Immanuel Kant - Wikipedia





	
	

	
	

	Immanuel Kant

	
		Van Wikipedia

		

		

		
		

		Naar navigatie springen
		Naar zoeken springen
		Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.




  
Immanuel Kant



Immanuel Kant (Keuningsberg, 22 april 1724 - 12 februari 1804) waor 'ne Duutsje filosoof. 


Biografie[bewirk | brón bewèrke]

Kant woort gebore es zoon van 'ne zadelmeker. Vanaaf 1740 sjtudeerde hae aan de universiteit in Keuningsberg, ièrsj theologie, meh al gauw sjtapde hae euver op filosofie en natuurweitesjappe. In 1755 promoveerde hae en woort docent aan de universiteit. Vanaaf 1770 waor hae hoagleraar in de logica en de metafysica. 


Filosofie[bewirk | brón bewèrke]

't Bekèndste werk van Kant ies Kritik der reinen Vernunft oet 1781. Kant probeert hie-in de vraoge "Wat weite veer?" en "Wie weite veer dat?" te beantwoorde.

Aan 't begin van 't book poneert hae de sjtèlling dat alle kènnis begint mèt ervaring. Meh 't zou kènne dat zoa'n ervaring al get samegesjtèlds ies, namelik de indrukke van boetenaaf en get wat oos versjtand dao-aan toevoog. Daorum maak Kant 'n óndersjeid tussje de woarnumminge, die a posteriori in 't versjtand terech kómme, en de vörme die a priori in 't versjtand ziette. Woarnumminge were volges Kant gemodelleerd door 't versjtand. Zuver kènnis ies de kènnis a priori, es ze nog neet vermenk ies mèt get empirisch (oet de ervaring verworve).

Zuver kènnis ies volges Kant van empirische te sjeije door noadzakelikheid en algemeinheid. 'n Ervaring lièt allein mer zeen dat get zoa ies, meh neet dat 't algemein zoa zou moete zin. Dinger die noadzakelik en algemein zin, zint volges Kant a priori, want ze kènne neet oet de ervaring sjtamme. Veurbeelde van a priori gegeves zint ruumde en tied. Es me dinger besjouwt, kènt dat noats zónder ruumde en tied. Dinger wie ze ech zin ("das Ding an sich") zint ónkènbaar, allein hun versjieninge zint dat. 

Kant maak e óndersjeid tussje synthetische en analytische oordeile. E synthetisch oordeil ies verbingend, aan  e ónderwerp weurt e oordeil toegevoog dat oet de ervaring kump. 'n Analytisch oordeil ies 'n oetsjpraok euver e kènmerk van e dink dat al in 't ónderwerp besjlote liek. De centraal vraog van Kritik der reinen Vernunft ies: Zint synthetische oordeile a priori meugelik?


Selectie van werke[bewirk | brón bewèrke]

	Allgemeine Naturgeschichte und Theorie des Himmels (1755)
	Kritik der reinen Vernunft (1781, herzeen 1787)
	Kritik der praktischen Vernunft (1788)
	Kritik der Urteilskraft (1790)









Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/w/index.php?title=Immanuel_Kant&oldid=434197"


		Categorieë: 	Gesjreve in 't Valkebergs
	Filosofe
	Luuj gebaore in d'n achteenden iew
	Luuj gesjtorve in de neugeteenden iew




	




	





	Navigatiemenu

	
		

	
		Persoenlike hulpmiddele
	

	
			Neet aangemeld
	Euverlèk veur dit IP adres
	Biedrage
	Maak 'ne gebroeker aan
	Aanmèlde


		
	



		
			

	
		Naamruumdes
	

	
			Artikel
	Euverlèk


		
	



			

	
	
		Anger vörm
	

	
		

		
	



		

		
			

	
		Weergave
	

	
			Laes
	Bewirk
	Bewirk brónteks
	Bekiek de gesjiedenis


		
	



			

	
	
		Meer
	

	
		

		
	



			
	
		Zeuke
	

	
		
			
			
			
			
		

	




		

	

	

	
		
	

	

	
		Navigatie
	

	
			Veurblaad
	Alle artikele
	Alle categorieë
	In 't nuujs
	Recènte verangeringe
	Willekäörig artikel
	Nuuj artikele
	Donaties


		
	



	

	
		communicatie
	

	
			Gebroekersportaol
	Hulp bie sjpelling
	De kaffee


		
	




	
		Gereidsjapskis
	

	
			Links nao dit artikel
	Volg links
	Upload
	Speciaal pazjena's
	Permalink
	Pazjena-infermasie
	Citeer dit artikel
	Wikidata-item


		
	




	
		Drók aaf/exporteer
	

	
			Book make
	Óphaole es PDF
	Printer-vruntelike versie


		
	




	
		In anger projekte
	

	
			Wikimedia Commons


		
	



	

	
		In anger sjpraoke
	

	
			Afrikaans
	Alemannisch
	አማርኛ
	Aragonés
	العربية
	الدارجة
	مصرى
	Asturianu
	Aymar aru
	Azərbaycanca
	تۆرکجه
	Башҡортса
	Žemaitėška
	Bikol Central
	Беларуская
	Беларуская (тарашкевіца)‎
	Български
	भोजपुरी
	বাংলা
	Brezhoneg
	Bosanski
	Буряад
	Català
	Chavacano de Zamboanga
	Нохчийн
	Cebuano
	کوردی
	Čeština
	Чӑвашла
	Cymraeg
	Dansk
	Deutsch
	Zazaki
	Ελληνικά
	Emiliàn e rumagnòl
	English
	Esperanto
	Español
	Eesti
	Euskara
	Estremeñu
	فارسی
	Suomi
	Võro
	Føroyskt
	Français
	Arpetan
	Nordfriisk
	Frysk
	Gaeilge
	贛語
	Kriyòl gwiyannen
	Gàidhlig
	Galego
	ગુજરાતી
	עברית
	हिन्दी
	Fiji Hindi
	Hrvatski
	Magyar
	Հայերեն
	Interlingua
	Bahasa Indonesia
	Interlingue
	Ilokano
	Ido
	Íslenska
	Italiano
	日本語
	Patois
	Jawa
	ქართული
	Qaraqalpaqsha
	Taqbaylit
	Kabɩyɛ
	Қазақша
	ಕನ್ನಡ
	한국어
	Kurdî
	Кыргызча
	Latina
	Lëtzebuergesch
	Лезги
	Lingua Franca Nova
	Ligure
	Ladin
	Lumbaart
	لۊری شومالی
	Lietuvių
	Latviešu
	मैथिली
	Malagasy
	Македонски
	മലയാളം
	Монгол
	मराठी
	Кырык мары
	Bahasa Melayu
	Malti
	Mirandés
	မြန်မာဘာသာ
	Эрзянь
	Nāhuatl
	Plattdüütsch
	नेपाली
	नेपाल भाषा
	Nederlands
	Norsk nynorsk
	Norsk bokmål
	Occitan
	Livvinkarjala
	ਪੰਜਾਬੀ
	Polski
	Piemontèis
	پنجابی
	پښتو
	Português
	Runa Simi
	Rumantsch
	Română
	Русский
	Русиньскый
	Kinyarwanda
	संस्कृतम्
	Саха тыла
	Sardu
	Sicilianu
	Scots
	Srpskohrvatski / српскохрватски
	Simple English
	Slovenčina
	Slovenščina
	Shqip
	Српски / srpski
	Sunda
	Svenska
	Kiswahili
	தமிழ்
	తెలుగు
	Тоҷикӣ
	ไทย
	Tagalog
	Tok Pisin
	Türkçe
	Татарча/tatarça
	Українська
	اردو
	Oʻzbekcha/ўзбекча
	Vepsän kel’
	Tiếng Việt
	West-Vlams
	Volapük
	Winaray
	吴语
	მარგალური
	ייִדיש
	Yorùbá
	Zeêuws
	中文
	文言
	Bân-lâm-gú
	粵語


		Bewirk links

	









		 Dees pazjena is 't lèts verangerd op 25 apr 2019, 15:33.
	De teks is besjikbaar ónger de Creative Commons Naomsvermelding/Geliek Deile licentie.
't Is mäögelik dat aanvöllende veurwaarde van toepassing zeen.
Betrach de Algemein veurwaarde veur mie informatie.



		Privacybeleid
	Euver Wikipedia
	Aafwiezinge aansjprakelikheid
	Mobiele weergave
	Óntwikkeleers
	Sjtattestieke
	Cookiesverklaring