IMAGE EVALUATION 
 TEST TARGET (MT-3) 
 
 
 1.0 
 
 1.1 
 
 La 12.8 
 
 US ^ 
 
 mm 
 
 IL25 1111.4 
 
 12.0 
 
 ■ 1.6 
 
 Photographic 
 
 Sdences 
 
 Corporation 
 
 4 
 
 
 23 WEST MAIN STREET 
 
 WEBSTER, N.Y. 14580 
 
 (716)873-4503 
 
 ^ ^ 
 V 
 

 ^ 
 
 CIHM/ICMH 
 
 Microfiche 
 
 Series. 
 
 CIHIVl/ICIVIH 
 Collection de 
 microfiches. 
 
 Canadiair Institute for Historical Microreproductions / institut Canadian de microreproductions historiquos 
 
Tachnical and Bibliographic Notaa/Notaa tachniquas at bibiiographiquaa 
 
 Tha instituta hat attamptad to obtain tha bast 
 originai copy avaiiabia for filming. Faaturaa of thia 
 copy which may ba bibliographically uniqua, 
 which may altar any of tha imagaa in tha 
 raproduct*on, or which may aignificantly changa 
 the uaual ^nathod of filming, ara ehackad balow. 
 
 □ Coloured covara/ 
 Couvartura da coulaur 
 
 |~~| Covers damaged/ 
 
 D 
 
 D 
 
 D 
 
 D 
 
 a 
 
 Couverture endommagAe 
 
 Covers restored and/or laminated/ 
 Couverture restauria at/ou palliculAa 
 
 I — I Cover title missing/ 
 
 Le titre de couverture manque 
 
 □ Coloured maps/ 
 Cartes g6ographiques en couleur 
 
 Coloured init (i.e. other than blue or black)/ 
 Encre de couleur (i.e. autre que bleue ou noire) 
 
 □ Coloured plates and/or illustrationa/ 
 Planches et/ou illustrations en coulaur 
 
 Bound with other material/ 
 RaliA avac d'autres documents 
 
 Tight binding may cause shadows or distortion 
 along interior margin/ 
 
 La re liure serrAe peut causer de I'ombre ou de la 
 distortion le long de la marge intirieure 
 
 Blank leaves added during restoration may 
 appear within the text. Whenever possible, these 
 have been omitted from filming/ 
 II se peut que certainas pages blanches ajoutiaa 
 lore d'une restauration apparaissant dans le texte. 
 meis, lorsque cela Atait possible, ces pages n'ont 
 pas it* f ilmAes. 
 
 Additional comments:/ 
 Commentaires supplAmentaires: 
 
 L'inatitut a microfilm* le meilleur exempicire 
 qu'il lui a At* possible de se procurer. Les details 
 de eet exemplaire qui sent peut-ttre uniques du 
 point de vue bibliographiqua, qui peuvent modifier 
 une image reproduite, ou qui peuvent exiger une 
 modification dana la mdthoda normale de filmage 
 sont indiquAa ci-daasous. 
 
 r~1 Coloured pages/ 
 
 D 
 
 Pagea de couleur 
 
 Pages damaged/ 
 Pages endommagias 
 
 □ Pages restored and/or laminated/ 
 Pages restaurAas et/ou pelliculAes 
 
 Pages discoloured, stained or foxed/ 
 Pages dAcolorAes. tachetAes ou piqut 
 
 Pages dAcolorAes. tachetAes ou piquAes 
 
 Pages detached/ 
 Pages dAtachies 
 
 Showthrough/ 
 Transparence 
 
 Quality of prir 
 
 Qualit* inAgale de I'impression 
 
 Includes supplementary materit 
 Comprand du matArial supplAmentaire 
 
 Only edition available/ 
 Seule Mition dispon'ble 
 
 I I Pages detached/ 
 
 rri Showthrough/ 
 
 rn Quality of print varies/ 
 
 pn Includea supplementary material/ 
 
 I — I Only edition available/ 
 
 Pages wholly or psrtially obscured by errata 
 slips, tissues, etc.. have been ref limed to 
 ensure the best possible image/ 
 Les pages totalement ou partiellement 
 obscurcies par un feuillet d'errata. une peiure, 
 etc., ont iti filmAes A nouveau de fa^on d 
 obtenir la meilleure image possible. 
 
 This item is filmed at the reduction ratio checked below/ 
 
 Ce document est film* au taux de reduction indiqui ci-dessous. 
 
 10X 14X 18X 22X 
 
 26X 
 
 30X 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 y 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 12X 
 
 16X 
 
 20X 
 
 24X 
 
 28X 
 
 32X 
 
Th« copy fllmvd h«r« has lM«n reproduced thanks 
 to tho gonoroaity of: 
 
 McLannan Library 
 McGill Univanity 
 Montraal 
 
 Th« imago* appearing hara ara tha baat quality 
 poasiblo contidaring tha condition and legibility 
 of tha original copy and in keeping with the 
 filming contract specifications. 
 
 L'exemplaire ftim4 fut reproduit grice i la 
 ginArositi do: 
 
 McLannan Library 
 McQill Univarsity 
 Montraal 
 
 Lea imagea suhrantea ont 4ti raproduitee avae la 
 plua grand soln, compta tenu do la condition at 
 do le nettetA do l'exemplaire filmA, et en 
 conformlti avac lea condMona du contrat da 
 filmage. 
 
 Original copies in printed peper covers are filmed 
 beginning with the front cover and ending on 
 the last page with a printed or illuatratad imprea- 
 sion, or tha back cover when appropriate. All 
 other original copies are filmed beginning on the 
 first page with a printed or illustrated Impres- 
 sion, snd ending on the iaat page with e printed 
 or Illustrated impreeskin. 
 
 Lee exempleirea originaux dont la couverture en 
 pepler est imprimis sont fllmto en commen^ant 
 par le premier pkit et en termlnant solt par la 
 demMre pege qui comporte une empreinte 
 dimpreasion ou dllluatration, soit par le second 
 plot, selon le caa. Toua lee eutrea axemplelree 
 originaux sont fllmte en commandant par le 
 premiere pege qui comporte une empreinte 
 dimpreasion ou dlllustration et en termlnant par 
 la damlAre pege qui comporte une telle 
 empreinte. 
 
 The last recorded frame on eech microfiche 
 shall contain the symbol — ^ (meaning "CON- 
 TINUED"), or the aymbol ▼ (meening "END"), 
 whichever eppiiee. 
 
 Un dee symboles suh^ants apparaltra sur la 
 demlAre imege de cheque microfiche, selon le 
 caa: la symbole -^slgnlfle "A SUIVRE". le 
 symbols ▼ signifle "FIN". 
 
 Meps. plates, charts, etc.. mey be filmed at 
 different reduction ratioa. Those too large to be 
 entirely included in one expoaura are filmed 
 beginning in the upper left hend comer, left to 
 right and top to bottom, aa many framee ae 
 required. The following diagrams illustrate the 
 method: 
 
 Lea cartes, planches, tableaux, etc.. peuvent Atre 
 flimAe i dee taux de reduction diff Arents. 
 Lorsque le document est trop grend pour Atre 
 reproduit en un soul clich4, 11 eet film* A partir 
 da i'angle supArieur gauche, de qauche A droite, 
 et de heut en bea. en prenant le nombre 
 d'Imegea nAcaeaaira. Lee diegrammes suivanta 
 illuatrent la mAthoda. 
 
 32X 
 
 1 2 3 
 
 1 
 
 2 
 
 3 
 
 4 
 
 5 
 
 6 
 
W" 
 
 1M: 
 
 "lA'f 
 
S1?'V9 
 
 BREVIS EXPOSITIO 
 
 CAUSAE ET APPELLATIONIS 
 
 A RHO EPISGOPO HARIAPPOLITANO 
 
 AD SANCTAM R. SEDEM 
 
 IN CAUSA NOSOCOMII CATUOLICI 
 
 A MONIALIBUS S. JOSEPHI 
 
 PER CONTRACTUM COMMISSI CURAE 
 
 MARIANOPOLITANAE SCHOLAE MEDICAE 
 
 ET LEGITIMA POSSESSIONE PERSEVERANTEM 
 
 AB ANNO 1850 AD ANNUM 1883 
 
 MarianopoU, in Canada inferiori, 17 mail 1883. 
 (Reatrratum) 
 

 Si quis putaverit, se a proprio Metropolitano grarari, apud primates Dioecesos, 
 aut penes universalis Apostolicae Ecclesiae Papam idflicetur 
 
 ^-^ 
 
 , ; Cap. Si quis, qu. 6. 
 
 Ad Bomanam Eccl^siam ( maxima ab oppressis) est appellandum et concur- 
 rendum quasi ad Matrem, ut Eius uberibus nutriatul^ auctoritate detendatur, a 
 suis oppressionibus relevetur, quia non potest nee debet Mater oblirisci filium suum. 
 
 Cdft.-A4> 'At^r$teur\et*t\ ,Cap. 2, qu. 1. 
 
 Apostolica Sedes hoc habet praecipuum, ut non pigeat revocare, quod a se 
 forte deprehenddrit fraude elicitum. 
 
 S. Bernard, ep. 180, ad Innoc. II. 
 ^ Cotter. Bened. XIV, de Symd. dioec. I. M e. 8. n. 2,, etc. 
 
 it' 
 
 ft • 
 
 :m'\ 
 
 ;■» '■.. 
 
I. 
 
 primates Dioecesos, 
 
 Coxnpendiuxn faoti. 
 
 ,Cap. 2, qu. 1, 
 
 •evocare, quod a se 
 
 e. 8. n. 2., etc. 
 
 1. Marianopoli in inferiori Canada extat, a Coloniae primordiis, 
 claustralium Religiosarum Institutum, cuius finis praecipuus est (prae- 
 ter sui perfectionem) aegrotantium corporum animaritSque, in Nosoco 
 mio ad Moniales pertinente, curam sibi convenientem sedulamque sus- 
 cipere. Gallice vocantur « Les religieuses Hospitali^res de St-Joseph 
 de r H6tel-Dieu. » Quae, anno 1850 exeunte, et Rmo tunc temporis 
 Episcopo plene approbente, inflrmis Nosocomii gt^atis medendi 
 munus tradiderunt petenti Facultati Medicae, cuius nomen « L'Ecole 
 de MMecine de Montreal ». Brevitatis causa, illas Moniales, hanc 
 Scholam vocabimus. 
 
 2. Haec autem, illo ex tempore usque ad praesentem diem, pri- 
 vilegio, sibi uni concesso, paciflce, unice, cumque mutuo partium 
 contrahentium utilitate et, quod consequens erat, operis incremento 
 animorumque concordia, turn facto tum iure usa est. Nam, 33.ium 
 annorum continentium spatio, eiusmodi facta conventionesque utrin- 
 que liberae intercessere, quae onerosiim hinc inde, temporis lapsu, 
 contractum probare videntur aperte, ut infra patebit. Idque eo vel 
 magis quod, quidquid inter contrahentes conventum est, non modo 
 fuit ecclesiastica Auctoritate approbatum, sed etiam civili lege san- 
 citum. Moniales enim et Schola gaudent iure quod vocant Cot^- 
 porationis. 
 
 3. Horum omnium non sane ignarus Marianopolitanus Antistes, 
 diebus tamen 19*' Aprilis et 7* Maii huius anni, semel iterumque 
 Moniales iussit, ut scripto et solemniter Scholae nuntiaret, eius Pro- 
 
- 4 - 
 
 I'ossoros auditoresque debere, pro^^iinas post vacationes, locum co- 
 (lere Lavallensis Succursalis Doctoribus oorumquo discipulis, quibus 
 soils, inquit, Nosocomium exinde patebit. Hoc autom praeceptum 
 nihil aliud osse aiebat, nisi ipsissiman mentem flrmamque volun- 
 tatf>m SS. Patris Leonis XIII, in suo Decreto expressam, dato dio. 
 27" Februarii anni hiiius. 
 
 4. Inter angustias religiosao ohedlentiae et naturalis iustitiao 
 sibi pugnantiiim Moniales positan, enixe saopiusque exorarunt An- 
 tistitem, nt aptiori dignaretur modo utriusque virtutis iura com- 
 ponere ; ne sup^m vires plura, oaquo gravissima, damna contrahentes 
 subiro cogeret; neve semet, suas in Domino Filias, Religionem 
 ipsam maximo exponeret discrimini et populum scandalis, si re ad 
 civile Tribunal adducta, hoc contra Episcopum sententiam (ut certum 
 vidotur) proferret, et inde ansam hostos Ecclesia sumerent gravius 
 eam impetendi, ut saepe factum est. 
 
 5. His aliisque rat'onibus et precibus frustra infeliciter datis, 
 Monialium Capitulum, pro suo officio, praecepto paruit, illudque 
 Scholae nunciavit, die 7" Maii. Quod, ut erat expectandum, Scholae 
 authentica sequuta est protestatio, pro damnis praesertim e prae- 
 cepti executione secuturis. Interpellatione accepta, Capitulum per- 
 quam sedulo cavit ne res in deterius, ut minabautur, verterent, 
 effecitqiie pro viribus, ut lis a Schola non ad civile tribunal dedu- 
 ceretur sed potius ad ecclesiasticum, ad Episcopos nempe Provin- 
 ciae, qui Lavallensi quaestioni componendae ab Apostolicis Decretis 
 fuerant deputati. Ipsum vero Monialium Capitulum sui iuris esse 
 putavit, ad Romanam Epp.m et Regg.m Congregationem E.morum 
 Cardinalium a proprii Ordinarii Mandato appellare. Quam viam 
 ideo etiam inivit, quod eius rationes, preces et iura, tribus abhinc 
 annis perquam humiliter scripto oblata Episcopo, et per eundem 
 ad S.am Congregationem de Prop. Fide transmissa, quo destina- 
 bantur (ignota de causa) non pervenerunt; ut patet ex Epistola 
 Emi Cardinalis Simeoni (die 25 Febr. 1880) et ex alia Superioris 
 Monialium (d. 18 Mart. 1880), ad Episcm datis. . 
 
 6. Absit autem a Monialium omnium et singularum mente 
 animoque, ut vel temporis memento velint a spiritu et littera De- 
 cretorum omnium Apostolicorum cogitatione, nedum corde, disce- 
 dere; necnon ab eiusdem S. Congregationis de Prop. Fide Consti- 
 tntionibus, Lavallensem Succursalem spectantibus. Contrarium enim 
 
 simalmsmiimmi^^ 
 
 ?^^|!^^fflireSr^^ 
 
 lA/ 
 
 ;»■ '■.. 
 
— 5 — 
 
 evidenter patet ox oarum opistolis aliisquo documontis, vol ad H.numi 
 Episcopum vol ad Scholain missis ; quani minis ctiam hortatao sunt 
 ut^lliquam tandem animorum coniunctionom, vol saltom aeqnam 
 (^ompositionom, cum altera Facultate dovonirot. Noquo domum ipsa 
 Monialium appellatio ah Ordinarii decreto, sou Docroti Apostolici 
 interpretatione aliud petit vol innuit, quo audeant conquori do 
 Parente in D.no dilectissimo, quom, inter spirituales Filias morito 
 quidom non affectu postremao, maximo vorontur, ut par est, et 
 amore prosecuntur. Sod hac vna super re (ot iustitiao causa) ab uno 
 animarum suarum Parente soverius {ivett in\i&irrtO coacte...) cum 
 iis agonto, ad alios eosquo altioros, Patres scilicet E.mos S. Congr.is 
 EEp.m et Rll.m, Monialos, pro suo iure, sod hnniillinio ot ultimo 
 sese convertunt Idquo animo iam nunc paratissimao, ut quidquid 
 in Sapientiaf uo iustitiao iuriljus hac in re decernero dignentur 
 E.mi Judicos, idipsum statim pro Monialibus sit suproma et certa 
 porterritae suae conscentiao lex, tanquam a Deo ipso. Fatontur 
 enim miserae, duplicem, donee res componantur, pati ab extrinseco 
 metum eumque gravissimum, imo vim et niinas utrimque; hinc 
 (piidem maximarum spiritualium poenarum, ex bmhecUentia, ut 
 aiunt, ipsi SS. Christi Vicario ; inde vero damnorum omnis generis, 
 ox iustitiae iuribus laesis, ot a civili otiam lege vindicandis nisi 
 sorventur. Hinc absoluta appellationis necessitas, ad quam nunc 
 primo Confugiunt Moniales, ut ex religiosi Instituti annalibus plus 
 quam bis saecularibus constat. 
 
 duaestionis propositio. 
 
 7. Humillimis igitur datis precibus, a S. Congreg.e EE.m et 
 RR.m decernendum quaeritur. — An Monialibus liceat, in casu pro- 
 positu, Rmi Episcopi praeceptum execution! mandare, salva iu- 
 stitia? — Huic quaesito plures iuris civilis periti (saltem 7, e primis 
 loci), documontis inspectis et re mature perpensa, imo ore res- 
 pondent tiegative. Quorum rationes fusius videre est in singulorum 
 scripto datis authenticis sententiis. Summam heic dabimus. 
 
— « — 
 
 II. 
 
 Quaestionis oivllis synopsis. 
 
 8. Facta ot convenliones plums logitimo initao, ot per 33.ium 
 annoruiii spatiiim ab utraquo auctoritate conflrmatae, probant veram 
 utriiiquo obligatlonem , a qua noutrao parti resilire licet, altera 
 ropufaHiante, (juiu ad gravissimoruin damnorum reparationem lex 
 civilis resilientom cogat. Episcopi vero praeceptum, de contractu 
 solvendo, nee surtlcero aiunt, ncc a logo ratum liaberi. Nam: 
 
 9. Faclorum j)t'aecipiia haoc sunt : 1" Vetoro Nosocomio cum 
 Monialibus in longe ampliorom aptioremque locum migrante (anno 
 1860), privilegium, quo quidam o Scholao Doctoribus fruebantur, 
 toti Scholae petcnti concessum libentcr fuit, quibusdam onerosis 
 conditionibus positis, nullaque alia retributione nisi Nocosomii usu, 
 ad Doctorum ot sciontiao profectum. — 2" Nunquam alii nisi Scholag 
 DD.es in nosocomium admissi, vol nonnisi Scholae Praeside per- 
 mittente, qui proindo aliquando, tanquam suo iure utens et Mo- 
 nialium Suporioro id fatonte, Doctorem, (pii nosocomii usum petierat, 
 adniisit ot inter suos adnumeravit, alium vero ut oxtraneum re- 
 pulit. — 3" Idem, vel quivis Scholae Doctor nosocomio insorviens, 
 inflrmos advenientes libero excipiunt, vel sanitati restitutes, pro 
 suo iudicio, dimittunt. — 4° Ad maiorem utriusquo contrahentis 
 utilitatera arctiusque vinculum, anno 1872, Schola solum nosocomio 
 linitimum a Monialibus emit, aediflcium nlagni superstruxit utrique 
 parti aptissinium (sed ad alios fere usus ineptum), pecunia a Mo- 
 nialibus mutuata, cum fenore 6 et 7 "/o? 6t debito pertingente ad 
 fere 100,000 francoi'um. — 5" Alia demuni complura quotannis eve- 
 nere et onumerari possent facta, quae mutuam in dies animorum 
 voluntatoni ot concordiam, imo necessitudinem ac contractus peren- 
 nitatem evidenter praoseferunt. Nee mirum, utrinque cura, sedulitas, 
 aemulatio, quotidiana ot longissima- consuetude, maxima denique 
 utriusque utilitas oporisque incromentum, sponto veluti sua, con- 
 tractui vim in dies addidere. Hinc siquidem Doctores, omnes ca- 
 iholici, qui vol ab ipsis Scholae exordiis, per 40 prope annos reli- 
 giosis Domibus urbisque pauporibus gratis medebautur, quidam 
 
 jBpjggjggg^^aiUMiwiiM^MMto 
 
 mimmmmm 
 
 ^/) 
 
 / 
 
 )■*>■. 
 
^ 7 — 
 
 pocunia otiam invabant; ii inquam, inflrmis Monialibusque nosocomii 
 ^'latuitarn assiduamque, por idem fornio tempus, opnram navabant: 
 indo voro magniis tuin dngrotantium (ad 300), turn diHcipulonim 
 (ad 140) confluentium numtv .s, turn imprimis Monialium roligiosa 
 din noctuquo vigilantia ot charitas, domiis ordo nitorque, etc., omnia 
 haec praoclaram utrisque oxhibebant opportunitatem sibi, non minus 
 ac sciontiae ot catholico nomini; honorom conciliandi augondiquo. 
 
 10. Quod ad rotwentiones spectat, generatim oo omnes ton- 
 dunt, ut quam maxima inflrmorum corporum animarunquo cura 
 haboatur, ut religiosi severique Instituti regulae, noc non Monia- 
 lium plende, in nosocomii robus gerondis, libertati et a DD.bus 
 independentiae omnino prospiciatur, ut demum omnia in SS. Itnli- 
 gionis catholicae, inter demulos beterodoxos, bonum vertant. Spe- 
 ciatim vero Doctores tenentur: 1" alios a Scholao Professoribus 
 nee in nosocomium admittere, nee otiam inter sues annumorare 
 insciis aut invitis Monialibus — quibus imo : 2" plane integrum est 
 quemvis ex ipsis DD.l)us iam admissis reiicere, semel dc id aeqimm 
 putont (quod ins in praesens etiam facto unius e Scholao DD.bus 
 comprobatur) — nee non. 3° Sororibus inflrmis mederi, aegros aut 
 convalescentes Ecclesiasticos, laicos viros aut mulieres altioris con- 
 ditionis, discipulos, orphanos, etc., in separatis douius partibus de- 
 gentes, excipere et curare independentor, si velint, a Scholao mo 
 dicis. — Qui 4", eorumquo auditores, in inflrmorum visitationo, 
 practica Schola, operationibus chirurgicis, etc,, permultis subesse 
 debent, a Monialibus praescriptis aut praescribendis regulis, iisque 
 medicae profession! inconimodis, quas tamen religiosa et claustralis 
 identidem iureque exigit disciplina. Qua in re Moniales liberrimo 
 agunt, neque unquam adhuc, vel in minimis, Schola obstitit. — 
 5" Doctores olim tenebantur in solidum, nunc quisque seorsim et 
 pro rata, Monialibus solvere centum fere francoram millia, cum 
 fenore 6 et 7 per "/q, pro Scholao aediflcio. Quo debito liberari, non 
 nisi ex alumnorum minervali et cUentium, extra et propter noso- 
 comium, in dies crescentium numero, sperare datum est. Eoque 
 accedit, quod sine nosocomii cura neque civilem existentiam, ex 
 rcgionis lege habere Schola potest. 
 
 11. His aliisque Scholae oneribus nullum fere aliud ex parte 
 Monialium respondet, nisi ut ius nosocomii curam omnem habendi, 
 ab initio Scholae traditum sola servet. Nihilominus, ex aequo et 
 bono atque in plenae flduciae pignus, Moniales libere se iure pri- 
 
— 8 — 
 
 varunt communis inftrinos oxcipiondi \o\ iliinittondi, inscio vel in- 
 vito Doctoro inndonto;.!!!)!.! Profossorilms discipulisquo in nosoco- 
 niio loca, supolloctiloili, artis instrunicnta, otc, ad Scholar ftn^H 
 stippeditarnnt;|()tani doniciiu) nosocoinii prosporitatoni infinnorunnpio 
 citiiisvis nationis eiirani a soipsis in solani Scliolain vadom roiow- 
 ruiit. Utraque deniuin pars contrahons his aliisipm plurilms ininoriM 
 monionti, sod scripto pactis (H)nditionil)US, staro sfl oblij^avit, donoc 
 vol miituo lihoroquo consensu, vol j^ravihus do causis claustri ro- 
 gidani spoctantibus, separontur, vol soparari coj^antur, si forto (quod 
 Dous avortat) por occlosiasticani Auotoritatoni, ot authontico, Schola 
 de(^laretur »S'. Matri Ecclcsiae rchcllh. Quao omnia piano comperta, 
 plonaque hactenus l\iere Ordinarii Auctoritato sa'ncita. 
 
 12. Inde est quod omnos, ut diximus, iurisconsulti deducant vori 
 nominis obligationoin ox oneroso iustitiao contractu ; simul((Uo (ubi 
 iura laedantur) gravissimoruni damnoruin roparationom, ox logo I'a- 
 ci(Mulam. Quidam haoc onumerant, quao satis est hie brevitor innuore, 
 quaequo ad duplex notum reducuntur caput, damni emergentis et 
 Incri cessantis^ turn pro Schola turn pro Monialibus. Scholae dam- 
 num dosumitur : ex gravi debito orga Moniales, mediisque deflcien- 
 tibus ad illud solvendum : ox a^diflcii valore et usu ad alia, eo loco, 
 fore nullis, ox iuro Corporationis, docendi aliisquo civilibus privile- 
 giis, quae Schola perounte poriront simul. Lucrum voro, in prao- 
 sens satis amplum, praesertim ox discipulorum ac clientium in dies 
 augentium numero, in posterufti cessaret penitus. Quibus accodit 
 magnum Catholicae Scholae dedecm, post 40 fere annos extinguendao, 
 idque iussu ecclesiasticao Auctoritatis, agentis nomine, ut dicitur, 
 ipsius SS. Patris Leonis XIII. Quao omnia si accidorent, maior 
 Scholae Professorum pars (corumquo antiquiorum magisquo egon- 
 tium) in gravem cum suis adducerentur necessitatem. De Monialium 
 damnis inferius. 
 
 13. Ipsi iuris civilis periti, a Rmo Episcopo interrogati, non 
 aliam ab hac protulerunt sententiam. Imo vero haec iamdiu a longe 
 allioH Aitctoritate verbis et re prolata, factoque ab ipsa Lavallensi 
 Succursali admissa fuit. Nam 1° sex abhinc annis E.xmus D.nus G. 
 CoHt'Oi/, Sanctae Sedis Legatus, qui vehementer Moniales ui-gebat ad 
 Lav.em Facultatcm in nosocomium oxcipiendam, pervoluiis tamen 
 documentis, fassus est Monialium Superiori, contractus initos eas 
 inter et Scholam scindi iuro non posse invitis partibus. Quare mi- 
 tiorem exinde iniit viam, ipsamquo Lav.em Succursalem iniro coC- 
 
 M- 
 
 :"!/■; 
 
 .,.■;,^■;* ■.. 
 
— 9 — 
 
 ffit; V. >?r. <{\\\\\n }its.v't nt Si'hola intn>?ra tanqunm Cnrpm ot \\i 
 lijiv.sis Su('(;iirHalis Imborotur, otc. Wixw, aiithonticiH (iocuiiiontis «t 
 iuramnnto, si opiiSHit, llrmari poHsunl. 2"1|i(^iinio poHl, ijmn Kmus 
 Ganlinalis Simmm\ licot docmnontA a MotiialihiiH por KpLscopum 
 Marianopolitaniim oi tranHiiiissa iion Ipf^orit (iiiiaciiiKiiu) (loiniim do 
 causa), ins Scholan tamoii a^novil, qiiiiiii a Monialiljus aiilarn 50 
 lantutn inflrmos capiontoin, hi iisutn Lavall'Misis Siicciii-salis potiit 
 < quill ullum, inquit, Scholao nocumontuin advrniat, (piao rnliqua 
 « nosocomii maiori parU^ uti lihoro poti'st » (25 Fohr. 1880). Ex 
 (juo aport(! patoro vidotur, ainicum fodus iutor utriusquo Facultatis 
 DD.os, vol linodoris iiiitiuni, al» Emo Cardinali ur^n;i'i, non V(3ro con- 
 tractus scissloneitiy coquo uiinus Scliola*^ niortom. 3' Quid quod 
 Lav.is Succ.is ipsa facto domum ius SchoKm ac Moiiialium a},'novit, 
 (juum taodoro aoquisvo conditionibus duro, av uunv, roioctis, Scho- 
 1am taiuoii nosocomio oiicero nou est ausa, sed aliud sibi conqui- , 
 sivit apud protestantes, novoquo catholico nunc utitur, cuius no- 
 men * L'Hopital Notre Damo »? 
 
 14. Postremo, si adliuc, post oiusmodi (acta et (Hmtractus, ali- 
 quod forte dubiuni superesso videretur; nonne sola iuri probando 
 sutticorot tarn longa praescviptio, non modo omnibus vestita legi- 
 timis conditionibus, sed (quod pluris est ot mirum!) omnia adhuc 
 probante ipsa Auctoritate occlesiastica, quae nunc obstat, et con- 
 ventiones omnes admissi contractus scindore per praeceptum con- 
 tendit? 
 
 15. Unica, ut dictum est, huius praecepti et agendi modi a 
 Rmo Episcopo affertur ratio Monialibus, h. o. SS. Patris Leonis XIII 
 Decretum. Sed de hoc inferius; praesortim quum civilis iuriiporiti 
 do eo quidquam dicere non sint ausi. De Rmi tamen Episcopi prao- 
 cepto sententiam, suos intra limites, tulerunt; atquo in hoc omnes 
 consentiunt: illud non esse rationem sufflcientem scindendi con- 
 tractus. Hie enim, ex dictis, est undequaque iustus, ac proindo in- 
 vitis partibus scindi nequit ; nisi dicatur, Superiorem quod est iniu- 
 stum iuberc posse, obedientiani iustitiae praeponi eamque impune 
 laedere. Neque alia procul dubio a iurisconsultorum foret civilis 
 tr'ibunalis sententia, si ad illud res deduceretur, quod simul, aut 
 vi non sinerot Scholam iure et loco dtiturbari, aut ad damnorum 
 omnium reparationem Moniales cogeret, vel EpiscOpum ipsum. Quot 
 autem quantisque id periculis, scandalis, imo etiam ipsius catholicao 
 commuuitatis damno verteret nemo est qui non videat. Cui gravis 
 
 fsw^f-aw??-?.','^'*''"' 
 
t 
 
 - 10 — 
 
 simo sane incommodo utinam, tota hac in re, satis ab omnibus 
 fuisset provisum! hue non ossent res adductae. Mirum vero quod 
 Moniales prae primis ei mature prospicero et, suis pro viribus con- 
 sulere conatae fuorint! Scholam onini hucusque non modo in officio 
 continuere, sed novam nuperrime (19 Mart. 82) conditionem con- 
 tractui addidere, Scholam que admittere, licet haerentom (laqueum 
 sibi parari suspicata) suaserunt; quae scilicet conditio S.am Matrem 
 Ecclesiam et Superiorum ecclesiasticorum Auctoritatem simnl sipec- 
 tat. Verum hac de re, deque Scholae affiliatione Universitati pro- 
 testanti Victoviaey aptius suo loco. 
 
 III. 
 
 Brevis xnoralis questio. 
 
 16. Quaestioni ot casus resolutioni secundum legem nedum ci- 
 vilem sed et naturalem, plane consentire moralis doctrina videtur. 
 Non enim duplex datur iustitia et obligatio, neque utriusque vincula 
 cum contrahentium damno, iis invitis obedientia solvere unquam va- 
 let. Deus ipse iniustitiae culpam non nisi reparatione, saltem voto, 
 facta remittit, iuxta illud S.i Augnstini. « Non remittitur peccatum 
 nisi restituatur ablatum. » An Eum dicemus velle aut approbare 
 praeceptum iubens iniusto agere ? Nihilominus, ut supra dictum est, 
 Rraus Episcopus ad Moniales scribens contendit, contractus huius 
 solutionem esse ipsius Summi Pontitlcis, in Decreto 27"' die Febr. 
 dato, flrmam voluntatem, imo praeceptum in virtute s. obedientme. 
 Cui sententiae consonat Decreti eiusdem interprctatio ab eodem 
 Episcopo addita in sua Pastorali Epistola ad Clerum et Fideles 
 Diaeceseos, die 25" Martii 1883. Ait enim B.mum Patrem : 1" pro- 
 hibere quemvis quicquam moUri, etc. ; 2° inhere op<?»i affen^e, etc. ; 
 3° utr unique vero in virte s. oiyedientiae (toujours en vertu de la 
 sainte ob^issance). 
 
 17. En autcm Decreti verba, quae nos spectant. « Sanctitas sua 
 « districte mandavit in virt. s. obed.ae omnibus fidelibus... ne contra 
 « Laval lonsem Succursalem audebant aliquid moliri, aut quavis ra- 
 « tione earn impugnare, sed potius ut... omnes communi studio 
 « eidem Institutioni provehondao opem praesidi unique pro viribus 
 « afferre nitantur. » 
 
 \ 
 
 'V-r 
 
— u — 
 
 Antequam Rmo Episcopo respondeamus, iterum plene ac hu- 
 millime fatemur cum Monialibus, nos SS. P.tris Decreto, turn quoad 
 litteram turn quoad spiritum, toto corde adhaerere. Imo vero, vel 
 solum factum, si constet, Summi Pontiflcis, vel S. Rom. Congreg.is, 
 auditis partibus, iubentium contractus initi solutionem, fore pro 
 Monialibus iiUimam iusti normam. Sed aliud est adhaerere Decreto, 
 aliud vero eius interpretationi, etiam a tribunali, sed inferiori, datae ; 
 praesertim quum rationes oppositae evidentes saltern appareant. 
 Quod si quis tali in casu ac re gravissima, ad superiorem humii- 
 lime eamque legitimam appellet Auctoritatom, suo sane utetur iuro ; 
 neque ideo nota urendus (quae aliquot abhinc annis passim vel 
 optimis civibus appingitur) rebellionis ipsi Sanctae Sedi, Christi 
 Dei Vicario, S. M. Ecclesiae, etc. Quod an levitati et imprudentiae, 
 an malorum artibus, an utrique tribuendum, ad nos non spectat 
 afflrmare. Sed illud certam est, haec et similia palam et saepe cir- 
 cumferri indebite, magno cum populi scandalo et inimicorum chri- 
 stiani nominis emolumento ; et quod consequens est, cum SS. Reli- 
 gionis damno et contemptu. Suprema enim Auctorifas saepius quam 
 par est in medium allata, facilius graviusque impetitur. ,, . 
 
 18. Decreto itaque plene admisso, quod a Rmum Episcopum 
 attinet, generatlm et veluti a priori respondendum videtur: 1° Illud 
 applicare contractui qiulem supra exposuimus, huiusque dissolu- 
 tionem ab eo iure deducere, videri rem non modo incredibilem sed 
 et absurdo proximam ! Quid igitur erit asserere, ipsum Christi Vi- 
 carium, qui est veri iustique norma, re cognita, formaliter velle et 
 iubero contractum talem abrumpi? idque (mirum!) in virt. s. obe- 
 dientiae? Nonne vol sola hypothesis dicenda adversus SS. Patrem 
 maximo iniuriosa? Talem I'erme praedicant quotcjuot apud nos ho- 
 nosti vivi rem norunt, et haec tamen audiunt: talem et coutrahentes 
 in conscientia arbitrantur ita, ut Legislatorem ipsum adire et in- 
 terpellare sint ausi. — 2" Sjjeclatimxero, quoad verba Decreti, liben- 
 ter fatentur: a) sub gravissima pBicna damnari eos, qui contra La- 
 vall.em sive Univers.m sivo Succ.em quippiam machinantur, vel 
 oas quavis ratione (iniusta scilicet) impugnant. Sccus enim dicon- 
 dum, easdem vel nunquam posse iniuste agere, vel, si id forte ac- 
 cidat, non posse ad tribunal traduci. Quis autom haec dicat? Quis 
 itaque contra easdem machinari audeat dicere illos, qui ab iniusto 
 agressore sua iura legitima, evidentia, diuque possessa defendunt; 
 idque coram altiori ecclesiastico tribunali ? — b) SS.i Patris Decro- 
 tum vehomeuter quidem hortatur oranes (iubet etiam si velis) po- 
 
- 12- _'^ ., .... 
 
 tins iuvarc. jwv) invihus Lav.om rniv.oui ot Succiirsalom. At quott- 
 potius 08t (h. 0. molius) Oiuani longissimo dlffort ab oo quod est 
 laciondum sub paona gravissimi pcccati et in virt. s. obedientiae^ 
 ac si ros cssot uocossaria ad salutem! Quod autem supra vires illud 
 sit (luod al) Episcopo iubotur, praetor iustitiam quae votat unquara 
 iura laodi, haoc ox ilic^tis eiusmodi sunt, ut iis poreuntibus Schola 
 poroat noc(^sso f^st; Monialos autem fere. Nam, praetor gravissima 
 damna supcrius onumerata, tripUci, si ita loqui las est, lethali vul- 
 uero coutlcorciitur; regulam claustraloiii consuetudinem vetustis- 
 simam (220 annorum) plonamquo a laicis praesertim DD.us inde- 
 pondentiam gravitor sauciante; sed do bis suo loco. Quis interim 
 (beat, (iuenivis ad semot perimendum teneri, vol eum peccare si 
 vitam delondat? — c) Discrimen evidehter agnoscendum negativam 
 int(U' prac(.'opti partem et iwsitkmm; banc omnes decent non 
 obbgaro cum gravi incommodo; quanto minus, cum gravissimo, 
 quocum noque praocopta positiva Dei obbgaut, nisi quibusdam in 
 casibus, (juuni v. gr. vol ad negativum praeceptum vel ad saluti ne- 
 cossai'ia roducuntur. Num oiusmodt est auxilium Lavall.i Succursali 
 exbibondum? — d) Vulgatissima sunt principia — nemo tenetur 
 ad optimum — verba legis buiusmodi stricte interpretanda — odia 
 restringonda, etc. — c) Si denique Rmi Episcopi interpretatio ur- 
 geatur, omnia igitur SuccursaU immolanda, etiam iustitia! divltes 
 oitmes tenerentur lotnm id (piod pro viribus possunt tribuere Suc- 
 cui'saii; imo vero Canadenies rcliqui, nemine excepto, in eamneque 
 potontom conterre quidcpiid vires stricte non superat, eamque vel 
 dircclc vel hulirccte (ut asseritur) iuvare potest, v. gr. agros, re- 
 ditus, brcvi, bona quaevis ei utilia! Haec autem omnia, aliaquo 
 soxcontii, sub graci, nomine Sanctae Sedis, ac in virte obedientiae 
 Ei debitae, dicuntur iuberi ! 
 
 IV. 
 
 Q,uaestionis pars Canonica. 
 
 19. — Sed instat Rnius Episcopus. Ait enim : 1" firma est vo- 
 luntiis S. Pontirtcis uuicnm in ecclesiastica Provincia esse deljere 
 catbolioam rniversitatom, et unicam Marianopoli Succursalem La- 
 vall.em nempe iam canonice erectam. — 2" Idem SS.us Pater, post 
 
 ■■j Tw Bi ■ m . ir'^g^Btfyg-js g* 
 
 ^r 
 
- 18 - 
 
 Pium IX, felicis memoria, expresse prohibet, catholicas Facultates 
 iuris (<l.Nulla iiiris civilis catholica Faciiltas extabat anno 1876, 
 ncc adhuo extat !) et medfcinae Protostanti Univ.ll manere adnexas 
 per oam quam vocant affHiationem : itemque catolicos iuvenes vel 
 illas vel banc frequontaro. — 3" Schola proinde oiusque discipuli 
 Decretis Apostolicis repugnantes ac Succursalem adversantes, hoc 
 ipso sunto S.ae Matri Ecclesiae rebelles ; a fortiori vero si ius suum 
 prosequi et tueri Schola veUt coram civili regionis TribunaU. — 
 4° Hinc contractus cum MoniaUbus abrvmpitur, quae hanc explicito 
 conditionem apposuere. ■ 
 
 Quaestio haec Scholam primo et directe spectat ; sed Monialea 
 etiam attingit non modo indJrecte, vehiti per consequens, verum et 
 directe. Nam, supposita ad momentum (argumentationis causa) con- 
 tractus solutione, sunt adhuc Momalhmi inra omnino in tuto po- 
 nenda. Liceat itaque, ad plenam, quoad eius fieri potest, quaestionis 
 cognitionem, non nihil et perquam breviter innuere de Scholae af- 
 filiatione protestanti Univ.ti, deque Scholae rebellione. 
 
 20. — Quoad l.am a) Schola Episcopi instantiam priniam et 
 alteram libenter admittit; ac ea qua par est auimi demissione De- 
 creta Pontificia excipit. — b) Quod si pro tempore protest.i Univ.ti 
 adhaeret, id solum est ut vivere adhuc possit, et donee aliquid 
 (secundum ipsa Apostolici Legati statuta) ei tribuatur, quod earn 
 iniuste perire non cogat. — c) Haec eadem ratio est cur (non re- 
 bellis more sed humillime) saepius ab ipsa ecclesiastica Auctoritate 
 petiit affdiationem ipsi Lavallensi Univ.ti, postquam hanc iam in- 
 gressa, ita iubente Exmo Apostolico Delegato, violenter electa fuit 
 a Rectore Univ.is'; qui pluries verbo et scriptis fassus est se ma- 
 luisse, et adhuc malle, Scholae Doctoribus liborari. — d) Hi autem 
 etiam nunc parati sunt iteruni in Succursalem ingredi, vel iisdem 
 conditionibus ac antea, vel similibus, sed aequis. e) Tales autem 
 certe non sunt, quae specie quidem Scholam ut Corpus admitte- 
 rent, ne tam(m oera septem antiquiores et magis egentes, e decern 
 Doctoribus, vel ingredi prohiberent iniuste, tres vero reliquos exci- 
 perent quidem sed relictos eiusdem Rectoris arbitrio, qui omnes 
 antea eiecerat. — f) His accedit, quod debito erga Moniales (100,000 
 franc.) omnes tum reiecti tum ita admissi, singillatim gravati ma- 
 nent ; dum DD.es Succursalis novae ac violenter a solo Rectore con- 
 stitutae (homines novi fere omnes et undique corrogati), Scholae 
 Doctorum iniuste eiectorum locum usurparunt. Quis, quaeso talia 
 iusta dicat? Quisve Scholam, aequioribus conditionibus Episcopo 
 
h 
 
 !■' 
 
 - 14 - 
 
 obedire paratam, rebellem vocet? — g) Huius demum afflliatio pro- 
 testanti Universitati (quam adeo exaggerant adversarii, quamque 
 Schola difflteri non renuit) materialis tantum est non formalis. 
 NuUus enim ex ea protestantium infliAxm aiit vitae consuetudoi 
 nulla, ut in Europa, fldei professio, aut alius quivis religiosus ri- ' 
 tus) nil, brevi, quod catholicum vel Doctorem vel iuvenem dede- 
 ceat, qui diploma ipsum directe a Schola accipit; haec autem so- 
 lum pro unoquoque diplomate mittit Victoriae Universitati, in alia 
 civitate degenti, 100 francos, loco 150, quos Lavallensis Univ.as 
 percipit, et a Schola ipsa percipere potest, si velit. Sed haec num- 
 quam in suum sinum Doctores protestantes, vel secretis societatibus 
 addictos, excepit, nee unquam paritec docuit illicitos abortus, infan- 
 ticidium, craniotomiam, etc., quae Doctores heterodoxi passim docere 
 Solent. Num idipsum de se Lavallensis Universitas vere afflrmaro 
 queat? Materialis igitur tantum est praesens Scholae afflliatio, hand 
 secus, imo vero minus adhuc, ac ea quae permittitur catholicis Fa- 
 cultatibus et Collegiis in Canada Suporiore. Ceterum, si de nomine 
 sermo sit, nonne ipsa Lav.sis Universitas a Londinensi quadani af- 
 filiationem iamdiu et ante Scholam petiit, obtinuit, deque ea glo- 
 riatur? Erubescet igitur Schola de tanto crimine, patrato solum, ut 
 vivere ei liceret, idque postequam a Lav.si Univ.e saepius affllia- 
 tionem petierit (etiam ante Pontiflcia Decreta), sordidamque semper 
 repulsam tulerit? Et haec sola causa fuit, cur Schola tandem a pro- 
 testantibus afflliationem petierit, ut viveret. Haec forte, Romae, 
 adhuc ignota stmt! 
 
 21. — Hinc 3''' et 4" obiectio, sen machina inventa ad Scholae 
 destructionem, sua mere mole videntur aperte. Quomodo enim, post 
 dicta, S.ae Matri Ecclesiae rehellis Schola dici potest? Rebellis sane 
 ille non est, qui ad legitimam Auctoritatem confugit, de iuribus 
 laesis rite qu»eritur,-rogat ut Causam cognoscat, expectat denique 
 humiliter, ut CausaJBognita, index sententiam proferat. Idem, a for- 
 tiori, non erit Ecclesiae, vel Pontifici Supremo, rebellis, si huius 
 Auctoritati nee formaliter nee materialitor unquam obstitit, sed 
 tantum causam, proximum Superiorem spectantem, ad altiorem, 
 vel (si non audiatur) ad altissimum etiam referat, pro suo iiire, ex 
 animo tamen paratissimus, Huic rem cognoscenti et iudicanti plane 
 acquiescere. An pluribus opus est ad rem conflciendam? 
 
 22. — Sed praestat de civili Tribunali, in hac praesertim re- 
 gione, perpauca innuere. — a) Ab eo adeundo, Monialium opera 
 
 -t ir r K^^*'^^'^'* 
 
 • T ll l ll i ItW ll Hir H lTWriwWffuWf"' ^' - 
 
 ■'//■ 
 
,., ■; ^.. — 15 - 
 
 praecipue, Schola hucusque abstinuit. — b) Si de lure sermo sit, 
 quum non agatur de personali ecclesiastica imnmnitate, neque de 
 reali sacra, sed mere civili re, non videtur illud canonice prohiberi. 
 — c) Neque hie expectandum quod olim in catholicis regionibus 
 vel iure vel facto servabatur ; civilia nempe aut componi ab Eccle- 
 siasticae Auctoritatis tribunali, aut a civili, ea permittente. — Imo d), 
 turn lege turn vetustissima consuetudine regionis, ecclesiastici heic 
 passim a laicis pro huiusmodi litibus ad civilem iudicem traducun- 
 tur, et vicissim. Cur igitur id Scholae non liceret? — e) Quid quod 
 quaestiones ipsae de decimis, funeribus aliisque ecclesiasticis potius 
 quam mixtis, lege favente, et ecclesiastica loci Auctoritate aut si- 
 lente aut consentiente, civili iudici pluries apud nos fuerunt attri- 
 ))utae? Satis sit causas innuisse (ab hominem vel loci nomine nuncu- 
 patas) Guihord, Sorel, Bonaventiire, Charlevoix, etc., in quibus sacra 
 personarum rerumque immunitas, ipsa Eccl.a Sacramentorum divina 
 niaiestas, a catholicis et Lavallensis Universitatis Professoribus ad 
 civile tribunal deductae, perperam etiam indicatao poUutae que fuere 
 non sine universi populi Canadensis scandalo. Qui hoc praecavere 
 avertere, vel saltern obstare, pro munere, poterant, obmutuere ; leges 
 imo quasdam (v. gr. matrimonii inter cognatos, clericalis influen- 
 tiae, quam dicunt indehitam, etcJ quae, ecdesiasticae Auctoritatis 
 influxu, facile poterant e codice expungi a carolicis legislatoribus, 
 eas inquam, effecere e converse ne delerentur, causati protestantium 
 et impiorum clamores flctos, dum veris (inscii quidem vel inertes) 
 politicorum hominum artibus inserviebant. Haec igitur omnia silentio 
 praeteribunt, patientur, fovebunt etiam ; Scholam autem crimine re- 
 bellionis ipsi S.ae Ecclesiae damnabunt, si sua et Monialium iura 
 defendat apud indices ecclesiasticos, vel etiam civiles, quoad civilia? 
 Incredibilia haec sane videntur, sunt tamen vera ! 
 
 23. Ultimo loco videndum restat, qua ratione Scholae rebellio 
 supposita Moniales etiam directe, ut diximus (n.jL)), attingit. Scholae 
 onim si quando Lavall.is Succursalis succedat, Monialium iura omnia, 
 adhuc intacta et ab ilia rite servata, ab hac quoque sancte ser- 
 vanda, ut conditio sine qua non. Ea iura, paucis, conventionibus 
 cum Schola initis continentur; sed cCaritatis causa, ad tria revo- 
 cari possunt capita : h. e. ad religiosi Instituti regulam — ad pie- 
 nam a DD.bus independentiam in nosocomii ordinQ, disciplina, re- 
 g'ulis omnibus; imo et in ipsis Doctoribus admittendis aut reiicien- 
 dis, ut antea cum Schola. — ad consuetudinem pervetustam (220 
 annorum) in utriusque iuris prioris usu. Perpauca de singulis: 
 
— 16 - 
 
 r Quoad regulam, ovidenter patet, ei se dobei'o Doctores accomodaro, 
 non vero contra. Quod si quaedam forte oriatur difflcultas, soliua 
 orit Episcopi do ea iudicaro eamquo componere. — 2" Idem de in- 
 dependentia dicendum, turn a Succursalis 1)D.1)U8, turn a quovis 
 alio ad banc vol ad Quebecensera Univ.em portinento. Non onim 
 Moniales earumquo Nosocomiuui Succursali oj^ont sod e converso; 
 neque illis leges iniponi queunt ac si affdkiUonis vinculis tenoren- 
 tur. — Hinc 3" comuetiido, qua a 220 aunis Moniales gaudent, 
 plenissimae, quoad nosocomiuni libertatis, praesertim admittendi 
 reiiciendive Doctores, omnino ac antea, inter praecipua et inalio- 
 nabilia iura accenseri debet. Et, siquideni novos inter suos DD.es 
 Succursalis cooptet, suo quideni libere utatur iure, sed suo quoquo 
 procul dubio Moniales uterentur, si hos vol quemvis alium e prius 
 admissis reiicerent, qiuuu id aequum fore indicabunt. Idquo eo vel 
 magis, quod Moniales verentur, Marianopoli quoque, aliquando sal- 
 tern, non impossibile fore quod Quebeci accidit et adhuc videre est ; 
 Doctores scilicet protestantes sectisque addictos, inter catholicae 
 Universitatis Doctores connumeratos. (juod eiusdem Universitatis 
 Rector nuperrime (in quaestione cum D.e Landry a 30 April, ad 7 
 Maii 1883) nee malum nee mirum esse asseruit « adeo ut nee im- 
 * pediret quominus Romae canonica Universitatis Lavallensis ereetio 
 obtineretur ! » etc. Hunc autem agendi modum illi comparabat, quo 
 catholicae familiae, etiam religiosae, Doctoribus heterodoxis utuntur 
 passim : quasi idem esset eos pro lubitu advocare, ac ad oos admit- 
 tendos obligari ! Si ei idem est, ipse viderit, Monialibus tamen non 
 ita ; quae insuper iure putant aptissimos Medicos inter catholicos 
 Canadenses facile inveniri, quin aliis egeamus ; hosque illis praeferi'e, 
 probrosam nimis esse, apud nos, regioni aequo ac Religioni iniuriam. 
 Ceterum, quaecumque tandem futura sit Scholae cum Succursali com- 
 positio, vel quivis causae praesentis exitus (quem sane Moniales pe- 
 roptant precantur que fore Deo SS.moque Jesu Cordi gratum, Cana- 
 densi Ecclesiae populoque honoriflcum, Nosocomii denique inflrmis, 
 sou Christi membris, perutilem); illvid 2^ro certlssimo habendum, Mo- 
 niales nunquam uUi e suis adeo validis iuribus nuntium missuras, 
 nisi id iubente SS.o Dei in terris Vicario, quem Deus ipse diu sos- 
 pitet. 
 
 - ^ 
 
 i wrij.i i -r > iv i MT)iiii| i iim'"r i — r:~"n-n >i i » . < » 
 
 I' M! ' ' ' " , » ...f , II — • 
 
— 17 — 
 
 Appendix. 
 
 Quaenam vidcatur possibilis et aequa 
 paptium litigantium compositio. 
 
 24. Quamvis quaestio haec ad nos non spectet, nee a Monia- 
 libus eius solutio pendeat; nihilominus turn ipsae turn Schola quam 
 longissime absunt ab aequa cum Lavallensi Succursali compositione 
 reiicienda. Imo vero hanc inaxime in volis habent, idque praecipue 
 ut Sacrae Congregation! de Prop. Fide, eoque magis SS.morum Pon- 
 tiflcum Pii IX et Leonis XIII, feliciter regnantis, Decretis, ea qua 
 par est obedientia, morem gerant, opem pro mribui ferentes La- 
 vallensi Succursali, dummodo id flat servatis iustitiae iuribus. Quae 
 salva et intacta certe manebunt, si modus inveniatur, quo vita et 
 prosperitas cuiusque contrahentis serventur absque iillius damno. 
 Hoc autem facile fieri posse arbitramur, si v. gr. (ut paucis dicam) 
 res eodem revertantur, quo, iubente Sanctae Sedis Legato, adduc- 
 tae fuerant; ut scilicet Schola itorum in Succursalem Lavallensem 
 convertatur. Nee sane iniuria novis paucisque iunioribus fieret 
 Doctoribus, post illud tempus, a solo Univ.is Lav.is Rectore , veluti 
 per clarigationem (repr^sailles) accitis, violenter eiectis antiquiori- 
 bus. lUos etiam posset, si velit, inter honorarios vel substitutos an- 
 numerare, imo vero quosdam actu docentes suis locis relinquere, 
 post Scholae Doctores. Longe aequius sane videtur id illis quam his 
 proponere, ut factum est, quasi ad ludibrium! Praeter enim ratio- 
 nes allatas (n. 20) illi iuniores sunt aut veteres Scholae alumni, 
 nuUo ligantur contractu, nuUo gravantur debito, nullum denique 
 minerval (ut incipientes) aut percipiunt aut percipere ius habent 
 prae longe antiquioribus magisque egentibus. Ac si qua forte, non 
 quid em iniuria, sed animi aegritudine illi afflciantur, speque melio- 
 ris conditionis priventur ad tempus; num haec comparanda Scholae 
 dolori, damnis, iniuriae, dedecori? 
 
 25, Quod ad Moniales attinet, eat- ped^uam libenter cuicunque 
 libero partium contendentium foederi vel aequo pacto acquiescent. 
 

 - 18 — 
 
 ac magno auimo utramque aut alterutram Facultatom excipient si 
 paciscantur, et legitima Auctoritas pacta probet. Veruni, quovis in 
 casu, nulli e suis iurihus superius expositis (n. 23) codero vel pos- 
 sunt vel debent. Inter quae nee Scholao dehitum (100,000 fr.) omitti 
 valet, quod condonare, est omnino oarum supra vires, ut occlosia- 
 sticae Auctoritati ita in comperto est, ut nihil niagis. Num paupo- 
 rum inflrmorum ac religiosarum mulierum humeri, aero alieno iam 
 maxime obaerati, tanto oneri subesse debent, quod ipsa RomancL 
 Decreta Episcopo et Dioecesi universae, fructum.percij^ientibus, im- 
 poni iusserunt? ^ * '* 
 
 
 mm 
 
 :'¥f 
 
ipient si 
 uovis in 
 vel pos- 
 \) omitti 
 occlesia- 
 II paupe- 
 ieno iam 
 RomanGt 
 ibus, im- 
 
 '>?