PP 6789 

E6 
Copy 1 



Pfl 6789 
,E6 
Copy 1 



DE METRIGIS INTER TIBULLI PROPERTIQUE 
LIBROS DIFFERENTIIS QUESTIONUM 

PARS PRIMA 

CONTINENS 

CAPITA DE POSITIONE ANTE MUTAM CUM LTQUIDA, DE 
SYNALOEPHIS, DE CAESURIS, DE METRICIS FINIBUS. 



DISSERTATIO PHILOLOGICA ^ 

QUAM 
CONSENSU ET AUCTORITATE 

AMPLISSIMI PHILOSOPHORITM ORDINIS 

ALMAE LITTERARUM UNIVERSITATIS 
ROSTOCHIENSIS 

AD 

SUMMOS m PHILOSOPHIA HONORES 

RITE IMPETRANDOS 

IN PUBLICUM EDIDIT y 

BERNARDUS HENRICUS ENGBERS 

PRESBYTER CINCINNAT. 



MONASTERII. 
EX TYPOGRAPHIA THEIS SINGI AN A. 



MDCCCLXXIH. 



1 




4* 



Praemittenda. 



Tibullus et Propertius, quomodo in re metrica vel inter se eodem 
modo procedant, vel diversam teneant viam; deinde quibus in rebus Ti- 
bulli, cui vulgo quattuor adtribuuntur libelli, inter se carmina hac in re 
differant, quum hucusque consideratum non sit, ita nobis investigandum 
proposuiraus, ut vel minima, quae sive ab aliis sive a nobis alterutri pro- 
pria iam sint reperta, ndeli adnotatione digna existimaverimus. Qua in 
re, priusquam rem ipsam adgrediamur, notandum videtur, de lectionibus 
dubiis, variis, falsis, de coniecturis, de rectis sententiarum formis a nobis 
non tractari nisi propter ipsam huius dissertationis indolem ad ea perve- 
nerimus. In illis vero locis ubi per varias lectiones coniecturas differentias 
res metrica adficitur, has pro viribus ante oculos legentium ponendas cen- 
suimus. Metricarum autem regularum, quum alias semper optinentes, alias 
pro diversis poetarum ingeniis diversis modis cooptatas noverimus, posteri- 
ores solas accuratius inspiciamus oportet. Quae quaestiones, quum his fere 
capitibus continentur : de positione ante mutam cum liquida, de synaloephis, 
de caesuris, de versuum finibus, de arte poetarum in formandis pedibus 
quarto, secundo, primo, de primo pentametri pede, de longa vel brevi syl- 
laba ancipiti (e, i, o) de hiatu, a nobis ita tractabuntur, ut quattuor, quas 
primo loco adposuimus, recenseamus, ceteras ad aliud tempus remittentes. 
Melius tamen ut res perspiciatur , inter Tibulli carmina primo loco illa 
afferremus, quae re vera ab illo originem duxerunt, secundo loco ea quae 
a Lygdamo composita esse dicuntur, postremo, ubi occasio se praebuerit de 
prima libri quarti elegia (de laude Messallae) et de Sulpiciae elegiis pauca 
adnotantes. 

Si vero in enumeratione exemplorum, quod quidem quoad scio nus- 
quam accidit, unum alterumve exemplum oculos nostros fugerit, speramus 
fore ut illi qui legant et fortasse ipsi experti sint quam facile digitus 
errare possit, veniam nobis dandam esse existiment. 

i* 



— 4 - 
Caput primum. 

De positione ante mutam cum liquida. 

§. i. 

De vocali ante mutam mediam cum liquida. 

Optime I. Schultzius in initio opusculi de Prosodia Komanorum 
Satiricorum „legi a veteris Graecorum comoediae scriptoribus diligentissime 
servatae ut mediae p, y, & cum liquidis X, p, v antecedentem syllabam 
producant" poetas Latinos quoque obsecutos esse docuit. Quamobrem ne sine 
caussa propositum iter deseiamus, hoc loco vocalem ante mediam cum li- 
quida r concurrentem solam tractabimus. Possunt vero tres modi distin- 
gui : vocalis vel producitur adiuvante arsi, vel in thesi, vel remanet brevis. 





a) for. 




In Tibulli carminibus invenimus syllabas: 




a) productas in arsi 


; f) in thesi: 


y) breves: 


fibra I, 8, 3 


; rubro IV, 2, 19; 


celebrare I, 3, 33. 


II, 1, 26 


; velabri II, 5, 33. 


celebrate I, 4, 75. 
celebrem n, 1, 83. 
5, 115. 
celebrent II, 1, 29. 
celebret I, 6, 17. 


deinde breves: conc< 


ilebra I, 7, 50; latebras IV, \ 


3, 9; tenebris I, 1, 70; 


I. 10, 50; apud Ly< 


^damum solum legimus: 




celebrantur 5 


, 29; celebrata 4, 57; celebri 


2, 28; in laude Mes- 


"sallae: celebrans 14 


4; 




demum aj 


>ud Propertium: 




coliibris IV, 10, 53 


labris III, 7, 10; 


celebrare V, 1, 19. 


ebria IV, 2, 48; 


23, 10; 


celebrarunt I, 16, 3. 


V, 4, 78; 5, 46, 


Hbrantem V, 10,13; 


celebrata IV, 1, 55. 


fibra V, 1, 104 


libris V, 1,80,102; 


fabricata IV, 22, 3. 


labra V, 8, 54 


; 7, 50; 


labris V, 9, 64. 


labris I, 13, 17 


libro V, 9, 72; 


opprobrii IV, 12, 12. 


libris III, 32, 27 


; probro V, 4, 36; 


opprobrio V, 1, 6. 


V, 1, 63 


rubris I, 14, 12. 




lugubria V, 11, 97 


rubro IV, 12, 6. 




opprobria IV, 10, 29 


scabris V, 5, 77. 




probra V, 5, 41 







deinde in arsi: rubra IV, 12, 16; salebras IV, 15, 15; tenebras 
III, 13, 17; V, 9, 41; tenebris III, 22, 35; IV, 14, 17; 15, 5; denique 
Velabra V, 9, 5. 

Quibus inter se comparatis, si vocabula a voce celebri derivata e 
medio tollimus, quae ut iam Schultzius 1. c. notavit, semper e breve reci- 
piunt, eodem fere modo Tibullum et Propertium legibus usos esse elucet» 
nisi illud notatu dignum iudicemus, quod Tibullus bis voce tenebris ana- 
paestice usus est, dum Propertius tenebras et tenebris bacchico rhythmo 
profert. Saepius etiam Tibullus quam Propertius voce celebri usus est, 
quam solam apud Lygdamum et Messallae laudatorem legimus. 

b) dr. 

In genuinis Tibulli elegiis nullum huius ordinis exemplum inveni- 
tur; apud Lygdamum quadrigis 4, 17; apud laudatorem Messallae: qua- 
dratum 101; quadrupes 128; apud Propertium: quadrigae III, 32, 39 (ex 
lectione L. Muelleri: Non prosint tibi quadrigae fata Amphiareae, ubi 
al. : Non magna Amphiaraeae tibi fata quadrigae;) tum quadrigae IV, 
8, 17; 

quibus addere libet Graeca et nomina propria: 

A'driaci IV, 21, 17 ; A'dryasin I, 20, 12 ; cathedra V, 5, 37. Hama- 
dryasin I, 20, 32. Hamadryadum III, 30, 37; Hamadryadas III, 32, 36. 
hydras III, 19, 9; brevem tamen vocalem in voce Hadriae I, 6, 1, le- 
gimus ; 

e quibus exemplis elacere videtur, Propertium satis saepe syllabam 
ante dr produxisse ut coniecturam in versu 39 el. 32 1. III factam ad- 
mitti posse iudicemus. Alter tamen locus IV, 8, 17 obstat. 

c) gr. 

Apud Tibullum legimus: 
agresti II, 5, 28; migravit II, 3, 3; 

agricola I, 7, 61; 

II, 1, 51, 55. 
agricolae I, 5, 27; 7, 39; 

deinde : 
agricolas II, 6, 22; agricolis II, 1, 36; agri I, 1, 19; agris I, 1, 11; 8, 
19; II, 1, 21; 3, 65; agros I, 3, 61; 7, 21; II, 1, 1; 3, 3, 17, 79; 5, 41; 
nigra I, 3, 68; pigra I, 10, 40; I, 2, 29; atque ut illud addamus: poda- 
gra I, 9, 73. 

Apud Lygdamum regulas strictius servatas invenimus, legimus enim : 
nigra 2, 10; deinde productas in thesi: nigra 2, 18; nigram 3, 37; 5, 5; 
nigras 5, 33; nigris 4, 17; nigros 5, 15; tlgres 6, 15. 

Sulpicia praebet agro IV, 8, 4. 



agresti 


II, 5, 117; 


agrestis 


I, 1, 39; 


agrestes 


II, 1, 17; 


agros 


II, 1, 17. 



— 6 — 



flagrans I, 13, 23; 


agri» V, 8, 2. 


IV, 18, 13; 


nigras V, 6, 83. 


nlgras IV, 4, 24. 




nlgros III, 7, 32. 




quibus addas: 




Oeagri III, 28, 35. 





Apud Propertium invenimns: 
agrestem III, 31, 13; 
agrestis III, 12, 14; 
agrestes III, 12, 22; 
agrestum IV, 12, 25; 
agricolae III, 12, 8; 
32, 74. 
V, 8, 14. 

deinde in arsi: agris III, 12, 3; agros III, 24, 23; IV, 6, 43; 12, 
41; flagrat II, 3, 33; nigra III, 3, 23; 23, 10; 25, 4; V, 3, 14; 11, 2; 
nigrantes IV, 11. 33. peregrinis I, 2, 4; tigres I, 9, 19. 

quibns adnumerari possunt: 
Phlegraeis IV, 8, 48; Phlegraeos II, 1, 39; Tigris IV, 3, 4. 

In hoc ordine Lygdamus ceteris strictior praedicari debet ; praetere- 
undum tamen non est, Tibullura nullam vocem cum correpta syllaba posu- 
isse, nisi quae ab agro originem ducat. 

Orania exempla iara prolata si conferimus, dicere debemus, paucis 
vocibus exceptis vocalem ante gr et dr productam esse, ante br maiore 
licentia frui; Lygdamum ita ceteris firmiorem se praebere, ut unico voca- 
bulo quadrigae excepto nisi in certis formis syllabam correptam non ad- 
miserit. 



§• 2. 

De vocali ante tenuem mutam cum liquida r. 

Eodem fere modo quo Graeci vocali ante mutam tenuem cum liquida 
posita utebantur, etiam scriptores Latini illam adhibuerunt, Maiorem enim 
libertatem quam quae iD priore capite adparuit, hic invenimus. Sed iam 
exempla proferemus. 





a) cr. 


Apud 


Tibullum legimus: 


acrem 


I, 3, 77; 6, 45; lacrimas 


lucra 


I, 9, 9; ; 


sacra 


I, 3, 25; II, 5, 6; lacrimis 


sacratis 


I, 2, 84; 


sacrilegas 


II, 4, 26; sacra 


sacris 


II, 4, 23; sacram 



I, 5, 38; 10, 63. 

II, 5, 77. 

I, 1, 62; 8, 54, 73. 

II, 6, 32, 43; IV, 4, 21. 

II, 1, 5. 

I, 3, 18. 

sacrasl, 3, 11, 30; H, 5, 17, 63; 69, 90. 

sacris I, 7, 48; II, 5, 81. 

sacros II, 3, 23. 

sacrum IV. 2. 23. 

volucres II, 6, 23; 

exempla vocalis longae in thesi nulla. 



(ex lectione: Aut rapiam suspensa 
focis insignia sacris; alii: Aut ra- 
piam suspensa sacris insignia fanis.) 



lucra 


II, 4, 9. 


lucro 




V, 3, 62. 


macrae 


mucro 


III, 20, 15. 


sacra 


sacra 


III, 12, 17. 
31, 3. 





Apud Lygdamum paullo mutata lege legimus: 
Sacra 5, 8; Saeris 4, 77; 5, 3; Lacrimae 2, 25 

sacros 3, 15. 

in laude Messallae tantum voliicris 127. 209. invenitur; sed apud Pro- 
pertiutn: 

IV, 19, 3; inlacrimans II, 1, 77 
V, 1, 22; lacrimae I, 9, 7 

II, 1, 34; III, 13, 8 

III, 18, 14; (vel lacrimas.) 

IV, 3, 22, 22, 3. lacrimantia IV, 25, 9 
IV, 1, 1; 8, 46; 9, 30; (ubi al. : sacrae) lacrimas I, 19, 23 

16, 38; 20, 16 ;V, 1,3, 22, sacrae IV, 3, 11; II, 8, 2 

26, 69; 6, 1; 8,9, 9, 26 ; sacraria IV, J2, 47. IV, 7, 24; 9, 8, 

sacrilegum IV, 12, 51; sacris III, 1, 24; V, 11, 6, 60 

sacris V, 6, 1; 15, 15; lacrimes IV, 19, 4 

quibus paucas in no- IV, 10, 53 ; (al. : lacrimis.) 

minibus propriis produc- sacro III, 25, 9 ; lacrimis I, 3, 46 ; 6, 24 

tas syllabas adnumerare V, 9, 33; 10,2; 12,16; 16,4; 16 

possumus: sacros III, 28, 39; 32; 18, 16; 19, 18; 21,6 

A'cron V, 10, 9, 15; IV 15, 11; IV, 5, 37; 14,29; 25,5 

Cecropiis III, 13, 6; sacrum V, 9, 43; V, 1. 73; (al. : Musis.) 

31, 29; quibus addas: V, 1, 120; 3, 4; 4, 46 

Lucrina I, 11, 10; Acronta V, 10, 7. 7, 28, 69; 11, 1, 57. 

deinde breves: sacra III, 17, 15; sacro V, 1, 18; sacram V, 2, 12 
volucris III, 13, 5; V, 5, 10; volucres I, 2, 14; 20, 30; 1U, 13, 31; IV 
2, 31; 6, 11. 

Si igitur numerum syllabarum productarum cum illis quae correptae 
remanent, comparamus, apud Tibullum minorem quam apud Propertium, 
apud hos minorem quam apud Lygdamum invenimus; sed si voces ipsas 
inspicimus, trium tantum vocum derivativa correpta remanere posse apparet, 
e quibus lacrima et volucris cum derivatis semper brevem syllabam opti- 
nent, sacer vero cum derivatis saepius meliusque productam vocalem a ad- 
ripit. Iam secundum ordinem inspiciamus. 

b) pr. 

Apud Tibullum singulis exemplis invenimus: 
A'pricis I, 4, 19; stipreraa I, 1, 59; proprios 6, 63. 

apud Lygdamum tantum nomen proprium: Cypria 3, 34; apud lau- 
datorem Messallae siipra 66 in thesi. 
Apud Propertium habemus: 
capripedes IV, 16, 34; stupro IV, 18, 20; caprifice V, 5, 76. 

et nomen proprium stuprorum III, 30, 41; propria IV, 8, 16. 

Apriles V, 5, 35; stuprum V, 7, 57. propriis I, 2, 6. 

supra I, 20, 35; III, 7, 45. 



— 8 — 

II, 6, 38; reprehendere 
III, 28, 7; 29, 11; IV, 18, 9. 

V, 5, 76. 
supreraa III, 5, 13. 
Nisi illud caprifice apud Propertium inveniretur, brevem tantnm vo- 
calem o in proprio haberemns, quae vox semper vocalem correptam retinere 
videtur, sicut etiam ex Schultzii operis citati pag. 19 probatur. Syllabam 
re etiam ante alias positiones brevem remanere postea videbimus. 



c) tr. 

Apud Tibullum nulla vox invenitur, quae vocalem brevem ante tr in 
arsi producit, semel producta patrum I, 1, 41 in thesi, sed bieves: 

patrii I, 10, 15; II, 1, 17: patrios I, 3, 33; utruinque I, 4, 38; 
10, 58; 

apud Lygdamum nullum exemplum prostat, apud laudatorem Mes- 
sallae correptas syllabas invenimus: utrinque 43, utroqne 176, denique 
apud Sulpiciam arbitrio IV, 8, 8, correpta syllaba. 

Saepissime tamen Propertius exempla posuit et quidem productarum 
syllabarum : 

patres V, 4, 73 

patria V, 1, 64; 2, 48 

patris IV, 2, 29; V, 1, 128 

putria V, 5, 24 

piitris III, 20, 7; IV, 5, 33; V, 3 
39; 9, 28 
utraque III, 20, 44; V, 11, 32 

et nomina propria: 
A'tridae IV, 17, 30; 

Atrides V, 1, 112; 

Etruscis I, 21, 2, 10. 

Etrusco IV, 8, 1. 

Feretri V, 10, 1, 45. 

deinde correptarum: 
Arbitrio V, 1, 143; 

meretrix IV, 10, 39; 

patres IV, 10, 32; V, 1, 12; 

patria III, 29, 10; IV, 18, 15. 

patriae I, 6, 22; 22, 3; IV, 12, 64, 
65; V, 1, 60, 122. 
6, 24. 
patriam III, 30, 31; V, 4, 87. 

6, 41. 
# patrii IV, 24, 9. 



inpStrabile 


v, 


1, 


101. 


latrantem 


IV, 


10, 


41. 


latrantia 


IV, 


17, 


23. 


ptitrem 


V, 


5, 


69. 


utroque 


IV, 


8, 


53. 


vitri 


v, 


8, 


37. 


quibus 


addas: 






Latris 


V, 


7, 


75. 


Patroclon 


u, 


8, 


33. 



patriis 




I, 2, 18; II 


1, 62. 
7, 13. 


nbi 


al. 


: Parthis. 




patrio 


II, 


7, 20; V, 


1, 18. 


patrios 


III, 


28, 22; IV, 


13, 16. 






V, 1, 91; 


4. 39. 


patrium 




V, 


1. 37. 


patrui 




17. 


6, 19. 


penStrat 




v, 


8, 6. 


phar^tra 




III, 


3, 10. 



pharetrae 


V, 6, 55. 


pharetris 


V, 6, 81. 


iitraque 


IV, 2, 36; 14, 24. 


utramque 


V, 8, 36; 11, 46. 



— 9 — 

iitrimque III, 23, 8. 

utroque III, 3, 10; 9, 4; IV, 16, 12. 

iitrosque I, 13, 20; 

utrumque IV, 21, 22. 

quibus exempla in nominibus propriis prostantia addas : 
A'mphitryonides V, 9, 1. Etrusca I, 22, 6. 

A'trida III, 6, 1. Etruscae II, 1, 29. 

A'trides IV, 6, 23. Feretri V, 10, 48. 

Apparet igitur syllabas ante tr maxima cum libertate a Propertio 
sive corripi sive produci ; de Tibullo, quamquam pro certo affirmari nequit, 
idem nobis dicendum videtur, ita tamen ut satius ad corripiendas syllabas 
inclinare videatur et ipse et ceteri praeter Lygdainum. 

Ex omnibus quae in hac sectione attulimus exemplis facile concludi 
potest, Lygdamum qui potius voces ancipiti syllaba ante mutam tenuem 
cum liquida r praeditas devitat, in correptis admittendis cautissime ver- 
satum esse: Propertium tamen et Tibullum severiores regulas adhibuisse. 
Quid denique probare possimus ex reliquis exemplis iam videamus. 



§• 3. 

De vocalibus ante reliquas positiones vel productis vel 

c o r r e p t i s. 

Exempla quae in prioribus capitibus, quamquam pauca aderant, ex 
Tibullo et Lygdamo proferre potuimus, hoc capite desunt, prostant pauca 
apud landatorem Messallae, nonnulla apud Propertium. 

1. Vocalis ante fr anceps, quae correpta legitur, admissast in re- 
fringat Prop. IV, 2, 44, nisi huc pertinere vis cataphractus IV, 11, 12. 

2. Eestant vocales ante tenuem cum alia praeter r liquida. 



a) cl. 

Apud Propertium legimus : reclusit IV, 18, 24. et in nominibus pro- 
priis: Cyclade V, 7, 40; Patroclon II, 8, 33; in arsi, in thesi: Iphicli II, 
4, 8; cuius vocis media syllaba, quamquam apud Homerum, Hesiodum, ce- 
teros semper producitur, pro brevi tenendast ex Pind. Pyth. 9, 150. 

b) pl. 

Vocalis brevis ante pl semper brevis remanet; exerapla praebet lau- 
dator Messallae duo: dtiplicem 103; diiplex 105. Propertius quinque: dii- 
plicentur I, 8, 9; duplici I, 3, 13; IV, 1, 22. repleverit II, 1, 67; tripli- 
ces IV, 16, 24. 



- 10 — 

c) tl. 

Vocalem invenimus productam in laude Messallae Atlantidos 77. et 
apud Propertium IV, 22, 7 Atlanta in thesi. 

§• 4. 

Correptarum et productarum syllabarum inter se collatio. 

1. Primo loco illas voces enumerabimus , in quibus metri gratia 
poetae syllabas correptas vel productas posuenmt. 

I. a) Corripi debuerunt syllabae primae in vocibus anapaesticis (_ •_ — ), 
quae mutam cum liquida post primam syllabam retinent, sic: la- 
crimas (ter apud Tibullum, sexies apud Prop.) lacrimis (sexies 
apud Tib., vicies apud Prop.) lacrimes (semel apud Prop.), pro- 
prios (seinel apud Tib.), propriis (bis apud Prop.\ patriis 
(ter apud Prop.), patrios (semel apud Tib., quater apud Prop.). 

b) Corripi debuerunt syllabae secundae ancipites in vocibus choriam- 
bicis, sic: inlacrimans (semel apud Prop.) , eodem modo syllaba 
tertia in: concelebra (semel apud Tib.\ syllabae primae in vo- 
cibus ionicis a minore et paeonicis tertiis, sic: fabricata (semel 
apud Prop.\ caprifice, duplicentur, (singulis locis apud Prop.). 

c) Corripi debuerunt syllabae ancipites in: lacrimantia et Amphi- 
tryoniades (singulis locis apud Prop.\ 

d) Corripi debuerunt nisi per minus usitatam elisionem poetae ultimam 
vocalem abicere maluerunt, voces in longam vocalem exeuntes sive 
anapaesticae sive choriambicae: opprobrii, opprobrio, Hadriae, 
(singulis locis apud Prop.\ lacrimae (semel apud Lygd., bis apud 
Prop.) patriae, (septies apud Prop.), patriam (ter apud Prop.) 
patrii, (bis apud Tib., semel apud Prop.), patrio, (bis apud 
Prop.), patrium, (semel apud Prop.), patrui, (semel apud Prop.), 
diiplicem (semel in laude Messallae), diiplici (bis apud Prop.) 
arbitrio, (semel apud Sulpiciam, semel apud Prop.). 

II. a) Produci debuerunt syllabae ancipites inter longas positae : inpetra- 
bile (semel apud Prop,). 
b) Produci debuerunt syllabae ancipites in : A d r y a s i n, Ha m a d r y a- 
dum, Hamadryadas, sacrilegum, capripedes (singulis lo- 
cis apud Prop.), Cecropiis ^bis apud Prop.\ agricola ^ter apud 
Tib.), agricolae, (bis apud Tib., ter apud Prop.\ agricolas, 
(semel apud Tib.\ agricolis (semel apud Tib.\ 

2. Sunt voces quaedam, quae productam ante mutam cum liquida 
vocalem nunquam admittant, e quibus exempla promam : omnes voces de- 
rivatas a vocabulis volucris, lacrinia, celeber, proprius. phare- 
tra, duplex; syllabam re in verbis compositis refringendi. replendi, 
recludendi, reprehendendi; quae voces omnes, ut obiter moneam, a sa- 
tiricis poetis productis nonnumquam vocalibus adhibebantur, nisi voces ce- 



— 11 — 

leber, proprius, recludere excipias. Omnia harum vocum exempla, praeter 
ea quae metri caussa correpta prius adposuimus, viginti septem inveniuntur. 

3. Jam ad illas voces transimus, quae una cum eis quae ab illis 
originem ducunt, alias aliter proferuntur. Tenebrae inveniuntur producta 
syllaba quinquies, correpta bis (apud Tibullum), casus obliqui vocis ager 
et eius derivata leguntur vicies semel syllaba ancipiti producta, sexies cor- 
repta; casus obliqui vocis sacer cum derivatis ponuntur tricies quater 
producta, decies quater correpta syllaba ancipiti; derivata vocis pater 
quater producta, quater correpta, vocis uterque ter producta, terdecies 
correpta syllaba leguntur; quadrigae inveuiuntur bis correpta, semel pro- 
ducta ancipiti. 

4. Semper productas legimus vocales ancipites in vocibus f ibra (ter), 
colubra (semel), ebrius (ter) libri (sexies), lugubris, scabrum, sa- 
lebra, probrum, librare, quadratum, migrare (singulis locis), in 
casibus obliquis vocum ruber (quater), piger (bis), puter (sexies); deinde 
in peregrinus, mucro, apricus (singulis locis), tigris (bis), flagrare 
(quater), lucrum (quater), macra (semel) supra cum derivatis (octies), 
stuprum (ter), latrare (bis), vitrum (semel), denique in casibus obli- 
quis vocis acer (bis.). 

5. Voces semel tantum apud poetas et quidem correpta syllaba 
ancipiti repertas has proferam: triplex, meretrix, latebrae, qua- 
drupes. 

6. In duobus vocabulis syllaba anceps singulis locis a Propertio pro 
brevi positast, ubi ceteri illam produxerunt, quae sunt labrura, nigri. 

7. Ut iam brevi indice comprehendamus, quomodo singuli poetae 
vocalibus ancipitibus usi sint, omissis vocibus, quas n. 1 attulimus, haec 
notanda duxi. 

■ I. Tibullus posuit vocales ancipites utens illis pro productis ante me- 
diam cum liquida vicies semel, ante tenuem cum liquida undecies; 
Lygdamus ante mediam cum liquida octies, ante tenuem cum li- 
quida quater; laudator Messallae ante mediam cum liquida semel, 
ante tenuem cum liquida bis; Propertius ante mediam cum liquida 
quinquagies ter, ante tenuem cum liquida sexagies semel. 
II. Pro brevi admiserunt syllabam ancipitem ante mediam cum liquida 
Tibullus decies ter, Lygdamus quater, laudator Messallae bis, Sulpi- 
cia semel, Propertius novies; ante tenuem cum liquida Tibullus de- 
cies quater, Lygdamus nullibi, laudator Messallae quater, Propertius 
tricies quinquies. Sed in brevibus quas enumeravi vocibus multae 
inveniuntur, quas iam n. 2 in raedium protulimus. Si vero omnes 
has omittinms, ut omnia componara, vocalibus ancipitibus x ) pro 



1) Quamquam etiara vocales in vocibus sub n. 2 enumeratis ancipites sunt, tameri 
usu poetarum pro brevibus tantum adbibebantur, ita ut ex effectu buius usus ex ordine, 
VQcalium ancipitum excludi possint. 



— 12 — 

brevibus usi sunt Tibullus vicies, Lygdamus semel, laudator 
Messallae bis, Propertius vicies septies. 

Lygdamus igitur, ut Sulpiciam omittam, ceteris accuratior et 
firmior fuisse videtur ; a quo propius abest, si operis volumen inspi- 
cimus, Piopertius; post quos laudator Messallae, denique vero Ti- 
bullus nominandus relinquitur. 



Caput secundum. 

De elisionibus seu synaloephis. 

§• i. 

De numero synaloepharum. 

Inter poetas Latinos, qui ut elegantes facilesque versus conscriberent, 
summo opere nimium synaloepliarum numerum evitare studuerunt, prae- 
sertim illi, qui ad delectandum potius quam ad inridendum vel flagellan- 
dum carmina composuerunt, tam in melicis quam in elegiacis carminibus 
ita versati sunt, ut quo limatius versus componerent, eo accuratius duras 
praesertim synaloephas devitarent. Sed quia linguae Latinae natura est, 
ut non solum hiatus, qui vocatur, evitandus sit, sed etiam coniunctio ver- 
borum et sententiarum ubique ante oculos ponatur, fieri non potest, quin 
interdum vel in optimis elegiacorum poetarum carminibus synaloephas 
positas inveniamus. Sed ut iam ad libros de quibus sermost nobis, des- 
cendamus, inter Propertium praesertim et Tibullura diversa ratio in ad- 
hibendis synaloephis inveniri videtur; saepius enim et durius apud Pro- 
pertium voces per synaloepham coniunguntur quam apud Tibullum. Nam 
ut iam exempla promam, optima Tibulli elegia, in qua nullam invenimus 
synaloepham, comparari quidem potest cum undecima libri primi Properti, 
in qua una tantura reperitur synaloepha; sed in ceteris elegiis Propertius 
maiorem numerum posuit, ita ut mirandum non sit, Tibullum maximum 
synaloepharum numerum , quem ratione versuum in elegia decima tertia 
libri quarti invenimus — nam pro trinis versibus singulae synaloephae repe- 
riuntur — in illis quae restant vitasse, Propertium vero saepius ^sic III. 19) 
pro binis versibus singulas synaloephas posuisse, in una elegia (IV, 21) 
eo processisse, ut in tringinta versibus synaloephas viginti et unam admi- 
serit. Melius tamen quomodo poetae inter se varient e numero versuum 
duas tres quattuor synaloephas continentium iudicari potest. Tibullus enim 
in nullum versum plures quam duas synaloephas admisit. quas in versi- 
bus tredecim in ipsis Tibulli carminibus. apud Lygdamum in versibus 
duobus, in laude Messallae ter, sed apud Propertiura in versibus nonaginta 
duobus (vel tribus) invenimus. Jam praeter illos versus apud Propertium 



— 13 — 

leguntur undecim versus tres synaloephas continentes, inter quos unus 
(III, 30, 45) praeter tres synaloephas duro hiatu displicet; unus denique 
versus apud Propertium proferri potest quattuor synaloephas continens. 
Praeterea id quoque notandumst, Tibullum in eandem elegiam unum tan- 
tum duarum synaloepharum versum, nusquam duos admisisse, Lygdamum 
semel in quarta elegia, Propertium saepissime (in triginta elegiis). 

§• 2. 

De singulis synaloephis. 
Inter synaloephas tres ordines constitui possunt, qui omniuo diver- 
sis modis a poetis adhibebantur, nam vel vocalis brevis coalescit cum se- 
quenti vocali brevi vel acuta vel longa, vel vocalis media, i. e. vox in m 
desinens abicitur ante aliam vocalem, vel vocalis longa cum sequenti coa- 
lescit vel denique vocalis e in vocibus est et es post aliam vocalem 
per aphaeresim abicitur, qui ordo quasi quartus tribus prioribus addi po- 
test. Denique quinto loco pauca de elisione monosyllabarum addere licebit. 

A. Elisiones vocalium brevium. 

Inter vocales breves praesertim vocalis e et saepissime quidem in 
voce enclitica que, atque in vocibus neque, atque, quoque, namque 
quum ante longas tum breves per synaloepham abicitur. Qua in re notan- 
dumst, virum doctissimum L. Muellerum in libro de re metrica conten- 
disse Tibullum voce neque nisi uno loco excepto non scripsisse, semper 
vero admittendam esse formam breviorem nec etiam I, 1, 71. Tamen in 
editione postea facta ipse in versu 64 eiusdem elegiae neque scribendum 
putavit, tradita forma nec in ceteris editionibus. Nobis quid de hac re 
censeamus, iam exponendum erit. 

Quamvis saepius in carminibus Tibullianis, (duodecies in libro pri- 
mo, novies in secundo, in Tibulli elegiis libri quarti quater, terdecies apud 
Xygdamum , septies in laude Messallae, semel apud Sulpiciam) enclitica 
.que coalescat cum vocali sequente, semper id tali modo accidit, quo vel 
vocalis praecedens longa fiat, ut fit in voce namque, vel usus aliam vo- 
cem non admittat, quod in voce atque ante vocales posita evenit. Sem- 
per vero, duobis locis exceptis, nec scriptum legimus propter varias caus- 
sas; saepe enim hanc vocern in initio versus poetae posuerunt, ubi nulla 
modo oreviore forma uti potuerunt; sic vicies in libro primo, decies qua- 
ter in secundo, ter in Tibulli quarti libri elegiis, vicies apud Lygdamum, 
decies quater in laude Messallae vocem invenimus; saepe in arsi, ut Ti- 
bullus in primo libro quinquies, Lygdamus septies, laudator Messallae qua- 
ter. Earo tamen vocem ante vocales posuerunt, sic Tibullus in primo libro 
septies, in secundo bis, Lygdamus numquam, laudator Messallae quater, 
Sulpicia semel. Videmus igitur Tibullum synaloephas quoad fieri potuit vi- 
tasse, minus vero feliciter vitasse quam Lygdamum. Ut iam quid Proper- 
tius hac de re sentiat videamus, primum tantummodo librum inspiciamus, 



— 14 — 

oportet. Breviorem enim formam tricies septies ibi invenimus, longiorem 
octies, quam semper ante vocales posuit poeta; breviorem vero tricies se- 
mel in prima arsi, quater in ceteris arsibus, bis in thesi ante consonas, 
ubi longiorem eodem iure legere possemus, nisi evidens esset, Propertium 
hac ante vocales solas usum fuisse. Tibulli igitur artem a Lygdamo per- 
fectius perpolitam in Propertii carminibus neglectam videmus. Sed haec, ut 
quomodo vel in levissimis rebus, si res est de elisionibus admittendis vel 
evitandis, poetae diverso modo progressi sint, initio legentium ante ocu- 
los ponamus, adponenda statuimus. Vocalem vero brevem e ceteris saepius 
abici ante alias supra notavimus; tanta enim mollitie e finale fuit ut 
fere sine ulla caussa abici posset. Quare omittendam enumerationem 
illarum levissimarum synaloepharum credidi, praesertim quum ars poeta- 
rum maxime ex regulis pro durioribus elisionibus servatis demonstrari 
queat. Paucis vero verbis hae regulae addi possunt. Optimae enim elisiones 
iudicandae sunt illae quibus vocalis vocis plurium syllabarum finalis ante 
monosyllabam vocem vel ante vocem ab eadem vocali incipientem abicitur; 
minus limatae illae, quibus vocalis finalis ante longiorem vocem cum se- 
quenti vocali coalescit. Syllabae tamen, quae voces compositas efficiunt 
praecipue praepositiones, monosyllabarum vocum locum tenent. Sed iam 
synaloephas has enumeremus. 



a) 


El 


isiones vocalis brevis a. 


Apud Tibullum 


invenimus : 




a) in 


arsi: 






p) in longa thesi: 


Fictilia antiquus 




I, 


1, 


39 


Liba et I, 7, 54. 


agna exigui 




I, 


1, 


22. 




vitula innumeros 






1, 


21. 


y) in prima syllaba thesis 


dicta in 






3, 


52. 


brevi: 


expressa incultis 






7, 


36. 


Ipsa ego IV, 3, 12. 


agricola e 






7, 


61. 


illa aliud 6, 16. 


liba ipse 






10, 


23, 




haesura in 






10, 


14. 


d) in secunda thesis brevi: 


tenera irato 




t 


10, 


64. 


Gaudia adirem I, 5, 39. 


Magna intonsis 




II, 


1, 


34. 


numina amanti 5, 57. 
Delia amoris 6, 85, 


agricola adsiduo 






1, 


51. 


agricola et 






1, 


55. 


oscula et 8, 38. 


aliqua adsiduae 






1, 


65. 




cithara intonsae 






3, 


12. 




nulla exclusura 






3, 


73. 




facta agresti 






5, 


28. 




prodigia indomitis 






5, 


80. 




Grata adveniet 




IV, 


6, 


19. 





ub al. : gratum veniet. 



— 15 — 



imlla humano 
sola ante 



IV, 13, 10. 
13, 16. 



apud Lygdamum : 
a) in arsi: 
Nemora in 3, 15. 

cnlta et 4, 92. 

in laude Messallae: 



/9) in secunda thesis brevi: 
Lilia et 4, 34. 

inpia in 5, 14. 



£) in longa thesi: 
Fecunda Atlantidos 



77. 



a) in arsi: 
Nulla incerto 155. 

lenta excelsos 171. 

fortuna ut 182. 

e quibus minus limatice existimandae sunt: agna exigui, liba ipse, tenera 
irato, ipsa ego, nulla humano. 

Apud Propertium magnum harum synaloepharum numerum inveni- 
mus, e quibus primo optimas, deinde minus bonas afferemus. 





aa) Elisiones optimae: 




a) in 


arsi: 




p) in longa 


thesi: 


Avecta externis 


I, 2, 


20. 


Eegna aut 


I, 14, 24. 


vetera oblitis 


6, 


20. 


fata opponere 


17, 11. 


pulsata indignis 


16, 


6, 


fortuna occurrit 


20, 3. 


loca et 


18, 


1. 


dispersa invenerit 


21, 9. 


Nuda erepto 


II, 1, 


13. 


perpessa es 


I, 22, 7. 


sumpta et 


1, 


36, 


Tanta in 


II, 6, 4. 


tenera adsidua 


1, 


68. 


Eriphyla invenit 


III, 8, 29. 


siqua Arabio 


3, 


15. 


fugienda haec 


17, 1. 


una es 


3, 


29. 


una aut 


19, 3. 


Eomana accumbes 


3, 


30. 




30, 29. 


gavisa es 


7, 


1. 


subiecta exurere 


IV, 7, 7. 


visura et 


9, 


7. 


animosa effringere 


8, 9. 


•verba et 


9, 


31. 


fabricata e 


22, 3. 


Anima ex 


III, 1, 


11. 


(ubi aliae lectiones : 


fabricata iuven- 


pharetra ex 


3, 


10. 


ca, fabricata inventa). 


siqua inlustres 


4, 


10. 


saxa et 


IV, 22, 38. 


spolia haec 


6, 


24. 


Athamana ad 


V, 6, 15. 


servata an 


6, 


30. 


Lethaea ad 


7, 91. 


multa adposita 


7, 


3. 






nostra Actiacum 


7, 


44. 


y) in ima th 


esis brevi: 


folia arentes 


7, 


51. 


Placata aderit 


I, 14, 23. 


experta in 


14, 


18. 


Aequa et 


II, 4, 6. 


vita experiare 


19, 


13. 


Fortuna aliquid 


III, 15, 18, 



— 16 



officia in 




20, 39. 


multa et 


22, 8. 


compressa et 




22, 28. 


una aget 


22, 10. 


maria alta 




22, 32. 


illa adoperta 


25, 11. 


forma aeternnm 




26, 11. 


Polydamanta et 


IV, 1, 29. 


illa et 




32, 11. 


recta animi 


4, 10. 


fata Amphiareae 




32, 39. 


poena Athamantiadae 




(ubi ali] 


l aliter). 






IV, 6, 22. 


Camera auratas 


IV, 1, 50. 


lympha Aniena 


15, 4. 


siqua es 




1, 55. 


vecta Ariadna 


16, 8. 


(ubi al. 


siquast/ 








flamma aut 




1, 61. 


<f) in secunda thes 


Ls brevi: 


prima infelix 




4, 7. 


Sidera et 


I, 1, 23. 


ficta in 




4, 45. 


Cynthia et 


6, 16. 


spolia ex 




6, 14. 


Cynthia amore 


12, 2 ^). 


iudicia et 




8, 32. 


Cynthia et 


15, 26. 


spolia et 




10, 59. 


oscula et 


20, 28. 


caussa et 




12, 3. 


Brachia et 


II, 1, 70. 


matrona incedit 




12, 11. 


gloria ad 


7, 18. 


Paeana Amphion 




14, 42. 


ianua aperta 


9, 42. 


media et 




15, 1. 


Candida et 


III, 7, 1. 


spatia annorum 




21, 31. 


Omnia ab 


m, 12, 16. 


stabula et 




22, 9. 


cornua et 


12, 20. 


Ortygia et 




22, 15. 


caerula ad 


25, 6. 


natura hic 


IV, 


22, 18. 


tristia ad 


32, 6. 


exclusa inque 




25, 15. 


Pergama Apollinis 


IV, 8, 39. 


Folia ex 


V, 


1, 62. 


moenia et 


10, 32. 


siqua incerto 




3, 5. 


noxia Alexandria 


10, 33. 


Tyria in 




3, 34. 


Omina et 


V, 1, 68. 


illa inmeritae 




4, 23. 


vincula et 


5, 72. 


cava et 




6, 50. 


annua et 


8, 8. 


mea in 




7, 50. 






levia ad 




8, 50. 






officia et 




9, 48. 






spolia ex 




10, 11. 






spolia in 




10, 45. 






defensa et 




11, 58. 






cura et 




11, 74. 






nostra ad 




11, 83. 






quibus, 


tie quae 


praetermisisse videamur, addamus: 





dea es III, 31, 14. IV, 24, 19. formosa es III, 31, 36. 

quamquam hoc loco nullo iure adponuntur, quod iam fusius de- 
monstravit L. Muellerus de re metrica p. 303. 



1) Alii fortasse melius: Conscia Roma. 



'- 17 — 



bb) Elisiones propter nomina propria libertate maiore 

fruentes. 



a) in arsi: 

Rapta Orithyca III, 22, 31. 

Fida Euadne IV, 12, 24. 

Vesta Iliacae V, 4, 69. 

facta Herculeae 9, 49. 



p) in prima thesis brevi: 
Concha Erycina IV, 12, 6. 

y) in secunda thesis brevi: 
Gnosia utroque III, 3, 10. 

littora Eoa 28, 20 1 ). 

Actia Juleae V, 6, 17. 



cc) Eli 


siones 


cete 


ris minus lima 


tae 








ct) in ars: 


i: 






/3) in lon 


ga 


th 


esi: 




Multa illa 


I, 


12, 


3. 


Musa illis 






II, 


1, 35. 


sola humanos 




16, 


25. 


Quanta illum 






III, 


16, 5. 


Folia hiberno 


II, 


9, 


34. 


Ossa inter 






v, 


5, 64. 


domina ulla T 




9, 


45. 












Siqua extremis 


III, 


1, 


17. 


y) in prima 


thi 


3sis brevi: 


tabula una 




22, 


13. 


Illa etiam 






I, 


14, 18. 


illa ipsa 




25, 


11. 


Quanta ego 






III, 


6, 9. 


Lecta exectis 


IV, 


5, 


28. 


magna ego 








6, 25. 


natura insidians IV, 




6, 


37. 


sola eris 






III, 


12, 7. 


offensa illa 




7, 


40. 


stella homini 








23, 4. 


spolia opprobrii 




12, 


12. 


tota erat 








29, 3. 


nostra ingenti 




13, 


29. 


Poena erit 






IV, 


5, 32. 


longa intervalla 




21, 


31. 


ista ego 








10, 7. 


Galea hirsutis 


V, 


10, 


20. 


Longa erat 






v, 


1, 36. 










(ubi al. longe 


erat). 














signa iterata 






v, 


1, 82. 










formosa oculis 








4, 32. 










illa oculis 








8, 55. 



&) in secunda thesis brevi: 
Sidera erunt III, 22, 35. Carmina erunt IV, 1, 56. 

Diversa igitur poetarum ratio in servandis regulis iterum his exemplis 
firmatur. Lygdamus enim et laudator Messallae optimas formas, quas solas 
admiserunt, etiam in thesi adhibere non dubitarunt, Tibullus vero formas 
minus limatas, si illud ipsa ego excipias, quod melius ipsa 'go legendum 
est, in thesim admittere noluit, denique Propertius saepius elisionibus usus 
formas tum optimas quum minus bonas et in arsi et in longa et in brevi 
thesi adhibere conatus est. Jam ad secundum ordinem procedamus. 



1) Alii littora nota, littora nuda. 



- 18 — 

b) Elisiones vocalis brevis i. 
Tibullus praebet perpauca exempla: 

a) in arsi: p) in secunda thesis brevi: 

Ubi indomitis II, 4, 57. Tibi at I, 6, 27. 

ubi orbem 4, 17. nisi et 9, 39. 

laudator Messallae scripsit: 
Tibi adversis 148 in arsi; 

Lygdamus omnino has elisiones vitavit. 

Ex formis iam adpositis ubi orbem minus limata restat. 

Apud Propertium haec invenimus exempla: 

aa) Optima: 

a) in arsi: p) in secunda thesis brevi: 

Tibi insolitos I, 3, 29. Tibi ad III, 13, 17. 

tibi excepi III, 21, 10. tibi ab 19, 10. 

ubi adverso IV, 14, 32. tibi Jasonia 19, 29. 

(ubi al. : et adverso vel in adversos.) tibi ob 21, 15. 

Tibi exciderunt V, 7, 15. Tibi ad IV, 8, 27; 22, 41. 
sibi admotas 8, 11. 
ubi erasas 8, 26. 
ubi emeritum 11, 72. 

bb) Minus bona in nomine proprio: 
Ubi Elysias V, 7, 60 in arsi. 

cc) Minus limata: 
«) in arsi: £) in secunda thesis brevi: 

Ubi agrestes III, 12, 14. Niri amoris II, 8, 3. 

Ubi amplexu V, 5, 53. Mihi uterque III, 13, 16. 

tibi erit 19, 9. 

Tibi amica IV, 7, 40. 

Quantum e paucis, quae proferi possunt exemplis videri potest, Ti- 
bullus rigidiores severioresque regulas quam Propertius secutus esse videtur, 
quia ille semel tantum formam minus bonam in arsim admisit, Propertius 
vero formas inter se mixtas ubique posuit. De Lygdamo iudicium proferri 
nequit, nisi dicamus, illum ne optimas quidem formas adniittere voluisse. 

c) Elisiones vocalis brevis o. 

Tibullus tantum duo praebet exempla: 
Modo in II, 5, 106, et minus bonam ego ante IV, 5, 5, utramque formam 
in arsi. 



«) 


in 


arsi: 




/?) in seci 


Ego et 




I, 


8, 31. 


Ego et 






III, 


11, 12. 


ego in 






V, 


2, 3. 




ego ingredior 




IV, 


1, 3. 


duo in 


ego adiciam 




V, 


2, 41. 


ego odorati 



— 19 — 

Lygdamus, laudator Messallae, Sulpicia his formis abstinuerunt. 
Apud Propertium legimus: 

aa) Formas optimas: 



III, 13, 11. 
II, 8, 5. 

III, 12, 31. 

IV, 10, 23. 
V, 5, 61. 

bb) Minus bonas: 

Modo Avernalis V, 1, 49 in secunda brevi thesis, ego heroas IV, 10, 27 
in arsi. 

Ex omnibus eodem modo ut prius iudicandumst, Propertium prae 
ceteris liberum se gessisse in admittendis synaloephis , Lygdamum prae 
ceteris excellere. Attamen pauca, quae Tibullus praeter regularum ordi- 
nem admisit, excusatione digna invenientur, ut postea in capite de duarum 
synaloepharum versibus demonstrabimus. Sed de his iam satis dictum. 



B. Elisiones vocaliuin mediarum seu vocum in m 
desinentium. 

Syllabae in m exeuntes, quamquam non eodem modo et iure ac 
syllabae in vocalem exeuntes ultimam vocalem abicere possunt, quia semi- 
vocalis quae vocatur m medium locum tenet, tamen, si eligias de quibus 
tractamus inspiciamus, non minus saepe, quam syllabae in a exeuntes per 
modum synaloephae cum sequenti vocali coalescunt. Nam si numerum 
tantum synaloepharum huius ordinis inspicimus, invenimus viginti octo 
apud Tibullum, apud Lygdamum sex, octo in laude Messallae, unam apud 
Sulpiciam, ducentas triginta quattuor apud Propertium. Ut tamen elisio 
inter optimas numeretur, sequens vox brevis sit opertet, ita ut optimus 
quisque longiores voces post elisiones tales evitare studuerit. Ut in genere 
hoc quoque moneamus, nulla vocis mediae elisio inveniri potest admissa 
in secunda thesis brevi, in ceteris formis elisiones frequenter reperiuntur. 

Tibullus has habet formas: 



a) in 


arsi: 




/S) in longa thesi: 


Venerem e 




I, 2, 40. 


Tandem ad II, 5, 46. 


oifensum in 




3, 20. 


rediturum ad 6, 13 


venturam admittat 




4, 44. 


Tecum interposita I, 9, 56. 


eram et 




5, 1. 





- 20 - 



forum et 


I, 


5, 


5. 


y) in prima thesis brevi: 


referam ut 




7, 


17. 


Possim ego I, 6, 70. 


cinerem et 




9, 


12. 


ipsum etiam II, 5, 75. 


poteram ad 




9, 


46. 




Servitium et 


II, 


1, 


42. 




curam exhibiturae 




1, 


61. 




mallem in 




4, 


8. 




caedem et 




4, 


21. 




Spectatum e 


IV, 


2, 


2. 




servitium et 






54. 




Libatum agricolam 


I, 


1, 


14. 




desertum oblita 




1, 


32. 




tergebam umentes 




9, 


38. 




etiam attonita 




9, 


47. 




regnum iste 


II, 


3, 


59. 




postquam ille 




5, 


19. 




iterum erronem 




6, 


6. 




Quidem ornandi 


IV, 


6, 


6. 




Apud Lygdamum sex 


se< 


luentes 


formas habemus: 


«) in arsi: 








/S) in loDga thesi: 


Niveum involvat 




1, 


9. 


Prodirem e 3, 3. 


tecum ut 




3, 


7. 




natum in 




4, 


9. 




quondam Admeti 




4, 


67. 




primum annoso 




2, 


19. 




In laude Messallae legimus: 




«) in arsi 


: 






£) in longa thesi: 


Densam in 






156. 


Illum inter 70. 


etiam Alcides 






12. 




pronum Aetnaeae 






196. 


y) in prima thesis brevi: 


quamquam antiquae 






28. 


Quadratum acies 101. 


etiam obscuras 






64. 




celerem angusto 






91. 





Apud Sulpiciam unain formam habemus: Cedam iguoto IV, 10, 6 
in arsi. 

Sed iam Properti seriem producturi singulorum librorum exempla 
proferemus. 

In primo libro habemus: 
a) in arsi: 
Etiam Hylaei I, 1, 13. 

quiquam ex 4, 28. 



/5) in longa thesi: 
Correptum ardore I, 3, 13. 

circum omnes 4, 21. 



— 21 — 



animam extremae 


I, 6, 


26. 


primum errata I, 9, 


33. 


tantum ingenio 


7, 


7. 


heroum infringere 14, 


17. 


utinam hibernae 


8, 


9. 


tandem haurire 20, 


43. 


crudelem infesta 


8, 


16. 


y) in prima thesis brevi 


: 


qniddam in 


10, 


14. 


Tantum in I, 1, 


16. 


possum alterius 


10, 


17. 


nondum etiam 3, 


11. 


fletum invitis 


15, 


40. 


necdum etiam 9, 


17. 


possum infamis 


16, 


9. 


possum ego 10, 


15. 


etiam absenti 


17, 


5. 


possum aperire 10, 


16. 


meum extremo 


17, 


23. 


possum Hypanis 12, 


4. 


circum inriguo 


20, 


37. 


labentem Athamantidos 20, 


19. 


In secundo libro: 










«) in arsi: 






jS) in longa thesi: 




9 

Totum e 


II, 1, 


10. 


Fulgentem incedere II, 1, 


9. 


possem heroas 


1, 


18. 


nobiscum humana 3, 


31. 


impositam ut 


1, 


20. 


illam ostendet 3, 


43. 


Mutinam aut 


1, 


27. 


fortem idem 8, 


38. 


canerem Aegyptum 


1, 


31. 


illum exspectando 9, 


8. 


(al. : canerem Cyptuin vel 


ca- 






nere inciperem.) 






y) in prima thesis brevi: 




Aegyptum et 


1, 


31. 


Verum etiam II, 5, 


20. 


regum arratis 


1, 


33. 


scribam igitur 5, 


27. 


totara ex 


1, 


50. 


possum ego 8, 


5. 


idem ille 


1, 


67. 


mortem ego 9, 


52. 


eram et 


2, 


1. 






quantum Aetolio 


3, 


19. 






Helenam haec 


3, 


32. 






dominam exemplo 


3, 


42. 






illam Hesperiis 


3, 


43. 






saltem ut 


4, 


1. 






etiam instanti 


5, 


20. 






olim ut 


6, 


15. 






puellarum ingenuos 


6, 


29. 






quondam edicta 


7, 


2. 






etiam abrepta 


8, 


29. 






porrectum et 


8, 


34. 






idem Haemoniis 


8, 


38. 






exanimem amplexus 


9, 


9. 






quoniam ista 


9, 


37. 






Exempla e libro tertio: 








cc) in arsi: 






p) in longa thesi: 




Campum Emathio 


III, 1, 


2. 


Necdum inclinatae III, 7, 


21. 


Parthorum et 


1, 


14. 


illum ad 10, 


11. 



— 22 — 



etenira( etiam) Ascraeos 


III, 1, 25. 


tantum illi 


in, 


14, 2. 


secum uno 


2, 3. 


nunquam ad 




15, 20. 


quisquam ex 


3, 12. 


Phoenicum inventa 




23, 3. 


possim Ismaria 


4, 6. 


stuprorum examine 




30, 41. 


venantem Idalio 


5, 38. 








utinam haerentes 


7, 25. 


y) in prima thesis brevi: 


fiam immortalis 


7, 39. 


Nondum etenim 


iii, 


1, 25. 


circum oppugnata 


7, 45. 


(fere ubique melius 


etiam legi 


felicem invidia 


9, 11. 


docent edd.) 






desertum Eoa 


10, 8. 


possum inimicitias 




4, 16. 


invitum et 


10, 14. 


mecum habuit 




6, 22. 


iuvenem odisti 


10, 19. 


horum ego 




9, 3. 


etiam infectos 


11, 1. 


credam ego 




11, 15. 


eram hoc 


13, 26. 


possum ego 




13, 28. 


uxorem ille 


14, 4. 


quicquam aliud 




14, 9. 


quisquam alterius 


17, 3. 


nullum onus 




19, 24. 


custodum et 


17, 14. 


essem ego 




20, 36. 


totam infamis 


18, 7. 


multum in 




22, 7. 


mecum ingenio 


19, 7. 


scribam ego 




25, 10. 


utinam in 


19, 13. 


quorum alii 




27, 5. 


quisquam in 


20, 23. 








quondam Argira 


20, 43. 








Danaum Euboico 


22, 18. 








crudelem et 


22, 31. 








vobiscum Europe 


26, 6. 








aeternum aut 


26, 11. 








quoniam es 


26, 13. 








etiam excubias 


26, 15. 








illorum antiquis 


28, 15. 








quisquam in 


30, 41. 








eadem ante 


30, 45. 








quoniam agrestem 


31, 13. 








miserum ut 


31, 35. 








dominam admitto 


32, 16. 








etiam ut 


32, 35. 








In quarto libro inveniuntur 


Bxempla : 






«) in arsi: 




/9) in longa th 


esi: 




Mecum in 


IV, 1, 11. 


Alienum ad 


IV 


2, 47. 


finem imperii 


1, 16. 


stridorem audire 




6, 47. 


annorum aut 


1, 62. 


Coeum et 




8, 48. 


Cannensem et 


2, 10. 


talorum interprete 




9. '27. 


Musarum et 


2, 29. 


raptem in 




10. 27. 


solitum armigeri 


3, 8. 


latrantem opponere 




10, 41. 



— 23 — 



incipiara et 


IV, 3, 16. 


septem urbs 


IV, 10, 


57. 


deum et 


4, 39. 


animarum intrasse 


11, 


33. 


eam incomptis 


5, 9. 


nupturam hic 


12, 


23. 


Carpathium omne 


6, 12. 


aurum omnes 


12, 


48. 


saltem Italiae 


6, 63. 


nequiquam in 


16, 


23. 


centum aequoreae 


6, 67. 


Croesum aut 


27, 


28. 


miseram in 


7, 16. 


luctantum in 


22, 


9. 


tecum aut 


7, 33. 


fletum iniuria 


25, 


7. 


pressum inflexo 


8, 6. 








pacem hic 


8, 19. 


y) in prima th< 


ssis brevi 




Parthorum astutae 


8, 54, 


Caelum imitata 


IV, 1, 


58. 


quondam oppugnare 


10, 13. 


tantum operis 


2, 


4. 


longum Augusto 


10, 50. 


mecum habuisse 


7, 


22. 


quidem interea 


11, 9. 


primum oculos 


9 ; 


15. 


decem annorum 1 
annorum et J 


11, 25. 


tantum operis 


10, 


70. 




norim in 


14, 


1. 


thalamum Aeaeae 


11, 31. 


mortem habitura 


14, 


40. 


enim Ilia 


12, 61. 


dicam ego 


16, 


21. 


digitum angusta 


13, 30. 


magnum iter 


21, 


1. 


illam inmundis 


14, 17. 


unum erit 


21, 


9. 


Zethum et 


14, 29. 


quantura oculis 


21, 


10. 


solam et 


14, 46. 


scandara ego 


21, 


24. 


faciem obductis 


15, 5. 


totura iter 


22, 


12. 


tiraeam audaces 


15, 6. 


olim oculis 


24, 


2. 


vitium ex 


16, 6. 








olim ignaros 


17, 29. 








portum et 


18, 7. 








enim adsidue 


21, 3. 








animum emendare 


21, 25. 








incipiara aut 


21, 26. 








annorum aut 


21, 31. 








coelum orane 


22, 7. 








cuiquam absentes 


22, 31. 








miserum his 


23, 19. 








dominum Esquilii 


23, 24. 









In quinto libro invenimus exempla: 



cc) in 


arsi: 




p) in longa 


th 


esi 


: 




Phrygem Aenean 




V, 1, 2. 


Centum illi 






V, 1, 


14. 


longaevum ad 




1, 52. 


unam inpetrassem 






7, 


24. 


canam et 




1, 69. 


demum ad 






8, 


71. 


votum inpetrabile 




1, 101. 


Caecinum Acronta 






10, 


7. 



(ubi al. ; vot. facile inpetrabile.) 



~ 24 — 



remornm auditos 


V, 2, 8. 


y) in prima thesis 


brevi: 


postquam ille 


2, 9. 


Eerum erat 


V, 1, 30. 


falcem et 


2, 25. 


idem ego 


1, 99. 


quondam et 


2, 27. 


idem Agamemnoniae 


1, 111. 


etiam aurigae 


2, 35. 


nnum opus 


2, 64. 


pastorem ad 


2, 39. 


quantum ego 


4, 43. 


hortorum in 


2, 42. 


culpam alit 


4, 70. 


castrorum et 


4, 31. 


tandem acies 


6, 25. 


utinam ad 


4, 33. 


Pelopeum Agamemnona 


6, 33. 


mirum in 


4, 39. 


eosdem habuit 


7, 7. 


comicum inmeritas 


5, 16. 


eosdem oculos 


7, 8. 


meritum ante 


5, 66. 


dotem habitura 


7, 48. 


animam in 1 


5, 69. 


mecum eris 


7, 94. 


putrem expirare j 




tecum ego 


8, 70. 


serpentem inbelles 


6, 36. 


idem ego 


9, 47. 


Cephaeam hic 


6, 78. 


magnum iter 


10, 3. 


quisquam inclamavit 


7, 23. 


idem eques 


10, 19. 


magnum ausas 


7, 67. 






nunquam Hercules 


7, 82. 






Lanuvium annosi 


8, 3. 






spectaclum ipsa 


8, 21. 






locum externae 


8, 83. 






nunquam ad 


9, 40. 






agedum et 


9, 54. 






postquam exhausto 


9, 63. 






Nomentum et 


10, 26. 






Eumenidum intento 


11, 22. 







Elisionibus hoc modo adpositis evidens est, Propertium, quamquam 
ceteris saepius vocales medias abiecerit, in libris posterioribus severiorem 
quam in prioribus fuisse, quia qui in libro primo saepius ante voces lon- 
giores elisionem posuit, in secundo libro fere aequali numero ante voces 
longiores et ante nionosyllabas, in ultimo saepius ante monosyllabas voca- 
les medias elisas admisit. 

Denique ut fines vocum elisos inter se conferamus , finem um prae 
ceteris saepissime abici notandumst. Nam apud Propertium invenitur 
abiectum centies duodevicies, duodecies apud Tibullum, quater in Lygdami 
elegiis, ter in laude Messallae; ceteras vero elisiones ita legimus, ut sae- 
pius am quam em , rarissime im abiectum inveniamus ; novies enim tantum 
apud Propertium, semel apud Tibullum, nusquam in Lygdami elegiis, nus- 
quam in laude Messallae hanc ultimam elisionem reperimus. Fines ver- 
borum, ut hoc etiam moneam, in nni, ain, em desinentium rarius elidun- 
tur, quam nominum; saepius tamen finis im in verbis, nam in elegiis accu- 
sandi casus in im desinens nusquam invenitur elisus. Sed his iam finem 
inponamus. 



— 25 — 



C. De elisione yocalis e iu est 

Quamquam vox est etiam in prosaica oratione ita cum praecedenti 
vocabulo coaluit, ut una tantum vox effici videretur, tamen exstiterunt 
regulae quaedam, quae nisi poetarum licentia violari non potuerunt, qua- 
rum prima, qua definitur, vocem est tantum in locis, ubi copulae vel ver- 
balis locum tenet, priori vocabulo adnecti posse, secundam ad se trahit, 
qua monemur, hanc vocem tantum cum illis formis in prosaica oratione 
coniungi posse, ad quas natura ipsa pertineat. Tales vero formae sunt fines 
us, a, um, e quibus tamen prima, quamquam apud scriptores antiquos fa- 
bularum invenitur, postea oblivione seu studio limatius scribendi neglecta 
et reiecta esse videtur. Praeter has formas, quibuscum solis apud orato- 
res vox est coniungi potest, apud poetas illis vocibus adhaeret, quae in 
e vel ae desinunt, quibus propter similitudinem quandam cum fine um 
etiam finis am adnumerari potest. Fines vero vocum in i, o, u desi- 
nentium cum voce est coalescentes inter pejores formas referri debent. Ta- 
men pro natura huius vocis hae coniunctiones pro unoquoque ordine saepe 
leguntur, sic quinquagies quinquies apud Tibullum, apud Lygdamum sep- 
ties, quinquies in laude Messallae, bis apud Sulpiciam, apud Propertium 
centies tricies semel. Jam singulos ordines pro singulis poetis cum exem- 
plis quae afferri possunt ante oculos legentium ponemus. Formae, in qui- 
bus est in ultima pentametri arsi cum praecedenti voce coniunctumst, 
per signum (f) notatae apparent. 



a) Est coniunctum cum formis in a vel um desinentibus. 
Tibullus has praebet formas: 





a) in 


a r s i : 






Quantumst 


I, 1, 51. 


Primumst 


II, 


1, 53. 


positast 


2, 5. 


admiratast 




3, 24. 


audendumst 


2, 16. 


tuast 




3, 27. 


pollicitast 


2, 42. 


meast 




3, 77. 


f viast (al.: viae) 


3, 50. 


festast 




5, 36. 


f comast 


4, 4. 


(ubi a longum 


notandum). 




aeternast 


I, 4, 37. 


sanctast 


II, 


6, 31. 


purpureast 


4, 63. 


t tubast 




6, 10. 


suast 


4, 77. 


dignast 




6, 43. 


plenast 


5, 68. 


t bonast 




6, 44. 


mecumst 


6, 3. 


Sulpiciast 


IV, 


2, 1. 


curast 


8, 45. 


dignast 




2, 15. 


oppositast 


I, 8, 76. 


tuast 




4, 17. 


aequumst 


9, 5. 


iunctast 




13, 2. 


t viast 


10, 4. 


formosast 




13, 4. 


vitiumst 


10, 7. 


invidiast 




13, 7. 



— 26 — 











P) in 


the s i: 










Vectast 
magnast 
durumst 
causast 








I, 5, 46. 
6, 3. 
6, 7. 
8, 51. 


curast 
Detextast 
puellast 
umbrast 








I, 9, 51 
II, 3, 15 

3, 31 

4, 11. 


Apud Lygdamum 


legimus : 














«) 


in 


arsi 




fl 


in 


th 


es i 




Dignast 
invidiast 








1, 8. 
3, 20. 


Curast 
siquast 








1, 19. 
6, 25 



In laude Messallae invenimus formas : 
«) i n a r s i : 
Compertumst 119. meJiast 158. positast 165. tuumst 197. 

/9) i n t h e s i : 
contentast 29. 

Apud Sulpiciam habemus in thesi: Gratumst IV, 10, 1. 



Propertius praebet formas: 



«) in arsi : 



t Meast 
f tuast 



I, 8, 



uitast 

t perfidiast 

Comast 

t viast 

verumst 

t meast 

t rotast 

t Meast 

iocundumst 

(al. : iocundum.) 

t tuast 

magnast 

mecumst 

iterumst 

t bonast 

t parumst 

t aquast 

nondumst 



24. 26. 42. 44. 

9, 26. 

13, 27. 

15, 19. 

15, 34. 

II, 2, 5. 

4, 20. 

5, 1. 
8, 6. 
8, 8. 
1, 8. 
3, 17. 

3, 22. 

5, 9. 
7, 5. 

10, 12. 

11, 10. 
15, 36. 
17, 2. 
19, 3. 



III, 



notast 

t viast 

culpast 

t deast 

vobiscumst 

visast 

nullast 

Semelast 

consumptast 

t domumst 

nondumst 

t meast 

t virumst 

causast 

Provisumst 

mactatast 

t parumst 

ventorumst 

positast 

(al. : legunt positaque.) 

nullast 



III, 19, 29. 

20, 46. 

24, 5. 

24, 10. 

26, 5. 

27, 6. 

28, 1. 
28, 29. 
30, 30. 

30, 32. 

31, 26 

32, 2. 
32. 8. 
32, 21. 

1, 38. 

6, 24. 

6, 34. 

6, 35. 

6. 25. 

7. 35. 



IV, 



— 27 



datast 


IV, 7, 39. 


visast 


IV, 


23, 13. 


f morast 


8, 36. 


Vectast 


v, 


1, 40. 


f viast 


12, 4. 


veritast 




1, 44. 


nullast 


12, 13. 


viast 




1, 107. 


siquast 


12, 14. 


meast 




2, 21. 


iactast 


12, 17. 


datast 




3, 16. 


expertast 


12, 66. 


viast 




4, 49. 


ullast 


13, 23. 


tuast 




6, 39. 


angustast 


13, 30. 


visast 




7, 3. 


(ubi a longum legitur.' 


i 


t meast 




7, 42, 


passast 


14, 17. 


geminast 




7, 55. 


expertast 


14, 30. 


positast 




10, 28. 


t viast 15, 


18; 17, 22. 


dictast 




10, 48. 


scandendast 


17, 24. 


mutatast 




11, 45. 


visendast 


22, 15. 


detractumst 
peroratast 

thesi: 




11, 95. 
11, 99. 


Famast 


I, 7, 9. 


sevectast 


IV, 


2, 21. 


divisast 


12, 3. 


promissast 




5, 19. 


Pereundumst 


II, 1, 53. 


nullast 




12, 13. 


praedatast 


1, 55. 


falsast 




24, 1. 


ventumst 


6, 15. 


Romast 


v, 


1, 1. 


captivast 


8, 37. 


demissast 




1, 131. 


Figurast 


III, 11, 3. 


famast 




2, 41. 


ullast 


13, 25. 


causatast 




4, 23. 


durast 


19, 31. 


commissast 




7, 19. 


fugatast (vagatast) 


24, 19. 


inspectast 




7, 39. 


damnatast 


30, 27. 


avectast 




8, 15. 


relictast 


32, 55. 


devotast 




9, 67. 


confessast 


32, 89. 


totast 




11, 45. 


Speraudast 


IV, 2, 17. 









Quamquam magnum exemplorum numerum e Properti carminibus 
attulimus, pauciores tanien, quam quas in ceteris ordinibus invenimus, 
elisiones afferi possunt, ita ut Propertium et Tibullum fere aequales, ipsos 
tamen Lygdamo inferiores declarare debeamus. 



b) Est coniunctum cum formis in e, ae, arn desinentibus. 
Apud Tibullum legimus in arsi: 
Formaest I, 8, 43. Illest II, 3, 31. 

9, 20. curaest 3, 43. 

Lygdamus babet in arsi formas: 



Utcumquest 



4, 11. 



Difficilest 



6, 33. 34. 



— 28 — 



Propertius utitur formis in arsi: 



Tuaest 

Sivest 

t levest 

facilest 

Juvenest 

umquamst 

et in thesi: 
Quicumquest 



I, 

n, 



2, 7. 

1, 15. 

5, 16. 

9, 31. 

III, 14, 13. 

15, 22. 



I, 8, 



saepest 

cuiquamst 

certest 

t Marest 

nusquamst 

Quoniamst 

quaedamst 



III, 15, 23. 
26, 11. 
30, 46. 

IV, 6, 12. 
12, 58. 

V, 7,46. 
8, 29. 



3. Illest III, 28, 11. 

carinamst 17, 3. turpest IV, 8, 5. 

In hoc ordine Propertius Tibullo negligentius versatus esse 

videtur, quin etiam in thesi formis minus bonis usus est. 



c) Est coniunctum cum formis in i, o, u desinentibus. 
Apud Tibullum legimus in arsi: 



Exiguist 
Eleost 
mihist 
motust 

et in thesi: 
Victost 



I, 



1, 22. 
4, 32. 
8, 57, 
6, 45. 



I, 8, 49; 



Securost 
mihist 
malist 
t tibist 



II, 1, 46. 

6, 49. 

IV, 4, 7. 

4, 16; 6, 3. 



Lavinist II, 5, 49. 
Apud Sulpiciam sunt qui legant dolorist IV, 10, 5, ubi alii doloris. 

Propertius habet in arsi : 

t solost IV, 6, 40. 

t deost 6, 62. 

Ljsippost 8, 9. 

Nostrost V, 1, 58. 



t Marist 
tibist 
t mihist 
Nemost 
t Solost 

et in thesi: 
Triumphost 



IV, 2, 24. 

6, 18. 

24, 16. 

III, 32, 3. 

IV, 2, 26. 



III, 6, 1. 



Usust 



V, 7, 75. 



In quattuor locis, ubi e s t in thesi positum invenimus, ultimam the- 
sim selectam videmus, ut forma male adhibita quasi obtegatur. In his 
vero formis admittendis Propertium severiorem fuisse quam Tibullum nemo 
est quin videat. 

d) Est coniunctum cum monosyllabis. 

Tibullus habet formam mest I, 7, 9 in arsi positam; Propertius test 
IV, 8, 59 in ultima thesi et c u m s t V, 2, 29 in arsi. 



— 29 — 

Quanto opere Lygdamus, si omnes ordines inspicimus, ceteris seve- 
rior accuratiorque fuerit, ex eo concludere possumus, quod formas nisi op- 
timas, easque paucas, nullas admiserit. 

Appendix. Quum propter caussas, quas L. Muellerus d. r. m. p. 
303 uberius exposuit, voces inveniuntur, quibus forma verbalis es eodem 
modo adpendendast ac vox est, inter quas 1. 1. dolorrs III, 31, 21 (pro 
qua in editione dolore^s scripsit) recenset, has breviter adiungamus. Sunt 
vero sequentes apud Propertium: 

Dea's III, 31, 14; IV, 24, 19; formosa's III, 31, 36. quoniam's IV 
23, 12. qualiscumque^s I, 18, 31. dolore's III, 31, 211 ; — nullam enim ra- 
tionem invenire possumus, cur poeta gavisa's II, 7, 1, vel sermo's III, 
14, 7 scripserit. 

D) De elisione monosyllabarum. 

Inter elisiones, quas poetae summo studio vitare conati sunt, elisio- 
nes vocum monsyllabarum et vocalium longarum primum locum tenent, 
quare mirandum non est, in carminibus elegiacis rarissime exempla inve- 
niri. Optimae inter has elisiones illae considerari possunt, in quibus for- 
mae pronominis me, te, se, qui, et coniunctionis , si cum sequentibus voca- 
libus coalescant, quamquam etiam formae in um desinentes cum, dum, 
tum, sum inter meliores recenseri possunt. 

Ceterasautem formas, quas apud Propertium invenimus, inter minus 
usitatas referri debemus. 

Apud Tibullum novem exstant exempla: 



a) i n a r s i : 


/9) in lon 


ga 


t h e s i : 


Se in 


I, 2, 56. 


Me uno 






I, 2, 58. 


se inplicuisse 


4, 56. 


me adfixa 






6, 61. 


te adducit 


6, 59. 


Se exercuit 






II, 1, 69. 


Cum adspicerem 


II, 3, 5. 


Me audacius 
Qui abducis 






IV, 13, 19. 
II, 3, 61. 


Laudator Messallae tres praebet formas in thesi 


longa : 




Si interrupto 75. 


se accingere 179. 


me 


adversa 182. 


Propertius his utitur formis: 












a) me, te, 


se, si, qui. 








cc) in arsi: 




/3) i n 1 o n 


ga 


thesi: 


Si altera 


III, 6, 10. 


Si es 






III, 16, 1. 


me ulterius 


7, 19. 


me iniuria 






19, 23. 


me invito 


12, 1. 


se odisse 






22, 5. 


me et 


13, 22. 


Te inmaturum 






IV, 6, 2. 


me una 


13, 27. 


Te Eoa 






V, 5,21. 


te ille 


14, 7. 


me ignoscere 






8, 73. 


se invito 


14, 8. 











— 30 — 



si exiles 


ni, 


15, 21. 


me ista 




18, 15. 


se in 




19, 15. 


qui officia 




20, 39. 


te in 




21, 1. 


te Herculeum 




30, 5. 


(al. : te in Herculeum.) 






Te et 


IV, 


16, 19. 


qui aestivos 




20, 3. 


me in 




24, 19. 


Qui ad 


V, 


2, 57. 



y) in prima thesis brevi: 
Te alii III, 2, 1. 

te ego 13, 11. 

me ab 20, 9. 



b) Aliae vocales irregulares: 

a) in arsi: £) in prima thesis brevi: 



Mi iniecto III, 27, 21. 


Tu etiam 


m, 


10, 


19. 


Qua Ortygia IV, 22, 15. 










c) cum, dunij 


tum, sum: 








a) in arsi: 


,3) in longa 


thesi: 






Cum antiquae II, 3, 21. 


Sum: ignosce 


H, 


6, 


13. 


Sum Ausoniis V, 4, 43. 


Cum adspexit 


III, 


6, 


5. 


cum insidiis 7, 36. 


cum in 




9, 


18. 


sum Alciden 9, 38. 


cum amplexa 




10, 


11. 


y) in prima thesis brevi: 


cum e 




15, 


29. 


Sum ego I, 12, 11. 


Dum ultra 


v, 


10, 


25. 



d) Ceterae voces minus usitatae: 



a) in arsi: 

Tam ardoris III, 24, 

iam angusto 32, 

Sim Inachio III, 4, 



/?) in longa thesi: 
5. Jam umore III, 21, 4. 

43. iam ad 27, 20. 

y) in prima thesis brevi: 
8. Jam abiere III, 8, 33. 



Lygdamum igitur, qui nullas omnino formas monosyllabarum elisas 
admisit, ceteris multo praestare, Tibullum vero maiore cum studio regulas 
metricas servasse quam Propertium, ex exemplis allatis liquet. Ultimae 
vero elisiones tanto opere a bonis absunt, ut ad poesim satiricam poeta 
referre videatur. 

Sed ad hunc locum exempla, quibus est coniunctumst cum mono- 
syllabis, non pertinere satis e prius dictis elucet, quam ob rem inmerito 
Schultzius 1. c. Heinrichium adversus Jacobsium defendit; nam in con- 
iunctione verborum s i e s t vocalis i remanet , e vero abicitur. Sed a pro- 
posito aberramus. Videamus igitur. 



81 - 



E. De elisionibus vocalium lougarum. 

Eaedem regulae, quas iam supra de elisione vocalis brevis propo- 
suimus, hic admittendae videntur, nempe vocalem bene elidi ante mono- 
syllabas vel ante vocalem eiusdem generis, rarius tamen et peius ante 
voces plurium syllabarum. Qua in re notandumst, voces disyllabas, 
quarum ultima syllaba per elisionem abicitur, pro monosyllabis haberi, vo- 
ces ego, etiam, ante, saepius admitti post vocales elisas, monosyllabas 
cum aliis vocibus compositas monosyllabarum locum tenere. Tales elisiones 
langas Tibullus praebet novem, Lygdamus quattuor, laudator Messallao 
unam, Propertius septuaginta quinque. 



Tibulli exempla haec sunt: 







cc) m 


arsi: 




Opera insuetas 


I, 


4, 48. 


Concelebra et 


I, 7, 50. 


Memini et 


I, 


3, 26. 


Carnuti et 


I, 7, 12. 


cupidi ad 


II, 


5, 54. 


parvo advigilare 


II, 5, 93. 


Multo innumeram 


11, 


3, 42. 






(al. : multa innumera.) 











/3) in prima thesis brevi: 
Vidi ego I, 2, 89. illi etiam 

Lygdamus posuit vocales elisas 
Frustra inmeritum 4, 14. 

Aeriae et 6, 28. 

Laudator Messallae elisit vocalem 
Quando onus 43. 



m arsi: 

Longe ante 
praefatae ante 

longam in prima 



n, i, 4i. 

4, 93. 

2, 15. 

thesis brevi: 



Propertius has praebet formas elisas: 
a) vocalis 



«) in arsi: 



Invidia admirante 
supposita excipiens 
contra angusto 
sua in 
iuxta et 



III, 9, 11. 
30, 40. 

II, 1, 45. 

IV, 1, 44. 
V, 11, 21. 



(ubi al. : iuxta Minoida.) 



£) in longa thesi: 
Illa aetate V, 



1, 127. 



b) vocalise: 

Thebe et III, 26, 8. (ubi al.: Phoebi et.) Omphale in IV, 10, 17. 
facie et V, 4, 21. cave inflectas V, 8, 77. ubique in arsi positas. 



— 32 - 



c) vocalis 



«) in arsi: 




p) in longa 


thesi: 


Vidi ad II, 


1, 7. 


Tanti ad 


II, 3, 35. 


Remi aut 


1, 23. 


docuisti inpune 


6, 21. 


Equi et IV, 


3, 17. 


Custodi excludor 


UI, 27, 41. 


consimili inpositum IV, 


5, 39. 


(ubi al.: custode recludor.) 


coniugii obscaeni 


10, 31. - 


Silvestri ex 


IV, 8, 51. 


(ubi al.: coniugis obscaeni.) 








Pyrrhi ad IV, 


10, 60. 


y) in prima th< 


jsis brevi: 


vidisti a 


19, 2. 


Vidi ego 


I, 13, 14, 15. 


Illi in V, 


1, 14. 




V, 2, 53. 


quali adspexit 


6, 33. 




5, 61, 67. 


Lanuvii ad 


8, 48. 


Odi ego 


IV, 7, 27. 


respondi et 


8, 88. 


dixi ego 


V, 1, 89. 






sensi ego 


7, 36. 






respondi ego 


8, 81. 



d) vocalis o: 



fi) in 


arsi: 




P) in: 


longa thesi: 




Quaeso et 


I, 


9, 13. 


Sermo es 




III, 


14, 7. 


servato ut 




21, 5. 


quaerendo audita 


III, 


16, 7. 


Ipso eiecto 


II, 


9, 2. 


nemo exstat 






28, 31. 


Merito hamatis 


III, 


3, 9. 


Aperto in 




V, 


3, 49. 


pono ante 




6, 27. 


y) in prima th 


esis brevi: 


suo et 




7, 8. 










vario amplexu 




7, 9. 


cccc) 


in verbis: 




nemo esset 




8, 19. 


Credo ego 




III, 19, 


25, 26. 


decimo admittor 




9, 12. 


Flebo ego 




IV, 


25, 7. 


Callisto Arcadios 




24, 23. 


Iuro ego 




V, 


7, 51. 


nemo obiciat 




28, 25. 


celo ego 






7, 70. 


Iurabo et 


IV, 


5, 40. 










inmorso aequales 




7, 21. 


m in 


nomi 


^nibus: 




volo aut 




7, 23. 


Nemo in 




III, 


6, 18. 


flebo in 




8, 37. 


Ino etiam 






24, 19. 


vago Aesopi 




14, 27. 


Baccho et 




IV, 


1,47. 


distulero haec 




17, 7. 


nemo adeo 






15, 14. 


adeo ut 




15, 14. 










ero in 




19, 10. 


yy) in 








Virgo officiis 


v, 


4, 92. 


Ergo ego 




IV, 


21, 17. 



&) in secunda thesis brevi: 
Puto Arioniam III, 21, 18. 



— 33 — 

e) diphthongi ae: 

«) in arsi: 

Idae et I, 2, 17. Furiae aut IV, 4, 41. 

Vitae et II, 1, 74. Helenae in 7, 32. 

Europae atque 3, 36. multae ante 20, 9. 

0) in longa thesi: 

Demissae in III, 31, 37. 

Quibus ita compositis neque Tibullum, neque Lygdamum, neque 
laudatorem Messallae regulas prius adpositas violasse videmus, Propertium 
nonnumquam liberius se gessisse. Attamen praeter exceptiones tres prop- 
ter nomina propria admissas, tantum sequentes invenimus : Merito hama- 
tis, vario amplexu, nemo esset, inmorso aequales, quaerendo 
audita, nemo adeo, e quibus exemplis apparet, nullibi nisi o finali praece- 
dente regulasesse violatas, quare coniecturam, quam ingenuose critici invene- 
runt, coniugiiobscaeni; pro illo quod prius legebatur, c o n i u g i s , miuus 
probare possumus. Unum enim exemplum talis elisionis esset sat audacter 
in Properti carmina introductum! Quod vero atttnet ad elisionem vocalis 
longae ante brevem, de elisione vocalis cum prima vocis ego syllaba con- 
currentis, iam prius pauca adnotavimus, o finale vocis puto saepe brevis 
vocalis locum tenere notandumst, ita ut minus bonae elisiones remaneant 
apud Tibullum una, quinque apud Propertium; nam o finale vocis quando 
saepius corripi iam Schultzius 1. c. demonstravit. 

§• 3. 

De versibus duas pluresve synaloephas con tinentibus. 

Elegiarum scriptores, quum ad delectandum potius quam ad docendum 
vel ad flagellandum carmina conscripserint, maxime in re de qua loquimur, caute 
versati sunt, ita ut versus duas synaloephas continentes, qui sane indul- 
gentia maiore digni sunt quam versus, in quibus tres vel quattuor syna- 
loephae inveniuntur, raro apud elegiacos legantur. Qui vero optimi inter 
ipsos habendi sint versus, Schultzius iam indicavit, pauca tamen de ea re 
addemus. Elisionem enim vocalis e in voce est etiam opud oratores usi- 
tatam fuisse iam prius adnotavimus, quare etiamsi ter vel quater in eodem 
versu legeretur, poeta contra elegantiae leges peccasse non videretur. E s t 
vero coniunctum elisum cum alia elisione ita considerari debet, ac si non 
adesset. Elisio duplex vocalis e in eodem versu reperta ordinibus optimis 
proxime accedit; sequitur illam elisio alius vocalis cum vocali e elisa con- 
iuncta; pro minus bonis habendi sunt versus illi, in quibus duae praeter 
illas quas nominavimus elisiones inveniuntur. De versibus tres elisiones 
continentibus postea loquemur. Versus autem in quibus duae elisiones in- 
veniuntur, Tibullus posuit tredecim, Lygdauius duos, laudator Messallae 
tres, Propertius nonaginta tres (vel duos.) 



I, 


6, 


3. 


n, 


3, 


31. 


i, 


8, 


76. 


n, 


5, 


49. 


v, 


6, 


49. 


i, 


1, 


22. 


i, 


5, 


39. 


ii, 


1, 


65. 


ii, 


1, 


67. 


H, 


10, 


23. 


H, 


1, 


61. 


IV, 


5, 


5. 


tv, 


13, 


16. 



— 34 — 

Apud Tibullum hos invenimus ordines: 

cc) Est elisum bis in versibus duobus: 
Quid tibi saevitiae mecumst? An gloria magnast. 
Fabula nunc illest, sed cui sua cura puellast. 

/3) E s t semel elisum praeter aliam elisionem quater : 
Quaecunque oppositast ianua dura sera. 
Ante oculos Laurens castrum murusque Lavinist. 
Saepe ubi nox promissa mihist, languere puellam. 
Nunc agna exiguist hostia parva soli. 

y) Vocalis e vel bis, vel praeter aliam semel, elisa : 
Saepe aliam tenui sed iam cum gaudia adirem. 
Atque aliqua adsiduae textrix operata Minervae. 
Ipse interque greges interque armenta Cupido. 
Atque aliquis voti compos liba ipse ferebat. 
Kure etiam teneris curam exhibitura puellis. 
Uror ego ante alias, iurat hoc Cerinthe quod uror. 
Quae sola ante alios est tibi magna deos. 

Lygdamus praebet: 

«) Est semel elisum praeter aliam elisionem: 
Sed tamen ut cum quaest, sive illi vera moneri. 4, 11. 

/9) vocalem e bis elisam: 
Et longe ante alias omnes mitissima mater. 4, 93. 

Laudator Messallae vocalem e sive bis sive semel praeter aliam vo- 
calem elisam praebet in versibus: 

Sive hac sive illac veniat gravis impetus hastae. 
Nulla tibi adversis regio sese offeret armis. 
Fortuna ut mos est illi, me adversa fatiget. 

Propertius ordines sequentes praebet: 

a) Est bis elisum in versibus duobus: 
Nullast poscendi, nullast reverentia dandi. 
Nec mea mutatast aetas, sine crimine totast. 

/3) Est semel elisum praeter aliam elisionem in versibus 
decim : 

Tam multa illa meo divisast milia lecto. 

Omne in amore malum, si patiare, levest. 

Sed vobis facilest verba et componere fraudes. 

Desertum Eoa passa iacere domost. 

Una aut altera nox nondumst in amore peracta. 

Iam tibi Iasonia notast Medea carina. 

Haec atque illa mali vulneris una viast. 

Sed non tam ardoris culpast neque crimina caeli. 

Ino etiam prima terris aetate fugatast. 

Nunc tibi pro tumulo Carpathium omne marest. 

Gloria Lysippost animosa effringere signa, 





96. 




148. 




182. 


IV, 


12, 13. 


v, 


11, 45. 


ibus 


quattuor- 


I. 


12, 3. 


n, 


5, 16. 


H, 


9, 31 


IH, 


10, 8. 


IH, 


19, 3. 


III, 


19, 29. 


III, 


20, 46. 


HI, 


24, 5. 


III, 


24, 19. 


IV, 


6. 12. 


IV, 


8, 9. 



— 35 — 

Namque ubi mortifero iactast fax ultima lecto. IV, 12, 17. 

Nec digitum angustast inseruisse via. IV, 13, 30. 

Nam quid ego adiciam, de quo mihi maxima famast. V, 2, 41. 

His unum versum, ubi non est sed es invenitur elisum addere de- 
bemus, si quidem vocem s i q u a unam esse contendimus (de qua lectione 
conferas Muellerum d. r. m. p. 284.), qui versus legitur in libro quarto : 

Mens bona, siqua dea's, tua me in sacraria dono. 24, 19. 

y) vocalem e sive bis sive semel elisam praeter aliam elisionem in 
versibus quinquaginta et uno: 

Ille etiam Hylaei percussus vulnere rami. 

Osculaque admota sumere et arma manu. 

(ubi al. per optimam coniecturam: sumere cara manu.) 

Quippe ubi non liceat vacuos seducere ocellos. 

Possum ego diversos iterum coniungere amantes. 

An poteris siccis mea fata opponere ocellis. 

Saepe inprudenti fortuna occurrit amanti. 

Sive illam Cois fulgentem incedere coccis. 

Ut possem heroas ducere in arma manus. 

Europae atque Asiae caussa puella fuit. 

Tu rapere intactas docuisti inpune Sabinas. 

Sive ea caussa gravis, sive ea caussa levis. 

Surge anima ex humili iam carmine, sumite vires. 

Atque utinam Eomae nemo esset dives et ipse. 

Excipere et stricto figere avem calamo. 

In te ego et aeratas rumpam, mea vita, catenas. 

Et nunc inter eos tu sermo es, te ille superbus. 

Ferre ego formosam nullam onus esse puto. 

Sive ego Tithonus, sive ego Nestor ero. 

Et tabula una duos poterit componere amantes. 

Morte neque hic Boreae flabra neque arma timet. 

Eedde etiam excubias divae nunc, ante iuvencae. 

(Et petere Hyrcani littora Eoa maris. 

e coniectura pro lectione librorum MSS: littora 
nuda, Heinsii lata.) 

Deinde inter matrem deus ipse interque sororem. 

Atque etiam ut Phrygio fallax Maeandria campo. 

Ite agite expertae bello date lintea prorae. 

Ite et Eomanae consulite historiae. 

Sicine eam incomptis vidisti flere capillis? 

Tu minitare oculos subiecta exurere flamma. 

Ille Helenae in gremio maxima bella gerit. 

Iudicia et venies tu quoque in ora virum. 

Prosequar et currus utroque ab littore ovantes. 

Ausa Iovi nostro latra opponere Anubim. 



I, 


1, 


13. 


I, 


3, 


16, 


anu.^ 


1 




I, 


9, 


27. 


I, 


10, 


15. 


I, 


17, 


11. 


I, 


20, 


3. 


II, 


1, 


9. 


II, 


1, 


18. 


II, 


3, 


36. 


II, 


6, 


21. 


II, 


9, 


36. 


IH, 


1, 


11. 


III, 


8, 


19. 


III, 


12, 


24. 


III, 


13, 


11. 


III, 


14, 


7. 


III, 


19, 


24. 


III, 


20, 


10. 


III, 


22, 


13. 


III, 


23, 


12. 


III, 


26, 


15. 


III, 

a, 1 


28, 
jach 


20; 
man 


III, 


29, 


15. 


III, 


32, 


35. 


III, 


3, 


7. 


IV, 


3, 


10. 


IV, 


5, 


9. 


IV, 


7, 


7. 


IV, 


7, 


32. 


IV, 


8, 


32. 


IV, 


8, 


53. 


IV, 


10, 


41. 



IV, 


12, 61. 


IV, 


14, 42. 


IV, 


21, 11. 


IV, 


21, 26. 


IV, 


21, 30. 


IV, 


22, 7. 


IV, 


23, 24. 


v, 


1, 36; 


vias 


■) 


V, 


1, 109. 


v, 


5, 33. 


v, 


7, 33. 


v, 


7, 48 


v, 


8, 73. 


v, 


8, 77. 


v, 


9, 38. 


v, 


9, 53. 


v, 


9, 54. 


v, 


11, 83. 



- 36 - 

Certa loquor, sed nulla fides, neque enim Ilia quondam. 

Paeana Amphion rupe Aracynthe tua. 

Nunc agite, o socii, propellite in aequora navem. 

Incipiam aut hortis, docte Epicure, tuis. 

Sive ebore exactae seu niagis aere manus. 

Tu licet adspicias coelum omne Atlanta gerentem. 

Et dominum Esquiliis scribe habitare tuum. 

(Atque ibi Fidenas longa erat isse vias 

e coniectura pro : Hac ubi Fidenas longe erat ire 

Exemplum grave erit Calchas, namque Aulide solvit. 

Denique ubi amplexu Venerem promiseris empto. 

Hoc etiam grave erat, nulla mercede hyacinthos. 

Ardente e nostro dotem habitura rogo. 

Atque ait admissae si vis me ignoscere culpae. 

Colla cave inflectas ad summum obliqua theatrum. 

Ille ego sum: Alciden terra recepta vocat. 

Parce oculis, hospes, lucoque abscede verendo. 

Cede agedum et tuta limina linque fuga. 

Atque ubi secreto nostra ad simulacra loqueris. 

cT) Duas duriores elisiones admissas in versibus viginti quattuor: 

Aut canerem Aegyptum et Nilum, cum tractus in urbem, II, 1, 31; 
ad quem locum vide notam Lachmanni, qui proposuit, canere inciperem 
Nilum pro lectione librorum MSS. canerem Cypram et; ubi ta- 
men exempla a Lachmanno prolata ad hunc locum non quadrare videntur. 

Verum etiam instanti laesa repugnat ovis. 

Possum ego in alterius positam spectare lacerto. 

Fortem illum Haemoniis Hectora traxit equis. 

Nondum etiam Ascraeos norunt mea carmina fontes. 

Et pharetra ex humero Cnosia utroque iacet. 

Quem modo felicem invidia admirante ferebant. 

Illum ad vicinos cum amplexa quiesceret Indos. 

At tu etiam iuvenem odisti me, perfida, cum sis. 

Quos utinam in nobis, vita, experiare labores! 

At vos qui officia in multos revocatis amores. 

Crudelem et Boream rapta Orithyia negavit. 

Ante tuosque pedes illa ipsa adoperta sedebit. 

An quisquam in tanto stuprorum examine quaerit. 

Offensa illa mihi, non tibi amica dedit. 

Nam quid ego heroas, quid raptem incrimina divos? 

Castra decem annorum, et Ciconum mons Ismara, Calpe. 

Nemo adeo ut noceat, barbarus esse volet. 

Geryonae stabula et luctantum in pulvere signa. 

Flebo ego discedens, sed fletum iniuria vincet. 

Quantum ego sum Ausoniis crimen factura puellis ! 



II, 


5, 


20. 


II, 


8, 


5. 


n, 


8, 


38. 


iii, 


1, 


25. 


in, 


3, 


10. 


iii, 


9, 


11. 


iii, 


10, 


11. 


hi, 


10, 


19. 


ni, 


19, 


13. 


iii, 


20, 


39. 


iii, 


22, 


31. 


iii, 


25, 


11. 


ni, 


30, 


41. 


IV, 


7, 


40. 


IV, 


10, 


27. 


IV, 


11, 


25. 


IV, 


15, 


14. 


IV, 


22, 


9. 


IV, 


25, 


7. 


v, 


4. 


43. 



— 37 — 

Centum illi in prato saepe Senatus erat. V, 1, 14. 

Vidi ego odorati victura rosaria Paesti. V, 5, 61. 

Sed quali adspexit Pelopeum Agamemnona vultu. V, 6, 33. 

Sensi ego, cum insidiis pallida vina "bibi. V, 7, 36. 

Ultimus igitur ordo versuum duas synaloephas continentium, qui 
omnium rainime elegantes exstant, omnino a Tibulli et Lygdami carminibus 
abest, qui vel in iis duplicibus quas admiserunt synaloephis ita caute sunt 
versati, ut duae elisiones nisi attente legentibus non appareant. Lygda- 
mus vero prae ceteris regulam sequitur, duas elisiones nisi in vocali e in 
unum versum non esse admittendas. Sed multo magis regulae elegantiae 
versibus tres elisiones continentibus violantur, quam ob rem Tibnllus cum suis 
ab iis omnino abstinuit, quos undecies admittere Propertius non dubitavit, e 
quibus maxime excusari possunt versus, in quibus est vel bis cum 
alia una, vel semel cum duabus aliis elisionibus elisum legitur; quibus 
proxime accedunt versus, in quibus vocalis e vel ter, vel bis praeter aliam 
vocalem elisam abiecta invenitur, quibus adiungemus illos, in quibus e 
semel et aliae vocales bis, vel vocales graviores ter elisae reperiuntur. Sed 
iam versus secundum ordines enumerabimus : 
«) His olim, ut famast, vitiis ad proelia ventumst. 
Nec forma aeternum aut cuiquamst fortuna perrennis. 
Saepe illam inmundis passast habitare tenebris. 
Et sis qua Ortygia et visendast ora Caystri. 
Saepe illa inmeritae causatast omina lunae. 
/3) Mineque amare aliam, neque ab hac discedere fas est. 
Ille etiam abrepta desertus coniuge Achilles. 
Deiphobumque Helenumque et Polydamanta et in armis. 
Haec eadem ante illam inpune et Lesbia fecit. 

qui versus, quamquam tres tantum elisiones continet, propter hiatum, 
quem per caesurem poeta contegere voluit, praeter elisiones admissum in- 
ter minime bonos reponendus erit. 

y) Atque animam in tegetes putrem expirare paternas. V, 5, 69. 

Aut spatia annorum aut longa intervalla profundi. IV, 21, 31. 

Denique afteremus unum Propertii versum quattuor synaloephas 
continentem : 

Sive illam Hesperiis, sive illam ostendet Eois. II, 3, 43. 

§•4. 

De loco quem synaloephae in versibus optinent. 

Unam regulam, quam satis constanter ab elegiacis servatam vide- 
mus, elisionem admittendam non esse in primam versus arsim, neque in 
primam secundae pentametri partis arsim, neque in ultimum hexametri vel 



II, 


6, 


15. 


III, 


26, 


11. 


IV, 


M, 


17. 


IV, 


22, 


15. 


v, 


4, 


23. 


I, 


12, 


19. 


II, 


8, 


29. 


IV, 


1, 


29. 


III, 


30, 


45; 



— 38 — 

pentametri pedem, neque in ultimam prioris ordinis pentametri arsim, raro 
in ultimam primi hexametri arsim, hic paucis exponere curahimus. 

1. In prima versus arsi apud Tihullum et Tibullianos exceptiones 
inveniri non possunt; apud Propertium vero legimus bis vocem eosdem 
per synizesim proferendam (V, 7, 6, 7) , quae synizesis etiam in ultimo 
pede nonnumquam invenitur, ut apud Tibullum II, 1, 49 alveo, apud Pro- 
pertium IV, 18, 13 Enipeo; tamen pro elisione tenenda non est, quam ob 
rem rectissime L. Muellerus in laude Messallae scripsit (v. 189) ante 
actos loco anteactos. 

2. Inveniuntur autem versus nonnulli (unus apud Tibullum, duo 
apud Propertium), uhi vocalis in prima secundi pentametri ordinis arsi 
elisa legitur; apud Tibullum I, 4, 56: Post etiam collo se inplicuisse vo- 
let; apud Propertium III, 6, 10: Immortalis ero, si altera talis erit; et IV, 
22, 10: Herculis Antaeique Hesperidumque choros; nam 

3. Coniunctio vocis est cum vocali praecedente re vera non est eli- 
sio, ut iam prius adnotavimus, ita ut haec coniunctio in ultimo hexame- 
tri vel pentamentri pede inveniri possit, quin regula violetur ; quae regula 
apud Propertium nonnumquam in voce es adhibitast. 

4. In ultima primi hexametri ordinis arsi nonnumquam apud Pro- 
pertium invenitur vocalis elisa, semel apud Tibullum (I, 7, 61.), nam I, 
2, 59 versus non per semiquinariam caesuram, sed per semiseptenariam 
dividendus esse videtur. Elisio vero in hac arsi tantummodo ante voces e t, 
es, aut permitti potest, ita ut etiam Tibulli versus II, 4, 21, si urgeas, 
per caesuram semiquinariam dividi possit, quamquam melius legas: A mihi 
per caedem et facinus || sunt dona paranda. Si fortasse aliqua, quae per 
varias lectiones vel per coniecturas introducta huc referri possent, omittam, 
veniam mihi concedendam puto. 

Praeter hanc regulam, quam modo exposuimus, nullas dari posse 
arbitror; nam quamquam in thesi pedis primi et in arsi secunda saepius 
quam in ceteris pedibus elisiones inveniuntur, regula tamen nullo modo 
potest definiri. Priusquam tamen huic capiti finem imponamus, Lygdamum 
prae ceteris regulas servasse notabimus, qui tanta arte versus composuit, 
ut ex elisionibus admissis, ex locis iisdem tributis, ex brevibus vel longis 
selectis facile appareat, alium poetam eumque perfectiorem, quam qui libros 
duos priores confecit, librum tertium conscripsisse. 

Caput tertium. 

De caesuris. 

De caesuris in elegiis in genere. 
Quot caesuras, quomodo et quibus in locis poetae Latini eas adhi- 
buerint, quum optime L. Muellerus in libro de re metrica de his rebus dis- 



— 39 — 

putaverit, amplins demonstrare nolumus. Quibus vero modis poetae elegiaci 
a ceteris aberraverint prius exponendum videtur. Ante omnia, ut iam sae- 
pius diximus, considerare debemus, poetas elegiacos non ut docerent, sed 
potius ut delectarent, carmina conscripsisse. Jam vero ut delectarent, car- 
mina ita componere debuerunt ut regulas usu definitas servarent, quin 
nimium illis utendo aures audientium taedio afficerent. Quam ob rem re- 
gula, quae satis certa observandast, apud Latinos caesuram post arsim ter- 
tiam admissam ceteris saepius et melius adhiberi, ab elegiacis ob has caus- 
sas violatast , quia primo alternis versibus pentametri inveniuntur, quibus 
propter leges metricas incisio penthemimeris, quae vocatur, inhaeret, deinde 
vero quia, ut Muelleri verbis utar, „initia rerum et fines aut materiae aut 
temporis significari spatiis" constat, vel ut alio modo rem eandem pronun- 
tiemus, quia saepissime per interpunctiones metrici fines, quin duri fiant, 
in alios mutari possunt. Ex his igitur regulis apparet, quo strictius leges 
metricae in elegiis observentur, eo maiorem incisionum semiquinariarum 
numerum inveniri, ut aequalitas, quae per eandem nimis repetitam incisio- 
nem produceretur, facili et rationali modo servetur, nimia vero singulari- 
tas suppositis aliis incisionibus vitari possit. Ne tamen falsas incisiones 
poetis tribuamus, ipsi tali modo versus composuerunt, ut ex eorum indole 
facile de incisionibus iudicari possit. Eegulae vero fere sunt sequentes: 

1. Incisio semiquinaria in illis versibus est ponenda, in quibus vox 
ultima prioris ordinis per modum appositionis vel attributi cum voce ul- 
tima versus cohaeret. Saepissime quidem in his versibus post incisionem 
nvenitur vox molossica, qua alia incisio prohibeatur, ut hoc versu: Omnia- 
que ingrato || largibar numera somno; tamen adsunt versus plurimi hoc 
modo formati: Cynthia prima suis || miserum me cepit ocellis; vel Ficti- 
lia antiquus || primum sibi fecit agrestis; vel denique secundum normam 
huius pentametri: Nunc agna exiguist hostia parva soli; hoc modo 
formati: Solis aeternast || Phoebo Bacchoque iuventa ; quae incisio, quamvis 
durior appareat, etiam versibus hoc modo conscriptis vindicari debet : Tem- 
pus erit cum me || Veneris praecepta ferentem. 

2. Eadem incisio debet poni in illis versibus, in quibus vox post 
tertiam arsim scripta cohaeret eodem quo supra diximus modo cum ultima 
versus voce; ubi iterum saepe post caesuram molossicam legimus voccm 
qua alia incisio excludatur, ut hoc versu : Naturaeque decus 1 1 mercato per- 
dere cultu; plerumque vero vocem anapaesticam vel spondaicam, ut his 
versibus: Sed pariter miseri || socio cogemur amore; Tum grave servitium |l 
nostrae cogere puellae; vel denique eodem quo prius modo: Nec mihi Cas- 
siope || salvam vis ura carinamst. Saepissime tamen in his versibus voces 
ultimas per formam verbalem, etiam participii coniunctas videmus, rarius 
per formam nominis. 

Huc revocare possumus formas versuum, in quibus post tertiam ar- 
sim subiectum invenitur, forma verbi ultimo loco posita, ut hoc versu: 
Cum tibi praesertim || Phoebus sua carmina donet. 



— 40 — 

Duae quas adtulimus regulae coniunctae eandem incisionem requi- 
runt, ut in versibus: Et te circum omnes || alias irata puellas; I quaeso 
et tristes |j istos conpone libellos; nisi hos versus ad ultimum semisepte- 
nariarum casum referre malueris. Quia de his dubitamus postea (§ 3, 7.) 
etiam ad versus semiseptenariam habentes referemus. 

3. Eadem incisio debet poni in versibus, in quibus post tertiam ar- 
sim accusandi vel generandi vel dandi casus invenitur, qui cum verbo vel 
cum nomine sive ultimo loco posito sive inmediate sequente integerrime 
eohaeret, ut his versibus: 

At vos qui sero // lapsum revocatis amici. 

Non tamen ausus eram // dominae turbare quietem. 

Subiecto leviter // positam temptare lacerto. 

4. Incisio adest semiquinaria, si post tertiam arsim ut, ne, quin, 
quod, infinitivus vel accusativus cum infinitivo legitur ut his versibus: 

Non ego nunc vereor // ne sim tibi vilior istis. 
Non illis studium // volgo conquirere amantes. 

5. Denique semiquinaria debet vindicari iis versibus, in quorum 
prima parte duae voces respondent duabus partis posterioris, forma verba- 
lis semper in ultima parte posita, ut his versibus: 

Compositos levibus // radiis patefecit ocellos. 
Nec Phrygium falso // traxit candore maritum. 
Pomosisque ruber // custos ponatur in hortis. 

6. His regulis quibus fere semper, si finem materiae interpunctione 
expressum adiungas, incisiones semiquinariae designantur, paucas suptilio- 
res addemus. Si enim ante caesuram nomen invenitur et forma verbi in 
fine versus, vel si post caesuram forma verbi positast, vel si post tertiam 
arsim vocabulum legitur, quod ex usu loquendi cum alio in fine posito 
cohaerere debeat, vel si post tertiam arsim duae voces leguntur, quae sive 
per praepositionem sive per modum attributi inter se coniunctae sunt, vel 
si aceusandi aut dandi casus dependet a forma verbi, vel generandi casus 
a forma nominis loco paenultimo positi, incisio semiquinaria ponendast, ut 
his versibus: 

A mea contemptus // quotiens ad limina curris. 
Nec tibi nobilitas // poterit succurrere amanti. 
Te bellare decet // terra, Messalla, marique. 
Janua iam pateas // uni mihi, victa querellis. 
Non ego tellurem // genibus perrepere supplex. 
Et modo solvebam // nostra de fronte corollas. 
At tu qui laetus // rides mala nostra, caveto. 

7. Incisionem semiseptenariam apud elegiacos paucis exceptionibus 
admissis, inveniri, ubi pro caesura virili in tertio pede caesura feminea 
legetur, post L. Muellerum demonstrare superfluuni esse videtur: notamus 
tantum, sub hac conditione fere semper hephthemimerim cum trithemimeri 
coniungi. Verissime tamen idem auctor p. 183 addit: „Sed enim salva ele- 



— 41 — 

gantia abesse potest trithemimeris , cum in tertia arsi orationis pars erit 
finita. Hac autem sub conditione hephthemimerim fere optinere verumst, 
si post quartam arsim cum verbo finiatur sententia, quali habes metro hoc : 
Oscula libavit natae, dehinc talia fatur". 

Jam finitur sententia non solum ante maiorem, quae vocatur, in- 
terpunctionem, ut hoc versu: 

Nunc desiderium superest: nam cura novatur; 
vel ante minorem, ut his versibus: 

Nec sinit occurrat quisquam, qui corpora ferro. 
Non ego laudari curo, mea Delia, tecum; 
sed etiam ante aliam sententiae partem per coniunctiones et, que, nec, seu, 
sim coniunctam, ut his versibus: 

Ferte per extremas gentes // et ferte per undas. 
Jam subrepet iners aetas // nec amare licebit. 
At vos exiguo pecori // furesque lupique. 
Saepissime vero verba duo ultima ante caesuram posita inter se 
cohaerent eodem casu. Haec regula etiam ad attributa et appositiones trans- 
lata valorem recipit, ita ut si appositio versum compleat, hephthemimeris 
ponenda sit, ut hoc schemate: 

Hunc duo sectati fratres // Aquilonia proles; 
sin autem appositio non compleat versum, saepius penthemimeris quam 
hephthemimeris seligatur. Sic hephthemimeris ponatur hoc versu : 

Tu licet Antiopae formam // Nycteidos et tu; 
penthemimeris vero melius ponatur lioc schemate: 

Sed droles Semeles // Bacchus doctaeque sorores. 
Denique etiam in contrariis, quae modo iam exposito proferuntur, semi- 
septenaria ponendast: 

Vos quoque felicis quondam // nunc pauperis agri. 
8. Praeter duas, quas modo exposuimus, regulas minores subtiliores- 
que nonnullae addi possunt. 

cc) Si verbum inpersonale piget , taedet, iuvat, sim. alia voce non inter- 
missa, post caesuram semiquinariam legitur, caesura in hephthe- 
mimeriin mutetur. Saepe iam ex versus indole, ubi poni debeat cae- 
sura concludere possumus; est ubi minus ante oculos ponatur. Con- 
feras hos versus: 

Nec tamen interdum pudeat // tenuisse bidentes. 
Non agnumve sinu pigeat // fetumve capellae. 
Sed tamen ut tecum liceat // Cerinthe, vagari. 
Haec autem regula in illis versibus non est adhibenda, ubi iam per 
interpunctionem sive alio modo penthemimeris positast, ut hoc versu : 
Haec alii cupiant, // liceat mihi paupere cultu. 
Nulla tamen modo ad cetera verba regula transferri debet, quum 
cetera verba, praecipue possum et prosum semper ad ultimam 
versus partem pertineant. Secundum hanc regulam definire possumus, 
ubi in his versibus caesura poni debeat: 



— 42 — 

Oniveam quae te // poterit mihi reddere lucem! 

Longa dies homini // docuit parere leones. 

Ille meos numquam // patitur requiescere postes. 

Et mala siqua tibi // dixit dementia nostra. 

Quarum nulla tuos // potuit convertere mores. 

Quin etiam sedes //' iubeat si vendere avitas ; 
quorum ultimos eo consilio adposuimus, ut nonnumquam etiam 
aliis adhibitis mediis poetas regulam firmasse monstraremus. 
£) Si duae voces inter se cohaerentes ab arsi tertia incipiant desinant- 

que in arsi quarta, et 
y) si vox in arsi quarta desinens cum priori . coniungi debeat , quas 
in accusandi casu positas legimus, subiectum vero vel forma verba- 
lis sequatur, iterum hephthemimeris ponendast, ut his versibus: 

Quid credam? nempe haec eadem // se dixit amores. 

Ille sacras pueri sortes // ter sustulit ilii. 

Et quodcumque mihi donum // novus educat annus. 
d) Denique ponatur hephthemimeris, si genetivus cum nominativo vel 
cum accusativo coniunctus inveniatur in ultimis prioris ordinis pe- 
dibus, ut his versibus: 

Non ego divitias patrum // fructusque requiro. 

Nec tibi gemmarum quidquid // felicibus Indis. 

Pavit et Admeti tauros // formosus Appollo. 
Quibus regulis expositis iam videre possumus, quo modo poetae, de 
quibus tractamus, caesuras posuerint. 

§•2. 
De singulis caesuris semiquinariis. 

Priusquam illas eaesuras enumerabimus, quas propter regulas modo 
expositas in elegiis legimus, illas iam proferemus, quas necessitate versuum 
positas agnoscimus. Hae vero sunt triplicis generis ; debet enim caesura 
semiquinaria admitti propter voces longiores, semiseptenariam non permit- 
tentes, ut hoc versu: 

Quid me scribendi ! tam vastum mittis in aequor; 
vel propter interpunctionem post tertiam arsim positam : 

Digna quidem facies, pro qua vel obiret Achilles; 
vel denique propter caussas duas, quas exposui, coniunctas ut hoc versu : 

At magnus Caesar. Sed magnus Caesar in armis. 

Versus igitur, quibus caesura necessaria semiquinaria inest, permulti 
inveniuntur; sunt enim apud Propertium nongenti unus, apud Tibullum 
ducenti triginta quattuor, apud Lygdamum sexaginta duo, totidem apud 
laudatorem Messallae. 

2. Versus vero schema primum caesurarum continentes, 

Cynthia prima suis |j miserum me cepit ocellis, 
leguntur apud Propertium trecenti octoginta duo , apud Tibullum unde- 



. II, 


8, 


35. 


III, 


3, 


15. 


III, 


5, 


7. 


III, 


13, 


1. 


v, 


7, 


95. 




6, 


21. 



— 43 — 

septuaginta, apud Lygdamum septemdecim, in laude Messallae quinquaginta 
quattuor; quibus adnumerari possunt septem Properti, duo Tibulli versus 
hoc schema prae se ferentes : 

Tarpeiusque pater || nuda de rupe tonabat; 
et Tibulli I, 4, 37: Solis aeternast || Phoebo Bacchoque iuventa. 

Secundum hanc regulam ver^us nonnulli (quinque Properti, unus 
Lygdami) formati sunt, quamquam paullo alio modo: 

Omnia formosam || propter Briseida passus. Proj 

Evolat heu nostro || quoniam de pectore nusquam. 

Desit odoriferis || ordo mihi lancibus, adsint. 

Quid fles abducta || gravius Briseide quid tles. 

Haec postquam querula || mecum sub lite peregit. 

Convenit iratus || nimium nimiumque severus. Lygd. 

3. Schemate hoc versu expresso : 

Flebis non tua sunt || duro praecordia ferro; 
Propertius usus est centies septuagies ter, Tibullus quinquagies, Lygdamus 
vicies ter, laudator Messallae decies novies ; quibus versibus adiungi possunt 
Tibulli tres, Properti sedecim, Lygdami duo, laudatoris Messallae tres hoc 
modo formati: 

Cum tibi praesertim || Phoebus sua carmina donet. 

4. Ad schema: 

At vos, qui sero || lapsum revocatis amici; 
referri possunt versus sexaginta sex Properti, Tibulli viginti quinque, 
Lygdami et laudatoris Messallae septeni. Praeter hos etiam Tib. I, 3, 51 : 

Parce pater timidum || non me periuria terrent; 
huic schemati recte adtribui videtur. 

5. Earissime schemate hoc: 

Nec Phrygium falso || traxit candore maritum; 
poetae usi sunt; invenimus enim tantum quinquies apud Propertium, semel 
apud Tibullum, cui secundum addas versum I, 3, 75 : 

Porrectusque novem || Tityos per iugera terrae. 

6. Versus semiquinaria praediti secundum regulam huius versus: 
Quare quid possit || mea Cynthia, desine Galle; 

inveniuntur apud Propertium viginti quattuor, apud Tibullum quattuordecim, 

apud Lygdamum et in laude Messallae quaterni ; praeterea Properti I, 9, 15 : 

Quod si non esset || facilis tibi copia, nunc tu; huc referendus est. 

7. Regulam hoc versu expressam: 

Nec tibi nobilitas || poterit succurere amanti; 
Propertius secutus est sexagies septies, Tibullus vicies quinquies, Lygdamus 
et laudator Messallae senis versibus. 

8. Schemate sequenti: 

Mi neque amare aliam 1 1 neque ab hac desistere fas est ; 
Propertius usus est decies octies, Tibullus bis, Lygdamus semel, laudator 
Messallae ter. 



— 44 — 

9. Formam sequentem: 

Et modo solvebam || nostra de fronte corallas; 
Propertius adhibuit bis, Tibullus semel. 

10. Ultimam formam regularem : 

Non illis studium ][ volgo conquirere amantes; 
Propertius adhibuit duodecies, Tibullus quinquies, Lygdamus et laudator 
Messallae singulis versibus. Nescio an Properti versus I, 18, 15 huic ordini 
attribui possit: 

Ut tibi sim merito || semper furor et tua flendo. 
Iam restant versus undeviginti apud Propertium, sex apud Tibullum, 
tres apud Lygdamum, tres in laude Messallae, quibus propter caussas sup- 
tiliores caesuras semiquinarias tribuere debemus. Sunt vero apud Propertium : 

Interdum leviter jj mecum deserta querebar. 

At quo sis humilis || magis et subiectus amori. 

Sic mihi te referas |j levis ut non altera nostro. 

Omnia consuevi || timidus perferre superbae. 

Templa Pudicitiae || quid opus statuisse puellis. 

Adspice uti caelo || modo sol modo luna ministret. 

Cernere uti possis // voltum custodis amari. 

Namque in amore suo |j semper sua maxima cuique. 

Nunc admirantur || quod tam mihi pulchra puella. 

Tristia iam redeunt || iterum sollemnia nobis. 

Qualis et Eurotae || Pollux et Castor harenis. 

Quod superest vitae || per te et tua cornua vivam. 

Ante fores templi || crater antistitis auro. 

Arboreasque cruces || Sinis et non hospita Grais. 
f Ula velit poterit |j magnes non ducere ferrum. 

Ingerat Apriles || Iole tibi, tundat Amycle. 
f Frangit et attollit || vires in milite caussa. 

Kectius hinc traxit j| Phoebus monimenta quod eius. 

Maenalio iacuit 1 1 pulsus tria tempora ramo. 
quorum duobus, quibus signum (t) adposuimus, melius 
tenariam tribuere possemus. 

Sex vero Tibulli versus sunt hi: 

Ipse boves mea si // tecum modo Delia possim. 

Nunc Iove sub domino /7 caedes et vulnera semper. 

At scelerata iacet // sedes in nocte profunda. 

Haec foribusque manet // noctu me adfixa proculque. 

Ure meum potius // flamma caput et pete ferro. 

Saepe ego cum dominae // dulces a limine duro. 
Apud Lygdamum tres notatu digni : 

Nam grave quid prodest // pondus mihi divitis auri. 

Sed proles Semeles / Bacchus doctaeque sorores. 

Quid fraudare iuvat // vitem crescentibus uvis. 



I, 3, 


43. 


I, io, 


27. 


I, 18, 


11. 


I, 18, 


25. 


II, 6, 


26. 


III, 15, 


35. 


HI, 17, 


9. 


III, 20, 


31. 


HI, 22, 


1. 


III, 31, 


1. 


IV, 13, 


17. 


IV, 16, 


19. 


IV, 16, 


37. 


IV, 22, 


37. 


V, 5, 


9. 


V, 5, 


35. 


V, 6, 


51. 


V, 6, 


67. 


V, 9, 


15, 


fortasse semisep- 


I, 2, 


71. 


I, 3, 


49. 


I, 3, 


G7. 


I, 6, 


61. 


I, 9, 


21. 


II, 6, 


47. 


3. 


11. 


4, 


15. 


5, 


19. 



— 45 — 

In laude Messallae tres: 

Facta queat dictis // nt non maiora supersint. 6. 

Nec tamen hinc aut hinc // tibi laus maiorve minorve. 40. 

Iusta pari premitur // veluti cum pondere libra. 41. 

Postremo, ut errores praescindamus, notanms, saepe versibus a no- 
bis semiquinariam vindicari, in quibus, nisi alia regula interveniat, semi- 
septenaria ponenda esse videri possit, quod facile uno exemplo demonstrare 
potest. Nam versui : Ure meum potius flamma caput et pete ferro ; semi- 
quinariam tribuere debemus eam ob caussam, quod caesura bucolica cum 
semiseptenaria coniungi regulariter nequit. Attamen libenter confitemur 
saepissime iudicium non re, sed potius opinione formatum proferri, ita ut 
illos, qui aliter sentiant, nos non re ipsa, sed iudicii protervitate nostris- 
que praesumptionibus, ut vocantur, errasse existimaturos esse speremus; 
quod eodem modo de caesuris semiseptenariis dictum esse volumus. 

§• 3. 

De ceteris praeter semiquinariam caesuris admissis. 

Una prae ceteris caesura hephthemimeris hic nobis tractanda 
relinquitur, de aliis pauca tantum addemus. Iam caesura hephthemimeris 
cum trithemimeri coniuncta, ut hoc versu: 

Hoc utinam / spatiere loco // quocumque vocabis; 
invenitur apud Propertium centies vicies sexies, apud Tibullum centies vicies 
octies, apud Lygdamum tantum ter, in laude Messallae vicies septies; praeter 
quos apud Tibullum quinque versus inveniuntur, quibus, quia caesuram femi- 
neam apud hunc poetam non admittimus, eandem caesuram tribuere debemus. 

Sic venias / hodierne : tibi // dem turis honores. 

A lapis est / ferrumque, suam // quicumque puellam. 

At nobis / Pax alma, veni // spicamque teneto. 

Dicamus / bona verba (venit // natalis) ad aras. 

Pone metum, / Cerinthe; deus // non laedit amantes. 
2. Versus in quibus hephthemimeris sola invenitur, 
vero exulat, ut hoc versu: 

Hic ego pastoremque meum // lustrare quotannis; 
apud Propertium septemdecim , apud Tibullum undecim , tres apud lauda- 
torem Messallae leguntur. Praeter hos duo Tibulli versus: 

Quisquis amore tenetur, eat // tutusque sacerque. I, 2, 27. 

Desine dissimulare: deus // crudelius urit. I, 8, 7; 

eandem regulam sequuntur, nam ea, quae L. Muellerus d. r. m. p. 201 
docet, omnino probamus, inprobanda tamen existimantes, quae p. 200 
scripsit. Caesura enim hephthemimeris sine trithemimeri apud Lygdamum 
inveniri non potest, nisi versu 17 eligiae sextae : 

Haec amor et maiora valet; sed poscite Bacchi: 
in quo versu sine dubio trithemimeris poni debet, nam post vocem et ab 



I, 


7, 


59. 


I, 


10, 


59. 


I, 


10, 


67. 


II, 


2, 


1. 


IV, 


4, 


15. 


trithemimeris 



H, 9, 


9. 


II, 6, 


29. 


III, 6, 


3. 


V, 5, 


21. 


IV, 5, 


39. 



— 46 — 

orrmibus caesuram admitti saepius invenimus, sic Propertius scripsit : Haec 
certe deserta loca et // taciturna querenti; Tibullus vero in versu, quem 
modo descripsimus (I, 8, 7), eodem modo caesuram adhibuit, quem in versu 
a Muellero adlato: 

Labitur exanimisque, tremens procumbit hunribos; adhibitum vide- 
mus. Ne tamen propter opinionem solam haec protulisse videamur, versus 
enumerabimus, ubi eandem caesuram apud elegiacos invenimus. Schema 
igitur sequens: 

Hic ego pastoremque meum lustrare quotannis; invenitur apud Ti- 
bullum I, 1, 35; 2, 63; 10, 37; II, 1, 35; 3, 71; 5, 11; IV, 6, 13; in ce- 
teris versibus quinque vox post primum trochaeum desinit neque caesura 
trithemimeris legitur. Sed peius Propertius scripsit : 

Nec non exanimem amplectens Briseis Achillem. 

Illa puellarum ingenuos corrupit ocellos. 

Nec sic errore exacto laetatus Ulixes. 

Si te Eoa Dorozantum iuvat aurea ripa. 

Me quoque consimili inpositum torqtferier igni. 

Haec aliaque minus limata apud Tibullum non inveniuntur; versus 
vero I, 2, 27 digne cum illo comparatur, quem Muellerus ex laude Mes- 
sallae adtulit: 

Erigoneque Canisque neget ne longior aetas. 11. 

Denique ut hoc adnotemus, omittitur incisio post tertium trochaeum 
decies apud Tibullum, octies apud laudatorem Messallae, semel tantum 
(1, 17) apud Lygdamum. Sed de his iam satis dictumst. 

3. Tertia forma caesurae semiseptenariae : 
Hostis siquis erit nobis, //' amet ille puellas. 
Ferte per extremas gentes // et ferte per undas; 

invenitur apud Propertium octogies quater, apud Tibullum sexagies quinquies, 
quinquies apud Lygdamum, novies in laude Messallae. 

4. Formas sequentes: 

Illa favet seu qui iuvenis // nova limina temptat. 

Tu licet Antiopae formam // Nycteidos et tu ; 
invenimus apud Propertium tricies, vicies septies apud Tibullum, novies 
apud Lygdamum, in laude Messallae quater. 

5. Kemanent formae subtiliores: 

Me legat adsidue post haec // neglectus amator. 

Nec tamen interdum pudeat // tenuisse bidentes. 

Inveniam tamen e multis /7 fallacibus unam. 

Unicuique dedit vitium // natura creato; 
quas praeter secundam et ultimam, pro qnibus singula exempla invenire 
possumus, Lygdamus vitavit, Tibullus caute (octies tantum) adhibuit, 
Propertius vicies quater versibus inseruit. 

Versus Tibulli (I, 9, 67) : Tune putas illam pro te disponere crines : 
respondet Properti I, 8, 17; et Tibulli versus II, 4, 21: A mihi per cae- 
dem et facinus // sunt dona paranda ; respondet Properti IV, 1, 61. 



— 47 — 

6. Supersunt versus decem Properti, unus Lygdami, tres laudatoris 
Messallae, quibus propter varias rationes semiseptenaria tribuere debemus. 
Numcros versuum, ne longius rem tractemus, adponemus; apud Propertium 
I, 4, 21; 9, 13; 18, 5; II, 4, 9; III, 7, 17; 8, 55; 26, 11; 27, 17; IV, 
1, 43; 15, 25; V, 5, 43; apud Lygamum 3, 1; in laude Messallae 8, 147, 204. 

7. De ceteris caesuris quid proferri possit, breviter exponi postest, 
quia praeter unum laudatoris Messallae versum: 

Non amor et fecunda Atlantidos arva Calypsus 77, in quo versu eo- 
dem modo ac in Properti II, 3, 31 : 

Nec semper nobiscum humana cubilia vises ; semiquinaria poni debet, 
quae Prop. IV, 1, 29: 

Deiphobumque Helenumque et Polydamanta et in armis ; etiam vin- 
dicari debet, in Tibulli carminibus nihil invenitur, de quo amplius trac- 
tandum esset. Octo vero apud Propertium leguntur versus, qui revera so- 
lam caesuram femineam admittunt, e quibus quattuor praeter illam secun- 
daria tvithemimeri praediti sunt : 

Seu mihi sunt / tangenda // novercae pocula Phaedrae II, 1, 51. 

Non ferrum / crudele // neque esset bellica navis. III, 7, 43. 

A pereat / quicunque // meracas repperit uvas. III, 31, 27. 

Ut nostris / tumefacta // superbiat Umbria libris. V, 1, 63. 

Loco trithemimeris in duobus versibus secunda feminea caesura 
positast : 

Cum te iussit / habere // puellam cornua Iuno. III, 31, 9. 

Et graviora / rependit // iniquis pensa quasillis. V, 7, 41. 

Secunda caesura omnino dest in versu: 
Non me moribus illa // sed herbis inproba vicit. IV, 5, 25. 

Denique unum versum adponemus, qui, si apud Tibullum inveniretur, 
a caesura feminea inmunis existimari posset, cui tamen, quia in Properti 
carminibus exstat, femineain tribuere debeamus: 

Tot noctes periere; nihil pudet? adspice cantat. III, 14, 5. 

Nescio an idem dicendum sit de versu II, 5, 3: 
Haec merui sperare? dabis mihi, perfida, poenas. 

8. Ut omnia caesurarum exempla complevisse videamur, unum 
exemplum afferemus, ubi nulla omnino caesura inveniri potest, versum 
Properti : 

Quem modo felicem invidia admirante ferebant. III, 9, 11. 

quam formam ceteri cautissime vitarunt. 

9. Si vero ad ultimam partem huius capitis perveniamus et colla- 
tionem poetarum, qualem e carminibus facere possumus, quum de caesuris 
loquimur, instituamus, facillime perspicere possumus, Tibullum prae ceteris 
caesuras semiseptenarias, quas admisit, ita formasse, ut caesuras et semi- 
ternariam et trochaicam post tertiam thesim posuerit; eundem ceteras 
quoque formas, parcius vero quam semiseptenariam cum semiternaria, ad- 
hibuisse; Lygdamum primam formam fere omnino abiecisse, ceteras tamen 



— 48 — 

alias alio modo carminibus inseruisse; laudem Messallae proxime abesse a 
carminibus Tibulli; maxime a Lygdami versibus; Propertiam et in admit- 
tendis et in formandis caesuris semiseptenariis Ljgdamo simillimum exi- 
stere, una tamen re ab omnibus differre, quod plurimos versus semiquina- 
riam continentes ita formaverit, ut alia caesura admitti nequeat. Regulam 
igitur, quam Tibullus in formandis semiseptenariis adhibuit, Propertius in 
semiquinariis, Lygdamus in neutris probe servaverunt. Denique, si pulchram 
carminum indolem per caesuras creatam inspiciamus, facere non possumus, 
quin Tibullum ceteris praeferamus, et, quamquam ceteris in capitibus 
Lygdamuni severiorem invenerimus, hac in re istum Tibullo vel etiam 
laudatori Messallae postponendum et vix Propertio praeferendum esse cen- 
seamus. 



Caput quartum. 

De finibus ordinum metricorum. 

§. i. 

De finibus versuum hexametrorum. 

Ordines metricos, quum vel per caesuras vel per versuum fines effician- 
tur, inter se varios esse, ante caesuras singulos tantum pedes amplecti, in 
fine versuum ad unum dimidiumque pertinere a L. Muellero recte demon- 
stratumst. Adsumptis igitur regulis, quas idem d. r. m. p. 208 sq. de re- 
gularibus versuum finibus exposuit, nobis inquirendumst, quomodo poetae 
elegiaci versuum et metricorum finium clausulas formaverint. De paucis 
Sulpiciae versibus in iis tantum locis , ubi a regulis deviare videntur, 
loquemur. 

1. Pro prima regula, versuum et primo quidem hexametrorum fines 
per verba metrum exaequantia formari, plurima apud omnes inveniuntur 
exempla, hoc modo formata: 

Frigida tam multos placuit tibi Cyzicus annos; qui versus exitus 
in Tibulli carminibus invenitur ducenties semel, quadragies quinquies apud 
Lygdamum, septuagies sexies in laude Messallae, quingenties septuagies 
quater apud Propertium. 

2. Pro secunda regula, per verba etiam longiora, si modo exeant 
in rhythmos, iure licitos ordines metricos finiri posse, tripli cimod oexempla 
invenimus. 

a) Modus communior is est, quo pes sextus incipit a secunda syllaba 
ultimae vocis, quae est trium syllabarum, pes vero quintus a prima 
vocis dissyllabae, ut hoc versu : 



— 49 — 

Navita de ventis, de tauris narrat arator; quem versus finem 
Tibullus posuit quadragies sexies, Lygdamus vicies semel, laudator 
Messallae vicies sexies, Propertius quadringenties quadragies semel. 
b) Pes quintus potest incipere a secunda syllaba vocis quattuor sylla- 
barum, vel a tertia vocis quinque syllabarum, sextus vero consistere 
verbo metrum exaequante, ut his versibus: 

Saepe ego temptavi curas depellere vino. 

Urbi festus erat, dixere Parilia patres. 

Iuro ego fatorum nulli revolubile carmen; 
secundum quos modos, quamquam primus saepius ceteris ponitur 
Tibullus formavit fines versuum nonaginta et unius, undetriginta 
Lygdamus, laudator Messallae quinquaginta et octo, Propertius du- 
centorum sexaginta duorum; exempla vero paucissima inveniri pos- 
sunt, ubi pes sextus uno constat vocabulo, pedes vero quintus et 
quartus etiam uno vocabulo consistunt. In quinque Properti exem- 
plis huc pertinentibus pes quartus semper est spondeus: 

Gorgonis et satius fuit obdurescere vultu. III, 20, 13. 

Et si iam pecces, deus exorabilis illest. III, 28, 11. 

Atque ubi iam Venerem gravis interceperitaetas. IV, 4, 23. 

Iunonis facito votum inpetrabiledixi. V, 1, 101. 

Hic dulces cerasos, hic auctumnalia pruna. V, 2, 15. 

in altero laudatoris Messallae dactylus legitur: 

Nam seu diversi fremat inconstantiavulgi. 45. 

Horrea fecundas ad deficientia messes. 185. 

Tibullus et Lygdamus arte metrica hos exitus nimis liberos 

vitaverunt. 
c) Versus exitus potest ita formari, ut ultimus pes incipiat a secunda 
vocis ultimae syllaba, pes vero quintus a secunda vel a tertia vocis 
paenultimae syllaba, ut his versibus: 
a) Di patrii, purgamus agros, purgamus agrestes. 
§) Hinc Titiens Eamnesque viri Liiceresque coloni. 
y) Disce quid Esquilias hac nocte fiigarit aquosas. 
d) Interea cave sis nos aspernata sepultos; 
inter quas formas, quamvis eodem modo coniunctae appareant, prima 
a poetis ceteris longe praefertur, praesertim quum in forma tertia post 
trochaeum quartum incisio , quam etiam caesuram podicam vocant, 
inveniatur , in quarta vero forma pedes quartus et quintus coniuncti 
sirit. Finera, quem primo loco posuimus, Tibullus habet centies 
tricies quinquies, Lygdamus tiicies quinquies, laudator Messallae un_ 
devicies, Propertius trecenties octogies bis; finem secundum Tibul- 
lus posuit quadragies semel, Lygdamus undecies, laudator Messallae 
octies, Propertius centies quater; finem tertium invenimus apud Ti- 
bullum ter (I, 9, 83; IV, 5, 15; 13, 13), apud Propertium vicies 
septies, finem quartum apud Tibullum et in laude Messallae singu- 

4 



— 50 — 

lis locis, decies quater aptid PrOpertium. Cur formam tertiam, quae 
primae simillima apparet, tam caute evitarint poetae, iam L. Muel- 
lerus indicavit de incisione post quartum trochaeum disserens; ta- 
men non est cur Lygdamum ceteris strictiorem melioremve hac in 
re praedicemus, quum etiam Tibullus in libro primo semel tantum 
incisionem trochaicam admiserit. Sed de hac re pauca in fine addemus. 

Formas, quas cum iis, quas modo laudavimus, componere posse- 
mus, paucas apud elegiacos invenimus, quoniam quo perfectius poema 
est, eo rarius his et similibus formis dedecoratur. 

Formam hanc: 

Maecenas nostrae pars invidiosae iuventae; Tibullus bis 
(II, 1, 61; 5, 93), Propertius quater (II, 1, 39, 73; III, 19, 13; V, 
1, 79) usus est, praeter quos apud Propertium versus minus ele- 
gantes secundam hanc regulam formatos legimus: 

Nam cursus licet Aetoli referas Acheloi. III, 32, 33. 

Hoc etiam grave erat, nulla mercede hyacinthos. V, 7, 33. 

Sed thyio thalamo aut Oricia terebintho; IV, 6, 49. 

quas formas Tibullus cum suis vitavit. 

3. Tertiam regulam, ad pedem explendum monosyllabum arripi a 
trochaeo vel a monosyllabo longo praecedente, aut disyllabum longum 
vel duo monosyllaba brevia ad monosyllabum longum trahi, variis modis 
poetae adhibuerunt. 

a) Ultimus pes, ut primum modum explicem, primam regulam sequitur, 
quem praecedit vox monosyllaba ad pedem quintum explendum, qui 
vel a prima vel a media quadam vocis antepaenultimae syllaba 
incipit. 
a) Forma igitur prima erit haec: 

At rnagnus Caesar. Sed magnus Caesarin armis; 
quam vicies bis apud Tibullum, semel apud Lygdamum, decies in 
laude Messallae, quadragies quater apud Propertium invenimus; 
quam Lygdamus improbasse videtur, illa tantum utens, ubi nomine 
proprio licentiam sibi vindicavit: 
Convenit ex aequo nec torvus Liber in illis. 6, 19. 
/S) Si pes quintus a media syllaba incipiat, longe usitatissimus mo- 

dus est, si prima vocis palimbacchicae ( "—) syllaba thesim 

quartam complet, ut hoc versu: 

Ergo cum tenuem fuero mutatus in umbram; 
quem modum etiam Lygdamus quater adhibuit, Tibullus vicies se- 
mel, laudator Messallae quater, Propertius quadragies semel. 
y) Pes vero quintus etiam incipere potest a syllaba tertia vocis 
rhythmum paeonis tertii (— ->— ' — ^) habentis, hoc modo : 

At tu natalis multos celebrande per aunos; 
quam formam Tibullus septies adhibuit, Propertius undevicies, Lyg- 
damus et laudator Messallae vitaverunt. 



— 51 — 

d) Praeter has formas regulares tres versus apud Propertium inve- 
niuntur , qui quodammodo ad tertiam regulam pertinent, qui 
vero propter caussas prius expositas pro minus limatis haberi 
debent : 

A valeat, Phoebum quicumque moratur in armis. IV, 1, 7. 

Haec e^o non ferro, non igne coactus et ipsa. IV, 24, 11. 

Si dabit haec multas, fiam inmortalis in illis. III, 7, 39. 

b) Alter modus, quo tertiam regulam adhibitam invenimus, is est, quo 
a) vox disyllaba voci longae adiungitur, quale invenimus hoc versu : 

Adstitit Augusti puppim super et nova flamma; 
quem modum versibus finem imponendi Tibullus adhibuit decies sexies, 
laudator Messallae ter, Propertius decies quinquies, Lygdamus vitavit. 

p) Pro voce disyllaba apud Propertium in duobus versibus binas 
voces monosyllabas legimus: 
Iste quod est, ego saepe fui, sed fors et in hora. II, 9, 1. 

Ipsa tuam serva prolem, Venus; hoc sit in aevuni; IV, 3, 19. 
quam formam Tibullus ejusque asseclae spreverunt. 

c) Tertio modo, quo versus servata hac regula concludi possunt, pes 
ultimus in duo secatur monosyllaba, sive dactylo praecedente : 

Caesaris haec virtus et gloria Caesaris haec est; 
quem modum semel Tibullus (I, 4, 63), Propertius decies quinquies adhi- 
buit; sive voce ionica a maiore ut hoc Sulpiciae versu IV, 11, 5: 

At mihi quid prosit morbos evincere cum tu; 
quam formam praeter hunc Sulpiciae versum invenimus sexies apud Pro- 
pertium; sive voce paeonem secundum continenti, quam formam, ut minus 
bonam, Propertius adhibuit his versibus: 

At tu seu mollis qua tendit Ionia seu qua. I, 6, 31. 

Tum me vel tragicae vexetis Erinyes et me. III, 13, 29; 

qui tamen versus propter nomina propria excusari possunt. 

d) Quartus modus, quo hanc regulam adhibitam invenimus, vel est 
coniunctio primi modi cum tertio, vel secundi cum tertio. 

«) In priori casu pes quintus eodem modo formatur, ut primo loco 
exposuimus, pes vero sextus binis monosyllabis constat, quam 
formam Propertius sexies adhibuit his versibus: 

me felicem! o nox mihi candida et o tu. 

Consuluitque striges nostro de sanguine et in me. 

Quo me fama levat terra sublimis et a me. 

Cur furibunda mero mensam propellis et in me. 

Hoc mihi, Maecenas, laudis concedis et a test. 

Solus amans novit, quando periturus et a qua. 

/3) In secundo casu pes sextus formatur duobus monosyllabis, pes 
vero quintus monosyllaba cum disyllaba voce coniuncta, quales 
legimus hos versus: 



III, 


7, 


1. 


V, 


5, 


17. 


IV, 


1, 


9. 


IV, 


7, 


3. 


IV, 


8, 


59. 


HI, 


23, 


11. 



I, 


6, 


1. 


II, 


4, 


45. 


II, 


5, 


111. 


I, 


6, 


63. 


II, 

s. 


4, 


59. 

28. 
107. 
108. 
168. 
194. 
205. 



— 52 — 

His saltem ut tenear iam finibus! hei mihi si quis; apud Prop. 
II, 4, 1, ubi tamen Muellerus scripsit siquis, et apud Sulpiciam IV, 10, 1 : 

Gratumst, securus multum quod iam tibi de me. 

4. Omnia, quae hucusque exposuimus, exempla legibus metricis com- 
posita sunt; nunc enumerabimus exempla, quibus poetae regulas violarunt. 
Sunt vero duplicis generis, nam 

a) partem nimia libertate in admittenda regula tertia poetae conscrip- 
serunt, quales versus invenimus apud Tibullum quinque, sex in laude 
Messallae, quinque apud Propertium hos: 

Semper ut inducar, blandos offers mihi voltus. Tib. 

At bona, quae nec avara fuit, centum licet annos. 

Usque cano Nemesim, sine qua versus mihi nullus. 

Vive diu mihi dulcis anus ; proprios ego tecum. 

Si modo me placido videat Nemesis mea vultu. 
in laude Messallae: 

Nam quamquam antiquae gentis superant tibi laudes. 

Nam bellis experta cano! testis mihi victae. 

Fortis Japydiae miles, testis quoque fallax. 

Temperat alter et alterius vires necat aer. 

Adversis hiberna licet tumeant freta ventis. 

Seu matura dies celerem properat mihi mortem. 
apud Propertium: 

At nullo dominae teritur sub limine amor q u i. III, 20, 17; 

ubi tamen Muellerus scripsit : molimine amator, quae correctio propter 
versus exitum valde commendandast. 

Ni tibi nos erimus, sed tu potius precor ut me. 

Cur saepe inmundo Sacra conteritur via socco. 

Deiphobumque Helenumque et Polydamanta et in armis. 
quibus subiungimus versum: 

At tu, quae nostro nimium placata dolore es. III, 31, 21; 

quamquam, ut iam prius diximus, per elisionem vocalis e in es inter iustos 
reponi debet. 

b) Versus generales regulas violantes sunt primo ii, quorum pedes 
quinti et sexti singulis vocabulis constant, unus laudatoris Mes- 
sallae : 

Incultos adiit Laestrygonas Antiphatenque. 59; 

duo Properti: 

Jam sibi dotatae regnum vetus Hippodamiae. I, 8, 35. 

Et tibi ob invidiam Nereides increpitarent. III, 21, 15; 
deinde versus, quos vocant spondaicos septem apud Propertium: 

Illa sit Inachiis et blandior heroinis. I, 13, 31. 

Illic formosae veniant chorus heroinae. I, 19, 13. 

Qualis et Ischomache Lapithae genus heroine. II, 2, 9. 

Jam Pandioniae cessit genus Orithyiae. I, 20, 31. 



III, 


19, 


35. 


III, 


17, 


15. 


IV, 


1, 


29; 



— 53 — 

Infelix Aquilo, raptae timor Orithyiae. IV, 6, 13. 

Illa ruit, qualis celerem prope Thermodonta. V, 4, 71. 

Sunt apud infernos tot milia formosarum. III, 26, 3; 

quos vel propter nomina propria et Graeca, vel propter duritiem quandam 
elegiae excusabis. 

Postquam hoc modo metrica poetarum studia in fingendis hexame- 
trorum finibus perlustravimus , fatendumst, prae ceteris Lygdamum stricte 
regulas servasse, qui vel in iis, qui secundum regulas formari possent, op- 
timos, omissis minus limatis adhibuerit; laudatorem Messallae sae- 
pius ceteris liberius se gessisse, Propertium nominibus propriis adhibitis 
saepe excusari posse. 

§■ 2. 

De finibus pentametrorum. 

In definiendis metricis pentametrorum finibus easJem regulas esse 
adhibendas, quas pro hexametris exposuimus, L. Muellerus satis demon- 
stravit, simul caussas exponens, cur poetae eam optimam conclusionem pu- 
tavissent, quae in voce disyllaba desinat. 

1. Prae ceteris ille finis a poetis adhibetur, quo versus duobus di- 
syllabis finitur, ut hoc versu: 

Vivam si vivet; si cadat illa cadam; 
qui finis apud elegiacos omnes ceteras formas numero aequat vel superat; 
invenimua eum adhibitum apud Propertium millies decies, apud Tibullum 
trecenties octogies septies, apud Lygdamum octogies, decies apud Sulpiciam. 

2. Quia vero etiam formae longiores loco paenultimo admitti immo 
idem cum disyllabis ius sibi vindicare possunt, non est mirum, voces vel 
trium, vel quattuor, vel quinque syllabarum pro disyllabis paenultimis 
inveniri. 

a) Formam igitur primam, huic versui similem: 
Tu quoque devotos, Bacche, relinque lacus; 

invenimus centies decies quinquies apud Tibullum, quadragies semel apud 
Lygdamum, quinquies apud Sulpiciam, sexcenties semel apud Propertium; 

b) formam secundam, quam hoc versu invenimus: 
Signa meae dextrae iam morientis erunt; 

Tibullus quinquagies, Lygdamus ter, Sulpicia semel, Propertius decies et 
centies posuerunt; 

c) tertiam, cuius schema hoc est: 
Mortis ab extrema condicione vacant; 

Tibullus adhibuit nonagies bis, Lygdamus undecies, Sulpicia ter, Proper- 
tius tantum quinquagies octies. 

3. Duo alii modi, quibus pentametri finiri possunt, iam exponi de- 
bent, quorum primus ita formatur ut vox trium syllabarum in fine posita 



— 54 — 

cum praepositione loco paenultima posita raonosyllaba iungatur, nt 
hoc versu: 

Id tibi ne vacuo deflnat ex animo; 
vel etiara raagna cum libertate: 

Lumina deiectis turpia sint lacrimis; 
quem finem apud Tibullum quater, apud Lygdamum bis, vicies quater 
apud Propertium invenimus. Secundum modum alterum poetae voces quat- 
tuor syllabarum in fine posuerunt ut hoc sehemate: 

Pars ego sum vestrae proxima militiae; 
quem Tibullus vicies, Lygdamus quinquies, semel Sulpicia, Propertius cen- 
ties quinquagies bis carminibus inseruerunt. Variis autem temporibus poe- 
tas eosdem varie de hoc fine (de aliis postea videbimus) sensisse, ex illo 
maxime elucet, quod in primo libro istum Propertius octogies octies, in 
quinto tantum quater adhibuit. Sic etiam finem iustum: Mundus demissis 
institor in tunicis; hoc tantum versu in quinto libro (V, 2, 38) invenitur. 
4. Praeter hos fines secundum regulas artis formatos ceteros minus 
regulares enumerabimus. 

a) Quia poetae loco praepositionis ante vocem trisyllabam in fine ver- 
sus aliam vocem admittere non dubitarunt, paullatim etiam loco 
monosyllabi disyllabam vocem posuerunt, ut hoc versu: 

Qui maris et tristes ferre potest pluvias; 
quem finem Tibullus adhibuit decies octies, Propertius vicies quinquies in 
libris prioribus, nullibi in posterioribus, Lygdamus solum hoc versu: 

Junonemque suam perque suamVenerem. 6, 48. 

b) Praeterea tres inveniuntur apud Tibullum versus, in quibus loco 
vocis monosyllabae vel disyllabae vocabulum quattuor syllabarum 
positumst : 

Dicere nec cano blanditias capiti. I, 1, 72. 

Nec fugiam notae servitium dominae. IV, 13, 22. 

Fecit et antiquis inposuit Laribus. II, 1, 60; 

quorum priores quomodo excusari possint, secundum regulas metricas non 
liquet. 

c) Regularem finem quattuor syllabarum poetae etiam in vocibus quin- 
que syllabarum adhibuerunt, quem finem Tibullus adhibuit bis: 

Pollicitast magico saga ministerio. 

Cum mea ridebunt vana magisteria. 
Lygdamus bis : 

Vanum nocturnis fallit imaginibus. 

Isque pater, quo non alter amabilior. 
Propertius decies octies, et quidem novies in libro primo: 

Contactum nullis ante cupidinibus. 

Illis ampla satis forma pudicitia. 

Nescit amor priscis cedere imaginibus. 

Occidit Argivae fama pudicitiae. I, 15, 22. 



I. 
I, 


2, 42. 

4, 84. 




4, 56. 
4, 94. 


I. 
I. 

I. 


1, 2. 

2, 24. 
5, -2i. 



— 55 - 

Janua Tarpeiae nota pudicitiae. I, 16, 2. 

A dolor, ibat Hylas, ibat Hamadryasin. 1, 20, 32. 

Candida purpureis mixta papaveribus. I, 20, 38. 

Errorem blandis tardat imaginibus. I, 20, 42. 

Quaeris pro nostra semper amicitia. I, 22, 2; 

ter in secundo : 

Hic Ixioniden, ille Menoetiaden. II, 1, 38. 

Tanta in qua populus lusit Erichthonius. II, 6, 4. 

Gloria ad hibernos lata Borysthenidas. II, 7, 18; 

qui versus propter nomina propria excusari possunt; quater in tertio: 

Rumpat ut adsiduis membra libidinibus. III, 8, 14. 

Spiritus admisso notus adulterio. III, 27, 38. 

Thyrsin et adtritis Daphnin arundinibus. III, 32, 68. 

Laudatur faciles inter Hamadryadas. III, 32, 76; 

semel in quarto: 

Et ponit duras inter ephemeridas. IV, 23, 20; 

semel in quinto : 

Frange et damnosae iura pudicitiae. V, 5, 28. 

Ex his iterum videmus, Propertium in ultimis libris strictius regu- 
las metricas servasse, quam in prioribus, illum etiara Lygdamum in illis 
libris superare. Tamen propter nomen proprium versus: 

Quae notat Argynni poena Athamantiadae. IV, 6, 22; 

admittendus est. 

d) Supersunt apud Propertium sex versus, in quibus poeta vocem mo- 
nosyllabam in fine posuisse videtur: 

Quam peccare pudet, Cynthia, tuta sat est, II, 6, 40. 

Limina persuasae fallere rimasatest. V, 1, 146. 

Et cava suscepto flumine palma sat est. V, 9, 36. 

Uni siqua placet, culta puella sat est, I, 2, 26. 

Laus erit in magnis et voluisse sat est. III, 1, 6. 

Juppiter idcirco facta superba dea es. III, 31, 14. 

Quinque priores versus, quum eodem modo conclusionem admittant, 
nos dubitare non sinunt, quin, quod L. Muellerus d. r. m. p. 372 anno- 
tavit: ,,ceterum ut obiter hoc moneam, satis esse vel sat esse pro suf- 
ficiendo positum rectius scribetur una voce", non solum iustum, sed vel 
necessarium existimemus, ne poeta peccasse videatur. Nihil taraen obstat 
quominus semper fiat, quum forma primae personae huius verbi exhiberi 
nequeat. 

In ultimo vero exemplo e in es elidendumst, prout in est semper 
accidit, scribendumque dea's. 

Haec fere de finibus pentametrorum dicenda putavimus. Si poetas 
inter se conferimus, laudem maximae diligentiae Lygdamo tribuere, Pro- 
pertium autem saltem in libris posterioribus Tibullo meliorem praedicare 
debemus. 



— 56 — 

Sed iam ad fines ordinum metricorum per caesuras effectorum tran- 
simus, quos tribus capitibus fusius explicabimus, primo de finibus ordinum 
in pentametris per incisionem factorum disserentes, secundo de finibus or- 
dinum in hexametris per caesuram semiquinariam, deinde de finibus ordi- 
num per alias caesuras factorum. 



§• 3. 

De finibus ordinum metricorum per incisionem in pentame- 
metris effectorum. 

Quia ut initio huius capitis exposuimus, regulae pro finibus ordinum 
metricorum per caesuras factorum ad unum tantum pedem pertinent, mi- 
nore libertate poetae hac in re fruebantur, quam in formandis finibus ver- 
suum. Khythmus autem horum, quos iam consideramus , ordinum non est 
dactylicus, sed anapaesticus , quare regulae, quas prius pro ordinibus dac- 
tylicis adtulimus, inverso ordine hoc loco adhiberi debent. Jam vero illud 
notandumst, saepius spondeos rhythmo anapaestico quam anapaestos adhi- 
beri , si ultimus pes uno consistit vocabulo ; si vero e duobus, poetas sibi 
non constare. Ad singula descendamus. 

I. Fines uno verbo consistentes possunt formari 

1. per verba metrum exaequantia hoc modo: 

a. Mille alias herbas misceat illa bibam. 

b. Versantur celeri noxia membra rota. 

Fines priori similes apud Tibullum invenimus trecentos triginta octo, 
apud Lygdamum undeseptuaginta, apud Propertium septingentos et decem ; 
secundo similes apud Tibullum centum et quadraginta, apud Lygdamum 
viginti quinque, apud Propertium trecentos quinquaginta quinque. 

2. Arsim secundam in ultimo etiam vocabulo contineri permissumst, 
quae forma iterum saepius in vocibus spondaicis quam in anapaesticis in- 
venitur : 

a) Ad tua rorantes carmina flexit equos. 

b) Somnus sollicitas deficit ante domos. 

Priorem formam legimus apud Tibullum centies quadragies octies, 
vicies septies apud Lygdamum, quadringenties octogies bis apud Propertium; 
alteram apud Tibullum tricies, apud Lygdamum decies, centies quinqua- 
gies septies apud Propertium. 

3. In admittendis formis longioribus poetae caute versati sunt, me- 
liorem ceteris formam praebet versus: 

Duxit araturos sub iuga panda boves; 
quam formam, quamquam Lygdamus adhibere noluit, invenimus undecies 
apud Tibullum, vicies bis apud Propertium, semel apud Sulpiciam. Si vero 
pes primus spondeo efficitur, Tibullus tantum semel formam admisit: 

Quos admiratast ipsa noverca prius. II, 3, 24; 



I, 


9, 56. 


IV, 


2, 22; 


IV, 


22, 6. 


V, 


3, 28. 


v, 


6, 32. 


I, 


9, 10. 


n, 


1, 38; 



- 57 — 

Sulpicia bis: 

Atque Arretino frigidus amnis agro. IV, 8, 4. 

Non tempestivae saepe propinque viae. IV, 8, 6; 

Propertius in libris quattuor prioribus tantum ter, novies vero in libro 
quinto. 

Voces spondeo et anapaesto consistentes invenimus bis in fine or- 
dinis apud Tibullum: 

Tecum interposita languida veste cubet. 

Ettestudinea Phoebe superbe lyra. 
quinquies apud Propertium : 

Nec desiderio, Tulle, movere meo. 

E desiderio sit color iste meo. 

Ad testudineae carmen inerme lyrae. 

Aut Amphioniae moenia flere lyrae. 

Hic Ixionideu, ille Menoetiaden. 
quorum ultimi duo versus per se admitti possunt. 

Praeterea apud Propertium invenimus has formas in nominibus pro- 
priis una excepta admissas : 

a) Colchis Iolciacis urat harena focis. 

Qui puto Arioniam vexerat ante lyram. 

Tulle, Propontiaca qua fluit Isthmos aqua. 
/3) Aut Ptolomaeei littora capta Phari. 

Par Aganippeae ludere docta lyrae. 

Non Perimedeae gramina cocta manus. 

Cum Menelaeo surgeret e thalamo. 
y) Mox Amythaonia nupta futura domo. 

Possum inimicitias tunc ego ferre Jovis. 
qui versus inter bonos numerari nequit. 

cf) Thiodamanteo proximus ardor Hylae. 

Bellerophontei qua fluit umor equi. 
s) Thermodontiacis turba lavatur aquis. 
Cautissime, ut iam prius diximus, etiam in admittendis formis legibus per- 
missis Lygdamum versatum esse videmus , Propertium vero saepius no- 
minibus propriis, quibus libertatem, quam sumpsit, defenderet, in carmi- 
nibus usum esse. 

II. Finis metricus etiam vocabulo iambico consistere potest, adsumpta 
e priore vocabulo ultima syllaba. Quod vocabulum, quamquam plerumque 
est disyllabum, ut hoc versu: 

Vexit et ipsa sui Caesaris arma Venus; 
vel in que desinit, ut hoc versu: 

In quamcumque voles certe decorus ero; 
tamen etiam trium vel quattuor syllabarum esse potest, ut his versibus: 

Atque Sabina feti contudit arma Tati. 

Non operosa comis, sed furibunda decens. 



II, 


1, 54. 


III, 


21, 18. 


IV, 


22, 2. 


II, 


1, 30. 


II, 


3, 20. 


II, 


4, 18. 


III, 


7, 14. 


II, 


4, 10. 


III 


, 4, 16; 


I, 


20, 6. 


IV 


, 2, 2. 


IV, 


13, 14. 



— 58 — 

Hune metricum finem Tibullus adhibuit decies, totidem in versibus 
Lygdamus, Propertius in centum nonaginta quinque locis. 

Pro syllaba ultima praecedentis vocabuli Propertius semel monosyl- 
labum posuit, hoc versu: 

Qua pote, quisque in ea conterat arte diem. II, 1, 46; nam de versu 
IV, 6, 64: Hoc de me sat erit si modo matris erit; idem dicendum, quod 
jam prius de illo satesse notavimus. 

III. Tertio ordo metricus desinere potest in monosyllabum longum, cui se- 
cundum regulas severiores monosyllabum praeponi debet, ut hoc versu: 

Sic etiam de me pernegat usque viro; 
quem finem invenimus undecies apud Tibullum, quater apud Lygdaraum, 
semel apud Sulpiciam, tricies semel apud Propertium. Sed loco longi mono- 
syllabi poetae etiam voces pyrrichiacas admiserunt, Tibullus semel: 

Spes fovet et fore cras semper ait melius. II, 6, 20. 

Propertius duodecies: 

Dicitur et sine me dulcia regna negat. 
Posse frui, fruar o solus amore meo. 
Nec dicet: cinis hic docta puella fuit. 
Frater ego et tibi sim filius unus ego. 
Laetor quod sine me devia rura coles. 
Si fallo, cinis heu sit mihi uterque gravis. 
Cynthia, nam tibi me credere turba vetat. 
Hoc ego, quo tibi nunc elevor ingenio. 
Coniugium, pudor est non licuisse mori. 
Nec veniat sine te nox vigilanda mihi. 
Et quaedam sine me verba diserta loqui. 
Istius tibi sit surda sine aere lyra. 
nam versum: Eomanum satis est posse videre forum. V, 2, 
pertinere iam prius vidimus. 

Priusquam tamen huic paragrapho finem imponamus, 
sum IV, 22, 10: 

Herculis Antaeique Hesperidumque choros; paullum inspiciamus. 
Unum exemplum synaphiae in caesura pentametri fortasse per malam scrip- 
turam introductum esse crederemus, nisi versus indoles omnino ceteris Pro- 
perti par esset; nunc vero, ut scriptum legimus, relinquendum esse censeo, 
nisi illud que omnino delendum esse posset. Hiatus enim in caesura mi- 
nus inpertinentem naturam prae se fert quam synaphia. Sed de hoc vi- 
deant critici. 

§• 4. 

De finibus ordinum metricorum, per incisiones semiquma- 
rias in hexametris effectorum. 
Ne eadem, quae alio loco exposuimus, repetamus, statim regulas 
ipsas proponemus. 



I, 


8, 


32; 


H, 


1, 


48. 


m, 


2, 


6. 


HI, 


11, 


12. 


IH, 


12, 


2. 


IH. 


13, 


16. 


HI, 


30, 


8. 


IH, 


32, 


58. 


IV, 


12, 


20. 


IV, 


14, 


2. 


IV, 


23, 


6. 


V, 


5, 


58; 


, 6; 


auc 


non 


Properti 


ver- 



— 59 — 

1. Fines ordinum metricorum per verba metrum exaequantia forma- 
torum, ut his versibus: 

a) Ebria cum multo traherem vestigia Baccho. 

b) Et quamvis duplici correptum ardore iuberent; 

invenimus pro primo casu apud Propertium quadringenties octogies quin- 
quies, apud Tibullum centies vicies quater, apud Lygdamum tricies sep- 
ties, in laude Messallae quinquagies semel, pro secundo casu apud Proper- 
tium ducenties nonagies bis, apud Tibullum nonagies quater, apud Lyg- 
damum vicies sexies, in laude Messallae vicies bis. 

2. Longiora verba et primo molossica, ut hoc versu: 
Qualis Thesea iacuit cedente carina; 

Propertius posuit trecenties octogies semel, Tibullus nonagies, Lygdamus 
vicies ter, laudator Messallae quadragies; deinde choriambica, ut hoc 
versu : 

Nec minus adsiduis Edonis fessa choreis; 
Propertius adhibuit centies septuagies bis, Tibullus tricies quinquies , Lygda- 
mus decies sexies, laudator Messallae sexies; verba epitritum primum 
efficientia, ut hoc versu: 

Inde coronatas ubi ture piaveris aras; 
Propertius tricies, Tibullus octies, Lygdamus bis, laudator Messallae sep- 
ties admiserunt; denique verba dispondea, ut hoc versu: 

Hic Tiburtina iacet aurea Cynthia terra; 
Propertius posuit quinquies, Tibullus bis, Lygdamus semel. laudator Mes- 
sallae septies; quibus adnumerari debet Properti I, 18, 31: 

Sed qualiscumque's resonent mihi Cynthia silvae. 

Longiores voces Tibullus et Lygdamus reiecerunt, laudator Messal- 
lae adhibuit hoc versu: 

Quis Amythaonius nequeat certare Melampus. 120; 

Propertius in nominibus propriis decies: 

*) Templa Ptidicitiae quid opus statuisse puellis. 

Non tot Achaemeniis armantur Susa sagittis. 

Jam tibi Iasonia notast Medea carina. 

Hoc et Hamadryadum spectavit turba sororum. 

Qualis Amazonidum nudatis bellica mammis. 

Victor Oiliade, rape nunc et dilige vatem. 
/5) Jam Pandioniae cessit genus Orithyiae. 
y) Sunt Agamemnonias testantia littora curas. 

Idem Agamemnoniae ferrum cervice puellae. 
&) Amphitryoniades qua tempestate iuvencos. 
praeterea in duobus versibus : 

Desit odoriferis ordo mihi lancibus, adsint. 

Tecta superciliis si quando verba remittis. 

Omnes quas adtulimus formae regulam licet non eodem modo se- 
quuntur, formas tamen longiores, quas ultimo loco posuimus, raro invenimus. 



II, 


6, 


25. 


III, 


4, 


1. 


III, 


19, 


29. 


III, 


30, 


37. 


IV, 


13, 


13. 


v, 


1, 


117. 


I, 


20, 


31. 


IV, 


6, 


21. 


v, 


1, 


111. 


V, 


9, 


1. 


III. 


5, 


7. 


IV, 


7, 


25. 



— 60 — 

3. Finem ordinis metrici duabus vel tribus vocibus formatum vario 
modo poetae admiserunt. 

a) Finem, quo voci iambicae syllaba vocis praecedentis , quae qualis 
communiter adpareat, supra demonstratumst, adhaeret, ut hoc versu: 

Quod si iura fores pugnasque imitata Laconum; 
Propertius adhibuit ducenties sexagies sexies, Tibullus septuagies septies, 
Lygdamus decies sexies, laudator Messallae vicies septies, quibus addas 
versum Properti IV, 24, 19: 

Mens bona siqua dea's tua me in sacraria dona. 

b) Fines binis monosyllabis consistentes, ut hoc versu : 
Ipsa loquar pro me, si fallo poena sororum; 

Propertius posuit undecies, Tibullus octies, Lygdamus bis, laudator Mes- 
sallae ter, quibus tres Properti versus adiungi debent : 

Hic satus ad pacem, hic castrensibus utilis armis. IV, 8, 19. 

Et durum Zethum et lacrimis Amphiona mollem. IV, 14, 29. 

Arma tuli quondam et memini laudabar in illis. V, 2, 27. 

c) Finem monosyllabo longo et pyrrichio consistentem, ut hoc versu: 
Tarpeium nemus et Tarpeiae tuvpe sepulchrum; 

Propertius posuit vicies sexies, Tibullus octies , Lygdamus semel, laudator 
Messallae bis; quibus accedunt Properti versus: 

Nam quotiens Mutinam aut civilia busta Philippos. II, 1, 27. 

Hannibalis spolia aut victi monimenta Syphacis. IV, 10, 59. 

Geryonis stabula et luctantum in pulvere signa. IV, 22, 9. 

d) Fines voce iambica et monosyllaba brevi consistentes, ut his ver- 
sibus : 

Ausa ferox ab equo quondam oppugnare sagittis. 

Hoc etiam grave erat, nulla mercede hyacinthos; 
apud Propertium legimus quater, semel apud Lygdamum, semel in laude 
Messallae. 

e) Unus, qui fortasse regularis appellari potest, finis superest, consi- 
stens binis monosyllabis et brevi praecedentis vocis ultima syllaba; ubi ta- 
men notandumst, loco brevis monosyllabi apud Propertium semper poni 
disyllabum, cuius ultima syllaba elisast, ita ut has formas inveniamus: 

Non ego firmus in hoc, non haec patientia nostro. Lygd. 2, 5. 

Illi carus ego et per me carissima Koma. Prop. I, 8, 31. 

Tela fugacis equi et bracati militis arcus. IV, 3, 17; 

cuius formae exempla prostant apud Propertium quinque, singula apud 
Tibullum, Lygdamum, Sulpiciam. 

4. Praeter hos fines unus apud Tibullum, septem apud Propertium 
leguntur versus, quibus regulae violantur, quibus tamen rusticitatis paul- 
lum eo ablatumst, quod per synaloephen ultima vocalis vocis praecedentis 
cum monosyllaba sequenti cohaeret. Sic legimus apud Tibullum: 

Te canit agricola, e magna cum venerit urbe. I> 7, 61; 



— 61 — 

apud Propertium : 

At si distulero haec nostro mandata timore. IV, 15, 7. 

Et si quo Ortygia et visendast ora Caystri. IV, 22, 15 1 ). 

Sic te servato, ut possint gaudere parentes. I, 21, 5. 

Orgia Musarum et Sileni patris imago. IV, 2, 29. 

Castra decem annorum, et Ciconum manus, Ismara capta. IV, 11, 25. 

Aut spatia annorum aut longa intervalla profundi. IV, 21, 31. 

Ignes castrorum et Tatiae praetoria turmae. V, 4, 31. 

Keliquis enim duobus versibus nescio an melius hephthemimerim 
tribuere possis: 

Una aut altera nox nondumst in amore peracta. III, 19, 3. 

Ut Maeotica nix minio si certet Hibero. II, 3, 11. 

Quid vero de his sentiamus, iam prius expositumst, tantum addere 
possumus, Lygdamum etiam hac in re ceteris firmiorem formas regulis con- 
trarias devitasse. 



§. 5. 

De finibus ordinum metricorum per alias incisiones . 
effectorum. 

Metrici ordines in versibus hephthemimeri praeditis inveniuntur vel 
duo vel tres, quia trithemimeris, qua ordo tertius creatur, saepius dest. 

Quattuor igitur modi hic sunt observandi: potest enim sola heph- 
themimeris poni, vel cum penthemimeri podica coniungi, vel cum trithe- 
mimeri vera, vel denique cum trithemimeri et penthemimeri podica. In ca- 
sibus duobus prioribus duo creantur ordines metrici, in duobus posteriori- 
bus tres, de quibus iam agendumst. 



A. De finibus ordinum metricorum per solam hephthemi- 
merim effectorum. 

1. Optimus finis ille est, qui consistit voce iambica et syllaba ul- 
tima praecedentis vocis saltem trisyllabae, ut his versibus legimus: 
Quisquis amore tenetur, eat tutusque sacerque. 
Tisiphoneque impexa feros pro crinibus angues. 
Hic ego pastoremque meum lustrare quotannis. 
Desine dissimulare, deus crudelius urit. 
Quisquis inornatumque caput crinesque solutos; 



1) Per scripturam visenda est L. Muellerus huic versui mederi studet, tamen, quia 
unicum exemplum apud elegiacos est, deinde quia solum in versibus, in quibus nulla adest 
caesura, per haec remedia caesuram creare licet, nos non dubitavimus veram scripturam 
visendast in hunc versum inducere. 



— 62 — 

quem finem duodecies apud Tibullam, septies apud Propertium, bis in 
laude Messallae, praeterea in hoc Properti versu invenimus: 

Aut in amore dolere volo aut audire dolentem. IV, 7, 23. 

2. Fines peioris indolis (quia caesura post tertium trochaeum abest), 
quos Tibullus vitavit, efficiuntur 

a) vocibus choriambicis , ut in hoc laudatoris Messallae versu, praeter 
quem nullum admisit: 

Temperat alter, et alterius vires necat aer. 168; 

quem finem quater apud Propertium legimus: 

Illa puellarum ingenuos corrupit ocellos. 
Me quoque consimili inpositum torquerier igni. 
Cum mihi somnus ab exequiis penderet amoris. 
Cynthia gaudet in exuviis victrixque recurrit. 

b) vocibus molosseis, his quattuor Properti versibus: 
Nec non exanimem amplectens Briseis Achillen. 
Nec sic errore exacto laetatus Ulixes. 
Pulverulentaque ad extremas stat femina metas. 
Dein quemqumque locum ext-ernae tetigere puellae. 

c) vocibus epitritum primum efficientibus : 
Si te Eoa Dorozantum iuvat aurea ripa. 
Andromedeque et Hypermestre sine fraude maritae. 
Exempla, quae huic ordini adscribere possemus, a Lygdami carmini- 

bus omnino abesse, iam prius notavimus. 



B. De finibus ordinum metricorum per hephthemimerim cum 
penthemimeri podica coniunctam effectorum. 

1. Pauci et simplicitate eminentes pro regularibus admittendi sunt 
fines: 

a) Nec sinit occurrat quisquam, qui corpora ferro. 

f) Tu tamen abstineas aliis, nam cetera cernet; 
quorum primum Tibullus posuit quadragies semel, Lygdamus quater, lau- 
dator Messallae ter, Propertius quadragies sexi, 3 s; alterum Tibullus vicies 
bis, Lygdamus semel, laudator Messallae sexies, Propertius vicies novies, 
Sulpicia semel, quibus versibus adnumerari debet Properti IV, 8, 43 : 
Inter Callimachi sat erit placuisse libellos. 

2. Praeterea semel apud Tibullum (II, 1, G3), semel apud Lygda- 
mum (2, 7), bis apud Propertium (III, 26, 7; IV, 4, 41) formam invenimus: 

Hinc et femineus labor est, hinc pensa colusque; 
denique apud Propertium legimus: 

Me legat adsidue post haec neglectus amator. I, 7, 13. 

Hic mihi perpetuo ius est, quod solus amator. III, 13, 35; 



II, 


6, 


29. 


IV, 


5, 


39. 


v, 


7, 


5. 


V, 


8, 


63. 


II, 


9, 


9. 


III, 


6, 


3. 


IV, 


13, 


7. 


v, 


8, 


83. 


v, 


5, 


21. 


v 


7, 


63. 



— 63 - 

nam tertium versum: 

Sed quocumque modo de me periura mereris. I, 8, 17; 

(cui respondet Tibulli I, 9, 67: Tune putas illam pro te disponere crines; 
qui quarto ordini inserendus erit) huc pertinere nimis pertinaciter non 
affirmabo. 



C. Fines ordinum metricorum per hephthemimerim cum tri- 
themimeri coniuncfcam effectorum. 

I. Secundam versus partem, quae per hephthemimerim efficitur, primum 
inspiciemus. 

1. Finis regularis ille est, qui voce iamhica et s^^llaba ultima vocis 
praecedentis saltem disyllabae consistit, his modis : 

a) Xam veneror seu stipes habet desertus in agris; (quadragies bis 
apud Tibullum, ter in laude Messallae, tricies bis apud Propertium.) 

b) Aut gelidas hibernus aquas cum fuderit Auster ; (sexagies bis 
apud Tibullum, semel apud Lygdamum, quinquies apud Sulpiciam, qua- 
dragies ter apud Propertium, undecies in laude Messallae.) 

c) Bisque die resoluta comas tibi dicere laudes; (decies octies apud 
Tibullum, semel apud Lygdamum, quinquies in laude Messallae, decies 
quater apud Propertium.) 

quibus addas versus: 

At bona, quae nec avara fuit, centum licet annos. Tib. II, 4, 45. 

Quam potius laudandus hic est, quem prole parata. I, 10, 39. 

Ut Semelast combustus ut est deperditus Io. Prop. III, 28, 29. 

Haec certe deserta loca et taciturna querenti. I, 18, 1. 

Sub terris sint iura deum et tormenta nocentum. IV, 4, 39. 

2. Fines regulam primam violantes invenimus maxime verba mo- 
lossica et choriambica, ut his versibus: 

Signa tamen tibi lecturopars oblita derit. 

Ferte et opes; ego composito securus acervo; 

quorum primum Tibullus adhibuit bis 1 ), laudator Messallae quater 2 ), 
Propertius decies novies 3 ); secundum Tibullus posuit quinquies 4 ), laudator 
Messallae semel 5 ), Propertius septies 6 ); praeterea anapaestica: 

Kura colam frugumque aderit mea Delia custos; 
ut Tibullus scripsit I, 5, 21, laudator Messallae 101, Propertius quater 
(I, 14, 23; III, 1, 1; 14, 9; IV, 14, 23). 

1) II, 3, 41 ; IV, 4, 13. 

2) 44, 64, 91, 93. 

3) I, 9, 1; 19, 25; II, 3, 1, 3; 6, 37; III, 7, 51; 8, 7; 10, 19; 15, 41; 18, 7; 20, 43; 
28, 13; 12, 7; 32, 33, (39); IV, 8, 1; 21, 7; V, 3, 3; 5, 7. 

4) I, 1, 77 ; 5, 1, 27 ; II, 5, 1 ; 6, 11. 

5) 192. 

6) I, 8, 25 ; III, 7, 19, 33 ; 17, 3 ; 19, 7 ; IV, 21, 17 ; 23, 21. 



— 64 — 

Praeter haec exenrpla invenimus apud Tibullum: 

Phoebe sacras Messalinum sine tangere chartas. II, 5, 17: 

apud Lygdamum : 

Ite domum, cultumque illi donate libellum. 1, 17 

in laude Messallae: 

Nec quaeris, quid quaque index sub imagine dicat. 30 

apud Propertium: 

Nullae sunt inimicitiae nisi amoris acerbae. II, 8, 3 

quae formae inter bonas vix numerari possunt. 

II. Pro prima parte versus multi fines regulares enumerari possunt, 
quos hic breviter recensebimus. 

1. Finis potest esse spondaica vox: 

Te spectem, suprema mihi cum venerit hora ; qualem invenimus 
decies octies apud Tibullum, octies in laude Messallae, vicies novies apud 
Propertium; 

2. vox anapaestica: 

Neu strepitu terrete pedum, neu quaerite nomen; (quadragies se- 
mel apud Tibullum, bis apud Sulpiciam, quater in laude Messallae, tricies 
semel apud Propertium.) 

3. vox molossica: 

Consuescet numerare pecus, consuescet amantis; quera finem Ti- 
bullus octies, Sulpicia bis, laudator Messallae semel. Propertius duodecies 
posuerunt; 

4. vox choriambica: 

Interea, dum fata sinunt, iungamus amores; (novies apud Tibul- 
lum, semel apud Lygdamum, ter in laude Messallae, undecies apud Pro- 
pertium.) 

5. Finis potest consistere voce iambica, addita ultima vocis trocha- 
icae praecedentis syllaba: 

Adde merum, vinoque novos compesce dolores; quem legimus tii- 
cies semel apud Tibullum, singulis locis apud Lygdamum et apud Sulpiciam, 
quater in laude Messallae, decies quater apud Propertium. 

6. Finis potest consistere voce longa monosyllaba et praecedenti 
voce pyrrichiaca: 

Nunc levis est tractanda Venus, dum frangere postes; (decies quin- 
quies apud Tibullum, singulis locis apud Lygdamura et apud laudatorem 
Messallae, undecies apud Propertium.) 

7. Denique finis consistere potest voce iambica et monosyllaba 
praecedente, vel binis monosyllabis longis, vel monosyllaba longa et brevi 
cum ultima primae vocis syllaba, ut his versibus: 

Ferte et opes, ego conposito securus acervo. 
Nec tu sis iniusta, Venus, vel serviat aeque. 

Iste quod est, ego saepe fui. sed fors et in hora; (ter apud 
Tibullum, quinquies in laude Messallae, ter apud Propertium.) 



— 65 — 

8. Praeter hos fines duos alios invenimus: 
a) Ludite iam nox iungit equos currumque sequuntur; (quinquies 
apud Tibullum 1 ), semel in laude Messallae 2 ), novies apud Proper- 
tium 3 ).) 

/?) Illicest quicumque rapax mors venit amanti; (ter apud Tibullum 4 ), 
quinquies apud Propertium) 5 )), quibus tanto opere versuum pulchritudo 
violatur, ut eos potius ad primum ordinem referamus. In his tamen 
versibus Tibullus numquam caesuram post tertium trochaeum neglexit, 
Propertius ter in libris prioribus. Versus Properti III, 7, 33 : 

Fluminaque ad caput incipient vocare liquores; 
melius ad priorem ordinem referri potest. 



D. Fines ordinum metricorum hephthem imeri cum trithe- 
mimeri et penthemimeri podica coniuncta effectorum. 

1. Fines ordinis secundi pauci esse possunt; regulares tantura duo: 

a) Quid credam? nempe haec eadem se dixit amores. 

b) At circa gravibus pensis adfixa puella; 

quorum primum Tibullus decies quinquies, Lygdamus sexies, laudator 
Messallae quinquies, Propertius vicies sexies, alterum Tibullus vicies bis, 
Lygdamus quater, laudator Messallae sexies, Sulpicia ter, Propertius tricies 
septies adhibuerunt. Formam , quam admittere possumus, Tibullus et Pro- 
pertius ternis locis posuerunt: 

At tu qui potior nunc es mea fata timeto. 
Denique invenimus apud Propertium : 

Tertius haud multo minus est cum ducitur annus. IV, 14, 7. 

Sed facias divum sator, ut Eomana per aevum. V, 2, 55. 

Obstupuit regis facie et regalibus armis. V, 4, 21. 

2. Prior vero ordo variis modis finitur; regulares tamen fines sunt 
sex, quos modo (C. II, 1 — 6) enumeravimus: 

a) quantumst auri potius pereatque smaragdi. 

b) Atque aliquis voti compos liba ipse ferebat. 

c) Hesterna quara te solum quod nocte reliqui. 

d) Interea nigras pecudes promittite Diti. 

e) Saepevelut gemraas eius signumve probarem. 

f) Mevocetin vastos amnes nigramque paludem; 

quos Tibullus tricies bis, Lygdamus octies, laudator Messallae novies, 
Sulpicia ter, Propertius quadragies quinquies adhibuerunt. 



1) I, 6, 51 ; 10, 51 ; II, 1, 9, 87 ; 2, 9. 

2) 97. 

3) I, 2, 9; 15, 25; III, 1, 15; (7, 33 ?); 32, 55; IV, 9, 5; 15, 23; 20, 5; 21, 5. 

4) I, 3, 65, 81 ; 9, 57. 

5) I, 19, 25; n, 8, 3; m, 8, 7; 20, 33; IV, 20, 17. 

5 



— 66 — 

Praeter hos apud Lygdamuni semel 1 ) apud Tibullum sexies 2 ) apud 
Propertium novies 3 ) finem sequentcm legimus: 

Fingere tunc didicit caussas, ut sola cubaret; 
et apud Tibullum semel 4 ), apud laudatorem Messallae semel 5 ), apud Pro- 
pertium ter 6 ) finem hoc modo formatum: 

Illi sint comites fusci, quos India terret; 
quos ad secundum ordinem referemus. Ut de primo etiam pede nonnulla 
addere possimus, versuum numeros adiecimus. 

Eodem fere modo versus Tibulli duo unus Lygdami, quattuor Pro- 
perti, hoc modo formati: 

At si pro dulci reditu quaecumque voventur; 
ad secundum ordinem referri possunt. 

Remanent, quos adponamus, duo Properti versus: 

Ille vel hic classes poterat vel perdere muros. III, 15, 33. 

Tuscus ego et Tuscis orior nec paenitet inter. V, 2, 3; 

quibus huic capiti finem imponemus, nam de iis, qui iam supersunt, octo 
versibus caesura feminea praeditis, quos prius adposuimus, quid sentiat, fa- 
cile quisque peispicere potest. 

De primi pedis metricis legibus ad illos, quorum numeros modo no- 
tavimus, versus quadraginta tres referemus, ut videamus, legem a L. Muel- 
lero prolatam, in primo pede spondaicam vel dactylicam vocem non esse 
ponendam ab elegiacis minime esse servatam. 

De his alio loco plura. De metricis quarti hexametri pedis regulis 
pauca addemus. Saepius enim audivimus post trochaeum quartum caesuram 
ponere non licere , ita ut tres modi supersint, quibus licite pes quartus 
formari possit : nam potest consistere spondeo, vel caesura potest poni post 
arsim dactyli, vel nulla in dactylo. Longe ceteris saepius exempla pro primo 
casu invenimus, ceteri tamen reiciendi non sunt. Apud Lygdamum enim, 
quem L. Muellerus hanc ob rem extollit, post quartum trochaeum nulla 
incisio in versibus triginti duobus quarto dactylo praeditis invenitur. Ti- 
bullus etiam in versibus nonaginta octo libri primi dactylum posuit, tamen 
semel tantum (I, 9, 83) caesuram post quartum trochaeum admisit: 

Hanc tibi fallaci resolutus / amore Tibullus ; 
in secundo vero libro, in quo septuagies in quarto pede dactylum po- 
suit, novies caesuram trochaicam admisit; sexies in versibus sexaginta octo 
dactylicis laudis Messallae, et bis in viginti sex versibus libri quarti caesuram 
trochaicam legimus. Propertius etiam cautius in libro primo quam in ceteris 
versatus est, nam in versibus centum et uno dactylicis tantum septies, in se- 



1) 4, 91. 

2) I, 6, 11: 8, 31; 10, 7; II, 2, 19; 5, 1<)1; 6, 33. 

3) I, 10, 19; m, 8, 11; 15, 37; IV, 8, 7; 14, 7; 21, 27; V, 2, 37; 5, 47; 11, 101. 

4) II, 3, 55. 

5) 208. 

6) I, 9, 31; in, 8, 55; 18, 19. 



— 67 — 

cundo libro in versibus quadraginta octo iterum septies, in tertio libro in ver- 
sibus centura quadraginta quinque vicies ter, in quarto libro in versibus 
centum sexaginta septem tricies bis, in quinto in versibus centum quin- 
quaginta novem vicies novies caesuram trochaicam admisit. In prioribus 
igitur carminibus cautius versati sunt poetae, quam in posterioribus, prae 
ceteris tamen libro Tibulli primo laus tribuendast. Sed de his alio loco 
plura dicemus. 

Si denique iam omnia, quae hucusque quattuor capitibus exposuimus, 
brevi quasi indice, quo ante oculos legentium sub uno quasi conspectu po- 
nantur, comprehendamus, invenimus , in admittendis vocalibus brevibus, 
consonis muta cum liquida sequentibus, Lygdamum ceteris strictiorem ac- 
curatioremque fuisse, Propertium ei propius accedere, post quem laudatorem 
Messallae, denique Tibullum ponere debeamus; in admittendis elisionibus 
vocalium brevium Lygdaraum ceteris severius regulas servasse, caute ver- 
satos esse Tibullum et ceteros, maiore libertate usum esse Propertium; 
fere idem dicendum esse de elisione vocalium mediarum et vocalis e in 
est, et de elisionibus longarum vocalium, atque hoc esse confirmandura iu- 
dicio de versibus duas pluresve elisiones continentibus ; nostra tamen sen- 
tentia Tibullum omnium maxime naturam elegiarum perspexisse in ponen- 
dis caesuris, cui laudatorem Messallae, si de hexametris loquamur, adiungere 
possimus, Propertium autem et Lygdamum fere aequales hac in re ulti- 
mum locum tenere; Lygdamum vero in regulis de metricis finibus obser- 
vandis ceteros facile superare, quamvis Tibullum, si eum cum Propertio 
vel cum laudatore Messallae conferamus, cautissime versatum esse pronun- 
tiemus oporteat. Itaque etiam metricis his observationibus elucere videtur, 
librum tertium et primam libri quarti elegiam, quae sub nomine Tibulli 
prostant, ab eo composita non esse; has vero partes inter se tantum dif- 
ferre, ut duos potius quam unum eas composuisse dicamus. 



r r ) I 

f. 



LIBRARY OF CONGRESS 




003 060 718 1 



Numeri carminuin et yersuum, quos ex Muelleri editione 
laudavimus, comparati cum Lachmannianis Properti. 



Lachmann. 




Nostri. 


I, 1, 1 — 8, 27. 


I, 


1, 


1—8, 27. 


9, 1 — 9, 18. 




8, 


27 — 8, 45. 


10, 1 — 23, 10. 




9, 


1 — 22, 10. 


II, 1, 1 — 8, 15. 


H, 


1, 


1—8, 15. 


9, 1 — 9, 24. 




8, 


16 — 8, 40. 


10, 1 — 10, 52. 




9, 


1—9, 52. 


III, c 1. 


III, 


c. 


1. 


Appendix ad c. 1. 




c. 


2. 


2, 1 — 15, 8. 




3, 


1 — 16, 8. 


15, 9 — 15, 32. 




17, 


1 — 17, 24. 


16, 1 — 22, 34. 




18, 


1 — 24, 34. 


22, 35 — 22, 46. 




25, 


1 — 25, 12. 


23, 1 — 25, 22. 




26, 


1 — 28, 22. 


26, 1 — 26, 18. 




28, 


22 — 28, 40. 


27, 1 — 30, 94. 




29, 


1 — 32, 94. 


IV, 1, 1 — 24, 20. 


IV, 


1, 


1 — 24, 20. 


24, 20 — 24, 38. 




25, 


1 — 25, 18. 


V, 1 — fin. 


v, 


1 - 


- fin. 



LIBRARY OF CONGRESS 



003 060 718 1 f