iam vidit Hum. i o cin e ra, quod de iis ni- hil docetur, delendum. ex l. 1 a vas lacte perfundis 12. — et parentheticum saepe Lib. VII. Politeles. 147 299. Teres piper, suffundis liquamem, passum, merum. pulmones conpungis et hoc oenogaro per- fundis. 300. D u 1 cia d o m e sti c a: palmulas vel dac- tilos [et copto], semine, nuce vel nucleis, mel, pi- significat „sed". — c o n- fringis pro in fr. corr. ex 124. 132. 134. 135. 140. 434. a). — dua $yó pro duo 141. — sim ila m corr. pro simul ex 305. — nonnullis omissis inter utrumque „pul- mones* sex codd. habent i n ple s pulmones et con- fringis. — in p les per- fundis illa impensa, ubi ea massa cocta est, insuper per- funditur oenogaro descripto. — pro c o m fringis emend. c o n p u ngis ex 301. 320. cf. et 256. ad 300. Ea dulcia diu mihi erant amarissima. d ul- cia esse uελάτηκτa (Luciam. Asin. 46. Athen. 4, 72. 14, 49.), u£λιτι δεδs vu£vo;, uελιτύ- Auzra 7τετεμμενα, ad quae prae- sertim σταῖς farina triticea adhiberetur quaeque melle asperso sumerentur (Ath. 14, 53), unde mellita edulia di- cuntur Apuleio met. 10, 13. atque a pistore dulciario (Becker Gall. III. p. 200.) 7τλαxovvtaQ£ov (Salm. ad Lam- prid. Heliog. 32) in globum seu glomum conformata, un- de globuli dicuntur a Cato- ne 79. Varr. L. L. 5, 22. §. 107. σφαιgosuêj 7r£uuata ab Athen. 14, 56. coll. 53 seqq. (ad 268), notum est (cf. Lan- zoni 0pp. III. p. 325 seqq. minus vero cur d o m e stica nominata sint. tentabam da- m a s c ica seu damascena, vel formae globosae gratia g 1 o m erat a, vel d o n ati- ca ex Fest. p. 69. 201, 28. postea codices secutus in- terpretabar per coquos do- mesticos, domesticatim ap- parata, domestice confecta, privata, vernacula, hausge- backenes, domicoenium Mar- tialis, ut vel alienigenis ex- ternisque opponantur vel pu- blicis et in sacris offerendis, ex Fest. p. 98. „glomus in sacris crustulum cymbi figu- ra ex oleo coctum appella- tur“, de quo genere cf. Lo- beck Aglaoph. p. 1060. seqq. nunc mihi sunt oixntjqua, oixöövovtytvx&, quibus medico non advocato domi, pro me- dicamento usui domestico destinato uterentur, als haus- mittel. — p al m u 1 a S acci- pies. — quia ed. pr. istum perversum contextum habet p al m u la s vel d a c t yl o s et in fa r c i e s sal e s fo- ris c o n tingi s e t c e p to s e mi n e n u c e vel nu - cle i s v e 1 p ip e r tritu m [ci m p a r ti e s. sal e s foris 148 Lib. VII. Politeles. per tritum. confarcies, sale foris contingis. frigis. in melle cocto et inferes. c o n tingis] frigis in m el le c o c to et in fe re s. (verba inclusa non sunt in mediol.) sui procul dubio co- dicis ope Hum. edidit p. v. d. ex c e p t o se mi n e, n u- c e v. n. vel p ip e re tri- to in far cies, sale foris c o nt in gis, frigi s i n m ell e co c t o et in fe r e s et „excepto semine“ inter- pretatus est „ossibus et mu- cleis dactylorum exemtis*. quum vero in sequentibus particulis alica et simila in ea dulcia adhibeantur, in tempore vidi se m e n non esse palmularum, sed ad- oreum, neque tamen Plinii 18, 115. alicam excepticiam vel siliginem exceptam 18, 93. quae prior mea sententia erat. ut frumentum aliquo- ties, Martial. 12, 73, 5. Apul. met. 6, 10. Edict. Diocl. 1, 1. est quod triticum, sic se- men non raro est zea, Scri- bon. 70. Plin. 18, 112. 198. 82. 115. 22, 124. Colum. 2, 6. Diosc. 2, 118. Geopom. 3, 7. Isidor. 17, 3, 6. triticum spelta L. Petit Comment. ad Aretae. p. 254. ed. Lugd. Bat. „Asclepiades ap. Galen. lib. 9. de compos. medic. xatà tô7rov$ cap. 3. far idem esse quod ίειαν Graecorum existimavit — sed est tamen eorum id discrimen quod ίεά est genus illud frumenti ex quo far conficiebatur, quod xar' 33οχήν semen diceba- tur*. addo Pelagon. 1 p. 15. „seminis. farina id est far cantabrum*. lego enim ne- que „excepto* cum par. ne- que e t c e p t o vel e t c o e p- to cum reliquis, sed ut iam secunda manus codicis y cor- rexit e t c o p to — volebat c o p ta — quae graecolatina vox minus cognita a mar- gine in contextum irrepsit. xo7ττόν seu xo7ττη (xo7ττῆς φι- λέαι τλαχες Straton in Anth. Pal. 12, 2, 12) c o p t um, copta (Petron. 40, 4. Martial. 14, 68), deminutivum xot- τάgvov, compositum xo7ττο— 7rÀaxoùs (Athen. 14, 57.) cop- toplacenta (poeta in Werns- dorf. Poet. lat. min. T. II. p. 234. „mos facimus populo studiose coptoplacentas*) placentae fuit durissimae ge- nus, non longe abhorrems a pasta regia quam martium panem s. massapanem voca- mus momenque duxit a com- tundendo (non a Copto, ut delirat Laurent. I.yd. de mens. 4, 5. p. 154.), quia ex materia contusa constabat ut nucleis pineis, amigdalis, simila, pipere cocto et de- spumato, uελέτηκτον interpre- tatur Athen. 14, 60. Hesych. II. p. 315. sic copta sunt quae dulcia. cf. et ad Polluc. 6. 78. eiusmodi placentulis Lib. VII. Politeles. 149 301. Aliter dulcia: musteos afros optimos ra- des (panges) et in lacte infundis. cum biberint, in furnum mittis. ne arescant, modico eximes. eos calidos melle perfundis, conpungis ut bibant. piper aspargis et inferes. 302. Aliter dulcia: siligineos rasos pangis et bucellas maiores facis, in lacte infundis, frigis et in oleo. mel superfundis et inferes. pro offulis seu morsulis ad molliendam alvum veteres medici usi sunt. quod videre licet e Galem. De comp. med. sec. loca 7 p. 58. de loc. aff. 7. p. 397. Diosc. 2, 125. 4, 187. Aet. 1, 4, 12. Artemi- dor., 1, 74. Foes. 0econom. si e t c o p t o non sunt glos- sema ad „dulcia*, is panis dulcis durus, ut myxa i. e. panis ex fructibus cordiae myxae paratus utque bucella et confractum, ad alia quo- que dulcia insumebatur, ut ad porcellos arte factos ap. IPetron. 40, 4. quo dato dac- tyli, nuces, alica e farre fac- ta et elixata, copta contun- duntur, huic pulticulae piper et mel infarcitur, totum coa- gulum foris sale leviter im- buitur, in oleo frigitur et frictum melle despumato per funditur. — m el corr. pro vel et c o nfa r cie s pro in- fa r ci es ut sit confertam massam, offam facies seu bucellas 302. coagulum 304. et sale ex 7 H. pro sal e s. cf. 366. ad 301. m u s t e o s panes 295. — a fr o s 8. a ph r o s par. ed. pr. m u s te o sa- fr o s y et flor panem aphrum bis habes apud Plin. Val. 2, 28. alexamdrinum 118. Alex- and. Trall. 8, 7. Cael. Aurel. chron. 4. ex frumento alexam- drino candido. Plin. 18, 66— 68. 20, 163. Theophr. hist. plant. 8, 4, 3. Geopom. 3, 3, 11. 3, 8. i. e. ex tritico ale- xandrino quod farris speciem interpretatur Schneider ad Varron. p. 380. cf. nos ad 300 et 180. m u s t eos a pio s ed. Hum. i. e. apii bulbos, mustei isti sunt recentes, teneri, dulces ! — o p tim o 8 interpretamentum videtur,—- p a n g es adieci et m o d i c o scripsi pro m o d i c e 241. ad 302. si ligi n e o s pa- nes, ex siligine, genere tri- tici levissimi et camdidissimi, tritici hiberni I,. factos. Isi- dor. 17, 8, 7. al. — „radere panem“ explico confringere, frangere, reibem, inde roma- num ralar reiben, ralo reib- eisem 240. — p a ng is corr. pro frangis. 150 Lib. VII. Politeles. 303. Dulcia: piperato mittis mel, merum, pas- sum, rutam, eo niittis nucleos, misces alicam eli- xatam, concisas nuces, avellanas tostas adicies et inferes. 304. Aliter dulcia: piper, mucleos, mel, rutam et passum teres, cum lacte et tractam, coges coa- gulum, coque cum modicis ovis perfusum, melle asparsum et inferes. 305. Aliter dulcia: accipies similam, coques et in aqua calida, ita ut durissimam pultem facias. deinde in tabellam expandis. cum refrixerit, con- cidis. quasi ad dulcia et frigis in oleo optimo. le- vas, perfundis mel. piper aspargis et inferes. me- lius feceris, si lac pro aqua miseris. 306. Trip at in a m: accipies lae, adversus pa- tinam aestimabis, temperabis lac cum melle quasi ad 303. similis est patina 122 et 136. dulcia p i p e- ra ta. mit. codd. corrige- bam dulcia : p ip erat o m itt i s m el ut dulce sit 141, et ex eadem patina dulcia : p i p e ra tum mit- t is scil. in patinam. „pipe- ratum“ est piper cum liqua- mine tritum 80. 96. piper, ruta, merum 295. et p i p e- ri s ra t a m m. i. e. portio- nem determinatam, firmam, certam, contingentem. m i s- c e s corr. pro n u c e s. — post „adicies* quaedam ex- ciderunt quae suppleas ex304. ad 304. tractam misces illi massae tritae. — co- g e s corr. pro c o q u es. ex- plico: ex illa massa conferta depsta coagulum i. e. pul- tem quasi coagulatam, quae nobis dicitur klos, facies. eoctum aliquot ovis crudis perfunditur sicque inauratur. — pro c u m malim tum vel c o c tu m, — m elle in quin- que deest. ad 305. in a qua m ca- li dam codd. corr. ex 427. — duris sim a p u l te libri praeter ed. pr. et Hum. — tab ell a m ex 41. 169. corr. pro p a tell a m. — c o n c i- dis pultem siccatam, disse- cabis in bucellas sive offas. — a d ex 306. 185. 186. ad- ieci. — p ro a qua m 8. p er a quam ed. pr. ad 306. tir o p a tina m placentam in modum casei e lacte, ovis, melle confee- tam interpretantur. at legen- Lib. VII. Politeles. 151 ad laetantia, ova quinque ad sextarium mittis, si ad eminam, ova tria. in lacte dissolvis ita ut unum corpus facias. in cumana collocas et igni lento co- ques. cum duxerit ad se, piper aspargis et inferes. 307. 0 v a sfo n gia ex la et e: ova quattuor, lactis eminam, olei unciam in se dissolvis ita ut unum corpus facias in patellam subtilem adicies olei modicum facies ut bulliat et adicies impensam quam comparasti. una parte cum fuerit coctum, in disco verses, melle perfundis, piper aspargis et inferes. dum t r i p a tinam ex tribus rebus paratam. sic ap. Plin. 35, 162. tripatimum s. tripa- tinium a tribus ferculis no- men habet, ap. Ael. Spart. in Adriam. 5. tetrapharma- cum a quatuor, scil. consta- bat ex duabus avibus galli- naceis, pavone et phasiano et similiter ex duabus prae- cipuis et maxime aestimatis partibus suillae carnis, nem- * pe sumine et perna sed aprugna id est ferina crustu- lataque id est farina in cru- stulum cocta superinducta. ita una tantum species per- ma crustulata et aprugna, non duae aut tres, id nomen a me- dicina desumtum, ad Garg. cur. boum p. 31. de litera r transposita diximus ad Gar- gil. 18. p. 33 et47. — lac. adv. p a t. a e s t. modum lactis ex magnitudine patinae termi- nabis et perpendes. Hum. e cod. suo edidit a d v e r s us q u o d p. a. „pro lactis ra- tione patinam eius sufficien- ter capacem accipere consi- derabis*. — la c t a n tia codd. lactentia Celsi 2, 28. 29. in paucis lactantia, lac- taria Lamprid. in Heliog. 27. 32. „lacticina yaX&x ruvor, Gö- vaâa* Gloss. Philox. „lac- tentia quasi suco lacteo ple- na* Papias. in media aetate lacticinia i. e. cibi ex lacte confecti, milchspeisen, saepe obviam fiunt. eadem edulia et „lactantia“ et „lactentia* dixisse videntur ut adhuc subrumum „lactantem“ et „lactentem* 306. — h e mi- nam ed. pr. H. imina m A. imina in ceteris. — cu- m a na cum Hum. ex 205. 243. pro c u m i na 8. c u m in a ta ceterorum — in igni ed. ad 307. a qua similitu- dine ea patina „spongia* di- catur difficile dictu. puto, quia una tantum parte co- quatur, altera spongiosam 154 Lib. VII. Politeles. 313. F u m gi far m ei: elixi, calidi exiccati oeno- garo, pipere accipiuntur, ita ut piper cum liquamine teras. 314. In fungis farneis: piper, caroenum, ace- tum et oleum. 315. Aliter fungi farnei elixi ex sale, oleo, mero, coriandro conciso inferuntur. 316. Bole t o s: fundis. caroenum, fasciculum co- riandri viridis. ubi fervuerit, exempto fasciculo inferes. 317. Boletos aliter: coliculos eorum liquamine vel sale asparsos inferunt. 318. Boletos aliter: tirsos eorum incisos in pa- tellam. uvam perfundis addito pipere, ligistico, mno- dico melle, liquamine temperabis. oleum modicum. ad 813. pro farn ei co- dicum Hum. ed. fagin ei quod qui ex arbore fago nascantur minus perniciosi sint. farnei sunt qui circa radices farni gignuntur, quae arbor, cuius mentio ap. Vi- truv. 7, 1, 2. Pallad. 1, 9, 3. aliis est fraxinus, contracte franus, farmus, unde Italorum farnia fargna, Gallorum frais- ne fresne fréne, aliis quer- cus species, pro qua senten- tia laudari potest Plin. 16, 31. qui quercus fungos pro- batissimos dicit. — ex ic- cati $ ed. pr. ex i c cari Vör. et si c cari 9x. conieci et si ciati sicio i. e. im- pensa conditi. — in g a r o et in a gar o codd. — t e r e s codd. sed 96. ubi idem co- lon terea s et tera s. ad 316. fu m dis corr. pro fu n g o s ut 309. ad 317. caliculos codd. col. ed. pr. H. similiter va- riant Plin. 16, 244. vox de- rivanda non a calyce, sed a caule, cole, unde xavlouùxn- τες ap. Lucian. ver. hist. l, 16. — pro sale et 324. 441. liquamen adhibetur, Galenus de fac. alim. 2, 44. in bras- sica cum garo paranda dicit nihil referre, si sal loco gari sumatur. —- i m fer un t u r yó. ad 318. ty r s o s 7t. in plantis id quod in virgulae modum vel teli rectitudinem consurgit thyrsi nomen sibi vindicat, ut in asparago Plin. 19, 146. lactuca 123. ubi mo- stro dorsch et strunk respon- det, in boleto hut Diez Lex. d. rom. spr. p. 349. 850. — uva m ex par. ova m A o va vulgo ut 384. est uva ma- rina vel thynni vel echini marini, cuius gratia cauda Lib. VII. Politeles. 155 319. Tubera radis, elixas, sale aspargis, et surculo infigis, subassas et mittis in caccabum oleum, liquamem, caroenum, vinum, piper et mel. cum fervuerit, amolo obligas. tubera exoneras et inferes. 320. Aliter tubera : elixas et asparso sale in surculis affigis et subassas et mittis in caccabum liquamen, oleum, viride, caroenum, vinum modicum et piper confractum et mellis modicum et ferveat. cum fervuerit, amolo obligas et tubera conpungis : ut conbibant illud. exoneras. cum bene sorbuerint inferes. si volueris, eadem tubera omento porcino involves et assabis et sic inferes. 321. Aliter tubera oemogaro: piper, ligisticum, coriandrum, rutam, liquamen, mel, vinum, oleum modice. calefacies. 322 Aliter tubera: piper, mentam, rutam, mel, oleum, vinum modicum. calefacies et inferes. 323. Aliter: tubera elixa cum porro, deinde sale, pipere, coriamdro conciso, mero optimo. inferes. 324. Aliter tubera: piper, ciminum, sili, men- cui inhaerebant ova ad spe- ciem uvae saliebatur et sub nomine oùgaìov, horaeum item, ógatov, quia circa ver conficiebatur, ' in deliciis erat. hodie dotter, dotter- sack. Oken V. 1. p. 534. ad 319. s u r culo inf. 183. ex onera s surculos tollis corr. pro ex o r n a s et 320. unde quaedam suppleas. ad 320. p ip e r c o n frac- tu m dubius iunxi, nam con- fra c t u m per se sumi po- test 53. et postponi emen- dationi e n b r ac tum 359. 444. — c o n p u ng e n s in sex. — s o r b u e rint vel s o rb e- rim t scripsi pro fe r verint. ad 321. o en og a rum codd. ad 323. ex 8 et cod. hum. p o r r o mendum videtur pro g a r o vel a p i rino, de quo vino in praefat. — pro op- tim o in 8 est ob omo, vo- lebat fortasse o p i m o pin- gui Horat. serm. 2, 4, 65. ad 324. § il fi vel est sil- p h i u m vel si li 35. Lib. VII. Politeles. 157 oleo friges, mittes oenogarum. similiter ex pulpa sapa cibari possunt. 327. Cocleas sale puro et oleo assabis. Cocleas assas: lasare, liquamine, pipere, oleo. suffundis. Cocleas assas: liquamine, pipere, cimino, oleo, suf- fundis assidue. 328. Aliter coeleas: viventes in lae siligineum infundis. ubi pastae fuerint, eoques. - 329. 0 v a frixa o e n o gar at o: ova elixa li- quamine, oleo, mero vel ex liquamine, pipere, lasare. In ovis a p alis: piper, ligisticum, nucleos infusos, suffundes mel, acetum, liquamine temperabis. - sunt, si in aqua ferveant et sic carbonibus torreantur at- que ita ex oenogaro suman- tur* et p. 116. a. „cocleas sed veras africanas conditas ex sale et paulo olei coctas, sed non purgatas, qui ieiu- mus ternas aut quinas quo- tidie et frequenter sumpse- rit, rarissimo stomachi do- lore vexabitur, certe si car- bonibus tostae sumantur me- lius prosunt“. ad 329. o en o g a r o par H. o e m o g a r a ta ceteri. feci substantivum simile illorum laseratum, anetatum, pipera- tum, liquaminatum, quae cum medicis Noster habet. ova cum oenogaro miscentur 125. garo temperantur Martial. 13, 40. — ob elix a codd. ovum et obum scribi vides ex 78. — Turneb. Advers. 10, 12. corr. „infundes, suffundes mel ac acetum*. ceterum o va ap al a sunt άπαλά, mollia (Cels. 4, 3. fim. cum interpp.), simpliciter elixata et sorbi- lia άοφητὰ, quae ab aliis dis- cernuntur, ut Diosc. 2, 54. P. Aeginet. 1, 83. Galen. de fac. alim. 3, 22. apud quem et rgo,uyzd, sunt quae quasi tremere videntur, quod eo- rum candidum evidenter co- gi coeptum est. facile con- coqui scribit Aegineta 7rvix- τά suffocata, cruda cum garo et vino et oleo subacta et èv 7tviyev. in vase duplici mo- derate compacta, sed pessi- ma esse in sartagine fricta, èv tyávœ oxsvaió/u&vo, τηya- vuo r&º medici ap. Ideler. II. p. 260, 8. erant etiam, ut omnia consumam, dura, ἐφ8â, quae secta juάτομω, ἐπιτε- tumuéva apponebantur. apala saepius a medicis commen- dantur, Scribon. 104. Cael. Aurel. chron. 2, 7. 4, 8. acut. 2, 37. 1, 10. Marcell. Emp. 20. Plin. Val. 5, 3. 12. 158 Lib. VIII. Tetrapus. In cipit A p i ci Caeli tetr a p u s. Lib. VIII. 330. A p e r ita c o n ditur: spongizatur et sic aspargitur ei sal et ciminum frictum et sic manet. alio die mittitur in furnum. eum coctus fuerit, per- funditur: [condimentum aprunum] piper tritum, mel, liquamem, caroenum et passum. - 331. Aliter in apro: aqua marina cum ramu- lis lauri aprum elixas quousque madescat. corium ei tolles. cum sale, senapi, aceto inferes. 332. Aliter in apro: teres piper, ligisticum, ori- ganum, bacas mirti extemparatas, coriandrum, ce- pas, suffundes mel, vinum, liquamen, oleum modi- cum, calefacies, amolo obligas. aprum in furno coctum perfundes. hoc et in omne genus carnis ferinae facies. Theod. Prisc. 2, 10. para- bantur in apalari s. apalaria, &7ra2agęg, Auson. epist. 21. Laur. Lyd. de mens. 1, 25. p. 80. ed. Roeth. Ad libr. VIII. inscribi- tur τετgάτονς, quod in eo qua- drupedum animalium quae ci- borum usum praebent Qpso- nia lautioresque conditurae traduntur. ad 330. s fo n gia tu r codd. 326. — s a le ci m. in sex, sal. c i m. in ceteris. ciminatus sal ap. Pallad. 12, 22, 5. άλας τετguu,u£vov; ustâ xvuivov habes in Geopom. 9, 32, 3. &λας $vuítas ap. Ari- stoph. Ach. 772. fr i c t u m corr. ex 333 pro tritu m. — verba inclusa sunt marginis. a p ri m u m 38». a p r in um yδ ed. pr. H. sic 339. apruna et aprina. ad „aprumum* cf. Marcell. Emp. 34 p. 137. a. Plin. 28, 235. et var. lect. 8, 210. Salmas. ad Spartiam. Ael. Ver. 5. et ad Capitol. Max. Iun. 2. Philolog. Got- timg. VIII. p. 548. — vel pro mel in sex. ad 331. a qu a m a r in a ut 340. videtur thalassomeli Plin. 31, 68. Ser. Samon. 537. 918. Marcell. Emp. 20. Diosc. 5, 20. et conferenda cister- nina 44. vulgaris certe non est. olim volebam murina Lib. VIII. Tetrapus. 159 333. In aprum assum iura ferventia facies sic : piper, ciminum frictum, api semen, mentam, timum, satureiam, cneci flores, nucleos tostos vel amigdala tosta, mel, vinum, liquaminis acetabulum, oleum modicum. . 334. Aliter in aprum assum iura ferventia: pi- per ligisticum, api semen, mentam, timum, nucleos tostos, vinum, acetum, liquamen et oleum modicum. cum ius simplex bullierit, tunc triturae globum mit- tis et agitas cepa et rutae fasciculo. si volueris pinguius facere, obliga si vis albo ovorum liquido. moves paulatim. aspargis piper tritum et inferes. 335. Ius in aprum elixum : piper, ligisticum, ciminum, sili, origanum, nucleos, cariotam, senape, acetum, liquamen et oleum. 336. Ius frigidum in aprum elixum : piper, ca- reum, ligisticum, coriamdri semen frictum, ameti semen, api semen, timum, origanum, cepullam, mel, acetum, senape, liquamen, oleum. murrina, myrrhina. — ma- nis ex par. pro liquam en. des ca t mollescat, teneres- li qua me n , a c e tum H. cat, maceretur. — s en a p e ö3υyaQov. codd. 127. et in fe r e s 9x. ad 332. ex t e n t er a s in plurimis, ex t e n t erata s j. ex e n t e r a s ed. pr. ex e n- te rata s H. explicat excor- ticatas. scribebant olim ten- perare, unde mentum et 43. — sale fa c i e s in septem. — fe r m e in quatuor, quod est „ferine*, pro. voce non intellecta lacuna est in 9x. ad 333. e n e c hi flos codd. en e t h i i. c n ici flo- r e s H. in marg. „alias ane- thi*. ad 228. — l i q u a mi- ad 334. iu s sim plex quocum caro apruna coqui- tur 204. -- p i ngu i u s cras- sius ex Plin. Val. 2, 45 p. 188. b. ed. Ald. corr. pro p in g u e iu s et p in gui ius. similis variatio ap. Cels. 3, 6 fim. — m o v e s coclea- rio seu spatha Scribon. 45. ad 335. sili corr. 35. pro si lfi. — m e l e suo cod. add. Hum. ad 336. deest in par. et ed. pr. 160 Lib. VIII. Tetrapus. 337. Aliter ius frigidum in aprum elixum : pi- per, ligisticum, ciminum, aneti semen et timum, origanum, sili modicum, erueae semen plusculum, suffundes merum, condimenta viridia, modico ce- pam, pontica vel amigdala fricta, dactilum, mel, acetum, merum modicum, coloras defricto, liqua- men, oleum. - 338. Ius aliter in apro: teres piper, ligisticum, origanum, api semen, lasaris radicem, ciminum, fe- niculi semen, rutam, liquamen, vinum, passum. fa- cies ut ferveat. cum fervuerit, amolo obligas. aprum intro foras et inferes. 339. Perna apruna ita inpletur terentina: per articulum pernae palum mittis ita ut cutem a carne separes, ut possit condimentum accipere per cor- nulum et universa inpleatur. teres piper, bacam lauri, rutam, si volueris lasar adicies, liquamen op- timum, caroenum et olei viridis guttas. 340. Cum impleta fuerit, constringitur illa pars qua impleta est ex lino et mittitur in Zemam. et elixatur in aquam marinam cum lauri turionibus, et ameto. ad 337. silfi codd. 35. — m o dica codd. ad 77. — c e p a agitas ex codd. pro Hum. c e p a m cf. 334. 370. — p o n ti ca 228. ad 338. iu s add. ex par. — fora s tanges 341. ad 339. ap r u n a ad 330. —— ter en tina inpensa illa 53. emend. ex 372. pro re- c e n t in a 88x. r e c e ntia 7δί. ed. pr. r e c e n s H. -— p e r a rti c u l. secundum Os pernae, iuxta articulum et ea parte qua est articulus, am hueftknochen hinab. est autem articulus corporis et membrorum nodus, Plin. 11, 217. 177. — u t u n. codd. — li q u a m. o p t. ad Gargil. p. 22. ad 340. qua e i m p l. par. ed. pr. H. in zyma m fermentum, sauerteig coni. Hum. et confert Plin. 18, 8. 26. z e m a ut 364. est ius cf. Isidor. 20, 2, 32. apud alios etiam olla im qua car- nes coquuntur. cf. Salmas. ad Vopisci Aurel. 49. Du- Lib. VIII. Tetrapus. 161 341. Ius in c e rv o: teres piper, ligisticum, careum, origanum, api semen, lasaris radicem, fe- niculi semen, fricabis, suffundes liquamen, vinum, passum, oleum modicum. cum fervuerit, amolo ob- ligas. cervum coetum intro foras tanges et inferes. 342. In platonem similiter et in omne genus venationis eadem conditura uteris. 343. Aliter cervum elixabis et subassábis. teres piper, ligisticum, careum, api semem, suffundes mel, acetum, liquamem, oleum. calefactum amolo obli- gas et carnem perfundes. 344. Ius in cervo: piper, ligisticum, cepullam, origanum, nucleos, cariotas, mel, liquamen, senape, acetum, oleum. 345. Cervinae conditura: piper, ciminum, con- dimentum, [petrosilinum], cepam, rutam, mentam, mel, liquamem, passum, caroenum et oleum modi- cum. amolo obligas cum iam bullit. 346. Iura ferventia in cervo: piper, ligisticum, petrosilinum, ciminum, suffundes, nucleos tostos fresne T. VI p. 933. col. 1. --- m iri mam par. ad 331. c u r i o nib us yδί ed. pr. tu- riones lauri et ap. Colum. 12, 50, 5. stockknospem, wur- zeltriebe, schosse? sumt qui ramuli 331. laurus viridis 379. eius teneri ramusculi staen- gel? ad 342. pro codicum in plato ne ed. pr. gJossema in platy c e r o te habet, quod animalis nomen alibi quoque perperam scribitur, Plin. 11, 123. Varr. 2, 1, 5. cum Schneid. nonne vero ut venatoribus nostris a sua C. Apicius ed. Schuch, natura schaufler dicitur da- ma a latitudine cornuum pla- ton vocari poterat, ut ille a latitudine pectoris Platon (ad Diog. Laert. 3, 4. Her- manm Plat. philosoph. -1 p. 92, 31)? — v e nationis carnis ferinae 332. — ad 345. c on dimen tum est petroselinum 56 bulliit A H. b u 11 oi t y. 350. ad 346. suffu ndes me- rum 337. vimo 352. p erfun- de s ed. pr. — pro rariore voce e m ba m bam lacuna est in 9x. forte cum aliquot libris lemmati tribuendum, 11 162 Lib. VIII. Tetrapus. aut amigdala, mel, acetum, vinum, oleum modicum, liquamen et agitabis embambam - ' 347. In cervinam assam : piper, nardostatium, folium, api semen, cepam aridam, rutam viridem, mel, acetum, liquamen, adiectum cariotae, uvam passam et oleum. 348. Aliter in cervum assum iura ferventia: pi- per, ligistfcum, petrosilinum, damascena macerata, vinum, mel, acetum, liquamen, oleum modicum. agi- tabis porro et satureia. 349. Ius in c a p re a: piper, ligisticum, careum, ciminum, petrosilinum, rutae semem, mel, senape, acetum, liquamen et oleum - 350. Ius in caprea assa: piper, condimentum, rutam, cepam, mel, liquamen, passum, oleum mo- dicum, amolum cum iam bullit. 351. Aliter ius in caprea: piper, condimentum, [petrosilinum] origanum modicum, rutam, liquamen, mel, passum et olei modicum, amolo obligabis. 852. Ius in ovifero fe rv e ns: piper, ligisti- ut ad „agitabis* suppleas porro et satureia : 848. 352. 375. eb a m b a m par. e m- b eb a m ed. pr. graeca vox ex latina declinatione, alibi quoque varie scripta 103. Salmas. ad Tertull. de pall. p. 123. 126. Hildebr. ad Apul. met. 2, 7. p. 89. 90. ad 347. n a r d o sta tu m par. nardos tachyum Hum. 282. —— cario tam codd. a d i e c t u m pugnum, ma- nuam, wurf. a die c t a m ed. pr. a die ctas H. ad 348. in cervum as- sum ed. pr. H. pro i n c e r- v o in as sum vel in cer- vo a s 8 o. — p o r r o et sat. ut 282. ad 349. cap ra i et in ind. capitul. y. eadem con- fusio. Caes. b. g. 6, 27. Liv. 1, 16, 1. Sueton. Tib. 45. Hildebr. ad Apul. met. 8, 4. p. 649. 650. — c a re n u m par. in quo uno vel pro m el. ad 350. aliter ius ed. pr. H. — cum ab sorptum addidi ex 345. bu ] l i et δ. b ullient î. ad 352. codices praeter par. post „ovifero* scholion Lib. VIII. Tetrapus. 163 cum, ciminum, mentam siccam, timum, silfi, suffun- des vino, adicies damascema macerata, mel, vinum, liquamen, acetum, passum ad colorem, oleum, agi- tabis fasciculo origani et mentae siccae. 353. Ius in venationibus omnibus elixis et assis: piperis scripulos VIII. rutam, ligisticum, api se- men, iuniperum, timum, mentam aridam, scripulos senos, puleii scripulos III. haec omnia ad levissi- mum pulverem rediges et in uno conmisces et te- res. adicies in vasculum, melle quod satis est. et his uteris cum oxigaro. 354. Ius frigidum in ovifero: piper, ligisticum, timum, ciminum frictum, nucleos tostos, mel, ace- tum, liquamen et oleum. piper aspargis. 355. Vituli n a fri c t a: piper, ligisticum, api semen, ciminum, origanum, cepam siccam, uvam passam, mel, acetum, vinum, liquamem, oleum, de- frictum. 356. Vitulinam sive bubulam cum porris, sita- neis [vel] cepis vel colocasiis, liquamem, piper, la- sar et olei modicum. ` habent „hoc est ovis silva- tica*. non disiunctis vocibus id animalis nomen scripsi, ut scriptum est in Gloss. Gr. 7rgößavov áygvov ovifer et ap. Plin. 28, 159. 197. equiferus, etsi legantur oves ferae ap. I. Capitol. Gord. trib. 3. Vo- pisc. in Prob. 19. ovis fera ap. Plin. 8, 69. contra ferus aper ap. Sueton. Ang. 67. feri sues ap. Plin. 8, s. 78. est strepiceros Plinii 11, 124. 8, 214. vulgari maior, corni- bus erectis, intortis sive con- tortis, habitans montosa Cre* tae, insularum Archipelagi, Hungariae Wallachiaeque us- que ad Austriam. cf. Link Urwelt 1. p. 381—385. Voigt Zoolog. 1, p. 407—410. —- sil fi codd. 35. ad 353. t e r e s displieet, malim te m p e re s. — m ell e et mel codd. ad ablativum suppleas mitis 197. ad 356. pro c id a n e i s vel ci d o n eis codd. in $e lacuna, corr. sit a n eis, quod cepae genus et setamia die- tum ob vicinitatem soni cum illis iisque notioribus malis 164 Lib. VIII. Tetrapus. 357. In vituliuam elixam : teres piper, ligisti- cum, careum, api semen, suffundes mel, acetum, liquamen, oleum. calefacies, amolo obligas et car- nem perfundes. . - 358. Aliter im vitulina elixa : piper, ligisticum, feniculi semen, origamum, nueleos, cariotam, mel, aeetum, liquamen, senape et oleo. 359. C o p a dia a e d in a sive a g n i n a: pi- pere et liquamine coques, sum faseolis faratariis, liquamine, pipere, lasare, cum imbracto bucellas panis et oleo modico. facillime confundi potuit. cf. Plin. 19, 95. 102. o;τάνιον xgö uuvov Theophrast. hist. pl. 7, 4, 7. Apici Exeerpt. in praefat. mea. infelici ma- nu Hum. scripsit p o r ris s u c ci da n eis qui sint secti- les, sectivi, tonsiles, schnitt- . zwiebel, schlotten. sic c et s confusum ap. Manil. 1, 57. ubi malim „praesepta*. ad 358. s e m a p e corr. pro s en a p i ex 393. ad 359. ut ea copadia fiant audimus 370. — unus ex difficillimis locis. c u m fas e eolis fa rata re is par. ph a s e o lis parat a riis in- venit Hum. et scribit „nam propinquis fructibus, ut 2, 175. sub hortensis smilacis nomine testatur Dioscorides, tanto undique incremento se implicant, ut scenas etiam et tentoria inumbrent*. quod adiectivum si in libro de arte coquinaria locum habere pos- set, esset potius „parietatiis* s. „parietimis* ex Aurel. Vict. in Const. epit. 6. et Am- mian. Marc. 27, 3, 7. qui ad parietes pergulasque scan- dere apti, vel „paratariis* ex Vergil. G. 1, 227. id est vilibus, parabilibus, paratu facilibus, quales ad eum ci- bium exquisitiorem non ido- meos esse unusquisque videt. „ faseolis* tenens equidem, inveni „farinariis* mola frac- tis, £g*yua* • seu *g*/ uè, &2* ù- gto £g*yuivto, pro quo lomem- to mox bucellae panis ad ius obligandum adhibeantur. duo condiendi genera statuenda esse pro certo habeo. inveni etiam fas ei c u lis p a ra- tariis quales simt rutae, aueti, origani, porri, quos Noster saepius in iiis mittit, vel c u m fas, c o lis, fa- ra t o, si vis li q. quod sit colo echini condi, cùm fieri potest, si sunt 218. 372. et farre obliga vel bucellis pa- nis i. e. confracto δό. vel 166 Lib. VIII. Tetrapus. 364. A e d u s sive a g n us si ringi a n u s id est m am m o c o e tis: exossatur diligenter, a gula, sic ut uter fiat et intestina ei integra exinaniantur, ita ut in caput in intestima suffletur et per novissi- mam partem stercus exinanibitur. aqua lavantur di- ligenter. et sic inplentur admixto liquamine et ob umores consuitur et mittitur in clibanum. cum coc- tus fuerit, perfunditur ius bulliens: lacte piper tri- tum, liquamen, caroenum, defrictum modicum, sic g e n g 8. ginz. ed. pr. zing. H. ad 29. — m o dic e $t. ad 364. syrim g 1 a d u s i d. €. m a m otestis (— ce- stis y) codd. sed 365. si- ri ngi a tu s. delirat Hum. ui „lege syr in gatus, a fistula quae σύguyê graece di- citur, quae vero sequuntur verba interpretativa expun- genda censemus*. isti itaque est in modum syringis seu fistulae excavatus, intus in- anis factus, ut haedus sic dicatur cuius intestina omni emissa faece et vacua facta sint, ut condimentis farciri possint, quibus postea con- sutis integer coquatur. par- tem veri vidit Dufresne Gloss. in mammocestis IV. p. 214. „mammocestis per- peram, ni fallor, pro uauuö- $g*7rtos, qui adhuc lac sugit*. at vero non est is ùztouáúos, ὐποτέr8uos, sed quem vulgus matris filium appellat, ado- lescens delicatius educatus, effeminatus ac mollis. agnum intellegi qui adhuc a syrin- gibus est, cannas mammae, lac sugit, lacte mero pasci- tur Martial. 13, 41. dubium non est, sed dubius haereo utrum scribam syringia- cus, an syrin g ma tu s, de qua forma nuper monuit I. Becker in Iahn. Iahrb. vol. 73. p. 313. si syringianus vera est, quasi est mammaea- nus et similis illi phaecasianus ap. Iuven. 3, 218. idemque significans quod mammoce- tis uauuoxoirns seu uauuö- xovtos, xovraios ἐπέuœ uum, ad quam rationem sunt áxoitns et áxortus, χαμαιxoitns, παga- xoivoys, untgoxoitjs ap. Hip- ponact. in Philologo Gotting. VII. p. 555. âgg* voxoέτης ap. Euseb. £u,8aovxo£tns ap. Pe- tron. 24, 1. onocoetis ap. Tertullian. apolog. 16. fin. coll. ad Nat. 1, 14. §3óxovtos exocoetus ap. Plin. 9, 70. qui piscis in terra cubat. — a gula aperitur et exentera- tur 384. a cervice expeditur 254. a g i 1 la codd. sed 384. per gulam. alibi etiam scri- bitur gyla. — si c u t uter fiat ex ed. pr. et H. sicut Lib. VIII. Tetrapus. 167 et oleum et iam bullienti mittis amolum, vel certe mittitur in reticulo vel in sportella, et diligenter constringitur et bullienti zemae cum modico salis submittitur. cum bene illic tres undas bullierit, le- vatur et denuo bullit cum umore supra scripto. bulliente conditura perfunditur. 365. Aliter aedus sive agnus siringianus: lactis sextarium unum, mellis unc. IV. piperis unc. I. salis modicum, lasaris modicum. Ius in ipsius: olei aee- tabulum, liquaminis acetabulum, mellis acetabulum, utinam fiat 3. sic uit fiat Ai. si c u t fiat yó. cum vacuo spatio. si c u t vide- tu r fiat 7r. in modum utris 384. — e i in plurimis, eius A. et 7t. — exima b itur 3. ex in abitur ed. mediol. ex in a m itur zr. ad pluri- morum obsoletae coniuga- tionis formam cf. scibo, au- dibo, communibo, opperibor, experibis Catull. 21, 6. illar- gibo Cat. ap. Non. p. 820. a. — in absorptum ab in- test. addidi. ni placet, scribe cum par. suffle n t u r. ita ut cap. florr. sine praepos. -— ex intestinis stercus egre- di scribit Paulus medicus 6, 88. in caput in os, in den mund hinein, Mart. 14, 74. p e r caput codicis par. es- set xard xsqoa? }ν, von oben hinab. ceterum id fit ex more utricularii, άσκαῦλον qui tibia utri inserta inflat, de quibus musicis cf. Boulenger De ' theatr. 2, 35. — p e r m o- vis s. p arte m extremam, per clunes. sic posteriora crura Plimio 11, 249. dicun- tur novissima. — la van - tur — in plen tur inte- stina. — o b h u m o res corr. pro ab h u m eris vel ad h u m e r u m 7t. — sic et modice mittis. — etia m b. codd. quorum yô b u llies, I b ullia t. ad „iam* cf. 845. 350. — mit titur aedus. de eo sportellae usu ad 121. — reticulo pro r etiac. ex i. est yùgya9og, canistrum e vimine plexum, reticulato opere factum, in quo ex lino constrictus aedus im zemam mittitur 340. — b u ll. zem a codd. at cf. 373. 374. 289. — t r e s unda s b u l l. 65. Pallad. 12, 22, 4. „duabus aut tribus undis fervere pa- ti“, zweimal aufsieden las- sem. - ad 365. si ringia tu s codd. syringianis ed med. 364. — ius in i p sius prae- positione quod apud alios non rarum postposita. ma- 168 Lib. VIII. Tetrapus. dactilos tritos VIII. vini boni eminam, amolum mo- dice. 366. A e d u m sive a g n u m c r u d u m : oleo, pipere fricabis et asparges foris salem purum multo cum coriandri semine. in furnum mittis. assatum inferes. - 367. A e d u m sive a gnum tarp eia n u m : antequam coquatur, ornatus consuitur. piper, rutam, satureiam, cepam, timum modicum et liquamine. collues aedum, macerabis in furno aut in patella quae oleum habeat. cum pereoxerit, perfundes in patella inpensam: teres satureiam, cepam, rutam, dactilos, vinum, caroenum, oleum. cum bene duxe- rit inpensam, in disco pones, piper aspargis et in- feres. 368. A e d u m sive a g m u m p articum: mit- bantur (Martial. 12, 48, 12 et 13, 91) quae lautitiae au- gebantur ex quo Nero da- ius spis sius oleum lim tamen pinguius 334. — codd. ad 366. c r u d u m non maceratum, crudo iure i. e.' nou cocto, frigido aspersum antequam in furnum mitti- tur. sed scribendum erit In a e dum vel cr udo cf. 238. 287. 376. 8imiliter 330. aper sale et cumino aspergitur et alio die in furno coqui- tur. -— p i p e re ßt H. pro p i p e r. fricabis est quod perfricabis, infriabis. — sa- 1 e m p ur. 271. — s e me n A9». — ad 367. ta rp eianum in uno j et in omnibus 406. pro ta t a rp e ia n u m. in tar- peio seu capitolino monte diis egregiae dapes infere- palis exstitit in aurea domo quae a Palatio Esquilias us- que pertinebat. — an on e - ra tu s farsus corr. pro o r- n a tu s aliquot locis? alibi quoque ea verba confusa monstrat Corte ad Lu- can. 6, 518. participium in uno 8 et ed. Hum. procul dubio ex eod. in reliquis deest. — c o qua n tur in sex et ed. pr. — I i qua mi n e temperabis. li quam em Tr. —— aut ex uno par. addidi ob 369. 408. — dux erit 140. — p o m e s compones. ad. 368. p as t i cum co- dicum explicabam vel lacte pastum 376. vel a matre re- 172 Lib. VIII. Tetrapus. 373. Aliter p 0 r e ell u m : salem, ciminum, lasar, liquaminatum de porcello eicis utriculum ita ut aliquae pulpae in eo remaneant. teres piper, li- gisticum, origanum, suffundes liquamem, adicies unum cerebellum, ova dua. misces in se. porcel- lum praeduratum inples, fiblabis. in sportella fer- venti ollae summittis. cocto fiblas tolles ut ius ex ipso manere possit. pipere asparsum inferes. 374. P o r c ellum elix u m farsil e m : de por- cello utriculum eicies, praeduras teres piper, ligi- ' sticum, origamum, dum erat. sic coquus dicit 218. „si sunt et ungellas coques*, so du has* Hum. nescio unde ed. „ferveat, quum ferbuerit“, quod te- nens Hildebrand ad Glossar. p. 22. corrigit „aveliamas“. — a vi c e 11 a s ed. pr. H. ad 181. — ob ducas corr. pro ob dura s et 375. ut sit quod coperias 369. invol- vas 431. — verba „carta — aliter porcellum* om. ed. pr. — m it te sis corr. pro m it te r e s 8. m i t te ris ed. pr. m i t t e s sex et II. id sis lemit imperium estque quod „si vis“ 13. 334. „si voles* 81. 102. „si volueris* 119. 126. cf. ad Cicer. Tusc. 2, 18 p. 544. Mos. — ex o - m e r a s fiblas toIlis 373. corr. pro ex o r n a s, quod vero quod spongizas 374. sit. — per unguis oleo, oleum in patinam mittes, ut passim. ad 373. in his speciebus porcellus exenteratus prae- duratur. li qua m in a tu m suffundes liquamen, cerebella, piper ex liquamine tritum, liquamen mixtum 80. sic ha- bemus laseratum, piperatum, ametatum, oenogaratum. — vocem „porcellum“ ante „li- quaminatum“ cum par. eieci. u tri c u l. et 374. coagulum 369. — pro ut Hum. corr. n e contra sensum Nostri, mam p u l p a e sunt viscera, ut cor, iocur, pulmo 384. 397. non interamea s. imte- stina. — u m u m ex óyvt ed. mediol. restitui pro vin u m eadem confusio Varr. L. L. p. 177. Sp. et Scribon. 180. 225. 268. Cels. 5, 25, 2. — dua ex 298. pro duo vel dura codicum, ad 141. — fi b l a b i s — s u m 289. 364. 374. ad verbum fiblare 372. — m a mere codd. et cod. gudiam. ap. Klein. ad Lam- bini Emendd. Tull. p. 496. b. cf. ad 96. de ea confusio- ne comiugationum. ad 874. p r a e c i d e s in- cides 264. -- p ra e d u r. li- qua m, illo 373. in. descripto. 174 Lib. VIII. Tetrapus. c ali d u in iure [frigi d u m] c r u d o ap i c i a n o : adicies in mortarium piper, ligisticum, coriandri semen, mentam, rutam, fricabis, suffundes liquamen, adicies mel, vinum et liquamen et porcellum eli- xum ferventem, savano mundo siccatum perfundes et inferes. - 377. P o r c ellum vi telli a m u m : porcellum ornas quasi aprum, sale asparges, in furno assas. adicies in mortarium piper, Jigisticum, suffundes liquamen, vino et passo temperabis, in caccabum olei pusillum, ferveat. et porcellum assum iure asparges ita ut sub cute eius recipiat. - 378. P o r c ell u m fl a c cia n u m : porcellum ornas in modum apri, sale asparges et in furnum mittes. dum coquitur, adicies in mortarium, piper, ligisticum, careum, api semen, lasaris radicem, ru- tam viridem, fricabis, suffundes liquamen, vino et passo temperabis. in eaccabum olei modicum. fer- veat, amolo obligas. porcellum coctum ab ossibus videtur alius a lactente 387. vaÂα9rjvij. — ,,frigidum“ cum sit quod ,,Crudum ius“ al- terum removemduum erat ex 237. 238. — li qua m in e p or c. in plurimis. prius li- quamen ut saepe terendi gratia additur 128. — p o r- - c ell u m — in fe re s ' om. ed. pr. et mediol. — s ava- n o codd. 215. ad 377. vi tellianus a Vitellio luxurioso 197. 201. momimatus, quocum in eadem luxuria de qua Sueton. in Vit. 18. Tacit. hist. 2, 95. amici Fronto 380. Flaccus 378. Celsinus 382. certasse videntur. — quasi a pru m ut 379. im modum apri 378. cf. et 305. 306. et ad rem 330. — sal e m as p. 366. — in f. o r m as ed. pr. — in c acc ab o c u m olei p. 8 et 379, quod c u m fortasse est cum a n o vel c o mini quod oleum in aliquot locis de- texisse mihi videor. — ita e t 8y. — eius videtur et i u s et i u r e i. q. iuste 185. ad 378. nomen habet a Flacco Hordeonio Vitellii ae- quali 377. — in m o d u m a p ri -377. — li quam i n e in omnibus praeter par. — ab o ss ib u s t a n g e s ut Lib. VIII. Tetrapus. 175 tanges — api semen teres ita ut fiat pulvis — aspargis et inferes. 379. P o r e e llu m l aurea tu m : porcellum ex- ossas, quasi oenogaratum ornas, praeduras. laurum viridem in medio frangis satis. in furnum, assas. et mittes in mortarium piper, ligisticum, careum, api semen, lasaris radicem, bacas lauri, fricabis, suffundes liquamen et vino et passo temperabis. ad- icies in caccabum olei modicum et ferveat. obligas. porcellum lauro eximes et ius ab osse tanges et inferes. 380. P o r e ellum fr o n t o nianum: exossas, praeduras, ornas. adicies in eaeeabum liquamen, vinum, alligas fasciculum porri, aneti, media coc- tura mittes defrictum. coctum lavas et siccum mit- tes. piper aspargis et inferes. 381. P o r c ellum a e n o e o c tu m : porcel- lum praeduras, ornas, adicies in caccabum oleum, liquamen, vinum, aquam, alligas fasciculum porri, coriandri, media coctura colorabis defricto. adicies in mortarium piper, ligisticum, careum, origanum, api semen, lasaris radicem, fricabis, suffundes li- quamen, ius de suo sibi, vino et passo temperabis. 379. vino palmeo irrorabis, leviter perfundes. ad 52. -— a spargis api pulverem. ad 379. laurum vir. 340. — in m e dio inter praedu- randum, ἐν τό διὰ μέσον, us- αηyù, inzwischen 63. — „lau- rum satis* ut piper satis 397. satis consilium habere, satis testimonium est, sim. apud optimos scriptores, sic άλις. — i n c ac c ab o c u m olei ß. 377. — i u s vel est iu- s te vel iure 377. — de os- sibus 378. ad 380. nominatus a Iu- lio Frontone praetore urba- no Vitellii 377. --- pro ob- ligas corr. ex 63. Plin. Val. 1, 2. — si c cum siccatum sabano 245. 376. mittis in lancem. ad 381. o e m o g a ratum in uno par. et ed. Hum. ut 379. cf. 386. 389. Petron. 47, 10. 74, 4. in aeno seu lebete, 176 Lib. VIII. Tetrapus. exinanies in caeeabum, facies ut ferveat. cum fer- vuerit, amolo obligas. porcellum compositum in pa- fima perfundes, piper, aspargis et inferes. 382. P o r c e llu m c e l si mi a n u m : ernas, im- fundes pipere, ruta, eepa, satureia, cucito suco et ova infundes per auriculam. et ex pipere, liqua- mine, vino modieo. in aeetabulum temperas et sumes. 383. P o r e e I lu m a s s u m: teres piper, rutam, satureiam, cepam, ovorum coctorum media, liqua- men, vinum, oleum, conditum. bulliat, conditura porcellum in boletari perfundes et inferes, 384. P ore ellum h o r r e o 1 a n u m : poreellus exossatur, per gulam in modum utris. mittitur in eum pullus esiciatus particulatim concisus, turdi, ficetulae, isicia de pulpa sua, lucanicae, dactili ex- vase aereo maiora animalia integra coquebantur vel certe praedurabantur et postea in patina vel caccabo assaban- tur et cum iure parabantur. ad 382. Celsinus unus ex Vitellianis videtur, vel ille affinis Clodii Albini qui a Spartiano in Sever. 11. vel ille consiliarius Aureliani qui a Vopisco in eius vita 44. memoratur. — i n f. p i p e re i. q. in pipere, ad Gargil. Cur. boum p. 41. — sic ut o s u o codd. s u o om. 7r. s u c- c o suo ed. pr. H. si c u t o s u c c o î. ad cucitum cf. 66. 83. —— p er a uri e u l. 372, a c e ta b u 1 u m 63üßaqov vel £u;3&quoy, vas quod embam- mati continendo- serviebat, in quod cibum sumentes in- tingebant, rogo /) g, vg ößλιον in Evang. Matth. 26, 23. ad 368. — ad 383. o v. c o c t. m e- dia vitella 196. c o n dit. 149. — ad 384. h o r t olanum 8. o r t o la n u m òüx. ed. med. o r tu l. yt. h o r t u l. ed. pr. H. quem secuti explicant por- cellum oleribus hortensibus fartum. sed me non monente videbis plures praeterea res quae tricentur in medium proferri. lexicis ignotum ad- iectivum esse in quo ut in horreolo vel repositorio va- riae res conduntur in aperto. est. — per gula m exente- ratur sic ut uter fiat omni- bus intestinis exemtis 364 in. — u t r is pro in ris ex ß H. — esi ei a tus in pluri- mis, (402 in omnibus) exi- lib. VIII. Tetrapus. 177 ossati, fabriles bulbi, cocleae exemptae, malvae, betae, porri, apium, eoliculi elixi, coriandrum, pi- per integrum, nuclei, ova quindecim superinfundun- tur, liquamen piperatum, uva mittuntur. trica. et con- suitur et praeduratur, in furno assatur. deinde a dorso scinditur et iure hoc perfunditur: piper teri- tur, ruta, liquamen, passum, mel, oleum modicum. cum bullierit, amolum mittitur. 385. Ius frigi d u m in p o r c ellum in eli- xu m ita facies: teres piper, careum, anetum, ori- ganum modicum, nucleos pineos, suffundes aeetum, liquamen, cariotum, mel, senape factum, superstil- labis oleum, piper aspargis et inferes. ciatus π. a novo verbo esi- ciare vel sicare i. q. secare 120. est pulli pectus exsec- tum 200. — particula m in pluribus — fi o e t u la e 125. — d e p u l p a s. ut 397 pulpa de ipso lepore ad 373. videntur inprimis ex iocino- re facta. — lu c a'ni c ae 56. — fabriles b u l bi mihi sunt ad fumum fabrilem sic- cati, ad fabrum ferrarium servati, quomodo adhuc ad caminum cepas suspensas ha- bemus. sic uvae fabriles quae in fornacibus ferrariorum fa- brorum suspensae fumum bi- berent hocque modo passae fierent non semel laudantur, Plin. 14, 16. 47. Edict. Diocl. 6, 92. et a medicis imperan- tur, Cael. Aurel. chron. 2, 7. 13. 8, 2, 4, 3. Theodor. Prisc. 2, 12. cui dicuntur fabriciae. Humelbergio sunt fabricabi- les lanosi illi afri (Plin. 19, C. Apicius ed. Schuch. 95. Iuvenal. 7, 120. Edict. Diocl. 6, 41.), ad maris li- tora nati, quorum pars la- nosa sub primis tunicis ve- stibus texendis usum, pars interior cibum praebet, Theo- phr. hist. pl. 7, 13, 8. de bulbis 181. — ova mi t t. tria. non defenderim. con- ieci o s s a ex 378. 379. 253. et u va colum 318. 427. et mi s c eantur. maxime ne- cessarium visum trica in- culca, imple eam impensam. — s ei n ditur finditur, ape- ritur cultello ut ius intret, sub cute recipiatur 877. ad 385. p o r celli iu s in elix u m frigi d u m i t a f. par. i u 8 f. in p. ita fa c e s in elix u m ceteri. pro me cf. 217. 333. — ca- rio tam codd. s e m. fac- tum ut 393. praeparatum, confectum 9. sinapis confec- ta in Edict. Diocl. 1, 35. ut 12 178 Lib. VIII. Tetrapus. 386. P o r e ell u m t a ric a m u m sic facies: ex- ossas poreellum et aptabis sicuti aeno coctum et ad fumum suspendes, sed perpendas et quantum appendeas tantum salis. in ollam mittes et elixas ut coquatur et sic eum in lance efferes salso recente. fiat docet Colum. 12, 57. Pallad. 8, 9. ad 386. porcellus iste me paene occidit, apro magis vexavit. verissima sunt verba Gesneri in Thesauro „porc. traga n u s, cuius neque no- men neque naturam quis- quam docet“. sapientius ta- cuisset Italus qui solatium ferre philologis prae se fert „est porcellus hircum pilo et habitu corporis quodam- modo referens“. eodem iure scribere poterat: est in mo- dum tragi i. e. spongiae du- rioris ap. Plin. 9, 148. vel: est qui hircosus 232. vel no- mine a verbo rgaysiv (cf. Ro- stii lex. in tgóyo) qui dum roditur crepat, knarpelig. at in contextu nihil harum re- rum reperias, omnibus codi- cibus meis vetustius est men- dum. varia tentavi: tar- pei a n u m ex 367. t r o ia- n u m ex Macrob. sat. 3, 18, 13. cum Diez lex. d. rom. spr. p. 356. h e t e r o g o n u m diversae naturae, t r aga- s ae u m a salibus tragasaeis Plinii 31, 85. et 76. ubi le- gas „tragasaei* pro „pag.“ Hesych. II. p. 1405. 1561. unum nunc me explet tari- canum seu ta r i c a r u m i. e. tag1zmgóv, cuius substanti- vum taricus 440. coll. 137. si quid saperda coquus cer- nit, porcellus in modum salsi seu salsamenti et quidem hoc modo paratur: cum exossa- tus et exenteratus est, in aemo 381. ex sale, liquamine, pipere cet. 873. 401. prae- duratur seu praecoquitur, le- viter coquitur sicque coctus ad fumum suspenditur ali- quamdiu, depromtus per tan- tumdem tempus salitur, de- nuo in olla coquitur et ex salso recente sumitur.. simi- liter 289. venter porcinus ad dimidiam coquitur, levatur, ad fumum suspenditur ut eo- loretur et denuo perelixatur ut coqui possit et 40. isicia omentata ad fumum suspen-