hana x ite : i i tr Dk ath CRG the nae tt eis bets < Hi) it th pratethe ( ist ) Hen 4h) ie nie An at _ ia a Hit cre if Aaa \ £4) sag Sates fiat rey Hie 4 asa Lestat at a , i y Hits fy mea 4 oy Nets a sik a y i * aye al eteeneneaeastetytay int fence oc ts ca Stites asian 5 NJ tze ae epeaee ty Picea: eh HR ati tama at Hi¢ ait tees eae a , + yt Pn hie pSitesonee =: Sotrssscsase: ry Ht ttre ni ith teocse eli i = Ressenreren ay bieieents Hin oy wep se hdt HH) pig aed) Pe ete, CiTeiereaest tite i viet ye i: ie 4 et at i 4) Saez) i epst bMat ate oe i: t) Hi ob hi it ri i He ti ot A seat agatasit est : TNR iti ee eee Hey at. ane 93 ates Sig es eye f geht) ye ates Ben siya i BH Hane Ae Sea ea ie Mitta 34 ‘ ile iy a itt iit stich i ray 2 it tse pide bes fi Fi iy AER tet tat Hi) uf i in Ht aia sities fesse std i pitstaayste Des titstsieas as fg fast Hit : iy ae Hs es i oH af a Hea fits ii os if ii se ate ee oH oe) ert 7 Orit i hae 23) Staiacaebeyts stb i 25 ri e i aE 1 escent = Steres te ie Hest ey Haig H staat ip : et itare Oty ds! i Sera STSEae 25 es Hise nets Sasa tes a i a) at i i cee Batis prs ite HS eh eee ret rH i oe taste tate tities ae vs ve aE OCC i f R a RS 4 ‘ EMMANVELIS SA B p.T.SOCIET.IESV, NOTATIONES Totam Scripturam facram, ovisVvs OMNIA FERE LOCA WDIFFICILIA Se eprsei me SXF LICAN THRs TYE VARIA EX Hebrao , Chaldao , 6 Graco lectiones indicantur. . OPVS OMNIBVS SCRIPTVR& STVDIOSIS VTILIS- . fimum, certea plurimis diu multamque defideratum. NVNC DEMVM A QVODAM EIVSDEM SOCIETATIS, SE cundum Biblia vulgatx editionis, SixtiV. 8 Clem. V HI. recognitum & emendactum: necnon facertextus charactetum varictate diftinctus Ay Wy) aS i 4y, 4 Mapp a SS aS ve 8) MH IKRAY Ky, SVs Vy SNe EB ij % Sgt SS —S— =a. Gee x od | ae ads ST a Pe LVGDYVNI1, p* . PHILIPPI, BORBE, LAVRENTIL ARNAVDs> Samptibu , Se CLAVE RIGAVD.: a auenad a Ferrer RT err Da Lh CyM PERMISS ¥: Cc1s, Domine, folere Librorum Auéotes dicare eos Principibus Ege \ & : § a : ; e vero fe nec maiorcm,nee meliorem Princ; Pem quemquam {cio. Tibj igicur Domine] es vy, librum hanc dico » Cul Me 2 pueroin tui nominis religione ante annos ferme quinquaginta fub Romano Pontifice, Vicario tuo, per gra- 1 Os fe reaee—B Ve tux, cuius caufa eft elaboratum » Ecclefiz profir, Quod fi quid in co eft,te indignum,ignofce Imperitiz mex.Si qua vero (vt {peroeffe multa ) digna funt,laudent te,qui {ciunt nihil poffe boni fieri fine ré. Amen. — —— PERZ he ptetium fecerim colligendis hifce Notationibus snefcio. Idfcio; voluiffe me plurimorum veilicati confulere,quod an fim affecutus,cenfebunt doctiores. Spe- gto equidem boni confulcuros, i qua mipus,quam vellent, explicaui. Difficilem fuf- iets cept prouinciai.quo tnagis ignofcendum, fi quid errarim ,addent alij quz defunt. Mihi abunde fuerit dediffe occafionem fapientibus. Digna quidem res, in qua operam fuani Ponant; & de chefauris {uis ad incepti huius perfectionem proferant novia & vetera. Vale, — Stearns! NOTATIONVM HARV¥M COMMODA 1: () Reuiffime Scriptutam totam fic explicant,fecundum fenfiim licceralem , Vt anemine &_J(quod {ciam)adhuc preftitum. Ingentia enim quifque in Scripture fingulos libres volu: Mina edit;nos aliam longé rationem (ve vides) fecuti. | : 2. Afferunt varias lectiones ex Heb. Chal.8 7°.quodetiam nouum,& noftram editionen tmhagnopere illuftrans. DE e : | _ 3: Poflunc excudi feparato libello,adeoque exiguo volumiine,ve nos {cripfimus. Quisenim eft;quiapud fe Biblia factarion habeat,quz ftatim poffit confulere,vel potius cumea leget,has Notationes adhibere? : : ‘ 4. Poffunt & cum Bibliis imprimi inftar earum , quas fecir. Vatablus, queque {unt plaufu Magno a pleti{que receptx, cum tamien textum noftrum non explicent, fed edirionem nefcio quam ex Hebrzo. ie eA | : ‘ s- Additz funt 4 nobis ad fnem libri,phrafiam omnium, quibus editio vulgata veicur,expli- ccationes;qux magnam Scripture totius intelligentiz lucem afferanc. | - 6. Addidimus & Indicem, copiofum fimul & breuem, more noftro, vbi feré,quifque facile reperiat quecunque volet. a ce : peice ees 7-Attexuimus & 8 alrerum Indicem, Alphabetiordine,fele@arum Scripture fententiarum, qui poflicefle concordantiz vice.Fere enim continet quzcunque viui effe poflunt in Coneio- nibus,Scriptionibus,8 Meditationibus. a Zi RESPONSIO tiam tuatn dedicaui.Sufcipe, obfecto Domine munufculum ferui tui,& fac, he ee | a ee ee rs aa . KES PONS LOCA 0 BIE CTION ES. -ndotti dicant,qui vellent fufiores.Sed {pero atam indottis, vbi aflueuc- dis prolixis commentariis, | ‘Ve T funcnimis concife, & ieiune.R:fi forte i 8 doétos probaturos tantam breuicatem nec fururam ingt s rine.quin etiam boni confulruroscantam remporis iaturam evoluen { fuifle anobis hac breuicate ademptam 2. Incerdum obfcure.R-facit id breuiras nece f recenfitis vtiliratibus. , | 3. Non certa femper interpretatio phrafis Hebr.Chald.& Grac.R.& quis vnquam ita eft in- ; ; . terpreratus,ve nihil defid erareturz2Equidem fum fecutus Doctoram potius,qua meam fenten- tiam-:nec enim magnam linguarum peritiam mihi,arrogo,tantum iis opere dedi,quantum {a- | risfuerit adhane prouinciam, quam fufcepi,(fidelicer referendi que legeram apud pertitiores, | quamquam de meonon nihil interdum addiderim. 4. Quadam relica inta &a.R fateor,fed vel quia | ri impericiam,quam impudentiam, preferre,aut temeritatem. | 5. Hebraicé & Gracé plura fuerant {cribenda, R feciffem fic maius volumen,quod vitare inftitueram. Adde, quod defuit copia librari) , qui poffer fideliter defcribere , Denique depre- hendimus tam fepe errari in iisA Typographis , prafertim abfence jibri auctore , vt vel hxe pauca Heb.& Gracé {cripta poflint multa videri. Appofvimus aucem Latinis litceris, eadem prafertim Hebrea in gratiam imperitorum.Interdum etiam & Greca. | | Oprarim quidem quacunque hic de(unt,addi A viris dottis,8¢ corrigi etiam, fi qua funt emé- datione digna,totumque id Opus 4 nobis rudius datum,abiis perfe@tum reddi. Fecerint certé : mihirem gratiffimam,tantum abeft,vr egré fim laturus:quid enim malim,quam ftudiofis opti- . mé confulrum?veinam edantur aliquando hze quam probatiffima,nos aurem(vt cum Paulo lo- quar)reprobi fimus. arid, fed compenfatur hoc tam multis fupra facilia,vel adeodifficilia,vt maluerim fate- ia aa aS teamed ORDO LIBRORVM Veteris Teltamenti. Enefis. Fol.1 Canticum Canticorum 195 Exodus. 13 Liber Sapientia. | 197 Leuiricus. 25 Ecclefiafticus. 203 INumert. 32 Lfae Prophetias 220 Deuteronomium, 41 Teremta. 226 Jofue. 50 Thren. 245 Liber Judicum. 55 Baruch Prophetiay 2.65 Ruth. 60. 0 =- Exechielss. 266 Rugum I. ibid. Danielis. 282 Regum II. 69 Ofea. 287 ° F Regum I DA 76 Toelzs. 29§ | Regum IV. 84 Hamos. 297 4 Paralipomenon I. 91 Habdie. 301 , Paralipomenon I I. 98 Tone. 302. Efdre I. 105 Michaa. 304 Efdre II. ; 107 Nahum. 308 Tobias. 110 Habacuce. 310 Indith. 112 Sophonia. 312 E fther. 114. Agger 314 Tob. 116 Zacharia,. 315 Liber P falmorum. “ff 129 Malachia. 323 Prouerbia Salomonts. 179 Machabaorum I. 326 Ecclesiastes. 190 Machabaorum II. 3 330 GENESIS WS AWN —— S Wo eases Hf m “i ti ii SSS DE MVNDI CREATIONE PITVLVS BIC». T OUAIMOR FE quentium libroruma Lux, additi fant. CA Ry TT. (ha H WN principio , ideft , ‘~@ ante omnia. Latini dicerent,Primum om- nium. Dew. Heb. & hic, & alibi fepe Elohim. niwie id eft ,- Diy ; quod quidam ad} per- fonarum = diuinarum numerd referunt. Ce- lum @ terram. Per hee duo etiam que in me-= dio funt, elementa reliqua intelliguntur. Crea- tionis vero ordo hic fuit 1. die creati cali , & elementa, fed nec perfeéta omnia , nec diftinéta, aut ornata,vt poftea.Iremque lux addita Solis,feu {fol potius czlis additus. 2. Perfe@tum firma- mentum, id eft celi,in quibus ftelle, & plancte. 3. Separate aque aterra, productique terre fru- ctus.5. Facti planete,& ttelle , perfetufque fol. §. Fadi pifces, & aues 6. Beftiz , & Homo. Hac mihi in tanta opinionum varietate planior vila , & expeditior. 2. Inanis (7 vacua 70. inuifibilis, & incompo- fira, Cal. Deferta, & vacua, {cilicet nec habitata, nec cultaid quod noftra etiam leCtio fignificat. Super faciem aby/fi,id eft fuper aquas Spiritus Do- - mini{cilicet Spiritus fanétus Hier. ingqq. Heb. Poteft verd intelligi (piritus id eft aér, vel An- gelus, fecundum Aug.de Gen, ad lit. c 4.Fereba- tur,{cilicet, vt voluntas artificis {cilicet perfertur rei {ubie@tx ad operandum, fecundum Augutt. de Gen. ad lit.c. 4. Quidam verbum Hebreum naniwe merachepheth vertunt , volitabat, feu incubabat,fcilicet ve folct anis {uper oua. Super aquas ,ideft, materiam illam informem fecun- dum Auguft. ¢ qua,idelt,perfectius cuncta erant condenda. 3. Dixit ide ,iuffic Hebr. Frat, Hebr.fit lux, vel eorporea , vel incotpotea, fe. Angeli, Aug. No. fecundum Dio. lucem hane fuille folis prime dic creati,& quarto perfecti,e falta off Hebr.&e fuit. 4. Bona.verbum Hebr. fignificat etiam iucun- dam, & vtilem Aug.interpretatur vidifle, quod effet bona id eft, placuifle ei. Nae oh 5. Appellauit,id elt appellari fecit ; fic dicitur domum edificafle, qui fecit aedificari, Aug-vefpe- re, mane, id ett,tranfacto die artificiali,& nocte, quafi dicat,a mane v{queadalterum mane, Dves {cilicet naturalis 24.horarum. Vas, id eft, primus. Hebx. 5. Super firmamentum. Que ite fint aque, in- " certum. Quidam putant effecelum cryftallinum. Alij nebium aquas, quod mihi non probatur. 11. Lignum. id eft, Arborem Hebr. 14. Signa, {cilicet ferenitatis,sempeftatis, &c. Tempora {cilicet, Veris, eftatis, &c. ; 20. Aqua.Nomine aque etiam aer craffior in- telligitur Auguft. 1 4.de Genel. addit. daime vi wentis , pro viuens.Supe’sHebr. volet luper. 21. Animam,pro anijwal, fic infra. Alotabilem, id eft , natantem. 22. Benedixit ,idefyaedit f breus Crefcite, id ef /fructificate. Replere ter- ram \d preceptum,i mreépleta mlb renee i 11 e jan.lib.ae hap. Tertullianus libr. de dake BR? ‘ : Dy virg. Hieron. :.contr.Jbuinian.Augu t.deo. Vir. cap. 9. | 24. Beftias terra,idelt feras, a 26. Ad imaginem), & fimilitudinem , 1d et, valde imilem. Hebj. quidam ean Te ee intelligunt oe fubftanciamfimilitudinem, fecundum gratiam ,/& vittutes- 29. Ecce ,id eft, fane, vtique Hebr, ‘dedit foecunditatem. He- he by a A Qui se ries eas ™ . a aa 2 - _Notationes Qui me putabit patuca notando dicere, cogt— tet ,v020 , wftituti mer rationem, qui non commentaria prolixa , fednotationes, eaf- que brenes promiferim. 3 CAP OV Tye. 1. % Ruatus , {cilicet telle. 2. Septimo, {cilicet, exclufiue 70. fexto {cilicet inclufiae. Requieust,id eft, ceflauit anouarum rerum con- ditione. Auguft. 3. Er fanttificanit,pro,id eft, fandificauit,{cili- cet ad {ui cultum dedicawit. Hic apparet, iam in- dea principio fabbatum celebratum , quod etiam indicatur Hebr. 4. Quidam tamen id per occupa- tionem di@tum volunt,folum enim data lege {an- cum fuifle. Vide Exodi 16. Que creauit, vt fa- ceret, pro , que creando fecit , 70. que fecit. 4. Generationes sid eft, ortus. Die, id eft, tem- pore. 5. Homo non erat, id eft Nallus erat.Hebr. 6. Sed fows , pro, Fons auteim,quidam vaporem intelligunt. Auguft.5.de Gen. ¢.10.ait, forte fon- tem, pro fontibus pofitam. 7. De timo terra, {cilicet Puluis erat humeatus Augaift.3.ciu. Not. quod Hebr. legitur puluerem de terra , i, ex puluere terre. 70. Pulwerem acci- p ens c¢terra,Spiraculum vite. id eft,animam dan- tem vitam. Cypr. interpretatur , {piritum immor- talem, & viuificum, Ja animam vineutem, quai dicat, coepit viuere. 8 .Plantanerat , {cilicet die tertio. Paradifum, ift eft , Hortum, Italicé Giardino woluptatis a principio, Hebr. in Eden ad Orientem. vide Iai. a7. Bueekt 27. 11. Phifon,{cilicet Ganges, Hier.in Genef. He- nilat tic dicta ab Heuila filtro Iectan,filij Heber. 12. Bdelinum,lapis ef.Vide Num.11. 13. Gehon, {cilicct Nilus. 14. Contra Affyrios,id cf ad Orientalem Afly~ rie plagam. 15. Operaretur , {cilicet agricultura,deliciofa, non laboriola, Vt cujfodirer,tcilicet ne quid face- ret, quod mereretur expelli , vel ve Deus homi-~ nem operaretur, & cuftodiret, fcilicet iuuando, perficiendo,&c. Auguft.iib.8.de Gen, Not. quod hance fecundam interpretationem Hebraica non admitttunt , in quibus vox {illum ) ad Paradi- fum plane refertur. 17. Comederis &c. 70. Comederis ex co,mor- te moriemini. AZorteris,pro,mortalis eris,{eu mor- ti obnoxius. Not. quod il.o peccato mortuus eft Adam quantum ad animim , & mernit morcem corporis ; itemque eternam corporis , & anime Vide Auguft. 13. de ciu. cap,12. 18. Dixit quoque, pro,dixerat quoque, {cilicet die fexto. Bonum, id eft.corueniens. 19. De humo ,id coniungendum cum animan- tibus folum,noncum volatil bus. Quid,ideft quo- modo, feuquibus nominikus. 20. Ade noninuenicbatur pro, Adam,feu ho- mo non inueniebat. 21. Seporem,id eft , profundum fomnum. 7o. Ecftafim ideft, mentis excefum , vt interpreta- tur Hieronym. in Genef, 23. Virago , Hebr. Iffa nwx q. vira ab ifc. wor ideft , viro. 24. In carne vna,id ek, vdut caro yna , fey yum corpus. CA POV 2 dat, 1. Erpens , pro,lerpens quidam, loquitur enim Su: cetto quodam fezpente , vt apparet ex Hebr. articulo calidior , Icilicet propter diabo- lum, qui per illum agebat Auguft.lib.11. de Gen. deomni , pro,de vilo,Hebr. Ligno,id eft, arbore, quafi dicat ex fructu arboris. ; 2.V efcimur ,id eft velci poflumus.. 4. Morte moriemini,id eft certiffine moriemi- ni, Hebr. 5- Oculi, {cilicet mentis. Dij, id ef , Deus, vel Angeli. 7. Aperti oculi , {cilicetad inuicem concupif- cendum. Auguft. 11.de Genef. Ad difcernendum inter bonum , gqucdamiferant ; & malum,in quod ceciderant. Auguit.1 4. de ciu. cap.17. Oculi, non corporis,{ed mentis, Chryfoftom. in Gen. homil. 161. Perizomara. id eft, cingula. 8. Deambulantis, {cilicet in forma hominis, fic enim eisapparere folebat, vt quidam volunt. 4d auram ,id eft , quo tempore folet ventus Spirare. Ligni , prolignorum, id eft arborum,! 14. Inter omnia, id eft , pre omnibus. .4zi- mantia, id eft iumenta. Be/fias;id eft, feras. Super pettus , &c. id eft, omnes greflus tui , nequitiz erunt & fraudes,Hieron.e& femen, pro ,id eft in- terfemen. Chal. Inter filium tuum, & filium eius, Not.quod mali dicuntur filijdiaboli.vnde Ioan. 8. Vos ex patre diabolo eftis. 15. Ip/a,Hieron. in Genef.legit,ipfum (cilicet femen , & quidem fi legas ipfe, idem eft fenfus, nam femen Hebr. maf{culinum eft. Solet autem interpres fequi Hebreorum nominum genera. Vide Sap.1. Matth.20. Not.quod quedam Hebr. habent xm feu sim quod idem eft ; feilicer , Ipfa & quidem multi antiqui legunt ipfa, vide Chryf. homil.17. in Genef. Auguft. 2. de Genef-contra Man. cap. 18. & 11. de Genel. ad litt. Cap. 36. Ambrof. de fuga feculi. cap. 7. 16.eErumnas F conceptus, pro dolores con- ceptuum , {cilicet geftando foetum , & pariendo. Poreftate, \cilicet etiam nolens,alioqai ante pec- catum tub poteftate erat , fed volens : nunc au- tem quam multe nollent virisfubefle , & oportet tamen * 17. Maledifta , {cilicet, fterilitate , vt contra, fertilicas dicitur benedidtio vide Hebr.6.iz opere tvo,id e(t,propter tuam peccatum.Hebr.é Chal. propter te. 20. Hena, ideft , viua, feu viuens, Hebr. chanah mater effet , {cilicet futura. 21.Ecce Adam, &c.lronia eft. + 24. Cherubim,id eft, Angelos hamana forma. t Cm Riy rTM ibe none &c. fic folet {criptura copulam car- nalem honefte fignificare. Poffedi, Cain in- terpretatur poffeffio , feu pofleflus. Per Deum, id eft , Dei dono, Chald. coram Domino. 4- Refpexit, {cilicet, ignem coelitus mittendo qui facrificium confumeret. Cyrill, 2. in Genef. Hieron. in Gene. §- e44 Cain, {cilicet ob odium in fratrem,Tre- nzus lib. 4. cap. 34. 6. Concidix, Demiflus vuleus triftitie fgnum. 7» Nonne, &c. 70. Nonne fi rece obtuleris, non autem recté diuiferis , peccafti ? recipies,{ci~ licet mercedem. Peccatuim tuum,id eft, poena veccatitui, Brit, pro, In Genefim. | 2 " pro , fit , Hebr. Sic in praceptis Decalogi futura pro imperatiuis,eiws,{cilicet peccati. Dominaber ris , {cilicet, fi velis,cum Dei gratia, vel faturum, pro imperatiuo. 8. Egrediamur foras , id eX 70. fumptum ( qui verterunt,egrediamur in agrum ) Hebr. deeit,ted fubinteliigicur. 12. Vagus & profugus,70.gemens & tremens. 1 3. Merear,poflim impetrare. 14. Omnis qui,quafi dicat,quifquis hominum futurorum, quamquam nihil prohibet etiam tum fuiffe hominesaliquot,{cilicet,Cain filios & fra- tres,8c horum etiam filios. Vide Aug.15.ciu.c.1 5. 15 - Septuplum,id eft grauiflime, ommss,pto vi- lus Hebr. 16. Eden,{cilicet, Paradifi. 20. Pater habitantium , &c. id eft , Primus in- uientor artis habitandi intabernaculis ad gregem pafcendum. 21. Pater canentinm.&c.i.Mufice inuentor. 23.12 vulnws meum,pro vulnere ame inflio. 23 Sepruagies fepries, id eft.multo grauior , id vero dixit vxoribus timentibus , ne ob homici-" dium 4 fe patratum occideretur, vt effent bono animo. Audioi do@um fane & pium virum ita interpretantem , cum male audiret Lamech,quod duas vxores duxiflet,& ille timerent, ne ei mali: aliquid ea caula accideret, dixisNumquid homi- nem aliquem occidi , vt vite mew timere debea- tistfi Caini occifor grauiter puniendus eft,quanto magis quime occiderit? ; 26. Inuocare,i.palam colere , {eu excellentius, quam vulgus foleret. Ce ide: ae I T Ther generarionis, i.enumeratio pofteritatis ‘B_veius,{cilicet,per quam Chriftus defcendit. _ Dé ,profuam, Hebr. 2. Benedixit ,i.foecundos reddidit, corum pro, eius,70.cius efdam , pro,hominem,quafi dicat, vtrumque hominem vocauit. 4. Filios & filias. Horum non fit mentio, quia non ab eis Chriftus. 22.e4 mbulauit cum Deo,i. {ance vixit Hebr. 24. Tulit, force in paradifum terreftrem. Au- g uft.de Gen.addit. 27. eM ortuus eft, {cilicetsanno,quo coepit di- luuium, Hieron. 29. Noe, i,requiem,feu quietem,confolabitur, forte , quiainuenit agriculture inftrumenta , & artem. 32. Genuit , &c. fenfus eft poft annum ztatis goo. generare coepiffe, habuiffe vero hos tres fi- lios, {cilicet, diuerfo tempore. CARVT. ¥1. “Bey De, i. Deicultores, {cil. Pofteri Seth. Chryfoft.in Gen. homil.22. Filias hominum, {cil.impiorum ex pofteris Cain, Chryfoft. 3. Sprritus meus,i.vita,(eu anima,quam ei,dedi. Caro;i .carnalis,feu voluptatibus deditus. Dies al- lins,i. empus ei ad poénitendum datum ante di- ° luuium : amputati autem 20,anni,quia poeniten- tiam agere contempferunt , fecundum Hieron. in Gen. Puto ego nihil fuifle amputatum, fed id Deum dixiflé annis 120. ante diluuium, adedque antequam Noé effet 500.annorum, etfi {criptura more {uo poftea narret,non enim ordinem feruat. 4. Potentes , id elt , robufti. famoft ,id eft, celebres. a oat Ak CAPVE, irae ie — 7. Inquit,pro,cogitauit,vel dixit.fc. Angelis ve Noe. Soe d 8. Innenit grariam , i.fait gratus.Hebr. 9. dn generationibys {uis , id eft ; inter ho- mines {ui feculi cum Deo ambulauic', vide Caput 5. 10. Japhet , huncquidam putant primogeni- cum , & Cham fecundogenitum. 11. Corrapta ,{cil. Hlagitiis. Terra ,iehomines Notat Chryfoft.hom.24.Terram vocari,quod €o- rum opera terrena, vt aliquando carnem: quia carnalia. : 12. Caro, i. homines.. 1 3. Venit coram me,pro,{tatui perdere. 4 facie ihorum, i.coram illis,pro,per eos, feu per illorum opera , Hebr. . 14. Leuigatis , i. leuiflimis , Hebr. Gophor, quod eft lignum lJeuiflimum.Chald. cedrum ver- tit: 70. vero, quadrata.’ Deor{um, coenacula tri- fiega, pro inferiora,fecunda & tertia , {cil. rabu- lata; vel deorfum, coniunge cum latere ; coena- cula & triftega,pro ceenacula, que fint triplicia, fen veluti tria tecta ; nempe , infima , media, fu- prema. 15. Cubitorum, Cubitum Geometricum qui- dam intelligunt , qui continet fex cubitos vul- gates; 17. Ecce ego,pro,ego vero. Aquas diluij,id eft, aquarum diluuium. 19. Carns , nonenim pifces. 20. Ingredientur tecum. Hebreus venient ad te , {cilicet , De influ, & Angelorum mini- fterio. CAPVT VIL ss sl generatione hac, i. inter homines huius temporis. & 2. eM undis, Que munda effent , reuelauerat Deus , vel ea cali numero venerunt. Septena, vnum erat poftea immolandum,relinqueuda {ex ad prolem , & facrificia. Nota, quod quidam pu- tant fuiffle ex immundis duo tantum,f{cil. marem, & foeminam ; ex mundis autem feptem vt proxi- ‘medi@um. Alijputanc fuifle 1 4. {cil. feptem ma- res & totidem foeminas. Iuftinus quidem q.'43. ica fentit feu quifquis eft ille auctor. Itemque eximmundis fuiffe 4. {cil. duos mares, && duas foeminas , quia dicitur , bina & bina ,feptena, && {eptena : que mihi opinio non probatur. 4. Dies feptem, {cil.ab ingreflu, vel a precepto de ingrediendo. Subjtantiam,ianimalia. De fx- perficie terre. Non enim pifces quiin mari. 11. Menfefecundo, i.Aptili. Septimodecimo,70. vicefimofeptimo. | eA by ffi magne yi.aquarum,que {ub terra catara- ite ,id eft ,nubes , vnde veluti ¢ feneftris apertis imber defcendit. ty ‘12, Quadraginta , {cil. vt poflent agere peeni« tentiam, Chryfoft.hom.24. : 13. Inarticulo diet illiss,pro,illo ipfo die, {cil. decimofeptimo , feu patius , quo Deus precepe- rat : nam poft eum dicuntur tranfifle 7. dies de- inde 17. die ruptos fontes, &c. 16. Deforis , {cilicet , claudens oftium ; alia ter enim claudi non poterat, vel ( vt quidam volunt ) bitumine extrinfecus contra aquas muniens. 17, Diebus , {cil. naturalibus. C MPO Eo Vo Iodok 1. Piritum,id eft,ventum,{cilicet,deficcantem. 3- J Euntes, & redeuntes,pro , eundo,redeuntes, feu {ubinde decrefcentes. Itaque infra dicitur, ibant & decre{cebant .redeuntes, {cilicet,ad mare per occultas venas. Hieronym. in Gen. 4. Vicefimo feprimo. fic70. At Hebr. & Chald. decimo feptimo. - 7. Egrediebatur , & non renertebatur , {cilicet, in arcam. Hebr. ibat , & non redibat, {cilicet, vitro citroque volitans circa arcam. Nota, quod noftra ledtio ex 70. {umpta eft. 8. Ceffaffent , id eft , ellent imminute. 13. Primo, {cilicet, Nifan,qui refpondet Mar- tio. Imminute ,id eft , exiccate. 21. Odoratus , eft, &c. ideft , Acceptauit tan- quam rem {uauem-Chald.fufcepit Dominus cum beneplacito. 22. Cutts diebus terra,pro,quamdiu terra exit. Requiefcent,id eft,ceflabunt,{, vt tempore diluuij. Ge fe DY) Xs 1. Wy € xedixit, {cilicet,dans foeecunditatem. PD Gacieles oust dicat,vt olim olera tradi- deram. Nota, Tertullianus libro de cib. Iud. conceflum nunc carnis vium ad maiores vires propter culturam. ‘ 3. Cu fanguine,id eft,nifi effufo prius fanguine. §- Sauguinem enim, &c. qualidicat, Nec vero putetis licere hominem occidere , fanguinem enim, &c. Vel eft ordo inuerfus, & redditur ra- tio eius, quod proxime fequitur, {cilicet, qui- cumque effuderit ,&c. quamquam , fi, enim, pro autem, {cripture more pofitum eft,facilis eft {en~ {us loci alioqui difficilis. Aximarum ,id eft, quo animz in cerpore viuunt. Requiram, {cilicet,vl- cilcens.Beffiarum vide Exod.21,.Num.28.29.Fra- tris , quafi dicat ,etiamfi frater fit, Hominis, {ci- licet, occifi a fupradidtis. 6. Fundetur , \cilicet,per iudicem. Chald. Funs detur ex fententia Indicis. 11, Terram, id eft,terre habitatores. 12. Sempiternas, id eft , omnes. 15. J erram, id eft ,terram inhabitantia. 16. Eritque.erat quidemetiam antea , {fed non in id fignum , in quod nunc deftinatur 4 Neo..- Sempiterni, id elt,perpetuo i meferuandi. _ 23. Retror[um , id eft , gradu retrogrado,{cili- cet , auerfa facie. 25. Chanaan , pro,Cham, fecundum quofdam at Chryfoft. homil. 29. ait, non maledixifle pa- trem , quod 4 Deo fuiffet benedidtus, fed filium, ynde pater cruciaretur. 26.Seruus fernorum ,id eftyormnino feruus, vel infirous feruus. 27. Habitet in tabernaculis Sem. videtur pra- dicere conuerfionem gentilium, quia Taphet, nam Iudzi 4 Sem. 29. Nongentorum. vixit v{quead 58. annum Abrahe , fecundum Hebreos , at fecundum Eufeb.v{que ad 69. GAP .V iT xX. L eH generatione , pro hi, quos genuerunts Natique pro nati enim. . _2.Gomer. Nota, 4 Gomer, Galatas ortos; 4 Magog Scythas; 4 eM adai Medos 34 Iauan Yo- ues,feu Gracos, 4 Tubal Iberos, & Mofoch Cap- padoces , a Thiras Thraces. Notationes 3. Afcenez,ab hoc Rhegini,a Riphath Paphla» gones ,a Thogorma Phryges. 4. Elifa, ab hoc Aiolides ; a Tharfrs Cilices 4 Cetim Citij,fou Cyprij 5a Dodanim Rhodij. vide Hieron. in Genef. 5. Dinifa Infule,id eft,Nati,qui varias tenue- runt infulas, {cilicet maris mediterranei. 6. Chus,ab eo Athiopes;a ALefraim fi gy ptij; a Phut Lybij; 4 Chanaan Chananzi. 7. Saba, ab hoc Sabei;ab Henila Getulisa Sa- batha Sabatheni , qui & Aftabarisa Saba Arabes. Nota,hune Saba per w {cribi fuperiorem per,o. & Dadan Athiopiz populi. Vide Hier. 8. Potens , id eft,fortis,vel tyrannus, 9. Venator,id eft,oppreflor innocentum, vt quis dam interpretatur.Coram Domino,q.d.Deo inf{pi- ciente,& ferente,vel Deo indice,q.d.vere. 10. drach , que Edefla , Achad, que Nifibis, Chalane,que Scleucia,vel Ctifiphon.Hieron. Se- naar, id eft, Babylonis, : 11, I#a,{c.Babylonis..4/ur,{c.filius Sem.Qui- dam tamen Ninum intelligunt,qui dicatur Affur, quod Affyriisimperauerit,v.letiam Affur yoca- batur.Ciuitate ,{cilicet, Niniue Hier. 12. Hee, {cilicet;Niniue. 14. Caphtorim , id eft, Cappadoces, 19. Lafa, que nunc Callirhoe Hier. 20. Fily,id eft,polteri.Cogitationibus,id eft,fa- millis lenguis,id eft,idiomatis,{c.variis.Generatio- wibus,id non eft Hebr. nec Chald. nec apud 70. 21. Filiorum,Hebr.id eft, Hebrezorum. Abhoc. quidam putant Hebrxos didtos. Alij ab Abra- ham,qui primus didtus eft Hebraus,id eft, Tran{- itor,quod,{cilicet, Euphratem tranfiffet, cum ve-~ nit interram Chanaan. videntur enim Chananzi ita illum coepifle vocare ob caufam didam, ficuti nic dicimus Germanos, & Gallos Traf{montanos. 22. Fily,id eft,pofteri e#ilam , 4 quo Alamite in Perfide, Arphaxad,a quo Chaldai; Lud, 4 quo Lydii; Aram ,a quo Syri, quorum metropolis Damafeus. Hieronym. 23.Vsaquo condita Trachonitis , & Dama- {cus , quam regionem 7o. in lob Aufitidem vo- cant,quafi Hafitidem, Hul,a quo Armeni;Gether, a quo Carii;Ae,a quo Mzones Hieronym. 29. Dinifa fit terra, id eft, variis linguis vii terre habitatores. One YY TX ET BP ape vnius, {cilicet, omnes. Hebrxalin- gua loquebantur. 2. Oriente,{cil.Atmenia vbiarca {ubftiterar. 3. Venite, pro, agite dum. 5. Fily Adam,id eft,homines, fic filius homi- nis,id eft,homo Adam auté pofitum pro homing. 7. Vemte Angelis dictum , per quos Deus de- fcendebat , & operabatur Aug.1 G.ciu.cap.5. 9. Babel,id eft,confufio, vel venit confufio, 10. Generationes,id eft,quioriginem duxerunt, feu pofteri. 11, Filios,& filias,non nominantur, quia Chri- ftus non ex iis nafciturus, 12. Genuit Sale, Nota,quod 70, inter Arpha~ xat, & Sale ponunt Cainam, magnumque anno- rum numerum.Vide Luc.3, Itaque cogimur dice« re, deefle aliquid in noftra editione:quod mirum non eft,cum Matthzus in Chrifti genealogia ali- quos omiferit , quamquam dici poteft Hierony~ mum , cuius eft noftra editio, fecutum Hebrexa: que hic diminuta, vet alibi etiam. Vide Exo-~ di 12. : 28. Aut In Genefim. ie. 28, Ante, ide, coram{cilicet,adhuc Tha- ge viuente. 7, itadi€&ta, quia in valle pofita. Vr enim vallis,vide Ifai. 20. 29, Duxerunt pro, duxerant,, Je{cha , {cilicet, fororis Melcha. Hieron. ait Sarai di@ameffe lef. cham, (cilicet fuilfle binominem. Nota, opor- tere fecunidum hanc opinionem dicere Aran fuif- fe maiorem natu quam Abraham. : 31. Haran, Hebr. Charan a flauio Syriz fic ita. CPV ET XIE I, Ixit,pro,iam vero dixerat. Vide Ador.7. a. Benedicam tibi , id eft,cumulabo te bonis. Hebr. bexedittus,id eft, fortunatus, Hebr. bene- dictio. 3, Maledicam , id eft, puniam. Ivte, id eft, ptopter te, {cilicet , propter femen tuum , Chri- ftum. Vide cap.48. Cognationes,id eft, familix. 4. Egreffus eft, {cilicet , multo antequam pater moreretur, Auguft. 16. ciuit. cap. 15. Nota, quodex Vr dicitur exiffe anno etatis 52. ex Ha- ran autem 75. viuo patre, quem {ubinde inuife- bat , vixit enim pater poitea Go. annis,quo mor- tuo nunquam rediitin Haran. 5. Pofederant. Alij vertunt, acquifierant,& id fignificat verbum Hebreum.Animas.1.homines. Quas fecerant , {cilicet , gignendo , vel emendo feruos. Chald. quas legi {ubiecerant. 6. Conuallem illuftrem,{cilicet, Mambre.fecun- dum quofdam. Alij vertunt, quercetum, feu planiciem Moreh, feilicet fic dictam a Moreh Chananzo. 70. quercum excelfam. Chald.plani- ciem Moreh. 6. Chananaus, exat,pro,Chananai erant. 7. ef pparuit ab hoc anno,quo Abraham coe- pit peregrinari in Zgyptum, vique ad exicum ex Agypto,anni fant 430. de quibus Exodi 12. Actor. 7. 8. Contra Orientem id eft, ad Orientem: 17- uocauit :{cilicet, precando : 10. In terra , (cilicet Paleftine. 12. Referuabunt {cilicet viuam : 13. Soror. Vide infra cap.20.num.1 2. 16. Bene vf , pro, benefecerunt. 19. Comiux tua (cilicet,intaéta-Chryf. CAPVT XIIL Ye Vftralem, {cilicet, refpectu Paleftinz. 3. A meridie coniunge cum reuerfu{que. 6. Communiter. 1. fimul. hk 9. Coram te,id eft,in tua electione. Vide c.34. Siniftram , (cilicet , eunti ad Orientem. 10. Uententibus in Segor,id eft,qualis eft Agy- | ptus ea parte , qua iturin Segor, vel potius ( fic enim coniungendum ) yniuerfa v{que ad Segor . irrigabatur ficut Paradilus Domini, & ficut Agy- ptus, Chald.ad introicum Segot. 70. donec:ve- niatur in Segor. r1.eFleerutrum a fratre [uo , id eft, alter ab altero.Hebr. 13, Coram Domino,id eft,Deo iudice,adeoque vere, feu Deo infpedtante , & interim ferente. 36. Sicut puluerem,{cilicet multitudine, 18. eM ambre,fic dicta a virco Mambre, Doms- wo,id eft,in honorem Domini. CA PY. 2. Mery, re LMraphel , {cilicet ; Nembrod. fecuadum 4 Mquoldam. Sezaar.1. Babylonis. Ponti,He- breus Chald. & 7o. Eliafar. Forte Hieronymi tempore Pontus dice- batur. Elamitarum,fcilicet, Perfarum, Gentiam, Hebr. Goim, forte Prouinciz nomen, etfi alioqui Gentes fignificet. : 3. Sylueftrem Hebr.defertam,feu vaftatam. 4. Recefferunt,{cilicet,tributum negauerant. s5- Raphaim,{cilicet , Gigantes. Carnaim, iun- ge cum Aftaroth : eft autem locus in Arabia. Cum ess.Hebr.in Ham.& fic vertit Hieronym. in Gen. vbi ZuZim, & Emim interpretatur terribi« les,& horrendos. Iv Sawe. Alij vertuntin planitie. 7.e4d fontem. Alij vertunt, ve eft Hebr.ad. Hen. ae Maifphat ,id eft , iudicij , {cilicet, propepe- tram,vbi Deus populum iudicauit:dicitur enim id per anticjpationem. Hier. A/fafonthamar,id eft,vrbe palmarum , nunc dici« tur, Engaddi,vbi baifamum,& palmz. Hieron. fe Ceciderunt , {cilicet , {ele coniecerunt in puteos ; nam poftea fit mentio Regis So- domorum , nifi intelligatur nouus alius crea- tus. 3 14. Numeranit. Alij armauit,vel duxit in pros. lium. expeditos, id eft,inftructos,& afluetos mili- tiz. Dan,eft vnus é fontibus lordanis , alter enim lor,non longe diftans,ynde lordanis didtus Hier. 15. Socits. Alij copiis. 18. eM elchifedech. Hunc Hebrei dicunt effe Sem , filium Noe, & vixifle vfque ad Ifaac. Hier. » in Genef. Salem, id eft,Hierufalem,que prius Sa- -lem diéta Hier.in Gen. Non lerufalem fed Salem de qua Genef. 33. Hieronym. epiftola. 2 26. rae enim, quafi dicat , protulic, ve offerretin facrifi. cium Deo tanquam eius facerdos. 19. Deo, ideft, a Deo velapud Deum, Chald- coram Deo. : 20. Dedit,{cilicet, Abraham ipfi Melchifedec. omnibus , {cilicet, hoftium {poliis. 21. eA nimas , ideft,homines Hebr. 22. Leno,&c.id eft,iuro per Dominum. 23- Caliga,id eft,calceamenti. 24. Iunenes,id eft,ferui mei. Accipient,{cilicet, . fi volent. CA PY 1.4 NX, 1. Addus eft fermo Domini , id eft , locutus eft Dominus Hebr. AZagza,{cilicet, erit. 2. Filins procuratoris , Sc. quidam vertunt fi- lius procurationis , fea difpenfationis, id eft, dif- penfator domus mez.Chal.Filius domus mez,70. Filius Mafech vernaculz mez. Theodotio vertit, tefte Hieron. vt nos legimus. Eliezer, {cilicet, meus erit. Ab hoc quidam dicunt conditam Da- mafcum , eius nomine appellatam. Vide tamen {upra cap. 10. 3. Semen ,ideft, filios. ( s. Stellas , {cilicet, noctu fuerat facta viflo. Sie evit,{cilicet , innumerabile. 9. Et columbam , Hebreus & pullum colum- barum. : ‘tat 4 10. eA ltrinfecus ,id eft, hinc inde, {cilicet, ex oppofito. ae 8 13. Scito pranofcens 5 Hebr.{ciendo {cias,id eft certs (cias Hebr. quadringentés , {cilicet compu tandis 4 quinito anno I{aac , quo domo pull eft I{mael. A 3 14, Indigabe 6 | Notationes 14. Iudicabo,id eft pdniam. 16. Generatione quarta , {cilicet ab ingreflu in — Agyptum.Eft quidem Naaflon quartus a Phares, qui cum patre Luda ingreflus eft. 17, Later dinifiones s {cilicet loco Dei, more frederis,tranfibant enim,foedus facientes inter di- uifiones hoftiz , quafi dicerent , ita fecemur , fi pactum violabimus. Vide Ierem.3 4. 18. Flunio eAigypti , {cilicet, qui Aigyptum feparat aterra Chanaam,& prope Rhinocoluram vrbemin mare influit. Vide fai. 27. cn Cea a vd ge pase id eft , fterilem fecit. No. quod tune efat 76. annorum. 6.eManu, idelt, poteftate. 7. Sar , ideft , qua iturin Sur , & inde in Aigyptum , quo illa nempe Agyptia, feftinabat. Hieron. 8.e4 facie Sarai, id eft , propter Sarai , He- breus. 11.24 fflitionem ,id eft, orationem in affli- Ctione factam. “12.¢MManueiu , &c. fignificat pofteros eius, {cilicet , Saracenosincertis fedibus vagos, impu- gnaturosomnes, & ab omnibus impugnandos, Elieron. ¢ regione , quafi dicat, neminem timens. 1 3. Vocauit , pro,inuocauit, Chald. orauit in nomine Domini. Tz{ubaudidicens. Qui vidi/ti me. Alij, qui vides me. Chald. videns omnia. pe- Jleriora,id eft,tergum : {cilicet recedentis. 14. Appellanic , {cilicet Angelus, vel Abra- ham , vel aliquis alius. eft enim Hebr. verbum mafculinum. CALF Y To x VEL 1. A. Atbula coram me, id eft, da operam , ve ‘mihi placeas. fic Pfalm, 114. Placebo Do- mino,vbi Hebr.Ambulabocoram Domino. 5. eA braham.Ab 28 paterrab 27 multum Ha- mon 3127 multitudo. 7. Generationibus {ues , ideft , temporibus fuis, feu xtate fua. Ve fim Dews, &c. Iderat pactum, {cilicet., vt colerent tanquam Deum , Deulque illis benefaceret, feu, quod eodem recidit , ipfe illorum effet Deus, & illieius populus. 14. Delebitur , quafidicat , non cenfebitur de populo, veldignuseft morte. Vide Numer. 19. Auguft.con.Pelag.& Celeft.interpretatur,peribir ob peccatum originale morte eterna. patium,{ci- licet ligni prohibitione in Paradifo. Auguft.2.de nupt. Irritum fecit ,id eft, neglexit, Auguftin.1 6. ciuit.cap.17.ait , quando in Adam peccauit, irri- tum feciffe, : 15. Sarat ,id eft, principem meam , feu do- minam meam. Saram ,id eft , principem , feu dominam, 16. Ex eo, {cilicet , filio , vel pro, exea, {cili- cet, Sara , Hebr. & Chald, ex ¢2 , 70. ex €0. - 17, Putafne. Id dixit ex incredulitate, Hieron. 1 3. contra Pelag. Alij ex admiratione dium pu- tant. Vide caput 18. 18. Coram te,id eft,te illius vitam approbante. ‘19. Ifaac » ideft, rifuim , quiarific Abraham Hieron.dicerem potius, quia parentibus lztitiam attulit elus natiuitas, Pattum,{cilicet,de Circum- cifione , vel potius de Chrifto ex eo nafcituro: quanquam id etiam per circumcifionem figni- ficabatur , vel illud,de quo fupra num.7.in cuius fignum data circumcifio, Z 21. 4d Tfaac, quafidicat nafcetur Chriftus ex Ifaac ; non ex I{maele. : 22. Afcendit Deus, ide, Angelus difceffit, {cilic et sin coelum vide venerar. CAPV TE 3OVE PL. 1. Vr Eruore diei, tae , cum {cilicet peregrini Fis hofpitia folent diuertere. 2. Adorauit in terram,id eft, fe demifla in ter- ram facie incuruauit , rercrentiz caufa, more Orienralium. 3. Domine , vel fingulare pro plurali, vel my- fterium Trinitatis indicatur , quam Alli repre- fentabant; vel vnum ex illis alloquitur. 4. Arbore, {cilicet , quz erat ante taberna- culum. 9. Dixerunt , pro, dixit vnusillorum. 10, V ita comite,quali dicat, viuente te,8& vxo- re. Chald. quo voseritis viui. Vide4. Reg. 4. hum. 16. 11. eM uliebria , ide , menftrua. 14. Conditlum , quafi dicat , vt predixi, feu promifi, Eodem tempore,{cilicet,fequentis anni. 15. Sed rififti. Redarguit Dominus rifum Sa- rz, quia dubitationis faic;non Abrahe, quia admirationis , & letitia Auguft. 16. Deducens eos , remanut vnus Angelus cum Abraham, duo Sodomam miffi , Auguft. in Ge- nef, quett. 33. No. quod qui manfit , Deus erat, fecundum Iuftinum in Tryphon. & Epiphan. in Ancor. {cilicet , Deum reprxientabat. 18. Inillo,id eft, per femen illius, {cilices, Chriftum. 19. Faciant , indicium & iuftitiam,id eft, re- ce & iufte viuant.Hebr. Proprer Abraham.Hebr {uper Abraham. 25. Sciam, {cilicet , quomedo res fe habear, vel qua poena puniendi fint. No. quod loquitur Deus humano more,nam ab eterno omnia {cit. 27. Et cin ,id addidit, quia nomen terra ho- neftum quodammodo videbatur Chryfoft. 33.e4 bit Dominus ,ideft , ille Angelus , qui loquebatur cum Abraham (alij enim duo Sodo- mam abierant) Deumque reprefentabat. Ided- que etiam fupra Dominus dictus. CoA RY TF: «MLK. 2. peri, ide , ferui. 8.4 Educam. Putauit oblatione hac furorem populi placandum , nec illum accepturum quod offerebatur. Chryfoft.hom.43. 11. Qui foris erant, Hebr.qui erant ad oftium. Cacitate. 70. dopacie , quali dicat, auidentia , qua, {cilicet, aliqua videntur, alia non videntur. Sic qui percuffi ab Elifo , & difcipuli. Luce 24. Auguft.in Genef. queft.43. 14. Ludens , quali dicat,non ferio. 15. Scelere, ideft, {celeris punitione. 16. Diffimulante , Hebs. tardante. Parcerer, id eft , vellet eripere, 17. Refpicere poft tergum ,id Luce , 9. pro pee- nitere accipitur ; at hic proprie accipitur. Circa regione. Hebr. planitie. 19. Magnificasti mifericordiam, id eft maxima vfus'es erga me mifericordia. Nec poffunt, &c. turbatione timoris Deo non credit , fic & filias voluit proflicuere. Auguft, in Gen.quett.44, 22. Segor, ideft , parua,Hebr.Tfohar. syly 24. Pluit Dominus a Domino, ideft, filius & patre Auguft, locut. Genef. cap, 30. & in Genef, ; queekt.59 In Genefim. quatt.59..4 Domino, id eft, afe , Heb.Hexc fub- uertio dicicur 4 quibufdam faa anno 51. a. con» fufione linguaram. 26. Poft feid eft, pot tergum. Heb.poft eum, ideft , auerfaa tergo viri , quem fequebacur, Chal. poft {e.7o.retrorium. Salis, {cilicet , metal- lici , qui eft duriffirnus.E@ quidem {al fapienti« fymbolum,& hic pofitus ad infipientium admo- nitionem. 27.Stererat,{cilicet , {epe interrogans Deum. 28. Fauiliam , alij vaporem vel fumum ver- tunt, 3 5. Coacubuerit, Heb.accubuerit, {cilicet , fitia, vt fupra. | 38.Ammor,Heb.Ben Amnsi, oy 22 id eft, filig populi mei. GCA PY Toe 1.¥Nde,{cilicet , 4 conualle Mambre. 2.Dixitq;{cilicet,interrogantibus que effet. 3. Morierss , icilicet,nili reddideris vxorem , ve infra dectaratur. . 5-Simplicitate,{cil.aon putans me malefacere. 6.Cuffodini,id elt, prohibui. 8. De xe&e,id ek {ammo mane. 12.Filia patris,id eft neptis, {cilicet, erat filia Aram , qui natus ex alia, non matre Abraham. Quidam putant filiam Thare exalia vxore. 70, Soror ex patre,& non ex matre. Vide Hier. cont. Helui. & {up.c.1 B, 13. eM ifericordiam ,ideh, beneficium , feu gtatiam , 70. iuftitiam. Vide etiam cap. fequent. num.23. 15 .Coram vobis,id eft,in veftra ele@ione,qua~ fi dicat, videtis terram,eligite quod placet. 16.Velamen oculorum,id eft , defenfionem pu- doris, quod,feilicet,te intactam viro tuo reddide- xim , dicuntur quidem oculi pudoris fedes depre- henfam,{cilicet in errore. 18.Concluferat,id eft, terilem reddiderat; CAPV TE RXE C. Ifum,id eft,gaudium{eu latitiam. Corri- debit,id eft,congaudebit, congratulabitur. 7-Abraham ,{cilicet, dicenti, vel pro , de Abraham. , 9. Ludentem,id eft , irridentem. Quidam ver- ~ tunt la{ciuientem. Hier. incerpretatur, fuper pri- mogenitura contendentem. 12.12 Ifaae, &c. quafi dicat, per Ifaae habebis pofteritatem promiflam , eaque te patrem di- cet. 14.€ius , (cilicet, Agar,puerum, {cilicet 1 8.an- nortn , [faac enim tunc erat 5. annorum, natus autem fuerat in Geraris, cum If{mael effet 13. Hier.in Gen. 17.Quid agu?Heb.Quid tibi eft? 23. Atifericordiam , 70. iuftitiam. Vide fupra €.20.n.13. 31. Berfabee, id eft, Puteusiuramenti, vel pu- teus feptem. Jurauit,fub,& propter feptem aquas; vtrumque enim ¢onomine fignificatur, vt pto-~ xime dictum. Vide infra cap.26. 34.Colonus,id eft,incola. 1 eee SY Y 1. Entanit jid eft, probauit.Auguft.in Gen. q.57--Ad{um,Heb.ecce ego,id eft , eccum TAG. by y 2.Vifionis,Aeb.Moriah, locus eft,vbi templum a Salomone extruétum,7o.excelfam, Chal.diuini cultus,eft autem Moriah,myrcha Domini. — 3sDe notte,id cf , {ammo mane. Preceperat Hebr.dixerat, 4.Zertio,a Geraris ad montem Moriah | iter eft dierum ttium.Hier.in Gen. 9.O ftenderat,AHebr.dixerar. 12. Cognout,idelt, feci , vt cognofceres fic t, Cor.2.non iudicaui me {cire inter vos , &c. Aug. 1. Pri.& 4.de Gen. : 13.7 ergum,{cilicet,{uum. 14.Videt, Hebr.videbit,id eft, prouidebit. Vi- debit , Heb. videbitur, id eft,apparebit, {cilicer, | Chriftus , 70, vifus eft, force preteritum pro fu- turo. f 17.Stellas cali,id propter pauciores, firmiores,& clariores dium eft. At arena maris propter mul« titudiné infirmorum,&carnalium,que tranquillo tempore quieta,aliquando tentationum & tribu- lationum flu@ibus operta eft,& turbata, Aug. Por- tas,id eft , propugnacula.hec enim folent effe in vrbium portis. 18. In femine , id eft, propter femen,{cilicet, Chriftum. 21.fius,de huius ftirpe Iob de{cendit, non de Efau.Hier.in Gen. Buz , ex huius genere fecun- dum Hebrzos fuit Balaam , qni in Iob dicitur Eliu , & primd erat fanctus ,.é¢ Dei Propheta Hier. 22. Chafed. iquo Chafdim , id eft , Chaldzi Hier. © 24.Roma,Heb.Reumah, CARN Ji AALLD se Rbee,id eft, quatuor, {cilicet, Adam, Abra- ham, Ifaac,& Iacob,ibi fepultorum.Hier. in Gen. | ue 4. Ius, Heb. hereditatem , feu pofleffionem:' mortuum,quafi dicat,funus. 6.Princeps Det,id eft, magnus princeps. Sic cedri Dei montes Dei.eleéis, id eft,fele@is, vel quafi dicat , ineo, quod tibi elegeris. Probibere poterit.Heb.prohibebit. 7.Adoranit.{cilicet , gratias agens fe coram populo incuruauit. ; | 10.12 medio filiorum Heth.inter Hethzos. -is.Siclos.Siclus drachmas duas continet,adeo- ue pretium erat {cutotum 80.quamquam erat 8& elu drachmarum quatuor. Vide cap. feq. quan- tum efthoc ? quafi dicat, tam vili vendo pro-« pter te. CAPVT XXIV. 2. CVV oter femur. Sic olim iutabatur. Vide ¢.47.6 Hier.1.cont.louin. Adiurafle ait in femores id eft , in Chrifto de eius femine nalvitaro. Vide. etiam Hier.in Gen.& epift.140.Crediderim ego fuifle co ritu fignificatam {ubiectionem eius,qui fic manum ponebat. Itaque folicum fieria feruis, & filiis. Vide inf.c.4.7. 3..Adinrem,id eft,faciam iutare. 10.Nachor.id eft,in qua Nachor habitabac. 12.Occurre,id eftsexaudi me, vel fac occurrere quod opto. — keke . : 16.Et incognita;pro,id eftsincognita,vel nem pe incognita. 13.Vlnam,Heb.manum. 21. Contemplabatur eam Hebr. obftupebat — oe ae a2.Stelos - eRe a eee Notationes '21.Siclos.duos, prodtachmas duas , vt patet ex 70.& Heb.nempe ficlum vnum communem,nam ficlus fandtuarij drachma._ 4.Siclorum decem.Heb. & 7o.decem aurcorum, 23.Cuins es filia ? [d antea interrogauerat , vt patet inf. 27.Mifericordiam,7o.iuftitiam. Vide fup.cap. 20.8% 21.Veritarem,{cilicet,promifi, quali dicat, fideliter egit. | 32. Deffrauit,id eft, clitellas detraxit. Pedes camelorum Heb.pedes {uos.quod poteft etiam ad camelos referri. 33.Panis.id eft,cibus. 40.1n cuius confpettu ambulo.id eft , cui ftudeo piacere. : 41. Jnnosens erts a maledittione. Hcb. mundus _erisa inramento, ideft, abfolucus : quamquam etiam verti poteft, maledidctione. 49.V eritatem,id eft, fideliter. 5 0.Sermo,id eft,res hac.quafi dicat, a Domino factum eftiftud - feu hec eft voluntas Domini. Nota quod vtuntur nomine Iehoua. id-enim erat proprium Dei Hebrzorum,etli eum non co- lerent. st. Locutus,id eft,voluit,feu yule. 6o0.P ortas.Vide cap.22. 62. Auftrali,{cilicet,Geraris. 6 3. Meditandum.Chal.orandum. 65 Pallinm. Ali) operimenté,vel pepli vertit. CAPY.T sX XV. is & Ethuram. Acbrei putant effe Agar,de con- cubina faétam vxorem,Hier. 3. 4 [urim,&c.Nomina {unt populorum. 6 .Coucubinarum,id eft, yxorum minus ptinci- palium, {cilicet, ductara fine ceremoniis, quarum filiis non dabatur hereditas , fed munera. 8.Plenus dierum , id eft, qui fatis diu vixerat. Hier.tamen interpretatut omne tempus vitz eius diem fuiflesnon noétem. 13. Eias,{cilicet,I{maelis. 16.Per castella & oppida. Chal.in villis,& ci- uitatibus, 70. inmanfionibus, & tabernaculis, quafi dicat,ita apud {uos vocabantur. 18. [ntroenntibus,id eft, qua itur ad. Fratribus, id eft, filiis, Hier.in Gen. 21.Exandinit {cilicet,poft annos 20. Chryf. 22.Perrexitfeilicet,ad facerdotem. Chryf. 23, Seruies minori. Lempore Dauid Idumai fub- iecti Iudzis. ’ 26. Appellanit , {cilicet, pater, vel qui nomen impofuit. 31.Primogenita.{cilicet, fucceffionem in prin- cipatu , velut patrisin reliquos fratres, & {acer- dotio,& duabus bonorum partibus. CAPVT XXXVI. 1. Sie rram,{cilicet , vbi Ifaac habitabat,acci- . derat,8cc. Vide fup.c.r2. 3-Peregrinare in ea.Heb.in terra hac. 4.In femine,id eft propter femen, §.Ceremonias.Heb.ftatuta. 9. Mentitus. Heb.dixifti. : 10. Potuit core. Heb.parit abfuit,quin dormiret, 11.Hominis buius. Heb.virum hunc; & eius. 12. Centuplum {cilicet,quam feminaverat, 17.d orrentem. Alij vallem. 18. Fodit , {cilicet. in Torrente,feu valle Ge- rare. 19.Foderuntque {cilicet,ferui [faac. 20. Calumuiam. Alij contentionem. 70.iniutti- tiam. | tit 2 1.Jnimicitias.Sic etiam 70. Ali} odium. 33. Abundantiam.7o. & alij. Juramentum, {ci- licet_ ,legerunt per w. At Hier, per w & quidem _ » quid enimadaque copiam iuramentum? nifi dicas,duabus de caulis Berlabee vocatam , & ob iuramentum,& ob aque abundantiam, {cili- cet,vnius littere pronuntiatione mutata. 35. Offenderant , {cilicet , contendendo cum vtroque vt indicant 70. vel non obediendo , ve Chal.indicat.Heb. irritabat. CAP Yo Vil 2. | 7 Ides,quod fenuerim.Heb.Ecce egofenui, & ignoro,&c. 4.Pulmentum,id eft,cibos. 7-Coram Domino, id eft , Domino approbante, & fauente. 8. Acquie(ce , &c. Heb. Audi vocem meam in ¢0,quod pracipio tibi. 1.Pilofus.Heb.Sait t1yy vnde mons Seir. 12.laducat.Heb.inducam. 1 3. Uta maledittio. Heb.Maledidtio tua. 16.Nuda.Heb.leuitatem,feu leuorem. 17.Coxerat, Heb parauerat. 1 9.Primogenitws , {cilicet quantum.adius fuc- ceflionis , quod emerat. 24. Benedicent, i. cum vellet benedicere. 27. Cus benedixit Dominus ,i.qui a Domino refertus eft variis floribus. 28.Rore, Videtur etiam pluuia intelligenda, & reliqua quibus terra ¢ coclo feecundatur. Pin- gnedine , fertilitate. Er olei non eft Heb. 30. Vix Ifaac, Hebr. iam aac. Er egre/fo,Heb.. fimulac egreflus. s _-34drrugiit, Heb.clamanit.Confternarus,Hebr. vehementer amaro. 35 Fraudulenter,Fraus quidem videbatur , fed re vera myfteriumduit , Deorem toram difpo- nente. 3 9. Benedittio tua , Heb. Chal & 70. habitatio tua. 40. Vines in gladio, ideft, etis viz bellicofus. Excutias. 1d factum fubIoram Rege Iuda Vide 4.Reg.8. 41.Luétus, pro mortis,in qua lugeri folet, CAPVT .XXVIIL 2. Ade, Heb. Surge. \ 3.Et crefcere, pro , id eft, crefcere. Sic in turbas populorum , id habeas copiofam po- {teritatem. 4. Pollicitus est, Heb. Chal.& zo.dedit. uo t#0, Hebr. Chal. & 70.Abrahe. 8.Probans, id inteiligens. Now libenter afpices vet,id difpliceret, Heb. quod male effent in ocu- lis patris fui, &c. 9. Nabaioth, {cilicet primogeniti I{maelis. vi- defup. cap.25. 11.Qui iacebant , Heb illius loci. : 1 2.Scalam, fignificabat hec Chriftum, cuius {ummum& imum, dininitas & humanitas. An- gelos, vide loan. :. 14.Et in femine , pro , id eft , in femine. 18. Intitulum. i. inftar mete, feu columne. Defuper, Heb. {uper eius capue , id fummitatem, 21.Erit mibi,&cap.icolam Dominum yt ve- rum Deum. (22> Lapss,id.locus in quo lapis. —— Si ALG hic pecunia etiam intelligitur , offerret res que, tantum valerene , quantum pecunix decima Ojferam , {cilicetin facrificium. Cah YT KIX, 7 Ndicauit , pro iam indicauerat. 14.05 meum,&c.id eft, confanguineus I meusesHebr. - \ 17. Lippws,7o. infirmis Alij debilibus. 20. Pauci , {cilicet leuis eorum labor ,; alio- qui etiam breuetempus longum videtur aman- tibus Aug. in Gen.q.88. . 22.Vocatis multis amicorumturbis, Hebr. con- gregauit omnes viras loci. 25. Quid eft quod facere voluiffi ? Hebr. cur hoe mihi feciftt? 31. Aperuit vuluam,id eft foecundam reddidit. 32. Ruben,id eft videns filium. Humilstatem, id eft afflidiionem. 33 Simeon,ia eft audiens , feu exauditio. 34.Leui, id eft copulatus, - 35.Confirebor,id eft laudabo,feu gratias agam. Indam,id eft conf eflionem. Cre Sk 2. ¢ pho Deo, id eft Deus. P 3. Super genua, q.d.quod vbi pepererit, in greimio poham. 6.ludicanit miki , caufam meam egit. Daz , id eft iudicans feu. iudicium., 8. Et iusalui , pro , imoinualui, id eft preua- loi N epbrali, id eft comparationem , feu equipa- rationem. 9-Tradidit , Heb dedit in vxorem. 11.Gad, felix, 13. Omnes mulieres,Heb.filie. A/er,id eft bea- titudo. 14. ALandragoras. Sunt herbz poma , magni- tudine auellane, flaua, & pnichra, radix for- ma humana. Vide Cant7. 18. Ifachar ,id eft merces. 4 20. Dotauit dote, pro, donauit dono. Zabulon id eft habitans,feu habicaculum. 22. Aperuit vuluam , id eft, foecundam reddi- dit. 23. Opprobrium, {cilicet , opprobrio olim erat fterilitas. 24. lofeph,id eft,augmentum. 27..nueniam gratiam, quali dicat, fi tibi charus fum,mane apud me,& conftitue,&c. | 28.1Conftitue , &c. quali dicat. Dic quam velis, mercedem. 30. luftum ef &c.Heb.& nunc quando faciam & ego pro domo mea? : 32.Gyra,@ fepara , Heb. Tranfibo feparando. Sparfo vellere , id eft , {parfis in vellere maculis. Furuum,id eft, fubnigrum. Alij fuluum legunt. 33. Refpondebir , X&c.quafi dicat , apparebo in- ftus,nec fraude vila vfus. Cras, id eft,pofterosfeu futuro tempore. Placiti,{cilicet,iuxta conuentio- nem foluendi. ye 37.Platanis,alij ,cattaneis. 38.Conciperent. Apparet hic quanta fit imagi- nationis vis. 41.Primo tempore,{cilicet,Martio. 42. Sergtina,{cilicet ,Septembri,cum debilior footage, «| CAPVT XXX. 46 Eri.® nudinftertins,id eft,antea, {cilicet fuerat. : In Genetiin. {uperioris,in qua & vertitur. 7.Decem,id ef,multis. ; 13. Sum Deus Nota Angelum fe Deum yo~ cate,{cilicet,loquitur Deinomine. : I §.Pretinm noftrum,id elt, quod nobis debebae tur, pro viri noftri laboribus. 16.Pracepit ,Heb.dixit. 20.Co*fireri, pro indicare. 21.dmne,{cilicet , Euphrate , qui Mefopota- miam a Syria diuidit. Galaad, fic poftea dius locus. 24. Viditque , id eft,fenfit , vel audiuit. Nam Heb. folum dicitur, Deus ei locutus in fomno. 34. Abfcondit , pro , ab{conderar, (cilicet, an- tea, 35-Confuetudinem fuminarnm, quafi dicat » pac tior menfttua. Sic delafa,8c.Heb.& {erutatys eft, & non inuenit idola, 36. Tumen{que,&c.Hebr. nihil detumore dici- tur,fed folum quod fit iratus,8& iurgatus. | 37.Pone hic,id eft.profer in medium. 38. Idcirco. Hebr.lam,vel, ecce. Steriles non fuerunt ,Hebr.non fuerunt aborte , feu abortum pafle. 40. -£/tu.iungendum cum die. Gelz , iungens dum cum nodtuque. 41.Decem,id eft,multis. 42.T7imor,id eft, Deus,quem timebat, feu colee bat. Heri,id:eft, hefterna noce. 43.Filia,{cilicet,ifte. 45. Titulum, id eft , ftatuam, feu monumen- tum. 46.Fratribus,id eft,afinibus,qui venerant cum Laban. Vide {up.n.2 3. 47. Veerque inxta, &c.1d additum ab inter pre- te , vt fignificaret alterum Syriacé, alterum He- braicé locum appellaffe tumulum teftis. 48. Galaad, id Hcbreum elt, nam Syriace Ie- gar Sahadutha.Et adiecit. Labaz,Hebr. & Mief- pha,id eft,{peculam, {cilicet, vocauit,quia dixit, 49. Dominus.Vide Jad.17.n.3. | jo. Teftis eff , {cilicet,nobis feparatis. Aug.in Gen.q.99.nallus,inquit,extraneorum, vel nullus Dei teftimonio iungendus , Hebr. non eft quif- quam nobifcum,en Deus teffis inter me,& te.qua- fi dicat,vt omnesabfint, Deus certe femper teftis erit. 52- Si aut ego, &c. Hebr. quod nec ego illum, tranfibo adte, nec tu illum, tranfibisad me, ad malum. 5 5-De noéte , cb. mane,feu diluculo, {cilicer, fummo mane. CAPY?T SXXILE 4. | Saal tuus,Heb.Chal.é 70. feruus tuus. 5. lnueniam gratiam,id eft,gratus fum. 10, Minor id eft,inferior,quafi dicat, indignus cot beneficiis in me tuis @& veritare , id elt, fide promifforum. Za baculo,id eft > nihil habens prz- ter baculum,quafi dicat,cum folo baculo. — i 15.Fatas.Alij la@antes. Tauros viginti, ita 70. (ed Heb.8& Chal.Tauros decem. - 20. Dixit, {cilicet,apud fe. Sunt autem,verba Mofis,non autem ipforum nuntiorum. 21.Cajftris,{cilicet,loco, quem Caftra vocauit. Vide fup. 22.Mature,Heb.Chal.& 7o.notte. 25.Nernum,Heb.curuaturam,7o. latitudinem. Emarcuit ,Feb.mota loco fuo, feu luxata,f{cilices coxendix,id eft,os foemoris, quod in ifchium in- feritur,id eft,incuruaturam , feu cauitatem offis, a6. Afcends 10 26..Afcendit,pro oritur,feu otta eft. Bexedixe- vis,id eft,aliquid boni impertieris. 28. Appellabitur fub.tantum. J/rael,id eft, prin- ceps cum Deo. Non eft autem nunc impofitum, fed predicitur imponendum,{cilicet, infra c. 35. Hier. Contra Deum,id eft , inludta cum Angelo, Deum reprefentante. 30.Hhanuel,id eft,facies Dei. Facie ad faciem, id eft, clare. Salua fatta , quafi dicat, nec tamen mortuus fom. 32. Neruum femoris, id eft , contrahentem,8¢ mouentem femur. Objtuperit. Alij contratus fuerit. GAP YE xX XLT : +$ Tringen{que,Hebr.& Chald. ceciditque fu- | per.Fleuit,Heb.fleuerunt. 10. Dei,id eft, Angeli. 11. Benedittionem ,id e&,munus.Omzia,{cili- cet,mihi,quafi dicat,qui me loqupletauit. 14. Pefligia eius,Heb. veltigia familiz,feu gre- gis. 1 8.Salem,loan.4. dicitur Sichar.Hic fecundum ~jer.tradunt Hebr. Sanatum femur Iacob. Dice - batur hxc ciuitas tempore Hieronymi Neapo- lis. 19.04 gnis,alij,nummis,feu denatiis. Vide lof. Vit. CAPVT XXXIV. I. Viieres Heb.filias. 3.Conglutinata,quafi dicat,vehemen- ter amauit. Triftemque, Ucbr.puellamque,7o. virginem- ue, 10.1n poteftate veftra,Heb.coram vobis. Exer= cete, Hebr.habitate. : 19. Juclytus,id eft,honoratiffimus, feu preci- puus. 21.Cultoribus indiget.1d non eft Heb. 22. Vaum eft quod differtur, &c.Hebr. verum in hoc’confentient nobis viri ad habitandum nobifcum, &c. 25. Simeon, & Leui.Hi principes,& auctorés, fed cum illis alij plurrmi. Auguftin. in Genef. gqueft.108. 28. Vaftantes,Hebr.Chald, & 70.accipientes, {eu rapientes, CAPV I 8 KX 1. 7 €ftimenta {cilicet,acceptis veftibus mun- dis. : 4. Ea,{cilicet,fimul cum idolis. Terebinthum, ali) quercum. \ 7. Domus Det , Hebr.E! Bethel,id ef , Deus Bethel. 8. Debora,que,{cilicet, mortua Rebecca fe ad Iacob contulerat. Radices , {cilicet,eft Bethel in monte fita. : 10. Zacob,fub.tantum. Vide fup.c.32. 11. Crefce,{cilicet,pofteritate. Er multiplicare, explicatio precedentis. Et populi, pro, id eft, po- pull. | 12. Dedi,id eft; promifi. 1§.Vocans,pro, iam vero vocauerat vel iterum vocauit, ficut & Deus bis ipfum vocauit Ifrael, {cilicet,c.32.8 35. 16. Venit verno tempore , &c, Heb.erat adhue quafi miliare terre ad yeniendum Ephrata , && Notationes. peperit,8&c.Chald.Cum adhuc effet {patium ter- re, vt ingrederetur Ephratam,&c. Vide 4.Reg. 5. vbiidem verbum Hebraicum vertic Hier. eleéto terre tempore , 70. Septuaginta verobique He- braicum verbum pofuerant ; quafi nomen pro- prium, {cilicet , yeCpabe chabratha , quamquam Hebr.eft chibrat. 19. Mortua , {cilicet , cumeflet 36. annorum fecundum Heb.lacob vero obiitcum effet’97.an- norum, : 20.7 itulum,id eft, ftatuam,feu columnam.Su- per,id eff,iuxta. 22, Concubina , id eft, vxore minus principali. Vide fup.c.25.8¢ lud.1g9.1. Paral. 1. 26. Natt in Mefopotamia,{cilicet,fere omnes. Aug.in Gen.q.117. 27. rbee,icilicet,id erat nomen ciuitatis. Vi- de fup.c.23. 29. Confumptns pro ,confummatus,id eft, pete fectus,vel,quafi dicat,deficiens pra fenio. GAP VT "232 ye 2. A fup.c.26.dicitur Befemath. Ooli- bama,c.26.dicitur ludith. Filie , Hebr. 8 Chal filie.at 70. filij. _ 3. Bafemath,c.28. dicitur Maheleth, €liphas, de quo in lob.Hier. 6. Habere poterat ,Heb.acquifierat. 9. Edom,id eft, ldamzorum. t 16. Fily Eliphas,Heb.Chald.& 70. Duces Eli- phaz. 20.Fily Seir , {cilicet , qui ante Efau principes erant.Hier. 24. Aguas talidas, Alij,mulos,{cilicet, iunctis equo,& afina forte legendum,equas. 31. Regvauerunt{cilicet,poft duces. 3 3.Jobab.Hune quidam putant Iob. At Hebe. dicunt,lob effe de ftirpe Nachor.Hier. : 40. Hae ergo, Heb.& Chald.& hee, 70. hee. E fau,{cilicet, filiorum. CAPYV.4 AXXVALL 2. © Exdecim,Yebr. Chald.& 70.feptemdecim? S dicitur autem Ifaac tunc fuifle 167. Janno- rum.lacob autem 107.4ccu{anit,&c.Hebr.detu- litad patrem infamiam eorum malam. 3. Polymitam,id eft,variis liciis,feu filis, adeo- que diverforum colorum. 10. Numego,% mater , &c. Idin Chrifto im- pletum Aug.in Gen.g.123. 20.Ciffernam veterem,Hebr.Chal.& 70. vnam cifternam. Quid illi profint, Heb. quid erunt,vel, furerine. __22.Veterem,Heb.& Chald.hanc. 2 3.7alari, Hebr.f{ua. 24. Veterem,Heb.vacuam, 25. Stacten,id eft,myrrhe liquorem. 27. Melius eft,vt venundetur, Hebr.venite,é vendamus eum. Polluantur,Hcbr.fint in eum. 28. Viginti argenteis,{cilicet , ficlis, 70.Viginti aureis. 34. Cilicio,Hebr.facco, 3§- Infernum, id elt, inferos , vbi olim patres, fecundum Hier, epift. 26. Nunc limbus dicitur, quidam tamen fepulchrum intelligunt fed repu- gnat quod dicit,ad filium meum. 36. Eunucho,id eft,principi , feu cubiculario, Videc.39, Militum , Hebr. coquorum,{cilicet, fic yocat. Scriptura milites, quod more coquorum ho- mines In Genefim. mines mactent. Alij carnifices putant fienifi. cari. C ASV. eX SVL 2. C\Va, nomen eft Chananzi illius, &non fi- liz. 3. Vocanit {cilicet,tudas. 4. Vocanit,{cilicet, mater, ytex Hebreo con- ftat: 5. 0 ppellanit,id eft, illa. Quo nate parere,&c. Hebr. Chald. & 7o. & erat quando peperitin Chezib.videtur efle nomen loci. Quidam dicunt efle vrbem Paleftine. | divs 9. Non nafct, quali dicat, finafcerentur, non {uo,fed fratris nomine vocandos. 12. Opilio gregis.Hebr.eius amicus,feu focius eft autem is , de quoin principio capitis hu- ius. : . 14. Theriftram, vettéis genus, quidam peplum ertunt,feulineum velum, aut amictum. 17. Patiar quod vis fi dederis , Heb. Si dabis, id eft,num dabis? ; 18.e4rmillam , ali) pallium. Alij fafciam, quidem armilla bumerorum eft ornamentum. dd wauim igitur coitum , Acbrei ingreflus elt ad eam, & 20. Paflorem , Hebr. amicum, feu focium fuum. 2.33 Certe mendacy,&c.Heb. ne forte fimus in contemptum.{cilicer,fi res euulgetur. 24. Et vtdetur vterus,bcc.Heb.& ecce grani- da eft ex fornicatione, 29. Maceria,{cilicet, membrana, qua obuolui- tur foetusin vtero , quaque petrupta egreditur. Secundz vocantur,quod naicentem infantem fe- quantar,quali dicat,cur prioregreflus es? Phares, id eft diuifio. 30. Zara,id eft, Oriens. C AAP VicT XK AEX Ve Vnuchus. AlijPrinceps , feu regius mini- Eo fer. Talesenim eunuchi vocabantur,quod fere omnes effent eunuchi. 3. Dirigi,id eft ,profperari. Iilins ,{cilicet , lo- feph. 6. Alind nouerat., &c. quafi dicat, nulla de re folicitus erat,nifide edendo, & bibendo,reieGa cetera cura in Iofeph. : 4. Poft muttos dies, Aeb.pott hec. 9. Malam,Heb.malum grande. : 143.€t fe effe contemptam,Heb. & quod fugiffet foras. 15. Quod tenebat,Heb.apud me,fic & infra. 16. In argumentam ergo fider , id non eft Hebr. 19. Nimium credulus,nec id eft Heb. 12.10 manu,id eit, cure,feu in cuftodiam. 23. Mec nonerat,&c.quafi dicat,nullam ab eo Pebird, exigebat. Dirigebat , id eft , fecun- abac. : CAPYT x1. 1) 9% Omino fuo,i.in Dominum fuam. © 4. Cuftos carcerts,Heb.princeps mili- tut. Tradidit {c.in curam. j Luxta interpretationem fuam, q.d.ita vt polt- €a vtrique evtenit, infra vertit prefagium futuro- Ff. ~ aliguem interpretari, If q-d. poteft Deus per d 16. Farize,Heb.aiba. ; 19. Caputtunm,i.e.In eruce, Heb.in ligno. 22.V t comectuvis veritas probaretur,Heb.ficut fuerat cisinterpretatus lofeph. | ; CARVT KLE 1. YUL auium,{e.Nilaum. 2. Locis palustribus,alij,prato. j- Culmo,i.fcamenti calamo. 6.Vredine,Heb.Euro. 12. Puer,i-iuuenis. Vide Ioan.21. I$. Sapientiffime coniicere , Hebr.pofle inter. pretari. 16. e4 b(que me,&c.q.d.non ego,fed Deus. 39. Sapsrentiorem,Heb.f{apientem yt te. 43. Secundum,i. quo fecundus a Rege vit,vehi folebar. . 45. Saluatorem mundi. Alij, Ab{conditi Reue» latorem, Putiphars,non eft is,de quo {upta c. 39. (etfi Hier.eundem putac ) aliter enim Hebraice {cribitur. 46. Tviginta.anno precedente mortuus fuerat Ifaac 180.annorum,cum Jacob effet 120. 50. Sacerdotis,Chal.principis. 51. Manaffe,i.cbliuilci faciens. 52. Ephraim , i. fructificationes. Paupertatis, Heb.afilictionis. Mag 57: Vt malum inopia temperarent , Hebt.quia inualuerat famesin omniterra. 8. Nunguid non Dei? &ec, CoP Me AEST. 9. bao eee eftis ,ihabemini, ficReg. 18, ipfe fit Deus,i,habeatur.Auguft. in Genef, q.139- 15. Egrediemivi,{.omnes, vnum enim retinuit. Vide infra. 25. I2 via,pro,in viam. . 38. Quid aduerfi,Chald.& alij,mors,70.zgti« tudo. CRP VT XL oN] On videbitis faciem meam,i.me.q.d.nullus ad ime vobis aditus patebit. 6. In meam,Hcb.curinmeam. 9. Sufcipio puerum, Heb{pondeo proillo, De manh mea,i.a me. 12. Erillam,prosnempe etiam illam. 14.£roJ{cilicet interim. 16.Victimas.Sic vocantur animalia , cum oc- ciduntur. etiam non caula facrificij. 21.Aperdimus, ynus aperuerat. Vide fup. 22.Noneftin confcientia noftra, Heb. nefci- mus. A¢ar[upis , id faccis. 23.Pax vobifcum,id eft,eftote bono animo.ni- hil eft peri culi. Probatam ego habeo, Heb. yenit ad me. | gs 25.Panem , abundat mote Hebrzo, ponitur autem pro cibo. 31. Panes ,id eft, cidos. 32.Prophanum , Heb. abomninabile. 33.Juxta atatem , {cilicet vitimus fedit. 3 4.Inebriati,, id eft,fatiati. Sic Pfal.64. Vifitafti rerram , & inebriafti eam. Auguftin. in Genef. quel. 144. CAPVT. 12 | Notationes CAP YT XLIV. Ts Tferui tui, Heb. Abfit yt ferui tui. eh 9. Domini noftri,id eft tui. 10. Sententiam , {cilicet paulum moderatam. mutauit enim mortem in feruitutem , eamque vnius folum. 16.1niquitatem , {cilicet vendendo fratrem, vel, q.d. peccata, feu , vnde puniat. 20.Ipfum folum &c. q.d. is folus eft ex illa matre relictus. Heb. ipfe folus remanfit matri’ f{uz. 21.Et poram, pro, vtponam , q.d. vt illum videam, velei benefaciam. 28.£¢t dixiftis Sic 70. Heb.verd , & dixi. 29.Deducetis canos,&&c. id eft eritis mihi caufa mortis , feu eflicietis, vt prz moeroreanimi mo- riar. CAP VT: ALY. 4. Lementer ,idadditumab interprete , vt folet interdum, quedam ad maiorem fen- tentiz expreflionem.. 5.Pauere ,Hebr. dolere , feu meerore affici. Durum,Heb.ira, feu indignatione dignum,q.d. ne indignemini, feu conturbemini. aut crucic- mini. 7-Patrem,idett inftructorem,doctorem. 9.ffac mandat , Heb.fic dixit. 1 2. Quod os menm , &c. q.d.me , quiloquor, Jofephum effe, vel me loqui’ materna lingua, vel fine interprete. 5 18. Medullam ,Heb. pinguedinem . 22.Binas ftolas , Heb. veftes mutatorias, feu, mutationes veftium.nempe, cuique duas opti- mis.Heb. mutatorijs. Vide 4. Reg.5.Zach.3.vbi mutatori pretiofas veltes fignificant , {cilicet que folent mutarido indui , i. depolitis viliori- bus. quod fidicas, cur ergo proxime mutatorie binas fignificabant?R efpodeo quia numerus plu- ralis faltem duo requirit. & quidem 7o.binas in- tellexerunt.Chal.camen fingulas. 4reenteos, {cili- cet ficlos. 4 23.J stinere , Heb. pro patre fuo aditer. 24.lrafcamini , pro , contendatis. 26, Quafi de grani, &c. Hcb. diflolutum, feu debilitarum eft coreius , feu( ve 70. vertunt ) obitupuit., & non credebat eis. 28. Et videbo , pro , vt videam. CA PV T.axLVI. 4. E,id eft pofleriratem tuam,vel,offa tua. Su- per oculos,g.d.claudet tibi morienti oculos. 7. Filia, Heb.filiz eius & filie filiorum eius. 27. 31 Conuer(us ad lettuli caput ,Heb.ad feu fu- per caput leGi. 70. Super fummitatem virge eius , feu fuz CAPRVT* Sb VIM. I. Onxfortatus id eftre{umptis viribus. 5. Mei erurt , id eft fuccedent mihi in terra promifla , Hier. Reputabuntur , {cilicet vterque conftituet fuam familiam. Hier, 6 Nomine fratrum, q.dicat. in diuvifione terre, comprehendentur {ub Ephrahim , & Manatle. 7. Eratque vernum, &c. Hebr. erat miliare vique ad Ephratam Vide fap. Cap. 3.4. 11. Now {um fraudatus , &e.Heb. Non puta- bam me vifurum faciem tuam. : 16.Benedicat , id eft det felicitatem. 19. Adaior, {cilicet ex illo lofue, & primi Re- ges I{rael. | 20. Benedicetur , atque dicetur, Hcb. bene- dicétdicendo , q-d.cum populus Mrael faufa precabitur , dice. 22. Partemvnamscilicet Sichem,que ob ftu. prum Dine acquifira lacob ,vel agrum illic em- ptum. Jz arcu , cf gladio ,id eft iure belli , feu pecunia multo labore parta. CAP WT Kure 1; Ouiffimis ,i.fataris poft hanc ztatem, fea i i poftea, id enim frenificat!phrafis hee in {criptura. Itaque quod loel. 2. dicitur poft hae Act. 2.vertitur,in nouiffimis diebus. Vide 1.Tim. 4.c¢ 2. Tim. 3.12.9. 3. Doloris, q. d. precipua caufa dolendi, {c.ob peccatum taum,Heby.& Chal.roboris , quafi di- cat virtutis generatiue primus fructus , 70.prin- cipium filiorum meorum.Prior,{c.iure primoge- niture , fed idamific, f{.duas partes hereditatis, que datz loleph,& facerdotium , quod Leui , & Regnum,quod lude datum.Vide Deut. 21.Chal. Tu acceptucus eras tres pattes, fc. primogenitu- ram , facerdotium , & regnum , fed non acci- Pies, &c. 4. Effufus, {c.diflolutione peccati. Sicut agua. q-d.totus profufus in libidinem Cre/cas,pro, cref- Ces , i.excelles. 5 Fratres,i. foci), {c. in fcelere. Vafa,i. inftru- menta, feu arma. 6.Gloria ,i. anima, Sic Plalm.s6.Exurge glo- ria mea, Furore , i. ita. Virum , pro , viros , {c. Sichi- mitas. Iz voluatate fua,i.{uos affecus fecuci Suffoderunr,i. euerterunt , feu vattarunt ,7- rum yi, vrbem Sichem. 7-Dinidam , {c{parfi viuebant Leuite, & Si- meonite , qui fere Scribe, 8.12 ceruicibus , q.d.fuperabis , feu fubiicies hoftes. Te, / - In Genefim. Ye,fe.vt Regem, vel Chriftus hic intelligicur, qui de tribu Juda. - 9. Catulus,pro,vt catulus, Ad pradam ,Hebr.3 prada. 10. Donec veniat, fenfus ef , non regnaturum alienigenam ante Chrifti natiuicatem 3 Tegnauit quidem Herodes antea, fed non legitime » niti fe- cundo Chrittiano , quo illum Judai in Regem fuum volentes fufcepetunt. Vide Philo. lib. 2, de_ tempore,& Toleph.1 7.antiq.c.3. Qui mittendis eff {c.Metfias. E xpeétatio,{c.ex- pectabunt eius fecundum aduentum. luft.orat.ad Anton. Auguit.1 8.ciu.c.47. 11. Ligans,&c.Gertilitatem indicat fortis tude, q-d.abundabit magnis viribus adeo ve pollint ad eas Afini alligari, eritque maxima Copiavini, & lactis.” vino,i.in fanguine Tertul.cou.Marc.lib.4. Luft.or.ad Anton. Stolam,i.corpus ,fecundum Tertul. vel fideles, fecundum Iuftin. 12. Pulchriores , pro , pulchri,feu rubicundi. id enim fignificatverbum Heb. Vizzo »1..0b vini co- piam.Laéfe,i.ob lactis,quo velcitar copiam. 14, Luter teriminos , quafi dicat, in medio alio- rum. . 1§. Portandum,{c.tributorum onus , id mallens, quam bellis fatigari. : 16. Judicabit.q.d. erunt iudices ex tribu Dan, id in Samfone iropletum. 17. Fiat, pro, fiet,feu eric. Coluber , i.vt coluber, q.d.erit in bello aftutus. Quidam ad Antichriftum teferunt ex tribu Dan futurum. Alijad Samfo- nem. 18. Expectabo,{c.ex alia tribu. 19. Praliabitur{c. hoftium exercitus. Gad. Accingetur,g.d.ftrenue pugnabit. Retrorfum,{c. hoftes in fugam vertens. 20. Regibus , i. quibus etiam Reges deleari poffint,fea effe contenti. ‘ 21. Cernus emiffus,g.d.velox. Pulchritudinis , i. pulchra,q.d.erit foecundus. 22. Difcurrent,g.d. confluent puellz ad viden- dam eius pulchticudinem. 23. Exafperauerunt,{c.holtes, q.d.habebir mul- tos hoftes , velde fratribus loquitur , a quibus eft Ipfe ,{c. 13 vendicus.Jacula autem vocat arma iniquitatis,qui- bus in eum vii, othe ' 24, Sedit in fortii.permanfic validus, feu victor eualit. Vizcula, {c.¢ catcere ereptus eft. Porentis,i. Dei... Paftor, pauit patrem,& fratres. Lapis, i.fitma- mentum,{c.luftentansin fame. ) 25. dby/fi,i.aque q.d.folo irtiguo.€t valua,g.d. filiorum, | 26. Confortata,i.ampliores,q.d.maior eft bene- dictio,qua te benedico , quam ea, qua {um a patri- bus meis benedidtus, {c. me felicior eris, Veniret, Pto,veniat,q.d.duret vfque ad Chriftum defidera- tum afan@is. Fiant,i.maneant,fiue impleantur , {c. benedictiones. Nazaraiyifeparati , {c. cum vendi- tus eff. 27. Lupus , pro velut lupus. Spolia, {c.hoftium quos fuperabit, ve folet lupus oues. Significat au- tem ve lupus mane , & vefperi pradari foler,ita Beniamin {zpe victoriam reportaturum de hofti- bus. 28. Omues hi,{c.capita funt. 29. Populum,{c.qui in limbo. Ca Dad SM. Bree 5: 2 Ranfierunt {c.dum condiretur, tamdiu enim, # Gera ille apparatus. 5. Adiurauerit,i.iurare fecerit. 10. Trans lordanem, {c.inter lordanem, & Jeri- cho, qui locus poftea didus Iof.1 5 -Bethagla,Hier. Magno , non longis lacrymis, fed funeris ornatu, © Hier.epitt.25. oo 15. Memor fit iniurie,quam paflus eft.Heb.odio nos habeat. 1.7. Oblini(caris,Heb.parcas , feu remittas. Nos quoque,{c.{ubfecuti fuerant nuntium, vt paulo poft dicitur,vel idetiam per nuntium dixerunt,& poft- ea venerunt. 19. Det poffumus refiftere voluntats , Heb. pro Deoegofum? — 20. Saluos faceret,Heb.viuificaret, 23. In genibus,ic.pofiti poft natiuitatem. 25. Adiuraffer,i.feciflet iurare. 26. Centum decem,{c.regnauit. 80. annis. Vide cap.4l. stastacth hat, th dah Aaah sath analy ah cath adh th dtthelacle- lhc data De St ocean enum nici nnretitee EX D ¥5; ld eS, EXIT V5. . Scilicet ex Egypto. » OMIBVS i.familiis. 3. Bewtamin , Preponitur aliis, quod filij efléne ancillarunm ore = §. Septuaginta ,{c.connumeran- . do etiam ipfum Iacob , 70, feptuaginta quinque. Vide Gen. 46. | Bits ' 6. Cognatione illa,{c.proxima.Heb. Chal.é& 70. Ae 7 , generatione illa,i.hominibus illius ztatis. © 7+ Germinantes , {c.in maxima Copia, more pil- cium,vt indicat verb.Heb. Zerram, {c. in quahabi- tabant. 8. Iofeph,i.beneficia a Jofeph in Agyptum col- lata. 10. Expugnatifque nobis, Hebr.pugnetque con- {ra nos. 11.eM agiftros operum, Heb.principes tributo- B ~ Frum ) i4 rum.7o.prefeG os operum.Ramelfes,70.addunt, & On,quzx eft Heliopolis. Taberaaculorum, i, tepofi- toriorum,{c.vbi reponebatur oleum , vinum, triti- cum,&c.Chald.thefaurorum. 43. Illudentes,id non eft Heb. - 1 4.7érre,i.agrorum,vt patet,ex Heb.Chal.& 70. 15. Sepeora,8cc.He due precipue, & velut cxz- terarum prefectz erant, Aug.lib. con.mend.cap.16. putat’ obftetrices illas fuifle Hebreas , cui fauct textus Heb. 21. eAidificauit eis domos,i.dedit prolem nume- rofam Heb. | Cary. ft. t, Ir,{c.Amram. Vcorem,{c. locabed ferorem Vie fui filiam patrui fui. Vide c.6. §. Crepidinem aluci,i.fluuij littus. Papyrione , i. carecto. 10. Adultum, i. grandiufculum. Afofes, 1.extra- étus , feu extractio Not. fuifle vocatum nomine figyptiaco,quod Heb.redditur Mofes,vt Iefus. La- tine Saluator.Fuit autem Aigyptiacum Monios fe- cundum Hebrzos. 11. Fratres,i.cognatos,{c.Hebr# os. 12. Sabulo,i.fluuij arena. Z 14. Verbum iftud,i.xces hec,Heb. 16. Sacerdori,Chal.principi. Vide infic.r$.& 2. Reg.20. es 21. Jurauit,Heb.confentit,feu voluit. “22: Gerfan,Heb.Gerfom,i.aduena , feu peregri- nus. | Eliezer,i.Deiadiutorium. 23. Operibus,i {eruitute, q.d.quo clamabant’ob duram feruitutem. VAr VS FEE I. Ontem Dei. Sic poftea eft appellatus ob relentiam,feu apparitionem Dei illicaut ob legem a Deo illic datam. 2. Dominus , Hebr. Chald.& 70. Angelus’Do- mini. 4. Dominus,vcl in Angelo Dominus , vel Chri- | ftus ipfe,qui eft magni confilij Angelus, Aug. in Exo.q.3. 8. Fluit latte, melle,'.femiliffima eft, & amc- niflima, 12. Immolabis,Heb.feruietis,{eu,coletis. 15. Ademorsale,i.per quod homines recordentut mei. In generatione,&c.i.in omnia fecula. 19. Validam,{c.coactus. : 20. In cunttts mirab:libys,i. faciens opera mira- bilia. CAPVT LY... 3 2) Irga,i.baculus, V 5. Vt credant, {c. facies id fignum coram Gls. 9. His fignes,{c.cum ea edideris coram illis, 10. Ab heri,&c.q.d. nunquam eloguens fui. Er ex quo,pro,etiam ex quo. Impeditiorés , Heb.quia grauiscris,id eft, impediti fermonis, 70. gracili voce, 12. Eroin ore tuo,i.te facundum reddam. 13. Quem miffurns és,q.dalium magis idoneum, qualem par eft ate mitt. 16, Que ad Deum pertsnent,q.d.conf{ules pro eo Deum,Heb.tu eris ci pro Deo. 18. Jethro vocabatur , (vt quidam aiunt ) Iethro, Notationes Ra guel, Hebal,Cineus, Heber, Phutiel,lether. 19. Dixit,pro dixerat.Querebaut animam tnam, i.volebant te occidere. : 20. Afinum,pro,afinos. 21. Renertenti ineZgyptum , Heb.cum reucrias fucrisin Aigy ptum.[adurabo , ic.fubtrahendo gra- ciam,Greg.11.Mor.c.s.Indurat Deus dum cor ob- durari permittit,non emolliendo per gratiam. 24. Dominus,Chal.& 70. Angelus Domini.Oc- cidere,{c. ob omiflam circumcifionem. Ferigitque, q. d. proiecit preputium ad pedes Mofis. Sangui- wum,q.d.caufa mihi es fundendi fanguinis. 26. Dimifis eum , {c. Angelus, vel morbus, quo fuerat correptus , 70. abiitab eo Angelus. Ego ad Sephoram referrem,diceremque,tunc a Mofe dif- ceffifle ad patrem (uum,nifi verbum effet mafculi- num,quamquam idinterdum in fcriprura pro for- mino viurpacar,ve Eccl.2. CAPV T -Y: 1. CeF crificer,Heb.& 70.feftum celebret,Chald. facrificet. 4. Soliciratis,Heb.ceflare facitis. 17. Vacatis ot1o,Heb.vacatis,vacatis. 21. Fotere fecifti , &c.i xeddidifti nos abomina- biles. 22. Cur afflixifti: Non indignatur,fed inquirit, & orat.Augutt. : CAaPVT Vi 3. YN Deo omnipotente, i. me Deum omnipoten~ tem demonttrans. Adonai,Heb.lehoua. feu Te- heue,vt quidam malunt q.d.eum, qui eft, ab Ha~- uah min, feu Haiah an, i.fuit,g.d. non tam perfe- é&e me oftendi eis, qui fim , quam tibi 70. vertunt xvpr@,i. Dominus. 6. Ergaftulo, q. d.oppreffione, Hebr.oneribus, Chal.tribulatione feruicutis.7o. feruitute. Sernita- te,7o.potentia. Iudiciis,i.fignis,vel fuppliciis. 8, Levami,&c.ifublata manu iuraut. 9. Opus duriffimum,Heb.duram feruitutem. ‘ 12. Incircumei{us labiis, i. lingua impedita, feu rudis in loquendo. 12.Ruben,&c.Tres tantum Iacob filios enume- rat,quia folum ad tertium, fc. Leu! vult peruenirc, ex quo Mofes & Aaron. 15. Per cognatsones fuas, i. 4 quibus orte multe familie. . 20. Patruelem,i.amitam,(c.filiam Leui , & foro- rem Caath patris iui,fecundum quofdam,7o.filiam fororis patris fui. Pee 26. Ite eft Aaron, Not.interdum przpon, quia maior natu,interdum poftponi, vt inf. quia infe- rior dignitate. 29. Et locutus eff,proyfic locutus eft. Oe ies Cee eS K Eum,i: Dei vice,{c.qui meo nomine praci- Loci: , & punias. Propheta,i.inter~ pres. ; | 3. Indurabo,i.quam darym fit,demonftrabo, Au- guft.in Exo.q.1 8 Vide fup.¢.4. 5. Qui exrenderimHeb.cyum extendero. 1 0.Tulitque,Heb.proiecitque. 11. Et maleficos, pro,i.maleficos, {c.incantatores. 12. Virga,i.coluber , in quem virga conuerla. Not.fic Corpus Chrifti dici paaem in Euchariftia, | quiainipfum panis conuertus , vel potius , quia Chriftus ipfe panis eft viuus,ve ipfe ait loan.6.Vir- £% igAtacones, ia quos eorum Virge conuerf. 13.-Praceperat, In Exodum. 13. Preceperat,Heb.Jocutus fuerat. 18, Computrefcent , Hebr.foetebunt. Sic etiam inf.quamquam etiam verti poteft , vt vertit no- fter Interpres. Bibentes,Heb.ve bibant,q.d.non poterunt bibe- re,vt poftea declarat,vel zere bibent. 22. Hreceperat,Heb.locutus fuerat. 25. Septem dies,S¢c.q.d. feptem dies fanguis du- rauit. GAS Pave. Vv PEL i. Ce Fcrificet Heb feruiat. 3. Reliquias ciborum,i.cibos ,ieuloca, vbi ciborum reliquiz afferuantur,Chald.panaria , 70. maflas. 12. Condixerat,i.promiferat. _ 13. Juxta verbum,i.vt petebat. 14. In immenfos aggeres,Hcb.aceruos; ‘i. acerua- tim. 16. Ciniphes,Heb.verbum quidam pediculos in- terpretantur. : 18. Feceruntque,i.conati {unt facere. 19. Digitus,ivircus. 20. Sacrificet,Heb.{eruiat. 21. Ovene genus ,i. mifturam , {eu mifcella- neam. Quidam putant fuifle varia ferpentum, & ferarum genera,Heb.folum legitur,miftionem, nulla muf- carum facta mentione,{c. varia erant animalia no- xia. Chal.miftionem beftiatum 70. Cynomyiam, auyouusey,i.mufcam caninam,& fic inf. 24. Dominus,{c.non Mofes aut Aaron. Grani[fi- ma,i.valde noxia,vel(vt vertunt 70. )plurima. 26. Non poft,Heb.non eft rectum, q.d. non con- uenit. - Abominationes. Sic Scriptura vocat Deos gen- tium.Mofestamen apud Pharaonem non fic dixit, fed Deos , {eu quecolunt. Agyptij arietem cole- bant inter cetera.€a qua colunt, Heb.abominatio-~- nem. Chal.hic & fup.yertit 5 animal quod colunt 4 gy ptij. 49. Mufca,Heb.miftio,ve fupra. CA PY TTX. 1. Acrificer,Heb.feruiat. 3.Et fuper,pro,ifupet. 4. Poffeffiones,Chal.pecora,7o0.iumenta. 6. Animantia,{c.pecora,que erant in agtis, 8. Civeris,alij, fauille. 14. Hac vice,&c.q.d.tandem abfoluam,teque & tuos plagis confumam. 15. Pefre,{c.interfecis primogenitis. 16. Pofui re,{c.in mundo,vel in Regno. 23. Difcurrentia fulgura,Heb. Chald.& 7o.dif- eurrentemignem. 28. Dei,i.magna,vel a Deo mifla. ; 3 2. Serotina erant,inondum in calamum affur- rexerant. — 34. duxit peccatum,Heb.addidit ad peccandum, i,peccare perrexit. ae . 35. Sraceperat, Heb.locutus fuerat. Per manwm AMofis,i.pexr Mofen Heb. CAP VT -X. 2: efrres, pro ,narret quifque veftrum. 3. Pubici mihi ,Hebr, humiliari coram me. : : Sacrificar, Heb.Chal.& 70,feruiat. 15 4s Scandalum,i damnum,teu petniciem.’ | © 9. Dei noftri,id 4 70.additum Heb. nobis, 4 13. Vrentem.Hebr.& Chald.Orientalem,7o. Au- tum, 14. Innumerabiles , Heb. valde gtaues 70, valde multz. . | 15. Vastantes omniasHeb.& Chal. & obfcurata eft terra.7o.corrupta ef terra. 250% Horribiles Heb caliginole.Chald.ée 70.0b- {eure ,q. d. denfiffime » vt folent que fiunt cali- gine, : : 24. Sacrificate,Heb.feruite. 29. Non videbo,fc.nifi me accerfietis. CAPR Xe i /z,i-dixit,{c, Pharaoni,antequam expellere» tur,vel ab eo iterum vocatus. 5. Sedet,ifeffurus erat. 7-Mutiet,q.d.nullus clamor,aut perturbatio erit in hominibus,aur pecoribus. 9. Vt multa,int ea occafione multa. CAPYV Peo Mer 2s Enfis{c.Nifan , qui plerunque re{pondet Martio , atque hinc incipic annus He- brais , quantum ad fefta ( nam quantum ad alia a Septembri ,feu Oobri. Vide infra cap.2 3.) fe- cundus dicitur liar 3.Siuan, 4. Tammuz > 5-Ab, 6.Elul. 7. Thifri, 8. Marchefuan , 9-Cafleu, ro. Tebeth , 11. Sebath. 12. Adar. & quidem hos in- telligit Scriptura , cum dicit menfe primo , fe- cundo , tertio , &c. Sunt autem illa nomina Chal- dza, qua in captiuitate ccepta vfurpari. Alioqui aliis ante nominibus vtebantur, vt Abibexo 1 3. Deu. 16. qui primus, nos illic legimus , Menfis nouarum frugum, At Heb. menfis Abib, & Zio, qui fecundus , & Bul qui vndecimus , 3. Reg. 6. & Ethanim qnifeptimus , 3. Reg. 8. Notandum vero, Hebreis annos lunares fuifle, {c. fecundum lune curfum, qui conficitur diebus 29. & horis I 2. tantum enim intercedit ab vna lune apparitio- ne vique adalteram, 12. autem hore addite {es cundo menfi faciebant eum 30. dierum. Ita He- breis femper alter menfis erat 29. dierum }, alter 30. & quia deerant dies aliquot ad annum fola- rem, addebant {patio 19. annorum {epties men- fem ynum anno fcil. 3, 6.8. 11.14.17. & 10. Itaannilunares fiebant folaribus zquales. Inci- piebat autem annus femper 4 luna propinquio- re equinoctio vernali , fereque conftabat pri- mus menfis parte Martij & Aprilis. 3. Decima,&c.1d preceptum folum ad illud pri- mum Pafcha pertinebat,vt quidam aiunt. Iremque quod infra dicitur de fuperliminari & poftibus tingendis fanguine. Et domos,pro,i.domos. 5+» Macula,i. vitio, q. d.integer,cui nihil adfic. Heb. perfeatus. | Anniculusyid eft,vnius anni, {cilicet, non ma- lor. Et hedum , quafi dicat, accipite, velagnum, vel haedum , Hebr. ex ouibus , aut capris acci- pietis. ae 6. Ad vefperam , Heb. inter duas vefperas,i.in- ter occafum Solis,& obfcuram noétem. Vide Exo. 30.Deut.16. 8. Cum lattucis agreftibus , cichoriam qui- dam putane ,'alij endiuiam. Hebr. cumamari- tudinibus,id eft,cum herbis amaris, vt vertit Chal, & 70. B 2 9.crudum, 16 : 9. Crudum,inon plene alum. Pedibus,fic 70.At Heb.& Chal.cruribus./vre/Pinis,{c. prius lotis, & abiectis fecibus. 10. V {que mane. Hic 7o.addunt, & os non con- fringetis ( feacomminuetis ) ex eo , quod citatur Toan.i9. Refiduwm,{c.ofla, Aug.in Exod.q.q1.Hebr. fi quid refidaum fuerit vique mane. 11. Feftinantes,\c.ad celeftem patriam anhelan- dum.Greg. Pyafe, Hebr.Pefach. Chald. Pafcha,id quod Ecclefiz vfuretentum. Domini,{c.percutien- tis per Angelum A.gyptios,vt inf.dicitur. 12. Er tranfibo,pro,qua tranfibo , {c.in Angelo. Diis,{c.deiiciens. Dicuntur quidem illa node om- nia deorum fimulacra corruilfe. 13. Vobis,i.in veltram vtilitatem. Signum, {c.An- gelo percutiente. 14. eM onimentum , {c.tanti beneficij. Gexera- tionibus,i. etatibus,{c.pofteritate. CultusHeb. Sta- tuto. Sempiterno,{c.quandiu lex durauerit. 15. Peribit,vide Num.1 9. 16. Ac folemnis , Heb.conuocatio, fc.folebat in folemnitatibus populus conuocari. Exceptis , &c. q.d.licebit tamen cibum parare. 17. Azyma,{c.in fignum liberationis ab amari- tudine {piritus. 21. Animal,Heb.pecus.Phafe, i. vidtimam Paf- chalem. 22. Hy /fopi,vulgo,origanum. In limine, Heb. in pelui, Chal.in vate,7o.ad lanuam. Vf{que mane, {c. , iponte ob aliquam incidentem caulam,coadti qui- dem poftea funtab Aigyptiis noctwabire. 23. Percufforem,{c.Angelum malum, vt indica- tur P{.77, 24. Legitimum,i.ex lege feruandum.Heb.f(tatu- tum. 25. Ceremonias,i.ritum, Heb.feruitium feu cul- tum. 29. Sedtbat,pro,feflurus erat.Captine.Sic etiam Chal.& 70. Alij,captini. 30. Dominus,{c.vbi ellet primogenitus, vel hy. perbole eft,pro,fere domus. 32. Benedicite mihi,i.orate pro me. 34. Con/perfam,ic.aqua,q.d.maflam. 36. Spoliaucruat , \c. pro mercede eis debita ob eperas, Vertul.4 con.Marc, 37. Seccorh,i.tabernacula, quod ibi primum ta- bernacula tetendiflent. Hier.ep.1 27. 39. Nec pulmeutum, &c. Heb.nec fibi cibos pa- rauerant. 40. In -Aigypto,7o in Agypto & in terra Cha- naan 430.annorum,{c. computandorum a tempo- re,quo Abraham ceepit in Aigypto peregrinari.. 41. Eadem die,i.ipla die,de qua fup. 42. Domin,Heb.Domino,q. d.fefta in Domini honerem. 43. Religio,Heb.lex feu ftatutum, Chal.ritus,7o. ex. 45. Aduena & mercenarius , i.alienigena qui apud vos diuerfatur,aut operas fuas locat. CoA Pov To Rl. 1. Anitifica i.confecra. Omuias {c.primogenita, s.Introduxerit , &c.fcil.ante id tempus lex hec illos non obligabat. 8. Hoc eft,Heb.ob hoc. 10. A diebus in dies,i.quotannis,vel femper. 12. Ssparabis , ficetiam 70. At'Hebr. Addu- ces. 13. Oue , {c.immolanda pro afino, qui erat im- mundus. Pretio redimes, {c.nifi effet Leuita , redimehba- Notationes tur autem quinque ficlis , vt dicitur Num.3. 14. Cras,i.futuro tempore. 16. Appen{um quid Heb.frontale,q.d.fronti ap- politum. 21. In columna, &c. Erat inftar columne & nu- bes,é¢ ignis. CAP Vi Peel. gL Se eee Qua eft inter,Heb.in- ter.Contra,id eft,ante,feu ¢ regione.Sic inf. num.g, 3. Coaritati,Heb.conclufi,vel perplexi , 70. er- rant. "oe 4. Glorsficabor,i.gloriofus apparebo. 6. Currum, {cil. tuum, olim ¢ curribus pugna- bant. es Excelfa > q.d.cum magna Dei potentia, ani- mique audacia,& alacritate. 9.Veftigia pracedentium, Heb.poft eos.Erant in, pro,acceflerunt prope. 12. Recede a nobis,fic etiam Chal. At 70. dimit- fe nos. : 13. Magzalia qua,Heb.falutem,quam.Videbitis. {c.viuos. 15. Dixitque,pro,dixerat antea , {c. oranti.Clan mas {c.corde clamabat. 19. Poft tergum,{cfequens: vel iunge cum, di- mittent,{c.recedendo. 20. Tenebrofa ,{c. Agyptiis. Iluminans, {c. lu dzos, 21.Vrenti,;neb.& Chal.Orientali,7o.Auftro. 24. Laterfecit , Heb. contriuit, feu conturbauit, Chal.g 7o.conturbauir. 26. Et astspro,& dixerat. 27. Ad priorem locum, Hebr. ad fortitudinem fuam,Chald.ad vigorem fuum, fe. recuperauit ob- ruendi vim ante impeditam. 31. Mdanum,\.potentiam. Come P Vr OV. 1. ¢ Antemus ,fic etiam Chald. & 7®.At Hebr. & ycantabo. Domizo,i.ad Domini laudem. Afz- gnificatus eff, i. magnum fe oftendit. Hebr.magni- ficando magnificatus eft , feu hloriosé glorificatus ell. 3. Omnipotens, Heb. lehoua, quod Dominus fo- let verci,cum potius fignificet illum, qui eft. Vide fup.c.5 70.Dominus. 6. Magni ficata in fortitudine ,1. ex fortiter actis oftenfa magna, ; 7. Depofuifti,alij dicuitti ,Chal.confregifti. 8. Spiritu furorts,i.furore, vel vento a furore, 1. ira vehementi emillo, | Congregata,{e.contra Agyptios. Stetir,&c.Heb.fteteruntaque,ficut aceruus. 9. Implebitur {c.voluptate,q.d.capiam ex eorum nece voluptatem. 10. Spiritus tuas,i.ventus a te miilus, 11. Ln fortibus,70.& alij,in diis. Arque landabi- lis,Heb.\audibus. 12. Terra, ic.demerfi in profundum. Auguft.ta- men in Exo.q.j 4. Terram, i. aquam interpretatur: dividitur enim (inquit)mundus in calum, &ter- ram‘, fic & Deus dicitur celum & terram fe- cifle. 1 3.Portafti,pro portabis , i.deduces. Habitacu- lam,{c.tabernaculum,vel templum, 24. Afcenderunt , &c. preterita pro futuris, q.d. tentabunt refiftere. Heb. audierunt, pro., audient, Trati,\.indignati, : 17, Firma In Exodum. 17. Frmauerunt,pro, firmabunt,Chal.& 70.pa- rauerunt. 18. [a aternum, & vitrayi. per totum feculum prefens,& per futurum,Heb.in feculom , & in x- ternum. 19. Eques , legendum equus ,1. equitatus , feu equi. 21. In mare , intellige cantafle etiam reliqua cantici. 5. Lignum,i.arboris ramum, Aug.in Exo.q, §7. ait,forte lignum fuiffe , quod poflet naturaliter fa- cere dulcem aquam. Judicia , {c.ftatuta,ritus ,mo- res,” 26. Cuntum languorem, &c. i, nullum languo- rem,feu plagam inducam ex iis, quibus Aigyptum afflixi. CaP Vets RV EL I. eas » Ollas carnium : Defiderabant alias carnes,quam pecorum , que habebant. Ideoque Dominus dedit coturnices, Aug.in Exod, q.62. 4. Tentem,i.probem. Ambulet,{c.colligendo {o- lum, quantum diei fufficiat. 5. Inferant,{c.in tabernacula. 14. Et quaji pilo tufum.Heb.rotundum.7o.qua- fi coriandrum album. Chal. quafi decorticatum, i. album,vet ligna decorticata. 15.4 aa, pro Mah, quamquam etiam Man, quid, interdum fignificat in Scriptura. Sed Syria- cum eft, 16. Sermo,i.res,feu preceptum. 18. Reperit,vel miraculo faétum eft, vt quifque tantum reperiret quod fatis effet , vel quifque eo folo contentus erat,etiam fi plus collegiflet. Con- gregaucrunt,vel miraculo,ve proximeé dixi,vel tan- tum cuique permiffum fumere ex collectis folum, quantum fufficeret. 22. Narranerunt,{c.colled@um efle duplicem ci- bum. oe 23. Domino,i.ad Domini honorem. Quodcun- que operandum et , facite: Id non eft Heb. Rels- quum,{c.ex cibis. Reponite,{c.edendum poftridie. 30. SabbatiZanit,i.quieuit. 31. Coriandri,{c.figura,non colote. 32. Futuras retro,Heb.veftras,q.d. pofteros vex {tros. 3 3.Sume,&c, Hac per anticipationem dia, fa- Gaenim poft extructum tabernaculum. Coram ‘Domino,i.in arca teftimoni]. CAPM Y .AVIT. 10. Wr, Hic dicitur fuille Marie fororis Mo- fis vit. 11. Remififet,i.demififlet. I 3.-Fugauit,Heb.debilitauit, vel contriuit,Chal. contriuit.70.fugauit, P opulum,{c.qui ei auxilio ve- nerat,& non erat Amalecites, vel q.d.8 duces, & milites omnes fugauit. Ove.i.acie. 4; Frade,i.commenda,inculca. 16, Solij, Heb. fuper folium,q.d.iurauit Dominus per folium fuum, futurum bellum,&c..4 generatio- ne,Xc.i.pex omnes tates, {eu fempetr. CAPVT XVIII. 1. Acerdos,Chal.Princeps. Adadiaz, ciuitas erat Amalechitarum Cognatus,Heb. focer: & fic yertit Chal.8& 7o.fic & inf. 2.Remiferat{c.Moles in domum foceri ex Aigy- pto,vel ex itinere:Vide fup.c.4. 17 fe Montem Dei, fic dicts , quod ibi Deus Mo apparuilice in rubo,vel legem dediffer. 6. Mandanit,{c.nuntiati. 7. Pacificis,q.d.interrogantesinuicem de pace, dicendo more illo antiquo, Paxne tibi? Valef{ne profpere? 11. Egeriat,{c. Agyptij los , (c.Hebr. 12. Coram Deo,i.prope locum, vbi Deus confu- lebatur, Aug.tamen q 66. in Exo. interpretatur ad honorem Dei. ; . 1 3. dudicaret,i.ius redderet. 14, Praestolatur,Heb.ttat iuxtate. 15. Sententiam ,Chal.inftructionem. Dei, i. fe= cundum Dei voluntatem,vel oraculum. 18, Stwlro, Heb.nimio,7o.intolerabili. 19. Erit Dominus tecum ,g.d. confilium meum fequendo,bene tibi fuccedet, Deo iuuante. Iz hw, qua ad Deum pertinent. Hebr.coram Deo, q.d.age caufam populiapud Deum. 20. Ceremontas & ritum colendi , Heb.ftatuta & leges. 21. Potentes,i ftcenues,magnanimos, patientes laboris.Zribunow,H eb.qui mille prefint. CAP VT XIX. T. e4ic,{c.prima men(is,vel tettia potius:dixe- ~dirat n.menfe tertio, vel quafi dicat,eadem, qua profecti ex Raphidim , fuit quidem 47. dies egreffionisex Agypto:nam poft tres dies data lex, {c.die so. 2.L0¢0,q.d.in ipfo deferto. 3. Vocauit pro vocauerat. 4. Super alas,i.vt {olet Aquila pullos fuper alas. Chal.& 70. quali fuper alas. ef ffumpferim mihi. Heb.ad me adduxerim. 5.Peculinm,i.Thefanrum,q.d.vnice dile@i Heb. Segullah,nbao ites chara. A4ea eff,q.d. quaamquam omnes populi mei funt, tamea vos electi pre cz- teris. 6. Regnum facerdotale i. in quo Deicultus vi_ geat {c.in quibus Deus regnet,& a quibus colatur 70.Regale facerdotia, Chal. Reges & facerdotess 9. Nuntiauit,pro nuntiauerat. : 10, Santtifica,i.prepata.Chal.preparabis. 13. Noa tangent,70.non tanget,q.d. nemoeum conetur 4 {upplicio liberare,vel non confueto ge_ nere mortis paniatur,{c.contactu manus , fed, &c Opprimetur,ic.a Deo,vel populo.Caperit clangere. Heb. prolixum fonum,ediderit. Chal. & 70. feceri, | finem fonandi. t 15. Effote paratt , id dium tertij menfis die quarto,{exto autem data lex,adeoque s1.dieab exi- tuex Aigypto , duo enim menfes lunares faciunt dies 59.quibus adde 6.tertij mentfis, fientque 65. @ quibas demendi 15.nam s-egrefli, ita relinquen- cur so.qui funt dies Pentecoltes numerandi a 2.die azymorum,vt dicitur Leuit.2 3.8 Deut.16. 17. Radices, Huc poterant accedere polt tube {onum,fed non afcendere in montem. 18. Terribilis,Heb.& Chal.contremifcens. 19. Re{poraebat et, Heb.re(pondebat ei in voce iclara,@¢ exaudibili voce. 22. of ccedunt, i. accefluri {unt poftea. Santtifi- cesturi.operam dent {anctimonia. 23. Sanétifica illum,q.d. conftitue te1miflos, ne, vtpote res fancta,contingatur. CAP VI fe 2 Abcbis , Fut.pro imperatiuo. Sic & in feq. Deos,{c.quos colas.A.senos coram me Chal. x 70.Alios preter me. be ole mie . B 32 4.Seutpeile en SFE a SR ee . Se ~ I SS SSS 18 Notationes 4. Sculptile , {c.ad colendum pro Deo,vt poftea dicitur, feu deorum Sculptile, pertinet enim id ad primum prrceptum ,{e.de non colendo deos alie- 10S. Omaem,pro,aliquam,q.d.nec vilam imaginem czleftium,aut terreftrium,pro Deo colendam. 5. Zelotes,i.Zeloty pus,{c.qui ferre non poflum, vtcultus vni mihi debitns,alij tribuatur. Pifitans , i. puniens. Punit Deus interdum pa- trem in filiis, hos-occidendo, nec id iniuftum eft, quippe dominus eft vite, 8 mortis,&& alioqui mot- tem quifque debet ob peccatum originale. Tertzam. VideNum.1 4. 6.e Millia bis,pro , mille horum generationes, mille autem,pro, plurimas. Dixerat de punitione, in tertiam & quartam , {c. fuperexaltat mifericor- dia iudicium. 7. A Jumes,{c.iurando. 12 vanum,i.temere,{c.pe- ierarido.Fruftra,i.in vanum. Vide fup.proximé. /z- foutem,i.pro innocente,q.d.puniet. 8.Sanétifices,i. {ante colas. 10. Sabbatum Domini, q.d. quiefcendum a cor- poralibus,vt attendatur diuinis. Omnue;pro,vilum. Hebr. Portas,{c.vrbis. 11. Sanétificauit ,i. fan&ké celebrandum infti- tuit. ; 12. Honora,fc.neceflaria miniftrando.Hier. 18.Videbat,i.audiebat. 20. Probaret ,Heb.& 70.tentaret.Sed Dei tenta- tio probatio eft. 22.Calo,1.acre. 24. De terra,{c. terra implebatur altare eneum. Pacifica,{c.que pro pace, & incolumitate offc- yuntur. Benedicam,i. bonis cumulabo. 25. Cultrum, i.ferreum inftrumentum,{c.ad po- liendum lapides. Polluerur,{c.altare,i.contaminabi- tur,adeoque non mihi placebit,quod in eo offeres, _ Nota quod nolebat Deus, imitarentur gentiles al- taribus poliendis. Nota etiam pollutum habeti apud Deum quicquid fit fecus quam ipfe vult. CP Nil & Al, I | Vdicia,i.precepta iudicialia. 3.Cum quali vefre,&c.Heb. Si cum corpore fuo ingreffus fuerit , cum corpore {uo egredietur, quod Chal.& 7o.verterant. Si folus intrauerit, (o- lus egredietur , fequitur enim fi habens vxo- EEL OC Cy 4. V eftita,Heb.corpore,q.d.folus. 6. Diis,i. ludicibus, velante Deum. Ex poffes, pro, i. poftes,{c. porte vrbis. Seculum,i.perpetuo, fc. vique ad Iubileum. Nota eternum accipi pro longo tempore 3 vox enim Hebraa hic eternum fi- gaificat,{eu perpetuo. 7. Confaeuernnt , {c, fine mercede, cum libertate donantur. 8.Cus tradita fueratf{c.in fponfam,vel famulam, _ Chald.& 70. Qui fibiieam defponderat. Alieno, i, gentili, Spreuerit,(c.violando, '9.Juxta morem,{c.dotando eam.Glo.Interl, 10. £i,{c.filio, Nuptias,Heb.cibum,feualimen- tum. Pretium pudicitie,Chal, & 70.cencubitum,q.d. filiusillam traGabit per omnia vt vxorem, etiam fi alteram habeat. 11, Tria tfta,(c.proxima didta. Egredietur,pro,{al- tem egredtetur, 12, Volens oecidere, Hebr, Chald. & 70,6 Oc~ Ciderit, 13, 7radidit,{c,folus, nam cum volensoccidit, & Deus , & iple facit, Deus infte, ivfe iniqua volun- 4 tate. Auguft.in Exod.q.79, 16. Noxa,i.illius criminis. 19. Janocens,i.non cenfebitur homicida. 21. Pecunia illius,i.eroptus illius pecunia. 22. Aborriuum , {c. viuo foetu,vt Heb. indicatur. Arbitri,i.iudices. 23. Reddet animam pro anima,i.occidetut » quia occidit. 24. Oculum, pro,fimiliter oculum. 28.Si bos,&c.Idem in aliisanimalibus,que no- cent intelligendum,Aug.in Exo.q.81.8 2. 29. Ab heri & nudiuftertius,iantea,Heb. Occi« dent,{c.ex Iudicis fententia. 31. Filivm,{c.cuiufquam. 3 3. Et foderit, Heb.Chal.& 70. vel foderit. CAT VAY ZAM. 3 Abuerit,{c.far,de quo fup. : s-Et dimiferit.pro,dimittendo. 6. Redder,{c.fur. 8. Deos,i.ladices. 9. Ad pervetrandam,&c.i.adnocendum , vel q. d. In quauis lite de fraude facta in re aliqua inter duos. 15. Afaxime,id non eft Heb, Operis fui,q. d.fer- Uitijipfiusanimalis, — 24. [ndignabitur furor meus,i.valde irafcar. 25. Ewattor,Heb.vfurarius. 28. Diis,i.iudicibus,qui fant Dei loco. 29. Primitias , Deo tanquam omnium rerum principio he offerebantut - 31. Viri faniti,&c.q.d.ftudete fan itati, fi mihi placere vultis.P reguftata, Hcbr. & Chald. lace- rata, CAPVT XXIIL 1.€./{cipias,{c.loquendo contra proximum. Maium,{c.cam impio,ve illum adiuues. 3.4% fereberis,{c.fauendo ei iniufte,fubaudi,mul- toque minus diuitis. 6. Pauperis,{c. inique fauendo, quod pauper fit, aut nocendo. Heb-non peruertes iudicium paupe« tis in eius lite. 7. Mendacium,i.falfum iudicium,{c. 6 ludex.4- ner for impium,Heb.non iuftifico impium , q.d.pu- niotalem impietatem, 70.non iuftificabis impium caula munerum. 8. Verba,imegotia,caufas. 9. Aduenarum ahimas , i. quid fit eflet adue- nam, . 11, Comedant,{c.fponte nata. 12. Refrigeretur,Heb.refpiret,i.quiefcat. 13. Non iurabitis,eb.non memorabitis, Chal, pon recordabimini , g.d. nonnominabitis Deos alienos, A ydierur,{c.eorum mentio. 15. Nonorum, {c.frud@uum, Quando egreifus es, Heb.in illo enim egreflus es. Vacuus,i. fine obla- tione,fc.in fefto Pa{chx, Pentecoftes, & Taberna- culorum, 16. Adeffis,fc.in Pencecofte,{ub.cuftodies, Que- cungue,i,cotum,que, Selemnitatem,{c.tabernaculo= rum feftum, Exitu anni,{c,Septembri, tic enim de= finit & incipit annus Hebrais, etfi quantum ad fe- {ta in Martio incipir,feu Nifan, 17. Coram Domino ,{c, intemplo vbi Dominus colebatur. 18. Super fermento, q.d. afer de domo fermen tatum , priufguam Agnum Pafchalem immoles, Solemnitatis mee i, vidlimarym, que mihi in fo lemnitatibus ImExg@iom. = == ag lemnitatibus offeruntur. //que mane, i. in alte- rum diem. | 19. In latte , i. cum lace ipfo in olla, vel dum Jackat , vel vna cum ipfa matre. Clem.2, Stro.fic interpretatur , ne fiat interempti condimentum quod eft vinentis nutrimentum. . 20. Angelum , Auguft. 15. cont. luft. cap. 19. Iofue interptetatur, in quo nomen Iefu. At ex fe- quentibus apparet de Angeloloqui, qui popu- lum ducebat. Contemnendum pures , Hebr.exacer- bes eum. | 21. Nomen menm ia illo, i. faftinet perfonam meam {eu nomine meo agit. Poteft id ad Pralatos accommodari, qui Dei nomine gubernant. 25. Panibus, &c.i.cibo & potui quafi dicat, alam te abundanter, 26. Infecunda,Hebr. abortiens.Jmplebo , quali dicat, dabo vitam vique ad fenectutem. 27.10 pracur{um tunm,tiebr.ante te. 28. Crabrones. Forte eft figurata locutio , pro aculeostimoris , quo cedant. Auguftin. in Exod. quzit. 93. : 29. Beftie, i. cupiditates beftiales , que folent de repentino fucceilu terre felicitatis exiltere. Augut. in Lud. quett.17. Ego ad litteram intelle- xerim , & hic feras, & {upra crabrones ; 1. velpas, vel mufcas venenatas. 30. Augearis , {c. numero & viribus. Flanium. {cil. Euphratem. Vide Pfal. 71. -CAPVT X X£EV. 3, Scendet , Hebr. Chald-& 70. accedet. Ae’ Titulos , i.columnas. 7. V olumen federis,i.Librum legis feruande ex foedere , vel foedus continentem. 8. Sanguis federés , Figura hxc fanguinis Chri- hi, quoteftamentum nouum confirmatum. 10. Opus, forte thronum , quidam menfam in- terpretantur. 11. Recefferant , {c.fenioresa populo, propius ad Deum accedentes , de filiis vero, pro,a filiis Hebr.nec ad (eparatos ({c.Principes ) fliorum H- faél,mific manum {uam,Chald.Principibus autem filiorum Hrael nullum incommodum fuit. 16. Caliginis-s{c. vbi Deus. Cuius incompre- henfibilitas per caliginem fignificatur , alioqui lux eft. } 19. In con{pettu , &c.fc.Mofi aliter Deus appa- tebat. CAP MT) Roe: 2. PyRimitias , Hebr. oblationem. Chald. & 70. primitias. 4. Eyacinthum,(ctericum , feu pannos aut la- fam coloris ceculei.Coccum,{c.lanam vel fericum cocco tinctum. Pilos, {cepannos ex pilis. 5. lanthinas, i. Taxorum, vel hyacinthinas ,i- violaceas. Sic & {upra. Setim, Cedi eft genus quoddam. 6. Vinguentum, Webr. oleum vnétionis , {cil. quo vngendi facerdotes. 7hymiamara , {c.fufitum. 9. Offendam, Hebr. & Chald. 8& 70. oftendo 10. Cubitos, {cil, vulgares, continet autem cubitus palmos duos , palmus autem digitos duodecim. as Seed 11.Coronam ,i. limbum , feu labium. Vulgo dicitur , cornice. 12. Latere, (cil. fecundum latitudinem. Vide Num. 19. 16. Teftificasionem , i. legem, que Dei volun- tatem teftatur , {c. Decalogitabulas. 17. Propitiatorium erat id velut ccelum arcam tegens , vt folet fieri rebus pretiofis , vel, ve quidam volunt » ipfum arce operculum. DiQum vero propitiatorium , quod. ibi fe Deus propi- tium exhiberet » dicitur & oraculum , quod ibi relpoiia daret. : 18. Productiles , i. exauro ductili, vt et Hebr.. Oraculi, Hebr. Propitiatorij. _ 19. Cherub, Auguft.quett.105. in Exod. Erant, inquit , Cherubim {pecie animalium. Quidam dicunt fuille figura pueri. Vide Ezech.1. Larere, Hebr. extremo. 20. Tegam, Hebr. indicatur , debere ab extre- mitatibus propitiatorij furgere , feu extare, & iptum alis tegere. 22. Precipiam. Hebr.conueniam te , feuteftifi- cabor tibi, 70. Agnotcar tibi. 24. Labinm , Hebtxus coronam. Vide fupra num. 11. 25. Ipft labio , pro , in ipfo labio, {c. vtrimque & fupra, & infra, nempe indicat,primo facien- dum labium , feu limbum , deinde in eo ex vtra- que parte, {c. fuperiori , & inferiori ponendam coronam interrafilem ,i. {culpturis ornatam, atque ad hune fenium lectio noftra reducenda eft:quod autem dicitur altam, intellige profundam, {. ex patte inferiori erat 4. digitorum, & totidem ex {uperiori. 29. Acetabula , i. {cutellas , feu vafa concaua in quibus ponendi panes. PMialas.{c. adlibamina, vel fecundum quofdam ad thas. Vide Apocaly- plis 5. 30. Propofitionis , id eft,propofiti femper ante Dominum. . 31. Duétile,{c.malleo fadum. Not. quod con- ftabat haftili feu trunco reéto ,.tum calamis fex curuis ¢ trunco ductis hinc inde , fub quorum paria fingula erat vna {pherela ; deinde tresin vnoquoque calamo {cyphi, fupraque {pharula vna, & poftremo lilium fub lucerna, Erat & in ipfo fub {pherula inferiori {cyphus.Quidam tamé putant fuper vnumquemque fcyphum fuifle {uam {pherulam , & lilium, quod non eft improbabi- le. Puto ego hicmagnum latere myfterium: effe. enim Candelabrum Ecclefie figuram;Scyphum, @ Spharulam. Euchariftie forwalicis, & hoftiz ; Li- linmautem humanitatis Chrifti & lumen diuini- tatis. Iam feptenarius numerus perfectionem fi- enificat. Poteft & Candelabrum Chriftum figni- ficare. 33. Nucw ,{c.amygdaline per medium diuife. Calamos , intellige {ex curuos , non calamum hax ftilis retum , in quo fcyphi quatuor vt infra dicitur. 34s Candelabro,i.hattili,feu trunco. 35. Sub duobws,q.d. fab vttoque pari calamo- rum, fc. infra vtrumque. eee 37. Ex aduer{o,i.verlus eam partem , ad quam verfum candelabrum , fecundum latitudinem, {c. in apertum aéremm , non in fe inuicem, Vide Numer. 8. ; 39.Talentum. Vulgare - feu profanum lib.éo. {acrum vero 120. Libra autem que & Mina , & pondo vncia 12. Ita quidam. Alij vero, Talen~ cum conftare minis centum , minam vero dra- chmis ducentis quadraginta : quod magis probo. Vide. Ezech.45. 8 2.Paral.z5. B 4 CAPVT ” 1a Tajeiniisc os: a5 secapiiacaeanmesedlineioneeamtags selapaineiscslinenakeeaiana an Sr SSS SS = " I CAPVT XXVI. Vide cap. 36. & fequenti. I. Etorta ,{cil.filis fufo retortis , vt fit: qui- dam tamen filum duplicatum intelligunt. Varietas , Hebr. Cherubin , q. d. {parfas imagini- bas alatis , Chald. Figuras Cherabim. Plumario, i. vt folent que fiunt ex variis plumis,Phrygioni- cum quidam vocant , vulgo Ricamatura, {c.erant {parle alatis Cherubinis. 4. Summitatibus,i.extremitatibus. Not. quod cortine quinque confute , cum aliis quinque iti- dem confutis , peranfulas , feu laqueolos centum ad ‘50. aureos circulos coniungebantur. 6. Crrculos, {c. alligandos verimque antulis, feu laqueolis cortinarum. 7. Saga ,{c.cortinas Cilicina, {c. de pilis capra- rum , vulgo Ciambellotto. Operiendum ofc. fuper cottinas primas, omnes enim cortine tecti vice operiebant, & etiam latera tegebant Tabernaculi fere v(que ad terram. Ligabantur autem inter fe fecundum latitudinem , erat vero {patium longi- tudinis tabernaculi cubiti 30. altitudinis 10.item- que latitudinis. Itaque quod fupererat cortina- tum, pendebat. Tegebant autem longitudinem tabernacali fecundum latitudinem fuam, latitudi- nem vero,fecundum longitudinem. 9. Fronte, {cil.ad anteriorem pattem Taber- naculi. Duplices ,i. extremitatem pendentem reducas in tectum, vertendo ve folent , que duplicantur. Vide infra. : 31.Vinm Sagum{e.vndecimum. Ex medietate, Not. ad huius loci totius intelligentiam , quod cum faga hec vndecim effent , excedebant corti- nas de quibus fupra, latitadine , itemque longitu- dine, quia 30, cubitorum , ex quatuor ergo cubi— tis laticudinis quibus excedebat, duo duplicati te- gebant pendentes anteriorem partem tabernacu: li , 8 duo pofteriorem. Item duorum cubirorum, quibus longitudo excedebat , alter pendebat ex vno latere tabernaculi: alter ex altero. 26\Qaingue » {cil. quinque ordines ve %ium a fummo ad imum. 28.e4 fummo ad fummum , i. ab vna extremi- tate ad alteram. 31. Pulchra varietate,Hebr.Cherubim,{c.figu- ris alatis, qu puerulos referrent, 33. Santtuarinm,&c.Hebrfancticas, & fancti- tas fanctiratum,quafi dicat , fanétum, & Sanctum {anctorum. : CAP VP VEL 3 I. Ltare , {cil.holocauftorum,quod extra Tas bernaculi te&tum fubdio erat. 3. Fufcinulas , inftrumenta erant cum dentibus ad extrahendas exolla carnes. 5- Qyos pones fubter aralam altaris,Heb.quam pones fubter ambitum altaris Chald.& poneseam fub circuloaltaris. Medium, {c.intra,fecundum quofdam , vt ligna fuftineret. Atinfra cap.38.indicatur, fuifle extra in ambitu altasis ab infima altaris parte vique ad clus medium , id quod etiam .confirmat quod hic de vectibus dicitur. 8. Ivane. Erat autem v{que ad medium plenum terra, fecundum quofdam , fecundum alios,lapi- dibus. Vide 1, Machab. 4. 9, Atrium , {cilicet , intra quod erat taber- naculum. 3 20 Notationes 18. Quingue , {c.vt populus poffet vndique ta- bernaculum videre , non impeditus atrij alti- tudine, 19. Paxillos, {e. quibus terre infixis cortina fu- nibus alligabantur , ne agitarentur. 20. Lucerna,pro,lucerne,{c.candelabri. Semper, i. pertotam noctem : nam interdiu erat extincta, ve proxime indicatur,é 1.Reg. 3. 21. Teftimony : Alij vertuntconuentus , quod €o Deus conueniret. Vide cap.25.& Num.17. vel foederis , quod illic Dei lex effet, & foedus, que teftimonij nomine fignificantur. Vide infrac.3 3. Teftimonio, i. coram arca teftimonij. Chald. ante teftamentum. Collocabunt , Hebr. difponent, feu apparabunt. Chald. ordinabunt,70. incedent.Cultus Hebr. fta- tutum , q.d.mos,feu ritus. Succeffiones , Hebr. generationes. CAPy TT WKVEL : E ftem,Hebr.& Chald. veftes,70.veftem. Gloriam, @ decorem, i. {plendorem, & ornamentum, 3. Sapientibus corde,i.peritis artificibus. Prudentia , Hebr. Chald. & 7o. fapientiz, q.d. atte. Sanétificatus,i.confecratus. 4. Rationale. Hebr. pectorale , 70.Acysev,feu Ao yérov , que duo,Dei oracula feu ref{pon{a indicant. Atque huc referendum eft verbum Rationale, feu Rationale Iudicij: Dei enim cunéta plena ratione & iudicio. Adde quod in eo erat doétrina & veri- tas que ad rationem pertinent. Superbumerale. Hebr. Ephod , carebat idmani- cis, fecundum quofdam , quod alij degant. Tazi- cam,Hebr.& Chald,pallium. Lineam, {c. tunicam:erat-vero fecundum [o- fephum ex byflo,talaris , & ftri@is etiam manicis. Strittam,Hebr. ocellatam feu occultam, {c.ocu- lis erat contexta opere Phrygionico, vt quidam aiunt. Alij enim negant. Nam Hier. recte vertic ftridam,ve & Jo. Cidarim,\.Tiaram pileoli rotundi forma. 6. Polymito,{c.vario,vtfolent tapeta,{upra ver- tit plumario. 7. Summitatum , id eft, extremitatum , {cil. fub brachiis. Jn unum redeant, id eft , coniungantur » vt eft Hebr. 8. Textura, {cil. balthei, ve indicatur Hebr. & Chald. 9. Onychinos , 70. Stnaragdos. Filiorum, dicunt quidam & hic , & in lapidibus rationalis, non Leui fuiffe {criptum, fed Ephraim & Manafle qui cum reliquis faciuntr2. tribus, fed aliter fentit Chald.veinfra dicetur. 10. Nariuitatis,{c. vt prius nati, priori fint lo- co, & indextro humero priores fex. 11. Gemmary ,i, artificis gemmas {culpentis. 12. Latere , {c. fuper humeros. A¢emoriale,i.in memoriam, fc. Deo, vel Aaroni, 13. V meini.Hi erant in f{ummitate fuperhume- ralis quibus alligande cayene, vt dicitur infra verf, 26. 14. Coharentes,q.d. opere intotto more fu- nium , vt indicant Hebr, & fic etiam inf. 15, Judicij, {c. quia fine illo nunquam ius di- cebatinregraui, vel quia continebat Vrim, & Thummim , vndeetiam & Rationale dictum. i6. Quadrangulum ,i.quadrum equilaterum, Duplex ,i. duplicatum. Palmi ,{c. 12. digitorum feu femicubiti , vt ex Hebr. & 70, apparet. 17. Sardis, In Exodum. _ 17. Sardius,8c. Nota quod Chald. Cant.s. ait, \criptos fuille in gardio, Ruben; in Topaxio Si- meonem ; in Saphire Leui;in Carbuzculo ludam; in Swaragao , Mlachar ;in lafpide Zabulon ; in Berillo Dan 3in Achare Nepthalim ; in Amethy/to Gad ;in Chryfolito Afer,in Onychino lofeph; in Liguria. Beniamin, Nempe aliter lapides enume- rat,quam nolter textus. 20. Coryfolytws,Hebr.T harfis,fc.a colore maris, quod fiquietum,ceruleum eft;aureum vero, fi So- radiis percuflum. Symm hyacinthum vertit ve etiam fier.Cant.5.nempe ob colorem hyacinthi, qui ceruleus eft, adeoque etiam maris, Per ordines fuos. Hebr. in repletionibus fuis, ideft , palis quas replent , Chald. in celacuris fuis. 21. Nomina , (cil. in{culpta. 22. Cobarentes. Vide {upranum. 14, Et nota, quod he videntur eile catenule , de quibus {upra. 23. Summitate , id eft , extremitates , {cil an- gulis (uperioribus. 26. Summitatibus i. extremitatibus, {cangulis inferioribus. Pofteriora, iinferiorem pattem, 27. Luutinve , icil. Rationalis, vbi alij duo annuli. 30. Dottrinam , & veritatem. Forte litteris de- {cripte erant, Auguft.in Exod.queft.ir7.Cyril.in expo. Symboli Niceni ait, ifta duo fuifle {cripta in mediolapidum, & figurafle Chriftum in me- dioduodecim Apoftolorum,Heb. Vrim,& Thum- mim, id eft, illuininationes, & perfectiones, {cil. iis oportet praditum elle Pontificem, — Pluralis v. numerus folet in {criptura adhiberi adcopiam feu perfectionem , & excellentiam fignificandam 7o. yilofin , & Alithiam , duvwery % ce anberay , id eft, dodtrinam , {vu manifeftationem, & veritatem,ve Viim oyis fite larah mp, id eft,docuit Thummim mpinab Aman , 30x 1d eft, credidit. Ludiciumn,i,Rationale iudicij,vel curam,& foli- citudinem per illud fignificatas. 31. Superhumeralzs,i.cui immediate fupponitur fuperhumerale. Hac fup. dicta eft Tunica. 33. Tintinnabules. Luft. in Triph. ait fuifle 12. in figuram 12. Apoftoloram , quorum fonusin omnem tetram erat exiturus. Alij multo plures fuifle putant. Vide Eccli,45.Hiet.epift.ad Fabio- lam Jofeph lib. 3.Antiq.c.8. 35. Moriatur , {cilicet , me puniente , fi aliter faciac. es 30. Santtum Domino. Alij fan&itas Domino, quali dicat , fan@us ‘eft Dominus , fan@eque colendus. 37. Tiaram , {cil. hyacinthinam , fecundum Jofephum. . 38. Que obtulerunt ,q.d. commiffas, dum non rite offerunt feque {andtificant, vt debent;vel eo- rum, pro quibus ipfi Deo facrificia obtulerunt. Portat autem,{c.pro iis Deo fupplicaturus , & fa- tisfacturus ,in Chritti figuram,fit eis, q. d. vt po- pulum Domino reconciliet. 3 9. Stringes tunicam, &c.i. facies ftriam tuni- cam ex byflo, vel cinges eam byflina zona. Erat hec veltis omnium prima, & plena, fecundum quofdam , vt fupra dixi.oculis fadtis opere Phry- gionico , feu Ricamatura, vt valgo dicitur. Bal- eum, {c.ad cingendum Ephod. Plumary ,{c. vatioram colorum, 41. Confecrabis,Hcbr. implebis, {c.dans in ma- nus quod offerant. Id n.fiebat in facerdotum con-~ fecratione. Itaque in f{criptura implere manum LT facerdotem. Senfus ergo in facerdotes fanctifica~ fignificat confecrare in hic eft. Confecrabis eos bi{que, &c. explicatio precedentis. 42. Linea , {c,ex byflo, ve ait lofephus. Femora {c.tota tegebant vique ad genua, ; 43. Res {c. ifta omittendo Levitimum dri -d.titus Hebr. Statutum. oh , GA DY 1 Sexcre I a facerdotio , i, in facerdotij funGionem. Chal. ad miniftrandum coram me.Jmmolatos, id eit , integros , & quibus nihil defic. ae Cruftulam > 1. placentulas. 5. Linea » & tunica, i, tunica frida, & altera laxiori > quz fupra di@a eft, tunica fuperhume- ralis. 7. Caput , {c. depofita Tiara. 9. Religione , Hebr. ttatuto > q.d.ritu. Initianeris, i, confecraueris Vide {upra cap.28. num.41. 13. Offeres incenfum, id eft , incendes ea ave ait Chald. 14. Extra caftra , figura Chrifti. Pro peccato , Heb. peccatum, ifacrificium pro Peccato. Sic 2. Corinth.s. Not. vero Deum velle illa comburi , que concupifcentiam fouent, {c.re- nes » adipem,epar, &c. 12. Pedes ,ideft , crura. 18. Oblatio, i. holocauftum , Hebr.dicitur Ho- lah nby quod afcendat, {c. in fumum conuerfum Grace cacnansov. Holocauftum, q. d. totum com- buftum. 22. €t aruinam , pro , id eft , aruinam , {cilicet adipem. * 24. Super manus. Hinc confecratio facerdotis dicitur impletio manus , & confecrare manum implere. : Elenans , {c. oblationem. Sic & Euchariftia eleuatur in Miflz facrificio. Not.quod oblationem eleuantes manibus, mouebant ab Oriente in Oc- » Hebr. impleueris. _ cidentem , & a Septentrione in Meridiem, quo fignificabatur Deum effe totius orbis Domibus, Fit & quiddam fimile in Miffis Pontificalinum, vt videre eft Rome in Sacello Pape. 26, Santtificabifque , i. tanquam fanéinm fepa- rabis , velconfecrabis eleuando,&c. | 27. Et petiufculm , &c. q.d. non folam pectul- culum , decuius confecratione proxime di@um eft , fed etiam armum,&c. Separafti,Hebr. eleuatti. 28. Cadentque ,{cil.talia in {acrifidiis populi. Primitina,g.d.debita ficut ptimitiz. [nitia,i.partes quedam conlecrate. : 29. Inea, pro,cum ea,{c.ea induti. 30. Septem ,{c. continuis quibus durabat ritus confecrationis.Vretur,fc.cum dedicatur Auguft.in Exod.quaft.129. 33. Vt fit placabile, &c. Senfus eflet fecundum Hebr. Quod fit :facrificium , per quod expiatio facta fit, & manuum facerdotum confecratio Saz- fi fune , pro, fancta fune,i.fan@iificata, {c. carnes, & panes. 34. Santlificata , adeoque eodem die come- denda. — } 36. Mundabis, i, expiabis, {cil. oblato vitulo. In fanitificationem ,i. vt fit confecratum. 37. Santlum fandorum,i. eft fan&iflimum. Om- nis qui, pro, omne quod, fc. oblata fuper illud fandtificabantur , ve a folis facerdotibus edi pof=_ fenr. Vide C.30, 39. Vefpere, Heb. inter duas velperas. Vide upra cap. 12. : 40. Decimam, 22 40. Decimam, ic. epi, nempe Gomor. Habet Ephi fatattia, Gomorautem quantum 43,o0ua, at Chomer, feu , feu Corus 10, Ephi, fc. 4300. oua. Tufo , itundendo expreflo. Hiv, continet 12. Lo- gim. Log vero quantum 6, oua , diciturque ab Hdieronym. fextarius. Eft autem Hin mentura Algy ptiaca. 42. Sacrificium eft,{c. holocauftum.Coaftituam, i.conueniam, feu adero. 43. Santtificabitur alrare, Hebr. fanificabitur, {cil.locus ad Deiprefentiam, Chald.& 70. fan- ctificabor. . In gloria , in gloriam , {eu ob gloriofam meam prefentiam. 45. Habitabo , iprafensero , & protegens, fa- uenfque, &c. CAPNV T. 2 X& XK. 2.90 X ipfo, {c1l. non afixa, fed eodem ligno, Aucquo altare conftat producta :erant autem cornua hec, velut radii quidam ex angulis in al- tum fublati , vt quidam putant. 3. Craticulam, Hebr.& Chald.tetum. eZ ureo- lam, pto auream , (cilicet , limbum , qui vulgo cornice. 6. Contra velum, {cils ¢ tegione,fed extra fanéta fanctorum , quotidie enim adolebatur. Vide cap. 40. Teftimony, ita dicta , quod in ea tabule legis, que eft quedam voluntatis Dei teftificatio. Te/ti- monium,i.arca teftimonij. 7- Aaron, {ub.vel filij,ve infra.td enim, & quod fequitur,erat enim aliérum facerdotum.Componer, {cil.cepurgande. 8. Collocabit figincendendo. Ad vefperum,Hebtr. inter duas vefperas. Vide {up.c.1 2. Sempirernum.i, perpetuo rita, vel femper in altari tenendum. 9. Alterius \cil. quam eius de qua in fine cap. Wee oblationem, &c.{c. hac facienda fuper alrare holoeanftorum. 10. Deprecabitar , cbr. expiabir, Chad.& 70, propitiabitur. J” fanguine , pro, cum fanguine, Quod oblatum,pro, qui oblatas. Placabit Uebr.expiabit, Super eo,{c. altari. San- élum fanttorum , id elt, {andiflimam, q.d.res fan- Chillime: 12. luxtanumerum, pro eorum, qui numerandi funt , {¢. 20.annorum,& {upta. Pretinm,{c.ad re- dimendam animam,i.vitam, ne {c. alioqui inter- ficiantur,Hebr.ex piationem , feu redemptionem. Plaga, {c.vt fuit tempore Dauid. 2. Reg.24. 13. Ad numerum yi. qui numeratur, Templi, fc. ficlus facer 4. drachmarum. at vulgaris 2. fic Talentum templi, feu factam libre 120. vulga- re autem 60. Videtamen (up. finem cap. 25. 14. Habetur in numero , i. qui numeraiut. Pre- tium,Hebr.& 70. oblationem. 16. Afonimentum, {cil. ve Deus recordetur , & placetur. : 18. Labium, {cil. concham. 19. In eo, pto,ex eo. Pedes , {cil. nudis pedibus miniftrabant. 21. Succeffiones. Hebr. generationes. 23. Prime,i.precipua,(eu pure. Calami, {c.aro- Matici. 24. Santtuary , vide {upranum. 13. Hin. vide Ezech 4. 29. Santtificabisar , quali dicat, vt qui rem fanGiffinam tetigerit, abftinebit 2 profanis , & quidquid ip‘a tetigeric , cedet in vius facras , vel q.d.antequam ea quilquam tangat , fan@ificetur, fcil. folis facerdotibus , qui fanctificati , feu con- Notationes fecrati erant , licebit ea tangere. .Nanc heretici quibufuis permitcunt facrorum non folum conta- tum , fed functionem : quamquam quid apud illos faecum. 31. Santtum erit mibi, q.d. in vfusfolum f{an- ctosad mei cultum aflumetur. Chal. San@tum erit coram me. 70. fanétum erit vobis, {c. explicarunt phrafim Hebgaicam , vbi fepe abundat,mihi,di- cunt enim,Ito mihi, pro,ito. fic Iaix 6. Quis ibit nobis? pro quis ibit ¢ Ita hic fan@tum mihi eric pro, fanétum erit , fc. vobis , feu apud vos. 32. Caro ,i. pars aliquacorporis. Hominis, {c. non facerdotis. Quidam etiam reges excipiunt, cum in reges yngebantur. ; 33. Alteno , i. non {acerdoti. Exterminabitur, &c. q.d.interficietur. 34. Onycham,i .wnguem aromaticum. {c. leue -quiddam,& pellicidum eft inftar vnguis. Ponderis, Hebrezi dicunt accepille Mofem cuiufque 7o. libras. f ? 35. Tbymiama ,i, aromaticum fuffimentum. Santtificatione digniffimum , i. ob fanctitatem © pretiofiffimum, Hebr. & 70. fandtum , Chald. in fanctificationem. 36. Santtum fanttorum,i.fan&ilimum. CAP VT OXAXL 2.0 X nomine, id eft , pre aliis , feu nomi- natim. 3. Det ;i. diuino,iféu excellenri, Overe, i, arte mechanica. 5. Marmore @ gemmus , Chald. lspidibus pre- tiofis. Hebr. in fabrefactione lapidis, {cilicer, pretiofi. 6. Omnis eruditi , q.d.etiam aliorum , qui pof- fint illos duos iuuare. Vide cap. 36. 7-Vaja ,i. inftrumenta. 1 3. Sabbatum , Hebr. fabbata , q.d.nolo tamen illa, que przcepi, fieri diebus feftis. Generations- bus,i. etatibus,q.d.quamdiu vixeritis. Vi {ciatis, &c, q.d. vt fic teftemini vos effe po- “pulum meum, a me fandtificatum , meoque cul- tui dicatum. 14. Sanitum,id elt fandé colendum. Morietur, {cil. iudicis decreto. Qui fecerit , 8, Federis.ita dium , quod in eo tabulz, in quibus Dei lex foeduscontinens . Hebr. conuen- tus,7o.teltimonij. 8.-Fentorinm , i. Tabernaculi atrium. 23 10. Per fores,i. ad fores, Il. Facie ad faciam ,i. familiariflime. Puer;i.iue uenis. 7abernaculo,i. Tentotio. 12. Ex nomine,i.pre cateris , {eu vt elegum in ~ ter multos. Inuenifti gratiam,i. mihi es gratus. | 1 3- Faciem , Hebr. viam , {cil. per quam popu- lum ducam , Chald.viam bonitatis tue ,70. te- ipfum aperte. Refpice , 8c. Hebr. vide,quod populus tuus fit gens hzc,q.d.(ve interpretatur Chal.){cis hunc __ tuum efle populum. 3 14. Facies mea, i. ego ipfe. 15.V¢t glorificemur ab omnibus populis ,Hebr- & 70. & glorificemus pra omnibus populis. 18. Gloriam,i.maicftatem,q.d.te, quantus fis. 19. Omne bonum,i.me.vocabo,1.clamabo. In no- mine Domini,imnomen Domini,{c.dicens , Domi- nus adeft.70.Dominus coram te,{c.id erat Domi- nus , feu Angelus clamaturus. Adi/erebor,&c. Re- petitio fignificat firmitacem mifericordia , vel gentes , & Iudzos Auguft.in Exod.quatt.15 4. 10. Videre faciem meam, {c. invita , quzagatur mortalibus fenfibus.Auguftin. ibidem. Er viner, {c. opus eft abftrahi a fenfibus, & velut mentem a vita. Aug epift.112. t. 21. Locus , {c. vbi foleo tecum loqui Aug. per locum intelligit Ecclefiam. 22. Foramine, Appacet Mofen ex antro per fo- ramen afpexifle Dominum tranfeuntem , forma aliqua, forte humana. Proregam,izegam.Hebr.operiam, {cil. ne poflis videre anteriora mea. : 23. Tollamque, {c. vt poflis videre. PoSteriora,t. tergum abeuntis. Auguft.z.de Trin.carnem inter- pretatur poftremis temporibus fulceptam.Faciem, i. diuinitatem. Nox poteris.V ide fup.verl.20. CAPVT XXXIV. z T afcendas (tatim,Hebr.& afcendas mane. 3. V & contra,i.2 regione,{c. prope. 4. De notte, {c.diluculo, vt eft Hebr.. ts 5. Stetls Mofes*&c. Hebr. & Chald. indicatur,- ftetiffe Deum , & clamafle in nominé Domini, i. nomen fuum,{c.dicendo Dominus eft, i. adeft , ve {upr.promiferat. Vide Num. 14. ‘ 6. Ait Dominaror,8&c.Hebr. clamauit,domina- tor Dominus Deus, &c. {c. vt fint Dei verba , non Mofis iuxta dicta ca.fuperioresChald. tamen indi- cat , efle Mofis. 7. In millia,V ide fupt.cap. 20. Nullafque apnd te per [¢ eft innocens , Hebr.non habebit pro inno- cente eum , qui nocens eft,q. d.puniet reos; Red- dis,i.punis.Tertiam.V ide Nui.1 4: 9. Poffideas , {c.vt tuos,feu vt. hareditatem. 10. Videntibus cwnttis, Hebr. coram omni poe — pulo tuo. | 11. Ante faciem tuam , faftinet hic Mofes per- fonam populi. le | 14. emulator i, zelotes.te petitio. Vide fupr. Cap.20.5. 15.Fornicati,\ {piritualiter pet idololatriam , vt ftatim explicatur. 18. Nouorum,&c. Vide fupra cap. 23. vbi hac fere omnia. 19. Meum erit , i. mihi offeretur, ae 20. Afini, quia immandus. Idemque intelligit de cxteris animalibus immundis. Preto » {-.ouis. Vacuns.videlupra cap. 2 3. Boe pripnae a4 {abbatum violati aran- di aut metendi neceflitate. 22» Hebdom adatom mt ght fe) Pe | coe 4) Fa ae {oy al y feat ay i ee Notationes 22. Hebdomadarum, (c. Pentecoftes. Redeuzte, fc, equinoctio, Autumnali, 23. Omnipotentis , Hebr. Dominatoris. 35. eM ane, Hebr. vique mane. 28. Panem,@ aquam, i.cibum & potum.Aug.in Exod.q.165. Scripfit, {c.Deus. 29. Cornuta, i. radios emittens , Hebr. radians. 70.¢lorificata, ifplendida. 23. Impleti/que,i.dum impleret, feu loqueretur, vel poft illos fermones, cum aliislocutus , q.d. etiam poft illa verba , quoties loquendum ei cum hominibus velabac faciem. QAP WT, KRY. 3. ¥ Grem, {c.ad lucrum in fornace, aut furno, aut ad coquendos cibos, nam ad illuminandum, aut calefaciendum licebat. §- Prono,i.prompto feu liberali. 11. Paxillos , Hebr.& Chal.columnas. 19. V/ws ,{cil. .ad inuoluendas res Tabernaculi in profectione. 21. Primitias, Hebr. oblationem. 22. Dextralia, i. brachiorum ormenta,vt indi- cat vox Hebr. a aureum. Apparet etiam omnia va {a aurea obtulifle,vt explicat Chald.8¢ 70. 30. Ex nomine, i.nominatimn. 35. eA bierary,i.fabrilia. Plumary,i.Phrygia, Noua quoque, id elt,pulchra & ingeniola,ve in- dicant Hebr. CAPVT XXXVI Vide cap. 26. & feq. , NG cle mets oblationes, vt eft Hebr. 4. V enite, {c.ad Molen. 6. Cautari, pro euulgati. 8. Opere vario , Hebr. Cherubim. Vide fupra Cap. 26. Polymitas{c.Phrygionica. 13. Circulos, Alij fibulas, feu yncinos. AZorde- rent ,i.prehenderent. 20. Stantés, i1.erectas. 33- ef lium,Hebi.medium, {cil. quiintratabu- las induceretur , erat vero ifte vnus e-quinque, nonfextus. eMZedias Tabulas , {cilicet , ali) ve- ctes exterius per annulos, (euarmillas induccban- tut,duo ex parte {uperiori tabularam , duo ex in- feriori.ifte vero per ipfastabulas in medio. 35. Velum, (c. ante (anda {anctorum. Varium, atque diftinétum , Hebr. Cherubim.Chald.Fig u- tas Cherubim. 37. Ventorinm,i.aliud velum exterins, P/umary, Hebr. Roqem pq q..d. Recamatoris. 38. Qua @& operuit auro,id non eft Hebr. Chal nec apud.7o... » : CAPVT X XXVIII. titudo. 4. Et fubter eam inaltarts medio arulam. He- breus Chald. fubrer ambitum eius ( {cil. alcaris ) ab infra vique ad inedium. 5. Sammitates , 1. extremitates. 8. Labrum,ideft, concham., Speculis. {c. ereis. 1. O V adrum , {cil. pat erat longitudo, & la- - Excubabant , {cil. vigilantes in oratione relia vanitate , & ornatu. 21. Ceremonias , i. minifterium , vt eft Hebr. Chald. &{ apud 70. ipfi enit tranf{porcabant, & feruabant. Per manum , \. opera. 23. Plumarius , Hebr. Rogem, i. Recamator ( ve ita dicam ) {eu acupictor. 26. 2. Pugillum, id eft, quantum pugillus capere pofler. Super altare,fc.incendendum. 3. Santtum fanttorum , ide , {acrofancum, adeogue a {folis facerdotibus comedendum. 4.‘Pane. Alij placentas. Con/perfos. Alij com- miftos , vel tinéos, {cilicet , adhibebatur oleum pafte , vel ante coétionem feu frixionem , vel in ipfa , vel poft ipfam. | 9. UM emoriale , {c. partem, que velut Deo re- ducat in mentem ipfum offerentem. 10. Santtum fanctorum,isactofanctum,q.d.Deo dicatum , & oblacum. Offertur , {cilicet , adolenda, vt ftatim di- citur. ; 11. eLb/que fermento, {cilicet , fynccritatera Deus requiric. pita Melts , {cilicet, Deo non placent. corporales delitia. 12. dco munera. Hebr. Chald. & 70, Do- mino. Ponentur , {cilicet , yt incendantur, cedebant enim in vfuns facerdotis. Vide inf.cap.7.& 23. de oblatione fermentati. (13. Sacrificy ,{c,cibarij, vt Hebr.indicatur. At Chald. & 70. ad omne facrificium extendunt. Id quod conformius Mar.g. vbi dicitur , omnis victi- ma {ale falietur. : 14. Uirentibus , q.d. recentibus , & tenetis, Confringes,{c.tundendo. ae 15. Quid oblatio , &c.q. d. fic enim fibi Domi- nus offerri vule. eae 8 16 In memoriam, pro,memotiale. q.d.eam pat- tem oblationis, quz Deo offertar, vt offerentis meminerit. Vide lupr. GRP VE PIL ih ghar , fcil. pro pace , ts prolperitate aliquaimpetrata a Deo, vel impetranda. Vide infra cap. 7. 2. Tabernaculi{c.atrijfacerdotum. 3. Intrinfecus, {c.intra vitalia , feu inteftina. 4. Illa , Hebr. quo teguntur ipfi, qui eft iuxta ilia. Vide infr.Resunculz,i.reni bus. , 8. Tabernaculi , i. atrij. Vide infr.c.4- vbi incel- ligitur idintya atrium vbialtare, 16. Omnis adeps,&c.q. 4. omnis {acrificij adeps incendeturad honorem Domini. 17. ed dipem, {cilicet facrificij.Quidam tamen ad omnem referunt , ficut & fanguinem. Vide infra cap.7. Cee ve Tl ae 2. Gnorantiam,i.errorem.feu incogitantiam. Fe- A cerit, {c.committendo, vel omitrendo. >». Sacerdos , {cilicet , {ummus , & explicat 3. Ghald. & 7 Oo C Oni 26 Qui vattis off ,q. 4. poquam vnaus eft. Delin- quere faciens populum, {cilicet, (uo exemplo.Hebr. ad deliétum populi,id eft,( vt quidam incerpretan- tut ) peccato, quo populus peccare folet. : 4. Tabernaculi. i. atvij. Immolabit ,iemactabit ipfe. 6. Santluario , (cil. quod dicitur Sancta fan— ctorum. ok : 7. Gratijfin , Hebr. & Chald. Aromatum, 7o. compofitionis. Domino.Hebr,Chald. & 70. coram Domino. Inintroitu , pro, qued eft in introitu, vt eft Hebr. & Chald. : 8. Vitalia : i. precordia , omnia , pro qui operit omnia. Javrinfecus , {cil. vifceribus inclufus , vel vifce- “rategens. 20. Rogante. Hebr. expiante Chald. & 70. pro- pitiante. Propitinus erit es Dominus, Hebr.6¢ Chald, di- mittetur eis {c. peccatum vt explicant 70. 22. Princeps , {c. prelatus quis, vel dignitate eminens. Vaume pluribus , pro ,aliquid. 24. Immolauerit, {cfacerdos. 25. Tangéns ,{c. fanguine. 26. Rogabitqne pro eo, Hebr. expiabit eum, Chald.8&7o. propitiabit pro eo: ) : 27. De populo rerra?q.d.aliquis¢ plebe. 35. erieris , Hebr. agni,feu ouis. Rogabitque, &c. Hebr.expiabit eum tacerdos peccato,ieu pro- pitiabit pro peccato,ve vertunt Chal. & 70.fic & c. fequenti. CARY? ¥. " Nima,i. homo fic infra. Et audierir;i.cum audierit, vel,q.d.fi quis peccet, & alter au- dierit. Adinvrantis ,{c.iudicis , vt dicat veritatem. TZe- ftifque ,{c.vocatus,vtrem prodat, Portabit iniqui- tat emsi.a Deo punietur. 2. Reptile, icilicet , immundum , feu mortuum. Not. quod Hebr. multo aliter , {cilicet , anima, qu tetigerit aliquid immundum , vel cadaver beftigimmundz, aut iumenti immundi, aut re- ptilis immundi. Oblita , Hebr. ignara fic & infra. 3. Detmmunditia hominis , pro, hominis im- mundi. Soler,{cil. homo,g.d.quomodocunque im- mundus fit ille quitactus eft. Subiacebit, {c.vtrea, nifi fe purget. 4. Et protulerit , pro, nempe protulerit. AZale, {cilicet , fe affligere ieiunio, aut aliare; vel ma- Je fe quid facturam, vel eft Hobraifirus, pro, quidquam , feu quid magnum , aut paruum, Vide fimilem phrafim Genef. 31. Num. 29. vbi enim legimus quidquam durius, Hebr. bonum,vel ma- lum, quafi dicat , aliquid. Oblita , {cilicet, con- tra iuramentum fecerit, Hebr. ignara,feu infcia. 5. Agat penitgnriam pro peccato . Heb.&& Chal. confitebitur peccatum. 8. dd pennula , {cilicet, colli, Hebr. contra cetuicem. 11. Oleum , {c. id letitiam fignificat pro pecca- toautem dolendum. Thurés, {c. peccatoris oratio, dum in peccato eft non eft Deo grata. 12. Monimentum ,i.memoriam,q.d.vt Deus re- cordetur eius. 13. Ia munere i. vefolet in facrificio cibario, quod munus vocatur. 15. Ceremonias,id additum ab interprete. Per errorem, verbi gratia, nefciens rem efle + Notationes confecratam. Peccanerit, {c.non debité tratando, vel furandoaliquid de confecratis Deo, vel non dando primitias. aut decimas. 17. Per ignorantiam , de hoc dictum etiam. 4. 18. Iuxta menfuram , &c. id eft eo meliorem atietem, quo grauius fuerit peccatum. 19. Dominum,Hebr.Domino. Ce oT VL, 2. Oxtempto Domino 70. contemptis Domini preceptis , Hebreus. prauaricata in Do- minum. 3. Peccare , {c.auferendo aliena, 4- Conuttta , q.d.vbi iudicio facerdotis cui de- teger,conftiterit fuifle peccatum. 6. Iuxta aftimationem.V ide {up.c.5. 7. Pro finguls,i.vnumquodque eorum. 11. Prioribm,i.quibus erat indutus. 13. Ute, fc.quidiuinitus accenfus fuit. 14. Sacrifict) » & libamentorum, Hebr. facrificij quod dicitur munus. Not. quod libamen fiebat ex farina, oleo, & vino, & cum {acrificio combu- rebatur. 16. Sanituary , i, atrij, in quo fantuarium, Hebr. fanéto,in atrio,& fic legit Complut. 17. Inceafum yi. incendendo. 18. Legitimum , Hebr. tratutum , atque ita in- tellige infra in fimilibus ,ne fit opus fepe repete- te. Omnw. Alij, quidquid. Santlificabitur , (cil. ita vt comedi nifia facerdotibus non poffit, quod filegas, omnis, intellige neminem illa tangere debere , nifi prius {andtificatum , feu confe- cratum. . 20. Sempiterno , {c.quoties vngendi erunt, {cil. fummi facerdotes. nam, Hebr. & 70. indie quo vngetur ipfe ( fcil. fummus facerdos ) vbi nos le- gimus in die vnétionis fue. | 21. Calidam , Hebr.cocam, feu fridtam , & in fruita diuifam. 23. Sacrificium ,{c cibarium , quod munus di- citur, & inf.c.7. Interpres vocat. {acrificium fimi- le,{c.ex farina precipuc fiebat. 25. Peccato,ic.Principis vel plebis. Nam hoftia peccato populi totius aut facerdotum tota crema- batur, de quo vide lupr.c.4.6¢ 6. Santium fantto- rum; i. valde tanéta. 29. Vefcerur i. velci poterit. 30. Tabernaculum, {cilicet, vt eius fanguine tangatur altareincenfi. Alioqui_de aliis Hoftiis pro peccato edebant facerdotes Augulftin.in Leu. quextt. 18. : CAP Ve8 oe Wot: I. Elio ,i. peccatis minoribus vel omiffio- nis, vel per imprudentiam commiflis. Saz- ila fanttorum , i, facrolandéa, feu lanciflima,ideo= que a folis facerdotibus comedenda. Sicut pro peccato. quafi dicat,idem ritus in facri- ficio pro peccato,& pro delicto. Aug. in Leuit. q. 20. peccatum(inquit) faciendo malum ; delictum deferendo bonum ; vel illud {cienter factum , id ignotanter. 10. Afenfura equa ,{c, quifque habebat {uum diem ad miniftrandum, ciufque diei oblationibus vtendum.Ita quidam explicant. At Hebr.indicant, cocta quidein pertinere ad facerdotem offerentem; non cocta vero diuidenda inter facerdotes. Vide {upra cap. 2. 11. Pane , Hebreus placentas. Sic etiam infra. | Confperfos. In Leuiticum. 27 ‘Confperfos. Notant quidam. Quod dicitur oleo con{perfum , intelligi factum ex farina & oleo. Nam cum iam facta oleum alpergebatur, dici deo litum vel vnd&ium. Codfamque, pro ,nempe coctam, eft enim reépetitio. Alij, frictam,vertunt, Collyridas,i.placentas. 13. Gratiarum,pro gratiarum actionis. Pro pa- cificws.i.in gratiacum actionem. 14. aus. alter cedebat in vfum offerentis. 18. Irrita.fiet, Hebr.non erit accepta. 19, F x ea,{c.hoftia pacifica ,q. d. non folus fa- cerdos poterit exeaedere, fed alij etiam modo fint mundi. 20. Peribit , i. eiicietur , vel q.d. digna eft motte. 24. Vfws{c. preterquam in cibum. 25. In incenfum, &c.q.d. crematus in hono- rem Domini. 29. Offerat fimul & {acrificium,id eft, libamen- ta eius, Hebr. Chald. & 7o. aliter,{c. offerendum Domino, i.adipem incendendum,& dandam quan- dam partem facerdoti , ( vt ftatim explicatur ) vbi Deo fuerit oblata. 34.Elenarionis, {c. eleuabatur , & agitabatur a dextra in finiftram quo fignificabatur , Deum om- nium, qua in orbefunt, Dominum efle. Hebr. dicitur, pectufculum agitationis , & armus eleua- tionis , ic.is furfum eleuabatur ; illud a dextra in finiftram agitabatur.Ita quidam; Alij ramen vrrum- que verbum, fc. Tenuphah,& Terumah, cleua- tionem , & exaltationem interpretantur. Chald. vertit , vt nofter interpres, {c. pe&tufculum eleua- tionis, & armum [eparationis. 35. Vnttio , i. velutmerces , & ftipendium ob vnctionem 4 Dominoinftitutum J” caremounizs, ‘Hebr. Chald.& 70. de oblationibus. Jz die , pro a die, Ale 37. Confecratione , {c.facerdotum. 38, Mandanit , iungendum cum , in deferto Sinai. leep Wee. 5 Abernaculi , i. attij. 8. Bh Doérina, & veritas,Hebr.Vrim.& Thum- mim.Vide Exod. 28. 9. Confecratam in {anttificatione, q.d.in qua {criprum fan@titas Domiao.Hebr. & Chald. coro- nam fanétitatis , 7o.confecratam (anctami. 11. Santtificans, {c.proxime diéta , vt indicant, Hebr. Chald. & 70. e4 fperfiffers{c.oleo illo. 4I- tare, {c. holocauftorum. ; 15. Fundamenta, i. bafim. 26. Panem , Hebr. placentam. Collyridam , i. placentam. 3 28. Sacrificy ,{c. igniti, vt eft Hebr. 30. Vnguentum, Hebr. ynétionis oleum. 31. Inveftitu fuo,Hebr. Chald.& 70. & vetes eoram, | Tabernaculi,\.atriy , fic infra. 34. 8 ritws facrificy complererur , Hebr. Chal. & 70. ad propitiandum pro vobis. 35. Ja tabernaculo ,i.ad oftium tentorij, fcil.ex paiteinteriori , Hebr. Chald. & 70. addunt {e- ptem diebus. one srs ee Cuftodias Domini. ide, que Dominus cu- flodiri iuflit , Chaldeus enftodiam verbi Do- ~"s mini. GADV FE TX, I. Crauo .{c. Martij , anno fecunde ab egtel- fu ex Aigypto. 2. Tolle . {c. pro peccato offerendum. 3. Tollite , {c.pro peccatis veftris offerendum. §+ Labernaculi , i. atcij. Aftarer, {c. coram Do- mino , vt additur Hebr, _ 7+ Pro peccato , &c. q.d. offer pro te , & facrifi- cium pro peccato , & holocauitum. Deprecare. Hebr. expia,feu propitiare,Chald.& 70. propitia- re,q.d. placa Deum, feu propitium redde per fa- crificium. Ora Hebr. & Chald.& 70. fac propitia- tionem feu expiationem , yefupra proxime. 10. Qua {unt pro peccato , Hebr. de peccato 51. hoftia pro peccato, Adolenit , i. adolenda pofuit. nam poftea defcendit ignis. 13, Cremawuit , i. cremanda pofuit. 14. Pedibws .i. cruribus. 15. Expiatoque altari,Hebr.expiauitque illum, {c. populum , idque ( vt Chald. addit )in fangui- ne , 70. purificauit illum, 17. Ab/que caremonits holocaufts .Hebr. abfque holocautto, q. d. preter mautinum holocauftum, id etiam oblatum eft, 20. Cremati , id poftea factum. 21. Benedixit, i. bene precatus eft. Completis ,id eft paratis vel id per amticipatio- nem dicitur. Defcendit .{cilicet , erat altare loco editiori. : : 24. Egreffus,id eft,miflus,vel forté ¢ fanctuario prodiit. — : Ignis s Quidam dicant duraffe vique ad captivi- tatem Babylonicam , alij negant. Ruentes, {e.ex ti- more, vel adorando. CAPVT X I. Lienum ,i. non é ccclo miflum. 2. A Domino ,i.aTabernaculo, vbi Domi« nus colebatur. 3. Sandificabor , i.mefancdum oftendam, & fanétitatisamantem , dum punio fanctitatem vio- lantes. Appropinquant,{cilicet per faccum minifterium Glorificabor, i.apparebo gloriofys. 6. Nudare,{cil.lugentium more. forte prohibet radi } Videc, 21. Indignatio, {c, Domini. Incen- dium, i.mortuos incendio. 9. Omne , quod inebriare poteft. Sic etiam Chald. At Hebs. & 70. Siceram, vnde apparet Si- ceram’ feu Secharfignifigare qaidquid inebriare potelt , Intrabitis 5 {cilicet , ad adminiftrandum. Tabernaculum , i. atrium facerdotum, 10. Scientiam, quali dicat , ne per vinum im- pediamini, 11, Per manum , i. opera. 14. eM undiffimo, (cil. ab iis’, que folent pol- luere- tangentes, Saluraribus , i. pacificis , ex ils poterant edete etiam foemine, non autem ex hoitia pro pec- cato, | 15. Eleuanerunt’s i, éleuatdo per facerdotem obtulerunt. Pertivent ; fc.armus,& pectus. 17. Portetis, janferacis,{c.per facrificia , Oc ora- riones,vt ftatim explicacur. Pegeris Heb: expietis. 18. Prafertim cum de fanguine , &C. Hebr. & Chald. eccenon eft fanguis, &c. 70. Nonenim eft fanguis , 8c. ; Jhatumfe.quod fit in holocaufto. | 19. Quomodo potwi, &c. Hebr. nunquid Do- mino placuiffet, fieam comediffem ? G2 CAPVT = 28 CARYT XL pee Hebr. Chald. & 70. animalibus, f- Cherogryllus ; Alij » cuniculus. 13. Galtcetwmi.marinam aquilam, aasve , Ha- lieno, Pilcor, Btos, derdc, Aguila, — 21. Quidquid autem,(c.reliquum. : 22.e4tt1acus. Alij, {carabeus. Ophiamachus locufte genus , ferpentibus ( vt nomen indicat) inimicum. 25. Portet,{c.extra caftra. 26. Ilud,{c.cadauera illorum, Vide paulo poft. 27. Super manus , {cilicet ,vt lupus, fimia, vr- {us , canis ,8&c. 28. Immundus erit , {c. non poterit verfari cum aliis nec ingredi atrium, nec oblatis vefci. 32. Cilicia i.facci. Fit opus,q.d.quodcunque vas, feu inftrumentum. 33. Polluetur, {cilicet , & vas , & quod intus eft, veeft Hebr. 34. Aqua, {cilicet , polluta, feu que in vafe polluto, Liguens, {c.contaétum illa aqua, aut mor- ~ ticino , aug quod eftin vafe immundo. Hebr. & Chald.& 70. potus. 35. Et quidquid fuper illud , pro, omne, fuper quod. Chytropodes zi. ollarum fuftentacula. 36. Eorum,{c.que diéta funt.vel q.d.in cifternis illis ,aut fone’bus mortuum animal. 42. Graditur , de reptilibus loquitur. Sine per — humum trabitur , q.d.omne denique reptile. CAPM To XO, 'S I fufcepto femine. pro , ficoncipiens. Chald.fi conceperit,& Inxta dies , &c. q. d. eo modo, quo cum menftrua patitur. Not. quod iftis feptem diebus nulli licebat cum illa verfari at 30. (equen- tibus licebat quidem , fednon cum ea rem ha- bere. 4. eM anebit, {cil. velut immunda. Iz fanguine, &c. i. ob fluxum fanguinis , de quo purificanda eft. Omue faxttum,pro,vilum fanctum. v.g. deci- mas,facrificia,&c. Lngredietur,i.accedet,{cil. ad oftium atrij. 6. Deferet ,iunge cum fequentibus, non enim ptofectu, fed pro matre fiebat oblatio, etfi qui- dam aliter putant. Tabernacoli, i-atrij. _ 7. Rogabit pro ea. Hebr. expiabit eam Chald. & 70. propitiabit pro ea q. d. Deum placabit, {cil. per facrificium, fic & infra.“ 8. Nec potuerit. explicatio pracedentis phrafis Hebraice. CA. P VT XS ELI. 2. Iuer{us color,8c.Alij,tumor,vel {cabies fer- LJ: , vel candida macula. Plaga leprae: id quod videtur effe plaga lepre. 3. Arbitrium :i. iudicium , de confilio tamen medicorum , vt quidam dicunt. Separabitur, {c,vt immundus. 6. Alundabit :i. mundum declarabit. 8. Condemnabitur,(cil. re diligenter 4 facerdote examinata ve eft Hebr. 10. Color albus. Chald.alba macula.7o.cicatrix alba. A fpettum, i.colorem, {cil.in album, vt eft Hebr. Fiua,{cil.in macula, feu cicatrice. 11. Co ta minabit yi. contaminatum iudicabit. 13. Alu ndiffima ,q. d.¥iderur quidemMepra,fed re verano neft. Notationes 14. Viwens ,pro viua. Ineo, {cilicet, in lepra, rupta cute. 15. Soluetur i. immundus habebitur : Si lepra a/pergitur. Hebr. Leprofa eft-q.d. illacarnis yiua- citas lepram indicat. 26. lmmutatus ,{cilicet, in albedinem, vteft Hebr. ( 28. Mundabitur, i. manda iudicabitur. 31. Nigrum. Hebr. & Chal. non nigrum, 32. Sui coloris. Chald. & 7o.non flauus. 3 4. Mundabit,i.mundum iudicabit. 42. Caluitio, fine recaluatione , {cilicet , caluo, vel recaluaftro, illud in occipitio, id in fronte dicitur. 45. Diffuta , fignum id lu@tus , ficut & veftis Fefte, {cil.xeieta in labrum fuperius. Clama- bit , {c1l. dicens,cauete 4 me immundo. 49. Alba,Hebr.& 7o.vitidis, Chal.pallida. 54. Pracipiet ,@ lanabunt , pro precipiet la. uari. : 5 §- Faciem ,i. colorem. In fuperficie, &c. Hebr. eodem fenfu dicitur, in caluitio, vel recaluatione. q.d. parte pofteriori , aut anteriori. §7- Volariles,& vaga.7o.florens .Chal.multipli- cata. Alij , repullulafcens. Gia? VE Soy. Apt 70. auiculas. Vermiculam, Alij,coc- cum bis tinétum.Chald.coccinum.7o. cecci- num retortum fic infra ybi interpres nunc yer- miculum vertit, nunc coccum, §. Viuentes q. d. in quo vafe fit aqua viua {cilj- cet, fontana , vet fluuialis. : 6. Sanguine {camifto aqua vafis.Vide infr. 10. Decimas. {cil. ephi,nempe tria Gomer : eft enim Gomer decima pars Ephi. 17. Super fanguinem , i. vitrafanguinem, qui, {cilicer ineifdem locis antea fuerat effufus, vel fupra illum fanguinem. 70. {uper loco fanguinis, vide infra. 19. Rogabitque.Hebr.expiabitque Chald.& 70. propitiabitque, quod poteft ad {acrificium referri. Inpres ad orationem retulit. 21. Vt roger pro eo facerdos ,Hebr. in eleuatio. nem ad expiandum pro-eo , eo, feu propitian- dum pro eo, vt vertit Chald. 23. Tabernaculi, iatrij. 34. St fuerit plaga. Hebr.Chald.& 70.Si dedero plagam.Nempe a Deo {unt talia flagella. 37. Valliculas,i.foucas,feu foflas. 46. Claufa , {cil. a facerdote. 48. Purificabit, i. mundam declarabit. Reddita fanitate. Hebr. qui fanata eft. 54. Percuffura. Alij macule nigre. Chald.le- pra capitis. CARY Fx Ps Vin per fingula » &¢, Hebr. & Chald. cum fluxerit ,aut carni adheferit, 8c. nec eft vila mentio de momentis 8. Saliuam, q. d.fitalis alium confpuat. 9. Stagma ,i.iumenti ftratum. Alij, iumentuim. Chald. equitatura.7o, ftragulum afini , pro, cuiul cumque iumenti. 13. Vinentibus. Chald. fontis. 1§. Facier, i. offeret , feu {acrificabit. Rogabit- que. Hebr.expiabitque. Emundetur , imundus de- claretur. 16. Egreditur .{c.aliquando.Coitws,i, quale fo- let in coitu. 17. Quam ) In Leuiticum. 17. Quam habuerit. Hebr. fuper quam femen effufum fuerit. 19. Separabitur , {c.aconfortio aliorum in cibo, & leéto. 20, Locus. Hebr. omne.’ 22. Va, i. inftrumentum. 25. Ja tempore, {cil. folito. q. d. preter folitum tempus. : 30. Rogabitque. Hebr.cxpiabitque. 32. Coitu Hebr.feminis effufione. 33, Savguine. Hic Hebr.Chald.& 70.addunt, & fluentis. ({cilicet, feminis ) fuxu, fiue maris,fiue foeming. CoA PR eT. 5.0% Aniluarium , id ef , Sanda fanctorum OVNiube , forte illa que fiebat ex thymiamate, de quo infra. 3. Fecerit , {¢ilicet ,femel in anno. menf. Se- ptembri. 4. Tunica, &c. His folis veftibus induebatur, ‘non reliquis pontificalibus , quod effet mocroris dics , & affliGionis , quod ad expiationis oficium attinebat , alicqui eodem die {uis induebatur, vet infra dicitur. 6 Obtulerit , {c.Deo poftea immolandum.Ora- nevit, Hebr. expiaucrit. 9. Labernaculs , i, atti), 8. Emiffario, , pro , emittendo,{c. poftea. 10. Fundat preces » Hebr. expiet itidem intelli- ge infra inlocis fimilibus, ne fit opus fape re- petcre. it. eA lraris , (cilitet, holocauftorum fecun- dum quofdam , fecundum alios , thymiamatis. 13. Teftimonium , id ef , Arcam teftimoni). eM oriarur, {c. ita faciendo. g.d. aliter faciens morietur. : 14. Ad Orientem,.ad illam eius partem,que re- {picit Orientem, {c. priorem. 16. Immunditis ,id eft , peccatis , quibus quo- dammodo pollui videtur, Tabernaculo , i. tento~ rio , feuatrio. . Sordium ,i. impuritatum. 17- Tabernaculo, i.atrio,vel ea parte tabernacu- li, que vocaturfan@a. _ My 18. Altare ,{c. thymiamatis. 20. Offerat , {c. domino. 22. Portauerit plane Chrifti figura : hircus. n. quomodo portare poterat ¢ 29. Affligetis ,{c. ieiunando. Animas, i. vitas, {eu corpora. ) 31. Sabbathum quietis.q.d.quies quietis.i.fum- ma quies , {cil. corporis, & anime, 70. Sabbata Sabbatorumm. . 32. Perpetua , i. perpetuo obferuanda, SURO Te Weh “y Coiderit, {cil caula facrificij. , J Obrulerit {cilicet , pet facerdotes immo- landa. San guinem ,{c, humanam. Peribit,; i.occidetur ame, vedicitur infra veldignus eft morte. j. Occidunt,pro occidere lolent, vel q.d. quas alioqni occiderent, nec enim in agio occilas offer- ti vule. 10, Obfirmabo , &c.i.italcar valde. 11. Avima,i.vitaAug.in Leuit. q. 57. [2 fangui- ne est, i. precipue & fanguine pendet, fine ip!o enim perit animal. , ' 16. fortabit iniquitatem , i. punietur, 29 CAP ViRe RS 3. Sgitimis , id eft , ritibus. Hebr. ftatutis, 70. legibus. : | 4. Et pracepta , explicatio precedentis. Dicun- tur autem Dei prace pta,iudicia,quafi decreta,fume moque facta iudicie, quamquam iudicia quidam intelligunt iadicialia pracepta ; precepta vero, qu ad-mores percinent,feu moralia, Ego. {c. qui ‘przcipio g.d.puniam,nifi obediatis. 5. Viner {c.eterna vita,fi faciet , vt par eft.nem« pe cum fide , & charitate. 6. Turpitudinem. Alij, nuditatem. Alij verenda, quz per antiphrafim nuditas dicuntur,quod nuda- rinon,debeant. Turpitudoautem , quod ea nu- dari turpe fit. 7. Et turpitudinem pro, id eft, turpitudinem. Difsooperies , {c. rem habendo, etiam matrimonij pretexcu ,{cil. prohibitum cum iis etiam matri- monium. 8. Vxoris, {cil. nouerce tux. Patris,i. ad patrem pertinet , (cil. difcooperire , quia vxor eft. 10. Tuaefi, quafidicat , quia tibi confangut- nea eft. oh 12. Caro eff,i.propinqua eft , feu confanguinea vt verterunt Chald.& 70. fic & inf. 14. Nec accedes explicatio eft precedentis. 16. Fratris tui,{c.liberos relinquentis. | 17. Ignominiam, Hebr. nuditatem , feu turpi- tudinem. Inceftus eft ,nephas ,feufcelus eft. 70. impiex tas eft, 5 18. In pellicatum,q.d.vt fit pellex eius Chald. ad tribulacionem eius, Alij,ad zmulationem sfeu afflidtionem eius. 20. Nec feminis,&c. explicatio precedentis. 21. Confecretur , {cil. combuftione, A4Loloch. Saturnum quidam putant. | | 23. Nec mifcebitur : explicatio precedentis. Scelus, Hebr.confufio. Alij,abominatio. 25. Vifitabo,i.puniam. Enomat ,id eft, a fe eii- ciat,{c.per mortem, 28. Euomuit , pro euomet. | 29. Peribit, i. dignus eft morte per Tudicem in- ferenda , vel a me occidetut. ; CoP VFA The placabilis , Uebr. ad voluntatem ve- (tram immolabitis illam,i. voluntaric , ve Chald. inrerpretatur , vel ad beneplacitum ve- ftrum,vt-alij. Nofter accepit quafi dictum effet, ad veftri acceptionem a Deo. 17. Prophanus evit, ixem prophanam fecerit.ve Hebr. indicant , Chald. abominatio esit. Impseta- tis venus , Hebr.Chald.& 70.non erit acceptum. 8. Iniguitatem,i,poena iniquitatis. Pollwit,Chal. & 70. prophanauit. Peribir, i.interficietur,vel,non habebitur A Deo tanquam Lraelita. | 9, Solum, Hebr. angulum. q. d. relinques pau. peribus aliquot {picas. . in 10. Racemos , {cilicet , relidtos: a vindemiato- ribus. 11, Mentiemini., fie & 70. At Hebr. & Chald negabitis, {c. depofitum. 12. Polines ; {c. falfum iurando. ; 13. Facies calumniam 70. ledes, Hebr. vim inferes. | : Wi opprimes > {cil.capiendo,vt eft, Hebr. Chald. & apud 70. Non morabitur , &c. q.d-folues operarum met- cedem. C3 Mane» pe Mane,i.diem fequentem. "15. Nee ininftesexplicatio eft precedentis, Nox confederes , &c. q.d. nullius re(pectu iniufte iudi- ces: ae 16. Contra fanguinem,g.d.ne fis caufa,quod oc- cidatur. 17. Super illo,i.caufas illius,{c.odiendo. 8. eM emor,{c.cam odio, autira, vt indicant Chald. 8 70. | ed micum, Acb.Chal.& 70.proximum. 19.lumeatumtunm , &c.Glof. ordin. negat hac ad litteram intelligenda. Ego id nonaufim di- cere. Ex duobus,{c.lana,& lino, vt interpretatur Chal. Vide Deut.22.Videtur autem per hac indicari, vi- tandam rerum confufionem. 20, Etiam nobilis, Heb.& Chal. & viro de{pon- fata. Dovata.Tunc cnim effet lapidanda. 21. Pro delitto, Not.aliud efle iuftitie publice fatisfacere,aliud Deo. - 23. Praputia, &c. g.d.primos fructus trium an- norum quafi immundos proiicietis, id enim indi- cant Heb.Chal.& 70. 24. Santlificabitur,&c.i.confecrabitur Domino adeiuslaudem , Chal.erit fanificatus, {c.a folis fanctificatis,{eu Deo confecratis edi poterit, nem- pe facerdotibus & Leuitis. : 25. Congregantes,Heb.vt augeantur, {c.Dei be- neficio, fi pradiGa obferuaueritis. idque etiamin- . dicant Chal.& 7o. 26. Cum fanguine , {cilicet, prius effundendus erar. Somnia,7o. tempora , {c.prohibet predictiones vanas futurorum , vel {uperititiones gentilitias in delectu temporum ad aliquid agendum. 27. Rotundam,i.gycum,{c.more facerdotum - gypti,qui fic idola colebant, itemque rafa barba, forte radi prohibet. Vide c.21. 28. Super mortuo, i. propter mostuum,{cil. more Agyptiorum. 30. A4etuite,i.reuere mini. : 31. Adagos,Hebr. Pythones,7o.ventriloquos & fic etiam c.feq. 33. Exprobretis. Alij,vim inferatis,7o.aflligatis, C hald.decipiatis. 35. Regula , Glof.interl. putat effe id genus {e- quentium menfurarum. Alij volunt inteiligi men- {uram longitudinis rerum, vt vinam aut cubicum, atque id Heb.indicant. 36. Modius & fextarius, Chald.men{ura,& mo- dius,Hebr. Epha, & Hin,7o. menfura, & fexta- T1Ws. % 35 Indicia,ileges. Roa PV TeX KR, “T) Ederit de femine,i. filium obtulerit. Vide fupr. nr. 3». Ponamfaciem,i.iralcar. 7- £go,fub.quem imitari debetis. 8. Santtifico vos,{ub.1d quod impeditis non fer- uando mea pracepta. 9. eM atrique.pro,aut matri. _ Sanguis cius , &c. q. d.reus morris, vel interfi- ciatur. 14. Cumezs,i.cam ea, quam poft alteram duxit, guamquam Heb. Chald: 8.70. dicunt, ipfas etiam comburendas,(c. vtramque,quod intellige, fi fimul ducte {celeris con{ciz.vel ipfas,iillam ex eis,que alteti fuperduda. 15. Pecus ne {c.flagitij memoriam refricet Aug: Notationes. 17. Iniquitatem,i.iniquitatis poenam, Aug. 18. ef peruerit,&c.q.d-pudenda detexerit, vade faniguis ille fluit. 20. [gnominiam cognationis.Heb. nuditatem pa- trui fui. 21. Pratris fut, {c. quifilios reliquit. Lilicitam, Hebr. focdam , feu abominandam , 70. immun- dam. 22. Enomat,i.eiiciat,{c.¢ vita per mortem. 26. Atihi,Chal.coram me. 27. Sit fuper_illos,iinterficiantur. CAPVT XXI 1.9 NV mortibus,{e.tangendo cadauer,ayt curando funus. ~ 4. Nee in principe,&c. Heb. indicant,nec Pring cipem debere contaminari in funere popularium, atque ita Chal.interpretacur. 5. Radent,{c.Luper mortuo,vtaddit Chal. Incifuras, {c. lacerando faciem ynguibus more gentilium,in alicuius funere. 6. ‘Deo,Chal.coram Deo. 7. Scortum,&c.q.d.nec publicam , nec priuatam meretricem. 8. Offert, {c.fingulis fabbatis , erat id minoram facerdotum. 10. Capurt fuum, &c.q.d.ne faciant que folent, qui mortuos lugent. | 11. Afortuum, i. domum, vbi fit cadauer. Super patresi.ne fuper patre quidem. 12. Egredierur.{c.ea caula.Sanite,Heb.fandua- _ tio,{c.tabernaculo,aut atrio. Pollzat, {c.ex mortuo rediens. 14. Sordidam,i {ecretam meretricem. Meretricem,{c.publicam. P aellam,Heb. Chal. 8 70.virginem. 15.Y wlgo, {cil.vilem , vel quam non debet du- cere. 17. eMaculam , {cil. conipicuum corparis vi- tium. 18. Paruo.Alij,depreffo. , 20. Herniofus,Heb.& Chal.compreflis,feu con« tufis tefticulis,7o.vniustefticuli. 22. Panibus {c.propolitionis,vel q.d.de cibis ob- latis in tentorio. 23. Velum , {c.primum, vel fi de fecundo loqui- tur , fignificat non pofle fieri Pontificem fum- mum. CAPVT XXII. 2.91 Aneant ,{c. quando funt impuri. His, que ey Spa (unt,i.oblationibus. Nomen fan= élificatorum,i{ancétificata. 3.€¢t ad pofteros , q.d.id quod etiam ad pofteros pettinet. Immunditia,{c.aliqua ex {equentibus. Peribit,i. occidetur,vel dignus fiet morte, 9. Santtuario,i.caula fanctuarij,{c.ob prophana- tum fan@uarium, 10. Aliemgena,id eft,qui non fitde gente facer- dotali. Vide Num. 3.8 16. vel qui non fit Ifrae- lita. 12. Ex populo,i.non facerdotali genere.Eft enim Heb.idem verbum,quod proximé vertit, alienige- nam,i.extraneum. 19. Vt offeratur per vos Heb.potius fignificatur; vt acceptum fit.{c. Deo & fic explicat Chal. 22.Papulas,i,verrucas,{eu puftulas, 22. dure , aut caudaamputatis. Chald.fuper- fluum , vel diminutum. Alij , enormibus : membris, In Leuiticum. membris , aut nimis paruis. 24. Contritis,i.confraGis. 25-04 lienigene,i.gentilis, feu infidelis. Panes, j.facrificidm,erat enim velut Dei cibus > prefercim holocauftum. intellige vere non pofle offerti in propria fpecie,nam ex pecunia 4 gentili data pote- rat emi quod offerretur. 30.Non remanebit.Vide {u Cay 32.Polluatis , ic.faciendo, vt male propter vos audiat. hey CAPVT. XXIIL 2.W Evie Domini,i. felti. dies Domini cultui di- pe ‘ Vocabitis (anitas,i fancte celebrabitis. Not.F efta -quedam vno die celebrari,(c.que inftituta in me- moriam rei vno die geftz, alia vero pluribus die- bus,quod eflent in memoriam rerum pluribus die- bus geftarum. 3. Opus ,{cilitet, etiam ciborum praparatio- nem, quz in fabbatho prohibita , non in aliis feftis. 5. Ad defperam,Heb.inter duas vefperas, {c.in- ter occafum folis,& no&em. Vide Exo.: 2.70.inter yelpertina. ? 7. Ser#ile.Hic nonincluduntur ciborum prepa- rationes. 8. I¢ve,{c.holocauftum.Vide Num.28.Celebrior, {c.intermediis,non autem primo, vel pro, celeber- rimus,te.vt primus. 10. Segerem, \cil, hordeaceam de triticea. Vide Exod.34. : 11. Eleuabit , {cilicee , offerendo.\ Altero die Aabbati,i poftsidie Patch, {c.16; Luna. nam Paf- cha1s.. Ene | 13. Liba,ilibamen,feulibatio. f 14. Polentam , {cilicet, ex frumento tofto, aut frixo , Chald. grana torrefaGta , 70. farra to- tka. i 15. Ab altero,{c.inclufiue. Putant autem qui-. dam,cum 17.erat fabbatum , vt tempore paffionis Chrifti,folicam numerari 417. quia fabbato non poterant colligi manipuli, & ficcari, &c.(quam- quam alij aliam-caufam reddant. ) Itaque Pente- coften Iudzorum, tunc , & noftrum in eundem diem incidiffe. Hebdomadas.Heb.fabbata. Sic Luc.18. In {ab- bato,i.hebdomada.Plenas,i.integras. 16. Alteram , quia, {cil.feptem hebdomade fa- ciunt dies 49.tantum. Expletionis,i.poft expletas. Nouym, iex nouo frumento. 21. Celeberrimum. Celebratur in memoriam da- tx legis in monte Sinai. 22. Ad folum ,Hebr. ad angelum ; quafi dicar, aliquid relinquite pauperibus. Vide fup. c.19. 19. Facietis ,id eft, offeretis , feu facrificabi- rig; (24, Sabbatum , -i. quies , ceflatio > q. d. dies feltus. ef emoviale,{c.in memoriam liberati Ifaac ab immolatione fecundum Hebrzos , cefo pro illo, ariete. Clangestibus, {cil. ad praparationem Scenope- gig. ~~ Santium, q.dserit celebre, feu fandé celebrabi- tur. 27. Expiationnm, Celebrabatur id feftum in memoriam veniaw date a Deo,ad preces Mofis,pro adoratione vituli.-Expiabarurque populus perieiu- nium. && facrificia. 0 filigetis,{c.ieiunando, _ 30 -Operis quippiam. Quidam dicunt neccibos licuifle parare,vt nec in fabbato. _ 32. WNono,{c.apparente noéte,70.4 die nono wc incipiendo ieiunare. Sabbata , i.fefta Intellige autem vefpezam, pat folis occafum.Vide Exo.12. ae 36. Colletta, {c.populi ad celebritatem colledi, Heb.xretentionis,{c.retinebatur populus. 3 8. Exceptis fabbatis,i.preterea, que in fabba- tis offeruntur. 40. Pulcherrima,feil.citti , fecundum Hebrzos, & ita verticChal. Spatulas,i.frendes,feu ramos. Denfarum,{c.myrti fecundum quofdam vide 2. Efdris. ua . 41. Fefta,{c.diGa. CARY T XXIV 3. Pe: i.accendet, V{que in mane. Apparet folum noéte fuifle accenfas, j- Decimas,{. vnius Ephi,q.d.duo Gomor. 6. Altrinfecus , i. ex altera parte , feue regione aliorum-{ex. | 7: Thus lucidiffimum , 7o.thus purum , && fa- Jem. Vt fit pants, coniunge fic , panis oblationis Do- mini in mMonumentum,vt patet ex Chal.’ 9. Comedant , {abbato edebantur , & thusillud adolebatur. 1 4. ‘Ponant manus,{c. teftantes fe audiuiffe blaf- phemantem. 15. Portabit peccatum ,id eft, pro peccato pus nietur. 16. Et qui blalphemanerit, explicatio ef prece- dentis. Sy a: 17- Et occiderit. id ab interprete additum , ex- _ plicationis caufa,70.qui percufferit hominem , 8 mortuusfuerit, Chal.qui occiderit hominem. Sic & inf.ex quo apparet percutere hic,;Heb.pro occie dere fumi. 19. Maculam,i.vulnus,feu plagam. 20.Pro fattura,{c.fuftineat. 21. Qui percufferit, &c.repetuntur fupra dicta: Pumietur,Heb.moriatur, i. interficiatur, Chald, occidatur. . a 2 2.eAiguum,Heb.Chal.& 70.vnum. CAPYT AAY. 2. Cte bbatizes,Heb.70,& Chal. fabbatizet, fe. quiefcat feptimo quoque anno. _ Domino,i.in honorem Domini. 5. Primitiarum,Heb.feparationum,q.d.quas tibt folebas feparare more primitiarum,Chal.quas tibi reliquifti,quafi dicat,vuas vinex a te derelide , & non cultz , feua te derelictas. Sic & infra intel- lige. “6. Tibi » q. d. poteris quidem tu etiam edere; fed vt ceterifolum partem, non totum tibi colli- gere. ; 8. Numerabis ,{c.incipiendo a Septembri. Hebdomadas eb fabbata. Vide fup.c.23. 9. Propitiationis , Chald.expiationis. Tempore, Heb. Chal.8 70.die. oo 10. Sanétificabis,i.declarabis effe Deo dicatum, vel populum ad illum preparabis./¢ ocabis,i.denun- ciabis. ; Remiffionem , Heb,& Chal. libertarem. Iubilaws,q.d.remifiionis, & libertatis. Not.quod Jobel fignificat arietem , fecundum quofdam, & oO 4 ‘elus J 42 eius cornu, fumiturque,pro cornu,feu buccina,qua ille annus annunciabatur ,itemque pro anno illo, Alij dicunt fignificare libertatem feu remiffionem, necatictis cornu folitum annunciatiannum illum, {ed cornea tuba. Vide Iol.6, ( Ad familiam,{c.donatus libertate,fi feruus erat. Vide inf. i 11.Primitias.V ide fap. 12. Statim ablata,Heb.de agto,q.d.vt folent qui tranfeunt,cdere,qux decerpunt ex agris. - 14. Ciui,-ieb.proximo. , Contriftes, Heb.decipias,feu opprimas. 70. affli- gas,Chal.decipias. 15. Frugum,i.prouentus. 16. Tempus frugum.g.d.non. agrum vendit , led feielieiaings amma ial = SSS ipfe vendit tibi. 17. Affligere contribules, Hebr.decipere,feu op prtimere proximos. 25. Attenuatus,i.inopia preflus. 34. Suburbana,{c.agros,vbi pecora pafcebant ur. Sempiterna,i.perpetuo retinenda. 44. Nationibus,i.gentibus. 45. Famulos,i.{eruos. 47. Inualuerit,{c.opibus. . $0. Supputatis , &c.{c.detrahebatur de pretio, quantum eius opere , & feruitus valebant, tanto- que plus,aut minus reddcbatur pretij, quo plares, aut pauciores reftabant anni v{que ad lubilaum. Chey y <&V 1. 1. wt [tulos,id eft , ftatuas vel columnas fuften- tantes.. Idola.aut idolorum aras. Infignem,{c.effigiatum in {peciem idoli , Hebr, depidtum,feu figuratum,Chal.adorationis. j- Apprehendet,q.d.durabit vfque ad yindemiam Sementem , q. d.durabic v{que ad tempus femi- nanidi.Chal.pullulationem fementis. 6. Gladius,i.bellum. 8. Oningue,&c.q.d.pauci plurimos. 10. Vetuftiffima vererum,i.verera diutiflimé fer- Matas ek 11. Anima,i.voluntas.Aug.in Leu.g.93. 13. Eretti,vliberi feruitutis iugo. 16. Vifitabo,i.puniam, Ege/tate, & ardore. Alij, phthifi,& ardore offium. Alij, tumorecorporis , & febri tabifica. Alij,tabe,8 ardenti febri.7 o.egefta- te,& {cabie,C hal.vt nafter interpres. 17. Faciem,i.iram;que vultu oftenditur. 18. Correptiones,i.pocnas.Sepruplum , ismulcipli- citer. 19. Duritie. Alij , fortitudinis, 7o.atrogantix, Chald.Gloriam fortitudinis, q.d.vires,quibus glo- rlaminI. Sicus ferrum,g d.non dabit pluuiam. eizeam, NVA Cn Oe a. ot. Vee Ivai, i. quod eft prope montem Sinai. Se- VE cundi,{c. A prilis. 5 y} ete: 2. Demos fuas,Heb.& Chal.domos pa- trum {uorum,ve fit explicatio precedentis, 70 per Notationes fructus. Hebr.Chald.& 70. namerum prouentuum i.non ferentem fructum, 21+ Germen,i.fructum. : | 22, Deferte,{c.ob paucitatem hominum,& me- tum ferarum. 23. Recipere difciplinam,i.emendati. 24. Septies,i.(epe,feu multipliciter. 25. Fwderis,{c.a vobis violati. 26.Baculum,ifutentaculum. 28. Septem,i.multis. 29. Filiorum, fahum idin obfidione Ierufalem {ub Tito. 3 1. Stauiffimum,i.quo placari folebam. 2. Di/perdam,Heb.Chal.& 70.defolatam, feu detertam reddam. et 34. Placebuntque.q. a. fruetur.SabbatiXabit, i. quicfcet,feu ceffabic. | 35. Sabbathis,i. quietibus, feu ceflationibus. 36. Uolantis, Heb.impulfi.Chal.decidentis. Quali gladium,{c.fagerent. 37. Bella,Heb gladios. 41. Incircumei(a,i improba. 43. Complacebit.Vide \up. CADP ¥. TT. XX VII. 25 Nimam faam, i. perfonam fuam , velad fe LZ & pertinentem,vel animam,i.vitam,eft enim fermo de votis feruiendi Deo perpetuo,vel in tem- plo(quod folis Leuitis licebat)vel in re aliqua alia, vt ieiunits,orationibus,& eiulmodi. eH ftimatione,{c.tua vt eft Heb.Alloquitur enim {acerdotes. Pretinm,{c.cum volet votum redimere,feu per- mutate. 7. Sexagenarius.Not.talem haberi velut puerum v{quead 20. annum. Itaque non male exiftimant, qui'a ieiunio excufant. 12. Boaum,{c. ad offerendum vel dignum multo pretio. Malum,{c.ad offerendum ob maculam, vel vilis pretij. 13. Dare,{c. pro illo pretium , potius quam vt alceri vendatur a {acerdote. | Quintam,{c.quia non redibat ad facerdotes an- no lubilzi,cedibat autem,fi alteri vendidiffet. 16. Modiis,ifatis,fc.vno Chomor feu coro. Ve- nundetur,Aeb.xftimabitur. 21. /Adius pertiner,{c.rediens in Lubilzo. 27.Suam,i.animalis.q.d.iuxta id,quo fuerit efti- matum,vel fuam,i.facerdotis, Heb.tuam,{c.6 facer< dos. 29. Confecratio,Heb.Chal.& 7o.anathema. 32. Paftoris virga: q.d. que a Paftoribus regun- tur {eu potius numerantur, cum danda eft decima. 33. Eligetur, {c. adecimam dante , quafi dicat, dabit quod forte obtigerit , dum {ub virga nu- mefrat. 3 shat taanaadheclt: hah ddl dada dasha dadadhshs acess aasaaialadanaae is Scilicet ,dennmero popult ¢9 manfionum. domos familiarum fuarum. 3. Fortium, Hebr.Chald.& 70. egredientiumiad bellum,fc.qui eflent ad militiam apti. Per turmas fuas,Hebr.8 Chal.per vexilla fua,feu cum vexillis {uis. 5. Fulin ~~ 5. Filius Sedeur , Hebr.loco cognominis addunt fili) nomini,nomen patris. 16. €os,i,multitudinem , feu populum. Domos. Heb.domos'patrum fuorum. 20. Generationes,i.cognationes, Procedentium,i. qui procedere poterant-Vide inf. 32. Fsliorum,i.pofterorum. 50. Vafa,i.inftrumenta, {c.fuppellectilem. 4d ceremonias pertinet, Hebr.in eo eft ,Chald.ad illud pertinet. «51. Externorum,{c.qui non fit de tribu Leu. Occidetur,{c.iudicum fententia. 52. Cuncos,Heb.vexilla. CAPYT IL 2. P Er gyrum, i. diftantia vnius miliarij a taber- naculofecundum Hebrzos. 3. Indas 5 dicunt Hebrai in vexillo Iudz fuiffe leonem,Ruben,hominem , Ephraim,Bouem,Dan, Aquilam. 5-Caftrametati [unt , pro,caftrametabuntur.Heb. ca(trametantes fic & inf. 9. Caftris Inda , {cil. & duorum, qui prope fic inf. 14. Duel. Hebr. Rehuel , Chald. Dehuel , 70. Rahuel. ! 17. Leuabitur,{c pot caftra Ruben. Not. quod tabernaculum ferebatur in medio quatuor vexil- lorum primariorum , nam minora plurima, Vide inf.c.10.Per officia Lenitarum,&c.Hebr. Chald.& 70. fignificant debere Leuitas proficifci in medio caftrorum,& quemque proficifci debere , vt eft ca- ftrametatus , {c. {ub vexillis{uis in ordine {uo, no- {tra editio indicat quo ordine portantur res tabere naculi,eodem reponendas a Leuitis. Come eV Fo rh 3.) Epleta,{c.muneribus,que offerrent. _ | 7. Multitudinis,q.d.vt pro populo mini- ftrent. ro. Externus,{c.non facerdos. Morietur,Chal.occidetur,{c.ludicum fententia. Sic inf. ; : 13. Santtificans ,i. retinui mihi tanquam rem fanétam. | ' 26. Teéti,pro, Tabernaculi. 28. Excubiasq.d.vigilabunt in cuftodia. 31. Altaria,{c.incenfi,& holocautta. | 32. Principum,{c.de quibus fup.vel q.d.f{ummus Princeps. | 38. Accefferit,{c.ad miniftrandum in iis, que ad Leuitas pertinent. 40. Habebis , Hebr. Tolle, fewaccipe, ve vertit Chald.& 70. 46. In pretio,pro in pretium , {c. redemptionis, Heb. pro redemptione. i 49. 4 Lenitis,ine eflent inter Leuitas , vel in ea commutatione Leuirarum pro primogenitis. APY {1 ¥.: 4 [.. i, oficium , feu minifterium , Hebr. opus , feu feruitium fic & inf. Tabernaculum,&c.pro,in Tabernaculo foederis, & fan‘to fanétorum , vt indicant Hebr. Chald. 86°76; 5. Ante fores,pro ante fanéta fanctorum, null aliz fores preter velum,& quidem Hebr.Chald.é apud7o.non eft ante fores. 7. Martariola , Exod.25. vertit , acetabula. Alij In Numeros. a3 cochleatia. Vide inf.c.7, Semper, figura id Euchae riftiz,quz femper in Ecclefia. : 13. -Alrare,{c.holocautti. | 16. Superquos erit, Heb.prefectura,feu fun@io, {c.erit,que fequitur,70.Epifcopus. 18. Perdere,{cilicet , relinquendo pradiéta rete- cta , vel permittendo, yt nuda tangant , aut vi- deant. 19. Si retigerint fantta fanttoram, Hebr.cum ac- ceflerint ad {an@a {an@orum,j.res fanétas, {c.por- tandas. erent 20. Aly nulla,,8c.Heb.ipfi autem non intrent, vt videant fanéa,cum innoluuntur,&c. 26. Tabernaculum,i.atrium. | 28. Adanu,i.imperid,feu poteftate. 30. Fuederts reftimony, Heb.Chal.& 70.tabetna- culi teftimetsij, ? (37. Intrant tabernaculum,Heb.Chal. & 79.mi- niftrant in tabernaculo. ' Per manum M ofi,i.pexr Mofen. 46. Ad nomen,imominatim. GAP YT Y. 3. Vm habitauerint vobifcum , Heb. & 7o0.in C hese medio ego habito.Chald.quia ma- ieftas mea habitat inter eos. 6. Per negligentiam,70.per contemptum, Hebr. Chal.neutrum eft. _ 7. Tpfum capur,ifortem principalem (vtaiunt) {c.tocum damnum.Vide Leu.6. 8. Dabunt Domino, Not.hic incerta efle Domi« ni,adeoque pauperum,vel Ecclefiz. Excepto ariete,i.preter arietem. Vt fit placabilis boftia,Heb.Chal.& 70.quo ipfe expiatur. 4 9. 4d facerdorem; {c.cui dant, offerendas Do- mino. : 3 10. Ipfius erit. Not.quod offertur Ecclefie , effe facerdotis. 12. ALaritumque contemnens, Hebr.& Chald.in maritum preuaricata. 15. Sati.Heb.& 70. Ephi Chald.trium fatorum quod idemeft. Ephi enim fata tria. Hordeacea, Chryi.orat-4.in Iudzos,non triticee , vt forma fa~ crificij calamitatem exprimeret. Inueftigans adulterinm,Hebr.Chald.& 70.com= memorans iniquitatem , q. d. reducens in memo- riam adulterium. 17. Sanitam,{c.acceptam ex labro fanéo, quod erat ante altare holocautti. Jerre, fic etiam 7o. At Hebr.& Chal.pulueris. : 18. Recordationis,i. reducens in memoriam ini- quitatem adulterij. Amariffimas,{c.poftea tales fie« bant. In quibus cum execratione,&c.Heb.Chald.& 7o. maledidtas, {c. facientes adulteram maledictam ; i. infelicem, fic etiam inf. : 21. In maledittionem , i. faciat te infelicem vel talem,vt imprecantes malum, dicant, ita tibi con- tingat,vt illi mulieri. | 5 Femur ,i.pudeada Not. quod Chald.vertit ve no- fter. At 7o.de ventre quidem dicunt hic ,& infra rumpi;de femore autem cadere, Hebr.de vtero in- tumefcere;de femore cadere. 22. -Amen,i.ita mihi contingat. 23. Delebit salij ,deletas , {eu rafas mirtet in aquas,&c. ; 25. Imponetque, Hebr. Chald. & 70. offeret- qie: . 31. Recipiet iniquitatem , id eft dabit po- RAS» CAPV T 6 CoA PW. OVE e e . t 1. ¥ Otam,{c.Nazareatus ,i. feparationis , {c.a communi viuendi ratione,yt nunc faciunt © Religiofi. : 3. Potione,f{cil.fimili, feu que poflit inebriare. Heb.ficera. 4.46 vua paffa vf{que ad acinum, Heb. Chald.& 70.ab acino vique ad corticem,i.a granis vique ad folliculos. 5. Tranpibit,{c.cadendo. Diem,i.tempus. 6. Super, pro, ad.quafid.non intererit funeri alicui. 7. Quiaconfecratio, &c. quali dicat,quia Naza- rzus eft. 9. Coram eo,Hebiuxta eum. 10. Federis,pro,tabernaculi,i.atrij.fic inf. 11. Deprecabitur pro eo , Hebr. expiabit eum, Chal. & 70.propitiabit proco. Peccauit,&c.i.contaminatus eft;mortui heminis prefentia. 12. Dies feparationis , {cil. inde illes compu- tando. Irritt fiant,inon computentur. 13. Confecrationis,Heb.& Chal,Nazarzi. 15. Panum,Heb.placentarum. 18. Confecrationis [ua , id eft , quam geftauit tempore Nazarzatus , quo fuit Deo confecra- tus. 20. Petinfculum,&c.Heb.pectus eleuationis,& armus eleuationis. 21. Tempore conjecrationis fue , Heb. pro Naza- reatu {u0,70.pro voto {uo,Chal.pro confecratione ua. 24. Benedicat,i.cumulet bonis. 25. Offendat tibi,Heb.& 70 Illuminet fuper te, {eu faciat lucere,q.d.tefpiciat te vultu hilari,Chal. -maieftatem fuam oftendat tibi Dominus , quem fentum reddidit interpres nofter. & videtur ve- rior.Hoc enim facit beatam. 26, Connertat,Heb.& 7o0.cleuet , Chal. auferet iram fuam ate. Pacem, i. tranquillitacem,feu pro- {peritatem. | 27. Inuocabuncque, fc. modo digo , Hebr.& 70. ponentque.: Nomen menm,Chald. benedi@ionem nominis mei, e.APV TVR a. SE Ga,{c.in modum leGicarum, feu rheda- & rum,que vulgo Carrozze. 7. Necefjarium{c.ad {uurn miniferium., YI. Dixitque,pro,dixerat enim. 13.e@cetabulum , verbum Hebreum fignificat {cucellam magnam,& latam 7o0.difcum. P hiala,vas erat libatorium. Sacrificium, {c.ciba- rium Heb. Minchzh. 20. ef ortariolum. Alij.cochlear,{c.vas paruum in modum cochlearis , ad thus, vel ciufmodi aliud centinendum , idenim fignificat vox Hebrea. 27. Bouwem,Heb.Chal.é& 70.vitulum,feu iuuen- cum, fic etiam inf, 89. Vt confuleret oraculum,Heb.Chal .& 70. ad | “duendum cum eo,fc.Domino. CoA PV VAT 2. Ce Boream;pto,ad Boream. wy Refpicit,tcfecundum latitudinem re{pi- clebat meniam,atque in eam parté lumen proiicie- batslecundum longitudinem vero refpiciebat San- Notationes cta fandGtoram. 7. Luftrationis, id eh, expiationis,de qua infra cap.10. 8. Bouew , Hebr. Chald. & 7o. vitulum, & fic “année 10. Adanus fuas , {c.velut {uo teftimonio appro- bantes. 11.4anus,i.oblationem. 12. Deprecer#,Heb.ad expiandum,C hal.& 70. ad propitiandum. 15. Labernaculam,i.atrium. 17. Santtificani,i.confecraui. : 19. €¢ orent,Heb.ad expiandum,Chal. & 70. ad propitiandum , {cil. adreddendum illis placatum Deum. Santtuarium,id efttabernaculum, {cil.vt mini- ftrent. 21.£lenanuit,i.obtulic,folebant enim eleuari ob- lata Domino. 26. Eruntque,pro,fed erunt. Fratrum {uorum,Heb.Chal,& 70.cum fratribus {uis. Cuftodiant,{c.vafa Myftice vero animas , que a feniibus precipue cuftodienda. Opera;{c.que antea folebant. Cuflodiis, i, fan- éctione,few iis que obferuare debent. RAP Vee OU es cat A D vefperam,Hebrinter duas ve{peras. Vide Exo,12,fic & inf. Ju/Pificationes,i.xitus,Heb. iudicia,i.mores,feu normas,fic & inf. 5. Tempore {u0,Heb.in primo,fe.menfe , Chald. in mente Nifan. In monte Heb. Chal.& 7o.in de- {erto. 6. Anima,id eft,cadauere,{c. quia funeri inter- fuerat. 7. Fraudamur,Chal.prohibemur, 8. Confulam,Heb.Chal.& 70.audiam, 11,Lattucis agreftibus, Hebr.amaritudinibus, i, herbis amaris,ve vertit Chal.& 70,” I 3. Exterminabitur,i.digna eft morte. Portabit peccatum,i.dabit poenas peccati. 14. Idem,{c.obferuandum,gq.d. idem ritus,Heb. ftatutum vaum , Chald.preceptum ynum, 70. lex wna. 15. Lentorium,{c.eam partem, vbi erat Taberna- culum. 19. Erant in excubiis Domini , Hebr, & Chald, & 70, cuftodiebant cuftodiam Domini, i. man- data. 21. Diem & nottem ,i. integrum diem, dixerat enim per noctem,Heb.indicatur, fi die,vel node fe tollebat nubes,eos eadem hora proficifciidque etiam videntur 7o, fignificare.Ac Chal. ve nofter. 23. Adanum Afo/i,i.Mofen. C AP UV de 3. PV bis {c.vtraque. Tabernaculi,c.atrij. 4.Semel,i,cum vna fola,vt eft Heb.Chal, &apud 70, ; 5 Prolixior atgue concifus, Alij, iubilatione, Chal.vlulatione. 9. Erit recordatio, &c. i. recordabitur Deus ve~ ftri,&c. 10. Epulum Heb,letitiam. Calendas , Hebr.in initiis menfium. 70. in ned- mzniis,i.nouiluniis,fc.principiis menfium. Recor- dationem,{c.qua Deus recordetur vettri, 11. Secunzda,{c,ab exitu ex Ai gypto, 17, Depofirum est , pros iam depofitum fuerat, {cil, fcil.antequam inciperent profici{ci. 21. Santtuarium,i.ces fanctuarij, 29. Hobab.i.lethro. Forte redierat ad Mofen, vel eft recapitulatio, Vide Exo.18.vel ifte eft filins Ie- thro. Vide Exo. 2. vbi Iethrovocatur Racuel. Co- 28 ws Oo guato,Chal.& 70.focero. 30. In qua natus [um,Keb.Chal.& 70.ad cogna- tionem meam. _ 31. Ponere debeamus. Hebr. poteft intelligi,po- {uerimus , quod etiam Chald. & 0. magis. indi- cant. : Eris duétor,Heb. fuitti pro oculis. Sed preteri- tum pro futuro Chal. vidilti magnalia facta nobis oculis cuis. 33. Per dies tres,q.d. toto illo itinere trium die- . ruin. Pronidens,{c. vbi arca fubfittebat ,ibi caftrame- tabantur. 35. Elenaretur,Heb.profici{ceretur. Chal. & 70. eleuaretur. 36. Deponerctur,Heb.Chal.& 7o.quiefceret. CAPYT Xk 1. WyRo labore,id additum ab Interprete. tL Contra Dominum , Heb.in auribus Domi- ni,Chal.& 7o.Coram Domino, Domini,i.a Domi- no miflus. 2. Abforptus,i.extindtus. | 3. Mocanit,{c.qui nomen indidit, 4. Vulgus quippe,pro, vulgus verd. Aliud enim videtur id a fuperiori. Heb.& valgus. _ Qui afcenderat,Heb.quiinter illos. Er ait, pro, & dixerunt,{e.vtrique. 6. Arida,imon contenta. 2 7. Bdelly , gemma eft alba,Perlam quidam effe volunt, 8. Frangebat , poterat tamen comedi infractum & crudum. Turtulas,i.placentas. Oleari, {c.caum melle.Vide Exod, 16. 10. Intolerandares vifa eft, Aeb.Chal.& 70.dif-. plicuit, | 14. Granis mibi,Heb.grauis pra me, i. fupra vie res meas. : 15.Sin aliter tibt videtur,Heb. Chald.é& 70.fi fic tu facis mihi. a _ 16. Magiftri,Heb Principes,feu Primates,Chal. Prefecti,7o0.Scribe. 17. Auferam.pto,accipiam, neque enim a Mofe ~ablaturus erat,aut ab aliquo. Spiritw tuo,i.Spiritu fan@o,quem dedi tibi. Aus guft.s.de Trin. Tao, Hebr.qui eft {uper te , id eft, in te. 18. Sanétificamini.i.attendite puritati, feu pre- _ paramini,ve vertit Chal. Cras,Heb.Chal.& 70.in craftinum, coniungitur enimcum fandctificamini. : Ve det vobis,8cc.Heb.Chal.& 70. & dabit ;vobis Dominus carnes,& comedetis. 20. Dierum,i.integrum. Naufeam , i.faftidium. Alij,abeminationem,70.choleram. 22. Nunguid,8éc.Non dubitat de Dei potentia, fed modum querit.Aug.in Num.gq.19. 23. Adanus,i.potentia, 25. Ceffanerunt,{c.tora illadie, vel quoties opus fuit prophetare,i.loqui myfteria. 26, Remanferant,{c.ex humilirate,dum fe hono- re indignos arbitrantur.Hier.ep.1 27. 28. Eleétus é pluribus, {cil.ad miniftrandam ei, Heb.ex electis eius, Ya ! 29.¢4mutaris,i,zelaris,(eu zelo commouerin . In Numeros. 45 31.4 Deomino,i.iuflu Domini, * Ex omni parce, {cilin Omnem partem erat {pa- tium vnius diei,vt indicant Heb, quz habent iter’ diei huc, & iter diei illuc, {temque Chald. 8& 7o. Volabantqus in aére. 1A non eft Heb.aut Chald. autin 70.aperte, fed ita; vt poflit inelligi vel de volata,vel de altitudine cumuli iacentium, | 32,Siccanerunt Heb.& Chal.extenderunt,7o.fic- cauerunt. 33. Defecerat,j.in dentibus defierat effe. Re- petitio precedentis,vel q.d. nondum mantus erat, feu confectus dentibus.Heb.nec dum concifus,feu contritus,{c.dentibus. CAP VF" "Re r; Ferien '» Madian vicina erat Athio- —4pie orientali,vel q.d.nigram Aug. in Nu. q-2.0.ait Madianitas dictos etiam Athiopes,ve pa- tet 2. Par. 14, Not, quod indigne ferebant duxifle alienigenam. 2. Per folum, quafi dicat, Num folus Mofes Pro- pheta? 1 3. Evat enim, Hebr. eratautem, q.d. Mofes etfi ref{cierat, tamen tacebat, yt qui effet manfueti(- fimus. 4. Tabernaculum,{cilicet,oftium atrij. Sic etiam infr. | 6. Vifione,{c.echtafi. 7. Domo,{c.populo. 8. Ore ad os,i.familiariter. Palam,i.clare.Heb.in vifione, 70.in {pecie, q.d. multo clarius quam cateri. : : eEnigmata,q.d.ob{cure. : 9. Abiit {cil. Angelus per quem Deus loqueba- tur. 10. Tabernaculum,i.oftium tabernaculi. 11. Jmponas,&c.id eft,imputes in peccatum,q.de ignofce. 14. Spuiffet, q.d. quanto magis cum ego lepra velut (puto perfuderim. Rubore fuffunds , q. d. pra rubore non comparere. “CAPVT XIKZII. fh. MERE ESE pe 12.Sceptri, Heb. & Chal.ex tribu. - 20.Bona,70.pulchra. 21. Pracogue,\.prxcoces. . 22. Intrantibus,q.d.prope Emath,vel vbi eft via in Emath,70.ad introitum Emath. Vide lof, 13. &¢ inf.c.3 4. Re ; 23. Enac,i.Gigantum. Tanim , fic Chald.& 70. at Heb. Sohan feu Zoan syx, {cilicet, binominis eft. 24. V ua {ua,Heb.Chal.& 70.botro vno. 24. Cades,lol.14. dicitur Cades Barne. Locuts- gue,Heb. Chal.& 70. referenteique rem » {c. quod viderant. i 33, Denorat,q.d.eft infalubris,feu occidit. CAPYT XIV. 1.%& YO de, {cfequenti. ; 3.E¢ in hac,8cc.Heb.Chal.& 79.aut in hac folitudine,& ad quid nos Dominus facit veilre In - terram hanc,vt cadamus gladio,&c. 9. Prafidinm,Heb.vmbra. dio. Gloria,{c.nubes,vel {plenor. Tecium, Hebx. Chal.& 7o.Tabernaculum. 11. Detrabet mihi Alij,bla(phemabit; vel, {per- netme,Heb. Chal.7o.irritabit me,fic & inf, + | oe In omnibus figais , quati d. cum tot figna fece- rim. 13. Vt audiamt,Heb.Chal.& 70. & audient. 14. Facie ad facien , id eft clare , fen familia- riter. 15. Quafi vnum,i.ad vnum,fe.nullo relicto. Di- cant, Heb.C hal.& 70.dicent. Los 17. (MM agnificetur,i.appareat magna efle. 18, Innoxium,i.impunitum,fc. cum peenam me- retur, ae Vifitas , i.punis. Tertiam,i.nepotes, qui tertij a patre,vel potius pronepotes, qui textij in pofteris. Vide 4.Reg.15. : 20.Dimsfi,q.d.non puniam, vedixeram. Juxta verbum tuum,i.ve petilti. 21. Gloria mea,{cilicet,im pletis iis,qua fequun- tur. 22. Attamen,Heb.Chald.& 7o.quia,ve fit expli- : catio proximé didi. MH aieftarem,Heb.Chal.& 70.gloriam. Decem,i.multis,q.d.fepe, 2 24. Alio,{c.meliori. 25. Vallibus, {cil. vbi delitefcunt yobis infidian- tes. 35. Portabuat fornicationem veftram, i. dabunt poenas veftre infidelitatis,qua a Deo defecittis. 37+ Adortui funt, {c.vel tunc,vel poftea. 43. Acquie/cere Domino, Heb.fequi Dominum, 70.0bedire Domino,Chal.colere Dominum. 44. Coatenebrati afcenderuntr, Aebr. conati Cunt afcendere , 70.vim facientes afcenderunt , Chald. impie €gerunt,ve alcenderent. CAP Vit oy: 3. Vibus , Hebr. pecudibus , Chald. & 30. ouibus. 6. Et arteres,i.per fingulos arietes. 16. [udscium,i.citus,ieu con{uetudo. 20. De cibis, {cil.parcem, Heb.de con{perfioni- bus,id eft, paftis,fe.placentas. De areis,tc.foletis. De pulmentis, repetitio eius quod fupra de cibis,q.d-placentam ynam, Hebr.& 70.de conf{perfionibus. 22. Per ignorantiam.Vide Leuit.4. 24. Liba,1. libamina. 25. Rogabit,Heb.expiabit, Chal.& 30. propitia-_ bit, tic 8 inf. Non (ponte, Hebt.per errorem feu ignorantiam 70.inuoluntarié. Nibtlominus offerentes , pro , & tamen offerent. Lacenfum,pro,facrificiuin,quod incenditur, fup. in principio capitis verti oblationem, itemque paulo pot. 30.Peripit,idigna eft morte, vel interficietur,fc. iudicis fententia. 31. Portabit iniquitatem,idabit peenas iniqui- tatis. 38. Vittas. Not.quod ipfe witte,(c.fila {erica in- ; torta erane fimbriz,quod fi fimbria intelligacur ex- tremitas veftis,ex fimbriis pendebant vittz. 39. Fornicantes , {cil. deferto Deo , q.d.peccan- tes. CAPVT .XVI 2, Oxi tempore confilij, &c.70. Senatores con- filij, 8¢ viri nominati,Chald.& nofter Heb. vtrumque fenfum admittunt. 3- Sufficiat vobis.{c {ors veftra. Heb.multum.vo- bis,q.d. deberet yobis fufficere. Santhorum , pro, fancka. Notationes 5. Notum faciet,&c.70.cognouit Domingys, qui funt cius,& fan@os adduxit ad fe, & quos non ele- git fibi non adduxit ad fe: quem locum citat Pau- lus 2.Tim.2. Santtos, quafidicat , quos velit effe (acerdo- tes. 7. Santtus,iaddictusfandtis miniftesiis , {c. fa. cerdotalibus. Multum erigimini , Hebr.multum vobis, fc. fu- mitis. ' 11. Globus.i.coetus. | 14. Reuera , &c. Si fine interrogatione legatur, ironiaeft, . 19. Multitadinem,{cfuorum, yt interpretantur 70.nempe Core iple coaceruauerat, vt dicunt Heb, Chal.& 70, , 26. Inuoluamini,Heb.& 70.pereatis,Chald.ver- cutiamini. ! 27. Frequentia,Hebr.& Chal.familia , 7ofupel- lectili. 29. Vifitauerit,i.punierit. 30. Nowam,i.inulitacam,& mirabilem.V ivi. In- telligetamen fuiile mortuos antequam perueni- rent.Vide Apoc.1 9.Jnfersum , {cil. damnatoram. Epip.in Ancor.Hier.eph.4. Blafphemauerint , Hebr. Chald. & 7o. irritaue- rint. 35- 4 Domino.Eorte ab altari. 37. Santhificata, {cil.ob incentum oblatum Do- mino. : 38. Iz mortibus, i. licet eis vG fint peccatores, qui interfecti. Vide paulo poft:vel q. d.lanéa funt, quippe in Dei yltione quodammodo cooperata, Hebr.Chald. & yo.aliter , fc. Thuribula, inquam, horum peccatorum , qui ob peccata fua mortui funt. © 38. Producat. pro, produci curet, per aliquem artificem. 39-24 Itari,i.holocaulti 43. Fugeruat, Hebr, & Chal.refpexerunt. : IngreffisHeb.Chald.& 70. folum dicunt veniffe ante tabernaculum. 45. Nunc ,Hebr.inmomento , feu fubito , 70. femel. Lacerent i terra,Heb.Chal.& 70. cecidiffent in facies {uas. - 46.Reges,Heb.expies,70.propities. CA PVT x17. a, Ognationes fuas,Hebr. & Chald. domos pa- trum,70.domos familiarum , fcil. per tribus efant accipiendz. 3- Corum familias , (cil. caiufque ptincipis tri- bum. 4. Teftimonio,i.arca teftimonij. Lequar , iloqui foleo. 6. Abfque virga Aaron,Heb.Chal. & 70.& vir- ga Aaron in medio virgarum corum, Putanr au-~ tem Hebrai fuifle vnam ex 1 2. {c.tunc numeratam © vnam tribum Toteph folum. Ac fecundum leétio-~ nem noftram erant.1 3. ib saaarageiish 13. e4ccedit ad. 70, tangit. videtur-autem efle quzdam iftorum exaggeratio , vel fignificant eos, qui fibi vfurpant,minifterium in tabernaculo,cum non fint de Tribu Leui,verire, quod in hereticos quadrat fané quam veriflimé. Cay Pret ok yar I. D Aaron, {c. per Mofen,vel forte illum per Ale allocutus. Portabitis Portabitis iniquitatem,&c. id eft, dabitis poenas fi quid peccabitur in cxremoniis , 70. accipietis peccata fan@torum , & peccata facerdotij veftri, Peccata autem interpretatur Auguft. {acrificia pro peccatis, Chald. propitiabitis {uper deliaa fanCtuarij, & fuper peccata facerdotij veltri, vide inf. . Et tu,&c.explicatio precedentis. 2. Sceptro,i.virga,fe.tribu. 3. Vafa,{c.vtenda, alioqui enim portabant, fed tecta. : Altare,{c.facrificaturi. 4. Aliengeaa,i.qui de alia Tribu.’ §- Indignatio, {cilicet , Dei, fi illi velint mini- ftrare. 6. Donum,i.donatos. 7. Velum,{c.Tabernaculi. Externas,i-non {acer- dos. 8. Cuftodiam, q.d.in tuam poteftatem. Sanctifi- cantur,i.offeruntur. L egitima fempiterna,i.iure pers petuo. 9. In fanita fanitorum, i. cedit in tabernaculi fancti vfum,q.d.Deo offertur. 10.Santtuario,i.atrio. Quia confecratum eft tibi,i.in tuum vlum,Hebr. Chald3& 70.fan@um erit tibi, i.vefceris,vt re fan- ificata. 11. Prinsitias , He erantnon minus 60 parte fructuum, non plus 40. dabat vero populus inter vtrumque quod vellet. Vide Hier. Ezech.45. 12. Afedullam,i.quod optimum. 13. Lnitia,i.primitiz, 14. Omae , excepto cane qui interficiebatur,& afino qui oue tedimebatur , vt dicitur Exod. 13. Ita quidam. Ego. putarim , excepto cane cxte- ra animalia immunda ad modum afini fuifle oue redimenda , vel ouis pretio.. Vide Exod. 43. Deut.24. 16.Vnum men(em,{c.atatis primogeniti homi- nis. 17. Super altare,{c.ad bafim altaris. 18. Pectufculum{c.hoftie pacifice. . 19.Sale,i.incorraptum, firmum , & immuta- bile. 22. Mortiferum,Heb.& moriantur,Chal.ad mor- tem. 23.Portantibus peccata populi,quah dicat, mini- ftrancibus inrebus,per quas expiantur peccata po- puli,vel puniendis fi populum eo admittant,quam- quam Hebr.Chald.& 70. non habent_ populi, fed eorum , quod poteft de {uis intelligi , quafidicar, fua , (cilicet , fi quid erretur in minifterio. Vide {up. 26. Domino, Dabantur facerdotibus. Vide Tofeph. 4-.Antiq.4. 27. Tamde areis , &c. quafi dicat , perinde ac fi offerretis ex proptiis areis ,.&c ve Heb.Chald.& 70.indicant. Vide etiam paulo inferius. 28. Vainerfis,pro,de vniuerfis. Accipitis , {ub.déecimas,vt habent Hebr. Chald. & 70. nami primitias, cum, offerre, coniungen- gendum. poe Aaron ,{cil. diuidenda, inter facerdctes. Vide Hier.Ezech.45. 30. Quafi.&c.Vide fup. 31. as,(c.decimas vobis datas. 32. Oblationes, {c. non faciendo de eis q 10d di- étum eft, In Numeros. | 57 CAPY T XI *R Eligio , victime , {cil.caremonia, feu ritus, Heb.Chal.& 70. ftatutum legis. Integra,i. perfecte. ' 3- Immolabit,ima@andam curabit. 4. Tabernaculi,i.atrij. 5 -Comburerque, {cil facerdos, cui id fuerit com- miflum. 9.E ffundet,Heb.Chald.& 70.ponet , feu repo- net. In cuftodiam , quali dicat , vt feruentur diligen- ter. A{perfionis,fic etiam Chald.& 70. Alij,fepara- tionis,vel expiationis. Quia pro peccaro vacca combufta eft , fab. adeo- que ea aqua expiat a peccatis Heb. quia peccatum eft,q.d.quia aqua eftad peccatum expiandum, 70. quia purificatio eft.Chal.quia pro peccato eft. Not. Nullam legis veteris ceremoniam , nullum facra- Mentum , aut facrificium peccata expiandi virtu- tem habuifle,folum enim erant figna , & protefta~ tiones Chrifti myfteriorum, per cuius fidem , & deuotionem tune peccata remittebantur , propter quas {criptura illis ceremoniis expiationem tri- buit,{cil.vt dixi,non propter fe , fed propter Chri- ftum , quem figurabant , cuius meritis, & virtute conftat omnis peccati remiflio. De noftris vero {a- cramentis longé alia ratio eft. Habent enim fuam quandam virtutem,a Chrifto tamen,peccata remit - tendi,vt inf.{uis locis indicabitur. 10.Santium ture perperuo, Heb. ftatutum perpe- tuum.Chal.ritum perpetuum , 70. legitimum fem- piternum. 13. Peribit, q.d.dignus eft morte , vel eiicietur, more excommunicatcrum. Vide Gen.17.vbiidem verbum vertie delebitur. Significat vero exfcindi, feu pre{cindi. | 14.10 tabernaculo,q.d.domi , vt verterunt 70. 17.Combu ftionis atque peccati,id eft,ad expiatio- nem peccati.Heb.combuttionis peccati, i. vidtime pro peccato , {c.vacce. Chald.combuftionis hoftia pro peccato , 70.de cinere combufto purificatio- nis, . 18. Homo,{c.qui fit lacerdos. 22. Quippiam,{cracum ab immundo. CAPV T XX. I, Enerunt, {cil.é deferto Pharan.Siz per tf x, non per s,0, Primo,{c.anni 40.ab exitu ex fi.gypto. 4. Ecclefiam,Heb.congregationem,70. Synago- gam. 6. Clamaneruntque , &c. Hec verba v{que ad murmurationem eorum , nonhabentur Heb. aut Chald.aut apud. 70. 10, Num’, &c. Hic Mofes dubitauit de Dei po- tentia,Aug.in Num.q.19. “1 2.Santtificaretis,i.glorificaretis. 1 3.Contradittionis,{ic etiam 70.At Heb.& Chal. lurgij. Santtificatus,i.glorificatus,{c.eis {uam gloriam, feu potentiam oftendit. : 17. Non bibemus,{c.gratis, Aug. i 20. Infinita multitndine , Hebr. populo graui,i. multo,Chal.exercitu multo. 24. Pergat,Heb.& Chal.colligatur , 70.appona- tur. : Incredulus fuerit, Heb.é Chal.rebelles fuerit's, 7o.irritaftis me. D 26,Colls : nee aaa e eS Se ee = copter A = SSS SS a ae 1S EP a mee er a TI i H a At a We 4 } i) y i ee 26. Colligerur,{c.ad populum fuum.¢ morietur, pro,i.morietur. ; 29. Fleuit : Non lactyme fignificantur,fed exe- quiarum celebritas.Hier.ep.25 TORENT XXL. 2 ane ease i.euerfio, feu deftru- Gio’, atque in hang fignificationem acci- piendum hicanathema. : : 5. Naufear,Chal.fatigata eft,7o.grauata eft. Le- niffimo,{c. facile concoquebatur.70.vacuo. 6. Ignitos Heb. Seraphim,i.ignitos, {eu vrentes, {c.qui mordebantur,vri videbantur. : 8. eneum,Heb.& Chal.ignitum , {c. qui igni- tum ferpentem teprefentet,quod facit eneus. Pro figno,i.edito loco,velut vexillum,Heb. fuper vexil- lum,feu perticam,(c.fuper hafta vexillari. Chald.& 70.pro figno. . 11. Jeabarim,i.aceruis tranfeuntium,Chal.vado tranfeuntium.Covtra,i.verius,feu ad. 1 3.Prominet in finibus,i. extenditut in fines, feu egreditur a finibus , vt indicant Hebr. Chald. & 70. 14. Dicitur,Heb.dicetur,pro dicitur:carent enim prefenti,7o.dicitur. Libro,quis hic liber incertum. Fecir,(c.vitoriam. Faciet : Alij,fecit,quod indi- cant Heb.Chal.& 70. 15. Scopuli, &c.quafi dicat, ex fcopulis fluens. Torrens ,tranfit per Arnon vique in fines Moab, nempe {copuli torrentium , pro torrentes {copulo- ‘ lorum,Chal.effufio torrentium. 16. -Apparuit puteus , q.4. inde venerunt in lo- cum putei,vel eo loco datus puteus. Chal. inde da- tus eis puteus. 18. Zn datore,i.cum datore,fc. Mole. Baculzs, {c. terram aperientes. 20. Verticesi.capite , feu principio,aut extremi- tate. 27. In pronerbio, Webr-a parabolizantibus, i.iis, qui pacabolis vruntur , 70.ab enigmatiftis. Chald. in prouerbiis. 29. Chamos , idolum erat Moabitarum , vide 3. Reg.11. 30. Jugum,i.imperium Chal.Regnum.Laffi per- uenerunt,Hebr. defolare fecimus, feu vaftauimus, Chal.vaftauerunt. 32. Poffederunt,Heb.Chal.& 7o.expulerunt, G AcPOV TT: EXPL 3. E T impetum,pro vt qui impetum. 5.Ariolum,Heb.in Pethorah Chal.in Pe- thor,Syriz,{c.vrbis eft nomen,70.Phatyra. Famer, Chal.Euphratem. Ammon,Heb.C hal.& 70.populifui. >. Pretium , {cilicee , quod daret pro diuina- tione. 9. Deus;i.Dei Angelus. 17.Volueris,dabo tibi, Hebr.Chald. & 70.dixeris mihi,faciam. g 18. Jmmutare,bleb.Chal.& 7o.tranfgredi. Plus vel minus loquar ,Hebr. paruum, vel magnum fa- ciam. 21.Jratus,{c.quia malo animo ibat. 25.Attrinit , Hebr.Chald.& 70.compreffit, feu aftrinxit. 29.Percuterem,Heb.& Chal.occiderem. 30. ef wimal,Heb.Chal.& 70.Afina. 31. Pronus in terram,Heb.Chald.& 70.incutua- 738 _ Notationes tus {uper faciem. 3 2. Perner{a,{c.animo peruerfo ibat. 3 3.Usmeret,{c.mortua erat. 35. Pracepero,Hebr.Chald. & 70. locutus. fue- ro. 36. Oppido,Heb.Chal.& 7o.ciuitate. 37. eM ercedem aduentui,Heb. Chal.& 70:10 morem tibi. 39.1n urbem,&.Heb.folum eft,in vrbem Chut- foth,id eft , platearum’, Chald.in vrbem prouin- cie {uz , 70. in vrbes diuerforiorum,, feuftabulo- rum. GAP V.T XXL 2. Imul,i.Balac , & Balaam , vt patet ex Hebr.é& Chald. 2 Imperanerit,Heb.Chald. & 70.oftenderit, feu indicauerit. 4. Velociter,Heb.8¢ Chal.folus,7o.recta. Alij in locum editiorem.Alij,{ublatus,fc.fe inde velociter {ubmouens. 7. Parabola;i.prophetia. Sunt enim in Prophe- tiis parabolz:fic inf. e4 ram,i. Sytia, 70.Melopo- tamia. 8. Quomodo,Heb.Chal.& 70.quid,i.cur. 9. Solus, {cil.a gentibus fegregatus ob religio- nem. ; Reputabitur , i. connumerabitur, feu mifcebi- tur. 10. Puluerem,Chal. paruulos domus Iacob , de guibus didtum eft , quod multiplicabantur ficuc puluis terre. Anima,inita,vel q.d.moriat ego. 12. Jufferit , Hebr. Chald.& 70.pofuerit in ore meo. | 14. Locum {ublimem,Heb.agrum f{peculatorum, 70.fpeculam agri Chal.agrum {pecule. 15. Obuius,{c.Deo,70.ego autem ibo interroga- re Deum. — 19. Mutetur,Heb.poeniteat. 21. Idolum, &c. Hebr. pro idolo & fimula- cto, habent ,iniquitatem,& laborem, feu preua- ricationem,70.laborem,& dolorem.Chald.idolun, && falficatem. Clangor vittoria,Chal.maieftas, 70.gloria. Alij, triumphus, vel amicitia. 23. Iacob , & Ifrael, pro, de Tacob , & Ifrael. 24. Leana,fic Chald.At Heb. Leo grandis natu, 70.catulus leonis. CAPVT XXIV. I se albegach: a totes illum etiam antea quefif- fe auguria,fed Deum ante vertille. 2. Irruente,i.veniente, Heb. fuit fupereum Spi- ritus Dei,Chal.quieuit fuper eum {piritus prophe- tie. 3. Cuins obturatus eft oculus , {cilicet , cum videt vifiones. Alij, proobturato, vertunt aper- tum , Chald. qui pulchré videt 70. verax, & vi- dens. 4. Cadit , {cilicet , Corpore per fomnium, vel ecftafim. Ocali,fe.mentis, 6. Valles nemorofe. Al\ij , torrentes extenfi, Chald. torrentes defuentes , 70. valles vm- brofz. Flunios , Hebreus fluuium, Chald. Euphra- tem. 9. De In Numeros. 7. De Situla,q. ds non ei pofteritas deerit, 70. exibit homode femine eius. Chald.crefcet homo, qui vngetur,de filiis {uis. Erit in aquas,i.populos , 70.dominabirur. gen- tibus multis. Chald. dominabitur populis mul- tis. . Tolletur,i.eleuabitur,vt eft Heb. & apud 70. At Chal.Roborabicur. Proptere4 gag,Heb.& Chald. plufquam Agag. eft autem fermo de Saul , quivicit Agag, vel de Dauid.Rex,{c.Saul. AnfererursHeb.& Chal. elena- bitur,zo.augebitur. 8. Deusrabunr , Hebr. comedent, 1. confument, {cil.folentconiumi que comeduntur. Jllixs , pro, f{uos. 9. In malediétione,i ranquam maledicus. 10. Complojis,{c.vt Solent ixati. 14. Confulam,Chal.indicabo, Populus tuus ,po- pulo buic. Hebr.Chal.& 70. Populus hic populo tuo. Extremo tempore,q.d.tandem. 15. Obturatns, Vide {up. 16. Oculos {csmentis. 7. Eum{c.Chriftum. Oriecur fhella,&c.Chal.confurget Rex de domo Iacob , & vngetur Chriftus de domo Lrael. Stella, {c.de qua Matt.2,fecundum Hier.in Matth. 2.dice- rem potius Chriftum nomine & ftellz , & virge intelligi : nec enim illa ftella “ex Iacob orta en, FV irga,-c,.homo. Vaftabidy ne OMNES filios Seth, Chal.dominabitur omnivm filorum hominum. Filios Seth, {c.mun- dum. 19.Cévitatis,i.mundi, 20.Principium gentium, i,primi inter gentes, fc. preliati contra Hrael,vt Chald.interpretatur. Caius extrema, Xc.i.quitandemaliquando peribit. 21.S:,pro,etiamhi, Nidum,i.habitationem. 24.2 rieribus i.tricemibus, Hebr.& Chald.naui- bus. ftalia,Chal.Romanis. Ip/i,(c.Romani. CAVE VOL Cex, 3. ¥ Nitiatus , Hebr. coniunaus, 7o. facrificauit, Lovee cultoribus Beelphegor. Beelphegor,id eft idolo,quod colebatur in monte Phegor,q.d.fe ei confecrarunt eius ritus feruantes. 4. Contra Solem,i.coram Sole,{c.publice. Hebr. Domino,coram Sole. Chald.iudica, occide illum, qui reus fuerit mottis , coram Domino contra So- lem. 6. Madianitidem,{c.adductam in caftra, vtdici- tur Heb. ° | 7. Pugione , Hebr. Chald. & 7o.hafta, feu lan- cea. 8. Genitalibus , {cil.Mulietis, vt dicunt Hebr. & Chal. At 7o.per ventrem. Plaga,fe. qua a Deo per- caffi, Chal. peftis. 9. Occifi,{c.a Deo,pefte. 12.Pacem,q.d.omnino fruetur mea promiffione, nemine impediente. Pacem foederis mei:Sic etiam Chal. At Heb.& pa- cam meum pacis. ) : 13. Expianit,&c.Chald.& 70-placauit pro filiis Hrael. fos 18, Sereremq spopularem,feu ciuem fuam, . rum autem veipert B89 CoA POV TeX X VI; st T r Leet) is Offguam, &c, Hebr.& 70. poft plagam dixit, Chald.poft peftem dixit. 3. Super lordanem ,ideft , prope lordanem fic - & inf. : ; & 10. Et fatkum e?,&c, Heb.Chald.& 70.8& fue- runtinfigaum. Core autem filij noa {unt mor- tui , in fignum autem, id eft,in exemplum , {cil. cxteris, . §1. Recen(tri,{cil.fecundo. Nam qui primo,fcil. fup.cap.1.non func ingrefliterram promiflam.Vi- de inf, - i . ete ° 53+ ¥ ocabutorum, i. familiarum, quz vocabulis diftinguuntur. 54: Plaribus,i.maioti tribui. (5. Sors ,{cil. pro malori portione inter maiores tribus, && familias {ors mittebatur 5 & pro minori- inter minores. Ita fimul & ratione,& forte ageba- tur. | 58. He funt,q.d.etiam he familie ex Leui ortz. 59. Filtam,i.neptem Not.fuifle eodem nomine, {c.lochabed appellatam, & filiam Levi & neptem fecundum quofdam. Code PVE oS WET. dg pe wecuesten peccatum, {cil.murmurationes contra Dominum. 11. Sanétum, pro,fancitum,Heb.ftatutum. Lege perpetua,Heb.Chal.& 70.iudicij, fe. quod indices f{eruare debeant. 14.Sanbificare,i .glorificare.Super,isad. 16. Spirituum,i.animarom. a O mais carnis,i.omnium hominum , q.d.qui.no- {ti corda. 17. Exire,@& intrare,iregere.Educere.{c.ad bel- lum. Introducere,{c.in vrbem, vel terram promiflam, vel q.d.qui domum reducat. 20. Glovia,i.auctoritatis , vel fecundum Aug.q. d.facies eum focium glorig tue. 21. Confulet Dominum , Hebr. petetiudicium. Vrim coram Domino.C hal, confulet pro eo in iu- dicio illuminationis coram Demino.Not.quod fa- cerdos {ummus,cum Deum conf{ulebat, adhibebat Pedtorale, feu Rationale, vbi Vrim & Thumim.. itaque 1.Reg.23. Applica , inquit,ephod. Eius, {cilicet , Domini, vel Eleazari confulto Domino. . CAP V Ae SRV LL “y N cenfum ,i.vickimas , que incenduntur , feu cremantur. Per tempora {na,i-ftatistemporibus, 3..Anniculos,i. non maiores anno yno, {cil.intra annum @tatis,fed poft octauum diem, 4..Ad vefperum,Hebr.inter duas vefperas. Vide Ex0.126 5. Habeat,{c.olei. Saint 6. Incen{i, {cil. holacaufti Hebr.ignitionis, fic inf. : 7. Libabitis , id eft,effundetis, {cil. ad Dei ho- porem. a 9. Duos,{c.preterea,alterum quidem mane,alte- svitraillos duos quotidie offe- rendosin bolocauftum. : 4. Calendis,celebrabatur id feftum ob benefi- cium gubernationis (ecundum D.Thom.yt fabba- tum ob creationem , vel fecundum alios , yt tem- ; D3 porum porum initia velut primitie offerrentur , lice- bant autem opera feruilia in hoc fefto. Ideo in Le- ui. Inter alia fefta non connumeratur quibus ea » opera non hicebant. 13. Decima ,i. ephi,quz eft decima pars Cori Hebe. & 70. decimam, quafidicat,vnam decimam per fingulos:fic infiY ide c.29.Chal.fingulas deci- mas. 15. In holocauftum,Heb.& Chal.vitra holecau- tum. 18. Venerabilis & [anita , pro celebritas fancta, quafi dicat , folemniffima, feuceleberrima, fic & inf. 19. Incenfum holocauftum , pro, facrificium ho- locaufti ignitum , Chald. oblationem holocau- fti. 24. Fomitem ignis q.d.holocauftum. Qui furget,&c.Heb.& Chal. vitra holocauftum iuge,& eins libamen. 26. Primitivorum {c.nouarum frugum. Hebdo- madibus,{c.feptem. 28. Per arietes duas,i. per fingulos arietes deci- mas daas. Vide fupra. CAPV I. XALX nibus feptem,fic fup.& inf.in fimilibus lo- cis Hebr. Senfuseft , per vnumquemque ex fe- ptem. ; 7. Affligetis {c.iciunio. 14.1d eft fimal,pro,ex,q-d.vnicuique ex duobus, vt Heb.& Chal. indicatut. 17. Alero,i.fecundo. 35. Celeberrimus,Heb.retentio,{c.populi.Chald. colleéta,alij,coctus,feu congregatio , {cilicet , po- puli. CAPVT XXX. Op ie fe, veleft repetitio; & fumitur iuramentum pro veto. Vide inf. proxi- ; : me. Et iuramentum,pro,aut iuramentum, vel eft re- petitio , fumiturque iuramentum pro voto. Vide fup.proxime. Voti rea;i.obligata voto. 7. Et femel , pro, autfemel , vt apparet ex Heb. 11. Domo viri, nam {up. de coniugata , fed non- dum domum ducta. Aug. ait{upra dictum de votis ante Coniugium,nunc de factisin domo viri: qui- dam dicunt effe fermonem de viduz voto , facto tempore, quo erat-cum viro. E t iuramento,pro,aut iuramento,fic inf, 15. &t in alteram diem,&c.Heb.fenfus eft,fi ta- cuerit de die in diem, {c.nihil dicendo, rata habe- bit vota,quod fi poftea contradixerit , ipfa quidem non tenebitur,{ed ipfe peccati reus erit. Idemque indigant Chal,& 70. 16. Contradixerit {c.non ftatim , vtrefciuit,fed poftea vbi diu diffimulaffer. u Portabit ipfe, &c.q.d.iple 4 Deo punictur , non illa,quia impedita 4 viro, non poteft preftare. 17. Vel qné; pro > feu que : eft enim explica~ tio. CA PVT XXL. 4. Opitertne agni (eptem,Chal.fic fiet om- 6 4 opehee a , id eft tubas, vel per vafa intel- _sligitur Arca foederis cum {uis inftrumentis. 8.Principes gentissAeb.Chal, & 79.cegesMadian. Balaam,{c.vel redieratad Balac,vel non recefle- rat nifiinlocum {ui,i.hofpitium;Aug.ia Nu.g.6r. Notationes 12. Aatem,pro,etiam ,vtapparet ex Heb.Chald. & 7o.vel indicatur,fibi ea retinuiffle. 16. Peccato Phegor,i.cultu idoliPhegor. 21. Praceptum,Hebr.& Chald.ftatutum, feude- cretum. , 23. Santtificabitur,i.purgabitur , feu purificabi- tur, vt patet ex Heb.Chald.& 70.& Not, quod He- braice etiam igni purgata iubentur aqua expiato~ ria mundari. 29. Primitia,Heb.oblatio. 30. Ex media, &c.{cilicet , exiis, quiad bel- lum non iuerant , quibufque data media pars prede. Quinguagefimum caput ,id eft, yaum ex quin- quaginta. 50. Mt depreceris Dominum,Heb.ad expiandum coram Domino, Chald.:& 70.ad propitiandum co- ram Domino. 53. Vnn[quifque,&c.q.d.illa fuit oblatio ducum: nam fibi milices retinuerant que rapuerant in bel- lo, vel q.d.illud oblatum fuitde iis , qua fibi in belloceperant : ceperatenim fibi quilque quod potuit. 53. [a monimentum , &c. q. d. vt Deus filiorum Ifrael recordaretur. COP VN Te RC KITE 4 ae » quos Hebr. Chald. & 70. terram quam. 12. Cenezaum,videtur ita didtus a patre Cenez. Vide Jof.5. 14. Incrementa @ alumni. Plebr. multiplica- tie,70. Alumni,Cha\.difcipuli. 15. ects, Hebr. perditionis, feu corruptionis Chal.damni. feo 17. Accinti ,i.prompti, Heb.feftinantes Chal. expediti.Azte filios,70. priores in antecuftodia fi- liorum,&c.vulgo Vanguardia. 20. Domino,i.arca Domini. 23. Apprehendet vos,i.pro eo puniemini. 38.Ferfis,&c.q.d.aliis nominibus eas appellan- tes. Chur x XATIS. 1 Anfiones fic etiam Chald.& 70. Alij, pro- fectiones. In manuid eft , ducibus , feu ducentibus. eA lrera,i.poftea, Phafe,i.diei,quo Phafe immo-e larunt,feu diei Palche. Mazu excelfa{c.diuina vir- tute. | 4. Nam ,abundat , nec eft Hebr. Chald. aut in 70. Diis.Dicune Hebrzi,illa notte, qua eft egreflus populus , omnia. Aigypti templa corruifle. Hier. epilt.127- : PV ltionem,Heb.iudicia. 5. Ethan , nomen loci, ynde dictum defertum Ethan. >. Contra,i.prope,vt appareat ex Heb.& 70. Vi- de inf. Refpicit,Heb.Chal.& 70.eft ante. 10. Supersi.ptope. I. S37 Per DS. 36. Sim per tf. 43. Supra,i.prope,vel yitra. Contra,i.c regione. 49. Planioribus locis. Hebr.& Chald.campeftri- bus. jr.Lituloss J In Deuteronomium. 52. Titulos, i. aras.,'vel columnas, vel delubra. Chald.templa. §3- CM undantes,&o.Heb.expelletis: habitato- res terre,& habitabitis in ea 76: perdetis habita- toresterre,& habitabitis in ea.Chald.poffidebitis terram,& habicabitis in ea. 54.2 luribus.&eN idetup.c.26. § 5. Later ficere,Hebr.& Chal.expellere,7o. per- dere. Quafi clani,scc.quahi d. moletiffimis Alij ver- tunt,cultros,feu gladios Chal.tument aria contra vos. 56, Facere,{c.fi mihi obediretis. CORP Tern ey: Wis finibus terminabitur, Hier.ep.129.-Non mt acceperunt,inquit, ludvitam multa , quia pracepta Dei non ob{éruarant. 3.Siz per ¥ tl. Salfiffimum,{c.mortuum, 4. Circuibunr{exetinini.Senz4,pro Sin. f- Torreitem,\cilicet,R hinocoluram. Vide 'Ge- nefits: ab illo,in quo mortuus Aaron. 8. Emath,quidam Antiochiam putant. At Hier. epilt.129.epiphaniam Syne. 11.Rebla,Hier.purat elle Antiochiam. Contra fonrem Dapbnim, Hebr.Chald. & 7.ab otiehce Hain i.fontis, Cenerethfe.ad lacum Genefareth. st 15. Semis tribus,pro twibus,& {emis, i. dimidia, q.d.dyx tribus,& dimidia. C APT XK Xe Ve a prope vrbes. 4.0 ille,7o-bis mille pafluum,Heb.Chal. 5.04 ltiffivium,Aeb.% Chal.Hor.ef autem alias’ 41 _-§& zo.cubitorum. Not.quod etant,ve Ratim dicitars duo millia;vndique,fedin prioribus mille, non Lis: cebat plantare aut edificare,vel {patium illud duos’ rum millium pafluum incipiebat pof milliare 4 ciuitate,vel paflus continebat duos cubitos. Hebr. tamen eadem vox eft, quam interpres vertit paf- fum,& cubitum. Forte verior eft fententia., quod, dictam ef prius mille,explicari poftea , vt intelli- gatur mille bis.{c.duo milhia,q.d:fpatium per ‘mille palius extenderur,nemype bis mille in oninem par- tem. *G (AD TI! 6.04 uxilia,i.refugium. Fuderit {cchominem occidéendo. 8.¢eH enfuram, i.proportionem, feu quantita>* tem. , Sey in’ 11, Nolente,fic 70.At Heb.& Chal.per ignorane’ tiam,fét,errorem:fic etiam inf. : i 1 9. Inter ficier , i. data fententia Iudice, poterit: interficererfic inf Vide Deuter 9.8 Augull!4. 65.in Num,Chal.& hic,& infiaddit ,. quando fuerit cons’ deibniatus'inidicion OY fo! 2) emma 24 Jugalabit,Heb interficiet. 24.Ventilara,i difcufla, feu examiinata. 26. Extra fines,{cil-egrellus ; vt patet ex Heb. eur Chald.& 79.8 fequentibus. 29. SempiternasHeb.& Chal.ftatuta, feu decre+"* tain generationibas veltris.. Pe tains .9 30. Pantetur,Heb.occidetur. 34. Emundabirur,Heb.non polluetur.- CAPVT “XXXVI: %, eee en {ueceduntin heredigate pa- . terna,q.d.tales non ducentur nifi ab iis,qui fuerint ex eadem tribu. EVTERONOMIVM Scilicet , de fecunda Legis promulgatione. C APN Eat. Rans{cxefpectu Paleftine. Contra, i. ¢regione. IS 4| Vi auri eft plurimum, Hebr.& Di- Pees) zahab,7o: & Aurifodinas. Chal.vbi dixit: Correptos [udazos trans Iordanem de pecca- tis commiflis in deferto, & in campeftribus, & in Pharan,&in Halaroth,addit hic & de eo, quod fe- cerant vitulum aureum. 5, Fadecim dicbus , fe. ivur, Chald.& 7o.iter eft yndecim dierum,quod forté additum a Mofe, quia fequenci cap. docturus eratviam , deinde brenio- rem vix potuifle ab illis 3 8.annis confici : tantire- ferr Deum fautorem habeasanvitorew. 7. Renertimini,Heb.vertite vos. Maris, {c,magni. 8. Fratres,i.cognatos. Filios,i. pofteros. : 15. Nobiles', Hebr.notos,if{pecate probitatis. Oni docerent vos firgula, Heb. prafectos tribu- bus veftris,feu in tribabusveftris, ve vertic Chal. 7. Accipietis, Heb.& Chal-timebitis, Dei indicium, {cilicer 3 Caftinet ludex. perfo- nam Dei. —gSoEnacin , id eft, Gigantum, quafidicat , Gir antes: ~Sic: Homerus: filios Achiuorum |,. pro Achiuos:,: & Scriptura ;filiam: hominis pro ho- minem. Anac nomen proprium gigantis. 33. -eMeratus off 5, id eft sdefignauit,explo- rauit. oe 3 6.Robora,q.d.iube efle bono animo. . " 45. -Audinit ,{cil. volentes ingredi terram pro mifflam. i fey 2a CA VY” Lt. Is C Olitudinem;{c.Sin. > 3.Sufficit cirowiresi.fatis citcuiftis. 4. Videte,i.caucte. a; Benedixit,i.benefecit. ‘4 8, Moab, cht id vrbis,8¢ provinciz nomeniin fi- nibus Arabia. momen? 11.Emim,i.terribiles feu horrendos. 12. Peffelfiont,i.quam poltea pofledit. 14. Congregati9,7 0.8 encratio. 15. eV anus,i.porentia. 10. Zamzummim, Magiriolos,(celeratos. 25. Sub omnt calo, i.vbique. 23. Tantum,\.fatis. D 3 29.Fe¢ 29..Fecerunt: Appatet fecille poftea quod antea negauesant,faltem fecifle aliquos , {cil.prope quos tranfibant. AD ¥ 0... Uk 1. |p 4/az.Hec eft Traconitis regio. | 2.Traditus eft, Heb.eum tradidi,pro trada. 11-Reftiterat,i.cemanferat, : V irilis manus,q.d.communis,feu vulgaris:men- {uratur enim cubicus palmo. 1-4.Filius,i.nepos. “ 17. Cenereth ,ideft,, maris ,feu lacus Genefa- reth. : Salfiffimum , (cil. mare mortuum. Contra, pros ad, . - y 25. Egregium, {c.in quotemplum zdificandum, Deufque colendus,vel montem. Libanum , intelligit, vt quod fequitur, fit expli- Catio, _. Libanum , {c. montem,vel locum, vbitemplum ex cedris Libani edificandum,70. Ante Libanum, Chald. Domum fan@uarij.Notant quidam dicdium Libanum, id eft,album ob perpetuas niues,vel quia thure abundat , quod Hebraice Lebanon dici- tur. 26. Sufficit , (cilicet, quod 4 me hactenus acce- pilti. 28. Pracedet,i.ducet. Vifurus es, pro vidilti, ve vetterunt 70. 29.Phanum,i.templum. CAP opi TV. cad FR ola 8 7o.precipio. .-3.Caltores,{c.Madianitas. ~ 7, Grandis,i.eximia,feu excellens. Deos, Chal.& +o.Deum. ef ppropinquantes,i.fauentes. 8. Caremomas,Heb.& Chal. ftatuta:fic 8 inf. Er vniner{am legem,Heb.Chal. & 70.vt vniuerfa lex, {c.eft. do Propouam,Heb.Chal.& 70.Do,i.pono. 9. Et animam,pro,i.animam. Uerborum,i.rerum. 11. Calum,Heb.czli cor,i.medium. 19.Creauit,Heb.& 70.diuifit,leu diftribuit,Chal. preparauit. Alij impertiuic. | 20. Fornace forrea,iferuitute duriffima. Heredi- tarium,i.quifit velut hereditas eius. Ef , i. appa- ret. 21.Propter fermones veftros,i.veftri caula. -—-23.Sculptam fimilitudinem, pro, {culpturam aut fimilitudinem,vt Heb.indicant. Chal.fimulacrum, aut fimilitudinem. ‘ 24./gnis,pro,velut ignis.e#mulator,i. zelotes. {c.qui non patitur alium pro Deo coli,fed vult fo- lus coli. 26. Calum & terram,ia eft, caleftes & terre- fires. 27. In nationibus,i.inter gentes. 29.Tota tribulatione anima tna,Heb.Chal.& 70. tota animatua,in tribulatione tua. 30. Rewerteris,pro,fi reuertetis. 32. 4 fummo,i.extremo,q. d. quxre ab Oriente ad Occidentem. 33.Vexifti,fic etiam 70.At Hebr.& Chald.vexit, feu vexerit. 34. Horribiles vifiones, Chal.8& 70.vifiones ma- nas. Alij tortores magnos.Vide Sap.17.& 18. 18. Deleret, Hebr.& Chald.expelleret, 70.. per- deret. Notationes Ads Nolens,Hebr. Chald.& 70.pet errorem, feu ignorantiam. . : 44-/ta,{c.de qua feq.cap. 48. Sion per w {eribitur. Sioz autem, qui in Teru- “ falem per x. : . Che Pi W, 1. ULV auribus veftris,i.vobis audientibus. 3. INon,pro,non folum,fic Gen.3 2. Non vo- cabitur,{c.folum,vel q.d.non cum illis , quiin A- gypto mortui,vel ¢ztit,pro,init,q.d,Nunc vero ite- rum init, few renouat nobifcum,&c. 4. Facie ad faciem,Chal.verbum verbo, q.d.per manifefta yerba. Nobis , Hebr. Chal. & 70. nobif- cum, 7+ Non habebis , &c. futura pro imperati- uis, . 9. Tertiam, i. nepotes, vel pronepotes. Vide Num.c.1 4. | 11. Frustra,Heb.& 70.in vanum. Super te vana;i.vane,(c.falfo.vanum enim quod Veritate vacuum. Hebr. eadem vox , quam fupra vertit fruftra , & infra num.20. vertit falfum. 12. Santisfices,i. {ance colas. 14. ‘Sabbati, pro fabbathum. Md eff requies. Id additum ab interprete. Domini,i.ad honorem Do- Mini. 15. Obferuares Hebr.faceres,i.celebrares,{cil.in memoriam illius beneficij. 22. Afagna;i.clara,exaudibili, adders, q.d.femel tantum locutus. 25 Caro,i,homo. 26. Quid eff omnis , &c.poteft etiam ex Hebr.fic verti. Quis vnquam audiuit vinentis Dei vocem, qui de medio, &c.& vixitzin quem fenfum viden- tur 7o.vertiffe.At Chal.vt nofter. 29. Quis det, pro, vtinam , q. d. vellem, feu opto. ie 31. Ceremonias Hebr.ftatuta,Chal. pacta,70.iu- ftificationes, & fic fere folent ybicunque nos cx- remonias legimus. 33. Protelentur,i.prorogentut. CAPY YT 44. Ey i ia tase 7o.valde. +, Narrabis , Hebr. repetes,id eft,incul- cabis. Dormiens,i.accumbens,vt dormias. 8. eM onebuntur, Hebr.erunt vt frontalia, vide cap.11. 9. Et oftiis,pro,i-oftiis,fc.poftibus. rr. Extruxifts , Hebr. Chald. & 70. imple- uifti. | | 13. Iurabis ,non iubet iurare, fed prohibet pet alind nomen iurare,Aug.in Deut.12. 15.e4mulator , i. qui confortemin amore non patitur,{cil.vult fe folum, vt Deum coli,& fumme amari,vt par elt. 16. Tentationis.Vide Exod.17. . 18. PlacitumsHeb.& Chal.rectum. 20. Cras,i.pofteris temporibus. 24. Legitima,Hebr.ftatuta, Chald.precepta,70. juftifcationes. ite no/tre,Heb.& Chald.vt viuifi- cet nos,70.vt viuamus.£/f,i.apparet. ut 25. Noftri mifericors,Heb.iuttitia nobis, imife- ricordia, 70. mifericordia nobis, Chald. premium nobis. Coram Domino,i.fic,vt ei placeamus. CArys AP Vet Vek do 6. gy E cunttis,Chal.& 7o-pre cunctis. ES 7.Vobis inattus eff,i.vos eft complexus,8 valde, Chald. complacuit in vobis , 70. aflumpfit Vos. 8. Cuffodinit,iferuauit. . 9, Afille,i.plurimos. 10, Reddens,{c.poenam, 14. [ater omnes,Hebr.Chal. & 70.fuper omnes, 15. Nowisti,i.vidifti,{c.quibus plagis Agyprum Percuflerim. 16. Deuorabis,Chal. confumes. Omues populos, 7° omnia {polia gentiun. 19, Plaga,Hebr.& 7o.tentationes, Chal.mira» bilia. 20. Crabrones, {c.muf{cas venenatas. Latere po- tucrit, deb.Chal.& 7o.latuerine. 22. Pariter, Heb. Chald.& 7o0.cito,i.{ubito. Be- Fie tervra,\.fere. 25. Offeadas Heb.illaqueeris. 26. Anathema , q.d. ne fias Deo abominationi, & ab eo deltruaris. Anathema eff,i.debet prorfus deftrui. GAs Ba oD ov Ah 1. ¢7 1 Aue,pro,vide. &y 2. Nota fiereat, nonvt ipfe cognofceret, inquit Aug.q.13.in Deut.Heb.ve {ciret,i. {cire fa- ceret,Chal.ve {ciretur ; & fic etiam pote(t verti ex Heb.7o.verterunt vt nofter. 3.Penuria,Heb.Chal.& 7o-fame. Verbo,i. re,q. d.in eo,quod Deus voluerit. Ore, i-voluntate , feu imperio,{c.quod voluerit,feu iuflerit. 4. Subtritus {c.deficientibus calceis,q.d. nec cal- cei vetuftate confumpti. Vide infic. 29. Chal.cal- Ceamenta tua non {unt contrita, 70. pedes tui non occalluerunt. Hebr.pes tuusnon tumuist , feu non fuic difcalceatus. 5- Vt recogites, Heb.& recogitabis, feu recogita. Chal.& 70.& {cies;feu cognofces, 9. Lapides ferrum,q.d.vbi fodine ferrex. 15. Dip(w, ferpens eft {qui morfu inducit fitim maximam,vnde & nomen accepit Heb. & Chald. locus fiticulofus,q.d.aridus,feu fine aqua,vt ftatim explicatur,70.dsLa,dip/a,i.fitis. 20. Deleuit,pro,delebit, vel loquitur de iam de- letis. ‘ Cia PvE Pe I, Odie,i.hoc tempore,feu paulo poft. 2.Enacim,i.gigantum. Vide fup.c.r. Vidsfti , Hebr.nolti, q.d.de quibus per auditum nofti,quod nemo eis poffit refiftere,in quam etiam fententiam vertunt Chal.& 70. 4. Delete fint , {cil. illo tempore; vel pro, de- end. 5.eLiquitatem,Heb.& Chal.rectitudinem. De- lera,pro,delendz. 12. Demonftra/ti,Aeb.precepi, Chal.& 70. pra- cepifti. 17. Proieci , vide Exod. 32. Terrentem,1.aquam torrentis,quam,{c.cis dedit potandam. 22. Intendo,vide Num.1t. _ Tentatione , vide Exod. 17- Concupi{centia svide Num.ri. ; 25. Lacui,&c.Redit ad id,quod fupra dixerat,nif forté bis id fadtum fuerie, terque fuerit in monte per 40.dies,& 40.noctes. Ueuteronomium. Le aes CAP V Te 6. Erosh , dicitur etiam Cadese Vide Nu- MET. 20. . Mofera > dicitur etiam Hor.vide Num.20. Mortuus{, {cilicet, 40. anno poftquam peccauit Exod.32. 7- Gadgad,dicitut etiam Oboth.Num.20. 8. Separauit,Heb. Chald.é 70.feparauit Domi- nus, Benediceret,id eft,bene precaretur populo. Vide Num.6. 10. Srett,videtur redire ad id , quod dixit in fi- ne c.g. 14. Calum cali,Heb.cali celorum, i. celi aleiffi- mi,vel q.d.8 czli,qui apparent , & qui fupga illos f{unt. 15. Et tamen,Heb.tantummodo. Et amauit,ex- plicatio precedentis. 16. Circumeidite preputinm i. auferte impedi+ menta. 17. Munera , (c. vt iudicet iniufté, vel propter illa. : 20.dn nomine illius,{c.& non per Idola. 21. Laus tua;i.de quo gloriari debes, vel qaem {emper laudare. CAPVT | Xk ae . obferuari vult,{c. que fequuntur,ceremonias,é&c. 2. Cogno/cite i. cogitate,recordamini. Defcipli- nam,{c.quavos Dominus erudiuit. 10. Ducuatur,fe.per fulcos. 12. Innifit,7o.vifitat, Heb.quarit,Chal.requirits q.d.curat. : 14. Dabit,fic 70.At Heb.& Chal.dabo. Tempo- raneam,{c. Autumno iacta femente. Serotinam, {c. Vere,quando feges grandior. 18. Collocate,Heb,fint in frontalia. 19. Illa meditentur,Heb.de illis loquantur. Aca cubueris,{c.vt dormias. . | 20. Super poftes , Hlyperbolica commendatio. Aug.in Deut. " -21.Quamdin calamimminet terra.Heb. Chal.é& 7o.ficut dies cali fuperterram. 23. Ea,i,earum bona. 24.¢4 deferto,{c.Meridie. Libano, {cil.Septene trione. Enphrate,(c. Oriente,ex parte. Not. id accidifle tempore Salomonis. oe 26. Benedittionem,& maledi@ionem,i.felicita~ tem, & infelicitatem. 28. Oftendo,Heb.Chal.& 70.precipio. Ignoratis , {cil. effe Deos. folum enim verum Deum noftis effe Deum,vel q.d. antea vobis igno* tos. 29. Garixim,Vide inf.27.c.& Iof.8. of 3.0.Contra,i.t regione. Que eft inxta,&C.progiis omnibus , Hebr.eft folum,iuxta Elone , i.querceta Moreth(qui locus fecundum quofdam eft juxta Si- chem.At Hier.in locis Heb.ait Garizim’, & Hebal effe prope lericho,& non prope Sichem.At Iud.9. apparet Garizim eile prope Sichem. Sed dicerem elle alium eodem nomine )Chald. in latere plani- tiei Moreh,70.prope excelfam quercum. 32. Ponam , Hebr. & 70. do i. propono, Chald. pono. D 4 EAPVT 4.4 Ch py a x11. 4.¥ Ta, {cilicet, ve gentes quouisloco factifican- res Seo: 4 6. Afanuum , i. manibus oblatas; vel manuum labore prouenientes. fo 103 07. Letabimiai,i.profperabimini. 11. Quiguid pracipuum,&c. Hebr.omnem ele- cionem vorotum veftrorum , i. quidguidex ani- mi cleQione voueritis.Chald-omnia optima voto- rum veftrorum, 70. omne electum donorum ve- {trorum , &c. 12. Epulabimini , Hebr. Chald. & 70. leta- bimini. 15. Beneditinum ,i. opes . Sine immundum , &c. Chald.&.7z,. tam immundus, quam mundus co- medet eam; ficut capream, &c. & fic nofter ver- tit infra locum fimilem. Capream, & ceruum yqux , {cilicet , animalia munda, quibus velcilicet , etfi non offerre. 16. Quali aquam , id eft, totum, ve nec gutta remaneat. 17. Decimam , Vide infiacap. 14. quam liceret comedi. 19. Derélinguas , i. deferas. 23. Prounima eft» q-d.eo vita alitur , & con- feruatur. 30. Caremonias , Hebr,Chald.& 70.deos. 32. Tantum facito,i. ne quidaliter facias ad- dendo ; aut minuendo , vt ftatim dicitur. Alioqut non efletlocus Chrifti preceptis legi additis,que tamen non {unt contratia iis , que hic preci- piuntur. SCA Dab P sae Inbal, I 4 Las alee , i. quife Prophetam dicat 3.8 Palam fiat, Chald. fciatur. . 9. later ficies , {cil. per fententiam Iudicis prius condemnatum , illi enim prius denuntiandus , ve 70. indicant. 13. Belial,i.fine iugo,q.d-impij,peruerfi.Hieron. 4. Ephef.ait diabolum etiam dictum Belial , quod afe Dei iugum abiecerit. | 16, Domino , i.in Domini honorem. Tamulus , i. aceruus lapidum, 17. Anathemate i. rebus illis , que debent prorlus deftrui. 18, Agdiere,i.obedieris. GoW PiVe Teo: LN; 1. WT Store, fic etiam 70. At Hebr. & Chald. eftis. Incidatis,{cil, cultris ,aut vnguibus more Gentilium. Caluitinm, (cil. tonfa capitis parte anteriori. Hebr. Caluitium inter oculos vektros. Siper more 7#0,1,0b aliquem defunctum. 2. De cun&is, Chaid. pre cundis. | 5. Bubalum,i. bouem fylucttrem, Tragelaphum, id eft , Hircoceruum. Alij Hircum {ylueftrem. Py- gardum ,{pecies eft Aquile. Alij, Damam. Alij, vnicornum, {cil. incerta fignificatio eft nominum Hebreorum, prefertim propriorumanimalium, herbarum , lapidum, &c, eoque tanta varietas interpretum. 7. Cherogryllum, Chald. cuniculum. 10. Et/quame , pro,aut {quamis. 12. Halieetum ,i.marinam Aquilam. 13./xi0n, vuituris genus eft. 8. Onocroralum : Alij ciconiam. 19. Reptat {c.quatuor pedibus,ve dicitur Leu.1z. $ poof Notationes 21. Hadum. Vide Exod. 23. 23. Comedes ,{cil.de parte cius decime', que dabatur Lenitis Ierofolymitanis. Vide Num. 18. ‘Quidam tamen aiunt fignificari hic fecundam decimem, & paulo inferius tertiam. . Primogenita. Hec dabantur facerdotibas,ve di- citur. Numer. 18. fed, vt hic indicatur , etiam ex ipfis edebant offerentes.. Vide cap. fequenti & Joann, 2, ; 28. Tertio,{cilicet,in fine} vt indicant Hebr. Chald. & 7o. Aliam, (cil. preter eam , que quotannis de, bebatur. PS cos aoa, 0k eee > {cilicet , in fine , ve indicant Hebr. & 70. 3. Peregrino ,i.non Tudeo, a ludzo, qui non erat foluendo , repeti non poterat. 4. Adendicus, g.d.ne patiare ludeum mendica- re, fed fubueni, Vide pauld inferius , vbi ait, non defuturos pauperes, vel fignificat tantam fore bo- norum abundantiam , 4 Dei legem feruent,vt ne« mo cogatur mendicare + alioqui non defuturos pauperes. 6. Fenerabis,i. mautuum dabis. 9. Fiat tibi in peccatum ,1. Fias reus peccati,vel pro peccato puniacis r1. Pauperes ,{cil.privati , nam publici mendi- cinonerant, vt quidam volunt. At videtur con- tradicere Luc? ci 16: Vide {upr. 12. Venditus ,{c. fe iple venaiderit. Not. quod talesnon dimittebautur , nifi poft feptem annos, etiam ‘fi interueniret annus remiffionis. 14. Viaticum , cbr. quod portet onuftus , q. d. abundanter, 17. Similirer facies , {c. donandolibertate, non autem perforando aurem. 1 8. on anertas, &c. Hebr.Chald.& 70. Ne tibi durum videatur, quod eum liberum dimiferis. Iuxta mercedem ,q,dAlludferuitium eft meritum libercatis , canquam metcedis,Hebr.& Chald.due plici mercédé mercenarij, i.duplici tempore quam folet metcenarius.” Hic enim apud Hebreos per tresannos {olum operas locabat. 19. Sanctificabis, i-offeres,vtrem fanctam, feu dedicatam Deo. 20. Comedés , {cilicet, partem datam a facer- dotibus. 23. Ouafi aqnam, {cilicet , ita vt nihil rema- neat. Gok Peove Bi PVT uy Acies Phafe, ideh,immolabisAgnum Pa- ‘ichalem ; vel victimas in Pafcha offerri foli- tas. Vide loann. 18. 2. Erde bobus s tc. victimam aliam , Chald. 8& victimam fand@tificatam de bobus. 3. Afflittiioms, ic. Agyptiace monumentum. Panore ,{c.tanto, vt non potueris panem fermenz, , tare. Hebr. Chald. & 70. feitinatione. 6. Occafum , Hincapparet , quid fir inter duas vefperas. Vide Exod. 12. Quand , {c. ita noce egrefli, ve fupra didtum eft. 7. Confurgens , fic etiam Chald. At Hebr. & 70. vertens te, q. d. re- verteris. Coques , i. parabis , fe. affanda. 8. Colletta, ix folemnitas, {c. colle&o populo. Opus , {c.feriile: Vide Leuit. 23. 9. Abea die, &c. id eft, ab ea die quo eft obk- tus In Deuteronomium. tus manipulus primitiacum, qui primum meti- tur» Vt interpretatur Chald. 10. luxta benedittionem, Sec. i. pro facultatibus tibi a Deo datis. 1, E pulaberts. Hebr. Chal.8 Septuaginta, le- taberis , lic & infra. Habitet nomen eis ,i.colatut ipfe. 18. eM agiftros , {c. viros fapientes , Hebr. & Chald. Prefedos . 70. magiftros. 19. Won accipies , &c. alloquitur Iudices. Per- fonam,q.d.ne habeas refpedtum, (eu rationem di- gnitatis litigantis. Adutant , Hebr. & Chald per- uertunt. Verba infforum , i. caulas iuftas. Chald, verba seca. 20. lufre quod instum.Sic etiam 70.At Hebr.iu- ftitiam,iuftitiam,i.ipfam iufticiam , feu nihil-aliud nifi quod iuftum eft, Chald. quod iufium eft, & verum, 22. Que odit , q.d.ritu gentilico, feu modo quo folent idololatra. C APY Bicsaee¥ bi i Aco, quidpiam , pro,idett, quidpiam. Qe Portarum,i.vrbium. 3. Ovanem militiam cali,i.aliquam ex cocli ftel- lis. 70. aliquid ex ornatu coeli. : : 7. Malum , id eft , auctorem mali. Chald. fa- Cientem quod malum eft. Id eft imitatus Paulus 1. Corinth. 5. . 8. Sanguinem ,& fanguinem , &c. q. d.in cauf: fanguinis , litis & leprex , {cil. condemnandus ne fitaliquis, annon. Lepram ,& lepram, Hebt.pla- gam , & plagam, i. lepram, & lepram,vt verterunt etiam Chald. & 70. 9: ludicem , {c. {upremum. 10. Facies , id eft , iudicabis , feu exequeris. 11. Juxta legem . Hebr. ivxta (ermonem legis, quem te docuerint, q. d. iuxta interpretationem legis quam dederint. ) Sequerifque fententiam eorum , Hebr. Chald. & 70. & iuxta iudicium , quod dixerinttibi, fa- cies. Atque huc videtur re{pexiffe Chriftus , cum dixit Matth. 23. Quecunque dixerint vobis fer- uate & facite : que duo loca fufficere deberent Hereticis ad refipifcendum , & obediendum Ro- mano Pontifici, & Catholicis Epifcopis. 12. Sacerdotis, {cil.fummi. Ex decreto Indiczs. Hebr. & Chald. vel Iudicis, 70. vel iudicis qui fuerit diebus illis : videtur autem effe explicatio precedentis , ficut {up.cum dixit , & ad iudicem, vel q. d. facerdotis fummi , aut @ius , qui fub illo habet iudicandi in ea caufa poteftatem , vt{olent inferiores iudices Ecclefiaftici {ub Romano Pon- tifice. Malum , id eft, perniciofum hominem. Tales funt heretici , ideoque merito puniuntur. _ 17. Plarimas, {cil..paucas habere poterat, ve Dauid;non multas, ve Salomon. Augult. q. 27. in Deuter. Que illiciant.&c. Hebr.ne declinet cor eius Chald. ne decipiatur cor eius.7o.ne alienetur cor eius. Euenit quidem id Salomoni. 13. Deuteronomium ,id eft, exemplum : vulgo Tranflumtum, Hebr.duplum , feu duplicationem, Chald. exemplum. 70. Deuteronomium. Lege buius,70. hoc. CAPVT XVII 2. Ominus enim , Chald. munera eis data a Domino. 3, Indicium, 1. ins fey ritus , Chald. pertinéns ad facerdotes , q.d.debitum facerdotibus, Armum Hebr. Chald.& 70. armum & maxillas §- Nomint Domini ,i, Domino. ‘ 7» Stabunt yi. miniftrabunt. Excepto eo, i. vitra id. Not.hinc, & ex cap, 14. & Num, 18, apparere non datas decimas, nifi Leuitis in remplo feruien- tibus. Aliis verd dabantur tertio quogue anno folum. : Lg 3B. 10. Lufiret , i. expicr, Qui ariolos feifeitetur,e obferner fomnia atque auguria , Hebr. diuinator aut augur , Chald. diuinans, aut horas obferuans. aut auguria. 13. Cum Domino , i. coram Domino. a8, Prophetam >{c. Iofuein typo ; & Chriftum in veritate. Sicut me,{c.legiflatorem. 21. Enm,i.cius prophetias. CAPVT XIX. ene > {cil. ad illas. 4 Y Heri & andiuftertius, , i, antea. 6. Proximus i.cognatus. 11. Surgenfque , i, infurgens in illum. 13. Innoxium fanguinem, i. innocentis occifo- rem.Complut. legitnoxium. AtHebr. innoxium, 79. purgabis fanguinem innoxium ; Chald.auferes effundentem fanguinem innocentem. | 15. Stabit ,i. admittetuc.Stabir omne , pro cone firmabitur omne, Ferbum ,q. d.accufatio. 21. Pro anima, {c. exiges.q.d. eo {upplicio affi- cietur, quo accufatus, fiverum fuiffet crimen, erat afliciendus. : CAPVT XX. 5. Edicauit , id eft , initiauit, {cilicet , habi- tando. \ 6. Communem i. prophanatam {cil.vtendo fru« ctibus , qui per quatuor annos primos erant inta~ &i, 70. & non eft letatus ex ea. De qua vefci omnibus liceat. 1d ab interprete additum explicationis gratia. ! 7. Accepit,{c.in domum: 8. Reliqua, ideft, verbum additum ab inter. prete. 9. Cuneos preparabit ,i. aciem inftruet. 14. Exercitui dinides, Hebr. Chald. & 70. pre- daberis tibi. . , CC AePoyere eee, §- PQ Exedicant ,{c. populo. Quidgquidmundum, velimmundum eft. Hebr. omnis plaga ; 79. omnis lepra.Chald. omnis plaga lepre. : 8. Innocentem , id eft , hominis innocentis in- terfecti, quafi dicat, ne imputes nobis homici- dium. 9. Tz ; {c. 6 popule. * 13. Patrem, & matrem , id eft, patris & mattis abfentiam. Vxor tua ,{c. ad fidem conuerfa. 14. Opprimere per potentiam, Hebz. vti eius feruitio,fc.ancille, vel ( vealij interpretantur)dif- trahendo eam ad lucrum, v.g. commutando , aut oppignerando. Humiliafti, i.violatti. oe 17. Liberorum,Hebr.virtutis,feu fortitudinis,g. d.virtutis generatiuz ; feu foecunditatis fic Genel. 49.vbi nos legimus principium doloris mei,Hebr. principiumsoboris mei. Primogenita, i.ius ptimo- niture. 3 19. Ludicy, 4.0 . 19. Indicy , Hebr. & 70. loci illius , Chald.do- mus iudiciy loci fui. 20. Comefp-zrionibus, &c.Hebr.& Chald. folum habent , verator,& potater , 70. pra, potator ver- ticinebrjatur. : 23. Permanebit Hcbr.& 70. pernoctabit,Chal. permanebin, o | : Maledittus ,i. execrabilis. Auguft. con. Adim. Malediéta mors quam Chriftus in ligno euacua- wit eft:enim a péecato, 4 Deo, oditcenimDeus:peceatum , & mortem ideo ad cam fufcipiendam, & delendam mifit fi- lium fuum,A uguit.14.cont.Fault.Not.quod Chal. loco ompium horum , guia maledidtus 5 &c. ver- tunt, quia proeo , quod peccauit coram Domino, {ufpenfus eft. Pendet , Not. quod foli apud ludeos fufpende- bantur blafphemi, & idololatre quod fupplicij genus etiat apud Romanos fuit , & Agyptios,& Perfas. Vide Efthet. 7. Gen. 40. Cicer in Verrem orat. 7. Contaminabis,{c.relinquendo noctu in pa- tibulo. : GUAR V To XXL 2. PpRopinguus, i. prope,.q. d. etiam fi longe ha- a. bitet,Chald.etli non eft prope, 70. fiautem non. appropinquet ad.te. 3 8. Teélj, namin Paleftinateda plana. 9. Altero femine , i.diuertis fenrinibus. Santlificentur,i.polluantur,, ve vertit Chald.q.d. pereant,dum alia impediunt.Antiphrafis eft,vt be. nedicere pro.maledicere. 10. Et afino , {c. quia impatres (unt viribus.Cle- ment. 2. Strom.non communicabis, inquit , ex zequo culturamyerbi mundo, & immundo, fideli, & infideli. das Contextum,{c: difplicet Deo confufio. 12. Faniculos in fimbriis ,q. d. loco fimbriarum, vel \fimbrias ex funiculis. Vide Num, 15. Hebr. funicules,feu fmbrias. Angulos , {cilicer, vbi veftis ance, & retro {cif- aie ens la he Pally ,i.veftis fuperioris, ; 14. Nomen peffimum, ide, aliquid , vinde in- famrenitia eiiisii . 17. Veftimentum ,{c. findonem, vel indufium, quo via prima nogte, quoque exceptus fanguis, Chald.findonem: 21. Malum ,i. occafionem peccati., feu males facientem , vt vertit Chald.fic & infra. _ 26. Latro,Hebr. Chaldi 8 70. vir. Animam, 1, vitam. : _ 27+ Clamauit, id eft,-prefamendum: eft cla= maffe. ae 28. Res ad iudicium venerit , Chald. &70..in- wenti fuerint, 1. deprchenfi, 4 on PY T STL 1.95 Celefiam, i, congregationem,{c.dudta vxore, inepti enim ad generandum. 2. Ad decimam,Hebr. etiam in decima,q.d.nul- lus:vnquam ‘ex illis. ducet Ifraelitidem ; vel q.d. non ipfi poft decimam generationem, quem {en- fum videtur. fecutus nofter Interpres, 3. Incrabunt ,{cil.ducendo Iraelitidem, foemi- nz tamen. poteranc nubere , vt Ruth. 4. Mefopotamia Syria , fic etiam 7o. At Hebr. de Pethor Syrie fluuiorum, {cil. Mefopotamiz, Chald. de Pethor Syria , quz iuxta Euphratem. 11, Agua, {c.expiatorie adid preparata, Notationes 15. Domino, {c. Gentili. Confugerit, {c. ve fiat Profelytus Aug.q.35-in Deuter. 18: Proftibuli', AHebr. Chald. & 70. meretticis. Canis, {c. venditi, vel permutati ,eft enim animal palam lafciuiens. Quidquid illud, 8c. q.d. in"quo- cunque voto. 20. Alieno, Apparet id Iudzis licuifle, {c. ad punitionem Gentilium , quidam tamen negant fuille licitum , {ed permiflum folum. 24. Ingreffus , {c.ad vindemiandum mercede conductus. 25. latraneris ,{c, mercede conductus ad me- tendum. SAP Ve Ty ¥ Abuerit , 70. cohabitauerit, Chald.concu- bueric. Scribet', &c. nou dicit licere , fed: iubet, nedi- mittatur fine libello,quanquam fore licebat. 4. Polluta , {c. concubitu {ecundi viri. Hinc vi- detur nonlicuiffe fecundo nubere. Et abominabilis fala, Hebr.Chald. & 70. quia id abominatio eft ; fc. illam recipere. 7: eA nimam fuam oppofuit ,i.vitam pro pigno re dedic , vt eft Hebr. & apudzo. At Chald. quia cum ipfis fit efca omni anime , q.d. quia ne- ceflariz {unt ad parandum cibum. 7+ Sollicitans » Hebr.Chald.& 70. furatus. 8. Incuras , {cil. per peccatum , yt Maria foror Molis, Facies Ac.ybi incurreris. Figura hee factamen- ti Confeflionis. 13. eA ante folts occafum , Hebr. & Chald.ad fo- lis occafum ,70. Circa folis oceafum. Inftitiam , quafi dicat , iuftus habeberis coram Domino in ea re. 16. Morietur, id eft , occidetur , ‘{cil. iudicis fenventia, CAPVT XXV. 2. Odws,, {c. lege definitus. 3 Abeat , {cil. e vita,vel ex eo loco quidam legunt obeat , Hebr. vilefcat. Chald. ignominiam patiatur. §-edLcciptet eam frater, Potcrat accipere,etiam fi aliam vx orem haberet. Inftin. q. 132. 6. Appellabitur ,g.d.habebitur prioris filius, eiu(que hetes erit. 7. Portam{c. ybi ius dicebatur. : 9. Fiet ,icequum eft fieri. 11, Adiferebitque ; Hebr. Chal. & 7o.acceflerity & miterir: 12. Abfcindes, {c.0 ludex. 14. Mfcaius Hebr. Epha. 15. luftum,@ verum , Hebr. perfectum & iu- ftum. eAiqualis,@ verus, Hebr.perfedtus & inftus. 18. Fame, 7 labore, Hebr. & Chald. lafficudi- ne, & fatigatione. 19. Nomen eius , {cilicet , vt detur obliuioni, quafi nunquam fuiflet , Hebr. & Chald. memo- riam eius. CaP Vv LX xvi. 2.¢-% Artallo , i. caniftro feu {porta. §-NuSyrus, {cil. Laban. Perfeguebatar , Chald. quafiuit perdere. Patrem., {ci], 1accb; 7. Elumilitatem, i. afliionem. 10. Dominus — In Deuteronomium. 10. Dominus dedit. Hebt. Chald. & 70. Tu Domine dedifti. 12. Complenerts decimam, ifatis feceris debito foluendi decimas debitas Leuitis in templo , feu tabernaculo feruientibus. Vide fupr. cap. 14. & Numer.18. Decimarum , {cil. que dabancur Leui- tis reliquis, & pauperibus tertio quoque anno. Tuasyi. vrbis tux. 13. Santtificatum , Chald. decimas fanéifi- catas. 14. Luéiu, i. egeftate,q.d.non deftaudaui deci- mis eos,quibus debebantur,ob egeftatem meam. Immunditia. q.d.ad vfum prophanum. Fuzebri, i. in exequiis. 15. Sauttuario, Hebr. Chal. & 70. fanéto ha- bitaculo. Et'de, pro, id eft , de. 16. Hodse , i-hoc tempore,vel fignificatur quo- tidie idcogitandum , renouandamque mentem ea cogitatione. 19. Nomen. {c. celebre. Sanctus, i.dicatus. Cary) XSI: 2.W Exigabzs , {cilicet , dealbando, Hebr. linies fic 8 infra. 3. Legs huius ,{c. Decalogi, vel omnium prece- ptorum , quz hoc libro fcribantur. Juranit, Au- guftinus Deum iurare eft inconcufla veritate fir- mare, 4. Precipio , {c. erigendos. 8. Plane, & lucide , i. litteris claris, & legi- bilibus. 9. Hodie, &c.q.d. cogitate hodie faétum Dei populum , & incipe nouam viam. 12. Benedicendum, i:precandum bona ; velre- {pondendum Amen, ad benedictiones. Tofeph i. Ephraim & Manaffe. 13. Maledicendum, i. imprecandum mala, vel refpondendum Amen , ad maledictiones. 14. Lewite. Hi erant fecundum quofdam in medio Montiym. 15. Adalediitus. Not. quod benedictiones hic omittuntur, vel he maledictiones addebantur poft ‘benedictiones ; & maledictiones , quz hic ta- centur, & forte funt ille de quibus cap. fe- quenti. Abominationem Domini , quafi dicat , quod Dominus maxime deteftatur. Amen , id eft, ita fir. 16. Now honorat . Hebt. vilipendit. 17. Terminos , i. limites agri. 20. Operimentum lectuli eius, Hebr. oram pattis fui, {c. operimentum vxoris patris, Chald. & 70. operimentum patris fui. 21. Omni , i. quouis. 25. Percutiat animam, iwvitam auferat. Sangus- nis yi. hominis. 26. Nee eos opere , &c. explicatio prece- dentis. CAP VI XAVIEL my eee eft , bona, f{cilicet, qux fequuntur. 3. Benedittus , 1. felix. 5. Religuia ,i. fru tus, quireponuntur, feu af- feruantur , Chal. panaria. 6. Ingrediens , 8 egrediens , ji. in adtionibus tus. 9. Sufcitabit ,i.eriget , Hebr. ftatuet , Chald. conftituet. 10. Inuocatum fit ,q.d..te Dei populum dici, elle ‘ 2 12. Feenerabys , i, mutuum dabis fic infra. Fee nus, i. matuum. 13. [a caput ; &c. q. d. Faciette primum, & non vitimum. 14, Ad dexteram ,nec ad finiftram , i. nec amoa re felicitatis,nec-timore infelicicatis.Auguit.q.48. in Deut. 20. Famem , & efuriem ,70. egeftatem , & efu- riem. Alij, maledi@tionem, & turbationam. Jy- crepationem , id eft , internecionem, 70. confum- ptionem. Adinuentiones tuas peffimas, Hebr. 8& Chald. malitiam operum tuorum. 21. Adiungat. pro,adiunget fic & in feq. vt pa- tetex Hebr. 22. Egeftare,alij tumore,vel phthifi. Frigore, fic 7o.led deeft,Hebr. & Chal.Not.quod Hebr.Chal. & 7o.additur etiam , gladio, Rubigine , {c. fegetes confumente. 2 23.eAnenm , {c. non dans pluuiam. Ferrea , {e. non dans fructum. | 24. Imbrem , i. pro imbre. 27. Partem corport, &c. {c. hemortoidibus , vt - eft Hebr. & Chald. 28. Furore , Hebr. Stupore , Chald. conturba- tione, 70. ecftali. 29. Dirigas ,i. profperes. Calumniam , 70. in- iutiam. fic & inf. | 31. Immoletur , i. occidatur. 32. Ad confpcfium, id eft, alpiciendo non re- uertantur. 35. Surts,i.tibiis , Hebr. & Chald. coxis. 40. Defluent ,i. in nihilum abibune. 47. Abundantiam , q.d. cum te Deus faceret abundare omnibus rebus. 50. Procaci/fimam i.impudentiflimam,inhuma- niffimain. : 53. Vaftitate, Hebreus coarcione, 70.’ affli- ctione. 54. Delicatus & luxuriofus , Hebre Chald. & zo. tenet, & deliciofus feu delicatus, vt infra vertit interpres de foemina. tauidebit , ne det , i. pre tenacitate non dabit. 56. Inuidebit fuper carnibus . ideft , negabit carnes. A 57. Illunie fecandinarum,Chald. filiis paruulis, 70. inteftinis. Er /uper, pro, id eft,fuper, eft enim explicatio pracedentis. Tuas ,i. vrbis tuz. 64. Summitate .i. extremitate. 65. Deficientes , {c. pre expectatione. : 66. Credes yi. fides , q. d. defperabis de vita Not. quod hunc locum ad Chriftum crucifixum: cui Iudzi non crediderunt , referunt Iren. Athan» Tertul.Cypr. Augutt. é 68. Claffibus {c. poft captinitatem Romanam. Per viam ,70. & per viam. | Dixit, Hebr. Chald.& 7o. dixi. —. CAPVT XXI%X. 3. Entationes , {c. per illa Pharaonis animus Sac | 4. Oculos & aures, Kc. 1. intelligere & obtem- perare , id vero ob illorum culpam. Auguft.in Deut.q. 50. Poffint andire, Heb.Chald. & 70. au- dientes feu ad audiendum. 5. Adduxit , fic etiam 70. At Hebr. & Chald. duxi. 6. Panem, Sc. cito confumpferant allatum ex ex Aigypto. Auguftin, quett. 51, in Deuteron. £g0 fum, 70. ipfe eft. Dominus , {cil. qui curam veltri habeo. 9. Lntelligatis vniner{a , pro prudenter agatis in omnibus, Facitis, Hebr. facturi eftis. 10. Coram Domino, id eft, coram arca foederis Domini, vel;coram Deo, qui vbique eft. Veftrt, & Tribus, 70. veltrarum Tribuum quo etiam mo- do poffunt verti Hebr. Deétores, Hebr. & Chald. Prefeai. ur. Exceptis, i.precer.q.d.etiam cafores ligno- rum, ‘ 12. Federe, quafi dicat , vt foedus ineas cum Domino. 13. Sufcitet , t. erigat, Hebr. & 70. ftatuat. 15. _Abfentibus, i.futuris,{c.pofteris. 18. Fel,i. peccata grauia. . 19. Benedicat fibi, ideft, fibi promittat pro- {peritatem. Et ambulabo , pro, ctiamfiambulauero. Praui- tate , Hebr. obftinatione, Chald. cogitatione , 70. errore, : Abfumat ebria fitientem ,i. faciat animus quod optat , & fitim fuam explens inebrietur , quali di- cat,{uccedat fibi ebrictas, id eft , cupiditati fatie- tas, Hebr. ve addat ebriam fitienti, id eft, cupidita- ti, Chald. ve addantur peccatis ignorantiz pecca- ta fuperbiz. Quidam ita interpretantur,é pereat impius doctor cum difcipulo. 20. Zelws, id elt , indignatio. Omnia malediita, i. ex omnibus aliqua , omnia enim vni non pof- funt euenire. Avguit, g. 12. in Deut. 23. 1a exemplum ,i. inftar. 24. Immenfa, Hebr. Chald. & 70. magna. 26. Attributi , i.dedicati, Hebr. qui nihil illis tribuerant, i. a quibus nulla acceperant beneficia, Chald. qui non poffunt eis benefacere. 28. Maxima , Hebr. & Chald. magna, 70. ma gna valde. . 29. Abfcondita, {c. releruantur punienda. No- bis ,q.d.ad nos pertinet punire peccata manifetta, vel, q. d. qua apud Deum erat occulta, nobis ma- nifeftauit , Chald. que occulta funt, fint coram Domino, que autem manifefta funt, nobis, & filiis , &c. CAPVT XXX. 4: Ardines cali ,i. extrema orbis,{cilicet, vbi Cann videtur terre coniungi. 6. Circumcidet , i. purgabit. 8. Reuerterts pro, fireuerteris , vel reuertere ergo. 9. Reuertetur , Chald. conuertetur , {cilicet, ab ira. , : 13. Mandatum ji. precepta Decalogi. Te, id eft, captum tuum. Procul pofitum. q.d.ignotum, aut difficile cognitu , vt te proinde excules. 12. Quis noftrum ,Hebr. & Chald. quis nobis, feu, pro nobis fic & inft. 13.€x nobis , i. pro, nobis. 14. In ore, {cil. {epe a Leuitis docebatur,& in- culcabatur. » Corde , {cilicet , {epe audiebant , adeoque co- gitabant. 15. Vitam , & bonam, & 70. vitam,& mortem, bonum.& malum. - 16. V¢ diligas , Hebr. Chald. & 70. precipiens, vt diligas. Notationes GAPVT XK xr 2. Gredi , & ingredi,ideft , fungi Ducis mu- tie re) | 3. Eas, i, earum terram. 7. Robuftus , i. fortianimo. Diuides forte , fic 70. atHebr. & Chald. facies illos hereditare , feu poflidere. 9. Script itaque, pro,iam vero {cripferat Hebr. Chald.& 70 & {cripfit. Legem hanc ,{c.Deutero- mium. Portabunt ,{c. humeris, cum caftra moue- bantur. 10. Poft 7, annos, &c.anno, pro ; feptimo anno, qui eft. 14. Tabernacula, i. atrio Tabernaculi. Preci- piam , i. dem precepta aliqua. 19. Canticum , {cil. de quo infra. Inter filios, Chald. contra filios. 20. Detrabent ,i.{pernent , Hebr. Chald.& 70. irritabnnt me. 21. Refpondebit pro teftimonio , i. teftificabitur contraillos, Fattus fir, Hebr. Chald.& 70. faciat etiam. Pollicitus fum, Hebr. Chald. & 70. iuraui fic etiam inf. ; 26. In latere, prope latus , fed extra. Jn te/fi- monium ,{c. legebatur omnibus. feptimo quoque anno in feftotabernaculorum afummo facerdote fecundum Iofephum, Vide lib. 4. Antiq.c.6. 27. Contentionem , Hebr. rekellionem , Chald. contumaciam. Duriffimam , i. impatientem iugi, feu imperij. Conte nriofe egiftis, Hebr. & Chald. rebelles fuiftis , 70. ad iram pronocantes, feu irri- tantes. 28. Doétores , Hebt. & Chald. prefedos. 29. Cito id additum ab interprete. 30. Carminis, Hebr. Chald. & 70. cantici. Cok PVE | eK: I. Vaite, {c. vt teftes fitis, Celi, iscoeli incole. SS Terra, i-homines, 2. Vt pluuia ,i. more pluuiz , q.d. corda audi- torum irriget , & foecundet, Hebr. Stillabit,ve plu-. uia, 70. expectetur ve pluuia, Chal. Suauis fit, ve pluuia. Ros , fcilicet , qui terram. foecundare foler. 3. Magnificentiam , i. glotiam. 4. Indicia,i.iuftitia. Fidelis, id eft, veraxin pro- miffis. 5s. Non fily ,non fe gerentes , vt filios decebat. In fordibus ,{cfe contaminantes , 70. vituperabi- les, Chald. feruierunt idolis. 6. Poffedit. {c. ve peculium. Fecir, {c. corpus. Creauit, {c. animat. 7. Dicent , {c. Dei opera, & beneficia. 8. Separabat , {c. in varias Regiones. Adam ,i. hominis , Chald. hominum. Populorum, {c. habi- tantiumterram promiffionis. Iuxta numerum , &c.q. d. quantum fufficeret Hebrzis. tantum illis dedit habitandum. Filiornm Tfrael , 70. Angelorum Dei, 9. Faniculus yi, portio, funibus enim diuideba- tur hereditas. 11, Exum , pto eos. {c. pullos , de Aquila enim loquitur. In humeris , Hebr. fuper alas, Chald. in for- titudine pennarum. 12. Solus dux eins fuit ,Chald. Collocabit eos feorfum in feculo illo, quod ipfe renouaturus eft. 13. Exeelfam, is montofam , feu excellentem fertilitate foli , & ameenitate , Chal. fortem. Petras In Deuteronomium. Petra, i. faxofis locis ,q.d. etiam rupes abun- dant melle , & oleo, | 14. Filiorum Bafan,i.pinguium , vt quos alit ait Bafan Regio fertiliffima. 15. Dileétus , forte , directus. Nam Hebr. re« tus , Chald. Ifrael. Salutari , 70. faluatore , Chal Redemptore. 16. Prouocanerunt , {c. ad indignationem. Abominationibus , i. idolis. 17. Deo, {ci vero, q-d. iis, quinon funt veri Dij Venerunt yi, exorti {unt vel reperti ad colen+ dum. : 18. Dereliquifti , fic etiam 70. At Hebr. oblitus es. 20. Eaciem, Chald. Maieftatem Nouiffima, q. d. quid eis tandem fim faéturus, Chald. notum eft coram me , quid erit in nouiflimis eorum. 21. Prouocabo , &c. q.d. faciam, vt gentium felicitate con{pecta , inuideant , vel indignentur. 22. Succen|us eff , pro fuccendetur. Inferm,Hy- perbole, q.d. omnia confumet. Nouiffima , i. inferiora , Hebr. & Chald. vi- que. ad infernum inferiorem, vt plane hic videa- cur fignificari infetni ignis , quo damnati cru- ciantur. | 23. Sagittas , Chal. plagas. Complebo, i. con{u- mam ,q.d. omnes in eos mittam. 24, Mor{u amariffimo , 70. morfu immedicabi- li, Chald. vexatione {pirituum malignorum. Cum furore trabentium , Hebr. cum veneno ferpentium terre , feu in terra. 25. Vaftabit , Heb. Chal. & 70. filiis orbabit. Intus , i. intra domum. a 26. Vbi nam fant,Hebr.exterminabo cos,Chald. confummabo eos , i. perdam,70.difpergam cos. 30. Mille 5 i. multos. Degem muillia, i. multo plures. ' 31. Indices.q.d, fatis aduertunt Deum noftrum effe potentiorem {uis diis. 32. Suburbanis , {c. agris. Fellis, Hebr. veneni fic inf. proxime. | 34. Condita , i. tepofita , q- d. patata illis mala. Thefauris , i. occultis difpofitionibus. Augutt.con. Aduerf. leg. 35. Lempora 5 i, perditionis eorum: 36. Iudicabit , i. puniet , {c. impios, Miferebitur ,70. confolabitur , ‘Chald. feruo- cum fuorum vitionem vicifcetur , q. d. cumad iu- dicandum ftererit , tum vicifcetur }{uorum ho- ftes. eH anus ,i. potentia, {c. hoftium vel impio- rum. Clanfi si. arcium , vel vrbium cuftodes , aut qui fe in tuta loca incluferant. 37- Eorum , {c. hoftium , velimpiorum Judzo- rum. - 39. Solas , {c. verus Deus,Hebr. & Chald.quod ego , egofum,fc. folus Deus. 40. Leuabo , {c. iurans. 41.ceA4rripuerit , &c. q. d. fi coepero facere 1u- dicium. ‘ 42. De cruore’, {c. inebriabo. Captinitate ,1.ca- ptiuis , q. d.{fumens de captis hoftibus poenas, qui nudo capite abduci folent, & etiam radi, Chald. auferam coronas de capite hoftium. 34. Landate, &c 70. Letamini coeli cum ipfo, & adorent eum omnes Angeli Dei, Letamini gen- tescum populo eius ( quod citatur Rom. t yk roborentur in ipfo omnes filij Dei. Eiws, fc. Dei. 49. Nebo , pars eft montis Abarim. Contra ,i.€ regione. ; 52. E contra ,i.¢ regione. 49 re A DWT. X SOL I fe ae Dei, i. feruus Dei vel Propheta. B 2. De, pro, in. Venit , {c. cum legem dedic. : De, pto,in Ser , eftin finibus Idamzorum. Vide. Num. 21. Nobis Hebr. eis. Pharan. Vide Num. 11. Santtorum , {co Angelotum , vt explicant 70. Millia, Hebr.decem millia, i. plurimi. Ignea , i.cum igne data, vel quia precipuc cha-~ ritatem doset. 3 3. Pedibus , {c.{upplices. 4. Hareditatem , pro, velut hereditatem ad pofteros tranfituram. 5. Apud rettifimum , {c. Deum, q.d. fuit Mo- fes loco Dei , populi Princeps, Chald. in Irael, q.d.ifraclis Rex , i, Princeps , & Dux. 6. Viuat Ruben, &c. Chald. vivat Rubenin vi- ta eterna, & non moriatur morte fecunda , & ac- cipiant filij cius hareditatem fuam iuxta numerun eorum. Et fit, pro, & non fit. repetiturenim negatto pracedens more fcripture, q. d. fit eins pofteritas innumerabilis , 70. 8 Simeon fit multus in nume- ro. 5. Votem ,i. deprecationem. Ad populum , i. fimul cum populo {c. ad terram promiflionis ; vel ad populum reduc ipfum ex bello redeuntem , vt interpretatur Chald. Eo, {c. luda , vel populo. &7it »Hebr. Chald. & 70. eris , {c. 0 Deus. 8. Perfettio, &c. q.d. Tu Domine dedifti Aa- roni veftem in qua Vrim, & Thunimim , fe. fa- cerdotalem dignitatem.eft n. hic Hebr. pro , perfe- Bio & dottrina. Thummim & Vrim , viro , {c. Aaroni. Iudicaffi , Chal. probatti. 9. Qus dixit patri, &c. q.d. proptet te reliquit omnes cognatos 5 vel pro nullo cognato peruettit iudicium. 10. Ludiciatua, &c Hebr. Chald. & 70. doce- bunt iudiciatua [acob , & legem tuam I{raelem, quamquam poteft eodem fenfu accipi,q. d. te o lacob docebuntiudicia, &c. In furore tuo » i. ad te placandum loquitur de Mole, & Aaron , & preterita pro futuris. Heb. in naribus tuis, Chald. & 70. coram te. Not. quod omittitur Simeon, forte quia cum Leui intelligi- tur, namcum eo fimul a lacob benedictus. quam- quam,7o. Simeonis etiam meminerunt. Vide fup- 12. Confidenter i. fecure , {eu in pace. Ineo ,ideft ,apud Dominum , vel in Beniamin Dominus: id eft, in templo, quod in forte Benla- min. Quafi in thalamo , Hebr. Chald. & 70. prote- gente fe ; {cilicet , Deo. Inter humeros 5 id eft , in medio , {cilicet, in medio tribus Beniamin tem- plum edificatum. 3 cual 13. Terra , {cilicet 5 foecundata. Powis coli sid eft, frudctibus ¢ coeli vircute prouenientibus. Aby fo id eft » Aquis. 14. Solis, & Lune. Luna fructus humediat , fol : coquit. : 15.cAiternorum » id eft , 4 mundi , adeoque temporis vniuerfi principio. Pitot 16. Nazarat, id eft, feparati ; fuit enim folus in Aigypto diu , Chald. dedicati, {cilicet Deo 79- lorifieati. E 17.Corana 50 17. Cornna illius ycotnu vt Rhinoceros. 18. Exitn 5 (cilicet , in bellum,quafi dicat,vi- ctor eris. 19. Populos, id eft,alias tribus. Vocabunt, (cil. aliz tribus > quafi dicat,inuitabuntr, vec {e comiten- tur. Afontem, {c. vbi templum. /u/titie,id eft , de- bitas fecundum legem. . Inundationem maris, id ef ,opes per mate ad- uectas , Hebreus afluentiam maris, 70, diuitias Maris, 24renarum ,i. fodinarum,’7o. habitantium prope mare, 20. In altitudine , id eft, amplitudine, quafi di- cat ,maxiime. a Brachium ,.@ verticem, {c. hoftium , qd. fortes, & ptincipes. se 21.Parte fua, {cilicet terra fibi data. Doétor , {cil. Leuita , qui legem doceret.Leuita: enim diftributi per omnes tribus , Chald.-quod in hareditate {ua Mofes (criba magnus , & princeps fepultus effet. Lustitsas, id et, precepta, {cil.de comitando . reliquas Tribus in terram promiflam , quod fi de Mole intelligatur, iuftitias quidem , id eft, mandata Dei fecit. Iudictum , i.quod zquum erat. 22. Catulw,pro,vt catulus. Fluet largiter , id et , fortiter progredietur, Hebraus , & 70. falrabit , Chaldeus terra eius ir- rigatur torrentibus fluentibus ex Bafan. : De Bafaz ,id eft , vt folent leones ex Bafan. 23. Adare, i.occidentem. 24. Sit placens, pro , erit placens , id eft, gtatus, | Tingat , pro , tinget,q. d. tanto abundabit oleo, vt poffit eo pedes lauare. 25. Calceamentum , quali dicat.calcabitterram, vbi metella ferri,& zris. Ue SS GS Se ep as Bae ES SS SSS GS ee SS Ge GS Notationes ptorobore , q. d,fortis, Senettus ,{cilicet, felix, quali dicat, felixeris, feu fortis. 26. Rettifimi,id eft , Unaelis, litici, Chald. Ifrael 70, dilecti.: ef {cenfor , ideft, habitator, feu fedens. 27. Brachia; i.vires. Sempiterna, ide, infa- tigabilia. 28, Solvs ,id eft ,noy admittus ali Oculus ,id eft , fons, quafi dicat , qui a Iacob ve fonte otiginemducunt , 70. fons , Chald.iuxta be- nedictionem , quia benedixit eis Iacob: Caligabunt , quali dicat copia roris , yelut eali- gine obducentur. 29. [2 Domino ,i. Domini virtute. Scutum ,{cilicet , ef Dominus. Negabunt te, {c. detrectantes tun Hebr.8 Chald. mentientur tibi, dum viues, {cil.popali I{rae- is gentibus, m imperium CAP.VT XXXIY. 1. Py Hafga, i. qui dicitur Phafga, Contra , id eft, é region¢. §: Mortuus , &c. Hee vique ad finem cap. addita fecundum quofdam a Iofue,vel Efara. Iubente Domino. Hebreus iuxta verbum Do- mini. 6. Sepeliuit , {cilicet , Deus , vel Angelus. Conmvra Phogor, id ett, ea patte, qua refpicie phanum Idoli Mobitarum. 7. Dentes moti fuat , Hebreus fugit vigor, 7o, corrupta funt labia, Chaldeus mutatus eft {plens - dor vultus, 8. Fleserunt, non lachrymis, fed pompa fune- ris. Hieron. epift. 25. 10, Surrexit sid eft , natus eft , feu inter homi- nesextitit. Facie ad faciem, i, familiarifime. 11. Qua per, Hebr. & 7o.ad que. SS EERE Sis yy ess ie OS View Scilicet, de Iofue geftis. Auctor libri incertws, quibufdam lofue , alits Samuel , vel Efdras. GaAPVT L | Ani of Eferto ,ideg, quod eft ad mesi- vc) diern. Libano. eft 4 Septentrione. E£2- phrate , partimetta Septentrione, De pattim ab Oriénte. Hetheorum, pet hos reliqui populi intelliguntur. 7- Que ages , pto, que agere debeas, quafi dicat, prudenter difpones actiones tuas, Chal- dzus vt profpereris in omni locoad quem iueris, 8. Diriges 51, profperabis. 3 11. Tertinm , quai dicat , poft paucos dies. Aug. -in To{ue quaft. 2. Fuit, inquit, hac difpofitio quzdam humana, poftea Dei prouidentia mutata. videtur potius effe anticipatio.Nam id dictum poft miffos exploratores. : 13. Omnem terram,Heb.Chal.& 70. terra hanc. 14.e4nte,{c. precedentes eos, 15. Contra, pro ,ad. . Dixitque ,pto , dixerat vero. 12. Parate, &c. imperfecta fentrentia cap. feq. perficienda. 13. Domini Dei , Hebr. & Chald. Domini do- minatoris. 15. Tempore meffis, Hebr.omnibus diebus mef- fis. Chald. omnibus diebus etatis , 70. vt in die~ bus meflis. : 16. V{(que ad locum, Hebr. que eft ex latere, Chald.qua iuxta.Not quod nofter indicat fic fuif- fe altas, vtex vrbe Adam confpici poflent, 70. vero vfquead Adam recefliffe , Chald. aucem di- latatas fuiffe vique ad Adam vrbem. — Quod nunc vocatur mortuum , Hebr. Chald. & zo. mare falis. 17. Accinéti, q.d.parati,feu expediti. GAT Vo. 2 a, ey Ixit , pro, dixerat vero. Not. quod hac v{- BJ que ad vocauitque per parenthefim legen- | da. Vocanitque, pro,tunc vocanit. 6. Signum , {c. rei fae hoc loco. Cras yi. fu turotempore , fieink, = ; 9. Inmedio ,i. intra, fic infr. 10. Afofes ,{c. ve populum inftrueret. 13. Quadragiata, {c. ex iis, qui proxime didti funt. 19. eM enfis ,{c. Nifan, qui refpondet noftro Martio , quamquam interdum ettam Aprili. Con- tra, pto,ad. Coe Ee of 2. LL. , Chald.acutos. Secundo, {c.poft fa- cam in Agypto Ang. q.6. in lof.aic,fecun- do refpectu populi,in quo multi non circumcif. 5. Colle praputiorur , fic didtuselt locus poftea ob hac circumcifionem. 51 9. Opprobrium > {cilicet, preputium 5 vel op- probrium , quod ara Deli eductos a figyptonon pofle introducere in terram promif- am. . Galgala sid eft Abftuli , &c. 11. Altero , id eft , poftridie Pafchz , {cilicer, poftquam obrealiffent primitias Domino. Polentas id eft, grana tofta. : Eiufdem anni, Hebreus Chaldxus & 70. €0- dem die. | 14- Loquitur , i. logui vult. _ Ty. Sauttus -, fcilicet , ob meam prefen- tiam. » ablatio, {cilicet , quia dium. . CAPR Vy 4.YyYccinas , {cil. ex cornibus arietis , vt ef BD Hebr. & Chald. j- Longwor , arque congfior. Hebr. & Chald.{o- lum eft, longior, {eu protradtior verum id,quando fi fubinde conciditur fonus , feu interrum- pitur. : Funditus , Hebr. fubtus fe, (cilicet, abforpty a terra. 6. Lubileorum , Hebr. & Chald. arietinas , {ci- icet ex cornibus ariecum fadkas , fic & infra, Quidam tame Corneas concedunt , arietinas fuille negant , nec id Hebream verbum figni- flare. ; 8. Clangerent ,id poftea factum. 9. Buccinw ,{cfacerdotum. 12. ‘De notte, Hebr. Chald, & 72. mane. 13. Perfonabat , {cilicet , via , vel campus quo- tidie. 17. Anathema , quali dicat, prorfus deleatur. | Domino ,id eft , ad honorem Domini, vel qua- fi dicat , confecretur Domiiio, Chald.ante Do- minum. 20. Vociferante , {cil. poftquam audita vox, precipiens , de qua fup. & fonitus buccinarum, ve ftatim dicitur. Corruerunt , (cil. abforpti in terram , fecundum Hebr. & Chald. 24. Ferro , pro ferreis. 25. Vinere,i.feruari. 26. Primogenito, {c. mortuo. Nouiffimo ,{cilicet mortuo , quafi dicat , mo- riantur’ ei filij omnés antequam abfoluat. Vide 3. Reg. 16. CAE Yt Vi I: Nathemate, id eft,quod deftruendum erat in Dei honorem , aut ei confecran- dum. 2. Hai. Hec erat Amorrheorum, alteta autem fuit Ammonitarum. oe 5. Sabarim , id eft , confractiones , (cilicet, quia ibi confractus exercitus, Chaldeus & 70. vique dum contererent; feu confringerent cos. >. Hen,Heb. Ah ah.Vtinam,&c.Chal.& 70. vti- ~ nam manfiflemus,& habitaflemus trans lordanem. gn Nomini tuo, q. d.confule fama tue. Dicent enim gentes , te non feruare promilla y nee fle potentem. : . a 11. Vafa, q.d.cum fupellectili fua. 12. €um,qui huius{celeris reus eft, Hebr. Chal. : & 70. anathema , fic & infr. f 13. Santtifica,id eft , prepara. Anathema,id eft; aliquid de anathemate , feu qui violati anathe- matis seus eft. Talem enim feriptura vocat E 2 anat hema ‘ §2 anathema , vt patet{upra & infra,atque hinc fum- ptum videtur quod in vfu eft Ecclefie , vt excom- ‘municatus anathema dicatur , quafi excifus,feu di- genus excindi. 16, Applicuit , id eft, accedere fecit ante arcam foederis. 19. Gloriam,{c. confitendo , vel q.d. ad gloriam Dei dic veritatem. 20. Domino ,i. contra Dominum, fic Pfal. 50. Tibi {oli peccaui. 21. Coccinenm , Hebr. & Chald, Babylonicum varium. Regulam, i. laminam,feu virgulam,Hebr. Chal. &7o. linguam. Contra medium ,i. in medio. 23. Dominum ,i.arcam Domini. 24. edchor, id eft, turbationis , {cilicet, de qua ftatim. 25. Coafumpta , {cilicet , poft lapidationem. Hieron, 1. contra Pelag. ait , cum eo combutta etiam pecora , & liberos, & quidem, Hebr. id indicant, {cilicet , ommia lapidata, & con- fumpta. CAP Va Vad f- Nte fecimus , Hebr. Chald.& 70. Ante,feu, prius , vbi poteft intelligi, fecimus , vel fecerunt. 12, Quinque , &c. {cilicet preter illos , de qui- bus {upra, erant, enimi duplices infidie , vel «x illis 30. smnllibus ifti foli erant pofiti in infi- diis. Bethel , poftea dicta Bethauen, , id eft, domus iniquitatis feu iaoli , ob vitulos ibi pofitos.a Ie» toboam. 13. Nouiffimt multitudinis , Hebr. & Chald. infidiz. Occidentalem , {cilicet, vbi erant illa quinque millia ,Jquz fe conlunxerant exercitui ne putaren- tur fupereffe alia infidia , vel reliquum exercitum vocat partem illam ex triginta millibus , que non erat in infidiis , {cil.25.millia, 18, Leva,{cilicet , vt fignum detur infidiis. Clypenm , fic & 70. at Hebr. & Chald. haftam & fic infra. 22. Contra fuos ,id eft, verfus {uos, feu obuiam fuis. 32. Deuteronominm , {cilicet decalogum , qui habetur in Deuterenomio. Hebr. duplicationem, feu , duplicatum, quafi dicat , exemplum. Vide Deut. 17. Digefferat,Hebr.{cripferar. | «34. Legit id eft , curauit legenda , per facer- dotes . ! [35- Intatlum > id eft non ledum, ve apparet ex Hebr. & Chald. & 70. eM orabuntur , {c.ad fidem conuerfi. Ce RO ie ae a Pe lordanem , {cilicet, relpe&u terre Moab. \ In maritimi , id non e& Hebr, Chald. nec apud 70, §-Pittaciss , id eft, frultis corij. In frufta com- msnuté , Hebr. pundati, {cilicet , mucidi feu cor- tofi, 70. comefti.fic infra. 6. Adeos, Hebr. Hiuzo, {c. erant Gabaonite Hiuai in forte Beniamin. 9. In nomine,i. ob famam. 14. De sibariss , {cilicet , comedentes in fignum foederis,. ig Notationes Os , id eft , fententiam. 16. Futuri effent ; Hebr. ‘Chadd. & 70. habi- tarent. 18. In nomine Domini Dei,Hebr. per Dominum Deum , fic & inft. 23. Sub maledittione , Hebr. Chald.& 70. male- didti, i. execrati. 26. Vt dixerat , Hebr. Chald.& 70. fic , id quod fequitur. CoP ¥ Ts X. 4. Vare , pro, quod, feu quia. O Tradidi , pro , tradam. 10.-A facie, i. coram, 12. Locutus , {cilicet,orando,ne Sol moueretur, &c. Sol,id qua diei hora dictum, incertum. Contra ,idet, ¢ regione, quafi dicat, expecta in Gabaon. ; 13. Libro iustorum. Quis hic liber fuerit,incer- tum. eM edio celi, pro celo ipfo. 14. Tam longa. luftin. in Tripho, ait fuifle 36. horarum , Chald.1. Cant. ait, ftetifle folem 36. horis , {cilicet , duraffe illum diem 36. horis, fic enim intelligo. Obed:ente yoct, Hebr.Chald.& 70. audiente,feu exaudiente vocem- 15. Reuer/ufque,poftea id factum vide finem c. 20. In Ifrael , pro ab Urael. 37. Cunéta , {c. Habitatores. y, 40. -Afedoth, i. decliuia. Ita quidem , at vide- tur nomen Regionis proprium,. 42. Impetu,i.bello,{c. continuato. CP QN DM. 2 f-NEneroth, i. maris Genefareth. 6. Vurnerandos , 70. vulneratos, Chald. oc- cifos. Subneruabss, {cilicet , nolebat eum equis vti in bello, fed Deo fidere. ideoque illis neruos in- cidere. 8. Aquas Maferephot , Chald.falinas aquarum. Alijcombuftiones aquarum fic infra. 13. Vnam ,{c. ex fitis in collibus. 15. Uerbum pro re, more Hebr. 16. Occidentalem plagam fic etiam 70. Alij, lo- ca campeftria. //rael, 1. earam Tribuum,que poft- ea dictz I{rael , in diuifione Regni. 19. Cinitas, {c, exiis, quas oppugnauit , vel in Regionibus quarum meminit Auguft.in Iof.q.1 7. Se non traderet,Aebr.& Chald.pacem faceret, 70. quam non traderet, {c.Deus. 20. eMererentur , Hebr. Chald. & 70, obti- nerent. 21. Enacim, ideft, Gigantes. Afontanss,{cili- cet locis. Coan PW ie Adel, I. Raas,{cilicetrefpectu caftrorum Iofue.Om- nem Orientalem , &c.locohorum omnium folum eft , Hebraice omnem planitiem Orien- talem. 2. Media partes ,{cil. Dominus erat. 3. Ceneroth , i. Genefareth. 4. Terminus,{c.fuit fabditione Ifrael. 4 /taroth. Hic dicitur lob habiraffe. wos 22. Carmeli ,i,quz iuxta Carmelum. 23. Gentium , Hebr. Goim. Forte eft nomen proprium. Galgal ,i, in Gagal,vel iuxta Galgal. } CAPVT In Tofue. CAP VT: RET I TL aie » Hebr. Chald. & 70. mulca valde Qua necdum forte dinifa eft , Hebr. Chal. & 70. pofflidenda. 2. Galilea , Hebr. Chald. & 70. terminus, {c. confinia , feu limites, quafi dicat , Regio, feu Prouincia. 3. Turbido ,{c. riuulo , qui influit in mare Pe- lufiacum ad Rhinocoluram. drriggt , Hebr. eft contra , feu, é regione , quidam tamen Nilum in- telligunt. At eft Niliriuus fecundum Hieronym. Amos 6. Contra, i. ad. : 5- Etufque confinta, Hebr. Chald. & 70. & ter- ra Gibli, feu Gibleoram. Emath. Antiochiam quidam putant. 8. Domini, pro mei. 12. Rapkaim ,i. Gigantum. : 14. Iii, {c.Mofi feu tribu Leui,fic inft. 15. Inxta cognationes , q. d. fingulis pro rata parte. 25. Filiorum Ammon , {c, olim, fed captam a Rege Sehon. | 27. Reliquam , pro, & reliquam. Cenereth , i. Genefareth Lacus eft longitudine ( fecundum Io- feph lib. 3. bel.lud. cap. 18.) centum ftadiorum, latitudine vero 40. : 31. Fills 51. nepotibus. CAPAGI SO REY: 2.9 N manu Moyfi, i. per Molen. 6.8 Cenezaus , id eft, tliusCenez. Vide infra cap. 15. 10. Quadraginta &. quinque. Hinc quidam col- ligunt 7. annis diuifam terram alofue , quod Ca- Ieb quadragefimo miflus fit cum exploratoribus, deinde annis 38. vagati fint im deferto, fecundo enim anno ab egreflu ex Aigypto miffus eft. 12. Enacim, i, Gigantes. 13. Benedixit , id eft , laudauit, vel bene eft precatus. Hebron, (cil. agrum, & fubicéta ei caftella. Nam Hebron fuit Levitarum. Vide-infra c. 21. 15. Adam maximus , &c. quali dicat , ille Ar- be fuit maximus, id eft,clariflimus inter Gigantes, ibique fepultus, vnde vrbi nomen , quamquam nec Hebr.nec Chald. nec apud 7o. {unt illa verba ( ibi fitus eft ) Chald. homo magnus in fortibus, ipfe {cil. Arbe, Hebr. Homo magnus inter Gi- gantes ipfe , 7o. Metropolis ciuitatum Enacim, ipfa. C AP TF RN. Cin ,per x tf. 7 , 2..J Summitate yi. extremitate. Lingua, i. Pro, montorio , vel longiori excurfu maris inftar lin- guz , vel littore, Chald. littore. 3. Egreditur , i.excurrit. Scorpionts ,{cilicet ,{corpioni fimilem. Sina, ideht , vrbem Sin, vnde nomen de- ferto. | 4. Torrentem , {cilicet, Rhinocoluram. Vide Genel. 15... 5. V {que ad extrema, i. inextremis. Lingua, Chald. littore marw ,{c. falfi. 6. Beth Hagla. Hec Genel. 50. dicitur Area Atad , diftat ab Jericho 3. milliaribus , fita inter ipfam, & mare falfum , feu morruum. 7. Rogel , i, fullenis, 8. lerufalem , eft in Tribu Beniamin. ; ual Enac ,id eft, Gigantiim , quafi dicat , ce- let sagen inter cea Chald.illorum fortium orte. £7ac nomen filij , ynde pot ] '§ di~ a Matai ee e poftea Gigantes di : 4. Deleuir , {cilicet , poft mortem lotte, Vide ud. 1. . x ° e . ‘ , 1S+ Ciuitas litterarum, q:d. Academia. Forte ibi {tudia Litterarum. | 17. Cenex. Apparet patrem Caleb fuifle ho- mine ,vel Auiidnomen, & filius pro nepote pofitum. Frater , Alij, fratris. 28. Pergerent,(cilicet:, deducebatut in domum fponfi, ed grum , {cilicet, fertilem. : Vt jedebat in. Chald. demittens fe ex. forte , vt e ad patris pedes {upplex ia@aret, 70. tamen, vt nofter. : _ 19, Benediitionem ,id eft, munus. Irriguam, Hebr. fontes » feu , volutiones , 70. fontem, Chald, irrigationes, _ Superius , & wferins ,q. Ad. ex parte agri fupes Tor! , & inferiori, 62. Salws, {c. erat iuxta mare falfum. 63. Iebufeum, pro Iebufzos, ita didtos alebus Philiftzo. CAR VT RVI I Seine » {cilicet , qua parte, id eft , rigatur aquis. Luzam , Chald.& 7o. in Luzam, (cil. valde eft prope , vtvnum interdum reputen- tur, vel eft appofitio Pro, fcil. Luzan. Vide inf. cap. 28. . 3. Magno ,additum id ab Interprete , expli- cationis-caufa. 8. Salfiffimum,& id fimiliter additum. Quidam mare Mediterraneum intelligunt. CAPVT XVII. *M Achir primogenito , pro, pofteris Machir primogeniti. Galaad , id eft , Galaadi- tarum. . 2. Reliquis , quafi dicat .dimidie tribui. 4. Fratrum ,i.cognatorum. 5. Funiculs ,i. portiones. 9. Valles, pro ,ad vallem , feu torrentem ,7o. vallem,Chald. ad fluuium. 10. Mare, {c. magnum, 11. Bethfan. Hac poftea dita Scythopolis, quod 4 Scythis habitata eft prope mare Galilee. Et tertia pars urbis Nophet. Hebr. & Chald.tres regiones , feu climata ; {cilicet, ipfius Dor, 70. & certia pars Nophet , & vici eius. 13. Tributarios , {c. contra preceptum Domini, fed iam Dux illorum non erat lofue pra fenectu- te. Auguft.q. 20. in Iof. 16, Non poterimus , &c. Chald.é& 70. Non fuf- ficit nobis Mons , planitiem autem impediune curtus ferrei, &c. Ferreis, id eft, falcatis, f{cilicet , falcibus in- firudtis. ‘ CAPVT XVIIL 1. (0 Ilo, eft ad Septentrionem Bethel. Quidam be HOE effe Galgala. Teftimony ,{c. vbi Dei teftimonia, i. precepta. 7. Sacerdotium Domini ,i. que dantur pro mix nifterio quo feruiunt Domino. 13. Aderidiem , {cil. relLpedu'Luze , que ad 3 Septentrionem > 4 ne Fi ~~ Septentrionem refpectu Beniaminice fortis. €. ‘ft Bethel,fup.c.16.diftinguuntur. 14. Mare,fcfalfum, feu,mortuum. Aphricum,i. pattem mefidionalem. 15. Ex parte,i.extremitate, vt eft Hebr. Chald. vertit a finibus. 19. Linguam,C hal. littus,70.collem,{c.promon- torium. Vide fup.c.1, efb Aquilone,q.d.linguam re{picientem Aquis lonem. Auftralem plagam,{c.\ordanis,ad eam enim par-’ teminfluit in mare. 20.2 ui,(c.lordanis. 22. Bethel,alcera que & Luza,de qua fup.ef in Tribu Ephraim. Vide [ud.1. : 28. Jerufalem , dicitur pars quedam eius efle in Tribu Iuda, Cariath. Dehac dicitur fuifle Zacharias Pro- pheta occifus inter templum , & altare de quo Matth.23. CAPYT 201 x Mii” erat, {c.quam yt eum funiculum f{o- ¥ lus Iudas poflidere deberet. 12. Fives ,idimites, 1 3.Gethepher,ciuitas lone prophet z. 15.Bethleem, Altera eft intribu Iuda. 22. Thabor,nontongé efta Nazareth. 35» Cenereth ; ab hac didtum mare Genefa- reth. : 47. Et ipfo fine concluditur,Heb.& Chal.& exiit terminus filiorum' Dan ab eis, q. d. defuit eis pof- feffio,feu habitatio. 47.Lefen: Hec poftea Cefarea Philippi dicta, . fita ad radices Libani. 49.Sui,i.ipforum,q.d.inter ipfos. 5 1.Sacerdos {cfummus, Partitique fant, Hebr.& Chald. finem fecerunt diuidendi. ACP Vo x, ti) Anum Mofis,7o.Mofen. 3. dnimam,i.hominem, feu aliquem vi- uentem. Nr{cius,iper errorem,& fic inf. 5+ Ante biduum,triduumne, Hebr.ab heri,& nu- diuftertius,i.antea. | a 7-Decreneruntque,Chal. conftitueruntque Heb. & fanctificauerunt,i.pa rauerunt,feu dedicauerunt, 70.& diftinxerunt , quo verbo vti folent procon- ftituere fic illud,& diftinxit in labiis fuis, & illud, que diftinxerunt labia mea. 2 CAPVT XX1 i. Cc Snatienum,i.familiarum. Per fiegulas,i.in X_fingulis. 5. Reliquis , {cilicet, qui nonerant de familia Aaron. 11.Patris Enac.Vide fup.c.15. i 8. Anatoth,patria leremiz, 3.milliaribtis ab Ie« rufalem. 25-Geth Remmon , duplex erat,fic multz ciuita- tes eodem nominein Terra {ancta. 26. Inferioris gradus ,{c. non erant {acerdotes. Heb.Chal.& 7o.reliquis,fic & inf. 4.3. Omnem , at non fecundum omnem partem, vel dedit poftea.Auguft.q.21,in lofait,datam om- nem partim in pofleflionem, partim in exercitatio- nem,{c. belli. x A Notationes 44. Nullufque , pro,fere nullus, vel nullus duce lofue fecundum Aug.q.22. 45.Rebus,i.reipfa. CAG VY Keer tT 6.) Exedixit,i.bene eft precatus. B 8. Jn multa {ubftantia,atque diuitiis, Hebr. Chal.& 70.cum multis opibus,& iumentis,feu pe- coribus multis. 10.7umulos,i.fines , feu oras, {cil.vbifolent effe tumuli congefte arenz. Hebr. limites , feu confi- nia. In terram,pro,in terra.Apparet ex parte Tericho factum altare. Infinite , Hebr. Chald. & 70, ma- xiImz, = 11.Contra filios ,Chald.ad latus filiorum, Hebr. in tranfitu filiorum, {cil. ybi lordanem tranfierant venientes ex Aigypto. 16,Sacrilegum, additum id ab interprete. 17.1n Beelphegor ,i. colendoldolum Moabita- rum. 18. Hodie,i.nunc,feu hoc tempore.Cras,i.in po- fterum, 20.Vnus homo,g.d.folus peccauerat: Atque vtinam,&c.Heb.Chal.& 70 & non periit folus, 8c. 22. Fortifimus Deus Dominus,Heb. bis ponitur id,& in Complut.70. Deus, Deus Dominus,idque bis,Chal.Deus Deorum Dominus. 24. Trattatu , Hebr. folicitudine , feu ti- more. 27.Non eff vobis pars, &c. q.d.nihil yvobis cum Domino,{c.non eft Deus vefter. 31.Liberaftis,&c. q.d.feciltis ne peccarent ful- cepto contra vos bello. 3 3. Laudauerunt,Heb.benedixerunt. 3 4.Vocaneruntque,&c. Not.quod nomen impo- ficum,fuit teftimonium,ratio vero fuit,qua hic ad. ditur,{c.teftimonium noftrum,é&c. CoA PVT XX IIE 2. ces, Heb.Chal. & 70.iudices vt etiam cap. |e ae eV agiftros,Heb.prafectos,C hal.exactores 70; Sctibas,i.Doctores,fic etiam inf. c.feq. Progreffiom rispto,prouectioris. 4. Diuifit,Heb.& Chal.diuifi. 7. Future funt,pro,adhuc funt. Vide infHebr, Chal.& 7o.reli@z funt. { 13. 12 foueam,&c.pro,velut infoueam, &c. 14, Terre , pro ,hominum, quibus, {cil.taturum mori, Toto animo,i.omnino,feu certiffime. . GA POD MS Mey 1.¢0\Jchem,quo, {cil.fuerat, iam Arca ad tempus a BBE Hoe eo hec-poftea Neapolis , diftata Samaria 3.milliaribus. Ab lericho vero 23.1” con- {pettu Dei,i.ante Arcam, 2.Fluuinm{c-Euphratem, 3.Mefopotamia finibus,Hebr.Chald.& 7o.trans fluuium,fc.Euphratem. 11. 2ugnayeruntqne , {cil.poft calum Murorum. Aug. q.26.in lof ait:Pugnare, fuifle claudere por- tas contra hoftem. : Amorrhaus,pro,itemque Amorrheus. Quidam tamen putant, ex omnibus his populis fuiffe ali- quosin Iericho,cum oppugnaretur. 12.Crabrones,{c.mufcas venenatas. Auguft.q.27. ait: In Lib. Iudicum. aig:Multa facta,qu non {unt f{cripta,vel effe locu= “tionem metaphoricam. © 14.Perfetto conde atque verifimo. Hebr.in per- fetione,& veritate. Chal.in fimplicitate,& veri- tate.7o.in rectitudine,& iuftitia. In Me(opotamia,Heb.Chal.& 7o.trans fluuium, fic & inf. 1 9.Non poreritis,{cil.amul cum idolis. e#mula- tor,i.zelotes,{c.qui non patitur focium in amore, | & cultu (ui. . 20. Conuertet fe,{c.a benefaciendo vobis, vel q. d.rurfum, id enim fignificat phrafis Hebr. ve alibi notauimus. 2 3.Deo,i.1dola capta in bello. 55 26.Scripfit,{c.addens. Volumine,{c.quod erat in atca.Sanftuario,i.loco, qtto erat atca. 27. eS udierit » Aug.q.30. Non lapis audit, fed Chriitus fignificatur. Negare,{c.initum foedus. 29. Et poft hac,&c. Hecad finem v{que capitis creduntur ab Efdra addica. 32. Ovibus. Quidam putant fuifle in nummis ouis imaginem impreffam Heb.Chald.&7o.agnis. Vide Gen. 33. 2 23. Gabaath Pbinees , totum eft nomen vr- is. Fily,genitiuus eft. eatasteathathedaatactactactanteatatedtedh state alka thaateateatcahecbedatataats dt Vo) DES: Id eft, de ludicum geftis. Auttor Samuel fecundum Hebraos. CAPV F 1. = EGa | 3.Sortem meam,i.pattem,que mi- = el hi forte obtigit,{c. ab hoftibus re- nus Bezech. 6. Summitatibus,fic etiam 60.Alij pollicibus. 7-Reges,regulos intellige. 8. Oppugnantes,id fadtum narratur Iofi15. Forte per anticipationem. as 12..Dixitque,&c.id facdum poft mortem Tofue, etfifupra per prolepfim narratur. Aug. quaft. 3.in Tud. 13. Frater Caleb minor. Alij,fratris Caleb mino- ris:fic etiam inf. cap. 3. vbi 70. aperte dicunt Ce- nez fuifle fratrem Caleb, nonipfum Othonie- lem. 14.Sedens in afino:Sic etiam 70. At Heb.& Chal. delapfa, feu fe demittens ex afino,{c.vt fe ad patris pedes {upplex abiiceret. Vide Iof.1 5. 1 5. Benedictionem,iamunus,feu donum. 16. Fily,i.nepotis.Cinaz,i.lethro. Cognats,Heb.Chal.& 7o0.foceri. ‘Palmarnm,{c.lericho,vbi habitauerant. 19.Vallis,pro,vallium,i.campeftrium. 20,Filios Enac,i.Gigantes. Vide lof.1 5. 21. Iebufenm , pertinebat ad Tribum Luda’, 8 Beniamin.Aug.q.7. Delenerunt,{cil. Arx manifit v{- que ad Dauid. 22. Bethel , altera eftintribu Beniamin. Vide Tof.i8, 23. Obfiderent,fic etiam 70.At Hebr. & Chald. explorarent. 28. Confortatus eff,i.preualuit. 35. dabitanitque,{c-Amortheus. Agerauata eft,i.preualuit. Tributarius{c.Amorrheus. '30. Petra,vtbs eft Arabie , Heb. Chal.& 70.8 Petra, dum. CAPT TE 1, A Neelus , i. nuncius , forte Propheta aliquis aut {piritus Angelicus. 3 Eduxi , \oquitur in perlona Domini quem re- prefentat. 3. Inruinam, id eft, ruine occaffe, 70.{canda» 6. Dimifit, pro, dimiferat Sef remle ante Not.fcripturam non feruare ordinem.Nam c.1.di- xerat lof{ue mortuum. 10.lVon nouerunt,ignorare dicuntur Dominum, qui ei non obediunt. 11.Baalim,i.idolis. 13.24 ftaroth,i. fimulacta efligie ouium, fecun- dum quofdam. 14. Vendiderunt,Heb.& 70.vendidit, Chal.tra- didit,{c. more vendentium dedit. 22.Experiar,Heb. Chald.& 4o.tentem,i.faciam periculum,fic c.feq. 23. Dimifit ergo , &c.q..d. Dominus qui futura prouidebat , noluit ftatim delere illas natio- nes, &c. GAR wer TTT I. Rudiret in ews Hebr.Chald.& 70.tentaret per eas. Bella,{c.{uperiora. 2. Eorum,Heb.Chal.& 70.1frael, Satrapas,i.perfectos feu principes. Vox eft Per- fica. ; 7, Aftaroth,Heb. A feroth,i.lucis,7o.lucis. 8. Tradidit,Heb.vendidit.Vide tup.c.2- 13. Palmarumf{c.lericho; ne 15.Fily Iemini,i.de tribu Beniamin, Chald.Filij tribus Beniamin. Veraque manu,fic etiam7o. At Heb.8& Chal.di- cunt,illum vfum fola finiftra. 16.Palma manus,70.palmi.-Hebr.& Chald.cubi- ti,{c.tantus erat gladius.Namde capulo nulla men- tio, Chald.Heb.aut in 70. 19, Galgalis, ,{c.vbifocios dimiferat. Idola, Chal.& 70.{culptilia. Alij,lapicidinz.Sé E44 lentenn, levtinm,q.i.cex iuffit ipfum tacere , donec recede - rent qui aderant. : 20.¢4 /tino,{c.caufa reftigerationis.” 22.Per jecrera vature,idnon ef Heb. Chald.aut in 70. 28. Tranfire,{c.erant tunc Moabitz in Iericho, vbi etiam videtur occifus Eglon, 29. Robuftos Heb.pingues, Chald.terribiles,7o. bellatores. 3 1.Vomere,Heb.& Chal.ftimulo boum. C. AvP. Wi TY: 2. Egnauir,videtur recuperafle regnummaio- oe amiflum tempore Iofue. 4. Prophetis , i. dokainlege , velquz habebat {piritum interdum prophetandi. Lapidoth, Hune quidam putant Barac. 5. Vocabatur,{c.poftea vocataeft Palma Debora, Heb.Habitabat {ub palma Debore : I” omue tu- dicium,i,ad dirimendas lites. 7.Ego,verba {unt Domini. Ci/on,oritur ex Tha- bor. 11.Cinéo. Dicebantur hi Cinzia Cinzo focero Mofis,vide fup c.1. Filiis,imepotibus. Hobab,{c.lethro,qui fic etiam vocabatur. Cognati,Heb.& Chal.foceri. 15.Perterruitque , Fiebr.& contriuit , Chald.& fregit. ; 21. Clauum tabernaculi, qualidicat , ynum ex clauis {eu paxillis,quibus tabernaculum figeba- tur. Qui foporem morti facians defecit.eb.qui fopo- re erat opprefius & laflus, 70, & ipfe cecidit palpi- tans inter pedes elus,& expirauit. 24. Opprimebant force pro,opprefferant. Cok PV aM, 4. FY [fillanerunt,{c.pre timore {udantes,q.d.to- tus orbis tremebat. §-Fluxerunt, repetitio , videtur autem per mon- tes,& cexlos Principes intelligere. 6.ahel de qua (up.c.g.& inf Quicnerunt,&c.q.d.qui iter faciebat, non aude- bat pr@ timore ire via Regia. 7. Ceffaneruat , Chald. defolate {unt , 70.defe- cerunt. 3 Fortes ; Hebr. Pagi, Chald.yrbes , 7o.habitan- tes. 8. Noua bella, &c.q.d.inulitata & mirabilia,Heb. cum elegit ( {c.Ifrae! ) deos nouos, tuncbellum in portis,{c.habait. St apparnerunt, quafi dicat,snemo audebat arma fumere. 10. Nitentes,Heb.candidas. Supra in indicio, Chal.fuper iudicium,7o.in iu- dicio, q.d. qui preftisiudiciis, vel qui equitatis commode. Ambulatis,i.iter facitis, 11. 4d portas,q.d.ad egrediendum ex vrbibus intrepide. Jz fortibus,i,in exercitu fortium Hraeli- tarum. 14.lzae4 malech,i.Amalechitas. Ex Bexiamin, {c.fuit etiam vioria. 15. Raben,{cil. dum vult ipfe etiam opem ferre, orta eft difcordia, 16.Terminos {c.inde hoftium,hinc Uraelitarum. Alijscaulas. \ Stbilos,g.d.ve inter pecora maneas , nec adiuues fratres tuos in bello. ‘Notationes 20,Stelle,pto,celefte auxilium, feu Angeli. 21.Cadumim,quafi dicat,antiquiffimus. Quidam tamen putant nomen effe proprium alterius tor- rentis, 23..Angelus,{c.loquens per me. 25. Principum , quali dicat , pulchta. Batorum, pro lac. 31.Pereant f{c.vt Sifara.Splender , {c.& {ubinde fit lucidior. CAP Voto. VoL 4. Pudeos,Heb.& 7o.contra eos. “LO Sicut erant in berbis,Aebr. & Chald.fru- _Ctus terre. Ad vitam pertinens.q.d. vidum. 8. Propheram, ideft, Phineam filium Eleazari {e- cundum Hebreos. 11. Torcalari,i.loco vbi erat tocular. 14. Dominus,i.Angelus Domini. Scito , q. d.ne - dubita,vel cunc{eies ste 4 Deomitti. Hebr. fenfus eft,ego te mitto. 15. Familia mea , Hebr. millenarium meum, feu chilias mea:fic fc. vocant familiam ob multitudi- nem. [Id quod Not.. ad illud Mich. 5. In millibus Iuda. 16.Quafi vnum,i.ac fi vnus effet folus , vel om- nes ad vnum. 17. Sis,{c.Dei Ang-lus.vel Propheta. 18.7 6i,Hebr. hald.& 7o.coram te Aug.notat, non dixifle tibi. Vide q. 36.inlud. vbi ctiam notat obtuliffe facrificium extra Tabernaculum de con- filio Angeli, quem Prophetam putabat. A.vide {up. 1 9. Medio, Heb.Epha. €t obrulit ei, Hcb.Chal.ad eum,& obtulit. 21.Exnanuit,Heb.abiit feu difceffir. 22. Heu mi,q.d.actum eft de me. Hebr.ah,ah quod alias vertit,a aa. | 23. Dominus ,id eft,Angelus Domini,{c.difce- dens. 24. Pax , {c.eft,q.d.eft auctor pacis, feu falutis. Alij vertunt.Dominu: pacis, Cumque adhuc,dcc. Heb.& Chal. adhuc eft illud altare in Ephra,&c. . 25. Taurum patris, {cilicet , erat paratus ad {a- crificium idolorum. Iubet ergo Deus ex eo loco tolli. : 31 Qui aduer/arins,&c.verba {unt illoram.Heb, & Chal.qui litigauerit pro eo,{c.Baal.q.d.eius cau- fa,feu contra eum , vel in eius defenfionem ve fint vetba Ioas. : 32. Jerobaal,\.impugnans Baal, feu litigans cum Baal.Not.quod in hoe verfu nulla eft mentio Ge- deonis,aut Ioas,Heb.Chal.autin 7o. 34. AlieZer,{c.cognatos fuos. 38.De nodle,Heb.& 7o.mane,fen diluculo. Concham,Chal.\agenam. Alij,phialam. Ce eV ides MAL i E notte Heb.& 70.mane.Excelfi, Heb. Ma- reh,videtur effe nomen proprium. 5. Lingua,Hcb.C hal. & in 70, folum eft,‘lingua, fed manus etiam intclligicur,ve patet ex fequent.8¢ quidem Aug. legit apud 70.etiam,manu. 9.2 octe,fe.fequente ilium diem, 10.Pzer,i.famulus. 11.Vigilia,Heb.& Chal.vltimi. 1 3.2 abernaculum,{c.ducis. 15. Adoranit,{c.Deum gratias agens. 16. Lampades,{c.ardentes.tedas, 18.Domino,7 Gedeoni,{c.vi&toria. Alij, Domini, & In Lib. Iudicum. & Gedeonis,{c.gladius eft,vt inf.Chald.vtrobique gladius Domini,& victoria Gedeonis. 19. Trecenti,sHebr.Chald.& 7o.centum. Noéis medie,Heb.Chal.& 70.mediis. 20.Gladius,{c.vincet. 23.Crepidinem, i. limitem, Chald.latus.Concla- mantes,Heb.acciti,feu congtregati,Chal.congrega- ti,fic inf.in verbo Clamamrque , {cil.congregatuf- .que 25.Viros,Heb.Chal.& 70.Principes. CARN 7) MG 1. Acere voluiftisHeb.C hal.& 70.fecifti. } 2. Quid enim,&c,Heb.Chald.& 70. quid fe- ci nunc,ficut vos. ef bieXer,q.d.familiz mex. Chal. Meliores de- biles Ephraim quam fortes Abiezer. 11.€ orum qut,&c.Chal. Atabum. 1 3. Solis ortum,{cilicet, vna nocte bellum totum | confecerat. Alij vertunt, occafum Chal. Solisin- troitum. 16.Contrinit,{c.nudos, I 8. nus,pro,vnufquifque. 19. Fily matrvis,ifratres ex parte matris. 21. Ornamenta,Heb.8 Chal.lunulas,{c.erant fi- cura lune. 26. Monilibus,Chal.coronis. 27. Fecirque, {c. in fine vite, forte autem a parte totum intelligendum,}. omnia ad Deicultum per- tinentia,Aug.q.42.in ud. Fornicatus,{c.per idololatriam. Jz ruinam, {c.oc- cafio idololatrie. : eA Pp VT ee. rw Ratres matris, id eft, cognatos ¢x parte ma- i tris. 4.Pondo,i.ficlos , Hebr. Chald. & 70.argenteos? {c.ficlos. Baalberith.Not.quod Chananzi omnes deos vo- cabant.Baal,i.Dominum:diftinguebant aurem ad- ditione, v. g. Berith Zebub, Peor, &c. Inopes,Heb. Chald.& 7o.vacttos,q.d.vanos,feu otiofos. 7. Septnaginta, {cil. fere,non enim fe, nec Ioa- tham. 6. Mello , propinqua erat Sichem. Quidam di- cuns non fuifle vrbem,& quidem Hebr. Chald.& 7o.folum dicuntdomum Mello,ifamiliam,Mello, fic & inf. | >. Ita vt pro, ita, q.d. fic Dominus vos exau- diat. 9. Dy,{c.in Templis. : Inter,Heb.fuper,Chal. &.70. vt imperem arbo- ribus. _13.Deam,{c.in libaminibus. 14.Rhamaum,genus eft rubi, diciturque habere vim producendi ignem,vnde inf. egrediatur ignis, &c.fignificatur yerd hic Abimelech,vt in {uperio- ribus eius fratres. : 15. VeresHebr.Chald.& 79.in veritate,q.d.bona fide. Reqniefcite, eb. & 7o.conkdite ; Chald.habi- tace. 16.Rette & ab(que peccato,Aebr.Chald.& 70.10 veritate,& perfectione. 23.eU ifitque Dens , &c. vel permittendo , vel poteftatem dando ad pacem perturbandam , Aug. q-45- : : : 24.Adinuerant,{c.in cede,vel regno. ; 27.Vajftantes.Heb.Chal.& 70. vindemiantes,{c- quod antea facere non audebant. Calcantes,{c.in torculari ,feu lacu, vt vinum ex- ptimerent. 31.Oppugnat,pro,occupat. : 3 3.Oriente Sole,i.cius fulgore diluculo appateri= te,fic in Euangelio,orto Sole,i.ad ortum veniente, & fulgoremfuum iactante, Auguft.queft. 46. Heb: Chald. & 70. circa ortum Solis , feu , oriente Sole. 37. Vmbilico , i.editiore loco,vel medio. Que refpicit quercumsHebr. & Chald. quercus Mehonanim,7o.quercus afpicientium. Aljj,quer- ceti Augurum,feu ariolorum. | 41.Socios, Heb.Chal.& 7 0.fratres. 42.12 campum,{c.ad {ua negotia. 45. Sal , {cil.ne illic aliquid nafceretuy, fed effet fterile folum. 3 46. Berith,id nomen phani, feu idoli, a foes dere. | s1. Excelfa,Heb.Chal. & 70.fortis. 5 4. Percute,Heb.Chal.& 7o.interfice, 57-Maledittio,i.imprecatio. CoA PVD he 1. Ty 4etrni, Abimelech, Hebr.filij Dodo, quod vi- ~ detur efle nomen proprium,nullaq. fit men- tio Abimelech. Montis,Heb.Chal.& 70-in monte. 4. Sedentes, i. folitos equitare. Pullos, {c.mulos, feu mulas. ; 8, Amorrhei{c.olim. 1 1.Locutus,{c.per Angelum,vel Prophetam ali- quem. | 12.Chanaan, fic etiam 70.At Heb.& Chald.Ma- hon,{c.-Mahonitz. 16. Doluir,i.compaflus eft. 17. Conclamantes,Heb.& Chal,congregati. CAPRPV TY Re 2: Ltera, Chald. alterius tribus, 70. mere- trice. . a 3.Inopes & latrecinantes. Heb.& Chal. vacui,i. otiofi,70.inopes. - a 11. Locutus eff, quafi dicat , repetiuit illud pa- ctum. ‘ Coram Domino ,i. coram arca Domini , vel q.d. velut prafente Domino,qui vbique eft. : 12. Quid mile tibi ? q.d.quid tibi eft negotij mecum. 20.[nfinita multitudine,Heb, Chald.& 70.omni populo fuo. 2 Fortiter refiftebat , Hebr. Chald.& 70-pugna uit» cum If{rael. - 24.Pofedit,Heb.8& Chal. poffidere fecit. 26. Habitanit,{c. \rael. Jordanem,fic etiam 70.At Heb. Chal. & Comes lut.Arnon. ~ ; . Trecentos,non ait {criptura,id,fed tantum refert quid lephte dixerit. 27. Huins diei, Heb. hodie. op 35. Decepifti,g.d. magno etrole mihi obuiam veniftii magnoque meo incommodo.Heb.deprefii- fti,feu,humiliafti. Decepta es,Heb. & Chal.turbafti me. Ff ae a perui{c.voucndo. on e +o Virginivaremg quod cogar innupta m orl. 3 9.Fecst €1,&c. Hiero.in 7.lere.non placuit Deo facrificium,fed animus offerentis. GAPVT 53 ie ts ba Male LE 3- V) Ofus in manibus,i.expolui peticulo. : 4.Fugitinns,q.d.vilis,celpectu Ephraim,ve folent qui fugiunt, vel quafi dicat , apoftata , qui nos olimdeferuit manens yltra lordanem. Jn 2me- dio{c.duarum tribuum. 6. Scibboleth {cilicet per w {c. Quod interpretatur ipica , id additum ab interprete. Alij,aquarum de- eurfum , feu alueum interpretantur , & quidem virumque fignificat. Stbboleth,tc.per d s. 8.e4 befan,Hic quibufdam eft Booz. CAP VT RIL. 5% J Oxacula,7o.ferrum. Non tanget, q.d.cauendum ei, ne finat tangere.Videinf ° 6.Vir Dei,i.Propheta, Quem cum interrogaffem,&c.Heb.& Chald.nec ego interrogaui , vnde effet , nec ipfe mihi fuum nomen indicauit.7o.interrogaui ynde effet, & ipfe nomen {uum non indicauit mihi. 1y. Faciamus,i. ofteramus edendum, vel matte- mus. é Tibi,Heb.Chal.& 70.coram te. 16. St me cogis, pro, etiamfi me cogas. Hebr.& Chal.fime detinebis,q.d.etiam fi hic expectem,id enim fuerat,rogatus , nam quod {up. vt acquiefcas precibus meis, Heb.derinebimus te, 70.fi me coe- geri Panes,i.cibos. 17.S¢ fermo,Heb.& 70.cum fermo. 19.Qui facit murabiliaic 70.at Heb. & Chald. & fecit mirabile quiddam,{c. Angelus,nempe quad fequitur. | 20. Flamma, {cil.ab Angelo excitata, vt quidam volunt, fed videtur potius excitata ab igne , quem facrificans parauerat. 24.Vocauit,{c.mater, 25.Cepitque , &c.q.d. coepit efle fortis Dei do- no. ‘Caftris Dan , ek nomen loci proprium. Vide inf.c.18. Cary Fo aay. I. Hamnata,ciuitas eft in monte Ephraim: Vi- i de fup. 4.Quarerets{c.Samfon. 6.Jrruit,Heb.pro{pere egit.Chal. manfit,7o0.di- | rexit,fic inf.& cleq, Patri @ matri, {cilicet , aquibusipfe diuer~ terat. 7.Locutus,{c.coram parentibus puelle. Que pla- cuerat,Heb.Chald.& 70.& placuit,{cil. mulier illa Samfoni. 8. In ore,fic etiam 70.At Hebr. & Chald.in Ca- dauere. 10. Filio fuo , Hebr.Chald.& 7o.ibi. Lunenes,{c. cum ducerent vxores. 12. Problema,i. enigma, feu ptopofitionem, vt inf, Sindones, forte indutia intelliguntur.. Tunicas, Heb.veftes mutatorias,i.pretiofas , feu nouas,qui- bus veteres commutantur. 15. Adeffersi-prope effet, 70, quidam factum id aiunt die quarto. : 17. Septem ,i. reliquis ex feptem, vel fadtum id per omnes feptem » fed (criptura non feruat er- dinem, ‘Notationes 18. Araffetis , q. d. nifi mee vxoris opera vi efletis. 20. Pronubis,id eft, fodalibus jllis conuiuij nu- ptialis, Gok Pe Voie IV, 4 Vie ces,,{c.titiones. 5-Comportate,{c.ex agris in aceruos, 8. lta vt fiupentes,{uram femoris imponerent , 79. in tibia circa femur, Chal. equites {uper pedites,q. d.pedites,& equites , Heb. coxam {uper fernur,feu crura,& femora. 16. Pullt afinarum,Heb.Chal.& 70.AGni, 17- Elewatio: Alij,proieétio, 19. Molarem dentemy,ia eft, illam maxille conca« uitatem,vbi dens molaris inclufus. Inuocantis,(c.Deum. ‘De maxilla,Heb.& Chal.qui eft in Lechi, q.d. adhuc eft eo loco. Coa? Vid ox V-I. 3. E T inde,Heb.Chal,& 79.8 media no@e. 4. Argenteos,{c.liclos 7.Neruicets funibus, {c. fais ex neruis boum. Ali) , viminibus humidis , vel virgis viridibus, Chal.funibus recentibus,70. humidis fanibus, feu iecuis. 17.Septem,i.illos multos , qui fimul conglobati, vel,q.d.multitudinem capillorum meoram, vel fe- ptem partes, in quas diuifi capilli more funium contorti,vel magnam parremcapillorum , feptem enim multa fignificant. Licio,i.ligno, quo telaa texente inuoluitur, vel fila tele intelligic. Plescuerts,i.implicaueris,feu ligaueris. 17.Ferrum,Heb.& Chal.& 70.nouacula. 19.Cepit abigere,&c.Hebr.& Chald.coepir affli- gere eum,& dilceflit ab ew fortitado, 70.ceepitque humiliari,& difceffit,&c. 26. Dimftrre,pro duc, 27-Et folaric,explicatio peecedentis , addita ab Interprere. , Cae NS xX Vit. 1. WO tempore,fc.mortuo Samfone, veltempore - Othonielis, quamquam hac duo verba ab interprete funtaddita. 2.Argenteos,{c.ficlos. Quos feparaneras tib:,Heb. & Chal.acceptos ti- bi, fc.furto. Iuraneras,{c.te dedicafleDomino , vt inf. Alij, maledixeras,(c.imprecata malum furi. Habeo ,quafi dicat ,egoaccepi. Domino, pro,a Domino, fc. fis. 3. Domino.Not.Dei nomen proprium, idolo tri- bui. Vide etiam Exo.32.1. Rege29.3.Keg.22.Gen, 34.{c.putabant illi; idola effe veros Deos.Sculptile, {c. Gmulacrum. Conflatile,i.fulile. 4.Reddidir{c.iterum. | 5. Terapbim,imagines erant (pecie humana. Hic vero quidam putantaccipi pro in{trumentis illiys {uperftitionis,nafter idola eft interpretatus. Impleuit manum,i.contecrauit,{cil.dando in ma« num quod offerret. , 6.Rex,i.cubernator,{e.iudex. oe Eins,{e,[uda,q.d.qui habitabat cum tribu,feu familia luda, vel qua Bethleem ad Juda familiam feu tribum pertinebat, LQ. Argentess In Lib. Hedin. 10..Argenteos,{c.ficlos. Duplicem,{c.xftiuam,& hybernam. 12. Impleustque,videtup. Puerum,i- adole(cens tem. CA PVT XV 11, 1. Ortem,{c.totam.Vide Lofue 19. S 2 Requieuerunt , {ic etiam 70. At Heb. & Chal. pernoarunr. 3-Lnam ob caufam, &c.Hebr.Chald.& 7o.quid tibi eft hic?f{c.negoti). 6. Refpicitnid eft,fauet,feu dirigit , Chald.(tabi- liuic. 7-Lais:Hec poftea dicta Paneas, a fonte Panea- de,& Cefarea Philippi, eft adradices Libani, vbi Ior,& Dan fontes iunéti lordanem faciunt. > 14. Noftis , Hebr. & Chald. nunquid * no- | {tis > 18. Idola,Heb.& 70. Teraphim,Chal.fimilitudi- nes,{c.imagines eraft,feu figure,fic & inf. 19. Digitum,Heb.Chal.& 7o.manum. 20.Acquieust fermonibus corum, Acbr.Chald.& 7o.letatus eft corde. Bi 22. Conclamances » Hebr. & Chald. congte- gati. | , 24.Omnia qua habeo,Hebr. Quid mihi vitra ?id eft,reliquum? 30. eH oy fi, Hebr.Manalle : fed Hebrzi legunt Moyli , eius enim Nepos erat. Chald. & 70. Ma- nafle. Captiustatis {c.capte arce tempore Heli. 31.In diebus illis,&¢.hic incipit cap.19. fecun- dum Hebreos. rok Cok PY Tx OX 1.¥-Fit, id quidam putant accidifle poft mortem Iofue , antequam iudicaret Othoniel. Ali, tempore Aiod. 2. Reliquit eum, Hebr. fornicata eft apud eum, Chal.contempfit eum,7o.irata eft ili. 5 De notte, Heb.mane, Chal. in aurora 7o.dilu- culo. : 8.Vt paululum,&c.Heb. conforta cor tuum,mo- tatique funt,donec dies declinaret,& comederunt ambo.Chal.& 7o.magis,vt nofter. 10.Contra,i.¢ regione. Onuftos,Chal.& 70.ftratos. 16. Fily [emini,i.de tribu Beniamin. 17.Sedentem,Heb.facientem iter,i. viatorem, vt vertunt Chal.& 70. . 18. Domum Dei,{cilicet, erat in Silo in monte Ephraim,70.domum meam,Chal.domum fanctua- rij Domini. 20.Pax tecum fit, Hebr.pax tibi,q.d. efto. bono animo. 22.Ab/que ingo,Chal.impij 7o.iniqui. . Abusamur eo , Hebr. Chald,& 70. cognofcamus eum. ) _ 43.Stultitia,Gc etiam 70. Alij,turpitudine,Chals ignominia. 24.Scelus hoc contra naturam, Heb.& Chal.rem hanc ignominiofam,7o.rem hane ftultam. 29. Duodecim, fc, duas partes mifit duabus dimi- diis Manaffe tribubus. Cery T xXx, i. Vafi vir vaus,i.omnesad vnum. QO 2. Anguli,i.capita,feu primates. Quadringenta , ita Hebr. Chald. & 70.& Com- plut. 5 -Occidere,{c.libidine prepoftera. 6.Veftre,Heb.Chal.& 70. Irael. 7. Quia nunquam,&c Heb. quia fecerunt {celus, & foeditatem in Ifrael. : 8. Vnius hominis. quali dicat , vnanimi con- fenfu. 9. In commune , Hebr. Chald. & 70. per for= tem. 15 .Vigentiquingue,fic etiam 7o.at Heb. & Chal. viginti fex, 16.Ita (iniftra,&c.fic etiam 70.at Heb.& Chald, — qui fola finiftra veebantur. 18. Domum Det , Hebr. Chald.& 70. Bethel, & hic,& infr. &c. feq. nulla de Silo facta mentio- ne. 24. Profternerent. Not. quod ifti ob fua peccata puniebantun prefertim Idololatriam , quam in tri- bu Dan permittebant. 27.1b,{c.in Silo. ; ie 3.Baalthamar , Chald. in planiciebus Ieri- cho. 34. Ab Occidentali, fic etiam 70. At Chald.ex planicie.Alij, ex gramineto,{c.herbofo loco. 39. Putanerunt , &c.redit ad id, quod fupra di- x€fat. é CAPV® 2A8 3. YN populo tuo , Hebreaus Chald. 8 7o- in Ifrael. 7.1n commune,Heb per Dominum, 70. Domino Chal.in verbo Domini. : 9.E ffent in Silo, Hebr.Chald.& 7o.numeraretur popul. ae ae 10. Decem , Heb.Chal.& 70.duodecim. 13.Preceperunt eis,vt eas {ufciperent, Heb.Chal. & 70. vocauerunt eos. 19: Qua fita eff , pro; inea parte , que fita ef | 22. Peccatum eft , {cilicet ; non berie cufto~ diendo filias veftras. Not. quod iurarant ifti on dare filias fuas , dederunt autem alienas , fa- éto-confilio, infciis illarum parentibus. EM au- tem Hebr. & Chald. totius periodi fenfus. Ignofs cite illis, cum enim capte in bello vxores non {ufficerent eis , nec vos ei dare voluiftis ; ne forte peccaretis. ; RV TH 60 Notationes shththdhdhdhsans Aastaceaiahathdh aaah ahaha dha ahah th seats R-y1 Hh, Scilicet , Hiftorta. Auttor creditur Samuel , vel Efdras. CAPVT L ys Nius,quis ifte,incerti,Heb.Chal. 49 fAN 8 70.in diebus quibus indicabant Vf ludices. Terra ,ic.luda. 2. Epbratei,i. ex Ephrata,Chal , Dex GQ Magnates. De Bethleem,explicatio precedentis. 1 3.Si eos expettare,&cc. Hebr.Chald.& 70.nun- quid tamdiu expectabitis innupte,donec cre{cant? Quia veftra anguftia,&cc.Heb. & Chal.fenfus eft: Maior eft mea anguttia , quam veftra. Er egreffa, pro,etenim egrefla. CAP yor rr 2. C7 Linbes,additum id ab interprete. . 13. Puellaram , Hebr. & Chald.ancilla- rum. | | 14. In aceto , Chald. in pulmento cocto ace- to. Congelfit polentam jib, i.far toltum. Hebtr por- rexit ei,({c, ipfe Booz , vt dicant 70.)toftum {c.tar. Tulit reliquias He b.Chald.& 70. reliquit,q.d.8 fuperfuit etiam,{c.quodfecum ferret. 15.Mobifcum metere voluerit,Hebr. Chald.&& 70. inter manipulos collegerit. 17. Modios,i.fata. 20. Gratiam,Hebr.& 70.milericordiam, Chald. bonitatem. Celt PiVak 1 .Requiem,f{c.nuptias. 9. Expande palliumq. d. fufcipe me in tutelam tuam,feu in vxorem vt vertit Chal. Propinquus {ci- licet,qui debeas {ufcitare femen cognato defuncto. 10. Mifericordiam , Chald.bonitatem. Tunenes, {c.inhonefte,vt folent puelle. 15. Modios,i.fata , Chald. fata Hebr.tantum di- citar, & hic& inf. fex, vnde quidam verterunt, epha fex. 1 8.Complenerit, Heb.compleuerit hodie. CAV Tt. Tr. D portam,{c.vrbis,vbi olim indicia fiebant, Chal.ad portam domus iudicij , qui locus | Sanhedrim,i.concilij,feu confeflus ludicum.V fur- patam enim id yerbum Hebrzis a Greco, vt ap- paret owed poy, Synedrion. Vocans exm nomine [uo. Heb.Peloni.Almonisque voces ponuntur loco no- minis proprij,vt Hifpanis lulano Zutano,q.d.fede hic 6 talis: vide fimile quiddam 1. Reg. 21. & 4. Reg.6.6 Dan.8. 3.Vendet,Chal.& 7o.vendit, Heb. vendidit,pro vendet,i.vult vendere. 8. Dixit ergo propinguo,8cc.Heb.Chal& 70.di- xit ad Booz propinquus,acquire tu, feu, poflide, 8 detraxit calceamentum,& ait Booz maioribus,&c. 15. Melior,{c,ipfa nurus, 19.c4 ram,Heb.é Chal.Ram. | ITI. rok GYM. ide Regum geftis. Hebr. Piithitis Samuelis. Auttores Primi ,€5 Secundi , Samuel, Nathan, Gad. Teérty ,€5 Quarti, Efdras ,vel Leremtas , ita quidam. At quarti non elfe hos , patet ex Cap.13.ver/.2.3. CAPY T. 1. 04 mathaim, q.d. ex duarum Ra math illa que Sophim , dicitur, < dicitur & Aramathza,diftatque ab 1.Paral.6. Ephrataus,i.in monte,feu tribu Ephraim habi- tans, vel q.d. oriundus ex Ephrata ,id eft , Beth- leem. : 3. [cendebar fc.ter quotannis,de quo Deut.16. {emel autem cum tota familia. Statutis diebus, Hebr.a diebus in dies ,1. quot annis. Exercituum,{c.celeftium, & terreftrium. 5. Triftis , Chald. ele4tam Hebr. facierum, id eft, honorificam, vel irarum,q.d.cum trifti- tia. : ! 6. eAimula, Hebrzos inimica , feu, anguftia- trix. 9.‘Domus , id eft ,atrij. Dicunt quidam in ip- {o atrio nec facerdotibus federe licuifle , aut edere. 11, Domina, {cilicet, vt ei feruiat, dum vixerit. Nouacula, In I. Regum. Nouacula , quafidicat, viuet femper more Naza- reorum, | 15 .Infelix nimis, Heb.zgro,feu, afflido animo, Chal.tribulaca {piricu. Omne,quod inebriare pote? ,Heb.ficeram, Effudi,g.d.expofui animum meum totum. Vide Pfal.s1. | 16. Filiabus Belial, q.d. improbam , feu im- iam, Doloris,Heb.& 7o.meditationis. 18.Gratiam, \cil.vt pro me ores. Mutati,g.d.non fuit amplius moefta. 20. Dierum, q.d.cuolutis aliquot diebus. Poftu- laffer a Saal “xw poftulauir. 21, Solemne,{c.vt quotannis folebat. Hebr.die- rum,ianniuerfariam. 23. Verbumfunm, quali dicat, quod per Heli promific. ; 24.da vitulis,pro,cum vitulis. AZodis,ifatis , vt patet ex Heb.& 7o.vbilegitur, & epha,que con- ftat tribus {atis. : 28. Fuevit accommodatus , q. d. dum vixerit , erit donatus Deo,Chal. dum vixerit miniftrabit coram Dormino. GaP ¥ Fat 1.¥ N Domino,i.Domini beneficio.Cornu,i.cobur, feu gloria. Dilatatum,&c.q.d.habeo iam quod refpondeamn exprobrantibus fteriliratem. Salutari tuo,i.falute a te data. 3. Sublimia,i.fuperba. : Deus {cientiarum , atque ideo arbiter con{cien- tiarum. Auguft. 17.de ciu. Chald.Deus nouit om- fig. _ Ipfi preparantur, &c.q.4. quidquid cogitauit fa- cete,exequitur , vel abipfo hominum cogitationes ditiguntur, 70. Deus preparat adinuentiones {uas, Hebr. ipfi dire@ta {unt opera, quafi dicat , Cogi- tata fua , & opera preparat , & dirigit fapientif. fime. 5. Donec flerilis,&c.pro, adeo, vt fterilis pepere- rit,&c. Plurimos, Heb.feptem,i. multos. Infirmata,.li-- beris orbata. 6. Inferos, id eft,(epulcrum , repetitio preceden- tis. &. Stercore,i-ftatu fordido. Pauperem,i. Chriftum de perfecutoribus Iudzis,Augult.17.deciuit. Te- neat. Hic 70.addunt,prebens votum oranti.i. oran- tem exaudiens(dato,{c.eo quod optat) & benedixit (pro benedicens)annosiufti Dominus fan@us , & non glorietur prudens in prudentia fua , & non glorietur potens in potentia {ua , & non glorietur diues in diuitiis fuis, fed in hoc glorietur qui glo- tiatur intelligere & {cire Dominam , & facereiu- dicium & iuftitiam in medio terre. Dominus af- ¢éndit in celos , &c.& non habent illud, Domini enim funt cardines, &e. Cardines,colunz,feu fuftentacula,{c. terra ip- fa que eft velut mundi fundamentum , vel ipfus terre fundamenta/vt vocat {Criptura) {c. parces in medio folidiores,quibus relique nituntur,& forté faxex, 9.Pedes fanktorum, &c.Chald. corpus feruorum {uorum iuftorum cuftodiuita Gehenna , & impi] Tranforeffores verbi {ui in Gehennam in tenebris judicabuntur,ad oftendendum, quod innemine fit fortitudo puritatis ad diem Ludicij. Conticefcent , (cil. ceflabunt a prauis huius vitz operibusy 61 10.1n calis,pro,de celis,q.d.¢ celo interimet.Fi- nes terre,pro,etiam fines terre,q.d.omnem terram. Aug. 17.de ciu.cap. 4. Vnumquemque ita iudica- bit,vt in fine vite inuentus fuerit. Imperium,Heb. Chal.& 70.fortitudinem.Regi,{cil.Mefliz. Cornu,i. gloriam.Chal.Regnum, Chrifti ui, Hebr.& Chald. Mefliz fui. i : : 11, date faciem Eli, q.d.{ub difciplina, & im- perio Eli. 12. Fily Belial , Chald. improbi. 7o. pettilen- tes. Nefcientes Dominum, i. non parentes Domino, vt folent,qui fuperiorem non agnofcunt. : 1 3.PHer,i.famulus,vel Glidse 14. Tollebat, {cil. cum ibi de hoftia deberetur tantum armus,& pectus. Vide Leu.7. 15.Adipem,{c.hoftie pacifica. 16. Tolle,{c, {olebat offerens dare facerdoti car- nem elixam. 17.Detrahebant,Heb. Chald. & 70. contemne- banc, {cil. nolebant offerte ob facerdotum auari- tiam. 19.Tunicam,{c.veftem pro ratione ztatis. Statu- tis diebus,Heb.a diebus in dies,i.annuatim. Solem- nem,Heb.& 7o.dierum,{c.anniuerfariam, Chal.fo-= lemnitatum , {cil.qualis diebus folemnibus offerri folebat. - 20.Benedixit,i. bene-precatus eft. Fexore,i.com- modato,70 mutuo. ‘ Commodafti,Heb.commodauit,{cil.vterqne ve~ ftrum. 21. Magnificatus,ismagnus factus. 22. Obferuabant. A\ij , excubabant, fc. orantes. Chald.veniebant ad orandum,7o.Aftabant. Taber- naculi,iatrij. 25. Placariei poteft Deus , 70. orabunt pro ipfo Dominum,Chal.ante ludices caula tratabitur , q. d.erit locus defenfioni , at apud Deum offenfum ‘quis poflit defendere? 27.Vir Dei,i.quidam Propheta. Quidam putant accidiffe id ante natum Sameelem.Scriptura enim ordinem non feruat. Renelatus fum, is innotui, feu me manifeftaui. 7 28. Omnia de facrificiis,i.de omnibus lacrificiis partem. 29.Calce,pro,quafi calce,q.d.contempiiftis , 70. defpexiftis. Templo , Chald,domo fanétuarij. Hebr. ‘habitaculo,i.tabernaculo. Comederitis primitias , Hebr. impinguaretis vos primitiis. | 30.Locutus {um,i.decreveram, feu ftatueram. - Erunt ignobiles,i.contemptibiles.Heb. Chald.&. 50. contemnentur. ae 21. Brackinm,i.cobur,q. d.dignitatem fummi {ar cerdotij. Senex,ifummus Sacetdos.Hier.1.Reg. 32..4malum in templo, i. inimicumin taberna- culo,Heb.anguftiatorem in habitaculo,fc.Domini. Nor.id faGtum fuifle, 3.Reg.2.deiecto Abiathar de facerdotio, qui erat ex genere Heli & Ithamar filij Aaronis , & admiffo Sadoch ,; qui erat ex genere Eleazar fratris Ithamar. Not.etiam dictum , vide- bis , cumille ramen non effet vifurus , fed po- fteri. . qo 33. Deficiant , {cil. pre mcerore, videndo alium | fungi officio Pontificis. Tabe(cat,Hebr.dolore affi- ciatur,Chal.contriftetur. aes 35. Sacerdotem, (cil. Sadoch , abieéto Abiathar, Aug. 17.de ciuit. Chriftum intelligic. eidificabo, &c. q.d. dabo ei ftabilem familiam , feu pofterita- tem.Cbrifto,i.vnéto,{c.Rege, quitunc exit. Reges inungebantur,cum creabantur. F 36.0retur, 62 36. Oretur pro eo,Heb. feincuruet ei. Chald.fe humiliet ei.70.adoret eum. Et offerat,Heb, & Chal-.vt accipiat. Buccellam, {c.partam minifterio facerdotali. ee Ve 1. Wp Retiofns,i.varus,g.d.rari tune Prophete,Chal. ab{conditus. V1/ié,Chal.prophetia. eM anifefta,i.publicc nota. 2.Die,pro tempore. 3.Extingueretur,{c. mane. nam tota nocte luce- bat,q.d.adeo cecus, vtnec lucernam noctu poflet videre.Quidam ict coniungunt- Antequam lucer- na Deiextingueretur,Samuel dormiebat,&c Chal. & lucerna domus fanétuarij Domini nec dum ex- tinguebatur,& Samuel cubans,&c. Templo,i.atrio, fc.prope tabernaculum. 4.€cce ego,i.etcum me,adfum. 7. Sciebat Dominum, i. afluetus erat audire lo- quentem fibi,vt ftatim dicitur, Sermo Domini,Chal. verbum prophetiz Domini. 9.Loco fuo,{c.atrio, Chal.in atrio Leuitarum,{c. parte remotiori atabernaculo, namin parte pro- pinquiori erant {acerdotes. 10. Stetit,i.aftitit,{c.aliqua apparenti forma. Se- cundo,Heb.aliis vicibus,q.d.vt alias fecerat, vel,q. d.vocauitillum bis,repetico,{cilicet,nomine, vt fe- quitur,7o. ficut femel,& feasel,id eft, ve aliis vici- bus. 11.Verbum,i.scem. Tinnient,{c.pre terrore. 12.Su{citabo,i.exequat. 1 3. /udicaturus,i.poenas{umpturus. Corripnerit {c.vt oportebat, Heb.& Chal.prohi- buerit. 14,0 uneribus,i.oblationibus. 17. fac factat,éc.q.d.male tibi contingat , vel puniat te Deus. Ita folebant Hebrai fibi , aut aliis imprecari mala,vt & vulgo dicitur: Tale mihiac- cidat,i.infigne aliquod infortunium. 19. Non cecidit,&c.q.d.nihil dixitinane,feu ni- , hil predixit,quod non eueniret. 20. Dan, prius Lais didta., poftea Cafarea Phi- lippi. | Quoniam reuelatus , &c.q.d.ibi enim fe Sa- mueli manifeftare coepit. Domini, pro , {uum,q.d. loquendo ili, Ex enenit,Heb.& fuit, Chal.& notus fuit.Not.quod Heb.hic incipit c.4.& fignificatur, Samuelem dixifle populo quod fequitur,{c.de eun- do obuiam Philifthzis. CAPVT TV. 1.90 7 fattum, &c.Hec vique ad pugnam , non funt,Hebr,nec in Complut. eft tamen pars poltetior in 70. Adiutory :id nomen poftea impo- fitum. 3. Percuffit nos, {ub. cum ipfe per Samuelem monuerit vt egrederemur ad bellum contra Phili- fthzos. 5 Vociferatus eff,{c.clamore iubilationis , yt in- dicant Heb.& Chal.Clamore,Chal. iubilatione , & fic inf, 7+ Deus{c.ludeorum. Tanta exultatio, Heb.Chal. & 70.fimile quid. 8. Subliminm , Hebt.fortium , feuilluftrium. Zz deferto;i.in mari rubro , quod eft prope defertum, 70.& in deferto, Chal.&& fecit populo {uo mirabi- lia in deferto. 1 3.Expettans, forte /pettans legendum,Hebr.& 70-4peculans,Chal.profpiciens. Notationes 18. Mortuus eft,{cil. quia filios fuos delinquen- tes non abiecerat Hier.1.con. Ioui.& 1.con. Pe- lag. 7 21. Ichabod,i.vbi gloriaavel ve gloriz. Proviro [uo, Chald. & 7o.addunt quia mortui funt. 22.E¢t ait,pro,dixitinquam. Eoquod, &c.verba funt Auctoris libri. CG coke dE of, 3. Pp Ronus,{c.fuper faciem,vt dicitur inf. P 5. Truncus,{c.ea pars {ola , que pifcem refe- rebat,(di&tus autem Dagon a Dag.i-pilce) vel q.d. reliquum corpus fine capite & manibus. 6.Et ebullierunt,&c.Hec v{que ad finem verfus non funt Heb.nec in 7o.nec in Complat. 9. anus,i.petcuffio,feu plaga. Extales, i.par- tes ani,quz extant cum procidunt, vt folet in he morroidibus. 11. Pawor,Heb.contritio, Chald.conturbatio, 70. confufio. 12.17 calum,Hy perbole eft. Cae PoE VK 2. Acerdotes{c.Dagon. 3. Quod debetis Heb. hoftiam, feu oblatio- nem, 70. dona,Chald.oblationem expiationis. 5+ Prouinciarum, Hebr. Satraparum,feu Princi- pum. Satrapis ,i. Prefectis {eu Principibus vox eft Perfica. 7.Fatas,Heb.& Chal.laGantes. 12 Itinere,i. via. Mugientes,{cil.ob vitulos reli- ctos. 18,46 urbe,8¢.q.d.omnes contribuerunt ad il« la donaria. bel, i. luctum. fic diétus locus ob lu- ctum illic editum,de quo paulo poft, Chal.tamen, & 7o. lapidem interpretantur , Hebr. quidem eft Abel’, quod lu@tum fignificat fed, fil, pofitum fie pton,&& legatur Aben, feu Eben, lapidem fignifi- cat,idque fecutus videtut Interpres nofter.quidam vtrunque Coniungentes , interpretantur lapidem luctus magnum.Eft autem fenfus, contribuille vil- has,quz erant Philifthinorum , etiam proximas illi lapidi,{uper quem pofita eft arca. Que erat ufque in illum diem,Heb.Chal.& 70.v{que ad hanc diem, {c.eft {eu vifitur ille lapis,feu locus. 19. Arcam, Hebr. in arca,q.d.quz intra arcam erant. : De populo,Heb.in populo,Chald.de populi feni- us. Plebis , Hebreus & 70. virorum, Chaldeus Virorum in yniverfitate , quafi dicat , popularium. videtur autem totius loci fenfus effe , pereuffif- fe Deum in co populo quinquaginta millia , && 70. viros. quamquam Hebrai putant fenfum effe 70. quidem folos fuifle interfectos , {ed adeo ex~ cellentes , vt pro 50. millibus computari poffent. poteft & fenfus efle in eo populo., in quo 5 0.mil- liahominum erant , percuflos fuiffe 70. atque id forte voluit indicare Chald.addens in yniuerfitate, q-.d.cum omnis populus 50. millibus hominum conftaret. 20.€¢ ad quem ,&c.q.d.quo arcam,hane tran{~ feremus? . GAPVT \ CA P.Warowe ik x Abaa,collis erat vrbis Cariathiarim. Santi. ficawerant ,i.confecrarant , feu deputarunt, Chal. prefecerunt. 2. Adultiplicati,&¢. g.d.multisillic diebus manfit {c.per 20,annos, Reguiewir , Hebr.luxit,i.pceniten- tiam egit,7o.reuerla eft.Chal.quieta fuit, Poff Do- minum,ifequendo Dominum. 3.Baalim,@ Ajfaroth,q.d.deos,& deas.eft enim mafculinum nomen,& foemininum. 7. Ad Ifrael,icontra lrael. 9.Obtulir,{c.per facerdotem aliquem. Quidam tamen dicunt , Samuelem officio {acerdotis fun- unr poft Eli mortem vide Aug. 17.de ciu. c.5.0¢ 2.Ret.c.5 5.Cyprlib. 2.cpilt. 9 : 14. Et terminos fuos , procum terminis eorum, Hebr. & Chala. & terminos earum liberauit If- © rael,&c. : Amorrhaum,i Philitteos,feu Paleftinos. CeeV ET VITL 1. ¥ Ydices {c.qui ius dicerent. 7 A 9.Conteftare,q.d.ceftans prius Deum & ho- mines. Jus. Hine quidam colligunt licere Regibus qua fequuntur , vel-ius hic, non quod iuftum eff, fed conitetudinem,feu morem fignificat , Heb. ia- dicium,Chal.ftatutum. 11. Poner,(c.autigas. 1 3. Focarias,i.coquinarias. 18. 4 facie Regis, i. propter iniurias a Rege fa- étas. C AP. Vv. T.4°%. Emizi,i.de tribu Beniamin, Chald. ex tribu do- mus Beniamin. 2.€ lectus, Chal.iuuenis,7o. procera ftatura. Bo- nws,i-pulcher,vel probus,Chald.pulcher.c 7 elior, Chal. pulchrior. 3.Pueris,i famulis. | 4.Salifa,Hxc Gen.14.dicitur Bale,S Segor. Vi- de Hier.in Gen, ; 5» Terram Suph , {cil. in quaerat Ramath So- 1s a4 : 6.N obilis,Heb.& Chal. honorabilis,7o. glorio- fus,(eu illuftris. Sine ambiguitate, i. certiflime. De wia;ide caufa viz. _y.Sitarciis,Hebr.C hald.8 7o.valis. Sportulamsi. munus, 8. Innenta est, pro eft. Stateris ,Hebr. & 70. fi- cli. y 12.Sacrificivm,{c.hoftie pacifice. Excelfo.fe.vr- bis loco. 13.Statim,Heb.Chal.& 70.fic,q.d.ftatim, Bene- dicit hoftiis, Chald, benedicit {uper cibum. Hodie. Alij-vertunt,hac hora. 15.Reuelauerat auriculam,\.indicauerat. 18. Porta,{c.vtbis. 11. Filins Iemini , Chald. filius tribus Benia- min, Nouiffima,Heb.minima,C hald.infirmifflima,7o. pauciffima. one "92.7 riclinium,i,ccenaculum. ; 25.Solario,i tecto.Stranitque,&c. Hc non funt Heb.nec in Complut.fed in 70. In L Regum. ® 27. Tranf(eat,Hebr.8 Chald.tranfluit. Paulifper, Heb. hac hora,feu nunc.eft eadem vox quam dupra vertit,hodie. ) ' : CAD Ved ith I ‘J Enticulam,ivafculum,feu phialam: Olei,i.vnguenti aromatici,{c.balfami. G y Et liberabis,&c.Hec vique ad finem verfus,non funt Hebr. nec Chald. nec in 70. nec in Com- plus. 2.l2 meridie,i.ad Auftrum,Heb. & Chal.in Sel- fach.quod videtur effe nomen proprium. Quid faciam , &c. q. d. timeone ei quicquam mali acciderit. 9 Lets, 4 3..4d Deum,{c.adorandum. legs Collem Dez, Chald, collem , vbi Arca Domi- ni. Statio,i.preGdiam,Chald. Hacacdich Piskdes, | feu Prefedti , {c. eranc Hebrai {ubieAi Philifteis. Propheraates,i.Deum laudantes canticis. 7 AJnnenerit manns,i.iudicaucris facienda,aut res poftulabir. 8.0 fferas,c> immoles,Hebs.Chald.& 70.ad offe- rendum,& immelandum, 12.Alins ad alterum,Heb.& Chal.inde quidam, » 70.quidam ex els. Eorum, (cil. Prophetarum,q d.An non prophe- tant filij non Prophetarum ? vel Nonne Deas eft, qui Prophetas facit? 13.Excelfum,{c.illius vrbis locum, vbi Prophe- tas reperit. 14.Patruus,{c.poftquam domum rediit, vel for- te eratin Cariathiarim. ~~ 17. Mafphat , exatin tribu Beniamin prope Ga- baon. a -..49.Coram Domino,forte erat illic Arca,vel id dia citur,quia vbique Deus, Familias , Acbr.Chald.& 70.millia veftra. Vide lud.6.n.1 5: : : 22.Domi,Heb.Chal.& 70. inter vafa,i.{uppelles ctilem domefticam. 25.Legem,i.ius Regi feruandum. Libro, periit ifte liber. Coram Domino , id eft , prope Arcam tefta- menti. ae. Tetigerat , id eft , mouerat , vt fequeren-, tur. 27.Fili Belial,i.improbi. Adfunera, {c.folita Regi offerri.Diffimulabat fe audire , Hebr.fuit yelut far- dus. Vide P{al. 37. CoA PON Ys tet a rice eft quafi poft menfem. Hc non funt Heb.nec Chal.necin 70.aut Complut. 3. Dies,{e.induciarum. 6. Spiritus {c.fortitudinis. 7. Virumque bouem , Hebr. Chald. & 70. par boum. j a Quafi vir vaus,invnanimi confenfu, vel omnes ad vnum. 10. Dixerunt,(c.Ammonitis. : 11. Conftituit, pro, conftituerat ante,vel confti- tuit nodu. AZaturina,{e.vlrima. 15. Domino,i.altari Domini. GAPV TT: XIL § V Obifcum funt,g.d.poflunt, ft quid opis etic, pro me vobis feruire. ji , (3.Prafto fumsic.vt de me rationem reddam. - EF 2 Chrifte- Chrifto ,i. Rege. Calumniatus [um,i. per calum- niam rebus fuis priuaui. Ee conremnam illud hodse, Heb.& fuper eo diflimulaui, (c.ne punirem pecca- tem,Chal. & inclinaui ab eo oculos meos in iudis cio,g.d.non iusdixi, ve debui, 70. vel calceamen- tum,dicite contra me. 6 Dominus, fe.tehis et. Moyfen, Aaron,Chal. fortitudines per manus Mofis,& Aaron. +. Indicio contendam aduerfus vos , Heb.vobif- cum diiudicabor,i.difceptabo Chal.difceptabo vo- bifcum , 70. iudicabo vos. ALifericordiis , Hebr. & Chal.& 7o.iuftitiis,{c.accipitur iuftitia pro miferi- cordia interdum,vt Matth. 6.11-Baden. 70. Batac, Heb. Bedan:quonomine intelligatur Samfon for- té,quia de tribu Dan,q. Ben Dan: atque huc perti- nere videtur illa adiectia,@¢ Samfon & Barac,qua in textumirrepfit ex margine , nempe voluit ali- quis exponere,quid nomine Badan fignificaretur, & quid proeo apud 70. legeretur. 14.lVon exafperaneritis os, Chal.non rebellaue- ritis fuper verbo.Sequentes, {c.feliciter,gq.d.omnia vobis pro{pere euenient Deo iuuante. 15.Et fuper,pro,vt fuper,f{c.olim fuir. 17./océs,i.tonitrua.Yobis,pro,vos.vel,q.d.in ve- {tram perniciem. 19..¥ uum , non dicunt noftrum , quia offende- rant. 21.Vamg;i.deos vanos. : 22.JVomen,i.famam,honorem. Jaranit , Chald. voluit,7o.{ufcepit. epi CAP VD x. 1. YW Ilius unins anani,i.purus,more infantis, Chal. Foca filius anni,in quonof {unt culpz. Dro- bus anais,{c.in illa puritate,& innocentia, 3.Stationem,i prefidium,Chal.ducem,Heb.pra- fid-m. . Gabaa,i.colle,{c.Cariathiarim. Vide fup.cap.10. 70. colle. Quidam tamen putant effe nomen pro- prium. i eA ndifent, {cil.turbati funt,leu perterriti. 4x- diam,{c.quod fequitur. 4.Percuffit,{c.opera lonathe. Frexit fe, Chald. concitatus eft,70.contempfit. Clamanit pro,conue- nit,{c.clamore vocatus. s-Carrunm,{c.faleatorum. Bethanen,fic dicta,ve putant quidam, Bethel ob idolorum cultum. figni- ficat autem domum vanitatis , feu iniquitatis. Id quod alibi verum puto, fed hicipfam intelligo Bethauen diuerfam a Bethel. 6.Affliétus, Chald.oppreflus. Abditis, Hebr.& Chald.munitionibus. Petri, Chal.foraminibus pe- ‘trarum. Antris,Heb.turribus, Chald {peluncis rupium, 70.foueis. - Cifternis,Chal. foueis. 7. Hebrai autem, {c. aliqui, Chald.& Iudzi,7o. & tranfeuntes. Adhuc, {c. atempore innouati Re- ni. 8.Placitnm,i.pre{criptum tempus,feu conuen— tionem,i.vt conuentum fuerat,fic inf. Vide Genef. 30.N.33. 10, Salutaret enm , Hebr. & 70. benediceret ei, 12. Placani, Chald.& 70.0raui, q.d.Dominum non confului. Neceffitare compulfus,Heb.vim mihi feci. Chal. roboratus fum,70.confortatus fum , q. d.feci recla~ mante confcientia , vincens ‘animum didantem non faciendum. 19.Preparaffer , fic etiam 70,.at Hebr. & Chald. Notationes firmaffet feu ftabiliffet. fic etiam, 70. at Hebr. & Chal. firmafler,feu ftabiliffec. Sempiternum , i. longum tempus alioqui enim tribui luda debebatur. 14. Confurget , Hebr. & 70.ftabit Chald. firma- bicur. Luxta cor funmHinc illud A&.13. fumpeum eft Inueni virum {ecundum cor meum. | 15. £os,{c.Philifteos, & tune, venientes,coniun- gendum eft cum,afcenderunt , vel cos,i. Iudzos,vt illud populo, fc. Philiftaorum intelligatur, quam- quam tota hc periodus non eft Heb.Chald.necin 70.aut Complut. 17. Ephras , Hebr.Chald. & 70.Ophra,feu Go- phra, Sual;Chal.auftralem. 18. Jmminentis vallis,Aeb. Chal.& 70.fpetane tis,feu profpicientis ad vallem. : 21. Corrigendum, id eft,acuendum, feu reficien- um. 23.Vt tranfcenderet in Machmas. eft ad Orien- tem Bethauen, 9.milliaribus ab Ierufalem,7o.vlera Machmas,Chal.ad vadum Machmas, Heb.ad tran fitum Machmas. CARY ST . 21¥. ji: Chias, hicinf.c. 1. Vocatur Achimelech. 4A Vide c.22. 12. Rem;i. aliquid , q.d. eft quod vobis indice- mus. 1 3.Cadebaut,{c. cefi. 14. Media parte, &c.quafi dicat,quanta eft mes dia pars {ulci , quem faciunt boues duo arantes, Chald.{patio dimidia ambulationis iugi boum in agro. 1§. Miraculum, Heb.pauor,Chald.conturbatio, 70. ftupor fic inf. Stationis, i. pra fidij.{cil. Philifti- norum. 16. ‘Proftrata, Chald.confraéta, 70.{cil.contur- bata. : 18. ef rcam,pro, ad Arcam,q.d. confule Deum, 70.Ephod,q.d.indue Ephod, vt Deum confulas co- ram arca. Vide inf.c.2 3. 19. Contrahe , &c.q.d.omitte Ephod. nec enim tempus immorandi, ; 20.Conclamautt,Chal.congregatus eft,70.afcen- it. | 24.Sociatt funt /ibi,Heb.& Chal.anguftiati funt, feu afflicti,(c. fame. Adiuranit, i. interpofito iura- mento conftrinxit, 70. magna laborans ignorantia maledixic. 25.Salenm,i.fyluam. 27.Iluminati, {c. caligabant ante pre inedia. 29. Terram,Chald.populum terre. Vidiftis ipfi, Heb.& Chal.vide,feu,ecce. 32.Cum fangnine ,{c. pre fame non expectabat dum flueret,fed cum fanguine aflabat. 34.Bonem,{c.& reliqua animalia. V/que ad xo- em,Heb.Chal.& 70.nocte. 3 5-Ceepit,g.d.id fuit primum altare, quod edifi- cauit. ; 38.Angulos,i.Principes,feu capita, {c.funt velue anguli in domo eam continentes , & firman- tes. 39.Fattum eft {c.peccatum, 4.1. Indicinm,Hebr.perfectionem, feu integrita- tem,70.manifeftationes, Chald.venire in veritate, q.d. deprehendi qui peccauit. Santtitaem , q d. oftende nos innocentes,quamquam tota fere hac periodus deeft Hebt. Chald. & in 70, & Complut. Exiuit,ifait abfolutus a fortibus. | 43- Morir In I. Regum. | 43. Morsor , quafi dicat , itane ea caufa mo- fiar. 45. Hoc nefas eft, Hebr.& Chal.abfit.Cum Deo, i,Deo iuuante. 49.Jeffui,alias dicitur Aminadab. Vide inf.c.31. eM echifua , omiflus eft [sbofeth velut bello ine- ptus. » §o.Patruelis§Heb.& Chal patrui. | CAPVT xX. ¥. 2. Ecen{ui, Chald.recordatus fum,7o.vlcifcar, Heb.vifitaui,pro,vifitabo,ivicifcar. 4.Praecepit populo,Heb.& Chal. congregauit po- pulum,7o.aunciauit populo. Quafi agnos, Hebr.in Telaim,7o.in Galgalis. 6.Cinao,i.pofteris lethro foceri Moli. Tu , pro, maiores tui,{c.lethro. Recefit,{cil. tranflatis taber~ naculis,vbi habitabac. 9.Veftibus,c> arietibus,Heb.pinguibus, & agnis, feu,arictibus, Chal.craffis, & faginatis,70.eduliis, & vineis. Reprobum,i.contemptibile. 12. De noéte,i.diluculo. £0 quod,pro,quod. Fornicem trinmphalem,{c.arcam, Heb.& 70.ma- num , i. locum,Chald. locum ad diuidendum pre- dam. 13! Domino,i.apud Dominum. 16.Sine me,{c.loqui q.d.audi me. 17. In oculis tuts,\.tuo iudicio. 18. [2 viam,q.d.ire inflic. 21-Eorum,que cefa func, Heb.& 7o.anathema-, | tis,i.ecorum,que perdenda erant, Chald.antequam exCinderenrur,feu perderentur. 23. Acquie{cere;i.obedire,{c.Deo. 25.Porta,i.ferro,vel tolle,i.remitte, Chal.remit- te,feu ignofce. 27.Summitatem,1.extremitatem. _ 2.9.Triumphator,i.qui victoriam dat,Heb.victo- tia,id eft, victorie auctor, Chal. Dominus victo- tiarum. Parcet,Heb.mentietur, 70. reuerteretur,Chald. reuertetur ab eo quod dixit. _32.Pinguiffimus tremens,Heb.& Chald. delitio- fus,feu,delicatus,70.tremens. Siccine, &c.verti po- teft,vere amara mors. : - -33.Infrnfta concidit , Hebr. diflecuit, few fecit fecari; 70. mactauit,feu , trucidauit, Chald.difcer- pfit. 35-Quoniam,Heb.Chal. & 70.& pro, quia,more Hebraico. 36.Vidit,i.inuifit. CREE AVI 1. Leo,i.vnguento aromatico,forte,balfamo. | 2.V itulum,Heb.& 70.vitulam. 5. Pacificus, {c.timebant, ne aliquem vellet pu- nire. | Santificamini,Chal.preparamini. Santtificanit, -i.przparari iuflit,Chal.inuitauit. Sacrificium, Chal. oblationem intcllige inuitatos etiam ad conui- uium,quod fiebat ex victima. 6. Ait,{c.apud fe,velut confulens Deum. 7. Abieci enm,q.d.non hunc elegi,vel,ciu{modi res non curo. [uxta intnitum,i.more. Indico,Heb.& 70.video, Parent,i.apparent,{c.oculis. 11.Paruulys;i.omnium minimus natu. 1 3. Direétus eff,i.apparuit ditigens, Chal. man- fit, Heb. profperauit. : rN 14. Exagitabat,Heb.turbabat,feu,terrebat, Chal. terrebat,70.{uffocabat. A Domino,{c.immiflus,feu permiflus. ‘Tf. Dei,pro,a Deo,{c.creatus,feu miflus ,aut per- miflus. 16.Leutus feras,Heb.Chal.& 70. bene tibi eric, i.bene habebis fic inf. 17..P fallentem,i.ad citharam canentem. 18. Pueris,i.farmulis. 20. Plenum,Chal.onuftum, CAP. Y. 4 XVAL 2.9 Erebinthi,Chal.& 70.quercus,& fic inf. _ 4-Spurins,70.potens, Chald.de medio illo- rum fic & inf. 5 Squamata,i.zreis (quamis operta. I 0.€ xprobrani,f{c.ignauiam, & timiditatem , vel probris affeci. : 12. Dequo fupra dittumeff. 1d additum ab In- terprete,Heb.huius ,70.hic,{c.de quo {upra. 17.Polenta,i.frumenti tofti. 18.Cum quibus ordinati funt,{c.militibus,q.d.fub quo duce militent,Heb. & pignus eorum tolle,{c. fi quam forté pecuniam mutuo accepiflent {ub pi- gnore,70.& quibus indigeant,cognofces , Chal.ée bonitatem eorum afferes ; pe HH ad me quam bene habeant. 20, Locum Magala,Hebr.Magalah, i.rotundita- tem , 70. rotunditacem, {cil.caftrorum, feu vallum, Chal.cafira. 22. Vafa,{cfarcinas. Attulerat, {c.ipfe portaue- ras f{uis humeris.Cuffodis ad farcinas,i.cuftodientis militum impedimenta. Jnterrogabat, &c. Hebr.&& Chal.rogauit fratres fuos ; feu fratribus fuis,ad pa- cem , i.pacifice falutauit, 70. interrogauit fratres fuos que ad pacem,q.d.quefiuit, an re&é valerent, feu falutauit pacem precatus. nam Hebraorum fa- lutatio, pax tibi , interrogatio vero de recta vale- tudine, Num pax? . 25.Abfque tributo,Heb.& 70.liberam,Chal.no- bilem feu illaftrem. 28. Quare dereliquifti, Heb.Chal.& 70.cui re- liquifti. 29. Nunquid non verbum eft, g.d. quid aliad, quam locutus fam2C hal.nonne verbum fuit, quod dixi? 32.17 €0,i.propter eum,f{cil. Goliath , vel q.d.in feipfo. 3 3. Puer,i.adolefcens. 40.Limpidiffimos,i-politos,non alperos. 43. In diis {uis,dicendo , {c.Deus Dagon te pet- dat. 46. Cadanera, &c.g.d.cadauet tuum. In Ifrael; Heb. Ifraeli,{c.qui illum poffit defendere. | 47.8 cclefia,i.congtegatio. Ipfims enim , Kc. q.d. dat victoriam cui vult. 48. Surrexiffet,ife accinxiflet. : 5 4. Tabernaculo , id eft, domo fua Bethleemi- tica. 55-De qua flirpe defcendit,Heb.Chal. & 70.Cu- ius filius eft, fic inf.Misum vero eft,querere id Sau- lem , qui eum domi aliquandiu habuerit piallen- tem , vt dictum eft cap.precedenti ; fed forte feri- ptura more {uo non feruat ordinem » natrauitque prius quod poftea factum. ; V init anima tua ,g.d. pervitam tuam. Si , pro, non. ; oC APV I: SIE a Am,pto,&. “ eet 4.T unicasHeb. Chal.8 70.pallio. §- diftat a Thabor duobiis mil eltque in campo |magno Efdrel 3+ Vulueratus eff , Bal Wate nen 9. Annuncietnr » {c. viGoria, 11. dabes , {cil. quos in principi eit berauerat Saul. 3 n principio Regni {ui lis 12. Combufferunt, {cili « > 1Cilicet, putrida erant; 3 na vermibus. >P 3 & ple 1 3. Jnnemore , Chald. {ub arbore. Jej : : . Leinna {c.in fignum meettitie, >: 6 Ratt dh thath: the dh tach aaah ahah chthaith chick tach dasha dade . IFT REGVM., Hebraus , Secundus Samuelis. CRE T °F. Erbum ,id eft , res. fis ~—-6. Incumbebat , Hebr. Chald.& ge 70. innicebatur. ed ppropinqua- tee bant ci, {c. perfequentes,, Hebr. May perfequebantur eum,feu afleque- bantur, ve vertit Chald. 9. Sta fuper me ,i, accede propius. 10. Poft ruinam ,i. poftquam in gladium incu- _buerat , Heb. Chald. & 70. poftquam cecidit. 63. Aduene , ic. profelyti ad fidem conuerfi. 16. Sanguistuas , i. peccatum tuum effufi fan- guinis. Caput tuum , {c. yeaertitur , q. d. dabis peenas proco. eee 18. Arcum ,i.attem militarem , q.d. hortatus es ,ne de{ponderent animum , fed {e ad fatura bel- eft inftituerent , Chald. iacere arcu Juftorum , He- br.& 70. recti,Chald. legis. Quis liber hic, incer- tum , nec enim eft ex iis,qui extant. Confidera,&c. Hac v{quead finem verfus, non funt Keb. nec Chald. necin Complut. fed fant ex parte fumpta €x 70. 20. Filia i. foeming , que folent cantare victo- rias. 21, Agri, {c. apud vos. Primitiarum, i. frugum, é quibus poflint offerri primitiz. 22. Rediit , {c.inanis. coniungendum cum prz- cedentibus proxime, q. d. infigebatur , && interi- mebat fortes. : 23. Decors, Chald. amati , 70. pulchri. Velocio~ ves ,{c.in perfequendo hoftes. 24; In deliciis , pro, ad delicias. . 26.Decors , 70. pulcher. Afulierum 51. quo mus lieres diligere folent , feu diligi. 27. Arma bellica, q.d. periit cum illis gloria bellica. CMP V Terk 1. Ebron , diftat ab Ierufalem 22. milliaribus, ad meridiem. . 3» Domo , id eft , familia. 5» Benedifli, &c. digni, quibus Dominus be- nefaciat, vel chari Domino. 6. Retribuet , pro, tribuet , Heb. & Chald. fa- ciet. 70. faciat. VW obis, Hebr. Chald. & 70. vobif- cum. Weritatem , pro, veram , vel, q. d.iuxta f- \ dem , quam dedi, fe remuneraturum benefaciena tes: veritasenim , fidem, i, promiffionem intef- dum fignificat. Verbum iftud , i. rem iftam. 8. Circumduxit , &c. Alij, duxit in Machanaim. vt fit nomen proprium loci,de quo Gen. 32. 9. Geffuri, Heb. Afuri, 70. Aferi, Chal. xibum Afer. Vuiner{um ,{c. excepta tribu lude. 10. Duobas annis , apparet vel non {tatim ele« ctum in Regem poft mortem patris, vel non ftatim Dauid regnaffe f{uper totum Ifraelem mortuo If bofet, 13, In unum, i. fimul. 14. Ludane ,{c. fingulari certamine. 22. Lenare faciem , i. a{picere. s. 2 3. Auerfa,Heb.& 70. patte pofteriori Inguine. Hebr.quinta cofta,C hal. latere feemoris. 24. Aqueduttus , Heb.Chal. & 70. Ammah, fe. eft nomen proprium. Vallis; Heb. Chal. & 70. Grach,{c. nomen eft proptium. Jt#er#,1. per viams feu in via. 26. Periculofa defperatio, Heb, Chald. & 70. amara nouiffima,fc.belli. 27. Silocutus , Heb.Chal.& 70. nifi locutus,fe: ‘ illud,ludant pueri, &c.q.d.nifi tu prouocafles. 29.Caftra, {c. vbi erat Isbofeth, & hic Hebr.8 Chald. Machanaim,ve {upra. G A.P.V.7.. Ae 3. (7% Heleab , 1. Par. 3. vocatur Daniel ; {cil. erat CT. ... = SY 8. Caput cants ; q.d. viliffimus. quer fic audeas reprehendere ? Aduerfum Indam, &c. cum fe- quentibus iungenda hac. 12. Cuius eft terra ? q.dnonne ad te, vt Regem pertinet £ ne : 13. Optime , Hebr. & Chald. bonum, fc. mihi, id eft 70. bene; q. gic ie 21. Deduxiffer si, dimilitiet. — ie : 21. Cafis latronibus ; Hebraus & Chaldeus é caftris. gc 5 Buea, Cr introitum 5 1. conuerfationem, feu vite rationem. je iiSba,poinen proprium ciftetne illius, 27. In dolo, Chal. quiete. Alij blande Ingnine, Heb. quinta cofta, Ghald. latere foemoris. fic inf. cap: eq; a 9. Fajr, liaribus;. - ~ 70 29. Fufum , quali dicat , filans ob paupertatem, Hebr. baculum , {cilicet, cui innitatar ob pedum morbum. 3 4. Ligata » quafi dicat-, deren es ed cgranati feiil elt Tae A ‘ quali Siatspote rat fugere , Gdddlotreene es Congeminans,i repetens planctum. 35. Cibum capere, Hebr. & Chald. ve fac Seret Dauid cibum (cCapere » 70. Ve Dauidi..coenam daret. - poterat fe: defen- 39. Delicatus , pro, tenellus, q. d. recens fa- tus Rex , & nécdum viribus confitmatus ,vt pol- fim iftos punire , Hebreus tener, Chaldeus bu- milis. Duri mibi, Hebr. Chaldé & 70, duriozés me" (id eft, fortiores ) feu, pra mie, idelt , quam ve ferre poflim. CAPVT CTV. D Iffolutea , &c. quafi dicat > defpondit ani- 4 mum, 2. Latroaum,i, milicam mercenariorum, qui folent latrocinari, Hebr. copiatum, fen agminum, 7o. turmarum, Chald. duorum exercituum. 3. Fugerunt , {cil. metu Philiftinorum > audita morte Saul. 4. Feftinaret , {c. ila: Cecidit , {c. puer. ex bra- chiis nutricis, 6. Spicas, fe {pecie mercatorum volentiu 1M eme- te frumentum, vel tanquam Regi oblaturi primi- tias honoris rae » Chald. pro aflumentes (picas tritici , verterunt, vt emptores tritici, Hebr. ac- ci pientes th Gieray feu accipientium frumenta, i. mercatorum , fyhandi » {pecie , feu habitu, 70. lo. co huius ver{us , fic habent* & ecce oftiaria do- mus purgabat triticum , & dormitauit ;“& dormi- uit, & et & Baana frater clus oe In- guine, vide lup. Cap, 3. q 10. ee teeta ic. ipfias iudicio,vel « etiain aliow rum , Chald. qui cogitabat , me fibi daturum do- num ptonuncio. CAPVT v. S tuum, & carotua, id eft,cognati tii,feu propinqui. 2. Educens,{c. ad bellum. 3. Venerunt , pro, venerant , {cilicet, ante po- palin. Domino ,id ef , Acc Domini, vel quafi dicat, tefte Domino. 6. Cacos , & clandos. Irrifloek , q. d. vel cxci, & ltl Gobet defendent , Chald. peccatores, & culpatos, & ficinfra. 8. Premium , dé quot: Paral. 1 ened fi frula.,i. a bornan canales. ‘ Odientes . fic etiam 70, Templum, {c.vna cum Dauid , Hebr. & Chald. domum, 70. domum Do- mini, 9. Mello .id eft , aggere , fen fofla i ekadom quofdam. Vide lib, 3. cap. 9. numer. 15. Chald, obftructione, 10. Ingrediebatur , pro ibat. 11. Wuxtios , {cilicet congratulaturos de Re- gno. 12. Super, Hebr. propter. 17. Quearerent , {cilicet >& caperent ; few occi- duke Prafidium , 70. locum munitum. 18. Raphaim,70. Gigantum, Chaldzus for~ a Notationes tium, dicitureffe locus prope’ lerufalem ad Au- Arum. 2.0. Baal Pharafim , Chald. planitiem ihtiads. Dinifit , Chalde fregit. Diuiduntur aque, Chald. fiangitue vas tefta- ceum plenum aqua. Baal Pharafim , id et, planaiert feu aiden : rupturacum. : 23. Ex aduerfa,id ve é regione. Pyrorum,alij,- mororum Chald: di estes 24. Dominus , i. Angelus'Domini. ; 25..Dum venias, Chal: ad introitum. Sabai, vibsintribu Beniarin. ~ 3 GeZer , autem in tvibu Ephraim , vt dicicur Iof, 16.. Ste Quamquam ego iftam Gazer aliam pu- toin tribu luda, in qua Be Gaba altera’ ; “gg ego etiam hic pato fignificari. "Geer vibs in ceiba Beniamin , fed quam occu- pabant Philifhe:. oe A PsV T Vel. Vper quam ,i.ad eee feu, apud quam,vel, ae d. (uper quam elt Domini Maieltas, que ibi inuocatur. Ia Cherubim , pro, fuper C herabim, °3. Gabaa.y locus erat eminentior in Caria- thiarim, amen Abio , 70. asics eius, Videw. Paral.1 3. Mina- bant , i. deduceba: ny G. Five eer pro inclinauerunt,eft a addi- tum ab Interprete , ad verbi Hebrei, quod verte- rat ,calcitrabant, maiorem.explicationem. Videtur autem {umptum ex 7o. : 7. Temeritate,{c.animi, a alioqui enim factum vi- detur laudabile, fed Deus intuetur cor, Vide 1.Par. 15. vbifubindicatur caufa fuifle precipua, quod arcam non portaflet humeriscum ceteris Leuitis, . id enim debuit. Quidam tamen caufam dicunt, quod eam tetigiffet , quod Leuitis prohibicum; Num. 18.v.3.& 1.Par.13.v.10. 10. Obed Edow , Leuita erat. Gethai, fore an Geth diu fuerat , vnde ei id nomen, rage Eine adhaglt t. pro(perauit, 12, Adduxir, {c.per Leuitas. wos Vitali, {cil.immolandi , eft autem id famptum ex 70. qui loco 1 3. verfus fic habent, & erantcum eo portantes arcam Domini feptem, chori, &, victi- ma vituli , & agni. 13.Sex paffus,q. d. fexto quoque paflu. ._, 16. Subjfilientem , &c. i. exultantem, & tripue diantem, Chald. faltando fe cribrantem, & laue dantem. Alij , fortiter, é& inftar caprea. falrantem, 7o.ludentem , & falrantem, & pullantem. 18, Benedixit ,i. bene precatus eft. 19. Collyridam 1; placentam, Stmilem frixam oleo. Alij, lagenam, fc. vini. 20. Benediceret , i. bene precaretur. Domui, i. familie. Scurrts, Hebr. & Chal.inani- bus, feu, fatuis. 22. Paar. {cil. opinione tua. Cum Ancile', » id eft ,apud ancillas, Gloriofi or,q.d. quod tu vilitatem putas, ego glo. riam duco. CAPVT VIL Ellinm , Hebr. & Chald. corting. : . Corde , (cilicet ,optant cemplum edificare - 6. Saha baine. verlabarfeumanebam. 7. Tranfius , {c.in deferto, && deinde per loca,ad que fubinde mutata Arca. CAP PEA Palen it, In IT. Regum. 8. Pafcuts , Hebr. Chald. & 70, onium tugurio, feu , caula. 10. Sub eo,Hebr.fub fe,in loco {uo,70.per fe, feu apud fe , quafi dicat, ab aliis feparatus, & quietus. Turbabitur,Chal. terrebitur,7o. folicitus erit. 11. Domum faciat ,id el , prtolem det, feu po-= feritatem. 14.edrguamiiek, caftigabo. Virorum , quafi dicat ,clementi ij folent,fc.homines filios caftigare, 16. Fideles ,id eft , firma feu ftabilis. ef nte faciemtuam, id eft , te vidente, {cilicet, viuunt anime, & vident poft mortem , 70. co- ram me. 18. Sedit , foli Regi licebat fedenti coram Arca orare;reliqui ftantes orabant fic quidem. Forte fe- dere , pro manere pofitum more {criprure. ‘Domine Deus, Hebr. Adonai lehouah sid eft, Domine , Domine, 70. Domine mi » Domine , fic & infra. 19. Lex Adam, i. hominis,q.d. fic mecum agis, vt folet homo cum amico. ae 21.Verbum, id el, promiffionem , {cilicet,im- plendam. Secundum cor tuum, id ek > quiatibi fic pla- cuit. Notum faceres,{cil. quid de me ftatueris. 23. Poneret fibi nomen , id eft, fe faceret ce- lebrem. a facie id eft, coram, vel caufa. Gentem , & Deum eins , {cilicet , Percutiens , Hebt. & Chald. ees » & diis cius , 70. gentes & taberna- cula. 26. Coram Domino, Hebr. Chald. & 70. Co- ram te. 27. Reuelafti , &c. q. d.aperuifti, feu indicafti feruotuo. Domum, i. familiam > {cil. Regiam, q.d. . dabo ex filiis tuis fucceflores Regni. Cor fuum,q.d. cordis fiduciam. Chaldezus fuir in corde ferui tui, &c. feu humana ve CARY Vv eee 1. R enum tributi: Nomen eft yrbis. Hebr. Me- Tsetse » i.freanum riui', q.d. Aquedu- cum. Quidam dicunt liberaffe Judzos tributo, quod foluebant Philifthzis , holque feciffe tribu- tarios. 2. Funiculo , q. d. occidit eos qua menfura_vo- luit , id eft, quantum voluit.Coequans terra,id eft, profternens. Mentus eft autem, &c. q-d.alios occidit , alios feruauit,{c.quos voluit. 4. Subneruanit , {cil. reddidit inutiles ab{ciffis crurium neruis , 70, diffoluit. Lugales curruum, Hebr. Chald. 8 7o.currus , id eft, curcuum equos. Dereliquit, id eh , fibi refer- uauit. §- Damafci ,i.in-aqua Damatcus, 7.4 rma,Hebr.& Chald.f{cuta , 70. armillas. 10. Eius , {cilicet , loram , quafi dicat, affere- bat munera, 11. Santtificauit , i.dedicauit, 13. Feest fibi nomen, id eft , famam compa- rauit. 14. Cuftodes , {cilicet, milites , qui effent in prefidiis. 7 15, ludicium, & iuftitiam, Chald. iudicium veritatis , & xquitatis. 14. 4 commentariis , {cilicet , res geftas {cri- ebar. 17. » & filium di@os Achimelech , & : que nominibus, Scriba ,id elt , legis ptor. + 18. Cerethi, & Phelethi, milites erant Dauidem femper cuftodientes » forte fic didi, quod eflenc Cheretai, & Philifthe; > vt nunc folent Suizeri, feu Heluetij. Vide Ezech.2 5. Soph. 2. Hieron. pu- tat ficdiaos, quai interfeGores,{cilicet hominum: id enim fignificat vox Hebraa Cherethim. Phelethi, autem , quafi mitabiles, {cilicet viri- bus fecundum quofdam Chald. vertit fagittarios, & fundibularios. Sacerdotes 1, ptincipes , Chald. magnates , 70: aule ptincipes. Vide Genef. 41. Exod.2,.& 18. CAPVT 1x. 3- Fy £7 ,i. maximam , vel Deo gratam , Chald. coram Domino. 7. gros , fc. fifco erant addi@i ob rebellionem Isbofeth. Parris, i. Aui, 8. Similem mei .i. qualis ego,q.d. {uper me cani mortuo fimilem . i. viliffimum. 10. Filia i. nepoti, Vt alatur, (cil. eius familia, 70. & comedant. Super menfam meam,id eft, cibos allatos & menfa mea,vel mecum in eadem menfa. 11. ALenfam meam , etfi comedebatindomo Si- ba,tamen ei cibide Regis menfa afferebantur , vel citat Siba verba Dauid, qui ita dixerat , 70. men- {am Regis. : 12, Cognitio , Hebr. habitatio , Chald. familia. 13. De menfa, Hebreus & Chald .& 70. fupet men{fam. Peritus, feu legum {cris CAPVT x. 6. gm Rohob, i. Syros ex Rohob.J/fob , ea eft que Iud. 11. Tob. dicitur. 12. Cimitate , Hebr. Chald. & 70. ciuita- tibus. 15. Videntes igitur, &c. Hebr. Chald. & 70. vi- dentes Syri fe clos effe coram Ifrael , congregati funt fimul , &c. | 16. Fluuium , {cil. Euphratem. 18. Septingentos, &c. Vide 1.Par.19. Curruss is curruum equos feu milites. 19. Qui erantin prafidio, Hebr. Chald. & 705 ferui , {cil. qui ei in bello feruiebant aut alias ei {ubiedti. GAPNV 2 Mek i, Ertente ,-Hebreus reuertente Chald. fi- niente. bat Tempore , {cilicet , verno,feu zftiuo. Aad bella, non eft;Hebr.nec Chal. necin 70. fed fubintelligitur. i 2 Pofi meridiem , Hebr. Chald, & 70. ad {peram, ee * Lives ,id eft, tecto, {cil. fant in Palaftina plana tecta. 5 Viditgue s {cilicet 5. per feneftram domus mu- ser i, Dauid; q. d. exte&to {uo vbideambula+ he oe er ad fidem comin , 4. Santtificata , i: purificata a menftruo rie 72 Notationes enim non patiuntur que concipiunt, q. de . pit, 70. & ea erat fanctificata ab immunditia tua, q.d.4 menftruo purgata , adeoque apta ad con- “ ceptum. ; 11. Per falutem , &c. Hebr. Chald. & 70. pet vitamtuam & per vitam anime tue. Repetitio eft yvel, quafi dicat , per vitam corporis & anime. 12. Illa, {c. que venerat. 21. Terobaal , Acbr.& Chold.terubefleth. | 25. Frangat , Hebr. fit malain oculis tals, id eft, molefta: E xbortare eos 5 70- fortifica: eam , {cil vrbem, Hebr. & Chald. conforta eum , {c. loab, o tu nun-_ tie , vel populum , 6 tuloab. 27. Verbum ,i.xes ; feu fackum. CAPVT XIL ie D ‘Danid , {c. Prophetam ad Prophetam, medicum ad medicum, fed fanum ad egro- tum. Chryfot. 4 Iudicium , id eft , quid fentias , vel quid iudi- candum fit. 3. Emerat , {c. data dote, quod eft velut emere, *olim viri dorem dabant. Filia , {cilicet, erat minor natu,feu iunior quam Vrias , elus vxor. 4. Parcens,i. omittens. Praparanit cibos, Hebr. & 70. feciteam ,i. in cibum parauit. Sic loan. 13. coena facta ,i. parata. 5. Filius mortis, .norte dignus,{eu mortisreus, Chal. obligatus occifioni. 6. Pepercerit , Chal. abftinuerit. 8. Vxores , {c. poterat, fi vellet,ducere , & forte aliquam daxit. In finw tuo , Chald. concubinas tuas, fc. fecun- darias vxores , {eu minus principales. eH ulto maiora, Hebr. & Chald. ficut ifta , 6 ifta, q. d. fimilia , feu multa alia. 9. Percuffifté .i. curalti occidendum. 1 4. Blafphemare , {cil. Deum, qui tam impro~ bum Regem dederit. V erbum bec, i.cem hanc. 15. Defperarus eft , pro, grauiter egrotauit , ve eft Hebr. Chald. & in 7o. 16. Seorfum , Hebr. & Chald. pernoctauit,&c. 17. Cogentes eum, id additum ab Interprete. Vt furgeret , Hebr. Chald. & 70. vt erigerent cum. 18. Septima , {cilicet, a natiuitate , vel ab egri- tudine, 21. Sermo ,i. res. 22. Donet eum ,Hebreus & Chaldeus & 70. mifereatur. 25, eM ijit, {cilicet, Dominus , ve nomen in- fanti imponeret. : Amabilis Domino, Hebr. Iedidiah , i. dilectus Domino. 26. Expugnabat , Hebr. Chal,& 70. cepit. 27. Capienda , Hebr. Chal. & 7o.capta. Vrbs aquarumc.aquis multis cingebatur. Hanc vocauit fupra Regiam, eft autem alia 4 Rabbath. 28. Vaftara , Hebr. capta. 31. Adducens, Hebr.Chald.& 70. educens. Ser- rauit, i. ferris {ecuit. Carpenta,Hebr.trahas. Chal. & 70.tribulos.Cu#l- tris, Hebr.Chal. & 70. fecuribus. _intypo, pro, in typum,feu fornacem , vel q. d. diuific cos, vt folent laceres recentes diuidi, 70. circumegit eos per aciem,Ita Complutenfis editid, quam fumus in hoc opere fecuti:Chal,laceranit eos ip platea, G@iAPV To Mik 1.C*%Ororem, {cilicet , ex eadem matre, alia tamen amatre Ammonis. 2. Virgo ,adeoque domimore vitginum cont neretur. ; cu 3 6. Quafi egrotare ,\. fingere agritudinem. Sor- bitiunculas, Chald.8& 70. placentas. Alij , lagana. Cibum, {c.eas placentas ,feu laganae 10. Conclani , pro, fecretius cubiculum. 18. Talari , ficzo. At Hebr. & Chald. polymi- . ta , feu diuerforum colorum. 19. Lbat ingrediens , Hebr. Chald. & 70. eun- do ibat. / 20. Contabefcens , Hebr. & Chald. defolata , fc. moefta , 70. animo deficiens. a1. Et noluir , &c. Hac vique ad Erat et »€x 70. fumpta videntur. 25. Benedixit ,id eft, bene precatus eft , {cil. valedicens. 32. Ore, i. decreto, feu fententia , {cil. occi- dendus , Chald. corde,7o. ita. 34. Deuium, Hebr. poft montem. GA PYVCT ok ey: 2. Hecuam , diftare dicitur ab Ierufalem no- a milliaribus ad Orientem. Sed vide Amos 1. 5. Leu, Heb. Chal.& 70. vere. — 8. Lubebo , {cilicet , ne cognati querant filij cul mortem. : 9. Sit, pro, erit, q. d. fiquid accidet mali > 1m me,nonin Regem cadet. ae oe 10. Adduc ,quidam purant famulo alicuiid di- &um, cui res commilla. IL. Recordetur , &c. q: d. decernat interpofito iuramento. : V+ non multiplicentur, quai dicat, prohibeantur omnes. 13. Contra populum, q. d. redundat id malum in totum populum. 14. Dilabimur , Hebr. Chal. 8& 70. effulz. Re- nertuntur , Hebr.Chal.& 7o. colliguntur, feu cons, gregantur, Rerraétat ,i. fententiam mutat. Ve penitus pereat, &c. Hebr. & 7o.ne abiiciat a fe abiectum , q.d ad fe reuocet. a 15. Prafente populo , Hebr.& Chal. quia terruit me populus , quafi dicat, feci in gratiam popult, quem vidi ob eam rem meeftum ; 70. quia vi* debit me populus , quafi dicat , prafente po- pulo. : 16. Audinit Rex, vt liberaret, Hebr.Chal.& 70, Audiet Rex, vt liberaret, proaudiuit, vt liberec, quafi dicat , cum me andierit in figura, quanto magis debet in re figurata? 17. Dicat , Hebr. & 70. dicet , quafidicat, orat, feu optat. | Sicut facrificium ,qualidicat, fitacceptum Do- mino , vel placationis fit,id eft, placetur exuli Ab- faloni , Hebr. & Chald. ad requiem , 79. in fa~ crificium., : eH oueatur , {c, a reo. 19- Manm , id ef , opera. Salutem , Hebr. vitam. Nec ad finiftram, &c. quafi dicat, remipfam attigifti, nihil aberrans hucaut illuc. 26. Ponderabat ,{c. qui vendere volebat, forte ad foeminarum ornatum. Pondus autem quidam referuntad capillorym grauitatem, alij ad pretium quo vendebatur. Publico , Hebr. Chald.& 70. regio, 22, Mifi ad te, &¢. quali dicat, cum ad me VOcatug Ine Be vocatus non venifles , id cogitaui, vt cogeremte venire. Memor eft iniquitatis mee , Hebr. Chal. & 7o. eft in me iniquitas. 3 3.e4 dorauir, &c. Hebr. Chald.& 70, adorauit eum fuper faciem {uamincerram, {c. inclinatam, {eu demiffam. SAry FF XN. 2.VpOrte, {c.regiz, Ex va, pro, ex tali. 6.4 Solicitabat , i. fbi conciliabat, Hebr.& Chal. furabatur. 5. Quadraginta , {cil. fere , Regni Dauid, vel ex quo Dauid in Regem vnétus. Quidam tamen legunt quatuor , {cil.a tempore quo vidit faciem Dauid, vel quo in vrbem rediit. | 8. Sacrificabo , Hebreus , Chaldeus, & 70. fer- uiam. 13. Toto corde , Hebr. Chal. & 7o.corde inclina- tilfraelite ad Abfalom. 15. Praceperit , Hebr. & 70. elegerit, Chald. dixerit. 18. Legiones , Heb. Chal. & 70. omnes. Ceretht , vide {up,cap.8.Gethaz, {c.ad fidem con- uetfi, vel Iudzi, qui cum eo femper fuerunt in Geth , vide 1. Regum 27. vbi indicatur fuille ludzos. 20. Dominus faciet , id {amptum ex 70. Nam Hebrzus , folum ,tecum mifericordia , & veritas, {ub 4 me,vel a Deoerit, vel fir, Chaldzus , & fac cum illis. Veritatem , quafidicat , vere, & perfedte, vel pto, fidem, quam feruat Deus ,remunerando ope- ra bona ad que facienda ex mifericordia {ua gra~ tiam dedit. 21. Cedvon, ita dictus a loci obfeuritate, erat enim vmbrofus. Cedron enim Hebraice fignificat nigrum , feu obfcurum. _ 24. Depofuerunt , (cil. loco idoneo. Afcendit, forté ad orandum prope Arcam, vel quafi dicat,co- mitatus eft cos. Expletus , q. d. fimul , feu vna. 27. O videns, q.d.6 Propheta , qui foles Deum ~confulere , 70. vide tu, Chald.vides tu ? 28.e4b/condar , Hebr.morabor;feu manebo. 30. Operto, {c. more lugentium. ; 8h, ae ee 1) Alatharum yi. carycarum: 4.4. Oro vt, Hebreus & 7o. Adoto, ideft, gra- tias ago. 7. Vir fanguinnm ,id eft homicida. ‘Vir Belial , id eft , improbe. 8. Vniner[um fanguinem , i. poenas pro vniuerfo fanguine. 9. eM orruus , quafi dicat ; abiectiffimus hic, ac viliffimus,vecanismortuus. 10: Quid mibi; , &c.q. d. omittite me. ’ Pracepit , Hebraus Chaldzus; & 70. dixit, id eft precepit. Fecerit, {c. Semei< 11.Filiws Iemini i. de tribu Beniamin. i2. Contra, i,ex aduerfo , feué regione. 14. Refocillati (unt ,i. vequieuerunt. 1bi, i. loco; quo federant.. 19. Salue Rex ; Hebr. & 70. viuat Rex, Chald. profperetur Rex. 17. Gratia, i, gratitudo, feu beneficium , Hebr. & Fo. mifericordia , Chald.benignitas. 19. Sed @ vt hoc inferamHebreus,C hald.& 70s Regum. Mee fecundo, id eft, preterea,. : 21. Fedaueris , i. ei te odiofum reddideris foe- dato thalamo , Hebr. abominationem fecerisin Pattem tuum , 70. confuderis, feu dehoneftaueris Chald. alienatus fueris 3 patre tuo. Tecum Ape eorum,Heb.Chald. & 70. manus omnium ui te- cum tune, i. te fequuntur. : 22. Solario i. tecto, {c. domus Resize. Yninerfa , hyperbole, quafi dicat , ita ,vt quis gue poflet videre,. 23. Quali fi quis , &c. qual dicat , erat eius confilium quafi diuinum oraculum , {cilicer, ma- xlme auctoritacis, 3 CPAP ¥ Py Se ideft, remiis, feu debilibus. Percy- tiam eum , Hebr.& 70. tenebo eum , Chald; turbabo eum. Dejolatum, i, delettum , ab aliis, Hebr. Chald. & 70. lolum. 3. Vnus , Hebr. & Chald.omnis.eft autem fenfus Heb. & cum redievit omnis vir (id quo tu quaris) omni populo erit pax 9. Audiet , &c. pro , quicunque id audie- rié, dicet. : : a 12. Operiemus, Hebr. & Chald. caftrametabi- mur contra, Chald. cademus (uper. 13. Calculus ,i. lapis. 14. Omnes , {cil. qui aderant in confilio. Nutu, Hebr. Chaid. & 70. precepto. Vile, Hebr. & Chal. bonum. 17. Rogel ,i. fullonis. Axciila , {c. {pecie lauana di pannos. Poterant , pro,tutum erat. 18. Veftibulo .Hebr.& 70. attio. 19. Mulier, {c. vxor viri illius. Ptifanas,i.gtana frumenti contuft. 20. Guftara paululum aqua, fic etiam7o. at Heb. riuum aquarum, Chal. fordanem. 21. Fluuium , {c. lordanem. 24. Caftra , nomen loci,de quo Gen. 32. 25. De Jefraeli , Hebr. Chald. & 70. Mraelites Vide 1. Paralip.-2- vbé dicitur , Imaelica, {cili- cet , habitatione , quod diu apud I{maelitas com= moratus. ; Abigail , (cilicet, ex qua Amafam fufcepit. 28. Stratoria, i. \eGtos, Chal. findones. Tapetia ; Hebr. {cyphos , Chald. lagenas, 70. ve nofter. Polentam, i. framenti grana tofta. Frizeum cicer,Hebr.& Chal. Polentam,{c. bis po- nitur idem verbum , forte duplex erat ; {cil. tritici, & farris. 29. Pingues vitulos , 70. vitulos ladantes Hebts & Chal.éafeos bouinos. Iz deferto, i.cx itinere pet defertum. CAPYVYT XVIIL 3 Py ELrtinebit quafi.dicat , non magnopete Cu- | Raritan Satis curabunt , i. magni facient. Prafidio j{cilicer , orationibus , & confilio; 70- in auxilium noftrum. Chaldzus ad orandum pro nobis. 6. Saltu Ephraim, fcilicet , vbi Ephraim Tor- dane tran{miffo folebat pecora pafcere. 9. Saltws ; Chal. fera fylue. | | 11, Cum terra s id eft 5 ita 5 vt in -térram cae deret. we r Argenteos , {c. ficlos: — 13, Animam , i. conicientiam. ge G Audatter; 74 Audatter , Hebr: mendacium, Chald.falfitatem, 70. iniquum. &x aduer{o,{c. fpe&ans tantum , nec me defendens. 14. Corde , i. loco cordis,{c.pectore. Quercus Hebr. corde quercus,i-medio querctis, fic Pfal.45. Cor maris,,pro medium maris. 18, Zitulum ,{c. columnam,vel pyramidem, vel arcum triumphalem, Filium , apparet, filios , de quibus fupra , fuiffe mortuos. Vocauit , {c. in ipfa columna inferipfit. ALana,s, id eft,opus,feu locus,Chald.locus. 19. Ludicinm, 1. vitionem,vel q.d. iusdixit. De manu ,{c. liberans. 21. Chui, {c. Athiopi, {c. cuidam, q.d.caidam feruo.Itaque pofteain textu Hebrzo vocatur feruus Regis. Forte etiam nomen eft proprium. c 22. Quid impedit fi, Hebr, & Chald. quid- quid fic. : : 23. Quid enim {i cucurrero,Hebr.& Chald.quid- quidfit , curram. Compendij , Hebr. Chald. & 70. planitiei , feu planam. | 24. Portas, {c. vrbis. Me 25. Bonus , non elt Hebr. nec hic, nec in verfuy de cimofexto. Sed eft fenfus, fi foldseh , nuntius eft. 28. Salue Res , Heb.Chald.& 70. pax. 29. Efine pax ? pro faluufne eft ? Seruus tuns 0 Rex , Hebr. Chald. & 70. feruum Regis , &c. 31. Judicauit , i. {uo iudicio liberauit. 32. Sicat puer,i.ficut filius tuus Abfalom. 33. Cenaculum porta, Cubiculum aliquod figni- ficatur , vel domuncula fupra vebis portam. Quis mibi tribuat , vt i. vtinam. Moriar , pto mortuus effem. : CAP YT 1, x Ty iugredi, pro declinando, i. clam ingrediebatur , Hebr. & Chald. furatus eft’ ingredi, feu fefe furatus eft ingrediendo , q.d. fur- tim, feuclam ingrediebatur. 4. Opernit, {c. more lugentium., Caput (uum, Hebr. Chal. & 70. faciem {uam. 5. Domum , forte eam que fupra portam vrbis in quam fe Dauid abdiderat ve fleret. Confudi/fi , i. pudefecifti. 7. Alloquens fatisfac,Aeb.loquere ad cor,i blan- da feu grata. 8. Porta , {cil. vrbis. 9. Certabat , i. contendebat , fc. volensreducere Dauid. Fugit, &c. i.coactus eft fugere ex Iudza, 10. Siletis , i. ceflatis. tl, Quia dixerat , pro,cum diceret, 12. Os, & caro, i, confanguinei. 15. Traduceret, ideft, Tranfeuntem comita- retur. 18, Tranfierunt vada, Hebr. & Chald. fecerunt tranfire {capham. Tuffienem , Heb. & voluntatem. Tran/iffer , i. {e- paraffet Rex ad tranfeundum. . 20. Jofeph i. Irael. 22. Satan sid eft , aduerfarium, quafi dicat, ad- uerfarij. ; 24. Filius Saul yi. hepos , 70. filius Ionathan f= Jij Saul. Ihotis 5 &c. coniungenda omnia cum > a die Anette Notationes Barba , Hebr. C hal.& 70, labro. 26. Contempfit , Hebr. & 70. decepit. Chal. dos lofe egit contra. , 27. Sicut Angelus Dei, q.d. potes facile rem to- tam cognofcerc. 31. Vitra, fed non longe , vt ex fequentibus pacet. Et quidem Hebrais aliud videtur hic fi- gnificari, : 32. Cajffris , nomen eft propriam , Hebreus Machanaim. : Dines , Hebr. Chald. & 7o. magnus. : 33. Requiefcas fecurus , Hebr. Chald.& 70. alam te mecum , i. apud me, 36. Uicrffitudine , ideft, retributione, feu re- muneratione. _ 37. Chamaam ,70.Chimaam filius meus, 39. Benedixit , i. bene precatusett. 41. Furati, {c. clam nobis reducentes. 42. Data [unt , {cilicer 3 Rege , Hebr. Chald. & 70. dedir. 43. Decem ,{cil. Beniamin cum Iuda computa- batur , reliqua, tribus decem, vel potius decem, pro multis. Fecifii mihi iniuriam , fic etiam 7o. Hebr. & Chal].S preuifti me. Lt non mihi, &c. Hebreus videtur fenfus ef- fe. Nonne ego prior locutus fum de reducendo rege ¢ "CAPVTE XX. 1. Pp Elial, id chk, improbus. Teminaus , id eft,de SB Stribu Beniamin. Buccina, tcil. vt fedaret tumultum , & attentis loqueretur- 3. Incuftodiam, {cilicet , yelut carcere claufit. Nou est ingreffus , {cilicer , quiacum Abialom rem habuerant. In viduitate ,i. velut viduz. §- Placitum ,i. tempus. 6. Domini tui , pro, meos, fcil. {tipendiarios milites, | 8. Stritta ad menfuram habitus fui, Hebr. Vetti- menti {ui , id eft, qua folebat vettiri. V{que ad ilia , Hebreus, Chaldeus » & 70. fuper lumbos. Qui fabricatus , &c. Hebreus qui egredietur, & cadet, id eft , qui facile egredi poterat , & cade- re. quafi dicat , expeditus erat ad idtum. ‘9. Salue,Heb.num paxtu,pro,tibi, q.d. valefne? vocat {criptura id togare que ad pacem,i. de falute. 11. Quidam viri , Hebr. Chald. & 70. vir , id eft , quidam. 14. Omnefque viri, {cilicet , ilorum locorum, per que tranfierat. Eletts , non eft in Hebrzo, Chaldeo, aut in 70, Sed Bermi nomen loci. 15. Cinitatem, {cilicet , Abela, cui vicina erat Bechmaaca. 19. Qua refpondeo veritatem, Hebr. pacifica . & fidelis , id eft, verax , {cilicet loquitur in perfo- na Ciuitatis. Matrem ,70. metropolim. Pracipitas , Hebr. diffipas. 26 Sacerdotes Dauid , Chal. Princeps Dauidi, id eft apud Dauidem. Pin ae CAPVT XXL ae Anguinum >i, homicidam. 2.2 Zelo , {c. non fécundum {cjentiam, Forte vow lebatadiicere terram eorum Jude. 3. Vers InIl. Regum. 3. Veltri piaculum id eft , quo expietut pecca- tum in vos commiffum, Benedicates ,i.bene precemini. _ 4. Argento,&c. q.d-nolumus nobiscompenfari damnum argento, &c. 6. Dentur nobis , &c. moderatio eft ptxcedentis petitionis, Dauid enim non poterat occidere fa- miliam lonatham ob iuramentum ei prefticum, quanquam Hebr. non eft illud , ne vnus quidem, &c. fed folum delebimus , {eu perdemus , ne extet in vilotermino Iirael, vel. ( vt alij & Chald. ver. tunt) quinos perderere ita voluit , vt non confi- fteremus in finibus I{rael. | Domino , id eft placandum Dominum. Elem, {cil. in Regem. 8.Michol , icilicet adoptiuos. Naturales autem ae eius Merob , Chaldzus , filios Merob, uos educauerat, Michol. Vide 1. Reg. 18. vbi Mexob nupta dicitur Hadrieli. Forte Metob etiam Michol dicebatur. 9. Horde: , {cilicet , que folet effe prima. 19. Cilicium , Hebreus , Chaldeus, 8& 7o. faccum. . Subjtrauir , {cilicet vt illic maneret per omnes illos dies , orans Deum , vt fic placaretur. Aqua , {cilicet, ob cuius inopiam fames acci- derat ,itaque Deus fe placatum oftendic. 12. Platea , {cilicet , prope quam murus,in quo fufpenfi. | | 14. Latere , nomen eft loci,Hebr. Tfelah yoy. 16.e4rapha , gigantis eft nomen,g.d. de gene- re Gigantum. Viacias , Hebr.Chald.& 70. ficlos. : Eafe , Chald. & 70. cingulo. Hebreus tantum eft , nouo : itaque fubintelligendum enfe , vel cingulo. Deficiente , id eft, viribus deftituto. 17. Lucernam, id eft,gloriam,feu,{plendorem. 19. Deo datus , Hebr. Helchanan. Saltus Hebr. Iahare, “ Polymitarius , Hebrzus Orgim, {cilicet, cogno- men erat , Chaldzus,ait hunc fuifle Dauid , filium - Iefle textoris veli fanétuarij. 19. Golzath , {cilicet , alium ab illo , quem Da- uid occiderat , nifi illud placet, quod Chaldzus, proxime. : 21. Bla/phemauit , Hebreus, Chaldzus , & 70. probris affecic. 22. Ja manu ,i. opera, feu manibus. CAPVT x XT 2s Ominus , petra, &c. vide explicationem Pial.17.vbi Not.vnum & eundem Pfalmum etiam Hebr. variare , nempe Spiritus fanétus eun- dem fenfum varie folet exprimere , ve etiam in euangeliis videre eft.Quo minus mirandum, fi edi. tio 70. aut noftra non per omnia Hebraice veritati te{pondeat,dum enim nihil veritati contrarium fit, aut fenfui repugnet, & ecclefia , & Deus boni confulit. 2 “ 3. Iniquitate , Hebr, rapina , Chald. raptoribus; 70, iniquo. 4. Landabilem ,i. laude dignum. 5. Mort , pro mortales. Belial, id eft ,improbi, feu improborum. 6. Inferni ,id eft, in infernum ; feu fepulcrum ttahentes. Alij, pro, funibus, dolores vertunt, Chald.caftra improborum. Prauenerunt, id eft 5 preoccupauerunt, Alij im- plicauerunt. >. Venit 5 fic Chald. Complut. veniet: ( 79 8. eM ontium , Hebr. Chald. & 7o. coeli; feu coclorum. ng 11. Lapfus eft, Hebr. & 70. vifus eft feu ape paruit. % 16. Effufiones , Chald, profanditates. Afaris; pro, velut maris. 22.e4 Deo, lc. deficiens. 23. Indicia , i. inftituta, 26. Robufto ,i. perfeo. 27. Peruetteris, id eft, velut peruerfé ince= des , quafi dicta, tra@abis, vt eius peruerfitas meretur. 28. Oculifque tums , {cilicet , afpiciens , 70; oculos. 33. Complanamt perfettam , pro , expeditam reddidit & perfectam. | 3 41. Dedifti mili dorfum , id eft , fecifti terga- vertere , {cil. fugere. | . 45. Obedient , {c. poftmodum. so. Confitebor, i.laudabo,feu gratias agam. CAPRVT XXIIL if: N Ouiffima ,{c. poft omnes pfalmos. Cui conftitutum eft de Chrifto,Hebr.Chal: & 70. qui vnctus eft in Regem, feu conftitutus,ve eflet vnétus, ideft, Rex. . 3. Dixit Deus, {cilicet, Spiritus fan@ius, de quo proxime. Ifrael , i. quem colit I{rael. Dominator in timo- re Dei, quafidicat, qui hominibus imperat , cum Dei timore imperet; Chald. Meflias dominabicur in timore Dei. 4. Stout Oriente, &c, {cilicet, fic erit Regnum meum. 5. Nec tanta, &c.q. d. indigna , cui Deus tan- ta preftaret. Voluntas,{c. firma eft , vel fita in Deo: Ex ea ,{c. domo mea. 6. Tolluntar , i. tanguntur,fed,fc.abiiciuntur. 7. Armabitur ,{cil. prius, neladatur. Succenfa, ' {cil. in die indicij, quo judicandum feculum , yt ait Chald. 8. Ipfe eft, {cil. qui fequitur trium primus. Qua- fi tenerrimas ligni vermiculus , Hebr.; Hadino Ha- hefui , {ci]. nomen eft viri70.Adino Afonzus. 9. Patrui eins, Hebr.Dodo, nomen eft proprium viti,70. Dudi. Abohites id eft , de familia Ahoi- tarom. <1: Thue ;{c. vbi erat Dauid. 10. Obrigefceret , {cilicet , contratione net- uorum pre labore: 56 : Cum gladio , {c. ita poft conflidum harente, vt vix extrahi pofler. > Geen 11. Statione. Alij: vila, fc. pago , qui erat iuxta agrum , vbi pi aoe? 12. £um ;\c. populum. | 2 13. Tres; {ce sigs Pvaneipes inter , Hebr. Chald.ée 70. inter principes.. ’ 14. Prefidio,i:locomunito. = 16. Libauit ; {cil. effundens in terram. Hieron. 1.Par. 11. ait, facrificaffe Deo gratias agentem, quod tam fortes viros dediffet , indicat autem vino miftam fuifle oblatam in facrificiut : : 17. Sanguinem,iccum Vitex periculo allatam. a Ex avimarum periculums explicatio precedentis. Hebr. Chald.& 70.cum periculo animarum. 18. De tribus , {cil. dittis one a0. Leones, ideft , fortiflimos viros ; yelut leo- nes; Chald. Tue weak ifterna , id eft, rouea, pgs ae 3 (cilicet 5 quo tempore leones furit fore ciffimi: ae 213 Virga} / 76 _ Notationes 21.Virga ,id eft, baculo. 10. Percufit , ixeprehendit. 23. Inter tres, {c. pofteriores. 11. Videntem ;{cilicet, quid Deus vellet , qua fi Ad tres ,{cilicet, priores. WS dicat, prophetam. cA fecreto, pro , nempe a fecretis. Dania ,id eft , Dauidis. 24. Triginta,{c. qui {equuntur.Patrui eius,Heb. 13. Septem, Vide 1. Pat, 21. Dodo, forté nomen eft proprium. 14. Incidam , &c. videtur elegifle famem, aut 39. Omnes, {c.computatis primis illis fex. peftem. . ae ; 15. Conftitutum , {cilicet , holocautto vefper- CAPE Per ey tino. : Mifertus eft Dominus, Heb. & 70.pcenituit Do- 1. Ommouit, {c.permittendo, Dicentem,;Hebr. minum, Chald. rediit Dominus a malo, id eft,de- ‘a 8 Chal. dicendo. {titit occidere. 4. Obtinuit,i.preualuit,feu vicit. Aream ,{c. fitam in monte Moria , vbi Ifaacim- 6. Dan fylueftria,Hebr.& Chal. Dan fahan. molare pater voluit. 9. Odtingenta , &c. maiorelt numerus. 1.Para- Areuna , exat is , vt quidam aiunt: Rex an- lipp.21. Sed hic refertur is,quem loab Regidixit, tequam Jerufalem caperetur , poftea Tribu. {cilicet, minorem , ne (uperbiret nimium , qui’ tarius. ex fuperbia iuflerat defcriptionem illam fieri, ob 17. Ones, i.velut oues,g.d.innocentes. quam eft a Deo punitus , iple quidem populi dimi- 24. Quinquaginta ,{c. pro loco aree, nam pro nutione , populus autem morte, ob alia peccata _ tota area 6oo. veett 1. Paral. 2 3, vel pro bobus 50. propria. ficli , pro area vero Goo. aurei, Ararat thoes celal tah chat atest dh ache Aaah Sh aah aaetacah Sa eT Qui Uebrau, 1, Regum dicitur , quia de mulets R egibus. CA PAT ok 45. Infonuit , fic etiam 70. at Hebr. tumuleuata eft.C hald. commota eit. 1, Lurimos , {cilicet , prope 70. 47. Benedixeranr ,i. bene precati funt. annos,tot enim vixit, \ Super ,id eft , plus quam. Adorauit , {c. Deum, Qe Stet coram ,i. miniftret. ‘gtatias agens. 3 Sunamitem,\cilicetsex vrbe Su- 50. Altaris ,{cilicet , quod Dauid extruxerat, nem tribus Mlacar. Vide 4. Nam quod Moles, adhuc erat in Gabaon. Vide Set EI 5 Py " wd oe J SY Oy Reg. 4. 1. Paralip. 21. 4, Dormiebatque , Hebr. & 70. fouebatque,ideft. _calefaciebat. CA.P V T Lob 6. Nec corripuit, {cil. nimis indulgens , fic fupra lib.2.cap.1 3.etiamflanctiinterdum negligentes,vel 2. Evra ,ideft, hominum. caufam Miphiboleth cap.19.quamnegligenteriue 3. BM Cujtodias ,i.quod precepit cuftoditi. dicauit?Hebr,non contriftauit, {c.noluit corripien- Caremonsas,Hebr.decreta,feu ftatuta, do contriftare. ) | Intelligas , Hebr. prudenter agas Chald. profpe- Ipfe, {cil. vt Abfalom. Secundus natu,adeoque _ res, feu profpere agas. ad eum iure Regnum pertinere videbatur,fed Deus 4. Vias [uas, q. d. mores {uos. voluit efle Salomonis, cuius voluntas fummum 5. Belli , id eft , more belli, vel quafi effet hoa eft ius , vide infr.cap.2. {tis in bello. 7. Sermo , i.confilio,g.d.rem tractabat. Balthes ,id eft gladio alligato baltheo. Calcea- * . x : ae : : A . Abiathar, Hoc reieco,qui ex Heli , & Ithamar, — meneo , quafidicat, ita vt mortuicorruerint ad pe- datus eft Pontificatus Sadoc, quiex Phinees, & des eius. Eleazaro. Vide cap. 2. 6. Pacifice, i. impune, feu abfque punitione. 21. Peccatores i. miferi, fic Hifpani, peccato- Jnferos, i. {epuicrum. rem me, i. miferum me, vel q. d. rejiciemur , tan- 9. Innoxium, i.impunitum. Sanguine,icede. quam fi grauiter peccauiflemus. 16. Confundas ,id eft , pudefacias , {cilicet, ne- 33. Mulam meam ,{cilicet , id nifiReginonli- gando. Hebr. auertere facias, {cilicet pte pudore, cebat. _ 70. auertas faeiem cuim. Gihon ,{cilicet fontem , alias Siloe dicitur , eius 17. Nec enim negare tibi quiqnuam poteft, He- aqua perennis , qualis Dauid volebat Regnum ef- breus , & Chaldezus, non enim faciet auerti fa- fe Salomonis. ciem tuam. 36. Amen ,id eft, ita fit. Sic loguatar, quafi di- 20. Confunds , Hebreus , & Chaldezus, auertas, cat,confirmetid Deus , 70. confirmet verba,Chal. {eu auertere facias. fic velit. Fas eft,vt.Addita hac ab Interprete. 39. Olez, (cil. yn&tionis. , 22.€¢ Regnum, quali dicat, hac via Regnum 40. Infonnit , Hebr. fcindebatur,i.videbatur affectar. i feindi Chald. tremebat. 23. Addat, {c. finon illum interfecero. Turandi 42. Fortis, Chald.cimens peccata,q.d. bonus. modus apud Hebrzos, q.d.male mihi faciat Domi- 43. Nequaquam , &c. Hebr.Chald. & 70,pro- nus, nifi, &c. feéto Dominus nofter, &c. Nofter fenfam reddi- 24. Domum , i. familiam. dit, quafi dicat, non bona nuncio , ve putatis, 26, Morty , motte dignus, Domin: In LIL Regum. Domini Dei, Hebr. Adonai Iehoua , id eft,Do- mini , Domini , fed reété vertit Interpres, leho- wa enim nomen proprium veri Dei. Laborem, Hebr. & Chald. afli@ionem. Labora- nit, Hebr & Chald. afflictus eft. »7. Eiecit , ita impletum quod Deus fuerat mi- natus Heli, 1. Reg. 2. 28. Nuntius , (cilicet ,;de mente Adoniz. Hebr. & Chald. venit fama adloab, qui fecutus fuerat Adoniam , quamquam Abfalonem {fecatus, non fuerat. | Puff Salomonem , fic etiam , 70. At Prebrsde” Chald. Abfalonem , vt dixi proxime. 31. Sanguinem , id eft , culpam effufi fan- guinis. 33. Pax i. profperitas. 37. Caput tunm ,i.te, q.d. occideris , vel tibi caufa mortis eris. 42. Teftificatus fum , Hebr. iuraui , feu adiuraui, id eft, te feciiurare. Per Dominum, {cilicet , iurans , vel cogens jurare. : 45. Benedictus , {cilicet » fit vel erit & Do- mino. : Erie , Alij fit. CAPYV FILE. I. Onec , &c. quafi dicat , adeo confirmatum Regnum , vt potuerit complere , vel eouf- que manfit illa in ciuitate Dauid donec ,&c. 2. Excelfis, id eft , locis editis, vel altaribus, {cilicet 5 variis, quod v{que ad templi adificatio- nem videtur licuifle , certe permittebatur paf- fim. \ 3. Excepto , Videtur reprehendi, vel fenfus eft. Id tamen Dauid , quamquam licitum , nuaquam fecerat. - 4.Gabaon, ciuitas in tribu Beniamin. Maximnm.Quidam putant fuiffe altare zneum, quod Moles fecerat. 4 6. In veritate, ideft, citra fimulationem , feu fincere. Grandem, Hebt. Chald.& 70. gtandem hanc. Eft ,i.apparet. 7. Egrefum , & introitum, q. 4. quomodo de- beam conuerfari, & populum regere. g. Docile, Hebr. audiens , i. obediens , {c. Deo, Chald. intelligens , 70. fapiens. 12, Nullus ,{c.Regum Ifrael. 13. Retro sHebr. & Chald.tuis, videturque con- iungendum cum , dedi, pro,dabo. . 14. Pracepta, Hebreus, & Chaldzus , ftatuta {eu decreta. Longos faciam , id non factum quia peccauit. 15. Hiernfalem , {cilicet , vbi arca Domini: tabernaculum Mofis in Gabaon, Fecit , i. obtulit, feu facrificauit. | 20. Intempefta nottis filentio, Hebr. Chald.& 70, media noéte. ‘ 22. Mintiris , Hebr. Chald.& 70. non. 25. Diwidire ,{crlicet , 0 miniftti , feu fatel- lites. 28. Indicaffer , (cilicet, cum effet dnodecim an- norum, fecundum Hieronym. epiftol.1 31. id quod ego non puto. Regnauit enim annis 40, adeoque obiifet anno zxtatis 52. at reliquit filium anno- rum 41. vtdicitur 2. Parailp.13. ve necefle fue- rit, illum gignere anno gtatis 11. quod non eft verifimile. CARY TM : 2. Tllius ,id eft , nepos, nam filius Achimaas fi- lij Sadoc,, 3» Scribe ,id eft, fecretarij. Vide Efther, 3. 4 commentaris , hiftoriographus. 4. Abiathar , {cilicet , antequam eiiceretur, vel ifte alius eit. Sacerdotes ,{cil. vnus pracipuus erat , alter ve- Lut vicarius vel fuffraneus. 5. Sacerdos ,i. princeps. Alij facerdotis. 8. Ben,alij,filius, fic & in fequent. | 11. Nephath Der, i. terminus Dot. 13. Auoth Iair,i.villas lair. Vide Iud. 10..47- gob, {c. Trachonitide. ; 20. Innumerabiles ,{c. erant. 21.4 flumine , &c. Alija flumine ( {cil. Eue phrave ) vfque ad terram Philiftim, & v{que ad ters minum Aigypti. 22. Cori, Corus continet decem epha , epha vero tria fata. Simila , i. puriflime farine. 23. Pafiuales, q.d.nonfaginati, fed qualesa pa{cuis redeunt. Bubalorum ide , Bouum {yluctrium. 24. Flumen , {c. Euphratem. 25. Subvite, q.d. etiam ruri libere agebant, nullum timentes hoftem. 26. Prafepia , id eft , equos in prefepiis. Num. 2. Paralip. 9. quatuor millia , {cilicet, in quo- libet 10. equi. 27. Nutriebantque , &c. Hebr. Chald. & 70, Alebant diéti prefecti Regem Salomonem , & neceflaria , &c. 28. Jumentorum. Alij mulorum, Chald. equo- rum curforum, 70. curruum. 29. Latitudinem, i. capacitatem. Arenam ,id ef ,acene locam, vel q,d. capien- dipené infinita. 31. Ethan , &c. eranthi celebratiffimi illo tem- ore {apientiz nomine. Eraita,id Efre filio. Filus , iangendum cum duobus poftremis,nam priores duo fratres ( quanquam, 70. vertunt , filio) vide Pfal.87. & 88. a 32. Parabolas , ideft , ob{curas fententias , feu prouerbia. 24. Andiebant , {c. fama. CAPT. 1. Jfit ,{c. gratulatum. 36 Tu {cis &c. Hebr. Chald. & 70. tu nofti patrem meum , quod non potuerit gdificare, cs 4. Satan , i. aduerfarius. 5. Nomini ,i. in honorem. 9. Domus mee , {c. quo alantur ifti, qui tibi in- {eruient. : | 11, efnnos, {cilicer*, quibus .illius opera vius. : 13. Elegitque , Hebreus » tulitque nomine tributi. Indittio, Hebr. & 70. tributum. 14. Effent , id eft, manerents (cilicet fingulis menfibus (ola decem millia operabantur, adeoque finguladuobus menfibus quiefcebant , deinde ad opus redibant. 15. Jtaque, pro infuper. Portabant, {c. € monti- bus vfque ad locum , vbi poffent curtibus vti. Latomorum , Hebreus, cedentium ,; {cilicet, lapides. 16. Et iss , proid eft iis. G 3 197. Pretiofoss 78 17. Pretiofos , id eft,optimos. Templi, Hebreus , Chaldzus,& 70. domus,{ci- licet , Dei. 18. Gibly , ex Giblo vrbe Phoenicia. Oe eae ee I. Vadringentefimo, &c. videntur omiffi anni pont tet , folumque computati anni Ducum, Iudicum, & Regum: folet quidem inter- dum f{criptura in annorum , aut hominum catalo- gis quedam preterire. Quidam tamen putant in cuiu(que Iudicis annis , intelligendos edffe illos etiam qui fine ludice preceflerunt. Zo, 1. Aprili Chal.{plendoris florum. Secundus , {cilicet, cuiufque anni , non enim fignificatur fuiffe {ecundus quarti Salomonis. Domino , id eft sin honorem Domini. 2. Triginta ,{cil. v{quead primum tabulatum, alioqui 120. Vide 2. Par.3. ‘3. date faciem ,{c. ea latitudo erat coniunéa templi longitudini. 4» Obliquas ,{c. exaltera parte laxiores Chald. apertas intrin{ecus ( id eft, laxiores ) & forinfecus . claufas ( id eft, artiores. 5. Super, id eft,iuxta. Oraculi, {c. fandi fando- rum, vocatur Hebr. Hec pars Deuir. 1. oraculum, a Dauar , i. loqui;inde enim Deus ref{ponfa dabat: altera vero Hechal.quaft palatium,feu regia, quam nofter vertit, Templum. Latera. Hebr. thalamos, {cilicet, deambulatoria , feu cubicula , Chald. ap- pendices. 6. Forinfecus , {cilicet, fuper prominentiam pa- rietis : reducebatur enim murus introrfum , ita vt fuperior pars arctior effet, laxior, inferior , cinge- batque prominentia murum , vt trabes fuperpo- nerentur. FAfarerent , {cilic-t, per foramina , vt fit, fed niterentur ipfa prominentia parietis. 7. Perfectis , ideft, integtis. Ferramentum , {cilicet, dolans lapides aut lie gna. 8 Lateris medy, &c. quafidicat , ad latus dextri muri, fcilicet , Meridionalis templi erat oftium. Chald. porta appendicis inferioris aperta erat in latere domus dextro,&c. 10. Super omnem, Hebx. fuper tota, vel cum to- ta Chald, viera totam , 70.per totam, fcilicet cinge- bat id tabulacum totum vndique tectumve folet in tectis planis, ne quis cadat. Operuit , {cil. fuprema tecti fuperficies,feu pla- nities cedrina erat. \ 16. Vigints s{c. tot fumpfit ex eo longitudinis totius ad fanéta fan@orum, vel fignificatur tan- tam,vt inf.dicetur,fuifle parietum altitudinem, te- camque cedrinis tabulis, In fanttum , &c. id eft ; ve effet fancium fan« ctorum. 17. Templum, {cil. pars illa, que dicitur fan; ctum , & Hechal, habebat 40. cubitos longitu- dinis. Pro foribus oraculi..anteoraculum , {c. fandum fanéorum. 18. Jz medio domus , 1. intra domum , vt ftatim explicatur. 19. Celaturas , {cil. forum , & fru@uum. 20. Altitudinis , {cilicet, reliqui decem cubiti ( nam erant triginta,ve fupra dictum eft ) erant fe- cundum Hebrzos veftiti lapillis pretiofis. Latini dicunt, viginti cubitos intelligi effe alritudinis pa- rietis diuidentis{an&a fantorum a reliqua parte templi, fuille enim reliquum {patium, {c. decem Notationes cubitorum vacuum. Quidam tamen putant ora- culum folum habuifle viginti cubitorum alticudi- nem ,reliquum vero templum triginta, Vide veri. 20. huius cap. Altare , {cil.chymiamatis. Cedro,70.auro,Chaldzus,tabulis cedrinis. 22. Oraculi, id eft , quod ante oftium oraculi, {cilicet , ibi erat altare thymiamathis , non infra, ve quidam putant. 24. Summitate ,id extremitate. 27. Contingebant, tegebantque Arcam & pro- pitiatorium & Cherubima Moyle fa@a, que in medio erant. 29. Etthrono ,id non eft Hebr. nec Chald. nec in 70. Prominentes de pariete, & egredientes , Fiebre Chald. & 70. intrinfecus , & extrinfecus. Vide fe- quent. annot. 30. Intrinfecus ,& extrinfecus,i. noraculo, & extra , {c.in Deuir , & Hechal. 21. edngelorum quinque , (cil. in modum co- lumnz quinquangule. 32. Oftia id eft, fores, fea valuas, fic fupra & infra. eA naglypha, id eft, celaturas. 34. Duplex, {cil.duarum partium coniunda- rum , & flexibilium. 35- Quadro, id ett, perfecto. 36. Interius , {cilicet , facerdotum,in cuius me- diotemplum erat ,{ecundum quofdam. Alsj enim putant atria fuiffe ante porticum templi, non cir- catemplum, Tribus ,{cilicet, diftin@is variis coloribus , & artificio vel potius tres dicit, quia cum altitudo pa- rietis trium eflet cubitorum, quifque ordo, vnius erat cubiti. Lignoram, (cil. fuper lapides, vel A parte muri interiori. 37. Quarto , {cilicet , regni fui. Zio i. Aprili. vide fupra. 38. Bal, i. O&obri. Septem, {cil..& menfibus 6. qui hic tacentur- Cone Vor Vis. I. Dificauit ,{cil. poft edificatum templum. Vide cap. 9. 2. Saltus Liban fic dita, quod Libanum re- ferret amoenitate , vel quia ex cedris Libani. erat autem prope Ierufalem , Chaldsus refrigerij Re- eum. | Et quatuor deambulacra inter columnas cedrinas, Hebr. Chald. & 70. fuper quatuor ordines co-« lumnarum cédrinarum. Lignaquippe, &c. Hebr.& trabes cedtine erant fuper columnas, Chald. & corone cedring erant {uper columnas. 3. Cameram,i.{uperiorem domus pattem, vbi tres erant ordines columnarum. 6. Epistylia, i. capitella Hebr. trabes. 7. Soly , {c. vbiiudicabat in lerufalem. 9. eM aius ,{c. in quo populus orabat , & quo pats illa exterior re{piciebat. ; 10. Decem , fiue ogto , {cilicet,alij decem exant, alij octo. 11. Mmiliterque de cedro, id eft , idemque tan bulz cedrinz , 70. & cedri Chald. & obduxit ta- bulis cedrinis, 12. Rotundum , id eft, in circuitu, de atrio populi loquitur , vt fupra vel domus {uz vtro- bique. | Interiors , (cil. fagerdotum,q. d. fimile opus erat lapide, & cedro. ae Domus in IIL Regum. Domus,i.templi. | 15.Vtramque; pro, vnamquamque,q.d.cuiufque circumferentia erat 1 2.cubitorum. 17.Ver{uum,i.gyrorum feu zonarum. 18.Ordines,iunge cam,malogranatorum. 1.9. Quatuor cubitorum , i, ex quinque, quatuor habebant lilia,vnum malogranata. , 20.e4lia,quidam eadem intelligunt, de quibus {up.Alsj diuerfa : fuifle enim Capicella tria in qua- que columna.Vide 4.Reg.vlt.vbi harum columna- rum capitella quedam dicuntur fuifle altitudine cubitorum trium. Secundi,{c.& primi,q.d.vtriufque. 21.Jachia,i.confirmat,{cil. Deus, q.d.feruet do~ mum hanc. Secundam, {c.finiftram. Booz,i.fortitudo, feu vi- gor,q.d.vigeat femper. 23. Refticula,{cilicet,in modum funis, Chald. filum. 24.Sculptura,Chal.figura ouorum. Decem cubitis , {c. in vnoquoque cubito decem erant {culpture , adeoque trecente. Apparet {cul- pturas per interualla pofitas,fc. decem locis in cir- - cuitu. Striatarum,q.d.excauatarum,Chald.figure ouo- rum fufilium. : 26, Luteris,i. Conchz, quam fupra,mare voca- uit. Trinm vaciarum, Heb.palmi.{c. quatuor digito- rum, Repandi,i.recurui. 27. Bafés ,{cilicet , {upponendas decem con- chis. 28.Sculpture, &c.explicat quid dixerit interra- file. ) Tunkurasfcilicet, tabularum znearum quibus bafes conftabant quas iuncturas , inf. vocat ple- ctas. 30. Partes,{c.cuiufque bafis. Humeruli , id eft , fulcra, feu fuftentacula,fcil. luterum. 31.Luteris,i.luterem excipiens. Capitis,{c.bafis vide ver.35. Vrins.dimidius n.de quo inf.ccelaturis tegeba- tur ,vt aitlofephus. | Cubitum, & dimidium , {cil, Altitudinis. Vide ver. : Columnarum,videntur mihi bales fignificari. 36.Tabulatis.i{patiis. 38. Luteres,i.conchas,{c.adlauandum az lauo, inde adhip. 39.Aare autem.Not.quod ingredienti occurre- bat prius mare,ex quolauabancut facerdotes,dein- de conchz,ex quibus abluebantur vidiime. 40.Scutras & amulas. Heb.& Chal.fcopas & pel- ues.70.calefactoria,& phialas eft autem {cutra vas rotundum,vnde f{cutella di@a. Amula vero fecun- dum quofdam,vas ad vini libamina. 41.Columnarum duos,Heb.& Chal.columnarum duarum,fed eodem recidit verumque. 47-Pondus,{c.exploratum. 48. Aureum,{c.opertum aureis laminis : nam ex cedro erat altare id {c.chymiamatis.Quidam tamen putantaltare de quo hic agitur, aliud efle ab eo,de quo {up.c.6. CAP VF VIt. 2.07 Thanim, i. Septembri. fic dicitur ob fruges, quibus vita fortificatur : ethanim enim for- tes dicitur & alibi Tifri, Chal.quem veteres voca- bant menfem primum. Not. quod etfi templum *, 79 nondum erat omning perfe&um,ve didum eft fup. ree voluiffe Salomonem dedicare feptimo menfe quod ineo ob fefta precipua foleret. populus ad templum confluere. 4. Portanerune , {cilicet 5 in {ana fan@o- rum, Tabernaculum,{c.quod Moles fecerat , vt ait Io- feph 8.Antiq.ego tamen non video, cur non poflic intelligi illud quod fecerat Dauid de quo 1. Par. 15.Sacerdotesshiarcam. Leuita,hi reliqua vala. 7.Protegebant,i.tegebant. 8. Vitra,q.d. preter extrema nihil eorum appa- rebar, {c. erant immiffi per minora arce latera, {eu fecundum laticudinem,adeoque recti tendebantur in frontem oraculi, ; 9g. Aliud,{cilicet,ex tota lege. Vide 2. Par.5.8 Hebig.. 7 eae 10. Sanéuario , i. {anétof{an@orum. Dixit, {cil, Leu.16. 1 3 .Firmiffimum,iftabile,{c.non amplius mutan- dum,vet folebat, Heb.Chal.& 70.paratum.Sempiter- nurm,i.cempus longiffimum., 14.8 enedixit,i.bene precatus eft. Mantbus eins , alij; manu fua , Chal.volunta- - re {ua. _ 16. Elegi,i.vfquead hoc tempus. Effet nomen , i. inuocaretur , feu diceretur de nomine meo, f{c.do- mus Dei. fic inf. 22, Stetit , {eilicet , compofuit fe in atrio popu- ht flexis genibus.vide infra Altare, {cil. holocau- fti. : 24. Manibus ,t.opera , feu potentia vide fup. num.1 4. 25.Coram me {c.facientes que iubeo. ; 27. Super terram , q. d. tam paruo huius templi loco? \ Cali caloram.g.d.f{upremi cali. 28. Hymnum, i.jaudem. Alij clamorem, preco- nium,votum. . 29, Oculitui,q.d. prouidentia fingularis , & fauor. © Erit nomen meum,i.colar,& inuocabor. 3 1.81 peccanerit,&c.Heb.C hal. & 70.fenfus eft; cum quis proximo aliquid debuerit , ob quod ab illo cogatur iurare & ad iurandum venerit ad lo- cum iftum,&c. Turamentum{cfaciendum. 32. luftificans,i.oftendens effe iuftum,vel abfol- uens iuftam caufam habentem. 33. Peccaturus eft , Hebr. & Chald. peccauerit. eA gentes penitentiam,Hebr.Chald, & 70.conuerli ad te. Confitentes ,&c. i. telaudantes, feu tibi gratias agentes. oe Venerint , {cil. qui domi relicti fuerant, aliis in bellum profedctis.vel venerint, {cil. corde huc con- uerfi,vel poft fugam reverfi. ‘ | 3. Penitentiam egerint Hebr.Chald.& 70.con- fefli fuerint. 36. Et populi,pro,i.populi. 3-7.Corruptus aer,alij,ariditas vel ventus vrens; 70.incendium,Chal.vt nofter. eLrugo vitium eft {picarum. Rubigo , Hebr. & Chal.bruchus. ee: 38. Denotatio,S imprecatio;id eft,votum,& ora- tio. In domo,isad domum,fc.conuerlus. : 39. RepropitiaberissHebr.& Chald.parces. fic & inf. Bae hie Se aaa 42. In hoc loco , {eilicet 5 in atrio alienigena- rum conuerfus huc. egat enim Py atrium ey : 4 2 7 80 li,fcilicet , fidelis,aliud atrium infidelium. 43. Timere,;Heb.Chal.&& 70.timeant te. 44.Contra,i.vertus fic inf. 4§. Facies indicium, i. vicifceris iniurias , fic inf. 47. Egerint penitentiam in corde {uo , Heb. & Chal.redierint ad cor {uum 70. conuerterint corda {ua. 40. Contra viam,pro conuerfi ad viam. 66.Cecidit i fuit irricus. Boris, {c fermonibus, q. d.promiffionibus. § 7.Proticiens ,Heb.deferens,Chal. clongans,70. auertens. 58.€¢ cuftodiamus,pro,i.cuftodiamus-. Ceremonias,Heb.ftatuta. 59-Appropinquantes , id eft, grati,feu impetran- tes. Faciat indicinm,i.in caufis faueat. 60.Vltra,ialiis.- 61.Noftrum, (ic etiam 7o.at Hebr. & Chald.ve- ftrum.iuxta quam leGionem legendum etiam,am- buletis,& cuftodiatis. Cum Domino,i.coram Domino, vel iuxra volun- tatem Domini. 6 4.Santtificanit , i. curauit fanctificandum per, Pontificem , lari. Medium, {c.pauimentum. vt poffent tot hoftie immo- Ante domum,{c.inter templum, & altare holo. cauftorum. eEreum , erat quidem lapidum , fed ete vefti- tum. \ 65. Emath , que poftea Anticchia dicta fecun- dum quoldam. Rinum ,{cil. Rhinocolu:ram vide Gen.1j. | Quatuordecim, (c. feptem ob dedicationem , & feptem ob feftum rabernaculorum. - 66.Oéauo,{cil. poft 7.dies pofteriores profecti, “{e.die fequenti,quz erat 23.menfis.nam feftum ta- bernaculorum incipiebat 15.. Quidam tamen in- telligunc profectos eodem die octauo,quo fuerant a Salomone dimiffi,fed repugnat c.7.2.Par. fo kD VOT. VR 3. Omen menm,i.nomiois mei cultum,& inuo- Cationeim. 4.Simplicitare,Heb.perfectione. Chald.veéritate vo. fancitate.c Ai guitare, deb.Chald.& 7o.rectitu- dine. Legitima,Heb.ftatuta, feu decreta. 5-De genere tuo,Heb.Chal.& 70.tibi. 6.Ceremonias,Heb.ftatuta. 7. Prouerbium,Heb.& Chald.parabolam 76.ex- terminationem,feu perditionem. 8. Erit in exemplum , fic etiam 70.at Chald. di- ruetur,Heb.{ubintelligitur aliquid fimile. 10. Poftqgaam,Heb.Chal.& 70.quibus. 11.Opus habuerat,fic etiam Chal.at Hebr.& 70. voluerat. 1 3.Chabul,i.luto{am,feu arenofam ; {cilicet, fte- rilem. 14.Méifit,pro miferat,{c.antequam acciperet vr- bes illas. I 5-Summa,expenfarum.Heb.res tributi.coniun- gendum autem quod hic dicitur cum vniuerfum populum,éc.q.d.ab eo populo exegit tributum ad edificia. Mello , locus erat, fecundum quofdam, ad con- fultandum de rebus publicis conftrudtis. Vide fup. lib. 2.c.5.n.9. 16,.A/cendit,pro,afcenderat.1” dotem, Hebr.pro Notationes munere,Chald.dono. ! 18. Palmiram,Heb.Chal.& 70.Tadmon. 19. Vicos,Hebr.Chald.& 70.ciuitates.. Et erant abfque muro,Heb.& Chal.thefaurorum, 70. muni- tas muninit,id additum ab Interprete. Curruum,i, vbi falcati currus afferuabantur. F Equitum,\.vbi equites prefidiarij alebantur. Li- bano,vel monte , vel loco,ybi domus {altus Libani, de quafup. 21.7 ributarios , {cil.adfoluendum expenfas, de quibus fup.vel laborandum in edificiis. 22.Seruire Hebr.Chal.& 70.feruum,q.d.nullum voluit facere opera feruilia. Equorum,Heb.& Chal. equitum. 2 3.Opera,{c.cum edificabatur. Prapofitt, (ci). precipui,nam minus principales multo plutes. 28. Ophir. Hodie dicitur Peru. vel eft Angola. vnde Lufitanis maltum auri Hier. epift.140.locum putat efle in India. Quidam Malacam credunt alij infulam prope Malacam , quz hodie Zamatra vo- catur. CAPYT. X, 1 ea »perw {cin , fc. ea, que in Arabia. nam Jquzin Athiopia pero fin, vide Plalm.71.vbi pro Arabum c& Saba. Hebr. xoxo xaw Sceba ,& Seba. In nomine Domini,i.de iis,que faciebat Domini ope. Tentare,i.facere periculum eius fapientiz. eAinigmatrbus,i.difficilibus quettionibus. 2. lnfintrum,Heb.Chal.8 7o.muleum. 5-Bt holocaufta,&c.ficetiam Chald.& 70. Qui- dam vertunt Hebreea fic. & afcenfum , quo afcen- debat in domum Domini. Nox habebat vitra {piritum , i. erat diu extra fe pre ftupore. 9. Indicium & iuftitiam , id eft, iudicium iu- ftum. 11, Thyina, quidam coralia vertunt. alij, He- benum ,alij , lignum Brafilicum , Chald. coralio- rum, 12. Fulcra, {cilicet , graduum,quibus afcende- batur. 15. Viri,qui {uper vectigalia, & negociatores, - ‘Hebr. mercatores aromatarij , Chald. artifices,& mercatores 70. tributarij , & mercatores. Vinuer(ique *{cruta vendentes ,q. d.merciane( Ve vulgo dicitur){¢u aromata , refque fimiles , quam- quam , Hebr.Chald.& 70.nonaliud habent, quam quod proxime diximus fup.ad num. 15. Terra, {c. Iraelicice. 16.Scuta,7o.lanceas. Auri ficlos, 2.Par.9.aureos vertit, aut ergo hic ficli auri pro aureis pofiti, aut illic. aurei,pro, auri ficlis. Quidam vtrobique au- reos verterunt,alij minus. In laminas {cuti vnins,Heb.& Chald. in fingula {Luta. 17.Peltas,oenus eft {cuti. Zrecenta.Hebr.-Chald. & 7o tres. Mine, alij , libre, fed idem eft.eft autem qai- bufdam libra,feu mina auri,centum aurei. 18: Fuluo , {cil.{plendenti,feu puro,7o.probato, Chal.bono.alij,obrizo. | 19. ALanus,i.fulcra, fc. quibus fedens folet bra- chiis niti,Chal.futentacula,Srabant,{e.fulcra dicta fuftinentes. e. Argentum,{c.in v{u,feu miniferio,nempe ex eo vafa fiebant ad regis vfum.cap.r2.n.22. Ne¢ 79, quia non, 12.Claffis ¥ mo 22.Claffis,;Heb.& zo.nauis Tharfis.C hald-nauis Africana. Ibat in Tharfis,i.mare,vel infulam aliquam, aut locum,eo nomive quidam putant Sophalam effe, vnde Luficanis aurum plurimum, Hebr. veniebat nauis Tharfis. Chald. veniebat nauis Africana,7o. venic bat nauis ex Tharfis. 26.¢01 unitas,Heb.Chal.& 7o.curruum. Et cum Rege,C hal.prater eos,qui erant cum Rege. 28. De Coa. Alii,telam byfinam vertunt. 29. Argenti, {cilicet,empta. Et equus,pro, Nam equus. Venundabant,Heb.C hald.& 70.obtinebant,{cil. opera mercatorum Salomonis, quibus Rex Pharao petmittebar ex Aigypto equos educere. Ge RV IY xX I. “S. ingrediemini,&cc.Chal. non mifcebimi- ni cum illis,sec ille vobifcum. Aad veftras , Hebri& 70. ad vos.Certifime enim, Heb.certe, feu, fiquidem. | 3.Concubing,i.vxores minus principales. Multe- ves,Heb.vxoreseius. Cum Domino,pro,coram Domino. 5. Aftarten deam,fic etiam 70.at Heb.Haftoreth Chald. Haftoreth errorem. Quidam Lunam pu- tant,quam alibi {criptura,reginam cali vocat. AZ0- lech,Heb.Chald.& 70.Milchom. Idolum,Hebr.& Chal.abominationem. 6. Quod non placuerat , Hebr. Chald.& 70.ma- lum. 9. Secundo,Heb.Chal.& 7o.bis. 13. Vnam. Not. quod tribus luda, & Beniamin pro vna reputantur, quiaconiunde leu permite erant. 15. Inter fecti{c.lude in bello. 23. Fugerat,(cilicet, videns inclinatam {uorum acieém. ! 24. Latronum,Hebr.Chald.&-7o.exercitus. Eos, {cil.milites Adarezer, q.d. cum Dauid victor eua- fiffec. 25. Et hoc eff , pro, & hoc prater , vt indicant Heb.& Chald.q.d. acceflit id ad malum,feu perfe- cutionem Adad. Regnauitque,{c.Razon. Syrias7 o. Adom, fecun- dum quos illud, regnauit , ad Adad referen- dum. ; 26.€ phratans,i.dettibu Ephraim. | 27. Quia Salomon,&c.videtur caufa fuiffe, quod Hieroboam reprehenderit Salomonis opus,vel po- tius; quodcum opeti illi eflet prafedtus > & Pro- pheta ei predixiflet que fequantur , Salomon id re{cierit,eoque voluerit occidere. Mello,7o.arcem,Chal.aggerem. vide fup.cap.9. num.rs. Coaquanit voraginem , Chald.occlafit rupturam, 70. conclufit feptem, Hebr.claufit diruptionem,fc. partem nondum munitam. 29. Silonites, i.ex Silo , vbi diu fuit rabernacu- lum. . , 33. Luftitiam coram me,Heb.quod rectum in ocu- lis meis. 36. Lucerna,i.cegius {plendor. 38.Fidelem,i.firmam. 40. Voluit ergo, apparet re{ciuifle quod fecetat Ahias. | | 41.Verborum,i.de rebus geftis. Non extat is li- ber. 43.Cum patribus,ivt patres. hn Tah Regum. 81 CAPV YT XII. Tt ‘Tferuntque,&c.q.d.miferant enim,& voca- uérant leroboam, | 4.Duriffimum,{c.magna tributa, i 0.Groffior,q.d.multo fum maior potentia, Scor- pionibus,i.virgis aculeatis, Quidam vertunt,{pinis. Vox quid: m Hebraa {corpiones,& {pinas. 1j.ed werjatus fuerat,ica bono confilio diverte- fat. Sufcitarets,Heb.Chal. & 70. firmaret. 17. Pars,q.d. quid ex eo {peremus ? few quid ad nos pertinet? Vide domum,i.domui prouide. 18. eMijit, {c. ad reducendum populum qui 4 {e defecerat. 20. Tribu Inda,{c.cum tribu Beniamin,ve ftatim dicitur. 21. Domum Iuda, i. familiam luda: 70. fynago- gam Inda, 22.Firum Dei, pro; Dei feruum, feu Prophee tam. _23.Reliquos,intellige Leuitas, vel aliquos etiam ex I rael fecuros Roboam, . 2{4. Vir, id eft, quilque. Verbam hac ,ideft , tes hee. 25. e&dificauit , {cilicet , ornando feu fortifi- cando. ; 30. Verbum hoc, i.res hec.Peccatum,{c. Idolola- trie. 31.De extremis,i.de infimis , Chald. & 7o.par- tem quandam. 32, Solemnem,{c.tabernaculorum: - Ajcendens altare, Chald.obtulit fuper aleare. fic inf, Similiter fecit,{c.folemnitatem, vel quod fequi- . tur,{c.vtimmolaret. 33.Quam , {c.diem folemnem , 70.in {olemni- tate quam. | Finxerar, id eft,inftituerat,{cilicet, vt folemnis effet. CA P.V 2.41 0h | N fermone,i.mandato. Super,i.tuxta. Thus iacente,Heb.ad adolendum,feu fufiien- dum,7o.ad facrificandum. 2. Etoffa, explicatio prxcedentis. Vide 4. Reg.23. 6.Eaciem Domim,i.Dominum. ; Rener(a eft.id eft,fic refticuta,vt poflet ad fe re- trahere. 11.Prophetes fc. fal{us,Chald. Propheta mendax nomine Michal. V enerunt,8cc-Heb.& Chal. venit filius fuus, & narrauit,7o.vt nofter Interpres. 18. Similis tui, Heb.Chal.& 7o.ficut tu. -23.Suum Propheta,Heb.& Chal.& 70.ipfi Pro- phete. . 29.Propheta fenis,pro fuam- i ee 3 3.Verba,i.gella. Nous imvis 1. extremis,{c.infis mis,Chal.& 70.patte. Ride | Implebat manum {uam , pfo, eius.implere autem manum , pro conlectare ; offerebat enim aliquid Deo quicunque in facerdotem confecrabatur, po- ceft etiam,{uam,propric accipi;vt fenfus fit, confe- crabatur in facerdotem , Chald. offerebat munus - f{uum. CAPVT 82 CIA? VITY SETY. 2, CY 70.placentas. 6.cMiffusic.a Deo. Durus,idura nun- ciaturus. ; 9-Omnes,{c duces, feu Principes Ifrael. Corpus, i.tergum. 10.c4 ingentem ad parietem,i.canem,vt mafcu- lum grandiorem,Chal.cognitione preditum.Claz- fum,{c.loco tuto. | Nouiffimum,Heb.Chald.& 7o.derelidtum. Reli- quias,i.celiquos,{c.potteros. e4d purum, q.d.ita vt nihil relinquatur , nifilocus mundus , omni re vacuus. 13. Quid inuentus , &c. q. d. quia éi [oli placuit Deo in hac parte parcere. 1 4.12 hac die,g.d domum,que nunc eft, Chald. eum qui viuit hodie. Etin hog tempore, Chald. & qui gignetur ex nunc & vitra , quafi dicat, non folum qui nunc viuunt,fed etiam pofteros. — ds Stept mouert, &c. quali dicat, aflidue. Flumen, {c.Euphratem. 16.7radet,{c.in defolationem. 17.Therfa,{c.vbi tunc puer egrotabat dicitur ea fuiffe Regia ante Samariam conditam. Domus, for- te erat prope vrbis portam. 19.Verborum dierum,i.annalium. , 21. Poneret nomen, {cil.et vocaretur Dei locus, ibique ipfe coleretur, Ex omnibus,i.pre omnibus. Amanitis,ide popu- lo Hamon , adeoque infidelis , Chald. de filiis Ha- mon. ' 22.Super omnibus,Chal.magis quam omnia. 23.A4ras,;Heb.Chal.& 70.excella. 24. Effeminati,ifcorta mafcula. Attrinit,Hebr. & ChaLeiecit yo.abhulic. | 27. Scutariorum,Heb.& Chal. curforum,7o.pre- curforum fic & inf. CAP VL 1 R Eguanit,i.coepit regnare. 2..Abeffaloz,2.Par.11.dicitur Abfalon. 3.Cum Domino,i.coram Domino,Chal.in time- re Domini. 4.Lucerazam,q.dfilium Regem. : Statuerat,i.{tabiliret, {c.in priftino ftatu Regem quda. j -Sermone,i. negotio,{cil.cede peccauit quidem etiam in aliis , fedid grauiffimum fuit , & plenum nequitia. : 6.Eius,{c.Roboam. 10. Matrw,i.auiz apud quam velut matrem fue- rat educatus. Sic proximé dicitur Dauid pater. Vi- dé fup. Num. 2. vbi hac dicitur mater Abie patris Afz. 12;Effeminatos,i.{corta ma{cula. Purgauit,Heb.abftulit, 1 3.Princeps, Heb. Regi- na, q.d.ne regnum gubernaret. Chald. amouit de Regno. In facris, Heb.8¢ Chal.quia fecerat Gmulacrum. 14. Excelfa i, altaria in locis editis in Dei cul- tum facta ante extruétum templum. NV on abftulit forte non potuit , aut putauit pofle permitti.Hiero.2.cont. Pelag.dicit,eum in hoc er- raffle, Heb.non funt ablata. : 15.Santtificauerat,i.dedicauerat ad Dei cultum, {c.in gratiarum a@tionem pro victoria parta, fed in idololatriam lapfus non dederat. 17.Rama,nomen atcis ab altitudine fic dite. x Y. -Notationes Egredi,vel ingredi, fc. prohibuit tranfitum , ne quis ab Afavenire poffet,aut ad illum ire. 19. Inter partem, {cilicet, fuit,quafi dicat, anti- quum eft. 20. Demum,Maacha, Heb. Beth Maacha.7o0.do- mus Maach. Omunem,{cil.Heb.Chal. & 70.& om- nem. 21.Reuerf{us eft,fic etiam 70. at Hebr. & Chald. manfit. . bike 22.Excufatus,{c.quin veniat. 25. Duobus annis, {c.pacificis, vt quidam Intex- . pre tantar. 27.Domo,i.tribu. 28. Tertio,{c.bellorum contra Ifrael , vt quidam aiunt. CAP VTY XR 91 2.PyUVluere,i.ftatu infimo. 3.Pofteriora,i.pofteritatem. 4. Regione, Heb.Chal.& 70.agro. 5. 2relia, Hebr. Chald. & 7o.fortitudo. fic & infr. 7.06 hanc canfam,Heb-Chal.& 70,8 quia. _ Eum,{c.Nadeb dominum fuum,vel ipfum Baafa fe.Deus ob peccata. Nam illa,hoc eft Iehu,&c nora habentur Heb.aut Chal.aut in 70. . 8.Vicefimofexto,{c.acceptis bellis , & regni 36. decem enim annis pacificé regnauit. Vide 2. Par.16. 9.E quitam,Heb.Chald.& 7o.curruum. Prafecis | T her{a,Heb.indicatur fuifle prefeétum domus re- giz in Therfa. ‘11.Amicos,ifocios. 18. E xpugnanda effet, Heb.Chal.& 70,expugna- ta,feu capta effet. 19.Jn peccatis fuis§Heb.Chal.& 70,.propter pec- cata {ua. 31.Seruinit Baal,yidetur nomen proprium Ido-~ li,etfi quidam negant. Vide c.18. 3 3. wopere wo, Heb.Chald.& 70.vt faceret,{cil. peflimé,q.d.auxit {ubinde peccata. 34. Primitino,i. primogenito, {c. viuente tunc, vel mortuo. Nouiffimo,i.vltimo, {c.ex omnibus filiis folo re- liGto,vel etiam morttio. Vide Iof.c. CAP VT AV IL 1.0 70,q.d.cui feruio. 3.Contra,i.c regione. 12. Due, i. pauca. Faciam illud , pro, faciam pas nem. 17.eM ulieris,{c.illius de qua {up. Matris familias, Hebr.Chald.& 70.dominz do- mus. Halitus,7o.halitus vire,Chal.{piritus. 18. Ex cibi,fc.commune,gq.d. quid mihi tecum? vel,quid tibi feci? Rememorarentur, id eft,venirent in memoriam, fc. Dei. 20.Vicunque fuftentor,Hebr.Chal.& 70.habito, feu,hofpitor. 21.ALen{us eft fuper puero,i.more metientis pue- roincubuse. | “G@APVT XVIIL 1,>- Wt Ertio , {cil.fterilitatis , vel a receflu Eliz de torrente. 4.Speluncisszo.{peluncis duabus. 5- Valles, Heb.Chal.é& 70.torrentes. 6. Seer {ums In IIL Regum. 6. Seorfum, Hebr.&z 7o.folus, {cilicet,feorfum a Rege. 10. Adiuraui , i.fecit iurare, vel obteftando po- ftulauit,ve te indicarent. Eft quidem adiutare pro- prie metu violande Religionis , aut pietatis , aut incurrenda diuinz vitionis adigere ad aliquid fa- ciendum.€ gued, pto,quod. 21.Clandicatis,Chal.diuifi eftis. Duas partes,{c. nunc Deum colendo,nuncidola , Hebr. duas cogi- tationes,7o.duobus poplitibus. 22.Remanfi,{c.hic. Nam ali} latebat,vel fe puta~ batfolum. 2 3.Boues,Heb. inuenci, feu vituli,Chald.& 70. ve nolter. fie & inf. Faciam,i.immolabo. 24. Per iguem,i.dando ignem.Si# Deus,i.pro ve- ro Déo habeatur. Optima propofitio, Hebt.Chald.& 70.bonus fer- mo. 26. Dederat {c.Achab,vel qui adduxerat. Fece- runt,ifacrificauerunt. Altare,{c.prope faltantes.vel {upra. 27. Deus enim eft,{c. vt dicitis , Chald. quiavos dicitis,quod Deus eft. Loquitur,{c.cum aliquo. Di- uerforio , Hebr. infecutione, feu apprehenfione,{c. hoftium. 29.Prophetantibus, Chal.infanientibus. Sacrifi- cium,{c.velpertinum. 7 30.Curauit,i.refecit. 32. Aratiunculas,itulcos Hebr.& Chald. locum capientem duo fata feminis , 70.locum capientem duas metretas feminis. 36. Holocaustum, {c.vefpertinum. Omnia verba hec,i.has omnes res. 37.Lterum,Heb.retrorfum,{c.vtredeant in viam, 70.poft te. 40.Torrentem,{c.ne tetra fanéta illorum fangui- ne contaminaretur. : 41+Afcende,pro,(urges 43. Puerum. i.famulum. Quidam putant filium mulieris Sareptane. a 44.Veftiginm,Heb.& Chal. vola manus,70.ve- figium. | Afcende,pro,ito. ; 45-Verteret huc,atque illuc, Chal. fe expediret,& defcenderet. Je%rael,{c.eam , quz in Ifrael nam al- terain Iuda. 46. Manus,i.vittus,q.d.dedit ei robur. GAPVT XIX. 3. PU muit,Hiero.2.cont.Pelag. Non dico mulie- rem,fed hominem formidare, de animi per- turbatione defcendit, que vitio carere non poteft, dicente Dauid, Dominus auxiliator meus , non ti- mebo quid faciat mihi homo, Hebr. (vt nunc legi- tur)Chal.vidit,{c. periculum vel q.d. intellexit que dixerat Iezabel,at 7o.timuit,& ita puto legendum Hebr. ficut legi poteft mutatis punctis, & quidem additio pun@orum fecit tantam le@ionum varie- tatem in {criptura-, quod hic annotatum non erit opus repetere. es Quocunque enim ferebat uoluntas , Hebr.&,70. iuxta,(eu,ad animam {uam vel pro anima {ua,Chal: yt eriperet animam fuam, 4.Luniperum,Chal.geniftam. 8. Horeb,{c.vbi lex data, pars eft Sinai ad occi- dentem. ( 9. Manfit ,Chal.pernocauit. 10:Domino,i.Domini honore. Solus, {cilicet,qui palam Dei henorem tuear,vel fe forte folum putas bat. ae 11.7 rau fiit,7 o.tranGbit. Spiritussi.ventus. Subuertens,i.qui videretur , vel poflet fubuerte- FesccC, ; Commotio,i.montis concuffio. 12. Stbilds,Hebr. Chald.& 70.vox. Aura tenuis, Heb.tacita tenuis, Chal.canentium in filentio,7o. ve nofter interpres. : 13.£ greffus,(c.antea. 18. Derelinguam,Chal.referuabo. Septem,i. mul- ta, eA dorauit eum,ofculans manum. Solebat ado- ratio fieri ofculando propriam manum , vt nunc vulgo fit,cum quis primarium virum falutat. Vide Job 31.Heb.& Chal.ofculatus eft eum, 70.adoraui, eum. 19. aus{cil.ex arantibus hominibus. Pallinms huius impofitione Elifeus {piritum accepit. 20,Quo0d enim meum erat fect tibisHeb. Chald.se 70.quid enim feci tibiz&c.q.d.quid tibi feci,quod te impediat? i 21.Ab ¢0,{c.Elia. Aratro,Hebr.Chald.& 70.in- ftrumentis,{c.aratri lignis. Populo,{cil.cognatis 8 amicis. GAPE XX. 5. Vi mifit nos ad te,Heb.Chal.& 70.quia mifi ad te dicens. 7. lafidietur,Heb.Chal.& 7o.malum quarit. 9.Faciamfc.vt fim tibitributarius. Id enim in- tellexerat cum primum refpondit. 10. Pugillis,{c.implendis. 11.Accinétus,{c.ad prelium. Difcinttus,{efolu- to baltheo,parta victoria. . 13.Certe,Heb.& Chal.nonne. 14 Pediffequos,{c.pueros nobiles,qui educaban- tur in aula Achab , Hebr.Chald, & 70.pueros,feu adole{centes. Quis incipiet praliari?q.d.quis aciem inftruet,vt dux?Heb.quis ligabit aciem,leu pralium? Chald. quis ordinabit prelium ? 70. quis coniunget pra- lium? 16.Vmbraculo {uo,Heb.& Chal.tabernaculis. Cum eo,{c.inebriati. : 17.cMifit,{c.exploratores. 21.E greffus{c.intelligens hoftes terga vertiffe. 24.Principes;Heb.duces, Chald.impetatores,70. {atrapas. 27.Acceptis cibariis,Chal.parati. ve 34. Plateas ,i. fora rerum venalium,ex quibus vectigalia. a 35.2 fermone Domini,i.iuilu Domini. 36.Percutiet,C hal.occidit: Percuffit, Chal. occi- dit. 38. Murauit afper fione pulueris os,8? Quare, Hebr.non quia,g.d. omitte ifta,& adiuuanos , quia videtur Deus con- gregafle,&c. 14. Incon[petta fio ,i .cuiferuio, Erubefcerem, Heb.Chald.& 7o.fulciperem,i.honorarem,feu fe- uererer. | 15. Pfaltem,{cil. qui Dei laudes canendo eleuet mentem meam.c 47 aaus,i.virtus,{c.ad prophetan- dum. 16. Alueum,pro,in alueo. Fofa,& foffas, imul- tas,feu varias foflas. 17.Familie,Heb.& Chal.greges, feu pecora,7o. acquilitiones, feu poffeffione:. : 19.Electam,i.pretio{am,feu egregiam. 20.Sacrificium,{camatutinum, 21. Baltheo,q d. ene. Terminis,i. finibus {uz re- gionis. y. 22.Ex aduer[o aquarum,Heb.C hald.& 70-fuper aquas. : 23. Contrafe , (cil. aliquam inter ipfos difcor- ‘diam. 25.A@uri,q.d.omnia vrbi vicina vaftauerant.So- ‘la verbs remanebat.Fiftiles, Heb. Charefeth, quod quidam dicuntefle nomen vrbis regie,de qua fta- tim. j Magna ex parte,id addicum ab Interprete. 27. Holocauftum , fc. Deo {uo,vt fic placaret. In- dignatio{c.ob tantum facinus, fimul etiam miferti. {unt calamicatis. CARY TiN 1. Py Ropherarum , Hebr. filiorum Prophetarum, P Chald.difcipulorum Prophetarum. Vide {up. cap.2. Ad feruiendum,Heb.Chal.& 70.in feruos. 2.Parum olei,Heb.Chald.& 70.vas olei,{e. lecy- thus. 4. Et cum plena,&c.Chal. & 70.vbi vnum fuerit plenum,tolle inde, & imple aliud. ; 5 Super fe,i.poft fe, vel q. d. fe includens intus, fic 8c infra. . 8 .Fatta est autem quadam dies,Heb. Chal.& 70. fuit autemdie quadam, q.d. accidit vero vt, &c. Sunam,Heb.& Chal.Suné,70.Sonam. Magna a diues,vel infignis,Chal.timens pecchea. 2+ 10.Cenaculum,i.cubiculum, 13.12 media Popels,&c.q.d.nulla re indigeo, vel non defunr,quime adiuuent, 14.Ne quaras filinm enim Heb.Chal.& 70. pro- fecto,filium,. ‘e tage 16. Lx tempore ifto,lc. elaplo anno. Si vita comes fuerit, He >Heb.viuente te,zo.vinens tu, Chal.fuperiti- tes eritis. Vide Gen.18.n.1 4, Mensirt,i,decipere, 19. Doleo,{c.ob folis radios. 23.Calende nec fabbatum,{c. his diebus folebant Prophetas confulere.adam,Heb. Chal.& 70.pax, q.d. vale , vel bene quidem habent noltra. fed eft, cut velim illum conuenire. 24.A&na,i.duc. Ne mihi moram,&c: Heb.Chald. & in7o.fenfus eft , Duc Afinam propere, nec.mea caula moreris,vt ego equitem,nifi ego dixero tibi, {c.volebat illum precedere cum Afina , ipla pedes fequi, afinam yero ducebat , ve Prophetam vehe- Let. : 29.WMe falutes,&c.q.d. ne immoreris vila in re, etiam falucandi,aut re ‘pondendi caufa. : 3 §.Semel huc,&c.Heb,& Chal. femel huc, & fe< melilluc. _ 38. Vnide pueris fuis, Hebr. Chald.ge 7 9.puero {uo, 39.Colocynthidas agri>i.agreftes cucurbitas. 40. Mors,{c.putabant efle venenum. 42.Balfalifa,Chal.cerca Auftcali. Primitiarum,i, ex nouis frugibus, vel in oblationem primitiarum. Framentum nouum,ic in {picis,C hal.manipulos, 70.palathas, Hebr.{picas recentes. Pera, fic etiam 70.at Heb.& Chal. vefte,quod quidam referunt ad granorum thecas,feu folliculos. 44. erbum Domini,i.prophetiam. CPV Pe me i ins additum ab Interprete. 2. Latruncult,Hebr.exercitus, feu agmina, Chal.curme,7o.milires. j-Mutatorza , {cad mutandum, feu induendum, cum in publicum proditur, q.d. decem vettes pre- tiofas. 7. Scidit {c.velut addita blafphemia, vel ex indi- gnatione ob petitionem rei impoflibilis. 12. Vt laner in eis, munder , Chald. nunquid ft me illis lauero,fanabor? 1 3.Pater,Chal.Domine mi. : 1 5. Benedittionem,i.munus,Chal.oblationem. 17-Burdonum,Heb.Chald.& 70.mulorum. De terra, {c. {uper hanc volebat Deum adorare , velut in loco fancto,feu hoftias offerre erecto ex ea altari 18.Depreceris Dominum,pro,Heb. Chald.& 70. ignofcat Dominus,{c.per tuas preces. sAdorauero, i.me incuruauero , dum Rex qui mihi inniticur, fe incuruat. Adorante eo, fic etiam 70.at Heb. & Chald.ado- rante me.i.me flectente adorantis {pecie. 19.V ade in pace,q.d.ignolcet. Eletto terra tem- poresHeb.& Chal.quafi vnum miliare verre. Vide Gen. 35.vbi eandem vocem Hebream vertit, ver- num tempus. 20.Pepercit,tc.abftinuit. 21.Rectene [unt omnia, Hebr.eltne pax? Recte, Heb.pax. 22.Mutatorias,i.pretiolas.vide fup. 10s 24.lam vefperi,Heb.in locum editum,feu in are cem,Chal.& 70.in locum obfeurum. Alij,in locum fecretum. eis . i | In prafenti,i.prefens. itis i CART 86 CAD MGs Vol 2) Aterias fingulas,Heb.Chald.& 7o.trabem vpam,. 3. Ergo,Heb.& Chal.qualo, 6. Lignum,i.manubrium alterum. Natauit, {cil. coniunétum manubrio nouo. 8 Ila; & illeosHebr.Peloni Almoni, q.d.tali, & tali,vide Ruth 4. 10.Praoccupanit eb, 8 Chal.monuerat, {c.Pro- pheta. Eum,{c.Regem. Objeruanit [eibt, {c.ne inci- deret incauteé in inlidias,Chal.cauit fibi tllinc. Moz femel neque bis,q. d.fpius. 12.Nequagnam,gq d.non ita eft, vt tu fufpicatis. 15. Hen, hea,ben, ebr.ah,ah,ah. Chald. obfecro 70.0. 17.Pueri,i.famuli. 18.Ad eum,forté é civitate egrellum. Cecizate, 70.dopeciz,aorafia,{c.cecitas eft,qua videntur que- dam,alia non. Vide Genefit9. Ne viderent. Hebr. Chal.& 7o.cexcitate. +9,Dixit, {c.ab eis interrogatus. Ofendam vo- bis, Heb.& Chal.ducam vos ad. 21.Pater,Chal.magilter. 23. Dimifit ,{cil.Propheta,vel Rex. Vlera,i.per longum tempus, (cil. dum ille Rex vixit. Latrones, Heb.Chal.& 7o.exercitus,{eu milites. 25..Argentets{c.ficlis,7o.ficlis argenti.Cabi,Ca- bus{exta pars (ati,{atum vero tertia pars ephi.Szer- coris,{c.ad fouendum ignem. 27. Wor, {c.potlum te faluare, Chald.nifi, De area, &c. g.d.quinec framentum habeam, nec vi- num. 30.Cilicinm,Heb.Chal.& 70.faccum. 31. Elifai, fc. qui cum poflit orationibus, fame non liberet ciuitatem. 32. Homicida,ic.Achab, qui occidit Naboth, 33.¢Zit,(c.Rex. Vide cleq. Expettabo a Domi- 70,q.d.nulla eft {pes.Chal-Orabo Dominum. CAP YV Patibt bs Odius,Heb.Chal.é¢ 7o.fatum.fic & inf. Statere,Heb.Chal.& 70.fic & inf. 2.Catarattas,ifeneftras, q.d.fi id copia maxima demittat triticum. 5.Ve{peri,Heb.in crepufculo, {cil.no&urno, vel matutino quanquam hic nocturnum potius intel- - ligendum, vt & infra,n.7-Chal. & 7o.in tenebris. 7.Tenebris{c.nocurno creputculo , vel matuti- no. 10. Portam,Hebr.portarium, Chald.porte cufto- des. . ‘o Sig Eis,{c.porte cufttodibus. 1 3.Mittentes,{c.aliquot ex eis,quamquam,Heb. & Chal.indicatur ex relictis tollendos quinque, & mittendos , cui tamen fenfui obftat quod fequitur de duobus miflis,quamquam dici poteft , in confi- lium non placuiffe. 17«Ad portam,\c.prefectum. Coke PON ce: eM! 2. Tebus multis, Aebr.Chald.& 7o.feptem an- nis. 3. Lnterpellaret,Heb.Chald. & 70.clamaret , fcil. petens fibi refticui {ua , que dum abeffet , ab aliis fuerant occupata. 4. Puero,Chal.difcipulo. | 6. Eunuchum,erant hi magna aucoritatein Re- gum domibus. * Notationes 9. Et omnia bona,70.de omnibus benis. 10.Dic ¢,q.d.etiam fitu ei dicas, vel potes qui- dem dicere quantum ad vim morbi attinet , non enim eft lethalis. Not.quod Heb.legitursdic,Non, fed illud,Non,& Chal.& 70.& Hebrzi volunt po- fitum pro ei,(cil.xy pro w4.vt interdum foletin {cri- ptura./anaberis,Heb.vita viues. 11. Sterirque,{c. Hazael fecundum 70.expectans, {ce.diu, vt accipetet munera, adeo ve erubefceret, Alij,ad Prophetam referunt, Chal. & vertis faciem fuam3fe.vt meettitiam celaret,vel fletum. 13. Canis , q. d.{umne canis, vetalia faciam 2 vel,, quomodo id poflim , cum fim abiectiffi- mus. | 13. Stragulam , Chald. operimentum villo- fom. Infudit aguam , Hebr. Chald. & aqua. : Expandit,lc. ve refrigerare febricitantem vide- retur,re vera autem ve fuffocaret. 1 9.Lacernam,\{plendorem regium. 21, Seira,id eft,montem Seir. Populus , {cil.u- mzorum. | 22. Lobna , ciuitas erat in forte Iuda. vide Tof.z1. 26.Cepifets{c.patre viuente. Vo , {c.folus poft mortem patris,cum quo 20.annis regnauerat.£ilia, ineptis. 27.Gener enim,&c.{c.vxorem duxerat de familia Achab. 70. intinxit CokeP WT Se, I sy fup.c.2.e4 ccinge lumbos ,i. parare ad iter. ~ Olei,{c.balfami.: 2. Sufcitabis,i {urgere facies. Fratrum , i. locio= rum. 4.Puer Propheta,70.puer Propheta.Chald.difci- pulos Prophetarum. 8. Claufum , & nouiffimum, q.d.& qui tuto funt loco,& qui extra, Chald.& 70.claufum, & dereli- étum.vide lib. 3.c.14.& inf.c.14, ’ 11. Quid locutus fit, Heb.fermonem eius,i. quid loqui foleat,7o0.loquacitatem eius. 13. Ln fimilitudinem tribunalis,Heb.Chal.& 70. fapergradus. 14.O0b/ederat,Heb.Chal.& 70. cuftodiebat,fé.ne caperetur ab’Azael vel captam iam obferuabat, fi poflet recu perare , quem fenfum fecutus eft nofter interptes. 7. Currum,fic etiam Chald.at Heb.é& 70.equi- tem. Rettene fant omnia?Heb.Chald.& 70. num pax? fic & inf.proximé. ; 18.Carrum,Heb.8& 70.equum. Quid tibi,f paci,i.quid tibi cum: pace? 19.Currum equorum, Hebr. Chald. & 70. equi- tem. 20-Praceps Heb.furiose. 2 3.Méanum,q.d.habenas. 25-Onus,i.prophetiam de punitione. 26.Filiorum,apparet etiam filios occifos,nefuc- cederent patri. 27.Viam {cfecretiorem. 30.Stibio,Heb.fuco. 31. Zamri,pro,lehu fimili Zamti. 32. Que eft ifta,Heb.quis mecum, quis,q-d.eltne qui{quam iftic,qui faciat quod volo?Chal.quis eft hic, quis?7o0.quis es tu,defcende ad me , q.d.Heus ru,quicunque es,adefto,{c.querebat,qui illam ¢ fe~ neltra pracipitaret. 3 5.Summ as In LV. 35. Summas manus, i. Manuum extremitates,vt vertic Chal.at Heb.palmas manuum. 37.J¢a vt,8c.Heb.Chal. & 70. ita ve non dicant, ({c.qui viderint)hzc eft Iezabel. CAPVT x. B.C Cripfit, {c.tentans illorum animos. Cinitatis, Heb.& Chal.lezrael nutritos Achab,pro,nn- tritos fliorum Achab, 9. Iufti,i.extra culpam,Chald.innoxij. Quis per- cuffit,q.d.numquid ego? indicare vultrem factam Domini voluntate,adeoque iufte. t1.Q otos,ifamiliares,Chal.propinquos. Sacer- dotes, Chal.focios. 12. Cameram, Hebr.Chald, & 70.domum, fic & inf, 1 3.Fratres,imepotesex fratribus, 14.Jn.cifterna,iiuxta cifternam. 15. Benedixit,{c. {falutauit,Chald. optauit ei pa- cen. Rettum,{c.erga me,q.d.amafne me? 17.V (que ad unum,Heb. donec difperdidit eum, Chal.donec exterminauit eum. 19.Infidiofe,Chal.callide. 20. Santtificate ,i.indicite. Vocauitque,Hebr.& Chal.& vocauerunt. 21.4 fummo ad fummum,i-ab extremo ad extre- —— ore ad os,Chald.ab angulo ad angu- um. \ 24. Eius,{c.qui fugere permiferit. Pro anima,q_d.pro eo occidetur. 25.Proiecernnt, {cil.illorum cadauera. Templs,i. vbi templum. 27.Latrinas {c.publicas. 32. Tadere,Chald.indignari,7o, ferire, feu exci- dere. : ; 3 3-Saper,i.iuxta. CAPVT XI. 2. E triclinio,Heb.Chal.& 70. dicunt abfcon- diffe vtrumque in loco,feu cubiculo lecto- rum,{c.vbi dormiebant Sacerdotes, & Leuitz pro- pe templum. En . Domo Domini , i.templi appendicibus , feu in atrij portisibus. 4. Templum, iatrium. Adiurans, {cil.ne confilia proderent. 5 Sermo,ixes. Introeat,{c.vt miniftret in templo. Not.quod omnes milites erant Leuite. Excubias, Heb. Chal. & 70.cuftodiam,q. d.obferuetsne quisa Regia veniat dum Rex coronatur.Sur, Chal Bato-. num.7o.viarum, erat porta hec in atrio precipua, ad orientem.Scataviorum {c.militum qui templum cuftedire folebant. A4e/[a, Heb.Mafla, Chal. folicite Alij,a defertione,q.d.ne quis locum fuum deferat. 7-E gredientes.{c.expleto minifterio eius hebdo- madz.Not.quod ifti coniungebantur in €o mune- re cum ingredientibus ad miniftrandum. itaque vocat duas partes. Vide inf, 8. Septum templi, {c. eam partem atrij , vbi Rex cuftodiebatur,feptus militibus,vel atrium facerdo- tum,Chal.inera ordines , {c. militum, 70.in atrium templi. | 11. Dextera,{c.auftrali. 12. Diadema;Chal.coronam 70.{anétificationem, {c.vox Hebraa equiuocaeft.fic Pfal.1 31. T eftimo- nium {c.legem,quz Regibus proponebatar. Vide Deut.17. | Unxerunt ,{c. ob controuerfiam de Regno, fic Salomonem.alioqui Regum filij non yngebantur. Reegum. 87 Oe, tribunal,Hebr.Chald. 8 70. fuper,feus. iuxta columnam , {cil. illic erat Regium tribunal, Cantores,fic etiam 7o,at Chal.magnates. 16. luxta palatium , Webs. & 70.4 Regis Chal.in domum Regis. . foes 18.Valide,Heb.bene,Chal.pulchré,70.{tudiose, feu, diligenter.Sacerdos,fe.fammus. 19. Cerethi & Phelerhi legtones , Hebr. duces,& curfores,i.fatellites non enim {unt Heb. hz voces, Cerethi, & Phelethi , de quibus vitte 2.. Reg. 8. num.18. £ Scutariorum,Chal.& vel fatellitum.. 20./2 domo,i.prope domum. 7o.curforum,alij,militum, — CAPVT XII. 3. Mmolabat,{c.Deo,fed loco non licito. 4.Santtorum,icempli,feu rerum Deo confe- clatarum. Pretereantibus, i.in numerum tranfeun- tibus,{c.qui attigerant 20. annum, numerabantur, & dabat quifque dimidium ficli ad facrificium iu- ge,de quod vide Exod. 30. ud offertur,pro,8¢ qua offertur. Pretio animés fc.quo fe redimebat,cum fe Deo vouerat. | 5-luxta ordinem funm,Heb. & Chal. 4 noto {uo, feu familiari.Sic etiam inf, Sarta tetta,Heb,.& Chald.fcifluras, feu rupturas. 8. Probibiti accipere, eb. Chald.é& 7o.conuene - runt,f{eu confenferunt,ne acci perent. 9.GaXophylacium,{carculam. Defuper, Hebr.& oo oftio eius,quidam tamen vertunt, in oper- culo. Ad dexteram, {cil.templi,i.ad Auftcum. fic qui- dam.fed quod fequitur,videtur repugnare. 10. Effundebant , Chald.& 70. colligebant,{c.in fa{ciculos,feu facculos. 13. Hydrie,alij,{cyphi argentei,Chald.calices argentei.70.portz argentez. Sic & fequentia aliter vertunt,quam nofter,{c. incerta eft valde fignificae tio quorundam Hebraicorum verborum. 1 5.Fiebat;i.exigebatut. Fide,{c.bona. 16. Delifto,i.emenda victima pro deligto , {c.das batur interdum {acerdotibus , veemerent, & quod {upererat facerdotum erat. Ita quidam. Glo.interls refert ad pecuniam,de qua Exod. 30. cum populus” recenfebatur. Forté intelligitur queuis pecunia pro peccatis oblata facerdotibus. In templum, {c.ad farta tecta. 18.Santtificata,idomatia..Argentam, Heb.Chal. & 70.& Complut.aurum.Rece/fit,i. deftit venire. 20.Mellonon eft ifte Mello,qui in Hierufalem, fecundum quofdam. Alij eundem locum putant. CAPVT XIII. $3 Tebus,(c.loachaz. 5.Saluatorem,{c filium loachaz, vide infr. 5-Lucus,{c. plantatus in honorem Baal. . 7. Invritura area, Chald. & 70.in coneulcatio- nem. : 13.Sedit,{c.adhuc viuente patte. eee 14. Pater mi,g.d.cur nos deferis?Chal. magiftet mi. Currus,i.defen(or,{c.orationibus. Auriga;Hebr. 8& 7o.equites,Chald.qui plus proderat. Hraeli fuis orationibus,quam currus elus,&equites. 16. Superpofuit , {cil.ad figni illius confirmatio- nem, pies a . 17. 4it,{c.alicui aftantium,vel regi ip, ve ape- riendam curaret;vel ipfe aperiret. Orientalems; {cs refpicientem Syriam. a. Aili Aphec, ciuitas erat Iude quamquam hic etiam puto intelligi,Erant.n.preterea duz, quarum alte- ra intribu Iffachar,altera in tribu Afer. Vide [o.15. & 19. « 18. Jaculo,ifagittis,fc.iaculando. 20. Latruncult,Heb. & Chal. turme,feu exerci- tus,70.milites. Ip(o anno,Heb.& 70.veniente anno, i. fequenti, Chal.in introitu anni. 24.Mifertus eft,Chal.pepercit. Rener{us eff, 70. refpexit. om 2 eee ea 4. Ey Oc tantum,{c.non reum coram Domino, Hac cure 70.loco horum omnium (afi tantum hoc quod )folum habent veruntamen. 6.Sicut,Heb.& Chal. quo./z peccato,i.ob pecca~ tum,{eu pro peccato. 7. Petram, iarcem in rupe fitam, vel vrbis no- men.Heb.Selah.Chal.arcem,7o.petram. | Tezechael,{c.ab eo,qui illam expugnauit.7o. Ie- tohel. 8. Videamus nos,{c.ad confligendum. 9.Carduus,&&cfe cedro comparat.alterum velut abiectum carduo,q.d.ne fi legationem quidem pa- cis mitteres,dignus effes qui exaudireris. vo. Prouocas,i.tibi accerfis. 11.Beth{ames,{c. eoulq; venerat ei obuiam Rex Ifrael.: 13. Ephraim , i. per quam intrabant E phrai- mite. ° 21. Sedecim, Aiunt quidam cum pater morere- tur,fuifle triumannorum.nec per 1 3.annosregnaf- fe, {c.vfque dum effet annorum 16. ita conciliari quadam loca in {peciem contraria. 22. elath, {c.quz in Idumza, tributaria olim * luda, Rex,{c.Amafias. 25.Sermonem,non extatea prophetia. 26.Carcere,additum id ab Interprete. Sen{us eft. Heb.Confumptos omnes, & qui cuto erant loco, — & qui derclicti. Vide lib.3.cap.1 4. 28.Jn I/rael,i.in Ifraclis Regno fitam. CO ee 5-Y Sbera, i. eparata ab hominum commercio, Chal.extra Ierufalem. nae 13. Azaria, Hebr. Oziz,{c.erat etiam eiid no- men. 3 16.Tapfam,vtbs eft non procul a Therfa. _ . De Ther{a,i.4 Therfa vfque, vel v{que ad Ther- fam. Aperire,{c.portas, Ae : 19, Phul. Hic primus Rex Babyloniz poft Sar- danapalum fecundus Teglath Phalafar,tertius Sal- manafar,quartus Sennacherib, quintus Afaradon, fextus Berodach feptimus Ben Berodac , oétauus Nabuchodonofor. . 3 In terram, i. fuper , feu, contra terram,fc.Ifrae- is. 25. Tuvrre, Hebr.palatio , Chald. conclaui,alij, arce, Iuxta Argob, iuxta Arie, Hebr.Chald.é& 70. cum Argob & Aria,{c.fociis coniurationis. Viros, Alij vertunt viri, ve ignificarentur non interfeai, fed interfe Gores. : | 29.Domu Maacha,Heb.Chal.& 70. Peth.Maa- cha,{c.nomen eft proprium vrbis,feu regionis. 35.Domus Domini, {c.atrij:hanc quidam dicunt efle {peciofam de qua Ad.3, : 37. dllz;{c.mortuo Ioathan, Notationes ~ CAP Medien BeNeds i. E Snauit,i ,cregnare,coepit. 3. Per ignem,incertum,an fimul etiamcree marent , probabile folumrtraiecilié, /dola , Hebr. Chal.& 7o.abominationes. 6..dilam,vrbs eft [dumaea;Hebr. Elath. (dumei, fic etiam Chald.& 70,at Hebr.varia leGtio, itaque quidam vertunt Syri. 9.Cyrenen,ic.Medie yibem.. . 12. Veneratus eff , Heb. Chald. 8& 7o.acceflit ad. Afcenditque,Chal-obtulitque fuper illud. 1 3. Super,alij,iuxta. ig I 4.cbreum,icil.Salomonis- De loco altaris,&c. Heb.Chald.& in 7o.fenlusteft , abftuliffe illud de loco, in quo erat , {cil.intet templum altare illud, quod Rex iite pofuerat Alraris,ic.lui. Aquilonem, {c.cum antea effetad Auftrum. 1§.A4aius,q.d.meum. efEreum,ic.Salomonis, 17-Ba{es,{c.concharum,feu luterum. 18.4ufach,i.crentorium, feu operimentum , {cil. fub quo perfundti munere fox hebdomade, quief- cebant fabbatho, pottridie abiruri. Templo, i.atrio facerdotum,{c.deiecit.Couertir in templum,i.fecit, vtin templum ducereit,Regeimyi. Regis metum,(leu gratiam. C ASPAK, Beh Reby rR Egnanit,{cil excuflo iugo Affyriorum. alio- qui anno quarto Regni Achaz regnare coe- pit 3..Afcendit,pro afcenderat , fe. quarto anno Re- gni Achaz, 4. Carcerem,{cil.capta Samaria. Anticipatio eft, poftea enim narratut,quo modo id fadtum. 9.Verbis,i.rcbus. Cuftodum,{c.fructaum in agtisy Chal fore > 10. Nemorafum,i. frondofum. 11.Verbasi.res. dl 12.linmunditias,i, idola. Verbum hoc,i.ein{modi res. 13. Teftificatus i. velut teftibus adhibitis con teftatus. Et videntiam,pro,id eft videntium.C eremonias, Heb.ftatuta,f{eu decreta,fic & inf.Sicut,;Heb. Chal. & 70.quam, : 14.Noluerunt obedire,Heb.Ghal.& 70. non cre- diderunt. ..- x 15, Legitima,Heb.decreta: I 8. Iudas(c.8 -Beniamin.w: 19.€rroribus,Heb,& Chald. ftatutis; feu decre- tis,70.iuftificationibus,feu iuftitiis. se 26. Legitima,Heb.Chal.& 70.iudicium, iritum colendi,fic & inf... oe 29.Gens,>-gens,i-ingule gentes. 30.Sochoth, Benoth,i.gallinam cum pullis Chal- daice voces funt. Nergal, i.gallum gallinaceum; vox Chaldaica.Afima,i-hircum: fyluettrem. Chal- ‘daica VOX. | : y 31.Nebahaz,i.canem.T hartac,i.afinum. Adraa melech,@ Anamelech,i.mulo,& equo. 32.Nous/fimis,i.obtcurishominibus. Sublimibas. Heb.Chal.& 7o0.excelforum: | Guikhe PN eT oO VLEET: i: Ertio,{c.Regni eius liberi a tributo. 4.Nebujtan,i.res enea,q.d.vile es. 5: Ante x2 sinh vo In LV. §-Ante enm,(c.poft Dauid. Vide inf.c.23.vbi de Yofia fimile quid dicitur. 8.Cuftodum,ic.fruduum , q.d.par ciuitates. Chal. forti. 1 1. Flauins,fic etiam 70.At Heb.8¢ Chal."fluuio. Alij iuxta fluuium. ( 17. eM iit,\c.poft, vbi Ezechias renuiffet pen- dere cributum. Fuslozss.fic dictus, quod illic fullo- hes aqua piicine veltes lauarent. 18. Pocaueruntque,{cad colloquium. 20. Forfiran intfti,&c.Heb.lentus eft:An eft tibi coniilium & fortitudo fufliciens ad bellum 2 vel ccnuilio & fortitudine fit bellum, non folis verbis. Rebellare{cnon foluendo tributum. 21 .Jagredietur manum,q.d.candem plus incom- modi afferet quam commodi. 22. Abjtulitjid dicunt ad inuidiam ei concitan- dam non enim Deiabftulerat,{ed idolorum,vt qui- dam aiunt , quod fi Dei fan@e fecit, volebat enim Deus folo in templo fibi facrificari. Vide Ifa.36. 23. Tranfite, &c. Hebr. fideiube Domino meo. Altj,dato pignore certa cum Domino meo. 25. Demuini,q.d. Dei veftri vobis irati. ‘Dixit mibi,iciebat per Prophetas pradixiffe. 31. Quod vobu eft veile, Hebr.benedictionem,). pacem,Chal.pacem. . 32.Eructiferam & fertilem,Heb.Chal. & 70.fru- menci,&. 34. mach, Antiochia eft,vel Epiphania. Arphat, vrbs eft prope Damafcum, CAPV. 2 = Aix: sd Sah eee »fcil. qua atcuimur ab Affyriis. Bla/pheme,{c.qua Deum bla{phemant. Venerunt fily , &c. q. a. {umus in magnis angu- ftiis & periculo. 4.5) forte,coniungendum , cum, fac orationem, Chai.veinam. ‘ Exprooraret,i.probrisafficeret. Reperta [unt ,pro reperiuntur,ieu taperfunt, {c.luda & Beniamin. 7- Spirirum,i. voluntatem,{feu reuertendi in pa- triam. 8.Rece(fiffet,{c.eo. 9.Eum,{c.Regem Athiopiz. 21. Virgo filta Siony_hal. Regnum congregatio- nis Sion ,icil.folet Regnum feruari, vt virgo, Not. fenfuin efie, 6 Rex Afiur paulo poft te contemnet & videbit ciuitas hac, {c. cum hinc abibis amiffo €xercitu. 22.Santtum,{c.Deum. 2 3.4 fcendi,proyafcendam. Jn fummitate , Hebr. latera. : Libani,i.lerufalem.Succidi,pro,{uccidam. Abietes,70. Cypreflos.Jngrefjus fum,pro, ingre- diar. Carmeli,i.agri fertilis. 24.Claufas,{c.in vrbibus. 25-Pla(mani llnd,&c.q.d.decreui per te multos perdete,quod iam feci. Eruniquey.vt ellent.Collinm compugnantium, q. d.fite in collibus,qui fe bello tuentur. Heb.aceruo- rum defolatorum,/eu,deftructorum. 26.Sedent,\.habitant. Humles manu, Hebr. ab- breuiati manu,q.d.dcbilesviribus,7o.infirmimanu, Confufi,:.padore afte di. 28. Ponam, &c.q.d.velut impofito circulo , & Camo,reducam,&c. 29.Comede, &c.q.d. his duobusannis, etfi nihil feminetur,erit tamen quod edatis. Quod repereris, {c.natume granis lapfisrempore meflis,70.congre- gata,alij,repofita, uas,& magnas Regum. 89 Najcuntur,{e.non iaco (emine. +40. eH ittet vadicen, &c.q.dicrefcet, feu multi- plicabitur. : 31.Zelus,i.nimius amor,{c.in vos, 34.Propter Dauid,non Propter te,qui Resi Af fyrioram obiuleris Domino cenfecrata. Hier. 2. cont.Pelag. . CIA Y TX Ax. 1. Llis, {cil. fub tempus aduentus Affyriorum anno Regni fui circitcr 15. Precipe,{c.que velis poft mortem fieri. 2. Parietem{c.verlus templum 3.Fleui?,{cil.vitz defiderio Hiero.2. cont. Pelag. Fleuit , «quia nullus intrepidus vadir ad iadicium Domini,habens con{cientiam peccatorum. 5. Sanaut,pto,fanabo. Tertio,(cil.4 primo morbi, vel fanitatis,vel quo hac dicebantur. 8. Dixit,pro,dixecat.{c.antea. Q nod erst fignum, patuz id fidelitatis eft indicium,Hier.vbi fup. 9. Afcendat,Hebt.& 7o,eat. Chald procedat. Li- neis, Hebr.& 70.gradibus. Chald-horis,i. horarum {patiis.fic & inf. 10 Crefcere,fc.falis progreifu,Hebr. & 70,decli+ nare,Chal.procedere, 11. Reduxit, {ce in momento,quamdiu fic man- ferit,incertum. Dio.epift.7.ait, Solis regreflu,8pro- _ greffu,con{umptas horas 20. diemque illum fuiffe triplo maiorem folito.Nor.quod dics erat horarum 12.fuit autem ille 32. 13. Aromatum,Hebr. defiderabilium, i.diuitia- rum,Chal.thefaurorum. Pigme:ta,i.res odoriferas. Vajorum,i.bellicorum inftrumentorum, feu armo- rum, res, Poteftate {ua , adeoque etiam vafa templi eis oftendit,Hier. 2.con. Pelag. 17. e4 uferentur, {cil. difplicuit Deo illa opum oftentatio. 18. Filsis,i.nepotibus,feu pofteris, Eunuchi,i.ptie marij ferui,Chal.magnates. 19.Veritas i ftabilicas. CA PET) A AL 2. ¥ Dola,Heb.Chal.& 70.abominationes. 3.Conuer(u/que,&c.q.d.iterum xdificauit. eH ilitiamsi.exercitum , {c.planetas;C hald.vir- tutes. s 5. Duobus atriis,(cfacerdotum,& populi, 6. Ariolatus eff. Ali) obleruauit tempora. Fecit,1s inftituit. Pyrhones,70. ventriloquos. Muleplicausts vt faceret,pro,abundanter fecit,vel coniunge,mul- tiplicauit,cum aurufpices. 7. ldolum luci,{c.lucum {culptum. 9. Super;i.pluf{quam {c.peius quam. 10. Prophetarum,{c.loe], Nahum, & Malachiz. 11.l/mmunditiis,Cha\l.& 7o.Idolis, fic & inf. 1 3.Fuxiculum,i.filum, quo defignare tolenc At chiteéti demolienda,q.d.fic diruam, vt olim Sama- riam, Chald.filum delolationis. Powdus,q.d.exten = dam perpendiculum, vt perdam Gcut olim domun% paieenrnte , &c. Hebr.& abftergam letafalem,ve folet quis {cutellam tergere » & rerfan vertere - per faciem eius,{efeutelle. Sic 8 Chald.& 7o.nif quod Chal. pro (cuiella lecychuin ponit, at 70 oi xidem,fignificat autem abiterge fe , purgare pet ix mis hominibus.7abale,tc.-um ear iluntur,& tran- (porcantur. Stylum , {c. defignantem. quantum de- ruendum fit. ‘ — peace Chal.defera,feu,dereli aqua. H 3 700196 oe re go Notationes - 70-Delebo.Reliquias,fc.tribum Yuda,& Beniamin. 16.V {que ados,ic.yt{olet vas,cum impletur.Heb. de ore ad os,feu os,ad 0s,70.0s fuper os, Chald.ab €xtremitate ad. extremitatem,q.d.cotam, : 17. Peccatum,Chal.& 70.peccata. 2.1.Immunditiis,C hal.& 7o.1dolis, 24.Terre,{c.illius. ASP V Toe kL a Empli Domins Heb. domus,feu , in domum Homini,Chald.in domum fandtuarij Domi- ni, 4. Confletur , {c.in monetam, vel colligatur, fic inf- : Lanitores templi,Chal.prefedi Thefaurorum. 5-Sarta tetta,Heb.{cifluram, feu rupruram. 6.Inftaurandum,i.xeficiendum. 7. Supputetur eis,i. exigacturab ets ratio. J” pote- fiate,idadditum ab interptete , quamquam Hebr. aliquid te{pondet, fc. in manu eorum, fedalio fen- {u: dicitur enim, quod datur in manu eorum , id quod vertit fic,quod accipiunt. Ja fidesq.d.fidei il- lorum committatur.Hcb.'n fide faciant. 8.Legis,{c. Manafles omnes facros libros fuftu- leat, verifimile eft ramen poftea pocnitentem re- ftituifle. Vide Chry{hom.g.in Mate. & gen i. Gor, 9. Quod preceperat,Heb.Chald.& 70.verbum,i. rem. 1 4ySecuzda,nomen eft vici, Hier.2. con.Pelag, fuifle quandam vtbis partem muro vallatam inte- riori. Idem Soph.t.ait fuifle fecundam portam in muro lecundo poft portam pifciam. 17-Et fuccenditur, pro , propterea {uccendetur. 1 9.Perterritnm,fic etiam Chal.at Heb.70.emol: litum, {c.timore, Sruporem,Heb.Chal. & 70.defola- tionem,feu vaftationem. Cary T. Sxi1t /fit,{c.nuntios qui vocarent.Omues,i.wa- ior pars, fic & inf. 2. Prophera {cil.qui aberant, cum confulta eft Holda. 3. Gradum,i. locumé terra eleuatum. Hebr.co- lumnam,i locum editiorem.Ceremonias, Hebt.fta- tuta,feu decreta.Su/citarent,Chald.ftabilirent, q.d. itare faceret,videntur enim cadere quz non obfer- uantur. 4-Secundi,{c.a Pontifice. Iz luco, Heb. ipfiluco,i. luci fimulacro. Bethel , {c.ve pollueret altare ibi ex- tructum. §- Delenit arufpices , Heb. ceffare fecit(iabole- uit facerdotes,{c.phanorum. Duodecim fignis,Heb. inflaentiis,{eu,fignis, Chal.fyderibus,7o.planetis. 6.Lucum.{c.{culptum,de quo fup.8& c.21. Vulgifc.qui lucum illum adorauerat. 7.E ffeminatorum,i{cortorum mafculorum, Do- mo Domini,{c.atrio populi.Pro quibus, Chal.& 70. in quibus. Quali domuncnlas,i.tentoria,{eu cortinas, Hebr. domos,Chal.menfuras,70.ftolas. | 8. Contaminauit , i. prophanauit , fic inf. Gabaa, erat in Beniamin. Portarum,i. que erant ad portas. Ad finiftramJfc.introeunti,vt eft Chal.& in 70. 9. Non afcendebant, {c.ex eo tempore.Fratrum, {c.facerdotum , q.d.ob peccatum erant,folum pri- Wati poteftate facrificandi, 11. Equos,{cil. quibus vehebantur in curribus, qui folem orientem falutabant. Ita quidam alij equos{culptos intelligunt quadrigam,fc.Seli dica- cam more gentilico. "tur. Exedram,Heb.8& Chal. cubiculum,70.gazophy- lacium. 7 se Pharurim,ifubutbiis,{c. prefe@us, —° 12.Cucurrit,pro,currere fecit,i, proiecit, Chald. procul fecit,7o.deftruxic. 1 3.O ffenfsonss, fic vocat Oliueti montem ob Ida- lolatriam,Heb.deftrudtionis,Chal.olivarum. /dolo, ieb,Chal.& 7o.abominationi.Pelluit, Chald.pro- phanauit,fic 8 inf, 14. Offibus , {cil-horum contaGu prophanaban- 1§.Etalrare illud,pro altare,inquam,illud. Ex- cel(um,Heb.etiam,C hal.& excelfum, vnde apparet aliud effealtaria,aliud excelfa, 17. Titulus , i, ftatua, tolebant ad fepulera erxigi ftatue,f{eu columna, vbi (cribebatur nomen fepul- cti,quodetiam hodie ludzi obferuant 18. Propheta,i.pfeudoprophete. 2.4.Figuras Idolorum,Heb.Teraphim, Chald.G- mulacra. Immunditias, Heb.Chal.& 70.idoha. Statuerer, i.impleret,Chal.firmaret. 2§.Similis. Vid.fup.c.18.limile quidda de Ezechia dictum , quod intellige quantum ad aliquid , ficug & illud,non eft inuentus fimilis illi, qui conferua- ret legem excelfi,vel eft hyperbole. 29. Abiit , fc. impediturus, ne fort Hieruglem inuaderet. Mageddo,vtrbs in tribu Iuda. 31.Lobna,vrbs luda. e GAP YT XT v. 1.0 Eruus,(cfoluens tributa. 2. Latruncuios,Heb.agmira,(c.mil tum. 4.Propitiari, i-parcere. 6. Dorminit,{c.in itinere damabduceretur in cas ptiuitatem, 7-‘De terra fua,fc.contra Hierufalem. 8.Capiffer,{c.mortuo Patre:mam cum illo regna- ult annis decem. @ 13.Concidit {c.in frufta. 14.Jncla/orem,{c.caftrorum , i.peritum caftrame- tandi, Chal. \ Lanitores,i.vrbis cuftodes, 15. Judices, Heb.& 70.fortes, i. potentes,feu ro- buitos, Chal.magnates, (6.Septem inillia,\c.de aliis tribubus.nam de Iu- datria millia: itaque onanes decem millia , vtdie ctum up. Milleserant hi de i\lis feptem millibus. 20, Ira{vebatur,8&c.q.d.Dei irati permiffioneilla fiebant. CORP VY ROX XV: I iy | mois » {c. fucceffor eius, de quo: fup.c.24. | 3-4 enfis,{c.quarti,vt dicitur Ier.3 9, 4.Duplicem,{c.murum,é& antemurale.eSd hora tum,i.prope hortum. 6. Locurus iudicinm , i. iudiciodifceptauit, feu condemnauit,{c.ob rebellionem. 8. Exercitus,70 coquotum Heb.laniorum, i.mi- litum {c.ma@ant hi more coquorum, & laniorum, Chal.homicidarum. 14.7rullas,Chal.{copas. 15. Que aurea,&ci.tam aurea , quam argentea vel q.d.feparauit aurea ab argenteis. 16.1d eff,additum id ab Interprete, 18. Secuzdum ,i,vicarium Pontificis. Lanitores, Heb.cuftodes valorum,fc.facrorum,Chil.cuftodes thefauri,7o.cuftodes liminis. 19. Steterant In [V.Regum. 19. Steterant , &c. quafidicat, qui Regi afta- bant,{c. nobiliffimos. ie Sopher principem , 70. {cribam principis. Probabat , &c. Chaldzus congregabat populum terta-70. ordinabat populum terre. QI 27. Euilmerodach, {cilicet , qui fucceflit Na* buchodonolori > de quo in principio capitis: 29. Sue , {cilicet , loachim vel Euilmero- dach. 30. eLunonam , id eft, vidtum. dich shad aaah ah chalk thea si shah dha ahaadhsh aadh shah fo" P ek ALIPO Id est, - Derelictorum , feu prerermiflorum ,{cilicet, inlibris Regum. Videntur bi libri effe epitome C1MS , qui fepe citatur in Regum Libros. Auétorem qudam Efdram putant. Vide Hyero- |, aywum in i. Paralipom. cap. 7. 6A epee Ted. + QWAwaay Em, &e. iftitres fillj Noe, a =) f Auge quorum pofteris habitaca Alia, iS CS Aftica , & Europa. §-4Get Ny.) Gomer, a quo Galatz. Magog, a > Pile quo Scythe. Madai,a quo Me- | RERERE di, Jauan,a quo tones, feu Gre- ci. Thubal 4 quo Hifpani, feu, lberi. Afofoch, a quo Cappadoces. Thiras ,a quo Thraces. 6.e4 feeneX, a quo Sarmarthe,feu Germani. Ki- path a quo Paphlagones.. 7 Thogorma , a quo Phryges,{c. Turce. Elifa,a quo oles. Tharfis , 4 quo Cilices, Cithim, a quo Cypti). Dodaxim a quo Rhodij. 8. Cons , A quo Athiopes. Me/raim,3 quo Aigy- ptij. Phat , a quo Afri. Chanaam , a quo Chananzi. 9. Saba, agquo Arabes Sabai, ita quidam :at _ potius Sabei Aithiopiz , quia per 0 S. (cribicur. Vide 3. Reg. cap.10. Heuila, a quo Getuli. Sa- batha,a quo Sabatheni. Saba, aquo Saba, ciuitas Arhiopiz. Ita qui- dam , potius a quo Sabxi Arabes; quia pet U {c {cribitur. Vide 3. Reg. cap. 10. Dadan, a quo Athiopes quidam. 10. Potens , ideft,tyrannus. Hic Babel,feu Baby- lonis conditor. 3 : 11. Ludim, aquo Lydij, & Lybici. 17. Affur , aquo Aflyrij, & Niniue condita. Lud, A quo Lydi. Aram, a quo Syti, quotum me- tropois Damatcus. ' fui ,a quo qui inter Ceelofyriam , & Iudzam. ful, a quo Arment, 19. la&tam ,4 quo Indi. 29. Nebaiorh,filius eft Ifmael,& qui fequuntur. 32. Concubing, id eft , vxoris minus principalis. He deducebantur fine folemni apparatu,& dote. 36. Thamna Analech,Genel. 36. dicitur Tham- nah mater Amalech , & forte idem hic fenfus eft, q.d. Thamnz Amalech, {c. filius, vel idem fuic -diuerforum nomen vt fit. 38. Seir (cilicet;Horrei, qui ane Efau Idumeam ‘tenuit. 43. Imperanerunt , {cil. cam diadem ate. Hi , & qui fequuntur duces’, a quibufdam dicuntur fuil- fe Efau pofteri. Dicerem potius duces folos efle ex ' colonia deducta. Elau. Vide Genef. 36. _ gt. Duces ,{cilicet, abfque diademate Regum infigni. Ca PY T fe ynomen eft viri. 7.) Charmi, Vide lotue 7- 9g: Ram , Matth.1 adicitur Aram.Calubar,dicitur alias Caleb. : 15. Seprimum , habuit & o€tauuym , fed ad- optiuum. ; 17. Ifraelites , {cilicet, habiratione, vel origine. Vide 2. Regum. 17. 18. Accepit,&c. Hebr. indicatur genuifle Azu- ba mulierem & lerioth virum, 70. vero accepifie duas vxores,{c.Azuba,& lerioth. Fueruntque , icil. preter Jerioth , fi ramen id eft . viri nomen. £ims, ic. Azube , {eu vxoris, vt patet ex Hcbr. a1. Patris Galaad , id eft , ptincipis regionis Galaad. 22. Poffedst {c.lair,de quo Lud.10. 23. Cinitatem , pro ciuitates , {eu oppida. I fti,fes vici. Fily , pto filiorum , ideft, nepotum. Ita qui-~ dam,at 70. dicunt , iftos fuifle filios Machir , vt nos fter. eft quidem bic verlus & f{equens Hebr. ali- quanto aliter quam nofter , vertic fecutus 70. 24. PatremT becue , 1. eius vrbis principem. 34. Non habutt filios , \cil. mortut fuerant patre viuente, nam fupr. dicitur eius filius Oholai , nift forte id eft , nomen foeming. : 42. Pater, id eft, princeps , fic infr. Er Fily eM arefa,pro,& filioruam Marefa,fc.princepss 52 Qui videbat dimidium requiertonums Hier.1- cont. Pelag ait prophetafle ex dimidios i. non pei fecte,Hebr. Roch. Chath. Menuchor ; qua fecune dum 70. fant nomina proptias a. 53. Egreffi s{cilicet , generatione, fc. geniti, vel IL. q. ds principes > Hebr. Areroth; quod 70. acceperunt ve nomen proprinm , vt & \e- quentia,{c. Beth loab Chatfi Manachtt Atforhi. 55. Scribarum, id elt , iurifpericorum, Casenress &c. Hebr. Trihathim 5 “cimbatim, Suchatim, que 70. accipiunt , vt nomina proptia, Calore patrés Hebe. & 70: Hemath parte. : Domus ; ideft-s familie, Rechab, id eft , Re-: -chabitaram , Vide lerem. 35 54. Corona 5 ai 4 CA PVE, eee fie ing 92 CAPVT III 1, Armelitide,{cilicet,yxore.antea Nabal. Car- melite. ae , 2. Geffur , erat prope Syriam Damatci. 3. Vxore , {c. primaria.quidam putant hane effe Michol. at Micholinullus fui filius. 5 Bethfua, alias dicitur Betfabe, {c. binominis. erat,70.6¢ Complu. Betlabee. Amuhel, hic 1.Reg. ¥1. dicitur Eliaia, {c. erat binominis, 8. Elifama, hic & Eliphelat bis reperuntur Hebr-iiidem prorlus literis,& hic,& verfu 6. forte aliis eiusnominis fratribus wortuis nati, fic func vocati. 9. Sororem , {c. ex patte patris, folius enim Ab- falonis foror vterina. 15. lohanum , 4. Reg. 23. dicitur loachaz: erat quidem minor natu ip{o loacim, fed dicitur hic pri- mogenitus, quia prior regnauit, Selum,hic omillus 4.Reg.quia non fuit Rex. 16.lechonias, hic dicitur 4. Reg. loachim, fe: per acaph , nam pater loakim per p coph. Sedecias, Hebr.& 70. Sedecias filius eius,fc.lechoniz. 17. Salathiel , Hebr. & 70. Salathiel filius eius, {cilicer, Afir. : 18. Meicheram , Phadaia,&c. Hi filij Salacthiel. 19. Mofellam,quice Abiud.Eorum apparet fuifle cum lis ,ecadem etiam matre, non cum fequen- tibus. 21. Pater Iefeie , &c. totus hic verfus eft fecun- duin 70.nam Hebr. alicer , fatis obf{cure. 22. Saphat , Sefa non eft Hebr.nec in 7o. Ita- que quod fequitur fex intelligendum 3s Numerato etiam patre. CA PY Ey, 1. Pp Hares , ifte folus filius , reliqui nepotes. 2.8 Generationes ,id eft , cognationes,{eu familia. Saratht, i. Sarathirarum. 3. Erham, quidam putant accipi pro principe lo- ci Etham , quod Hebr, indicatur. | . 4 Ephrata, nomen vxoris Caleb, qui ex alia vxore alium habuit ptimogenitum is enim primo- genitus vxoris huius. Patris , i. principis , fc. Hur. §- Agur , hic fuit pofthumus Efron ex Abia Vxore. 9. Jabes , qui & Othoniel. Inclytus , Hebr. ho- norabilis. Jabes , i. dolorem. 10. eM alitia, id eft, dolore, feu afflicione, Hebr. feceris , ne ob malum doleam , hic omittitur quod vouerit. 11. Frater Sua, fic Hebr. & 70. at Complut.pa- ter Saa,nam quadam Hebr.12x Abi, nonone “chi. 13. Cenex, ifte fuit patruus, vel vitricus Caleb. 14. Patrem , 3. principem. 15. Lephone , qui & Efron alias. Filij quoque , pro filias quoque Fily, pro filius,eft enim vnus Mered, ef cceevit , {c.. Caleb. 17. Genuitque, {c, Caleb. Parrem,i.principem, 18. Eiw ,{c. Caleb. 19. Odaia nomen viri. 20. Filius Hanam, Hebr.Benchanam, forte no- men eft proprium. ' 21. /uramenti , Hebr.Asbeab, forte eft nomen proprium, 22. Qui flare fecit folem, Hebr. lochim, nomen ptoprium. Mendacy , Hebr. ~hozeba , locinomen, Securus, & imceaens,Hebr.loas & Seraph nomi-« Nl. propria. ~~ Notationes Qui reuer fi funt in labem, Hebr. lafubi,Lachem, 70. & reuerfi funt in Leem. Ali), habitatores La- chem. Verba vetera , quafi dicat , res antique ,feu antiqua nomina. 23. Plantattonibus,&c. q.d. in hortis. Regem,fe, Dauid, apud quem in pretio erant ob cultum hortorum. 25, Filizs eius,{c.proxime precedentis, & fic in- tellige in reliquis. Vide cap.5.& 6, 33. Ex fedium diftributio,Hebr.& 70.& genea- logia corum pto,in genealogia eorum. 38. Affinitatum,Hebr. patrum. 70. familiarum, 41. Eorum ,{c. pofterorum Cham. C A Py E.: ¥. Ble Jofeph, {c. quantum ad duplicem portioe nem,nam quantum ad dignitatem, luda. Films eis , &c. Wide cap. teq. 11. Bafan , que contigua regioni Galaad. 12.1” capite sid eft , primus , feu princeps. Se- cundus,{c.a loel. a4. Domos ,i. familias, E 15. Fratres quoque Fily , Hebr. Achi filius 70, fi- ’ lij vst, (cil. legune filij Buz, filij Abdiel,&c. 16. Bajar, {c.ciuitare Metropoli,codem enim cum regione nomine vocabatur. Terminos ,{cilicet, eorum, quafi dicat, totam regionem. 19. Ithurai , &c. 70. Ithureos & Nephillzos, & Nedabzos,. 20. Prebuerunt auxilium, 70.clamauerunt con- tra eos, {cilicet , Deum inuocauerunt. Alij, adiuti {untcontraeos,{c.4 Deo. 22. Dei, i. Deoiuuante geftum. Tranf{migratio- nem, {cil ub Rege Affyriorum. 26. Ara, hanc quidam dicunt effe Rages de qua Tob. 1. CAP HF Vit: o. Fo Valius, {c.egregie,rettitit enim Ozie volen- Fi offeire incentum. 20. Filius eins, {cilicet, proxime precedentis, & fic in talibus intellige. Vide fupra cap. 5. & in- fra cap. 7. 27. Elcana, hunc quidam putant patrem Sa- muelis. Wide infra, num. 33 & feq. 28. Vaffeni, +. Reg. 8. dicitur loel. 31. Collocata , {cilicet, in tabernaculo fa@o 4 Dauid. 39. Frater ,i. cognatus. 48. Eorum , (cil. cantorum {upradictorum. Le- uite y{c. alij. 49. Santtt fantlorum, id eft,templi. Preearentur, Hebr. expiarent, id eft, redderent Deum placa- tum, 79 placarent. §4- Iuxta coguationem, pro,in cognationibus, id eft,quierant de cognatione Caath. Contigerant , {c. vrbes,& vici. 60. Tredecim, alique hic omittuntur, 64. Quogue, pro, inquam,ieu ergo. 65. d1as ,{c. fupradidtas, 66. Cinitares , {c, aliquot. In termings , pro, & termini , feu terminorum. SAP YY Sova TT. {cilicet, cum is iuffit populum nit- merari. 3. Fily , pro,filius. Oningue,fe.cum patre. 4: Eu, {c. principibus, 5. Fratres, In I. Parali pomenon. g¢- Fratres ,id eft, cognati. Per omnem cognatio~ nem, q.d.omnes fimul conficiebant 87. millia. 12. Atir ,qui fupra dictus eft Vrai,feu Hiri. Filij Aher, pro, filius Aher,q.d. etiam is ad pofteritatem Her pertinebat. : 13. Balaf{cilicet,matris Nephtali.Vide Gen.46. 14. Syra , {c. natione Galaad,nomen viri. 15. Eins ,70.ecorum. Secundi, {cil. filij,fed cuius? Vide Num. 26. : ; 16. Filt; cims, {c. Sates. 18. €ius, {c. Galaad, Regina, Hebr. Molecheth, 70. Melchath ,nomen proprium. Yirum decorum, Hebr. Ishod , 7o. leffud. 19. Semita , Vide Num. 26. 20. Fily, pro, filius. 21. Et huis filias Efer, Hebr. & 70. & Efer. Poffeffiones , 70. pecora,fic & inf. Not. quod Chal. Cant. 2. ait ifftos temere ex Agypto egreflos 30, annis ante tempus,quo egrediendum erat , occilos fuifle a Philifthzis, qui habitabant in Geth fed id non eft verifimile,nec enim Ephraim tandiu viue. re potuiflet. 22. Eorum , primorum pater erat, aliorum auus, proauus, abauus. 23. Beria, i.malo, feu afflictione. 24. Filia, i. neptis. Oze2 Sara,nomen loci. 25. Eius,{c. Ephraim, vel Beria. 28. Filiabus 570, viculis, fic & infer. CARY Vit 6, Ognationem, i. familiarum,fic & infr. Mes dea eae Ipfe, {c. Gera. 11. ALehufim vero , Hebr. & de Chufim {e.vx0- re,quam nofter {upr. vertit Hufim 70. & Meofim In editione tamen 70. Rome emendata, legitur de O fim. : 28. Patriarche » Ucbreus capita Patrum, feu familiarum. : | 19, Abi Gabaon , id eft pater , feu princeps Ga- baon. Videinfr. cap. 9. 30. Cus , ifte , & fequentes funt filij Sur,non eft autem ifte Cis pater Saul , vide cap. feq. 32. Ex aduerfo ,i. é regione. 33. Ner, quialias Abiel. vide cap.fequenti vbi numeratur inter filios Sur,feu Abigabaon. &sbaal, qui alias Isbofeth. 34. Meribaal , qui alias Miphibofeth, _ 3%. Bocru ,nomen proprium , 70. primogeni- tus elus. 40. Fily Beniamin ,i. de tribu Beniamin. CARY TA 2 Abitanerunt, (cil. poft reditutii ¢ Babylone. Hiv. i. Ifraelice., Nathinai,i. donati,{c. adtempli feruitutem , erant hiGabaonite. Vide - Jol. 9. Eldy.8. : 5. Silowi ,{c. filiis. Filij 5 {c.reliqui. : 12. Filtj Phafur, i.nepotes,vide Neh.1t. 15. Carpentarius ,cognomen eft, vel, q.d. qui in templo fabrilem exercebat, Hebr. Cheres, 70. & Ares, quafi aliud nomen fit. “\6. Obdia , quialias Abdah , vide Nehem., Se- meie, qui alas Samna. Atriw Hebr.villis,7o.atriis. i7. Frater coram , Hebr. & 70. fratres eorum. 18, Adilind ,Hebr. & 70. ad hoc. ; Regis , {c. per quam Rex in templum ingredie~ batur. Ob/eruabant, Hebr. & 70. Ianitores. Per vi- ces fuas de filiés , Hebr. per turmas filioram. 19. Per vicés caftrorum ,i. ad morem cultodum eaftrorum, Hebr: & 70. {uper caftra, feu in caftris. Introitum , (cilicet , tabernaculi; OeDies 22. Pidens ,i. Propheta In fide ua , i, ptopteé . Infi » proptet ipforum fidem , feu fidelitatem. Pe oa D3. Filios » id eft, pofteros. Tabernaculo,{cilicet, ante xdificatum templum, Hebr. & 70. domo tas bernaculi. 25: Sabbatis fuis »Hebr. feptimo die , fc, funge- bantur officiofuo 7. diebus adeoque feptimo fuc- cedebant alij. 26.Exedras, i.cubicula: 29+ Praerant, pro, & qui preerant. Vino,fc. ad libamina, | ! 33. Exedri , 70, paftophorio. 35« Pater i. princeps. Jéehel, {c. nomines 42. Tara ,cap.8.didtus Loada, sy eh a WE 1. Pj leftinos , (cil. Philiftheos. 6.8 Omnis Domus , q.d.-Regnum,& Maieftas,vel feretota domus, : ! 7. Campeftribus,Hebr. & 70. valle. to. Dew fui ,{c. Aftaroth, 11. Galaad ,{c. que in Galaad. 3 12. Quercum, {c.infignem. Jeiunauerunt, {c.mo- re lugentium. 14. Speranerit in Domino, Hebr.& 70. quefierit, feu confulueric Dominum; care. 2. Bos , &c. q.d. erasdux belli. Pafces, i. reges. Eft quidem Rex velut paltor , & Ho- merus Regem populi paftorem vocat. Er tu, pros id eft tu. 3 3. Regem , erat quidem iam Rex Dei electione. 6. In primis, pro primus. Princeps,{cilicet,exer- citus mei. 8. In circuitu , i, muro circundans. AZelle, locus erat vbi cogebatur concio.quidam, circum vertunt.. alij foflam, vel aggerem. Gyrum ;id eft, finem vique circuitus. : Extraxit,Hebr. viuificauit,i.repatauit. 9. Crefiens,{c.dignitate,& auctoritate. 10. Ad Ifrael , pro, fuper Ifrael. : 11. Vulneratos, i. quos vulnerauerat. Alij, occi< fos vertunt, fic & inf.- . 12. Patrui eius , Hebr. Dodo , forte nomen proprium. | . 13. Ager regionisillius ; Hebr. & 70. pars agri. Hordeo,& etiamlenticula ; vedicitur 3. Reg.23. 14. Ai, (cil.duo di@i, vel Eleazer cum fuis. Eum., {cil.agrum. 16. Prefidio, idelt , arce , {cilicet, quo fe fole- bat recipere. 1 8. Libanit,{c.effundens, obtulit.. ee 19. Abfit ; &e. Abfit mihia Deo meo , vt hoc faciam , id eft , auertat Deus , ne id faciam. Triums {c.aliorum ab iis , de quibus proxime dictumeft. 2 1. Secundos ; Hebr. & 7o. fignificant fuifle ex tribus excellentiflimum , quate legendum fecun- dos.. Equidem puto, ita Hieron. vertille 5 nam é& Hebraica id potius indicant. 22. Cabfeel , videtur efle nomen loci. Ariel, id eft , fortiflimos.vt leones. AZoab , pro s Moabitas. Cifterna , id eft , fouca. Winis 5 feilicet; quo func leones ferociffimi. 23. Varga 34: batulo. op ou is fone Ate. : 45. Tres, {cil. qui aquam attulerant » vide up. Adauriculam fuam 5 q.4. fecit faum confiliarium, Hebreus ; ad auditum fuum ; 70. fuper fami- liam fyam. ee 26. Patruseins, Hebr. Dodo, are fup. 330 Fily. Affem. Hebr. Bene Affem.forté nomen “proprium. ~ CARY IT. REL 2. Ey Ratribus ,i. cognatis. 6.4 De Carehim , Hebr.& 70, Corite,i.de cogna- tione Core. 8. De Gad, i. de tribu Gad. 14. Nouiffimus centum, &c.q. d. duces minores prerant centum militibus, maiores vero mille. 17. Ludicer, Hebr.de 70. arguat. 18. Pax tsbi , {cilicet , fit,quafi dicat , profpera cuncta eueniant. 21. Latrunculos,{c.Amalechithas,Heb.turmam, feu agmen vel exercitum. Vide 1. Reg. 30. 23. Principum exercitus , Heb. ducum expedi- torum ad pugnam. , 28. Lgregia indolif, 70. & Hebr. fortisrobore. 32. Tempora , {c. quibus queque agenda, quip- pe doctores , etfi quidam id ad militarem difcipli- nam referunt. : Ad pracipiendum, Hebr.& 70. ad {ciendum , feu cognofcendum, . 33. Corde duplici , Hebr. corde,& corde. 39. Fratres (ui, {cilicet , alij {{raelite qui erant cum Dauid. 40. Iuxta eos, Hebr. eis propinqui, feu vicini, 7o. confines ctus. Palathas, id eft, maflas ca- rycarum. Ao Vel Aad db “FE Greditur , quali dicat,fi Deo placuerit,quam- quam Hebr. nullum eft horum verborum, {c. egreditur fermo,quem loquor. Saburbanis vrbinm. Intelliguntur etiam qui in vrbibus habitabant ,8 quidem Hebraice , nonnulli vertunt in vrbibus & fuburbanis. _ §- Sthor, Heb. Sichor,i. higro,feu turbido. Qui- dam Nilum p utant , alij alium effe flauium ; quod verius puto : quienimIfradlitarum ad Nilum ha- bitabant ? Vide lof. 13..& ler.2. ‘ 7- Oza, Filiuserat Abinadab. Frater eius , 70. fratres eius , Hebr.Achio,nomen eft proprium, Vi- de 2. Reg.6. vivi tanqum proprium nomen legitur, quamquain ibi etiam7o. verterunt , fratres cius, Minabant,i.ducebant. 8. Vireute, i. fortitudine. 9. Chidon , 2. Reg. 6 dicitur Nachon.Bos quip- pe, &c.Hebreus, quia boues declinabant , {cilicet, de via , vel arcam , 70. quia inclinauit eam viculus. 11. Diutfiffer , {cilicet, feparando animam a ,Corpore. Sone ’ Vocauit , {cil. qui nomen impofuit, 14, Benedixig , i.bonis cumulanit. CAPVT XIV. 3 ‘Paar » 1. lapidum ad parietey 2.8. Eoquod, pro, quod .fic & infra. Sablesatam eft , pro fubleuatum effet, 70. auctum effet in al- titudinem. Super popnlum ,Hebr. & 70. propter populum. §- Eliphalet,Hebr. Elipalet. 6. Baaliada , 2. Reg.s.dicitur Eliada. 3. Raphaim,i.Gigantum, 11, Afcendiffent {cilicet, Dauid,& milites. Baal pharafim ,id eft, idolum , feu, »planities diui- fionum. _ Notationes ef que, {cilicet , rapto aggere, vel vafe, quo continebantur. 13, Valle , {c. eadem nempe Raphaim. 14. Recede ab ew , fic etiam , 70. Alij, cir- ~ cumda eos. é Pyrorum , fic 70. Alij mororum. 15. Gradient , {cilicet , Angelorum ince- dentium, Deus , i. Angelus Dei. C a.f V1 x Y- 1-9 Abernaculum , {cilicet, a fe fadtum, quod Mofes fecerat. erat tunc in Gabaa., cap. fe- quenti. oo _ 10. Filits , id eft , nepotibus aliis, feu pofte- ris, , non per Elifaphan eius filium defcendentibus. 12. Santtificamini, i.parate vos fancte. 13. Ne vt a principio, &c. Hebr. quia vos non adfuiftis 4 principio , fecit Deus in nobis difperfio- nem, quianon quefiuimus eum fecundum iudi- cium , id eft, vt par erat , feu dehito ritu, 70. quia vos in principio non eratis , percuflit Dominus Deus nofter in nobis, quia non quzfiuimus eum iniudicio. — Prafentes , {cilicet portando arcam,vt oportebat. 16. In excelfis, i. {ublatus. 18, Secundo, {c. dignitate. 20.e4 rcana cantabant , Hebr. fuper Halamoth, - nomen eft inftrumenti mufici. Vide titulum Pfal.¢. & 45-70. verterunt de arcanis. | 21. Pro ottaua , Hebr. fuper feminith. Fortd | eratinftrumentum odto chordarum,vnde ei nomen octaue. Vide Pfal. 4, & 6. Canebant epinicium , id eft, yidtoriz canticum, Hebr. ad vincendum, feu preualendum , ideft , ad vocem exaltandam, ve quidam interprantur. 22. Prophetia, id eft , Dei laudibus canendis, fic infra. Pracinendam ,id eft, moderandam , feu diri- gendam. : 23. e4rce, (cilicet , vbi collocatafuiffet, for- té etiam in via id curabant ,ne quifquam prope accederet. Erant & alij duo, ve ftatim dicitur , for- te bini precedebant arcam,vel viciflim officio {uo fungebantur. 26.e4 diuniffet,70. confortaret. Dicunt He« breinullum fenfifle onus portando arcam. Immo- labantur , {c. {ubinde. 27. Stela ,id eft, indumento , Hebr. pallio. Zs- neo ,70. byflino. Intellige repetitionem effe,& ex- plicationem eius , quod proximé ditum fuerat de ftola byflina. 29. Ludentem , i, exultantem. CAPVT XVI 2. Fp Enedixit, i.bene precatus eft. J” nomine, 1.ins i. nomine. 3. Affe bubula , addita hec ab Interprete ad maiorem explicationem. Frixam oleo fimilam. Alij 7 pultem,alij,lagenam, fé. vini , 70. collyridam. 7. Confitendum ,id eft, laudandum , {cil. Pfal- mo fequenti. 8. Confitemini , cc. vide Pfal., 104. 15. Precepst, {c. obferuandum. 18. Funic#lum, i.fortem , feu portionem. 19. Parut ,id eft , pauci. Coloni eins, Hebr.pere- gtinantes in €a. 21. Calumniars , Hebr. & 70. opprimere. Pro ¢is , 1, propter cos, 22. Chriftog In I. Paralipomenon. 22. Chriftos, i. Reges velfacerdotes. AZalignari. id eft, affligere. : 23. Cantate,&c. Hec ex 95-Plal. Ex die in diem, id eft , fingulis diebus. Salutare,id eft,falatem feu auxiliuni. 24. Gloriam ,i.opeta gloriofa. 25. Nimis 51. valde. 27. Corameo, q. d. eft laude digniflimus, & ma- enificentiffimus. 29. Decore fantto , Hebr, decore fanctitatis, 70. in habitaculo {ancto eius. . 30, Commoneatur , {c. timore. Terra, i. terre in- cole. fic inf. 31. Cali »1. cocli incola. 32.eMare, id eft , mundus, qui infra ager dicitur , & faltus: pifces vero, & arbores , homi- nes. Plenitudo,i.quidquid in eo eft. 34. Confitemint, &c. Herc ex Pfalmo 105.con- fiteri autem, pro 5 laudare , feu gratias agere. 37. Fratres, 1. Cognatos. 39. Sacerdotem , \cilicet, fummum. Tabernaculo , {cilicet, Mol. Vide infracap. 21. 8 2. Paralip.cap.r. . 41. Vocabulo {uo ,id eft , nominatim , vel quafi dicat, vitos nominatos , feu magni nominis. 43. Benediceres , 1. bene precaretur. CPV a ev dt aay , fic etiam , 70. tins. 3. Noite, {cilicet , fequente diem , quo dixe- rat precedentia » nifi forte noéte dixerat eadem. 5. Nec enim , &c. quali dicat , conftitui ego rempus quo fit edificandam , id quod nondum aduenict. ‘: Domo, idet ,temploftabili. Be iz tentorio,pro, & tentorlj. ~ 6, Manens, pto quamdi vu manfi. 9. Plantabitur , pro plantatus eft, ideft, fixas 3 me fedesaccepit, Hebr. plantaui eam. Commone- bitur , 70. perturbabicur. 10.e4dificaturus domum , id eft , fariliam, feu pofteriratem numerofam daturus. 11. Vada , {cilicet, per mortem. id eft, excitabo. De filsis tuis, 70. de ventre tuo. 13. Fuit , {cil. Saul. | ~ oy 16. Sediffet ,id eft, manfiilet. vide 2. Regum 7. - numer. 18. 17, Futurum , Hebr. & 70. longinquum. Super omnes bomines , id additum ab Interprete : He- breusfenfus eft , vt folent effe viri excellentes. 18. Coguoueris , id eft, amaueris , feu faueris. 19. Prepter famulum tuum , id eft, mea caufa. Iuxta cor tunm , luntate. — | 23. Famulo tuo , Hebreus, & 70. fuper fer- uum tuum. , 25. Renelafti anriculam, quaii dicat, indicafti,feu aperuifti mihi. | Vt adificares, &c. id elt, te ei daturum po- fteritatem. CRD VE ei Lh at Hebraus cor- Sufcitabo, 2. ‘Vnera, i. tributum. re Hemath , id eft, ad Hemath vfque per- tingentis. “ | 4. Centum quadrigis fcilicet, 400. equis, Hebr. centum curribus. : >, Pharetras , alij, elypeos » 7° torques: id eft , pro tua bona vo-— 10, ef doram , qui alias loram. V+ poftularet ab eo pacem, Hebr. & 70. indicant potius , vt falutas ret eum ,quanquam poftulare, feu rogare pacem id etiam fignificat, Hebr. phrafi. 11. Vafa ,{cilicet, miflaa Thou, vt indicant Hebr. & 70. ; , 12. Edom, (cil. imul cum Syris. | 14. Lndicium atque iufticiam , id eft, iudie cium iuftam. , quali dicat , 1ufte regnum admi- niftrabar. - 15. ef commentarits , {cilicet, negotia nota- bat, regique referebat , vel res geftas {cribebat: 16. Sacerdotes ,{cil. {ummi. Scriba ,ilegis peri- tus , vel legum (criptor. 17. Cerethi,@& Phelethi, id eft , exterminato- res, & admirabiles, fecundum Hier. Hi qui fue~ tint: vide 2, Reg. 8. Primi ad manum ,id ef, quorum operain pri- mis vtebatar. CAR V De Sob 2. . Ratiam,Hebreus,& 70.mifericordiam. 4. XI Decaluauit , idab Interprete additum. 5. eU andaffent,id eft, nuntiandum curaflent. -9. Agro, {cil. vrbis Medaba 15. Cinitatem ,{cil. Medaba. 16. Fluuinm , (c. Euphratem. 18. Septem millia, 2.Regum to. dicuntut fe- ptingenti, {cilicet, intelligantur illic currus ele- ai & excellentes folum , hic autem omnes currus. Peditum. 1d omiffam fuerat 2. Reg. ro. fola equitum mentione facta. 19. Transfugerunt ad Danid , Hebt. & 70.fece- runt pacem cum Dauid. CARVE OCs. re Pe? ft anni circulum , {cilicet, a bello gefto con- tra focios Ammonitarum , 70. anno fequenti Hebreus in anni reuerfione , feu conuerfione;qua- fidicat ,in principio fequentis anni. — Deftruxit , {cil. Dauid , vocatus poftea a Ioab. Vide 2. Regum 12. 2. eM elchon ,ide , Regis eorum , vt vertunt; 70. quidam tamen putant efle Idoli nomen. eA uri pondo talentum , pro ; pondus talenti auri. tg . 3. Trahas, id eft , ferrea raftra » quarfqifam He- braice tantum fit mentio ferrarum , & carpento- rum , 70. legunt ferras » & a{cias fetreas , 8¢ tribulos. 4. Raphaim , i. Gigantum. 5. Adeodatus filsus Saltus , Hebreus ; & Chal- deus Elchanan filius fahir. | Bethlemites, Hebreus , & 70- Lachi. forte eft nomen gigantis , vel intellige Elcanan fuifle Bethlemitem. 6. Rapha , nomen Gigantis. 5. Blafphemauit ji. probrisaffecit. 8, In manu ,id eft , pet manum- CAP VE OA ME 1.C Atan, idet aduetfarius , {cilicet, diabolus. SS) Peccatam ; id eft ; pefniciem , fen poenam peccati. th Mille millia. Wide 2. Reg. 24- id 6. Innitus exequererur , Klebrau s ? abominabile itidicaret 3 70- pudori ei erat , id eft , turpe utabat. ; ge eh ale a, io: Videntem. Notationes 10. Videntem, id eft, prophétam, Trinm tibi optionem do , Hebreus, tria ego: extendo {uper te ,id eft, tibi propono ; 70, tria egotollam contra te, feufuper te. 12. Tribus annis, 2.Regum 24. dicitur feptem, forte feptem pro multis. pofitam more {cripture. Adde guod numero maiori comprehenditur mi- nor, 70. quidem etiam 2. Regum habenttres. 16.Cilicus , Hebr. & 70. faccis. 19, ifcendir, cil. locus erat editior, 23. Lribulas,{c.cuftica inftrumenta. 24, Gratuua ,1.ab aliquo gratis data. 2g. Sexceritos. Vide 2, Keg. cap.24. 26. De celo ,{c. miflo. 30. Prenaluit ,id eft , potuit. Obfecraret , Hebr. & 70.quereret. GARY FX wee, I. Omus, Dei,id ef, locus aptus templo, vel vbi Deus coli vult. 2. Profelyts,id eft , aduene. 4. e4iflimari, Hebreus , & 70. numerari. 5. Delicacus ,id eit , tener. Quam edificari volo, Hebrenug , que edifican- da. Tals , Hebreus , magnifica & excellens. Omnes experfas, Hebr. & 70, in multicudine, id eft , abundanter. 9. Pacificus , Hebr..Selomoh, 14. Paupertace , wodette dictum. Pincitur enim, &c. Hebrxus, adeo multum ef, etd vinuerfaimpendia , Hebreus , & 70. qui- bus tu adde. — 18. Omnes inimicos veftros , Hebreus, & 70. habitatores terre. Vejftras , Hebr. & 70. meas, CHeRPY TX SET 4. ULV minifterinm , Hebr. ve folicitarent opus. Prepofitorum,7oAcribatum. Ludicnm,iidem etant prxpofiti ,& iudices. j- Pfaltes canentes , Hebreus, & 70. laudantes. Organzs , id eft,, inftrumentis. Fecerat ,Hebreus, feci , {cilicet , ego Dauid. Canendum , Hebr. laudandum, 70. laadandum Dominum, 13. eM iniftraret, Hebreus{anGificaret , id eft, fanéte miniftrarer. . Secundum ritum funm , Acbreus, vt miniftra- retiple. Benediceret 70. oraret. Nomini , Hebr. in Nomine, 16. Fily , pro filiis, fic infr. proxime. Primus ,{cilicet , dignitate , Hebr. caput, {cil. - dax feu princeps. 24, Fices ,id ef , officia. Numerum capitum , quafi dicat , numerati per capita nominatim. A vigints , at {upra a triginea , (cilicer , ifta fuic alia nomeratio, vide paulo inferius. 7. Supputabitur , pro,{upputandus erat. 28. Purificationts , id eft ablutionis {acerdotum & vidimarum, Santtuario , id eft , vafis facris, vt quidam in- terpretantur, 29. Sacerdotes autem , id additum ab Inter- prete. Torrendum , {cilicet, primitiz {picarum torre- bantur. Alij, frigendum, vertunt. 30. Lewita vero,& id ab interprete additum. 31. Ceremovias, Hebr. iudicinum , id eft » titum, feu morem , aut ording 32. Obferuationes Hebraus cuftodiam. Obferuationem , ideft, iufla {eruari, Hebraus, cuftodiam. CAPD Vr Rod. 1. W} Artitiones , (cil. in clafles. 2. Ithamar , \cilicet, in Heli , & eius pofteris vique ad Salomonis tempora. 3. eM inijterium , {cilicet » ve per hebdomadas miniftrarent ingule familie facerdotum , itemque ve infra dicitur, Leuitarui, 4. In Principibus viris 1d eft , quantum ad prin- cipes viros attinet. 6. Priacipibus quoque , pro , & coram prin- cipibus. Eleazar, pro, nempe Eleazaris. 19. Pomum Domini , \cilicet , partem eam,que dicebatur fanctum , & Hechal , adthymiama ado- lendum. Vide Hebrzus 9. Not. vero quod in qua-~ que horum familia vnus erat princeps : itaque multi erant principes facerdotum & fic Dio cap.4. coel-Hierarch.vocac Zachariam principem facerdo- tum. Juxta ritum , &c. 1d eft , eo ritu, quem Deus per Aaron patrem eotum feruari praceperac. 31. Contra, {cilicet, ex altera parte. Fratres ,id cit. cognatos. efiqualiter , {cilicet , quantam ad minifteria templi, Hebreus, & 70. aliquando aliter, fed for- tc eodem fenfu. CARY T20K-v, Nis ,» ideft , principes. eM imifierinm, {cilicet, ad canendum. Prophetarent id eft , canerent prophetias, feu laudes Dei. Secundum numerum fuum, id eft , quotquot erant numerati , & ad id deftinati. 2. Juxta Regem , pro, iuxta Regis imperium -vide infra. 3. Filij Idithum. pro, filij,inquam Idithum. Sex , icilicet, cam patre. Super confitentes,&c. Hebtzeus, ad confitendum, & laudandum Dominum,7o. confeffionem & lau- dem Domini. 5. Videntis, id eft , Prophetz. Exaltarer cornu , quali dicat , prophetabat de Regni Dauid exaltatione, que.in Chrifto pra. cipue contigic. 6. Manu ,ideft, poteftate. Regem, id eft, Regis mandatum , vel prope Regem erant , qui forre eisin eo etiam praerat. 7. Erudicbant canticum, {cilicet , cxteros tan- guam doctores , Hebreus dodti in cantico, 70. do- ctierantcanere. Doctores, Hebreus , & 70. peri- ti, feu intelligentes. 8. Per vices fuas , Hebrxus cuftodia contra cu- ftodiam , id eft, claflis yna contra aliam, quafi di- cat, inter fe. 9. Duodecim , {cilicet, tot erant in vnaquaque cantorum Claile. CAP V 1 2 2eVE 35 A alter eft ifte 4 cantore , de quo fup. fe Benedixit , {cilicet , dum in eius domo arca maneret. 10. Id eft de filits,pro,qu ierant de filiis. Habuerat , pro habebat. Primogenitum , apparet fuifle mortuum. 13. fratres ide , cognati. ithe Ti edecim, | In J. Paralipomenon. Tredecim , etGi won omnes hic numerati. 12. Sicut & fratres eorum, Hebreus ,é regione fratcum fuorum, id eft, per vices, vtalij eorum fratres , feu cognati. 14. Selemia,qui {upr. Mefelemia. 15. Coneslinm , pro, concilij. 16. Afcenfionis , id eft ,accliuem. Contra cufrodiam , quafi dicat, cuftodie fibi in- uicem relpondebant. 17. Per diem ,i. per fingulos dies. Bini,{c.fingu- lis diebus, 70. duo & duo per fuccefliones,g.d.inui~ cem luccedentes. 13. Cellule Ianitorum. ali}, domo inftrumento- rum , {cil. templi. Via,{cilicet,afcenfionis , teu accliui. Sr Binsque pex cellulas, 70. duo & duo per fuc- cefliones. | 20. Santorum , i. fanc&ificatorum. feu dedicato- cum. fic infra. 21.Filij Gerfon, id eft , qui ex Gerfon originem ducynt, \ Ledan , & Gerfonni , &c.pto 5 ex ipfo, inquam Ledan , Gerfonnite , & Iehilice. 23. Amramitis , pro de Amramitis etiam , {cili- cet erant prefedcti thelauris. 26, Santtificanit, id eft , dedicauit. 29. Forinfecus , id eft extra templum vel vrbem. Ad docendum , & iudicandum eos, &c. He- breus , in prefectos , & indices , feu prefecti, & iudices. 32. Eius , {cil. leriz. CA PVT: XX VEL 1 3 | Negredientes , {cilicet » ad minifterium Regis, A quod durabat folum per menfem vnum./igsats guatuor millibua,{cilicettot miniftrabant Regi fin- -gulis menfibus. 3. De filits Phares, {c.erat lesboam. 4. eA Iter , {c.vicarius eius. 6. Preerat ,{c.tanquam vicarius pattis. 12. De filits lemint, i.de tribu Beniamin. 10. Rabenitis ,{c. mul, & Gaditis. 23. Inferius, pro,& infra. Quia disxerat,S vel thefau- roruim , vel, &,pro, id eft, pofitum, In adytis, Hebr. & 70. interiorum. ‘Propitiationis Sa Ptopitiatorij. 12.e4triorum, pro, nempe atriorum , (cilicet, atrijfacerdotum , & atrij laicorum. Exedrarum, i. cubiculorum, 70, paftophoriorum. Santiornm , id eft, rerum Deo confecratarum, velad templireftaurationem oblatarum. 13. Diusfionum, {cil.ad varia minifteria. 14. Per fingula, pro,ad fingula, 16. Diuerfitare menfaram, i.angulis menfis. 17. Leunculos. Alij, crateres , 70. cyathos. Vox quidem Hebrea ( vt nunc legitur ) craterem figni- ficat , aut cochlear noft leonem » idque in quatuor locis huius verfus. LS, Quadriga »79. currus ; {cilicet ; reprefenta- batur Deus fuper Cherubim fedens , velut fuper currum. vnde Pfal, 79. qui fedes (aper Cherubim. 19. Scripta ,{c. defcripta. a1. Nouerunt , pro 5 nofcent , id eft , obe- dient , feu iuvuabunt exequentes , vtindicant He- breus, & 70. » le CAP Y T3461 : -E Celefiam , id eft, coetum. Opus namque , pro, opus autem , Hebr. & 70. & opus. 2. Quafi ftibinos , i. fimiles fuco, Hebr. fuci. 70. pretiofos, Alij,rutilantes. AZarmor Parinm,i.candi- dum.a Pario infula, Hebr. lapides marmoreos , 70. lapides Parios. : 3. Preparaut ,idelt, preparaueram 5 quafi di- cat ,addo etiam de peculio, &c. Vide {up.c.22: 6. Polliciti funt , Hebr. {ponte obtulerunt , 70. rompti fuerunt. Principes poffeffionum , Hebr. principes opetis; 70. prapofiti operum. eas. 7. Solidos, i.aureos,7o.drachmas. 9. Promitterent, Hebr. & 70. offertent. -. 12. Magnitude, & imperium omnium , Hebr. & 70. magnificare , & roborare , feu confortare omnia. 14. Promittere , Hebr.{ponte offerre. 17. Simplicitatem , Hebreus; rectitudi nem , 70+ — iuftitiam. Simplicitate , Hebr. rectitudine. Ceremonia, , Hebr, ftatuta, 21. Vainerfo ritu, Hebr. 8 70. facrificia. In omnem Ifrael ,i. pro totius I{raelis falute, 70. omni Ifraeli. , 23. Domini, i.4 Domino datum.Cuntt rs placuits Hebr, & 70. profperatus eft. | 25. Super omnem Ifrael, Hebr. excellenter coram omni Ifraele. 29. Samuelis ,{cil. 1. & 2.Reg. vequidam pu- tant ; quod non facile admiferim. 30. Regni eins 5 {cilicet , ratio. Temporum 5 ie laborum, & affli@ionum. Sub eo, &c. Hebr.{upereum, & f{uper Ifrael, & {uper omnia Regnaterrarum. I LIBER 98 Notationes aeatesheahabeclaetartaath che ahaha ah aeaach ah teacher hah a ih ah Ao et ie ol was aa ae Paral ipomenon. Gol Di VoR. a. WN excelfum,id eft , vehemen- ter, feufublimiter. Ibi , {cilicet, in Gabaon. Requifinit pro,adiit. Data fant , pro, dabuntur, NOGESa@OS 70. do. In, Regibus, {cilicet , I{rael. Vide fup.cap.29. 13. Coram , Hebreus , & 70. a facie , id eft, a con{pectu. 16. De Coa, &c. Vide 3.Reg. 10. vbieadem verba Hebr.quz hic. GAY PaV.cEs 4b 1. 1, Excentos,at 3. Regum cap. 5. trecentos, {ci- me ha »hicadduntur qui prefectis przerant. 3. Et babitawit , Hebr. & 70. habitaret. 6. Poteris praualere, i. tantum porerit. Tantum ,\c. edifico. 8. eFrcheutina, id eft, Iuniperina, fic 70. at Hebrzus , abiegna. Pinea ,alij , Brafilea, vel corallia. 9. Nimis & inclyta, Hebr. & mirabilis. - 10. Coros , continet Corus ( qui & Chomer dici« tur ) 10. epha,epha autem fata tria. Metretas, Hebreus , battos. eft autem Battus in liquidis , quantum.Epha in aridis , {cilicet , de- cima pars cori. Sata , Hebr. battos. 13. Patrem meum , quafidicac, qui mihi eft ve- lut pater, 70. feruum meum. forte Abi ( quod eft, Hebr.) cognomen erat. 14. Tyrius , {cilicet , habitatione. alioqui enim de tribu Nephtalim.ita quidam. Putarim potius matrem fuifle de tribu Nephtalim , fimul & Dan, vt diciturhic, patrem vero Tyrium natione, Vi- de 3. Reg. 7. . Marmore , Hebr. & 70. lapidibus. 16. foppe yHebr.lapho. 17. Profelytos, Hebr. peregrinos. G AP MoT bt S. 3 Semearaas id eft, fundamentorum men- i fure. Prima, {ci licet,comprehendente. Hechal @ Deuiy , id eh, fandum, & fanda fanétorum. Pofteaenim hac diuifa. illud erat 40. cubitorum , id vero 20. quidam primam dicunt, id eft ,qua Mofes tabernaculum menfus eft. 4: Centum vigintt. At 3 Regum cap.6. dici- tu rtriginta, (c.viqgoe ad primum tabulatum. §- MU aiorem, {cil Hechal feu fan&um. Catenulas , {cilicet, erant palma iundte ope- re catenato. 6. Templi , {cilicet , Hechal. eH armore, Hebr. & 70. lapide. 7. Probatiffimum , Hebrxus , & 70. ex Par- uaim ,id eft, Peru , fecundam quofdam. 9. Clauos , {cilicet , quibus lamin parietibus adigendz. 10. Statnario, alij, artificiofo alij, puerorum, {cilicet, fimilicudine,7o. de lignis imputribilibus. 11. Ala, ; {cilicet , comprehendendo etiam cor- pus Cherubim. 13. Exteriorem , {cil. fanctum. 15. Triginta, & quingue , {cilicet , vtraque. Vide 3.Regum cap. 7. vbi vnaquequea dicitur 18, cubitorum ; abf{condebatur autem dimidum cubiti incapitello. Ita quidam. Alij vero fuiffe cuiufque longitudinem cubitos 18. preter capitellum & bafim , quorum cubiti implebant num. 35. 16. In oraculo, id eft , quales erant in ora- culo. Centum , {cilicet , in quolibet duorum ordinum. 17. lachin ,id eft, firmitas , feu firmabit. BooX ,i. fortitudo,feu in fortitudine. HCA? VT) EN: I. Ltitudinis, Afcendebatur autem, vt qui- dam dicunt , pauimento fenfim fe attol- lente, vt folet in quibufdam {calis. 3. Similitudo boum, {cil. tubercula {pecie boum . per que aquaeducebatur. Decem cubitis , id eft sdecem in ynoquoque cu- bito , {c. erant trecentz. Calature ,{cilicet , illorum tuberculorum, que bouesreferebant. 5. Vaftitas ,id ef , craffitudo. . Repandi ,id eft , recurui. Quafi duobus verfi- bus , Hebraus, & 70.duobus ordinibus. eM etretas , Hebreus batos. At 3. Regum 7. dicitur , duo millia batos , {cilicet , tantum fo- lebat infundi, fed tria millia capere poterat. 8. eM enfas ,{cil.ad panes propofitionis. Phialas , alij , crateras , vel pelues. 9. Bafilicam , Hebrzus , & 70. atsium , {cilicet, populi. : 10. Contra orientem, {cilicet , ante templum, - quod re{piciebat orientem. Meridsem , erat ea pars dextera templi, fed fini- {tra ingredientibus, | 16, Pater eiws, Hebr. Abiu , forte cognomen erat, Abi, feu, Abiu. 21. Florentia , i, flores liliorum, 22. Thymiateria, Alij,plalteria. O ffia, i.cardines , vt dicitur 3.Reg. 7. Celauit,id additum ab Interprete. CAPYV TT. Y. I, Ve vouerat sHebreus, fandificationes , id Ou. » que confecrauerat , feu dedicauerat, 70. fancta. 3. Die folenni.videinf.cap.7. 5. Tabernaculo , {cil. Motis , vel facto a Dauid. 9. Aare oraculum, (cil. iis, qui eflentin tem- plo. Vide 3. Reg, 8. 10. Aliud , {cil.ex lege, vel.forte illo tempore fole eranttabule. 11. Sanctuario ,id eft, oraculo. Santtificati , id eft , preparati , {cilicet , ad f+- ftum illud,. Diuifus erat ,quafi dicat , non obferuabatur illo die diftindio vila. 12. Altaris , {c. holocanfti. ee Paralipomenon. | 13. Longe fonitus audiebatar , ita vt hxc ab Ine terprete addita. i Impleretur , Hebt.& 70. impleta eft. 14, Nee pojfent, pro, adeo vt mon poflent Hebr. & non poterant. Gloria, i.prefentia nube repre- fentata , feu Maieftas. GA PAV EF VY. ep. eft, Hebraus, & 70. dixit. Vide 3. Regum sé. 2.N omini eins , &c. Hebr. habitaculum tibi, & locum habitationi tug in fxecula. 5. Cinitacem ,{cilicet , aliam,quam Hicrufalem, vtinft. dicitur. ea Nomini meo , Hebr. vt etfet ibi nomen meum, Alivm, Elegir quidem Saulem , fed non cum pofteris eius , loquitur autem de electione in per- petuum. 13. Bafim , alij, concham, {cilicet , fuggeftum ’ inftar conche. Bajilica , Hebr. & 70. atrij{c.populi. Deinceps, ideinde.Contra,i.cregione,q.d.coram omnibus. 18. Quanto mages, \c.non capict. 19. Sed adhoc tantum fatta eft, id additum ab Interprete. — Vt vefpicias, pro, & vefpicias,7o.& refpicies. 21. Exandires pro , exaudias. Famuli, coniunge cum Ifrael, 22. Contra eum ,verbi gratia, iuraturus , quod non debeat quidquam. Malediéo,Hebr.iuramento,{c.execratorio, Coram altari. folebant ludzxiance altare inrare. 24. Peccabunt enim , Hebreus , quia peccabunt. E gerint penitentiam ,Hebreus contefli fucrint no- méntuuam. Obfecrauerint , (cilicet , qui reliqui fuerint. No- mentnum, Hebr. Coram te. 2§. Propitiare , pro , propitiaberis. Reduc , pros reduces. 27. Et populitui , pro,id eft,populo tuo. 28. erugo, aurigo. Alij, ariditas , & rubigo. id quod vtrumque fegetem cortumpit, 70. aeris cotruptio, & icteritia. Hac corporis humani mor- - bus eft, que Latine aurigo dicitucr ab auricolore. Vaftatis regionibus, id additum ah Interprete. 29. In domo hac, Hebr. & 70. addomum hane {cilicet , conuertts. , : 30. Propitiare C& redde , pto , propitiabetis, & reddes. 35. Tu Exandies, Hebreus, & 70. & exau- dies fic infra. 39. Facias , pro , facies, quafi dicat , dabis {en- tentiam in illorum fauorem , vel ,vicifceris eorum iniurias. Quamuis peccatori, Hebreus , & 70. qui peccauit tibi. 40. Tu es enim, Hebr. nunc, 70. & nunc. 41. Inrequiem tuam , quali dicat , mane in loco ifto , quem elegifti,vt ibi quiefceres. a: Fortitudinis , id eft, in qua oftendis virtutem tuam. Induantur falutem,id eft,a te feruentur. Chriffi tui , pro, meam Reges Chrifti id eft, vndti vocabantur , quafi dicat , ne patiar a te repulfam. “OR PY oes. e Aieftas’, Hebreus , & 70. gloria, {cilicet, ia nubes, que Dei prafentiam reprelenta- bat, & Maieftatem. 3.eA4 dorauerunt ,{cil. Deum. Ra 99 6. Organs carminum , id eft, muficis infru- mentis. Permanus faas ,ideft ,opera {ua, quali dicat, canebantipfi quod Dauid compofuerat. 8. Solemmtarem , Icilicet, feftum tabernacu- lorum. Torrentem, {c. Rhinocoluram. Vide Gen.3 t. 9. Cullelara , {cilicet , feltum,quo populus om- nis congregabatur, poit dies, 6. fefti tabernacus lorum., quod hic fecutum eft polt 7. dies quibus templum dedicatum. Septem diebus , icilicet , dedicatio ceepit §. die Septembris, deinde feftum Tabernaculorum V5.6 Vig fimo tertto ,{cilicet, tunc di{ecHerunt: nam, ve dicitur 3. Regum , facta eft abeundi poteftas die 22. 11. Regis, id eft ,{uam. 12. 4dpparuit, \cilicet, multis annis poft dedi- catumtemplum, Vide 3. Reg. 9. 13. Callum, i.aerem, 14. Super guos,, &c. id eft , qui appellantur no- mine meo, tcilicer, populus Dei, vel pro quibus {acerdotes orant inuocato meo nomine. 17. Et feceris, pro ,id eft , feceris. Iuflitias meas , Hebreus, itatuta mea, 70. pre. cepta mea. fic inf, 18, Su/citabo , i. habiliam. : 21. 1x proucrbium , Hebr.in ftuporem. Ck PN ie VEE 1.) O ftguam , 70, in quibus. 2.4 -Hiram Salomont , {cilicet ; vterque alteri dedit. : 4. Palmiram , Hcbr. & 7o Thadmor, Munitiffimas. Alij, thelaurorum , {eu repofitos riorum , {cilicet, vbi afferuabantur res ad bella ne- ceilarig ,70. munitas. 6. Libano, (cilicet , loco, qui dicebatur Saltus Libani, vbiregia xftiua. 10. Ducenti quinguaginta , {cilicet, preoiput - aliogui 3. Reg. dicuntur 5jo. Qui erudiebant populum , Hebr. dominantes po- pulo , 70. prepofiti operum in populo. 12. Porticum ,{c.templi. : 14. Ordine {uo , Hebr.& 70. cuftodiis fuis. Per portam, & portam , id eft, per fingulas portas. ( 15. Efia,pro.etiam in. 18. Quadringenta guinquaginta , 3. Regum di- citur, 420. {cilicet , 30. expenfain neceflariis na- uigationi,vel in maiori numero minor comprehen- ditur,vt fup.diximus. Ca Py tT Ts hs Entaret, i.exploraret,refponderetne fapien tia fame. €U agnis opibus , Hebr. & 70. maxima potentia feu exercitu. 3. Domum s{c.Dei,& Regiam. 4. Vittimas, &c. Alij,aicenfum, per quem a{cen- debat,&c. Vide 3-Reg.10- a 5. Virtutibus Hebr.& 70. verbis; i.rebus. 6. Virtutibus tuis,id additum ab Interprete. 10. Thyina , alij, corallia, velligna Brafilica, velebenum. -— - 11. Graans , fic 70. alij,tigna. 12. Er multo plura quam, 70. pretet ea >» que ipfa , quafi dicat , exceptis iis, que ipfe Regine donauerat 5 propter ea , qua illa attulerat. om nia enim hac {upplenda ex lib. Reg. 3- 1,2 14.Legati, 14. Legati, alij, mercatores. | 5 15. Haftas , 70. {cuta. vide Regum 10. vbi {cuta verti , {cilicer , fecit diuerla clypeorum genera. “EO, Trecentorum aureorum , 3 ARE. Hebr. di- citur trium librarum, {eu minarum , {cilicet, libra erat centum aureorum. In armamentario, &c. Hebreus ; & 70. in domo faltus Libani. 18. Brachiola , {c. manuum fuftentacula. 21. Tharfis, id ett , eam partem Africe , que ad Oceanum meridionalem, & nunc Angola dici- tur. Vide 3. Reg. 9. 22. Gloria , Hebr. & 70, fapientia. 25. Quadraginta , &c. Hebr. quatuor millia ftabula equorum, & curruum , 70. quatuor milha equarum ad currus. 29. Verbs sid eft, libris. Libris; Hebr. prophe- tia, 70. verbis. CAP Ver 2. Nte Salomonem ,Hebr. & 70. a facie Salo- -monis , id eft , metu Salomonis. 4. Duriffimo, Vide 3. Reg. t2. 6. Steterant, {c. vtconfiliarij. 10. Grojfior , q. d. {um multo fortior. 11. Scorpionibus , alij,flagris aculeatis. 15. Voluntats Dei ,Hebr.a Deocaulatum, 70. fubuerfio a Deo. 16, Pafce, Hebr. & 7o. vide, i. prouide. CPV e. re (2 um, id additum ab Interprete. ew IClaupiffet cos muris, fic etiam 70. at Hebr. roborafiet munitiones,id eft , vrbes munitas. Afoc eft, Hebr. & 70. & 17. Salomonis , {cilicet , antequam is peccaret Vide inf. cap.17. & 26. 22.1” capite,7o.in principem. 23. Quia fapientior , &c. Hebr. fenfus eft erudi- uiteum , feu curauit erudiendum ; & reliquos fi: lios difperfit per Ciuitates Iuda, & Beniamin. Ezs, {cil. filiis. Petiuit, {cil Roboam , q.d. habuit plu- rimas vxores , vel dedit Abiz filio. CAPN 1 xT. §- Wo gientes Sefac , Hebr. & 70. a facie Sifac, id 1 Ss, ine Sifac , feu metu Sifac. 7- Humiliati effent , {c.agno{centes peccata {ua. 9. Receffit itaque, &c. Hebr, & 70. & afcendit Sifac Rex Aigypti, contra Hierafalem , & accepit thefauros , &c. 10. Scutariorum , Hebr. & 70. curforum, {cili- cet, militum , qui Regem pedites {equebantar, more fatellicum. 12. Siguidemin Inda, &c: Hebr.& inluda fue- runt res bonz , i. profpere. 13. Confirmaret , Hebr. poneret. Ammanitis. pro, Ammonitis. tj. Libris Hebr. & 70. fermonibus. Et diligenter expofita , Hebreus, & 70. dum ge- nealogiam exponunt. CAP Vt. 21 oH Riel , hic 3. Reg. 15. dicitur Abeffalon , & fupracap. 11. Abfalon, {cilicet,etiam Vriel vocabatur,70. quidem hic habent yt fupra Maacha filia Abeffalon, Notationes j- Salis ,i. inuiolabile. fal enim corruptione feruat , vel q.d.factum cum facrificiis, {c his enim {al adhibebatur. 7. Fils; Belial ,i. homines {celetti, Radis, & cor- de pauido , Hebr. puet,& corde tenero, q. d. inftar pueri pauidus , fea rudis, ; 8. Domino,i.aDomino conftituto. 9. Terrarum., {cilicet , colentium. [dola. Jvitia« uertt , 1, confecrauerit, Hebr. & 70. impleueric, {cilicet, folet {criptura confecrationem {acerdo« tum vocare manuum impletionem.caufam diximus fupr. ud. 17..D'e bobus, Hebr. filio bouis. 11. luxta legis precepta confett um, Hebr. ato- maticum ,70. compofitionis. ed vefperam. Hine apparet folum noétu luxif- fe , quod alibi monuimus. Pracepta ,Hebr.& 70. cuftodiam. 12. Vobis expedit , Hebtzus , & 70. pro{pe- rabimini. ‘15. V ociferati, {cilicet, vt fit initio pugne , ad terrendum hoftem,. Perterruit,Hebr. & 70. percuflit. 19. Filias, id eft, vicos , {eu villas. Epbroa.quidam putant efle Sichem,alij vertunt Ephraim. 22. Sermonum ,ideft , rerum. Viarum ,id e{t;morum. Operum , Hebr. & 70. fermonum, Diligentiffi- me. id additum ab Interprete. CAD Ng ap Se 2. yCregrin cultus , Hebr. & 70. aliena, i. alieni Dei , feu cultus. 7. Dixit autem, pro dixerat autem. 9. ethiops , {cilicet , Rex Agypti. Ve quidam volunt , qui Aithiopem interpretantur , quali di- cat , niger ille. 11. Now eft apud te, &c. Alij,non eft tibi opus | multis ad ferendam opem imbecilli , 70. non eft impoflibile apud te faluare in multis, vel in paucis. In te enim, &c. Hebreus , te enim nitimur, & intuo nomine venimus, 70. inte fide confidi- mus, & intuo nominé yenimus. © 12. Exterruit ,Hebr. & 70.percuflit. 14. Grandts quippe. &c. Hebreus , quia pauor Domini erat fuper eos, ideft , quia Deus eos ter- ruerat , 70. quia factus eft ftupor Domini, feu terror in eis. CS Abe Vi We 1 © Piritu, {cil. prophetico. 2.05 Fuiftis cum eo, i. ei adhefittis. | 3. Tranfibunt , &c. Id quidam referunt ad ca- ptiuitatem Babylonicam. Alijad prefentem , vbi certe fine Deo funt vera non enim trinum co- lunt , nec Chriftum agnofcunr, nec lex Mofai- ca iam eft , defiit enim obligare a Chrifti paf- fione. . 5. Egredienti » {cilicet , vrbem fuam. Terrores , 70. ftupor , feu, terror Domini. Alij, tumultus, feuturbationes. 8.e4 Xaria filt; Obed , Hebraus, & 70. Obed, {cilicet , vocant, nomine patris , ‘vel forte id erat etiam eiusnomen Dedicauit , {cilicet, renouauit. e4 Itare, ic. a Salomone conftruGum. 12. Latranit ex more , Hebr. venerunt. 15. Cum execratione , Hebr. & 70. Latatique funt ob iuramentum. 16. Ex ‘Jo tk Paralipomenon. | 16. Ex augufto depofuit imperio, Hebreus, fe- cit, ne eflet domina , 70. amouit , ne Aftarte mi- niftraret. 17. Excelfa, {cilicet » aliqua vel priuata, nam publica abftulerat. Vel abftulerat excelfa idolo- rum , non ea in quibus Deus verus colebatur. 18. Qua vouerat , Hebreus, fandtificationes; 70. fancta, quali dicat, que fandtificauerac , feu de- dicauerar. Ipfe , icilicet, vouerat, 19. Noa fuit , \cilicet , poft illud Athiopicum. Tricefimum quintum , Hebreus , & 70. tricefimum quintum, fed quidam putant eile errorem etiam, Hebr. & 70. legendumque & hic , & cap. fe- quenti protricelimo , vicefimum ( quia vicefimo anno Afa, inquiunt. Bafa non viuebat , nedum 35. aut 36. )ego id non aufim dicere. CAPY fx Vida Ps Vratas , Hebr. munitas. 7. Exafit ,{cil. ne illum etiam vinceres, quod aliogui feciffes. 8. Credidiffes ,70.confilus effes, Hebraus , in- nixus eflés. 10. Neruum, ide , carcerem, Hebretim, do- mum carceris, ; Interfecit , aly oppreffic, 70. lefit, eu vaftanit. 12. Delore pélum , \cil. podagta. 4. Vaguentis meretricis Hebr. variis aromatibus; feu factis ex diuerfis {peciebus. Alij, peregrinis odorsmentis. ; Combufferunt, {cilicet odoramenta, Super eum, Hebr.eum , feu ei, 70. eum. Ambitione nimia , Hebreus , & 70. maxima cotubuftione. CARVE & Vit Se “yp Rimis »{cilicet,antequam peccaret. Nox fpe- ‘rauit , Hebreus & 70. non quefiuit, quai di- cat , non implorauit. In Baalim 70. Idola. 6. Sumpfiffet , &c. Hebreus, & 70. eleuafletcor {uum in viis, &c. | 7- Docerent ,{cilicet,populumlegem Dei. 12. V{(que in fublime , id eft, vehementiflime. Muratas 570. munitas, Hebreus , thefauiorim.fo- lent quidam thefauri afleruati in locis munitis, & muratis. 5 14. Exercitus , Hebr. willium. 16. Confecratus , forte Nazareus , 70. promptus, q. d.deuotus. Alij, {ponte oblatus. 17. Hunc fequebatur , Hebreus , & 70. & de Beniamin. i 19..4dmanum Regis , Hebreus , & 70. mini- ftrantes Regi. G APNE SON. TEE as eas multnm , Hebreus , & 70. abundans gloria. Affinirate , {cilicet, eius filius gener fair Achab. 2. e4nnos, {cilicet , aliquot. Ramoth, erat in tribu Gad: fed occupata 4 Rege Syria. Galaad, {cilicet , erat in regione Galaditide. 3. Vt ego, @ tu, 70. fic & ego , quali dicat,vre- ke opera mea vt tua. 5. Quiefcere, i. defiftere. 6. Prophetes ,{cilicet , alius,vel quafi dicat,Dei, quem ego colo. 4. Malam, is infautta: “pro fut lol _ 8. Eunuches ,i. cubiculariis.fere enim cubicula- rij, eanuchi olim. 14. Afcendite ,\ronice. Oo TGs lterum atque tternm ,Aebreus ; & 70: ties, quali dicat, quoties adiurandus es verum.dicasg | 16. Montibus , (. vicinis Ramoth. 22. Dete, 70. {uper te, Hebreus, fuper tes {eu , contra te. 24. Cubiculum , (cil, interius fugiendd. 30. Equitatus, Hebreus, & 70. curruum , & fic infra. 33. Ceruicem , & [capulas » Hebreus , iaturas; & loricam , 70. Inter palmonem, & thoracem: CAP VT KTS I. perc > Hebr. & 70. in pace sid eft > incolu- quo- priufquam mis , feu proipere. 6. Hominis , quafi dicat ; non folum ye vicarif hominis, fed etiam Dei. sani Et quodcunque , &c. Hebreus, &. vobifcum in negotio iudicij , {cilicet, Deus adeft , videns quid agatis. 7. Noneft ,i.non placet. 10. Venerit ,{cilicet , per appellationem ab aliis ludicibus. ; Cognationem , @ cognationem , id eft , inter fra- tres, {cilicet , inter ludzos , Hebreus , & 70. fan- guinem, & fanguinem, id eft ,de cade, icilicet, factane voluntate ancafu 2 Ceremoniis , Hebx. fta- tutis , 70. ivftificationibus. Luftificationibus , Hebr.& 70. iudiciis. 11.cMagiftros , {cilicet, qui doceant legem,vel iudices caularum leuiorum. Vobifcum in vobis. Complut. cum bonis , He- breus , & 7o.cum bono, id eft; benefaciens. CAP VT. 2A. 1. Mmonitis. Quidam putant iftos fuitle Ama - lechitas, aut Idumazos re vera habitu folo Ammonitas, 70. Ammanitis. 2. Mare ,{cil. mortuum. | 5: In domo , pro, ante domum,i.templum: 9. Gladius, ideft , bellum. Iudicy ,id eft ; vitionis s{cilicet , diuinz » quafi dicat , puniens , 70 iudicium. 10. ©M ons Seir,,i. Idumai. Forté ifti funt.qu fupra vocati Ammonita. | 12. Ludicabis , {c. puniendo. : 16. Summitate, i. extremitate, feu fine: 19. In excelfum,i. alciflime. = 20. Securi eritis ,70. fideles eritis. Alij , robora- mini, vel fideles eftote: Prophets s{eilicet , laha- ziel, de quo fupra: ae a 21. Eum in turmis fui, ,Hebr. in decore {an- titatis ; 70; Dominum fanctum. 22. Percuffi fant; Hebr.percuflerunt fee 24. Refpicit folitudinem,Hebr. in folitudine. 25. Ita vt omnia, &c. Hebt. & 70. folum dicunt, tantam fuifle terumi copiam, 8 pondus, viper tres dies morati fint auferendo.itaque in noftra editione illaynon,8,nec, pro, vix accipienda {unts 33. Dixerat, {c.perfecte. i poe 35. Cuius opera , &c. Hebreus > oe 70. aes cant; lofaphat in eo imple egiffe ; quod fe iunxil- fect Regi Ifrael. ae i 37: Percaffit , 70. diffipauit, feu recidit. Ati, sone a , feu deftruxit. Eft autem ptecericum, ro. CAPVT 1O2 CAPVT XXII. + Deserts Hebr. rerum pretiofacum 70. arma. - 7.Lucernam,i.Regiam dignitatem. 1 1.Foricart,i.idola colere, 12-24b Elia,qui tempore Jofaphat fublatus. Vi- de 4.Reg.2. 1 4.Cum populo,&c.pro,& populum,&c. 15./teri,Heb.inteftinorum. aa V italia paulatim, Hebr. & 70. inteftina pre morbo, 2 17.JoachaX qui & Ochozias , & Azarias. vide c.feq. 18.4/ui,Heb.inteftinorum. 19. Langunore pariter,@ vita carnit. Hxc addi-~ ta ab interprete. Combuffionis , {cil. odoramento- cum. 8 , 20. Oéto,fc.folus nam eo viuente pet 20.annos filius regnum adminiftrauit. Ambulauitque non rethée , Aebr. ambulauit , feu, abiit , ab{que defiderio, i.mifere, feu fine honore vixit,leu obiit,70.mortuus effet fine laude. CA RVI Suik I. Adiores, {cil. fratres eius. Latrones , Ach. turma, feu, exercitus » 70. vtnofter in- terpres. 2.Regnare,{c.patte mortuo , nam cum patre 20. annis regnauit,qui folus o¢to regnauerat. Vide {up. cap.21. 6.4 ultas enim,Heb.& 70. quia. 9.Occidit,percuflus fugit in Mageddo , vt dici- tur 4.Reg.9.ibique mortuus filius,i.nepos. 10, foram,Heb.70.& Compiut.tuda. 11.Lettulorum,{cilicet, vbi dormiebant Sacer- dotes,& Leuicz,dum miniftrabant: Pontificis,{cil. {ummi. 12. Demo Dei, (cil. appendicibus, quz circa atrium. CAP YT Skt 1.C Eptimo,{c.amorte Ochoziz, Confortatus, q.d. San animo. 2.Lenitas,in quibus etiam facerdotes.J/rael,{c. Iudzorum. : 3-Dixitque, pro, dixerat autem ante. Sermo , i. res. 5.Ad fabbatum, id eft, vt {ua hebdomada mini- f{trent. Erit,{c.antequam {ua hebdomada miniftret,vel, q.d.hoc munere fungeturfua hebdomada. Portis, pro, porta,{c.meridionali-atrij. Ad domum Regis {c.ducentem portam, erat hec {eptentrionalis. Fundamenti,erat hec orientalis. Vulgus,{cil.qui non erant Leuite. zriis,(c. reliquis, erant enim quadam preter atrium facerdotum. 6.Domum Domini , i.atrium f{acerdotum. Cufto- dias,i.pr@cepta,q.d.fungatur munere {uo. 8. Per ordinem (abbathi , Hebr. ad fabbathum. E greffi,{c.fanéti munere fuo. Noz dimiferat , {c.ve raultos haberet milites. 10.Pugiones,alij,eladios 70.arma. | 11.Eduxerunt, {c.¢ loco vbi latuerat. Teffimo- ninm,i.legem Dei , quam obferuare deberet. Qui- dam tamen intelligunt regias veftes in teftimo- nium regiz dignitatis. 1 3:Gradum,ifedem regiam , vel locumeditum, quem Salomon fecerat Regibusin atrio. _ Notationes Introitu,fc.templi. 16.S¢,i¢c.qui erat loco Dei. CAPV T° xXxIv. §- ©. drta teta,Heb. & 70. toborationem, feu in- i al 6.Confrituta, (cil. dimidium ficli ab vnoquoque dandum erat. Vide Exod. 30. 11.Coram Rege, Hebr. & 70. ad prefectos Re- gis. Infinita,Heb.& 7 0.multa. 16.Et cum domo eins. Hebr. & 70. & cum Deo, & domo elus,i.cemplo. 19.Proteftantes,{c.Prophetas , qui Dei volunta- tem teftabantur, 20 Sacerdotum,7ofacerdotis. 22.Videat,F requirat,pro , videbit, & requiree, {c.prophetiaeft. 24. Infinitam multitudinem , Hebr. & 70.maxi- mum exercitum. /udicia,i {upplicia. 27.Diligentibus in libro,7o.in {criptura libri Re- gum. Alius eft liber is abiis, quos habemus Re- gum.citatur autem fzpe etiam in libris Recun» ; Amafias ,dicitur hic fuifle frater Amos patris Iiaiz. COA Vee eC y: 4.4 NN libro lege ,Heb.in lege,in libro. Ta fuo pec- cato,i.propter {uum peccatum. j.Junenum,Heb.eleG@orum,7o.potentium, 6. Centum talentis, Hinc apparet, Talentum Iu« dzorum multo fuifle Attico maius,certé plusmil- le aureis valuifle,quis enim miles vno aureo con- ducitur? 11. Salinarum,Heb. falis. 12.Uivorum,Heb.viuorum,feu viuentium. 15. Adorafti, Hebr.& 70.quefifti,i. confuluifti, feu adoratti. 21.Con/peitus{c.in certamine. 24- Obed Edon,i. vnum ex potteris Obededon. Filios obfidum,i.obfides. Vide 4-Reg. 14. alij, filios nobilium,feu Principum, CAPVT X XVI i Ziam,qui & Azarias. 2.A4ilath, ciaitas ad mare rubrum > vnde didus finus Elaniticus. Rex,{c.pater eius. 4. 18.Ordinibus & vicibus{c.vt qudque {uo ordi- ‘ne, & vice miniftraret. 21.Separanerant,{c.profel yti. CA PVT MAL, 2, E: Erba, i.res,feugelta. Artaxerxis , nomen “Y commune omnibus Regibus Perfarum.Hic Darius inrelligicur Hiftalpis. ie 5. eb initio, Hebr. & 70. primi, id eft {um mi. : 6.Scriba velox, i.legis peritiffimus. Dicunt qui- dam,eum, {cripturam a Chaldzis incenfam refti- tuifle,fed aliis characteribus,quam qui in vfu fue- rant. we a anum,i.fauorem,fic inf. 10.Praceptum, & indicium,pro , precepta,& iu- dicia eft autem repetitio more Hebrzo. 11.Caremoniis,Heb.ftatutis. 14.12 lege Des, i. curaturus, ve lex Dei ferue- tur. 15.Zabernaculum,Chal.& 70. habitaculum. Notationes 21.Et a me.fc.decretum,quod fequitur. 26. ludicium,i.condemnatio, 28. Manu,i.fauore,feu gratia. CAP VT VII. os Owuiffimi , i. qui poftremo loco fequeban- tur. 15. Fils Leni. {cilicet, quinon effent facerdo- tes. 18. Manum,i fauorem,feu gratia. 19. Eius vigintz, fig etiam 70.at Heb. eorum vi- Sint. 21.Predicani,i.indixi, 23. Enenit nobis profpere, Hebr. & 70. exaudiuit nos. 2.§.Jazuents fuerant,{c.in Babylone. 27 Solidos,7o.drachmas. 28, Santit Domini,i.Domino confecrati. 36. Elenanerwat,i.exaltauerunt,(cil.fauendo ma- xime, CAP VOR rx: 1. M Bomixationibus,i.peccatis. TA 2.Filiabus {c.infidelibus. Terrarum,{c.infidelium. 7. Die hac,{c.apparet-fic & inf, 8. Quafi ad parum,&c.q.d paruum quiddam a Deo obtinuimus,vel paruo tempore impetrauimus orando. Reliquiaq.d.vt feruarentur aliqui noftrum. P2- xillus,ijedes quiet&,in quietis enim fedibus paxil- li fguneur , vine res pendeant , 7o¢firmamentum alij, clauus. Santto{cludaa vel Hierufalem. Iluminaret,{c. ad agnofcenda eius beneficia, & peccata propria. 9.Sepem.ifecuritatern ab hoftibus. 11. Ad os, q.d, vfque adfummum, more vafis pleni,vel potius, ab extremitate yna ad aliam, q.d. totam. Vide 4 Reg.21.n.16, 1 3. Quia tu,&c.q.d. non punifti, fed pepercifti. 14.Connerreremus {c.ad malum,gq. d. falucem de- difti , ne iterum peccaremus. Nunquid iratus es? Heb.nonne irafceris,{c.nobis merito,q.d.meremur quidem,vt nos prorfus deleas. 1§.Luffus,i.mifericors, fc.qui feruaris, cumpof- fes merito perdere , vel q. d. iuftys quidem es, & pofles punire,fed vfus es mifericordia. Stari, q.d. nemo noftrum poteft coram te confiftere , feque tueri. GAPRV;L xX, I fhe a eat 70.confitente,fe.{ua,8& po- puli peccata, 2.51 eft penitentia, Heb.& 70.eh {pes, {c. Deum per poenitentiam placandi. 4.Surge,{c.humi iacebat. 16.Demos,pro domibus. Per nomina fua,i.nomi- nati {uo quifque nomine. 17.Con{ummati,i.abloluta eft eorum recenfio. Et fratres,pro,& fratribus,vel fratrum. 19.Dederunt manus,i.promiferunt, vel egerunt. 25.L/raeli,i.populo,feu plebeis. 44. Filo , Hi etiamcum matribus eiedti , vt fup. indicatur, : LIBER In Efdre Lib. IT. 107 attr dathth: Bras Mele AAT IAN LIBRE RTE Qwi Hebr. Nehemtas dicitur , {c.1s Anctor futt.. ‘ CVE ev Th in, ASLEV ,{c. Nouembti. U:- ® cefimo ,{c. Regni Artexerxis,i. = Datij Hiftafpis. - 2.€x Inda , {c. veniebant ex ek) Iudza. PS ue Remanferant, {c. ex iis qui ¢ Babylonia redierant inludaam. Er Jerufalem , i. etiam de ftatu Ierufalem iuterrogaui. 3. Prouincial c.ludez. Eins,(c.Hierufalem. _ 4.Sedi, {c.4humi more lugentium. 6. Peccanerunt , Hebr.& 70,peccauimus. 776i, i- contrate. 7.Vanitate fedutti fumus, Hebr. perdendo perdi- dimus,feu cotrumpendo corrupimus , {cilnos, 70> Didolutione diffoluimus. Caremonias , Heby.fta- tuta. = 9 Extrema cali,icegionem vitimam, que vide- tur cali extremitatem contingere. 10.7 ui,{c.funt. 11.Mifericordiam,{c.inuenire. CAP VE. if I NG , eft primus menfis apud Hebreos, re {pondetque partim Martio , partim Aprili. Leuani vinum,i.vini calicem.Eram quaftlangui- dus, Heb,non folebam effe triftis. 2.Timui,fc.ne Rex mali quidquam de me fufpi- ~ caretur. Valde ac nimis,pro,valde nimis. 3. Patris mei,Hebr.& 70.patrum meorum fic & infr. Combufte , {cil. cum caperetur 4 Nabuchodo- nofor. 8. SaltusHebr.& 70.paradifi,i.Horti. Tegere,{c. vbi opuseft, Heb.contignare, feu conftruere. Do- muss. que prope templum . AZuros, portas muro- rum. nye Ingreffus ,{cil.vt habitem. Afanum, id eft, fauo- rem. 9. Miferat, pro , iuflerat per epiftolas, vt mitte- rentur. 10.Seruus,{c.Regis,q.d-pefltmus ille feruns Am- monites. 1:. Vallis ,{c. qua in vallem Tofaphat ibatur. 16. Magiftratus 5 70- cuftodes. Quo , 70. ad uid. Opus , {cil. reparando mutos. Loci ,i. tempo- ee 18. 4i0,Heb.dixerunt. , +0, Sermonem,.d.re(pondi,70.asyor,logon,quod poteft verti rationem. Juftitia,i. meritum,quafi di- cat, non eftis de Hiernfalem vnquam bene me- “Titi. CA PY Fe Mt. I Gs egis, {cil.per quam greges folebant in vr- Fbem ingredi. Santhificaueruat 51. dedicaueruntzalij, reparaue: * runt.fic inf (que ad,pro etiam. Centum cubitorum, Hebr. Meah.i.centum: videtur autem hicefle no- men proprium. Vide inf.c.12.70.centum. Ananehel. Hee forte eft , de qua proximeé di- cum. 3. Texerunt{c.trabibus, & tignis. : Pro duce , forte isexpenfas dabat. Forté etiam Nehemias de fe loquitur. Vide cap. 5. 70. vique ad thronum Principis , i.palatium, (cil. edificaue- runt. 8. Pigmentaripro, pigmentariorum, {eu aroma- tariorum,nomen familie. Dimiferunt,{c. edifica- tam,7o.{tatuerunt,alij,inftaurarunt. 9.Vici,{c.vnius.erat Hierufalem diftributa in vi- cos,(eu regiones , quibus aliqui prafecti Hebr. & 70.dimidij vici. 11. AMdediam partem vici,i. muri correfponden- tis vico, Hebr.& 7o.menfuram fecundam, q.d.alte- ram partem,fe. muri. 13.Uallis,{e.lofaphat. 15. Pagi,i. vici, {eu regionis. Iahortum, iiuxta horcum. 19. Menfuram fecundam ,i. pattem alteram. fic infr. Contra afcenfum,i.c regione afcentus. Firmiffimi, alij,armamentarij. | 20.1n monte,fic etiam 70 at Heb. excandefcens, fen indignabundus , q.d. velut fibi irafcens,, quod non Citius fecifler,ita quidam. 21. Donec extenderetur domus 5 q.d.vfque ad fi- nem domus , Hebr. & 70. vfque ad domus perfe- étionem , q.d-per tantum {patium,quanta erat do- mus. 22. De campeftribus, {c.qui illic habitabant, fed & in Hierufalem etiam domoshabebant. 23.Contra,weregione. 24.Erv{quespro,ivique. a 25. Contra flexuram, id eft , regione illius an- cull. Excelfa,alij excel(am.Jd est in atrio, Hebr. que in atrio,feu iuxta atrium. 25. Ophel,i.arce,feu loco alto. zdificarunt. 27.7 emplisHeb.atcis. 30.Sextus,{c-filioram. Secundam, {c.ab zdificata ab Hanania, q. d. alteram portionem , feu partem roximam. : Scruta vendentium, Hebr. & 70- negotiatorum. Dicuntur quidem Latine Sctuta , t¢s veteress viu- que detrite , quas folent hodie Iudzi per plateas vendere,vulgo Ferrauechi. Canaculum anguli, no- men loci. : 31.1n porta,pro,vique ad portam. Aurifices +o Negoviatores,cognomina {unt familiz. ~CAP V1.8). V [que contra,{cil. 23 Requentia, Hebr.& 7o.exercitu. Gentes, q.d. | ate nqua necHeb-nec in7o.eft id verbum fed additum ab Inrerprete- Sacrificabunt, {c.in de= dicatione completi edi ficij. : Vina die,i.aliquandotandem. Adificare, 3 108 eAidificare,Heb.viuificare,7o.fanare. 3» Proximas,i.amicus,Heb. & 70.qui apud eum, {cverat. | ce 5-Opertas,{c.obliuione,g.d.recordare, feu puni, nam cum parcit,dicitur tegere. 6.Dimidiam{c.altitudinis. 7+ Obdutta cicatrix, q.d.reparatx ruing,feu ru- pturefanate, - 10.dudas,\. ludxi. Humus, Hebr.8c 70.puluis,(c. calcis,& arenz. 12.Decem,i.plures. : 16.€0rum,Heb.meorum. Poft eos, q.d.eis pree- rant vrgentes opus. 17. Imponentinm,{cil.onera. Faciebat {c.quifque. 22. Vices , Hebr.in cuftodiam, q.d.nocte culto- diant,per diem operentur. 23.Poft me,i.me fequebantur. Bapti/mum,i.ve fe aquis purificaret Heb.& 70.aquam. CAPYT V. 2. [) Ro pretio corum,id non eft Heb.nec in 70.fed fubintelligicur. 3. Opponamus,i.oppignoremus,70. promittemus, Complut.apponamus. 4. Sumamus , Hebr. & 70. fumpfimus, q.d.{uper agris noftris,&z vineis pecuniam mutuo accepimus, vt Regi tributum folueremus. - j.ltac® fily noftri,g.d.cum fimus ex eodem fan- guine,tamen diuites prouident filiis fuis, non no- ftris. 7. Concionem, i, populi ccetum, {c.vt palam illos reprehenderem, . as V endite,pro , venditis,{c.iterum. Et redime- mus cos,q.d.ita vt cogamur iterum redimere Heb. & nobis venditi funt,70.& vendentur nobis ? q.d. qui nobis venditi {unt {c.cum 4 gentibus redime- remus eos. 10.1 commune,additum id ab Interprete. 11. Cente fimam, centefima dicitur ynum pro cen- tum fingulis menfibus , adeoque 12. fingulis an- nis. Date pro illis, i. illis reftituite , (cil.ve fine ipfo- rum. 1 3.Sinum,Heb. & 7o.vettimentum. 15. Deprefferunt ,{c.pertyrannidem dominan- tes. 18.Jnter dies decem,i.decimo quoque die. 19. I” bonum,i.vt mihi benefacias. CAPVT VI. 9. Onfortaui,fic etiam 70.at Heb. conforta,{c. 6 Deus. | 10-Secrero,Heb.& ipfe claufus,70.& ipfe reten- tus,q.d.qui fedomicontinebat,ve folent Prophe- te,& viri fancti. Trattemus nobifcum , Uebr.conueniamus , 70. congregemur. : 14.Notade,nomen viri,qui fe Prophetam finge- bat,fecundum 7o0.at Heb. mulieris, 15.€/ul,mentis eft,parcim Augutto,partim Sep- tembri refpondens, Diebus,{c. poft epiftolam 4 Sa- naballat miflam. | 1 8.€%us,i.cum eo foederis. COR Py Toy Lb ee OR Le cone 2.Domus quidam regium palatium intel- ligunt,7o.Bira,q.fit nomen proprium, De Hieru- falem,70,in Hierafalem, Heb. fuper Hierufalem,q. -Notationes d.vt cuftodiret vrbem , claudendis diligenter por- tis, Cateris videbatur,Heb.& 70.quam multi. 3.04 fifterent,i.prefentes eflent. Oppilare,i.fir- Matx.Contra,i.c regione, — 4. Nimis , Hebr.. manibus, i. locis. Domus, (cil multe. § -Cenfus,Heb.genealogiz,fen profapie. 4/cen- derant ,{c.¢ captiuitate in Hierulalem. Scriptum, non eft iftadefcriptio,de qua 1.Efdr.2. Certé liber vnde fumpta,alius fuit.Itaque non per omnia con- uenit. 6, Pronincia {c.ludex. 7. Afarias. Not. variare aliquantum nomine quedam,hic,& 1,B{d.2.defcripta. 25.Fily,i.incolz,& fic in feq. 34.e£lamvide 1.E{dr.2.mirum vero poni inter loca, fi eft nomen viri ; nifi forte ideo additur,alre- Tius,quiaalias eftnomen viri,hic vero loci. 57- Seruorum Salomonis , fic dicebantur, fecun- dum Bedam, quod eis incumberet templum refi- cere, 61.Semen, id eft , genus, vnde originem duce- rent. 64. In cenfu,i.in qua recenfentur genealo- ie, 65. Atherfatha. fic Chaldaice dicebatur Nehe- mias. | Sanths fanttorum, i, cibis facerdotum,qui erant facro-{an&ti. Dottus,@& eruditus, Hebr.in Vrim, & Thummim,q.d.geftans Vrim, & Thummim in ra tionali. eats 70.P hialas,alij,pelues,vel crateres, CA PV Tc.VILE o C Ongregatus,{c.¢ ciuitatibus. Quafi UiT UNS, i.fimul. Scribe,i.legifperito. 2.Poterant,fc.per xtatem. 3.Sapientinm,Heb.intelligentium , 70.8 ipfi in- telligentes,q.d.poterant per etatemintelligere que legebantur, | 4.Gradum,i {uggeftum. | 8. Aperte,{c.{cripta Hebraicé.E{dras Syriacé in- tetpretabatur,feu Chaldaice. 10.0 uljum, Heb.& 70.dulcia. Fortitudo,q.d. {pirituali gaudio fortiores efficiemini. 13. Legv,coniungendum,cum , & vt predicent: cxtera enim parenthefis, 2 15. Puleherrimi, Heb.pinguis,{c.pini, vel oliuz, vel cuprefli,7o.cupreffi. 16. Domate,i.tecto. 17. Jaliter,i.tanta deuotione , & letitia,vel tali -modo. 18, Collectam,{c.populi. CAPM DB vid Be i, Pmus,70.puluis. 13,.4d flandum,pro, & ftabant. Confite- bantur,{c.peccata. j.Surgite, pro,agite,verbum hortandi.4b eterno, {c.exiftenti. Benedicant,{c.omnes,feu omnia. 6.Tu ipfe,70.8 dixit Efdras,tu ipfe. Calum calo- rum,{c.empyreum,vbi Angeli. €xercitum, 1, Ange- los, & ftellas. Viuificas,i.conferuas. 7-Igne,Heb.Vr.70.regione. I 2.ngredievantur,prosingrederentut. 1 3.Judicia, &c. q.d.iudicialia , moralia, &cere- monialia pracepta.Ceremonias,Heb.ftatuta. Et pra- cepta,pro,quz omnia pracepta, 15. Leuafti, In Efdre Lib, TL. 1 §. Levafti,fc,more iurantium, | 17.Dederunt caput,ife auerterunt, 70,dederunt ptincipitim forte capuc Age Duce pofitum , quem cligere voluerunt , vefe in figyptum reduceret, Sua, 70.fuamin Agypto, i. Agyptiacam, Quafi é : ie © j per contcntionem,Heb.in cétumacia,{eu,rebellione. eb.tumuerunt. Jo. 21.Pedes.70.calcei. Attriti,H rupti,ic.calcei. 2§.4# bonitate,i.beneficentia. 29. Contaftabantur,{c.celum,& terram in teftes invocan tes. Blafphemias,70.itritationes,q.d.Deam grauiter irritarunt.alij, dereftationes, i.res detefta. biles,vel conuicia,{c.in Deum. 29. 14 wedicits tuis ,i.conta tua iudicia, i. pre- cepta, Faciet homo,pro,8 faciens homo. Iz eisi.per ea, q-d.it quorum obferuatione vita con({iftit.Receden« tem,(c.ne onus fubiret. 30. Protraxifti,g.d.diu expectafti , vt conuerte- rentur, 31.12 confummarionem , quaii dicat , non pror- {us delefti. 32. Ne auertas,&c.q.d.ne negligas, Hebr. ne fit paruus coram te labor, &c.i.ne patuifacias. A/fur, fc.qui captiuas abduxit decemtribus. 33. ¥ evitatem,\c.pre(tando promiffa, 34. Tufbificatus es, celtificando pracepifti. 3§- Kegnis fuis , Heb.& 7o.regno {uo. Bonitate, pro bonis,tcu opibus. 36.Panem,Ueb.frudum. 37-Regibus,i in Regum vtilitacem, 38. Fedus,{c.fidelitatissHeb.& 70. fidem, feu fi- delicacem. | Signvaat(cfublcribunt. CAP VD oy 28. Acerdotes,pro, & facerdotes. Separauerunt; iE profelyd. | gine. 29.Cee:monias Heb Matuta. 30. Populo terra,iantidelibus. 31. Dimittemus jc.incultosagros pauperibus, ve {ponte nata colligant. naum feptimum, pro,anno f{eptimo. Exathonemf{c.debitorum a pauperibus. Viner fe manus,g.d.ne vilamanus , i. quifquam exigat. 33. Sanitificatis,ialiis fettis. 34.7 emporayre. {tatuta. A temporibus anni vfque aa annum,Heb.anno in anno,i.annuatim. 35. Prumogevtta , i. primitiua , vt ftatim expli+ Catt.” : 37. Dei, Heb.& 7o.domus Dei,i.templi. Deci- mam partem ,{c.decimas. Operum, i, fructuum ex operibus. 38.Domo,pro,domum. : 39. Dowmum,i-culeum domus,i.cempli. Dabant Leuice facerdotibus ex decimis decimam. ARV T xT 1 ‘ip Artes Hicb.manus,i.partes. , 4-Fily Lacharie,7zo.filius Zacharia , & fic infeq.Heb.cadem vox & hic, 8 inf wbi vertitur fi- lits,incellige ergo filij in genitiuo, vt fit, fc. ordo voius gencalogia. Vide inf c.12. 5 .Filins CoXa,pro,filiy Coza,& fic inf. 9.Secundus,{c.dignicate alocl. 10. Jachin , videtur effé cognomen pracedentis. 14: Perentinm ,i. vnius ex potentibus, Hebr.& 7c.magrorum,feu magnatum. 16.. Forinfecns,i.extra templumy ra 109 ‘ef principibusspro,de ptincipibus. | a 7-Princeps. Ali },principis,i. primum locum ob« tinentis. Oratione,{c, Mathania, 21.Opbhel,arx erat in Hierufalem, ro E pt{copus,i.prefectus,70.E pifcopus. 24. In mann Kegis sid eft, cuins opera vtebatur Rex. Luxta omne verbum popult ,Hebr. in omni ver. bo ad populum , in omni re cum pepulo tra- ctanda. 25. Filiabns,i.viculis. 30. Berfabe,hic terminus laude ad Auftrum.Val« lem Hennon, Erat prope Hierufalem ad Auftrum, & Orientem. 31. 4 Geba,{c.incipiendo,habitarunt. 36. Portiones , {c. illis erantin forcibus Iudx & Beniamin, publica. Secundus, {cab Afaph, vel C ASPEV T.. 2X11. 11. Araia,i.familie Saraie.fic & in feq. 17. Phelti,{c.erat is ptinceps duarum claf- fium,feu familiarum precedentium. 22.Scripti,{c.fuerdnt. fic inf, Iz Regno,fic & 70 at Heb.ad,feu v{que ad Regnum. 2 3.Verborum dicrum,i.anoaliumn. 24. Per vices juas, Heb.& 70.¢ regione eorum, {eu coram eis. Obferuarent , {c. ad faum officium pertinentia. Per ordinem,i.quilque ordine {uo, : 25. Portarum,{c.cempli. 30. Mandari fant {c.orationibus, facrificiis, & continentia ab vxoribus. | eH undaneruat,{cil.aqua luftrationis, orationi- bus,&c. 35- Frarres, {cil. Zacharia. Vafis, id eft, inftru~ mentis. s Cantics Daxid,i.canticorum Dauid , vel quibus Dauid in canticis veebatur. 36.Contra eos,i.¢ regione ipforum.Ciuitatis Da- zid,i.Montis Sion. ‘ 38.Emath,Hcb & 70.Meah.vide fup.c.3. 43. Recen{uerunt,Heb.conttituti funt, 70. Con-~ ftituerunt. Libamina, Hebr.libationes. Vt introferrent, &c. Heb.quas inferebant inea ex agris ciuitatum par- tes.feu portiones , legis, i.exlege debitas {acerdo- tibus , & Leuitis, inquam etiam fententiam ver- tant 7o. 44. Et obfernationem,pro,i. obferuationem.q.d. quz obferuari Deus iuflit circa expiationem , feu purificationem. Praceptum Dauid. Vide 3 Reg.1. 61.Pariz7. 46. Santtificabant ,i. dabant eis decimas , que fancte , Deoque dicate. Filios Aaron, {c.dando eis decimas ex decimis. -CAPVT. XII oe Oe Ecclefiamfe.non admitti inter filios Ifrael L: coniugiaant officia , alioqui poterant ad fi- dem conuerti. Vide Deut.23.: 4. Super ho. , Heb. & 7o,ante hoe;i. antequam id fieret. eae Sacerdos,{c fummus, Proximes.s i, amicus, ve affinis. elas 5.Sibi,prosei,fc. Tobiz. Vide inf. Primitias, Heb. oblationes. an 6. Dierum,i. anni. Rogaui,fc. ve liceret mihi re uerti Hierololyma. K 7.1 befanrum I{O >. Thefanrum in veftibulis ; Hebr.cubiculum in atriis,7o.gazophylacium in atrio. 9 .Sacrificium,{c.cibarium, vt Heb. indicatur. 10. Regionem, Hebr. & 70.agtum, id eft, poifel- fionem. 11.Congregawi eos,{c.cantores,& Leuitas.Statto- nibus,g dceftitui in gradum fuum. 12. Horrea,Heb.& 70.T hefauros. 1 3.Filium Mathania,7o.filij Mathaniz. 14. Miferationes,i. beneficia. Caremoniis,Hebr. obferuationibus,7o.cuftodiis. 16. Hierufalem,Hebr. & 70.in Hierufalem, q.d. idque in ipfa Hierulalem. I 9. Quieni fent,i.claudendi tempus effet , Hebr. obumbrata effent , i. cum fero eflet, inciperctque Notationes fabbathum , incipiebat enim {ub Solis occa- {um. In die (abbati,eb.& 70.ante fabbatam. 20. Manferunt.Alii,pernofarant, fic & inf. 2 » Santificandum,i sande celebrandum. 23. Ducentés,pro qui duxerant. 24. Populi, populi;icuiulque populi. 25. Maledixi,i, execratus {um. Decaluaui,i.ca- illos euulfi. 4divraui,iiureiurando aftrinxi. In Deo,i.per Deum. ; 27. Jn Deo noftro,i.contra Deum noftrum. 28. Gener erat ,{c. quidam ex filiis. Hovoritis, pro Honorite. 31.12 bonum,i.vt mihi benefacias, 4men,non eft Heb.necin 7o. Saath ctartasteatactathabertastaaleatedtettasbe totale: slicls ah dich habe tata ah ThO @il & LIBER. Auttor Tobias vterque ; {c. Pater, 5 Filius. Cade BU TS. 8 VPERIORIBV'S Galilee , alij, @o {uperiori Galilea. Naajor, Grece¢ Afer. : 2. Feritatis,i. integritatis , feu <—/e) eos reckx vitx. 4. Iunior,pro , fere iunior Grec.multo aliter, {c. cum effem iuuenis, & omnis tribus Nephtalim recefliffet 4 Deicultu,&c. 5 -Jrent,{c.ante captiuitatem. 6. Primitina,\.primitias. 7.Tertio annowvide Deut.14. 11. Nininem , ciuitas a Nino condita prope Ti- grun. 3, } 12.Omnes,fub.fere. J Secchi ase omnes,feu plurimos. 17. Dedit,{c.mutuo. 2 3..Nudus,i.bonis {poliatus. MEIER ) CAP VT. row stus,{c.Pentecoftes, vt eft. Grec. Bonum,i \autum. ‘ 2.Cante,{c.periculum vitans,in quo olim fuerat ob huiufmodi officium. 8.e4 rguchant,Grac deridebant. 15.Parentessi.afines. : 1 8. Santtornm,ifideliumqui fanci;i. Deo-dica- ti,vel fanétos Prophetas intelligic. fo G@ALP WoTs I Lb 2.6 Vdicium,i.iutitia,g.diuke, Grec.& iudicium yerum & iuftum,tu iudicas in eternum , q. d. -iudicia tua vera femper & infta. 4. Fabulam,Grec.patabolam. 5. Sinceriter,Grxc.in veritate. 7. Rages, Grec.Ecbatanis,vide ¢- §- 10. Perresxit , &c. Grece.Adeo fuit contriftata, vt cogitarer {¢ fuffocare,(ed dixit , ynica fum patti meo,& fiid fecero, probrofum ei exit, & deducam fencctam eius cum dolore ad inféros , q. d. prz do- zore morictur. 12. Orationem , Grec.dicitur, orafle ad fene- ftram , forte conuerfa ad Hierufalem, vbi tem- plum. LI. 13.E/?,pro fit,q.d.laudetur & celebretutr. 16.Concupiui,{c.concupilcentia peccati. 21. Lrobatsone , quafi dicat, fi fuerit vita pro- bata. Correptione. Aiij, cortectione,q.d. fi fe emenda- verit. Licebir , quafi dicat , impetrabit a te ve- niam. ) 25.Recitate,i.prefentate,{c. per Angelos. CATV ET ¥: 10. ¥ WV die,pro,in diem. Lois. Aforte,{c.eterna. Not.praftare eleemo- fynam qua hicdicuntur , quia ea a Deo impetrat, fi fiat , vt par eft s{cilicet', cum debitis circum- {tantiis. 1 2.Fiducia magna, Grec.donum bonum. 13. Atrende,i.caue. 14 Sen;u,i.mente. 18. Super fepulturam,&c.q.d.da pauperi eleemo- fynam,ve pro mortuo oret. . Ju$ti,q.d.cius , quem putas in Del gratia mor- tuum.Aliis enim non prodeft eleemofyna,fe. mor- . tuis in peccato mortali. Peccaroribus,fc. fouendo eorum peccataialioqui omnibus facienda eleemofyna. 20, 12 ipfo permaneant,Grec.profperentur. fenoAed?. Vedio LV. i Plendidum,i.clegantem.., 8 6.V nde te habemas,q.d.vnde es,yel ynde ve- nis ? Rly 9. Sustine,i.expecta. 13. Azarias,i.auxilium Dominj..Grec.de gene- re Azariz & Ananiz magni ,& fratristui, 4zania, j. diuinationis Domini ,.q, d..a Deo revelationem accipiens. : Filins,i. abeo originem ducens, fcilicet,a Deo igs ae eee | ' creatus, & quidem Angeli omnes dicuntur Dei fila}. ot 21, Comitetur, pto , eat,Gtzc, dicitur promififfe Tobiam Angelo pro mercede drachmam in diem & neceflariaad viam,fc.vidtum,& fi {ani rediiflent, additurum ad mercedem. | 2;. Profetti effent, Grec. additur,& canis puert cum eis. 26.Noli In 26. Noli flere,Grec.ne fis folicita foror. 27. £1,pro,eum. GAPY T. VI 2. Wt Xinit ad,Grec.exiliuit ad. ;.¥ tiliter,pro, vtilia. 6. Salserunt,pro,iale condiere. 7. Habebunt,pro,atterunt. 8.Cordis eius particulam,Grec.cot & iecur. 12. Comingem,Grec.additur : Et eft puella pul- chra,&& prudens. 14+ Occidit illos, Grec. additur : Quia amat eam. 19. Jecore,Grec.corde,& iecore. 20. I” copulatione »pro,in focietatem, q.d. eris particeps meritorum feu fanctitatis Patriarcharum. 22. Semtnesi.potteritate. Coal Vr oN Lt. Ax Nue,Grec.Edne. 5. Dixit ef ngelus,&c. Grec, dixit To- bias.pater meus ett. 6.LNfit fe,Grec.exiliit. 7:.Optimi,pro,preclati, 8. Lacrymate funt{c.vbi audiflent (vt eft Grec. ) patrem Tobiz amififle oculos. 19.Lacrymata eft ,{cil. & mater,& filia,ve indi- cant Grec. CART HITE Oe ie i. pera. [ecoris, Grec. cordis & ie- coris. 3. Demoninm,(c.quod fugerat ad odorem fumi, vt eft Grec. 9.Sororem,\.cognatam, 1¢ Secam,pro,iimul, 19. Vaicis, Grec.vnigenitis. Sue fanitatis, i-pro {ua {anitate, 23. ef diurauit,i, coegit iutare,vel ab eo preci- bus extorfir. CAPVT 1% zy Cr prouidentia tua,q.d.non {atisfece- ro tuis in me meritis,vel dignus non ero,qui tibi inferuiam. 3.Seruitia,if{eruos. 5-Adiuranit,i.fecit iurare. : Ce pir PERE) if Exerum,J{c.petentem,vt fe dimitteret,ve eft Grexc. 3 9 Spiritus,ianimus. 11.Reéte,{c.{e habentia. 13. Soceres , {cilicet, tanquam parentes,vt eft Grec. Domum,i.ces domefticas. Echibere, Grac. dicitur , Annam, feu Ednam dixiffe etiam Tobiz: Ecce trado tibi filiam meam tanquam depolitum,ne eam contriftes. GARY Foi at ‘ O vtra,i.verlus. Niainem,eft hec in Affyria, Cc haran veroin Mefopotamia , at Reges in Media. 4. Abierunt , Gree. additur , & iuit canis poft ipfos. Lib. Tobiz. / IT] 11. Safcipiens,i.complexus, Pra gaudio,Grec.additur,dixifle matrem : Vids te fili, dehinciam moriar,{c.contenta. 1 4.Su/tinuit,i.expecauit. 16. Sciebant,i.nouerant, 17.Salnaftisifanafti. — 20.7 obia,{c.filij. CAP VF XT). a partem,ifeorlum. Acceptam habere,pro ac- cipere. _ 6 Cali, Grec.additur , & date magnificen- tiam el, Sacramentum,i.arcanum. Honorificum eff, Grec. additur : Bonum facite, & malum non inueniet vos. 8. Ex eleemofyna,&c.Grec.& eleemolyna,& iu- flicia,melius eft modicum cum iuftitia, quam mul- tum cum iniuftitia,melius eft facere eleemofynam, quam thefaurizare aurum,é&c. 9.Peccata,Gtec.omne peccatum. 10.4 nima,Gree.vit&. 12. Domino,Grec.coram fancto,i.Deo. 15. Septem , forte pofitum , more feri- pture. Qui aftamus , &c. Gree. qui offerunt orationes fanctorum,&ambulant,{eu emittuntur coram San- cti Maieftate. 20. Narrate , 8c. Grec. {cribite in libro omnia que gefta fune. CHP NOP eee f. Lh ase iit fuam,Grec. additur, congre- gabit nos ex omnibus gentibus, inter quas dilperfit nos 5 fi conuerfi fueritis ad eum in toto corde veltro , & intota anima veltra, faciendo co- tam ipfo veritatem,conuertetur ad vos,& non abf- condet faciem {uam a vobis. 7. Confitebor,&c.Grec.confiteor illi, & oftendo fortitudinem & magnificentiam eius genti pecca- trici. 12. Bonis ,id eft, beneficiis, {c. inte 4 Deo col latis. 13. Luce , &c. Hac ad Ecclefiam precipue pertinent. In fanttificationem.i.vt fanctam. 15. Nomen,{c.Dei,feu Chrifti. 16 eAdificauerint,Grec.dilexerint. 22,£ x lapide candido,e mundo, Grec x beryl- lo,carbunculo,& lapide ex Suphir. GAPVT XIV. xi Entum duobus,Grec. centrum quinquaginta Ca. : 3. Quinguaginta,&c.Grec. dicitur amififfe,cum effet 58. annorum , & poft annos otto recupes raffle. 5 Septem, Grac.fex. Suos nepotes.pronempe fuos nepotes. 6. Verbum ‘Domini, (cil. per lonam,ve eft Grec. Predixit Ionas delendos,nifi poeniterent,deletique {unt 4 Chaldzis.prophetante Nahum. _ Difperfi funtspro s difpergentur : loquitur enim de luda, & Beniamin , cum quibus mifti mulei Ifraelite.Grac.difpergentur. Terra Ifrael,Grxc Terra bona,i. Deum colentes {c.luda. _ | 7.Incen{e eft ,Grec.incendetur. Tbiques K 2 16. Nonaginta Notationes 26. " Nonaginta nouem, Grec.centum viginti fe- es ais 2s ets IV 7 Masa ch dhtheladhale trelt, Grec. Auditur autem Grac.audiffe antequam mo reretur deitructam Niniuem 4 Nabuchodonofor & Affuero,dé¢que eo fuille gauifum., thal saldhabdadhahcdhsaah tae oe Anctor dicitur loachim Sacerdos. CAPA ae, (28% Rphaxat,qui & Diocles dicebatur. SYA oon 2. Ex fectis,Gre.additur,latis cu- spores as 4, bitos tres, longisvero fex. Triginta, . BERS Gre.Quinquaginta. MO 3. Virumque, adeoque omnia la- teraynam duobus duo altera te{pondent, intelligi- tur autem longitudo parietum turrium. Saeetenuen. Gre. {exaginta. Turrinm, Grec. cubitorum feptua- ginta : intellige ergo in altitudinem , i.pro ratione altitudinis,additur & Gre. latas fuiile cubitos qua~_ “draginta. - ” Nabuchodonofor » quidam Cambyfem putant. Alij,Xerxem filium Darij Hiftalpis , fub quo tem— zt adificatum. Alij, aliquem ante captiuitatem Babylonicam, forte Merodach, de quo 4.Regi20. & ler.so.vide infic.5. 9. leffe,Gre.Gelem. »12.Defenderer,i.v\cilceretur,fic inf. CoA PoWak, ola. Ertio decimo,Grz.decimo ockauo. 2.Jaiores natu,Gre.Magnates. My feeriam,i.arcanum. 12.e4 ge, Quidam dicunt fignificari Taurum montem.A lij, Argaeum,qui eft in ‘Cappadocia. af finiftro {c.ad Septentrionem. 13. Effregit,i., expugnauit. Opinariffimam,i.fa- mofifimamen celeberrimam. Vide 2.Mach. 4. Tharfis,{c.nepotis laphet.Vide Gen. to. 14.04 ambre,Gre.Arbonai. 16. Abduxit,Gree.citcumdedit. C APM & Ybia,alij,Lycie. 3.10 confpettu t#0,pto,in potettate tua. 4. Omnia fub lege tua ,i-imperio , feu arbitrio, Gre.vtere,vt liber, 7.dn virtute,ifortitudine, feu exercitu. 14.1n terra Gabaa,Grec.& caftrametatus eft in~ tet Gaba,8 Scythopolim. CoA PV. F 2) Emplis earum,Grac.additur : recenter enim ig ile ex captivitate , & nuper ee populus congtegatus fuerat ex Iudea ,& vala, altare, & templum a prophanatione fuerant a itcue. 5.Eliacbim,Grec.Joachim. Vide c.1 5. Contra,i.¢ regione. 9. Proftrauerunt,{c. (e.Cilicio, Grzc. additur,om- nes indutos fuiffle ciliciis,feu faccis, & capita cine- re'con{perfos. 10. ‘Dinifionem , i. feparationem ab inuicem,feu difperfionem. 14.Opere,{c.ieiuniorum,orationum; &c: IIT. IV. CAP MT VA $i Riente,Grec.Occidente. | 22. Captini, quidam id referunt adi tem- pora Manafle. ego puto intelligi captiuitatem il- lam Babylonicam tam cc lebrem, CARY hoy b Tcutthominemvunum , i. Gmul » fea omnes ad vnum., 4: Doxec,coniungendum cum, tranfiet per late- ra tua. 7: Bethuliam, cinitas erat Galilex tribus leucis diftans ayTyberiade. 9. De reftibus,pro,fanibus. 11. Principes , {c.miffi ab Hierufalem, olive eft Grec.)principes Bethulia. Et Charwitee: Grec. Chabris filius Gothoniel ,& Charmis filius Mel- chiel,vide c.8. 15. Lumilitatem , i.affliQionem. Sanétorum, i tibi dedicatorum,g.d.feruorum. Prafumentesyi.con= fidentes. 16. Per totam diem ,i.que per totam diem du- rauerat. eee V sciffitudinem,ivetributionem. 20,€ cclefiam,i.orationis locum, CoA POV EPs oe PE: E item vi gintt,Grec.centum feptuaginta. Vigints ano,Grec.duodecim. 3. 3. Crepidi: vem;\.latus,feu radicem. -Apicem, ex- tremitarem aliquam intellige, feu collem.Grac.di- citur diffufum fuifle exercitum in valle. 7. Videbaatur , coniungendum cum furtim,q.d. ens ee as 10. Satellitibus,Grec.{eruis. 16.Carzi,i,.homini, 17.Contefiamur,i.in teftes vocamus. 18. Ecclefi. 4,i.ccetu. 25. Hac verba,pro,res has, vel iuxta hac verba. GAP VD. ope yh 3.) Airibus fuis,Grec.additur,in agro,qui eft in- P. Dothaim & Balamo. 4.Sex,Grac.quatuor. 8. Famo/iffima,' fame probatiffime. 9.Et Charmi,Grec additur,& Oziam. I : In arbitrinm veftram, i. pro veftro arbitratu. Oe} fflittionibus, fc. quibus nos opprimunt. 21. Presbyterisi. feniores,q. dfenatores. 4d elo= quinm veftrum,pro,cloquio veltro. 22. de amicus effetius eff , pro , Dei amicitiam conferuauit,& auxit. 2.6.Vcifcarur,i.v\cifcentium more indignemur. 31.Probate,i.expendite. 32.E xeam,pro,exibo. Abra.i.ancilla. CAPVT In Judith. GAP VF FX: Tr Sceadentibus yi. inde profectis. Iaduens fe cilicio, Gre.nudans cilicium,quo erat indu- ta,q.d.exuens reliquas veltes folo induta facco. 2.Gladinm,i.fortitudinem. Defenfionem,i.v\tio- nem.Violwcores,{c.i ine. 4-Illa poft illa,i.alia pol alia. Cogirafti,(c.facere, §-Pofusftr,q.d. prouidifti antequam exequere- ris ea. 9.Contis,i.longis haftis. 11.Cornu,i.gloriam. 13. Charitatis , i,amorem prxferentibus. Labia autem pro verbis pofita. Quod veroattinet ad hxc Iudith defideria , quidam ea ve mala improbanr: alij excufant,dicentes non illam optaffe Holofernis libidinem,fed per eam libidinem occafionemillum occidendi, et{ienim alterius peccatum optare non licet,licere tamen eovti , ad iuftam vindictam. 16.Voluntas,i.beneplacitum. 18. Teffamenti,i.pacti. Domus,i.templum. Santtificatione,i.cultu,{eu religione. GOAPVT. X%. cs Yro ,}.myrtino vnguento, Gre. vnguento pingui. Lilia,Grez.armillas,feu brachialia, Jeas,ex quo forte per errorem fcriptum Lilia. Ornauit fe, Grec. additur , valde fe compoluifle ad capiendos oculos , feu decipiendos virorum ip- {am intuentium. 7 5--Afcoperam,i.vttem, quivulgo dicitur Bortac« cia,Grec.afcopera.dexomipe , quamquam Grec.hic legitur doxomurivw Polentam,i.grana frumenti tofta, calathas.i,maflas carycarum. 6. Cinitatis, Grec. ciuitatis Chabrin & Char- min. | -11.Vnde veniszaut quo vadis ? Grec, cuias es, 8¢ vnde venis? 12.Filia Hebraorum,i Hebtea. Aguout, &c.Ego ludith mentitam puto , & hic & infra, nec id {cri- ptura probat,fed fadum narrat. 16. Duxerunrque, {c.in curru cum ancilla(vt eft Grec. )& centum viriscomitatam. Eam, {c.adefle, vel pro,de ea. 7 18..4d eum fatellites eins, Grec.vnulquifque ad proximum fuum. 19. Conopaoi. lecti cortina , Grac.{uper lectum fuum in conopzo. G APNoT ORE 5. Irtus,i.potentia. 6.Ommi feculo,i.toti mundo. Bonus,{c.eximie,feu excellenter- 1¢,.Ab aridttate,i.ob penuriam. 12. Santla Domini,i. Domino confecrata. Pre- cepit,Grac.in legibus {uis diftinxit, idiftindis,feu apertis verbis prxcepit. 14. Etiam nunc apudte, Grec. & nunc manebo apud te. be 16. Pronidentiam ,i. prenotionem. Dez, Grec. meam. eile 18. Pueris,iferuis. 112 CA PVT XIt, 4:7 [nit anima tua,i.per vitam tuam. i 7-Bapti. Ad laborem , Chald. ad laborandum in lege, q.d.in obferuatione preceptorum Dei. 8. Eloguinm meum , {cilicet, orando ipfum > vel de ipfo loquendo. 10. Vniuer{a, Heb. plateas, Chal. prouincias. 13. Qui apprehendit, Paulus ‘1. Cor. 3. citat ex perfona Dei, Com prehendam. 14. Per diems&c. quafi dicat,etiam in rebus cla- riflimis errabunt. 16. Contrabet , i, compefcet, q. d. cogentur ini- qui tacere confufl. 19. Et in feptima, quafi dicat , immo vero ab omnibus te eripict. 23. Cum lapidibus , q. d.nec te lapides ledent. Olim nudis pedibus ambulabant. 24. Speciem,ideft , pulchritudinem, {cilicet fa« milie ,Hebr. & Chald. habitaculum »{c.domum, {eu familiam. 26. Abundantia , {cilicet ,dierum , quafi dicat, fenex. Chald.in perfectione annotum , in fenios CAP YT VoL \/ Tinam appenderentur , &c. Hebr. Chald. & in7o Senfuseft: Vtinam quod patior ap- penderetur , certe appareret grauius efle arena ma- Peery See rr, 4500 4 ris, i.efle grauilimum, . 4. Sagitta ,id ett , moleftie, feu dolores a Deo Indignatio , id eft , vis, Hebr. & (Chald. og num. Ebibit 1A eft , coniumit. Spivitum 5 {c. vita- lem , 70. fanguinem. Nunquid rugiet 3 &c. quafi dicat , non te- : srirur , dum adelt, mere conguctor. Nemo queritur , dum 4 quod walt. ae 6. Infullam ,q.d. quanto minus quod eft am3- rifGmum , {c.dolot acexbiflimus. 7. Pre angustia , i. premente neceffitate. g. Er qui capit, XC. q. d. affligat fane quan vy ekis Notationes velit , modo det quod opto. Soluar, {cil, qui parcit, videtur habereligatam. Comtradicam , {ub. {ed ac- quiefcam. Sermonibus , i. factis. Santti 5 i.Dei,q.d. me Deiiudiciis libens {ubiiciam. 11. Suftineam ,{cil.tam dura. Fine , &c. quahi dicat, quis tandem futurus eft eotum , que patior , finis? 14. Adifericordiam , i. beneficentiam. 16. Pruizam,i. minus malum, feu damnum. Wix , 1. maius,q.d.accident talibus magnz calami- tates, dum minores fuginne. 17. Incaluerit, ic.igne diuine punitionis. 18. Jnnoluta,ic. peccatis, _ 19. Thema ,i. Arabix defette. Saba, i. Arabiz Felicis , q. d.negociatores Mundi: vel amicos in- telligit,quifeex Arabia inuiferanc, & pro conlo- latione affliGtionem: addebant. 20. Speraut , quafi dicat, cumtamen {peraflem me confolaturos , Hebr. {perauir, pro,{perauerunt, {cilicet, aliud quam repererunt , Chaldzus, {pera- ueruntin idolts{uis. Pudore,{c.quod me miferoin ftatu reperiffent. 3 21. Timetu ,i. horretis. 26. [a ventum . i. inaniter. 27. Pupillum,i.eum, qui more pupilli inuan- dus effet , & fouendus. + por Va. MEd, Ma »ideft, certamen, vel tempus pre- fixum , 70. tentatio , feu tentationis locus, eH ercenary , quali dicat , prefiniti, quibus l.- borandum fit. 2. Vmbram ,i. no&em, {c. vt 4 labore guie(cat. Finem, Chald. & 70. mercedem. 3- Uacuos ,{cilicet, a quiete ,quafi dicat, mo- lef OS. 4. Dicam, &c. quafidicat, diemopto. Ve/pe- ram ,{cilicet , vt nocte quiefcam , qui per to- tum diem crucior , quafi dicat , nec noétu, nec in- terdia poflum quielcere. Vfgue ad tenebras, id eft, noctem , vel, quafidicat , etiam per totam no- ctem , 70. a velpera vique ad mane. 5. Patredine, Hebreus, & Chaldeus, vermi- bus , 70. putredine vermium. Puluerés, q. d. {cabie in modum pulueris, feu furfuris. 6. A texente tela fucciditur, Hebr. & Chald. radius textoris. Spe 5 {c. reftitutionis , feu reditus. 7° eMemento, {cilicet ,6 Domine, Ventus, q d. cito volat. Renertetur , {c. huc poft mortem. 8. ame, {c. ad occidendum n.e. 10. Cognofcet ,{c. reuertentem , vt {olent dome- ftici redeuntem peregre Dominum, 11. oz parcam , i. non finam tacere, Confabu- dabor , Chal. meditabor. Cum amaritudine , Hebr. & Chal in amaritudine. 12. Aare ,{cilicet,vt poflim tot tribulationum aquas continere feu fludtus ferre. »Carcere {c. moleftiarum. 13. Rewelabor Complut. {c.reuelabor. 15. Sufpendium - &c. quafi dicat, optarem potius mortem violentam,Chal. {uffocationem. O/[a mea, Hebr. quam offa mea,q.d. potius quam viuere cur offibus his, Chald, quam {uflentationem mei, {cil. offibus vita fuftentatur. 16. Defperaui, {cilicet, de vita, feu quiete a tantis malis, Parce mili ,i.neme tantotopere crucies. ZY shil Hebr. & 70. vanitas. Dies. 70. vita. 18. Vifitas , {c. confolando. 19. Glutiam faliuam , i, te{pirem. ficua attrahi- tur acr ,ita & faliua deglutitur affidue, q.d. fine me quiete viuere. 20. Qurd faciam yi quomodo fatisfaciam ? Con- trarinm, v-velut hoktem » quem ferias. 21. Tolls , ic. remittendo . Ghald. dimittis, 70. obliuilceris. Ecce nunc , &c. q.d. cito moriar, & in puluerem redigar. Jz puluere dormiam , 70. inter- ram reuertar. Non fubjiftam , i. deprchendar. mortuus , 70. non amplius fum, Chald. non ero. CA PVT: Viti. 1 S Pirtins multiplex , q.d.multis fermonibus ex- culabis, Hebr. {piritus validus, 70. {piritus multiioquus 5 Chald. ficut ventus magnus, q.d. vehementi oratione. 3. Supplantar ,i. peruertit. 4. Etiamft. pro. namfi , Hebr. Chal. & 70. fi Dimifit {c. 4 mando , i. interfecit. Ln manu iniguitatis , id et > propter iniqui- tatem , Chaldexus ,in locum trantoreflionis , id eft, quem merebantur illorum peccata. 6. Habitaculum , {cilicet , domum > vel ani- mum , vbi iufticia habitat,Chald., pulchritudinem. 9. Hefterni , ii ett, nuper nati. /gnoramus, id eft, umus ignarirerum, Fonbra quali dicat, breuis , & obf{cura. 11. Scirpus yi. iuncus,7o, papyrus. Carettum,7o. pPratum,i. herba prati 14. £1, {cilicet , Deo. Vecordia ,id eft » infania, vel vana {pes, Sua , pro ; eius , {cil. hypocrite. 15. Confumgit ,i. ftabit, repetitio eft , q. d. non magis inniti, quam in tela aranez, 16. In ortu fo, 1.in principio,Hebr.& Chald.in horto {uo. & fic Complut. 17. Super , pro, inter. Lapides duritia fignifica- tur iniqui & pertinacia. 18. Abforbuerit ,idek , perdiderit, {cil. Dei pu- nitio , vel fol. Negabit , (cilicet , locus , quafi dicat, erit quafi nunguam fuiflet. 19. Hee eft enim , &c. q.d.cum tamen illa polte- ritatem maltam optaret , 70. talis eft impij (ubuer- fio , terra vero alius germinabit. 20. Simplicem, Hebe. & Chal. perfedum , 70. innocenrem. 21. Donec, &c. q.d.fi bonus fis, Deus tibi faue— bit. intantum ,ve impleatur. &c. CAP ME dX, 2.9 Ta fit, {c.Deum cile iuftiffimum , vt tatim ex- Le Compofitus , i. comparatus. 4. Reftitit, et. Hebr. indurauit ei, {cilicet , cor {uam, quafi dicar, fe eidurum, & peruicacem exhibuit. §. Montes ,Chald. Reges. Nefcierunt , idett, non prefenferunr, 6. Columne .idaftentacula.(cu fundamenta. 7. Oritur, i. lucet.Claudir,(c.ne luceant. 8. Gradirur , q.d. nihil eam flu@us maris impe- diunt, quo minus ibi faciat guod vult, vt folec qui plana via graditur. . 9. Facit , oriri , vel pto,fecit, i. creauit.. Aru - rum, {tellaeft ficdi@ta ab vrfe cauda , prope quam eft. Oriona, ftellaet prope Taurum. flyades , elle {unt in Capite Tauzi. Latervora Anftri, id eft,ftellas meridiei occulta s, {c. Poli Antarctici, * ¥2. Ss In Job. 12. Sirepente, &c. Hebr. firapuerit , quiseum . faciet reftituere ? q. d. fi alicui vitam eripiat, quis revocabit ? Chaldzus , fiauferet hominema fxcu- lo , quis reducet illum ? 13. Portant orbem , {cil. Angeli , vel principes, qui mundum gubernant , Hebr. adiutores {uperbi, Ghald. adiurores fortes. 15. Re/pondebo, {c. me exculans. Deprecabor.{c. pro peccatis. 17. Cana, {c. quam ego{ciam. 19. Quaritur ,id eft, confideratur , quafi dicat, quantum attinet ad fortitudinem, Chald. quantum ad fortitudinem. Dicere , {cil.defendendo me con- tra cius iudicium. 20, Osmeum ,{c. fi vetitas dicenda fit. Compro- babst , {cil. eos. 21. Simplex ,i. integer feu perfectus. Tadebir, &c. q.d. mihi ipfe difplicebo. 22. Locutus {um ,i.volui dicere, q, d.eo fpectat mea oratio. 23. Occidat femel, q. d. preftaret fermel mori, quam tam multa pati. Kidear , i. fie agat , vtdele- cari his videatur. 24. Data, {cilicet, gubernacula. Eins, {cilicet, terre. Operit, {cilicet , Deus , quafi dicat , per- mittitobcecari ludices. [le aff, (cilicet, Deus, qui hac permittit. 25. Curfore , Chal. ymbra auis volantis. 26. Poma portantis , {c. velociflimé , ne putre-: fcanc. Chald. onufte optimis fructibus. 27, Dixero, i. deliberato animo propofuero. Lo- guar ,{cil. conquerendo. Faciam, {c. pre moeftitia. Dolore,{c.cogente conqtteri. 28. V erebar omnia opera mea, ideft timebam in omnibus operibus meis , 70, quatior omnibus membris, 29. Si¢ i. tanta cura non peccandi. Laborani, fc. diligenter vitans peccatum. 30. Falferint , velut mundiflime , Chald. fapo- ne mundate fuerint. 31. {ntinges , icintindctum oftendas. Veftimentay pro etiam veftimenta. . 33. Arguere , {cil. vt folent qui duos in concor- diam volunt reducere. 34. Auferat, &c. quai dicat , homini poflim libere te{pondere , ac non Deo ; quod fi mihitcum ipfo liceret, vt cum equali homine agete,re{pon- derem intrepide. poA Py eK. 1. Hy Imittam , &c. q.d. de rebus , que mihi mo- leftiam exhibent , laxato ore loquar. +2. Indica y pro., fed indica. 3. Numgnid bonum, &c. quafi dicat , alienum eft ida te. Calumnierts & opprimas yi. pet calumniam op- primas, q.d. iniufte. 6. Qyaras ; (c. hominum more,feu iniufte. 7. Et feias, pro,cum {cias. Eruere adeoque acum effet de piis , fi inique condemnares. 8. [a circuttu , i. per omnia. 10. Coagulajti , {cil.in vtero. at 12. Mifercordiam , i.beneficentiam Vifitatio, i- gubernatio. : ae 13. Celes,, &c. q.d. etfi non apparet quid in animo habeas. 14.e4d horam, id eft , poltea. Alundum, i. fine punitione. 16. Propter {uperbiam , pro,velut ob {operbiam, q.di ita me traétas, vt foles {uperbos. Rener} ufque, pro itemaue. | Ii9 7. Inft aurasyi reneuas, Teftes ; pro,quafi tefles, {cilicet , peccata, quafi dicat velutteftes mihi cbii- cis peccata mea & ob ¢a punis, yel flagella vocat teftes, {c. ire Dei. In me ,i. contra me. 18. Ocalus{c.cuiufquam. . | 20. Dimirtte, i. daaliquantum quietis, feu vitz, Vt plangam paululum dolorem meum , Hebt, & confortabo paululum,fcilicet cor meum, Chald. & recolligam me paululum, 70. vt quiefcam parum, Dolovem , (c. de peccatis, vel vite miferiis. M ortis,id eft,quam mors affert. : 22, Vmbra mortis , i, maxime tenebre. CARy To 1.¥Vfificabitur, g.d. nunquid multiloquio te .ijuftum oftendes. 3. Tacebuar ,{c. vbi locutus fueris. 4. Dixiffi ,{c. Deo, . 6.eMultiplex effet, lex eius, adeoque in eam multiplicicer peccatur, Hebr. dupticia meruifti fé~ cundam legem , quafi dicat ; mulrto plura , Chald. in duplum eft fapientia eius 5 quafi dicat, multo eft te fapientior. Afizora exigare , i.minus puniaris. 7. Peftigia Dei,pro,per veltigia Deum,Hebr.in- ucltigando Debm, V [que ad perfettum , i. perfecte. 13. Firmafti ,&e. quati dicat, cum fis obftina- tus, tamen Deum oras, Hebr. fi preparafti, Chal- deus, fi direxifli, 70. fi mundafti , quafi dicat ; fi Deum orescorde prepatatosdirecto > & puro. 1s. Stabilis , Hebr. firmus {cu fortis , Chald. & 7 0. pargatus. 16, Kecordaberis , {c. leuiter , aut vix. 17. Lucifer , i. lux matutina. i&. Defoffus , quafi dicat , etiam fab. terra, Chaldevs , preparata fepulchra, quafi dicat , fe- curus morietis. 20. Deficient , {cilicet expectando , & non obti- nendo quod optant. Effuginm peribit , i. eflaugere non poterunt. ed bominatio anima, quafi dicat , recident fpes ilorum tandem in rem odiofiflimam , fcilicet , its eternum fupplicium, 9. Hebraus,afilictio anime. CAP Va. aa 2.977 vobifcum , &c. quafi dicat , foline vos {a> pientes inmundo ? 4. Simpltcit as yi. integritas , Hebr. Chald. & 70. deridetur iuftus & perfeétus. 5. Lampas, {cilicet ,ef iuftus. Statutum , {cilicet ,a Deo, quafi dicat, fuotem- pore apparebit > qualis fit. 7. Docebunt {cilicet , Deum effe omnium au- étorem. 11. Nonne auris , &c. quafidicat, vt fenfu per cipiuntur fenfibilia, ita. intellectu Dei opera » & ipfe auctor. | : 12. Sapicn tia ; quafi dicat, hi melius poffant - his iudicare, quam inuenes quales forte erant all ui ex amicis Job. ; ; 14. Iacluferit ; Chald. incluferit hominem in oy 8) CHnYO. - ghee »Hebr. & Chald. infaniam,q.d.fa- eit ftupidos , fen fatuos. — 3 Oe 19, Balthenms, Ic. (plendidum. Fuze,{c.coniiciens incarcerem, vel redigens in paupertatem. ae 19. ‘Ducit.i.facit vitam ducere. Sacerdotes, i principes. Optimates fupplavtat , Hebr. & Chald, fortes diffipar,feu fubuertit: 20, Commutans s 120 20.Commutans,Heb.& Chald.auferens,q.d.fa- ciens filere. 21. De/pettionem ,q.d. facit de{pectos. Gos, qui opprefii fuerantreleuans , Heb. fortitudinem for- tiam debilfcat.zo.humiles fanat. 22.V mbram morcis,i.ob{curiflima queque. 24. Dejfipit,i.errare facit. Janinm , Chald.locum vbi non eft via,7o.viam,quam non noverant, q.d. per loca ignota,& incomnioda. CoA PVT Ee RIITL ~“ Ecundum fcientiam veftram , id elt, que vos {citis. 3. Difputare , i. colloqui inftificando caufam ineam. 4.Cultores ,i.profeflores,feu defenfores. 6. Corr eptionem meam , Hebr. dilputationem meam 70.increpationem meam. 7. Dolos, i. falfa, {c.illum re pto meis peccatis punire. 8. dccipitis,i.honoratis ,q.d.nunquid Deo vul- tis fauere , more hominum accipientium perlo- nam potentis? 9-Placebit,{c.quod agitis.Celare,i.latere. 10. La abfcondito , i.latenter .q- d.non ei Pplacet 3 a vobis fic tractari , vt lolent sj quorum perfone ac - cipiuntur. : 11. Commouerit,{c.iratas, 12.Cernices,i.corpota. 14.Lacevo,Xc.q.d.tam dira patior,ac fi dentibus me dilaniarem. ‘Porto in manibus, i. verlor im tanto periculo. Jz ipfe {perabo,Chal.coram eo orabo. ie Arguam,'.corrigam, Veniet in con[pectu ,i, comparere audebit, fauo- rem expeétans. 17. eAnigmaea,i.parabolicum fermonem , Heb. natrationem. 19. [waicetar,i-velit iudicio contendere. Con{u- mor,ic.reprimensintus dolorem. 20.Fuctes,{c.o Deus. Nox abfcondar, q.d.audebo Foes: 23. 2uantas,pro,quot. 24. 4a‘condis,g d.cur we non eens eiaie rés,&c.q.d.me tractas, ve hoitem. 26.Scribis, &c. q.d.velut{cripta contra me fen- tentia,acere mulctas. Peccaris,i.ob peccata. 27. Neruo, i. compede , q.d.carcere tribulatio- nim. A ALR vas aly a M Vitis miferiis, Aebr. Chal. & 7o.iraj{c. in- i Baas s - dignatione ob multa,que acciduntincom- moda. 4. Nonne ti,qui folus es ? (c.potens,vel qui vere es,Heb,totus hic vertus ita habet.Quis dabit mun- dum ex immundo?non vnas, q.d.ne vnus quidem mundus reperietur, 70. vero, Quis mundus erita forde?nullus,eciam fi vnius ae) {it vita eius fuper terram , Chald. pe ae poll lutuin peccatis yi- rum mundum , nifi Deus, qui vnus elt qui par- cet ei ? 6 REAPS d.ne crucies eum, Veniat , Complut. yeniant. Sicut mercenary , i. prafixi. 12.Atteratur,i.mutetur qualicatibus, {c.in fine muudi,Heb.& Chal.non fir, 1 3./zferzo,i.vel linbo,vel purgatorio, 14. Immutatio,{e.per refurreGionem. ae Signafti,g. d.habes petlpecta > & veluti alfer- fPrayeae Notationes uata diligenter.Sed cwra/ti, 70.annota{ti autem. 18. Defluit,i perit,feu in nihilum recidit.. @7 20. Roboraft1, &c.q.d. fic ei vitam das,vt tamen paulo polt ei moriendum lit. Vi,pro,Gctamen ve. Jz perpetuam , {cil.v{quead diem indicij. Tranfirer.{c.per mortem, Lmittes,ic.¢ mundo. 21.Nonintelligertc.poft mortem. 22.Super femeripfo,i. quam diu erit in Corpore, q. d. optanda videtur mors ; que vite Te oribais liberat. A BS Vena eV i in, Neem » &c. q. d. non eft fapientis, vana,ve tu facis,re {pondere » & plena indi- gnationis. ef rdore,Heb.curo,g.d.vanitate,Chald. q-vento yrente. Stomachum , Hebr. ventrem,i.interjora, {c. mentem. 3.£um,{c.Deum. 4. Abftuliftitc.a te,vel ab hominibus, q.d.tollis Deitimorem , & preces , {cilicet, fublata Dei pro- widentia, - 5-Docuit {c.ita loqui. Blafphemantinm, Heb.ver- futorum,{e.fallacium. 6. Re{pondeb it tc condemnandote,q. d.ipfa, que loqueris te p!ane condemnang. 10. Parres tui, Acb.Chal.& 7o.pater tuus. 11.Grazde,i.d:ficile. I 4. fifi Re ipemnentet, bats innocens fit. 15. Savétos,i. Angelos. vide cap.4. Cals,Chald. Angeli. i conf{peciu,i comparatione. 16. Inutilis. Hebr. foetidus , Chald. & 70. im- mundus, 18. Parres fuos,{c.qui fe docuerunt,q.d.auctoref- que citant feu doctores patres {uos,;Chald.tradita a patribus eoram. 18. Data,{c.regenda.T erra,i. regio. Alienus;i. ho- ftis,q.d.eamque abs hoftibus defenderunt. 20.Superbit,Chal.contaminatur,7o: eft in cura, Sak peeenics curis. 22. Texebris , id eft, cura, & metu, quibuscra- Ciatur: 23.Pancm,i.vite necellaria. In manu eins, 1. pro- pe» vrque ad manom {unt. Tesebrarum dies, iv exitium. 27. Operuit, &c.q.d,curauitcutem, dum vi- ueret. ' 28. Defolatis , {cil. rentur. 29.Diralitur,i.diu fructar diuitiis. antequam ab iplo edifica- , 30. Yenebres,i.tribalationibus. Ramos,i. pofteri- tatem. Oris fui, Complat.oris eius,C Chal. oris Dei. siti Redimes as fu iil. pollit hiberari Ly {e.fi quando in calamitatem inciderir. 32. Dies,tcil. quibus naturaliter viuere poterat. Peribit {¢ morte immatura. 34 Srerils,Hch.defolara,gq.d.perdet familiam. 35.rerus,iinteriora,te.mens, Chal.cogitationes Ventris,1.mentis. CARY To Rye 36S loguaris , fe. al debes , vel q.d.quija fic lo- Squeris, Heb.& Chal. fi re{pondeas 1. Stmilia,ic fententiola. Atque vtinampidquel Gs nec enim illis oprat Calamitatem. £ fet anima ve- letis ffata.quo ego fam, & talia pater- remuni. : 6. Afoucrem j- UM onerem,&c. i.condoletem , compaterer. 6. Quafi parcens , i. non affligens, §. Ruga ,{cilicet, contracta cute ex doloribus, yelmacie. | | Tefimonium,(c.indignationis Dei. Et fufcitatur, &c.q.d.nec deeft qui me falfo accufet. 10. Collegit , {c. Deus, vel hoitis. 11. Aperueruut , {cilicet, mihi contradicentes. eM axillam , id eft, vultnm , quafi dicat , con- uiciati iunt in facie , feu coram. Sattati, i. delectati. 12. Iniquum,{c. diabolum,vel hoftem. forte erat qui fobum peifequeretur,Chald. fuperbos. 13. Opulentus, 70. pacificus. Alij quietus. Te- nuit, id eft apprehendic , {cilicet Deus , Signum;(c. in quod {agittas iaceret, . 14. Vifcera y id eft ,¢ vifceribus fanguinem, feu tabem. 15. Vulnere fuper vulnus , poflent hec ad Chri- ftum referri. 16. Saccum. Nat. humilitatem in Dei flagellis, 19 Ne operias, &c. quafi dicat,velim toti mun- do notam elle afflidionem meam.Sanguinem,id eft, calamitatem. 20. Teftis , {c. mex innocentiz. 21. Stillat ,{c.lacrymis. 22. Iudicaretur , id eft , poflet iudicio contende- re. Collega ,id eft, amico, feu focio , quafi dicar, fic poflem facilius caufam meam defendere & me iuftificare, Cuca Ps Vo. Tie BV. Is T tenuabitur ,q.d. con{umentur vites. Moratur ocnlus,quati dicat,multa videt ple- na amaritudine. 4. Eornm ,{c.impiorum. Difciplina,Hebr.intel- lectu , feu intelligentia. Exalrabuntur {c.a te. 5. Pradam,idett,vidtum. Polljcetur,{cilicet,im- pius,feuftulrus. 6. Pofuit , {cilicet, Deus. Prouerbium , id eft, parabolam , quafi dicar, de cuius calamitate lo- quantur homines, cum aliquam exaggerate volent comparatione. : 7. 4d indignatrionem, {cilicet Dei 5 Chaldzus, & 70. pr# ira. , 8. Super hoc , {cilicet, quod mihi accidit. Zypo- critam , Chaldeus delatorem , 70. iniquum. Swfcé- rabitur , id eft ,{e eriget , vel indignabitur, {cilicet quod immeritum perlequatur. 10. Connertimini,{c.huc. 12. Nottem , &c. quafidicat , faciunt me etiam nocte vigilare. Spero, quafi dicat , opto diem fieri, vel {pero me tamen his malisliberatum iri. ‘13. Si fuftinuero, &c. quafi dicat , etiam fi fufti- ‘neam , tamen moriendum mihi eft. Straus, pro, {ternam, 14. Pater mens , &c. quafi dicat, pre-parentibus & cognatis {unt mihi afliGiones & miferie fane quam propinque. 15. Prajtolatio , id eft, {pes , quafi dicat, quid poflim {perare. Confiderat, {c.quanta fit. 16, Infernum ,i.\imbum. CAPY.T \XVIUE 2. 7 Sque ad quem finem , i.v{quequo. 4. Furore, i.per patientiam, Propter te, 70- fi mostuus fueris. Terra,{c.vt non habitetur, ve addie Chald. -In lait | IDI Transferentur , &c. 70. {abuertentut montes a fundamentis. Lait | 6. Super eum,icineo. - - TaN 7.Virtatis , id eft , potentia , quafi dicat, non poterit facere que vellet. woeerars 9. Sitis , {c, hoftium, 12. Attennetur , id & fequentia per futurum le- genda , feu intelligenda funt. Robur, ideft > filij. Brachia illius primogenta mors, Chaldeus filios eius angelus mortis 570. pulchra eius , mors videtur di- Cl mors primogenita , quod prima per peccatum, inuecta eft. _ 14. £idacia,iid quo maxime nititur, Quafi Rex; 1, potenter, vel fic, ve refifti non poflit, t$. Qui now eft , id eft diaboli , qui Deo periit. Hieron.epift.so. ) 18, Expellet,ic. Deus velcalamitas. 20. Eius s {cilicet , calamititis. DN ourffimi, id elt qui paft eum fuerine : vel quia {equitur ; primos, fenfuseft , omnes. idenim fignificat , primi & no- uiffimi repetendum enim vtrobique verumque ver- bum Lr #8 nowwe, CARY TXT 3+ Ecies , id eft , fepe, Confunditss ,id eft con- fundere nitimini. 4. tf’, pro, fi. Afecumerit , quafi dicat ; mihi . foli nocuerit. 5. Adew,i.in me lactis: 6, e4iyno , i. peccata puntente vt vos putatis. 7.cAndiet , Icil. qui liberet. Ludicet , {cocontra id quod Deus facit. g- Gloria ; {cilicet, opibus, & {plendore quem ex afferunt. Coronam ; {cilicet, filios,corona enim fenum fi- lij. Prouerb. 17. 12. Latrones , Hebr: exercitus, {c.tribulationes, & dolores multi , 70. tentationess 17. Filios , i. nepotes: 10. Labia, Hebr. & Chald.pellis: 21.e4 mici mei , {c. Angeli. Aug. 22. Deus, {cilicet , perfequitur. Carnibus,id eft, cornistribulationibus,feu cruciatibus. Saturamini, Hebr. Chald. & 70. non faturamini , quafi dicat, etiam plura & grauiora vobis videor meruiile & pati debere. 23. Scribantur ,{cilicet vt appareatiufta caula mea,certe obtinuit lob ; quod optabat. 24, Et plumbi lamina yvelin plumbo feribi vult, velin lapide litteras {culptas plumbo, vt fit,repleri, quo fiant confpicuz. Celre inftrumentum fculpto- rium. Vide Scholia Marij Victorij in Hicronym-. epiftol. 61. route 25. Scio enim 8c. vel hc verba optat feribi,vel fignificat , ita {cribi velle, ytin diem wique iudicij poffint durare. , erate 27. Non alius , quafi dicat , ego ipfe idem emnino. ; 23. Radicem,id eft, fundamentum ; quali dis cat , occafionem calumniandi. 29. Glady , {c. ite Del. CAPT! © 4. ¥ Deirco , {c. quia ficloqueris, & fentis. 2 Mihi ,i.prome. - Pantie i. momentaneum. Hebr. & Chald. ad momentum. ame 6. Afcenderit , {cil. dignitate aliqua. Superbidy Hebr, fublimitas , Chald. erectio. | 7. Sterquilinum, Fiebre Chald. ftercus, L In 122 In fine, Hebt. & 70. in finem , id eft , in perpe- tuum , feu omnino Chald. in eternum. 8. Vifio notturna,id eft , fomnium. repetitio more Scripture : 10, Manus ,id eft, opera. Reddent, &c.quali di- cat , punictur ob mala {ua opera , xo. manus eius dolores vrent , pro , vrent. 11. Offa cims , &c. quafidicat, per totam vi- tam vitiis vacabir. Dormient , q.d.in peccatis {uis morietur. 12. Izore, quali dicat , palato , {cilicet anime. Sub lingua ,idett , intra fe. 13. Parcet ili, id eft , conferuabit malum , non 4 fe eiiciet. In gutture, i.intta cot. 14. Panu, &c.q.d. rés quibus vtitur, venenum fient tandem ,i. exitiales. 16, Caput ,alij venenum vertunt , 70. furorem. 17. Nou videat, pto non videbit Chald. non erit dignus quivideat. Riaulos, &c.i. abundantiam rerum fuauium. 18. Confumetur , {c, tribulatio feu fupplicium. 21. Remanfit ,{c. vt folet,in abundantia. Propterea, id eft,ob inopiam. 22. Cum fatiatus , &c. g.d.etiam in rerum copia cruciabitur. 23.Vtinam impleatur , &c. quali dicat , quod fi ( vtoptat ) ventrem impleuerit,accidet, vt implea- tur , &c. id eft, grauius 4 Deo punietur , 7o. fi quando impleuerit ventrem Chald. cum implere ventrem voluerit , mittet in eum iram,&c. Emitter , {cilicet Deus. 25. Gladius, {c. eum occidet. Horribiles, {c. res. vel demones, Chald. terrores,7o0. timores. 26. Occult aus, id eft, ei preparatis occultis locis , {cilicet , inferno. Tgnw , Chald. ignis ge- henne. Saccenditur , {cilicet , perhomines. Reli- ét us in tabernaculo [no quali dicat , conieétus in lo- cum fapplicij , & in eo defertus a Deo, vel & qui de eius familia domi co mortuo relius fuerir. 27. Cali, Chald. Angeliexcelfi Terra. Chald. terre habitatores. . 28. Apertum germen , ide , expofita malis po- fteritas , Chald. transferetur frumentum. Detrahetur , i.auferetur. 29. Impy. Hinc apparet, fuprahypoctite nomine | intelligi impium, Verborum , i. faorum, CAP VT KX, 3. so Ae >i, expectate,feu ferte. Contristari,{ec. . wJde iis que ab ‘hominibus inferuntur, non de- bet quis contriftari. 6. Recordatus,{c, calamitatis mez vel eorum que dicturus fum, 13. In puntio 70. in requie, quafi dicat , cito, & fine dolore, . Inferna , ic. per mortem. 16. Afanu , id eft , poteftate , quafi dicat , bona, que magnifaciunt , caduca funt, & momentanea, Confilium ,{c.quotam auidetemporalia querunt. 17. Qyoties,pto,quando. Lucerne;i. profperitas. Dinidet , id eft , diftribuet , {cilicet , Deus dan- doeis partem quam merentur. Furorés fui , id elt, a fe irato illatos. 19. Filis , pro , in filiis, Patrss, {cilicet , videntis filiosaffligi , vel filiis _videntibus patrem affligi. Sciet, i.agnofcet Dei iuftitiam. 20. Interfettionem. i. interitum. . a1. Poft fe, quafi dicat, etiam fi filij profperen- ae ‘Notationes tur, nihilinde poft mortem letabitur. Etfi , pro, eum , quafidicat , cum morte pereat immatura. : 26. ef bfque vilis opibus , quafidicat, pauper= rimus » 28. Principis,{cilicet,iniqui,quafi dicat,Iobi. 29. Hac eadem , \cil.quod fequitur. 31. Arguet , id eft , arguere audeat. Reddet, {ci- licet , nifi Deus. ; : 32. Vigilabit ,{cilicet , anima, vel q. d. tandem refurget cum ceteris mortuis. 33. Dulcw, &c. quafi dicat, iucundum fuit mor- ti, eum ad fe rapere. | Glare Cocyti,q.d.regioni mottis. Cocytus fluuius inferorum, apud poétas , glarea, terra prope fluuium arenofa. Hebr. & Chald.dul- ces ei glebx torrentis; 70. dulces ei fuerunt filices torrentis , quafi dicat , requiefcit. in rumulo. Ap- paret olim fuifle fepulcra prope torrentes. Trahet , {cilicet , mors, vel impius , quafi di- cat, multi illum in morte fequentur, multi pre- cefferunt. CAPY TSX 10 ie i.cum timore. §+ A Lnigquitares tuas ,{c.cte arguet , Sc puniet? 9. Lacertos ,i. vires, feu facultates. 10. Formido , i. terror. - 13. Et dices, &c. quafi dicat , videris enim fen- tire male de Deo. 14, Cardines , Hebreus, & 70. ambitum.Chal- dzus , altitudinem. 15. Seculorum , id eft , communem. feu mundi, {cilicet, quam mundani infiftunt , Chaldeus que a fzculo eft. Cuftodire, idef , obferuare, feu infiftere. 16. Fluuins , i-aque diluuij. 19. Videbunt , {cilicet , punitionem impiorum, de qua ftatim. Eos ,{c. impiorum ftultitiam 20. Ereéiio, id eft , ca ob que erigebantur, ~ feu efferebantur. | 27. Pro terra filicem ,id eft pro debilitate robur Chald. {uper puluerem arcem munitam. Pro jilice, id eft , velut lapides , {cilicet copiose. 26. Super omniporentem , &c. quafi dicat, in Domino dele&aberis. 27. Reddes ic. impetrata re, pro qua voueras. 28, Decernes , &c. quafidicat , quod aggredie- ris, {uccedet. 30. eM anuum , i. operum. CoA PVT: XXL 2. Mi" plaga mez , ptoplagamea , yt yer- LV Acie Chaldzus, Ageranata eft , &c. quafi di- cat, maior eft , quam vtpoffit vilis gemitibus 4 a me explicari. . 3. lum ,{c.Deum. . 4. Ponam iudicium , id eft , exponerem cau- fam meam. . Increpationibus , i.querelis. 5-Vt {ciam, pro, & {cirem. 7. -quitatem , quafi dicat , puniat folum, quantum mereor. Iudicium mesim , id eft, caufa , qua contendo me non tam grauia mereri, 9. Siniftram , id eft. Septenttionem , qui fi- nifter eft cunti in Orientem, Chaldzus , Aqui- lonem. | Dexteram,i. Meridiem , Chald. Auftrum. 1 3. Sok, £ oe ce ¥ 3. Solus sid eft, omnipotens, feu cui ab omni- bus obediendum , vel qui vere eft : Ego fum qui {am Hebr. vnus. ed uertere, id eft , impedire. Cogitationem, id eft , quod facere decreuit. 14. eM ulta , {cil. que in me puniat,vel quibus puniat ; {cil. {uppliciorum genera. 16. eM ollinir, (c.velut malleo tribulationum. 17. Pery,{c.prorfus, veredditus fim infenfibilis. Tenebra , i.calamitates. Caligo ,{c. vt non vi- deain , quanta me premant mala. a CAPVT XXIV. I. Tes , id eft, eternitatem, {cilicet, ef incom- D> prehentibilis. | 2.. Aly, 79. impij. Terminos , {cilicet, agrorum. Eos ,{c. velut proprios , cum effent alieni. 4. Subuerterunt , id eft ,impedierunt , 70. deie- cerunt de via iufta Chald. auerterunt.a via pau- petes. poteft & vie nomine , caufa intelligi. Vide Amos 2. 8. Rigant ,i. madefaciunt. Lapides ,{cil. cauer- nas, ingreffi, vt fe tegant. 10. Tulerunt , pro, abftulerunt. Spicas , {c.quas fibi collegerant in cibum, 11. Eorum , {cilicet , impiorum. : Meridiati funt ,id eft, cibum, vel fomnum in meridie ceperunt. Oui calcatis , &c. Mercenarios intelligit, qui- bus illi operas non foluunt, vel, quafi dicat, in- ‘uadunt impij alienos aceruos, & iniis quiefcunt? cum dominitamen colleétis frudtibus propriis fi- tiant, id eft, egeant, quod, {cilicet , ab impiis erepti fint. 13. Lumini, {c. diuino,Chald. legi.Rener/s funt, 70.ambulauerunt. 14. Erit quafi fur ,i.farem aget,feu furabitur. 15. Vultum ,{c. ne agnof{catur. 16. Ignorauerunt , id eft , auer(ati funt ; {cilicet, quia illos prodir. 17. Arbitrantur vmbram mortis,q.d. ita horrent, vt folent alij denfas tenebras. : 18. -Lenis eft , &c. quafidicat. Ita incedit leui- ter, vt fi fuper aquam incederet , {cilicet , ne {fen- tiatur. Sit, Chald. erit. Vinearum, id eft , cultam. 19. Ad nimium,&c. ideft, ab yna calamitate in aliam cranfibit. Ad inferos ,{cilicet , deducet eum , ideft, ad in- fernum , fecundum Chald. 20. Oblinifcatur, pro, obliuifcetur , quafi dicat, non eius miferebitur Deus. Dulcedo illins , 8c. quafi dicat, dulciter ver- mes pa{cet. Nox fit , pro, non erit. ; . Recordatione, {c. Dei, vt illi benefaciat. Conte- ratuy, pro,conteretur. 21. Sterslem , {c. meretricem, 22. Detraxit , {cil.per vim, i-deiecit. Steterit , {cilicet , in profperitate. Credet , ideft , fidet , quali dicat, mortem pu- tat imminere. : 23. Eins, {cilicet , Dei , quafi dicat, diligenter notatillius acta. 24. Omnia , (cilicet que folent a Deo humilia- ri , vel, vtait Chald. iuxta omnia, qu patrarunt, peenas luent. : 25. Quod fi, &c. quafi dicat, quis poteft me atguere , & conuincere , non ita hec fe habere, Vt dixi ? Ponere , {cil. accufando ea. / 123 CARY Tt ix i “FE Vm ,{cilicet , Deum. Concordiam , Hebr. & Chald.pacem. Sublimibus , id eft, coclis , vbi omnia ordinatiflima , & pacatiffima. | 3. Adilitum, i.Angelorum, Non furget, g.d.quis eft quinon ab ipfoilluminetur ? Splendet ,{c.comparata Deo. Munda,i.lucidz. In con{pettu eius,i.fi cum Deo conferantur. 6. Patredo, i. corruptibilis. Vermzs , i. vermium efca fururus Aug.epift.120.vermis, ide putredine, {c.de patris mortalitate mortalis, CAPY.2: AVE 4. E/piramentum ,id eft, yim refpirandi , few animam. 5. Gigantes ,i. demones,vel potentes, Agui,{c. ° in inferno , vel tribulationibus, Qui habitant cum eis, Chald. exercitus eorum. 6. Perditioni i. morti, vel inferno, vt fit repetie tio, q. d. omnia ei aperta, & fubiecta. 7.e4 quilonem, i. coclum. Vacuum,i.aerem, qui non eft folidus, vt poffic coclum fuftentare, Chald. nihiJum , {c, coelum nullo fulcro nititur. Super a1 hilum, {c.terram nihil {uftinet. Chald.fuper aquas, nullo eam fuftentante. | 9. Vultum foly , Hebraeus , faciem folij, foilicet, id quod apparet cum coclum afpicis , Chaldeus. caliginem folij. 10. Lux, @& tenebra , id elt viciflicudo died & nodtis. 11.Columna , id eft, firmamenta 5 quafidicat, ip(a cceli machina , vel cocleftes virtutes , {cilicet,. Angeli. Pauente , {cilicet , reuerentia {umma iuxta illnd - Tremunt poteftates. pa 12. Fortitudine , id eft , potentia. Superbum, {c. diabolum, vel mare , quafi dicat , xeptimit matis impetum , 70.cetum. — ee 13. Obftreticante , &C.70. preceptd eins inter- feétus draco apoftata. & dutius ; {cilicet, é mundo, iuxta illud: Princeps huius mundi elieietur foras, vel é nihilo, {c. creatus. — Tortuofus , i. verfutus , Hebr. fugax. 14. Sermonts ,id eft, operis. a Tonitruum, id ek ,vim. Ineners » id eft , intelli- gere , feu comprehendere. 2 CAPVT XX VIL 1.) Arabolam , id elt, fermones patabolicos. Vel I fententias fuas. re 2. eA bftulit iudicinm meum,70.me fic iu pg {cil. tam grauiter , Chald. abftulit yer iu ici mei, {cilicer, non iudicans iuxta morem HUMANd= rum legum. : 3. Det 51. a Deo atus. © a 4. Meditabitur,itractabit. Mendacinm,Hebr.8e Chald. dolum , 70. iniufta, 5- luffos, {c. iudices. Innocentia,Hebr. & Chald. erfectione pebanes ina aac 6. Inftificarionem, Hebr. ipiitiam. 7. Sit pro erit , quafi dicat. habendus eft. Vrim- pims,Scc. q.d, non hominem odi , fed eius impieta- tem , & iniquitatem. : mr itet 8. Hypocrite > 70. impij Chald. delatoris. Libe ret ,{c.peccato vel morte,q.d.cum morictur. 11. Per manum Dei, i.Deo iauante »Chald. pet . prophetiam Dei. Qua,{c.opera »q-d.quid agatfew " agere {oleat. 12. Noftis,fe.vitam meam 5 vel q.d.fapientes a demini , vel videri vultis. i: 15. Interitws 124. 15. futeritu, Chald. pelle. Vidua eins nor plorae - bunt , 70. viduarum eius nemo miferebitur. 16. Comportanerit , pro , cumulauerit. 17. Innocens,i. probus vir ,.q. d. fruentur boni elus diuitiis. 18. Sicut tinea, q.d.non diu duraturam vt tinea domus in exefo ligno non diu durat. Custos,Chald. culos pomorum. Vinbraculum,{c.quod parum durat. 20. Quafi aqia,id ef , abundanter, vel ma- -gno impetu. : Notte, {c. peccati, vel infperato. 22.Emitcet ,{c. Deus mala. Fugier, i. conabitur fugere fed frultra, | 23. Stringer , {cilicet , qui eius calamitatem vi- derit , vel audierit, Hebraus, Chaldeus , & 7o: plaudecfeu pulfabic , {cilicet , pra admiratione,vel timore, vel irrifione. CAPVT XXVIIL 2-W Apis, {cilicet lapis videtur maffailla ; eft- que ei aliquid lapidis adiun@um , quod per ignem purgatur. ) 3. Tempus , Hebreus, & Chaldeus, finem, 70. ordinem. Lapidem caligimis id eft,lapides ab{con- ditosinterre vifceribus, quali dicat, omnia vider, etiam occultiffima, 4. Dinidit, &c. quaft dicat, crefcit aliquando torrens adeo, vt péregrinicranfire nequeant , & fo- cios conlequi qui ptius tranfierant ,tamque longe diftant, vt pofline dari obliuioni. Egentis ,idett, quitranfiranon poteft. Jznitos, id eft, quibus intercifa via ob fluuij inundatio- nem, Hebreus, Chaldxus , & 70. multo aliter, & fenfu difficili. 6. Locus, &c.q.deft quidam locus,cuius lapides faphiri, Chaldxus, de Paradifo intelligit., 7+ Semitam , {cilicet,deferte terre,cum prius ha- bitaretur. Chaldeus, ad arborem vite refert Sad quam ducentem viam ne anes quidem {ciant, q. d. eft ignotiffima ad eam via. 8. Inflitorum ,i., mercatorum. 9. Extendit , (c.Deus,ve frangat. 11. ef bfcondita produxit , 70. oftendit poten- tiam fuam. a ils 13. Suauiter vinentium, Chald. fuperborum. 14.e4 by us, feil. aquaram. - 15. Now dabitur , feilicet, veematur, quafidi- eat, nullopretio emi potett. | 16. Non conferetur, quafi dicat,eft excellentior, quam vt conferri debeat. - Linttis India coloribus,Heb.& 70. auto Ophir 17. Vitrum, fic 70. at Hebreus,cryftallus, Chal- deus , {peculum. ‘ 18. Commemorabuntur, id eft , reputabuntur, feu In pretio erunt, -21. Volucres, i. comtemplatiuos , vel Angelos, guibus etiam Dei fapientia incomprehenfibilis. ' 22. Perditio, &c. q.d.perditi homines, & pecs catis mortui tantum famam audierunt. 27. Vidit , {cilicet , ab eterno notam. Lnarrauit, id eft, declarauit mundo poftea. Preparanit ,{c. in creaturis difcendam , homi« nibus propofuit, Chald. cum Angelis in principio preparauit eam. Inucfligauit , id eft , fecit inueftigari ab ho- minibus, 28. Timor Domini , 70, Series » Theolevia,i. ‘Deicultus feu pietas. _abftulerunt. Notationes CP Vite eer 1. Pj Arabolam , i. parabolicum fermonem. 3-8 Lucerna , ifauor. Tenebres,itribulationibus, & difficultatibus. 4. Secreto ,i. familiariter. s- Pueri, 1. famuli. 6. Lauabam, i. lauare poteram pre copia. Petra, {cil. premens torcular , vel montes intelligit, vbi plantate oliuz. 8. eS bfcondebantur , {c, pre reuerentia, 11. Reddebar , {c. de vite mex integritate. 13. Perituri , {cilicet, nifia periculo liberaf- fem. Veniebat, quali dicat , me benedicebat.quod fe eripuiflem. 14. Diademate, pro, velut diademate, 70. ficuti diploide. Judicio , i. iuftitia, repetitio eft. 18. Dicebam, i. cogitabam fore. Nidulo , q. d. quieté. Palma, Chald.arena. 19. e4 perta , id eft , pofita , feu fixa. Ros, {cilie cet; qui fertilem faciat. 20. 4rcus , i. robur. 22. Stillabat , id eft , fandebatur, {cilicet , more pluuiz grace. : 23. Planiam ,{cil. defideratam. Serotinum, {cil. quo maturantur fruges. 24. Credebam , \c, me ferio ridere,fed aliquid in in €o latere : tanta eras morum gtauitas. Lux ,&c. q-d.nihil auctoritati deperibat. : CAPVT: XX 6.4 \ Laream, id eft , lapidofam terram , Hebr.& AE Hasiions » 8. Parentes ,pto, comparentes, quali dicat,fine honore , feu viles. 9. Canticum, q. d. componunt de me cantile- nas , vt fit de miferis , vel ridiculis. Prouerbium, i. parabolam, feu fabulam. 10. Confpuere , Figura id Chrifti paffionis, 11. Aperuit ,{cilicet, Deus. Frenum , vt folet equo domando. 12. 4d dexteram ,i, prope. Surrexeruat , {cil. me perfequentes. | 15. Abftalit , {cilicet, Deus, vel pofitum pro - Defidertum, id eft, que optabam , vel mihi cariffima. 17. Os ;{cilicet , ofla. Comeduant , {cilicet, dolo- res , aut vermes. | 18, Eorum , {cilicct , dolorum , vel vermiam, Veftimentum id ek , corpus. Capitio, pro, capi- tium, q. d. inftar capitij. Succinxernnt , {cil. vudique. 20. Ad te, {cilicet’, 6 Deus, vom refpicis , repe- tenda negatio precedens more Scripture. Vide inf. cap.31.& cap. 32. 21. Crudelem, ideft, feuerum , q.d. videris mecum crudeliter agere. 22. Super ventum , i. loco editiffimo. 24. Veruntamen, &c. totus hic verfus fic habet apud 70. ineditione Rom. Atque viinam poffem mihi ipfe manus afferce , aut rogarem alium , & faceret mihi hoc. Forum , (cil. viuentium , quidam legunt,meam. Corruerint , {cil. tui. 27. Efferbuerunt, {c. xftu,8¢ cruciatu. 28. Sine furore , id eft , patienter ferens. Jaturba , quali dicat, etiamin turbahominum cogebar pre dolore clamare, 29. Frater fui, &c. q. d. more drvaconum, & ftruchionum lugebam , vel eram folitarius. 30. Caumate , 30. Caumate ,i. ardor. — 31 Cithara ,id ett, gaudium, Organum , 70. Pfalmus. CAPVT SKE 1. Ecogitarem, &c. Chaldeus , ne refpicerem N virginem. 2 2. Gaberer in me, Chald. daret mihi. 3. Altenatio,{c. a Deo. §. St ambulaui, pro, non ambulaui , feu ,abfic vt ambulauerim. 6. Sciat , i.faciat apparere. Simplicitatem , Heb. & Chal. perfe@ionem. 7- Et fi, pro svel fi ficinfr. Si fecutumeft oculos meos, Hebr, fi poft oculos meos abiit cor meum. Chald. & 70. fi cor meum fecutum eft oculos meos, quafi dicat , fi concupiui quod vidi. AZanibus , id eft operibus. : 10. Sit ,ideft, non recufo, quin fit, vel, me- reor , vt fit, fic in£ ' 11. Hoc , {cilicet , adulterium, vel quod me dixi non feciffe. 15. Vnus , pto, idem ipfe: 16. Expettare, {c.diu,quod a me petebat. 18. Egre/fa eff , qed. iam indea natiuitate pro- penfus fui ad mifericordiam. eae 19. Pratereuntem , Hebr. & 70. pereuntem, fc. prz figore. 20, Latera , quafi dicat , ipfe ob latera a meve- {te contecta. Calefattus eff , pto , non calefaétus: repetenda enim negatio precedens. 21, Super, id eft , contra, quafi dicat , opprefli. Porta, ideft , iudicio, in portisenim virbium iu - dicia fiebant. 23. Lius , pro, iudiciorum eius. 27. Latatum, Hebr. & Chald. feductum, fe. pu- tans efle Deum. Itaque quidam putant legendum, jactatum,i. fedudtum. Ofcalacus , {c.in fignum ado- tationis. fit etiam id hodie vulgo in fignum reue- rentie inter homines. Vide Hieron. 1. con. Ruff. & {up. 3.Reg. 19. 30. Guttur, id eft, interiora ,{c.cor. Ex peterem, {cil. ei , malam. : Maledicens,i. malum imprecans. 31, iri , (cil> fatigati operibus mifericordiz, quibus eos aflidue exercebam. | Saturemur, quai dicat,videamus eum mortuum, ne nos tantopere fatiget excipiendis hofpitibus & iuuandis pauperibus , vel Hyperbole eft , qua fi- gnificatur odium maximum , & rabies , vide. Pfal- mum 26 Apocal. 17. 33. Quaft homo, i. vt folent homines. 34. Expaui ,{c.vt arecto difcederem. Defpettio fcil. cum mie defpicerent. Terruit , {cilicet, vt vicifcere. Taeus ,{cil. ferens ‘ patienter. Egreffus , {cilicet , vt vifcifcerer , vel quererer. 35. Auditorem ,{cilicet, Deum caufe mez, q. d. nolo alium iudicem quam Deum, qui me nouit. Librum ,q.d. procetfum , vt vulgo dicitur. 37. Gradus , pro, greflus. Offeram , {c. cuicun= que legere volenti. | 38. Clamat ,{c. quali a me inique poffefla , aut quafi non foluerim operas mercenariis. Deflent,id — eft , deme queruntur. : 39. Pecunia , {c. {oluta agricolis. 40. Finita, &c.quafi dicat. Atque hic fecit lo. quendi finem. ) In Lob j probando te immerito pati. 125 CAPVT XxXxIL I. Ibi,id eft, fibiipfi, quafi dicat, quod Iob ni- J nis obfirmaté {yam iuftiam tueretur,70. Ipfis, quafi.dicat , quod tandem eius iuftitiam agno= uiflent. . 2. Buxites, i. ex progenie Buz filij Nachor.Ram; Chald, Abraham, Coram Deo , cae & Chald. plufquam Deum , 70. Coram Domino. 3- Porro yi. preterea. Rationabilem, id additum ab interprete , explicandi caufa. Refpondere ; {cili- eet 5 vet par erat; | 8: Spiritus , {cilicet, Dei’, Chald. Spiritus pro- phetiz. Hominibns, {c. quibus non putes, 9. Non (unt, {cilicet , femper. Nec fenes , Hes breuss & fenes , fed intelligitur repetenda negatio precedens. 13. Saptentiam ; {cil, qua condinceremus eum de co, quod feguitur, 15. Abftulerunt , &c. q.d.tacuerunt. 18, Vrert , id eft , mentis. 19. Lagunculas,1.lagenulas. Hebr. ytres. CARMI X EXE > S Ententiam; Hebreus,Chaldeus, & Complut. {cientiam. 4. Spivaculum ,id eft , anima. fic dium a Moy- fe , inipirauic in faciem eius {piraculum vita Genel, 2: 7. Miraculum ;i. mira, que dicam. Mebr.Chal, & 70. timor imei. 10. Querelas , i. occafiones querendi de me. 11. Neruo , Hebr.compede;leu cippo.7o. ligno. Cujtodsnit,i. obferuauit. 12: /aftificatus, q.d.non iuftificatti caufam tuam 14. Non repetit , quafi dicat, quid eft opus, ve repetat quod femel aperté dixit, {cilicet te affligi ob peccata tua? 18, Gladium ,{c,ire Dei.’ 1g. Per dolorem, quafi dicat,per hunc tibi aper- re eft locutus. 22.e4nima yi. vita: Mortiferss, {c. mor bis. 23. Annuntiet ,{c, ante Deum. 24. Dicet ,{c. Deus Angelo. 26. Iubilatio ,q. d- oftendat ei Deus vultum lx- tum, non iratam. Jaftitiam (uam, Chal. fecundum iuttitiam fuam, id eft , quod meretur. 27. Refpiciet, {c. Deus. Dicet, {c. qui affligitur. 28. Liberauit , {c. fic fentiendo , vel, q. d. Deus liberauit animam fuam ; i. eius. 29. Tribus vicibus , i, aliquoties , Chald. duabus & tribus vicibus.” Bs Per fingulos , id eft scum fingulis hominibus; Hebreus, & 70. cum homine, Chaldeus, cum filio hominis. ie 32. Te apparere infium , quali dicat , vt teiufti- fices , fi potes. CAPVT XXXIV. £. Wy Rovuntians , &c. Hebraus 5 Chaldzus, & 70: ghee Elihu dixit. 4. Indicinm eligamus , q. 4. dilceptemus. 5. Subuertit ,q.d.meimmeritam panit, 6. Mendacinm eff , pro, erratum eft. Sagittas id eft , afilictio. | .e >. Bibit (ubfannationem , &c. quafi dicat , ridet alios nimis profufe. , - 8. Graditur , &c. quali dicat ; conuerfatur , feu judicat more iniquorum, & implorum. | L 3 g.Cucurrers? ~ — | Notationes | o. Cucurrertt eum eo, executus fuetit feltinanter © a5 mandata,coram eo, Lo. 4o/it pro, longé abeft, i2. Frajtrasi. fine cau(a. Subuerter , {c. inique ry se CATS, ee Conptituit,{c.gubernatorem,{eu indicem. 1 4.. Direxerit ad eum ,{cil,homo ad Deum , vel “cus ad hominem ve occidat. Frabet,{cchomo per orationem , vel Deus per TOOrkeMm, 1 7-Ludicinm,i.quod iuftum ett: (8. Qui dicir,&c.(ub.nura fanari potelt? Apofta- /, cleb.impius es. Daces,i. ptincipes, feu guber- tre toLes. ¥ 1 9. Gui,{c. Deus,q,d. quanto minus Deo dicen- ca hunt talia? Cognouit,i.approbauit. 20, Morientur,(c.tales. Pertranfibunt fc. queren- ios Lyrannum, vet occidant. “fanu,le.valida q-d.facile. >2. Vinbra mortis,i.ob{curitas, repetitio prace- fai was is. : 3.€ 70m, prosveto. Vitra , {c.poftquam eft con- Ceounatus. : 2 4.Pr0¢is,{c.in ipforum loco. 7 26.11 loco videntium, i.coram multis. Chald. in | 1 s.o, in quo videbuntiufti, & iuificabunt iudi- aT - 7 Noluerunt,{c.contemnentes,aut obedire no- ~ ha CoDe 3. Panperum,{c.ab ipfis opprefforum, 20, Contempletur Cum , i. dignetur videre fee eae contemptum,vel eum,i. Deum fe occultantem » poflic cognolcere,feu reperire >Super gentess(c. veuentmalaa Deo puniente. se} ypocritam,i.iniquum, st. dd Deum, pro, de Deo. Prohibebo, fe.quin ¢ it loquaris, 33.£am,(c.iniquitaten. +e plicuit,{c.eius iudicium q-d.num. ideo iniu- * Deus,quia tibi non placet?vel num tuideo de o tale debes fentire,quia te puniuit. . Difciplinam , i. bonam inftitutionem , vel ‘-nciamfeu prudentiam. . Pater my Chaldeus Pater mi, quies in ra de ane ad finemsi.perfeae, Definas, i.auferas af- tonemfeu punitionem, : Hi Couftringatur,i.difcutiatur,feu affligetur, GARPV EP Xx X V. i.” Olur,8c.Aeb.Chal.& 79.& refpondens Blihy este ter. » Jxiti,lc.Deo Vel quid t1bi,8zc.q.d.quem fru- capis ex meis poenis ? peccatum Pro poena {1 & peccare pro puniri. Not. ex his, atque ‘ocisfupra & ink apparere plura dixifle Iob, * a {int {uo loco {cripta, ne itior {c.ether,iscelum, ot ‘amabant fc.opprefhi ad Deum. i .vit,{c,iniquus,vel Ib. ‘ vatnasi fellas excitantes ad Dei laudes,Heb, “F845 70. ordinans cuftodias nocturnas;Chald. ~' feu funda- menta. Operiet,{c.radiis lucis,quibus vapores eleuantur. 31.Indicat,i.gubernat. 32.12 manibus,i.apud fe.Rurfis adueniat,Chald, defcendat propter orantem. 33.Sit,{c.fi welir, CAPY T XXXV4IL 1. V per koc,{c.quod iam dicam. S 2.2 udite.70.Audi,Heb.& Chal.aydite./e. ¢1s,i.tonitrui,vel minarum.Ore,i.precepto,feu vo- luntate. 4.€um, pro,id,{c.lumen fulguris, Somtus{c.toni- trui./euestigabitur,i. intelligetur perfecte quomo- do faa. 3 6.Fortitudinis fue,i.vehementi, 7.Manu;i.con{pectu,q.d.aperte. Signat, i.often- dit,feu fignificat. Opera fua, 70. {aam infinitatem, Lnterioribus,i.occultis locis..Ar duro, fe. Aquilo- nari vento. 21.Lumen fuum,Chald.pluuiam fuam, {c,pluuia eft velut lumen terre ariditati:quidam referunt ad aérisferenitatem que poft pluniam fequitur , alij, ad fulgura. 13.SHA, In lobe 13.SH#ayi.d fe faa. AGfericordia, i.cui vult be- nefacere. 15.Lcem,{c.per fulgura. 16. Scientias,{c.Dei. 18.e4re fafi,Heb.{fpeculum fufum;i. extenfum; vel durum & firmum,vt folent fufilia,Chald.{pecu-. lum fufile,{c.firmi,& perf{picui. 20. Quis narrabit,&c.q.d-nunquid opus Deo eft aliquo,qui ei narret?‘Dexorabitur,i.opprimetur re- rum diuinartum magnitudine , fi de eis velit loqui. 21.Vident,{c.homines, q. d.accidit interdum $o- lem nubibus impediri,ne videatur , rurlumque his per ventum difperfis,apparere. 22. Aurum si. \erenitas auro fimilis {plendore, quidam ad aurum referunt , quod ad Seprentrio- nem aiunt prouenire abundanter .Formidolo/a, i. plena timoris,& reuerentiz,{c.dum talia eius ope- ra contemplamur. 2.4.Contemplari,i{crutari;Heb.Chal.& apud 70. multo aliter habet locus hic. CAPVT XXXVIIL = vi E (pondeni.a\locutus. Turbine,alij, caligine. R 2.Hffe,{c.Eliba , q. d.quis de meis iudiciis dudeat fententiam ferre,cum fit imperitus ? 3. Accinge,&c q.d.para te,{c.6 lob.’ Hir,{c.fortis, 5- Lineam,i.funem,Chal.perpendiculum. 6. Demifit,{c.in fandamentum. 7. atutina,i.que mane oriri folent.Fily Dei, Chald. turma Angelorum , 70. quando facta funt aftra , landauerunt me voce magna omnes Angeli mei. ; 8.0 ftits,i.velut oftiis. Erumpebat,70.flu@uabat. Quali de vulua,g.d.in ortufuo,i.dum crearetut. 9 .Veftimentum,pro,velut veftimentum,gq.d.cum tegerem nubibus. tat A 10.Vectem,pro,velut vectem,70.clauftra-, Chal. lictora,quafi peflulos. 12.Dsluculo,{c.vt oriretur. 13.Concutiens{c.vtfoleo terremotu. Excuffifti. {c.vt foleo interimendo. 1A, Reftituerur, {c.terre poft terremotum. Lu- tum fignaculum, pro; luti figillum,{cil.corruprum folet reftitui, Stabit,{c,fuo loco immota. 16. Noui/fimu,i.cxtremis, 17. Porta mortis,{c.ingreflus inferni,O tia tene- brofa vidifti, Chal. introitus vmbrz mortis gehen- nz con{picies ? 7o. lanitores inferni te videntes {tupuerunt. Siete) 19. Habitet,q.d:quam late pateat. 20. Terminos {wos,i.locum fuum. ‘Domus, i. loci, feu habitaculi,repetitio precedentis. Z 23. Hoftis,{c.perdendi,Chal.tribulationis in ge- henna,Heb.anguftiz. 24.Lux,{cfulguris. eAiftus {c.cius flamma,Heb.& Chal. Orientalis ventus 70.Aufter. 25.Quis,{c.nifiego. 29.Gelu,Heb.pruinam. 3.04 by /fi,i.aque. 31. Pleiadas ,{c. Vergilias, que vere oriuntur. Gyrum Aréiuri,i tellas, que circa polam Ardcti- cum. 2 34. In nebula, pro, ad nebulam,i. nubem,{cilve pluat precipiens. Operiet te,7o.obediet tibi, 36.Gallo,per gallum intellige etiam reliqua ani- mantia. /ntelligentiam,ifenfum. 37.Concenium,i.ordinatifimum curfam. Dormi- vé,i.ceflare. 38. Compingebaatur, {ub. vbi exas ? vel poflifne 127 explicare quomodo id fadum? Ju as 39.Leena,datiuus eft, dnimam , id ck , appeti- tum. , 41.Vagantes,{c.a parentibus nido ciedti, Quisic.nifi ego. CAPVT XXXIX. ; 1, ¥ Bicum,}.capraram fylueftrium. | 3. Incuruanturc.prx dolore pattus. Fetumn, fe.edendum. | 6.Tabernacula ,i.cubilia. Salfuginis, iarida,feu fterili. 7-Exattoris;i.volentis capere. 9.Rhinoceros,70.Monocetos. jovoxep@ sievnicor- nis. 10.Poft te,ite fequendo. 13. Herody,Chal.& 70.Ciconiz. 14. 'Derelinquit,i.ex obliuione. 16. Duratur,i.dure trackat,(c,defertis ouis. Ideo Thr.4.crudelis vocatur.Frujtra,{c.quia deferit oua. Cogenre,{c.relicta cutare ( non enim cogitat peri- cula,ideo non timet ouis )vel deferere : nec enim id facit timore vllo,fed ftupidicate. 17. Intelligentiam, {cil feruandi oua,que tamen Deus per{uams prouidentiam feruat. 20.' Quafi locuftas,q.d. num ei potes dare vires falrandi? Terror,q.d.hinnitu homines, velut gloria— bundus,terret. 24, Sorbet, i.velut forbiturus excitat , fc. halitu: Reputat,i.curat,q.d.contemnit. 7: ube {c.hoftium; vela bello reuocantis, 25.Vah,Heb Heah.7o.euge. 26.Plumefcit Heb.alas mouet. Expandens,{c.ad volatum. 32.Conguie/cit,{c.quafi caufam vicerit. Re/pon- dere, {c. ad obieéta ; q.d. non potuit fe defendere contra Deum. 34. Leniter locutus fum , Hebr. contemptibilis {um.Chal.vilis faétus fum,70.nihil fum. 33,Vnum & alterum;i.pauca quedam, CAB YOR. XL 2 Ritum factes,i.dices iniquum. od 4.Etft »pro,nunquid.B rachinmiViLes: 6. Di/perge,pro,perde,feu conteré, 8. Foueam,i fepulerum,q.d.interfice. 9. Quod faluare,8c.q.d.te elle valde potentem. 10. Behemoth, i: elephas svel. Rhinoceros, quam Indi vocant Bada. Figurate vero demon intelligi- tur. T ecum,i.vtte,vel apud te: 11. Lambis , @ umbilico , q.d.in illo fortes funt etiam ez corporis partes, que in cxteris animant ~ bus debiles,Hier.ep.22.ait,honefte hic viri,& mu- lieris genitalia mutatis nominibus fignificatasom— nemque diaboli virtutem contra viros in lumbis , effe,contra foeminas vero in ymbilico. 12.Caudam, forte & hic honefte fignificatur ge- nitale membrum.Quafi cedrum;i.fortiter. Perples xi, q.d.miro artificio formati , myftice a intelliguntur , quibus diabolus homines libidine implicat,ve difficillimé extricentur. ean i 4.Principinm,q.d.precipuum anima diel, st faétorum quod attinet ad fortitudinem,¢ pro tiam.Mira quidem narrantur de Pale ae | ligentia, vt tantum non. rationalis effe A eaturs my ftice diabolus inter primas creaturas ; c-Ange- los 4 Deo factus. Applicabut gladium cis 5 i. fuum, q.d. Deus potelt facile interimere ; alioqui nemo red : ximé de diabolo verum gudeat aggredi : quod maxime | _ Ae 4 Ells % 128 ‘eft, zo.vt eluderetur ab Angelis eius, quod plane indiabolum quadrat. 15-Lbi,i.prope eum , f{c.nihilrimentes ob aflue- tudinem. | 16. Sub umbra,&c.Quidam duos hos verfus in- terrogatiué legunt. q.d. vel grandes arbores'ipfam tegete nequeant : tantum abeft , vt fub calamis, i. arundinibus , aut (alicibus latere poflir, aut luto,vt cetera animalia. Locis bumentibus,Heb.& Chal.ceeno. 17. Vinbra, i.arbores ymbrifere. Viabram eins, pro,cum,q.d.non (ufficient , ve fit hyperbole,vt in feq. verlu, quamquam non video , Cur non poffic vterque vertus legi affirmatiue, fe.cubare folet lo- cis humidis prope atundines ; & falices,diabolus quidem in deliriis per hac fignificatis. 19. In oculis eins,8cc.q.d.videtur fibi pofle fifte- , re bibendo flunij curfum,ve qui hamo pilces deti- nent : adeoque interdum nares mergit, vt fudibus -fluuij ledantur,ias,profuas. 20. Leutathan,i.balenam. Circulum,i.hamum, feu yncum. Armilla,Heb. {pina,Chal.tribulo. 22.Preces,{c.ne illum ledas. 24. Ancillis,i.ad ludum & recreationem ancil- Jarum.7o.tanquam paflerem puero, Heb.& Chald. puellis. 25. Amici, ifocij in pifcatione , feu mercatura, q.d.non poterunt capere,vt iplum concidant,& di- uidant. 26.Gurguftinm,i.fifcellam. 27.Pones,&c.q.d.fi aggcediaris , vtcapias, ita te ledet , ve perpetuo recorderis tam temezarij pralij nec vitra fimile quid aggtediaris, Logi, additum id ab Interprete. 28. Eins , {cilicet,qui illum velit capere. Pracipitabirur,i.perdetur, vel fe in fugam fetti- nus proripiet. Ca Pp TT RLI 1.90 Ym, {c. hominem, q.d. non crudeliter agam cum aliquo,vel Behemoth,aut Leuiathan, q d.non eft mihi opus ad illum fuperandum magno conatu vei , ve folent {ui Chald. non eft crudelis, qui {ufcitet eum, i.nemo tam ferox, qui eum au- deat prouocare. 3.Parcam,{c.fi velim perdere.V erbis potentibus, i.ob verba minacia,vel eloquentia. 4. Quis,cedit ad id,quod coepit cap. precedenti de Behemoth,feu Leuiathan. Renelabit, 8c. q.d.quis ei audeat pellem detra= here. Tntrabit,q.d.quisei frenum initciet? 9. Palpebra , dilaculi,i.{plendentes. 70. {pecies Luciferi. 10.Lampades,q.d. videtur flammas euomere. 13.E geftas,{c.pernicies eorum, in quos incurre- Notationes rit.Chal.dolor,70. perditio. Bos 14. Mitcer,pro,fi mittantur.Ferentur,(c.membra eias.q.d.non mouebitur loco. 16.Sublatus,{c.in alcam fe erigens. ) Angeli, Chald.fortes,quafi dicat,fortiffimi qui- que, 70.fere. Purgabuntur, (cfoluta aluo pre ti- more. 17. Subjiftere,q.d.frangetur. Hafta{c.quicquam ei nocebit. 18. Reputabit , i.eltimabit, quali dicat , con- temnet. | 21. Rady fclis,q.d.faciet ob{curitatemreuolutis fluctibus. Sterner, &¢.q.d.nihili faciet hominum diuitias, & potentiain,ica eftterribilis. 22. Feruere faciet ,{c.motu fuo, vel dum aquam euomit. 23. Poff ewm,i.vb: tranfierit. Lucebit,id elk, al- befcet. — : eA ftimabit{c.qui viderit. Abyffum ,i.mate. Se- ne{centem,i,cane{centem,{c.alba apparebit aqua. 24, Super terra, {c.in mari dominatur nulli-bel- luz parens. : Vt nullum timeret ,70. yt illd@acur ab Angelis meis , {c, demon, de quo etiam fuperiora intelli- genda, 25. Videt , idelpicit.Vniuerfos filios (uperbia,i. belluas marinas, quamuis ingentes. Chald. omnes filios montium , 70 omnia que in aquis. Videtur quidem de diabolo intelligendum fuperboram Rege. 7 & EP Y TOXLIL aa bee qui,pro,qui. Celat.70. celat Ate,q.d-qui fe putat poile abfcondere tibi {ua confilia. 4b/que | fcientia,i.imperite,feu ftulte. je Andim , &c. q. d.te antea tantum auditione noueram,nunc verote docente.Oculus,i.mens.Vi- det,i.perfectius cognofcit. 6.04 go peenitentiam,&c. 70.reputaui me ipfum terram & cinerem. 8.Offerte,7o.faciet,i.offeret,{c. lob. Fackem eins fufcipiam,\.exaudiam eum. Recta ficut feruns meus, 70.verum contra feruum oeum. 9.Sulcepit Dominus faciem Iob.70.foluit eis pec~ catum proptet Iob. 10.Conuerfus,{c.vt illis parceret,& Iob liberaree calamitate,7o.dimifit illis peccatum,Chal.conuer- tit captivitacem Tob, 11. eM ouerunt [uper eum caput,7o.mirati funt. Ouem,70.agnam. Inaurem,{c.quatuor drachma- rum,vealunt 70. 14.Diem,{c.ob pulchritudinem, Heb. Temimah, idiurnam.Cajfiam , q.d.pretio{am ve cafliam. Cor- auftiby ,q.d.elegantem. Stibioenim afferuatoin cornu fe foeming folebant ornare, feu fucare ocu= los,7o.cornu Amalthee,q.d.copiof{am,feu diuitem. PSALML In Pfalmos. 129 MAndhdhdhtthachshehalishahtaaha ahah shah cht chasis PSA EMT Auttor David omnium , etfi quidam auctores faciunt aliquorum eos, quorum nominibus infe ribuntur. Dicuntur ab Efdra collects,€5 boc ordine difpofiti. Grac. vaaripiy, Pfalterinm ,id eft inflrumentum muficum , fed bic videtur fignificare con= geriem, few librum Pfalmorum, Heb. Sepher Theilim ,i.Liber laudum. Not. hicnos loco Heb. le= ' ionis citare Hier.t.eius verfionem. Interdum tamen Hebraicacitamus. “PSA L MVS EL Deferiptio Pi & Impy. a ANY Bok aS | ~ preterita hac per prefentia verti, : ee) {c.abit,ftat,fedet. Mn - Con/filio,g.d. qui non eft fecutus OVO confilia. /iz, i.inftituto,feu mori- bus..Stetst,i.moratus eft. Cathedra,i.confetlu Chal.focietate. Peftilentia i.contagiole dodtrine.Chal.& Hier.deriforum. Se- ait , fic Pfalm.25.Non fedi cum confilio vanitatis, &c. Not.fignificari hic gradus,quibus ad fummam impietatem peruenicur,{c.eundo , ftando,{edendo, &c. alioqui dicendum erat: Nec fedit, nec ttetic, nec abiit. 2.Voluntas,iaftetus,delectatio. Die ac notte, i. {emper. : t , 3.Lignum,i.atbor. Eius,{c.ligni. Nox defluet,eft id oliua & palme. 4.Non fic {c.erant. 5. 1deo,{c.quia diffimiles vita,& meritis. Re/ar- gent, i. confiftent,q. d. non {e poterunt defendere. Heb.ftabunt. . Iudicio,{c.extremo,vel iunge-cum iuftorum. Neque peccatores, Hebr.& peccatores,fed repe- tenda negatio prxcedens. Concilio, i. coetu.Chald. {ocietate. * 6, Nouit,i.approbat. Viam ,i.ftudia , vite infti- tutum. | be Peribit ,i. damnabitur 4 Deo, feu adnihilum “epedigetura —: II. De confilio Iudeorum, cy Gentium contra Chriftum. 1.7 Remuerunt,i.curnultuace funt. Gentes,i.natio- Bice extere,f{c.Romani. Populi,fe.ludei. 2, Aftiterunt,{c.confilij captandi caufa. Reges,{c. Herodes,& Pilatus. Principes,{c.Annas,&Caiphas. In vaoum,ifimul. 3. Dirumpamus, Hier.epift. 127.putat id dici ex perfona Domini. Alij ex perfona impiorum acci- piunt. 7 Vincula,ileges,quibus fubditi velut ligantur. Eorum, i. Domini, & Chritti eius. Jugum, qd. pareamus.Hier.laqueos.Chal.funes. - 4. Lrridebit,i.xidendo exponct. Subfannabit, re- petitio precedentis. : : 5. Tune fc.cum itridebit. In ira,i.iratus. I” furo- 7e,repetitio. 6. Ego,vox Dawid, & Chrifti, Sion,i. Ecclefiam cuius figura Sion. ae aU outew, {c.excellentig , 8 fismitate. Praceptum,pto,precepta,{c.Euangelica, 7. Genui re, {c.ex virgine , vel ab eterno,vel in refurrectione. Vide Aét.13.8¢ Col.r. 8. PoSstulag.d.fi poftules. Terminos , pro,v{que ad terminos. 9.Ferrea;i.inflexibili ad iniuttitiam. Confringess q-d.poteris conterere,{c.non obedientes. 10. Jntelligire,i.lapite,feu refipilcite. 11.Exultate ei,Chal.orate. 12. -Apprehendite ,{c.fammo ftudio, & firmitet. idenim fignificat verbum Gracum d|paZad¢. Dif- ciplinam,alij vertunt,o{culamini filium. Hier.ado- rate pure. : ; Nequando,Hier.ne forte, Pereatis de via, Chal: aimittatis viam. | i Inftayi.cecta,quanquam non eft Heb. nec Chal. 1 3.1n breni , i.cito. Hier. pot paulum. Zo, {cil. Chrifto, : 1H. De Chriffi Pafiione & Refurrectione. 3. Py Salmus,i.canticum. A facie,i.metu; feu pro- P pter. 2. QuidsHier.quare,Chal.quam. 3, Anima mea,pro,de anima mea,i.de me.fic Ge- nef.20.Heb.dices mihi(pro de me)quod frater tuus fim. Non eft falus , &c.q.d. non liberabitur a Deo: Eins. Hic Heb.additur Selah,i.eleuatio,{c.hic can- tores vocem intendebant ad exprimendam rei in~ dignitatem,feu calamitatem,q.d.0 grauem calami- tatem | 7o.detaaye.i.pfallendi interuallum.Hier. vertit,femper, q.d:rem_efle perpetuo cogitandam, aut duraturam,aut que femper fiat.Varie enim pro - loco & re intelligendum.!dque vel affirmando, vel optando,ponitur hc vox folum in Pfalmis , & in Capntico Habac. 4. Tn autem, q.d.cum tamen tu fis, Sufceptor,i. rotector. Gloria, {c. decuius protectione glorier: Exaltans,q.d.moeftum letificans , feu humilia- tum exaltans. re & Clamaui,Hier.clamaba, fc.opem implorans,; Chal.orabo. - Exandinit , Hier-exaudiet. Monte, {c.Sion,vel, cxlo. Sno, & hic additur Heb-Selah, q.d.o rem Deo acceptam,ipfum cum fiduciainuocates 6. Dormini{c.in cruce.preterita pro futuris, Heb. accubui. 7 a ha Seporatus fum Heb.dormiu. EXUTTEXs fc.tert ia ie Hier.euigilaui. are mitsponlulcipiet Hier. fuftentabit. Exarges q.d.Age yero. ; ‘ 8. Percnfi Pisispercute re foles. 9.Dominiypro,a Domino. Bevediftio,i.fauor. : : Tuas 130 Tua, %& hicadditur Selah, quafi dicat, 6 Dei benitatem ! LV. De Dauid , & Chrifti perfecn- - pionibus. 1. N finem,{c.Chriftum,vel q.d.perpetuo , {c.ca- nendus.A quil.é Terd.vixowore , i. victori,feu, vi@oriz effectori. atque itidem in omnibus Pfal- mis, vbi 70.ci¢ ro TCA@ » 1.1 finem,Heb.victori,fc. prefecte cantorum commiffus decantandus. lz car- minibus,7o.in hymnis.Hiero.in Canticis, Hebr.in Neginoth , i. in inftrumento quodam mulico, (cil. cantandus.Atque id Not.ad omnes eiufmodi titu- los,qui fepe occurrunt. 2. Juftitia mea , {c. auctor,teftis,& remunerator. Dilatafts mibi{c.cor,7 o.dilatafti me, i.in latitudi- nem eduxifti, ¢ locoangutto. Miferere,{c.ctiam nunc,vel eft oratio,qua fe di- xit inuocaffe. 3.Fily hominum,i-homines./ ‘(quequo,{c.eritis. Graui,i.craflo,vel obftinato. eM endacium, i. ea que mentiuntur felicitatem, vel conatus,qui {pem fallene. 4.Et [citote,pro,{citore vero. Mirificaust, i.fecit clarum, & mirabilem. Sanétum , i. fibi dedicatum, {c.me. 5. Irafcimini,Chal.contremifcite. Et xalite pec- care,q.d.fi contingat irafci.at fiat fine peccato , vel irafcimini vobis ob peccata pracerita , & definite peccare,vel,ne amplius in me peccetis, Que dicitis &cc.q.d.corum, que male cogitattis, poeniteat vos , cum foli eftis in cubiculis. Chald. orate in corde veftro, & {uper cubile veftrum. Compungimini. Chald. mementote diei mortis. Hiero.tacete,& hic Heb.additur Selah. | 6.Sacrificare,8cc.Chal. domate concupifcentias veltras, Screputabitur vobis ficut factificium iu- ftitiz. - {uflitia,g.d.offerte facrificia operum bonorum; vel cum iuftitia, & fanctitate. Sperare. Hier.con- fidite. , Bona, q.4. vtinam aliquis nobis preftet diuitias, vel,quomodo cognofcemus vera bona? 7.Signatum,&c.q.d.cum tamen vere diuitie fint lumen tuum, feu gratia, vel,tuum nobis lumen - oftendit,qua fint vera bona. Hiero.!eua {uper nos jumenvultus tui, q.d. lucido feu hilari vulea nos a{pice,{c.folet quis amorem hilari vultu oftendere, toruo, iram. Dedifti , pro, foles dare, {c. eo lu- mine. ; 8..A fruétu,pro,fructu. Multiplicati, i.locuple- tati,{c.terreni homines. 9.12 pacé,q.dego veroin pace. In idipfum, i.fi- mul,feu pariter. | 10. Singulariter,i.fingulari ratione. Hier. {pecia- liter.Spe,Chal.{ecuritate. Conftitnifti. Hiero. habitare fecifti , Chal. fede- re facies. V. Deiinuocatio in tribulatione. 1. Wy Ro ea.f{c.Ecclefia. Hereditatem,{c.vitx xter- Pretieb& Chal.multo aliter. fed non omnia putauimus perfequenda. 2. Clamorem,Chald. defiderium. Hieron. rugi- tum. 3. Intende,pro,attende. 4. Ad te orabo. Hier. te deprecor. AZane,i.tem- peftiue.Poteft autem coniungi cum,osabo,vel cam exaudies, 5-Ajtabo,i.aftare foleo. Notationes Videbo,i.contemplabot. : Queniam,pro,quod. Non Deus,&c.q.d.non tibi placere peccatum. 6.c% aliguns, Chal.malus. Permanebunt,Hicr.ftabunt,i.confiftent feulocum habebunt. | 7.cM endacium,{c.petniciofum , vel q-d.iniqua meditantes, folet enim {criptura iniquitatem vo- care mendacium , & meditationum locutionem. Sanguinem,ifanguinarium. 8. In multitudine ,quafidicat , fretus multitu- dine. Domum tnam,i.atrium templi, 4d, i.prope,feu ver(us. Timore tuo,q.d.religiose,& reuerenter. 9.In inftitia.ifecundum normam iuftitie. Iaimi- cos, {cil. qui mihi infidiantur , ne poflint nocere. Dirige,q.d.duc me recta, vel fac, ve tibi placeat mea viuendi ratio. Tuo,Heb. & Chald.meo, i.coram me, eW7 eam, Heb.& Chald.tuam , i. qua itur ad te. Hier.3.cont. Pela.q.d. fac, vt quod tibi rectum eft, etiam mihi rectum videatur. i 10. orum,{canimicorum meorum, Veritas, {c. rectitudo iuftitie, Chald.& Hier.cectum. Vanum,i. vacuuim virtute. 11. Sepulcrum,q.d. foctens vitiis , vel ad mortem anime pelliciens malis perfuafionibus. Indica,i.damna,feu puni, yt merentur,Augutt. prophetia eft,non maledictio. ; Cogitationibus,i.confiliis , q.d. fac irrita fint eo- rum confilia. Secundum , i. propter, vel prout me- retur. Expelle,Chal.fac impingere. Irritanernnt,,Hiex.prouocauerun t,{c.ad iram. 12.£t,pro,contra vero. Exultabunt,Chald. & Hier.Jaudabynt. Glorie- buntur,Chald.& Hier. letabuntur. Nomen tuum,i.te. 1 3.Benedices.i.benefacies. Vr feuto, &c. quafi dicat tua beneuolentia velut fcuto,. 2: | | Corona fti nos,Chal.& Hier.coronabis eum , i.iue ~ ftum cinges,& munies. VI. Oratio Penitentis. 1. NV finem,vide Pfal.4. Pro oftawa,fc.mundi zxta- te,Heb.{yper ofauam, i., oauum fonum in ‘mufica , vel inftrumentum muficum odo chorda- rum.vide 1.Par.1. 2. Furore ,i.ira. Arguas,is caltiges,ira. repetitio. Auguft, eadem res periram , & furorem fignifi- catur. Corripias,i.punias, 3.eM iferere, pro, {ed miferere. Offa i.vires. | 4.Sed tu,Heb.Chal.& 70.& tu. P’{quequo,{c.ceflas opem ferre. “Aug. differt me- dicus,vt morbi difficulratem cognofcat egrotus,& fanicatem poftea cautius cuftodiat. quod enim fa~ cilé {anatur,non multam cauetur, Chal. Viquequo refrigerium mihi? 5-Conuertere,{c.ad folitam clementiam. 6.1n morte,&c.Simile illud , non mortui lauda- bunt te Domine,&c. Inferno,i loco damnatorum,q.d. reftitue me fa- nitati,vt te laudem,vel,{ana animam, ve tein czlo laudem. Nam id in inferno damnati non poflunt. vide Ifa.38. Coxfitebitur tibi,i-laudabit te. 7. gemitusi.gemens,Chal.fufpirio. . 8.Turbatus \ Im PLilante 8.Turbatus eft,Chal.8 Hier.caligauit. Ai furore,Chal.pre indignatione,Hier.pra amas ritudine. Anueteraui ,i.confenui , Hier. confumptus fum. Os Difcedite , q.d.nolo pofthac veftrum .confor- tium, 10. Sufcepit ,i. admifit repetitio precedentis, quod in fcriptura frequens, & in plalmis frequen- tiffimum. ) 11. &rubefcana{e.de peccatis .Conuertantur , {c. in fugam,vel a peccatis per poenitentiam. VII. Oratio intribulatione. I. Erbis,ifactis,feu negotio. Chufi,Heb.Chus, i,Athiopis.Saulem intelligic ob atros mo- res , Chal.Saulis filij Cus. | Fily Iemini, Chald.qui erat de tribu Beniamin. Vide 1.Reg.9. 3. Kapiat,pto,rapiant,{c.perfequentes me.Redi- mat,i,eripiat. 4.Iffud,\c.quod mihi imponunt. 44 azib. i, ope- ribus,fc.ve iactant. §- Retribuentibus, pro, dantibus ,id eft , fa- cientibus. ‘ Decidam,i{uccumbam.e4 b inimicis, {c.vidtuse Inanis,{edvultratus {pe mea. 6.Animam meam,i.me. Vitam meam, pto viuum me,g-d.vitam mihi eripiat. Gloriam, i.exiftimatio- new,(en honorem. In puluerem deducat, q.d. pror{us extinguat. repetitio. : 7.Inira,i.ixvatus, Exaltare{c.vt victor. Fintbus, i.locis. In pracepto,i.iuxta preceptum,{c.de punien- do iniquos, A@andafti,{c.iudicibus. 8. Circundabit te, gq, d. citca remplum laudabit iuftitiam tuam. Proprer hanc,pro, propter hoc,i.ad oftendendam iuftitiam. In aleum regredere, 4.4, conicende Tribunal,vel oftende Maieftatem tuam Aug.in celum afcende. 9. Dominus indicat , &c.q.d fac appareat,te efle omnium iud'cem.Super me,i.que eft in me. 10. Confumerur,i.definet,feu ceflabirt, Chald.de- ftruatur. Diriges instum , Hier.confirmetur iuftus, Chal.confirmentur iui, Corda, & remes,i.cogita- tiones ,& dele@ationes, fecundum Augutt. force fignificantur intima queque. dustum , 70. iufte , Chald. & Hier. iuftus, {cil Deus. 12.Nunquid irafcitur, &c.q.d.non femper iraf- citur, fed datlocum peenitentiz. quamquam Heb. Chal.& Hher.affirmatiué accipiunt , {c.quod Deus irafcatur,{c-contra impios. 1 3.Vibrabit,Hier.acuet,Chal.acuit. 14.Valamortis,i.cela mortifera. 4rdentibus , {c.flammis plenas , vel,q.d.contra ardenter perlequentes iuftos. Hier. ad comburen- dum,C hal.in perfecutorés iuftorum, Effecit,i.aptauit,(eu parauit. 15. Parturit , 70. parturiit , {c, iniquoscupiens nocetre. Dolorem,i.aflictionem, q.d.nihil aliud cogitat, yam nocere, vel dolor dicituripfum peccatum, quod id dolor fequatur. Iniquitatem, Chal.& Hier. mendacium. 1 6. [ncidit,70.incidet. 17. Conuertetur, i. xecidet. Dolor, {c. quem aliis parabat. ' " £8.Confitebor Domino,i. Nominum laudabo. Secundum inftitiam,i.pro inftitia. P(allam nomini ,pro ,canam,feu_celebrabo no- men,Hier.cantabo nomini,Chald.laudabo nomen. Not. In {criptura nomen Dei ; pro ipfo Deo ac- Cipi. | VIII. De Deioperibus, & beneficiis: 1. Wy Ro torcularibus, Hebr{uper Ghittith, Chald. ad canendum fuper citharam: , 3..Nomen runm,i.famanominis tui , vel q.d.val- de mirabilis apparet potentia cua iis qui terre mos lem confiderant. ) Elenata eft,q.d.{uperat omnia. 3.Laudem,{c.tui nominis , q.d.etiam infantium mentes ad tui laudem excitafti. Not. Chriftum ci- tafle hunc locum Matth. a1. iuxta 70. editionem; cum Heb.legatur,fundafti robur. Tnimicos, {c. confundendos. impletum id preci- pue,cum Chrifto ingreffo lerafaiem etiam pueri acclamarunt,Ofanna. Deftrua, i.ceflare facias. V ltorem,i.v\cilci volentem,& ledere,{c.ludzos Chriftum perfequentes. 4. Quoniam videbo;q.d.cum confidero, Digito- vum,pro,manuum. Fundafti,i.collocafti, {eu firmafti,f{c.in czlo. 5. Quid eft, &c.{c-ho¢ dixi apud me exclamans. Quod memor , &c. q. ds quod eius rationem ha- beas,tantique facias? Filius hominis,i.hhomo.repetitio. Vifitas,' inuilis,feu faues. 6. Paulo minns,70.@paxurs 5 i. modicum quid,q: d.paulo inferiorem Angelis fecifti. Corozafti;i.vel- ut corona ornafti,fen cinxifti. 7 Conftituifti,i.prefecifti. 8.Pecora campi,\.beftias agreftes,feu feras. _ 1X. Gratiarum actio; 1. Wp Ro occultis,{c.iudiciis , Chald. & Hierfupet mortem. geese Fily {c: Dei, Hebr. Labben, vbi quidam intelli- gunt, Nabal.vertfis literis. cere 2.Confitebor ribi,i.landabo te.lztoto;pro, ex to- to. Narrabo,i.celebrabo. 3. Inte;i.dete, feu propter te,{c.qued talem ha- beam adiutorem. : : P [allam,Hier.canam,Chal.laudabo. Nominituo,i.te, feu famam tuam. 4. In conuertendo, &c.q.d.cum expuleris, feu in fugam verteris. - Infirmabuntur ,& peribunt , Hier.& cotruerints & perierint , {cil.inimici mei. 4 facie tua, 1. coram te. Rics: 4. Quoniam fecisti,&c.q.d. fufcepitti caule mex patrocinium, Sediffi,(c.ad indicandum, Juftitiam,1- iufte. , 6. Increpafti,i.catigafti. N omen,i. nominis me- moriam. . * Et in feculum,&c.explicatio precedentis,q.d. in omnia fecula. ; i fe 7. Animici,i.diaboli Aug.Framed;i. gladij.I2, finems iin perpetuum.Cam fonitu;i.ftrepitu, quo folebant tumultuari Hier.cum ipfis. 8. In indicio,i.ad iudicandum. 5 10.Jz opportunitatibus,i.cum opus eft auxilio. 11.€t {perent,pro {perent itaque. Women tuum, ite. Dereliquiftispro 5 derelinquess iderelinquere foles. a 12. Pfallite , Hiero. cantate, Sion , fe. ibi erat Arca. Studia,i.opera,ieu confilia, Chal.opera,Hier.co- itationes. ipa : é I 3.Requirens,{c.vt vindicaret. €o7ums fc: paupé= . cum,Chal.iuftorum {uoram . Now 132 on eft oblitms,inon neglexit. Panperam,i.aflli- Gorum,Chal.hamilium. — 14. Humilitatem,i.affli@ionem. De inimicts, i. @tlam patior ab inimicis meis. , 15. Oui exaltas,ifoles liberare,Chal.atrolle. Por- ts mortis,ispericulis {ammis,& morti vicinis, Aug. ptauis cupiditatibus. Annuntiem,i.cxponam. Laudationes tuas,\.Vatios telaudandi modos , feu opera tua digna laudibus, Chald.mirabilia tua. Filz,i.congregationis,feu po- puli,q.d.in frequentiflimo conuentu. olim enim in portis vrbium conciones, & indicia fiebant. 16.12 falutari tuo,i.ob lalutem a te datam,Chal. in redemptione tua./vficce,Hicr.demerle.Lnterii, Chal.fouea. ~ Laqueo,Chald.& Hier.rete. 17. Cognofcetur , 70. cognoicitur, Hier, agnitus eft. : Comprehenfus eff peccator , Hier.corcuit impius, hic additur Heb.Higaion.Selah,Chald.gaudebunt iuftiin eternum , Hier. meditatio femper, qed. id femper eft meditandum, fcilicety quod proxime dickum. 18. Conuertantur,i.abeant. Infernum , i. fepul- crum, q.d.moriantur , vel potius in infernum def. cendant, O bliut{cuntur, q.d.non curant. 19.17 finem,ifemper,q.d.nanquam. Abliuio, {c. Apud Deum. Patientia, Hier. expectatio.Chald. {pes. Pauperum,iaffliGtorum,C hald.humiliam, Moz perit , Hebr. peribit, fed repetenda pracedens negatio. In finem,Hier.in perpetuum, 20. Conforterur,i.preualeat,tc.contra iuftos.Ju- dicentur,i.puniantar pro metitis. 21.Legiflatorem fuper eos, {c. Chriftum, vel q.d. da aliquem qui eos legibus duris coerceat , & do= met, Higron.terrorem e€1S,pone , Chal.incate timo- - oe rein eis. Homines,(c.mileri.Suat,hic Heb.definit.Pfal. 9 22.Vt quid,i.quare.Hic Heb.incipic Pfal.1o. i Receffifti longe,q.d.procal ftas, Chald. & Hier.a longe ftas. Defpicis,\.videris tuos negligere. J opportunita- tibus,i.cum opus habent auxilio. 2 3 Superbsr,i.infolenter agit.Jacenditur , i.cru- ciatur animo, Chald. perfecucionem patitur.Pax per,;Chal.afflictus. Comprehenduntur,Chal.& Hier.capiantur. Qui- bus,pro , que,Grecifmus,vel quibus cogitant, fcil. alios {ubuertere.- 24.Lonam,q.dindignum quod,vel iunge cum incendicur pauper. Laudatur,{c.ab adulatoribus,Chal.iactat fe. Be- nedicitur,cepetitio. 25.Exacerbanit,iad iram prouocauit, Hier.blaf- phemavit Chald.abominatur. Secundum, &c.q.d, pre nimiaarrogantia , & indignatione,Chald. pre faitu. Quearet,Chal.requiret Deum. 26. None/t Deus , &c- q.d. Deum non Cogitat, feu nontimet. Dominxabitur,i.conatur dominari, 27. Non mouebor{c.aprolpericate. Sine malo,Hier.ero fine malo, Chaldsnon moue- boramaleagendo. 28.05,i.lermo. Amaritudine,Chal. fraude, Hier. _auaritia. Sub lingua,i.in corde,vel in fermone,vt fit repe- titio. Laber 8 dolor,i.calamitas,Chal. iniquitas, & falas, Hier.dolor,& iniquitas. 2.9.Dinitibys;i.potentibus. Notationes Occultis,{c.locis.J7 pauperem,{c.vt opprimat. 20. Rapiar, {c.& {poliet. Rapere,pro,rapiat,in- qua.n,dxi artrahit eum, Chal.& Hier.cum attra- xeriteum inrete faum, icil. coniungunt cum eo quod fequitur in laqueo {uo, | 31.Jnclinabir,te,q. d.inuadetvt leo qui predam inuafurus,{e incuruat. Cadet,explicatio precedentis, Chald.cadet pau- perineiusinfidias. 32.Oblitus eff,g.d.non cutat. Ne videat,{c.faca impiorun. In finem,Chal.& Hier.in perpetuum. a3 Exalterur manus tna, Hier. leua manum tuam , fc. ad percutiendum , Chald.confirma iura- mentum manus tue. NG6 oblini{caris,i.oftende te non obliuifci. P auperum,Chald.humilium, 34.Proprer quid,q.d.quis id ferat,quod. Irritanit Hier.blaliphemat,Chal.execratur. Non nequiret ,{c. vt puniat, q. d.non curat, quid agant impij. | 35.Mides,g.d.vides tutamen omnia. Laborem, dolorem,i.mala,que inferunt, vel, {upplicia a te illis parata. 36. Brachium, i. vires. Quaretur, &c.q.d.facies aliquando ceflare prorfus talium flagitia. | 37.Gentes,i.impij. De terra,(c.expulfi. 38.Preparationem,{c.ad orandum. 39. ludicare,i.vt iudices,{c.eius caufam. Humuls. Hiero.oppreilo,Chal.pauperi. pponat, i.addat,q. d.pergat. eM agni icare,i.extollere,Hier.{uperbire. X. De {pe in Deum, 2, A Nima mea,i.mihi.Tranf{migra,i.fuge. Paffer,q.d.cito. 3.In Mee te seevislnk . 4. Qua perfecifti, {c. precepta,vel iuftos, {cil.d Deus. - Quid fecit {c.cur eum perfequantur. 5. Templo, {c. colitur, & exaudit ad fe confu- gientes. Palpebra,i.ocuti. Interrogant,Chal.& Hier.pro- bane, {-diligentiffime obferuant. Filios hominum,{c. quid faciant. 6.Interrogat,i.explorat more interrogantis. Suam’, Ghald. & Hier.eius,{c.diligentis iniqui- tatem. ; +. Lagqueos,Chal.vindide pluuiam. Ignis & fal- pour ,alludic, ad fupplicium Sodomz & Gomo- rhe. Spiritus procellarum,iwalida tempettas. Calicw, ipunitionis,qua velut Deus potat. 8 Ai quitatem, &c.q.d. rectitaudinem approbat, vel reétos placito vultu a{picit, Chal.iufti videbune faciem eius.Y ultus eins,iiple. KI. Oratio in tribulatione. 1. Py Ro oftaua, Chal.{uper citharam octo chorda+ Lame Pialé. . 2. Saluum fac;Chald.redime. Defecit fanttus,q. d.periit {andtiras. Diminuta,Chal.defecerunt.Veritates, Chald. & Hier.fideles,quafi dicat,non eft fides. 4 filiis,i.in- ter filios. 3.Vana,Chalamendacium. Locaté funt, Chal.lo- quuntur. Vnulqui{que,pro,fere quifque:non enim omnes, fequitur enim propter miferiam inopum,&c. Dolofa,ifraudulenta. Jz corde, & cordc,i.duplict corde, In Pfalmos. corde,fe.aliad dicentes,aliud fenti entes. 4. Di/perdet,pro,perdet. Magniloguam, i.fuper- bam,fea arrogantem. : §- Dixerunr,i.dicere andent,feu folent. Adagnifi- cabimus,Chal.& Hier.roboremus,g.d.fortiter falla- mus..4 nobis funt,Chal. & Hier. nobifcum funt,q. d. innoftra poteftate, veloquamur quod libuerie. Dominus,{c.qui poflic impedire, 6. Miferiam, Chal.violentiam. Pauperum,C hald. miferorum. Exurgam,{c.opem laturus,Chal.exurgam in iu- dicium. | Ponam in falurari, i.eripiam, Chald, ftatuam te- demptionem populo meo. Fiducialiter agam inul Jum timebo,q.d.nullus me impediet. Jv e0,i.dando falutem,vel,q.d.faciam eum agere confidenter, & nullam cimere. mE loquia,t.verba,precepta,promiffiones. Cafta,Chal.& Heb.munda,q.d.puriffima. Argentum ,pro , velut argentum. Examinatum., Hier.probacum,Chal.repurgatum. Probatum terra, Hier.feparatum a terra. Terre, Grec. TH yn; terra,i. vafe terreo,feu fictili. | Septuplum,pro,lepties,i.lepe,leu,perfeae. 8.Generatione nac,i.hominum genere hoc, {cil. prauo. 9. lacircuitu,q.d.vbique verfantur, quocumque te vertas. Ambulant,{c.parantes malum bonis, Secundum altitudinem,{c.iudiciorum tuorum in- comprehenfibilium ,Chald tanquam fanguifuga, quz fugit fanguinem filioram hominum, Hieron. cum exaltati fuerint viliffimi filicrum hominum. XI. Oratio in perfecutione. I. Bliuifceris,faturum eft. In fiuem,Hier.peni- | tus, Chal.femper,q.d.perpetudne. Aldvertis {c.velut iratus. Faciem,q.dfanorem. : 2. Confilta,{c.ad euadendum pericula. Dolorem, pro,& dolorem. Per diem, prosper fingulos dies, 3. Exaltabitur [uper me si. contra me erigetur: vel,opprimet me. | 4-Oculos,8¢c.Chald, oculos meos in lege tuayne forte peccem , & dormiam cum eis qui rei funt mottis. . In morte,q-.d.fomno mortis,i.occidar ab hoftibus corporalibns , vel {piritualibus. fequitur enim ini- micus,qui forte diabolus intelligitur. §- Motus fuero, i,cecidero, Chald.declinauero 4 femitis tuis. 6.Speraut,pro {pero.Jz falutari tuo,i.ob falutem a temihi allatam,Chal.in redemptione ttia. XIII. Defcriptio Impiorum. 1.7 Oz eff Deus,Chald. non eft poteftas Dei in terra. Corrupti,{c.vitiis. 2, Requirens,pro querens. 3.Omaes{c.filij hominum,non filij Dei.Aug.16. ciu. Declinanerunta{c.are&a via, Chald,conuerfi {unt retro. Inutiles fatti funt,Chal.obtorpuerunt. Nox eft qui, &c. Augutt, lib.de perfiuft. cap.17 loquitur,inquit, de pradeftinatis ad interitum. V {que ad vnum,i.ne vnus quidem. : Sepulcrum patens , &c. Hee v{que ad. Non- ne cognofcent , &c. exclufiue , non funt Hebr. nec Chal.nec in 70.nec in Complut. videntur huc rranflata ex Rom.3. vide ibi. Leguntur quidem in mca. a’ a3 8in PfalterioRomano & Pico; & apud luftin. & Au- editione 70. Romana Arabico & thio guftin. : 4.Coguofcent,{c.quod zquum eft, §-Timor,pro,timendum,q.d. Deum non timent, quem oportuit timere,humana timent, 6. Quoniam,pro,veruntamen, | Confilixm , {c. {perandi in Deo » vt ftatim dicet, Confudiftis i. rifittissfen pudore afteciftis, Quo- mam quali d. quia {perat in Deo pro. At, (7 Quis dabit,pro,vtinam videam. Sion sfc fti,vel a Deo,qui colicur in Sion. Salurare, Chal.redemptionem. J/rael vit, Hier.reduxerit. Exultabit f{e.liberatus tyrannide Saulis, vel dia- boli. I/rael,repetitio. > vel, quoniam, cxle= ifaluterh genitiuuselt. Auerte- XIV. Morum inftruétio. : 1.0 WS Abernaculo ,i.celo , quod extenfum infat Tabernacali. Vide P{.60.Apoe. 21.1amente, &c.reperitio. 2. dngrediutur fine maculasi.conuertatur fine pec~ cato,Chal.quiambulat in perfectione. In corde,i.ex corde, vel, q-d.qui iuftictiam corde meditatur. . 3. Fecit dolum,i decepit. Opprebrium , i.calurti- niam;feu finiftros {ermones, ef ccepit,i.admific. 4. Ad nihilum deduttus yi. contemprtus, Hebr.&¢ Chal.qui in oculis fuis de{pedus ett, q.d,qui fe vi- lem putat,{c.ex humilitate oritur fui contemptus, Glorificart,i.maximi facit. Qui inrat, &c. Chald. & Hier, qui iurat,vt fe affligat,& non mutat. 5» Super,Hieron.aduerfum. eW onebirur,i. deii- Cietur. XV. De Chrifti Pafione,cr Refurrectione. 1.70 Ltult infcriptio, Grec.g-nrcypagiasi.columne, ewes ftacuz,inf{criptio > q.d. femper memoria retinendus. [p/t Danid,pro, Dauidis, icil.pfalmus. Conferua,Chal.& Hier.cuftodi. Speraut,pro,{peros Deus meus,fic etiam Chal.at Grec.& Hier; Do- minus meus. Quoniam bonorum,8c.quoniam,abundat, Chal. veruntamen bonum meum nen eft datum nifi 4 te. Hier.bene mihi non eft fine te. 3.Santtis,pro,in fanctis. Mirificauit,i.mire pera fecit. ALeas ic.Chrifti fecundum Aug.Grec.tuas. In eis,abundat more Hebreo.fentus eft; Déi vo- luntatem perficiin fandtis. | _4.Lnfirmitates,Chal.& Hier.Idola. £orum,{c.im- piorum. @ Acceleranerunt, Chal-feftinane, vt offerant mu- neta. Non congregabo,q.d.vitabo. De fanguinibus,i. fanguinaria,vel vbividtimas idolis offerant: Lorum,tc.idolorum,vel impiorum. 5. Hareditatis , pro, hereditaria , q.d.poffeflio Calicis mei,i. portio mihi fruenda. Reffitues, {c. peccato amillam. Hereditarem{c. Deum,feu vitam eternain, : geste 6.Funes,i.fors , feu hereditas;Paleftini enim fu- nibus agros metiebantur: Preclavis {cilocis.€ rensm explicatio precedentis. 4 Benedicam,i.laadabo,leu gratias agam. V [que ad nottem,i.ctiam noctu- Increpuerunt ,Hieton. erudierunt, Chald.cafti- gant. Renes, i. interiora, {c.mens,q.d. etiam nodibus mentem exerceo rebus diuinis. M 8. Prouidebams 134 8, Providebam,i.proponebam. Cammouear,i.ca- dam. 9.Lingua,{c.agendo gratias Deo, Chal. 8& Hier. gloria. In {pe§c.cefarceGionis,Hier. confidenter. 10. Animam meam,i.anima Chrifti incelligitur, que ad inferos defcendit./nferma,i.limbo. Daby,i. permittes. : Santi nm tuum,\.corpus fanGificatum, Aug.Chal. iuftum tuum. | 11. Fecif¥, pro, facies. Vite, i. quibus ad vitam peruenitur , q.d. {ulcitabis me,& donabis immor-. talicate. Cum vulrutuo;i.tui vifione.Y (que ia finem,Chal. in xternum,q.d. perpetug. XVI. Oratio in perfecutione. 1. ¥ Vititiam,i.innocentiam,veliuftam petitionem. Intende ,pro,attende a 1. Dolofis {c.faham,q.d. ex animo,fincero profectam. 2.De vulin tuo,i.a te. ludicium meum prodcat, q. d.iudica tu caufam meam. Videart,&c.q.d.oftende te videre omnia & probare quod inftum eft. 3.Probafti,i.approbafti,vel,exploratti. Vijira/ti, {c.{crutans. Noée,{c.tribulationis. Ignesi.velut igne folent metalla. Vt 207,pro,ad- €o vt nec,q-d.in fermone quidem eft inuenta. Ho- minum,i.que lolent homines vulgo,fe.vana. Verba labiorum cnornm,\ pracepta tua. Cuffodini,i.obler- uaui,ne,fcil. per eas irem, fi de malis intelligacur vils. . Durasi.iniqnas vel difficiles. 5 -Perfice,Chald.& Hier,luftenta. Tuis,i.quidus ad te itur. Afoveanrur,(c.a recto,Hier.labantur. Ve- ftigia mea,Chal.pedes mei. 6.Clamaui,{c.opem implorans. Exandifti,Hier. exaudies,i.foles exaudire, vel certuste exauditu- rum. 7.Mirifica,Chald.mirandam exhibe. Faczs,i.fa- cere foles. Dextera tug,i.fauori quo mihi faues. Aug. 8. pupillam,i.vtfolet pupilla. Sub umbra,&c. q.d.vtfolet gallina pullos{ubalis. d/arum tuarum, Chal.Maieftatis tue. - 9. Afacteimpiorum , pro,ab impiis.afflixerune, pro,affligunt,Chald.perdunt. dzimam meam,i.me, vel vitam meam, 10..4dipem,Chald.opulentiam. Conclufernat,fc. reponentes, feu feruantes, Chal. multiplicarunt. 11.Proiicientes me, i.cum me antea expuliflenc. Declinare,pro declinantes.q.d.obferuant locum, quo poflint retia tendere,feu laqueos. | 1 2.Su{Geperunt,pro,capere voluerunt. 1 3.Prenent,\.anteuerte.Supplanvta,i. deiice. Frameam tuam,pro,framea tua,i.gladio tuo, Gre. romphzam,Chal.qui merctur interfici gladiotuo, Hier.qui eft gladius tuus.Quidam fubaudiunt, tol- le,g.d.ne me punias per minifterium inimicorum tuorum. a 14. A4anus, i. potentiz. Paucis,(c.eleQis. Terra, {c.viuentium. /7 vita,i.dum viuerent,coniunge ve- ro cum fequentibus._4b/conditis,i.thelauris. Venter, idefideriam. q. d.ditati {unt bonis tuis. Saturati fant,i.abundarunt. Religuias ,i- reliquum, q.d.tan- tum habuerunt,vt etiam filios diuites facerent. 15..Appareboin con{pettu tuo,Chald.& Hier.vi- debofaciem tuam.Cum apparuerit gloria tua, Hier. cum vigilauero fimilitudine tua , i. cum refurgam tibj perfecte fimilis. Notationes XVIL Gratiarum aétio. 1. Wy Vero,i.feruo. P 3.Firmamentum menm,Hier.petra mea. Refugium,Chald.fiducia,Hier.cobur. Liberator, Hier. Salvator. Adineor meus,Chal. qui complacuit fibi in me. Protector mens , Hier. & Chaldftcutum meum. Salucis ,i.falutiferum, q.d. qui me potenter de- fendit. Sufceptor meus.Chal,{pes mea. } j. Dolores Hier.funes. Mortis,i.mortiferi. Iniqui- tatis,pto,iniquorum,Chal.peruerlorum.Conturba- nerunt,Hier.terruerunt. 6. Dolores inferni, i.ad fepulchrum trahentes, Hier.funes inferni,Chal.cohors fceleratorum. La- guei mortis,\.infidie mortifere, Chal.armatiad oc- cidendum. 7, Inuocaui, Hier. huius verfus verba per futu- rum vertit,C hald.per prefensid quod fieri poterat etiam in fequentibuas. Sanéto fuo,Chald. {anctitatis fux,quod eft in calis. Introinit,Grzc.introibit,fed futurum pro praterito, more Hebreo. dures eins. Chald. addic , & effeétui mandatur , q. d. fit quod peto. 8. Conturbata, Hier. conculla, {c. Deo terrente hottes. £is {c.hoftibus meis. 9. Fumus {c.tem peltas. Iv ira, ispre ira. Ignis,i. fulmina. Carbones,pro,velut carbones, q.d. immifit velut ardentes fagittas in hoftes. 10. /nclinauit,pro,velut inclinauit. Defcendir, Chal.apparuit gloria eius.Caligo,C hal.nubes tene- brofa. 11.S#per,i.plus quam,q.4d. velociffime opem tu- lit.Cherubim,enim alati pingebantur. Super pennas, q.d.velocius quam venti. 12. Lenebras laribulum (uum,Chald.maieftatem fuam in caligine. Tabernaculum, pro,velut taber- naculuim,{c.nubes, 13.Pr¢ fulgorein con{pettu eius,Chal. {plendore gloriz eius.Tranferunr,iabant velut mifle. . 1 4.Vocem,{c.tonitrua. 15.Sagitews,pro,velut fagittas,{c.fulmina, Eos,(c. hoftes. 16.Foates,Chal.profunditates,(c.ficcate. Funda- ment a,i.profunda,ic.aluei,feu voragines, q.d.cefla- runt torrentes tribulationum. Jzcrepatione,i.indi- gnatione,{eu imperio. In{piratione,iflatu, Spiricas, i.venti,{e.ficcantis, /ratua,iate irato miffi. 17.0% ifit,lc.Angelum,feu auxilium. Summo,i. ca#lo,Hier.& Chald.alto, A/fumpfir,Hier.extraxit, Chald.eripuit. 4quis,i.tribulationibus, Chald.po. pulis. 18. Confortati (uat,Chald.inualuerant, Hier.ro- buftiores me erant. 19. Pranenerunt me,q.d.irruerunt in incautum. Die,i.cempore. Afflictionis, Chat.migrationis. 20. Voluit me,i.amanit me, Hier.placuit ei forte legendum placuitei Chald. complacuit fibiin me. 21. Retrivuit,Hier.retribuit,ireddidit. 22.4 Deo,{cxrecedens,Chal.coram Deo. 2 3.Iudicia,i.leges. Inftitias Hier.precepta, Chal, pacta. 24.€ro,Hieron.& Chald.fui.Jmmaculatus cum eo, Chal.perfectus in timore eius. Ob/eruabo,Hier.cu- ftodiul, Iniquitate mea,id eft,ne ipfe peccem, Chal.pecs catis. . 2g-Retribuet, In Pfalmos. 25. Retribuet, Chal. retribuit,Hier.refticuit. [e- ftitiam meam,Chald.meritum meum. Jn confpettu, &c.q.d.quam videt,8 probat. 26.Cum fanito,ézc,q.d.talem te exhibes homini, - qualem ille fe tibi, vel, talis cuique videris effe. qualis ipfe eft. Jnnocens eris,Hier.innocenter ages, 27.E leéto,i.probato. Peruerterts,i.tracabis eum, vt eius meretur peruerfitas.vel, videberis ei per- uerfus,(c.dicunt tales,non eft retavia Domini. 28./inmilemHier.8¢ Chal. pauperem, Superbo- rum,Hier.excellos. 29. Illuminas, &c.q.d. facis mihi profpera con- tingere,vel Jucernam,i.animam. J//uminag 3 Hier. & Grec.illuminabis fed futurum folet,more Hebrzo, pro Imperatiuo v{urpari.Téxzebras,q.d. verte tribu- lationes in letitiam,{eu,profperitatem. 30./z te,i.te iuuante. Tran{grediar,i.tranfiliam, q-d.fuperabo omnem difficultatem. AZsrnm,Chal. expugnabo arces munitas. : 31, Eloguiasi.verba. J Que examinata y pro,velut igne repurgata, 33. Praeoinit, Hier.& Chald.accingit. Virtute, Hier.fortitudine. Immaculatam , i.irreprehentibi- lem , feu puram. Uiam meam,i. vitz rationem,feu mores- 34.Tanquam cernorumsi.agilessGrec.caage cer wi,fed Hier.ait omnes interpretes vertifle , ZAdowy, ceruorum. Super excel{a,q.d.loco tuto. 35.7 arcum ereum,q.d.fortiffima fecifti. 36. Salutis tua, q.d. tua proteéctione faluafti me, Grec.falutis mez.quam leGtionem Hier.non agnof- ‘ citsdicens omnes interpretes vertille, tue: in fexta tamen editione legitur , dedifti mihi proteétorem faluatorem meum. Difciplina, i. caftigatio,feu eruditio. In finem,i. femper: 37.Dilatafti,&c.q.d.fecifti, vt libere & fine im- pedimento incederem.Veftigia mea,pro,pedes mei, feu, greflus. 38. Defictant,Hier.& Chal.confumam eos. 39.Stare,Hicr.8¢ Chal.furgere. 40 -Supplanta/ti,i .proftratti.Hier.incuruatti. 41. Dedifti dor{um,i.fecifti terga vertere. - 43. Delebo,Hier.proiiciam, Chal.conculcabo. 44.Contradittionibus populi,i. populo contradi-. cente,feu repugnante,Chal.diffidio populorum, Jn caput ,\c.adiectis meo Regno multis gentibus. 45.Now cognour, Aug.70.ciu. Chriftus Gentiles non cognouit przfentia corporali. /7 audiru auris, iad folam famam nominis mei,feu ad primum au- ditum voluntatis mez. bes 46. Alieni,(c.a pietate,& probitate,feu a Deo,q. d.bomines 4 Deo alienati per peccata. Afentiti,q. d.ficte parent. /aueterari,i.debilitatisHicr.defluent, Chal.confumentur. Claudicaneruat,id eft,declina- - runt. | Semitis {c.quibus me perfequebantur. 47 Benedittus {c.fit,ilaudetur. Salutis mea, {cil, auctor. 48. Das vinditt as mibi,i. poteftatem me vicifcen- di,vel,me vicifceris,Chal.facit vitionem meam. 49. Inme,i.contra me. Exalrabis, i-Laperiorem facies. so: Confitebor,i.gratias agam. In nationibus,Chal, inter gentes. Nomini tuo,i.tibi, feu in honorem no- Minis tui. a si. Magnificans, &c.q.d -magnam mihi, quem Regem fecit,falutem afferens. Chri/to,i.vndo,f{c.in Regems ey XVIIT. dec briffo, lege Euangelica per femilitudinem rerum corporalium. 2. ene fufpiciunt clos. Gloriam,i, omnipotentiam. Opera,{c. quam fint admi= tabilia,Grec.opus, Firmamentumtepetitio. Chald; qui accem {peculantur. 3. Diei,{c. fuccedens. Eruchat verbum,q.d.idem oftendir,{c.quam fit Deus potens & mirabilis. No- ett, {c.luccedens. Scientiamsq.d. id docet,fc. perpe= tua dierum,& nodium (ucceffio. 4. Non fant,8c.q.d. nec vero {unt eiufmodi voz ces hz,quz ab omnibus non intclligantur. Eorumi, abundat,more Hebrzo. §- Extuitsi.peruagacus eft, Sonus eorum,i.id quod clamant cali,é¢ de Deo docent. Chald. profpeatus eorum. In fole,pto,foli.Sunm, {c.folis,q.d. collocauir fo- lem in celo,velut tabernaculo. Vide Pfal. vo 3.ex- tendens celum,ficut pellem,itabernaculum, quod. fit ex pellibus. Vide Juitin.q.6 3.Hier.&Chal.in eis, {c.c#lis. 6.£xultauit,pro,exultat. 7. A fummo;iexttemo,qid. ab vna cali extremi« tate ad alteram , tandemque in eandem. Occur{us, pro,curfus,(eu recurfus,vel reuolutio. 8.Jmmaculata, Chald. perfecta. Conuertens,{c,ad bonum. Tefitmonium , i, precepta que Dei volunta- tem teitancur.Fidele,i.verax. Paruule,i. imperitis, Chal.infipienti. | 9.IuftiriesHier.& Chal.precepta. Recte,(c.recta ducunt ad beatitudinem. 10; Sav‘us,Hier.& Chald.mundus. Permanens, Chal.permanes./2 feculum feculi, Chald.in perpé= tuum. : _ Iudicia,i.precepta. In femetipfa,i.pariter,{eu,ome nia,vel omnibus modis,Chal.fimul. 11.Defiderabilia,i.amabilia.Super,C hald.magis quam. L apidem pretiofum, Hier. & Chald.obrizum.eft autem id aurum puriflimum, Heb. Paz. A4ulzum,i. in magna copia. Afel, & fauum,pto, fauum mellis, vel mel é fauo diftillans. 12.£tenim,Hier.vnde Chal.fané. Cuftodit,i.obferuat. Retributio,ismerces. 13. Delicta,Chal.& Hier.errores. Occultis meis, i.iis que me latent. oe 14.e4 lienis,Chald.& Hier.fuperbis,{c.homini- bus,feu vitiis. Parce feruo,Hier.& Chal. libera fer- uum. , ia : Dominati, {c.pertrahendoad malum. Adaximo, {c.{uperbie,fecundum Aug.vel,q.d.magno,{c.moré tali, 15. Eloguia,{c.orationes,laudes Dei,&c, A dius tor,{c.in bonis Aug.Redemptor , {c.a malis Aug. XIX. De chrifto. le @ Bara Minti gee feu poten- tia,cu inuocatio vel nomen pro re,q.d. ipfe Deus. /acob,i.populi Hraelitici. | 3. Santto, ifanctuario , vbi Arca, Chald:dormo fanétuarij fui. ee . 4. Pingue fiat , pro , velut pingue , Deo gratumi fit. : Meee 5. Secundum cor tunm, i. quod optas. Confirmet, Hiero.impleat,Chald perficiat. 6.1n falutari tuo,i.de falute ate datas Nomine,i.maicftate,feu pasaneaid oe nificabimur, i. magnopere gloriabimut. _ — : M 2 7 Ampleat 126 7. Impleat,8c.q.d.det quidquid petes.Cognout, i.{cio,feu experientia didici. Fecit,pro,faciet. Ex- andier,Chalexaudiuir. — Potentatibas,pro,potentiis,Hier. fortitudinibus, q.d.potenter fainac. . 8. in nomine, pro nomen. Inuocabimus, Hier.& Chald.recordabimuxr.: 9. Obligati,i.ligati,{c.velut compedibus Hier.& Chald.incuruati. Lreéti fumus,Cha\.corroboratifumus. XX. De Chrifto. “iG. virtute,i.de ope. Letabitur,Chald.regnabit. Rex, Chal Rex Chrittus. Super {alutare tuum,Chald.in cedemptione tua. 3. Defiderium,i.quod optabat. Voluntate, i.peti- tione. 4. Quoniam,{c.ideo letatur. Dulcedinis,Chald. bonis,Hier.bonitatis,q.d.abundanti gratia preue- nifti,nihil tale meritum Gratia quidem a Dei dul- ci bonitate procedit,& ipfa dulce eft bonum,Gre. Xons-oxwros, i.bonitatis, feu benignitatis , coronam, ic.regiam dignitatem feu gloriam. Lapide pretiofo,Hier.obrizo,Chal. auro puro. §-Vitam,Chal.vitam eternam. Jn feculum faculi, Hier.in v2ternum. 6.1a falurari tuo,i.ob falutem ate datam, Chal. inredemptione tua Decorem,i.{plendorem. 7. Dabis in benedittionem, i. facies benediGum, feu felicem. — In faculum faculi,Hier.fempiternam. Cum vultu tuo,i.cui vifione, vel tuo-hilari vul- tu,& fauore. 8. Quoniam,Chal.propterea quod. Jn mifericor. dia,{c.{perat. Vel,per mifericordiam non commo- uebitur,feu excidet felici ftatu,Hieron. non deci« pictur. Whe 9. Inueniatar,Hier.inueniet,Chal.inuadet. Dextera tua, Chald.vitio dextere tux. [nueniat, Hier.& Chal.inueniet,i.apprehendet. 10. Viclibanumignis , q.d.facies ardere inftar fornacis. Fultus tui;Chald.ire tux. Conturbabit eos,Hiexr. pracipitabit eos,Chal.igne inflammabit eos. Ignis,Chal.incendium gehenne. 11.Fructnm,GChal.filios.4 filiis,i.vt non fint in- ter filios. 12. Declinauerunt ix te,i.contra te intenderunt, Chald.machinati funt contra te. Srabilire, i.perfi- cere. 1 3.Dor{um,q.d.in fagam vertes, [7 reliquiis, Xc. q.d. & reliquis poenis,quibus foles, eos aflicies,& confundes. , ; 1 4.€ xaltare,&c.q.d.oftende quantus fis, quan- taque wirtute polleas.Cantabimus,Chald. laudabi- mus. . XXL De Chri(ti pafione. i, Geese cetionede, Chrifti, Chald. oblatione,Hier.cerua. 2. Deus, Dens meus,Hier. & Chald.Deus meus, Deus meus, Longe a falure , &c. q.d. peccata,que luper me fufcepi, impediunt , ne eripiar. Vox . Chriiti. an 8 : a erba,i.opera. Deliftorum meorum,i.pro quibus, velut fi eflent mea, paflionem fubij,Hier. rugitus mei, whaid. clamoris mei,q.d.falutem,quam peto, Non optineo. 3.Clamabo,Chal.clamo. Et non ad infipientiam mihi, {c. imputabitur, q. d.nec eo ftulte ago, quod Notationes cum non exaudjar,clamem tamen vel,q.d. quod non exaudiar , non eft ex vila mea infipientia , aut culpa. Hier.& Chald.nec eft filentium mihi,i.non ceflo clamare. 4, Sanéto,i {anctuario. Laus,i-laudis materia,feu gloria. 8.Confu/i,i.pudore fuffafi,quod non impetrarent, q.d.funt exauditi. 7. Sum vermis ,{c. illoram opinione, qui me vt vermem tractant. ficloan. 5. teltimonium meum non eft yerum, {c.opinione veftra. Non homo, g.d. non me vt hominem tractant,fed ve vermem cone culcant, Opprobrium kominum, Chal.portans hominum vituperia.e biettio,Chal.defpectio, 8. Locuri,{c.conuitia. Capur,(c.infultantes. 9. Sperauit, &cAcil.id dicebant per irrifionem. Quoniam vult,i fiquidem amat. 10.Qnoniamtn , Hier.tu autem. Extraxiffi, G- gnificatur matris vitginitas Deo mirabiliter ope- rante.Augult.ep.120..46 vberibus, q.d.in quo iam inde a paruulo {pero. 11. Ja te proiettus, &C. g.d.tue cure commiflus fum, ex quo {um natus.Chald. iuxta verbum tuum proiedtus {um ex vtero,q.d.opera tuanon humana. 12.Ne pro,ne igitur. Adinuet,{c. preter te. 1 3.Vituli multi,Chald.populi Tauris cornu pe- tentibus fimiles. Pixgues, i.tortes, (eu potentes. 14.Rugiens,{c.pre fame. 15.€ffufus fum,g.d.viribus deftirutus, vel figni- ficat Chriftus fanguinem {uum totum effufum.ideo enim dicit,ficut aqua,Grec.effufa {ant,{c.ofla. Di- {per(a,Hier.leparata, q.d. loco mota prz tormentis crucis. Cor, {cil.pra timore. Jz medio ventris mei, Chal.palpitans in medio vifcerum meorum. 16.Virtus mea,Chal.humor meus,{c.radicalis. Puluerem mortis,Chal.domum fepulcri. 17.Canes mulii,Chal.caterua impiorum. Malignantinm,Hier.peflimoram. 18. Dinumeranerunt,\.ita extenderunt,vt poffent numerare. 19. Infpexerunt,Chal.def{pexerunt. 2.0.ConfpicesHier.& Chal.feftina, 21.Framea,i.gladio,Chald.its, qui occidunt gla- dio. Canis,pro,canum,i.hoflium. Vaicam, Hier.foli- tariam,{c.auxilio deftitutam animam, Chald.{piri- tum corporis me‘. : 22.Leonis,i.potentum.Vanicorninm, Chal.fuper- borum. Humilicatem,i.aftlGionem , Chald.oratio- nem. oa 23.Nomen tunm,Chal.virtutem nominis tui. 1a medio Ecclefia,ifrequenti populo. 26. Apud te,i.ad te {c.refertur, vel de te,‘c.eft, Chal.a te,& tic etiam Grace nunc,{c. wapacot.for- te olim apace. Ecclefia magna,Chal. congregatio- ne multorum popu'orum. Vora, i, facramenta core poris & fanguinis Chrifti.Aug. 27. Pauperes Hier.& Chal unites. Requirunt,pro, querunt. 28. Reminifcentur,{c.beneficioram,{eu bonitatis Dei,Chal.recordabuntur miraculorum eius. Familia,i.nationes,feu turbz. 29.Regnum,i.imperium. 30. Manducanerunt,{c.Euchariftiam,C hal.man- ducate. ddoraneruar,(c. prius adoratur Euchariftia, quam fumatur,Chal.adorate. Pingues terre ,{c.prin- cipes viri,& potentes,(c.ad fidem conuerfi.Cadenr, Hier.curuabunt genu,Chal.curuabuntur. De/cen-' dunt,{c.per mortem,q.d.tnortales. 31. iuet,i.leruiet. Semern;i.pofteti. | 32. Annuntiabitur Domino ,i.de Domino eu- diet In Pfalmos. diet fic dict ur,pauperes euangelizantur,i.audiant Euangelium.Cali,non eft Heb.nec Chal. nec Gre. Quem fecst,pro,quem,creabit,Chal.mirabilia que. XK SM bk ue protectione Dei. “R Egit me,Gree.pa{cit me, Hier.paftor meus. . ‘Paicua,Hier viridi,q.d.in ameeniflimis pal- cuis.Super,\.iuxta.Refeltionts,Grec.& Chald.quie- tis. Educauit,Chal.deduxit. 3.Coxuertir,'c.ad fe, Hier refecit,Chald.reftituic. fuftitie,Chaliuftorum.N omen {uum,idte,{eu bo- nitatem iuam. 4. In medio umbre mortis,i. in maximis periculis, qualia effe folent in locis ob{curiffimis. VirgaJi. exhibuifti ; Hier. & Chald. operatus es. In con{pectu, Chaldeus , vt reddas eis premium bonum in con{pectu. 21, Abfcondito, Hieron. protectione. Conturba- tione yid eft , iniurils. Labernaculo , Hieron. vmbra, Chaldzus,, velut vmbraculo. Contradittione , i. contentione. we 22.eMirificauit ,i. miro modo. oftendit 5 Hier: mitabilem fecit, Chald. mirandam exhibuit. Ciuz- rate ,{cilicet , lerufalem, vel quaft dicat s velurfi effem in ciuitate munita. } i 23. Exceffu MentIS 51. {tupore mentis petculfe cot malis, & velucextra fe pofite.Grec. extafimea; Hieron. ftupore meo , Chaldeus, cum quererem . aufugere. Proiehus , i, eie@tus , Chald. fuccifus. i Ideo , {cilicet , cum me fic anxinm yideres, fier. ergone, Chald. vere. Ge et 24. Diligite,pto , diligite ergo. Sanihi,C aD) Veritatem requiret , Hieronymus » & Chaldeus; fideles feruat.. aoe Abundanter,coniungitut Grect cum facientibus. 25. Viriliter, &c. Hieron. & Chald. conforta- mini, & roboretur. cor veftrum. ? XX XMI. Oratio panitents. 1 Neellelkus,Grxc. genitiuus eft, quafi dicat,ple- ' Bnus eruditione. Gao 2. Imputanit , Gree. Hieron. & Chald. imput2- bit, {c. vt paniat. | Dolus, fed,{c.fincero eft,in Deum animo. M 4 TaAcihts 2 3° 14.0 3.Tacui,{c.non confitens peccatum,vel q.d.dum moeftus {um ob peccatum , Chald. tacui a verbis le gis. Laneterauerunt , Hier.attrita {unt Offa,i.vires. Clamarem,{c.ad Deum vel, pra dolore eiularem, Hier.& Chal.cugirem.Putarim fenfam eile Tacui, i. feci finem clamandi, {eu eiulandi, qui viderem me con{umi, peneque deficere clamoribus & eiu- Jaca affiduo: vbi Not.cum dicitur,quoniam tacui; quoniam , nom cautam reddere fed continuatiuum efle more {criptura. 4.Granata eft.Chald.inualuit, AZa2us,Chal.per- cuflio. Connerfw,{c.adte,Hier.verlatus eLrumua, Hier.miferia. Spsva,{c.2ztumnarum, que velut {pi- nz3vel peccati,q.d.ob peccatum mentem crucians, vel ob remorfum con{cientie , more {pine pun- gentem. 5. Dixi,ftatui. 6. Pro hac {c.rewiflione peccati: vel pro hoc,i. ob 1d, Chald.propterea,{c.quia mifericors es. San- ttus, Hier.mifericors, Chal.pius, (c.qui pietati ftu- det,& fanctitati, Opportune ,{c. cam affligitur , Chald. accepta- bili, (cil. opportuno ad orandum Vetumt amen,pro, certe. Aguaram,\.tribulationum, feu malorum, Chal, populorum €um, {cdanctam. Approximabuat,\cil. aqua,te defendente. 7. Exultatie,Hier.laus. 8. Intelleétum, Dei {une verba,vel Propheta. Hac gua gradierts,Hier.per quam am butes. Firmabo Chald. ponam in bonum,{c.ve faueam, 9.12 camo,pro,fed in camo.Conftringe,pro,con- ftringere oportet. Qui non,pro , alioqui non: vel, ne,q. d.ne accedentes te ledant,Chal.ne accedant adte. 10. Flagella,Hier. & Chald. dolores Peccatoris, Chald. func impio, q.d. multis Deo puniente con- ftringitur malis. ALi/fericordia, Chal.benignitas. 1 1.Gloriamini,Hebr.& Chal. landate eum. Refiz corde,Chal.quorum funt reéte cogitationes, XXXII. Exhortatio ad Dei laudem. 1.70 Xultate, i. cum exultatione laudate, Hier. & KL Chal. laudate.Colaudatio,i.laus,{c. Domini. 2.P fallite,Hier. cantate, Chald.laudate. //i,i.in honorein illius. 3. Nouum ,q.d. nouis laudibus celebrate. Bene Hier.diligenter, Chald.pulchre./ociferatione,i.ala- critate,Hier.& Chald.iubilo. 4.Rettum,\.equum.Verbum,{c.mandata. Fide i. veritate, feu fidelicate ,q.d. vera, fide- lia, recta, ; §- Mijericordiam, Hier. & Chald. ivftitiam. Et quidem Hebr. legitur , quod notandum pro locis, vbi iuftitia mifericordiam fignificat. Vide fup. Pfal. 30. Tudicium,i.quod iuftum eft. Aifericordia,Chal. bonirate. 6.Firmati,Chald.faci. Spiritu orts, 1. precepto, vel, Spiritu fandto. Wirtws.Hier.ornatus, Chal.exer- citus,{c. Angeli Stellz. 7. T hefanris, Chald. apothecis, 4by/fos,iaqua- rum copiam,q.d. certo loco feruans, vt folent thefauri. 3.Commoueantur, hal.contremifcant. 9. Fatta (ant Hier.fadus eft,{c.orbis,Chald.fuit. Creata funt,Hier.ftett,Chal.fubftitic. 10.Geatinm,C hal.populorum. Reprobat, Hier.& Chald.irritas facit. 11. Maner,Hier.ftabir. Notationes 12. Cuius Dominus , &C.1. qui pro Deo habet Dominum. Eiw, abundat,more Hebrezo, fic Pfal.39.8& 45. In harediratem id eft, quam peculiari modo poflidear. | : 13. Vidit,i. contemplatus elt. Hominum Hier. Adam. 14.Praparato habitaculo, Hier. firmiffimo folio. 15. Segillatim, videtur indicari animarum crea-~ tio, Hier.pariter,Chal.fimul,g.d.omnia, 16. Adultam virtutem,Hier.& Chald.multitudi- nem exercitus.Gigas. Hher.fortis. Saluabitur, Hier. liberatur,Chal.euadet. 17 Virtuti ,Hier.roboris. 18. Mifericordia,Chal.benignitate. 2.0.Su/tinet,Hier.expectauit, Chal.expedctat. Do- minum, Chald.redemptionem Domini, Proteétor,. Hier.& Chald.clypeus. z1.Et,Chald «o quod. 22.Fiat,Hier.& Chal.fit.Speranimus Hier.expe- auimus,Cha!.f{peramus. XXXII. Dei laus,cr gratiarum aitio. I. Chimelech, qui & Achis dicebatur, fc. Rex Geth. 3.Laudabicur,\. g.oriabitur. dudiant, {c. id,vel, Dei laudes. 4. Magnificate,i. magnifice laudate. In idipfum, Chald.fimul,fc.omnes. 5. Exquifini,i Rudiole quefiui. 6. Accedite{c.credendo. Mluminamini,pro,illu- minabimini.Confundenrur,Hier.erubefcent. 7.Afte,de fe loquitur. 8. Lmmutter, {c.{e, vel, terrorem in hoftes Grec. caftrametabitur Hier. circumdat, Chald. immo ratur. 9.Suauis,Hier.& Chal.bonus. 11. Diuites,Hier.leones,Chal. filij leonum, Eguerunt yi. ad inopiam redacti funt. Now mi- nuentur, Chal.non catebunt.O mai bono,Chal.vllo bono,q.d.nullum eis bonum deerit. 12,Fily,fic diuina fapientia vocat difcipulos. 13.Vitam,{c.longam Bonos,i.felices, 14. Prohibe,Hier.8 Chal.cuftodi. 1 5.Perfequere,{c.donec aflequaris. 16.0 culi,i.prouidentia,& fauor. 17.Vultw,ic.iratus. 19.Tribulato, Hier. & Chald.contrito, Humiles. Hicr.confiractos, (c. aftlictos. Saluabit,i faluare,feu f{eruare folet. 21. Offa, Chald.membra,Bern.propofita, & in- tentiones, alioqui enim offa in martyribus confra- ca. Vaum,pro, né vnum quidem. Conteretur,Hier. confringetur. 22. Peffima, {c. in peccato mortui, cunt in fup- plicium. Delinquent , Hier. culpabuntur. Chald. damna- buntur. 23. Delinguent Hier.peccabunt.Chald.condem- nabuntur. Quidam pro, deficient, accipiunt : foler enim {cripiura vlurpare, peccare,pro, deficere, feu petire,ve notat Hier,Habac.1. Oi XXXIV. Oratio in perfecutione. 1. ¥ P(t Dauid, Grece ro Aabid, i. Dauidi, pro Da- uidis. Iudica,i. puni. Chald. magnificare con- tra. AZe, pro, mihi. Expagua, Hier. & Chald.pu- gna contra. 2.04 rma,Hier.haftam. 3. Effunde frameam , Vier. euagina gladiame Conclude, In Pfalmos. ee Conclude ,{cilicet , viam‘, ne poffint euadere. Hieron. preoccupa. : Salus tua, Chald. redemptor tuus. 4. Confundantur, i.erubelcant. Renereantur , i. erubefcant repetitic. -Anertantur. Hieron. con- uertantur. Confundantur,C hal.afficiantur ignomihia 5. Puluw, Chald. palea. Coardans , pro , coar- ctet 51. opprimat.Hieron.& C hal.impellat. 6. Via, {cilicet , per quam fugerint. Tenebrae lubricum, i-tenebrotz , & lubrice. Perjequens, Hieron.& Chal. perfequatur. 7. Graté , Hieron. fruftra, Chald. fine cawla. J7- teritum laquet, Hieron infidias retis. Chald.foueam retis. Superuacue,Hieron.& Chald. fine caufa. Ex- probraneruat »>&c. Hieron. foderunt anime mez. Chald. infidiati {untanime mez. 8. Laquews, Hicron.calamitas. Chald. defolatio. Quem ignorat, q.d. de improuifo. Caprio, Hier. & Chald, rete. Jp/um,{c.laqueum. 9. Super falutari {ue , Hieron. in falute fua, iab ipfo preftica,Chald.in redemptione eius. 10. Offa, Chal.membra. Eripiens,pro,qui eripit. Tnopem, Chald, affhétum. Eins, pro,eo,€ gennm & pauperem ; Hieron. & Chaldzus, pauperem, & mendicum, 11. Que ignorabam, id eft, quorum conf{cius y) non eram >q. d. falta. Interrogabanr,i, interrogando obiiciebant. 12. Srerilitatrem , &c. Chald. querentes orbare animam meam, 13. Cilscio , Chald. facco. Humiliabam , Chald. affligebam. Conuerternr.g.d.fi minus illis profuerit oratio mea pro eis , ad me tamen cum frudu redi- bit. fic Matth, 10. Pax veftra ad vos reuertetur, _ Hieron. convertebatur, q:d. aflidue proeis orabam finceroanimo, 14. Proximum, pro, proximo. Hieron. quafiad amicum ,& fratrem meum,Chald.ac fifocius, & frater meus fuillet. Complacebam ,i. fudebam ei placere. Hieron. & Chald. ambulabam, id eft , cum eo verfabar. Et contriftatus. Hieron. mater triftis , Chald. matrem {uam. 15. €¢, pro, & tamen. e4 duer{um me. Hieron. in infirmitate mea. Chald. in tribulatione mea. Conuenerunt , Hieron. & Chald. congregabantur. Ignoraui ,{c.cur me flagellarent, q. d. nullius mihi contra eos mali con{cius fum, 16. Diffipati , {c. querentes vias me perdendi. Compuntti , {c. corde,q.d.nihil fai poenitentes, neque ceilantes. a. 17. Reftitne , ideft , libera. Hieron.& Chaldzus conuerttere. > | Vuicam , Hieron. folitariam , quafi dicat, auxilio deftitucam. | : 18. Ecclefia, Chald.congregatione. Graui,id eft, multo Hieron. & Chald. forti. 19. Supergaudeant mihi, Hieronym. letentur uper me. . Gratis, Hieron. fruftra , Chald. fine caufa. -4z- nuunt oculis ,{c. pacem fimulantes , vel{ubfannan- tes. Vide Prouerb. 6. & 10. & Ecclef. 27. 20. Iniracundia terre , i, terrena. Hieron. in ra- pinaterre, Chald. contra iuftos terre. 21. Dilatauerunt os , quafi dicat , apetto ore me perfequuntur. ; Enge. Hieron. Vah,Hebr. heech, Chald.chedua. V iderunt, {c. quod optabamus. 22. Sileas , i. diffimules feu ceffes,{c.opem ferre. Difcedas, Hieron. & Chald. elongeris, , 23. Indicio, i. caufe. 24. Supergaudeant mibi’ , Hieron. infultent mihi; Chald. letentur de me. ve 25. Enge anime noftre,Chaldeus, letata eft anic ma noftra. ; : ; 26. Gratulantur , Hieron. & Chald. letantur. Reuerentia , Hieron.verecundia. Magna loguuntur, &c. i. fe attollunt contra me magno faftu. Vide Plalm. 37. _ 27. FKolune , id eft ,amant , q. d. qui fanent mez Innocentiz. Volunt , i. optant. 28. Aleditabitur , i. loquetur,predicabit. XXXV. De malitiaimpiorum,& Dei bonitate. 1.0. Eruo , pro , ferui, - 2.3 Dixit ,iftacuit Vt delinquat,i.peccare, - In femetipfo , id eft, apud fe , Hieron. Chald. in medio cordis eius. Now eff , pro, quia non eft, 3. Eins (cil. Dei Inueniarur , i. deprehendatur, q.d. palam cognofcatur. ef d odinm ,i, odio digna,& execrabilis. 4. Intelligere ,q.d. relipifcere. §. Meditatus eft , Hieronym. & Chald, cogitat. eF flitit , Hieron, ftabit, Chald. manet. 6. Incelo , pro,in coelum vique ; vel,inftar cocli, i, altiflima, vel,omnia complectens. Veritas, Hieron. & Chald. fides, {cil. in pro- miflis, Nubes, Chaldzus , ethera, q. d. altiffima. 7: Dei yi. alciflimi. Aby fins multa , q.d. profun- diffima. Saiuabes , i. {eruare {oles. 8, Quemadmodum, pro, in tantum , vel quanto~ pete, vtfit admiratio , Hieron. & Chaldeus,quam. pretiofa eft. Fily autem , &c. q.d. pronides quidem homini- nibus & brutis, fed peculiarius hominibus. Spe- vabunt ,Chald. morabuntur cum fiducia. 9, Inebriabuntur ,{cilicet , {aturabuntur. Vber- tat ¢, i. bonorum affluentia. 10. Ln lumine tuo, i.te illuminante. 11. Pratende, 1d eft, extende, exhibe. Jufti- tiam , {cilicet, faciens iuftos, vel pro, mifericor- diam vt fit repetitio. . 12. Veniat mihi, Chald.occurrat in me. Superbias Chald. fuperbi. Azoueat me , {cil. loco meo Hier: & Chald. commoueat me. 13, Jbi, i. per {uperbiam ,vel, quo me impellere conabantur, vel q. d. ecce. Stare,i.confiftere, Hier. & Chald. furgere. XXXVI De bonorum, & malorum conditione. I. Emulari, id eft , indignati,vel imitari,Hie- ron. contendere Chaldezus,imitari. 7 mali- gnantibus , Hieron. in malignos. m Zelanerts ,i, emulaueris, ve fit repetitio , vel; pro inuideas,{cil.illis ; prolperitatem. 2. Fenum, Hieron. & Chald. herba. Hier. marcefcent. cas 3. Bonitatem Hieron, & Chald. bonum. Jnbait- ra, pro,inhabirabis , fc. protectusa Deo. Eius ,{c. terre , quafi dicat, fructuum abundantia. ‘4 : 5. Renela Domino , id eft, expone Cha .ma- nifefta coram Domino, quafi dicat, commute et ftatum rerum tuarum. a Faciet , id eft , curabit. a 6. Quafi lumen ; 4. d.in apertum. Iuftitiam,\.iue ftam caufam. Judicinm 5 i.canlam.repetitio. 7. Subditus efto , Hieron. & Chald. tace. eAimue Decidents lari, vide {upt. 8. Ira, i. indignatione ob felicitatem malorum. Furorem teperitic. Furorem , tep 9, Malignanturs 142 g. eM alignantur, Hieron, male faciunt. Exter- minabuatur, Hieron. Interibunt, Suffinentes, Hier. expetentes Chal.confitentes. 7: erram,{c.viuentium. 10. Pafillam , Hieron. & Chald. modicum. Lo- cum ic. vbi habitabat., . 12. Obfernabit , {c. infidians. Super , i. contra. 13. Dieseius, Chald. dies contritionis eius. 14. Decipiant , lege, deiiciant, i. profternant, Hieron. percutiant, Chald, interficiant. 15. Gladius i. aperta oppugnatio.Auguft.Intret, pro,intrabit. Corda , i. interiora, Arcus, i, occulte infidiz. Auguft. : 17. Brachia, i. potentia,vel pofteritas. Confirmar, Hieron.{ubleuar, Chald. fuftentat. 18. Nowit , i, approbat, tuetur. Dies ,i. vitam, & actus, Immaculatorum , Chald. perfectorum. In aternum. Hieron. eterna. — 19. Confundentur,, {c. fruftrati {pe. AZalo, i.peri- culofo, feu calamitofo. 20. Quia , pro, at vero. Afox ut honorificati fue- rint,@ exaltati , Hieron. gloriantes vt monocero- tes , Chald.ficut gloria vcruecum impinguatorum, qui tandem iugalantur. Quemadmodum fumus,Chald.in famo gehennex. 21. Mutuatur ,i. mutuum accipit. 22. Quia,id abundat,more Hebreo, Benedicentes €7.1.precantes bene , feu fauentes iufto, Hieron. be- nediéti abeo, {c. Deo, Maledicentes autem, Hieron. & qui maledicti. 23. efpud Dominum, Grec. & Hieronym.a Domino. Diriguntur , Hieron. firmantur. Eius ,{c. Dei, Aug. Volet(c.homo, Aug.at Chal. & via eius grata erit, fc. Deo (24. Cum ceciderit , &c. CGhald. cum ceeideritin infirmitatem, non morietar , quia Dominus {u- ftentat eum manu, ‘ Supponit manum fuam , Hieron. fuftentat ma- num eius. 25. Etenim, Chald. nunc autem. Juffum, imife- ricordem. Panem, Chald. panem pra inopia , q. d.talibus, fi pauperes funt,femper Deus {ubuenit. 26. Tota die , Chald. propterea quod tota die. eM iferetur , &c.q. d. dat ei Deustantum , vt pol- fit aliis donare. Semen , id elt,polteri. Benedittione id eft , rerum abundantia. 27.E¢t inhabita, pro,inhabitabis,Chal.ve habites. Seculum faculi, Hieron. & Chald. fempiternum. 28. Ludicium,id eft,quod equum, & rectum eft. Santtos, Chald. mifericordes, 29. T erram , {cil. viuentium. Ia feculum fecnli, id eft , perpetuo. 30: Meditabitur , iloquetur Chad. loquitur. Iudicium id eft, iutta. 31. Supplantabuntur , Hieron.deficient , Chald. nutabunt. Greffs,ivite infticutam. 32. Confiderat,C hal.infidiatur. Afortificare, Hier. & Chald. occidere, 33. Jit, pro illius caufa. q.d. indie iudicijlibe- rabiteum Deus, vel cam apud iudicem aliquem fiftetur. 34.£xpetta Dominum, Chaldzus,confide in Domino. Viam ,i, precepta, fc. per horum obferuationem ad Deum itur. Hereditare capias , Hieron.& Chal- deus, poflideas. Viders , {c. eorum interitum fecucus, 36. Tranfini, Chald. defecit 4 faculo, Notationes 37+ Janocentiam , Hieron. fimplicitatem, Chald. integritatem. Vide aqnitatem , i. attende ad id quod re@um eft , Chald.refpice iter retym. Quoniam, &c. Hieron. quia erit ad extremum viro pax , Chald. quia finis hominis eft pax,Chald. quia finis hominis eft pax. Religuia , i.nouiflima, {cil. felicia , vel pofteri- tas , auc faculcates. 38. Simul, id eft, ad ynum omnes. Religuic , i. pofteri aut opes , vel, nouiflima »q-d. tandem pe- eunt, Chald. finis impiorum exitium. 39 Salus , Chald. redemptio. Protector, Hieron. Chald. fortitudo. : XXX VII. Ovatio Penitenté. 1. E'memorationem,{c.peccati a fe commit, PF ees oi. ira, q. d. ira,feu feuere Augutt.fu- rorem ad inferni , iram vero ad_ purgatorij {uppli- cium refert. edrguas , id eft , caltiges. Corripias, Chald. ca- ftiges , repetitio, 3. Sagitta ine, id eft , Ate immiffi dolores , feu tribulationes. Confirmafti, i. roborafli. eH anum,i.plagas,q.d. fortiter me percuflitti. 4 4 facie iretue, Chald propter iram tuam. Pax,i. quies. Offibus , Chald. membris. A facie,i. propter. 5. Supergreffe , {cil. more aque operientis, quafi dicat, fubmerfus fum peccatis. Superme, id eft, plu{quam ferre poffim. 6.Corrupte fune , Hieron. & Chald. tabuerunt. Cicatrices , id eft, vulnera anime ex peccatis, vel corporis ex plagis Dei. Ai facie infiptentia mee, Chald.propter ftultitiam meam , {c. qua peccaui. 7: Curuatus , {c. peccatorum pondere. P/quein finem, id ett , perpetuo. Hieron. nimis, Chald. fu- pramodum, | Ingrediebar , Hieron. ambulabam. 8. Lumbi, i. interiora. Mufionibus , (cilicet , mo- ribus prauis , feu carnalibus. Hieron. ignominias Chald. combutftione. 9.e4 fflrétus Chald. confra@us. -4 gemitn,id elt, pre gemitu, 10, dure te, quafidicat, notum tibi. Gemitus, Chald. fufpirium, - 11. Virtus , Hieron. fortitudo , quafi dicat, defe- us (um viribus. Etipfum, pro ,etiam ipfam, quafi dicat, pra fletu pene oculos amifi. 12. Aduerfumn me appropinquanerunt » Hieron. quafi contra lepram, Chald.¢é regione vulneris mei, quafi dicat , tanta {pectatores calamitatis mex, non adiutores erant. 13. Oui insta me evant , Hebr. vicini mei.Chal. pr opingui mei. De longe , quai dicat , nihil adiu- uantes. Ouerebant , {cil.perdere, Vanitates, Hieron. infidias , Chald. mendacium. Tora die , Chaldzus, quotidie, 14. Non audiebam ,i.diffimulabam. Non aperiens,i.qui non aperit. Os, {cil. ad re- {pondendum. 15. Redargutiones ,i.obieGtorum dilutiones, 16. In te {perani , Hier. te expectabam.Chald.co- ram te oraui, 17. Dixi ,quafidicat , valde timebam. Nequan~ do, Hieron. & Chald. ne forte. Supergaudeant mix hi, Hieron. infultent mihi, Chald. letentur de me. Commouentur, Hieron. vacilaverint. Super In Pfalmos. Super,i.contra. AZagna ,ifuperbe. Locuzi funt, pro,loquantur. — 19..Annunsiabo,Hicr.annuncio , i.fateor,{eu pa- tefacio. Cogitabo,Hier.& Chal.folicitus ero. 20.Confirmatt,Hiexr.& Chald confortati,q.d.in- ualefcunt. Super,i.contra,vel plus. 21. Detrabebant,Hieron.aduerfabantur, Chald. oderunt. . 22. Difcefferis, Hier. Chal.elongeris. 2 3.lutende, Hier. feltina. Salutis mea,{c. auctor, Chal.redemptio mea. XXXVI. Oratio affidi. 1.WPfi Idithua, {c.datusad canendum. Frat, Idi- : thun prefectus quidam cantorum.Vide 1. Par. 6.8 26. 2. Dixi,i ttatui.Pofisi ori meo cujtodiam, Chald. cuftodiam os meum frzno, fc. filentij Hier. cufto- diam os fneum filentio. ‘gh Aduerfum,Heb.coram, Et fic etiam verti poterat ex Greco. 3.A bonis,i.intta defenfione: vel,vt ne de bonis quidem rebus loquerer,{c.ne paulatim ad mala pro- laberer. Renouatus, q. d.ipfa taciturnitate rectuduit,vel, quafi dicat , quamquam dolor renouaretur, tamen tacui. 4.lenis,{c.divini amoxis. Locurus fum,{cil.quod fequitur. 6. Menfurabiles,Hiex.breues. Subjtantia, Gree. fubfiftentia,i.vita Hier.vita,Chal.corpus. Verunta- mei,pro, certe. Vaiver/{a,q.d.maxima,quam quam Grec. plurale eft , quafidicat, omnia vanitas , adeoqué omnis homo. 4. Imagine,i.apparentia quadam, feu,vmbra vite, potius quam vera & folida vita. Pertranfit , Hier. & Chald.ambulat , q.d.vitahominum velut vm- bra eft. Frujtra, Chald.perperam. Congregavit,pro,con- gregat,C hal.congregaucrit,Hier.dimittat. -§. Subftantia,i.(pes , (eu diuitiz , aut vite fubfi- ftentia. 9. Dedifti me,g.c.permifiti, me opprobriis afh- ci,Hier.ne ponas me. 11.fortitudine,Chal.percuflione. Defect, Hier.& Chal.confumptus fum. 12.Inincrepationibus,i.per caftigationes. Corri- puifti,i {oles corripere. Araneam,que,\c.iacu leui-conquaflacur,& mo- ritur Aug.vel forte telam aranex intelligit. 13. Sileas,i. cefles,{c. opem ferre.Hieron.obfur- defcas. ; Apud te,i.coram te,q.d.breuis vite 1 4.Remitte,i.relaxa,tc flagella, Hier.parce. Refrigerer,i.xe(pirem,(eu recreer. Nox ero,{c.in hac vita. XX XI1X. Gratiarnm aftio he ie 2.fatendit , deft, attendit’, Hieron.inclina- tus eft. wae ie 3.Miferie,i.calamitofo. Facis, iSordido,Hiero.8 Chal.cceni. ’ Sapra petram,i.loce tuto. Direxit,Hier.& Chal. ftabiliuit. : 4. Immifit, Chald. ordinauit. Carmen, Hier.lau- dem,Chal.hymnum. Videbuat,i. coniiderabunt. 143 Timebunt,{c.Doginum: . 5. Nomen Domini,Hier.8¢ Chal.Dominus, Vanitates @ infanias falfas,Hier.{uperbias,pom= paique mendacij. . : 6. Cogitationibas,iungendum eum j fimilis fir, Annunciani & locutus [um ,q.d.fivelim nume= rare,(c.mirabilia tua:Hier.fi narrare voluero,& nu= . merate. - ; Mulriplicati,&&c. Hier. Chal. plura fant, quam vt narrari queant. 7. Sacrificium, {c.pacificum. Oblarionem,{cil.ex frugibus. Noluifti,{c.precipue, vel per fe, vel finito tem- pore legis veteris. dures, Chal, aures ad uafcultanda precepta tua Grec.corpus. Perfecifti Hier. foditti,i.aperuifti, Chald-perfos ratty 8. Pro peccato, {c.hoftiam. Poftulafti, {c.vt rem per fe gratam. Yevio,{c.in mundum.vox eft Chrifti. 9. In capite libri, i, primo loco libri predeftinae tionis,vel.q.d.in fumma fcripture. Finis enim le- gis Chriftus,Hier.& Chald. in volumine libri. Ve facerem,&c.coniungi potelt cum,fcriptum eft : vel cum,volui.Legem tuam,{c.conferuo,vel volui.Cor- dis,70.venttis,{ed tranflatum cordis ob eaphoniam fecundum Hier. 10. Juftitiam, {c.qua iuftus es, & iuftificas im- pium. Non probibebos pro, non prohibui, fc.a tuis lau- dibus. Sciffi,Hier, noft. 11.Veritarem,i:fidem in promiflis. Salutare,i {alucem,Chald.cedemptionem. Dsxi; i.celebraui. Abjfcondi,{c.apud me retinens,non predicans. A concilio muizo,Hier-in Ecclefia multa, . 2. Sufceperunt,pro,tulcipient, Hiero. & Chald. feruabune. 1 3. /niquitates,i.poene iniquitatum.Vt viderem; Hier.& Chal.videre,q:d.plures {unt , quam vt ame poflint videri. Dereliquit me,q.d.deficio animo. 14. Refpice,Hier.8 Chal.feftina. 15 .Renereantur,i.crubefeant, repetitio. Simul,q. d.omnes. 16. Mihi{c.infultantessChal. de me. Eage,exges q.d.latamur cits calamitate. eas 17. Super te,i. in te; feu,de te. Adagnificetur,.. exaltetur. Salutare tnum.ifalucem tuam,fc.a te datam. 18: AZei;i:de me,Hiet.pro me. XL. Orasio afflicti. 1. ¥ P/i,pro,ipfus. ae 2. Intelligit,8cc.Chal.cogitat dé rebus paupe- tis,vt mifereatut ecius. Et pauperem,non eft Heb. . titlo: Ve inustificeris , 8c. g.d. parce qui promififti ve- niam poenitentibus , vt appareat te ftare promif- fis. : Indicatis{c.ab impiissnon mifereri, vel non. effe verax. 7. Iniquitatibus , i, peccato originali. Concepit, Hier.peperic. 8. Veritatem, {c.confeflionis culpz. Incerta, @ occulta, Hieron; ab{conditum,& ag- canum. . ( 147 eM anifeftafti,adeoque grauius peccaui. 9.4 /perges,pro,a{perge. . ZL Hy ffopo,i.ve folet facerdos, hyflopo. Vide Exod; 12. Leuit. 14. Num.19.Lanabis me, &. pro,nam fi laueris me. 10.Auditui meo,&c.Chal.audire me facies gaun dium, Humiliata,\.afflidta , Hiero. & Chald.que con- freg iti. 12. Retkum,Hier.ftabilem, {c.in bono. Jz vil Cem vibus mezs;iintra Me. 13..4 facie,Chal.a prefentia. 14.Salutaris tni,ifalutistux,Hier.fefu tui,Chal. redemptionis tuz. ; Principali,i.precipuo, Hier. potenti. Coxfirma,i.corrobora. 15. Tuas,{c.quibus adte peruenitur. Connerten- tur,Hier.reuertentur. 16. Sangusmibus i. homicidio , quod commifi, Chal.iudicio interfectionis. Salatis mea,(c.auctor.€ xultabit,i. exultando ce- lebrabit,Hier.laudabit. oh Inftitiam,i.mifericordiam. Et quidem Symma- chus mifericordiam vertit. 17. Aperies, quafidicat, dabis materiam te lau- dandi. 18.Vtique,coniungendum cum,dediffem. 19.Deo,{c.gratum. Spiritus contribulatus, Chald, anima contrita. 20.Sie7;Chald.cum Sion. ler#{alem,{c.que non- dum plene extructa eft. | 21. Tune ,{c.cum benigne feceris, vel cum edi- fiaara erit lerufalem. Juftitia,i.ex iufta mente oblatum , velsq.d.ope= ra iuftitiz. LI Deiuflorum c iniquorum remu= neratione. Dos iniquitate,i.per iniquitatem. Tota,id eft,omni. 4. Cogitanit,i.molitur. A puacula, {cil.que cum tondere deberet, ferit. 5. Super benignirarem,Hier.& Chal. magis quam bonum. Iniquitatem,Hier.& Chal.mendacium, eAiquitatem,i.id quod rectum eft. 6.Pracipitationis,i.perniciola, Hier.ad deuoran= dum,Chal.voracitatis. - Lingua dolofa, Grec. & Hieron. linguam dolo« fam. . 7.In finem,Hieronymus,& Chald.in fempiter- num. Emigrauit,i.migtare faciet. ia uae Radicem tuam,\c.cuellet.Hieronymus, & Chal. eradicabit te. 8. Pidebunt, Chal.in{picient punitionem. g. Adiutorem , Hieron. & Chald. fortitudinem fuam. Prenaluit, Hieron.confortatus eft , Chald.fortis facus eft. Vanitate faa. Hieronym. infidiis fuis Chald. opulentia fua. 10. Frutti ferasHier.virens,Chald.frondofa, In faculum facul1, repetitio precedentis Aug. — 11. Fecisti, {cil.que {upradicta {unt ,Chald. fee cifti vitionem. Nomen,i.clementiam feu bonitatem. Bonum,i.gratum,feu,iucundum. N 2 LI: Dé 148 LII. De peccatorum obftinatione. 1 WyRo Maeleth, nomen eft inftrumenti mufici, Chal.fuper choros,Hiero. chorum. Iatelligen= tieg,Hier.eruditio. : 2.Dixit,i.cogitauit.Vide Pfal.1 3.Ja/ipiens;Chal. nequam. 4. Declinanerunt, Hier.auerhi funt, Chald.retro- ceflerunt. Inutiles facti funt,Chal.inquinati f{unt. V (que ad vnum,i.neé vnus quidem. 5. Sciens{c.Deum,feu,quod equum eft./’¢ cibum panis,i.vtfolet panis. 6. Timor ,i. caufatimendi. Diffipauit , preter. pro fur. Offa,i.cobur. 7. Quis dabit,pro, vtinam Deus det. Salutare,i. {falutem,Chal.redemptionem. Conuerterit, Hier.& Chal.reduxerit. LILI. Oratioin. perfecutione. 1.71 Arminibus,i.canticis,Grec.hymnis. 3. Nomine,i.potentia.virtute,Hier.fortitu- dine.repetitio eft. Indica,Hietr.vlcifcere. 5+ Alieni , (cil. 4 Deosvel alienigene, Chald.{u- perbi. Fortes,i.violenti.Quafterunt,{c.vt perderent. 6.Ecce,pro,fed. Su{ceptor, Hier.& Chald,fuften- tans. Anima,\.vite. 7.04 uerte,Hier.redde,Chal.conuerte, quafi di- Cat, verte in eos mala qua mihi parant, auextendo a me. Peritate,i.vt promifitti. 8. oluntarie,i.\ibenter,feu,toto corde. Nomini tu0,i.tibi. Bonum,i.iucundum,feu,amabile. 9.Defpexit,Chal.vidit vitionem. LIV. Oratio in perfecutione. 3. Neende,Hieron.attende. Exercitatione,i.affli- A ctione,vel oratione, Hier.meditatione. 4.04 voce, i. propter minas. T ribularione, i.ob perfecutionem,Chal.ob infeftationem. Declinane- runt, Hier.proiecerunt,q.d.impofuerunt mihi. [zi- quitates,ifalfa crimina. Jz ira,i.irati. 5+ Conturbatum eft,Hiero.doluit, Chald.contre~ mifcic. Cecidit,i.icruit. 6.Tenebra,Chald.formido , {c.horror vt folet in tenebris vel,calamitates. fic enim foleni appellari, vtcontra,profperitas, lux. 7.Vt columba,i.celeres. Et volabo ,Hieronym.vt volem. 8. Ecce elongani, &c. Hier.vt procul abeam, & commorer in deferto. 9. Expettabam , pro , expecto, vel, expecta- rem, Fecit,pro,faceret. Pufillanimitate, i.timore,feu, meerore. Tempeftare,i.aftlidionum procella: 10, Pracipita,{cil.in mala,q.d.perde eos. Chala. diffipa. : a Dinide , q. d.fac vt diffideant inter fe, atque ita impediantur eorum confilia. Coxtradittionem , id ef , contentionem, feu,fe- ditionem. 11 .Cireundabir,{c.iniquitas. Super muros,i.altius,feu,fortius quam muti. Notationes ~ Labor,i.oppteffio, Hietonym.dolor , Chald.fal- fitas. 1 2.Plateis,q.d.palam fit malum.v/ura,Hier.dam- num,Chal.mendacium. 13. Adaledixiffer ,i.probris affeciffet. Supersid eft,contra. 14. Zz, Chald.tu Achitophel Vvanimis,id eft amicus: Dux,i.confiliarius Chal.preceptor. N otus,i.familiatis, 15. Cibos,i.confabulationes , Hier. & Chald.fe- cretum. Ambulauimus{c.Deum colentes. 16. Veniat , pro,veniet, q.d.digni funt morte,& zterno fupplicio.vinentes,{cilicet, vt olim Core,8 Dathan. Medio,i.corde Aug. 17.Clamaui,Hier.clamabo,Chal.orabo. Saluabit, Chal.redimet. : 18. Narrabo , i.exponam afflicdionem meam, Chal.orabo. £ xaudier.{c.{pero. 10, Redimet ,iliberabit. Appropingnant.fcil.ve noceant. © Inter multos erant mecum, Hieron.multi fuerunt aduerf{um me, Mecum,i.contra me. . 20.Exaudiet,(c.me.Comnmutatio,{c.a malo. Et non,pro,quia non. 21. Extendit,ic. Deus. Retribuendo,{c.illis quod merentur,q.d.puniendo. Comtaminauerant, &c.q.d. quia violarunt pactum cius,{c. non feruantes pre- cepta. 22. Diuifi, &c. g.d.iram , quam corde retinent, vultu diffimulanc.Super,i.plufqaam. 2 3.Curam,Hier.charicatem,Chald.{pem. Tuam, i.tul. _ Fluétuationem , i. turbationem, feu,afflidionem g.d.liberabit tandem malis,quibus premitur,Chal, egeftatem. 24. Deduces,Chal.detutbabis. Puteum sateritus,. Chal.profundam gehennam. Sanguinum,ifangui- narij. Non dimidiabunt,&c.a.d.non peruenient ad di- midium vite , quam fibi promittcbant , vel,quam pofient naturaliter viuere. L V.. Oratio in tribulatione 1.0) Anttis,i fancuario. Infcriptionem,q.d.in mox nimentum perpetuam, vt folent titulo,i. co- lumne inicripta. 2.Conculcaust, Aug.fic folet vua , vt exprimatur vinum, : Homo, {c.inimicus, 3./ ofa,i.omni. 4. Ab altitndine diei, i.potentia, & prof{peritate hominum. : Timeborq.d.non,vel,q.d.timebo, i.cum timuero temporis calamitates magnas, inte {perabo, Gree, non timebo,Hier.altiffime,quacumque die territus fuero,Chal.Deus altiflimé,die qua timnuero. 5.J2 Deo,i.Deicaufa, Chald.in menfura iudicij Dei. Sermones,i.res.fic infCaro,i.homo. 6. Execrabaatur,i.calumniabantur. 7. Inhabitabunt , {c.fimul,Hieron.& Chald.con- gregabuncur. eA bfcondent fc.fe,ve infidientur. Calcaneum,i.veltigia,fe u,greffus, Hier.& ‘Chal. plantas. Sicut fufPinuerunt , Hieronym. expectantes, Chal.ficut expe@auerunt,fic fecerunt animemee. $,Pre In Pfalmos. 8, Pro nibile,i.pro nulla re , q.d. nullo modo.fic vulgo,per niente. J” ira,i.iratus. 9. Vitam, q.d.tribulationes. e4 nxunciaui,icex- ofui. Pofnifti,g.d.attendifti,Hier, & Chald.pone. Zn promiffione tna,{c.ett,q.d.ficut promifitti, {c.fc fiet. quod fequitur. 10.7une,{c.cum mihi opem tuleris. Dens,adeo- ‘que adiutor, 11. Lanudabo fermonem, Hier, predicabo fermo- nem. 12. Iame, i.in mente mea , fea memoria,vel, apud me prompta. Tua, id eft, tibia me nuncupata. Laudationes, Hier. gratiarum actiones,Grec.laudationis. 14.P laceam,Hier.8¢ Chal.ambulem, Lumine,{c.{pirituali,vel,q.d.vita. LVI. De Dei auxilto in tribulatione. rire. Danuid,{c.Pfalmus. Ix tituli,&c, vide Pfal.s 5. 2.Tranfeat,{c.more tempettatis. We {c. me Domine, i.ne finas me pe- Iniquitas {c.hoftium.Hieron.infidiz , Chald.tu- multus. : 4c ifit,{c.Angelum,vel,auxilium. AG/ericor- diam,pro,fecundum mifericordiam,q. d.ex bonita« te fua. Veritatem,i.ficut promiferat. §- Ammam,i.vitam.Conturbatus,q.d.nec per no- Gem me quiefcere hoftes finunt. Avma,Hieron. 8 Chal.lancez. 6.Exaleare,&c.q.d.oftendete fuper omnia effes & omnipotentem, Gloria tua,{c.appareat. 7.Laqueum, Hiero.rete. Et tacuruauerunt,,ide- preflerunt,Hieron.ad incuruandum. Faciem meam, id eft,me. 9- Gloria,i.anima,feu, mufice Dei laudes,vt fta- tim explicacur. 10./z,1.coram. ; 11. AMagnificata,i.exaltata,Hieronym.& Chald. magna. 12.Gloria tua,{c.appareat. LVILI. De male hominibus. i. E difperdas. Vide Pfal.so. 2.Juftitiam,i.quod iuftum eft. 3. Etenim,q.d.id ne iuftum eft?O peramini;i.ma- chinamini. /z terra, poteft coniungi cum fequen- tibus. ; Concinnant , Grec. connectunt , feu, impli« cant. 4. Alienati,{c.a Deo,feu.iuftitia. 4 vulua, iam inde natiuitate. 3. Afpidis , Hieron. Reguli.Obturantis,q.d.funt aftutiflimi. | 7.Molw,i.molares dentes,Hieron.molares. Leo- aum,i.hoftium. 3. Jntendit,{c.Deus in eos. Jz firmentur,Hier.con- terantur. | 9. Super, {c.cos. Ignis,{c.ire Dei. Solem,q.d.funt _ priuati luce,feu,vita. 10. Intelligerent rhamnum,Hier.crefcant in rham- num,quafi dicat , priufquam illorum malitia cre- {cat. . Rhamnus , autem frutex eft {pinofus, é quo qui- dam putant Chrifti coronam fpineam confe- ctam. Sicut vinentes, pro, fic viuentes , vel , vt fo- pe lent aliquando viuertes meroi Oo Ss 149 Abforbet,Hier.rapiet,Chal.deftruet. Ii. Manus,Hiero. & Chald.pedes. Lauabit,q.d. more victorum potericlauare. 12. Homo,i.qui viderit.Si vtique,Hier.vere, Frattus,Chal.premium bonum. Eos,{cilicet,iuttos, , LVIII. Ovatio in perfecutione: I N E difperdas. Vide Plal.s 6. 2.1n me,\.contra me. 31. mquit atem,Chal.falfitatem.Sanguinum,Chal, homicidis. : Ceperunt animam meam,Hier.& Chald.infidiati {unt anime mez, § Nec iiquitas, &c.q.d.cum nihil eos offendes rim,Hier.ab{que iniquitate mea,& peccato.Cucurs 7i,1.conuer(atus {um. Direxi,{e.vitam. 6. Vide,Hier.refpice Vir tatum,Hier.exercituum ee sa Invende,Hier.& Chald.euigila.V ifitandas,fc.8¢ 8& puniendas. | 7. Conuertentur, pro, reuertentur, {c.me perdere quzrentes. Famem,i.defiderium me perdendi. Vi canes {cil: rabie perciti. 8.Gladius,q.d.de me occidendo loquuntur. Quis andinit, ? {cil.dicunt,g.d. putant neminem audire, que loquantur,Hier.quafi nemo audiat. 9. Domine,{c.quiaudis. Eos,i.corum conatus. Gentes ,{c.tibi contrarias. 10,.4d te,i.apud te. 11. Deus mens mifericordia eius , pro; Dei mei, mifericordia.Hebr. Praueniet , {cil.vt eripiat,ante~ quam illi noceant. : 12.Oftendit,Chald oftendet vltionem. Occida, {c.ftatim 6 Domine. Oblinifcantur, {c.iuftitie tuz, qua punis malos. Populi mei,nominatiuus pluralis. quamquam in quibufdam Greacis eft rag x , quo fenfu nefcio. Symmachus vertit. Ne quando obli- uifcatur populustuus legis tux. Difperge,i.coge vagari. Depone,Hier.deftrue,Chal.redige ad pauperta- tem. : | 13.Deliétum,Chal.ob delidum, De execratione, i,ob execrationem,feu maledi@ionem, Chald.per- iurium. . A nnunciabuntur , pro, annunciabunt, q.diquod loquuntur. 14. 12 conf{ummatione, {c.fint, Hieron.confume, Chal.dele eos. 16. Difpergentur , Hier. & ‘Chald. vagabuntur. 17.Exultabo,i.cum exultatione cantabo. fic {ups exultabit lingua mea iuftitiam tuam , Hieron.lau- dabo. : 18. Mea,q.d.qui mihi miferetur. LIX. Imploratio Disine mife- vicordta. 1. Mmutabuntur{c.vite nouitate. : In doktrinam, Hieron. & Chaldzus ad do- cendum. 2.Sabal,Hier.Syriam Soba. Conuertit, {c.fe,Hier. & Chal.reyerfuseft. 9 3.Repulifti,Chal.dereliquitti. | 4.Commota,{c.calamitatibus. §- O ftendifts , i. fecifti experiri. Vino ; Chald. calice. Compunttionis,i. pungente,feu , cruciante, Hier. confopiente,Chald.maledictionis. N 3 6.Significationem & ~ Iso — 6.Significationem,Hier.fignam. ety rows, {cil.ho» ftilis. 7. Dextra tita, i. potentia Be iecctant tuam. 8. Sanéto Hier fanctuario. Partibor tc. velut pof- feffionem propriam. Sichimam, &c. {c. loca, que poflidebat Isbofeth, contra Daufd.Sichem quidem ecat in-Samaria; Ta- bernacula vero,feu,Succoth in tribu Gad. eM eribor,pro,metiar. 9.Capitis,i.pcincipatus,vel q.d.qui meum caput, i.vitam tueatur. Rex,q.d.cegno in Iuda,Hier.legifer,fc. Regis eft ferre leges. 10. Olla [pei mee,q.d.{pero mihi fubietum iri, vt ollain qua pedes lauantur,aut carnes coquuntur, Hieron. & Chald. olla lauacri mei.Calceamentum, q.d.mihi fubiiciam. eA lienigena;lc. Paleftini, feu, Philifthe:. 1 1.Cinitatem,pro,ciuitates,{c.ldumeorum. 1 2.£¢ aon,pro,nonne.Virtutibus,Hier.& Chald. exercitibus. 13. De,Hier,in. Quia,Grec.& pro,quia. Homi- nis,Hier.ab homine. ‘ 14.12 Deo,i.Dei ope. Virtutem,i.fortia. L X. Oratio afflicts & liberati. ei hymais,q.d.canticum, Hieron. fuper orga- ,, Anum. e 3. Ai finibus,S. Ovietur,Hieron.germinabit, Chald.multipli- cabitur. Juftitia,Hier.8¢ Chald.iuftus. Auferatur,Hier.non fit,q.d.femper:Luva;i.mor- talitas.Aug. 8.4 mari v{que ad mare,Chald.ab extremo ma- ris Mediterranei v(que ad extremum maris Ocea- ni,Aug.toto orbe:totus enim Oceano cingitur. Flise mine,Grac.fluminibus,Chal.Euphrate, 9. Lingent, j.of{culabuntur, {cil.in fignum reue- rentiz.. 10.Tharfis,i.matis.1 nfula,i Infulani.Saba,Regio eft Athiopia,& per 0 {cribitur. Vide 3.Reg.ro. Dona,Hier.tributum. 1 3.Parcet;Chal.miferebitur. Saluas faciet,Chal. redimet. ; 14. furissChal.oppreffione. Honorabile nomen, Hier.& Chal.pretiofus fanguis. —15.Viner,{cilicet,diu in Regno. Dabitur, i.offe- retur. De ipfo,pro.ipfum, {c. Chriftum , Hier. orabunt de coi.pro co, {c. Rege Salomone , feu potius pro Chrifti aduentu,feu Regno.7vra,Chal.omni. 16. Eirmamentum, (c.tritici.fic Pf{al.104.Firma- mentum panis contriuvic, Hiero. memorabile triti- cuum,Chal.fubftantificus panis.Ja f{ummis montium, ° Hier.& Chala in capite montium. Superextolletur, &c.q.d.erit altiffimus, : Super Libanum,\.Libant arbores. * Eius , (cil. Chrifti. Florebuxe , Chald. germina- bunt. a ie De cinitate,i.cinessvelspro,in ciuitate. N Sienut oe ee aor ox. ees 54 ~ Notationes Sicut fenum,i.herba,q.d.in magna copia. 17.Sit,Hier.& Chal. Grec.crit. Ante,i.coram, q-d.quamdiu fol erit,Hier.vlera. Permaner , Hier. perleuerabit, Chaldantequam creatus eflet fol,preparatum erat nomen eius. In ipfo,Chal.in merito eius. Magnificabunt , Grec.& Hieron. beatificabunt, Chal.benedicent. 1 §. Solus,{c.propria virtute.: 19. Maieft dtis,Hier.6& Chal.gloriz. Maieftate, Hieronym.gloria, Chald.{plendore gloriz. i Fiat sfiat Hier.& Chal.Amen & Amen. Defece- runt, &c.apparet hunc faiffe vltimum Dauid Pfal- mum, etfi hoc loco pofitus fit. Laudes,Hier.& Chal. orationes. LX RL “De pits Cr impiis. I. Saph, fc. traditus decantandus, Jfrael , Da- tiuus eft. 2.€ffufi font ,Chald.vacillauerunt,g.d.pene a via declinaui, feu,lapfus fum. 3.Zelaus,i indignatus fum,vel, inuidi illis pro- {peritatem. Super , Hieron. contra. Pacem, id eft,profperi- tatein. 4.Non eft refpettus,&c.q.d. habent mortem non re{puendam,({c.facilem,Grac. avtycuoss , q.d.de{pe- &us,fiue renuitio.ica relpectus a re(puendo shavers non cogitauerunc de morte fua, Chald.non terren- tur,nec conturbantur ob diem mortis fue. Firmamentum,{c.eft,g.d.cito fanantur, & conua- le{cunt,vel ,{c. non eft,q.d. non diu durat morbus, feu,tribulatio illorum. s- Labore,i.moleftiis,feu erumnis. Flominum,id eft,qui folet hominibus accidere. Flageltabuntur, pro,flagellantur, q:d.profpere eis {uccedunt omnia. 6. Tenuir, i.polledit. 7-Quafi ex adipe,i.abundanter. Tranfrerunt , &c.q.d. fe totos tradunt affectibus animi;vel confecuti {unt quod optabant,in hac vi- ta, {c.explentes fua defideria. 8. ln excelfo,i.edito loco,q.d.aperté, Hier.de ex- celfo. 9. In celum , i.contra celum,f{eu,Deum, Chald. in fan@os celorum. Os,{c. blafphemando. Jn terra, Chald.in iuftos terre , q.d.& contra Deum & contra homines lo~« quuntur. _ 10. Hic,i.hoc loco,Hier. huc,q.d.afpiciet horum p:ofperitatem. Et dies, pro, & videbit , quod dies. Plen,q.d.quod viuant diutiffime. 11. Dixerunt,{cilicer,iutti apude,velut dubi- tantes. Quomodo f{cit,q.d.quomodo iftos fert ? Scventia,i.prouidentia. E xcelfo,Chal.altiffimo,{c.Deo. 1 3.£rgo,Hier.ergone. Sine caufa,Hieron fruftra. Iuftificaui,Hier.& Chald.mundaui. Inter inno- sentes,i.cum innocentibus , Hieron.in innocentia, Chal.in munditia. 14.Flagellatus,iafliQtus.Tota,i.omni. Jn matutints, quafi dicat, ftatim vt {urgo, inci pit afflicio. | 1 §.St dicebam, &c.Hier.dixi,fi narrauero fic,q.d, dixi a pud me, fiita ftatuo , & de totahac re de- cerno* Ecce nationem,&c.q.d,certe id erit reprobate iu- ftorum vitam. 16.Exiftimabam,Hiero. & Chald. cogitaui,q.d. volui huius rei caufam plane intelligere. Labor efis&c.q.d.eft mihi difficillimum. 17. Intrem , &c. qd. donec admittar ad fecreta Dei confilia. In nouiffimis, Chald.finem,q.d.quem tandem fi- nem habeant,& im pij,& pij. 18.Praprer dolos,i.vt decipiantur, & errent,Hier. in lubrico,Chal.in tenebris. Pofuifti eis, i, deditti profperitatem, Hieron.& Chal. pofuifti eos,{c.tali ftatu. Deiecifii , &c. pro deiiciendos a te , vbi fuerint exaltati. 20.Somnium,{c.poft quod nihil eft. Surgentium,Hicr.euigilantis. Cizirate.i.mundo, Chal.in die indicij magni,cum refurrexerint./ma- Ginem,i.apparentiam illam & {plendorem. 21.Renes mei, &c.i.interiora mea turbata, {c.pre indignatione , feu affliiionibus , quibus me crus clas. yf 22. 4d nihilum ,q. d. non aduerti, quam nihil effem, quamque ftultus apud te: vel, q.d.pene me tribulationes confecerunt. 2 3.Semper tecum,g.d.um me tamen femper ad- iuuares,vel, cum more iumenti oneratus eflem la~ boribus,nunquam tamen ate defeci. 24.Voluntate,i.beneplacito,{eu gratia. Sufcepifti, Hier. fufcipies. 25. Eff, {cil. quod velim preterte. 4 te, id eft, pre te. 26. Defecir,{c.pre tui defiderio. Pars.i.portio,leu hzreditas. 27.Formcantur,(c.adherendo. ef bs te,{c.recedendo. 27. Pradicationes ,1. opera digna predicatione, Chald.pracepta apoftolatus cui. Filia Sion,i Jerufalem,{c.Ecclefiz. LXXIIl. De lerufalem in figura Ecclefia. 1. Netellectus,Hier.eruditio. Vt quid,i.quare. In finem,Chal. in eternum, Palcua tua,i.quas pa{cis. 2.Poffedifti,C hal acquifiuitti. Ab initio,i.iam pridem , feu,olim, vel,a mulcis feculis. Redemifti,Chal.redemifti ex Aigypto. Virgam, i.fceptrum ,Chal.tribus. Hareditatis tug,i.populi,quem velut heredita~ tem poffides. eM ons,{e.vaftatus eft, Hiero.montem,{c.rede- : mifti,feu, pofleditti. 3. In finem , i. penitus, {c.perdendoeos,vel,q.de femper durantes,Chal.in perpetuum. Malignatus eft, Hier.mala egit.Santto,Hieron.8& Chal. fan€tuario. 4.Gloriati func {c.contra te Hieronym. fremue- runt. Solemunitatis, pros loci folemnitatum, {cilicet, templi. | Signa {ua ,i. vexilla, Signa, pro, figna inquam {ua;vel pro,in fiona, {cil.victoriz , Hieron.in tro- pheum. 2S 5. Nox cognonerunt, {cil. quantum deferendum eflet templo. Sicut in exitu,&c.q.d.vt in portis cititatum fies ri folet fuper excelfa loca. eft autem coniungen- dum cum, pofuerunt, &c. poteft & fummum de templo intelligi. 6. Eins {c.domus tux. In idipfum,i.Gimul,q.d.pas riter omnes, 7. SAntluarinms In Pfalmos. 7 Santluarinm,i, templum. Jz terra, poteft con- iungi cum precedencibus,q.d. vbiin terra coleris, . Chald, cum fequentibus iungit fic, ad terram pto- ftrauerunt. | Nominis tui,Chal.in quo inuocatum eft nomen tuum. i §.Cognatio,Hier.potteri,Chald. filij. A terra,ine celebretur in terra, Hier. & Chald. in terra. 9. Signa,{c.liberationis noftrz, vel , folita mira- cula, Chaldeus figna que dederunt nobis Pro- phetz, Non cognofcet,q.d.videtur Deusnos non cogno- {cere, Hier.8¢ Chald.non eft apud nos qui {ciat vf- quequo,fe.hee inala duratura fine. : _10.drritat,Hieron,blafphemabit,C hald.abomi- nabitur. 3 In finem,Chald.peérpetuo, 11.Auertis,{c.ab ope ferenda. Et dexteram,explicatio eft,feu repetitio. De medso finu,fcilicet,ceflans proferre, ve adiu- ues,Chald.de medio finus tuieduc eam. In finem, ipetpetio. 12. Ante (ecula Hier.ab initio,Chald.cuius Ma= ieftas eft {anda ab eterno. Operatus eft [alutem,quahi dicat, folebat nosad- itiuare. In medio terra , i. palam, vel,in ludza,quz me- dium tenet locum terre habitabilis,8 operatus ett, pro,operabitur. ae he Confirmafti,i {olidattisHier.diffipatti, Chal. diuififti,Mare,{c.cobrum. Contribulafti, Hier.& Chald.contriuifti. Draco- nnin,’. Agy ptiocum., = 14, Draconis,i.Pharaonis. Efcam, {c.eieta in litcus cadauera fiunt efca fe- rarum, pate Populis,Chald.fimiis, q.d.feris. Dicitur populus in {cripcura aliquando etiam de belluis vt Prou. 30.loel, 1.e#thiopum, Athiopes vocantur incolz. liteorum maris Rubri. 15. Dirupiftiji.aperuitti, Chald. erumpere feci« fliérupe. , vos E than,Hiet.& Chald.fortes,i. magnos,{c. Iorda- nem. we” 16.Tuus,i.a te,auctore. ee Fabricatus es , Hieronym. ordinafti , Chaldeus ptxparafti. ! Auroram , Chald. lunam, Hieronym.\uminare, {c.minus. ae 17.Fécifti,Hier.& Chald,ftatuifti, ver. Hieron.& Chald.hyemem. ee, 18. Haius,{c.quod fequitur: Incitauit, Hieron, bla{phemauit;Chald.execra- tas eft. 18.Beftiis,i.feris hominibus, Pauperum,i.aftlicdtorum. {x finem,Hier. & Chal, in perpetuum. 20. Leftamentum,Hieron.& Chald.pacdum. Qui | obfcurati unt terre,pro,tenebrofi , eu,ob{curi ter- _ -rz,{e.peccatores vel ignobiles. Iniquitatum , id elt, inique partis, aut iniquita- cum plenis. / 21. Auertatar,iscepellatur,fc.ate. Humilis fa-. étus,Chald.mifer.Confufus,{c.ob repulfam. Nomen tunm,Chaldite: - : 22. Indica,Chald.age,quafi dicat,tracta, fen de- fende. Swat {c.prolata. ee 23. Superbia,Hier.fonitus,Chal.fremituss Afcenditi.cre{cit: 155 EX XIV. de de; infto indicio. I, N: corrump as, Chal.quando Dauid dixit.Ne deftruas populum tuum. 2. Confitebimur trbi,i daudabimus te. 3 Cum accepero, {c.ait Deus. Tempus, q.d.com crit tempus tudicandi. Ja/fitias, Hier.& Chald.re~ cta,q.d.quod rectum ett. + Liquefatta,Hier.difloluetur.Terra,Chald.ter- re incolw, q.d.etfi homines deficiant » tamen terra firma manebit femper. Et 0mneS sPLO,1.0IMNes. Confirmaus colnmnas, nis itabiliui, _ §-Cornuyq.d criftas. 6. Cornu veftrum,Chal gloriam veftram. 7,Ab Oriente,{c.eft,qui poflit a Dei ira eripere, 9. Calix ,{c. diuine pinitionis. Vini meri, i.po- tentis ire. AZi/fo,{c.non aqua ve folet, fed altero vi- no(ideo enim dixit meri )feu,mifto acerbitate fup- plicij, Chald. miftione amaritudinis: Inclimanit , i. effudit. Ex hoc in illud,i.in diuer{as partes. 10.-dnaunciabo, c.Dei opera;feu,iuttitiam. Deo; i1.In Dei honorem, 11. Cornuayid eft,potentiam: Deus. S ’ q.d.ego eam velut colum- ( Confringam, {c.ait L X XV. De protectione Det. I. A D Affyrios,ide vidoria contra Affyrios; 2. agnum,{c.efle agnofcitur,{eu,ma- gni fir. 3. Pace,Hieron.Salem, Chald.Ierufalem. Locus, Mier.tabernaculum,C hal.domus fanauarij. 4. Potentias,i.vires,Chal.fagittas. Belum,i.bel« lica inftrumenta,Chal acies belli: 5. Llluminans,i.adiuuans,feu fauens. AZontibus; icelis, Naz.ab Angelis. e&rerzis; i, nunquam in- terituris.. Lnfipientes;{c, hoftes,Hier.fuperbi. | Somnum,{c.mortis. Nihil,fc quo fe defenderent. Diuitiarum,i.diuites;feu potentes. 7. dncrepatione,q.d-te obiurgante,& puniente. Dormitauerunt;i.mortuifune. 8. Ex tunc ira tua;i.ex quo tempore fueris ira- tus,vel,ex eo tempore,quo cceperunt peccare,es il- lis iratus. 9. Auditum fecifti,i.pronuntiali. Indicinm,g.d: fententiam contra hoftes.T erra,i.terreni. - * Quienit,{c.a perlequendo iuftos: 11. Confitebitur ; {c. ob iuftam iniquorum puni- tionem. __ Ex reliquia cogitationis , q.d. & relique cogita- tiones. = Agent,{c.celebrando tuam iuftitiam, 12.12 circuitu eius,i.circum altare eius. Aufertis,i.offerre oletis. 1 3. Anfert [piritum,i.vitam feu animam, Chald: comprimit turnotem, LXXVI. De Dei ope in tribu- latione. “TP Ro IdithunHierfuper Idithun,q.d.datus Idi< Pea ad cantandum. 2.Intendit mibi,Hier.exaudiuit me. 3: Manibus,{c.extenhis: —Contraenm,i.corameO, Renuit; {c. ob peccata méa, Hieronym.2.contta Pelag. onfolari,tc.extra Deum: iG : ie 4.Deletiatus 152 4. Delettatus fum, {cil. cogitans Dei miferi- cordiani. Exercitatus fum, {c. meditando. Defecit,{c. prz meerore,vel intentione meditationis fatigatus. 5. Anticipanerunt,i.anteuctterunt.Vigilias,i.vi- giliarum cuftodes,q.d.ante illos furgebam, feu vi- gilabam. : Et non fum locutus , q. d. adeo vt loqui non poffem aut non liberet. 6. Dies,{c.quibus tuos eripere folebas.eAternos, q.d. zternam felicitatem, Hier. feculorum,i.fupe- riorum temporum. | 7. Scopebam,i.velut fodiens {crutabar,vel verre- bam.vt fit,q.{copebam,vel {copabam. 8. Nunquid ,{ab.dicebam apud me. Complact- tior,i. placitior, feu, propitius quidam legunt,com- placatior. 9. In finem,Chal.in aternum. 4 generation, Kc. i, Perpetuo.repetitio. 10, 1# tray\.pre@ ita. 11. Cept ; {c. intelligere quod fequitur , nem- pe Deum vti viciffitudine nunc affligendo , nunc liberando,vel ccepi aliter vitam inftituere per Dei gratiam ; vel,{apere,vel,refpirare, {eu recreari. 12. Quia memor evo,q.d.libenter enim tecordotr. eA binitio{c.factorum. 13. Adinnentionibus,i.confiliis. 10. Lz fanttisi fanctitate.C hal. fancte. 15. Virtutem,Hier.potentiam. 16. Brachio , i. potentia.Er Jofeph, Chald.quos enutriuit Iofeph,ic.in fame., 17. Timuerunt,i.velut timentes » receflerunt,{c. in mari rubro. 18. Sonitus aquarum , i. pluuiz, {c. folet te pre- cipiente decidere, vel, olim decidit.Y ocem, id eft, tonitrua. _ Etenm,pro,etiam Sagitte {c.fulgura,v el grando, aut fulmina.77aafeunt, i. tranfire tolent Hieron.& | Chald.difcurrebant. 19.Vox,{c.auditur.feu audita eft. J” reta,i.mun- do {phaerico, vel in currib. Pharaonis. Corufcatio- nes Hier.fulgura.T erra,i.terce habitatores. 20. Mari, {cil. ruabro,cum populum tuum pre- cederes. Non cognofcenturHier.& Chald.non {unt agni- ta,{c.redudta in locum {uum aqua. (21. Inmanu, Chal.per manum,i.minifterium. LX XVII. De Dei operibus. 2.¥ Neellectus Hier.eruditio,Chal.intelledus Spi- ritus fancti. 4/aph,Chal.per manum Afaph. Legem,i.intitutionem. 2. Parabolis, i. fermonibusreconditis. Propoft- tfones , Hier. & Chald. enigmata, i. occulta quz- dam, feu vulgo ignota Ab initio » {c. gefta , Hier. antiqua. 3. Quantaub.loquar,Hier.& Chal.que. 4. cA Itera, Hier.fequenti.N avrantes{c.Patres. Ft fufcitanit,8c,abundat.Sufeitauit, i. de no- tlodedit. {ufcitare enim eft de nouo facere. Te/té- monium i. legem : vt ftatim repetitione explica- tur , Chald. teftamentum. Quanta, Hieronym. & Chald. que. 6. eA Itera,Hier.fublequens. 7. Exquirant, Hier.& Chal.cuftodiant. 8. Prana.Hier.declinans,Chal.rebellis. Exa/pe- vans,{c.Deum,Hier.& Chald. prouocans, {c. Deum ad iram. Direxit , Chald. divexit ad Dominum Hieron. prteparauit. Non eft creditus cum Deo, Hieron. non credidit Notationes Deo,Chald.non fuit fidelis in Deum. 6. Ephrem,\.Epheaim,{c.Uvaelitx,pars pro toto, Arcum,i.accus (agittas. Conuerft funt, Hieron.d - Chald.cerga verterunt, {c. faci hoftibus inferiores ob peccata. 10. Nox custodierunt , Chald. co quod non ob- feruaflent. Teftamentum,Hier.& Chal.pa@um. 12. Campo,Hieronym.tegione. Taneos,ciuitas eft Aigypti regia , Hebr.Tloan hoc loco,at lerem. 43. Hier. & Chald. Tach panches , 70. Taphnes, cum tamen hic 70.Taneos,Chal.Tanes. 13. Quai in vtre,i.in vnum locum coactus Hier. quafht aceruum. . 1 4. Diei, Hier.& Chald.per diem. /gais,i.colum- nz ignez. 15. dbyffo,i.copia aquarum. 17. Exceljum,ic.Deum. Inaquofo, Chald.deferto arido,Hier.inulo. 18. Tentanerunt , {c. velut periculum facientes, quantum poffet. 20.Fanem,i.cibum,carnes enim optabant. 2X. Diftulit,i.abiecit,{c.illos,vel fignificatur di- latio ingreflusin terra promiffam,Chald.iratus eft. Ignis,vide Num.11 _In,i.contra, 2>. In Deo, Chald.Deo: In falutari eius,q.d.falu- tem ab ipfo. | 23. lannas ,i. velutianuas. Cali,i.aéris,feu, nu- bium. 24,Cali,i.ex a¢re decidentem. 25. Angelorum, i.Angelorum opera factum , vel q.d.caleftem , feu dignum Angelis, Hier. fortium, {c.Angelorum. 26.Tranftulit,Grec.é¢ Hier.abftulit,q.d-fecit ne » flaret ille ventus,fed qui fequitur. Quidam tamen pro incitauit,{eu,impulit , accipiunt. Quod fiis eft fenfus,pro eodem Autter & Afticus accipiendus,vt fir repetitio,Chal.inculit. Auftrum,Hier.Eurum,{c.Eurus erat re{pectu de- ferti,at refpectu ludee, Aufter. Aphricum ,{c.ab Occidente, re{péectu defexti. 27.Carnes,{c.coturnices. 29. Defiderium,i.quod optabant. 31 Pingues,i.ptimarios,Chald.robuttos. Eleéétos, i. ptecipuos,Chald.iuuenes. ImpedinitsChald. pro- ftrauir. 32. In omnibus his,i. pot hee omnia. Ia mirabi- libus,Chal.miraculis. | 3 3.12 vanitate,i.eaanelcentes. Cum feftinatione, 1.Cito. 34. Eos,i.aliquos eorum. Quarebant{c.alij. Daluculo,i.cito. 35.Rememorati,i.recordati. ih, 36. Dilexerunt,i.diligere finxerunt. Aentité unt, i.amorem fimularunt. 37.Cum eo,i.erga. cum, Chald.pacto. 38. Fiet , fut.pro prateritis. Abundanit,vt auer- teret, Hieron. multumque auertit.Omnem,{c.quam Ni merebantur,vel q.d nullam:ve fit Heb. 3.9,.C470,q d.fragiles.Vadens,{c.lponte {ua,& fa< cile in malum,vel in mortem. Rediens,{c.in bonum, Teftamentum, Hieron.& vel in vitam. 40.E xacerbauerunt,\ folitudine. eg 4x. Conuerfi funt ,i.ad ingenium redierunt,vel irritauerunt.-Jzaquofo,Hier. q.d.iterum. 42.Manus,\.operum. 43-Stcnt pofuitpro,vt pofuiflet. 44. Imbres Hier.rinos. 45: Canomyiam,Hieron.omne genus mufcarum Not. } i. Pialdies. Not. quod Hieron. xorcurnay , | i onan hal.miftionem aie a 46.erugini,Hier.8 Chal.brucho. 48. Poffeffiones,Hieron.iumenta , Chaldeus ar- menta. Igni,{c.mifto cum grandine. AZalos,i.malum ine ferentes {eu nocentes. 0. Viam fecit,8c.quafi d.progreffufque in ira {ua. A morte,i.quin occideret: st. Omnis laboris , Hiet.partus, {c.maximus in partu labor. Quidam,roboris, vertunt;ve Gen.4g. {c.primogeniti {unt primiti¢e roboris patrum.Cham, 1.Agyptiorum,qui ex Cham. 5 2. Perduxit,ideduxit. 5 3-In fpe,Hier.cum fiducia,Chal.fecute. 54. Santtificationis,i fanauarij. Acquifinit {c.ciectis Chananais. Hier.poffidet. Diftrtbutionis,i.quo diuifa eft illis terra, §5- Eorum,i.gentium expulfarum. 56.1 eftimonta,i.precepta. : 57. Etpatres, {c. non {eruaverunt. pranum, {c. aliter facientem fagitram,quam velles. 68. Sculptilibus ,i.idolis. ~Zmulatsonem, i.indi- gnationem. §9- Sprenit, {upra eandem vocem Hebraicam ‘verterunt,diftulit-Hieron.aurem vtrobique vertic, non diftulir, Chal.iratus eft. Ad nihilum redegit, Hiet.proiecit, Chal.abomi- natus eft. 60. Repulit Hier. Chal.reliquit. lz homixibus, i.inter homines, 61. Virtutem ,i.arcam,vnde fibi videbantut in- uicti.Aug.Chal.legem. Pulchritudinem,Hieron.decorem ,{c.arcam. re- petitio. 62.Conclufit,in gladio,i.tradidit hoftibus. 63. Ignis,ic.belli vis, vel vrbis incendium, vel Det ira. Non funt lamentata,Hieron.nemo luxit, {cilicet, occifas. 64. Vidue,{c.occile. Noa plorabantur,g.d.nemo erat,qui fleret mortuos. 65. Excitatus,{c.contra hoftes.Crapulatus a vi- no,i.plenus vino Hier.poft crapulam vini. 66. In pofteriora,q.d.terga vertentes, Chald. he- morthoidibus,fc.ea plaga affeci Philifthai.Sempz- ternum,q.d.quod nunquam eluere poterunt. 67. lofeph , Chald. quod tetenderat in termino. ofeph,{c.in Silo vrbe Ephraim. € phraim,i.celiquastribus. Elegir, {c.ad regnum. 68.V nicornium,q.d.alto & forti loco. Santtificinm, Hier.& Chald.fanuarium. Terra, {c.luda. 7 1.Seruum,Hier.& Chal.populum. 72. Panit eos,Chal.regnauit {uper eos. Ianocentia, Hieronym.fimplicitate,Chald. inte-' gritate. Intelleétibus Hier.8 Chal.prudentia, Manuum,\.qua v{us eft in operibus. LXXVIII. De fidelinm hoftibus. 1. FyOmorum cuftodiam,i.defertam , vt folent de- Pee pomorum cultodiz pomis collectis,Chal, in defolationem. 2, Alorticinia,i. cadauera (eruorum tuorum, i.te colentium. ; Sanftorum,i.tibi dedicatorum , {c. fidelium, qui profeffione fandi.. 3. Tanquam aquam,j,abundanter, Aug. 5 Jn finem,Chal.in perpetuum,q.d.femperne? NO! | 137 4elus,i.indignatio, | 6.E ffunde,prophetat,non optat Aug, 7:Comederunt,Chal.diffipauerunt.Locum, Chal. domum fandtuarij, Defolauernat, i. vahtauerunt, feu in folitudinem redegerunt. 8. Aatiquarum,Hieronym. veterum , Chaldzus priorum. P auperes,Hier.attenuati,Chald.miferabiles, 9. Salutaris,i {aluator,vel falus, eodem fenfu. Nomen tuum ,i. te, vel,gloriam nominis tui;ve fit repetitio. 1 o.Lnnote/cat,i.appareat,{c. vltio, &¢, 11.Compeditorum, Hieronym.& Chald.vinéo- rum. : P offide;i {erua,Chal folue. Mort ificatorum,Hier.interitus, Chald. traditos in- ternecioni,q.d.morti deftinatos, 1 2.Sepruplum,i.perfectam vitionem.Au g. Improperium , Chaldzus pro punitione impros perij. ns 1 3.Pafine tua,i.quas pa{cis. ef nnunciabimus,{c.in hoc feculo, nam in futu- ro non erit cu1 annuncietur.Aug, . LXXIX. De eodem. ~ I. Ommutabuntar,{c.a calamitate Liberati, yel peccato. Teftimonium,i.aflertio. 2..Qur Regis Hier.& Chald.pattor.Intende,Hier. aulculta. Oxem,pro,oues. Lofeph, i.populum Ifrael repeti« tio vocatur autem Ioleph, quod ex eo due tribus orte, habitufque tanquam primogenitus. Vide 1. Paral.s.-- 3.Coram Ephraim, &c. Has tres tribus precede- bat Arcain deferto,vide Num. 2. Excita,i.fac ap< pareat. eS 4. Conuerte , Chald. reduc captiuitate. Oftende faciem,i.placido vultwafpice. | 5 -Virtutum,Hier.& Chald.exercituum. Irafceé- ris,Chal.non recipies Sevui,Hier.& Chald.populi, q.d.non exaudies orantem populum tuum. 6.Cibabis, Hier. cibafti. Lacrymarum,Chald.in- tincto lacrymis. Potam dabis,Hier.poteftati. eM enfurafc.maxima,Hier. & Chald.tripliciter, iabunde. 7.Contradictionem , Hier. contentionem,q.d.no-~ bis contradicunt contendentes. 11.V¥mbra , Chald.vmbra fantuarij. Eins, {c.vi- nee. Arbufta Hier.rami.Cedros Dei,i. altiffimas,{il. zequabant. 12. Extendit palmites , Chaldeus mififii difci- ulos. Mare,Chald.mare magnum. Flumen,Chald.flu- men Euphratem. 13.Vt quid,i.quate. Macert protectionem. ae : 14. Exterminanit, Hier.vaftanit. Aper,pro.apti, {c.hoftes feti, Singularis ferns , i.porcus lyluettris, vt eft Grec. 16. Perfice,i.reftitue integritati. Super filiam bo- minis,Chal.propter Regem Chriftum, Confirmafti, jroborafti.7ibi,i.apud te,vel,tua virtute, — 17 Incenfa,{cil. eft vinea. Suffoffa,Hier.dirupta, Chald.excifa. /ncrepatione, i.indignatione,vel pu- nitione. Peribunt,{c.qui eam vaftant. 1%, Fiat, Chald.fit. Dextera tua; i.quem dextera tua defendis. Filium bominis,Chald.hominem. ee O 19. Difcedimus am, Chald.fepem,{c.. 158 19. Difcedimus,Hier.& Chald.recedernus. A te,Chald.a timore tui. 20. Virtutum,Hier.& Chal.exercituum. LXXX. De feffis er cultu Det. NG Orcularibus,i.Eccletiis ; vnde vinum expti- mitur cxlefte,Chaldxus.in cithara allata de Gath,{c.cantandus. 2. Exultate,i.cum exultatione laudate. 3. Date,i.pulface,feu, proferte. Pfalterium,hic apparet Pfalterium efle muficum inftrumentum. 4. Buccinate,Hier.& Chald.clangite. Neomevta, inouilunio,C hald.in menfis Tifri, tc. Septembri; cuius prima die celebrabatur memoria Aigyptia- _czx liberationis tuba cornea,itemque datz Legis. j.Preceptum,{c.ita faciendi.Hier.legitimum.Ja- dicinm,i mos,feu ritus,aut inftitutum. 6. Teftimonium,\.preceptuim, vel q.d.ad teftimo- nium ,feu memoriam accepti beneficij. dofeph,ilofeph pofteris,q-d.Ifraele. _ Lingnam, {c.Aigyptiacam olim,vel,Dei in Si- -Nnai loquentis. 7. Diuertit,iliberauit. 8. In tribulatione{c. Agy pti. Tempeftatis {c.excitate contra Aigyptios, vel q. d.in Sinai,cum tonitrua perfonarent 7& fulguta,ve eft Exod. 20. vel q.d. te veluti-in tempeftate abf- condi, feu protexi. _ 9. Conteftabor te, iteftificabor tibi, {c.quida te velim. 11. Dilata,&c.q.d.pete {ane largiter;dabo enim quod poftulaueris. 12. Intendit,i.obtemperauit Hier.credidit,Chal. acquieuit. 13. Déimifi,i.permifi incedere. Adinuentionibus, Hier.& Chal.confiliis. _ 15. Pro nshilo,i.nullo negotio Hieron. quafi ni- hilum,Chald.breui. _ Forfitan,pro,vtique , Grec. eft particula poten- tialis ay. Aumiliaffem,i.deprefiiflem, feu perdidiffem. 16. Adentiti unt.pro , mentiti effent,q.d.fe fub- ieciflent Deo, etfi itoanimo , {c. timentes poten- tiam, vel,q.d.Ifraelite.mali violauerunt. fidem da- tam Deo,Hier.negabunt eum. T empus,{c.quo pu- nientur:vel,q.d.fuifletque eorum, i. ludzorum vi- ta perpetuo tranquilla , feu profpera , fc. fi meau- diffent,Chald. furor. 17. €¢ cibauit,quafi dicat , cum tarnen cibauerit olim. Adipe,i.medulla, Petra. {c. educentes aquas miraculo. Adelle,i. dulci aqua. LXXXI. De ludicibus. 1. @ Yxagoga, Hieronym. coetu, Chald. congrega- tione, Deorum,itudicum. Deos,Chal.iudicum. Duudicat ,i.examinet, Chald.iudicat,{c.eocum iudicia:feu damnat modo fequenti. 2. Iniquitarem,i.inique. Facies , &c.q.d. perfonas accipitis,& in gtatiam hominum male iudicatis. 3. Indicate,id eft,ius dicite. £geno,Chald.miferabili. Humilem,i.aflicdtum.Chald.miferum, Juftificate,i.innocentes declarate. §- Nefcierunt , Chaldeus nefcierunt bonum operari. Notationes Intelleccerunt,Chal.intellexerunt legem. Afoue- buntur , &c. q.d. cum ipfi fint qui ceteros ftabilire deberent, {unt inftabiles,vel,q.d.prius terra moue- bitur , quam ipfi mutentur, Chald. propterea mo- uentur , &c. q.d. ideo Deus concutit flagellis orbem. 6. Dy,Chal.velut Angeli. Fily excelft,i.Dei.Chald. Angeli excelfi. Howines ,{c. abieti,& viles, Hebr.Adam.quod folet, fignificare hominem vilem;vt contra If{cno- bilem,feu ftrenuum virum. 7+ Principibus,i.tyrannis,vel demonibus. Cade- tis, {c.ex veltro ftatu, Deo puniente, vel,in infer~ num deijiciemini. 8.Surge,q.d.exere potentiam tuam. Hereditabis, pro, hereditas,i.poflides, ve quis hereditatem pro- priam. In omnibus gentibus,pto,omnes gentes. LXXXII. Oratio contra hoftes. 1.f- \ Anticum Pfalmi, i.canticumexcellentifi- mum. nam duo fubftantiua coniun&a fa- ciunct fuperlatinum,Heb. ae 2. Tacew,ideft,diflimules , Chaldzus cefles, fc. iuuare. Compefcaris,i. canceris ; Hieronym. & Chald. quiedcas. 3. Sonnerunt,Hieron.tumultuati funt,Chald.fre- munt. Extulerunt,{c.fuperbe contra tuos. 4.Super,Hicton.contra. Adaliguauerunt,i.malum inierunt. Santtos tuos , Heb. abfconditos tuos i.a te prto- tectos. 5. De gente,Chald.ne fint populus. 6. Teftamentum,Hier.& Chald.foedus. 8. Gebal,Chal.Gabalitx.fune vero hi populi Idu- mezz.vide Gen.36. eS lienigene , Chald. Paleftini Hier.Palettina. 9. e4 fur , Chaldzus. Sennacherib , Rex Aily- riz. Filtis Loth,{c. Ammonitis,& Moabitis. 11.Dif/perierunt,pro,qui difperierant.J7 Exdor, villa eft nonlongé a Thabor , Chald. ad fontem Dor.vide Iud. 4.8 5. : Stercus Hier.fterquilinium, q.d. computruerunt mote fterquilinij. 13. Haredirate,pro,velut hereditatem. Santtuarinm,terram fangdam. 14. Vt rotam,{c.loco decliui motam. 15. Montes,i.fyluas montium.repetitio. 16. Perfequeris , &c. futura pro imperati- uis. : Tua,i.a te excitata contra eos. 17. Et quarent,i.vt cogantur querere,f{e.tibi re- conciliari. : 19.E¢,pro, vt. Nomen tibi Dominus i. te folum effe verum Dominum. ; LXXXIIL. De defiderio Dei. 1. J) Ro torcularibus.id eft,iis qui tribulatione pre« muntur,Chald.incithara allata de Gath, (cil. cantandus. Filiis Chore,{c.datus ad cantandum. 2. Dileéta,i.amabilia,feu,(uauia. 7 Tabernacula , {cilicet , caleftia , vel , pro, tabernaculum,a quo Dauid aberat. Vireutum,Hier.exercituum. 3. Deficit, (c.prx defiderio. Cor menm , & Gafo,l.anima & corpus. | Exultauerunt; In P&lmos. Exultauerunt,in,i. exultando optant, Hier. lau- dabunt. : 4. Etenim paffer , &c.q. d.habent pafleres quod €go tantoperc opto. Nidum,{c.prope altare.Turzur, Hiet.auis. Altaria,pronempe altare. 6. Afcenfiones,{c.per virtutes ad te, quafi dicat, id cogitat fedulo, quo modo ad te’ poflit perue- nire. ; | 7 Quem pofuit,{c.illi Deus;vel; ipfe fibi confti- tult in quo degere,vel,q.d.in quo poficuseft. _ Benedtttsonem,i dona. Dabit,{cilicet,\egem fer- uantibus. 9.Virtate,&c.Hier.fortitudine in fortitudinem, q.d-fient in dies fortiores, Sion, {c.caletti. . 10. Refpice,&c.q.d.faue mihi, quemin Regem vnxifti:vel ponus,noftri per Chriftam filium raum miferere. 11. Millia,(c.alibi. d 1 2. Quia,pro,certe.Veritatem,fe.qua reddit pro- miffa.Aug.Gratiam,{c. hic.Gloriam,{c.in futuro. 1 3-Bonts,Chald.beatitudine, Imnocentia,Hier.& Chal.perfectione. Virtutum,i.exercituum. Sperat,Hier.& Chal.confidit. LXXXIV. Deredemptione per Chriftum. 1. Yu lliis Core, (c.datus ad cantandum, -2.Benedixifti,i.benefecifti,vel, benefacies; vt fint precerita pro futuris,Chald. beneuolentia profecutus es,Hier.placatus es. Averti/t:, Hieron. seduxifti,C hal.conuertitti. Capriuitarem,vel JEgY- ptiacam,vel Babylonicam,vel peccati. _ 4- Auertifti , (c.te, Hier. & Chald.conuerfus es. 5 -Conuerte nos,Chal.conuerte ad nos. Ws Conuer(us,Hieron.reuertens, {c.qui videbaris auerfus.vel.q.d.curfum. Vinificabis nos,Chald. vitam preftabis nobis. 8. Al fertcordiam,Chald,bonitatem. Salurare,i. falutem,vel,Saluatorem Chriftum. 9. In me,i.mihi.Pacem,i.profperitatem,feu feli- citatem,vel,pacem cum Deo,id ef ,reconciliatioe nem. Conuertnntur ad cor , Guxc. conuertunt cor ad eum. to. V eruntamen,i.{ane. Ut,pro, ita vt.Gloria,q. d.vt poflimus in ‘Deo gloriati, vel, eius gloria effe patticipes - vel, Chrifti gloriam intelligit; de qua Toan.t. 11. Veritas, {c. Deiin promiflis. vel hominum probitas,feu integritas. Obuianerunt, fibi,i. fimul reparate funt; feu,fe fant complexe. Inftitia,{c.qua Deus iuftificat,vel mifericordia. ‘Pax,{c.Dei cum hominibus. Ofculate,Chal,coniun&e. 12. Veritas,{c.Chriftus,vel,q .d.apparuit Dei ve- ritas exhibito in tetra,quod promiferat. Inftitia,i.milericordia. 1 3. Benignitatem,Hier.bonum. Fruttum,{c.Chri- ftum,vel opera bona. 14. Eum, \c. Deum, q.d.ftudebunt homines iu- flitie coram Deo. Ponet,{c.Chriftus,vel homoiuftus. In via,Chal.in via bona. LXXXV. Oratioin tribulatione. 1.¥ Pfi,pro,ipfius. ; I 2.Sandus,i.(ancitatis ttudiofus,feu,tuo fer- uitio dicatus, Chal.mifericors. 3. Tota die ,i.omni tempore , vel omnibus die- bus. f 159 i.benignus,. 4, Lenani,Hier.\euo,Chald.leuabo. 5. Suauis,Hier.& Chal.bonus. ALitis, feu, facile ignofcens. : 6.24 uribus percipe,Hier.& Chal.exaudi.lnren- de ,i-attende. : 7 -Clamani,Hier.& Chal. clamabo. Exandifti,i. foles exaudire, Hier.& Chald. exaudies. 8. Pis,{c.gentium,Chal. Angelis celeftibus. Nou eft,(c.opus,vel,operans. 9-Omnes gentes,Aug.nonomnes homines. * Vement,ic.ad fidem, IT. Et ingrediar, Hieton.vt ambulem. Veritate tua,ilege tua,que veritatem doce. La¢retur,Chal. vnisq.d.collige.¢,pro,ita yt,vel g.d.fic letetur..vt tamen timeat, 12. Glorificabo,Chal.honorabo. \ 13. Infertori, q.d.2terna morte , Hier.extremo. Poteft limbus intelligi,fi de Chrifto loquitur. I 4, Super,i.contra. Synagoga,Hier.coetus. Propofuerunt, Hier. Chald. pofuerunt,q.d. te non timuerunt. 16. In me,prorad me,fe.vt adiuues. Imperium,fe. in hoftes robur, Hier.& Chal. fortitudinem. Puxers, Hieton.& Chald.feruo. Azcille,{cil. Ecclefiz,vel, Matiz. | 17, Fac mecum, &c. q.d.declara aliqao figno te mihi effle propitium, : In bonum,Hieron.in bonitate. Videant , Chaldeus videant , qued ignoueris mihi. LXXXVI. De Ecclefia. 3.0 lus, {c. Dei edificantis,vel templi:eft enim Grac.aurs. AZ atibus,{c.Moria,& Sion, qui coniuncti. Santis Hier. {anctuarij. 2. Portas,i.vtbem,Chald.portas fanctuarij ftru- étas in Sion. Super,i.plufquam. 3. Gloriofa,Chald.honorifica. Ditta funt, {c.per Prophetas. 4, Raab,i.Agy pti a Rahab, i-fuperbo, fc.Rege, Hier.{uperbiz, Chald. Aigypti. Scientinm, iagno{- centium,Predicitur conuerfio Gentium, Alienigena,Hier.Paleitina, Chal.Paleftini. Fuerunt, {c. ciues. Illic,{c. in Ecclefia fignificata per Ierufalem. Se Nunquid, prononne. Sion,i.de Sion, feu > Si0- ni. Homo & homo,\.quilque, feu, plures,{c.dicent, vel,q.d.plurimi in ea na{centur,{c.per baptifmum, « vtconiungatur cum natus eft. Narns eff , &c.q. d. Deusin ea natus eft,{c.in ludza, fen cordibus cree dentium,vel , homo & homo natus,i.multi nati, {c. {piritualiter,ve fupra dixi. 6. Populorum, i.vbi populi docentur, vel recen- fentur,q.d.ibi narrabitut quod dicimus. — Principum,{c. Apoftoloram,quorum libri pleni Ecclefiz encomiis. LXXXVIL Oratio afflitti. 1.Yrlliis Core,{c.datus ad cantandum. Pro Mathe- lerh,i infirmitate,feu afili€tione,Hieron.{uper chorum,C hal.pro oratione. Re(pondendum ,ic.in cantu, Hier.precinendum- Intelleétus,Hier.cruditio. Ezxraita,i.filij Efrah.Vide 3.Reg-4- 2.Jn die,i.per diem. ra 4.Inferno,i.epulcro,q.d.mortl. | 5- Lacum , ideft » foucam 5 feu, fepulerum; Chaldzus domum vinctorum ; id eft ‘|, carce- rem, O 2 f: Mortnos. 160 5 Mortuos,{c.peccato. Liber,{c.peccato,Aug.vel q.d.liber officiis vitz,i.fimilis mortuis. F ulnerati,Hier.& Chal.interfeai. AZemor ,{c.ve vite reftituas.. . De manu tua,Chal.a facie maicfatis tuz. 7. Pofuerunt {cil.afflitiones , Hieron. & Chald. pofuifti, es Inferiori, Hier.nouiflimo,g.d.profunda miferia. Chald.captiuitate, quz fimilis eft fouex. T exebro- fis {c.locis,Hier.& Chald tenebris.Ymbra,i.Gmili- _tudine,quamquam vmbra mortis fignificat magnas tenebras,vt fit repetitio. §.Fludtus,i.aftlictiones. 9. Traditus , i.conieétus in mala. Egrediebar, i. egtedi,meque explicare inde poflum. 10. Inopia,Hier.afflictione, Chal. calamitate. Tota dve,Chal.omnibus diebus. AMhirabilia {c.fulcitando. Confitebuatur, {c.mor- tui {ufcicati. 1 2. Perditione , i. interitu, q.d. iacens in fepul- cro,vel inferno. 1 3. Lenebris,id eft.{epulcro , Chald.tenebris ge- hennz, Oblinionis,\.obliuioni tradita , fc.fepulcro,repe- titio eft. 14, Clamaui, pro, clamabo. Praneniet,q.d. ma- turabit. 15. Orationem,Hicr.& Chal.8 Grac.animam. Auertis, Hier.& Chal.ab{condis. 16. Pauper,i.afliaus,feu miler. Exaltatus, (cil, antea per te. a 17. In meHiet.per me.Chald.fuper-me. 18.Sicut aqua,i.magna copia. 19.4 mi/eria,i.propter miferiam, {c.nyeam,vel, ne miferiz fubuenirent. LX XXVIII. De Chriftiregno. fa he aie 3-Reg.4. lace generationem,&c.q.d.femper,repetitio n precedéntis. Not. quod videtur iungendum cum, veritatem ficut eternum,cum , milericordias, q.d. zternam mifcricordiam tuam, & veritatem Chald. generationi , & generationi. Veritatem,{c. in pto- miffis. 3. Dixists.Hier.& Chald.dixi. e#dificabitur,i. durabit,feu permanebit inftar edificij,Chal.mun- dus mifeticordia edificatus eft.J7 calzs,iunge cum feqq.Preparabitur,i.{tabilietur. Jz e#,abundat mo= re Hebreo, 4. Tef-amentum, Hier.& Chald.foedus. Eleétis, pro, cum electis, Chald. cum Abraham electo meo. §. Praparabo,Hier.& Chal. ftabiliam.' Sedem, Hieron.thronum, Chald.fedem Regni, -{c.Ecclefiam. : 6. Confitebuntur , i. predicabunt. Cali , i fanQi Chal.Angeli’ celorum. Etexim,Hier.& Chald.in- {uper. Ecclefia,i.c®ru. 7. Nubibus ,i.celis. Fily Dei,i. Angelis,Chald. inter choros Angelorum. 8. Omues,Chald.omnes Angelos. 9. Virtutum,i.exercituum. Iz circuitatu0,Chald. citcundat te,q.d.per omnia tuam potentiam & ma- ieftatem oftendis. 10. Poteftati , Hieron. fuperbia, q.d.tumori,feu elationi. Mirig as Hier.comprimis. 11. Fuslneratum, Chald.interfectum gladio.Su- perbum ,Chaldeus fuperbum Pharaonem, Hebr. Rahab,i.Aigyptam. Brachio virtutis,i.potenti brachic. Notationes 12. Plenitudinem,i.quidquid continet. 13. Mare{c. mortuum , feu Oceanum ; qui eft Tudez ad Auftrum,q.d,Meridiem , Chald. habiva- tores Auftri. Thabor, &c. Thabor ab Occidente, & Hermon, ab Oriente,q.d.Oriens & Occidens. Jn nomine,&c. Hier.nomen tuum laudabunt. Txam,fc.ett. Firmea tar Hicr.& Chald.roboretur,gq.d.oftende tuam po- tentiam. 1§./ustitia,forte pro mifericordia pofita eft,mo- re {criptura, Preparatio , Hier. firmamentum,q.d. thronus tuus (tabilitur iuftitia, & equitate, Chald, habitatio: Pracedent,g.d.ante te funt femper. ) 16. lubilationem , i. \etari in Domine »,, Chald, complacere creatori fuo. Lumine , i. fauote, feu gratia. Ambulabunt,{c.iati. ; 17. Nomine tuo ,i.te. In iuftitia tua,i.per iufti= tiam cuam,{c.cemunerantem. 18.Gloria,ide quo gioriantur. Beneplacito,i.be- nevolentia.Corvu,i.cobur,Chal.honor. 19.Domini & fantti, Hier.a Domino, & fan&o, A ffumpeto;Hiet.protzctio. 20.1 wneiclim Santla,(c.Prophetis. In porente, Gtec.Sup: x potentem,Hier.fuper robufttum,{c.Da- uidem,vel Chrifttum. 22. Confortabit,i.roborabit. 23.Jee0,i.contra euin. Filins iniquitaris,i. homo iniquus. Appoxet,i.poterit. 24. Concidam,Chal.conteram. A facie eius,ian- teipfum, 25. Innomine meo yi. per me. Cornu, Chaldeus gloria. 26. Mari , Chald. regionibus maris. AZanum, Chald.imperium. Flaminibus, Chald.habitantibus iuxta flumina. Dexteram ,i. imperium , feu ditionem, repeti- tio eft. ; 27. Pater {c.quatenus Neusego. Deus, ic.qua- tenus homo. S«(ceptor,i.protector. 28. Primogenitum,i,primariam.Chal, ptimoge- nitum Regum domus ludz. 29. Teftamentum,Hier.8 Chald pactuim Fidele, {c.erit,i.ftabile & certum. 30. Cali,Chald.quibus fteterint cali , q.d. per- petuum. 31. Iudicis,i.preceptis. 32. Juftitias,Hier.ceremonias, Chald.precepta. 33. Virga,id elt , caftigatione ', ve ftatim expli- catur. 34. Difpergam,Hier.& Chal.auferam. Nocebo,Hier.& Chal.mentiar. V eritare, Chald.fide, quafi dicat,non fallamt fi- dem datam. 35. Profanabo testamentum , Hieron.violabo pa~ um. Faciam irrita,i.mutabo. . 36.Santto,C hald.nomine fan&o,q.d.per me. Sé,i.nullo modo,Chald-nequaquam. 37.Semer,i.Chriftus. 38.Sicut fol,{c.ftabilis, Chal. lucidus ficut fol. Perfeéta,id eft,plena.Chald.firmato, Hier. ftabi- lietur. Teftzs {c.huius rei ego,vel luna & fol. 39. Diftulifti,i.clongaltia te.Hier.& Chal. ira- tus es contra. 40. Ewertifti,Hier.attenuati.Chald. irritum fe- cilti. Te/tamentum,Hier.& Chal. pagum. Serni tut, Chald. cum feruo tuo. Profanaffti , i. velut rem profanam abiecifti. { rerra, Chald.ad terram. Santty triam, In Rahuwe Sanituavinm,Bier.8¢ Chald.diadema. 1.Spes,i.munitiones, Chald.caftra. Firmamen- #um,thier.munitiones,Chal.oppida, Foriidinem,quali dicat,debilitatti, & timere fe- cifti. 43. .Dexteram,i.vires. 44. Auertifii,Chald.vertifti retrorfum. Adinto- vium.thier.robur. 45. Deftruxifti,&c. Hier. quiefcere fecifti mun- ditiam ecits,Chald.abftulitti facerdotes, qui purifi- cabant populum. Sedem{c.Regni,Hier.thronum. 46, Minorafts,Hier.& Chald.abbreuiafti. Temporis,{c.Regni,q-d.fecitti deficere Regnum, Hier.adolef{centiz, Chald.iuuentutis, Confufione,i. pudore, Hiet.ignominia. 47. Auertis {c.te Hieron. ab{conderis, In finem, Chald.in eternum. 48. Que mea fubftantia,i. vitafeu fubGftentia, q.d. quam fim infirmus, Chald. quod créatus {um de puluere. Vane confrituifti;sHier.fruftra creat. 49. Inferi, q.d.cum fit tam breuis vita, & certa mots , cur fic permittis affligi homines ? inferi in- telligusitur ad qvos tunc omnes defcendebant. 50. Steut, Mier.& Chal. quas. § 1. Contiaui,Aier.portaui,Chald.{uttinui. Sinu,i.animo.Gentium,{c. opprobrium. . j 2.Commutationem,g.d.quod videaris de eo fen- tentiam mutatle,Hier.veftigia,C hal.tarditatem ve- ftigiorum,g.d.moram aduentus. . 53. Fiat, fiat, {c. quod dixi de benedicendo Do- minum, Hier.& Chal.Amen,& Amen. ~LXXXIX. De vite miferiis. * Oy/i,forte Moyles compofuit,Hieron.qui- Mies ait:Pfalmos rt 1.fc.ab hoc v{que ad 99. efle Moyfis. Alij putant hune Mofen fuiffe canto- torem tempore Dauid, Chald. ait orationem efle, qua orauit Mofes, quando peccauit populus in de- ferto. A Generatione, &c. Gree.& Hieron.in genera- tione, & generatione,i.femper, Chal.in omni ge- neratione. 2. Formaretur,Chald.creata effet. 4 faculo,i.ab zterno. 1 RE Jn faculum,i.in xternum.Es,j.exittis. Deus,pro,o Deus, 3. Ne anertas,&c.i, cadere ne finas in miferiam, Hier.conuertens hominem vfque ad contritionem, Chald. redigens hominem ad mottem proptet peccatum. Et dixifti,pronam dixifti,g.d.qui non vis mor- tem peccatoris , fed vt conuertatur & viuat. Con- nertiminiic.ad me:Hierseuertimini. 4- Cuftodia,Hier.vigilia. s- Qua,pro,velut que. Tranfeat, pro tranfit feu tranfibit,i.tranfire foler, fic & verba fequentia in- telligantur. t 6. Decidat,{cilicet,in mortem. /duret,{c.in ca- dauere. Arefcat , {c.in puluere. fic Aug. Herba quidem cadens, dure{cit & arefcit. 7. Onia,o.d.fic. Defecimus, Hier.& Chald.con- - fumpti {umus. [a ira,i.sper iram. - 8. Seculum noftrum ,i.vitz decur'um, feu vitia, Hier.negligentias noftras,Chal .iniquitates iuuen- tuctis neftre. Ihuminatione,Aier.8¢ Chal.luce. 9. Ia ira,i.propter iramjf{c.te irato- WP ef ranea, i.tela aranex,Chal.vapor otisin hye- me. Meditabuntur ,i.ceputabuntur, q.d.fragiles, & quirumpt facile poffint, : a 10. Dies annorum,&c.pro,in ipfis diebus antio- tum,&c.vel, inipfis,abundat, more Hebreo,fimili phrafi did@um, Domini in cezlo fedes eius,vbi,eius- abundat. Potentibus,i robuttis,g:d.f quis robuftiori cons plexioni fir. Amplins corum , i.quod ipfos excedit, q.d. quod amplius additur , vel maxima eorum pars Hierore quod amplius eft, Chal-multiplicatio eoruin. Dolor,ic.elt.Superuenit,preteritum eft. Manfue- tudo ,{c.tua, q-d.benigné nos foles corripere. Hier. tranfiuimuscito, & auolauimus. 11. Porestatem,i.vim,Hieron. & Chald. fortitu~ dinem. Pra timore tno ,i.pto vt timendus es, feu quan- tum timenda eftiratua. ~ 12. Dexteram,i. potentiam. Sic, {c. per flagella, vel;Dro, itaque. Lruditos, fe. fac,q.d.fac intelliga- mus potentiam tuam,& timeamus. 1 3.V'(quequo,Chal.v{quequo affliges nos: Deprecabilis, Hier.cxorabilis. 14. Keplets {umus,pro,repleamur. Hieron. imple nos,Chal.{arura nos. cH ane, id eft,cito. E xultauimus,&c.preteri- ta pro futuris. 15. Humiliafti,Hier.8 Chal.afflixifti. 16. Erin, pto,i. Operatua ,q. d. quifumus ate creati & infticuci. Filies,i.pofteros. 17.Splendor,i.fauor,{eu gratia,Hier.decor. Diri- ge,Hier.confirma. Super nos;i.in nobis. XC De fiducia in Deum. 1. YN protettione , &c. pro, & qui in protectione elus commoratur. 2. Sufceptor,i.defenfor,Hier.{pes,Chald fiducia. » Sperabo,Hier.& Chal.confidam. 3. Liberauit me,Grec.Hier.& Chal. liberabit te. Verbo afpero,i.calumnia,vel 4 re noxia. : 4.Scapulis,pro, brachiis,feu alis. Obuambrabit,i. teget,feu defendet. Pennis,Hier.alis. Sperabis,id eft,confides,feu tutus eris.Scuto,pros velut (cuto. Veriras,i,fides,(eu,cura fidelis. 5: Temore notturno ,i.iis , que noctu folent ti- meti. 6. Negotio,id eft, moleftia , Hier. pefte,C hald. morte. Meridiano,iaperte oppugnante. 7. Latere,{c.finiftro. Mille,(c.percuffit pefte, vel ladio. Mille antem pro multis pofitum , & decent millia,pro multo pluribus. Appropinquabit, fe.ma= lum illud,feu pernicies. 9. Quoniam,{c.dixifti apud te. Aleiffimum,i.Deum Grec.rey Ubicov. 10.Malum, i. incommodum, feu nocumentum. Flagettum,Hiex.lepra,Chal.plaga. 11. Mandanit,Grec.Hier.& Chal. mandabit. 12,12 manibus, Chal. fortitudine {ua. : Lapidem , Chald. cupiditatem prauam fimilem lapidi. Pedem,i.aflehum. cadena 13. Afpidem,per hec quataot animatia, diabolus intelligicur. _Nomén meum\.me. : in ad,Hiet.inuocabie, Chal.ora bit. Sum,pro,eto. Ae 16. Salutare,ifalutem xtetnam intelligit. Meum.i:a medatam. (@) 3 XC. Dé 162 X€EI. Delaude Dei. 1. 7% Le fabbati,{c.cantandus. EZ 2.Bonum,i equim. Confiteri,i.laudare. | 3.e4d annunciandum,i.vt annuntietur. Veritatem,Hier.fidem,{c.in promiflis. Per nottem , coniungendum etiam cum » miferi- cordiam , ficut & maze,eciams cum , veritatem,(cil. vtrumque die,& node annunciandum. 4. Decachordo , i. decem chordarum,fcil.inftru- mento. _ Pfalterio, Hier. & pfalterio, {c.aliud inftrumen- tum fignificatur. | : 5. Fattura,Hier.opere, Chald.operibus miracu- lorum,fc.eorum confideratione. 6. Maguificata , Chald. magnifica ,.q. d. excel- lentia. Cogitationes,q.d.confilia. 7. fac {c.que dixi,vel ftatim dicam. 8. Apparuerint,Chal.floruerint. Iniquitatem, Chald.falfitatem. Vt intereant pro, paulo poftinteribunt.Seculum feculi,Hier.8& Chal. fempiternum. 10. Difpergentur, Hier. difipabuntur, Chald.fe- gregabuntur a congregatione iuftorum in feculo venturo. 11.Cornu,isobut./4ea,{c.erit. Vober: ,i.copiofa, q.d. vique in feneétam me Deus mifericorditer proteget. 12. Defpexit,i.vidit. Inimicos, {c.perire,Chald. vidit inimicorumimeorum interitum. Infurgentibus,pro,de infurgentibus./2 me,i.con- trame. - Audiet,{c.punitionem, Chal.audiet vocem con- fractionis eorum, 13. Palma, viret hecfemper, eftque fuaui fru- c&tu,& firmiffima,& diuturniffima., Cedrus,eft ftatura recta & procera, odore {uaui, & foliis perpetuis. Multiplicabitur , iscrefcet , vel frondefcet. 14. Aeris {c.futuri feculi. 15. Multiplicabuntur,Hicr.frudificabunt. Voeri,i.valida. Bene parientes,Grec. bene difpo- fiti,feu affecti, obedientiam. 1. Xultemus,i.cum exultatione laudemus, Hie- ron.& Chal.laudemus. Deo,Chal.coram Domino. Salutari,i. Saluatoti, Hier.lefu. 2. Praoccupemus, Hier.& Chald.preueniamus, {c.antequam puniat. : Confeffione,Hier.gratiarum actione. Pfalmis , Hieron. & Chald.canticis. Ei,Chald. coram eo. 4. Fines, quafidicat, tota v{que ad extremita- tes, Hicronymus fundamenta , Chaldzus pene- tralia. Altitudines montium, id et ,terrenx poteftas tes Auguft. 5- Formanerunt,Chald.creauerunt. 6. Ploremus, Hieron. & Chald.flectemus genua. 7. Pafcna In. Pfalmos. | 7. Pafcus cius,i.quas pafcit. Manus eins , id eft, guas deducit. 8. Hodie , quafi dicat, quocunque tempore vite, Vide Hebr. 3. Irritatione , {c.qua Deum itricarunt incredulita- te & rebellione , Hieron. contradi@ione , Chal- cxus Contentione, Secnndum diem,Hieron.& Chald.ficut die. 6. Probanerunt,i.explorarunt,vel experti (unt. £¢ viaeruntyi.cam tamen vidiffent, Chald. vidences. ro. Offenfas fui , pro, infenfus. fui. Not. quod Piajccriam Romanum legit, proximus fui, {cil.ad- inuans , & deducens , vel caftigans , Hieron. dif. plicuie mihi, Chald, afpernatusfum. ia ,id eft, precepta , feu , opera. 11. Vt inraui, pro, itaque iuraui, Hieron. & iuraui, Chald quibusiuraui. Intra, i.iratus. $2. - pro, nullo modo. Requiem meam, i.tertam quietis, quam promiferam. | XCV. Exhortatio ad Dei landem ec cultum. 1. Dp Off captinitatem, {cilicet , cantatus, nam an- i occa factus, Vider. Par. 16. Cantate , Chald. cantate Angeli. Nounum ,q.d.renouate Dei laudes. T evra, Chal. in fli terre. 2. Annunciate ,Grec. euangelizate. De die in diem ,i. fingulis dicbus. Salatare, i. falutem, Chal. redemptionem. Eins ,i.ab co datam. 3. Annunciate , Hieron. & Chal. narrate. 4. Terribilis, Chald.timendus. s- DemoniaHier. {culptilia,Chal.idola. 6. Confeffio , & pulchritudo , Hieron. gloria 5 & decor , Chald. laus & gloria. In con/pectu eius,q.d, illiadfunt femper res digna laude & gloria. Sanéti- mona, magnificentia, Chald. & Hieron. fortitu- do, & exultatio. Santtificatione , i. fanctitate, {c. in ipfo, Hieron. & Chald.fanctuario, {c.relucent, 7. Afferte, idate. Patria,i.familiz,Grec.reprate Gentium , Hieron. & Chald. populorum. 4fer- tei. tribuite confitendo. Honorem , Hieronym. & Chald. fortitudinem. 8. Tollite, Hieron. leuate, Chald. portate. Ho-. ftias , Hieron. munera , Chald. munus, Hebr. Min- chah. erat id efculentum , & poculentum munus- per quod quidam volunt intelligi Euchariftiam. Atria, i.ecclefias. 9. Atria ,i, Catholica Ecclefia. Commoueatur, Hieron.paueat. Chald. contremifcat. Terra, Chald. terre habitarores. 10. Regnauit. Auguft. Tertul. & Iuflin. Cypr. Leo Papa, & Pfalrerium Romanum legunt , Re- ghauit , aligno, {cil. perlignum , feu poft lignum, id eft, crucem. Correxit ,{c. xeftituens per crucem , fuam,Chal. firmauir. Commouebitur , {c. de loco fuo. eAiquitate ,Grec. rectitudine,q.d.recte. 11. Celi , Chal. Exercitus coclorum. Zerra,Chal. iufti terre.’ Commoueatur ; {cil. exiliat pre letitia. Hieten. & Chald. tonet. Plesitudo eins , i. quid- quid in ipfoett. are 12. Tune , feilin Chrifti aduentu. Ligna i.arbo- res,{c. homines. . o . 13.04 facie Domint. Chald. coram Domino. Venit. prefens eft. -Aquitate , Hieron. & Chal- deus , iuftitia. Veritate , i. vero ivdicio. 162 XC VI. De Dei anxilio,e Chrifti Regno. a tae ie Danid » pro, ipfius Dauid, fc. Pfalmus. Reftitura eft ,{c. pulfis hoftibus. Regnauit, pro,tegnat. Infule multe ,i.multitudo infularum. 2. Correctio i. rectitudo,Hieron. firmamentum, Chald. locus paratus, q.d.reté iudicat. : 3. Pracedet , {cil, inextremo iudicio. Inflam- mabit , Hieron. exuret, 4. Ihwxerunt , {eu illucebunt. videntur enim prxterita pro futuris ({ymenda per totam Pfalmum, Hicron. apparuerunt. Commora,{cil. timore.Hiero- hymus, contremuic, j.ef facie ,i. ob prefentiam. Zerra, Grec.Hier. & Chald. terre, : 6. Cali, Chald. Angcli ceeleftes. Gloriam’, i.Ma- ieftatem , (cil. apparentem in rebus creatis, Dei- que operibus. 7. eFageli eins , Hier. dij,Chal.colentes idola. 8. efudiuic , {cilicet, quod preceflic, vel quod fequitur. ae Sion, i. ecclefia, vel anima fidelis, Filia Inda, id eft , iufti. 10. Peccatoris , Hier.& Chal.impiorum. 12. Coafitemini memoria, i.celebrate memoriam, feu,Commemorando landate.Santtificationis,Chal. {anctiratis , Hieron. fanéte. XCVII. Exhortatio ad Det laudem, e> de Chrifto. 1. C Aluauit , i feruauit, fea vitoriam peperit. I Sibi, Grac. & Ghald. eum, {c.Dei populum, vel eum , pro fe, q. d. fe Chriftus propria virtute fufcitauit, & quidem, faluare , Hebr. datiuum re- git. Vide Matth. 21. quanquam forté illud ( fibi ) ‘abundat , more Hebr. | 2. Salutare,ifalusem,Chal.redemptionem. 3. Domui,i.ergadomum. . 4. Terra, Chald habiratores terre. | 7. Moneatur , {cilicet , ad Dei laudem , Hieron. & Chald. tonet. Plenitndo , i.quidquidin eo eft. 8. Plandent , pro, plaudant , quafi dicat , edant fiona letitiz. 9. A con{pettu Domini, Chal.coram Domino. Venit , prefens,pro futuro. 3 XCVIILI. De Chrifts regno. 1. YRafcantur , pro, licet indignentur > Hieron. commoueantur, Chald. contremifcant. Populi, (cil.increduli. Qui feder, iungendum cum Domi- nus, q. d. ille qui fedet,&c. Super Cherubim, fc, in propitiatorio , vel, q. d. qui eminet {fuper omnes etiam perfectiflimos Angelos: Moueatur sees & Chald. concutiatur, {cil.timore. Terra, id eft, terre habitatores. ce ae ve In Sion,{c.cognofcitut,vel qui in Sion colitur. 3. Terribile si. metuendum. 4. Honor, Hieronamperium, Indicium ,idet, quod equum eft, q- inftitiam. Parafti direttso Chald-fortitudo. d. exercet nes; Hieron. fundafti sane 4. preparatti reGiitudinem, q.d. dedifti pra “aoe a rectum iudicium > vt ftatim expli- catur. Iudicium, & inftitiam,i.infum iudicium. 5. Exaltate 5 Chal.laudate- Scabellum, {c.ad.ar- cam syvnde refponfa dat velutfedens {uper hee bim. vel Chrifti humanitas intelligitur. Santtnm eft , Grxc. Hieronym. & Chaldfandtus eft,{cilicets 7 Dominus. En O 4 164 6, In facerdotibus , i, inter facerdotes , feu facer- dotes , {cil. erant. ‘7. Columna, {g. que fuper tabernaculum. Cu/ro- diebant, Grec.quia cultodiebant. Teftimonta,i.man- data, quibus Deus teftatur quid velit. 8. Ee , {c. populo,vel q.d.in gratiam illorum,fc. Molis & Aaron. lei/ceas,ic.interdum. ddinnuentio- nes , Chaid. opera.€ orum,{c.populi. 9. Sanito, Chald.iancuarij. NMC IKE De' Det laude. 1,.¥ WN Confeffione ,i.ad laudem , {c. Dei, Chald. pro facrificio coufeffionis. 2. Deo, Chald. coram Domino. -Terra,Chald habicatores terre. Exultatione,{c, cum letitia laudantes. Hieron. laude , Chald. hymno. / 3. Scitore, Chald. notum facite.. Pafcue cius yi. quas pafcit. | 4. Portas ,{c. templi. Confeffione , Hieron. gra- tiarum actione. Hymnis , Hieron. & Chald. laude. Laudate nomen eins , Hieron. & Chald. benedi- cite nomini eius. 5. Suauis , Hieron. & Chaid.bonus,{c.benignus, {eu beneficus. Jz . pro, & in. Veritas , Hieron. & Chald. fides , {c. in promiflis. C. De officio boni Principe. te “Tfericordiam ,{c. tuam, Iudicium , i. iutti- tiam. Cantabo,i.celébrabo canticis. Tibi, Chald. coram te. 2. Intelligam , Hieronym. etudiar. Jmmaculata, Hicronym. perfecta , q.d. dabo operam perfedtio- ni, fime adiuues. Venies ,{c. & me illuminabis. Quidam perin- terrogationem legunt,q.d. quando mihi gratiam tuam dabis, vt pollim id quod tequitur ? Perambu- labam , Hieronym.& Chald.ambulabo. lanocentia, Hieron. fimplicitate , Chald. perfectione. /n medio domus ,i. inter dometticos. 3. Proponebam , Hieron. proponam , Chald. po- nam , {¢. faciendam. Rez ininftam , Hicr. verbum Belial. Chald. verbum impietatis. Non adhefir , i. non fuit familiare. 4. Cor prauum,i.pcaui homines. Declinantem, &c. {c, vite diffimilitudine. Auguft. Chald: concu- pifcentiam malam. Cogzofcebam, i. approbabam, Augutt. vel.g.d. non habui inter amicos, & notos. 5- Detrabentem , &c. Chald. loquentem lingua rriplici contra proximum fuum. Perjequebar, Hier. interficiam , Chald.difperdam. IJnfatiabili corde, Hieron. latum corde , {c. ita vocantur Hebr. auari & ambitiofi , qui plura, femper cupiunt. Edebam, Chald. habitabo. 6G. Fideles ,Chald.veraces. Sedeant , Hierony- mus , habiteng. Immaculata,Hier.fimpliciter,Chald.perfecta. Miniftrabat , Hicron. miniftrabit. 7. In medio domus,i.intra domum,q.d.domi mez. Superbiam , Hieron. & Chald.dolum. Jvigqua, Hieron. & Chald. mendacium. Direxit,i. profpe- re habuit, Hier. placebie. 8. In matutine, i.cito,feu tempeftiuc. Tater ficie- bam , Hieron. & Chald. perdam. Peccarores , Hier. & Chald. impios. Di/perderem,Hieron.interficiam, Chald. difperdam , fc. fi eiufmodi fint peccata,que morte digna videantur. _ Iniquiratem , Chald. falfitatem. Notationes Cl. De terufalem , & Ecclefia. 3 Vertas , Hieron. abfcondas, Chald. auferas, vey Defecerunt , Hieron. confumptifunt. Offa, Chald.membra. Cremum ,1.tottum, feuaridum, aut frixam. Grec. gpuysov, quod ifta tria fignificat. Hieronym. frixa, Chald. chytropodes , feilicet, ol- larum pedes. 5. Percuffus fum , {c. ekuaflidionum. Quia, pro, &. Oblitus fum , {c. pre moeftitia, vel negligentia. Panem,i.cibum , Chal. legem doctrine. 6. i voce,i. pre clamore. Gemitus , Chald.fuf- pirij, q. d. dum meeftus{uflpiro ,gemo,& clamo. Os carni , pro, olla cuti,{c. deficiente carne. 7. Pellicauo , na{citurvt aiunt , in folitudinibus, q. d. auibus fylueftribus. Nyéticorax , Hieron. bu- bo , Chald. noétua. Domicilio ,{c. dirnto. 8. Vigelani , 1. (omnum non cepi, Chald. vigi- laui rota node. 9. Laudabuat ,{c. ficte , vel olim. Iurabant, q.d. coniurabantr. : 10. Cinerem tanquam panem , i. a{perf{um cinere panem ; vel pro, panem,ficut cincrem,i.fine euftu. 11. 4 facie ire, &c. Chald. propter iram , &c. q.d. quia te fenticbam mihiiratum , feuob affli- étionem ate velutiratoimmiflam. Eleuaas ,i. vt qui deiecturas eleuat. 12.Vmbra,{c. que cito deficit cum inclinatur in longitudinem. Arai, Chald. arefcam. 13. Memortale, Chald. memoria. Tuum, q.d. facta tua memoria perpetua digna funt,vel in ater- na memoria erunt. 14.€xurgens , pro, velut exurgens. Venit , pre teritum eft. uy 15. Seruis ,{c.ludawis reedificantibus , vel Re- gibus permittentibus ; qui ferui dicuntur, quia Deus eorum opera vfus. Miferebuntur , {c. vt edificent. 16. Gloriam , i. Maicftatem. 17. Videbitur , Hieron. apparebit. Gloria,q.d-po« tentiam fuam manifeftans. 18. Humilium ,i. afflitorum, 19. Lu generatione , Chald. pro generatione. Al- tera, Hieron.& Chal.nouiflima. 21. /vteremprorum , Hieron. mottis, i. mortide- ftinatorum , Chald. morti traditorum. 22.04 nnuntient , Hieron. narretur , Chaldzus, annuntiecur. 23.1 conueniendo , Hieron. & Chald.cum fue- rint congregati. Iz vaum , Hieron-fimul. 24. Refpondit, tc. iuftus. €1, {c. Deo. Virtutw, q. d. dum vigeret diuque videtur pofle viuere. 25. Reuoces ,Hieron. rapias, Chald. tollas. Di- midio, q.d.morte immatura. Vide Ifa. 38. J” ge- nerationem , &C. q. d, eterni. (276 Pertbunt,{cil. vt ftatim explicat. Vererafcent, Hieron. atterentur. Opertorium , Hieron. pallium, Chald. ftolam. eM utabss , i. tenouabis , vel, confumes. Grac. alterabis aarcZers. 29. Habitabuat , {c.terram tuam, vel tecum. In faculum ,i.perpetuo. Dirigerur, i.recta ducetur 4 Deo, Hieron: perfeuerabit,{c.cecum,feu,apud te. ~ CIL Inuitatio ad Dei laudem. ° 1. Vp Enedic ,i.gratias age, feu lauda. Que intra me (unt, Hieron. vifceramea. ZY omini {antto, i. fanctirati, {c. Deo fancto. 2. Retributiones, i.que retribuit,{c.beneficia. 4. Interitu, Hieron .corruptione, Chal. gchenna. Coronat, In Pfalmos. Coronat , i. cingit, vel ornat velut corona. j- Ja bonis , Hieronym.&,Chald. bonis. Rexona- bitnr Chald. renouabis in mundo venturo. Agui- ie ,iumenetcere hec mutatis pennis dicitur: vel fi- gnilicatur vigor , feu viuacitas Aquile , q. d. recu- petabis vigorem Aquilino fimilem. ( 6. A¢ifericordias, Hieron. iuftitias , Chald. iufti- iam, fei. fumicur iuftitia pto mifericordia. Indi- cium , 4.d.vindicans. Iniuriam, Hieron.calumnias. 9, Vas 5 Ne precepta. Voluntates , Hieron. cogi-~ cationes , Chald. opera. 9. In finem , Hicron, & Chald. in fempiternum. 13. Secundum altitudinem , &c.q. d. maxime. 14. Figmentum, q. d, fragilitatem,Hieron, plaf- mationem, Chald. concupifcentiam prauam , que nos decipic. - Pulaws , Chald. é puluere. 15. Fenum , Hieron. & Chald. herba. 16. Spiritus Chald. ventus. Vide I{ai.4o. Ilo,fc. forno,vel homini,g.d. cum ab eo {piritus , i. anima _tranficrit non fubfiftet , &c. Cogzofcer, {cil. quif quam. Saum , i. eius. My. luftitia, forte accipitur pro mifericordia ; vt fit repetitio. 18. Teftamentum, Hieron. & Chald.pa@um. 19. Paranit , Hier. ftabiliuit. | 20. Virtute, Hieronym. robore, Chald.viribus, ef d audiendam vocem,Hieron. obedientes voci. 21. Firtutes ,Hieron.& Chald.exercitus,{c.An - gelici, vt fit repetitio. 22. In omit loco,g.d. vbicunque ellis. ey CII. De eodem. ie Agnificatus es ,i.agnitus es.efle magnus Auguft. Coafeffionem, i. laudem. Decorem, i. pulchritudinem. Induifti i. te velut ornafti , q- d.apparet in om- ‘nibus’ quam fis laudabilis , & gloriofus. 2. Pellem, i. tentorium,Chald. cortinam. 3. Aguis{c. que fuper ceelos {unt. A/cenfum,q.d. velut nubibus vedus pluuias inde mittis. Super penvas, i. velocius,quam penne. 4. Facit , pro, fecit. Spiritus , i. veloces , vt ven- tum , vel nature {piritualis. Jgwem,i. velutignem efficaces fortefque. 5. Stabilitatem, Hier. & Chald. bafim , q.d. fecic ftabiliffima. 6. ed by ffs , i. maris aque. Eiws, {c.tetre,que | Mari magna ex parte amicitur. Quidam.tamen re- ferunt ad mundiinitium , quo terra tecta & mon- tes,tum Dei precepro retecta. Super ysontes, {c.in nubibus. 7. Increpatsone,i.imperio velut increpantis. Fugient ,{c. huc illuc difcurrent nubes. 4 voce sonitrut , &c. pro, velut tonitruum , vocem tuam,i. mandatum fotmidantes. 8. Afcendunt ,i. furgunt. Fundafti,i.defignafti. 9. Pofuifti,{c. aquis matris. 11. Expettabunt , {c. donec fatientur. th x - ¥ 12, Super, Chal.iuxta. Ea,{c.montes,& fluuios. | 13- Superioribus ,{c. nubibus. Suz, pro.fe. Operum tuorum , i. opeta tua proueniente. Terra ,i. terre habitatores. 14. Herbam , i. olera , vel fegetes. Serwituti i. v{ui. 15. Exhilarer ,imitidam reddat , {cil. homo,vel Deus, q.d. Dat Deus hominibus non folum ne- ceflaria, fed & ea, que delectationi feruiunt. 16. Saturabuntur , {c. humoris copia. ry. /ilic, {c. in arboribus. Domus, i. nidus. Dax eff, id eft, obtinet principatum inter ni- 165 dos avium , fc. altitudine , vel g.d.docet teliquas aues nidificare, prima enim omnium dicitur nidifi- care. efLautem Herodius Ciconiz genus, . 18. Ceruus , Chald. Ibicibus. Erinaciw , Chald. cuniculis , Gree. leporibus. 19, Tempora,(c.diftinctionem menfium,& fefto- tum. Cognouit, i, ita obferuat, ac fi noffet. 20. Pertranfibunr, i. citcamcurfabunt. 21.e4 Deo, {c. fibi deftinatum. 22. Cubilibus ,id eft, antris, Hieron. {peluncis, Chald.latibulis. 23. Operationem , Hieronym. fervitutem, Chal- deus, culturam. 24. CW agnificata i. magnifica, feu , mirabilia, Chald.multa. Poffeffione , i. opibus. 25. eM anibus ,id eft, \ocis, feu , littoribus, Chaldzus , terminis. 26, Draco, i, cetus. Hier.8¢ Chal. Leuiathan. Formafti , Hier, pla{mafti,Chald.creatti. Ad illudendum ei , Hieron. vt illuderes ei,Chal; vt ludat in eo, mari. Auguift. illuditur diabolo, dum eius tentationes proiunt iis quibus ipfe obel- fe defiderat. 28. Bonitate ,i. bonis ,{c. cibo. 29. Auertente te , Hieton. abf{condes. 30. Emittes ,i. cum mittis, (eu miferis. Spiritum , i. vies produdtiuam, Chald. Spiritum {anctum. Creabuntur, , {c. res nouz. 31. Sit gloria , &c.i. glorificetur Dominus. 32. Montes ,{c. vtolim Sinai. , 34. lucundum fit , Hicronym.placeat. Eloquium, Chald. meditatio. 35. Alleluia, laadate Deum , feu Dominum. CIV. De codem. Vt indicat Titulus apud7o. fcilicet , Halleluia, id eft, laudate Deum, jdque cum inbilo , vt quidam notant : ia enim fignificare ion unde Halleluta. ¥ Pera , Hieron. cogitationes. 2; CG) aces >q.d. gloriamini » feu gratula~ mini , Hieron. exultate , Chald. laudate. Confirmamini , q. d. eftote in quzrendo conftane tes, vel pro, confirmabimini , Hieron. virtutem eins , Chald. legemeius. — Faciem,i.prefentiam Auguft. ~ Semen, ide , o polteri. Serus , plurale eft, item- que electi. 4. Indicia , {c. exercentur. 8. Seculum ; Hieron. & Chald. zternum, {c.fadti. T eftamenti ,Hieron.& Chald. pacti. Mandauit; {cil. obferuari. Mille i. omnes Auguft. - sce 9. Difpofuit ad , Hier. Chald. pepigit cum. 10. Statuit, Hier. firmauit. Jacob, Hier. cum fa. cob. Vide Genef. 27. 28. In praceptum ,i. vt effet pteceptum , feu lex , Hieron. in legem, Chald. pro decreto. Te/tamentum, Hier.& Chald-pactum. 11. Dicens q.d.fimul promittens dicendo. Funi- culum ,Chald. fortem, feil. funicalis hereditates menf{urabantur. : 12. Cum effent, &c.iungendum cum (equentibus. Incole., Hier. aduenz. | 13. Pertranfierunt ; pro,pertranfirent. aie 14. Religuit,i. permifit. Corripuit 5 i. increpauit, feucaftiganit. Pro cs , Chald. proptereos. Regess vt Pharaonem, & Abimelech: : 15. Nolite, fab.dicens. Tangere, 1. ledere. Chri- flos , i. vnctos ; (cil. coelefti vn@tione , vel oleo.va- ebantur enim Prophet interdum. is,pro » Prophetis, : In Prophetis,pro 5 Prop Malignaris 166 Malignari, Chaldeeus , malefacere , Hierony- mus , aftligere. 16. Firmamentum,Chald.(ufttentamentum, Hier. virgam , i.baculum,fe. {uftentaculam. Comrrimit,i contumpfit. Auguft. 17. Virum , Chald. virum fapientem. 18. Humiliauerunt,Hier.& Chald. afflixerunt. Ferrum si. dura tribulatio.Auguft.Hieron.in fers rum venitanima eius, Chald. in catenam ferream intrauit anima eius, i. iple. Pertranfitt animam ,id eft ,ipfum afflixit. fic Luc.r. Tuam ipfius animam | pertranfibit giadius. | 1-9. Veniret verbum, i,fieret quod predixerat, {c. dum fomnia eft interpretatus vinctorum, 20. Eloguiam , i. oraculum, Inflammauit , i. ac- cendit ad diuinandum , Hieron. probauie, Chald. purgauit ,{c. paffus eft multa ob fomnium a Deo immilffum , quod fratribus narrauerat. 22. Erudiret, i.inftirueret , feucaftigaret. Sicut femetip/um, i. vt vellet,feu , ad fomam vitz {uz, Hieron. fecundum voluntatem (uam, 23. Accola, Hier. aduena. Cham,i,Agyptiorum, qui ex Milraim primogenito Cham otti. 24. Firmanit Hier. roborauit,Chald.fecit fortem. Super ,i. plu{quam. 25. Conwertit, \c. permittendo, vel, dando {unis tantam prolperitatem , veillis Algyptij inuiderent, Chald conuer(um eft. a 27. Verba fignorum,i. figna,{eu res mirabiles.ver- ba enim pro rebus,vel q.d.preceptum,feu rationem edendi figna. 28. Ewacerbauit , i, irritos fecit, Hieron. non -fueruntincreduli verbis cius Chald. non reititerunt vetboeius , {cil. Hebrzi , nam Moyfi crediderunt. 30. Edidit , Grec. Hier. & Chal.ebulliuit. 31, Canomyia, i. canina mufca , Hier. mufca omnimoda , Chald. infectorum commixtio. Vide Plalm. 77. Ciniphes. Chald. pediculi. 32° Pluniam,pro,pluuia. Jgnem{c.miftum gran« dini. Vide Exod. 9. Sap. 16. (33, Lignum , i, arborem. ne Brauchus , eft {pecies loculte. 35.Fanum , Chald.herbam,{c.quidquld virebat. 30. Primitias ,i. primogenita. Laborts,Hieron. partus, Chald. fortitudinis, {c. principium roboris viri eft primogenitus. Vide Genef.49. Pfal.77. 38. Incubuit , Hieron. irruerat. Timor, &c. q. d. timebantenim Agyptij fibi valdé a Iudzis. 39. Protettionem , Hieron. & Chald. tentorium. 40. Petierunt, Chald.petierunt carnes, Celi, i.ex aere demiffo. 41. Flamina , Chald.fluminis inftar. 42. Verbs , i. promiflionis. ) 43. Latitia, Hieron.& Chald, laude. 45. Iuftificationes , Hieron. ceremonias , Chald. prec epta. Exquirant , Chald. cuftodiant. CV. De eodem. I ieee 5 Hieron. & Chald. eternum. » 2; Loguetur,{c.vt par eft Chald. eloqui poterit. Potentias , Hieronym. & Chald. fortitudines, i. fortiter facha. . eA uditas , Chald, notas. 3. Indicium , {c. teéte iudicando. Augult. Iu/ti- tiam, {c.reéte agendo.Augutt, 4. Beneplacito populi , i. beneuolentia in popu- lum. Chald. bona voluntate cum populo , Hieron. propitiatione populi. Salutars, i. falute , Chald. re- demptione , {c. Chrifto,fecundum.Aug. Notationes 5. of d videndum in bonitate , Hicronym., vt vie deam bona, Lauderis , Hieronym. exultem , Chald. laudem. Hareditate ,i. populo. 6. Cum patribus, i. ficut patres. Iniquitatem, Hieron. & Chald. impie. 7. drritauerunt ,\c. te , Hier.ad iracundiam pro- -uocauerune , Chald. rebelles fuerunt. 9. Increpuit , Hieron. & Chald. comminatus efi, In deferte , Chald per defertum. 12. Crediderunt ,{c.tunc. Laudanerunt , Hieron. 8 Chald. cecinerunt. 13. Cito fecerunt ,Graec.fettinauerunt, {c. obli- uifci , vt ftatim dicitur , Hieron, & Chald. cito. S#~ ftinuerunt , Hieron. expectauerunt. Confilium , i. quod de illis decreuerat,q.d.non fe eius prouidentia regendos crediderunt. 14. Concupifcentiam , {c, carnes,concupi{centia pto reconcupita. Inaquofo , Hieronym. folitudine, Chald. loco arido. 15. Saturitatem , Hieron. tenuitatem , Chald. maciem,q.d.ftatim puniuit , Grec. wancpovlw , i.re- pletionem.genus eft morbi , ex quo fequitur tabes & macies , {cil.ex nimia repletione. \ a 16. Irritaueruat, Heronym. zelati funt , Chald. inuidia commeoti funt contra. Santkum., i. confecratum. - 17. Super congregationem, &c. q.d.cos , qui cum Abiron.con{pirauerunt. 18. Sygnagoga, i. congregatione, Peccatores, Hieron. & Ghald. impios. ‘ 20. Gloriam fuam, Chald. gloriam Domini fui. 23. Dixit ,{c. Mofh., Ve difperdcret , i. fe velle difperdere, Chald. fe exterminaturum. Confrattioe ne ,i. plaga , qua erant feriendi 4 Deo, Auguttin. Grec. vulneratione. 24. Verbo , {c. quo promiferat fe eam daturum. 26. Leuauit , {c. inrando, vel , vi folent qui vo- lunt percutere. 27. Deiiceret , Chald. migtare faceret. 1” watio- nibus, i,intec gentes. ; 28. Initiatt fant , Hieron. confecrati {unt , Chal. adiunxerunt{e. AZorruorum , i, oblata mortuis feu. non viuentibus diis. 29. Adinuentionibus, Hieronym.ftudiis, Chald. operibus. Ruina , Hieron, plaga, Chald. peftis. 30. Placauit ,{c. Deum , Chald. orauit. Qua/fa- tio , Hieron. percuflio , Chald, mors. 31. luftitiam Chald. meritum. Sempiternam, {c. dato eifacerdotio, nempe , quamdiu lex duraret: quamquam fuit aliquando in pofteris Ithamar , a quo Heli, fed reftitutum eft pofteris Phinees 3. Regum 2. 32. Pexatus, Hicton. afflictus, {c- 4 Deo. 33. Exacerbauernnt,i. offenderunt,{eu,irritarunt. Eius , {c. Mofis; vel Dei. Diffinxit ,i. ditin@e dixit , {cil. Deus, non ingreflurum Mofen terram promiffam , Chald. explicauir, vel fignificatur hic, quod Mofes ad petram, dixit dubitando. Num. 20. q. d, hefic-uit. | 34. Difperdiderunt , {c. terram ingreffi. 36. Scandalum,i.offendiculum feu ruinam. 38. Infetta, Hieron. polluta, Chald. maculata. In fanguimibus , Chald. homicidiis , fc. cede fi- liorum , quos immolabant. 39. Adinuentionibus , Hier. ftudiis. 43- Confilio fuo , Hieron. & Chald. confiliis fuis, Ininiquitatibus , Hieron. propter iniquitates. 45. Leftamenti , Hieron, pacti. Penituit enm , Chaldeus , cenuerfus ef ab ira fua. 46.12 In Pfalmos. 46. In mifericordias ,q.d. mifertus eft, eorum, Hieron. miferabiles. 47. Nationibus , Hieron. gentibus. Gloriemur, &c. Hieron. canamus laudem tuam, 48. A faculo, &c. Hieronym, ab £terno, & vf- que in zternum. Chald. 4 mundo hoc vique ad mundum venturum. Dicet, pro, dicat itaque, Fiat, fiat , Hieron. & Chald. Amen.Not.-hunc Pfalmum effe fnem quar- ulibri Pfalmorum apud Hebrzos. Apponitur ae- tem fingulis libris ad finem. Amen. : CVI. De Dei beneficin. I, Onfitemini , Chald. laudate. Seculum, Hier. & Chald.zternum. 2. Dicant , {c. quod preceffic , feu laudem Do- mino , feuacceptum , beneficium. 3.eM ari, (cilicet, Arabico, quod eft ad Au- ftrum ; feu Oceano. 4. Errauerunt ,{c. fugati ab hoftibus, Cinttatis habitaculs, i. ducentem in cinitatem habitabilem. 6. Neceffitatibus , Hieronym.afflidione , Chal- dzus ,anguttia. 7. Habuationss Hieron. & Chald. habitabilem. 8. Confiteantur , 1. predicentur. Domino , i. ad honorem Domini. Chald. coram Domino. A4i/én rvicordia, Hieronym. milericordiam » Chald. pto- pter mifericordiam. Filiis, Hieron. in filios. 9. Inanem , Hieron. & Chald. vacuam. to. Sedentes ,{cil. liberauit. Ymbra, i.fimilitudi- ne , vel horrore. ae E xacerbauerunt,{c.pet rebellionem Eloguia, isprecepta,feu munitiones. Cov/ftlinm,i.decreta,feu precepta,ve fit repecitio. Irritanerunt, Hieron. bla- {phemauerunt,Chal. funt execrati. 12. Jnfirmati fant, i. debilitati , Hieron. cecide- runt, Chal. impegerune. 13. Neceffitatibus , Hieronym. anguftiis,Chald. afflictionibus. 16. eBreas , i. fortiffimas. 17. Sufcepit, i.fubleuauit,Hieron. & Chald.Qulti propter viam,&c. Via iniquitatis , i. morbo,feu ca- lamitate, quam peccatum induxerat. 18. Abominata est, i. faftidiuit , {c6 pre morbi gtauitate. ; 20. Mifit verbum , i.ivflit. 23. Operationem , i. negationém , vel opus tiau- ticum. AZultis , i. vattis. 24. Profundo ,i. maris 25. Dixit , i. iuffic. Sretir, Hieron. furrexit. 26.e4 fcendunt , {c. nauigantes , 1n tem peftate. Malis , Hieron.afflidione. Tabe(cebat,i.deficiebat, fc. pre metu , Chald. liquefiebar. 27. eM oni funt,Hieron.intremuerunt. Denora- tasHier. abforpta , q. d. euanuit, feu defecit. 29. e4uram, Hicron.tranquillitatem. Siluerant, i. quieuerunt. 30. Siluerunt ,Hieron. quieuerunt. Voluntatis corum, i.optatum , Hieron. quem voluerunt. 32. Ecclefia i. coetu , feu frequentia. Cathedra fexiorum,i.{enatoram , feu magiftratuum , Chald. confeffu fapientum, | 33. In defertum, Chald. velut. defercum, fcil. arefaciens ob peccata. Sitim , i. ficcitatem, Chald. ficut ficcitates. 34. Salfuginem, i.fterilitatem. A malitia,,id eft, ob malitiam, 35: Po/uit, {c.poft pocnitentiam populi Excitws, icivossHier-fontes. - 36. Efurientes » {c. antea. Habitationis, Hieron, ad habitandum. _ 37 Natinitatis , Chald. germinis »q.d. nafcen- tem, feu germinantem. : 38. eM inoranit, Chald. diminuit , q. d.non eft paflus minui. _ 39. Pauci, {cil. poftea ob peccata, vel, cum antea pauci fuiffent. 4 tribulatione 3 Hieronym, ob anguftiam. eV alorum, i, calamitatum. 40. E ffufa eft contempt, &c. q.d.fecit princi- pes contemptibiles ob peccata eorum. Vide Iob 42, Evrvare > {cil.in confiliis. Jn iznio >» pro, veluc In inuio, Non tn via, i, vbinon erat via, repetitio per ne- gationem , more Hebrzo. 41. Adinuit, Hier. (ubleuauic, (c. poftea. Szeue owes, i.inftar gregis,{c. plurimas.. 42. Iniquitas ,i.iniquus. Opilabit,i.claudet,{c.ta- cebit , Hieron. contrahet. 43. Cuftodier,i. obferuabit,feu notabit: CVI. Hide Plalm. 56. & 59. ex quibus hic compofitus eft. 2. fp dratum , {cilicet, ad te laudandum, feu ad _ tua iuffa. In gloria i, ex animo, {c. anima gloria eft ho- minis, Hier. fed & gloria , Chald.& gloria. 4. 12,i.coram. Natiombus,i.gentibus. 5. Super ceelos, q.d,coclis altior:V/que, ifuper. Nubes,i.coelos,Hier.zthera. V eritas,{c. in preltando promiffa. 6. Gloria tua, \c. appareat. 7. Saluum, {c. me. Dextera, i.potentia. | 8. Locutus eft ,g.d. promifit , {c. mihi de hofti- bus victoriam. Sanéto , Hieronym.fanctuario vide Pfalm. 59. vbireliqui verfus. 9. Sufceptio ,i. protectio , Hieron.vittus, Chal« dzus ,fortitudo. ne ; Rex , {c. Dauid; & Chriftus de tribu [uda,Hier. Dax, Chald.Scriba. io. Spe, Hieronym.peluis. dlienigena, Hieron. Philifthim. | Amici faiti funt ,Grec. fubditi funt , Hieron. feederati erunt. | 12. Repulifts , Hier.proieceras,Chald.deferuifti. Exiffi, Hieron. exieras. Virtutibus , Hieronym. exercitibus. 13. Quia vana , Grec. & Hebr. & vana, pro; quia vana. Hominis , Hieron. ab homine. 14. Faciemus virtutem , Hier, erimus fortes. Aad nihilum deducet Hier. Chald.conculcabit: CVIILI. Oratio contra hoftes. 1. Audem meam, quah dicat,innocentiam, Hier. laudis mew , Chald. laus mea, q. d. qui es laus mea. : : : Tacueris , i. diffimules,q.d.defende a malis. 2. Peccatoris , Hicronym.& Chald. impij.Super, Hier.contra. Dolofa,Hier.mendacij,Chal.mendacij. 3: Circundederuat,i.vndique {unt agotefli, Expugnaucrunt, pro,oppugnauerunt, Gratis,Hieron.frufira Chald. fine caufa, ye 4. Vt me diligerent , Hieronym. quo diligebam eos , Chald. quod dilexi. Derrahebant , Hieronym. aduerfabantur, Chald. aduerfantur. Ovabam , fe. pto cis, Augutt. . Dileétiane , {c. qua eos diligebam. ; i : 6; Conftitue 168 6. Conftitue ,i. prefice. Peccatorem , Hieron. & Chald. impium , {cil. iudicem , vel dominum. Diabolus , Hieron. & Chald. Satan, i.aduerlarius, A dextris ,{c. vtopptimat. 7. ludicatur , {cilicet, apud magi@racum , vel Deum. Orartsw , i. defenfio apud iudicem , vel, oratio ad Deum. In peccatum , i. velat peccatum , quafi dicat,ma- gis iudicem irritet, vel Deum, Chaldieus , in con- demnationem. 8. Dies , {c. Apoftolacus, Auguft. Epifcoparum, i. officium feu dignitatem Epilcopi , tc. Apoltola- tum , de Juda enim loquitur. : 10. Nutantes transferantur, Hieron, inftabiles vagentur , Chald. vagando vagentur. 11. Scruterur, {c. veaccipiat, Chald. colligat. Feneraror, i. qui mucoum dedit , Hieron. exactor. Alieni,i. extcanei. Labores, i.labore patta. 13. a ji. prima, Hier.& Chald.altera. 14, Matris , q. 4. non folum, patris , fed etiam matris , explicatio precedents 3 q. d. pantantur in €0 parentum peccata. 15. Contra Dominum,i.coram Domino, fc. paren- tum peccata. Eorum , {c. parencuin. 17. Compunttum , i. fractum feu afflictum. Afor- . tificare. Hieron. vtinterficeret. 18. Maledittionem ,i. malum feu fupplicium,fe. qui peccatum diligic, & quod id fequitur fuppli- cium videtur diligere. Benedittioném ,i. bonum. 19. Veftimentum , {cil. quod operit, & heret. Agua, {c. que bibitur. Olenm , fc. quod valde pe- netrat., & hzret. Offibus ,Chald. membris. 20. Hoc opus , i. mexces fic Leuit. 19. Iai. 4. & 62. Hieron. hxc eft retributio. Apud Dominum, Grec. Hieron. & Chald. a Domino retriburio. Lo- guuntur , i. machinantut. Apimam,id eft, vitam. 21. Fac,{c. bonum, Afecum, i.mihi. Proprer no- men tuum,i. proptet te, feu, pro tua clementia. Suaues, Hieronym.bona. 22. Conturbatum, Hier.vulneratum, Chald.con- tritum. 3 : 23. Declinar, Hier. inclinatur, fc. extenfione , && definic in tenebras. - Ablatus, Chal. -confumptus. Excuffus, Chal. vagatus. 24. lofirmata funt , Hier. vacillauecunt 5 Chal. collapfa (unt. -4 seinnio, 1. pre ieiunio. Immutata, Chal.macilenta. Propeer oleum, {c. deficiens Hier. ab{que oleo, i. vnétionibus, que olim in vfu. vel pinguedo fignificatur,cuius defectu mutatus,Chal. ab{que pinguedine. 25. Mouerunt, {c.deridentes. : 27.Manus,i. auxilium,Chal.percufio. Eam pro, id {c. iuuando, vel affligendo. 28 Maledicent,q.d.perfequentur. Benedices,q.d. fauebis. 29. Diplodei. velte, feu pallio, Hier. veltimen- to. Chal.chlamyde Auguft.duplici pallio, {c.confu- fione coram Deo & hominibus. 30. Nimis, q. d. toris viribus, Hietonym. vehe- menter. eH ultorum , Hieronym. populorum , Chal.fa- pientium. 31. Affitit,Hier. & Chal.ftabit. Saluam faceret, Hier.{aluet. Perfequentibus , Hieron. & Chal.iudicibus,fcil. malis. Animam, id eft, vitam. Notationes CIX. De Chrifti Regno, & Sacerdotio. I. pee ,{c. Pater Domino, f{cil. Filio, feu Chrifto. A dextris mei, i. optimo apud me loco. Donec. vide Hebrxo Scabellum, &c.q.d.fubiiciam pedibus _tuis, fic vt poffis conculcare, | 2. Virgam,i.{cepttum. Virturzs, Hiero, fortitu- dinis, q.d.Regnum potens. Emitter, {c.in mundum per pradicationem, Sion,(c.inde coepit prxdicatio Euangelica. Dominare, Chal. & dominaberis. [zimicorum, {c. qui ancea aduer(abantur, vel q-d.refiftant licet inimici. 3. Principium,i. principatus, vel pater {c.erit. Die virtutis,g.d.cum coe peris regnare,vel often- dere potentiam tuam. Splendoribus fanttorum, q.d. in fants {plendide , vel {plendore {anctitatis. Vrero, i. {ubftantia mea, {cu fecreto , vel vtero vir- ginis. Ante luciferum, i. ante Angelos , vel Angelis excellentiorem, vel ante {tellas. 4. Penitebit eum, i. mutabit. Auguft. Ordinems isitum Melchiiedech, fc. qui obtulit panem, & vinum in figaram Euchariltiz. j- 4 dextrus inis, i.ve adiuuans & protegens. Confregit, Hier.& Chal. percuffit. Ire, i, vitionis, {c. die iudicij. Reges, pro, etiam Reges, {c.tibi inimicos. 6. Iudicabit,id eft,vicilcetur, few iudicium exer- Cebit, In nationibus,pro,gentes. Rusnas, Chal. cadaue- ribus,Hier.valles,(icadaueribus. Capita i.principes. Mulrorum,{. populorum, vel multorum,capita. 7. Torrente , {c. paflionum. Jn vias{c.dum Vviuet {eu viuerec. CX. De Dei operibus, 1. (1 Oxcilio,i.ccetu, Hier.confilio, Chal.fecreto, ci q-d.iuxta fententiam. Jaftorum , Chald. re- &orum, 2.Exguifita,t.exquifite, feu perfecte facta Hier. exquirenda, i. confideranda. Jz omnes, i. iuxta om- nes,q.d-pro fua voluntate , velexcitantiaad facien- dam eius volunratem. 3. Confelfio , & magnificentia, i. laude & honote dignum. Hieronym. gloria, & decor, Chal. laus,& decus. Seculum feculi, Hieronym.xternum. 4. Memoriam fecit,i. fecit recordari, vel digna memoria. Mifericors,& miferator, Hier.& Chald.clemens, & mifericors, ' 5. Teftamenti,Hier.& Chal.pacti. 6. Annunciabit, Grec. Hier. & Chal. annuncia- uit. q.d.dixic, fe pofle preftare quod promittebat, vel xeuelauit potentiam, qua operatur , {c. fe efle emnipotentem. 5. Veritas,@ indicium, ifidei, & equitatis plena. _ Fidelia,i.vera, cetta. 8. Confirmata, i. ftabilica , Saculum faculi, Hier. fempiternum. | ce guitare, i, rectitudine. Redemptionem , {cilicet ex Agypto , vel ex pec-. Catis. T eftamentum,Hier.& Chal.pactum,{-fernandum Terribile, Chal. timendum. Intelletius bonus , q.d. {ane fapiunt qui faciunt. Eius,{c.intelle@um,i. quod intelligunt faciendum, veltimorem.{c. Deum timentibus, Heb. & Chald. ea, {c.pracepta. Laudatio, In Pfalmos. Laudatio ,i.\aus. Eius, {c. talis hominis. Saculum faculi , Hieronym. iugiter, Chaldaus, zternum, CX I. De timore Dei. UV) Exerfionis,&c.Titulus hic non eft, Hebr.nec, Grec. Volet , i. oblectabitur. Chald. mandata eius expetit. : 2. Semen,i.filij. Generatio, i. pofteri,feu familia, | eft enim repetitio frequens,hic.vel,q.d.gens refta, i. probi homines. Rettoram, Hier. iuftorum. Bexedi- cetur,{c. a Deo,vel hominibus. — 3. Gloria , Hieronym. {ubftantia, Chaldzus, fe- licitas', Domo, i. corde. Aug. Mazer, {cilicet, a Deo remuneratur. In faculum facult,Hier.femper,C hald.in eternum. 4. Tenebris,{cil. affliGionibus, vel,q.d. cum alij {unt in tenebris. AG/fericors,@ miferator, Hieron.& Chald.clemens,& mifericors,g.d. ipfe Deus,vel ab ipfo Deo, qui clemens, &c. g- Iucundus,id eft, gratus, {cilicet, Deo & homi- nibus, Hieronym. bonus,Chaldaus, beatus. Grec. xpng-ocs quod etiam bonum ,vtilem, & humanum fignificac. ) Commodat,i.mutuum dat. Difponit,pro, quique difponit, Hier.difpenfabit. Sermones,i.megotia » vel verba. 17 indicio,i. prudenter. | 6. Commouebitur,i.nutabit. 7. Auditione,i. rumore,feu nuntio. Mala, ixvei aduerfe, {c. Ite maledi@i in ignem zternum,{ecundum Aug. 8. Confirmatum {c.in Domino De/piciat,i.ex alto videat. Inimicos,Grec.fuper inimicos,Hieronym.in hoftibus, fc. que optat. 9. Difperfit {cil.abundanter; Chaldzus,difperfit pecuniam. Inftitia,i. eleemofyna, feu mifericordia. Itaque alij vt Chryf. verterunt érenoourn. In faculum faculi,Hiet.8 Chald.ineternum. Cornu,i.robur, Chald. fortitudo. In gloria, iscum gloria. 10. Peccator,Hier.& Chald.impius. V idebit , (cilicet, iufti felicitatem. Lrafcetur, id eft,indignabitur. - Tabefcet,fc.pre inuidia. Peccatorum, Hieron, & Chald.impiorum. Peribir,i. fruftrabitur. CXL. Inuitatio ad Det laudem. as we Veri, Hier. & Chald. ferui. >. 0 Sit benediétum,i.celebretur. Nunc,i.tempore, feu momento.Secalum,Hier.zeternum. 3. Landubile,i.dignam quodlaudetur. 4. Super , i. pluf{quam. 5. Altes, (c. coelis. : 6. Humilia, i. humiles, vel, q.d. infima que- que curat. 7. Sufcitans,i.eleuans. Stercoré , i. fordibus , feu abieéta conditione. : 8, Domo, i. familia, (cilic. foccundans prolem- que dans. GC XIII. De lberatione ex AZypto. 1. Omus , id eft, familia. © Barbaroyi. alrerius linguz. 2. Judaa,Hier.Judas,i. populus Iudaicas. Santtificatio,i.paxticeps {anctitatis.q.d.ei confe- crata.Chald.Vnita eius fanétitati. Pote/tas,q.d.eius poteftati,feu ditioni fubiecta. -filierunc , {cilicet , cum legem daret, a 3. Mare, {c. rubrum. Vidir, i. fenfit Dei prefen- tiam. Fagir,i.ceceffit. , 4. Exaltauerunt,Hieronym. & Chaldzus , fub- lier gitabatur Sinai mons, 7. A facce,i. prefentia Aug. Afota eft, Hieron. & Chald. contremifcit. 8. Stagna, Hier: paludes. Chald. riuam. Rupem, Hier. filicem. : 1. Non nobis , &c. Hic incipit Pfalmus 15. apud Hebrzos. Chald. non propter nos Domine non propter meritum noftrum. _ Super mifericordia, &c. Hier, propter mifericor- diam, &c.Verstate,i. fide, qua {c. promififti te ad- futurum nobis.Aug. mifeticordia vocante,& veri- . tate iudicante, 2. Ne quando, pro ne forte. 3. Calis,{c. eft. 8. Fiant;i. digni funt qui flant. 9. Sperauit, pro,{perat. 11. Speranerunt, pro, {perant. 12. Benedixit,Hieron.& Chald.benedicet, & fic in fequentibus. , : 13. Pufillis, Hier. paruis. 14. Adiiciar,&c. quafi dicat,augeat vos,vel ad- dat beneficia. 15. Benediéti,(c. eftis, vel , fitis. 16. Calum Celi ,i. {upremum coclum. Domino, {cilicet,fedes eft. os 17. Laudabunge , {cilicet, corpore , feu ores feu apud viuos. | ‘ 18. Benedicimus,Grec-Hieronym.& Chaldzus, benedicemus. Nuac,i. momento,feu tempore. Seculum,Hier.& Chald. eternum. CX IV. De Dei anxilio. _% D Tlexi,pro,diligam. {c. Dominum. E xaudiet, pro,exaudiuit. 2. Diebus meis,i.dum viuam. Inuocabo,q.d.ad ip- fum confugiam. | 3. Mortis,i.mortiferi,q.d. fui morti proximus. Inferni,i fepulcti.q.d, mortis. Inneneront,id efts apprehenderunt. | 4. Nomen Domini,i. Dominum. Inuocani,{c. di- cens quod fequitur. ; 6. Paruulos , Chald. fimplices. Humiliatus , id eft,afflidus Hier.attenuatus. 5. Requiem, i. tranquillitatem. 8. eU orte,{c.peccati,vel corporis. 9. Placebo Domino , Hiet. & Chald. ambulabo coram Domino,ji. ftudebo ei placere. In regione vinorum,i.inter-villos,qui pene perie= ram,nifi me Deus liberaffec. CX V. Continuatio, eiufdem materte- 10. ¢7tRedidi , Apud Hebreos coniungitur hic ( piim poccteudt qui apud eos eft 1 16. Propter quod locutus [um Chald. propterea lo- | quar.q.d.pradicabo Dei benignitatem. Hummilia- tus, Hier.afilictus. * og 11. Exceffu, Hieronym. ftupore, {cilicet ; animi afflicti,& meefti. Mendax , Hieronym. mendacium, q. d. non eft quod quifquam fidat hominibus , ita {unt fallaces omnes. oe 12. Retribuit,prostribuit. a 13. Calicem 5 &C. 4. imitabor Chrifti pafliones. Aug.vel q.d.gratias agam. folebant enim liberare in{acrificiis prog ratiarum actione. 169. p 14. Reddams 170 14. Reddam.,i.foluam. 15. Pretiofa,&c. q.d.defendit {uorum vitam. 16. Ancilla,q.d.pie matris, teque colentis. 17. Laudu, i. gratiarum actionis. Inuocabo;\. prxdicabo. Vide Deut. 32. CXVI. Innitatioad Dei laudem. 2 Ox firmata;i.ftabilita,Hieronym.confortata, € cia roborauit {uper nos beneficentiam fuam , quafi d. magna eft in nos mifericordia v{us, {cilicet,miffo Chrifto. Vide Rom.i5. Merit as,{c.in promiflis. CXVII Gratiarum attio ¢ congratula- tio, c de Chrifto. 1. P) Onus , {cilicet , & benignus, & beneficus, | eens Chald. eternum,& fic in fequentibus. ¢ 3. Domus, i. familia: §- In latitudive {c.me conftituens,i. confolatio- ne,quz anguftiz oppofita. 7. Defpiciam,i.ex alto afpiciam,{c. puniri,Chal. videbo vitionem in. 8. Bonum eft, Hier.meliuscft. 10. Omaes,i.plurime. Circuierunt,i. obfederunt, feu oppugnarunt. Ef,pro,at. Quia, abundat , vel pro, certe pofitun , Grac. non eft, at Hebreus , Chaldzus, vertic , pto- pterea. yee 12. In {pinis,q.d.magno fragore,feu impetu ag- grefli, fed ftatim extincti. 13. Impulfus , {cilicet, ab eis. Euerfus fum, Hieronyi. impellebar. Su/cepir, Hier. fuflentauit, Chald. adiuuic. é Notationes 14. Laus, i. laudis materia. Iz falutem, q. d.me faluauit,Chald. fuit mihi redemprot. 15. Exultationu,Hier.& Chal Jaudis,{c.auditur. Salutis,i.pro {alute gratiarum aétionis. 18. Er, pro, at. 19, Juftitie,i. templi , quod iuftitiam & fandti- tatem in introeuntibus requiric. 20. Iatrabunt, q.d. non decet nifi iuftes intrare. explicat quod dixerat proxinte. : 22. Lapidem, {cilicet, Chriftum. e4dificantes, {c. Sacerdotes, 8 Pharifzi populi inftructores. Zz caput, pro,caput. Azgali, {cil. vtrumque populum connectens. 24. Dies,{cilicet , hamanae redemptionis. Fecir, {c. fingulariter. : 25. Saluum me fac,Grec.& Hieronym. falua,fc, Regem a te miflum. {eu Chriftum.fic, Hofanna filio Dauid. Mat. 21. : Bene profperare,i. da pro{perum fucceflum, {cil. Regi,prolperare,pro,prof{peta,Grec.evedwoov. 26. Benedittus , quafi dicat, benedicatur , feu celebretur. Nomine,i, mandato,feu virtute. Benediximus,pro,benedicimns,i.bene precamur, eft autem f{acerdotum vox,fecundum quofdam, Vom bis,{c. 6 Populi. Domo Domini,i.templo. 27. Deus Dominus , quafi dicat, Dominus,quem colimus,verusett Deus. MMuxit,Hier. apparuit.Fors te Chrifti aduentus indicatur. + Con(tituite,i. celebrate,Hier. frequentate, Chal. ligate paezum ad (actificium folemnitatis catenis, donec facrificaueritiseum , & effuderitis fangui- nemin cornu alraris. In condenfis, q.d. arborum ramis templum or- nantes,Hier.in frondofis. CXVIII. De praceptorum Dei obferuantia. Nora , Jz hoc Pfalmo Dei pracepta vocari etiam mandata , aquitatem, wudicia, iufittias , 1ultificationes , teftimonia , vcrbum , verba , eloguium, cloquia, fermones , viam, Vias, legem , veritatem , @5 ordinationem, sdque fingulis fere verfibus. ALE PH, i. Doclrina, Quamgquam de Inter- pretatione harum litterarum non oporter elfe folicitum , folum enim indicant 4 qua litera incipiant Hebraice fequentis P{almi: ver|us omnes. 1. Mmaculat , id eft , integri , feu puri, Chal- dzus , perfecti. Via yi. vite ittttituto,feu moribus. . 2. Scrutantur, i. diligenter inuveltigant, Hieron. & Chald.cuftodiunt. Teftimonia, fic vocantur Dei precepta,quod per ea teftetur , quid velit. In toto, pro,& in toto,in autem,pro ex, 3. ef mbulauerunt,pro,ambulant. 4- Nims q.d.diligenter obfernari. §. Inftificationes , fic vocantur Dei pracepta, quod per eorum obferuationem iuftificemur, cref- _ centes , {cilicet , in iuftitia, quam Theologi iufti- ficationem (ecundam vocant, de qua & illud intel- ligunt : Qui iuftus eft , iuftificetur adhuc,Hieron. precepta, Chald. decreta. : 6. Confundar,i.pudefiam. Profpexero,i, animum intendero. 7. Direétione, i. retitudine. In eo,quod didici Hieronym. & Chaldzus , cum didicero. Iudicia , fic precepta dicuntur , quod Dei iudi- cium feu fententiam contineant. vel indicia , q- iultitie. [uffitie tua,i. a tua iuftitia profecta, 8. V{quequaque , Chald. prorfus. Quidam cum, cuftodiam,iungunt. - Bsetu,i. Domus, 9. Corrigit , Chaldzus , purificabit. Adole/cen- tior , Hieron. iuuenis , Chald. puer. Viam , i. vitz rationem. 30. Repellas,Hier. & Chald.errare facias. 11. Abfcondi,i. repolui,vel recondidi. Tibi,i. contra ce,Chald. coram te. 3. Pronunciani,id eft, predicaui,Hier. & Chald. narraui. Orts tui, i. ore tuo prolata. 14. Dinitiis,{c. folent alif deleAari. 15.Exercebor , Hieronym, meditabor. Chald. Loquar. 4 Confiderabo, Hier. contemplabor. 16. Meditabor.Hier.& Chald.delectabor. GiMEL,i. Ketributio , vel perfettio, feu plenitudo. 17. Retribue,pro,tribue, Chal. retribue bonum. Vinifica In Pfalmos. WI Viuifica me, q. d. eribue,vt viuam,Hier. viuam, Ghald. & viuam. 18. Rewela;i.illumina. Mirabilia,i. myfteria. De lege tua,pro, legis tuz. 19. Jncola, Hieron.aduena, Chald. peregrinus. eH andata,i.mandatorumintelligentiam. ~ 20. Concupiuit defiderare , i. vehementer defi- derauit. 21. Increpafti,i. punifti, vel minatus es, feu ar- guifti. ah Opprobrinm ite. quome afficiunt inimici. E xquifivi, Hier.8 Chald. cuftodiui, 23. Sederunt ,{c. pro tribunali. Ewvercebatur, Hier. meditabatur. 24. Mediratio , Hier, & Chald. voluptas. Con- filium,i, quod confuloin dubiis, feu,fi quid agen- dum eft. DaurtstHy,i. Oftium, vel tabula. 25. Panimento,Hier.& Chald, pulueti, q.d. pa- rum abfum a fepulcro,feu morte, Verbum , i. pro- miffa,{eu potius precepta ,q.d. fac me viuére {e- cundum legemtuam. 26. Vias,i:facta,(eu vite rationem totam. Exun- tiaui ,Hier.expolui,fc.ribi. 27. Inftrue me,Hieronym. & Chald. fac me in- telligere. Exercebor,Hieron.& Chald.loquar.e #7 irabili- bws,{c. operibus. 28. Tedio ,i. anxietate , Grec:-acedia , Hieron, ftulticia, Chald. dolore Confirma,Hier.ferua,Chal, Viuifica, Verbis, i, preceptis. 29. Iniquitatis,Hier.& Chald.mendacij.De lege tua,i.{ecundum legem tuam , vel q. d. da gratiam {eruandi legem cuam. 30. Veritatis,Hier. & Chald. fidei,g. d. viam fi- delem, feu rectam. Vide Gen.24. vbi pro recto iti- nere,Heb.eft via veritatis. 31. Confundere,{c.{pe fruftratum. 32. Cucurri,Hier.& Chald.curram.Cum dilata- fti,Chald.cum dilataueris,Hier.quoniain dilatafti; {c. gratia tua recreans. Hg, i. Ita. 33. Legem pone mibi,Hier.oftende mihi,Chald, doce me {c. viam,&¢. ExquiramsHicron.& Chald. cuftodiam. 34. Et fcrutabor,pros vt {cruter, Hier. & Chald. & obferuabo. Et cuftodiam , q. d. {crutabor ve cu- ftodiam. 35. Ipfam voluisi. id fempet optaul. ; 36.e4 uaritiam,\. Cupidicatem prauam. Chald. mammonaim, i. pecuniam. 37. Via, i.preceptis. Vinifica, Chaldzus (ana, quafi dicat , fac me yiuere fecundum legem tuam. 38. Statue. Hieronym. {ufcita, Chald.confirma, - quafi dicat , confirma me in timore preceptorum tuorum. : 39. Amputa , Hieronym. auette , Chaldzus, amoue. Opprobrium, {c. quo me afficiunt quidam, quod tibi feruiam , vel patiendum malis in die iudicij. Vb Sufpicarus (um, Hier.reueritus fum.Chald.timui. lucunda,g.d.quod delecter praceptis tuis, Hier. & Chald.bona. ey 40. e4iguitate, Hieronym.& Chaldeus.iufticia, quafi dicat , inlege tua iufta, fic {up. in via tua viuifica me. VAvsi. O. 41. Salutare , Hier. falus. Secundum eloquinm, i. in obferuatione preceptorum. 42. Quia fperani,i. quod {perarim. Sermonibus,i. preceptoram obfernatione.. 43. Viquequague » Chald.penitus, Quiain indin cits, & q.d. hance veritatem, quod confide tis tuis. Super{perani,i. valde {peraui. 44. In faculum, &c. Hier in fempiternum, & vitra. 45 AmbulabamsHier:& Chald.ambulabo. La: titudine,q.d.\ibere,feu fecure. 46. Loquebar Hier, & Chald. loquar. Confundes bar,Hier.& Chald. confundar. 47. Meditabar,Hier.& Chald dele@abor. 49. Lewani,Mier, & Chald.icuabo,te. ve faciam, E xercebor, Hier ,& Chald.loquar./”,Chald.de. ZAIN, i. buc, vel hac. 49. Verbi,i.preceptoram, q.d,da mihi precepta tua feruandi gratiam. j Servo, pro ad feruum tuum, q.d. mihi datorum. In quo ,i.in quorum obferuatione. jo. fdac,&c.pro,idjme confolatum eft, fc. quod preceflir, vel quod fequitur, Hieronym. 8 Chald. hac nea confolatio. Eloquium,i. praceptorum ob- {eruatio. st. Superbi, {c. legis Nei contemprores. Inique agebant ufquequaque,Hieron. & Chald.deridebant me nimis, j2. 4 feculo,i,iam inde a principio, datorum, {c. precepterum, ; §3. Defeciio,i.animi deiedtio, feu triftitia Hier. horror.Chald.tremor. 54+ Caxtabiles,pro, cantiones, Hieron. carmina, Chald.hymni.£ravr,pro,fant. 55. Et cuftodini,pro, vt cuftodirem, | 56. Hac fatta eff mihi ,Hieronym. hoc fauin avfido praecep= eft mihi, i. id mihi curz fuit, vel ca qua dixi, - mihi acciderunt , Chald. id mihi fait ad meritum, {cilicet, quod fequitur, Exquifini, Hier. & Chald. cuftodiui. Cin 0), 1 P04. §7- Portio,Hier & Chald.pars,q.d.mihi pro ha- reditate eft auftodia legisruz. 58. Faciem tuam ,i.te. Secundum eloquinum, i, vt poftulat tuorum preceptorum obferuatio , vel yt promififti. 49. Vias meas,Chald.bonas facere vias meas. 60. Paratus {um , & non (um turbarus , Hieron: feftinaui,8 non neglexi, Chald. feftinaui, & non diftuli. 61. Funes,i.vincula,feu laquei aut retia , vel in- fidix,Chald.cohors. Peccatorum,Hieron. & Chald. impiorum. 62. Surgebam,Hieron.& Chald.fargam. Super 1. de, Chald. propter. /uffificariony , Hier. & Chald. iuftitie. 63. Particeps , Chald. focius, q.d. ynus ex nv- mero. Tut H,1. Bonum. . 65. Bonitatem, Hieron. bene. Secundum verbum tuum, i. dando , {eu decendo tua precepta ; vel, fe- cundum promiffum tuum. as 66. Bonitatem , {cil. voluntatis. Difciplinam, id eft, mortificationem paflionum. . Scientiam,{c. intelle@tus. Credids, (cil. obediens tanquam tuis. 67. Humiliarer,Chald affligeret. Propterea,q.d.factus cautior, Hieron. & Chald. nunc autem. 68. In bonitate,i. pro bonitate. 69. Super, 1. COMA. Scrutabor, Hier. feruabam; Chald.feruabo. . aie 70. Coagulaium, &cc.q.d.obftinati funt, Hier. in- craflatum eft, velutadeps,&c. eM editatm {um bier. & Chald.deleGtabar. : | ae a1. Hums 7 2 71. Humiliafti , i. aflixifli, Difcam, Hieronym. difcerem. 72. Bonunm miki, Hier. melioreht mibi.Ors tut, i. a te pre cepta. 4 Lop, i. Prizcipinm., 73. Adanus tua,\. potenn2a,& fapiencia. Fecerunt. fc. animam. Plafmauerunt ,{c. corpus. Da mibi in- tellettum, Hic. doce me. 74. Uerbatua, i. promifia , vel, per verba tua, q.d. per preceptorum obleruationem {peraui pra- mium. Saper{peraut, Hier. & Chald. expectaur, (c. metcedem. 75. efiquitas , Chald.iu fa. fv veritare ,id eft, mer ito. Humiltafti, Hier. & Chald. afflixifti. | 76. Fiat,g. d. fic agat. Secundum eloquinm tuum, i. obferuando tua pracepta,vel, ve promilifti. Serno tuo, imihi,(c. prece ptum, 77. VinamAc. vita beata, Aug, Adeditatio, Hier. & Chald. delectatio. 78. Exercebor, Hier. & Chald. loquar. 79. Conuertantur mini,Uier. reuertantur ad me, q:d.iungantur mihi, ; 80. Lmmaculatum, Hier. perfectum. CArvH,i. Afanus, $1. Defecit,(c. pre defiderio,Chald. defiderauit. In (alutare tuum, Child.redemprionem tuam. Verbum i promiffaum , vel q.d.in precepta ,fcil. quibus adiunxiiti promiffionem mercedis,fi obfer- uentur. 82. In eloguinm, i. promilfum, vel obferuando precepta. 83. Sicut vier , &c. g. d. Contrada cute maci- lentus. Inpruina , Chald. ad fumum. Woz, pro, tamen non. 84. Quando,i. {que dum. /udicium,{c.puniens, 85. eM ihi, i. deme, feu contra me. Fabulatio- nes,i.vana,(eu nugas, Now vr lex tua, q. di¢at,non fecundum legemtuamid facidnt , vel nihil fimile legi tua loquuntur mecum, 86. V eriras,Hieron. vera./nigue, Hier.& Chald. falfo. 87. Paulo minus, id eft, parum abfuit , quin. Confummauerant , Hieronym. & Chald. conlump- ferunt. Inverra,pro,in terram,{c. deiectum, LaMepn,li. Difciplinavel cor. 89. Verbum , i. preceptum, quod veluti dedifti coclo. 90. Meritas,i. preceptum pofitum terre. 91. Ordinatione, i. precepto. Dies,i, temporum fucceffio. 92. Meditatio,Hier.& Chald. delectatio. Tuac, {c,cum affligebar. Aumilitare,Hicr.preffura, Chald, affliGtione. 93. In ipfis, i. per ipfas. 94. Exqaifini,ic. vt facerem, 95. Intellexi, Hier. confiderabo, 96. Omnis Confummationts, &c. quali dicat, om- nia quamuis perfecta finem habenc : at lex tua perpetua, Latum , quafi dicat ,longiffimé fe ex- tendit. Ae MEM, i. ex ipfis, 97. Quomodo,Hier.quam q.d.o quantum, 98. Super,i. pluf{quam. AZhi,Chald. apud me, 100. Quafini,Hier. & Chald. feruaui. 102. Pofiifti,i. praferipfitti. 104. Intellexi, {c. quid agere debeam. Nv wn, i. Pafcua, vel fempiternum. 106. Statwt , ict. perleuerabo. Juftitia twa, i. a tua iufticia profecta, Notationes 107. Flumiliatus , Hier, afflitus, Viquequagq ne, Chald. vehementer. ia 108, Voluntaria,Chal.oblationes,{c.{pontancas. rs Oris,fc. laudes , & gratiarum aiones. Benepla- cita ,{c.tibi , gq. d. gratanter accipe. 109. ln manibus mets , Chald. periclitatur, ac fi effet in f{uperficie manus. 110. £¢,pro,& tamen. Erraui,i.dilcefli , feu de- clinaui. 111, Hareditate acquifiui,i. pro bereditate ha- bui, Hier. hereditas mea. 112. [7 aternaum proprer Hier. propter aternam. Retributionem,i.premium. . SAMECH,1. Firmamentum, vel adiutorinm, 113. Dilexi, pro diligo. 115. Declinare,Hier.recedite. Scrutabor, Hier. $< Chald. cuftodiam. | 116. Sufcipe. Chald. fuftenta. Secundum elo- quiam tuum,i. promilium , velin obferuatione tuo- rum preceptoram. ee Vinam,{c. vita gratiz,feu {pirituali. 4b expelta- tione,{c. fruftratum. 117. Meditabor,Hier.delectabor.. 118. Spreuiftt,Hier.abiecifti,Chald-conculcatti. Tniufta,Hier.& Chald.mendax. 1(9. Prauaricantes i. legis tue tran{greflores, Hieron.quafi {coriam.Reputani, q.d. habui eos loco quo debui , Hier, computatti. Peceagores, Hier. 8 Chald. impios. 120. Confige carnes meas , Hier. horripilauit Ca= ro mea, Chald. inflammatur caro mea. A iN, 1. Oculas, vel fons. 121. Iudicium & inflitsam,i,precepta tua plena iufticia, & iudicio.Tradas,i. tradi permittas, 122. Ja bonum,i. benefaciens. 123. Defecerunt ,i. ardenter expe@arunt. Elo- quium iuftitia,i. precepta iufta. 125. Sciam,Hier.cognofcam. 126. Faciendi,Hier. vt facias,{c. vindidam,Chal- deus, faciendi voluntatem Domini. 127. Ideo,{c. quia punis tran(greflores, Topavion,lapis eft pretiofus, fic diétus ab Infula, Chald. Obrizum. 128. Dirigebar,i. me rete componebam. Ps, 1..Os: 129. Scrutata eft,Hier.8¢ Chald.cutédiuit. 130. Paruulis, Chald. fimplicibus. 131. Aperuife. vt folenc fatigati,vel expectantes magno defidetio. e4 ttraxi (piritum , Hieronym. relpiraui. ; Defiderabam,{c. facere,vel q.d.amaui. 132. Secundum iudicium, i, legem, q.d. vt foles, Chald. pro confuetudine. 134. Redime, i. libera. 135. Idumina,q.d.oftéde hilarem,& beneuolam. 136. Exitus,iriuos,C hald.fluenta. Cuffodierunt, {c. impij, vel oculi. TsavDe, i. Luftitia. 137. Iudicium, i. preceptum. 138. Teftimonia,promempe teftimonia. Nimis, {c. feruari. 1 39. Tabe/cere me fzcit,Hier.confumpfit me. Zelus, i. ftadium erga legem tuam, 140. /gmitum,i. velut igni probatum,Chaldzus, purum, 141.e4dolefcentulus , pto , velut adolefcentu- lus , {cilicet , qui folet contemni , Hier. & Chald. paruulus , {cil. etate. Contemprus , Hieron. con- temptibilis. 142. 17 eternum, Hieron. fempiterna. V evitas,i. ftabilis , feu conftans. 143. Adedit Tn Plakmos. 143. Meditatio,Hier.voluptas,Chald.deliciz. 144. ¢e#iqnitas,i equiffima,Hier.iufa. Cop Hu, i. Vocatio, vel Simia. 145. Requiram,Hier.¢ Chald. cuftodiam., 147. Preueni{c- alios,Hierfurgebam.Jn maturi= tate,i. tempore immaturo. Hier. adhucin tenebris, Chald. in aurora. Kerba,\.precepta, q.d.in précep- torum obferuatione. 149. Indiciuim, Chald. iudicia 1gt. Prope;\c.tuos, ta ,i.precepta,Hieronym.& Chald.mandata ¥ eritas,pro,vera. 152 Anitio ,{cil. xtatis mez, feu difcretionis, q. d. ex quo coepi ratione vti, feu legi tue ftudere. Hieronym. a principio. Fandafti,i. tabiliaeffe voluifti. Rg s,4. Caput. 153. QumiliratemHier-afflitionem. 154. Indsca indicinm menm , Chald. age caufam ° meam. Proprer eloguinm tuum , Hier. & Chald.in fermone tuo,i. preceptis tuis. 156. Judiciuin tuum Hier. & Chald-indicia tua, i, precepta. 153. Tabe{cebam, Hict. mcerebam. 159-d2,i. pro. - 2 160. Principium,Hier. caput, q. d. {umma, vel a principio ad finem vique vera {unt. Sc 1Nn,i, Dew, 161. Grats, i. fine caula. ef verbis tuts {cilicet, ne difcederem. : 162. Latabor , Chald. lator. Inuenit , prefens eft. : : 163. Iniquitatem,Hieron mendacium.Chald.fal- fitatem. 164. Saper,Chald. propter. 165. Pax,i.tranquillitas. Scandalumy,i. offendi- eulum. 168 In confpettu ruosi. tibinotifime. TH a v,i. Signum. 169. Appropinguer, i. admittatur. Eloguium tnuvo, i, legem tuam, 171. Eruttabunt,Hier.& Chald.fundent. Aym- num,\. laudem. : 172. Pronuntiabit Hieron. loquetur,Chald. nar- rabit. eguiras, Hier. iufta. 173. Frat Hier. & Chal. fit,g.d. ad&e. 174. Meditatio, Hier. voluptas. — 175. Finer, q.-d. dum viuet, Chald. viuar, fc. {pi- ritualiter. i 176. Que periitsis perdita,feu peritura. CXILX. De Det exanditione in tribulatione. 1.97 3 Radum , Chald. quod dictum eft fuper gra- Fdibus,g d. quod a Leuitis in feftis decanta- batur fuper templi gradibus quindecim ,tot enim faidle dicuntur. Alij putant dios fic, quod conti- neant in Deum afceationes & velut gradus quol-- dam mentis. 2. Iniquis Hier.& Chald.mendacij. an 3. Ad linguam dolofam , quali dicat, quid poteft effe peius dolofis ? vel quid, 6 dolote , ex lingua fructus capis ? Hieronym. & Chald. a lingua do- lofa, quali dicat quid poteft expectari a dolofis; fcilicev ynifi quod fequitur ? vel, quod proxime dixi? é Lips yt 4. Sagite,prevelutiagitte,tc. lant. Porentis sia potente emifle. Cam é erbombus,q.d.ignite. Defolatoriss, i. vallantibus , Hier. Luniperorum, Chald. geniftarum. , . 5. Incolatus Hiet.pei 2gtinatio. Cedar, Regio eft Atabie ,{c.ibi Dauid exulabat. a 6. Incola, {c. in ea tegione, 7. Loquebar,{c. pacifice. Gratw,i. fine caufa. CX X. De Dei auxilio. 1.¥ NN montes,i, coclos. 3-& Det, Chaldzus, dabit , quafi dicat , non per~ mitret labi. Pormitabit , qd. dormitantis more negliger. 4. Neque dormiet , poltponitur more. Flebrzo, quod Latino preponeretur- quidam tamen dicunt idem fignificari,effeque repetitionem, mote {crip- , ture. sy. Super manum, &c. quali dicat, ad dexteram tibiafliftens : fic alioi: a dextrise mihi, ne come mouear. 6. Vret, Hier. & Chald. percutiet, Nec luna, fe. nocebic. 8. Cujtodiat,Chald. cuftodiet. I troitum, & exi-= tum,i.conuerlationem,{eu omnes vitz aCtiones.Vi= de Deut.28.2. Reg.17.3.Reg.3. CXXI. De fudio (anorum in adeunde Templum Det. re CFE ditta , &c. quafi dicat ;cum audirem di= centes. Dormum,i.templam Ibimus,pro eamus. 2. Srantes erant, pro, ftabunt, vel q. ds cum ve- niffemus, ftabant. Arrizs, Hieronym. & Chald: portis. ; 3. -Ldificatur, pro eft edificata. Vt cinitas, &c. quafi dicat,vtciuitas concors, cuius, {c. ciues funt vnanimes. Eiw,abundat,more Hebrexo.ln idip/um, Hier, fimal. 4..T estimoninm, pro, iuxta teftimonium , 1. Det praceptuin,{c. faétum Ifraeli, vel. ve teftimonium reddat de Deo ipfe I{rael, fc. eum laudando, ve fta- tim dicitur. Ifrael , datiuus eft , fed force pro genitiuo, fic enim dicitur , Pialmus Dauidi pro, Dauidis. 5. Sedernne ,id eft, conftituce {unt. Jz iudicio, Chald.'ad iudicium. Super domum, id eff, in fa- milia. 6. Rogate qua ad pacem, Hieronym. rogate pa~ cem, Chald, rogate pro pace Terufalem , Grxc. eft accufatiuus; q. d. falutate Jerufalem. Hebrzis enim rogare pacem, feu pro pace , feu de pace eft faluta- re{c. dicendo, Eft ne pax ? id eft, vt vales > Abun-. danzia {c. fit. Hier. bene fit,fe. id eft optandum, & precandum eé}. . 7, Fiat,Hieron. Chald.fit. Virtute,i.exercitu,vel munitione,Hier.muris, Chald. exercitu. Turribus, Hier.domibus,Chald. prextoriis. Proximos,Hieron. amicos, Chald. focios Loque- bar pacem de te,i, tibi pacem precabar , Hieron. lo quar pacem tibi. 9. Quafini Hier.de Chald.queram: CX XI1LI. -Pezitio anxily a Deo. 2. N manibas , pro, ad manus; {c. re{piciunt,cum Aaron aliquo Hier. ad manum. otis ~ defpectio,(c.faéti (amus , Hier: 4. Opprovrium & defpec io, tc.facti > & Chaldeus,opprobrio, & delpectione, velit repe- Litho, : ; Abuandantibus,Chald. opulentorum. 17 4 CXXIISI. Gratulatio ob liberationem ab hoftibus. TR Vf quiasinon. Erat,Hicr.fuillet. In nobis fc. adiunans nos. 3. Forte,Chald.cunc. 4. For fitan,Chaldeustunc. _Abjorbuiffer i.obruiller- Pertran (iuit,Aiercranfillet,g.d.incidiffet in ma- la grauiffima, id enim fignificatur nomine aque & torrentis. Intolerabilem,q.d.inpertranhibilem. 6. Captionem,Hiet.predam,Chal.cibum. 8. Nomine Domini,i.Domino, {c.ficum eft. CXXIV. De confidentiain Deo. I No non,q.d.qui eft immobilis. Ha- birat,pro,fitus eft. 2. Eius,{c. lerufalem, €¢ Dominus,pro,fic Do- minus. 3. Relinguet,i.permittet,(c.dominari. Virgam,i. fceptrum. Sortem,i.hereditatem. Extendant,{c. Tyranno- rum exemplo,vel metu. §- Obligationes, i, vincula, {c.peccatorum. Hier. prauitates.Chald.obliquationes. Adducer ,{c. in locum eis debitum, Hieron.de- ducet,Chald.deducet in gehennam, q.d. condem- ~ nabit eos,qui deferunt viam iuftitiz, Amul cum il- lis,qui femper iniqua operati. Pax,{e.fit. Vide Gal. 6. CXXV.. De liberatiune per Chriftum. 1. LV connertendo, Hier.cum conuerteret. Confolati, q.d.1ta fumus letati, vt qui valde confolantur,Hrer.fomniantes,g.d.cantum erat gau~ dium, vt putaremus fomnium efle, {c.vix creden- tes nos liberatos , Chaldeus euigilantes ¢ fom- niis. 2.Gandio,Hier.& Chal.rifo. E xultatione,Hier.laude. 3. Magnificanit facerespro,magnifice fecit. 4. Torrens, {c. impletur aquis,& velut exhilara- _tur ficcitate liberatus. . Anftro,id eh, deferto ad Auftrum, vel q.d.flan- te Aultro. §- Qui feminant,&c.q.d. ex tribulationibus no- ftris velut femine colligentur fractas latitiz , & {uanium premiorum. CXXVI. De Dei auxilio. py ee aide domum , i: prolem dederit , feu rem domefticam auxerit. vide Exod. 1.2. Regum 7.1-Paralip.17. edi ficant,i.conantut prolem habete , feu opes acquirere. 2. Vanum , \c. Deo non iuuante. Surgite,{c,Deo freti,vel q.4.Surgite fané ad laborem, quo vidtum queritis, nihil fine Deo efiicietis. Sederitis.i.quicueritis,{eu ceflaucritis, q.d.redi- ce ad laborem. Doloris,ilabore partum. 3. Somnum.j.quictem,feu mortem. Hereditas {c.cle&tis dabicur. Fily,(c.{ant,quibus danda,vel q.d.dat Deus fuis quiefcentibus filios. | Merces,Chaldzus premium bonorum operum. _ Fratias , genitiuus eft , Gree. q.d. Filijipfi tune -Notationes velut merces piis a Deo data,vel electi {unt yelut metrces Chrifti ; ipfe enim eft frudtus virginei ventris. . \ 4. Excuffornm , pro,excufhi,i.expediti.fc.validi, Hier.inuentutis,i.iauenes(vide Neh.4.) {c. magno’ adiumento{unt patri ve fagitte potenti. 5 Amplenit,3cc.q.d.qui filiis abundat , quos op- tauerac. Loquetur,{c.contendens. Porta,i.iudicio,in por- ‘tis n.vrbium iudicia fiebane. CXX VII. De Dei timore c> cultu. 2.9 Abores,i.parta labore. Quia, Hier & Chald. cum, £yrit,Chald.erit in mundo venturo. 3-Abundans,Hier.& Chal fructifera. Lateribus,iintra lacera,few parictes, Hier.pene- tralibus. 4. Nouelle,i.plantule,Hier.germina. 5-St07,{c.ceiefti. 6.Pacem,pro,& paceim. CXXVIIL De Det auxilio contra hoftes. 1, Xpugvauerunt,pro oppugnauerunt. Dicat,i.dicere potett. , 2.E€tenim,Hier.& Chald.fed non. A4ihi,{c.noce re,feu preualere. 3. Dorfum, Chald.corpus. Fabricanerunt,{c.mo- leftias. Prolongauerunt,i.continuarunt. 6.EXaruit,g.d. antequam veniat mors naturalis im matura abripiantur. 8.Non dixeruar,{c.vt folet mefloribus. Benedsétio,fe.fit,g.d. pro{peret vos Dominus. Benediximus,Chald.benedicimus. CX XIX. Oratio affidi. Be goo iy profunda calamitate. Clamau}. pro,clamo, 3. Obferucweris.{c. vt punias. Suffinebit, iferre poterit,C hald.tabfifte. 4. Quia,pro,certe. Apud te,Hier.tecum. Propitiatio.Chald.indulgentia. Legem tuam, {c. dignam obferuatu,vel q.d.mo- rem,quo foles parcere , Grec.nomen tuum , Hier. cum fis terribilis. 5. Suffinuit,i.expeckauit. Yerbo,idek , promif- fione. 6.Cuftodia,Hier. vigilia. Ad noftem,quafi dicat, femper. 7-Lrael,i.qui{que ex Ifrael. Redemptio,i liberatio,feu faluatio. CXX X. De humilitate. Pr once ss fag Ocali,{c. in quibus fo- let faftus apparere. Magnis ,i.maioribus quam me decerent. Ade, ' id eft, vires meas,quafi dicat, excedentibus captum meum. | 2.Si,&c.fub.accidat mihi quod mereor. Sicut ablattatus,&c.q.d.accidat mihi quod pue~ ro ante tempus ablactato; vel, finon me demifle gero, & ate omnia expedto, vt puer ablactatus a matre, ab ea omnia expeckat, reddatur mihi quod meregr {upplicij. CXXKXI. De In Pfalmos. CXXXI. De Chrifto,c> Ecclefia,fub fi- Sura Damd ec Templi, aa) capi inae as Ea Chal. afflitionis. 2.Sicut Hier.& Chal.qui. 3.84 introvero , &c. gradatio, more Hebreo,inci- piens contra morem Latinorum,dicerent hi prius, fi afcendero,&c.Simile quid eft,Pfal.1. 4.£t palpebris , &c.xepetitio eft. Temporibus,id eft,capiti. 5. Locum, {c.edificando Templo. Fuit ei reue- latum , vbi effet conftruendum, 2.Reg.24. Vide 1. Paral. 21.8 2.Paral.3. 6.Eam,{c.manfionem , vel pro, id. /a Ephrata {c.exiftentes. ‘ Campis [ylua,id eft,loco fyluofo,{cilicet, monte Moria. 5. Inloco, &c. {c.ad propitiatorium,quod velut . Dei {cabellum. 8.Requiem,i.locum,vbi velut quiefcas. Sanéti- ficationts tna,\.quam tibi fanctificafti,Hier.forticru- dinis tuz,Chal.in qua lex tua. 9. Sancti tui,i.tibi confecrati , Chaldeus Leui- tz cui. : Eseultent Hier.& Chal.laudent. 10. Danid,i.Dauidis virtutes, feuintegtitatem, vel promiflionem ei factam de Chrifto,Chald.Da- wid merita. ‘Anertas faciem,i.differas aduentum , vel q.d. ne - eiiciendo preces facias confulum faciem auerte- re.Vide fimilem phrafim 3.Reg.2.Chrifti,imeam, vel Iefu,vt dictum eft. 11.Eam,Hier.Chald.&e Grec.eam fe.veritacem, g.d.non faciet irritam. Ponam, Chald. Regem ponam. 12. Teftamentum,Hier.& Chald.padum. Tefti- monta,i.precepta. Er,pro,ctiam {c.cuftodierint,v elfedebunt. Hec, {ubaudi,dicens. 1 5. Viduam,Grec.& Hier.venationem, i.cibum. Nofter pro Supey , videtut legifle yipay. Eins ,{c. Sion, & ficin fequentibus. 16. Salurart,\ falute,q.d.feruabo. - Exulratione,exultabunt,Hieron,& Chald.Jaude laudabunt. 17. dilte producam,Hier.ibi orixi faciam. | Cornu,i.poteftatcem Regiam. Dauid,i. Dauid,fc, Chriftum. Lucernam;i {plendorem,feu pofteritatem {plen- dide regnantem. Vide 3.Reg.11.0¢ 15.8 2.Paral. 21. Chrifto,id eft, Regi Dauid , vel Chrifto loan- nem. 18. Santtificatio mea,\. iuftificatio peccatorum, vel templum , Hieron. diadema cius, Chaldzus, corona eius. CXXXIIL. De concordia. 1.¥ N vnum ,i.concordes. 2.aVnguentum , Hieron. vnguentum optimum, Chald.vnguentum bonum, {c.odoriferum.In ca- pite, Chald. quod effufum fuper caput. Oram,{cil. (uperiorem extremitacem , que cit id eft , caftigationem , feucor- reptionem. 2. Donum ,{c. doétrinam. 3. Tenellus , q. d. cum adhuc tenellus eflem, me docebat. Vmgenitus , i. velut vnigenitus, {cil. ynice di- lectus , vt folent vnigenic. 4. Docebat , {c. pater, 5- Poffide ,i.firmiter retine , vel tanquam ve~ ram pofleflionem. 7. Principium fapientia , quafi dicat, primum {a- pientia preceptum eft , vel principatus fapientiz eft , ideoque. In omni poffeffione, id eft , pre omnibus poffel- fionibus ; vel, etiam fi pro ea omnes dandx fine poffeffiones. 8.-Arripe, Hebr. exalta , Chald. dilige. 9.e4ugmenta gratiarum, qd. reddet te gratio- fifimum , vel mentemtuam perficiet. Corona,,&c. q.d. afferet tibi maximum honorem. Proteget te, Chald. erit fuper te. tr. e#guitatis , i. rectas. 12. Aréttabuntur , i.impedientur. 13. Difciplinam , i. ecuditionem , fea morum caftigationem. 16. Dormiunt , gq. 4. non poffunt nifi malo patra- to’, quiefcere. &¢ non capitur, Hebr, & capitur, fc. repetenda pracedens negatio , more Hebrzo. Sup- plantauerint , Hebr. impingere fecerint,Chald. po- fuerint {candalum. 17. Impietats , &c. i. impie & inique partum: vel, q. d. ipfa impietate & iniquitate , vt cibo 8 potu delectantur. 18. Procedit , pro, que procedit. Perfettam diem , i. meridiem. 19. bt, i. quo. 22. Cara i. homini. | 24. Remoue ,.&c. q.d.caule , ne praua loquaris. 25. Reita, pro, recte,q. d.reGa perge in fi- nem tuum. Palpebra , &c. q. d. aperi oculos ne cadas. 26. Dirige , &c. q.d. rectaincede. Vie, i,actiones. Stabilientur , {cil. in bono. 27. Ad dexteram, &c. q.d. nec efteraris pros {peris , nec aduerfis frangaris , vel, recta incede, in nullam partem difcedendo a recto. vel, tene medium cauendo ab exceflu , & defectu vel fecun- dum Auguft. Nec prefumas adregnum de tua iuftiy tia ,nec ad peccandum de Dei mifericordia. Vias enim , pto , vias, veto q. d. {unt duz vie. Aliz Deo ad dexteram , {c. bone ; aliz ei ad finiftram , {cili- cet,male. Nota, quod hec vique ad finem cap. non funt in Hebrzo, aut Chaldzo, fed ex 7a, defumpta. Nonit , i. approbat. CuAc PN V. 3 Veeur , i. verba. cp 4. Amara , id opponitur fauo. Acuta, &c. id oleo. ; 5+ Penstrant ,i. tandem perueniuie. 7 ° 6. Inueft Zabiles, In Lib. Prouerbiorum., 6. Lneftigabiles, i. non poffunt perueftigari,7o. non cognofcibiles , Chald.nefcit. g. Alienis, {c. meretricibus. Honorem, Hebr. decorem, Chald. virtutem, 70. vitam , q.d. ne pro - pter libidinem perdas honorem, vires , & vitam. Crudelt, tc. peccato luxuriz, vel diabolo. 10. Piribws, i. facultatibus, que viribus, & la- bore parantur. 1. Confumpferes ,{c.iper libidiném. Carnes , & corpus,i. vitams 14. Pene fui,i, parum abfuit, quin Fuerim.!7 me- dio, &c. g.d.multis videntibus, vel, cum tamen vi- werem inter fideles,& iuftos. - 15. Bibe aquam, &c.q. d.contentus efto propria vxore, vel vecre dodtrina Ecclefiz. 16. Fontes, i. filij, q. d. appareant foris, vel q. d. communica aliis dodétrinam tuam. : 17.€a,{c delitiascum vxore ; vel doctrina fana, cuinihil fit alieni , i, erroris admiftum. fic reliqua referenda, velad vxorem vel ad dodtrinam legiti- snam, caftalque voluptates, vel qd. cura,vt cafta fit —¥xor, pofli{que {cire filios efle tuos, non nothos,& velutcommunes. 18. Vena, i. vxor,¢ qua manant aque, id eft, filij. ; 19. Cerua, pro, velutcerua, que, {c.folet efle jn. delitiis. Hinnulws,i. capreolus, feu ibix. Iugirer, q. d.ne adalienam vnquam diuertas. | 20. Alieva, tc.muliere, vel doétrina. 22. Capiunt,tc. vt fatellites ad fupplicium, 23. Morietur, {c. in peccato. Gun PeVore wei Ie Anum, i. promiffionem manu fahkam , vel debitums manu foluendum. 5. Damula de manu, {c. capere volentis , {eu ve+ natoris. 6. Vias, i. vationem viuendi. 10. Conferes, i. complicabis. 11. Quafi viator , i, properantet feu de impro- uifo. eS rmatus,i. cui non poffis refiftere. Ve fons, i. abundans,quamquam hic vettus non ef. Heb.Chal. nec in 7o.aut Complut. 12. Apoftara,i. inftiruti {ui defertor , feu a Deo recedens, Heb. Belial, i. fine iugo, {c.impius, Chal. calumniator. /vatilis,, Hebr.8& Chald.iniqaus.O7e peruerfo, {c. aliud dicens, aliud fentiens. 13. Asnuit, &c.q. d. totas eft ad fraudem com- pofitus;cumque exterius bona fimulet , praua ma- chinatur. 15. eV edicinam, i. cutationem,feu fanitatem. 16. Ex feptimum, pro, imo feptem, que. 17.Sublimes, i. elatos. 20. Patris{c. Dei. Matris, {c. Ecclefiz. nia: Difcipline, i. corrigens , Chald. & 70. & di- {ciplina, i. correctio. 26. Vix eft unins panis,q.d.tes eft viliffima,Heb. fenfus ef , propter fornicationem redigi hominem ad f{ummain inopiam. Viri,coniunge cum,animam. Capit, 1. decipit, fiue illaqueat. 29. Uandus, Chal. innoxius, 70. innocens,q.d. punietur a Deo. 30. Now grandis, {c.hominum iudicio,vl refpe- cto adultery. 31. Septuplum, id eft, multo plus. Tradae, {cil. f opus fit. 34. Viri, i. mariti adultere. 35. Redemptione, id eft, liberatione,q: d.ne vlci- featur.” CAP Vy T Vip I. Econde, {c. vt folent thefauri. _ gy Videbo, pro; vidi feu, video, Paruuloas, Chald. infipientes, 70. ftultos. Vecordem , Chald, deficientem intellectu ,70.indigentem mente. 8. Illius{c. foemine. 14. Viciimas , \ud.adeoque ex eis lautam paraui conuluium. £4 facrificto pacifico offerens mula comedebat. 18. Voeribus » Hebr. & Chald. amoribus. 20. In die plena lune, q. d. poft muitos dies. 2 3. lecur, i, interiora, 26 Fulneraros, {c.ab ipa, Chald-interfeétos. 27. Penetrantes, Chald.defcendentes, 79. dedu= centes. /vtertora, i. penetralia , Chald. ad cubicula,. 79. in promptuaria. 7 CABY FP WIIL 1. Pp Rxdentia, i. intelligentia rerum agendarum. 2. In fummis, &c q.d. vbique admonet, ve nemo poffirignorantiam exculare. 4: Ad filios,& c. quafi dicat ad omnes, etiam fos. minas. ' y+ Paruuli, i, incauti , Chald.infipientes. Afu- tiam, {c.fanctam , qua malum vitacur. 7. Meditabitur , i,loquetur,{cil.cum medita- tione. Guttur, Chald. os. Impinm, Hebr.& Chald. ime pietatem. 10. Eligive, Hebr.electum ,70.purum, & appro- barum, Chald. conflatum. 11. Cunttis , Hebr. Chald, & 70. lapidibus. Defiderabile, 70. pretiofum. 12. I” confilio, i. vbi rea {unt confilia. 14. «4igusias,7o. fecuritas. 17. Qui mane vigilaueriat inuenient me, 70.quee - rentes me, inucuient gtatiam. 18. Superba , i. excellentes , Cor plut. fupernes Hebr.durabiles, {eu multe. 19. Genimina,i fructus. 22. Poffedit, Chala. & 70. creauit , {c. ad Chri- ftum, quatenus homo, referendum, vel creauit, pro genuit. . ; In initio, Hebr. & 70. initium. Vtarum, i. ope-~ rum,Chald. creature, eft quidem filius principium & caufa omnium Dei operum fecundum deitatem; {ecundum humanitatem vero principium & auctor falutis humanz , quod eft Dei opus precipuum. 23. Ordinata, Chal. prapatata, 60. fundata, q.d. ftabilita, Hebr. principatum habui. Ex aariquis, i. ab antiquo. 24. Concepta, Chald. genita. | 25. Colles , i.altitudincs creaturacum, Auguft. 1.1 rin. Ego partuviebar,i. gignebar , 70. gignit me, {c. filius femper gignitur. oy 26. Cardines ,i. extrema, (eu firmamenta. 27. Gyro, {c.cotundum eft mare, & velut circulo conclufum vnacum terra. dby/fos,' mare. 28.e4thera firmabat,i.ccc\os, Chald nubes denfa- bat. Librabat,id eft, velutin libra appendebat » leu, firmabat Hebr. & Chald.roborabat. Fontes {cilic. aquas in nubibus. | 31. Ludens,i. gaudens , Chald. letabar. ‘Abiicere. Chald.conculcare. 35. Laurier falutem a Domino, 79. patatur vo- juntas 4 Domino, id quod fepe citatur ab Auguft. Salutem , Hebr. voluntatem , feu benevolentiam, Chald. beneplacitum. 36. Jnme,i. contta mes Q CAPVT 7 Ghee pay 1. , Omum, {c. ecclefiam .Sepiem,i.nultas.Intel- Va vero vel Dodtores,vel Sacramenta, vel dona Spicitus fandti. 2. Vittimas > quali dicat, inflruxit congiuiam, Augult. Maityres intelligit. Afifcnit , i. infudir, fc.in vas. Id enim etiam fignificat mifcere , ficut & Grecum verbum xepayyo. Menfam ,{c. doctrine , {eu fcripture. 3. ef neillas, {c. Prophetas , 70. leruos. Vocarent, Inuitarent. Arcem CF menia, id eft, munita & tuta loca, qualia nulla extra Ecclefiam Romanam. 4- Paruulus ,i.imperitus,Chald.'& 7a. infipiens. Infipientibus, Chald.& 70. indigentibus mente. §. Vinum, {e.doetcina mitcui , ic. attemperando doctrinam captui veftro, ve folet vinum aqua tem perari. Poreft & hic miflcere accipi pro infundere. vide fupra. 6. Infantiam,i.imperitiam,7o.infipientiam. 7. Erudit ,i.cortipit. Facit,i. afcifcic, Chald. accipit.70. accipiet. Afaculam, {c. per impij detra- ctionem, ‘en isnfamationem. 9. Feftinabic accipere,Chald.addet (cientiam. 10. Sanctorum, {c. hominum, vel rerum fanéa- rum ,q,d.ea demum eft vera {cientia, {cire fanca & diuina. Prudentia i. eavera prudentia eft,Chal. & 70. intelligentia. £2. Tibsmetipfijiad tuivtilitatem. 3. Clamofa,Chal.vaga,7o.audax. Nihil omnino fciens , Chaldeus, nefciens bonum, 70. nefciens yerecundiam., 14. Excelfo ,7o.manifetto. 15. Vocaret , pro, vocet. — 16. Paruulus , Chald. infipiens,7o. infipientiffi- mus.Vecordi,C hald.& 70.indigenti mente. 17. 4que@,i.voluptates. db/conditus ,i. clam coinettus, 18, £¢ tgnoranit,g.d.& nefcit miler , feu non co- gitat. 164 fiz,{c.in inferno;quod fequitur.vel in dos mo meretricis,{c.pereunt,7o.apud eam pereant. Gi- gantes, \. demones, fi ad infernum referas; vel viri fortes decepti voluptate. Conuine eius , Chald. in- uitati abea,. CA PV TX Ty Arabvole Salomonis s{cilicet ; yfunt etiam, qua I fequuntur. 2. Jmpietatis,iimpie feuinique parti, e4 morte, Chald.a morte mala. 3. Auimam infti, i. iuhum. Infidias, Chald. {ub- ftantiam , 70. vitam. 4. Pafcit ventos, &c.i. facit rem inutilem.quam- quam hic verfus noneft Hebr.nec Chald.nec in 70. nec in Complut. ; §- Filius, i.homo. Confujionis ,i. pudefaciens pa- rentes , vel dignus confufione. 6. Caput iufti,i.iuktum. Iniquitas,q.d.plenum eft iniquitate,Complut.iniquitatem,7o.planctum,q.d, diffimulat iniquitatem.{eu meeftitiam. | 7. Putrefcer,Chal.extinguetur,7o.extinguitur. 8. Caditur,g.d.molefte fert increpationem:vel ob ca,quz loquitur,cadectur,i.punietur, Chal.capietur. 9. Ssmpliciter , id eft , fincere, Chald. & Hebr.in perfedctione. eH anifeftus evit .i. deprehendetar tandem. 10, Ananit oculo,i.dolum ttruit. Dolorem,{c.aliis. vel,q.d.puniecur. Stuleus labiis,i.temere loquens. , Verberabitur,i ledecar,vel punietur,Chald.com- prehetidetur,i.deprehendetur tandem. 11. Vena,i.tons, Vira, {c. docet bene viuere. Notationes Operit iniquitatem , Chald. iniurias tegit,i.celat. 12. Operit,{c.condonati facit a Deo. 13. UVirga {c.opus elt,vel,q.d.molefa eft. 14. Abjcondunt,(c-promendam tempore {uo,vel, q-d.celant mala,que de aliis fciunt. Confufions , {c. ob cuulgata,qux taceri oportebar. 17. Difciplinam, idett correptionem. €rrat,{c. extra viain. 20. Argentum eletbum, i. res pretiola. Pro nihilo, i. nullius momenti. 21. Indotti,Heb.Chal.& 70.ftulti,feu infipientes. 22. Benedittio, i.beneficentia. Afflictio,7o.trifti- tia, in corde. \ 23. Prudeniia , q.d, facit prudentem , 70. parit prudentiam. 24. Defiderium , i. quod optant. 28. Latitia, q.d. cum gaudio quod {perabant, alfequentut. 29. Panor ,\c, timent {upplicium ob peccata,vel vite bone difficultatem. 30. Non commouebitur,{c.femper a Deo protege- tur. Habitabunt,tc.quantuin,& quomodo optant, Parturiet, i. proferet. 32. Confiderant placita ,ideh , loquuntur grata _ Deo & hominibus , 70. diftillant gratias. Peruerfa, {c. loquitur. Cee wy Teel: 1.M J Oluntas eins , i. ei placet, 70. acceptabile ei. 2. Contumelia ,1. ignominia , que folet fuper- bis euenire + vel contumelia intelligicur , quam fo- lent (uperbiisferre aliis. 3. Simplicizas, 70. perfectio. Supplantatio,{c.qua alios fupplantare conantut. 4. ¥ ltionis, i. punitionis Dei,Chal.& 7o. ire. 6. Infidiis , (cil. quas aliis parant, q.d. ab eas & Deo punientur. 7. Spes , {cilicet, ei boni. Solicitorum,{c.anxie de rebus mundi. 8. Tradetur ,{cilicet ,in anguftiam , quod eum aftlixerir. 9. Ore, i. verbis. Liberabuntur , {cilicet, a ta- lium lagueis. 10, Laudatio,Heb.& 70.exultatio,Chal.letitia. 11, Benediitione,i.monitione,feu confiltis. 12. Corde,i.mente,feu fapientia,C hal.intelleétu, 70.mente. Tacebit , {c. ferens, &*diffimulans pro- ximi errata. 3. Commiffum,i. creditum fibi, {c. arcanum, vel factum ,{c.amicideliGum. 14. Gwbernator,Hebr.induftria,feu confilium, 15. e#Halo,i.damno,feu moleftia. Fidem facit,i. {ponder feu fideiubet. -Exctraneo,i.alio. Laqueos,{c. fideiuffionum pericula. 16. Gratiof{a, {c. forma,& moribus. Robufti, i.pa- tientes laboris, vel induftrij. 17. Anime fue, i. Gbi, fc. meretut apud Deum: vel, q. d. etiam fui miferecur abftinendo a peccatis, vel veendoneceffariis, 18. [nftabile,Chald. iniquitatis,7o. ininftum, Fidelis ,i. firma, feu certa. 19, Clemerntia,Hebr.iuttitia. 20, Adauus in manu ,i. cito, fic Italice, Manoa mano J/anocensA.impunitus. 23. Defidertum,i.quicquid optant. Praftolatio, i. quod eos manet, Furor i. ira Dei. 23. Benedicit , id eft , benefacit. Tnebriat id eft, fatiar, {cilicet , pauperes,velut aridam , irrigans , Chaldeus , qui docet etiam ipfe difcer. 27. Ben [In Lib. Prouerbiorum, 27. Bene confurgit ,q. a. bene facit , vel fuccef- fum habebit. Bora, fc: A Deo. * 29. Conturbat , cil. dilapidans bona. 1% entos,q.d. redigetur ad {ummam inopiam. 30. dufté , i.quem parit eiiuftitia , vel quem iu- ftus in aliis facit. Lignum vita,q.d.eternus,leu vita- lis.Su/cipit,{c.fouens,adiuuans. 31. St iuftus, &c.7 0.fi iuftus vix faluatur, impius 8 peccator vbi apparebit?& ficcitatur 1. Pet.4. Recipit,{c.poenam a Deo ob {ua leuia peccata. CRP V Tex 14. “Oo Vi autem confidit, &c. Hebr.& viram mala cogitantem,(eu machinantem condemnabit, 3- Ex impierate, Hebr. & Chald. in impieta. te , 70. ex iniquo. 4. Diligens , Chald. honefta.7o. virilis. Corona, 1.ornamentum feu honor. Offibus eius fe.viri,g.d. ip{um cruciat , 8 con{umit. j- Iudicia,i. inte. 6. Eos ,fc. quibus impij infdiantur, 7» Verte , pro, evertet,{(c. Deus, vel, q.d.6 Deus fubuerte; vel, fi (ubuerteris. 8. Excors, i. corde ignauo,(eu vecors, 9. Pane ,i. neceflariis rebus ad vitam. 10. Nowit,i.curat. umentorum , pro, etiamiu- meutoram. 11. Panibus;i.cibis, Qui fuanis,&c.q.d.qui poti- bus nimium deleétatur. Not.quod hic verfus non eft Heb.nec Chal.nec in Complut fed in 70. Munitio- nibus,i.potteritate,feu familia. Contumeliam;i.igno- miniam,{c.rebuscon{umptis. 12- Munimentum, q.d. optat prefidium malo. tum, ve poflit impune ledere. ( 13. Malo, {c. homini. 14. Defrutty , &c. q. d. & verba , & opera ac« cipiunt a Deo retribationem. 16. Callidus , i. prudens , feu cautus. 17. Qaod nowit , Hebr.& Chald. veritarem. Ju- dex,lege index,q.d.iuftitiam nunciat, feu narrat, ve eft Hebr.& Chald. & in 7o. 18, Quaft gladio , &c. {c. dum temere promittir, vel. poenitet fe obligafle. Sanitas, {c.anime , dum fapienter agunt. 19. Firmum ,q.d, femper fuifimile. Repentinns, {c. parum cogitans. Concinnat , i. aptat, feu parat. : ae? Contrift abit , {C.animum, nimium velinor- dinate deiiciendo, 70. Non placebie iufto quic- quam iniuftum., 22. Fideliter , i. veraciter. 23. Verfatus, 1, cautus. Celar (cientiam,i.diflimu- lat quod (cit. Pronocat , i. profert. 24, Fortium, Heb.folicitorum,feu fedulorum. 27. Subftantia hominis , &c. Hebr.{ubftantia ho« minis feduli pretiofa,7o0 potfeflio preciola vir purus. 28. Dewinm,{c.aiuttitia. CAPY F SHE 1 yy Ofrina,g.d.prodit doG@rinam patris, qui il- lum infticuit,Chald.fulcipit doétrinam. Mus _ for, i.qui ridet monitiones,7o. inobediens. 2, Ore [ui f{c.cocentis alios,7o. iuftitia, Iniquas “ adeoque bonis non fatiabitur. 4. F ult, & non vult, fc. propofitum mutat, labore deterritus. 5» Confundit, i.pudore afficit alios. 9.'Quaft dines , {cil. paruo contentas , & letus, {cienf{que vei. QOuafi pauper , {cil. non contentus, aut vti nef{ciens. | 8. Redemptio,i. tuitio,g.d.fi quid mali aceidat,fa< 18 2 cile + fe cuetur. Dinitiefe.virtutes, Hieron. Tacre= pationem,i.aduerla,a.d.non facild fe liberat. 9. Lucerna,i.profperitas. 3 Li. Feftinatayi.cito acquifita, Chald. iniquitate acquifita, Manu,i.labore,feuindufttia, 12. Spes ,id eft , quod {peratur. feu lignum, Defiderium ,i. res defiderata. t 3. Rei , fc. bone. Obligar,(c.ad punitionem,(eq repcehenfionem. Praceptum, pro precepta,{c.Dei. 14. Lex, iintticatio,vel precepta. Declinet,{c.ei obtemperans, 15. Dabit , i.conciliabit,q.d.faciet gratum, Coz temptorum,{c.bone doctrine, Forago,(c.perditionis, 16. _Aftutus ,i.cautus (eu prudens. Aperit , i. prodit. 17. Impy ,i. rei impiz , Chald. impius, 76. Rex temerarius cadet in mala ; legatus autem fapiens liberabit eum. Sanitas ,i.falutaris, 21. Retribuentur , {c. 4 Deo, 23. Noualibus,i.agris, Patrum,Chald.pauperum; q.d.fepe pauperes meliusvitam fuftentant, quia ci iudicio laborant, & congregant, quam diuites, qui finciudicio. eA lis; {c.extraneis uccefloribus, 24+ Parcit virga, i, negligit caftigare, CAP V Tr MEY. 1. 7¥> Dificat domum, id ek, promouet rem dod- law mefticam. 3. Virge {nperbie,i.{uperbé cedens, 70. virga. iniurix, Chald. virga & tribulatio , q. d. dabit pose nas {uperborum verborum. 4. Vacuum ,{c. alimento boum. 6. Derifor, {c.verbi Dei,vel praceptorié.yo.quz« res fapienciam apud malos,& non inuenies. Pruden= tium,i.eam prudenter querentium , vel docentium: Facilis ,id eft, facile eis prouenic, vel ab aliis percipitur. 7. Vade contra, i.longe ab illo recede, Chal.vade pex viam aliam a facie ftulti. &¢ nefcit , pro , quia ne{cit,i,non admittit, vel non haber. 8. Callidi yi. cauti. 9. Stultus illuder peccatum , q. d.tidet cum pees cat, Complut. ftultis illudet peccatum, q. d. deci« piuntur peccato. 10. Cer,quod nonit , &c. 70. Cor viri fenfitiuums meefta anima cius ,q.d. qui valde fentiunt mala, moeftitia cruciantur. Amaritudinem, {cil.qui aftert peceatum peenitenti , vel tribulatio afflicto. Exrra- news, qsd. nemo gaudium eius interrumpet. 12. DN ouiffima autem, q.d. tandem tamen; A4or- tem , 70, profundum inferni. 13.Rifms , &c. quafi dicat, gaudia humana non diu durant. 14. Replebitar yi. iatiabitur , fibi placens, vel dabit pro iis abundanter poenas. Super eum , 1. €0 prudentior , & cautior. t5. Innocens , id eft , fimplex , feu imperitus, Chald. infipiens. . 17. Impatiens operabitur , 8c. Chaldzus; qui preceps eft, (piritu {uo ,reputatut flultus , & odit differentem confiliam fuum. Verfuens , {cilicer, qui iram diffimulat , ye fe vicifcatur, fae Odsofus , id eft, odio dignus, quah dicat; peior illo, de quo proxime dictum, ae 18. Parnuli, Chald. infipientes. Ajtuti, i. cau- ti, feu prudentes. e eS: {c.per iniquitatem, Lignum , pro, 19. lacebunts 184 19.lacebunt , {cilicet, fe hamiliabunt , & ve- rebuntur, 20. Proximo, Cha\d. focio ,70. amico. 21, Proximum (uum ,70. paupercs. 22. Veritas, i. fidelitas , vel iuftitia. 23, Opere, {cilicet , bono. Abundantia, Chald. commodum. 24. Corona yid eft , ornamentum, feu decus, Fa- tnitas , &c. q. d. nihil habent quo fe ornent nifi imprudentiam , Chaldxus, decus ftultrorum fulti-. tla eorum. 25. eM endacia , {c.quibus animas perdit. 26, Fiducia fortitudinzs ,i.fecura fortitado. Eius, {c.Deum timens. 27. Declinet , {c. Deum timens. 28. Ignominia, {c.quianefcit prudentia augere imperium. 29. Exalrat ,i. facit manifeftam. 30. Carnium, i.corporis. Ojfinm ,i. membro- rum , & virium.verfus hic apud 70.fic habet,Man- fuetus vit cordis medicus , tinea autem offium cor fenfitiuum. . 33. Calumaiatur ,i. afficit iniuria. Exprobrat , i. probro afficic. 32. Repellerur ,{c.a {pe in morte. 34.Eleuat ,i. exaltat. 35. Inutilis, id eft , non obediens. Suffinebit ,id eft ,experietur, Not. apud 7o. addi in fine huius verlus, ira perdit etiam pru- dentes. Gk: Pov. ROY: 2.1 Cientiam , {c. fapienter prolatam. Fbulit ji. profer tumuleuarie. | 4. Placabilis, i. placans feu p lacida. Lignum,pro, velut lignum, Spiritum , (cil. audientium. 5. eA ftutior i. cautior. Iz abundanti , &c. hic verfus folum eft apud, 70. Virtus ,i. forticudo. 6. Fructibus , i. operibus. 7. Diffimile ,{c. non fic faciet. 3. Placabilia , i.Deo grata. 11. Perditio ,{c. euentura malis , feu fupplicia, quz ipfis parauit. 12.Graditur , i.accedit. 1 3. Spiritus , {c. vitalis feu mens. , 15. Pauperis ,id eft , inopis , vel peccatoris, 70. malorum. Mali , id eft,pleni molettia. Securdyi.tranquilla, - Chaldeus, hilaris. 19, Spinarum ,{c. eis videtur. 24. Super , pro , furfum, {cil. ducit , Chald. fur- {um intelligenti. MNowiffimo , i. infimo. 25. Terminos , {c. pofleffionum. 26. Pulcherrimus , {cilicet,eft coram Deo, Chal. -fuauis , 70. caftorum verba cafta. Firmabirur , pro, & firmabitur. 27. Viner ,{c.in pace. Per mifericordiam,&c. Hic verfus folum eft apud 70. 30. Lux oculorum,7o.contemplans oculos bona. Fama bona , i.boni nuncij , vel bene audire. 31. Audit , {cilicet , libenter. Vita ,id eft , vitam corrigentes. Commorabitur, {c. vt ab illis admoneatur. 32. Poffeffor eft cordis ,id eft , cordatus, 70. dili- git animam fuam Chald. poffidet fapientiam. 33. Sapientia, id eft , fapientem faciens, 70. & fapientia. Ergloriam, &c. Chaldzus ; 8& qui gloriofus eft, fit humilis. ! Notationes G:A.PV TX WT. I. Ominis eff, &c.q.d. homo proponit,& Deus difponit,{c.non {ufficit meditari quod didtu- rus es.nifi Deus dirigat linguam, vt bene loquaris. Praparare cor,{ed non fine Dei gratia-Auguft. 2. con. 2. Epif. Pelag. 2. Patent , Hebr. & Chald. mundz funt, q. d. mundz fibi videncur ,{c. quifque probat fua ftudia, fed Deus {ape improbar. 3. Reuela, {c.opem petens,q.d.commenda. 4. alum, iupplicij, {c.feruar, ve eft inzo. & Chald.atque id etiam in Dei gloriam cedit. - 5. Etiam fimanus , &c.Hebr.manusad manum, i. cito. Jenocens, i. impunitus, q.d.nonlonge abetft, cum poenas dabit. Jnizium , i.caput, feu fumma. eft autem hic verfus folum in 70. 6. Veritate,i.iuttitia. Redimitur,i.expiatur. 9. Difponit, Chald. cogitat. 10. Dininatio , &c. q.d.oportet eum certa loqui, eoque diligenter cauere , ne erret, velaccipienda Regis precepta , tanquam Dei oracula , cuius loco preeft. 11. Iudicia , i, infituta,q.d.a Deo profecta. Lapides faculi ,i.pondera. Olim enim lapillis ponderabatur qui in facculisaflcruabancur. | 13.V oluntas Regum, i. placent Regibus. 15. Serotinns,i.diu expectatus,coque gratiffimus, 19. Diuidere [polia, i. ditefcere. 20. Verbo,i. negotiis. 21.¢M atora reperict , {c. doc&trinam augebit,ve indicant Hebr. & Chald. 22. Poffidentis , {c, eruditionem. | 24. Offinm ,i. corporis. 26. Sibi,i.ad Cui fuftentationem. Os funm,i.cibi neceffitas. 27. Infipiens 5 Hebr. Belial , i. impius. Fodir,fc. veluc foueam in quam cadantalij. Zgvis;i.pernicies. 28. Lattat ,i.alliciendo decipit. 31. Corona ,i. ornamentum. .Diguitatis ,i. ho- norificum , decorum, Chald. pulchritudinis , 70. exultationis. G AOD WTAE 12 Iétimis 1. copia ciborum. 2s Dinider,{c.tanquam moderator a patre reli- &tus,vel diuidet etiam fibi parté relictam accipiens. 3. Probat , {c. per tribulationes, 4. Malus obedit,&c.q.4-fimiles fimilibus aufcul- tant. Mendacibus,hic 70.addunt, fidelis totus mun- dus diuitiarum eft,infidelis,neque obolus,q.d.Fideli omnia feruiunt,feu debenturjinfideli nihil. 6. Corona, i.gloria , {cu ornamentum. Fils; filio- rum , i. nepotes. 8. Expettario, i. cum aduenit quod expectat quis vehementer. Prudenter intelligit , q. d. ita fe gerit, vt poflit confequi. 9. Altero , i. repetitio. ti. Mittetur ,{c.a Deo. 14. Aquam , {c.copiolam alicubixetentam. folet enim oe nocere, Chald fanguinem ficut aquam. Antequam,&c.Heb.antequam lis mifcearur, dimit- tenda,Chal.anrequam lis exardefcat,dimitrenda. 16. Altam, {cilicet , plufquam par eft. hic verfus folum eft in 70. “18. Plaudet , {cilicet , gaudet non cogitans periculum. 19. Offium ,id eh ,domum, {cilicet, plulosam opus eft. vide fup. 20. Vertit,{cil.a bono in malum,velg.d.qui per- uerfe loquitur. | 22. c4tatem ‘In Lib. Prouerbiorum. 22.eAtatem floridam,Chald. corpus pulchram. 23. De finu , {c.clam offerentis 2.4. Infinibus terre , q.d.vagi & inftabiles, 16. Percutere{c.lingua,feu verbis condemnando. 27. Pretiofi pirieus , Chald. humilis {piricu. 28. Inrelligens, (c. réputabitur. GA PWT Soyer 4. Iri,, {c. prudentis, q.d. profundas fententias loquifolet,& abundanter. §- Non eft bonum,i.pceMimum eft,Hebr. 8. Bilinguis, Chaid. tulurronis. Et ipfa, &c. Chald. & deducent illum in profundum inferni. Ventris,i.mentis. Timor ,{c. laboris. Hic verfus fumptus eft ex 70. 19. Frater, i. fimilis, {ua opera, 70. feipfum. to. Nomen , i. potentia,feu protectio. Exaltabia tur,i. collocabitur loco tuto. . 11. Vrbs roboris , {c.eius opinione. 12. Conteratur , {c. homo, 14. Suam . pro, eius,q.d. leuat interdum virtus mentis , Corporisinfirmitatem. Facilem ad tra|cen- dum , Hebr. percuffum , feu moeftum,& deiectum, Chald. demiflum. 70. pufillanimem. Quis porerit fuftinere , q.d. grauis eft moleftia. 16. Douum hominu, &c. q. d. munera aditum pa- rant etiam ad Principes. 17. Inuefligabit enm ,{c.amicum, gq. d. explorabit ingenium eius , ne illum offendat, Chald. fic , lu- ftus eft primus in {uo iudicio (i.lite , q.d. fe quam- primum iudici fiftit) & venit focius cius ( i-aduer- farius ) & vincit eam , (c.aduerfarium. 19. ludicia,{c. fe invicemiuuantia. vel,q.d. quod fiinter fe litigent , difficileconciliantur. 20. Venter ,i. mens. Genmina ,i. fructus. Satu- rabunt , quafi dicat ,* magnum eft meritum alios fermone iuuare. 21, Manu ,i. operatione,Hiet. Diligunt eam,7o. dominantur e4, | 22. Qwi expellit , &c.Hic verfus folum eft in 70. Adulteram , {c. non poenitentem , fed in peccato perfeuerantem. 23. Effabitur,id eft,refpondet ei, {cilicet, peten- ti, licet humiliter. é 24. Amicabilis , &c. quali dicat, aptus ad focia- lem amicitiam., i CoA hx, 1. CV Implicitare, i.integritate. Torgaens ,i. depra- uans , {c.ad decipiendum. 2.V bi non eff, 8c. Chald. qui nefcit animam fuam , non eft et bonum. 3. Feruet , Chald. murmurat, q, d. conqueritur de Deo, eique tribuit quod ipfe flulte fecit, 70. Deum accufat. 5» Mendacia loquitur 5 70. accufat iniufte. effu- giet , {c. punitionem. 8. Mentis , Chal. cordis boni,70. prudentiz. 10. Delicia,{ub. fed flagella. 11. Pratergredi,q.d.proximi etrata diffimulare. 12. Super herbam, {c.gratus & veilis. 13. Perftillantia , adeoque incommodam habita- tionem reddentia. ; 14. Proprie, & q.d. fingulare id Dei donum. 15.e4nima diffoluta,i.homoignauus. 16.Afortificabitur,i.morietur,vt vertit Chal.8& 70- 17. Viciffitudinem, {c. mercedem,Chald. retribu- tionem bonam. 18, We de/peres, {cilicet , eius correionem,vel, quafi dicat ; ne forte poftea non poflis , & defperes. emendationem. 24d vat exfettionem, ptimas caftigatione, _ 19. dlud ,{c. damnum, q-d. etiam foluere co- getur , aut punietur. 21. Cogitationes , ic. vane , feu incerte. | 23. dd vitam , (ec. petducit. Plenitudine ,{esbo- norum ; vel {ecuritatis, 70. intrepidus. Commora- bitur,\c.Deum timens. Peffimi, Chald. mali ,g.ds malum ei non accidet. 24. Applicat,‘c.quia non habet quod edat. 26. Fugat,7o. expellit. &c.qud.ne op- 28. ludicium , q. d. tribunalia, vel quod iuftum * eft , 70. iudicium. Deuorat , i. pro nihilo ducit, Chald. profere. 29. Deriforibus indicia,zo.\uxurichis flagella. Mallet percutientes,Chal.verbera,70. iupplicias CA PVR xx 1 Vmultuofa, i. affecenstumultus , (cil. per contentiones, 70. iniuriola. 2. Animam ,id elt ,vitam , quafi dicat , exponic fe periculo mortis. 3. Contentionsbus, pto, contumeliis,que ex con- tentionibus nalci folent, 70. contumelia, 4. Dabitur ,{c.ab aliquo quod edat, 5. Sic confilium, {c. occultum ett. Exhaurier , i, elicict. 8. Intuitu,id eft , alpectu , feu vigilantia, Chal. 4 facie fua. «= 10. Poxdus , & pondus 5 i.diuerfa pondera, {cyal- terum ad vendendum, alterum ad emendum. 14. Sint , {c. Futura cum adoleuerit. 12. Audientem , ic. irei precepta. Videntem, Cc. recta, vel, q. d.fenfus , Deus homini dedit : recté ergo iis vtendum eft, 14. Glortabitur, {c. fe vili emiffe. 16. Feftimentum , {c. pignotri , fi quid tibi debet, periculum enimeft, ne poilit foluere. Extraneis; {c.perfonis,pro quibus fe tibi prebuit fideiufforem. 17. Afendacy, imendacio, leu iniquitate parcus. Calculo,i.lapidibus, q.d.fentiec inde poenam, ve fi lapides comediflet , {crl. lefa con{cientia: vel re- digeturin eam paupertatem , vt cogatur edere pa- nem durum,vt lapidem.fewterra & lapillismiftum. 18. Confilits, Chald. & 70. confilio, Guberwacn- lis i. confiliis. : ne 19. Myfteria,i.fecreta.Dilatat labia,i.loquax elt. 20. Lucerna,\.vita. ; 21. Feftinatur, {c.nimis. Beuedittione,i.pro{perita- te’, (c. folent feftinanter facta non fuccedere. 24. Viam fuam ,{cil, yt eam pollit fine Deo cer- to dirigere. 24. Ruina , Hebr.Chald.& 70. laqueus. Denora- re fanttos,pro,{ancta,, Deo fanctificata voto,confu- mere , & non foluere, Chal. & 70. fenfus eft, La- queus eft vouere, & poftea poenitere. Vota, {c.facta. Retrattare , {c: ipfa. 26. Fornicem , Hebr. Chald. & 70. retam.genus {upplicij. Sat BH co asc lens Spalam otha Inueftigat,q-d-luce Dei ft,vt homo (ua interiora omnia perfcrutetur. Ventris,!.mentis. 28. Veritas ,i. iuttitia. Cujtodinnt, i.conferuant, {cilicet, in folio. 29. Dignitas ,i.decus, ornamentum. — : 30. Lenior , &c. quali dicat ; verberibus mali cotriguntur. : es Seehosderlba , &c.id eft, que ad intima vique penetrant. ere Q CAPVT Xa. 18 5 186 CoP VOX AL tA fcil. quas olitor quo vult deducit. 3. Et indicium,70.& veraloqui. Quam vittimea, {c{ole fine virtute. 4. Exultatio oculorum,i. fattus. Dilatatio,Chald. tumor. Lucerna, i. gloria. Peccatum,q. d. gloriantur fa- ftu, & fuperbia & peccatis. §. Robufti, i. diligentis, Chald.collede, In abundantia, {c. illum conftituunt. 7. Detraber, {cin perniciem. Tudicium , i: quod iuftum eft. 8. Aliena, {c.a recto , 70. ad peruerfos peruer~ {as vias mittic Deus. munda enim, & recta opera eius. : 9. Domatis,i. tecti, q.d.{ub dio, & incommo- de. In Paleftina tecta plana. Communi , {c. multis, q.d. ampla. ti. Paruulus, i. imperitus, Chald.infipiens. 12.E€xcogitat, i. folicitus eft, {c. ex charitate 70. intelligitiuftuscorda impiorum. 15. Pauor,i, horrot, quafi dicat moleftum eft facere bonum, vel ipfa iniquitas affert timorem fupplicij. 16. Gigantum, i. demonum, vel q.d. puniuntur, vtolim Gigantes. 18. Dabitur , q. d. permittitur 4 Deo viuere, {c. ad purgationem iufti. 70. purgatio iufti iniquus. 20. Oleum, i. j\etitia, {eu abundantia. 21. Sequitur, i. featur. lnneniet,i, confequetur. 22. Afcendir,&c.q.d. plus poteft fapientia quam vires. 24. Indoétus, i. ftultus, Hebr. illufor,(eu derifor. 70. pettis. 2§. Occidunt, i. valde torquent. 27. &x (celere, {c. parte, 70. inique. 29. Obfirmat vultum , i.obitinate perftat in in- cepto. CA PY FT XML Omen, i. fama. Super, i. welior quam. Ie Gratia, i. gratiofiras, feu cratio{um elle. 2. Obuianerunt, q.d. {olent occurere paflim. 3. Callidus, i. cautus, feu prudens. AZalum, i.pe- riculum. Tnnocens, i. imperitus, Chald. infipiens, 70. ttul- tus. 4. Finis, i.perfeio, feu fructus, Chald.merces, 70.generatio. §- (WM odeftia, i-humilicatis, Chal. manfuetudi- nis, 70. fapientix. | 6. Prouerbium eff. 1d non eft Hebr. Chald.autin 70.luxta viam fuam,q. A, fecutus aliquam viuendi rationem. 7. Fenerantis, i; mutuum dantis. 8. Virga, i. punitione. Ira ,i. iniaria, qua pro- ximum ledit. 9. Pronus ad mifericordiam , Hebr. bonus oculo. Vittoriam,& c.hic ver{us{umptus eft ex 70. Anfert, i. perdit, {c. per muhera corrumpit, vel q.d.fibi red- dit obnoxios eos, quibus dat. 10. Deriforem, 70. peftilentem. Caufa,i. lites,& contentiones. 11, Oui diligit,, &c. Chald.diligit Deusmun-— dacorda. 70. diligit Dominus fanéta corda. Labiorum,fc. Gincere cloquentium, 70. labiis pa- {cit Rex. , 12. Sctentiam,7o. fenfum. Supplantantur verba, i. fubuertuntur opera, feu negotia. 1 3. Occidendus {um, i.occidar. 14. Os aliexa, i. blandimenta meretricis. Notationes 15. Difciplina, id eft , caftigans. 18. Pulchra ,Hebr. & Chald. iucunda. Vevtre, i.mente, feu interioribus. Redundabit , {c. ad alionw rum veilitatem. 19. Vt fir, &c. coniungendum cum, Appone autem, &c. Hodie, i.nunc. 20.Tripliciter,pro, multipliciter, feu variis modis, non vno folum autaltero, Chald.tribus vicibus,q. d.fape, feu multifariam. Iz cogitationibus,& {cien- tia,i.cum magna rerum meditatione,& cognitione. 21.Firmitatem,i.res cercas.Re/pondere,oro vt re- {pondere poflis. Te, {c.ad difcendum , vel aliquid gerendum. 22.Porta, i.iudicio.nam in porta ciuitatis indicia fiebant. 23. Configer , i. affliget, {c. puniendo. Confixe- runt, i. dolore affecerunt, feu afflixerunc. 25. Scandalum, i. offendiculum , feu periculum, 26. Defigunt, {c. obligant, fe fideiuflionibus aut promiffionibus , data manu. 7 27. Quid caufe eff ,i. cur te in id periculum CONIIc1s 2 . Tollat, {c. creditor. 28. Tranfgrediari ,{c. occupando alienam pof- {effionem. vel deferendo fidem antiquam. 29. Ante ignobiles ,{c. eis feruiendo. GA PONV To eee TH Tiende, {c. ne te gula feducat. 2. Statute cultrum, & c. qd. continue ap- petitum. 7o0.iniice manum tuam{ciens , quia talia oportet te parare, fc. cum illum inuitaueris. 3. Panis ,i.cibus. Mendacy , q. d. fallic appeti- tum cibus delicatus ; vel vult te ille explorare cibo, an fis continens. 4. Laborare,i.{olicitus effe, Chald. ne accedas ad diuitem,fed prudenter abftine.7o.ne cum ditite contendas, fi pauper fis, {ed prudenter abftine. Prudentia, i. induftrix, feu prouidentiz. 5. In calum, g.d. eo quo tu non poffis péruenire. 6. Inuids, i. maligno, & fe cruciante ob alienam felicitatem. , 7. Quod ignorat, q. d. de te male iudicabic. Tecnm, i. ibi amica. 8. Exomes,{c.pre dolore,q.d.non tibi profuerint. Perdes,q.d.petit quidquid apud illum dicis. Pulchros, Chald.{uaues, 70. bonos. 10. Parunlorum, {c. orphanorum,Hieron. Chal. & 70. antiquos. 11. Propinguus, {c. Deus, qui illorum pater.Heb. Chald. & 70. redemptor. Ilorum, 70. illorum Do- minus. 14. Inferno,7o.morte, fc temporali,vel eterna. 16. Renes, 1. interiora. 17. eAimuletur, i. imitetur , vel inuideat. 18. Praftolatio, i. quod expedtas, {c. a Deo. 23. Symbola, {. quifque partem ad conuiuium. Pannis, Chald.& 70. pannis ruptis. Dormitatio, i. cum dormierit, q. d. cooperietur lacero ftragulo, 70. omnis fomnolentus. 22. Contemnas ,{c. monita eius. 23. Eme, Chald.poflide 7 o.acquire.Vendere, ia te abiicere,7o. repellere. Sapientiam,pto mempe {a- fapientiam. 27.Anguftus {.vnde difficile exire ef liena.{cil. mulierque, qu tua non eft vxor. 29.U4;i.calamitas, vulgo guai.Sive caufa, i, te~ mere,(.accepta Suffufio,icubedo,70.nigtedo, Chal. tumor. : 3 1./itro,Heb & Chald.calice. Alurdebit, 8¢c.q.d. plurimum nocebit. Extraneat 33° In Lib. Piowstiorurr. 33. Extraneas, {cil. vifiones, vt folent ebrij,vel foeminas, fc. meretrices. 35- Verberauerunt,&c.defcriptio ftatus ebrij. CAP VES ely. Tt * Maulerts, i. imiteris. Boab f 1 Domus i. familia,g.d.bene inkituicur. Roboralitur, i. ttabilietur. 4. In dotirina,i.pet{cientiam,7o.cum fenfu. Pulcherrima,Hebr.& Chald.fuaui. 5» Vir {apiens fortss eS , Chald. & 70. melior eft vir {apiens robufto. Robujtus & validus,Chaldzus, & 70. quam validus. 6. Difpofitione,i.prudenti ordinatione. 7. Excel/a,id elt , altior quam vt ad eam pof- — fit attingere. Porta , i.loco publico, feu iudicij. 9. Cogitatio fiulti peccatum eff, 70. moritur ftul- tus in peccato. ; 10. Imminuetur,q.d. id te faciet debiliorem. 14. Sic & dottrina,pro nempe do@rinam. 15. Impietarem , i. impie agere, vel ,q. ds Ne quaras quod reprehendas. Requiem ,i. habitatio- nem, {feu cubile. 416. Septies,i fzpe. Cader,{cil.in pericula. Refur- get ,Auguit. quoties ceciderit cribularionibus, non peribit. Hieroym. epift. 46. Iufti vocabulum non amittit,qui per poenitentiam iemper refurgi, {cil. committunt iufti leuia, a quibus ftatim per porni- \tentiam furgunt. 18. duferar{c. & in te transferat. 19. eHmulerisyiimiteris, Lucerna,i, vita, vel profperitas. 22. Verin{que, id eft , detrahentis, & audientis, fecundum Hier. vel ruinam,id eft, punitionem Dei & Regis. Luis nouit,q.d. fubito & inopinato accidit. 23. Sapientibus, (cilicet, dico, vt addunt, Chal- dzus, & 70. Cognofcere, &c. {cil. perlone refpectu iudicium peruertere. Non eft bonum, }. peflimum eft , Hebr. vide fuprac. 18. & 20. & infra, cap. 25. 24. Tribes , 70. gentes. 26. Deofculabitur, q. d. admiteecur ad ofcula, i, arctam amicitiam. 27. Et poftea,&c.q.d.attende rebus tuis ordine, priufque magis necellariis,vel q. d. fic enim poftea familiam melius gubernabis & ales. 28. Fruftra,i.fine caufa, 70. falfus. Lakes ,i. decipias. 33. Conferes,i.complicabis,;Chaldzus,ad pectus applicabis. 34 Quali curfor,i.in{perato;feu velociter. Armatus,{c.vt non poffis refiftere. CRE VID XK. Lp Ranflulerunt, {cilicet,huc, & reliquis addi- derunt. Apparet fuille olim {fparfas, & a va- riisin vnum id volumen colledtas , Chald. {cripfe- runt,7o. de{cripferunt. Viri, i. famuli. 2. V erbum, i. eius myfteria. Sermonem , id eft , ipforum acta,vt approbentur; {cilicet, ad Dei gloriam pertinet eius myfteria effe occulta , ad Regum autem ; fciri , cur quidque faciant. , 3. Calum, &c. q.d. ve difficile eft inueftigare di- ftantiam cceli a terra,feu cceli alcitudinem,& terre profunditatem, itaRegiscor, 5. Impietatem, Chald.impium 70. impios; quafi 187 dicat , fi Rex fit pius, vel fi impios & fe abiiciat, - feu puniar. 6 » Gloriofits, i. oftentator,70. {uperbus. Magno- rum,\. coram magnatibus,vel loco eis debito, q: d. fuge ambitionem. 8. Proferas,{c. proximi peccatwyn,quod viditti. 9. Extraneo,i.ignoto,Chald. alterius. 1 0.Gratia,&c. Hic verlus ex7o. {umptus. 11. [7 leétis,{c.fupra columnas. 13. Die meffis , {c. refrigerat , & lecificar, viget enimtum maxime eftus. | 1§. Duritiam{c.ite. 16. Quod fufficit , quafi dicat, adhibe modum in omnibus. 17. Subtrake, 70. raro induc, : 20. Et amittit, pro , vt qui amittit, Chald. qui tollic pallium afocio fuo,&c. Acerum, &c. pro, & velut qui addit acetum nitro:facit enim afperius 8 acrius,{c.eft id importunum. i Peffimo,i. mocko,feu afflidto. 20. Sicut tinea,&c.verf{us hic {umptus ex 70. 21. Agquam ,i, potum. | 22. Prunas enim,70. hocenim faciens,carbones ignis congregabis,&c.q.d. incendes amage,facief- que tibi amicum. 23. Triftis,{c. non libenter audiens. 24. Melins eff, &c. vide {up.c. 21. 26. Vena, {c. aque. Cadens,{c.in calamitatem. Coram impio, {cilicet, impellente impio in cala- mitatem lap{us , aut in peccatum illo terrente, aut {uadente. : 27. Maieftaris , {c. diuine. Opprimetur, id ett, obruetur,q.d. fuccumbet, ve folent qui {upra vires pondus tollere conantur. Gloria, id eft, Maieftatis excellentia, velut im- mento pondere. 28. Spiritum,id eft , iram,feu loquendi in- temperantiam. CAPVT ZX¥L 2. FRaftra, i. fine caufa. : Superneniet, q.d, non magis pertinget quam volantem auem fagitta, Hebr. Chaldzus , & 70. non veniet. 3. Equo, {c. debetur. 4. Inxta ftultiriam, i-ftulte. ¢. Inxta flultitiam , id eft, vt meretur eius fultitia , Chaldeus , in fapientia tua , 70. ad eius ftultitiam. . cone 6. Claudus , pro, ficut claudus, Es imsquitatem, pro,& vt iniquitatem. a Oui mittit,&c. q.d. & negotium male fit velut pedibus claudi,Sc ipfe culpa particeps eft. 7. Parabola,ifententiole dictum. 8. Lapidem, {e. pretiofum. ; one Mercurij,id eft, oftendentem viam, quali dicat; in locumnon{fuum. _ | 9. In mann, &c. quafi dicat, in loco non {uo, feu inutili. Parabola , i. {ententia. 12, Spem habebit,{c {perare poflic. 14. In leétulo;q. d: fe mouet ad furgendum , fed illic;manet tamen. | ee 17. Auribus, quod {c: fine periculo non fit , 70. caudam. Rixe ,1. contention1. 13. In mortemi. ad occide ndum,feu mottiferas, 23. Sociata,q-d.dignum patella operculum. 24. Intelligitur, q.d: facile fe prodit. 5 Submiferit , {cilicet 5 blandiens. 4. plurime. 4 Septem 31. plut a 4 16. 1a 188 26. In concilio,i.palam. 27. Voluit-i.mittir, — 28. Lubricum,i.blanditiis fallens. CAPVT XXVII 1. NN craftinum,70.0b futura in craftinum,q.d.ob Ls putas tibi fucceflura. 4. Impetum concitati , Hebr. inuidiam , Chald. & 70. zelum , forte eodem fenfu, _ § Abfconditus,id eft, vonie ptodens yllo opere vtili ; amico. : 8. Locum fuum,{c.periculis ef expofitus,7o. ad- dunt,in feruitutem ducitur. 10. e4 fflittionss tua, q.d. ne illi moleftus fis tuam calamicatem commemorando,{c cognatinon Oo libenter admittunt ad fe affli@os cognatos,fed pro- {pere agentes. 11, Exprobranti , id eft , temere calumnianti, Chaldzus,exprobranti mihi, {cilicet, quafi te male inftituerim. 12. Aftutus,i.cautus. Abfconditus eft,Chaldeus, abfcondit fe,q-d.{ubterfugir. Parauli,i.imperiti,Chaid.infipientes,7o.ftulti. 13, Lolle,8¢ Vide up. cap.20. 14. Benedicir,id eft,laudat. De notteq.d.tempo- re’ importuno, Maledicenti ,id eft, vituperanti quafi dicat , moleftus eft. 15. Frigors,Hebr Chald. pluuia. 16. Qui ventum, &c, q.d. impoflibile eft talem continere in officio. Et oleum,&c. q.d. perinde eft velle eam tenere, vt tenere oleum, neé¢ manu elabatur extenfa, aut elapfum velle reuocate. 17. /Zomo, {c. itatus acuit iram , doctus vero in- genium proximi, 18. Cujtos , id eft » obferuans. Glorificabitur, 70. honorabitur. 19. Quomodo,&c. Chald.& 70. vt facies homi- num non funt fimiles ita neccorda. Prudentibus ,{c. per conieéturam ex apparenti- bus,& experientiam. _ 20. Perditio,id eft,mors. Oculi,id eft,curiofitas, {eu c upiditas. 21. Probatur,{c.humiles laudes re{puunt,fuper- bi Jaudibus efferuntur. 22. Pila,i,mortario, Ptifanas,ishordeum decorticatum. 24. Poteftatem,i. commoditatem id faciendi, vel’ q. d. oportebit te fun@um munere tuo » reddere tandem Deo rationem. Corona , i. premium. “ 25.04 perta,&c.q.d.contentus efto iis,que tibi fuppetunt,nec fuperflua queras,aut aliena. Aperta. {c.productis ex fe herbis. 26. Agni,{c.lana. Hedi,{c.venditione. Agni,{c. conducendi, feu colendi. CAPVT. XXVIII, 2. F1ti, {c. cito pereunt , ex quo folet oriri turbationouis fuccedentibus. . - Hominis fc, Principis,vel eius conliliarij. Que dicuntur {ca Principis confiliariis bonis, vel, que ab ipfo Principe prudenter ftatuuntur. Longior {cilicet,Deo producente ad Reipublice vtilitatem. 3. Calumnians,i. per iniuriam opprimens. (4. limpinm,Chald.& 70.impietatem, Qui cuftodiunt,8c.9 0, qui diligunt legem 5 fibi murum circumponunt. 4 a * qui requirat animam meam. Notationes Succenduntur, {e. zelo iuttitiz. §. Ludicium,tc,Dei vel quod iutum ef, 7. Filius, pro, homo. Confundit, Chald. exalpe. rat, 70. inhonorat. 8. Libcrali,{e.homini. 9. Ex ecrabilu,iingrata Deo. 19. Decipit,i.facit errare.J7teritu,fc.quem aliis patabat. Simplices, Chald.perfecti & immaculati. 11. Scrutabitur,i, explorabit,{c.an ita fit, Chald. contemnet eum,7o. damnabit eum. 4. Panidus,{c.timens Deum offendere, 16. Prudentia, 70. prouentibus. 17. Calummiatur, &c. id eft, per calumniam ali. quem occidit, eae ad Adlacum, &c.q. d. fi fe precipitet in mortem, nemo prohibebit, vel fifeabdere conctur, nemo iuuabit, Sujtinet,i.xretinet,feu fuftentat. 18. Simpliciter,i.innocenter,70.iufte. 20. Jnnocens,{c.2 peccato, 70. impunitus. 21. Buccella pants, i.re minima. 24. Homicide,Chald.diflipantis,7o.impij, 2§, Dilatat,i.cumet,ltalice,gonfia. 26. Saluabirur,C hald. protegetur a malo. 28. 4b/condentur{c. fagientes. CMP VT XE. I. On fequetur,q.d. nunquam curabitur. 2. Gemet,(c. mutire non audet. 4. Evigit,i.in bonum ftatum tettituir. Pir anarus,&c.q.d. quod fi auarus fit, Opprimet vectigalibus. | | 6. Laquews,{c.quem aliis parauerat,vel q. d. ca- lamitas inextricabilis. 7. Nowit,i.procatat,fauet.Caz/am,ilites,feu ne- g otia.Scientiam,{c.talem. : 8. Furorem,i.iram,{c.Dei & Principis. 9. Sine irafeatur , &c. quali dicat, feu dure, fen blande agat. Requiem,q d non eum placabit. 10, Simplicem Hebt.perfedum,7o.fanéum. Animam eins {ce feruare;fic illud didum.Non eft 11. Spiritum, i.animum, Chald. iram. Differt, Chald. reprimit. 13. Lluminator,\.viuificator,vide, fup. cap. 22. 14. [a aternum,i.longo tempore. 15. Confundit,i.pudefacit. ALatrem,{c.que pue- rum educault. Ruina,\c.Deo puniente. 17. Refrigerabit te,i.conlolationem tibi afferet. 18. Prophetia,i. declaratio verbi, feu voluntatis Dei. Diffipabitur,{c_per varios errores. 19. Seruus,{c.malus. Erudiri,i.emendati.Re/pon- dere, 70. obedire. 24. Adiurantem, {c.iudicem, yt prodat furem, Chald.iuGiurandum fibidelacum. 25. Sublenabitur,{c.a Domino. 26. Requirunt faciem,i.ambiunt fauorem. Et indicium, &c. q. d. at tequiti oporterer Dei omnium iudicis fauoten:, vel,at fit tandem quod Deus vult de hominibus,& iis,que optane. CAPY 1. X% x, E, Erba, &c. Hebr.& Chald. verba Agur.filij Iachek. Congregantis, {c. fententias , vel qui multam fa- pientiam congregaait. Filij Vomentis ,q. d. & hec promentis, feu predicantis ; vel Dei pereum hec proferentis. ¥/io,i.prophetia,feu reuelatio. 3. Sapien 3. Sapientiam,{c.humanam. 4. Defcendit, {cil.vt poflit dicere que illic vi- dent? >) Spiritum, i. ventum. Afanibus {uis,70-finu. Quafiin veftimento , Chald. in pallio. Sufcirauit, Chald. ftatuit. Quod nomen, &c.q.d. quis eum nouit, aut cius filium 2 Nota hic diftin- cionem perfonarum in Deo. 5. [gnirus,i. purus, 8 velutigne purgatus. Vide Pfal.11. & 17.vel Dei amorem accendens, Clypess, i. protedtio {c. eft Deus. 6. Addas, {c.non conforme, vel quafia Deo di- &um, cum ipfe dixeric. 7. Antequam moriar, i. dum viuo. 8. Vamtatem , Xc.i.vnum. Mendicitatem , &c. i. alterum. Et diuitias, Apparet hinc, non efle Salomonem qui loquitur , vel loqui in perfonaim perfectorum, quibus vtrumque horum periculofum. 10. eM ccufes, {c. temere. Ad, i. apud. HU aledicat,i.male precetur,{e.feruus.Corruas, {c. Deo puniente. ‘14. Generatio yi. hominum genus eft. 15. Sanguifuga, &c. Senfus eft. Cupiditatis,quz velut fanguiluga quedam eft. Due {unt filiz , imo tres, {eu potius quatuor,que nunquam fatiantur. 16. Infernus, &c, videntut per hecintelligenda; cupiditas vindicte , que folet adinfernum ducere, & libidinis , que maxime viget in foeminis, & di- uitiarum terrenarum, & honorum, qui more ignis alta petunt. Terra,{c. arida. 17. Subfannat, i. deridet. Partum, Chald.8¢ 70. feneGtutem. Suffodiant, i.dignus eft , cuius oculos {uffodiant. De torrentibus,i. quicirca torrentes{o- lent nidificare. Filij Aquila, i. Aquilx, Hebr. 19. Adolefcentia, fic 70. At Hebr.8¢ Chald.ado- lefcentula, feu yirgine. ; 20. Talis eft, i. fimiliter latet. Comedit, &c. q.d. peceat, & celat peccatum , rem turpem honefte ex- preffit. Complut. Comedens , vel q.d.vt qui come- dens, & tergens os , negat {e comediffe. 21. © onttur, i. turbatur. Et quartum,pro,ime yero quatuor que, Suftinere, i. ferre ,{eu tolerate. 22, Saturatus, cibos i. opibus abundans. 23. Odiofam, i. odio dignam propter motes. Hares, {c. expulfa domina. 24. Terra, i, inter terreftria. 26. Lepufculus ; pro, cuniculus. 28. Srellio, lacertz genus. vulgo Tarantola. 29. Bene si. magnifice. Et quartum , ptos imo vero quatuor. Feliciter , Chald. pulchre. 31. Gallus, {c.non caftratus. Nec eft Rex, pro,é& Rex, nec eft, {c- Regi nemo poteft refiftere. - 32. Et qui ftulews, &c.q.d. Accidit etiam in re- bus humanis interdum apparere ineptum qui eft ad In Lib. Prouerbiorum. 189 dignitatem enectus. Si enim, pro,quod fi Intellexiffer, fc. periculum, vel f{uam ftuleitiam. Ori fuo, &c.q-d. petere eum gradum defiiffet. : 33. Exprimit, {c. poftea contufo lace. Emungit, {c. nates. Sanguinem, q.d. a paruis ye- nitur ad magna. CART URL 1.9 -Amuels ,i.eius ,cum quo eft Deus. Vifio, i. dogtrina per reuelationem accepta. 2. Ouid ,{c. dicam tibi,, vel dicis tu aut optas? Veeri mei, {c.frutus. Votorum meornm,i.cariflime. 3. Subftantiam,7o. diuitias. Vias tuas,i.ackiones, 70. mentem & vitam. dd delendos, pro, id quod tandem perdit. 4. Regibus, iotibi. 5. ludicior um , i. inktitie. 8. Aperi, &c. q. d. patrocinariin caufa fua, qui opera tua eget. Pertranfeunt, q.d.in hac vita pere- grinantium. | 10, Fortem ,i. virtute excellentem. Procul , &c. q.d.rara res, vt folent quz vitimis terris afferun- tur. 11. Spoliis ,i. redomeftica, q. d. per vxoris dili- gentiam abundat rebus ad vitam neceflariis. 12. Fi, {c. viro. Sua, {c. vxoris. 13. Confilio manuum, i. opeta,feuinduftria {ua. 14. Inftirorts , i. mercatoris. Panem , i. victum, q.d. comparat etiam ex longinquo allata. 15. De nofte , i. ante lucem. Pradam,i. cibum. 16. Fructu, i. \abore,{eu lucro. Plantanit,{c.con~ ducens operas. 17.Lumbos (unos, 1. fe. 18. In notte, q-d. etiam note laborat. 19, Fortia, i. ces grandes. 20. Aperuit, (c. vitro , & liberaliter. 21, Duplicibus , i. egregie. 22. Stragulatam,i. vatiam & pretio{am. 23. Nobilis ,i.celebris , feu clacus. Portis , (cil. vrbis, ibi enim fiebantiudicia. Sezatoribus, i. iudi- dicibus. i 24, Sindonem , i. telam, feu linteum. Tradidit Chananao, i. vendidit mercatori. : 25, Fortitudo, &c. q. d. precipue vetofe virtuti« bus ornat. Decor;i. honeftas. Ridebit ,i. gaudebit. Nouiffimo , {c. in morte, vel fenectute. 26. Sapientia, 70. fapienter , Chald.in fapientia. Lex, i. doctrina. Clementia, Chald, gratiz, q. d. gratiofaeiusfuntverba, 27. Semitas; i. ftatum, q.d.modum procedendi. 30. Pulchritudo, {c fine Dei timore: Landabitur; i. digna laude ,feu laudari folet. 31. Date ei; {c. lauder. De frudta; i. ob frudum. Portis i. locis publicis. 3 ECCLE pet " _— PE TOE = RON EET PPE TE I eens x ST TEE aT igo Sactatheah te chaelash atest dashed acta Sailer areata. Peek Et SLAS LS. Id eft , Concionator. A- Scilicet,more concionatoris loguitur de Mundi vanitate, Heb.Cohelerh, ‘td elt, congregatrix , ferltcet , antma, vel fapientia: fic autem dicttur , vel quod conyregata hic multa doctrina , vel quod congregationt , feu E eclefia loquatur. Not. autem Gregor. 4. Dialogorum cap. 4.quadam hic dici ex wulgt €5 infiplentinm opinione. CAP Pk A NIT AS vanitatum, i. va- Pf? niffima vanitas, {cil. occupat res 39 humanas. Omnia vanitas , {cil. re{pecta LYON meliorum.Hieron.epitt. 5 0. 3. Amplius, id eft , excellens yulitate , Chal- deus , reliquum poft mortem, 70. abundantiz. 6. Per meridiem, 8c, Fit id,& quotidie in (phe. ra obliqua , & quotannis. Sol enim ad meridiem vergit interdiu,& hyeme , noctu vero,& aftate ad Aquilonem. Spiritus,i.ventus,q.d.per omnia difcurrit. [7 cir- culos,g.d {ubinde circuit. : 11. Nouiffimo,i.extremis tempocibus. . 13, Qccupationem , {cil.difcendi ludium. Peffi- mam,i.molettiffimam. 14. Afflictio,i.molettia,7o.eleio fic inf. Spiri~ tvs, i, animi. 17. Dotirinam,i {cientiam. 18. Indignatio,i. moleftia, Chaldeu s,indignatio Domini contra {apientes;qui peccant,& non agunt poenitentiam, Qui addit,&c. Aug.4.Trin.qui addit (cientiam infirmitatis fuz,addit dolorem peregrinationis (uz ex defiderio patrie fuz,& conditoris fui. CAPVT . IL re Jno,i.voluptate. Vide Cant. r. iN el agnificaui,i. magnifice extruxi. 8. Subftantias, Chald. thefauros datos in tribu- tum,70. pollefliones. 12. Sequi,{c.plene,eius voluntatem faciendo. 14. Sapientis oculi , &c.q. d. circum{pedus eft, Chald. Sapiens contemplatur in principio quod futurum eft in fine. 15. Hoc,{c. talis cogitatio. 20. Renunciauit,i.defiit. 21. In faptentia, &c. i. Japienter, prudenter , & folicite. Magnwm malum, i. grandis molettia. 24. Comedere, &c. q.d. honette vti fruétu labo- rum. Auguft.17.de Ciu. Ad corporis,& fanguinis Chrifti menfam refer. : Oftendere anime bona;i.animam obleare. 26. Suo, {cil. Dei. Caffa [olicitudo ments , He- . breus,eadem funt verba, que fupra vertit, affli- ctio {piritus. CA PY F 4it l, eee hald.& 70.8 opportuni- tas omni negotio {ub ceelo, 3. Occidendi, {cil. augtoritate publica, vel forte : ad illud alludic,ego percutiam , & ego fanabo. Deuteron. 32. Sanandi, forte refurretionem intelligit. 5. Spargendi, (cil. diruto paricte.e4 mplexandi, q.d.nuptiarum. 6. Perdendi,i expendendi. Abiciendi,tc. vt folet in tempeftate. 7. Scindendi, i. lacerandi veftem, {cilicet , vt fit in luctu. © 8. Odij,Chald.odio habendi peccatorem. 10. Difterdantur, i. oecupentut,vel affligantur, q.d. confideraui viram hanc plenam effe moletftiis. 11. Ab initio ad finem, i, perfecte. 12. Letars, Chald. dele Gari in lege, fc.Dei. _ 13. Midet bonum,i. fruitur bono, —_~ 14. Omnia opera, q. 4. Mandi fabrica, vel illud innuit Chrilti, omnis plantatio,quam non planta. ait ‘ater meus eradicabitur. Non poffumus , &c.q. d. nihil in eis diminutum eft , aut {uperflaum. ; Timeatur,{c. dum eius potentia, & fapientia ex operibus eius eftimatur, 15. Permanet,(c.in fe,vel fibi fimili. Fuerunt,{c, in éadem {pecie. Inftaurat,{e. producendo fimile. ef biit , i, elle defir. 16. Impietatem,7zo.impium. Iniquitatem,Chald, peccatorem, {c.iniquum. 17. ludicabit {c.in die iudicij. 18. Probaret,{c.anin Deum (perarent , ne mors tem quidem timentes. | 19. Amplins,{cil.quantum ad mortem corpotis attinetyChald.de peccatore intelligit, qui vt beftia moritut. Vanitati,i. mutationi. 20, Locum, {e.terram. 21. Nour, {c. ratione naturali, 22. Su0,Chald.fuo bono. Partem,i.felicitatem in hac vita. Adducet {c.iterum in mundum,Chald.introdu- cet,7o. ducet. CAP VY TF. 1¥. I. Alumnias,i.opprefliones. Eorum,{c.opprimentium. 3. Felociorem,{c.quantuin ad hoc. Natus eft,Heb. & Chald.fuit. 4. Cura {uperflua, Hebr. eadem funt verba,quz fupra vertit affli@io {piritus. §. Comedit carnes fuas,i fe conficit fame. 6. Pugsllas, imanus. 8. Pefima,i.molettiffima. 9. €rgo, abundat,nec eft. Heb.Chald.aut in 70. 13, St In Ecclefiaften. 11. Si dormierint 8¢c.q.d. ve duo dormientes {j. mul,feinuicem calefaciunt, fic duo habitantes G- mul fe inuicem iuuant., | 12. Funiculus , &c. Chald.& quanto melius eft elle tres iuftos,qui vt funiculus, &c. 14, Quod,pro,vide etiam quod. 15. Secundo, (cil. fucceffore expulfi , vel mortui Principis, ve ftacim explicatur. 16. Non letabuntur,g.d.qui nihil {ciunte aut cu- rant de eius principatu,leu gloria,quam ille tamen putat,aucoptat omnibus effe notam. 17. Pedem,i. affectum, vel, q. d. vide,quomodo ingrediaris , Chald. ne venias plenus peccatis ante Dominum. Audias, {cil. verbum Dei,Chald.audias dodtri- nam legis,a facerdotibus, & fapientibus. . Quid,pro, quantum, quafi dicat, non cogitant, jen ae Deum offendant , quamtumque punien- Ci lint. Core wT V: I : Oe Deo,{c.qui vbique eft. In clo, gq. d.rewerere tantam maieftatem, cum prefertim tara vilis fis. 2. Simonia,tc.curis fimilia,vel q. d. fomnus ob- repit fatigacis mulca cura. 3. Infideles i.non adimpleta. Stulea,{cil.ftultum eft promittere Deo quod non fisfacturus. §- Carnem ,id eft , corpus {cil. loquendo quod non oportet. Angeio,{c. cuftode. Prouidentia,{c. Dei.Plane enim prouidet,qui dat Angelum cuftodem. 6. Vanitates, &c. {c. {equi folent vanitatem, & doquacitatem. Modefti, & taciturni non multa fonniant. 7. Proutncia, Chald.ciuitate,7o.regione. Negotio,i. re. 8. Rex,{cil.Deus, q.d. omnia Deo fubiecta , qui omnes iudicabir 11, Operanti,i. labore manuum vidtum patanti. 12. Afalum{c. fepe diuites occiduntur,vt diui- tiis {polientur. ‘ 13. Lgeftare,{c.quod pater {poliatus bonis, nihil ei reliqueric. 16. Comedit,{c.auarus. T enebris, {c. peccati,vel, q.d.fine letitia animi. | 19. Satw,i.multum. Dierum , {c. moleftorum. CAPVT V4. 2. RY Ec tribuit, {cilicet, ob peccata eius, vt addit Chaldzus. 3, BF plures,&c.repetitio,smore Hebreo. Melior,i. felicior,quantum ad hoc. 4. Venit,{c.in mundum, q.d. quid enim illi pro- fuit vita,¢ qua nullum frudtum retulic. T enebras,i. mortem. 5. Solem , Chald. lucem legis,poteit & ad abor- tiuum referri, q.d. quamquam abortiuus folem non videat, &c. Cognouit,8c. fi ad iniquum referatur, q.d. non aduertie differentiam boni & mali, quantuinque bono ftudendum effet. 6. Vixerit,fe.quis. Bonz, (ub. quid ei prodeft. | Locum,{c.mortem feu fepulcrum, g.d. cum om- nibus tandem moriendum fit, quid prodeft vixiffe, fi virtute careas ? Chald. Ad gehenna locum, quo é 191 omnes peccatotres cunt,de(candet'anima eius, quia non fecit iudicium & iuftitiam, | oe ore,i.propter victum., LN on tmplebitur,g.d. at anima alio cibo pafcitur. 8. fénc,vbi eft vita,Chald.in paradifum, 9. Nefcias,{c.an fis ynquam confecuturus, foc;\c.defiderare quod nef{cias, Prefumptio,Hebr.eft verbum idem, quod fupra vert.t,afflictio,8 70 electio, . 10. Qus futurus eff , ec. q. d. femper nafcentur homines ptionibus fimiles , fragilitate & mife- ria , &c. Contra fortiorem,&c.Chal. confiftere in iudicio coram Deo , qui eft fortior illo. 11. Verba, Icilicet , Philofophorum, vel verba; pro, res, quafi, dicat, multafunc, de quibus ho- Inines vaniflime difputant, cum deberent vircuti operam dare. CC ROPNETO BDL tei Aiora fe, q. d. res que humanum captum } fuperant, nec eas {cire ad falutem pertinet.. 2. Nomen,i.fama, feu bona exiftimatio. _ Dies mortu,&c{c.cune euadimus pericula vita, cum naf{cimur,in ea ingredimur,Chal. dies mortis iufti, quam nativitatisimprobi. 4. lrari(u,q. d.indignari malis,quam arridere. Vultws,(c.indignantis. | 5. Voi criftitia , &c. q.dlapiens compundtioni ftudect,é poenitenti operibus;ftultus delitiis. 7 - Sic rifus,i.adulatio , & blanditie;q. d. patum durant,parumque iuuant. 8. Perdet robur cordis, i.deiicit animum. 9. Orationis Hebr.verbi,i.rei. Chal. negotij;q.d: parum eft ccepiffe,vifi perficias. 11. Stulta,q.d.mirum eft,aut quis nefcitres fem- per in peius procedere. 12. Vtilior,{c.quam diuitiz fine {apientia. Videntibus,{olem, i. viuentibus. 13. Sicut enim,&c.q.d. ecfi enim ytraque prote= git,at hoc plus habet,&c. 14. Defpexerit,i.abiecerit, Hebr. deprauarit,fex incuruauerit, 70. perucrterit , Chald. ad caecos &. claudos refert. 15. Bona,i.leta,feu profpera. ‘ Sicut enim,&c.q.d. veniet enim mala,quia Deus non vult nos femper letos effe, fed aliquid pati dum viuimus. Querimonia,{cil. ob tribulationem. Facit enim Deus & difponit omnia iufte. es 16, Jz inftitia (va, g. d. cum tamen iufte viuat; eoque videretur debere dititius viuere. | 17. luftus multum,q. 4. Noli efle niwmis feuerus; fed clementer age, & ignofce. Obftupefcas, accidit id hereticis. 18. Aultumyg.d.caue a peccatis grauibus. Stultus, {cilicer, ftultum eft , velle Deum habe- re inimicum. es Non tuo,q.d.immatura morte,fc. Deo puniente. 19. Iftum fed, &c.q.d. bonum eft adiuuare ynum,fed etiam aliis benefaciendum. — 20. Confortauit,Chald.& 7o0.adiuuabit. Super,i. plufquam. Hee 21. Enim,abundat more {criptures ; 22. Accommodes,{cil. curiofe inueftigando, q.d: multa diffimulanda. a rg 23. Scit enim, &€c. q.dicat ; diflimula & ignofce; {cit enim, &c. ete 2 | 245 In fapientia,i. intelligere. oe 26. Rationem,{c.opetum Dei, Heb.& 70. fuppu- ,q.d. fingula noffe. : tationem,q & a Ams : 192 | Notationes 27. Amariorem,i.moleftiorem, & nocentiorem. Venatorum ,{c. demonum. 28. Vnnm & alterum,(c.conferendo inter fe.’ . Rationem,{c. crus, quod fequitur. 29. Virum,{c.perfectum. Maulierem,tc.perfeciam. 30. Guaftiombus Hebr.& Chald.computationi- bus,q.d.rerum curiofarum inquifitionibus. GAP VT VoD I. Visf{c.nifi fapiens. : : ©) Verbi,pro,verborum,q.d. re{pondere pro- pofitis quzftionibus , vel expedire difhicilia nego- tia. Potentiffimus, Sc. q. d. Dei eft gratia hac, vel Deus interdum ita eum deiicic, ve non videatur efle fapiens.70. impudens odio habebstur. 2. Ego,vox fapientis , quamquam Chald. & 70. non habent,Ego,fed folum, obferua. | Os,id eft, preceptum, guafi dicat, obediendum Regis preceptis. Iuraments Det, i. que jureiurando confirmauit: val que precepit de non iurando temere , Chald. . cauie,ne iures in nomine Domini in yanum. 3. Ne feftines,8cc.q-d.quod fi Regem offendifti, redicumeoin gratiam , fugere enim non tutum, Chald. ad Deuin fic refert. Tempore indignationis Nei ne celles orare ante eu,(ed quere milericor~ diatn ab eo. 5. Adals,Chald.mali in feculo venturo. Tempus, Chald, tempus orandi. Re ‘punfionem,i.quando,& quid re(pondendum; feu re{pon dendi opportunitatem,Hebt.iudicium,1. rationen,{e.rei gerenda. / 6. e4 ffisttio,\c.in expediendis negotiis. as: Spirt'wmi,animam,{cil.ne 4 corpore difcedat, vt incerpretatur,Chald. Mortis(c.ne moriatur. Bellosi.tentationibus. 9. Suum,i.dominantis,vel fubditi. 10. Sepalros {clic. honotifice, vel q.d. mortuos, Chald fepultos qui abierunt ex mundo,vt combu- rantur in gehenna. Loco fanéto,(c.Ecclefia fidelium,vel {acto aliquo minifterio fungentes. Vanitas, (c. falli hominum hypocrifi,vel fallere. 12. Suftenrarur {ub.fit audicior Erit,i.obueniet. 13. Nox fit, Hebt.Chald.& 70.non erit. 14. Habeant , Hic addit Chald. Accidere mala iuftis ad purgatronem leuium culparum, & merce- dem futuri feculi, iniquis vero bona ad remunera- tionem bonorum, que hic fecerunt. Vaniffimum, {cx {ecuros, viuere peccatores , nec Dei iudicium timere. : 15. Comedere,&c. {cil. {piritualem cibum & po- tum,vel q.d.frueretur rebus iufte acquifitis. 16, Difientionem,i.occupationem,fea moleftiam. Efi homo,&c.g d.etiam fi quis die noctuque in- ucftiget tamen non poflit inuenire. 17. Inuemre,i.exacte cognofcere. CAPVT 1%. 1. ‘Omo, {c.iuftus. 2. Vniner{a,{c.prolpera,& aduerfa. 3. Peffimum,id eft, difficilimum intelleétu , feu moleftif{imum. Inferos,g.d.ad fepulcrum,Hebr. mortuos,C hald. ad {upplicium peccacorum refert. 4. Melior eft, &c.q.d. mulum pra ftat vita morti. 5. Effe moritnyos , adeoque poflunt agere poeni-~ tentiam, quod mortui non pollunt. Nouerunt,{c.quod poflit prodeffe ad vite emen- dationem. AZercedem,q.d.non poffunt amplius me- reti. Quia oblinioni , pro pretcrea obliuioni , q. d. nec id habent quod optarunt, dum viuerent,{c. {ui memoriam perpetua mM. e 6. Amor ,c.cerum mundanarum, 7. Quia Deo,pro, fitamen Deo.. 8. Omni tempore , &c. quali dicat , tude femper vite puritati, & bone fame , que bonis operibus comparatur. 9. Vita, Chald.vita bona. Pars,q.d.id tibi conuentt. 10. Jnftanter,Heb.fecundum vires tuas. Opus, &c. {c.per que quis poflit mereti. Inferos, q.d. poft mortem. 11. Cur(um,(c.profpetum,q.d. nihil fuccedit nif Deus adiuuet. | Tempus, calamque, q.d. mulco aliter fuccedere, ob multa que folencimpedire, quam illi {perabant. 12. Malo,i. calamitofo. 17. Siletio, Hebr. & 70. quiete , q. d. libenter aufeultartur. Gibb Po Veob! x: I pee , &c.q.d. fic fapientiam,qu pretio- fior eft quauis gloria,parua, modicique tem- poris ftultitia perdic : iliud enim, paruaque , cum, ftultitia iungenduim. 2. In dextera,g.d,lapiens dexteré operatar, ftul- tus prepolicre & infeliciter. 4. Poteftatem habentis,i\.demonis,C hald coneu- pifcentia male, Super te,\. contra te. Locum cnum {c. tatum virtutis. Curatio,q.d. ifta cura & folicitudo contra tenta- tionem ; que fanamconferuatanimam. 6. Pofi:um,{c a principe. Diuites, i. {apientes. 7. Sernos , (cil. peccati. Principes, {c. iuftos , feu {anctos viros. Foueam,g.d.malum alteti parat. Spem,{c.proximi, vel fuam imprudenter. 9. Transfert,{c.incaute. 10. Exacnerur,{ub.fi accidit animo. 11. Occulte detrahit , Chaldzas, triplici lingua malum narrat : 14. WU ulziplicat fc. de rebus prateritis,aut fu- turis,quas nemo cit. Ignorat homo, &c. quidam putant effe vocem Rultinoncredentis Deiiudicium. __ 15. Ln urbem pergere,i. aliogui n otiffima. 16.¢V ave,i.ante debitum tempus. 17. Nobils,i.dignus impetio, vel mobili animo. 18. In pigritus, i, ob negligentiam reficiendi. Humiliatur, i.cadit, vel cooitumitur. Infirmita- te, 70. fegnitie. 19. In rifw,Hebr.ad rifam,i,v oluptatem, Chald. ad gaudium. J Faciurit,{c.voluptati dediti. 20. Li cogtiatione,g.d ne occulriffime quidem. _ Penna qd.voluctes.repetitio, more Hebr. SenteatiamHeb verbum,7o. lermoncm tuum. Gab, Paved) Blew I Pe pauperes, ~ qui-in vita peregrinantur , vel difcurrant quarentes,vidtum. J0mm,Chald.mercedem illiusin {feculo hoc,& venturo. 2. Seprem,i.multis, ec non & o€fo,q.d.imo vero omnibus, fic Luc.6.Omni petenti te tribue. au alt, In Ecclefiatten: Mali,Cab.a quo per dictam beneficentiam libe- xaberis. : 3. Si veplera,&c.q. d. cor plenum charitate co- piosé dat eleemofynam , vel , vt nubes cffundune pluuiam, ita diuites debent diuitias communicare. Si ceesderit, &c. q. d. vel mortis memoria ad id deberet inducere. Aufram,i.ttatum falutis. ef quilonem,i.ftatum damnationis. 4. Qui obfernat,8c.q.d.qui terretut difficultati- _ bus,omittit opera neceflaria. «4g. Spiritus,i.anime ad corpus. 6. Mane femina,&c. q. a. ne celles vnquam be- nefacere. 7. Dulce lumen,&c. Chald. dulcis eft lux,& fu- turum eft vt illuminetur facies iuftorum ex {plen- dore Maieftatis Dei, & fit pulchritudo eorum, vt Solis. Solem, \ub.fed moriendum tamen eft. 8. Tempore ,{c. mortis. Dierum, fc. poft mortem fecuturorum. 9. Latare ergo,pro,lxtare (ane,Jronice. In bono fit,ife exhilaret..4 carne,g d efto caftus. Voluptas,{c.catnis, Hebr. iuuentus,70.amentia, quidam vertunt pubertatem, qua fignificatur vo- luptas , cui ea etas dedi (olet. Vara 51. perniciofa. Quidam hunc verfum faciunt principium c.1 2. CAR VT AIL my Exebrefcant , &c. q. d.antequam deficere incipiant fenfus, feu vilus. Nubes poff ply- niam,i.polt catarrhii, vapores capitis feu humores. ™ 103 3. Commouebuntur cuftodes,8cc.i.debilitabuntut manus. Fortiffim:,{c.crura, Afolentes,{c.dentes Videntes {c.oculi. as 4. Oftia in platea,i patentia labia, J bumilitate, &c. q.d. remillo fonitu , quem dentes edere fole- bant.Confargent,iexcitabuntar,{c.fen{us , fenes fa= cile excitantut. Volucris {c.cuiutuis,vel galli. Filia carmonis , id eft ,aures , que mufica folent deleari. : s- Excel/a,&c.q.d. etiam validi,alioqui in fene- tta timent. Florebit , &c. q.d. caneicet caput inflat amy gdali florefcentis. L:pixguabitur locufta.Chal. inflabuntur pedes.Capparis, 1. libido, qua in fene- ctute extinguitur. Domum aternitatis,i. fepulcrum, vbi ad finem vfque mundi iacendum. 6. Funtculus argenteus if{pina dorfisqu in feni- bus fleGtitur. Recurrat, &c. isetrahatur cerebri membrana, que colore aureo,vel aurea,i.pretiofa. H ydria,i anguinis recepracula. : Fontem,\ecur,velut fons eft fanguinis. Rota,i.caput. Ciffernam,i. cor, vnde hauriuntur {piritus vitales. 7. Spivitus,\c.inftorum,Aug.q.24.in lof. Ad Deum, Chaldzus , yt ftetin iudicio ante Dominum. 11. Paftore vn0;{c.Deo. 13. Aloe eff, &c. q. d.in €o fita hominis felicitas in hac vita. - 14, ludicinm,Chald diem iudicij magni. Pro omni ab{condito, q. 4. quod fiet de omni re, quamlibet occulta. Sactrathdte tha tachahahah ah hahah hah dich thd hahah aah ehh CANTICVM CANTICORVM. » Ideft , excellentiflimum canticum. Tractat vero Conifit, &F E cclefia , [ew anime fancte amorem mutunm, fab S, ponft , €9 Sponfe nomine. (oA YY Tet SCVLETVR, pro, vtinam ofculetur,i. me amet, feu mecum pacem habeat.V ox{ponfz.O/culo, Hebr. & 7o. ofculis. AZeliora , i. proficientes. ; Dilexerunt,{c.tracke {uauitate odoris diuini. z Trabe me,opus elt Dei gratia trahente. -Curremus,{c-pott te.mutatio perfonz,more {eri- ptute , cui etiam familiare eft,ordinem non ferua- | re,quem folent humani (criptores. Cellaria,i.pene- tralia,q.d.teuelant mihi arcana {ua. Super VIRUMs\. pilufquam vinum,fc. dulcium. ; 4. Nigra{c.exterius. Formofa,{c. inverius. Stout ‘tabernacula, coniuns- gendum cum,nigra.Cedar,i. pofterorum Cedar filij {{maelis, fc. Nomadum. Sicut pelles, i. tentoria {plendentia intus auto 8€ gemmis:coniungendum vero id cum formofa. 5. Sol,i.tribulationum eftus,feu potius lux diui- na, que mortificationem corporis affert. Filtj,8c. q.d. fratres miei. Marris,{cilic.Ecclefiz. Pugnanerunt,g.dfont me perfecuti. : Non cuftodini,{c.fic feruare non potui,quin ali- quid aduerfi pateretur, vel, q. d. quomodo alienas animas cuftodiam, qui meam vix poflum ¢ 6. Quem diligit anima mea,i.delecte mi. Vbi pa(cas{c.contemplantes te,exprimitur defi- derium contemplatiuorum. Cubes,i.quietcas. Meridie, i. vehementi amore,vel claro lumine, q.dioftende mihi, quo modo te cognofcere poffim, & amare vehementer: ” agari, fe. vagantur, qui Deo pet amorem non adherent. Greges fodalium , i. fidelium multitudi-~ nem, qui per multa vagantur, paucorum eft enim Deum guftate. ; as 7. Ignoras te » admonetur anima cognitionts fui. hic enim gradus ad Dei cognitionem ; 8& aimox rem {c.per humilitatem. Poft veftigia,&c. quali di- cat: Adiuua proximos tuos quacunque te potesific enim a Deo impetrabis quod optas, quodque tibi opus eft, (c.tui, Deique cognitionem. Hedos,iani- mas tibi creditas. R Paftoram 194 Paftorum,{c. Apotolorum, & fantorum Dodo= rum, q.d. Infitue fecundum Catholicam dodti- nam. Ree ap 8. € quitatui, i,equis. AZeo. Loquitur Salomon in perfona Chrifti. Pharaonis,i.quibus iunai equi pulchecrimi ex Aigypto adducti, Affimilani,{c. ob pulchritudinem, vires, celeritarem, & onerum por- tationem , quam fuadet caritas ; iuxta illud : Alter alterius onera portate. 9. Turturts, Hebr. Torim, quod & Turtures fi- gnificat, & ornamenta gemmarum, vel monilium infra quidem eandem vocem vertit , murenulas. Turture verd caftitas fignificatur;Genis autem pu- dor. Collum,{c.predicatio. Afonilia, {c.predicanda, quz animas ornent comparituras ante Deum. 10. Aurenulas, {c. torques inftar murenulz ma- culatos, q-d. Dabo tibi pulchram predicandi, feu docendi gratiam.Vermiculatas,&c.i.notis argenteis diftinétas, fc. Dei yvérba auro & argento folet {cri- ptura comparare. . 11. Accubitu,fc.in Eucharittia fe communicans, velut vna difcumbentibus. Nardus ,i. fides cari- tate formata hac enim precipue accedendum ad Euchariftiam. 12. Ayrrha, fe. oportet pro Chrifto pati, pra- {ertim communicantes, teprefentatur enim eo my- fterio maxime Chtifti paflio ad imitandum. Inter vbera,i. in corde,Hieron.1.cont. Iouin. 13. Botrws, provelut botrus. Cypri, Arbor eft odoratiffima in Engaddi, vbi etiam vines pulcher- time Prope mare mortuum e quibus balfamum,f{c. id prouenit ex arbuito viti fimili. guidam Cam- phoram vertunt, Hebr. Copher. 14. Columbarum, i: firnplices. 15. Lettulus,{c. contemplationis locus, vbi ani« ma Deoiangitur, Floriaus, {c.defideriis fanGis ple- nus, & coeletti fuauitate. 16. Tigna. {c, fuftentacula. Cedrina , q.d.fortia, & conftantia. Laquearia, {c. que ptope tectum, i, mentis eleuationes. Cyprefina, q.d.ftabiley, odorifere, & tecte. CAP V T Bf “BR Ge, verba Chrifti , vel Ecclefizx. 4 2. Sicut lilinm , 8c. verba Chtitti. o4mica mea, {, anima perfecta. Filias, id eft impetfe {cil fanai Chriftum induti coelum intrant, Matris,{c. cocleftis lerufalem. Cubiculum, repe= titio. §. Adiuro, &c. Vide Cap.2. Dilettam, {c, me.fi tamen funt verba {ponfe, & non potius fponfi, 6. Defertum, viam femotam a mundo. Stewt virgula,8c.quafi dicat fragrans odore vir- tutum. Adyrrha,hac fignificatur mortificatio,thure vero ofatio, puluere virtutes: cetere. : 7. Lettulum Salomonis,i. Ecclefiam Chrifti. Sexagintasi. plutimi.Ambiuat,{. Paftorum eft & Predicatorum, circuire. Fortiffimi. Tales oportet efle Ecclefie Paftores,8 Concionatores,{c.omnium petfectiflimos. =a &. Bella oti Sut 8. Bella {c{piritualia. Timores notlurnos,Chald. dzmones qui ambulant in noéte. \ 9. Ferculum,i.thtonum , {eu tentorium,(cil, Ec- clefiam. Alij,le@icam vertunt, vel thalamum, Lignis,{c.fidelibus. Libani,Mons eft alcus;& ta- lem effe oporte® vitam fidelium, 10. Columnas,{c. fidei articulos. Argenteas, elo- quia Domini argentum igne examinatum.Reclina- torium aurewmyic. {upereminentem charitatem , 8 ceteris pretioancecellentem. Purpureum,{c.per tri- bulationes & martyria afcenditur. AZedia,{c.quid- quid interiace:,ornandum charitate,fine qua nihil perfectum. Itaque & fuprema; & infima, & latera charitate fulcienda , vt folent throni vndique coc- cineo ferico intas obduci. Filias {c.omnia propter clectos. 11. Egredimini , {c. a tatu imperfecto. Videre,i. contemplamini. | Salomonem,i. Chriftum. Diademate,{c.humani- tate,vel {pinea corona. AZazer, (c. Maria,vel {yna- goga. Die {pon fationes,i.incarnationis, vel paffionis. Latitra, {cilicet , & lato animo natus,& patlus, propter nos. CA PVT 1: ¥. A Bique co,&c.{cil.interiora Deus videt, & in iuftisapprobat , quin etiam delectatur , 70. extra filentium,i-preter id quod tacetur,vel preter filentij modeftiam : nam infra,& cap.6.vertunt ex- tra filentium tuum.Hebr./ozge aliter habent.Capil- Sicut greges {c.vtiles,& grauide bonis operibus, gua fuo tempore edunt. 4/cenderunt,{cil.ad fupe= reramontis. Afcendendum femper cogitatione ad perfectiora. 2. Dentes,i. paftores , per quos fideles Chrifto. incorporatur,iuxcta illud:Petre,occide,& manduca. Tonfarum,{c.oportet {poliari,nudofque Chriftum fequi. Lazacro,{c. oportet mundos efle;eos prafer- tim’ qui czteros debent mundare.Gemellis,{cil. pa- riunt multos Chrifto. 3. Coccinea,{c. caritate feruentia. Labia,i.predi- catores quos maxime oportet caritate flagrare. Punici,{c.verecunde,& modcliz.Gerve,tc. predi- catores qui maxime {pectabiles in Ecclefia magno- que ei ornamento. Repetitio. _ 4. Collum, 1. do&rina ecclefiz. Clypeisfc-fenten-_ tiarum,verbum Dei clypeus. Prou. 30. 5» Vbera,i.teftamenta. Hinnuls,fcil. ef {criptura breuis,& concifa,& velut fine ordine falrans. Gemelli,{c.fibi eft fimper fimilis,é¢ conftans. Liliis,{c.eft in tota {criptura pulchritudo,& fua-, uis odor Dei,fi quis modo fenfum habeat. 6, Donec, &c.interim pafcit nos {criptura,& du- cit. A/piret,vide {up.cap.2. Jnclinentur,ixecedant. V mbre , {cilicet, errorum, tribulationum , & miferiarura. | : Vadam.Si eft vox {ponfi (& non {ponfz) id qui- dem Chriftus in {uis. . eM ontem , i. ecclefiam, vel perfe@ionem: vbi maxime vigent mortificatio,& oratio per myrtham & thus fignificate,certe fanctiomnes hice duobus maxime infignes. 5. Tota,&c.1d Hier. 3.cont-Pelag.ad futaram vi- tam refert. Alij, ad prefentem , vbi etiam perfect multi, a parte aucem fieri totius nominationem morz {cripturz. Macula,fc.peccati mortalis,vnde infti immacu- lati dicuntur.Pfalm.17.118.Eph.1.in fucura autem vita nulla exit,nec venialis. In Canticum Canticorum, 195 8. Libano,i.ecclefia militante.C ovonaberis,de ta- pite Amana,7o.trantibis a principio fidei,q.d.a fide ad {peciem.Capite,i.vertice. Inagendum autem cum. veni..dmana,&c. Per montes hos fionificatur per= fectionis ftatus,vade iutiad Gdtonas. vocantur. Leenum, i. perfequentium te.vocantur & Pardj obfraudum varietatem. | 9. Vulneraftidc. amore,q.d. fecifti.vt te ea caufa amarem. Vo, {c. fide, alter enim eft humana ratio, Hieron.ad virginitatem refert, 1 -cont.Jouin.aitque finittrum effe nuptias.Crize,{c.caritate, que excel- lit inter vittutes,7o.torque,quod eodem poteft re-~ ferri smaximum enim ornamentum caritas.Colli,fe, ex Lis,qui collum demiffi tegunt. alludit ad foemi- narum crines , qui oblongi, & caritas longanimis eft,& diuturna. Caritas nunquam excidit, 10. Mamma,{c.caxitatis,quibus aluntur paruuli in Chrifto. 11. Fauus,&c. Defcribit fermonis gratiam , dul- cedinem & puritatem.Sub lingua,i.in verbis. 12. Hortus conciufus,{c. in iuftis & fanéis. Au- gult.5.de bapt. Foxs, {c. abundant {anéti fruétibus operum,& aquis gratiarum;{untque mundo clauii, aperti Deo. : | 1 3. Emiffiones , i. propagines. Paradifus, pro,ve Paradifus, id eft, hortus, Hebr.Pardes ynde nomen Paradifi, Cypri,pro,& Cypri.Vide cap.1, 14. Nardus,pro,vt Natdus, Nota per hec omnia fignificari operum bonorum fru@um , & {uauie tatem. Primis,i.preftantifimis. 15. Fons,pro, vt fons. 16. Surge,i.abi. Auffer,6 caritas,vel Spiritus fane ce. Fruttum,{c.bona opera,que Dei gratia fiunt. CAPVT Y. I. Eni,i.intraui,q.d.feci quod petifti. Hortum, (cil gratiatum , & virtutum,vel ecclefiam, velanimam. Myrrham,{cil. paflionum, quas Chriftus multas magna(que {uftinuit,iifque nos velut meffle fuften- tat,ic.meritis {uis, & exemplo. Aromaribus,i. gratiis, & virtutibus , de quorum odore diétum : Ecce odor filij mei, ficut odor agri pleni,&c. Comedi, {c. in membris meis. In corpore myftico caput Chriftussmembra fideles. Fanum,fa- uus humanitas, mel diuinitas, vinam amor;,lac,pu- ritas;vel Dei verbum omnia hac:Nam dulce, con- fortans, & nutriens. : 2. Dormio,ic.rebus mandi, vox {ponfe. Pigelar, {c. Deo. 7 Soror,{c.humanitate. Amica,{c.caritate. Columba,{c.fimplicitate. Immaculata,{c.puritate. Rore,fc. noctis exprimuntur fanétorum labores. Dicac noéte laborantes , inquit Paulus Csncsunt, &c. Repetitio. Significat vero excipiendos huma- niter,& fouendos,qui pro Chrifto laborant,é quis dem Chriftum,ipium prxcipue, qui pro nobistan- topere laborauit pretertim nocte paflionis. | 3. Expoliant , vox excufancis difiicultatem, q.d. Quid me iterum induam, & furgam ex lecto si Vt aperiampedes etiam inquinabo, dum obuiam per- go?{c.refugit fenfus labeyes , etiam'in fanétis, fed vincunt per Dei grati = mnem difficultatem , vt flatim demonftratur. ; 4. Foramen ,i.mentem , per quam aditus eft ad voluntatem,q.d.tetigit mentem meam,excitans pl- gritiam. Venter, XC. qe d. ad eius tactum interiora commota. R 2 §> Sure 196 5. Surrexi,{c. abiedta fegnitie. Maus mea , Kc. q.d.Multa exemplo fponfi me pati oportuit Digiti,8cc.repetitio. 6. Peffulum,g.d.abftuli impedimenta. Declina- uerat ,{c, fingit interdum, fe longius ire,vt {ponte amorem probet. Liquefatta eft, tebr. & 7o.cgrella eft,{c.extra le. Non re(Pondit, {cil.probans patien- tiam,& conftantiarn. 7. Cuftodes,{c, Angeli mali,quibus improbi pa- rent,vel boni,per quos Deus luos probat. Percu/fe- roat. Pafliones corporis fignificantur. Pallinm,Paf- ‘fiones corporis fignificantar. Pallinm. Amifhio tem- poralium,7o. theriftrum,veftis eft feminea xflati- que apta,vt nomen indicat. | 8. Laugueo,70.vulneratafum,vide fupra , cap. 2. 9. Ex dilecto, prosa dilectis, feu pre dilectis , i, pre reliquis omnibus dilectus. 10.Candidus,{c.puritate. Rabicundus,{c.catitate, Hier.tamen,i, cont. Louin candidum dicit virgini- tate ,rubicundum martyrio. 11. Capur,{c.diuinitas, que fuper omnia. Coma, {c.fanéti ci adherentes, Elare, i, germina tenera, quz velut paline coma. Sancti quidem, alti vita, fructiferi. Nigre,‘c. mortificatione. 12: Oculi,{cilic.Prelati,& doctores,{éu contem= platiui. Columba, q.d. fimplices. dquarum,{c.{eripture, vel gratiaruin. Latie,:.puritate,vel Dei verbo. Iam vos mundi eftis propter fermoné,inquit Chriftus. 12. Gene,{c.{cripture,per quas cognolcitur. Areole,{cilic. plene feripture tebus medicinali- bus, alutiferis,odoriferis. Pigmentariis,{cil.diuinis {ctiptoribus. Labia, {cil. precepta,& confilia,quibus docetur mortificatio, _ Primam,i. perfectam,Chal.cle@am 70 plenam. 14, Manus,&c.Ac. opera perfecta caritate. Hya- ciathis,i.{pebus celeftibus Heb. Tharfis,Lapis eft, quem Hier.alibi vertit Chrifolytum,hic vero hya- einthum,{cileft colore ceruleo,feu coelefti. enter, &c.q.d. mens candida, incorruptibilis, plenaque gratiis. Eburneus,70. vt pixis eburnea. 1§. Crura,i.fortitudo,feu martyres, quotum mi- ra conftantia velut marmoris, & caritas auro fi- rnificata. Vt Libani,{cil.altus vita, plenufque arboribus,j. imitatoribus. ‘ 16. Guttur,i.cloquia,feu pradicatio. Cee ee 1. V Ortum,fe.ecclefiam,vel animam fanctam. : Aromatum,i.vittutum, Palcatm@,{c.dele- Gatur Deus fanétitate {uorum. Lilia,{c.merita,vel animas in ccelo. 2. Ego,&e.vide fup.cap.2. 3. Stcut Ierufalem , (cil. refert ex parte ecclefia terreftris coeleftem., Terribilis,{c.hoftibus, demoni- bus,& hzreticis. 4. Oculos,{c.curiofos. ef uolare,(cil. fugit Deus curiofos,fimplicicarem amat & modeftiam, Capills, &c. Vide {uprac.4. 6. Cortex {cil.vbi mira granorum connexio, & ordo, Hebr. fragmen,ficut (upra,vertir. Vide c.4. 7. Reginae,ifan&e ecclefix,vel anime. Offoginta,q.d. Multi quidem boni,fed plures improbi. Adole/centularwm , id elt, imperfectarum animarum. * 8. Vga ef fc.ecclefia Chrifti. Masri {cilicet,coeletti ecclefiz,feu lerufalem. Eletta,g.d.cariffima. : Notationes). Viderunt , &c.q.d. eam qui norant omnes lau- dant,& perfedti, & imperfecti,etiam mali, 9. Progreditur,Ac.proficiunt hic boniin dies, néc nifi in coclo terminus eft. duvora,{c, nondum plena luce beatitudinis. /¢ luva,ic. afole Chrifto lumen accipiens. Vr fol, in capite {uo Chuifto. 10. Defcendi,V erbalpontz,fecundum quofdam. ° — Nucum, i. animarum multis expofitarum iniu- riis, vefolent nuces lapidibus. Pome tonualliurn,i. fructus humilium.Florwiffer,{c.delideriis. dala pu- nica;i.operum bonorum.varietas. | 11, Ne/ciui,g.d.Non tantum vidi frutus quan- tum optabamjvel non probaui quecunque vidi. - Quadrigas,&c.q.d. ob pericula belli {piritualis. Aminadab,i.populi mei {pontanei,{cfidelium Deo libenter feruientium, ° - 12. Reuertere.V ox adolefcentularum,feu anima- rum proficere cupientiom. | Sulamitis, i. perfecta. Intueamur.{c. & poflimus imitari. Quid videbis,scc.q.d. volumus diflcere a te certandi modum, ideoque te videre. CAP VE Vr 1. NV calceamentis,q: d.quam bene calceati pedes ad evangelizandum. funiture femorum, i. vir- | tus generandi filios in Chrifto. Sicus monilia,q.d. magni precij.& pulchra. Artifice {c.Dei. 2.Vmbilicus i. veerus, quo foetus {pirttuales foues. - : Tornatilis, Hebr.rotundus, q.d.perfe us. Nunquam indigens,i:plenus, Poculis,{c.verbi Dei. Tritict,q.d.panis,quo tuos alis. Lilis,i.putisanimabus,vel gratiis. Vera,Vide cap.4. og 4.Collam,&c.q.d.przdicatio, fortis,nitida,é fin ertoriscarie. Ocali,i. paltores. Pifcine, q.d. pleni aquis do&rinz. Hefebor.ciuitas eft in Galaad. Filia multitudinis , Hebr. Bath. Rabim, nomen proprium:fignificat vero,filiam multorum, q.d. lo- cum capaciffimum,{c.ecclefiaomnes vocat , & ca- pit,fi modo ingredi velint. Nafws,i. dilcretio {piri- tuum, qua longifflime profpicit,& iudicat conftan- ter. Zurris Libani, Chald. arx Sion,quz vocatur -Tutris Libani. Conrra,i.vertus. 5. Caput,ic.C hriftus.Carmelus,Mons eftaltus,& fertilis fic & Chriftus.Come,{c.Sanéti capiti Chri- fto iuncti, vel fan@ez cogitationes, Sicut purpura, {c.caritate pulchri. Lunéta canalibus,q. d. prope aquas fluentes ad hortos,i. doétrinam ad animas irrigandas,{cilic.fan@ti pulchri non folum vita, fed & dodtrina. 6. In delicits {c.{piritualibus,q.d.cum te Deus il- luftrat donis tuis,8& ad fe fubleuac. 7. Palma,luttus,vt palma. Botris,{c.ynde expri- mitur vinum letificans. Yan 8. Dixi,i.tatui apud me,verba funt ynius ex ado- lefcentulis. Erazt,{c. mihi. ; Oris,i.verborum,vel vultus, 9. Guttur,i,predicatio. Potandum,{c.in membris fuis, Raminandum,{c.per meditationem. 10. Dileéto meo,{c.tota dedita. Conuerfiodcil.per amorem,q.d.inuicem diligimus. 11, 4grum, i. loca, a tumultibus remota. Villis, _{c.aptis contemplationi. 12. Mane,q.d.deinde mature. Vineas i. animas vifendas. Tibi,i.tuis membris, qua propter te lactabo. 13. eM andragore , id eft, {cripture verba,quz more mandragore obliuionem inducunt , {cilicer, temporalium, Popa, In Canticum Canticorum. Poma,i. fru€us virtutum,{c.6pera, Et veteray q.ds fan&torum noui & veteris etiam ceftamenti. Zi, iad cui gloriam,é& laudem , cuius gratia etiam facta. CAPVT VIIL 1. J Ratrem,q.d.vtte videam hominem fa@um. Matris {c. Matiz , que omnium fidelium mater. Foris, {c, in mundo hoc , qui eft velur foris ref{pectu coeli. Defpiciat,{c.canto a te honore dig- natam, qui propter me homo factus fis. 2. Domum matris,&c. Vide cap.3. Dabo,&c.q.d. ‘delectabo te perfecto amore. Condito,i.aromatico,q.d.pretiofo, Afalorum gra- natorum,\,vittutum,que ordinate inrer fe, & con- nexz.Item pulchre,& dulces. ——-3. Lana,&c.V ide {up.cap.2. 5. eA [cendit , {c. ad perfectionem. Deferto, i. mundo. Deliciis,{cil.confolatione {piritualitraéta 4 Deo anima recedit a mundo. Inmixa,& cfc. nifi Deo iu- uante & fuftentante non afcenditur. Arbore malo,{c.cruce,verba Chrifti. Te, {e.mor- tuam peccato, 6 anima. Corrupra , {c. peccato,dum Chriftum crucifigit , & ludza,& Gentilitas, Hebr. & 70. parturiit, q.d. ibi te Ecclefia peperits {c. pet Chriftum, vel Eua nos olim peperit,vbi fuiffet {ub atbore,peccato cozrupta, & nos illic a Deo fufcica- ti, cum femen promitteret , quod nos effet redem- pturum. | : 6. Vt fignaculum,&c.q.d, fac mei femper memi- neris,ve folent qui fignum aliquodafpiciunt. Super brachium, q. d. vtque ad mei femper glo- _ > filam opereris. Qazia fortis, &c.q. d. Id vero efficiet amor 5 qui omnia poteft, . Vi mors fe feparat 4 mundo Dei amor: 197 Dura;i. valida cepetitio,. Infermus,\.mots.eAmulatio,i zelotypia,(c.quath facit caritas. : 7.Eum,e. hominem,q libet magnum pretium tatis dignitate. 8. Soror,fc.gentilitas, Vbera, {cil. {eripturz teftae menta. Alloquenda,i.ad fidem per predicationem inui« tanda,feu ad defponfationem cum Chrifto, _ 9. Marus,qd fortis.e#dificemus ,&c.q.d.Adda- mus,{cilic.ei vnde fiat fortior;(c.habenti dabictur,& abundabit. O ftium,(.per quod Chriftus,ingrediatar. Compingamus , &c.quafi dicat , ornemus , feu perficiamus. 10. Ego murus , id eft fortis {um. Pbera,{c.wnde manat doétrine lac. Stout turris,i.ftabilia. Fatta fum,i.compatui. Pacem,{c.ab eo datam. ve i, Vinea{c.Ecclefia. Pacifico,{c. Chrifto. Hebr. Salomoni. J” e4,&c.q.d.in fidelium multitudine. Cuftodibus,{c.pafloribus. Vir;i.quilque. Affert,8&c.q.d.afferre folet pluri- mi pretij fructum quotannis. 12. Adille tui,q.d.tibi quidem mille proueniune, i.plurimum gloriz. P actfice,Heb. Salomon,q.d.o Chrifte. Dacenti,g.d.magnum meritum. 13. Qu habitas,8c.Chrifti verba.e4 ufcultant, fc.quid loquaris. dudire,q.d. vide,vt loquaris dig- na que audiam & probem. 1 4. Fuge,{cil.in coelum afcendendo.vox {ponla, Chald.fage de terra hac immunda ad caelos. Affimulare,&c.q.d.idque citiflime. Super montes,coniungendum cum,fuge. Aromatum,i.beatorum. -d.contemni poteft quam- dans, eit enim minus cari- > ego quidem Dei gtatia Sutrdatidhethaadhctae tach dade hdhchanthaach ahahaha Mt Rok oe — Anctor incertus,fed doctrina Salomonis. Defcribit vero fapien- bane liam , etufque opera. CP Vere st ERRA M,i.homines in terra. In bonitatesi. bene; vel effe illam bonam. Simplicitate,i.finceritate, 2. Fidem habent,i.credunt. 3.Virtus,i.potentia,{c. Dei , que multis eius operibus eft comprobata. Corripit , i. caftigat. : 5. Santtus difciplina,pro {ance difcipline;feu a quo eft omnis difciplina Fiétum;i. fictionem, Sine watellectu,i. infipientes. Corripietur,icilicet , quod fidum eft, vel fecun- dum Aug.homo. A [up erueniente,iniquitate,q.d.tam deprehendi- tur fidtio,cum juperuenit iniquicas. Quidam intel ligunt Spiritum fanétum velut correprum, & pul- {um ab iniquitate recedere ab homine. 6. Enim. Not. huiufmodi diétiones , fcil: enim; quoniam,quia,& fimiles non femper caufam tede dete,fed folum fermonem continuare. A labiis,prolabiis,q.d. puniet-ob labiorum ma- ledicentiam. Renum,i.intetiorum, 7. Hoc quod,pro,hic qui , fc. {piritus,qui Grecé neutro genere dicitur,id quod fecutus interpres. Continet {c.conferuat,vt pote Deus. Scientiam voces ,i. notitiam omnium , fermo- num,quafi dicat , optime nouit., quid quifquelo- quatur,etiam corde. : : 8. Prareriet,i.omittet,{c.punire. : Illum,{c.loquentem iniqua,q.d. non euadet Dei punitionem. : ee 9. Interrogatio eff,q.d.inquiretut in Cogitationes implj. Auditio,i. fama: Correptionem,i.punitionem, 10.Z¢li,{c.Dei. 11. Nihil prodeft pro,multum nocetsObfcurns,i. clandeftinus. In vacuum,i.impunes Menritur {c.detrahendo, sae 12. Zelaresi. vobis adfeifcete, vtfolent qui ali- quid valde amant , q. d. nolite fectari ea, que mor- tem afferunt oe | In errore,isper errorem. J” operibus,i.per opera. L 3 13. Now — ANE DO. —. oe nO LS tee that os _ Notationes 13. Nox fecit , fcil. mors peccato inuecta eft in mundum. 14. Sanabiles nationes,ifalutares creaturas. Medicamentum,{c.malum,q.d.venenum, Grec. Gapuenoy,pharmacum € xterminij,i.cxterminanssq. d.perniciofum, feu interimens, Infernorum,i. inter- ni,feu peccati,{c.a Deo factumshominum enim lo- cordia factum.ve peccatum regnet. yey 15. luftiria enim, &¢.q.d. fi homo tuftitiam a Deo datam conferuaflec,immortalis euafiffet. 16.c4iftimantes, &c.i. pexinde {e ad illam ha- Py U : bentes,vtamicam. Defluxerunt,Giec.¢raxnoay,con- tabuerunt. Spon(ioves;i. foedus, Quoniam,&c.Grec.quoniam digni funt,qui fine partiseius,{c.mortis,g.d digui {unt morte. Grip yr Lek 1 Rea medela,feu remedium,fc. ne moxiatur. 2. Sermo (cixtilla, i. tes quedam inftar {cintille. 3. Qua extinttio,{c.{cintilla {piritus. dggranata, i, opprefia. 4. Per tempus,i.temporis progreflu. 5. Finw,i.pok finem,{c. mortem. Configuata , {c. finis i.mors,q.d.certa, & defignato tempore. 6. Tanquamin inuenture yi. more iuuenum, vel dum fumus iuvenes. 11. Juffitia q.d. pro iufto ducamus , quidquid facere poffumus. 12. Circumueniamus , &c. vox ludeorum contra Chriftum. D ffamat,i.diuulgat. Difcipline,g.d.vite indifciplinata. 14. [raduttionem,Grac. redargutionem. 15. Jmmutata,i.multo aliz. 16, Nugaces,Grec.adulterini,feu {purii. Prafert,i.magnifacit,Grac. beatificat, feu beata predicat. 17. Teatemus,&c.i.videamus , quo tandem eua- dant res eius. 19. Interrogemus,i.exploremus,vt eft Grac. Re- uerentiam,id elt,zmodeftiam,feu manfuetudinem vt eft Grec. 20. Refpettus,8cc, q.d. ex verbis eias deprehen- detur quis fit,vel ironice,q.d. {cilicet tunc appare- bit quod ille iactabat,fe filium Dei effe. 22. Sacramenta,Grec.myfteria,g.d. Dei arcana, feu occulta indicia, & opera. Iudicauerunt,ifecam reputarunt,feu expenderunt. 32. Inexterminabilem,i. non moriturum , finon peccaflet. Similitudints {ne,pro fimilem fibi. CAOM TL e, Oriis,{c. extern. 2. A fflittio,i.calamitas,feu punitio. . 3. In extermininum,{c.opinione infipientium. Iter,i.difceflus. €xterminij {cilic. effe illis vifus eft, q. d. putarunt illos hinc anobis in exitium difceffiffe. f P ace,i.felicitate. 4. Spes,&c.q.d. id quod {perabant , plene, & in perpetoum funtafecuti. §- Bene difponentur,i. bene cum illis agetur, 6. Evit refpeétus,ixatio habebitur. =~ 7+ Tanquam {cintilla,i.cam {plendote 8 agilica- te, Arundineto,Grac.ftipula, nara 8. ludicabunt,(c.cum Chrifto. Nationes,i-gentes. Et dominabunrur,&c., tepetitio,q.d. velutfolent domini (ernos iudicare, vel principes erunt, vtflo- lent populorum domini, 9. Acquie/cent,i.obedient. Donum,i. gratia. Bit si, contingit. 10. Secundum qua cogitauerunt ,i. vt merentur eorum Cogitata. Correptionem , i. punitionem. /a- fium,i.id quod iuftum eft. 12. Adulieres,i. vxotes. I 3.Creatura,i.progenies. Quoniam, pro,at vero. Re/pectione,Grac.vifitatione,q.d.in die iudicij. 14, Spado,qui fe caftrauit propter Regnum cos= lorum,{c.coelebs. AZanus,i.opera. Fides, {c. refpon- dens,quam feruauit;iuxea illud : Fidem feruaui, de reliquo, &c. Templo Dei,{c. ceelo. 15.Radix,q.d.non pereunt radices fapientiz,fed fuo tempore fructum ferunt. 16. In con{ummatione erunt, i. confumentur, feu peribunt.Grac. inconfummati erunt,q.d.imperfe- &ti,& immaturi, fc. peribunt ante tempus, feu an- tequam fructum viium edant.Semen,f{c. profectum, | nempe filij. 17. (a nihilam, i. pro nihilo. Computabuntur,{e, apud Deum & homines. Nouifima,Grec.in nouiflimis. : 18. Spem,(c.apud Deum. Agnitionis,fe.caule cu iufque q. d. die iudicij. Adocutionem;{c.confolan- tem,Grec. folatium. 19. Nationis, i. progeniei. Confummationes,i.fi- nes,q.d.habent infelices exitus. CAPYVT IV. z Eneratio,i, hominum genus. Claritate yi. fama,vel gq. d. quam pulchra eft & clara cafta generatio. 2. Eduxerit,\. {abduxerit,{c.ex mundo per mor- tem,vel aliquo recefferit. Inconquinatorum, i, mandorum, fc, magnum eft periculum in caftitatis certamine,ne anima macu- letur. Ideoque maius victoria premium. Vincens,i. obtinens vincendo. 3. Mfultigena ,i.multiplex , feu multiplicata. Spuria vitulamina, Aug. 2.de doc. Chrift.cap.s 2. ait legendum, adultering plantationes, Graec. qui- dem, ooyea7a,i-propagines, feu ftolones. 4.1n tempore,i.ad tempus. 5. lncon{ummati,i. imperfecdti. ' 6. Lniquis fomutis,i. illegitimo concubitu. Jnter- rogatione,i.inquifitione,feu examine,q.d.fi quisro- get, {eu inquirat,vnde fint orti. 9. Cant, pro canities. 10. Placens fattus,pro, cum placeret. _ 12. Nugacitatis ,i. yanitatis. Bova, pro, bonam mentem, fe. affert interdum ei tenebras mundi va- nitas fallaciis uis. Inconftantia ,{c. vaga eft concupilcentia,& alia atque alia fubinde appetit.Sea/um,i.mentem. 1 3. Con(ummatas,&C.q-d. breui tempore fadtus perfectus cenfetur diu vixifle. 14. Talia,{c quod fequitur,& quod dium eft. 16. Condemnar,{c.per {uam bene actam vitam. Confummata;i.perfectionem affecuta, vel vitam finiens. 17. Videbunt , &c. coniunge cum,,Populi au- tem, &c. Munierit {ce fecuritate donans,Complut.minue- rit,{c.dies vite praciderit, 19. Decidentes,i. morientes. Contumelia,i.igno= minia. Size voce,{c.vt non habeant quod dicant,aut conquerantur.Sapremum,i.extremum,q-d.extreme. 20. Traducent , id eft, palam conuincit , Gree. coatguent. “ CAPT, In Sapientiam. CAP Wop: I. Vue, {c. poft mortem. Labores si. laboram mercedem , {c. negantes,vel defraudantes, 2. Videntes , {c.iuftorum ftatum felicem.. Subira- tione , &c..q.d. tam fubita & in{perara ipfis falu- te fanctorum. 3. Similitudinem ,i. prouerbium , ve, {cil. cum quis malum imprecaretur, diceret. Accidat tibi, veillis , &c. fic Pfalm. 43. pofuifti nos in fimilitu- dinem gentibus. 6. Intelligentia, Grac. iuftitiz. 7. Laffats [umus in via,Grexc.impleri funaus viis. Vias difficiles , Grec. deferta inuia. L1.e4rgumentum , i.indicium. 12. Locum deftinatum, Gree. {copum. 16. Cogitatio, i. cura. ie 17. Decors, i.preclarum. Speciei,ifpeciofum. 19. Gertum , Grec. non fidtum , {cilicet, verum, feu fincerum. 21. In lanceam ,i. loco lancex, 22. Exterminabuatur ,i.interficientar , {cilicet, iniqui , vel eiicientur , fc. fulgura. Znjiliene , {cil. fulgura, feu fulmina. 23. Petrofa, Gtec. lapides iaciente. 24. Spiritus virtutis 51, vehemens ventus. Dini- te det, Grec. ventilabit, feu ia@tabit. 4d eremum | perducet i. dcfolabic. : CAPY T ¥a 1.Ytlnium terra , q. d. prouinciatum , que fuis fi- Fae diftinguuntur, vel partis quifque fuz. 3. Continetes ic.imperio,g.d.gubernatis. 4. Interrogabit,i. examinabit. 7. Exiguo , i.pauperi,feu plebeio. 8. Subrraher, i. accipiet, q.d.re{petum habebit, Grec. formidabit,feu verebitur. e#qualiter, Grec fimilicer. : 9. Fortioribus, Grxc.potentibus. Cruciatio,Grec, {crutatio , feu inquifitio. 10. Excidatis, i. cadatis , {c. peccando. 11. Jufte, i. tanguam iufti. Refpondeant,f{c.in die iudicij , q- d. fe defendent. 12. Difciplinam, i.eruditionem. 16. Senfus eft confummatus , q. d. ea vero eft optima cogitatio. 17. Viis , {cilicet, quibus fuos querit, ve\ ab dis queritur. ! -Prouidentia ,i. confilio,(c.ipforum. Occarrer,{c. vt adiuuet cogitata. 19. Brgo, Grec. autem. Dileétio, {c. fapientiz; q.d. attendere difcipling,argumentum eft dilectio- nis fapientia. Incorruptionts, i.integritatis vite. 24. Faéta fit,i.inanimis hominum ingeneretur. Sacramenta, i. myfteria, {eu arcana. 4b initio natiuitatis, q.d. primam originem. 27. Difciplinam , i. eruditionem. GAPVIEi. feculum, q. d. ante omne tempus, $i, Diaumerauit > {ub. nifi Dei fapientia 2 3. Inueftigauit , i, compreheridit. 4. Creata, {c.in Angelis vel produéta pet intel- le&um a Deo Patre. 4b @U05 i. ex Lternitate. §-lngreffus si. vie. eterna , is immobilia 5 vel ad xternitatern ducentia. 6. Radix , iovigo,feu principium,vnde orta. eA flutias ,i. cautiones. Cognonit,fc.plene. 7- tM ultiplicationem ingreffus , id eft, multi- plices vias. 8. Ilius , pro , fuum. 9-Creauit ,i. ptoduxit , {c. gignendo. In Spiritu Santo, pro, cum Spititu fan@o ,quem vna cum fi- lio produxit - ptocedit enim a Patre, & Filio. Vidit, {coin illa omnia 4 fe per illum facienda. 10, Carzem,i. hominem. Secundum datum;i.pro- vt Cuique voluit communicare, 11. Timor Domini,de(cribit initium fapientiz. Gloria , {c. vera hominis. 14. Dilectio Dei,&c. q.d.in Dei dile@tione con- fiftit {apientia. US. ed pparuerit ,{c.fapientia. In vifu, q.d. fe manifeftans. 16.Vulua,q.d. iam inde ab infantia Deum ti- mere incipiunt. dgzofcitur ;{cil. per bona opera in illis effe. 3 17. Scientia religiofiras,q.d.Dei cultus verus. 19. Confolationis , i.cum Deus folet confolari, alias, confummationis, i. mortis. 20. Plenitudo a fruttibusillins, pro, implens fuis frutibus, {c. timentem Deum, Grec. inebrians fruGibus {uis , i. replens. } 21.e4 generationibus, i. ftuctibys. A thefauris, pro , thefauris. linus , pro , {uis. 22. Corona, id eft , ornamentum. Replens, Grec. germinans, 23. &¢ widit , &c. q.d. timens Deum expendit diligenter fapientia opera , quamquam hec non. funt in omnibus exemplaribus Grecis, Viraqne,fe. Pax , & falus, vel timor & fapientia. 24. Compartietur , i. communicabit, feu diftric buet pro cuiufque capacitate. : 25.Rami , adeoque fruaus. 27. Peccatum, Grec. additur & iram, 28. Qui fine rimore eft , Grec.iracundus. 30. Bonus fenfus , q. d. fenfatus vir. Verba illixees pro, verba {ua,q.d.tacebit, reprimens iram, Enare_ rabunt, {c. laudantes. e 31. Significatio,i, declaratio,feu demonftratio. 33. luftitiam , Grec. mandata. : 34. Sapientia enim, &c.q.d.coniunGe enim {unt he virtutes , fc: fapientia;difciplina, &c. Adimple- bit,{c.Deus vel fapiétia. Mins,{c.precepta feruantis: 31. Lucredibilis ,i. non parens, 37. ScandaliXere ,i. offendas, 38. Iles , {c, labiis. Izbonorationem, idedecus. 39. Synagoga ; id eft ; congregationis , quafi dis Cat, coram multis. Elidat i. profternat , feu puniat. C Ac@¥, Pe 1A i. Entationem, {c. faperandam: : 2. Deprime yi. humilia. Fejtines ,i. quidqtam, ptxcipitanter agas. Obduétionis, i. ingruentis mali, feu tribulationis, 3. Suftentationes Dei si. que Deus vule {uftineri, q. d.a Deoimmiffa aduerfa , vel quamdiu Deus ex- pectari fe vult. Suftines i. expecta illum. Cre/car, {c. per gratiam, vel gloriam. J” noniffimo,i.poft tolera- tam tribulationem , vel in fine vita. — 4: Applicitam , q.d.quidquid auerfi accidat. Accipe si. libentet excipe. Humilitate ,id els afflidione. eae: B js Recepribiles,i.acceptapiles, fc. Deo. Humilias — t ions, i.tribulationis,feuaffliGionis. 6. Crede, i. confide ; fic infr.fepe. Recuperabit,is fulcipiet ,feutuebitar. Veterafce,i,confenette. 7. Suftinete,i.expectates | Enacnabieur,i fruftrabitur, 11. Confufus , quod (pe fua fruftratus fit. 12. Defpexit ,{c. Deus. . 14. Duplici , {cil. dantes partim fe ; Deo , par- tim munda. °. | Duabus,, {c. partim in bonum,partim in malum: 15. Diffolutis , {c.non collectis in Deo. 16. Suftinentiam , i. patientiam. 17. LJa/picere,iinquirere. i ae “ 18. Incrédibiles , id eft,incteduli ; feu diffidentes. Coxferunbuat, pro , fetuabune, q. d. obedient preceptis.. ee 19. Replebuntur,{c.plene implentes eam. 21. In{pettionem,i. donec refpiciat,& liberet,fex .d. vique dum iudicet. | ae r : 22. in manus Domini , quod horrendum eft , le« cundum Paulum. : ara tk 23. Secundum enim, &c.fab.quod fi peenitentiam erimus inilerebitur, quia , &c. ea egeri Pa Apvt 204 Cae hb ANE. rWtllij ,{c. funt. Natio,i foboles, {c. frudtus. 2.4. Ludicium, i. {enrentiam. 3. Honoranit in filiis i. vol Iudicinm , i{ententiam , feu auctoritatem & a filiis requirit , vt matri deferant. 4. Exorabit, i. veniam impetrabit. Dseram sk quotidiana. 7. Refrigerabit,i.cecreabit. : 10. In noniffimo, ivique ad extremum. — 11. Domos , i. familiam. Fandamenta, {c. domo= rum, q. d. domos deftruit. 12. Contumelia, {c. ate illata. 14. Sufeipe , i. foue. 15.12 tua virtute quafi dicat, quia te v tiorem illo. Eleemofy na , patrzs,i.patri praftica beneficentia. Oblinione, {c.apud Deum, 16. Peccato,{c.patienter tolerato.Reftitueturspro retribuetur, &¢ ininftitia, &c. q.d.& dabitur a Deo iuftitia,(eu iuftitize premium. 17. Commemorabitur, i.recordabitur,{c, Deus. Sereno, {c.tempore claro & calido. 18. Derelinguit,i.inopem deftituit. 19. Super, i. precer, q.d. non folum gloriam ac- quires , fed etiam diligeris ab omnibus. 20. Maguns , pro maior. 22, Fortiora ,i. {uperantia vires tuas. Superuacuis ,i.adte non pertinentibus. Eius ,{c. Deus. 25. Senfum ,i.captum naturalem. Offenfa, q. d. illa fola cogita. 221 26. Sufpicio illorum,q.d. dum fe putant illa pol fe capere. Senfus, j.opinio,(c-dum fe putantes intele ligere errant. Durum ,idett, in malo obftinatum. Noxiffimo, id eft, fine. 28. Duas vias , Vide fup.cap.2. Scandalizabitur,id eft , offendet. 29. Peccator , {c.non poenitens. 30. Frutex enim, &c. q.d. peribunt quz agunt, dum non cogitant. .d. ftudebic uit a filiis honorari. 24: d. ides for- \ / fe} e 31. Intelligetur yi. deprehendetur, q fapientiz. 32. Intelligibile,i. intelligens. 34. Reddir gratiam , i. benefacit. SCA Poi y. 1. Oy Efrandes , {c.non dando. 5: Propter iram , id eft , ivatus , vel, q. d. Time Deiiram. Relinguas, i. occafionem des. Quaren- tibus , {cil. a te eleemofynam, Retro, i. poft ter- gum, feu clam. Maledicere ,ideft , malum imprecari. 7. Presbytero, i.feniori,animam tuam,\.te. 8. Declina,i.inclina. Debirum,ifi quid ei debes, vel eleemofynam. : 9.eA4 cide,i.xgre,feu cum tedio. 12. Sapientia, {cil.Det. Preibar,{c.ducens illos. 1 3-Placovem,i.placibilitatem,feu benignitatem, 15. Sanéto , {c.Deo. 16. Indicabit , i, poterit gubernare. Intuetur , {c. attente aufcultando. 17. Illam, i. eius bona. Creature yi. filij, q. 4. fir- ma erit progenies. Illorum , pro, illius. 18. Quoniam in tentatione , &c. q.d. quem Deus elegit variis modis probat. : 19, Et probationem, pro,ad probationem. Doétri- na, i. difcipline. Teater,i.exploret. Su, i.llius. Notationes Credat, &c.q.d.confidat fore firmum. Loquitur de Deo more humano. 20. Firmabit , {c. poft probationem. Direftum, quafi dicat , faciet viam expeditiorem , fublatis difficulratibus, 21.Jntellectum , i.cognitionem. 22. Oberrauerit , {cilicet, 4 redo, fuccumbens tentationi. . 23. Tempus ,{c. benefaciendi. | 24. Anima , {c.faluanda , feu 4 peccato feruanda. Confundaris , y exubelcas. 25. Confufio,i.pudor. Adducens peccatum,{c.cum pudet beneagere.Gloriam,{c.cum pudet peccare. * 26. Accipias faciem,i,reuerearis aliquem. Faciem tuam,i. te,q.d.contra animam tuam. Grac. animam tuam. AMendacium, {c.dicens,vel approbans. 27. Reuerearis,i.timeas Cotripere peccantem. 28. Decove, ideft , cum decet eam promete , feu decorum eft.. 29. Firmamentum,{c.animi,apparet,feu eft. 30. Ineruditionis,q.d.indif{ciplinate prolato. 31. Pro peccato ,{c. faciendo , q. d. nulli obedias peccatum fuadentl. 32. Fluuij , quafi dicat , contra id, quod vires tuas {uperat. 33. Agonizare ,1.certa. Pro anima tua xi. caufa falutis anime tuz. C REY fv. I Lak acquirendas. Obduttionis,i.pu~ nitionis. Vide cap. 2. 2. In fortitudine , i. pxo,viribus, {c.his potius illa reprimenda. 3. Potui , {c. quod volui. 5. Propitiato peccato, Grxc. propitiatione pecca- ti, q.d. time ne forte nondum fit remiflum. 10. Iniuftis,i.iniufte acquirendis. Obduétionis , i. indudcti fupplicij. 11. Ventiles ,q.d.ne fis inconftans, Daplics ,i: ‘non fibi conftanti. as 12. Senfus tui, id eft , quam percepifti. Scsentia, {cil quam habes de rebus agendis. Profequatur, ideft , comitetur. 13. Manfuerus, {cil. cura humilitate accedens, & animi quiete. 14. Indifciplinato, j.imperito,feu imprudenti. 17. Denotatio, i. vituperatio. Vide cap.19. CARVE V1. 1.WyRo amicosi. ex amico, vel vt placeat alicui eae Et omnis , pro , temque omnis. 2. Velut taurus, i.fuperbe. Per ftultiriam,{c.pus niente Deo tuam ftultiam. 3. Comedatr, {c.ipla ftulritia,feu ftultitie punitio. A. Qui,pro,eum,qui. Sortem, &c.{c.infernum. 5. Encharis yi. gratiofa. Abundat , i. abunde re- peritur,feu fructum fert. te Bia 2 6. Pacifici, i. beneuoli. Views de mille ,i. quem ¢ ' multis elegeris. | 7. Poffides yi paras tibi. Credas , {cilicet , ante- quam probes. 8. Secundum tempus fanm ,id eft , quamdiu eft ei commodum. ; g. Odium , {cil. quod in corde celabat. Et rixam, pro , per rixam. 11. In domefticis, i.intexr domefticos. 12. Contra, i. coram. Abfcondert , {c. ex mode- ftia non fe ingerens. 13. Arrende ,i. caue,{c.fepe qui amici videntur, non funt , aut mutantur. rg. Contra, In Ecclefiaticum. 15. Contra , &c. quafi dicat , compofita bo- nitati, &c, : 16. Immortalitatis ,-quafi dicat , velut impaffia bilem reddens , (cil. magnum affert adiumentum & confolationem. ‘ 17. eique , i. patiter, feu vnanimiter. Secun- dum illum ,i.conformis , q.d. alter ipfe. 18. Inuenies , id eft, diices, vel, quafi dicat,nun= quam te deferet. 19. Arat ,(c. {pe fruus, Suftine , i. expecta, 20. Generationibus yi. fructibus, 21. Jha, i.illius hudio. Excors i. fultus. 22. Lapidis {c.probantis aurum, Proiicere,{c.2 {e. 23. Secundum nomen , {cil. Hebraice » dicitur enim Chocmah quafi abfcondita , Camas enim: ab{condere, 24. intelletivs , i, prudens. 2§. Torgues ,q.d. fine te totum ab illa colligari. 26. Acedieris , i. tedio afliciaris. 28. Continens , i. compos,lic Sap.8, 30. Bafes, i. firmamentum. 32. Stela, pto, velut ftolam. Gratalationis ib feftinam , feu letam. 33- Atrenderis ,i. au{cultaueris,feu credideris. 35. Det, idelt, Deo. Prouerbia landis , id eft, laudabilesfententiz. 37. Concupifcentia fapientia yi. fapientia, quam concupifcis. i ke BN Dy Vide. 2. ¥ Niguo ,i. iniquitate. 3- adn fulcis, &c. q.d. femina iniuftitiz, Septuplum 5 i.abundanter.: 4. Ducatum, i. principatum. 3. Juftifices, i. velut iuftum defendas. 7. Inmulritudine id ett, cum offenfione multi- tadinis. Populum , {cil.regendum, vel placandum, cum futrir. 8.eViliges , {c. irerando. 10,€xorare, pro, orare , {cil. Deum, Defpicias, id eff , negligas. t1. Sufcipiet , i. fine poenitentia peccati, : 13. e4rare,id eft , machinari. Vide Ofe ro. idem verbum. 14. Omne, ideft, vllum. Noz eft bona, id eft, peflima eft. 15. Orarione, i. precibus,q.d.efto arrentus,vt non fit opus repetere verba, vel ,ne fis verbofus, iuxta : illud ,;Orantes nolite multum loqui. 17. Reputes ,i. computes , {eu focium prattes. 18. Ira , {cil. Dei. 19. Vermis, i. dolor torquentis con{cientiz. 20. Pecuniam differentem ,idett , ob pecuniam, quamuis eximiam , quafi dicat, ob vilam rem. 4a- vo, 1,obaurum. 22. In veritate, i. bene, feu , vtdebet. Axi- mam [uam, i. fe, {c. ad laborem. 28. Odibili, i. odiofe. In toto corde, coniungen- dum cum fequentibus , vt patet ex Grec. “31. Santtifica,i fancte , feu vt fanétos tracta. 32. Cum brachiss , id eft , offterendo armos{ecun- dum legem. 24. Purgatinnis ,i. hoftiarum pro peccato. Cum pancis ,q. d. id quod paucorumieft , vel offerendo {altem pauca, fi multa non potes. 35. Brachiorum ,i. laborum,vel armorum hoftiz, qui dabantur face rdoti. Santtificationis , id eft , pro obtinenda fandi-. ficatione. Vide Num. 18. Initia fandiorum, id eft, fanctas primitias. ; 36. Benedittio,{c.Dei vel tua beneficentia. 205 37. Darus yi. doni , g.d. gratum eft donare, Grattam , i, eleemofynam. 38. In confolatione, i. confolando. Ambala i adefto , Gree. | uge. 0. Ambula,id eft, 39» Dilettione , {c. proximi, GARY T Vib 2. Item s{c. ve ve {i — ms = 3. Rs Exrendit , {cilicer, fe cupiditas, Conwertit, {cilicet , ad fe. 4. Non ftrnes , pro ne ftruas, q.d.ne des illis oga Calionem male loquendi. §- Communices , i. conuer(erig, Loquatur ,{c. ia- ctans fe nofletuos, _ 6. Corruptione , i.peccaio, ex Grac. videtur legen= dum corteptione , q-d.digni obiurgatione. 8. Gandini , (cilicer, ceelefte » quod impeditur odio inimici. | 9. Promerbiis, i. fententiis, (1. Iacendas ,q. d. ne irrites. Incendaras , q. d caue ab illis, ; 1§. faenerari , i. mutuum dare, 16, Quafi reftirnens id ett, de reftituendo , feu foluendo, 17. ludicem ,{c. iufte iudicantem. 18. Mala ,\cilicet ,que {olet facere. Vadit ,id eft , folet agere. 19. Elidet ,i, occider, 2t2Pariet 5i. molietur, » 22. Falfam ,i. malam. j \ CiAPY F 1K ee Ay »id eft, zelotypia profequaris, {c.often= dens te male fufpicari de ipfa. Sinus xi, id eft, vxorem tuam , qua tecum cubat. Super, i.con~ tra. Dottrina nequam , i. quam tu male {ufpicande illam docuifti. 2.enime tua ,id eft »tui, (cil. ve poflit de te quod voluerit. : sa {agrediatur, &c. q-d.abutatur poteftate A re data. §- €M ultinolam ,i. multos amantem , feu appe- tentem , Grac. meretricem., 4. Saltatrice , Grec. cantatrice. Efficacia , {cil. illecebrarum, 5. ScandaliZerts, i. offendas, {eu labaris. pS 6. Fornicarits,\. meretricibus. Aaimam tuanyi.teo In vilo yi. vilo modo. 7. Oberraueris ,i. vageris. 8. Alienam yi. elus, que non eft vxor tua. 11. Exardefcit, i. accendit. 12, Aliena ,i. nontua vxore. Nec, pro,mulroque minus. Accumbas,{c.menle. Cubitum,{c.tuum inni- xus , & colloquens , vt fit. . 13. Alterceris , &c. quali dicat , ne inuicem ad potum inuites. ae, Declinet , i. inclinetur. Sanguine, i. concupifcens tia, que maxime inepate viget, Grac. {piritu. 16. Zeles y i.afteces. 17. Inferos , is mortem. pee 18. Sufpicaberis tumorem ,i. anxius exis timore; 19. Commitrere {c. contra illum. 20. Communionem mortis ,id eft , quam facile fit interfici. Dolentium arma , i. irarorum qui facile occidunt 5 Grec. pinnacula ciuitatis, id eft, loco periculofiffimo. 23. Senfv,i.mente. is 24. In Manu, quali dicat, ex artis peritia, Senfu, id eft , prudentia. § CAPVT C AvPeVac Fie Xs 4. ¥ NV tempas 1. opportuno tempore. ' 5M Factem Scribe yi. perfonam doctoris. Imponet, &c. q. d. faciet honorabilem. _ 6. Omnis i. vilius. Iz operthus ininria , id eft, petiniuoriam, 10. Hic, fe. auarus. V enalem,{c.dat pro pecunia. Proiecit intima [ua,q.d.perdidit fe, vel,exuit om- ne m humanitatem, {c. crudelis eft , & fine miferi- -cordiz vilceribus. 11. Brenis vita, {c. ob folicitudines , que vitam confumunt. 12. Brenem, prosat recentem. Sicut , &c. ld con- iungendum cum potentatus vita breuis. 13. Cum enim;&c. id coniungendum cum. Quid fuperbit , &c. 14, Apoftarare,&c. i.cum olim apoftatauit. 15. Superbia , (cilicet , per quam quis prefert vo- lantatem fuam diuine. AZalediftis, q.d. eritom- nibus execrabilis. 16, Exhonorauit , i.aflecit ignominia. In finem,i. tandem, vel penirus. 18, Arefecit, {cilicet,occidendo. Ipjis gentibus,id eft, co populo. 10, Ipfis , {ciletertis. » 21. Senfu,i. mente , eu {piritu. 22. Creata ,\e.a Deo. 23. Semen ,q. d. genus. | 24. In oculis illius ,q.d. illos alpicict. 26. Non defpicere , pro, noli de!picere. 28. Infcius , 1. imperitus. 29. Cunttari , i. negligens effe. 31. Da honorem ,i.{uftenta, vel ferua mundam a peccato. Meritum ,q.d. debes enim hoc ei. 32. 1n animam,i. contrafalutem anime. Luftifi- eabit, i. excufabit, feu defendet. 33. Gloriatur per , pro, honoratur, feu gloriam habet propter. 34. Gloriatur , i. honoratur. CoA PMO Te X 4. i 2. N {pec efua, i.ob eius formam. In vifu fuo , i. ob deformitatem. 3. Brenis,i. parua. Initivm, i. principatam,apyry. 4. Innifa, i.incognita , {c. perfedte. 5. Infulpicabilis , i. quem nemo pucabat. 6, Alterorum , pro, aliorum. 7. Jaterroges , i. exquiras caufam. 9. Moleftat ,q.d. ad te non pertinente. Certerzs, pto,certes,i.contendas. Judicio. i.confellu. 10. Multis, {ciltcet , negotiis. Secutus , (cilicet, diuitias. Effugies , {cilicet , peccatum. Pracacur- veri ,i. feftines , vel locupleteris. 11. Dolens, {c.quod non fit diues. 12. Marcidus , i. eger. Virtue , i. viribus Jz bo- no, i.fauens ci. . 14. Honeftas , i. diuitia. 15. Apud Deum , q.d. a Deo fant. Complut. apud Dominum , Grec. aDomino. Bovorum,Grac. bonorum operum. Apud ipfum, Grec.ab iplo. 17. Datio, i.donum. Profectus, id elt,fanor.Grec, beneplacizum. 18. Agendo , i. vinendo. 19. Ineo, quod dicit, ideft , vt poflit dicere , vel adeo vt dicat. 20. Idum , pro, illi. 21. Teftamento,i.pacto,ic.com Deo facto. Ln illo, pro,de illo. Txorum ,i.tibiimpofitotum. - 22. Loco, Graec. labore. 23, Floneftare, i, ditare. Notationes 25. Opus, {cilicet , benefacere, 26. Ex hoc,peflimabor,i. pofthac mali patiar. 27. In die, &c. q.d.in profperis cogita {upplicia, in aduerfis premia. 29. Malitia ,i.aflictio. Hore ,i. breuis. Luxu- rié 5 i. delitiarum. 30. Laudes , {cil. vt beatum. Quontam, Grec. &. Filiis id eft, operibus , {cil. in bonis pérfeue - "ret vique ad mortem. 31. Doloft , Grec. diaboli. : 32. Cor (uperborum, {c.eructat fuperbiam , & in- ducit in laqueum. Et ficut,pro,eftque ficut. Videns i. obferuans. 33. Conuertens ,{c.male interpretando. Jmpezet, {c., per calurmniaw. 34. Sanguis i. cedes. 35. Subfannationem, Grec. maculam,{eu notam. 36. Admitte, pro, fi admileris. ; Ta turbine ,i. more tutbinis. CA Payee tT. lL, Vi ,{cil. fant quibustbenefacere eft, operam sperdere. Gratia, quafi erit gratum , & bene collocatum beneficium. : 4. M1 ifericordt, i.pio. Su/cipias, i.adiuues. Not. quod hac duo videntur ex féquenti verlu huc tran{- pofita , nam quodfequitur cum pracedentibus eft connexum, vt patet. Erimpiis, &c. iunge cum fine precedentis verfus , vt proxime dixi. 6. Potentior , {cil. ad nocendum. 7. Duplicia, id ett, mifta,q. d. abutetur ad mae lum beneficio. Quoniam , &c. Hee videntur per Librarij errorem repetitaex fuperioribus , id quod etiam alibi obferuare eft , ve in Prouerbiis & libro hoc. %. Bonis ,i. profperis. Malis , i. aduerits. 9. In triftitia,q.d.dolent. Malitia,i aftlictione. Agnitus eft,{c.condolet,& adiuuat,alioqui agno- {citur non efle amicus. | 10.eHramentum aruginat,i. vas exete xtugi- nem facilé contrahit. Nequitia, fc. facile redit. 11. Adiice animum , i. attende. 12. Conuerfus ,{c. contta te. Stimuleris , i.come pungaris animo, {c.quod eos non feruaueris. 13. Beftiis ,ifferiss 14. Declinaueris, {c. ad inferiorem fortunam,feu ftatum. Supportabit,i.tolerabit,{c.te adiuuans. 15. Indulcat, 1. dulciter agit. 18. Suffodiet plantas tuas,id eft , {applantabit te, (cil. deiiciet. 19. Mouebit, {c. prelatitia. Vuleum ,{c, a fida triftitia in leticiaa. ) Eee PV TOLL I. Oneftiors , 1. ditiori,Gree.potentiori. Et, pro. igitur. 3. Cacabus ,{c.eneus. Confringetur, {c.olla. 5.04 ffumet, i.adiunget fibi. 6. Super te , {c. adinopiam redadtum. 7. Supplantabir , i. decipier. Narrans,f{cilicet,& promittens. ! 8. Suis,i.quos edet ate datos. 4d te,i.coram te. 9. Manus, i. auxilium. 10. In ftultitia bumilieris,iper ftuleitia deiiciaris® 11. Noli , &c. quali dicat, ne facias per deie- ctionem animi contra id quod digtat recta ratio. fa ft ultitiam , i. ftulre. 12. Difcede , {c. cito ex modeftia. 13. Jmprobus, i. importune te ingerens. Impi nga- vis yi. @iiciaris. 14. We ~ In Ecclefiafticum, 14. Ne vetineas , &c. verbatran{polita , pro, re- ‘tine ne , quafi dicat , contine te , ne loquaris velut cum quali, {c. libere, Ex multo, pro’, in multa. 3 15. Conferuabit , pro, obferuabit. ALulitia,i. af- fli@ione, q. d. te affliget in vincula coniedum. 16. Auditui two,i. quid audias, Subuerfione, i, pe- ticula {ubuerfionis, | 17. Verba, (cil. quibus te tentat. Quafiin fom- nis , &C. q. d. ne crede plu{quam fomniis, fed vi- gila ne capiaris. 18. Jn falute ,i, pro, {alute. 20, Caroyi. animal. 22. Canem,i. peccatorem immundum, Gree. quz pax hyenz cum cane ? Pars bona, i. commu- nicatio, Grzc. pax. 25. Commotus, {c.aliqua calamitate. 26. Recuperatores , i. adiutores, {eu fautores, 30. Confctentia , {cilicet , poflidentis. Nequifii- ma, &c. quafi dicat, dereftatur paupertatem velut rem peflimam. 31. Sinein bona, &c. quafi dicat, in letitiam, vel triftitiam. 32. Et faciem , pto, id eft , faciem , quafi dicat, hominem , qui ex con{cientiz tranquillicate femper fit leto vultu. ' GAPV PT E4hY; I. Elidi, i. ob deli@um, 2. 1); riftitiam ,{c. ex con{cientia peccati. Spe, {cil.in Deum. 3. Sine ratione ,i. fruttra, nefcit enim vti. Lini- do ,i. auaro quietiam fibi inuidet vfum pecunia, itaque abftinet. : | 4. Ex animo, pto, totoanime. Luxuriabitur, id eft ; deliciabitur. 5. Nequam , {c. negans neceflaria vite. Incundam bitur , i. fruetuar f 6. Inuidet , {cil. vfum rerum , adeoque abftinet ex auaritia. Reddirio ,quafidicat, redditur fic ei quod meretur. 8. Lividi ,i.auari, vide {upr. Faciem ,{cil. a pall pere,non fubueniens. De/piciens, {cil. fraudans do neceflariis. 9. In parte iniquitatis, i. te,quam inique appetit. Donecconfumat ,q. d.adeo vt etiam confumat, {c. fiti infatiabili. ; 10.Ad mala, quafidicat, male vtitur rebus fuis. Indigens , i. cum elurit. Triftitiam , ex auaritia ab- ftinet, & patitur. 11. Tecum, pro, tibi, q.d. vtere. 12. Teftamentum inferorum , id eft, decretum mortis. Quia, &c. quafi dicat ,id enim non potes ignorare. Te/tamentum enim , &c, quali dicat , de- cretum eft enim omnibus illud , quod olim di@um eft , morte morieris. 13.eA4mico ,i. proximo. 14. Die bono ,q.d. fac bene quotidie. Er parti. cula, &c. q. d.ne finas tibi elabi opportunitatem benefaciendi. 15. I dinifione fortes, i.cum diuidetur hzreditas. 16. Da,{c.pauperi.Accipe,i.vtere,{c.rebus tuis. Iuftifica, {c.per bona opera. : 17. Innenire , Grec. querere , q. d. non eft pau- per cui des. 19. Carnis & fanguings,i.hominum. 20. Lbit cum illo , i. fimiliter peribic. 21. luftificabitur, i.approbabitur 3 {c.a Deo. Iz illo , i. per illud , feu propter illud. 22. In inffitia , i. de iultitia. Sua, id eft, propria, vel lapientiz. tiora domus , {c. a longe , & im 207 In [en {uo, i. mente fua. Circam|pettionem Dts id eft , Deum omnia alpicere. 23. Illivs ,{cilicet, Dei. Suzs fapientiz. Grec. durie, ao 24. Per feneftras,i. velut per feneftias , in inte- perfecde poffunt pe» >» procius , {cilicet, netrari arcana fapientia, 25. Paulum 4 {cilicet , ad alligandum tentos rium , vbi habiter,. Cafulam,i.tabernacalum. Afanus,idatus,q.d.proe pe,Grecgmanum. Per enum;i.diu,vel perpetuo. 27. Feruore yi. eftu, fc. concupifcentiz , vel tris bulationis. Requie/cer, Grec. hofpitabitur , feu ha- bitabit,q.d.particeps erit glorig eius. GAPV T XY, I. OES: »1. compos, Jllam, {cil.facientiam, de qua fupra. : 2. Mater ,{c. filio. A virginitate i. virgo , q: da vt {ponfa. ; 3. Fleétetur, (cil. ille. 8. Iasila, pro,cum illa. Infpettionem Dei{c.diem ludicij vniuerfalis , vel particularis. Vide fup.c.2. 9. Laus ,{c. Dei , vel fapientiz. 10, Affabit , quali dicat , ipfa per fe eft laudabi- lis ,etfi nemo laudet. Abundabir , {cil, fapientia, vel eius laus. tt. Abeft, {c. a me bonum, 12. Implananit , i, fecit errare, 13. Execramentum erroris i. errorem execrabi- lem,Grec.abominationem feu nefas. 16. Fidem placitam,i.fidelitatem gratam,{c.Deo. Seruare,iungendum cum,/i volueres. 17.e4 quam , & ignem, id eft , conttaria , {cilie cet , qu fequuntur. 28. Dabitur , i. eueniet. 21. Spatium , Grec. licentiam. CAPVT XVL 2. \Redassi.fidas. Re/pexeris,iamagni feceris: 4. rile. pro, vttlius. 5. Ab uno , &c.i. opera vnius prudentis, rvribus, (i.familia feu gens)impiorum defolabitur velociter. 6. Fortiora i. maiora. 7. Igniss{c. malitia, vel punitionis. Incredibili,i. infideli. Ira, {c. Dei. 9. Peregrinationi ,i. vite. Pre {uperbia verbi,i.ob {uperbiam faG@orum, feu operum. 11. Petitum,{c.Hebreorum. Vide Num.14.& 26. Ceruicatus, idure ceruicis,q.d.etiam vni id acci- diffet quod illis, f folus talis fuiffet. 12. Exoratio, pro, exorari, quafi dicat, Deus quidem 4 poenitentibus facile placatur , at impoc- nitentes punit ; veque eft mifericors , ita & cafti- gatur feuerus. ee 13. Effugier , {cilicet, iram Dei. Sufferentia , ia eft , tolerantia feu expedtatio , quafi dicat , cito da- bitur merces mifericordi. 14, Faciet lacum, {c.in coelo per meritum. Jatel- leétum,i.prudentiam,quafi vitam prudenter actam: 15. Summo ,i. alto , {c. coelo. “ 17. Abyffus id eft j mare. Llius ; {cilicet ad iu- dicium venientis. 18. Fundamenta ,i, ptofanda. 19. Infenfarum ; {cs in peecatoribus. i, vim punientem. 20. luffitia , {c. panientis. 21. Teftamentum ,i. pacum ; {cil, cum Deo ini- tum de feruando cius precepta, quafi dicat , amul- tis parum obferuatut. Procellam; 5 2 Interrogatia 208 Iaterrogatio ,id eft , inquifitio. Confummatione , id eft , morte. 22. Minoratur corde,i.deficit mente,feu iudicio. 23. Senfussi.mentis. In aguitate, icum xquitate, feu rectitudine,fe.cum veritate. 25. Judicio,i fapientia. Iorum,{c.operum,i.crea- turacum. Ivitia, i. principatus , dpyat. 26. Iiorum, {c.operum,vt coclorum. 27.cA4 nguftiabit ,id eft , impediet , {cilicet , oc- Cupato eius loco. 28. Incredibiles,i.incredulus. 30. Denunciauit ,ideft , fe prodet ,.q. d. appa- ret , Grxc. operuit. eA ntefaciem , profuperficiem. Ip/iss , fc. terre. Ipfam , {c. terram. . CAPV Pox Ver. 2.C Ecundum (e, i.propria,{c.ipfius hominis. aS irtute,i. fortitudine. 3. Ex tempus, pro, ideft, certum tempus,{c.vit. 4. Carnem, iganimal. s- Difciplina , Gree, {cientia. 6. Spiritus id eft, {piritualem, feu de rebus {picitualibus. 8. Santlificationis ,i.{ancum , {c: Dei. Gloriari, pro, glorientur. 9. Difciplinam, Grec. {cientiam. Hereditanir, id eft , fecit poffidere velut hareditatem ad pofte- ros tran{mittendam. 10, Teftamentum ,id eft, padum , f{cil. prece- pta perpetuo feruanda, que ftatim explicans vocat iuftitiam , & iudicia. ie 11. Honore ,i.glorie (c. in monte Sinai. Ho- novem yi. gloriam, feu maieftatem. 12. Attendite ,i,cauete. De proximo, {c. dili- gendo per preceptadecalogi. 14. Reftorem, ic. Angelum, vel hominem. 15.Pars Dei,{c. pecutiaris , 6 velut hereditas. . cata effe. Vide Deut. 7. J/raél, nominatiuus eft. 16. Velut Sol, i. aperta , & nuda. _ 17. Teftamenta, id eft , pacta inter Deum, & ho- mines, q.d.etiam finon obfervant, tamen clara . eft obligatio. 18. Sacculus, {cil. meritorum , feu diuitiarum. Gratiam hominis , pro gratum Deo hominem. 19. Refurger , {cil. Deus ad iudicium , iuxta il- lud Pfalm. 81. Surge Deus, iudica terram. Conner-. tet ,{c. malos, q. d. mittet in Infernum. 20. Suftinere , pro, vt {uftineant. Sortem verita- tv, 1. coeleftem , veramque hereditatem. 22.eMiaue , {cil, poenitentia & emendatione. Offendicula, i. deliGta, quibus Deus offenditur. 23. Execrationem i. quod Deus execratur , feu peccatum , quod eft execrabile, Grecum abomi- nationem, 24. Propofitionis ,i.propofita ,{c. 4 Deo, q. d in vocatione tua. 25. Vade, {c. per bona opera. Vinis , i. iuftis. Confeffionem, i. laudem, 3 ‘26. Nihil ,i.non exiftente. Perit, q.d.non poteft smortuus Deum laudare. 28, Se, i. Deum. 29. Omnia, {c. perfece,g.d.nemo fine peccato. Placuerunt , i. deletantur. 30. Cara, & fanguts,i. homo. 31. Virtutem altitudinis ,id eft , fammam altitu« dinem , quafidicat ,altiffima queque , ne dum hu- mana. Terra, {cilicet, origines Cit y {cil. morte, vtcatbo igni extin@o. _ Notationes: x Cee VT “Seyi i, 1.C\ Imul , i. pariter,q.d.nullo excepto, Grec.com- Yimuniter. [uftificabitur, Grec.iuftus,q.d.a Deo eft omnis iuftitia, in eoque folo perfectiflima. 4. Aduciet,i.aggredietur. _ 5. Now eft minuere 5 &c. q.d. ita {unt Dei opera perfecta , ve nihil demi , aut addi poflic. 6. Confummauerit, g.d.cum fecerit perueftigan- di finem , tunc poterit incipere. Aporiabitur , Gree, incertus erit , q. d.nonplene aflecutus. “3 7. Gratia , Gree. vtilitas. Et guid, &c. q.d.nun- quid Deum poteft bono {uo inuare,aut malo ladere? 8. la die aut yi. pre xternitate, 10. Prefumptionem,i temeritatem,feu audaciam. Nequam , i. pernitiofa. | 11. Propitiattonem,{c-parcendo peccatis. 12. Proximum ,{c. vnum , & alterum. Carnem, i, animantem. 13, Haber , {c. Deus. | 14. Alifererur , &c. Grec. miferetur excipien- tium difciplinam , & fe(tinantium ad iudicia eius. Feftinant , idett, funt diligentes. Iudicizs , id eft, preceptis , fc. faciendis, 15. Bonis,{crebus. Querelam, ireprehenfionem. Triftitiam, i.moleftiam. ) 17. Super ,i.melius quam. Veraque; q.d.iufti ha- bent & verba bona,& data feu opera. 18. Datus,i.donum, Indifciplinati,Grec.inuidi. Oculos , {cil. vel proprios , vel pauperis 5 {cilicet, diu expectando. 19. Indicinm , {c. Dei. 20: Medicinam,{c.preferuatiuam, vel, qua poflis egrotans curari. Ivterroga zi. examina. 21. Humilia , i. caltiga,{c.continentia, yt Grac. additur.Nempe temperantes leuiter egrotant. 24. Ire,{c.Dei. Confummationis,i.finis,fc.mundi, vel vite. Iv conuerfatione faciei, Grec.auerfione fa. ciei , {cil. Dei A malis , vel q. d. cum mutuabitur rerum facies. 26. Citata, ideft , fubita ,quafi dicat, Deus cito mutat que vult. 27. Delittorum , {cilicet, dum viuit. Attendet, id eft , cauebit. 28. Afturus, i. cantus.Confeffionem,i.laudem. 29. In verbis, iungecum, egerune. Impluerunt, Grec.compluerunt,feu more imbris effuderunt , q. d.protulerunt abundanter. Pronerbia ji. fententias. Indicia yi. vite precepta. 30. Voluntate , Grec. appetitibus. 31. Inimicis ,{c, demonibus. 32. Immodicis , id eft , fuperfluis. Commiffio, {cilicet’, peccati. ) Illorum , pro ,inillis, vel propter ila. 33. Mediocris , pro , vel mediocris, quafi dicat, ne vel mediocriter contende vtimutuo. Sacculo, quafi dicat , cum non habes vnde poffis foluere. Lauidus , q. 4. inimicus feu male profpiciens. CAPVE XI xX. aa A Poftatare, i.a Deo deficere. Arguunt, i.re- prehenfione dignos faciunt , vel probant, etfi abftinent , demonftrant. 3. Fornicariis , i. meretticibus. Extolletur , pro, tolletur,{c. de vita. Exemplum, {c.aliorum. Numero, {cil. fancorum, vel viuentium. re 4. Minoralfttur, {cfapientia,yel fama. Ie[uper haq bebit,i-peius habebit,fc.in dies. §. Denorabitur ,i. vituperabitur Vita, Cc.fpiri- tuali,vel eti am ¢gfporali. 7. teres, In Ecclefiafticum. 7. Iteres , &c. quafi dicat, ne referas aliis detra- €tionem auditam. eM inoraberzs, i. detrimentum patieris, 8. ed mico , & inimico , i. cuivis paflim. Sexfum tuum ,i. quid de aliis fentias. Tibi delittum, i. con- tra te ab aliquo peccatum , vel coram te. 2 9. eAudiet ,{c.ille. Te, {c dixifle. Cuftodier, 3. obleruabit. Defendens,i.vl{cilcens.Sic,fc.cum odio. 11.0 facie verbi, i. vbi aliquid audiuit. Parta- vit,i.ad efferendum impetitur defidcrio. 12. Ste verbum,{c.vult excutere dicendo. 13. Nox intellexerit,i.putet non efle peccatum. Non feci, {e.quicquam mali. Si fecerit , {e.{ciens malum effe. 14. Non dixerit , {c. quod illum putas dixiffe, 15. Commiffio\c.dcliGi,nifi quis corripiar. 18. Omnu,s.perfeda. In illa{c.docetur. Difpofi- tio, Grxc.fadtio,i impletio. ig. Neguitia , id eft , male agendi. Difciplina, id eft, {cientia. : 20. Nequitia , Complut. nequitia prudentia , ie aftutia , vel ,q. d. etiam in viris prudentibus. 22. Certa, i.cecta ducensin finem aliquem. 24. 4 mulra,i.ex multa. Quod ignoratnm eft,qude atque ita celat;quafi ignorer, 25. Etfi pro, & eft qui fi. 27. Legreffus,i.inceffus, CA PVT. eR, LAL Endax,i.fruftranea. Iudicinm, &c.q.dmulti errant iudicando. 2. Quam bonum , pro, quanto melius. Coxfiten~ tem , {cilicet , peccatum {uum. Jz orarione, {cil. petendo veniam. P. obtbere,{c. a venia. 3- Juuenculam,{c.fibi creditam. Iniquum,{c.cot- rumpitiuftitiam {1bi commendatam. 4. Effugies , {c.emendatus. 6. Senfam loquela, i {cientiam tempotis 5 quo lo- quendum fit. Tempws,i.opportunitatem. 4ptum,{cil, ad loquendum. 7. Lafciuus ,i.impudens,feu procax. 9. Proceffio,i.fucceflus. 10- Cuius ,i.cui debetur. ; 11. Propter. gloriam, {c.allequendam. Minoratios ifubmiflio,vel,g.d.contin git excidere gloria. 12. Redimat, i. emat. Reftitnens,{c.ei,a quo fue- rant furco {ublata,vel venditori. 13. Effuadetur ,q.d.contemnuntur. 14. Septemplices,i.multi,{c.ad accipiendum. 15. dnflammatio,{c.periram, 16. Fenerator,i.mutuuin dat. € xpetit, i.repetit. 18. Falfe lingue,i.adulatores. — 19. Habendum , {c.ab accipiente exipfo,vel reti- nendum apud fe. Direéto, i. recto. 20. Falfay i.mendacis,vel adulantis.J2 pauimen- to, q. d. cum non putat. | . 21. Acharis i. non gratiofus. In, pro,que in. Erit ,i. efle folet. a 22. Parabola, i.{ententia. \ 2 3. Stimulabitur, i. cruciabitur, {c.quia non fecit quod volebar. 24. Pra confujione , i.quia pudet facere quod de- bet. 4b impridenti,i.ob imprudentem. 26. Gratis,i.temere, {c.promittendo quod prefta~ ré non poterat. | 27. Potior,i. tolerabilior,{epe enim minus nocet. 28. Sine honore,i.contemptibiles. 29. Producet,i.proferetjfeu manifeftabic, 30. Inaltabit,ialeum faciet. Iniquitatem,iiniqui- ratis {upplicium. : on’ im aliquis obmute(cir, Correptiones , i> punitiones RI. eH utusin 07e,i.cu Auertit , i. impedit. C fecundum iuftitiam. CAP Y T. sot 2. ies: te, {ub.8 tra@abunt vt leones 4 DRomphea , i.gladius. Sanitas, (cil, nif Deo medicante. §- Subfiantiam , {c. contumeliofi, 6. Aures eius ,{c. Dei. Ludicinm, Petic in caufa fua, Feftinato ,id eft, cito; 7. Ucftiginm , &e. q-d.:argumentum eft mali ani mi : vel fequetur talis viam peccatorum. 8. Labi.,i, fubtrahere. 9. Impendiss ,i, pecuniis. moda ratione agit, 11. Complanata , &c.q.d.pulchra {pecie. 12. Senfum , i. intelligentiam { pro, fuum,{c,in officio. 13. Senfus, i.intelligentia. 14. Sapiens in bono,i.capax bon difciplinz. 15. Senfus, i.intelligentia. amaritudo , {cilicet , Peccati. 18. Seis , i. peritus , leu fapiens. 4d [e adisciet, i, affumet ad vfum fuum. 19. Quafi farcina, q-d. molefta, 20. Cogitabunt , {c. auditores, 21. Exterminata;i.eucria,adeoque neglecta. Ina enarrabslia,i.incompofita,inintelligibilia. 22. Compedis, &c. q.d.nefcit explicare que {cit, quafi effet ligatus. 24, Ornamentam , pro,velut ornamentum. 25. Confundetur a perfona , i. ecubelcit ob perlo- nam, q. d. non adit. : 27. eu cultare,{c.quid intus dicatur. Contume. lia,q.d.videbitur ei id ignominiofum. 28. Ponderabuntur, {c. priufquam proferantur. 29. In ore, &c. q: d.omnia effutiunt fatui , at {a- pientes os corde reprimunt, 30. Animam,{c.ett hec diabolo fimilis. 31. Permanferit , {cilicet , in eo vitio, quafi di- cat, quamdiutaliserit. 4 fc.qued a Dee f > Velfenfum eius, CAP YV.T. 2A Tt ce lapide , &c.q. d. fimilis eft piger con{purca- to, luto inieéto ab aliquo, {cil. odiofus eft ob pigritiam a diabolo inieQam. 4 [pernationem,i.con- temptibilicarem, : | 2. 4! anus , {c. inquinatz,q.d.dignus eft, quem omnes vitent. 3. Ln deminoratione, i.contemptibilis. 4. Confundit , i. pudefacit. 5. e4udax, {cil. foeemina. Nox minorabitur, quafi dicat , non eft inferior culpa impiis. Veri/que, {cil. patre, & marito. . 6. eM ufica. pro,velut mufica. Jn omni tempore, q. d.cum opportunitate adhibita flagella , & corre- ctio , pro dottrina enim Gree.dilciplina. 7. Leftam,q.d.operam perdit. ~ 12. Neguiffimi , &c.q.d. vita fatui nequam,ne- quiffima eft & peior morte. : 13. Omnes dies , {c. luétudigni. — 16. oA cediaberis:, i. tedio afficieris. 17. Super ,i. plufquam. Grauabitur , pro , graue eft, aoe 19. Loramentum, id eft,alligamentum. Confirma- tum; vulgo rifoluto, : eb 21. Impen{a , id eft ,arte,quafi dicat, neglectims non adhibica cura. : : ee 23. Om: Sn pans a nr A S 10 ~.. Notationes 23. Omni tempore non metuet, coniungendum cum fequentibus. eel | 24. Pungit,i.ftimulat, feu excitat.Profert fenfurm, i. facit promere quod fentit. 25. Deiiciet ,i. fugabit. 26. Ad amicum,i. amici gratiam. 27. Eft concordatio, i. licebit concordare, q.d. non perit amicitia. Ce ee Superbia, {c.illam contemnente. Dolofa, i. doli, feu fraudis. 30. Ante pro velut ante. Ke. 31. Amicum, {ub etiam pauperem, & inferio- rem te. : Per illum ,i. cius ope, vel cum pracedentibus ‘iungendum. 32. Andiet, fc. dedifle mihi damnum. 33. Certum,i. firmum. GAP VT XXII 1.F Orum, {c. fatuorum , de quibus {upra, vel la- _biorum errantium. ; Exprabratione, i. opprobrio digna vita. 2. Superponit, i. pro, imponet.Flagella, q. d. quis reprimat, ne malum cogitem. [gvorationibus,i.pec- catis ignorantix.Nox parcant, q. d. caftiger fane, fi errem loquendo. €orum, {c. labiorum. 4. Ilorum, {c.peccatorum. 5. Dederis,i. permittas. Defiderinm,{c. mali. 6. Infrunita,i.impudenti.Ne tradas,q.d. ne pet- ‘mittas me efle impudentem, 7. Oris ,i.de oris cuftodia. ScandaliZabitur , id eft, offendet. 8. lilis, {c.labiis, vel operibus malis. 10. Nominatio,f{c.iurando. Ab eis, pro,in eis,{c. a peccato. 11. Interrogatus , i. examinatus, €t nominans , q.d.nominando Deum. 13. Fruftauerit,{c.inramentum non implendo. Diffimulanerit,i.corrigere errorem {uum. Dupli- citer, {c.fallendo, & non poenitendo. 14. Retributione, i. punitione. 15. Contraria, i. oppofita , feu obiecta intelligit forte bla{phemiam. : 16. Mifericordibus,i. piis,fc-Deileruis.V olupta- bunt,i. deletabuntur. : 17. Verbum, id eft,res. 18. Confijtit, pro, confiftes, q.d. habebis ex eo honorem, 19. Iz confpettuillorum,i.videns eos ate contem- ni. Affiduitate ,i. confuetudine, {c.negligendi pa- rentes. Patiaris, {cilicet ab aliis. 22. Calida, {c. concupifcentia inordinata gulz, vel auaritia. 23. Ore, i. appetitu, fc.luxuriz. Id eft fecundum. 24. Panis, i. foemine. Finem,{c.vitz,vel,q.d. do- nec perficiat. 25. Tran(ereditur, {c.per adulterium.Id tertium. Inlucontra, > 27. Oculi, &c.pro oculos tamen hominum timet ille. Timentes illum, Grec. timot illius. 28. Et abfconditas partes ,pro , & abditiflima queque. a9. Poft perfectum, i. poftquam creata funt. 30. Fugabitur, i. fugientem infequentur. 32. Sic, &c. Id ad tertium pertinet. 33. lacredibilis , i.inobediens. 34. Ecclefiam, i. populi ccetum. Adducetur, fc. punienda. Refpicietur, i. inquiretur , {c. an fint le- gitimi. 34° Tradent, i. mittent. Fily, {c.ex adulterio. -\ 36. Malediftum,i.exectationem. Eins {c .matris. 37. Derelitti, i. faperttites. Refpicere in, pto,at- tendere. ! 38. Ab co, {c.qui Deum timer. - GASP Vile dy¥. i: Nimam fuam , i.fe, q. d-volo iam introdite { \ cere fapientiam fe commendantem. 2. Virtutis , i. exercitus coeleftis. Plenitudinem, i. multitudine. Admirabitur , i. erit in admiratione. 6. Sicut nebula, {c. tenebris , que erant fuper fa- ciem Abyfii, vel fimul erat nebula quiddam fimile tunc. : 7. Columna, {c.de qua Pfal.89.in columna.nubis loquebatur ad eos. - 8. Gyrum ,i. orbem. Circuini, , pro circumdedi. feu circumpofui, vel, q.d. mihi foli noti celi, & orbis. 11. Virtutesi. potentia. Calcaui,i. mihi {ubieci. Requiem ,i. populum, in quo velut requiefee- rein. Hareditate, {c. Dei populo. 12. Creanit,{c, quantum ad humanitatem ; vel pofitum pro, genuit.7 abvernaculo, {c. ecclefia. 13. Hereditare, i. poflide velut hereditatem. 14. Creata,{c.quantum ad humanitatem prade- ftinata. vel pofitum pro, genita. Habiratione, {c. in corpore. vel tabernaculo teftimonij. Adiniftrani, pro, feci miniftrari. 15. Sic,{c. miniftrans. Sion,{c. lerufalem, vel Ec- clefia. ) Firmata fum,i. firmiter mani. Sémiliter,pro,prz- terea. 16. Radicaui.i.radices egi. In parte, i.forte. Ha- reditas, pro, que eft hereditas.Plenitudine,i. pleno coetu. : 17. Cedrus,iunge cum, iz Libano. Sion, per w fin dicitur,& Hermon.vide Deut.4.hic Grec.Hermon. 1.8. Palma ,iunge cum, in Cades. Cades, pros Engadi, feu Gadi , quz pro Iericho, Grac. Gaddi. 19. Platanus,iunge cum, iuxta aquam In plateis, i. viis latis, feu palam. 20. Aromatizans, ifragrans. V ngula, genus ato- matis, quod Exod.30. dicitur onyx, i. vnguis. Gurta, {c. ex wyrrhe frutice fluens. dicitur ftacte. | 21. Libanus,i. thus. Non incifus, Greci atomum dicunt. Vide Plin.lib.12.cap.1.4. Vaporaui,i. reple- ui odore. Adi/fum,i.adulteratum miftione aliqua. 23. Fructus, pro, fructulque. Honeftatis , i.diui- tiarum, Grec. taste. 25. Virtutis yi. fortitudinis. 26. Generationibus ,i. fructibus. 28. Mea, q. d.fapientum, 30. Jame, i. me iuuante. 32. Hac,.{c. preftat. Teflamentumi. pactum. 33. Inftitiarum, pro, iuftitie, {c.faciende. Hare- ditatem , {c. promifit, fi illa feruarent. Promiffiones, i.promiffa, {c. fe daturum. 34+ Pofuit, i. ftatuit, {c. Deus. 35. Implet , i. facit abundare. Phifon,i. Ganges. Nenorum,i.nouarum frugum. 36. Senfum, i. intelligentiam. 37- Affiiftens, {.cum copiaaquarum (piritualium. Geon, id eft, Nilus. 38. Perficit,i. facit. Infirmior , fc. animus. 39. Amari;i.plu{quam mare. Esas,{e.fapientiz. In Abyffo, pro, velut Abyflus,i.profundiffimum. 41.Flany Dyorix,i.follaa Auuiodiducta. Para- difo,q. d. a Deo. 42. Inebriabo, In Ecclefiafticum. 42. Inebriabo;i. itrigabo, . 43. Appropinquauit,&c.i.mari fimilis factus eft. 44. Antelucanum ,i. diluculum,ic. quod paula- tim crefcit. Longinguum,iremotas gentes, 45. Jeferiores,&c.Ac.limbum, quo Chriftus def: cendit, vel quafi dicat terram , quo defcendit , car- nem {umpturus. Dormientes,i. mortuos;{c.corpore, vel anima per peccatum. 46. Quafi prophetiam,q.d. reuelatam. Definam, {c.effundere Sanctum, {c.vite eterne. GAPV TT. DMV 3- A. Ggrauor anime;i.indigne fero vitams 6. Caniciet ,i. fenibus. Presbyteris,ifenibus, repetitio. $. Cororva,is ornamentum, 9. Infu{picabilia cordis, i. de quibus nemo male fulpicetur,feu fenciat.J2 lingua,imodo meo, feu vt potero eloqui.: 10. Inimicorum,{c. {piritualium. 16, Adglurinandum,&c.q.d.coniun&um eft cum Dei timore,fc.ex vrroque nafcitur Dei dileétio. 17. Omais , i. famma.id videtur decimum , nifi diuidas {apientiam,& {cientiam ; tunc enim erit ti- mor Domini. 18. Et omnem,&c.q. d. omnem moleftiam feras potius , quam trifticiam , & omne malum potius, quam malitiam mulieris. : 20. Obdutinm,i.inducdam affliGionem. Et 207, pro,potius quam. 21. Vinditam{c. in te fatam. 23. Ouam,pro,potius quam, 24. Tanguam urfus , {c. indignabunda. Saccum,{c.plena malitia,vel horrida. 25. Modicum, {cilicet, celans animi moerorem pre pudore. 26. Breuis,i.parua. Super malitiam,pro, pre malitia. Sors,8c.q.d expetiantur id peccatores , feu.ob- ueniateistalisfors. | 28. Et non,pro ne forte. In fpecie,i.con{peca forma. 29. Irreuerentia,i.probrum, feu impudentia. Confufio,i.pudor,{c.virofuo. 31. Mulier nequam,{c. ifta tria facit. 32. Debiles,{c.facit,q.d.defpondere animum. Beatificat,i,honorat,Grec.confolatur. 34. Exitum, (cil. per foramen aliquod fub.alio- quin effundentutr tota. | Veniam, Grxc. libertatem. Prodeundi,{cilic.pro {uo arbitratu. ag 35. Ad manum tuam,i.ptope te,feu te ducente. Confundet, i.pudefaciet. 36. 4 carnibus tuis,a corpore tuo, feu a te. Abfcinde,i.dimitte,dato libello repudij,vel tho- ro fepara. Abutatur te,i.tua patientia,& lenitate, GAPVT XXVIL 8 ib a ee viuet. Fortis,{c.animo. Jn pacespro,pace. 3. Pars,i.fors,feu hereditas. Parte,i.forte. 4. Diuitiis,8¢c.q.d. fiue vir diues fit,fiue pauper, letus erit tali vxore. . «5. Facies {c.in vultu folet appatere timor. G. Delaturam,i.proditionem, feu infemiam. Po- puli,{c.furentis. 7, Omniafc.hec. 8. Dolor;pro,at dolor.Jd quartam eff: 211 9. Communicansyid elt, dicens, {cilicet , quz dé viro fufpicatur. 10. Afouetur,adeoque & boues turbat & opus Ita,{c.inquieta eft. ie : Scorpionem,q.d.leditur. ' tra magna;prosirath magham affert, 12, Fornicatioyi.impudicitia. 13. Non auertente fe, iscuriola. 14. drreuerentia,i. impudentia. Te neglexerit,i. tua monita contempletit. 15. Os aperiet , &c. honefte defcribit carpet acum, ‘ 16. Offasi.corpus. 17. Datum, i.donum. 18. Immutario ,i, pretium , {eu quicquam qué commutes. Anime, {c.talis. 21. Altiffmis, {c.ccelis. Species,i.pulchritudo, 22. &t {pecies,pro, fic & {pecies, 1 3. Columna;pro ficut column. Et pedes,pro,fic & pedes , i. crura. Stabilissi. conttantis. | 24. Fundamenta,pro;ficut fundamenta; ererna, i. firmiffima. 27. Romphaam,i.g\adium,q.d. punitionem. 28. Spectes,i.cerum genera. | Negligentia,{c.xecti,Grec.delito, Labiorumsfe: mendacis. See CAPVT . 2RVEE i. OS ulum,iamentem,{c.a recto. 2. Anguftiabitnr, i. premetur,fe. contrahens; 3. Conteretur,i.confumeturs{e.ceflabit Cum delinguente,{c.in morte;vel q.d.comprime- tur inquam,deli€tum,& delinquens: ve fit explica- tio precedéntis. Sit autem compreflio viquadam,& ladit & ipfa negotiatio velut impellitin peccatums. & anime nocet. - 4. Inftanter,i.diligenter,feu continentet. 5. Aporia ,i, perplexitas , feu defectus fc. mifte {unt dubiis hominum ratiocinationes. 9. Rufficatio , i. cultus, Verbum; {cil. producitut velut fructus. : 8. Sermonem{c. cius péerfpe€tum. T etatio;t. exe ploratio,{c.producitut cuiufque mens verbis. g. Poderemsicogam.Agnitionis,iiudici) Dei. 10. Veritas,i.iuttitia. Renerserur,q.d.ad illos ace cedit,cumque illis manet. 13. Tempori,i.opportunitati, {cilicet, cum potes runt capere. Cogitantinm,i.prudentium. 14. In delittis,{c.letantur,cum malefecerints . 15. Obturario auvidm,q.dicat,ferria piis auribus non poteft. © 16. Auditus grauis;pro,auditul molefta. 17. Fidem,{c.quam dederat de tacendo. eA d animum fuum,is vt optat: 1%. Fide;i. fidelitate. ue 19. Non perfequeris; q. dicats fugiet te nec alie= queris illum.. : , 20. Sics@,pto,feu, ve continuetur cum fequen- tibus, vel q.d.perinde eft,ac perdere amicitiam. 23. Et maleditti , &c. q. fei fecifles iniuriams poffet reconciliati ; at non item fi reuelafti feere= tum eius. A boy Uk 24. My fleriasiarcana. | Ln Depermis off ,q. d. defperata eft reconciliatio tanta eftinfelicitas proditoris, = 25. Annuens,{c. fimulando amicitiam. Abitctet, icernouebit ab ea cogitatione. ay, x — ’ S$ 4 26, Condw FAL 26. Condulcabit , i. dalciter loquetur. Pernertet,i. mutabit. Scandalum,q. d-: ex verbis tuis queret tibi perniciem. 27. Odiui, &c.q.d-nihil eque odi ac talem. 28. Dinider val.era, q.4.iptum vulnerabit. 29. Statuit, {c. vt ei noceat. 31. Illi, pro, illis. 33. Continens, i. retinens, q.d.illis obnoxius. CAPVT> XKVIIL I. Domino, &c. g.d.a Deo punietur. Seruans feruabit ;i.diligenter obferuabit, fc. ve pu- niat. 2. Soluentur , Gyec. peccata tua foluentur , i. re- mittentur, 7. Tabitudo, i. corruptio. Eivs , {c.inimicitiz, q-d.obedienti iracundiz fue. 9. Teftamentum,i. pactum, {c.precepta. De/pice, — i. diflimula , & ignofce. 10. Lite, id eft, contentione. 12. Virtutem,i. potentiam. Subjiantiam, i. diui- tias,{c. porentes, & diuites facile irafcuntur. 13. Feftinatum,i. precipitanter {ulceptum. Te(ti- fieans,{c. inique, vel que minatur alteri malum. 14. Vtraque,&c q.d.poteft homo iram accende- re, & extinguere. 16. Tertia, i.detrahens. Nota quod Chal.in pro- uerbiis pro detractore , & fufurrone, folet vertere, linguam tertian ; forte quiatertius eft , vni apud alterum detrahens. 19. Viratas , pro, viriles , {eu fortes. Eiecit, {cil. domo. : Laboribus, i. cebus labore partis, 20. Refpicit tllam,i. illi deditus eft. : 21. Comminuet offa,q.d. multo peius ledit. 22. Quaji, pro, vt. 23. Tectus, i. defenfus, feu tutus, q.d. qui longe ab ea.eft,nec cum illa quicquam habet commercij. 25.-daferus,,i. mors feu fepulchrum. 26. Permanebit{c.diu impunita.velq.d.non ma- nebit apud iuftos. | oe 29. Confla,{c.vt ex eis facias ftateram, & franos. Stateram ,{c.ad ea prius ponderanda quam ef- feras. . . Retlos, id eft, qui regant. CiAn DoW REX, 1. J Oeneratur, pro, velut mutuam dat,{c.redden- dum a Deo, vel, q. d.qui dat eleemofynam, multo magis dabit mutuum. AZann, i-operibus. 2. Redde,{c. mutuumab eo tibi datum. 3. Confirma verbum, i. promiflum imple. 4. Quafi innentionem , &c. q. mutwum non red- dunt, quafi effet res inuenta. 6. Murmurationum,i.dantia occafonem murmu- randi. " ve Tempus, {c.non.efle opportunum. 7. Aduerfabitur, q. d.tergiuerfabitar , feu repu- gnabir, Solids , i. integra {amma , quod vulgo capitale dicitur. ; Hud, {e. quod retinet , vel totum debitum, q. d. itanolunt foluere , quafi reperiffent. __. Sin autem, pro , vel etiam vel, quod fi non, q. d. fi vero foluat, tamen illum reddit fibi inimicum. Gratis, id ett, fine caufa. 10. Timuerunt , fab. & ideo dare mutuum no- luetunt. 5 11, Super, &c. q.d.age fortiter , & ei qui eget, da, 8 ignofce, fi non poffit reddere. Notationes Trahas,i.differas dare , vel opprimas_ non va- lentem foluere. 1 3. Perde,i. expende, feu da non tecuperatu- tus. Perditionem, {c. anime tue, i.perniciem vel,q.d. vt pereat fine fructu. 14, Pone, &c. q. d. expende iuxta Dei Przcepta: vel magnum putathefaurum , facere Dei preecepta. 15. 4a corde, q.d. faciens illum tibi amicum, vel illum confolans, Exorabit,{c.a Deo liberacionem. 16, Super, i. pluf{quam, 19. Fidem, i. {ponfionem. Confufionem, i, pudo- rem. Derelinquet,i.defleret,{c. eum, cui promific. Sibi, abundat, more Hebrao. : 20. Dedit animam, ife periculo expofuit. 21, Repromifforem , i. fideiuflorem. 22. Adferibit; q.d. vult de illius bonis foluj fuumdebitum. : - 23. Repromittit de,i. fideiubet pto. Perdiderit {c. ille, pro quo promifir. Renerentiam, i. pudorem, 24. Nequiffima,i.infeliciter fuccedens, Dirigens tes,i.recte. & prof{pere agentes, Grac. diuites. 25. Gyrans, i. verfans. ? 26. Nequam, i. infelicem, {c.quia cogitur folue- re pro principali,cuius fe fecit idciuforem, Agere, {c. negotia etiam aliena. Indicinm, i, litem. 27. Recupera, q.d.adiuua. Incidas ,{c.eius caufa in periculum. 28. Initium, i. caput, feu furmma ,dpys. 29.1n perere, i. apud alienos. 30.Pro magno,i.velut fi magnum effet. Peregri- nattronis, i. quod accidit peregtinancibus, 31, Nequam,i.mifera, 32. Hofpirabitur,&c.q.d.etiam gui holpitio ex- cipit, multa cogitur ferremolefta, vel G hofpitio exceptus es,cogeris viciffim exCipere cum moleftia. 33. Cateros.ic. meos focios. | 34.£xi;{ubaudi,audies in domoaliena exceptus, A facie honoris, i.aduentu honoratorum. Neceffirudine,i.necefficate,{excipien di amicum. Fattus eft, pro excipiendus eft. 25. Correprio,{c.dicendo. Abi domo.Feneratori:, id eft, mutaum dantis. OdeP AP Dee Rex 1-W] Oniffime, ifene@ute , pater filium videns bene moratum vel q. d. tandem, {c. filius fie correctus, Palpet, {c, filius mendicans, vel vagabundus. 3.Zelum, i.iram, velinuidiam. 7. Colligabit,{c, pater. Sua, i. filiorum, q: d. me- debitur ipforum corruptis moribus. Vocem , i. ru- morem de illorum improbitate {parfum. 8. Remiffus, i. diffolutus, feu fine difciplina. 9. Latta,&c.q.d.fi blandiaris, fic fe Qeret, ve ti- meas ei. 10. Obftupefcent, {c. pre dolore, q.d. pra meero- re obmuteicas , vel des poenas, & crucieris , nec poflis cortigere:qui Comedit acerba; non poteft alia comedere , datque etroris poenas. 11. Dejfpicias , i-cortigere negligas. 12. Induret, i.durus euader, 13. Operare in iho, 1.operam pone diligentem in eo docendo. Offendas, i. incidas, q.d.ne forte turpiter agar. 14. CH alitia.i. xgritudine, vel vitiis. 15. Cenfus, i. diuitiz. 16. Gaudium, {c. ex bona con{cientia. 17. eterna, {c. per mortem. 18. Bona, In Ecclefialticum. 18. Boua,&c.q.d. perinde funt auaro diuitie,yve mortuo epulz. | 19. Effugatur,i. longe eft, q. d. nihil ei profunt diuitiz, eM ercedes iniquitatis,i. quod meretur eius ini- quitas,{c.vt frui non poffit iis,que poflider. 21. Su{pirans,{c.quia non poteft quod optat. 22. In confilio tuo,i.dum deliberas de aliquo, 23. Incunditas,{c. in rebus bonis. Sanétitatis. i. fanctus. Longenitas,i. vitam producit. 24.Eius,{c.animez, velDei. _ 26. Zelws,i.indignatio,vel inuidia, Cogitatus, i. {olicitudo. 3 27.Splendidum.{c.Dei luce. Bonum in epulis 8c. ibene cibis veitur,{c.non parce, vt auari, fed libe- raliter & diligenter familiam alit. CAP VT x& Asx 4 ce Oneftatu,i.quam diuitiz afferunt. H Cogitatws,i.{olicitudo. 2. Pra{cientia,i.prouidendi in futurum. Senfum, i.mentem,{c.interdum a recto. 3. Et in requie , Kc. q.d. etiam dormiens cogitat de diuitiis. 4. In diminutione , &c. q. d. etiam victum mi- nuens, vt poflit ditefcere. 5. Luftificabitur,i.liber erit peccato. Con{umptionem,\. perditionem. 6. Cafus,i. incommoda & pericula.Ja fpecie,i.ob pulchritudinem,{c.qua {unt decepti. 4, Sacrificantinm, {c.auxo, eft enim auaritia Ido- lolatria quadam. Deperiet,i.peribit,Grec.capietut. 13. Si multa,& {ub.potero indulgere genio. 14. Neguam ,{c. eius, quiinuitauit, forte enim egre fert fua confumi. A b omni facie fud, 1. effufe,q. dolere folet maxi- “me,cum alij letantur. Viderie aliquem,{c.letari,vel te (uauiter velci. 16. Innidia, {c.oculi nequam. Contaminatus 51. notatus,vel affectus,feu laceffitus. 17- Comprimaris,i.ceplearis. docet. 23. Infrunito, i. impudenti, feu intemperanti,q. d.torquent illum. 25. Coatius,\.grauatus. 26. Inuenies,{c.vera effe. : 27. Velox,i. diligens.Omats nonyi. nulla, f{c.vere, q.d.raro zgrotabis. ae : 28. Splendidum,id eft,liberalem./ eritatis,id eft, probitatis,Fidele,i.cerrum, feu ftabile. 29. Pane,pro,in pane,q.d. in dando cibum. Ve- rum eft,q.d.8& merito quidem vituperatur talis. 30.1 vino,pro,vinum. 31. Arguet,i.oftendet. . 32. efiqua,i.equabilis,feucommoda. 3 3. V ino,{ub.nifi mors. 38. Irritationem,{c.animl. 4.0. Imprudentis offen(io,i.facit imprudentem of= fendere,feu per imprudentiam. 41. In incunditate,i.dum potando hilare{cit. 42. Repetendo,{cil.fi quid debet. Importunum id tali tempore. GAPVT XXXII. 2.9771 Onfide,q.d. dum poteris federe,feu quiefce- Cw Scum illorum curam habuetis ; vt ftatini explicat. 20. Difciplina, q. 4. modeftie , quam difciplina — i . Na Cry ne CEs aH rates) fs ri te i 3. Recumbe,i.quielce. Gratia, id eft, gratiofura, feu decorum. Dignarionem; i. dignitatem. Corrogationis, i. oB Operam tuam. 5: Primum verbumsq.d.in primis vero, Diligen= ti {crentiam,i.difcendi cupidis. 2 Mau ficam,i.concentumsq.d.ordinem;i.procedité ordine in diflerendo, vel de mufica honefta loqui- tur,folita in conuiuiisadhiberi. 7- Comparatio,i.concentus. 8. Signum,i. figillum. | _ 9+ Reuerentia,i.pudore;{c.modeftia. Bona gratia; i. beneuolentia. 7 11. Si bis,&c.q.d.Ne re{ponde,nifi bis rogatus. Habe at caput,g.d. faromatim dic,{c.pauca pru- denter. 14. Grandinem, Grec.tonitruum, q.d. vt tonitra cum fulgure excipitur, ita verecundia cum be neuolentia. 15. Ye trices;i. impedias,feu inttices, vel legens dum, tetrices,i.tetricus fis & tardus. Prior,pro,primum,i.ante omnia. Demum,i.con- {cientiam. Axocaze,(c. a tumultib. Lade;i. recreare {piritualiter. : 16. Age,&c.q.d.meditare,ve foles. Et non, 8cc.q- d.idque pure,& humiliter. ; 17. Super,pro,in. Inebriantem,i.implentem. 19. Infidiofe,i.ike,Grec.Gmulaté. ScandaliXa- bitur ab ea yi. oftendet in illa, q.d: potius damnum referet,quam lucrum. : 20. Inuenient ,&c.q.d.recte judicabunt, Luftitias, i. bona opera. , 21. Camparationem;i. confentaneam fibi defen- fionem,vel exemplum fimilium hominum. 22. Difperdetsi.defpiciet, feunegliget. Alienos, {c.a confilio. Timorem,pro timore. s 23. Cum co,prosfecum. Sais, &c.q.d.in lis, que {om Ctatur,temeritatis arguetur. 25. Anime tua;i.tibi. 26. Attende,i. cane,{c. ne quid, te fallentes,mali agant. 27. Ex fide anima,i.con{cientiz fide informate. 23. Adinorabitur, i.egebit. CAPVT XXATIL 2.¥ V ftitias,i.bona opera. 3. Fidelis, (cil. conferuans illum , & vere pra mium {uo tempore dandum promittens. 4. Interrogationem , &c.q. d. qui fibi propoficam interrogationem declarat , eo ipo viam parat re- {ponfioni,& libenter ab co, qui fe rogauit , audie- eur, & difciplinaté refpondebit. 5» Quafi rota, &c. {c. huc illuc voluitut defide- riis,é imaginationibus: 6. Sic & amicus fub(annator , hec pet parenthe- fim legenda.eft autem fenfus:Vt equus admiflarius hinnit,non gratia fedentis, fed eque vile;ita fictus: amicus blanditur,non amici caufa, fed comodi fui: 7. Et iterum,pro,itemque. ef nus {colaris, maior lunati.4 fole, fe. caufa eft,vel a fole ne? | : 9. [mmutauit,i.vatic di{pofuit.Celebranerunt fc. homines. Ad horam,i.certo feu prefinito tempore. 10. Ip is,(cilicet, diebus. | a Dierum, {cilic. communium, feu non feftorum: Solo,i.humo. - a oo 11. Difciplina Domini, pro,fapientia fuz.Vs4s,i: viuendi rationem, multiplex ewim hac in homini- bas. Aug. tamen id Simplic. ad mortalitatem re- fert.ab omnibus per peccatum contractam. | ee sis | sn Sant 12. Santificauit , {cilicet, faciens facerdotes, vel {ancétos. Maledixit {cilicet,peccatores. Conuertit ,&c.pro euertit,{eparans ab aliis , Grec. euertitillos a {edi- bus {uis. 14. Viaeewus,i.figuli ationes,fc. circa vafa. Red- det ,{c.Deus. Iudicinm,{c.iuttum. 15. Duo & duo,q.d.bina queque vbi,{c.vnumal- teri oppofitum. * : 20. Mulieri,i. vxori. Poffejfionem,i.opes. Depre= ceris,{c.repetens. Jlis,{c.que dedifti. 21. Immutabit,pro immutet,{c, ab eo, quod pro- xime docui.Caro,i.homo, 23. Precellens,q.d.ftude excellere. 25. Difciplina,i.correctio,feu caftigatio. 26.Operatur,&c.q.d.etiam caftigatus quaret ab opere quiefcere, quid fi laxes difciplinam 2 hand dubie queret libertatem,feu fugiet. 28. Maleuolo,i.malitiofo. 30. Non amplificer,&c. q.d.ne quemquam mul. tum graues fed cum iudicio. 31. Sanguine anime, i. multo labore , & fudore patta pecunia. 33. €xtollens,pro,tollens fe,fcil abiens. Queras, . fc.de illo,g.d.qui poflit indicare vbi fir. CAPY ET: XR 7y: I M Endacium, pro,mendax,i.falfa. A tro in(enfaro,pro,viri infenf{ati. 2. Vifa,i.fomnia,feu vifiones. 3. oc fecundum hoc , 1, repre{entatio quedam per fimilitudinem. date faciem;8c. g.d. ve accidit in {peculo,vbi ante faciem,&c. §- Malefactentium,i.iniquorum. 6. Parturientes ,q. d. cum defiderio proferendi, vel cum moleftia quadam. 7. Exciderunt,{c. bono,vel {pe fua. 8. Sine mendacio,&c.q.d.non eft opus iftis men- daciis ad obferuaandam Dei legem. Complanabit ur, i,explicabitur,{c.fine iftis vifionibus. 9. Intellectum,i.ces intelleau dignas, : 10. Ln multis fattws,i.multa expertus. Malitiam imaliciz cognitionem,feu aftutiam. ae oe Implanatus,i.deceptus. NN equitia,i.nequitiz cognitione,fc.calliditate. 12. Exarrando ,id eft , mihi narrata. Verborum, i, rerum. 13. Horum,{c.que vidi, & expertus fum, 14. Quaritur,{c.a Deo, & deféditur,Grec.viuet, Kefpettu ill:us,i,Deo refpiciente. 18. Quem,{c Deum. 19. Potentia,i.potens.Virtutis,iforte. Meridian, {c: eftus. 20. Deprecatio ,i. reconciliatio, vel depulfio, Grec.cuftodia,{c.cuftodit,ne offendas,vel ignofcit. Cafus,ine cadas,vel fi cecideris. 21 .Subfannationes, fub.potius funt,i.irrifiones. 22. Solus,{c.{ufficit,vel queritur.Sufinentibus,i. exp ectantibus, 25. Homo fanguinis,i homicida. 26. In fudore,pro, {udore partum,vel fudanti, fc. mercenario. . 28. Quid prodeft i.quis fructus ? 30. Baptizatur a mortuo, i. \auatur ob tadtum mortui,; 31.1 peccatis,i,ob peccata. CAPVT XXXYV. Vitiplicat oblatienem,ianultum orat. 3. Et propitiationem,&c.q.d.& recedere ab 214 Notationes iniuftitia eft facrificare ob propitiationem pecca- torum, & pro his deprecari- 4. Retribuet,pro,qui retribuit, q. d. qui benefa- cit, eft ficut qui offert Deo fimijam. 7. Omnia , {cilic. que de Dei oblationibus funt inftituca. 8. Impinguat,&c.q.d.acceptatur 4 Deo tanquam pinguis. \ 9. Memoriam,i.ecordari. 10. Bono, i. leto. Minus,i.omittas offetre. 11. Santtifica,i.offer,feu confecra Deo. 12. Donatum eins,i.quod dedit tibi. Bono,i.leto, A dinuentionem,&c. q.d. inueni quod des,vel da quod inuenerit manus tua,i. quod poteris. I 3. Septies tantam,i.multo plus, 14. Praua,i.de male acquifitis. Gi Infpicere,i.attendere,q.d.offerre. Gloria,i.re- {pectus,feu acceptio,eciam fi gloriofa fit. 16.12 pauperem,i.contra pauperem,q.d.non pla- catur donis diuitis qui pauperem lefit. 18. Super,ideft,contra. Deducentem eas,1.cogen= tem flere. 19. Delettabitur, q. 4. libenter exaudiet. Com- plut.non delectabitur , q. d. difplicebir ei iniuria, quz flere facie. 20. Adorat,i.colit.Jn oblettatione,ilibenter. 21. Confolabitur,i. quiefcet, 22. Elongabir ,i. diudifferet. Parientiam , Vide Luce 18. Ipforum,{c. iniquorum. (23. Plenitudinem,i multitudinem. Conrribulet,i.’ \ conterat. 24. Ada,i.hominis. 26. Speciofa,i.pulehra,& grata. Ce v T 2X Se ME yy Lleua , i. eleua. Alienas,(cilic, 4 te per in- J \ fidelitatem. 4. Santtificatus es,i.oltendifti fan@itatem tuam, & potentiam. 6. Immuta,i.ede alia,vel,q.d.muta per miracula, rerum ordinem. ; 7. Dextrum, Loquitur more hominum, qui pre- cipue dextro brachio vtuntur, | 9. Extolle,pro,tolle,vel q.d.fabiatum deiice. 10. Feftina, i.accelera,(c.ad punitionem, - Finis,{cilicet, deftinati malis , Grec. ire. Enare raut,{c. homines. — 11. Saluacur, i. euaferit,feu fugerit, vel qui hic non punitur. Pe/fimant,i.peflime traant. 13. Hereditabis,i.poflidebis velur hereditatem. 14. Super quam,&c.i.quz dicitur popalus tuus, feu que te colit.Coaqua/fi,i.comparalti,fc. Exod. 4. vel habuifti loco primogeniti. 15 .Santtificationis tue,i.vbi coleris.Requiei,tue, q-d.vbi peculiariter habiras. 16. Virtutibus tuis,i. operibus tue potenciz. 17. Creature,{c.peculiares,feu clientes. Su/cita,i. imple. Precationes {c.proaduentu Mefliz. 18. Suftsnentibss,i.patienter expectantibus. Prophetia,{c.qui eam dandam predixerunt. Fide- lessi.veraces. gre 19. Benedsttionem,i.vt benedicens optabat. Vide Num.Con/peéttor,&&c.q.d.cui omnia fecula nota, & fubiecta. 2o. Ereft,pro,fed eft. 21. Fer, i, venationis. Senfatum, {cilicet,depre- hendit ftatim. 23. Excipiet,{cil.in maritum,q.d.non valde exa~ minant foeminz,quibus nubant. Ex eff, &c. q.d.ac videndum diligenter viro;qualem ducat. 24. Spe In Ecclefiafticum. a4, Species,1. pulchritudo, Et fuper, &c. q.d.ci- que {uper omnia alia placet. 25. Séeft 5i. quod fi vxoriineft. Cu#rationis, {cil. ire & triftitie, curaruma; matic. Ef &,pro,& eft. Secundum , &c.q. d. felicifiimus eft omnium ho- minum. 26. Secundum illum,i. fimileilli. Vide Gen.2. Vt requies, pro, quietis. 27. Egens, {c.vir adiutorio, & folatio. 28. Credit, pro, fidat. Niduim,i- fixam habitatio- nem. Obfcurauerit, i. nox aduenerit. Suecindus, i.ex- peditus. CRP VE RANT i; rea copulaut , i, amicus fun. | 2. Ineft , {c.in eo, quod fequitur. 3. O prafumptio, &c.q.d. 6 {celus, Gree. 0. co- gitatio praua. Cooperire 51. vt coopetias. Aridam,i.vertam. Ilins, (cfodalis. 4. Sodalis , {c.fallax. Oblettarionibus , {c. pro{pe- ritacis, 5. Hoftem,{c. amici. Accipiets s{c. cau(fa venttis. 7. Cum eo,Grxc. cum eo , cui fulpectus fis. Zelancibus , i. inuidentibus. : 8. Omnis , {c.talis.- Ix femetipfo ,i. in propriam vtilitatem. 9. Cogirabit, fc.fuam veilitatem. 10. Sudem,q.d.impedimentum, (eu offenfonem, {c. contra te. 11.7 ratta, i. confulta.Ironice loquitur, q.d. fi tractes,operam perdes.cAmulatnrsi. zelotypia per- fequitur, {c.de'pellice. 12. Traiettione,\. permutatione,fe. dicet is,quod in cera (uatn ei videatur eflesnon quid conueniat. 14. Non artendas, X%c.q.d-Ironice loquebar.non enimtales con{nlendt. 16.Secundum animam tuam,i.tibi conformis,feu amicitia iuncta. Oui cum titubaneris in tenebris,\. offenderis,condoleat tibi. 17.Cor,&c.i.prudentem vitum adhibe tibi. Plures,\. potius. tog uamspro, pluiquam. . 20. Verbum verax,i.rectum confilium. 21. Verbum nequam.,\. pravum confilium. Jmmu- rabit,a bono in malum. Ex quo,{.corde. Partes,.differentie.Vita,hec premium boni. Mors,hec mali Dominatrix,i.gubernatrix, q. d. multum illa pendent ex lingua. +2. Suanis, i.indulgens {c.non facit, que alios docet. 23. Defraudabitur ji. {ucceflibus carebit. 24. Defrandatus,i. priuatus. wt 25. Senfus, i. mentis. 26. Fideles ,i. ftabiles. 28. Viri, i, cuiu(que. Numero, {c. certo, vel par- uo. Lirael, q. d. populi fidelis. Innumerabiles , cil. eterna vita. 30. Tenta, i. explora. Nequam, {c.prauo aliquo defiderio. Poteftatrem , q.d. coerce. 31. Places, pto , placere debet. 32. Omni, pto, vila. Omnem, pro,vilam. 34. Aditcret » i producet. CEPT Bax Vile t. A Rese, pro, aRege etiam. Donationemy, i. te- CX munerationem Grec gloriam. 6. Ad agnitionem,&c. 1. Vt ab horninibus agno- fecretur , eitque fetuiret. Dornan , {cs medicamen torum. s15 Honorars , i. vt honoretut , feu glorificetur. 7. Pigmenta , i. confe€tion'es ex ‘diuerfis {pé- ciebus. Ras _ Non confummabunrur , &c. q. d. non fant fufhi- cientia ad pacem, & fanitatem mundi , nifi Deus adiuuet. Pax Dei, pro profperitas , feu fanitas 4 Deo eft, 10. Manus 51. opera. ale 15, Suauitatem, 1. gratam Ded oblationem, fea thus. j M emoriam,(c. offertur in memoriam beneficio- rum Dei. Impingua ,i. pinguem offer. ‘Da, pro, da etiam, q.d.ne negligas medici operam. 13, Idorum, {c. medicorum. Jncurras,pro,incuta rerete fit necefle. 14. Requiem,(c.quam efiicere ftudent in xgroto, _ Ihorum; \e. egrovorum, q.d.vt poflint cum czte- ris fanisconuerlari. 15. Incitar, &c{c. accidunt morbi ob peccatas 16. 1a, pro,fuper. Dira,i. acerba./udiciam,i.mo- rem. 17. Delaturam, q.d. ne quis calumnietur , quod. illum oderis,f non fleas. Triftitiam , {cil. ne tibino- ceat. : 18. Detra&ionem , id {upra vocauit delaturam. 19. Cooperit, i. obruy, feu opprimit. Fleéit,q.d« incuruat. 20. Abdnttione , pro, obductione (1. plaga ) fic enim fupra, ape vertit verbum Grecum. Subjtan« tia inopis, i. vita affli@ti. Secundum cor eius, q.d.ex corde pendet ; {c. miferum eft fe animo excruciare fine vilo frutu. 22. Conuerfio,i.reditus ad vitam. Zaic,{.mortuo. Peffimabis, i ledes,{.nimia triftitia. 23. Memor efto,verba mortuiad viuum. Hodie;i. paulo poft. 24. [2 requie,i.cum decumbit moriturus,vel vbi requieuit. Requiefcere, i. ceflare , q.d.aurerte mentem ab ea cogitatione. Ilum,{c.ante mortem; vel te ob illum mortuum triftem, Grac. fuper illo. 25- Vacuitatis, i. otij. Atay |. negotits. 26. Jaculo,{c.in cuius cufpide eft {timulus. 27. Vigilia yi. vigilantis ftudium. +8. Similitudinem, i. expreflioneme 29. Concertatur, i. conflictatur. poate 30. Innouat ,i.fubinde fer. Contra fimilituds- nem, q. 4. {ubinde a(picit typum vafis formandi 5 quem ante fe habet. 32. Innwmeray\. multiplex,feu aflidua. 33. Virtusem fuam, l. fe, feu pectus. 34. Linitionem, {c. quefolet adiungi,vafiad or- namentum. Fornacem, {c. qua vata coquenda. ak Inhabitabunt ,{c.homines. Ecclefiam,i. con- gregationem fapientum , whi de rebus erauibus confultatur. Tranfilient, {c. tales artifices. 38. Teftamentum,i.decretum.Palam facient,inde- - clarabunt. Difciplinam , i-do@rinam. Iudicinm, i. iss feuiuris prudentiam. Parabolis, ; (ententiis reconditis, fc. proferendis. . 39. eAUt, 1. feculi,feu mundi. Confirmabunt, {c. arte (ua. Deprecatio\.ad Deum, ve adiduet. Accom= modantess (c.operi,q.d.intenti. Conquirentes,i. ftu- dentes. , me : CAPVT XXXIX. i Ni rratzonem, pro,enarrationem, feu explica- tionem. : 2. Verfutias, i, argutias » feu obfcuritates. Parabolarum;id eft,{ententiarum reconditarums fc. fctiptare, ve quidam volunt. Ingroibit 5 i. pene~ it. ty : wed 3. Occultas 216 3. Occulta,Scc.tepetitio mote f{eripture.Conner> fabitar,pro,verfabitur,q.d.ftudebic. : 4. Adiniftrabit,i.aliquo publico munere fagetur. 5. Perrranjiet,ic.dicendi cauia, Bona, &c. i. pro- {pera & aduerla, Tenrabir,i.cxperietur. 9. Tanquam imbres,i.cop: ole. 10. /p/e,fc. Dens.Sais,{c. cordis penctralibus,vel {uis,i.Dei.q.d-arcana legis Dei contulet. : Ipfe,leil. fapiens. Sua,i. proprie,vel lue,pro, €ius, ic. Dei * ~ Ko ot. Teftamenti,t. pai. , 12. Delebitur,tc.memoria eitis.. 13. Requcretur,i.celebrabitur. ° 14. Gentes,i.populi.Ecclefia,i.fidelium COetOs. 15. Adille,{c.imitatores,vel q.d.fi diu vixerir, re- linquet nomen,i.famam; plus quam mille alij. Re- quieuertt. {c.iple per mortem, vel ceffet eius fama. Proderit,g d.illi profueric,vita,quam agit. 16. Confiliabor, &c.id eft, confilia dando ediffe- ram. /'¢ furore,&c. q.d. vehementer ad dicendum impellor. 17. lz voce,i.loquens. Dicit ,{c.fapientia, Frattrs, “pro, filij. 18. Libanus, ichus. 19. Florete,pro, producite. Ia gratiam , pro,cum . gratia, Canticum,pro,cantico,{c.Deum. 22. Verbo,i.pracepto,icu imperio. Sreziz,{cilic.in mari rubro,& lordane. Exceptoria,q.d. ita rerenta aqua velut in vafe. 23. Placor,i.placabilitas, feu fauor. ALinoratio, i.dcfectus. Ipfim,i. ab :pfo data, {cil. Dei perfecta funt opera. 24. Carnis,t. hominis. 26. Dicere,i.cur quis dicat,{c.de Dei operibus. — Ryd eft,pro,quorlum. Qsarentur,g.d.foum ha- bene-vium requifitum,feu neceflarium. 28. Cataclyfmus,i.diluuium. Hereditabit,i.pofli- debit. 29. Dirette,g.d.conformes,{c.fandis fauet,ma- los punit, vel fandtis placent, malis funt offenfio- nes,i.dilplicent. 30. Boua,c mala ,{c. bona, fi velint.mala,quia preuifi peccaturi.Grece mala. 31. Jnitinen,t.caput,feu fumma dpyi,q.dicat, hec precipue neceffaria. 33. Confirmanerunt,pro conftanter exequuntur. Tormentasi. hagella. Confummationis, {c, mundi, vel q d.cum Deus ftarait aliquem perdete.Confun- dent,pro,eftundent ; vel cum confufione , feu per- turbatione exequentar, 37. Epulabuntar,i. deleckabuntur. Ix neceffitate, #.cum opus erit. boot ane "38. Confirmatm,{c.in eo quod fequitur. 39. Hora {ua,icempore {uo. 40. Nequizs,g.d.nullum habet vfum.C omproba- buntnrAc.bona efle,& veilia. 41. Nomen Domini,pro, Dominum. Coheks Vi To OL. oF hy bamissen ss scomea Creata, pto, deftinata, feuiniedta,{cil. ob peccatum. Jugum,\.pon- dus. Watrem,\c.terram. 2. Cogitationes,(cilicet,plene curis. Adinuentio- nes expetkations , id eft , delignationes rerum ex- pectararum. Finstronis,i.obitus, 3-ef prafidente,&c.q.dicat,remo eft liber di- étis moleftiis, 4. Furor,id eft,indionatio. Zelw,i.emulatio, feu inuwidia, : Notationes Tumultus, i, perturbatio. Finduatic, id eft, per- plexitas. 5. Refectionzs,i.quietis. Scientiam,\.cog itionem,q.dicat,perturbat imae ginationem. 6. eU odicum, &c.q. fere nihil quiefcit. Re/pe- éus,Grec {pecvle,g.d.tanquam fi vigilet. 7. Tanquam, &c. q.a. interdum fibi videtur bel- lum fagere,(eu periculum aliquod. Salutis fuayid eft,cum faluus effet in ledto. e4d- mirans &c.g.d.miratur fe timoille, cum nihil effer timendum. 8. Carze,i.animante,{cil.id accidit. Sepruplum,i. multo magis. 9. Adbac,i.preterea. eM ors,i.peltis.Sanguis, 1. cedes. Romphaa,i.gladius. 11. In mare,{c.vnde procedunt. 12. Afanus,fe.datam ad corrumpendum, Fides,i. veritas. ; 13, Subjrantia,i. opes. Tonitruam,fc.quod paulo poft ceffar. 14.12 aperiendo,&c.i.ad breue tempus. Latabitur{cil.iniquus. Ja Confummatione,&c.i. tandem deficient. 15. Nepotes,i.pofteri. Et radices, Xe. g.d. orti ex immundis. Super,pro,velut fuper,q.d.non firmiter fixe. So- nant ,{c.vento concufle. . 16. Super ,pro, velut fuper,i.iuxta, q.d. vt folent vitidia prope aquas , que parum durant. Foesuz,i. herbam. 17. Gratia,i.benignitas,feu beneficentia. Para- difus in benedittionibus,pro, paradili fructus. In fe- culo,pro,in fecalum. ieee 18. Sibi fufficientis,i. faa forte contenti.Condul- cabitur,i.dulcis eft. _19.e£dificatio, pro,& edificatio, q. d. duo hec celebre nomen faciunt. Hanc,pro,hoc,i.hee. 22. Grariam,inenultatem. Srationes,i.plantatio- nes,feu fegettes. : 23. Conuenientes,{cil. grati funt inuicem,feu de- lectant. 25 Eft conftitutia pedum,i.firmant,feu ftabiliunt hominem, Beneplacitum,i.probatum. 26. Virtutes,i.vites. 27. Minoratio , i. defectus, feu inopia. Adiuto- rium,{c.aliud,q.d.fatis per fe adiuuat. 28. Ee Super , pro, quem fuper, q.d. magnifice © opertus,i.ornatus,{c.Paradifus,vel timor. 29. Indigeas,Grec. mendices,{c.ex ignauia, q.d. para tibi vnde viuas, ne cogaris alienam menfam adire. Indigere,Grec.mendicare,{c.ex inertia, 30. In cogitatione vittus,pro,vite,q.d.non eft co- gitanda,feu habenda pro vita. 31. Cuftodser fe,i.cauebit atali vita. 32. dmprudentis,Grec.imptudentis. Condulcabi- rur,id eft,dulcis erit,q.d.laudabitur. Ivopia , Grec. mendacitas. Ignis {c.fames ; non enim {emper eft qui alat. CAP V1. #4 2% Cy ee curis. Direétte,i.profperz. Cibum,{c.cum voluptate. 3. ludicium,i.mosfeu lex. AGnoratur;i.deficitur. Defetto atate,i.decrepito. 4. Incredibili , non credenti, eft id fenum, quod fepe decepti fint. 5. Iudicsnmm,i.morem. Carni,i.homini, {cilicet, ve moOriatur. ; : 6. Anzi,fub.hiscontentus efto. J | 7. Inferno, ‘ In Ecclefiafticum. 7. Inferno ,i. morte, q.d.non eft, quod tempore —_q.d.omnes eorum aftutias nouit, mortis quis queratur fe parum vixifle. 8. Conuerfantur, {c. libenter , velut amici. 9. Semine, i. pofteritate. “126 In maledstione, &c. q.d.maledicta natiuitas veftra ob talem, fc. foecum. vel pro, in maledictio- nem, {c. peccatorum, Pars, \. portio, {c. in fup. plicio. 5 13. Maledifto. {c.peccato. 14. In corpore, i.ob corporis mortem. Nomen autem, &c.q.d. at etiam nomen, & non folum vita peribit. 16. Numerus,i. paucitas. 17. I pace, i. cum animi tranquillitate. Ezim, pto, autem. ‘ 19. Reneremini, &c.q.d. pudeat vos horum, quz iam dicam. ; 20. Reuerentiam »i. pudorem , Grec. verecun- diam, q.d.non omnis yerecundia approbatur. Bene- placent in fide, i. probantur vere {feu merito, q.d. funt que merito improbentur. 21. A parre ,i. coram patre feu ex reuerentia in patrem. | 4 24. De furto id coniungendum proxime prace- dentibus, q.d.vbi habitas, ne fureris. Verstare, &c. q.d. Itemque ob Dei veritatem , 8& legem prohi- bentem iniuftitiam omnem. Difcubitu,{c.immode- fto, Grec.di(cubitu faper cubitum. Jz panibus,i. cia bo capiendo. Offufcarione, i. perperam defcripta ratione. 25. Silentio , {c. non refalutando. Cognati, pro, a cognato. 26. Partem ,{c Tuam alicui. 27. Scruteris, i. folicites ad malum. 28. Impropertj ,q.d. ne ins propetes eis. CAPT T KREIS i. Pplices,\. iteres, {c. referendo quod audifti fecretum. His, {, que ftatim dicam,q.d.ne de iis erubefcas. 2. Teftamenta ,i. pacto , (cferuando. De iudicio, pro, in iudicio. luftificare, {c, caue. 3. Verbo. i. falutatione. Datsone, i. diuifione, fe. facienda fideliter. 4. Acquifitione, {c.iufta. | 5- Corruprione ;i.iniuttitia, fc. vitanda. Sangui- nare,i. ctuentare flagell:s. 6. Signum, q.d.notanda , vt caueatur , vel clau- denda,& obliganda.Claude, {c.ne quis furetut. 8, Indicantur , i. condemnantur, vel acculanturs q.d. id nec faciendum , nec permittendum. Proba- bilts, i, probatus. . 9. Abfcondita, &c. q.d. oportet illum clam vigi- lare, & obferuare eius actus. Adulra,q.d. nenimis progrediatur xtate. quod 1. Cot. 7. vocat Paulus fuperadultam./ire, i. marito. Odvbilis, {c. ob mul- tam xtatem. 10. Paternis, {c.edibus. Trangrediatur,i. peccet. 11. Luxuriofam,i.ad laiciuiam pronam.4 detra- Hione, i. ob detractionem. Obiestione, {c. criminiss q.d.exprobratione. eer Omni, prosvili.In fpecie;i.ob pulchritudinem, q.d.ne curiole afpicias cuinuf{quam'pulchritudinem. Jaiguitas, i. peccatum. 14. Melior, &c q.d.minus periculofum caftirati, conuerfati cum malo homine,quam cum bona foe- mina. Et mulier, &c-q.d.nam mulier facile inducit in pudorem ob peccatam, vel infamiam. 15. ‘a fermonibus Domini ,i. diuinis vetbis. 19. Stabiliri,i.vt effet ftabilica Complut. ftabilis. 18. Aby nm, i. ptofanda queque. Ja afturia,KCe 217 19. In Signum éui ,i. temporum fignas Veftigia ,i, caper que poflint deprehendi. 21. Decorauit, i. ornauit. : 22. Nec adiettum, &c. q. 4. Deo hihil accrefcits aut deficit ynquam.vel,Det operibus nihil addi aut demi poteft, itafunt perfecta. 23. Defiderabilia, i. amabilia, feu iucunda. Tan quam, (cintilla qua , Grec. vique ad {cintillam, i, minimum quid operum Dei,g.d.relucet eius poten~ tia & lapientia etiamin rebus minimis. 24. Vinunet i. vigent. [7 omni neceffitate ,i,cum opus eft. 25. Deeffe, fc. in mundo rerum neceflariarum. 26. V nin(cnuin{que ,{c. rei. 2 CAPYT XLII I. Ltitndinis, &c.prosex altitudine firmamen= ti. Eins ,{c, apparet. In vifione gloria , pros gloriofa con{picitur. ) 2. Solin afpectu, &c.& cum afpicitur:& in ortu, & in exitu, i. occafu , Dei gloriam declarat. Vas 51. inftrumentum. . : : 3. Suftinere, i. fubGiftere. Fornacem, &c. q.d. fotr- nacis inftar ardorem continet, — 4. Tripliciter, pro, valde, feu vehementer.Exufe flans, i.emittens. : 5. Sermonbus , i. precepto. 6. Omamibus, {c. gentibus,vel mutationibus {uis, eiui,i. temporis. 7. Fefti, (cil. Neomenia , & Pafche. Iz confuma matione, i.cum perfedta, {eu plena fuerit. 8. Nomen, {cil. Hebraice. Tareach enim Hebr, menfis, & luna, nam Hebrais aluna menfis inci- pit: vrunrurenim menfibus lunaribus. Con/um- matione,i. plenilunio. 9. Vas caftrorwm, i. velutinftrumenta bellica,fe. ftellz ipl. 11. Verbis {anti, i. Dei precepto. Ad imdicium, i, imperium, {c.exequendum, i 3. Girauir,i.cinxit,{c. Deus.Gloria fua, i.gloria- {o;feu oftendente Dei gloriam, 4peruernnt,iexten- derunt, vt folent que aperiuntur,feu explicantur.. 14. Acceleranit,i. celeriter folet mittere,{.Deus. Iudicy fui,i. imperio{uo,feu,pro {uo arbitratu. 15. Thefauri, {c. plauiz grandinis, &c. Commo- nebuntur,{.terre motu. Vide Pfalm.to3. , In voluntate eins, i.cum vuls. Verberauit, i. tet= ruit. Spiritas, i. venti. 19. Anis, i, auium multitudo. Deponens,f{c. {ein terram. Demergens, i.demittens {e,{c. in terram. 21. Gelu,i.pruinam, Tribals , (c.{pinarum cacu- mina, & lignorum, ea afpergi folent. 22. Cryftallus, is glacies. Requiefcer {c. glacies. Se aquis, pro,aquas. : : 23. Montes, i, montium herbas.Jgne, pro,ignise 24. Medicina,i. remedium. Omnium, {c.incom~ modorum gelu. Nebula , {c. calide : nam tempore calido difloluitur gelu.- Ab ardore veniente yi. ob aduentum .caloris. Humilem efficiet , i. diffoluet. Eum, (c. frigidum ventum. 25. In fermonesi. prace pto- Eius,{c. roriss vel ar- doris, vel Le(u. Siluir, i.ceflat. Aby um , i. mare in: illa ( {c. Abyflo ) infulas , cv aT W106. 27. Creaturayi. creatio, vel natura. : 28. Ipfum, fe. Deum. Confirmatus eft , &c. q.d. confequitur quidque (yum tandem procedendo finem. Sermone 51. precepto. 29. Confummatio, &c. in ({ummaverborum. Jz omnibus, Grec.omnia. \ T 30. Gloriantess SR NOS. ape +18 Notationes — 30, Gloriautes, pto,glorificantes, {c.Deum. e4a quid, pro,guid tandem. 32. Superualebit,i excellet. 34. Replemim virture,q.d Lumite vires. 35. Ab initio, {c.in fe iplo. CoA RY Poe Ty. 1.f \ Eneratione,\.xtate. ae Fecit,Grec.fecit in eis. 3. Poteftaribus ,Grec.regnis. Prophets, Gree. in prophetiis. Vide cap.46..Dignitatem,pro,fecundum dignitatem. 4. Prafenti,(c.illo tempore. Verba,i.precepta. 5-Peritia,Grec.difciplina.Carmina,i,cantica,{eu laudes, 6. Pulchritudinis,q.d.decori,{c.in Dei cultu, Pa- cificantes,i.pacifice agentes, 7. Generationibus,i ztatibus. 8. Nomen,i.rationem, fea caufam,{cetiam ipfi. Eorum,pro,{uas. g. Sunt, fc.alij,ve infideles,feu iniqui. 10. Mifericordia,pro,milericordes. 12. Teftamentis,i. Dei focdere,q.d.feruauit Deus cum illis quod Patribus ipforum promiferat in foedere. 16. Det,i.predicet,f{c. cum redibit. , 17. Reconciliatio ,q. d. Deo eft conciliatus , feu gracus fait tempore diluuij. 18. Dimiffum, i. feruatum. Religuum terra,pro, reliqui homines,feu hominum reliquie. 19. 1 eftamenta faculi, i. focdus eternum.Omnis caro,pro vilum animal,fea vilus homo. 20. Teftamento,i .pacto,{c.decircumcifione. 22. Crefcere, pro, crefciturum. 23. .4 mari,{c. occidentali, quod magnum fo let vocari. Afare,{c.mortuum.Flamine,{c. Euphrate. Terra,{c, Palettine. 25. Benedittionem, &c.i,omnes gentes in ipfo,feu eius femine benedicendas. T eftamentum,\.pactum. , Caput {cil. cum ei apparuit in fummitate fealz, Gen. 28. 26. Agnouit,{c.fauens. Partem,{c. cuique tribui fuam. 27. Homines,Grec.hominem,{c. Mofen.Carzzs, . iuhominis. CAPYV 1 Le 1.9 NN benedittionem,i.cum laude. 2. Sanétorum,pro,fanctis. Monftra placanit, q.d._ ad eius preces fecit ceflare plagas Aigypti. 3. Regum,pro,Regis,{c.Pharaonis. /u/fit illi,i.de- dit precepta, {c.in Sinai. O ftendit,{c. in Sinai. Glo- riam {uam, i. fe,{pecie quadam gloriofa. 4. Fide,i.fidelitate in Deum. Levitate, imanfue- tudine. s. Elegit,{c.in ducem populi.Carze,i.homine. Audinit , xc. Grec. audire fecit eum vocem tuam. | G. Coram,i.in prefentia {ua,f{c. loquens cum illo facie ad faciem. Difcipling,i.mores inftituentem. Suum,{c.Dei.Iudicia, i.precepta. 7. Sibi,pro,ei,{c.in faciendo miracula. 8. Teftamentum,i.pactum, {c. de facerdotio per- | petuo.Beatificanit in gloria,i-mirifice glorificauit. | 9. Luftitia,i. inftitiam fignificante.Stolam gloria, i,glorio{am veitem.Vafis virtutis,q.d. inftrumentis | e s . ° . . e < ! potentibus,i. veftibus miris,quibus eius auctoricas declarabatur. { 10. Circum pedes,i. veftem talarem. 11. Memoriam {c.Dei. 12. Stolam,{c.rationale.Judicio,& veritate, Allu- ditad Vrim & Thummim. 13. 12 memoriam, Vide Exod. 28. 14. Corona,icdamina cingens frontem. Aditram, i. Cidarim,feu Tiaram. Signo (anétinaris,{c. in{culp - tum erat in lamina,Sanctitas Domino. Gloria, &c. q.d.ornamentum honorificum, artificiofum , & in- tuentium oculos valde obledtans. 15.¢4 d originem,pro,ab otigine,{c.mundi. 18. Complenit, i.coniecrauit, ita vocat {criptura confecrare quod impleantur , i. perficiantur manus ad ofterendum , vel quia in ipia coniecratione implebantur manus facerdotum muneribus , que Deo offerrent. 19. Teftamentum,i.pa&um.Glorificare,pro,ben em dicere. > ~' 20. In memoriam placare,i.vt memor Deus pla- caretur. 21. Poteftatrem,{c.docendi, & interpretandi. Te- ftamentis indiciorum, pto, pactis, & preceptis 5 feu preceptis teftantibus Dei voluntatem. Teftimonia,i.precepta, 22.Alieni,fc.ad quos facerdotiti non pertinebat, 24. Monftra ,i. prodigia , feu mira indicia, & infolita. . 25. Addidit,{c.miraculo florentis virgz. 27. Ipfe,fc.Deus. 28. Tertius{c.a Mole & Aaron.Imitando,Grec. zelando,q.d.dum zelaret ipfe. 29. State,pro dum ftaret.Renerentia,i.pudote,{c. dum illum puderet fornicationis populicum Ma- dianitidib. 30, Pacis,i.de profperitate.Principem [anttoram, {cil.facrorum, vel facerdotum, i-fummum facerdo- | tem,{c.efle, 31. Et reffamentum,pro,ficut teftamentum, q.d. ficut & Dauidi promific regnum perpetuum., Daret,(c.Pontifex. Iudicare,{c. Regem. Ipforum, ipopuli.dz gentem,pro,in gente,leu generatione. CAP VT EVIL | 0 Prophetis,pro,in prophetia,leu munere pro- phetico, {c. omnia agebat fecundum diuinam reuelationem, Vide fup. cap. 44. Nomen, {c. lofue {aluator interpretatur. 2. In falutem,i.ad feruandum in bello. 3. Romphaa,Grac.romphzam,i. oladium,fc, di- micando,vel haftam.vt alludat ad id, de quo lof. 8. cum haftam cleuauit. 4. Dominus, {c.pex ipfum.Gre. Domini. 5. Lracundia,{cilic.contra hoftes. Jmpeditus,i.de- tentus. 6. Infacxis,{c.adiuuans illum proiedis faxis. Fors tes ,genitiuus eft. : 7. Defcenfu,{c. Bethoron. 8. Potentes,{c. hoftes,q.d.fugauit. 9. Mifericordiam,i.beneficium.Stare,{c. perlua- dens,vel,q.d.ftando contra populum rebellantem. Gentemf{c.ludaicam. 10. Conftituti,i.exiftentes,g.d cit duo foli effent, vel iunge cum,inducere.Ji/os,i. reliquum populum. 13. Suo nomine,iunge cum,vt /it,q.d. nominatim cuiufque eorum celebris eft memoria. 14. Pullulent,i.fao tempore refurgant. : 15. Ad filios,pro,ad filios vique. 16. Renouavit,inouum inftituit. Zmperium,{c.te- gium. Principes,{c.Saul & Dauid. 17. Congregationem , Grxc. fynagogam. Vidst,i. agnouit.. Dens, In Ecclefiafticum. Dew, Gree Dominus,q.d. tefpexit Deus Iacob; fc.adiuuic. Fide,i. fidelitate,(c.in Deum. 19. Vort,{c.ipfius Samuelis. | 22. Sacul:,i.ztatis. Chrifti,invndti,{c. Regis Saul. Omni carri,ivilo homine. 23-Regi,{c.Saul. De rerra,{c.afcendere vifus Py- thoniffz.Hic apparet fuiile vere Samuelem, & non dzmonem Samuelis {pecie. Delere, pro, delendum, fe. bello. Gentes {c.ludaice. Vide 1.Reg. 18. CAPYV T XTVIL 2. (-\ Arne,{cil. {actificij Adeps in Dei honorem scomburebatutr. 3. Lufit,i. velut ludens leonem interfecit , & vifum, 4. Gente {c.{ua. 5. Exultarionem Golia,i.exultantem Goliam. 6. Corzu,\. potentiam & gloriam. 7. Decem millibus, Alludit ad illud:Percuffit Da- uid decem milia, .Reg.i8.Glorificanit;(c.populus, Benedittionibus Domini,i.laudibus magnis, Glo- viési.gloriofam, {c.diadema regium, 8.Cornu,i.potentia, ‘9. Confeffionem fantto ,i. laudem Deo. In verbo glorie,i. glorificans,{c.ipfum. , 11. Contra,i.ante. 12, Vique in,&c.i, dum vixit,vel dum viuerent. Wd mplificarent,i.celebrarent. - 13. Leftamentum,ipacum. — 14, Ilum,\-.Dauid. Deiecit,fc.Deus. 15. Suo,i.Dei.Sanétitatem;i.lancdum temnplum. 16. Retexit sprostexit,ioperuit,{c.more fluuij,fa- pientia. | , 17. Comparationtbus,i.patabolis. 18, Dileis{c.Deo. Videtur alludere ad omen ledidiah. Vide 2.Reg.i2. 19. Nomine,i.virtute,q.d. Deo iuuante. 20. Complefti,i.tnulti plicatti. 21. Poteftatem,&c.qid.abulus es poteftate & li- bertate , cum poifes corporis concupifcentias re- primere. 22. Prophanafti,i.contaminafti dedecore. Indu- cere,&c. q.d. ita vt Deus iratus filios tuos puniret, Regni parte priuans. 24. Corrumpet,i.deftruet. Eleéi;(c.Dauid. 25. Dedit reliquum,i.reliquitaliquos. 27. Gentis,i.populi,fc.inauenum. Stulritiam,{cil. fecutum. 29. Ieroboam,{c.etiam auertit. 30. eA nerterunt,\.expulerunt,f{c.peccata. 31. Quafivit,{c. populus. Defenfto,i.vindica;{c. Dei. Liberauit,{cil. imponendo finem peccandi in €a regione. Gt 3s, fas Praha OE *p ef uci fatti.i.confumpti.Suftineresi. ferre, {c.” . 4 nolebant obedire. 4. Amplificatus,imagnificatus. Similiter tibi 5 i. vt tu. 6. Deiecifti, {c. predicando. Perniciem, i.inteti- tum. Vide 3. Reg.1 9.& 21.4.Reg. 9.2. Par.21. De deéio fc.pradixit non {utrecturom Ochoziam. 7. udicinum\c. Dei,Gtec. reprehenfionem. Deé- - fen {Onis i.vltionis. 8. Vugis{c.per Elileum lehu. Penitentiam,Gre. retributionem,i.vindiG@am. Vide 3.Reg.i9. Prophe- ras,pro,Prophetam. {c.Elifeum. pee 10. Scriptus,q.d. de quo eft {criptum. Vide Ma~ lac.vlt. Judiciis temporum,i.dilpofito 4 Deo, fea pra- finito tempore. Levire,pro quod fis leniturus. 219 Cor patris, &cc.q.d.facete filios (entire idem quod Patres,{cfanai. Ik. Decorati,i.ornati,feu honeftati. 12. Vita vinimus,8&c.q.d. novi famus folum duin viuimus. 13. In Eliféo completus,pro,Elifeum repleuit. 14. Ve erbum aliquod;i.res vila. Prophet anityi.Pros pheta. opus fecit,{c.mortaum fufcitans. 15. Monftra,i.prodigia,feu miracula. iz morte,i.: inftante morte, 23. Commemoratus,i.ecordatus. Parganit,i.libe- tauit. J” mann,i.opera,leu predictione. 26. Addidir{c. Deus,cti id per I{aia predixiffer. 27.Vidit fel faias. Vitima,{c.Chrifti aduentum, Confolatus,{c.predicens liberandos¢ captiuirate, feu per Chriftum a peccatis. In fempiternum , i. feculi finem.lunge cum fequentibus., Curvyt sir i J WN compofitione,&c.pro, velut compofitio ddd- rifera,facta opere vnguentarij,q.d.{uauiffima, 2. Vini;i. auto. 3. In penitentia,pro,ad peenitentiam, i. vite re= formationem per poenitentiam: 4. [pfius,pro,{uam. 5. Prater ,{ub.fere. Nam fuerunt & alij quidam etiam boni: vel intellige iuxta fequentem notatio- nem. Peccatum,{c.idololatriz;vel potius;quod ex- celfa non abttulerunt. 7. Dederunt,i.meruerunt,vt daretar. 8. Incenderunt,{c.alienigenz.Jn mann,i.prophe= tante,feu iuxta prophetiam. 9 Enertere,i.ad euettendurn, Vide ler.1 .Braere; pro ad diruendum. io. Confpectum,i. vifionem. a it. Imbre,i{ub imbris figura. Vide Ez.13-& 28. Benefacere,&c.q.d. etiam meminit profperitatis dandz bonis a Deo. Vide Ezech, 18.& 33: Oftenderunt,{c.pet opera. | 1 2.Pallulent,qid.revire{cent relurgendo. Redemerunt,i{eruarunt.Se,pro illum. Fide virta- tisspro fide,& v.rtute. 31. ef mplificemus, i.celebremus. Signum,i. of- namentum. 17. Qui natus eff homo,pto,quis hominum natus ei fimilis. 18. Vifitata, i habita eorum ratio,vt tran{porta- rentur. Prophetauerunt pro, prophetata funt,fcilie: tranfportanda. : 19. In origine,pro,velut origo,i.omnium prinel- pium,{c.excellic. ole 60 we ae 1. Imon.Dicitur is fuifle tempore Ptolomzi Phi- ae ladel phi. o1'2. Duplex, &c.q.d.cum templum fepararet. 3, Emananerunt, apparet iftum fodifle puteos ad aquz copiam,forte prope templum. 5. Domus,i.cempli. ee 8. Glovia,i.{plendidas eius fulgore. Thus redolens; Larbor thuris odotem emitténs. 11,Pullulans.i.cmittens ramos,feu flores. Stolam gloriasi.velter {plendidam. In con[ummarione virtu« tis,i.perfecte,{c.omnibus veftibus facerdotalibus. 12. Gloriam dedit,&c.q:d. decorabat fanckas ves ftes,quibus erat anictus. 13. Partes,{c.{actificiorum. 15. Con{ummationes\ petfeéto miinere. Amplifi- cére,i.perficere,Grec.ornare, ee ae 4.12 memoriam,{c.vt Deus populi recordaretur. a 20, Ampli 220 20. Amplificanerunt, {c. Dei landes. 21. Honor, i. cultus. 22, [2 omuem, pro, {uper omnem, fc. vt benedi- Ceret. : 245 Plopois prone. es 26. Credere, ic.det. Sais,{c. Uraelitis,Gre. noftris. 27. Gens, i. digna gentis nomine , fc. Samaritani conflati ex variis gentibus. Vide 4. Reg. 17. 28. Sichimis , ic. Samaritani. 29. Renonauit ; tc. {cribendo. 31. Veftiginm eius eft, q. d. ambulat in luce Dei. CARY T.-01. I Fgh i. laudabo, feu celebrabo. 3. Perditioze ,i. morte. 4. Aftanium , {c. contra me. Apparetfuille per calumniam acculatum. “ 6. Flamma,i.tribulationis vndique opprimentis. 2 ftuatws, i. combultus. 4, Alritudine , i. profunditate. Jnfert ae fepul- chri, q.d. a periculo mortis manifefto. 9. Inferno deor{um, {c. limbo. 10. Circumdederuat , {c. aduerfarij. 11. Atemoratus,i.recortdatus. Sant, i. adeffle {o- Jenr, {c. te inuocancibus. ' Notationes 13. Exaleafti,{. gloria. Defluente,i faciente fluere & dilabi, vel q.d.vt a.me dilaberetur, {ne morerer. 14. Patrem,‘&c. Ecoe perfonarum diuinarum diftindio. ae | 1. In Confeffione, i. confitendo. 16. Perditione, i.interitu. — is, 18. Oberrarem, {c.peccando , vel peregrinando. 19. Effloruit, vel vt effloreret, fc. in me, 21. Afodice,i. paruo tempote , feu labore. 24. Conjiliatus fum, i. decreui. /lam, i. eius pra~ cepta. Zelatus ,i. ftudiofe fecutus. 25. In illa,i. pro illa, fc. obtinenda. 26. Luxit ,i.{plenduit. 27. Agnitione, pro, agnofcens. Grec purgatio-_ ne feu puritate. 28. Poffedi cor, i. factus {um cordatus. Derelin- quar, \c.a Deo. 29. Venter, 1. animus, 30. Linguam, {c. eruditam. Mercedem , {c: labo- ris mei. : 32. Inhis, pro,de his. Sitinat, q.d. aride{unt,& {apientia indigent. 36. In malto, &c. pro, velut multam, &c, 37. Mifericordia,\.benignitate,feu beneficentia. 38. Ante tempus, (c. mercedis,vel g.d.macure. Srsthshatesteahthals shat ah aaah ahaha ah hcich atic ititihoheah ey LSA AS ISIO ,i-reuelatio,Chal.prophetia. Ki, Amos \ fratris Amafia Regis luda. 3. Prafepe Domini, pro, Dominum’prefepis,hy- pallage. Ade.{. Dominum fuaim. Nox intellexit,Chal. non intellexit ve conuerteretur ad timorem mei. 4.Grawi,\.grauato,7o.pleno. Nequam,i.maligno, Blaf{phemarunt,Hebr.& 70.ad iracundiam prouo- cauerunt. 5. Super quo, pro,ad quid,q.d.fruftra fecero. Lan- guidum ,{c. morbo. ee § 6. A planta, &c. Chald.a populo v{que ad prin- cipes. . - Tumens, Hebr. purulenta, fea putrida. 7: ‘Deferta, pro,deferetur , {c. tempore captiuita- tis Babylonice, de hacenim fermo, Denoranr, pro, deuorabunt. 8. Filia Sion ,i. Terufalem, Chald. Costus Sion. Que vaftatur pro, valtata, Chald,& 70. obfefla. 9. Exercituum, {(,coeleftium,&z terreftria,feu An- elorum, & hominum.Semez, i.aliquot {uperttites. Similes, q. d. deltructi penitus, 10. Sodomorum, {c. fimiles. 11. Quo ,g.d, quorum offertis. Plezus , i. fatur, q.d.naufeam mihi pariunt. Nolvi,pro,nolo,g.d.non mihi placent. 12. Cum venerity, pro, venitis ,70. ne veniatis. Vt ambularetis, &c. q. a: nihil aliud facitis, quam calcaré atria. 13. fuiqui, pro, quia iniqui, 14. Calendas, Hebr. & 70. Neomenias, {c. fefta ptincipij cuiulquemenfis, Laboraui fuftinens, q. d. defeflus fum ferendo, 70. non ampliusremittam peccata vettra. 15. Sungeine , i- homicidiis. La Se 16. Cogitationum, Hebr. & Chald. operum. Quie(cire, i. definite. 17. ludicinm,1. eft infte agere. 18. Arguite, (c. nifi fecero quod fequitur,Hebr. 70. difceptemus. Vermiculus, repetitio. Idem enim eft coccineus color , & vermiculi. ex granis enim fiunt vermiculi,quorum fanguine color fit, qui vul- go ,gtana_ dici-ur, {c. a granis illis. 19. Bona \c.fructus. 21. Quemods, adimirantis. Fidelis , i. que olim fidem fetruabat. Judicy, i. equitatis,feu initia. 23. Principes,&c.explicatio precedentis. Infide- les, Heb.contumaces,C hal.rebelles 70.inobediétes. Retributiones , i. munera, vt iit repetitio, vel q.d. alter alterum iuuat inique,vetab illo viciflim inique iupetur. ficenim Chald. interpretatur. Ludicant, ij. ius reddunt. 24. Hen, 70.vx. Confolabor, {c.fumpta vindida. 25. Excoguam ,i, purgabo’ more ignis. Scortam tuam, 70. inobedientes Chal.improbos tuos. Ome ftannum tuum , Chald. omnes peccatores tuos. 70. omnesiniguos ate , & omnes {uperbos, 26. Iufti , Hebr. & 70. tuttitie. 27. Iniudicio, Chald.cum factum fueritin eaiu- dicium. Jviuftitia, 7o.cum eleemofyna. 28. Conrcret ,{c. Deus. 29.Confundentur,i.pudefient. 4b idolis,i.ob ido» la, {c.que coluerant , nec potuerunt ab eis liberari. Elegeratis, {c. ad colenda idola. 3. Fauilla ftuppe, Webr. ftuppa, Chald. Quppa lini, 70. ftipulaituppe . Vrrwmque, i. fortitudo , & opus, feu vt eft Hebr. fortis, & operator. 70. ini- qui, & peccatores , Chald. impij , & opera eorum praua. Co ABW Boek d 1. C° Vuper Inda 70. de ludea. S 2. Mons, i. locus altiffimus,{c. dignitare. Domus Domini, i. Ecclelizx. Omaes , {c. ex omni natione aliqui. 4. Arguet 4. cA rguet,(c.peccatorum. Lanceas,ilancearum ferrum.e4d prelium , quali dicat , ‘erit fumma pax per longum tempus, vel femper fecundum Chrifti legem. At {unt bella inter Chriftianos. An fecun- dum Chrifti legem? 6. Repleri, {cil. peccatis, Chald. repleta eft terra idolis. Olim,Chald.& 70. ab initio, q.d. vt eorum ma- iores.Puerss alievis,i.filiis alienigenarum,g.d con- traxerunt matrimonia cum alienigenis 70. multi filij alienigene nati funt eis, Chaid.in legibus po- pulorum ambulance. Adheferuat,\c.coniugio,vel vite imitatione. (7. Replera eff,&c.g.d.cum rebus omnibus abun- darent,tamen idola coluerunt. 9. Iacuruauit fe,{c.idolis,vel pro,incuruabitur,i, humiliabitur,(c.a Deo.Videinf, Ne ergo dimittas; Hebr. & non parces. Fo/fa bumo,Hebr.& Chald.pul« uere. 70. terra. ro. 4 facie timoru,i.ob timorem. 11. Hamiliats funt,oro,humiliabuntur. Ia,{c.punitionis Dei. 13. Cedros, &c. per hec fuperbi,& obflinati in- telliguntur. a4 | 16. Tharfis,70. maris , Chald.totum verfam fic vertit.Super omnes habicantes in infulis maris , & miorantes in palatiis pulcherrimis. 19. Voragines ,Chald. cauernas,70.foramina. 22. Quie(cite,&c.q.d.definite timere homines,& ‘magnifacere,qui etfi fe per iram efferunt, & magni videntur,tamen nihil {une,fed Deum timete. €xcel{us,70.in quo,Chald.quafi nihilum. eS gs Sa eared Bes 1. ¥7 T fortem , 70. & validam , Hebr. quidem eft - By foemininum ; 2. Ariolum,Hebr.Chald.& 70.coniectorem, {cil. ex coniecturis futura ptadicentem. Sevemsi. longa experientiadoctos. 3. Principem, i.ducem. Honorabilem vultu,i.au- Goritate venerabilem,& gratiolum. Pradentem elo- quy myfticis§Heb.dicendi peritum, Chald. pruden- tem.in confilio 70.prudentem audicorem. 4. Effeminati, Heb. paruuli,feu pueri , Chald. infirmi,7o. illufores. 7 5- Corruet, {cil. vt fieri folet in {editione , & tu- multu,Chald.irrnet. 6. Domefticum,i.de domo,feu familiaszo.vel do- mefticum. Veftimentum tibi eff,i. bene es veltitus, feu veltibus abundas. Ruina,i.calamitas,feu miferia Chald. potettas. Sub manu tua, q.d. fulci ruentem domum vel ciuitatem. .7. Non (am medics, i.non poflum mederi tanto malo,Chald.non fum fufficiens,ve fim princeps,7o. non ero tuus princeps. 8. Ruit,&c. verba Propheta. 9. Agnitio vulrus,8&c. q.d. ex vultueorum appa- ret qui fint. Eés,i.contra eos,{cil.teftificans.Reddita fant,8ec.70.confuluerunt, feu con{ultauerunt con- filium malum contra fe, dicentes: Alligemus iu- ftam,quoniam inutilis nobis eft:igicur fructus ope- rum fuorum comedent. 10. Quoniam bene,Chald.quod beatus eft. 11. ia malum,iledenti alios, Chald.quia opera eius mala funt , 70. coniungunt cum fequentibus fic. Mala fecundum opeta manuum eius acci- dent el. 12. Exaétores,{c. iniqui. Viam greffuum tuorums ivite tux rationem. Di/fipant,i.perdunt,feudepra- nant,{c.faciunt peccare,7o.conturbant. 1 3. Stat,{c.paratus,7o.conftituetur. « In Ifiam. ae ae 221 14. Cam fenibus,8ec. {. ifti precipue iudicandi eos enim ftatim alloquitur. : S53 ‘15. Commolstes,i.ceditis,{c,colaphis,vel commi- nuitis,70.confunditis,{c.pudore. 16.E lewate {cilic.{uperbia. Filia,de foeminis loa quitur. Nutibus oculorum, {c. lafciuis,Chald.ftibio linie tis oculis. Plawdebant ,Chald, crinibuscitcamuolus tis,70. trahebant tunicas. Compofito gradu , Chald: prouocantes,7o.ludentes, 17. Crizem,i. pilos pudendorum, Hebr. pudei« da, 70. turpitudinem, q.d. permittet ab holtibus violari. 18. Lla,f{e.vltionis,feu punitionis, Lunulas.icor- namenta lune forma,7o. tunicas fimbriatas. 10, Mitras,i.velacapitis: Difcriminalia,i.intiue menta quibus capilios difcriminant,dicuntur etiam difcernicula, a difcernendo, i feparando. Pert; celi- des,i.crurum ornamenta,C hald.pedum *rmillas. 22. Alutatoria;i veltes pretiofas,fic di@tas,quod aliis mutatis,feu depofitis induantur celebrioribus diebussfeu cum procedendum eft. Linteamina, 70. veftes per domum,i ordinarias, {eu quotidianas,{c. quibus domi vtuntur. : 23. Sindoves forte {udariola intelligit, Theriftra, iveftes {ubtiles eftiuas. 24.Fafcia pectorali,i.linteo,quo foeminz dorfuin, & pectustegunt,vevidere eft Genuz. 26. Merebunt , &c.i. moeftiam indicabunt . & luctum vel expriment videntibus defolationem,la- crymas: Defolata,{cil.ciuibus {poliata.Sedebit,{c. lugeng tiunrmore. < | : \ CARTY. F tv. f: S Eptem,i.plurime. Mulieres, fe.viduz. Inuocés tar,7o.vocetur, q.d. efto vir nofter,dicamurs que vxores tue.Significatur tot peritaros Deo pu« niente , vt vidue multz vix fint inuenture vi- rum vnum , cui earum aliqua nubere poflit. Op+_ probrium{c.fterilitatis,aut coelibatus. ve 2, Die,i.tempore,tcil. poft punitionem fequetut profperitas {piritualis per Chriftum. Germen Do- mim, &c. Chald. Chrittus Domini,in gaudium & gloriam, Fruétus , {c. Chriftus, repetitio eft. Terra, fic di= &um;terra noftra dabit frudtum fuam, Pflalm.8 4. 3. Sion, Sion & Hierufalem nomine Ecclefiaine telligitur.Omass qui,pro,nempe omnis qui. In vita,i.in libro vit#,70.in vitam,Chald.ad vi- tam zternam., : 4. Si abluerit,pro,cum abluerit,7o.quia abluet. Filiarum,i.congtegationis. Sanguinem,i-homici- dia,per que reliqua peccata intelliguntur. Judics); {c. puniendo, vel in ipfis, vel in Chrifto,per cutus | paflionem iuftificamar , adiunctatamen evan no= {tra cooperatione. Ardoris ,i. caritatis & diuinz & noftre. Auguft. 20. Ciu. cap. 2§- ad Purgatorium refert. Wi cere 5. Et creabit Dominus,70.& veniet({cil. Domi- nus) & erit. Montis Sion,i.Ecclefiz. Nubem per diemq- d. fam ciet cum Chriftianis (piricualiter quod olim fecit cum Iudzis corporaliter. Dare bien nubem, Chaldaus, & ca- liginem. wat gloriofos viros,(cilicet,fandos.vel fu per omnem gloriam,{.gloriofiffima,{cilic.protectio dinina erit. Te 1. Canés D2 GC APM Ta Xv Me AniicumAc. moefum. Patruelis,Chaldeus, 4& 70.dile@i,q.canticum ipfius,feu de iplo, nempe de vinea {ua , vt ftatim additur. Vives jua, pro,de vinea fua.Corzu,i.colle excelfo.Chald.mon- te excelfo, Filto olet,i.pingui,Chald. in terra pingui , 70, in loco pingui. : c. 2. Elegit,pro,eiecitsq.d. purgauit eam lapidibus, vel,lapidum materia cinxit,vt 70. interpretantur. Elettam, i. electis vitibus. Zurrim, Chald. fan- ctuarium. Torcular,Chald.altare.Vuas,Chald.opera bona. , Labrufcas,Chald. opera iniqua. 4. An quod,Heb.cur,q.d.Dignuma ne fuit? 5. Spem eras, Chald, maieftatem meam. AZace- rsam, Chald.domum fan éuarij. 6: Nubikus » Chald. Prophetis. Plant imbrem, Chald.propnetizant prophetiam. 7-Germen eius delettabile , Chald. plantatio lz- titiz eius,i.ei iucunda,7o.nouella plantatio dilecta. Ludicinm,i.quod iuftum elt. Clamor,{c.oppreflo- rum,vel,q.d.clamant ad me iniuftitie,Chald. mul- tiplicant peccata. 8. Terminum,i finem,gq.d.ficvt omnia occupetis. 9 Nift fuerint Scc.{ub. ne mihi pofthac credatis, aut quid fimile,q.d. omnino erunt. Hebraifmns ef frequentiffimus in {criptura; Latini dicunt. Difpe- ream,nifi,&c. : a 10. Laguaculam,Hebr. barum.minima eft liqui- dorum menfura ; fignificatur ergo tagna penuria vini & frumenti. 7riginta mody , Hebr. Chomer, Chald.corus. Modios tves, Heb.Epha.Chald ria fata. 12. Opus Domini.i.quod Deus fieri precipit,vel pauperes,Chald. legem Domini, fe.fuit Dei manu icripta, Manuum , Chald. potentiz, q.d. non cogitatis, quantus Deusfit,é& quam timendus,quod eius ope- ra demonftrant. | 13. Duttus eft,pto , ducetut ; fic infra preterita pro futuris. ) : Scientiam,', Dei cognitionem,7o.quia non cog- nouerunt Dominum. 1 4.Jnfernus,i.{epulcrum,vel locus {upplicij,q.d. plurimi mortencur,vel condemnabuntur. Avzimam, i.capacitatem, feu feipfum. Zerming, i.fine, q. d.indefinenter,feu fupra mo- dum, 7o. fine intermiffione. 16. Ludicio,{c.a fe facto. Sunitificabitur, ifandus ap parebit,7o.glorificabitur. Ja in/titia,{cilic.quam exercebit. 17.e4 gni,Chald.iufti.Ordinem,q d.quifque lo- co fuo,feu iuxta vocationem fuam. Ee deferta,&c, Chald. & fubftantias impiorum iufti poflidebunt, In funiculo vanitatis,i,modis illicitis,7o.quafi funi- culo longo. . : 18, V iculum,pro,vinculo.P lau(tvi,quafi, dicat, valido,tali,n. iugum ligatur. Chaldzus , toram lo- cum fic vertit: Vz qui incipiane paulatim peccata, augentque vt creicant & fortia fiant yt vinculum plauttri. 19, Opus etus,i.quod minatur,vel promiteit. Saaétt,i.Dei,cuius fanitatem L{rael colit. 20. Malum bonum,&c.Aug.Enchi.c.1 9.derabus ipfis loquitur,inquit,non de hominibus. 22. Adijcendam,i, propinandam vel infunden- dam,{c.in,. vas. verumque enim fignificatetiam m if- cere.Vide Prou.9. Ebrietatem,i. id quodinebriag, Hebr. & 70. ficeram. : 23. ufertis,ic. condemnando. Notationes 24. Lingua,i. flamma,que lingue fimilis, Calor flamma,Heb.paleam flamma,Chald.mani= pulum flamma. Paluis, Chald.fauilla. e4 foender,i. euanefcet. Eloquinm,i.precepta. Blafphemanernnt, Hebr. contempferunt, Chald. abominati fant,70. exacerbauerunt, ' 2§. Conturbari funt, Chald. commoti fant, q. d. tremuerunt. : 26. Signum, i.vexillum. Nationibus,i. gentibus, {c.Babylontis. Stbilabiz,i.couocabit,Chal.clamabit. De finibus,q.d.alonge ( diftat enim procul a le- rufalem Babylonia )eos adducet. 27. Laborans,i.defatigatus.Hebr. & Chald. cor- ruens. In eo,{c.exexcitu,feu populo, 29. Leones {c.con{peca prada. 3.0, Sonabit,\c. Deus,vel exercitus ille. Enmsfcil. populum ludzorum. Eins, pro,fua. Co PVM cco Mods 1. © Edentemic{pecie humana. £a,quz {ub ipfo, pI Maca veftis,feutapeti,in . fime,Chald.{plendor gloriz eius. 2. Llvd,{c.{olium. Eius,pro,{uam quifque,fc.non audens afpicere,vel eius,(c.Dei,fecundum Hier.ep. 142. Chal.duabus velabat voulquifque facié foam, vt non videret,& duabus,velabac pedes fuos,vt non _videretur,& duabus miniftrabac, Hier.ait,faciem,& pedes Dei, quia nemo poteft {cire quid anté mun- dum fuerit, aut poft mundum futurum fit , media tantum cognofcimus. Volabant,{c. paratiad Dei iuffa. 3. Clamabant,{c. inuitando ad Dei laudem. Glo- ria,i.cebus Dei gloriam manifeftantibus,& ad eur glorificandum excitantibus. 4. Commota,7o.{ublata,i. eleuata,vel loco mota, - Cardinum,i.potium. 4 voce,i.Vvi VOCIS. Clamantis,70. clamantium .Fumo,Chald.caligi- ne,Hieronym.epift. 150.errore & tenebris, verique ignorantia. §- 7 acui,{cil.non arguens' liberé delinquentem populum, pudore vel timore perterritus, Hieron. 2. cont.Pelag. Pollates tabies,{c.in fermone peccauerat,Hieron. epift. 142. : Vidi,Dicunt ludziideo [faiam interfeum,quia id dixit, cum Deus dicat:zneminem fe polle videre, &viuere, Hier. » | 6. Calculus, Hebr. carbo. Alrare,{cil.holocautti, quodinea vifione fimul cum templo reprefenta- batur. . 7. eA uferetur,pro,fic erit ablata. 8, Nobis,Hicr.ep.1 43.indicatur,inquit,perfona- rum diuerfitas ficut vnitas divinitatias in eo quod vnusloquitur 9. Dices, pto, dic. Audite, &c.pro,audietis qui- dem,fed noletis intelligere,Hier. audite audiendo, & ne intelligatis, & videre videndo,& ne cognof- catis,q.d.audietis,fed non intelligetis:videbitis,fed non cognolcetis. Accidit id Iudawis tempore Chritti. Chal. audientes audiunt & non intelligunt: & vi- détes vident,& nefciunt,7o.auditu audietis,& non intelligetis;&vidétes videbitis,8¢ non cognofcetis. 10. Exceca,i.predic excecatum iri,Chald.infa- tua,7o.incraflatum eft cor populi huius & auribus {uis grauiter audierunt , & oculos fuos clauferunt, ne forte videant.&c. Aggraua;\. obtura implendo re aliqua,vel obtunde. V'{quequo,(c.tales erunt. 12. Homines,{c. abduétos in captiuitatem, Que derelitta fuerat, Chald.defolatio, che ae ; 13. Decs ae In Ifaiam. 13, Decimatie,i. decima, q.d.reliquiz alique {a- pererunt, Chal.relinquetur vnus ex decem. Conuertetur, {c. ad Deum. Oftenfionem, {c.\atentis virtutis, vt folet in arbos ribus, quecadentibus foliis mortux videbantur, Cha.combuftionem,70.depredationem,q.d.etiamfi videantur periiffe,vt folent combutta , & depraeda- ta, tamenreuiuifcent. Quidam oftenfionem inter. pretantur defolationem, q.d. etiam illi pauci vafta- buntur. CAPVT VII. f Ae Omut, i. familiz, q.d. Regi. Requienit , 70; confenfit, Chal. coniunéa eft,q.d.iniit Rex Syriz focietatem cum Rege Ifrael. Ephraim, fic di- &a Ifrael ab Ieroboam primo Rege, qui ex tribu Ephraim. Eins, {c. Regis, vel domus Dauid. 3- Qui derelittus eff Ia(ub, Heb, Sear lafub,quod Latine eft , Reliquie conuettentur. Superioris , erat altera inferior. Fullonis, (c, ficcabantur illic panni aqua purgati. é 4. Sileas, i. quiefeas, q.d.bono animo efto. Can- dis yi. extremitatibus. 6. Safcitemus yi. exciternus. 8. Et caput,pro, Rex,& Damajfci,q.d.non leru- falem. | 9. Et saput, q. d. cam tamen nunc fit caput. Nox permanebitis, 70.non intelligetis. | 11. Signum ,{cil. in confirmationem di@orum. Inferni, q. d.deorfam quanquam id non eft Hebr, Chald.aut in 70. 12. Non tentabo, fimulat religionem: 13. Danid, 70.1uda AMoleftos, {c. contemnendo. Hominibus, Chald.Prophetis. Qusa molefti eftis, pro,nifi etiam molefti ficis.. Deo, {c.non credendo, non fidendo,non obediendo. 14.Propter boc, q.d.quia non facitis quod debe- tis, faciet Deus quod fe dignum eft, Vobis, {c. do- mui Dauid. Signum, {cil. potentiz fue , bonitatis & miferi- cordiz. ss Virgo, fic etiam Chald. & 70. Heb. anby Halma. i. virgo ab{condita. Vide Gen. 24. & Hieron. 1. cont.Iouin. & quidem Punica lingua,que ab He- braa dedudta eft, virgo Alma dicitur. Vocabirur,Chald.vocabit,{c. mater (non enim in terra patrem habebit)Hebr.& 70.vocabis,fe.tu ma- terzeft enim Hebr.perfona foeminea. bs 15. Butyrum,& mel, i. cibos vfiratos infantibus in ludza. s Vt {ciat, pro, {ciendo, vel quia {ciet, Chald.do-' nec {ciat, 70. agtequam fciat,q.d, antequam perue- niatad communem etatem difcretionis. 16. Antequam {ciat, &c. q.d.antequais nafcatut ,Chriftus. ile Develinguetar, {c.defolata. Terra,{c.Syria,& Sa- maria, few Iuda. Quam tn deteftaris:Chald.proqua tu tribulatio- nem pateris, 70; quam times;feu cui times;ex qui- bus videtur intelligenda terra luda. Id quod con- firmant proxime fequentia. A facie; i. caula. 17. Cum Rege, coniunge com , adducet; q.d. per Regem illum puniet, Heb.& 70.Regemspro,nem- pe Regem, {c. Sennacheribi 4 18. Sibilabir, &c.q.d.vocabit Agyptios & Afly- tios, illi dicunrur mufcx, ob copiam;hi apes quia fortiores. 2 20, Condutta, Chald.acata; 7o. inebriata, In his; pro, nempe in his, i. per hos. Ja Rege; pros nempe in Rege. | Pilos pedumsis pubem fic aqua pedum dicitut 22% vrina. Intellige vero per caput , & barbam,reoem & nobiles ; reliquos per pubem. ei: 21. Homo, i. quifque vel aliquis. 7 accam,Chals & 7o.vitulam.Boum,{c.filiam. Duas, {c.folas. 22. Relittus, {t.ab hoftibus. — 23. Argentess,Chald.drachmis argenti,7o.ficlis, {c.que tanti vendi poflint. In /pinas, {c.penuria coe lentium. 24. Sagittis, {c. metuferpentum. _ 25. Sarrientur,g.d.non item accidet cultis mon= tibus. Mira in Prophetis tranfitio fubita ab adueta fis ad profpera,& contra,quod valde notandum, _ CAPVT VIII. 1.0 Tylo hominis , {c. \itteris viitatis, Chald. {cris pturam claram. 2. Teftes, {c. {cripture. Zachariam quid, fi ifte eft , de quoin Euangelio Chriftus? > 3. Propheriffam , vxorem (uam intelligic. 4. Patrem {unm , &c. Hebr. pater mi, & mater mea, Fortitudos i. vites,& opes. Coram Rege,i. iuben= te Rege. 4 6. fte, luda. Aquas Siloe,Chald, regnum domus Dauid,quietum,ve aque Siloe. Affump/ir.Alludit ad defectionem I{rael a luda, apparetque hinc , fuiflé male factam etfi Deo permittente , & ordinante bene, vel potius fenfuseft.Quia populus Irael yo- luit Ducibus Kafin & Phace deftruere Regnum luda, aliumque Regem conftituere. Vide cap. 7. Forte etiam de populo Iudaico loquitur, qui ad il- los Reges videbatur defeciffe,vtinfta indicatar.Itas que dicit, populus ifte, {c.ludaicus. ; 7. €0s,{c.Regnum Ifrael, 8. bit, pro,ibit ctiam. Ad collum, Chaldiad Te- rufalem , q.d. omnia fubuertet preter lerufalem: Tua; i. vbi nafceris. 9. Populi, {c. Affyriorum, vel Utael. Vincimini, Complut. & hic,&& infra. vincemini,q.d.preparate {ane vosad bellum , cette vincemini. Axdsre; (cil. quod dico, 10. Deus, {c.qui veftra confilia diffipabit. 11. Sicutin manu forti, i. mira virtute, Chald. in fortitudine prophetiz. 12. Non dicatis coninratio , i. ne coniuretis in Regem veftrum vt ab eo deficiatis ad hoftes. Timo- rem eius,i. quod timet, {c.populus. _ 13.Sant#ificate , i. glorificate fidendo ipfi.Chal. fanéum dicite,q.d.colite.Jp/e panor,6c.q.d.ipfum timete, non homines.7 error,Chald.fortitudo. 14. In fanttificationem, g.d.vos fanétificabit,fe. eos, qui fe timent; & colunt, &¢. nam aliis in lapi- dem, &c. Duabus, {c.luda & Ifrael. 16. Testimonium, fc. id, i. hance prophetiam. Si- gna, itege, vt folent que obfignantur.Chald.fignas & abfconde legem, quia nolunt difcere eam; 7 oft gillabuntlegem ne difcant. i” difcipulis meis 51.10 gtatiam difcipulorum meorum 5 quibus refignabi- tur; vt difcant, {c., Chrifti tempore, qui €1s aperiet {cripturas. 7 | 15. Faciem faam{c. Chriftam Iudgi non cogno- uerunt. 18. Ecce ego, verba Chrifti: Vide Hebr. 2. In fox gnum,&c: {c. & Chrittus, & e1us difcipuli ibis a la multa fecerunt,pofitique tunt omnibus in exem- 1 Vite. es Nungquid, q,d.relpondete. 4 mortuts, fcil: Diis {ub. petemufne otacula? Complut. ac mor- tuig 2 q. d. nonne Deuseft de emnibuis rebus con- lendus 2 70. quid requirent-de viuis mortuos? ti is : 4 Chald: DA ‘Chaldeus., vnufquifque populus ab idolo {uo re- ~ quirit, viui 4 mortuis. . 20. Magis , i. potius, {cil. recurrendum. Juxta verbum boc, i, ita. faciendum, Non erit, Ke. Q. d. manebunt in tenebris. 24. Tranfibit , fc. quifqueeoram. Per eam , {cil. cerram, vel legem. Deo, Chald.idole. I X. 1. Py Rimo rempore yi. primum, (cil. initio predica~ gionis Chrifti: Aleuiata ,i. liberata peecatis. Nouiffimo ,i poltea. Aggrauata , {c. peccatis, non recepto Chriflo, q. d. iudzorum ali) credent alijin inidelirate manebunt. Quidam tamen aggra- uatam intelligence grauidam fide,& operibus bonis, ve fit repetitio precedentis. Maris, i. qua iturad mare Mediterraneum, Transdcil. xelpedu Orientalium. Gentium, {cil. erat vicina Tyrits , & Sidoniis , & {uperior di- cebatur , nam inferior prope lacum Genefareth. 2. Vinbra mortis ,i. tenebrola, q. d. ceca ertor ribus , 70. & voubra mortis. 3. eM ultiplicalti ,{c. 6 Chritte. Nor, Chald. ei, (cil. xb pro iy & quidem, 70. plurimam par- tem populi deduxifti in letiua, feu redaxifti cum letitia. Lecitiam , (cil. quia mulcia fide deficient. Id, filegasnon multiplicatti. 4. Iugum , {c.excuflitti, quo premebatur. Oxeris, {cil. peccatorum vel legis. /irgam ,i, dominium,feu tyrannidem , qua ptemebatur, fe. diaboli. Afnme- 7h, 70. que fuper collam, Sceptrum , repetitio. exe aétoris ,i, tyrannice imperantis. Swperafti, Hebr. confregifti , Chald.contriuifti, 70. difipatti. Sicue, feil. olim factum. ALadian,i.quo fuperatus Madian. Vide Iud. 7. CaAPVT 5. Pradatio, Cc. bello captihoftes , vel qui per . vim alios opprimunt. Sanguzve , (c, interfeorum, q.d. qui inique occidunt. Combufitonem , q.d. pu- nientur Des hoftes igni fempitetno. 6. Paruulus , &c. quafi hinc victoria , & Letitia, de quibus fupra. Filius ,{c. Dei & Virginis. Princi- patus, &c. Quidam Ecclefiam intelligune , que ab illo fuftinetur : fic Achatius in Concil. Ephef.at Tertul. 3. contra Marc. Infigne, inquit , potettatis fuze crucem humeris pretulic, non vt alij Reges capite diadema~, aut manu fceptrum. Vocabitur, Hebr. vocabit , pro., vocabitur, Admirabilis confiliarius ,70. magni confilij An- gelus. Not. Hic Hier. dicerc,folum pro his omni- bus Chrifti epithetis apud 70. efle, magni confilij Angelus; cetera deefle , & tamen & illaapud 70. nune funt,& erant olim,vide Eufeb. lib.7. demontt. & Chryfoft. lib.de Chrifti Deirate. Pater futuri feculi, Hebr.pater feculi,feu eterni- tatis, Chald. vir permanens in eternum Chriftus. Princeps pacis,70. addunt - Adducam enim pacem & fanitatem eius fuper principes. 7. Maultiplicabitur , 70. magnum erit. Soliam Danid,i. Ecclefiam pet id figuratam, Confirmet,70. ditigat. Iudicio , & inftitia, i. iufto iudicio, feu per- fecta iuftitia. Zelus, i.amor iui, vel hominum. 8. Verbum ,70. mortem. Cecidit , qs d. atque ac- cidit, ficut Dominus dixerat eaenturum Chald. auditumefl. < Iraél ,cepetitio. Idem enim Iacob & Ifrael. fi- gnificaur vero populus Ifraeliticus, quem Deus per Ifaiam predixit vaftandum ab Affyriis. 9. Scset ,{c. Deum efle veracem. 10, Succiderunt ,{c. heltes. Jmmutabimus , i. eo- cum loco fuffiiciemus. ‘Notationes 11. Rafin, pro, nempe Rafin. Eum, {cilicet, populum Ifrael. : In tumultum vertet , Chald. excitabit , {cilicets contra If{rael. 12. Toto ,{cil.aperto, q.d. auidifliime. Ewtenta, {cil. ad percutiendum. 13. Percutientem , {c. Deum. 14. Caput ,'@ caudam , vide infrk. Incuruans tem, &c.1. deprimentem s{eil. proximos , 70. ima= gnum , & paruum. ‘ 17. Latabitur ,{cil. fauens.: Hypocriza, & ne- quam ,76.imiquus,& prauus. Stultitiam , Chald. mendacium,70.iniufta. Eins, {cilicet , Dei. 18. Succenfa eff , 70. fuccendetur. Ignts , pro, igni,vel,q.d. ardebit vt flamma. Veprem, pro, velut veprem , vel q. d. impios , qui funt vt vepres & {pine. Vorabit ,{c. ignis calamitatis vel inferui. In denfitate, pro, velutin defitate , q. d. more den- fifaltusignicorrepti. Coxueluetur , &c. q. d. tandémque euanefcet , vt folet fumus cleuatus. 19. Conturbata eft, pro, conturbabitur. | 20. Declinabir , {cil. querens elcam. Ad dexte- ram, &c. \ege fic , ad dexteram , & finiftram ( q. d. huc illuc) & efuriet, & comedet, &c. Caruem brachy fur , Chald. {ubftantiom proximi fui, 21. Manaffes 70. comedet Manailes. God Po Wed Xs IBC T feribentes , pro, nam {cribentes , 70. {cri- _ bentes enim. ' 3. Vificationis,i.punitionis Dei. Lenge,f{c. A ffytia. Gloriam, i. opes , de quibus foletis gloriari , q. d. quid cunc fiet de rebus veftris ? vel, quem tune pecunia exercitum comparabitis,qui vos defendat? 5. Affur , 70. Aflyriis. potelt & nominatiuus efle , q.d. ve vobis,nam Aflur, &c. Virga furo- ris Mei, i. qua vtor ad puniendum iratus. Baculis,{c. quo percutiam vos. 6. Fallacem, Chald. hypocritam , 70. iniquam. Furoris mei, i. cui lum isatus. AZandabo. Not.Dei permiffionem in malis dici mandatum , quia eain bonum iuftitia {uz ordinat fic Dawid dixit maledi- ctionem a Deo pracepram , 2. Reg. 16, 8. Ate , i. mihi fubditi. 9. Charcamus ,{c.expugnata eft 4 me.Emath,70. Arabia. Samaria , {cilicet, expugnabitur , vel ex- pugnata eft. ~ 10. Idoli , i. vbi coluntur idola. De Samaria, fub.auferam. 12. Cunéta opera {ua ,i, quidquid deftinauit fa- cere per Affyrios. Aagnifici , Chal. elati. Altitudin nis , notatur faftus & arrogantia. 14. Dereliéta , {c. ab aue. 15. Quomodo , &c. {ub fic eleuatur Alfur,& exal- tatur contra me. 16. Pinguibus , i. fortibus. Tenuitatem , Chald. plagam. Succenfa, lege fic , quai combuftio fuc- cenfa , q.d. confumam velutigni fubieco gloriam eius, i.potentiam, fea exercitum. quo gloriatur. 17. Lumen Ifrael, id eft , Deus. in ignem, id eft, velut ignis ,{cil. fuos illuminans , & defen- dens ; hoftes perdens. Spina, & vepres, Chald. Principes, & Satra- pz ,{cil. Affyriorum. Stultus, Chald. mulcitudi- nis exercitus. Carmeli ,i. agri fertilis, feu arboribus confiti, {cil. exercitus repetitio. Sits Ab anima ad carnem, i. anima, & corpore, Chal. anime cum corporibus. 19. Ligni ‘Ts Ifaiam. 19. Ligai faltws , Chald. bellatorum. Scribet poterit defcribere. : 20. Percutir, {c. hoftis,qui antea feruiebat. 21. Reliquta , i. reliqui ,fea pauci. 12. Confummatio,i. perfectio , feu con{umptio, _. Scil, re:,-ad:pancos eofque perfectos , redada , 70. “fic locum hune totum: reddiderunt , verbum enim (accufatiuus eft ) confummans , & abbreuians in iuftitia { {cil Deus) quia verbum: abbreuiatum Dominus, Dominus exercituum faciet in vniuerfo orbe. Inundabit inftitiam,i.afluet iuftitia. 23. Confummationem , Chald. confumptionem impiorum. 24. Jn via -Aigypti,i. more Agypti, q.d. ve olim te percuflit Agy ptus. : 25. Confummabitur ,i. ceflabit , {cil. contra te, & vertetur contra Affyrios. Eorum , i. Aflyriorum, {cil. vertetur. V irgam , pro, iuxta virgam, {c. qua percuffic figyptios in mari. In via e£gypri yi. ve olim per- cuflic Aigyptios, repetitio. 27. Computrefcet , 70. corcumpetur, q.d. diffol- uetur. Iugum,{c. quote premebat. A facie oles, i.propter Dei mifericordiam, Chald.a facie Chrifti. 28. Feniet , {cil. Affyrius. Defcribir ciuitates, per quas Aflyrius tranfit in lerufalem. Va/a,i. im- pedimenta , feu inftrumenta bellica. 29. Sedes noftra , q.d. dicent , fedeamus hic, & quie(camus. 30. Hinni,i.clama, {c.ad vicinas ciuitates,aduen- tare hoftes. Filia, i. congregatio, q. d. popule. Paupercula, pro, & paupercula. 31. eM igrauit ,{c. fugiens. — 32.e4dhuc dies, &c. q.d. dicent , opportu- num eft, vein Nobe fubfiftamus , Chald. adhuc dies magnus , & multum tempus vt ingrediatur({c. Jerufalem ) ftabit & Sennacherib. in Nobe vrbe fa- cerdotum contra Murum Ierufalem. 33. Confringet , {c. Aflyrios. Lagunculam, pro, vt lagunculam. Excelfi ftarare ,comparat milites arboribus, & exercitumfaltui. ic CARY YT x. 1, Adice,i, ftirpe, feu progenie, Chal.filiis. Et flos , &c. Chald. 8& Chriftus de filiis fi- liorum eius vngetur. 2. Pietatis, fic etiam. 70. at Hebr. timoris. 3. Arguet , {c. peccatores. 4. Terram, Chald. peccatores terre. Virga,Chal. & 70. verbo Spiritu,Chald. eloquio. 5. luftitia cingulum , &c.q.d.herebit ei iufti- tia perpetuo, more cinguli, Chald. erunt iuftiin circuitu eius. Et fides , 70. & veritas 5 Chald. & fideles acce- dent ad eum. : 6. Habitabir, &c. Chald.in diebus Chrifti mul- tiplicabitur paxinterra & habitabiz , &c. Lupus cum aguo ,&c. q. d. feroces alioqui cum manfuetis. A4ivabit , id eft, ducet,q. d. facile erit culiuis eos regere. 7. Pafcentur ,{c. Deiverbo. Leo quafi bos , &c. q.d. feroces homines induent manfuetorum mores, viuentque fimul, & cadem vtentur menfa. fermo. metaphoricus , qui frequens in Prophetis. 8. eb ubere, {c. pendens, q. d. laans, vel ab- ftractus, {cil.abla@atus. Super foramine , &c.q. d. nihil timebicur, quianihil noxium. A/pids , i. vbi ante folebat afpis morari , inoxius conuerlari. 9. Monte ,{cil.ecclefia. Repleta ef, pro repleta erit tunc. Scientia , i. cognitione. Operientes , {cil. terram , q. d. abundantiflime. i ya | 2257 10. Radéx Ieffe , (cil. Chriftus qui de radice ,id eft, ftirpe Iefle , Chald. filius flicnad lefle. 4 am fiat ,&c. 70. qui confurgit,ve fit princeps gentium, Signum, i. vexillum , ad quod populi congregens tur. (plum gentes , &c.76. in ipfo gentes {perabunt, Chald. ipfiregna obedient, ee ; Sepulcrum , Hebr. & 70. requies , Chald. man- fionis locus. 11. Secundo , {c, per Apoftolo$ , qui prius per fe, Relinquetur,{c.non interfeQum. Pherros , 70. Babylonia. e4ithiopia , Chald. India. Elam , id eft, Chaldza , feu Perfia. Senaar , Chald.Babylonia,7o. folis ortu, ; Emath , 70. Arabia. 12. Signum , i. vexillum , fe. per Apottolos, WN ationes ,i.gentes,{c.ad fidem amplectendam. Plagw , i,exttemitatibus,'Hebr.alis, feu angulis, Chald. ventis, 70. alis. @13. Zelus yi. fimultas , fea inuidia..” 14. Volabunt ,{c. Apoftoli predicatione, In hu- meros.70..in nauibus , Chald. yno humeroin, i. vnanimiter contra. Predabuatur , {c. captiuantes in fidei obfequium. Filios Orsentis , i. Orientales. Praceptum manus, {c. fequentur , q. d. iuffis obedient. 15. Linguam ,idelt , finum, feuoram. Intelli- git autem mare rubrum quod Aigy pto propinquum, vel mare Aigyptum alluens. Flumen , Chaldzus, Euphratem Septem, i.multis. fenfus eft, Omnia fatura Apo- ftolis peruia , fublatisomnibusimpedimentis. 16. Relinguetur ab Affyriis , i. a de@monum po- teftate liberabitur. CEPwer yi ge eee ee i benedicam , feu laudabo. Connerfus ,{cil.in mifericordiam , Chald. & 7o. auerfus. Confolarus , (cil. per incarniationem, feu redemptionem, Chald. & 70. mifertus. | 2. Saluator ,{c.lelus, Fiducialiter agam ,Chald. & 70. confidam in eo. Fortitudo , 70. gloria. Lans mea i. quem laudem. 3. Aguas, Chald. dogtrinam nouam. Fonribus, {cil. Apoftolis feu Euangeliis. Saluatoris, {c. Iefu. Confitemini , i. benedicite , {cil. laudando, gratias agendo. Adinuentiones,i. confilia,Chald.opera,7o. gloriofa, {cil. confilia, feu opera. Excelfum , Chal. forte , 70. exaltatum. 5. Cantate Domino ,70. \audate nomen Domini. Magnifice , Chald. magnalia , 70. excelfa. Az- nunciate boc,Chat.manifeftum eft hoc.Hoc 70.hze. 6. Habitatio ,Chald. congregatio,70. habitator. Santtus , {c. Chriftus, qui fanctus fanctorum, fuolque fanctificat. CAPVT XIII. ‘. Nus , ide, prophetia de punitione » feu calamitate , 70. vifio contra Babylonem. vide cap. 15. 2. Sener. i. contra. Montem ,i.faperbam Baby- lonem nifi forte montem aliquem Perfiz , vel Me- diz intelligat. Caliginofum , {cil. errorum Leg bris , 70. campeftrem. Leuate , (cil. 6 Medi & Pere fe. Signum, i. vexillum. Portas, {cil. Babylonis. — Duces , fcal. exercitus hoftilis. 3. Sanitificatys » Chald. preparatis,(c.militibus. wi Gloria mea, id eft ; expeditione > que cedit in gloriam meam. ; ; : 4. Montibus , (cil. Mediz , & Perfiz. Regum, \c. Cyri , & Darij, ille Perfaram Rex , hic Medorum. Gentine, ro 2 a I el i a a Gentium, 70. & gentium, Militia belli, 70. gen- ti beliicofx. j Summutate cels ,i, extremitate terre, vbi vi- detur tangere coelum. Dominus ,ic.adeit viturus. V afa,ivinftcamenta. Terram, (c. a Al or- bem svead diem iudicij referatur,cuius figure qua- dam {unt precedentes Dei panitiones. 7. Labefcet ,70. timebit :. Combulfta, pro, velut combutte, fc. aride, vt folent exulta. ita dictum a Chritto, arefcentibus hominibus prx timore. 9. Crudeles , {c.impiis feua videtur Dei iuttitia. De ea, {c. eie&os. 10. Stele , &c. ifto loquendi modo folet {criptu- ra maximam calamitatem fignificare : afflictis enim enim omnia videntur tenebrofa,Poreft 8& ad diei iu- dicij tenebras referri , de quibus eft in Euangelio. 11. dnfidelium, Chald. impioram , 70. iniquo- quorum, (canon {unt iniqui fideles Deo. Arrogane tiam fortium , 70, iniurtam {uperborum. Humilia- bo ,i. deprimam. £2: Pretiofior , &c. q. d. rari erant fuperttites, feu quitantam calamicacem euadant: pretiofa qua- que rata, ideo pretiofum pro raro, Chald.id de iu- ftis Deique amantibus intelligit. undo obrizo, Hebr. & Chald. auro Ophir, 70. lapide ex Ophir. 15. Proprer hoc,i.vt vicitcar. Turbabe,{c.tencbris, ef onebitur , ic. terre motu. & hic loquendi modus in chee magnam Dei iram , hominum- que Galamicatens figniticat. 14. Fugiens , {c. leonem. Ous,{c.fugiens lupum, Congreget , fc. vt feruer, q. d.fruftra fugient, nec enim poterunt euadere. Fugient fub.neceuadent ta- men. omnis enim , &c. 20. V [que in finem , 70. in eternum. Pique fe generationem, &c. 70. per multas generationes , vt fit explicatio precedentis, vel repetitio » hunquam enim rediit ad priftinum fplendorem > Hieron, ait. {uo tempore abettiis fuiffe habitatam. 4vabs,Chal. vicinaeft Arabia deferte. 21. Beftie, Chald.fimie. Pilofi, Chald.& 7o.dz- mones, {c. apparere folent demones Pee hirco-. rum. 22.Vlule, aues {unt Chald, ‘cati, 70. onocen- tauri. Strenes , Chald. dracones , 7o. eticij. Delubris, Chald. & 70. domibus. Volupratis , {cil. quondaim, Chald. & 40. eorum. CART iy. cd Weta eins , Chald. tempus interitus Baby - lonis.Quidam id coniungunt fequenti capitl, vtad Chriftum referatur. & longabuntur > i. diffe- rentur. Aduena , Gentiles intelligit dem Chrifti re- ceptutos. 2. Tenebuat, i. comitabuntur redeuntem, 70. ac- cipient. Eos, {c. Uraelitas. Adducent, 1d aan preci« piente Cyro, & Artaxerxe. Vide 1. & 2. Efd. _ Exattores {nos i. oppretfores , 70. dominantes fibi, {c. quondam, 4. Parabolam, iftam , i. parabolicum canticum, 79. planétum hance, 7. Terra, {c. antea Babyloniis fubieéta , vel Tu- dzxa, 8. Abietes , &c. per hec intelliguntur homines ptincipes. Libant, fub. dicentes, {c. quod fequitu®. Dormiffi,i. mortaus es. 9. Lufernus , &e. q: d. defcendenti tibiin infer- num occurrerunt qui illic erant cum tumultu, &e. 22.6 ~ Notationes Delcriptio eft metaphorica per fimilitudinem ad- uentus Principis victi in bello. Tibi sie Ve tibi oc- currerent, repetitio. Gigantes , i. tyrannos. 12. Lucifer, Chald. qui eras (pketiad; dacs inter fi- lios hominum, Id folet ad diaboluny Treferri , quia Deo {pl endidus creatus. Celo, i. altitudine gloriz tux. ‘oe Mane oriebavts., i. ve (tellacum oritur, ita ful- gens domo egtediebaris » Chald. ficut ftella lu- cebas. 13. Aftra Dei, 70. aftra cocli, Chald. populam Dei. Teft amenti, i. Sion, ay tbat, legis,Chald. foe- deris, 7o.fublimi. Lateribus Aquilonis, q.d.ad dexteram orbis, i. loco digmiori. 15 Infernum, {c. locum damnatocum, Profun- dum laci ,70.fundamenta terre, Chald. extremita- tem laci domus perditionis. 16.44 te inclinabuntur, {c. vt iacentem videant, 7 oO. Super te mirabuntur. 18. I” gloria; i. gloriole, Vir in domo fua, i.quif- que domi fue, teuin fepulcro fuo, 19. Povassie 6, abominebilis. Obuolutus,i.com- miftus, Fundamenta laci, i. profundum foueg. 20. Confartiam, &c.g.d-non habebis vtilli glo- riofam fepulturam. Tuam ,i.tibi {abiedam, 7o, meam. Tuum, 70. meum. Non vocabitur, q. d.delebitur memotia. 21. In iniquitate,i. ob iniquitatem , Chald. pros pter peccata, 70. pro peccatis. Ciuitatum , i. ciuita- tibus, 70. bellis, Chala. inimicis. 22. Germen, & progeniem, Chald. filium & ne« potem. 23. Terens, i. excutiens. 24. Sion, i, omnino fic. 25. Affyrium, {c. exercitum Sennacherib. Vide 4. Reg. 19. Ex, fe. Iudexis. 28. Ones 51, prophetia de calamitate , Chald. onus prophetla, 70. verbum. 29. Percuffors, {c.Ozix, vel Achaz. Regulus, {c. Ezechiasfilius Achaz, pronepos Oziz, Chald. to- tum locum fic reddidit:de filiis filiorum Ieffe egre- dietur Chriftus , & erunt opera eius in vobis quali ferpens volans. Abforbens velucrem , Hebr.ferpens ignitus vo- lans, 70. ferpens pennatus. 30. Pauperes , Chald. mites. 31. Aquilone, i. Aflyria, vel ludea. Fumns,i.mo- leftus exercitus, Chald.malum. Gevris, {c. Gentili- busde Chrifto querentibus. 32. In tpfo, &c. 70. per ipfum fal uabuntur po- puli multi. CeapyrTr xy. “Oy Moab, Chald. onus calicis maledi- ctionis ad propinandum Moab. fic fupra, & inf. 70. verbum contra Moab. fic fup.& inf. Va- fata eft7o.peribit. efr,vrbisnomen, Chald. Lehaiath. ALsrus; Chald.vrbs. Conticuit, Chald. ipfis dormientibus. 2. A[cendit, {c. Moab. Domus & , Chald.in do- mos , Hebr. in Baith ,i. in domum, {cil. templum idoli, quod erat in atce Dibon. Excelfa , isaltaria {eu loca edita, vbi idola colebantur. N abo, {c. euer- fum. Caluitium, &c. {cil, ewulfis capillis , feu tonfis, barbaque In Ifiam. barbaque rafa , olim meerorem fi Vide Iobr. 4. Expediti 2i.armati feu milites, Chald. ac. cindti. | Vinlabunt, {c.depofitis armis. Eizs, pro, eorum, feu cuiufque. S#bi, abundat , more Hebreo. 5. dd Moab > 1. propter Moab, loquitur in per- {ona Moabitarum. Veétes.i. fortes {c. fugient, Vitulam conternantem,i. populum fortem , fimi- lemque vitulz trienni, Hebr. Chald.& 70.vitulam triennem., 7- Operis, {c, mali ,q.d. pro meritis punientur. Vifitatio, i. punitio. T orrentem Salicum, i. Euphratem,de quo: in {a- licibusin medio eius fufpendimus,&c.Chald.mare Occidentale. Ducent , {c. hoftes. 8. Circuibit, &c. q.d. omnia plena erunt clamo- re, & planctu. ‘ 9. Additamenta, Chald. congtegationem exer- citus. , Leonem, {c. Nabuchodonofor. Ex reliquis terre, Chald, & refiduum terre eorum diripietur. gnificabant, CA PYV.2 XVI 1. Omine, Non eft Hebr. Chald, aut in 7o. Petra deferti, vrbs eft Moabitarum, erat autem Ruth, ¢ qua Chriftus, Moabitis. Filia,i.con- eregationis fc. Lerufalem. , _ 2. Filia, i. oppidula, feu vici. Tran{cenfu, ixvan- ficu. ef rnon, nomen eft fluuij , & ciuitatis Moabita- xum. 3. Pone quafi, &c. q. d.quere tenebras. Fugien- tes, {c. I{raclitas,vel Moabitas. 4. Afei,noneft Chald. nec apud 70. Puluis, {e. perfequentium, Chal. hoftis. Coz/ummatus,i, con- fumptus. AZifer, Chald. depredator. Conculcabat, .i,vaftabat; {c, hoftis. 5.1n mifericordia, i. per mifericordiam fc. Dei. Sedebit {c.Chrittus. Tabernzaculo, Chald.ciuitate. 7. His qui, &c.Moabite fignificantur. 8. Sunt, pro, erunt. Flagella,i. palmites,{c.ciues, 70. vites. Relitte, pro, que relidte. Tranfierunt,{c. fugientes, vel potius in captiuitatem abducta. Mare ,i. Euphratem. 9. In fletu laXer , i.ficut fleui fuper lazer. Lo- quitur in perfona Moabitarum.Vizeam, i. ciues,feu populum. Inebriabo, i.tigabo, q. d. effundam copiofiflime Jachrymas.Calcantium. Chald.depredantium,com- paratur hoftium valtatio conculcationi vuarum 5 & fegetum. Jrruit, {c. hoftiliter. 10. Carmelo, i. locis ferti\ibus. 11. Venter, i. interiora. Ad,i. propter. Quafi ci» thara, &c.i. {ubmifle flebir, ve folent moerore de- iecti. : 12. Laborauit, {c. fruftra {upplicans idolis. San- éa, i.templa. Valebir,{c.liberari. 13. Ex tunc,i. olim,{c. multo antequam cue- niret. 14. In tribus annis , i. poft tres annos, vel poft paucos. Qua/i,i, ve folent, fc. prefigi. Super, Chal. cum, A4ubeus,70. honorabilis: GAP Not: EVIE 1. YN ruiza, i. pot ruinam. 3. Adiurorium, {c. deftra&ta Samaria,Chald. dominium. Erunt, q.d.peribit eorum gloria, & I{raelis. 4. dacob, i. Uraelis, {c.capti ab Affyriis. -” Be ke _ §+ &b erit, 8c. q.d. tedigetur ad paucitatem, feu inopiam. Reftiterit > {c.celid@um 4 mefforibus, Chald. Gigantum, 7o. dura. : 6. Excuffio oleae, pro , excuffa olea. Duarum, vel trium , pro, duz , vel tres , 8c. Eins, (cil. manere folet. . . : 7. Incl inabitur , Chald. innitetur , 70. confider, {c. tribulatio folet ad Deum ‘reducere. 8. Delubra ,i. fimulacra, 9. Eius, {c. Urael , vel Damafci. 4 facie, Se. is. cum inuaderent olim Mraelite cerram Chananzo- rum. ‘ Rapbaim, 10. Fidelem, Ironice fecundum Hieron. 70. infi- delem. Germen,70. lemen. Alienum,7o.infidele, frudum non reddat 11, Jz die, &c.q,d. vbi plantaueris, Labrulca,{c. na{cetur loco vue. Er mane, &c. q. detiam i cite floreat, ar tempore meffis nihil eric. In die hereditatis i, adueniente tempore pofli- dendi. Dolebiz, {c. {pe fua fruftratus. _ 12. Populorum,{c. Affyriorum. Mira in Prophe- tis tranfitio ad alia, & frequentiflima ; quod dili- genter aduertendum, 13. Lncrepabit, {c. Deus,70.exterminabit. Turbo, Chald.rota, 70. puluis rote. 14, Nos, {c. Dei populum. {, quod CAPVT XVIIL pe ae s{c. Agypto. Cymbalo alarum , i. qué cymbalis, i. cymbis , feu nauibus alatis vti- tur.alas vocat vela.Flzamina,pro,flumen, {c:Nilum. ethiopia, {c.ex Athiopia fluit Nilus. 2. V afis papyri,i. nauibus ex papyro,quod iunci eft genus quoddam , 70. epiftolas papyraceds yer= terunt. 5 Ite: vox mittentium nuncios , vel Prophet per lroniam; q.d. ira fane Nuntij, nihil enim pro- fichetiss.-. Ad gentem conuulfam , &c. Chaldezus ad po= pulum vim patientem, & direprum , olimque; & deinceps potent em, 70. ad gentem excelfam, & populum peregrinum , & durum. Quidam pue tant Iudg#os fignificari ; ad quos miffa fit legatio gyptiorum. Ali) gentes ad Chrifti fidem voca- tas. Forte fignificacur gens aliqua, a qua petierunt auxilium Agyptij, vel cui promiferunt. Plane diffi ciles intelleétu Propheta. Poftquam non eft alinss q.d. habitantem in extremis terris, vel cui nullus comparandus,folus enim Deum colit,vt adludzos referatur. Expettantem,{c. auxilium. Chald.oppreflam,70. fine {pe. Flumina, Chald.populi. ; 3. Signums i, vexillum, {c. Affyriorums Quidam ctucis intelligunt 5 & tubam predicationis Euan- gelice. 7 4. Ego quiefcam, &&c. Chald. quiefcere faciam populum meum , & benefaciam , & confolabor ficut, &c. 70. fecuritas erit in mea ciuitate , ficut, &c. Loco meo, {c. cxloz | 5. Ante meffem , Sc. q- d. Aigyptij florebant, & velut meflem magnam promittebant , fed func per Affyrios excifi. , ; Immatura perfettio si. quod non erat ad maturi- tatem feu perfectionem peruenturum loquitur de fruétu, fed metaphorice, intelligens homines, Fal cibus, i, Affyriorum armis. Bee 6. Et relinquentur,&c. Delcribitur Agy ptiotum vaftatio. ag +, In tempore illo, q.d.pot ea,que dicta funt. AA popules 2S. Notationes ef populo , &c, vide {upr. Ad locum,pro,nem- pead locum. Nomminis id eft , ybi inuocatur nomen. _Montem Sion , i.Ecclefiam , vei lerufalem. eee yT so %, A Scendet ,&c.q.d. fe manifeftabit. Solebat: enim Deus in nube fe oftendere , Chald. re. uelabitur in nube gloria fue. Ingredierur, loquitur de Deo,more humano. Commouebuatur, Chaldeus, conterentur. Cor eEgypti, pro, cor Aigy ptij cuiufque. 2. Concurrere, &c. quafi dicat, taciam inter ipfos diflenfionem. 3. Dirumpetur,Chald.tabefcet,70.conturbabitur. Spiritus ,i. fapientia , vel vita. 4. Rex , fc. Affyrius. j-cLrefcet , &c. exaggeratio calamitatis , q. d. deftituentur prorfus. 6. Aggerum i. inter aggeres fluentes. 7.04 fonte,q.d. definente fonte aquam mittere. 8. Emarcefcent , 70. lugebunt. | 9. Subtilia , Chald. retia , 70. byflum, 10. Flaccentia , i. deficientia. Omues , {cilicet, confundentur. . 11. Dicetis ,pro , dicitis , fcil. veftrum quifque. Filius regum, Chald.& tu filius regum. 13. Taneos, Metropolis Agypti,vbi Mofes figna feeit. Angulum , i. firmamentum , & decus,Chald, Principes , 70. tibus. 14.eMifcuit , i. propinavit, vt folet vinum. Vide {upra cap.5. Vertigivis, Chald. & 70. erroris. 15. Et non erit , &c. Chald.& non erit Ai gyptiis Rex quiregnet, nec Princeps, nec Satrapa, nec prefectus , necdominator. Caput & caudam,i.prin- ‘cipes, & plebeios. Incuruantem & refrenantem , {cil. per imperium fubditos , 70. principium , & finem. 16. Quaji mulieres,Chald.infirmi,ficut mulieres. 27. Terra luda eAgypto,7o. terre lude Agy- ptus , (cil. Timebunt ludai videntes tam feuere pu- nitos Aigyptios :fecundum noftram lecionem fi- gnificatur dominium fidelium , feu fidei fuper gentiles , idque maximo pauore , i. admiratione {u - per Dei confilio de humana {alute. 18. QOuingue , {c. precipue. Chanaan, i.\udaica, {c. fidelium verum Deum confitentium. Cisitas fo- lis ,{c. Heliopolis. Vocabitur vnay,i.erit vna ex illis. 19. Altare, plane indicatur noua lex , nam ve- tus non permittebat altare extra ferufalem. Zitulus, 3. columna,{c.ereéta ad honorem Chrifti, vel ftatua. 20. Saluatorem ,{c. lefum. 23. Afjur , pro, cum Affur, {c.Deo,vel Affyriis. q. d.alij aliis erunt fideles gentiles (ubiedti , {c. eft ordo in Ecclefia. 24. Tertius, {c.in fidei receptione. Benedittio,70. benedictus. 25. Cut, fc. terre, vel Ifraeli. Hereditas autem, Hebr. Chald. & 70. hereditas {c. etiam eft. Che Vo 1... xX, Cae , qui & Sennacherib. 2.312 manu Iaia, 70. ad aiam., Vadens , {c. tri- duo. Nudus ,id eft , {acco illo, quo erat indutus, {poliatus, 3. [rium annorum ,{c. calamitatis. 4. Minauiz ,i. ducet. Captinitatem 1. captiuos. WH aribus,Chald. pudendis. 5. Limebuat , {cilicet , Uraelite , vel A.gy pti,{e- cundum 7o. 4b ethiopia , &c. quafi dicat , quod confide- rintin auxilio Athiopum, & Agyptiorum. 6. Infule , i. ludee , que maricingitur , & lacu, vil Aigypti, quz inter duo maria. Nos. Hinc appa- ret potiusde Judzis intelligendum. Agyptij enim captiui dudti. : CAPE PORK I. Eferti marts , i. Chaldzorum, vel Perfarum, & Medotum venientium contra Chaldzos, Chaldzus , exercitus venientis a deferto vt aque matis. Merit , {c. exercituscontra Babylonem. 2. Gus incredulws., &c. Chald. viclenti violen- tiam inferunt, & direptores diripiunt , 70. preua~ ricans preuaricatur , iniquus inique egit. Elam, id eft , Perfa, Elam enim in Perfia. Objide , (c. Baby- lonem. Eins i. Babylonis, fcil. quem 4 fe afflidis exprimebat, Chald, omnes, qui gemebantai facie Regis Babylonis quiefcere feci, {c. illo interempto. 3. Proprerea, &c. vox Chaldzi. 4, Miraculum , Chald.interitum ,70. timorem. 5. Pone menfam , quali dicat epulare fane, 6 Rex, feu Chaldae. 6. Vade, {c. 6 Chaldee. vel 6 Maia, vt pertineat | id etiam ad vifionem. it 7. Carrum, 7o. alcenforem. Duorum equitum, Chald, & duos equites, 70, duos equites, i. duo equitum genera, {cil. fuper afinos , & camelos. | 8. Clamanit ,{c. {peculator. Leo, i.’Darius , fe. aduenit,Chaldzus, ficut leo, {cilicet, exercitus, vel ego fum , &c. 9: Bige equitum,pro,nempe duo equitum genera. Refpondit, {c. {peculator.. 10. Tritura , &c. alloquitur Babylonem, vel Te- rofolymam. Vocatautem Trituram , & filiam, feu ve alijlegunt, filium, vel filios tricure ob calamira- tes, quibus atrrita. 11. Duma,7o0.ldumex. Ad me clamatr , pro,4au~ dioclamorem, Quid {cilicet, vidifti, auc fenfitti- de hoftibus? 12. Dixit cuftos venit mane, &c. q.d. & manen & nocte quarite, & quoties vultis euntes, & re- uertentes, actum eft de vobis,Chald. dixit Prophe- ta , eft merces iuftis, & eft vindiGa impiis , fi con- uextimini, dum poteftisconuerti. 13. In falcw , (cil. fugientes. Dodanim , Chald. Dan. 70. Dedan nomen loci, vel populi. 14. Sitienti {c. Arabi, in fuga, 16. In vno anno i. poft annum vnum elapfum. vel, poft breuetempus. Mercenary, {c. cai certum tempus prefigitur. Cedar. Regio eft Arabiz, Chal- dzus, Atabum. < CAP VF RI I. Allis 8c. Chald. prophetie fuper ciuitate, que habitat in valle , {c. lerufalem, que val- le circumdata. Vifionis , i. prophecia. 2. Gladio , fub. fed fame. : 3. Procul fugerunt , pro, cum procul fugiffent,fe. deinde capti. 4. Filia , Chald. coetus. 5- Domino 70. a Domino, Chaldycoram Domino. Scrutans , {c. hoftis. Montem ,i. Jerufalem, vel prope, fc. flat hoftis. 6. Elam ,i. Perla. Equitis ,i.equitantis, {c.fuper currum. Parietem ji. murum. 8. Operimentum ,70. pore. Videbsy, i, in{picies, fc.an inde poffis iuqari. Dotous faltns fc. quam fecie Salomon. Vide 3. Reg. 7. : 9. Congrega(tis , pro, congregabitis , {ci. ad bi- bendum in obfidione. 1Q.Domos, Tn Iaiam. | 10. Domes , fe. minus neceffarias ; vt dirueretis ad muri refetionem. Numeraftis , preterita pro futuris. ) 11. Aquam,{c.excipiendam. Pi/cize,iunge cum, muros, Qui fecerat,{c. Deum omnium auctorem. Eam , {cil.aquam , vel letufalem. De longe si, iam olim, iunge cum, operatorem. Vidiftts i. con- fiderattis. 12. Caluitium,i. evulfionem capillorum, vel ra- furam, qua vtebantur in moelticia ludzi, 7o.rafura. Ad cingulum facci, Chald.ad cingendum {accos, q.d.ad induendos & cingendos. #3. C7a;i.cito. 3 14. Donec,q.d. puniam,donec. Moriamini,Chal. moriamini morte{fecunda. 15. Tabernaculo,7 o.paltophorio,i. cubiculo pro- pe templum. 16. Tu,l.agis ? Quajrquis,Chald.& 70.quid tibi eft? Tibi bis,i.in terra hac. Tabernaculum,(c.vbi polt mottem habites. . ° 17. Subleuabit,iauferet. 18. Coronans coronabit,i. cingenscinget. Erit,fc. ad nihilum redactus,velignominia, vt {tatim addi- cur. /gveminia,Chal.in ignominiam. Alij,o ignomi- nia.fuitenim is proditor domini fui , {c. Regis. 22. Clauem,&c.q.d.auctoritatem in aula regia. Super hbumerum,Chal.in manu. 23- Paxillzm, pro , velut paxillum sc. firmiter. Chal.prepofitum,7o.Principem.Fideli,i.firmo. Erit ‘in folium,&c.q.d.nobilitabit paternam domum. 24: Sufpendent, peritat in metaphora paxilli, vn- de pendent aliqua. Vaforum yi. inftrumentorum tein pli. 25. Paxillus {c.Sobna.Vide cap. 36. CAPVT mAATIT SE | 1 A Aris, Hebr. Tharfis, 70. Carthaginis,q.d. Mi lugeant negotiatores. Venite,{.onulte mer- Cibus,Cethim, i. Grecia, vel Italia , vel Cypro. Re- uelatum eff, {c. elle deftrudtam Tyrum. Ev ,{c.nego- tiatoribus. aa ee 2. Tacete,{c.prx triftitia. Jnfula.Tyrus olim Infu- la erat. Negotiatio, prosnegotiatores. Replenerunt,{e. opibus,vel mercibus. eee 3. Nili,fub.iacitur,q.d.in itrigua tetra. Fluminis, j.ex irrigatione Nili.Fatta sf. Aigy ptus aduecto fru- mento, Gentinm,adeoque T ¥11. 4. Sidon, fc. vinide T yrij orodietunt , adeoque de= buerasdefendere. Afare,i. Tysussque in mari, N on parturini, pro , vtinam nunquam parcurif- fem,& fic in fequentibus. 6. Infula,i Tyro. os 7. Nunguid,&c. VOX condolentis, & Tyrios al- loquentis.Lenge,{c.in Chaldzam. signe 8. Coronatam, q.4. velut Reginam vibium fni- timarum. : Aas 9. Gloria,(c. Tyti.Terre,{c. Tyriorum. | 10. Tranfi,sc.q.d.fuge aduentantem hoftem. Quafi flunium,}. cito, Chald. migta de terra tuas quali aque fluminis.Cingulum,i.forticudo milicum, olitn milites accincti baltets. tr. Extendit,{c.Deus.Chanaam Tyti Chananai erant ynde in Euangelio. Chananea dicitur mu- lier Syrophenifla. wes a 3 aa. Calumniam [aftinens 1. Oppreha » tell. nune ab hoftibus ;Chald. & 70. iniuriam facere folita Virgo. fic vocantut in Prophetis Regna, quod cu~ fodiantur , vt folent virgines. Filia fic dicitur Ty - rus , quod ex Sidone orta,{c. Sidoniorum Colonia. Confurgens,&c. profi conlurgenstiansttetes a 13. Talis ifimilis Chaldzis,{c.gloria,& diuitius: 229 __ An captinitatem, 8c, q.4.8¢ tamen vidus ecu tantuseffer. 15. Sicut dies Regis, i. quantum folet viuere ho- mo,etiamfi Rex fit. eH eretricis,q.d.incipiet ad fe allicere negocia- tores,vt folet meretrix cantu amatores, 16. Sume,&c, delcriptio morum meretricum. 17. Fornicabitur ,i.quettum faciet negociando, perftatin metaphora meretricis, 7o.erit emporium. 1 8. Sanétificata,i.conlecrate,{c.per eleemofynam poft conuerfionem ad fidem. Non condentur,&c.Ac.in pauperes diftribuentut. Habitauerunt,pro,habitant,Chald.miniftrant.€7it, i. feruiet. a U/que ad vetuftarem,{c.veftibus,que diu dureng; vel vique ad fene&tutem,ji.tota vita. CAPWT xXxX1V. I. Erram, 70.totum terrarum orbem. Quidam | tamen Iudzam intelligunt. Nadabir, fc. ha- bitatoribus. : 2. Populus, {c. afflictus. Fenerator;,\. svutuum dans. 3. Predabirur,{c.a Domino. 4. Luxit , &c. preterita pro futuris. Defluxits Chald.defolata eft. Infirmata, i. viribus deftituta,Chald. deferta eft. Altitudo,Chald,forticudo. | 5. Infetta,{c. peccatissChal.& 70. peccauit. Ad, Chal.fub,70,propter. Ius,i. Dei prxcepta. Sempiternum,i. perpetuo eis obferuandum: | 6. Malediétio,\. calamitas. Et peccabunt, Chalde & defolati funt;70.quia peccauerunt. Infanient , Chald. confumpti , funt , 70. paupes reserunt. ; 7. Luxit,{c.vino deficiente. 10. Cinitas vanitatis,i.mundus. 11. Vino,{c.deficiente. i 13, Hac erunt,Chal. relinquentut foli iufti. £4 cutiantur,Chal.poft excuflicnem. _ 14; Hi; {cilicet , pauci reliqui. Aianient, id eft, vocem tollent. — 2 Mari;i.infalis,vél mundo. _ 15. Dodlrinis,q.d.dodi fidem.Chald.tumine. 16. Landes, 70. miracula. Gloriam, pro, nempe oloriam, Ju/ti,fesChriftis } Secretum&c.q.d.mny terium id magnum elt, pau- cifque notum. Chal. fectetum 5 premium iuftorum monttratum , fectetum, vindicta impiorum reucla- taeft mihi. Vz eis qui vim faciunt. neies: eaaol Va mibi pranaricantes, 70. Ve preuaricatoribus: Prauaricantes.{c.Ludei,vel impij. 18.4 voce formidinis; 1.propter timorem. Cadet , &c. per hee fignificatut nullum euafu- cum. ; Catarathe,76.fenelttz. 21. Illa,(caudicij./ifitabit {c.puniens. Bes ok Militiam, 8¢c.i. excellos quolque vel dgmones; quiolim Angelis ti: if congregarionesi.inftats Lacum{c.inferml. ef Re 2 , ae Vifitabuntur,{.die iudicij, antea illic ne wey cotpore etiam deinde punientut ats q- * ta - cunque tempore if inferno man eee emp inen piifientur,nullaque erit {upplicij so 23. Lana, Sol,Chal. cultores Lunz,& Solis: . Jernfatem,{ecocleltis a) 230 Oe ee iO ae 1 Co Chald. & 7o. confilia. _Fideles amen ,i. omnino veias, Chaldzus, opere confirmatas , quafidicat , olim promifla pre- flitifti, 70. vere fianc, id eft, confirmentur opere, {eu exhibitione. 2. Pofiiftiin tumulium i. diruitti. Prbem, (cil. Terulalem alienorum , {cilicet, ate , per iniquita- tem ludzorum , vel Romanorum , nam facta cit le- rufalem arx Romanorum. Nox edificetur ,{c.{plen- doreantiquo. vel loquitur de Mundi deftructione in die indicij. 3. Fortis , {c. fide 8 operibus , 70. pauper. Gen- tinm, {cil, ad fide conuerlarum. 4. Turbine yi. oppreffione. eAifiu ,i.afflictione. Robnfiorum, {cilicet , opprimentium pauperes, & debiles. js Siti, i.oco arido,(c,deprehenfos torquet. 6. Tfto, {cilicet , lerufalem poft Chrifti aduen- tum. potelt & de cazlefti incelligi beatitudine. Con- uinium, &c. Metaphorica detcriptio {piritualium deliciarum. 9. Faciem vinculi , i. inie&a vincula, (cil. erro- rum , & peccatorum. Orditus eft,{c. diabolus. 8. Pracipitabit mortem in fempiternum,7o. ablor- buic preualens mors pro, ablorptaeit, vt Paulus citat 1, Cor. 15. quamquam Paulus videtur {ecu- cus Hebr. que verti poflunt,abforbuit mortem, vin- cendo.poflunt & 70. fic intelligi , Chiifti mors pre- ualensabforbuit, {c. mortem hominibus debitam. Opprobrium , {c. quo laborat apud infideles , quafi erraret fide ; vel feruitutem diabali. 9. Dicer ,{c. populus fidelis. Ste , fc. Chriftus. Suftinuimus , i.expectauimus. Salurari. 1. {aluce, vel faluatore ,{c. Iefu. 10. © oab, i. mundus feu diabolus, {c.delebun- tur errores & peccata, /7, pro, lub. Plauftro, itri- bula feu traha. A 11. Subeo,Hebr.in medio eius,Chald. inter eos. - Sicut extendit , &c. q. d. porrecta vtraque manu puniet. Manum etus , i. fuarum. . 12. Tuorum,i. 6 Moab. CAPM TRV. 1. yo, Je illa,{c. tempore Euangelij. Caatabitur,{e. r). fidelibus. Salnator ,{c. eft, q. d. Chriftus eft forcitudo noftra , Chald. & 70. falus. Poxetur, &c.q. d. erunt cutifflimi fideles in Ecclefia. _ 2. Porta , (cil. Ecclefiz,vel cali. Veriratem,{cil. Euangeliuin. 4. In (aculis , &c. pro, in fecula eterna, i. in petpetuum, poteft autem coniungicum, {perattis, vel cum, Domino. 5- Habitantes , &c. id eft , fuperbos , vel lerofo- ly mitanos, Ciuitatem, {cilicéet , Terufalem , Vel Romam, vel mundum. 6. Conculcabit,i fubiicier, vel contemnet. Paupe- ris , {c. Chrifti, & Apoftolorum: 8. In femita , &c.q. d. dum nos punis, vel in res ctitudine, feu iuttitia. Sutiauimus, i. expetauimus, {cil. veopem ferres, feu liberates. A¢emoriale tuum, i.tui memoria, vel cuam noftri memoriam. Jn defi- derio anime, pro , defideranimus. 9. Defiderauit, 70.conlurgit ad. Te, Chaldzus, orare te. Cum fecers , &c.i, cum punieris peccatores,70. guia lux precepta tua fuper terram, 10. A4ifereamur,{c.expeando ad posnitentiam. vox Dei. : Notationes Ia terra fanttorum , &c. quali dicat habitans in- teriuftos , 70. tollatur impius, ne videat gloriam Domini, 11, Exalterur, &c. quafidicat , oftende tuam potentiam ,vel puni. Woz wdeant, {cil.ad falutem, fed confufionem. Zelantes, i. inuidentes,{cil.ludai faluti gentium. vel zelantes non fecundum {cientiam. (13. Poffederunt , &c. 70. pollide nos Domine, extrate alium non {cimus, inuocamus nomen tuum. Domini, {cilicet, Demon, Mundus, & Caro. Ja te, (cil. confidimus. 14. Morientes , {cilicet , in peccatis. Vinunt, pto , vivent, fcil. cum iuftis, Gigantes , i. tyranni, {eu oppreflores aliorum. Refurgant , pro, re{urgent , {cil. ad vitam ater-~ nam, Vide P{alm. 1. 15. Indulfiftr,{c. remittendo peccata,vel non pu- niendo. Glorificaruses, {c.ab ingratis, Elongafti, i. produxifti ,q. d.dilatafti eccleliam. 16. Murmuris,\.ingemifcente , Chald.tacite, 70. parua. Ess ,{cil. adhibetur, vel prodeft. 17. A facietua, Chald. quia peccauimus coram te , 70 propter timorem tuum. 18. Saluces,id elt, operatalutis. Ceciderunt , i. Deo fe humiliauerunt, vel, ideo a nobis fuperari non potuerunt. ; 19. Tui,i. propter te vel in gratia tua. AdZei, vox Dei. Puluere ,id eft , humilitate,vel q. d.fepulti. Za-, cis ,id eft, matutinus , 70. faniratis ipfis eft. kgs tuus i. gratia, velauxilum, Gigantum ,i. impfo- borum , {eu violentorum. . 20. Cubicula, i.{epulcra, Hieron. epiftol. 61. & Tertul. lib. derefurr.car. Jadigvatio. {c. Dei. vide locum fimilemlob. 14. 21. €gredietur , {cilicet , ad puniendum , q. d. _manifeftabit {uam potentiam. Rewelabit, id eft, ma- nifeftabit. Sangusnem, &c. Chald.{anguinem inno- centem fuper fe effufum , q. d. apparebunt peccato- res, & punientur a Deo. GP YT MXVIE it; Ladio ji. potentia, vel verbo. Leniathan,7o. draconem , fc.diabolum. Vettem, Not. dici Leuiathan, quiain mundo, velutin mari cete ,dif- currit, ferpentem,ob venenum , & aftutiam , ve- étem ob vattitatem 3 cortuofum,ob fraudes. Fadum vero quod hic dicitur , per Chriftum. 12. Vinea mers, i. ecclefia,in qua vinum gratia. letificans cor. Cantabit et , {c. laudem Deo, Hebr. tamen [ ei | cit formineum , q. d.de ea, ide fe. 3. Propinabo,{c.gratiam,& auxilium porrigam. Vifiterur, {c.abhoftibus,vel Ame puniatur, 4. Now, pro ,nonne, vel quafi dicat , non foleo irafci , nifi peecatores occafionem dent. Quis dabit, &c. quafi dicat, meretur quidem vinea punitionem ob peccata. In prelio i. velut proeliantem. , §- Tenebit , {c. conuerfa faciet, ne percutiam. 6. Egrediuntur, {c. Apoftoli.Jmperu,{c {piritus. Jacob , i. Uraelitis.Semine,{c.verbi Dei. 7. Se ,i. Deum, fe. in fuis. Percufiir, {c.Deus. Eum , {cilicet , populum ludzorum , quafi dicat, nunquid eos puniuit, vt merebantur eorum. pecca- ta, quibus Deum offenderant , Chriftum occiden- do , & fanétos ? eager Occidir ,{c. populus Iudaicus, Lvterfeétos eins , i. propter Deum occifos , {c. martyres. _ | 8.12 menfura, &c. quafi dicat, eritcum puniet Deusillum peo ratione peccatorum, fc. refpondente peenaran in Iffiam. penarum menfura , menfure culpa. Abietta, (c, ptorfusa Deo vinea ,i. Indzi. eH editatus eft, {c. Deus. Per diem affus,i, tem- Pore punitionis, {c.a fe faciende. 9. Idcirco redit ad illud, Qui egrediuntur,&c. Su per boc,Hebr. & Chald, in hoc, {c. per pradicatio- nem Euangelij, & Dei gratiam. Cum pofuerit, &c. q.d.cum Idololatriam, & errores deleuerit. 10. Civitas, {c. lerufalem. Relinquerur, i. dele. retur. Summitates,i.ramos,fe. virgultorum nafcentium deftructa ciuitate. 11. In ficcitate, &c. q.d. in penuria, & vaftitate affligentur foeminz, videntes eos adeo ftultos ye Me a foeminis poflint doceri.Quidam tamen,conteren- tur , ad ipfosreferunt., fed Hebr. eft foemineum, Alijlegunt, conterecur, {c. meflis. i2. Hlaminis, Chal. Euphratis. Zorrentem eAigy- _ Pttss 70. Rhinocoluram., eft id nomen oppidi , vbi torrens eodem nomine diuidit Paleftinam ab A- SyPpto. Finis, 7 vaus ,i. finguli, feu figillatim, vel or- dine quifque, vel pauci. 13. Tuba, {c.predicationis Euangelice. Affyriorum , &c, Per Affyrios & A.gyptios: in- telliguntur Gentiles. Afonte,{c. Ecclefia. CAD cE SONA 1 C Orone juper bia , i.vegno {aperbo, {c. Ifrael. Fertice , Hebr. & 70. capite , is principio. Ervantes a vino , i. pre ebrietate , 70. ebrij abfque vino. : 2. Dominus, 70.faror Domini. Turbo, pro,ficut turbo. ; 3. Pedibus, {c. Aflyriorum. Ebriorum,C hald.in- fipientis principis. 4. Temporaneum,i. precoqui fru@us, 70.precox ficus, : _ Matruritarem, {c. aliorum fructuum. Denorabit, {ub fic Aflyrij Uraelem. §- Dominus, Chald. Chriftus Domini. 6. Spiritus indictj,4. donum bene iudicandi {c.a Domino dabitur , Chald. in verbum veritatis, {cil. / erit Chriftus., Sedenti {c. indici vel Regi, Quidam Ezechiam intelligunt. dd portam ,Chald. in domum fuam. Quidam Jerufalemintelligunt, Aflyriisab Angelo occifis. 7. Perum, &c. Redit ad eos , de quibus dixit {u- pra. Notandum idin Prophetis, quod fepe velut interpofita longa parenthefi, ad fuperiora redeunt, ita fiunt difficillimi intelledu. Quidam ramen id, vt & proxime dicta ad duas tribus referunt. A7Z,i; Sacerdos , & Propheta,q. d. non folum populus. Pre vino, i. vt folent ebrij. Videntem ,{c. omnia Deum. §. Locus, {c. yacuus ferdibus, 1. peccatis. 9. Docebit , {c. Deus. Audirum , i. dilciplinam, que audiendo percipitur.Laée,i. deliciis, feu vita imperfecta. | 10. Guia, {c. dicunt ifti non credentes Dei ver- bis. Y eH anda. &c.qg.d-toties promittit, & nunquam praftat quamdiu expectabimus? AZodicum ib1, 70. adhuc parum,q. d.promitrit paulo poft fe prafticu- rum, & nunquamm preitat. 11. In loguela,&c.q.d-Ita non intelligunt, ac fi Deus cum illis peregrino fermone loqueretur, aut labiis male proferentibus. 12. Cui dixit,i.cumtamen ci apette dixerit, 13. £t erit,&c.g.d.contemnent, & dicent more cium, non ita illi dicunt > fe étonems ic. iktorum mendacem. 4 221 fuo. Manda, &c. Capiantur , fc. ab hoftibus , ve} diaboli queis , vel Dei punitione. 15. Ferdus,q.d. non timemus mortem. Alenda- dita interpr r int etatur Pro- pheta, {c. fallacem effe illorum en 16. lacirco i i “ti ; dcirco, continuatiua particula, non caufa- a RG d. attamen. Siov,i. EccleGz. Lapidem, {c Be fe D - ae Chriftum. Probatum, 70. electum, Angularem, {c, indzos, & Gentiles copulantem. Fundztum sie po= ao siaaeay >vt totum pondus {uftinear, Non fe- rinet.\c, ; ( cbr tibyaeeree te {06 Wc. volens flatim exhiberi, fed expeétet pa- tienter, 79. non confundetur, pai “it bg '. moderatum . feu rectum, xr ando : - i] H pas » Ic. Euangelij vis, ve Romanus exerci- 8s Vey Vel punitio, Afendacy , i. fallacem. Protex Lipintinetl unrn qua, {c.dorine nge ice, vel milites Romani, vel Dei vindida, Inundabuat,i. {ubuertent, 13. laundans yi. vehemens, & fubudftens, 19. Mane, &c. q.d. per iem & r 9 »&c. q.d per totum diem & noétem, {c.affidue, 20, Coanguftatum,&e.q.d. redigemini, Deo pus niente, in maximas anguftias, —~ 21. Dinifionum , Hebr. perazim. Alludit autem “ victoriam ,de qua 2. Reg.s. Sic, pro, ficut. Ga- aon. Vide lof. 10. Opus fuum, i. iuttitiam, feu pu- nitionem. ] edlicnum, &c. q.d.non proprium Dei puni« te, fed mifereri, & parcere. illud velut ab eo alie- num. 22. Conftringantur, &c. q.d. durius puniamini. Con[ummationem, i.confumptionem, {eu deftru- ctionem. ed bbreuiationem, q. d.eamque breui futuram. 24. Nunguid tota, &c. fignificat Deum more agricole; omnia facere propter fruétum. idque ac- commodatiflime, {c. debitis modis , etfi variis ; ho- mines tractantem. 25. Gith,Génus eft feminis calidi, S&higri.Vnde Graxc. pede Soy, vulgo nigella. 26: [udicio, i. fapienter agete. 27. Serris,i.dentata tribula. 28. Panis, Chald. frumentuni , fe. tritici grana; Commuinunetur,{c. mola. Comminunet eum; {ub. fed faciet tandem panem, quem comedat. 29, Et boc, &c. q.d.hunc agendi modum Deus docuit homines, & ipfe feruat in operibus fuis mi- ~ yabili confilio, 8¢ iutticia. uftitiam , Chald. fapientiam. CAP Verh oR Ee 1, Riel, Chald.altare. Quidam templum intel- we ligunt, vel Jerufalem , que dicitur Ariel, i: Leo Dei, ob fortitudinem,vel principatam. Cinitas , Chald. conftructumin cititate: Expu- gnauit., Vide 1. Pars 11. ef dditus eft 3 &e.q. d. pot aliquot aynos ceflabunt fefti dies. : 2. Circumuallabo, i, obfidebo, {cs per Aflyrios, vel Romanos. Quaf, Ariel isvt leo, circa quem multa cada- vera, Chald. vealtare cireumdatam fanguine victis marum. 3. Quali [pharam, 1. vndique. ; | 4: De terra, \c.deiecka, feu proftrata. Quafi Py- thonis,i. (ubmifla. yeh ovas 5. Sicut palais, &c.i. innumera. Venrilantium, (cs hoftium. Pertvanfiens, fc. velociter. Pranaluernnts pro preualebunt. ; eu 6. Vificabitur, i. punierar, {c. ciuitas, 7. Sicut fomninm, &c. sd. non div letabuntur victores. V2 9. Obftupe/cite, 2 2. 9. Obftupelcite, {cilicet , 6 Iudai inoreduli, q. d. Notationes : 13. Et requifiea , i. dum quis quezrit ibi inniti, 6 ftupidi , luctuantes, & ebrij ,Deo ficvosob pec., feu faluari. Eins, {c, muri. cata puniente, 10. A4ifcuit , {cil. vt folet qui potum temperat & propinat. quanquam etiam mifcere propinare fi- gnificat. vide {upra cap. 19, Chald. immitit in vos, 70. potauit Vos. 5s ead Soporis ,Chald. ercoris, 70. compundtionis, id eft , pertinaciz in malo defixe , ve Greci interpre- tantur. Operier, id eft, faciet, ne intelligantur aut VC crrenty permittet. 13° ef ppropinquar ,{c. mihi. Ettimuerunt, &c. 70. fcuftra aurem colunt me docentes precepta ho- minum , & dodtrinas. A¢andato hominum 1. iuxta hominum traditiones peruerfas. Vide Match. 15. 14. Admirationem, Chald. percuflionem. Peribit,8c.70.perdam fapientiam fapientum, 19. 4b/condatris , i.abfcondi putetis. 16. Non intelligis , 70. nom fapienter me fecilti, Chald. nonin elligis me. 17. Libanusin Carmel ,i.alta deprimentur > ved fleriles Gentiles fertiles fient.. Et Carmel , id eft, ager fertilis, {cilicet, olim ludei. Jz faltum, {c.in= frugiferum,q.d.fteriles fient. 19. Addent,i augebunt. 20+ Praualebat ; {cil. diabolus. Confammatus eff, Chald.confumptus elt,zo.periit. [nfor,{c.deceptor diabolus,Chald.depradator,70.{uperbus. Super ini- quitatem,ivtinique agerent. 21. 12 porta, i.publice, vel iniudicio, quod olim ad ciuitatis portam fiebat.Fru/tra, i. fine caula. 22. Redemit,id eft , eripuit , {cilicet , a Chal- dzis vel idololatria. Modo, i. nunc Chald. pofthac. 23. Sed , {c. lecabitur. 24. Mufitatores,i. fafucrones , fc. ludxi contra Deum foliti murmurare., » CAA iV Puck XX: t. 1 ee > Chald, tranfgreflores,7o. apoftz- te. Ex me, Chald.ex verbo meo,7o0.per me, iluxta meam voluntatem. 2. Os meum, Chald. verba Prophetarum meo. rum. 70. me. Vmbra, i. protectione. 4. Principes ,{c.legati. Tani, Hebr. Zoan , feu Tfoan, eft enim ¥ prima litera. ciuitas eft A gy pti, itemque Hanes , que Hebr. Chanes. per n. 6. Onus , &c.q. d. onntta duxerunt, iuménta ad Autrum i. Agyptum. Ivterra, &c. q.d.tranfierunt per defertum,vbi magna reruminopia. Ex ess,pro, in eis, {cilicet locis degunt. 7o. inde. Portantes,{c. legati per ea locatranfbunt. Dixitias, {cilicet,mu- nera ad Regem Aigypti. 7- Superbia ,70. vana confolatio. Quie/ce ,q. d. define petere anxilinma {uperbis Agyptiis. 8.cagreffus,{c.ad populam.Scribe,ic.Prophetiam. Buxum , id eft, buxeam tabulam, {cilicet, vt diu conferuetur: Nouiffimo , Chald. indicij. 9. Adiracundiam prowocans ,{c.me, Chald.re- bellis 70. incredulus. 10. Uidentibus , Chald.& 70.Prophetis. Kidere, Chald. propherare , 7o. anauntiare nobis. .4 /picien- tibus , Chald. dcétoribus , 70, viliones videntibus. mihi rebellantiym per CAPYT XRXIX, 1.¥ lbros,Chald. & 70. epiftolas. 2. B«Verbum, ives, 70. aliquid. Poteftate,i-regno, Chald. dominatione. ; a §- Exercituum , id eft, potentiflimi. Filss,i. po» fteris. 8. Bouum ,i. equum , Chald. re@ium. Fiat, fub. precor. an ae Veritas , id eft yquod mihi Deus promifirs 70. iuftitia. eee i SAP TRE 2. A PD cor,i.confolatoria. AGlitia,i.tein fixum, {e.quo erat vexanda Quidam legune malitia, iafliGio, Puplicia,i.multa,{c.bona,quidam tamen intelli- gunt dupliciter , i. grauiter punitam. Pro omnibus: é&c.q.d.cum tamen digna non effet. 3. Vox , &c. Hee de Ioanne Baptifta intelli« guntur. : Domini,Chald.Domino,fe.Chrifto venturo. Re-~ ctas,8c.7Q.reétas facite femitas eius, vt citatur ab Euangelittis.Solitudine,ismundo. 4. Vallis i.humiles. Exultabirur,7o, implebitur; {c.Dei gratiis. Afons,8c.i, fuperbi. Prana,i.diftorta, q.d.reformabuntur hominum mores. §: Gloria Domini,(c.Chriftus in carne apparebic. Caro,i.homo. Pariter,7of{alutare Dei. Quod,7o. quia. Locurum eff,i.ita futurum pradixic. 6. Vox,{c.ame auditur. Omnis,caro, Chald. om« nes 1mpij.Gloria,Chald. fortitudo. 7. Spiritas,id eft,ventus , {cilic. fante vento ca- dunt flore<, Be 9. Qui, fic etiam Chald. & 70. vt ad Prophetam referaturzat Hebr.qua,vt referatur ad Sion,& leru« falem,ynde primum orta ptadicatio; {c. per Chris ftum & Apofolos. 10. Dominus Deus,fc.Chritus, Merces {e.quam fuis eft daturus,iple enim metces Opus, {cil. de quo loann.17.0pus quod dedifti mihi,vt facecem.Coram slo,q.d. intendet operi fibi commiffo quam dili- gentiflime. oS 11. lz brachio yi. brachiisextenfis, yt folent Pa- ftores. Portabit,Chaldleniter ducet,70.confolabitur; 12. QOunis,&c.g.d. quis nifi Deus omnibus rebus menfuram & modum pre(cripfic ?. 8 tamen tantus cum fit,pro homine homo fieri dignatus eft. Pugillo, pro,velut pugillo,7o.manu. Palmo ponderanit, pto , velut palmo menfurauit. Tribus digitis, i. rium perfonarum indiuilo operes Chald-menfura,7o.pugillo. Liberanit,7o.ftatuit. 13. Adiuuit ,70.cognouit, ficut 4 Paulo citatur Roman.11. 15. Momentum, i, minimum quid. Statere; i. bis lancem facile inclinans.Vide Sap ir. 16 Sufficier,{c.adignem factificiorum;fi pro dis gnitate agendum fit. 18. Feciftis; {c. 0 Idola fabricantes. Ponetis, pros pofuiftis, q.d. itane pro Deo adorare Idola,quz ni- hil habent cum Deo commune ? 21. Fundamentaterre,{c.a Deo iactasq.d.Nonneé agnofcitis Dei veri potentiam ce : a : 22.Sedet,i.prefidet.Velut xibilum,i.facillime,70. quafi cameram. a 23. Dat,i.facit.Secretorum ferutatores,i.philoto- phos,7o.Principes. Izane,C hald.& zo.nihil. 24. Nec plantato,&c.id eft,ac fi non effet plan« tatus,&c. Turbo,i.tempeftas. eS 25. Affimilaftis 5 8«c. q: d. Nunquid mihi quid- quam fimile eft,aut eqaaie. 26. Numero, {c.certo, Adilitiam,i.exercitum 706 ornatum,fc.itellas. | ee : Omnes,{c.& coelos, & ftellas. Ex zomine vocat,i. plene nouit,feu facit adeffe vbi vult, ve folent do- mini feruos vocantes Reliquum fuit,i detuits Chal. impeditum eft ab ordine {ulo. ee 27. Abfcondita,&c.i.ignote Deores mex. ee Indicium,i.caulasvel mores. Tranfibit ,i. eri g-- notum.fic dicimus,praterit ie Os 4 pus pres > 70. humiiitas; 29. Now 220.) 29. Non funt, fc. fortes,79.n0n dolentibus,mee- rorem. 30. Pueri. Chald. iuuenes, q.d. alioqui robufti. Et laborabunt, pro, laborando. In infirmirate, if pra debilitate. Afutabunt, Chal.addent. 31. Pennas, i. alas. Aquile,Hec lepe pennarum mutatione tuuenelcet. CAP YE. LL 1. Aceant ad me ,i. tacite me audiant, Chald. i aufculrent verbum meum. Adutent fortitu- dinem, q.d. roborentur , & difceptent mecum. Ja- dicium, {c.de hoc,quod me relicto Idola colunt. 2. Luftum, fe. Abraham. Dabit,pro,dedit fic inf. Gentes, pro,dedit. fic infra. Gentes, &c.{c.victoriam,de qua Gen.1 4.O brine- bit, pro, obtinuit Chald. contriuit, Dabit, pro de- dit, {c.hofles. 3. Semita, &c.q.d.tam velociter,vt non tam am- bulafle, quam volaffe videatut. is 4. V ocuns, {c. creando. Chald. ordinans. Genera tioves, i. homines. N oniffimus, i. pof omnia ,{c. eternus , vel q. d. ptincipium omnium, & finis. xe 5. Viderunt, {c. que feci. decefferunt, {c. vtvide- rent opera mea. 6. Vinfquilque, &c. q.d. & tamen in fabricando idola fe mutuo adiuuant. Glutino, i. re aliqua tenaci, {c. alligari Idoli par- tes. Confortanit, Chald. fortificauir. 9. In quo, Chald. & 70. quem. Extremis, {c. A.gy pro. 10. Declines, Chald. frangaris , 70. erres. [uff mei, i, qua foleo iuftos meos. 70. iulta mea, Chald. veritatis. 12. Con/{umpeto, i. confumpti, Chald, nihilum. 13. Adiuut, pro, adiuuo. 14. Vermis,i.abiecte, 70. paruule, Morrui,1.ve- lut mortui. | 15. Plaufirum, i.traham , feu tribulam. Reffra, i.dentes. Afonres, i,reges. Colles, {c. principes. 17. Egeni,ivhumiles. Pauperes, {c.{piritu. Aquas fc. gtatiz, vel refrigerium, Chald .do~ cttinam. 18. Collidus, i.locis avidis antea q.d. ex rudibus faciam doctos. ) 19. Spivam,pro, {pinum, genus eft cedti, Chald. fetim,Genus elt cedri, cuius mentio frequens in Exodo. Not. per arbores fignificari iuftos. 20. Hoc, 70. & Complut. hec ; {c.bona. 21. Facite,&c. g.d. veltram caufam proferte 5 0 idololatrz. Forte ,i. validam argumentum. 22. Nuncient ,{cil, idola, vel eorum Prophete. Eorum, {c.que futura funt. 24. Opus veftrum,&c.g.d. nihil poteftis. Abomi- natio, pro, abominabilis. Elegir,{c. vt coleret. 25. Sufcitawiz , {cil. Cyrum, qui ludzos liberet. Veniet, pro, venient , fc. alij. Vocabit, &c.q.d. me agnofcet. Adducet, pro, conculcabit. Adagiffratus,i. prin- cipes, {c. Babylonia. Plaftes, i. figulus. Humum , i. Lutum, 26. Onis, (c. ex diis gentium. Annuncianit, (cil. ventura, vel ab exordio, i. ea que a principio. Et a principio, vepetitio. Jnftus es ,q. d. vicitti, Chald.s 70. verax es. Sermones,{c. futura predicentes, vel q.d. loqui non poffunt, . 27. Primus , {c.a captiuitate rediens , adfunt,{e. liberati. Euangeliftam , i. leta annunciantem. Notationes 28. tis, fc. idolis , vel idololatris. Confilinm, {c. fanum.Verbum, {c. bonum.. AvP WV cheer). 1. Eruus mens, Chatd. feruus meus Meffias. S Complacuit, &c. q.d.eft mihi cariffimus. Anima, Hieron. epift.1j1. Anime nomine,Det fignificatur affetus. Spiritum , Chald. Spiricum fanétum. Iudicium , {cil. Dei, vel quod iuftum eft. Proferet, Chald.reuelabir. 2. Clamabit,{c. more perturbatorum, Fors, q.d. in plateis, Aug.20. Ciu.1.ab his, qui foris funt, ab eius corpore precifi. | 3. Linum,i. mixam , feu ellychnium. Fumigans, {c. pene extino lumine. Nox extinguet,q.d.nemi- nem ledet , quin etiam viliffimos iuuabit,feu pene deficientes. Chald. per calamum mantuetos, per linum pauperes intelligit. Lz versate, &c.q.dvere iudicabit. 4. Non erit,&c. g.d.magna aniti quiete,{c.nul- la paffione turbatus predicabit.Judicinm, i.iuftam, & rectam legem Euangelicam. &¢ legem, &c. 70. & in nomine elus gentes {perabunt é quomodo Cl- tatuc Martth.r2. Infula i. remotiflimi quique. Expettabunr, (c. ~ cum defiderio. 5. Flatum , Chald. {piramentum. 6. Te, {c. 6 Ghrifte. In tuftizia, i. cum iuftitia, q. d.iaftum & iuflificantem. Seruaui, &c. pret. ro fut. In feedus, {c. feriendum cumfuo fanguine. : Po- puli, 70.genetis Lirael, : 7. Conclufione, i. carcere, {c. peccatorum. 9. Fuerunt, {c.a me predicta, Noua, i.inuficata, & wmirabilia. 10. Nowum, q. 4 nouis laudibus celebrate. L aus eius,{c. audiatur , vel cantetur. Plezitudo, 70. naui- gantes. 11. Defertum,i, mundus. Habitabit , pro, habi- tantes, Cedar, Regio eft Arabia, Petre, 1. rupium. Quidam vrbis nomen putant. Vide fup.c.16. 12. Povent , 70.dabunt. 13. Egredierur,{c.ad iudicandum. Zelum, Chal, iram. V ociferabitur, &c, aget more itati. Confortabitur, 1. preaualebit. 14. Tacui, i, itam continui.Dei verba funt.Apud Prophetas frequens perfonx mutatio. Semper, 70.4 feculo,q.d.diu. Vz parturiens ,{e.cum vi efundens conceptam jram. 15. Abforbebo, i. perdam, Chald.confumam, 16. Prana, i. diftorta. Hac verba, i, res has. Feci, pret.pro, futuro, — 17. Conuerfi ,{c impij fruftrati {pe. 18. Intuemini,zo. telpicite. Ad videndum, i. vt videaris, 19. Venundatus eff, {c.feruus peccati,vt qui ven- ditur, 70. qui recefiic. 20. Cuftedies, i. obferuabis , feu attendes. 21. Santtificarer eum, Chald. inftifcaret K{rael, Legem, Chald. legis factores. 22. Iuuenum, i. fortis, g.d.fortiter illaqueati, Chald.iuuenes funt omnes, Dicat,{c.raptori. Ked- de ,{c. quod diripuitti, 24. Cui, i. contra quem, 25. Cognouit,\. refipuit. Intellexit,Chald. propo {uit animo timorem etus. | CAP vy To Xk Ed. 2 (aie i. Ecclefia, feu popule fidelis. Voeanifc. yt folent domini feruos. Cum In Iiam. 2. Cumtranfieris, &c. g.d.in omnebus periculis teliberabo. _ 3. Propitiationem, i. redemptionem, q.d. pro te perdidi,multas gentes tibi aduerfantes,Chal.& 70, commiutationcin. ; 4. Dabo,i.perdam.7e,{e.feruando. Azima,ivita, q.d.perdam vite tux fnfidiantes. . 5. Semen tunm,Chald.filios tuos. 6. Probibere,Chald.morari. 4ffer,i.reduc,q.dire- ducendos curabo. 8, Educ,Chald.& 70.eduxi,pro adducam, {c.ad lucem Euangelicam. Er oculos, &c. q. d. oculos habet,fed non videt: . aures,& nonaudit. 9. Congregata,{c.in Ecclefiam ex omnibus mun- di partibus. : Vobis,{c.6 cultores Idolorum. Prima,jo.a prin- cipio,q.d.mundi creationem, & que Dei reuelatio- ne fola pofunt [ciri, vel primo ventura. Iuftificen- tur,icaufam fuam iuftificent, {c. quod veraces fint dij eorum, Vere, Chald. &.70.verum. At Complut.cum fe- -quentibus iungit,q.dfane vos,&c. 10. Vos,{c.0 Apoftoli.Serans meus ,Chald. feruus meus Chriftus, Formatus,7o.alius.Quidam legunt formator,{cil. reram. 12, Annunciani,{c.futura. Alienus,i. alius,{cilic. Deus, qui ifta faceret. : 14. MH ifi, pro,mittam;(c.Cyrum,vel Chriftum. Vettes, i. impedimenta. Chaldaos, {cilic.detraxi feu perdidi. Nauibus,fc.per Euphratem. | 16. Mari,{c.rubro. Aguis,{c. lordanis. Torrenti- bus, Hebr.Chald.&& 70. vehementibus. 17.€ duxit,i fecit exire x Agypto,{cilic.contra Hebrzos. =: Obdormierunt, (c.{abmerfi in mari rubro. Refurgent,Chald.{urrexerunt. 13. Ne meminerites , &c. q. 4. Atque vt antiqua omittamus. 19. Nunc,i.cito. Deferto,i. gentilitate, Viamcilicet,{alutis. Flumina,id eft,copiam gra- tiarum. 20. Beftia,&c.(cilic.gentiles ante fidem.vt fere. 21. Formaui mbi , Chaldeus pre paraui cultui meo. 42.Non me,&c.q.non me coluifti,vt debueras. In me,i.caufa mea. 23. Sernire{c.graul feruitute,vel pret-pro fut.q. dinon a te poft hac exigam {acrificia ifta, fed alia potiora. oo ee, 24.04 rgento,fe.multo.Calamum,{cilic.aromatl- cum,7o. thymiama. Inebriafti me,Chald.impingwa- (ti altare meum. pe fe Seruire,i.induere formam ferui,velgratiati,more {eruorum. 1x peccatis tuts,i,ob peccata tua. Laborem,{c.Paflionis;vel q.d.moleftiam, 26. Me,(c.quid tecum egerim. Narra fi quid ha- bes,70.dic tu iniquitates tuas primus, Juftificeris, id eft, caufam tuam iuftifices,g.d. te defendas. 7 Primus,{c.Adatn.Interpretes,{c. Moles,& Aa- ron Chaldzus , doctores, 70. ptincipes. In me, i. contra me. +8. Contaminani,i. oftendicontaminatos pecca- to, & indignos, qui terram promiflam ingrede- rentur; Dedi,{c.in deferto. ane Bla[phemiam , Chaldeus; & 70, opprobrium,fe, hoftium: CPV To KLM oo & 70. Ifrael. Sittentem,i.aridam gh -gentilicatem, Semen tuum , Chald. Bike tues. Stirpem tuam Chald.filios filiorum tuorur. 4. Interspro,ve inter. Vocabit, {c. {e,q.d. dicet fe M{raelitam,i. Chriftianum. Domino,{c.{ermo,q.d.Domini fum. _ Affimilabitur,idet, cognominabitur, fe. Ifraelita, i, Chriftianus. 6.04 b{que me,i.preter me. 7. Vocetyi.dicat clare. -Annuncier;{c.furura. Ordinem, {c. faturorum. eA ntiquums lub, docui eum etiam de futuris, Dijergo gentium ventura, &c. 8. Axnnuaciani,{c.futuca.Teffess(c. huius rei. Quem ego nox nouerim , {c. nihil pofle Gine me, Chald.cui a mé non fit data fortitudo. 9. Amant iffima,i. dile&a fimulacra. Confundane tuy,i.merito confundi debeant. 10, Quis,(e.nifidemens aliquis,q.d. que infania eft Deum formate. | 11. Participes cits, Chald. cultores eorum;,Con- fundentur,{c.die indicij,vel vbi errorem intellexe-_ rint per Evangelium. 13, Ruacina,vulgo planula dicitur, qua fabri ta= bulas leuigant,Chald. perpeniculo. Angularibus, videtut figniticari,inftrumentum triangulare fabro- rum,Chald. dolabra. Tornanit;Chald. formauit;7o7 regulauit. poh | 3 16. Vah,70.dulce mihi, Focum,Chald.ignem. 18. Obliti, i. illiti realiqua vifum impedietite, -Chald.obturati,zo:optenebrati. 20. Liberabit fc.errore. Dextera;i.opara dextera, {c.Idolo, 21. Seruus,{c.iare creationis. wee 23. Fecit, {c. redemptionem. [frael,Chaldzus,in Ifrael. ee Gloriabitur,Cha\d.Jaudabitur,7o. glorificabitur. 25. Vertens,q.d. oftendens effe intanos.Conuer- tens,8¢c.q.d.faciens frultrari eorum opera.Stultam, . {c.apparere. 26. Sufcitans, iimplens; 70. ftatuens. Sufcitabo, Chald.inftaurabo. | e 27. Profundo,Cha\d.Babyloni,70.Abyflo. 28. Paftor meus es, quali d. tu reduces populum meum,vt folet paflor gregem,Chald.dandum ei res gnum,7o.vt lapiat. EAP WP. XLY. I Ce i. vntto, q.d. Regi. Apprehendi,q.d: quem adiuui,prat.pro fut. V ertam{cil,ante eum in fugam. nai 25 Gloriofos,{c.principes.. Breas, i.fortes. 3.e4 rcana fecretorum,Chald.abftrulas opes. Voco,{c,multo ante quam fis. 4. Affimilaui, \cil, paftotis vel; q: d. fecisvt effes _ figura, & fimilitudo Chrifti mundum e capitate © liberaturi, Chaldaus ,direx1,7 @- Sufcepi , Hebr. co. ghominaul. ie re Amplins,Chald.alins. E-x174,1.prater Attine xi,Chald.adiuni,7o. con fortaul. 1 7. Creans,ifaciens- Malum,i.bcllum,feu calami- tatem. be ee | 8. Rorate , {c. millo Spititu fanéto in Virginem, vel Chriftoin mundum. Juftum,c.Chriftum. Oriatur,{c.per Chriftum juftificamur. | 9. Tefta, pro, cum fit veluttetta, Samits terra, 14 vafise terra.Samia vafa vocanitur a Samo Infula,vbi pulchra: fieb ant, Aanibus,isattificios 10; Quid saqperrmene sirateameae oe TSS : ma AY -- ar - » = fee Sen Hil a | | | 228 Notationes 10. Quid generas,i.cur me genuifti?q.d. vt indi- gnum eft queri de parentibus, quod genuerint : ita de Deo, qui fecerit. 11. Adihi,i. Prophetis meis , q- dicat per eos me interrogate. ah 12. Adanus,i.virtus. Alitia,zo.ttellis. 13. Eum,{c. Cyrum,vel Chriftum. Luflitiam, i. punitionem, fc. Chaldezoram : vel, fiad Chrifttum referatur juftificationem hominum, e£dificabit, i. permittet xdificari,{c.Cyrus:vel Ecclefiam xdifica- bit, fc. Chriftus. In pretio,i.accepto pretio,q.d.gratis. 14. Labor,t. opes labore parta.Sabaim,. Sabzo- rum. Per hos populos Gentiles intelliguntur ad Chriftum conuerii. Sublimes, i.proceri. Fintt1, pro, velut vindti,{c.compulfi {piricu. Tantum,Chald. in _ veritate. In te,{c.6 Chrifte. Ab/que,i.preter.Not.non efle vnam perfonam preter aliam Deum, quia vna fola eft diuinitas. * 16. Errorum,Chald.idolorum. 17. Saluatus e(¢,pro,{aluabitur. 19. Dixi,iungi poteft cum , fruftra. Luftitiam, Chald.veritatem. 20. Lenant,i.gettant,{c.humeris,vel ponunt loco ee -edito. 21. Annunciate,{c.reliquis,vt veniant. Hoc, {cil. quod futurum eft,(eu quod fopra dixi. «23. In memetipfo , i. per me iplum. Jn ftitia,i. tu- ftum. Now revertetur,i.non eritircritum. 25. Ergo in Domino,pro,per Dominum, {c.iura- bit non per idola,Hebr. tantumin Domino. Dicer, pro,dicir,{cil. Dominus.€um,{c.Deum. 26. Ia Domino yi. per Dominum. Laudabitur, Chald.8 70.gloriabitur. CMP DT RLV 1. 7 \Onfrattus eff,Chald.incuruatus eft,70.ceci- dit, Bel,Idoli nomen. .abo,70.Dagon, Vide Ts Reg, 56 Iumentis,{c portanda in Perfidem,capta Babylo- nia. Oxera vefira,i.que vos folebatis geftare, 2. Contabuerunt,Chald.precila funt. Eorum, fc. quiipfacolebant. 3.c4 méo,Dei vterum, intellige vifcera miferi- cordiz. V ulua,i.vtero,repetitio,7o.infantia. 4. Canos,i fenectam.repetitio,g.d.per totam vi- tam veltram. Portabo,7o.{uftineo vos. Feram,7o.di- -mittam, Chald. dimittam peccata.Portabe,7o. fu- {cipiam. 5.24 fimilaftis,&c.q.d.nunquid aliquid mihi fi- mile eft,quod pro Deo adoretis? Vide {up.c. 40. 8. Confundamini,70.ingemilcite, Chald.confor- tamini.Redite,&c.70. paenitentiam agite , reuerti- mini corde, 9. V itra,i.preter me. 10. Noniffimum,g.dlonge pof futura. 11. 4aem,{c, Cyrum feftinantem. Mea, {c. exe- cutorem in expugnanda Babylonia, & liberandis Hebrzis. Mhud,{c.quod promifi.Creaut,pro, creabo,Chald. pre parabo. 12. Duricorde.7o.qui perdidiftis cor. 13. Feci,Chald. eft. Juftitiam,{c.Chriftum, Gloriam,i.filium, CAPY. 2 ADVI i. Oeste tiir pro futuris. L# Virgo,Sc.Chald.regnum congregationis Babyloniz,{c.Regna cuftodiuntur,ve{clét viegines, | Tenera,Chald.delicata. es 2. Tolle molam, q.d.{eruics in piftrino, olim ferui molam vertebant,ve fit apud Mauros.Turpitudinem tuam,70. operimentum tuum. Aumerum. Hebr. planta. Tranfi,&c.q.d.vt poflis duéta in captiuitatem flu- mina tranfire. a 3. Ignominia, i. turpitudo , fc. pudenda. Oppro- brium, id eft, quod videri probrofum ef. Capsam, {cil.de te. . 4. Redemptor, {c, olim ex Agypto, & deinde ex Babylone. : | 6. Contaminanj, i. veluti {ordidam tractaui , ex- pellens é fedibus fuis,Chald.profanaui, {c.mittens in profanam Babyloniam. 7. Hac,{c.tibi euentura,que nunc predico. No- niffims tui,i.cotum,que te tandem manebant. 8. Ampliws,7o, alia: Sterilitatem,i. orbitatem,fic infra proxime. 9. Venerunt,pro,vemient, Duritiam,Chald.& 70.fortitudinem,{c. obftina- tionem. 11. Ortum,i.vnde,feu quando veniat. E-xpiare, ieffugere,Chald.auferre. 12. Sta,&c.lronice. 14. Fathi funt, precerita pro futuris, Nox fune, &c.q.d.ille ignis non erit, vt folet prunarum ad cae lefaciendum,fed flamme ad comburendum. Fatta funt,pro,fient. : Errauerunt,{c. buc illuc fagientes. CAPV I XLV TULL I. YOmine Ifrael,i. Uraelite. Aquis,ifemine,q. d.de fonte,Chald. cognatione. [a nomine,i, per nomen. /#i.cum, aos 2. De ciuttate,8cc.{c.lerufalem ciues,Conftabilirs fuat,Chal\d.confidunt. ) 4. Durws,&c.q.d.obftinatus, fuperbus,&& impu- dens. . 5. Ex tunc, i, multo ante. 6. Omnia,{c.impleta. Annunciaftis,i.diuulgaftis, {c.ad gloriam meam,vel q.d. ego pradixi,non vos, 70. cognoniltis,q.d.ion cogitaltis. Conferuata,{cil. apud me,q.dicat,ignota,feu occulta funt mulca. 7. Creata funt ,{c, quedam. Ex tunc,7o.olim,{c. tibi prediGta.e £vtediem,70.prioribus diebus. 8. Audijtidc.ea,vel precepta mea vt faceres. Ex tunc,70.4 principio. Scio, pro,fciebam. x utero, i.iam inde a natiuitate. 9. Laude,&c. Chald. propter laudem meam fu- ftentabo te. Tafranabo , i.cetinebo , vt folet equus,ne preci- Pikets, 4 10. Now quaft argentnm, q. d. leviter afilixi,pro, affligam. Elegi,Chald. probaui. 11. Bla(phemer , {cilic. quafi impotens, aut non verax. Alteri,{c.dolis,q.d.non patiar coli pro diis. 12. Voce, q.d. cui nomen indidi Mraelis, Moxi/- jimus,70.in fempiternum, , : 13. Vocabo,pro,vocaui.Stabunt, pro, fteterunt,i. adfuerunt, dixit,& facta funt. 14. De ew, {c.diis gentium. Hac,(c.que ego,q.d. quis corum poteft dicere talia,qualia ego? Eum,{c. I{raelem,vel Cyrum.Szam,{c.liperando ludzos. Brachinm,i.fortitadinem,{c.oftendet. 15. Direcéa,70.prolperata. 16. Accedite,verba Chritti,vel Ifaiz. Abfcondito, {cilic. palam locutus eft Chriftus in mundo,& Deus legem dedit in monte Sinai. Ex tempore, &c.q-dicat, antequam quicquam in tempore Tn Ifiam. | | tempore fieret, cum Deo eram cundta componens, {cil. cum patre filius.<-7/ iff, {cil.ecundum huma- nitatem. 19. €ius,{c. Ifraclis. 29. £ fferte,i.diuul gate. 21. Sitiernuat, {c.diu. 22. Pax,7o.gaudere. ~ CAPY it XIX I. Vaite, Chald. obedite. Vecauit,(cilicet, no- mine lefu. 2. Os menm, Chald. verba in ore meo. Gladium, {c.verbum Dei penetrabilius omni gladio, Sagirrams, Gladio vicini ceduntur,{agitta remoti, {c.predica- tam cft Indzis,& gentibus. Abfcondit,{c.quoad mitteret in mundum,conti- nuit in finu filium pater, Chry{in corporis phare- tra abfcondita diuinitas. 3. Seruus , {c. propter formam ferui. J/rael , & Chriftus tfraelirca. 4. Ia vacunm{c.pauci Chrifto obediunt,pauci- gue faluantur. | Confumpft, {c. moriendo. Iudicium,i.iuttitia,feu meritum.Cum Domino,7o.apud Dominum, Chald, ‘manifeftum coram Domino. Opus, Chald. merces operum meoruin,70.Labor.Cum Deo,Chald.& 70, coram Deo. 5. Non ,Hebrai legunt,ei,etfi Hebr.eft non : di- cunt enim effe xy pro 14 ve interdum folet, & alibi notauimus. ' 6. Dixit ,{c. Deus. Sufcitandas , {cilic. ad vitam gratiz. Feces, Chaldzus, captiuitatem, 70. difper- fionem. 9. Sanékus , i. fancte colendus , & {anctitatis auctor. - . Contemptibilem animam, {c. mundi iudicio , 70. defpicientem animam fuam.e4 bominatam gentem, zo. qui abominationi habetur a gentibus. Domi- novrum, 70. principum, Videbuat , {c.tuam dignita- tem. Confurgent,i.allurgent,{cshonoris caula. Adorabunt, (cilic. te venerabuntur , vel Chrifti diuinicas intelligitar, ad quem hee quidam re- ferunt. ; 8. Placito, i. beneplaciti, feu quo mihi placuit, 70. opportuno.Paulus 2. Corinth.6. vertit accepto. Exaudiui , pro, exaudiamn, Exauditus eft pro {ua reuerentia, Fedus ,i. focderis ptedicationem feu confirma- tionem, aut renouationem. Sufcitares, 70. confti- tueres,bono ftatu. Terram,i.homines in terra habi- tantes,Chald.iuftos, qui iacent.in puluere. Diffipa- tas,Chald.defolatas,7o. defertas. 9. Renelamini,i.in lucem prodite,feuapparete. Super, i. iuxta, {cil. confpicue. Planis,q.d. locis commodis. 10. Portabit,70 ducet. | 11. Jn viam, q. 4. reddam planos;iuxta illud: Ee afpera in vias planas. Semira , {c.deprefle. Exalra- buntur,{c.ad commoditatem viatorum, q. d.tollam impedimenta ad me veniendi. 22. Longe,i.oriente. Mari;i.occidente. Axftrali{c. Meridie. 13. Cenfolatus ,{cil. miflo filio , vel adueniens . filius. \ Re : 14, Dixit, (cilicet , ante Chrifti aduentum, vi- dens differri tam diu. Sion, i.fidelium congregatio, vel Judzi. stig 16. Inmanibus, pro, velut in manibus ne poflim obliuifci. 4uri,i.ciuitas,(c. quam ftacui defendere, nempe Ecclefia. 17. Struttores,i.qui te edificent,fc.A poftolis | | 239 Exibunt {ceieGi, 18. Vide , {c. conuerfam gentilitatem, Ab/orbes. bant, i.perdebant. — 20. Sterilitatis,Chald.tranf Migrations, 22. Sigaum;i.vexillum , {c. predicationis Euana gelice. Portabunt,fit hoc reliquiis fan@orum. __ Puluérem pedum,&c.q.d.'eque ad pedes tuos des licient, Fit hoc , cum pontificis pedes fideles ofcu- lancur. Vide inficap.6o. _ 24. Nunquid. &c. q.d. faciet Deus quod videtur impoffibile,fc.ve collatur a diabolo prada. 26. Carnibus fais, q.d, edent carnes proprias pre fame.Caro,i.homo. : CARY 1.1. I. Atris{clynagoge.In iniquitatibus veftriss ° V [ Chald. propter peccata veftra. Penditi, {c. ‘diabolo.g.d.non ego vos vendidi prior, aut dimifi vt a me difeere coach itis, fed vos ipfi vitro diicef- fiftisa me per peccata deficientes. Jv {celeribus ; i. obicelera. — ) Dimift,i.abieci tandem. 2 Fir;i.quifquam, {c.qui me reciperet. Increpaa . tiove, i, precepto,leu ira. Defertum faciam. Chald, ficcabo,q.d.poflum ficcare fi velim. 3. Saccum,pro,velut faccum. 4. Suftentare, &c. 70. quando oporteat. loqui verbum. » Laffum,i.fatigatum,feu afflidum, Evigit,i. excie tat. AZane,i.mature-feu in vite principio, {c.conce- ptione,vox Chritti,vel mane,i.quotidie. 5. Aperuit,&c.Chal.mifit mg ad prophetandum. Abyfcrenuens, 6. Percutientilus, 70. flagellis. Vellentibus , 76. alapis. Jncrepantibus,i, calumniantibus,q,d. expofi~ “tus fui ludezorum calomniis. 7. Confufus,i.pudefacus. 8. Luftificar me,{c.per gratiam,vel,g.d. quimeam caufam defendit,ve iuftam. 3 9. Omues,{c.me condemnantes,vox Chrifti. Tinea,i. conicientie vermis. 10. Serui,(c.Chrifti fecundum humanitatem. 11./gnem,{c.cupiditatis,vel fupplicij.Ambulate, proambulabitis. Lumine,i.flamma,q.d.puniemini fupplicio quod vobis per peccata accerififtis. CA DVT Les I. Vod iuftum eft,Chald.veritatem. Petram,fie vyocat Abraham ob fidei firmitatem. Cauernam laci,i. Sare veerum. ie 2. Attendite,i.explicatio precedentis.Vzum,1.cu folus effet fine prole, Chald.folus erat in faculosfc. quem vocarim. Multiplicaus,i. ditaui feu dedi filios. 3. Delicias,Hebr.Heden,70.Paradilum. 4s Tribus.i.gens,Chald.congregatio,70.Reges. Lex,{c.Euangelica. _ : 5 oe Indicinm,i. doGrina. Requie[cet, pro facietrequicl- cere,vel permanebit. ede ae 5-1 ftusic.Chriftus. Brachia,i.vires,feu potentia. Infule,i.gentes.Sujtinebuat,iexpedabunt,7 9. in brachium meum {perabunt. | Sy 6. Liquefcent, Chal.tranhbunt. Arteretar,Chal. & 70. veteralcet. ue a 7. Juftum,i.iutitiam, Chald.veritatem,70. 1udt-, cium. is eee Blafphemias, Chaldzus, fuperbias , 70. contem= tum. eae: se 8.7 ermis,{c.cenfcientiz. Tivea,tepetitio. .o Chrifté,70.exur elerufalem. 9. Confurge,$c 3) 27 | g ae 240 Induere,&c q.d.oftende te forten’. Brachium ,i. potentiam,vel,6 brachium, alloquitur enim Chri- ftum , & verbis foemininis , quia brachiam, Hebr. foemineum, Antiguis,{c.ofenditi potentiam tuam tuam. $4- culorum,Chald.quz ab initio fuerunt.Superbum,ic. diabolum,vel Pharaonem,Chald.fortes. Draconem, Chald.Pharaonem,& exercicum eius. 10. Mare,ic.tubrum. Liberati, (cil. Hebrei ex AL gy pto. — 11. Domino,{c.Chrifto, Renertentur,{c.ad Deum, A quo. facti & redempti. 0%, {c.coeleftem, 42. Quis te, pro indignum ve tu. ett Cit? 14. Veniet, {c. Chrifus. Aperiendum , {c. (alutis oftium. Non interficiet, {cil.non venit, vt perdat, fed vt faluet. Wee * _ Panis eins,Chaid.cibaria iaftorum. 15. Ego autem,&&c.verba Patris ad Chriftum. _Tuus,{c. quatenus homoes,. * 16. Celos,i.cxiefles viros. Terraim, i. terre habitatores, {c. in Ecclefia, vel terfam nouam. Ston,i.Ecclefiam. 17. Soporis,i. {tuporis, {c. uporem inducentis, feu foporem mortiferum,Chald. malediétionis,7o. ‘furoris. : 19. Fames,@ gladius,explicatio precedentium. _ 20. Oryx,animal eft capre fimile,Chald. lagun- cula confracta.7o.beta femicodcta. CAO Ee 1. ¥Ortitudine tua, {c.4 Deo tibi data.Induimini “Dominum noftrum Iefum Chriftum. V eftimentis, {cilic. vireutibus ad Chriftum exci- piendum. Gloria tue, i. que te gloriofam reddune, feu ornant. Sanétti,{c.Dei,vel templi, Chald.& 70. fandta. Incircumetfus {c.corde,q.d.infidelis,vel peccator, Aug. lib.cont.Donat.poft collat.id intelligit de fu- tura vita. Alij referunt ad liberationem a per{ccu- tione infidelium., ? 2. Sede,fe.loco honefto , qux antea in puluere,i. ftatu peccati. Vincula,{. peccatotum. §- Gratis, i. fine pecunia, vel, q. d. vitro vos de- diftis pec catis. Redimemini , {c. ¢ Babylone, vel ex peccato. 4. Affur{c.poftea: vel potius pro Aigyptiis ac« -cipitur,qui ex A flyriis oriundi. Vide Ezech. 31. & quidem quid hic attinebat ad Affyrios tranfire? Plane fi quis verumque locum diligenter legat, vi~ debit Affur pro Agypti Rege accipi; quamquam curita vocetur,non {atis fcio. Calumniatus ¢ ft,Chald.oppreflit. j- Quid mihi,&c.q.d.quin libero,fc.a peccato,vt olim ab Aigypto. Gratis. Vide fup. Dominatores, fe. principes. &r iwgiter, &c. 70. propter vos nomen meum blafphematur in gentibus femper. 6. Nomen meum,q.d. me agnoicet. Loguebar,{c. pes Prophetas. da fum,{c.facus homo, 7. Super montes , & Chriftus in montibus ali- quando docuit. Sio#,i.0 Sion,{c Ecclefia, vel potius Sioni,vt Hebr.indicatur, Chald.reuelatum eft Re- gnum Dei tui. 8. Speculatorum,Chald. gubernatoram , 70. cu- ftodum Leuauerunt vocem,7o.exaltata eft. Oculo ad oculum, Chald. oculis (uis. Hidebunt, Chald.videbunt magnalia Dei. - 9. Deferta,{ccaride antea anime. Notationes 10. Paranit , Chal. teuelauitspro, reuelabit, 70. reuclabit. Brachinm , i. potentiain, vel filium. Om- nes fines , q.d. totus orbis. | 11, Recedite, ic. a peccatis , vel feruitute diaboli, vel commercio infidelium. Vide 2. Cor.6. Eius,{c. Babylonis, i. mundi. ALuzdamini, Chald. eledi eftote , 70. feparamini. Vafa, {c: quibusin templo miniftratur Deo. . 12. datumulia , &c. gq. d. quietaerit per Chri- ftum liberatio, Fuga, fc. veclim ex Agypto. 13. fateliger , i. prudenter aget. Seruus meus, Chald. feruus meus Chriftus. £4. Objtupuerwat ,{c. vilis miraculis. Inglorius, i.contemptus , {cilicet, in paflione. Bias, Mutatio petione, pro, tuus. 15. 4 (perger ,{c. aqua baptifmi, vel fanguine, {cilicer, redemptione , Chaldezus, difperget, {cili- cet, dilatans Ecclefiam. Continebunt , {cilicet, non male loquentes de eo, vtantea. Narradum , {c,antea. WViderunt 70. videbunt, fcil. Chrifti miracula, Contemplati (unt, 70. intelli- gent , {cil.gentes ad falutem pertinentia. Geh Pov Ts YEE I. Vis, 70. Domine quis. Credidit,pro credet. Auditut noftro ,i.auditis a nobis,q.d. pra-~ dicationi noftre , Chald. nuncio noftro. Brachium, ifilius, fecundum Augutt. cont. ferm. Arian.Not. quod brachium eiufdem eft fubftantia cum pecto- re, vnde procedit 5 nec ab eo feparatur cum porrigi- tur: fic nec Filius miffus in maundum a Patre fepa- ratus , cui eft confubftantialis. 2. Virgultum , {cil.é terta,i. Maria. Ea, {cil. Deo, q. d. Deo faciente, vel approbante. Sstienti,i. arida , (cil. virgine. Species , &c. {cil. propter flagella , {puta , & ala- pas,& patibuli iniurias, Hieron.epitt.1 40. A/petius, i. Forma, few pulchritudo. Defiderauimus, {cil.pul- chriorem apparere , q. d. non fic traGtari: vel pro, non defiderauimus 4 ve {ubintelligatur negatio pre- cedens ,q. d.non erat defiderabilis , i. decorus, 70. nec decor. oa 3 2. Nouiffimum , pro , velut nouiflimum , i. abie- &iflimum. Dolorum, &c. Chald. doloribus, & in- firmitatibus expofitus. Infirmitatem , 70. infirmitatem ferre. Vulrus,fe. in gloria , & {plendore ,qui eum decebat. Lum ,{c. elle qui erat. 4. Languores, 70. peccata. Tulit,i.abhulit. Dolores , {c. quos peccata noftra merebantur,7o. pto nobis dolet , Chald. delicta noftra propter eum dimittentur. Nos, i. Iudxi. Leprofum ,i. dignum qui expelleretur a conuerfatione, more leprofi. 4 Deo, {c. ob peccatafua. -Attritus, 70. infirmatus. Difciplina , &c. q. 4. caftigatus eft , vt nos pacem haberemus, Chald. in dogtrina eius multiplicabie tur pax {uper nos. _ Liuore , i, plagis. 6. Iniquitatem, Chald.remiffionem iniquitatum. 8. De anguftia , &c.q.d. & iniqua paflione , & iudicio occifus eft, 70.in humilicate iudicium eius fublatum eft, Quia , pro, quitamen. .4b/ciffus eff, &c. q. d. occidetur. 9. Dabit, Chald. tradet in gehennam. Pro fe« pultara,q.d. eo quod iplum occiderunt inique. Dinitem ,id eft , potentes, {cil. Pilatum , & Prin- cipes Sacerdorum. 10. Peccata , {c.expiando. Semen , {cilicet, filios {pirituales. Divigetur, i.implebitur, vel pro{perabicur. 11, Scientia { . ri. Scientia fua,id eft {ui cognitione, fc. fide,vel per fapientiam fuam. Jniquitates, i. poenam iniqui- tatum. 12. Difpertiam ei, {c, iuxta illud , dabo tibi gen: tes, & 70, poflidebit. Fortinm , {c. demonum. Vide Lut. 11. Care Vo TET V. 1.9 Auda, &c. 70. letare fterilis, quz non paris; erumpe & clama, qua non parturis ; atque ita citatur Gal. 4. Alloquitur vero Ecclefiam ex gentibus fadtam. Szerilss , (. gentilitas ante fidem. Hinwi , i. iubila, feu exulta, Dejerre , {c. olim gen- tilicatis. | Eins, {c. fynagogax. Virum, {c. Deum, cui per fi- dem olim de{poniata. 2. Parcas, i. cefles,feu negligas. Confolida, i.for- titer fige , metaphora 4 tendentibus tentoria. 3. dd dexteram, &c. Chal,ad Auftram,& Aqui- lonem. Semen,i filij. Defertas,{c.fide olim. Haredi- tabit,i. poflidebit. 4. Confufionis, {c. de peccatis. Viduitatis ,i,cum fine Deo effes, quem per peccata amileras. Domina- bitur tui, q. d. obedies ei. Vocabitur , i. agnofcetur -effe. 6. Vocanit, {c.ad fe, Vcorem, pro, velut vxorem, Dixit , pro, dicit. » 7. Ad puntium in modico, 70. tempore modico. 8. In momento indignationts , 70.in farore paruo. Mifertus fum, 70. miferebor. Dixit , pro, dicit. 9. Iftud est, i. accidit. 10. Montes, &c. q.d. citius montes loco fuo mo- uebuntur, quam definam mifereri. 11. Tempeftate conuul/a, {c.more arboris, Chald. iniuria affecta, 70. inftabilis. . 32. Sculptos, 70. cryftalli. Defiderabiles , i. pre- tiofos,70. eleGtos. fignificantur per hec virtutes, feu electorum perfectiones. 13. Doétos 4 Domino. Vide loan.6.1. Theffal. 4. Aug. de gratia Chrifti, c.12. &feq. Chal. difcen- tes legem Domini. potius videtur fides intelligi, quz donum Dei eft, nec nifi Deo perfuadente fuf- cipicur. ; 14. Recede, pro, tecedas. Calumnia 5 1. oppreflio- ne, 70. iniquo. Quia, 7p.&. 7 15. Accola, 70. profelyti, {c.ad fidemconurrf. Mecum, pro, meus, (cil, antea, cum fide careret. Aduena, i.peregrinus , {c. gentilis. : 16. Creani, &c.q.d.ego afflixi, ego eripiam. 17, Omne vas,Chald. omnia arma. Fiétum,Chal. & 70.paratum. ‘Dirigetur,70.prof{perabitur. Iudicabis, Chald. & Complut.condemnabis,7o. vinces. te : Hac, i. talis, {in pace & fecuritate eterna. CPP VT LY I. Manes, Hebt.domnes. Sicientes , Chald. di- {cere volentes, Aquas, {.doctring,& gratiz. Emite, i. comparate, feu accipite, Vinum, \c.leti- ficans cor. Lac, fc. purum;& dulcemcibums _ 2, Quare appendisis , &c.q. d. cut ea fectamini, quz mentem non poffunt fatiare. 3. Fideles, i. ftabiles, q.d.przftabo certiffime pro- miffam Dauid mifericordiam,7o.fan@a Dauid fide- lia; ficut citatur Adt.1 3. 4. Teftem, {c.mez voluntatis. Eum, {c. Chriftum. 5. Quam nefciebas , i. ace alienum , 70. nef{ciens tem Ce. ogee Vocabis, {c. ad fidem C hriftum alloquitur. Deam saum, {c. quantum ad humanitatem. In Ifiam. LAL 6. Prope eff , {c. in tettis conuerfans » veldum tempus eft mifericordiz. | 74 Uultus,\c. fepes multumque ignofcens. 10. Celo,i. acre. Infundit, i. perfundit. 12.Egrediemini, {c.de diaboli captiuitate. Ducé= mini, {c. in beatitudinem. AZanu, 70. ramis, raetas phorice fignificatingentem bonoram letitiam, 1 3. Saltuacula, Herba eft breuis,7o. ft pite vili. Nowminaras, Chald.& 70. in nomen & g.d.celes britatem. Sigvum,i.monimentam, vel vioriam: pro hac enim folentfigna , feu monumenta ftatui Hieronym. adcrucistignum refert & quidem pet hanc parta eft victoria. ) CAPVT"LVe 1, Alus, pro, Saluator, {c.Chriftus: Infitias 70. mifericordia. | ; 2. Hoc; {c. quod proxime di@um , vel quod fea quitur. | cd pprehenderit,70. retinuerit. Polluat; i. profas net. no Omze, pro, vilum. 3. Dinider, pro, diuifit. Ennnchus,(c. qui fe ob regnum Dei caftranit , voluntarie continens, 4. ¥ olui, {c. confilia. Tenuerint , i. feruauerint. 5. Nome,i. premium, feu gloriam quandam ex- cellentem, Vide Aug.c.25.delan@.virg. 4 filuss &c. i. quam fic habete filios,&c. 7. Montem, fc. celum. Domam, {c. Ecclefiam. Populis, 7o.gentibus ficut citatur Mare. 1. Cunitis, (c. Ecclefia omnes amplectitur 3 vnde && Catholica dicta. 8. Ad cum, {c. Uraelem, vel Chriftum. Congrega- tos, {c. Ecclefiam. 9. Denorandum, (c. impios, q.d. digni funt qui a feris deuorentur. 3 , 10. Speculatores ; {c, pleudoprophete. Eis, {cil. congregationisimpiz Latrare 5{c. Contta vitia: t1. Saruritatem , qd: infatiabiles. 12. Vente, {c.dicunt inuicem. Ebrietate , Hebri ficera. Adulto amplins, q.d. in dies peius. CAP WT LVIL 1.¥/ flus,i. Chiiftuss vel homines iufti. Recogitet, fc. caufam permiffionis Dei. Miferrcordia,i.pijs 76. iufti, Colliguarur, {c.ad pattes 1. moriuntur. Quia,.70.& Intelligat.70. confideret,{c.caufam. A facie, &c Chald. propter malum , quod ven- turum eft q.d.auferet eos hinc Deus,vt non videant mala. 2, Veniet pax, {c. illi, fub.dicit Deus: Cubili , 70. fepultura. Direétione, i. vite rectitudine, 3. Auguratricis i. venefice; q.d.impij, feu {cele= fti, 70.iniqui. pee 4. Super, iscontta. Scele/#i,70. petdition|s. Mendax, i. adulterinum, 70.Vvile. ; 5. Confolamint ,i. delectamini. Torrentibus » 70s vallibus. Pars tua, q.d. dinitie & deliciz tux, co- lere idola. 7. Cubile si. templum , vbi adulterium Idolola- trig; : 8. Memoriale , i. quod tibi in mentem reducats deostuos; {c. idola: /uxta me, 1. me vidente: Dijcoa opernifti, {c. turpitudinem tuam. Adulserum, qi ds adulterata es cultu idolorum. Dilatasti;&c.q.d.cum multis es fornicata; {c.colens multos deos, Stratum; q.dadulterari. 3 : Mann apertas\. palam manus. prosloco. e. 9. Regi, {c. Aflyriorum , vel Aigyptl. Vinguentos | qed, more meretricis, vt ei placeres. . ee. Legare s ) - X 242 Legatos, {c. confidendoin hominibus. V/que ad inferos,i.viliflime,feu profundifiime. _ 10. Laborafti,{cilic. profecta ad petendum au- xilium. Nea Quie(cam,70.definam,Chald. conuertar. Vitam manus tua,Chald.diuitias multas , fc. manuom la- bore partas. Roga/ti,7o.rogafti me. 11. Timuijtiper interrogationem legendum. Mentita, {c. mihi fidem non feruans. Tacezs, i. diffimulans. 12. Lujtitiam.Ironice,q.d. tua flagitia. 1 3.Congregati,(c.milites,vel principes foederati. Auro,7o.tempeltas. Afontem,'c.ccelum, 15.e4iternitatem,Chal.in ceelis,70,in eteynum. In fantto habitans,70.in fandis requiefcens. _ 16. Litigabo,Chald. & 70. vicifcar. V/que ad fi- vem,ifemper. Q aia {piritus,&c. q.d.ego enim ani- mas creo. Egredietur,pro, egreditar. Flatus, i. ani- mas.vide Aug.7.de Gen. cap.3.& 13. Ciu. cap.24. Faciam,Hebr.Chald. & 70.feci, q. d.amo animas, quas feci,ideoque ignofco. : 17. Vagus, i.ertans,7o.triftis. 18. Confolationes,70.confolationem veram. Eiws,Chald.fuper eum. “19. Labiorum, i. confeflionis peccatorum vel laudis. 20. Conculcattonem,C hald.coenum,({c. folent flu- cus cosnum eiicere ad littus. 21. Pax,70. gaudere. CA ye LVL 2. Uy E die in diem,i.quotidie. Quarant,i con{u- lunt.Vias,i.leges.Volunt,i.velle videntur. Rogant,&c.q.d. velut mecum expoftulant , exi- gentes ius,quod ftatim explicate. 3. Nefcifti,i.videris ne{cire,non enim exaudis. F eftra,{c.non mea,q.d.facitis quod lubet. 4. da lites,ilitigando. /mpie,7 0. humilem, In excelfo,ia me.Clamor,(c. contentionum , vel, q.d. vt vos exaudiam. 5. Sternere,g.d.in facco,& cinere iacere, 6. Fafcsculos deprimentes, i.onera, quibus proxi- mum opprimis, 70. obligationes violentarum cau- tionum de foluendis vfuris,& huiufmodi.Confraéti funt,Chaldzus,vim patiuntur.Onus,7o. {cripturam iiiquam, | 7.V agos,70.fine tecto.Carnem tuam,70.Dome- fticos feminis tui. 8. Afane, i. {ol mane. Lumen,i. profperitas,vel mentis illuminatio, Sasitas, i.liberatio. Citius, 70. cito. Anterbit{c.in coelum euntem.luttitia,{cilic.ope- rum,feu meritum.Coliger,id eft, fulcipiet , 70. cir- cumdabit. : 9. CatenamJ{c.peccatorum , Chald. corruptelam iudicij. Digitum, {cilic. minando,aut conuitiando. Quod non prodeft,Chald.verba rapinz 7o,murmu- rationem. 10. Animam, ivilcera milericordia. Repleneris, 70. {aturaueris. 7 exebris,i.calamitatibus, Lux ,i.prolperitas. — 11. Liberabit ,70.impinguabit , Chald. corpus tuum viuificabit in vita eterna. ne 12. Deferta feculorum,id eft, diu antea diruta, & deferra. Generationts,& generations, i.diutiffime duratu- 12,70. fempiterna. Seprum,q.d. muniens vias, {cilic, bono exemplo, 70. maceriarum , Chald. vie reQe. Inquietem,gq.d. faciens quietas vias , {c. eft quies in obferuantia preceptorum Dei,Chald.conuertens impios ad legem , Hebraus, ad habitandum , quai ~ Notationes - dicat , faciens viatores quiefcere in domibus xdi- ficatis.. | 13. Anerterts , &c.q. d. in fabbatho non labora- ueris. ‘ Voluntatem,i negotia. Delicatum,i. delitias , {cil. ceflandoa negotiis , & intendendo diuinis. Glorio- fwm,i.honore dignum,Chald honoraueris./ias,70. opera. : ae Sermonem, {c. qui non doceat,70, verbum in ira, Chald.verbum violentiz. 14. Altitudines,Chald.munitiones,7o. bona , q. d.dabo coeleftia. GARY ET LX. 1 Bbreniata,i.dcbilitata. 4 ggrauata eff, i. ob-. fardinigg 2): oe) 2. Diuiferunt,{c.velut pariete interpofito, quem deinde Chriftus foluie. E xaundiret,70.mifereatur. 3. Sanguine,i.homicidiis,Chald. fanguine inno- centum. 4. Innocet inftitiam, Chald. oret in veritate, 70, loquatur iufta. Nrhil, Chald.& 70.vanitate, Labo- rem,i. moleftiam,{c.proximi;7o. cedem. 5. Ruperunt,q.d.parant noxia,& plena veneno. Telas aranea;i.inutilia,feu non duratura. 7. Iauriles, Chald.inique,7o.(tultorum. 8. Iudicium,iiutitia. Incuruai a,i.deprauate,70. peruerlx. Igvorat,inon curat,negligic. 9. Elongatum,&c. quali dicat,longe receflimus 4 iudicio,& iuftitia,i.cebus iuftis. Not. quod poflunt hec omnia ad Chriftitempora referri, {cilicet , ad Iudxos,qui illum funt perfecuti. Lucem,i.prolperi- ‘tatem. eR: Meditantes,i.cogitabundi.Heb.gemendo. Ludicium.iutitiam,{cilic, in hominibus, q-d. ne quifquam alijnoceret. 12. Refponderunt , Chald. contra nos teftificati funt;70. reftituerunt. Coguouimm, q.d. negare non poffumus. 14. Retrorfum,q.d.receffit,feu deferuit nos. Iudi- cium;i. reba viuendi ratio. Ingredi, {c.ad nos, quia nolebamus. 16. Vir,{c.iuftus,dignufque viri nomine. ef pon riatus eft,{c.qui indigebat auxilio,g.d..ad fummam eft inopiam & anguitiam redactus.Saluauit,{c.ino- em. i Sibi abundat,more Hebraico.luftitiay7o. miferi- cordia. Eum,{c, ope indigentem. 17. Zeli,i.indignationis. 18. Qua/i,pro,& quali. Viciffitudinem,i.xcetribu- tionem. Jr{ulz,pro,etiam infulis,iremote habitan- tibus. 19. Spiritus Domini,i.vehemensventus, __ 20, Siow , datiuus eft,q.d.Ecclefiz, {c. in die iu- dicij. e 21. J te,{c.o Chrifte, CARVE LX 1. Lluminare,Chald.& 70.illuminare Ierufalem, Hebr.deeit Ierufalem. Lumen,{c. Chriftus, qui lux mundi,& Dei gloria. 2. Orietur,zo.apparebit. Gloria,{c. per miracula. 3. Tuo,{c.o Ecclefia. Ovtns tus , pto , otto inte, Chald.& 70.tuo. | 4. De latere {drgent.Quidam legunt,(ugent,He- breus, iuxta lacus nutrientur, Chald. fuper latera portabuntur,70.fuper humeros portabuntur. 5. Videbws{c.multitudinem filiorum. Afflves,fc. gaudio 70.timebis. AZultitudo,Chal, & 7o.diuitiz. Fortitx In Ieremiam. Fortitudo,ixeges & principes, Chald.fubfantie. - 6. Inundatio, Chald.turba , 70. greges. Camelo- rum,Chald.Arabum.Ommes,i. plurimi, Chald. om- | nes hi. 7. Cedar.Regio eft Arabie.itemque Nabaoth. Miniftrabunt,i ,inferuient. Intellige vero per hac conuerGionem Gentium,& facrificia {piricualia, Placabili,i. vbi placor. Aaieftatis, Chaldilaudis, 70.orationis. : 8. Feneftras, {c.columbatij,q.d.fuo quifque loco >adu, Chald.quez reuertuntur ad columbaria ua, Not.per nubium volatum,&columbarum,fignificari velocitatem ad Ecclefiam venientium. 9. Infula,i.etiam remotiflime gentes. In principio, 40.in: primis. Tvos,{.6 Ecclefia. Cum eis, {c.offeren- dum. @#ia,Chald.qui. 10. Muros, i.templa.Reconciliarione, Chald.yo- juntate, Hebr. beneplacito, 70. mifericordia. | Mifertus fum tui , 70. dilexi te. 11. Fortitudo ,i. potentiflimi quique Chald. di- uitiz. 13. Gloria Libani,i. pulcherrima quaque. Locum pedum, i. ecclefiam, in qua habito. 14. Curni, i. humiles , 70. timentes. //amiliane- runt, i. afflixerunt , {c. antea. Veftigia , 8c. q. d. ad pedes tuos fe inclinantes, Fithoc Pape. Detrabebant ttbi,70. & Chald.irrita- bant te. 15. Non erar, {c. ex gentilibus. Superbiam facu- lorum,i.gloriam xternam , Chald. gloriam feculi. 7o. exultationem zternam. 16. Suges lac gentinm , Chald. fatiaberis diui- tiis populorum. AZamilla, &c. 70. divitias regum comedes, Fortis, 70. Deus. 17. Proare, &c.q.d. pro paupercate fuccedent diuitia, pro afflidtione letitie , &c. Ponam,&c. 70. dabo principes tuos in pace (i. pacifice regentes ) & Epifcopos tuos in iuftitia , 1. iufte prefidentes. 18. Lazdario, i. laus Dei. 19. Nox erit , &c. Hee precipue ad ceéleftem beatitudinem referenda. 20. Sol, i. profperitas. Adinuetur , 70. deficiet, Chald. per folem regnum intelligit per lunam glo- tiam. Complebuntur, i. ceflabunt. 21.Terram ,{c. viuentium, i. celum.Ad glorifi- candum, i, euadet in gloriam. 22. Minimus,i. parua familia. A¢Me i. referta plurimis fidelibus.Parunlus, i, parua domus. Fortiffimam,7o. magnam. Et, pro; luo. CHPV POLST I. iw me , vox Chritti. €0 quod,70.cuius caufa. Voaxit i. vepleuit gratia. Ad annunciandum, &c. 70. Euangelizare paupe- tibus mifit me, {anare contritos corde , predicare captiuis remiffionem, & cecis vifam, & vocare an- num Domini acceptum, & diem retributionis, &c. Vide Luc. 4. Indulgentiam, Chal. libertatem.Clau- “fis, Chald. vindis, 70. cxcis. ® eA pertionem,{c. catceris peccatis 70. vifum, feu vifus reftitutionem. ». Placabilem, i, ceconciliationis. Domino 5 pros Domini.V/Itiovis, i. reprobos die iudicij. Deo noftro, pro, Dei noftri. 3. Sion,i. Sioniss velin Sion vel Sionem, q.d. ex defiderio coeleftis patrie. Coronam , pro cinere, is gloriam , pro abiedtione. Oleum, q.d. perfufio- nem. | Pallium landis, q. d.operiam , feu ornabo laude; . LAR habi lori res, Cl i : 70. habitum gloria. Fortes, Cha ld. principes. Ju/ti= tia, i. per iuftitiam. : Glorificandum, {c. Deum , 70. gloriam. 4. Deferra, {c. Dei cultu.4 feculo, i. longo tem« pote. : In Seneratione & generarionem,i. diutifime. 5. Alsent, {c. olim a fide. Pafcent, &c. q.d. erunt prelati veltri. | 6. Vos, ic. Apoftoli feu pralati. Fortitndinem, Chald. diuitias. Superbuetts » i. eritis gloriofi,Chald, letabimini; 70.€ritis admirabiles, 7- Duplici,i. magna. Partem, i, {ortem, {c.mini- {terium prelatorum, & gradum. Terra ua, i.coelo: _ Duplicia, 1. corporis & anime bona, vel q.d.ma- xima, 8. Opus, Chald. mercedem operum. Iz veritate; i. fideliter. 9. Scretur, Chald. magnificabitur. Semen, i. filij, Germen, Chald.& 70.nepotes. 10. Gaudens , &c.vox Ecclefiz. luftitia , 70. les Cities. : 11, Germinabit, Chald. reuelabit,70. proferet. CoA DR Ve ERIE i Acebo,i. ceflabo, fc. Deum orare, vel optate luftus ,{c. Chriftus. 2. Tuum ; {cil 6 Deus vel potius , 6 Ecclefia. eft enim Hebr. pronomen foemineum , ve etiam fupras Chald. & 70. iufitiam tuam. Vocabitur; i. impone- tur. Inclytum tunm, Chald. & 70. gloriam tuam. N onum, {.Ecclefia Cheifti. Nomnabit, i.declarabit. 3. Corona; &c.q.d.plurimi fiesaDomino, =~ 4. Voluntas, &c.q.d.mihi gratiflima. Inhabitatas fc. a fidelibus. . 5. Habit abit enim,Cha\.& 70. ficut habitat. Virgineyiponla. Et habstabunt »Chald. & 76. fic habitabunt,{c.com magna latitia. Et gandebit, Chald.& 70. & ficut \eetacur. Ex gaudebit, zo. fic letabitut. 6. Cuftodes, {c. Angelos , vel Dodtores , vel Pa- ftores. T acebunt, i. ceflabunt, fc, cuftodire, vel laudares . Deum. Taceatis,i. cefletis,{. recordari,vel landare. 7. Ei, i. eius laudibus , {eu orationi ad Deum. Hieruf{alemlaudem, i. Ecclefiam \audabilem. 8. In dextera, i. per dexteram.In brachio, &c.70. per fortitudinem brachij fui. Si dedero, &c.q.d. non eritis vitra {ub hoftium poteftate. 10, Per portas, {c.monendofingulos,vt fe prepa- rent. Populo, {c.ad Ecclefiam confluensiti. Eligite,i.cemouete,{eu colligite,7o.eiicite de Vids Signhm,i. vexillum, fc. crucis predicationem. Populos,{c. congregatos. 11. Auditum fecit, i. faciet audiri; feu diuulgari. In extremis, 70. vique ad extremum. Merees ers, Chald. metces facientibus verbum eius. Opus , 1s premium, vel opus redemptionis humane. Coram illo, i. promptum , vel magne el Cure. 12. Eos, {c. fideles Chrilti. Tu,{c.0 Ecclefias Quafira {c. ad habitandum. GAP VT “LEY : Wis, 8c. vox Angelotum. Edom; {c.Idumea; (c. mundo, vel ludza, velq.d. de fanguines i. paffione. Edom enim rubrum. Tinélis (cil, fans» guine. : Bofra , Metropolis eft Idumexe. hic autem ac- cipitur pro lerulalem? Bofra enim manitio > feu pS © munita I | } i ii 1h 244 -- Notationes munita)vel pro paffione.Bofra enim etiam tribula- tio, vindemia,cui Chrifli paflio affimilata paulo inferius. . Stola,{c.humanitate. Loquor,i.predico,doceo. 3. 1 arcular,{c.paflionis.Geatibus,i.hominibus. Vir si. quifquam, q. d. ego folus per paffionem mundum liberaui,vel,ego folus hoftes vici,id enim etiam in {criptara eft calcare torcular,{c, hoftes pre- mere. foes, {e.hoftes,peccata,& dzmones. dn furore,i. valde iratus. Sanguis,i.peccata,q.d.paflus {um pro mundi pec- catis que fufcepi delenda. 4. Vitsonis,\c.contra peccata. Jac erde meo,i.animo meo ftatutus olim. §- © ihi,pro,me:vel abundat, & {ubauditur hic & infeos,{c.quos volai eripere;atque,ita Chald.& 70 Vide Plalm.o7. Indignario,i.vici{cendiftudium, © 6. Conculcaui,i. vici, & mihi fubieci,{c. expulfis errorib.Virtutem,icobur,q.d. {uperaui. Laudem {c.cantabo,vel recordabor.[zdulgen- as | pa) tiaim,Chald.é& 7o.imifericordiam. Adifericordiarum © fuaruin,7o.juttitie Cue. 8. Verwntamen,i.vtique. Negantes, Chald. men- tientes,q.d.fidem feruantes.€/f,{c.Deus. 9. [n omai,70. ex omni, {c.iungunt cum fuperio= ribus, Non eft tribulatus ? per interrogitionem legen- dum , q.d. nonne ita {enfic eorum afflictiones,ac fi _proprie ellent? At 70.ita legunt,vefen(us fit, nemi- . nem pro ipfis tribulatum,i.paflum , nec Angelum, oF oO autalium quenquam,nifi Deum, {aluafle eos:fecun- dum quam le@ionem repetenda negatio fic,& non Angelus,i.nec Angelus, Facies eius, i. ab eo miflus, fecundum vero nottram le@tionem, Chriftus intel- ligendus Angelus,{c. magni confilij. Portanit 70. fulcepit,Chald.tulit.€leaauit,7e. exaltauict, Chald. fultinaic. : 10, Sanéti, {c. Mofis, vel,pto fanditatis,7o. fan- ctum. 11. Recordatuas,{c. \frael, tandem aliquando, Sxisyi.cias, bs eff, Vox Iraelis,vel Prophete. Qui ednxit,&c.70. qui eduxitde terra Pattorem ouium quod citatur Heb.1 3. vbi pro terra,eft,mor- tuisspro,paftorem,paftorem magnum. Pa/toribus,{c. Mole & Aaron. Sanéts fui c. Mofis, Chald. fan@orum fuorum, 70.fanctum, Vide fup. 1 2..4d dexteram,i.velut dextera tenens,70.dex~ tera. 14. In campo, pro,in campum,q.d. lente, feu pe- detentim. : 15. Attende, {c. ad afflidionem noftram,& ino- piam. Zelus,ivehemens amor.Cortizuerunt,{c.non fe- tentes opem-. ane 16. Nefcinit, pro,nefcit,q.d.non poteft liberare, Hieron. non habet pro filiis, quia a te receflimus, Chald.non eduxit nos de egy pto. Nomen tuum,(c. celebre,7o0. nomen tuum fuper nos. 17. Feeifti,ipermififti. T7ibas,pro,ob tribus, 18. Nihilumyixem vilem.Santtficationem,id eft, Femplum. ) ! 19. Nec inuocaretur, &c. q.d. nec te agnofcere- mus,vel non diceremut populus tuus. C AP ROLE: Ie Efluxerunt, id eft, lique(cerent feu de- firuerent. 2. Exuftio ignis,ivt folent igni combufta: Tabefcerent.i.difloluerentur. eff facie,pro, & a facie. ’ Turbarenrur,{c.prz timose. Not.per hec fignifi- cari defiderium ingens Prophete,yt Deus oftendat potentiam fuam faluando genus humanum,deuica diaboli poteftate. 3. Feceris,pro,faceres,{c.olim in Sinai. Suftinebi- mus i. ferre potuimus,{ed diximus, non loquatur nobis Dominus, &c.vel,q.d.fi coeperis punire, non poterinius ferre vim tuam. Defcendi/fti,{cil.olim in montem Sinai, 4. Abfquete,i.preter te. §- Occurrifti,pro,occurtes. Letanti,@ facienti,icum letitia facienti. Viis, i. mandatis.€¢ peccauimus,pro,quia peccauimus. /p- fis{e.peceatis. | Et faluabimur,pro,fed faluabimur,{c.per miferi- cordiam tuam. 6. Omzes,loquitur in perfona malorum, fecun- dum Hier. 4b/tuleruat,fc.a via recta,f{eu a te. 7. T eneat,i.placet. Jz mazu,i.caula. 9. Satis, Chald.{upra modum,7o.nimis.€ cce, 70. & nunc, 10. Savéti,pro fanQuarij, vel fanGitatis. 1. Santtificationis uoftra, Chaldeus, fancuarij noftri. 1 2. Continebis,{c.ne opem feras,vel hoftes vicif- caris. C AP. VE LAY. I. Vafieruntfcilicet,gentiles, Interrogabant, i. Lb al ean totum locum fic verterunt: Apparui non querentibus me, inuentus {um a non interrogantibus me,quod Rom. ro. citatur paulo aliter. . Ego,{c.adfum vox Chrifti. ) 2.Populum,{c.Judaicum. Incredulum,8cc.70.non credentem,& contradicentem.Cogitationes (uas,70. peccata {ua. 3. Lateres,i.altaria ex lateribus. 4. Sepulcris,{c.vt 4 mortuis in fomnis refponfa accipiant.Prophanum,i.carnium vetitarum, §- Dicunt ,{cilicet,aliis. lmmundus es,Chald. pu- rior te f{um,70.mundus (um, Ignis,c.Chal vlcio eorum erit in gehenna,vbi Ignis, &c. ~ 6. Seriptum,pro,velut fcriptum, q.d.apertum,vel ftacutum.7acebo,i. diffimulabo. 7. Infinu eorum , Chald. eis vitionem peccato- rum ipforum,& tradam morti fecunde corpora ¢o- ram. Exprobrauerunt mibi, i. me. probro, feu contu- melia affecerunt.Remetiar,7o.reddam. Primum , i. riftinum. 8. Benedittio, pro,benedi@um. 9. Semen,i. hilios {pirituales. AZontes , {c. lerufa- lem,per quam Ecclefia inrelligitur. | 10. Campeftria, &c.q.d. dabo illis loca ampla & commoda. 11. Fortuna, Chald.idolis,7o.dzmoni. 12, Numerabo,isaumeratos tradam,{c.nullo reli- cto.7o.tradam. 1 5. Iniuramentum,id eft,execrationem,{c.dicent cum jurabunt, Mihi contingat ( nifi verum dico) quod Indzis , 70. in fatietatem, {c. tedebit vos no- minate. ater ficiet,Chald.interficiet morte fecunda. Adio (c.Chriftianos. 16. Ja quo,{c.nomine,vel tempore. 4Amen,Chal. villo , 70. vero. ees , fub. poterit quifque eo- rim d cere, 17. Super cor,1.in cogitationem, 18. leru 18, Jerufalem,pro,Caper lerufalem.Populum,pro, {uper populum, 19. lerufalem.{c.cceletti. 20. Dierum, i. xtate, q.d, omnes erunt in coelo adulta & perfecta xtate.Puer centum, &c. i. natus centum annos, fi peccator fit, morietur tandem, & erit maledictus.id autem dicit ad oftendendam dif- ferentiam electorum & reproborum. 21.eHasficabunt , {c. in hac vita. intellige yero pet hac corporalia,res {pirituales. : 22. Ligni,Chald.& 7o.ligni vite,q.d.erunt diu- turni,feu perpetui, aut felices. Zaueterabune , i. diu durabunt. galled 23.12 conturbatione , Chald. ad mortem, 7o. in maledictionem. 25. Lupus, &c. fignificatur, homines alioqui contrarios moribusconcordes futurosin Ecclefia, iifdemaque cibis {piritualibus,& ritibus viuros. Se7= pexti,i.diabolo. Pulutsi.peccatores,{eu reprobi. GAP YT LAve oe @ Edes,pro,velut fedes.Scabellum,prosvelut (ca- bellum, fcilic.habitar Deus in iuftis,conculcat impios. e#dificabitis, pro,edificattis, 2. Fatta,i.opera,{(c.mea. Pauperculum & contri- tum {piritu , 70. humilem, & quietum. Trementem fermones meos,Chald. mutantem fe propter fermo- nem meum. | 3. Quiimmolat,{c.in peccato,70.iniquas immo- lans. Thuris,(c.vt offerat,vel,q.d. qui in mei memo- riam feu accepti beneficij,chus offert. Qui benedicit idolo,7o.blaf{phemus. Omnia, (cil. mihi ingrata. 4. Ilufiones,i peccata,fe.que puniam,Chald.in- teritum. §- Glorificetnr,&cc.Ironia , q. d. glorificetur fane Dowinus,& appareat beneficentia eius in vos. Ipfi{c.inimici veftri. 6. Populi{c.cimentis,& tumultuantis aduenien- te calamitate,cum Deus puniet. 7. Parturiret,{c.Ecclefia,vel Maria,q.d.ante fig - na partus derepente pariet flium.Partas,70. dolor partus. Peperit mafculum,\c.Ghriftum.C hald.reue- labitur rex eius. 8. Parturiet,i.pariet,{c.omnes fruus,aut requi- rentes diuerfa tempota. Sioz, 1. Ecclefia,(c. eodem die plurimos. : 9. Pariam,{c.per Ecclefiam. : 10. Letamini,cum,7o.letare. 12, Declinabo, i. deriuabo. 4d vbera,&c, qd nutriemini a diuitibus » & principibus , ve folent parauli a matribus. 13. derufalem,i. ecclefia militante , vel trium- phante. . 14. Germinabunt,i.reuini(cent, {cilicet,in refur- rectione, 15. Venser,{cilic.die iudicij. Guadriga,i.Angeli, quorum opera vtetur. Furorem , Chald. maledidtios nem. Izcrepationem,i.punitionem, 16. Gladio,i.iuttitia puniente. Carnem i. homi- neni. 17. Jannam, {c. domus, vel templi. Abominatioe nem,i.cibos vetitos,feu Idolis immolatos. 18, Opera,70.noui opera.!.um omnibus,&c.Heb. Chald.& 70.omnes gentes,&c. Gloriam,i- maictta- tem, fc.iudici. 19. Siguum, i. vexillum,(c. crucis , feu predicas tionis. In mari, Chald.maritimas. T eventes,&c.i.popus los vtentes fagittis. Gloriam,1.potentiam,{eu mira~ cula. 20. 1a equis,&c.q.d.commode,& facile.Carrucés, Chald.laudibus,70. vmbraculis. 21. Leuitasi.diaconos , feu miniftros Ecclefiz. Dicit vero. «f fumam,quia non nafcuntur ex certa familia.vt in veteri Teftamento. 22.Faciospro,faciam. Nomen, {cilic. filiorum Dei, feu eleQorum , vel beatorum. 23. Menfis,&c.q.d.perpetuz Neomenia, & fab= bata,i.felta, fc. in coclo. Ex,i. poft, q.d. ynum aliud fequecut. 24. Egredientur,{c.mente. Cadauera, {c. mortui {unt daanati morte fecunda- Vermis,Chald.anima.€t erunt,&c.Chal.é erant implj iudicati in gehenna, V[que ad fatteratem, id eft, faftidiam,vel abomi- nationem, Chald. & dicent fuper eos iufti,fatis vi- dimus. , Carni,i.hominibus,fefanctis. atastateshactrtatt Sactastesta ele Raebadh cstaatah a Aneta chash hance thts IEREMIAS CAP VY 1 7. V erunt,7o.habitabat. Anathoth, vicus eftin Tribu Ben- iamin non longe ab Jerufalem. vide psi) lof.21. Fattum eff, {ub.etiam Con{ummationem, {cilic. magna ex parte, nempe menfem V.ve ftatim addit. ma 5. Santtificaui,i. prediftinaui fanctificandum. fic loh.11.dicuntur filij Dei,qui adhuc infideles.Aug. ep.y7-Chald. paraui. In gentibus , quafi dicat, vt de gentilium ‘po- pulis multa predicas’, 70. in gentes , Chal- dzus , propinantem calicem maledictionis in populis. 6. A,a,a, Aeb.Ahah. 8. A facie,corum,i.ab eis. 9. Dominus,i.Angelus a Deomiflus. 10. Enellas, &c.ideft, predices ame euellen- da, deftruenda, &c. 11. Virgam vigilantem,i. paratam percutere, 7 0. bactlum nuceum, Chald. Regem feftinantem ad male faciendum. 12. Vigilabo,Chal.feftinabo. t 3, Succenfam,i.bullientem, Chald.Regem fer« uentem quafi lebetem. , Et faciem,8 248 4. Eft, fub. ideoque nihil mali accidet nobis. 5. Bene direxerity is tectas feceritis. 6. Calumniam , 70. oppr flionens,C hald. vim. Malum , \, perniciem. 9. Furari , pro,cum tamen non cetletis furari. 10. Lauocatum eff » pro , folet innocari. Liberati, {c.a malis. £o quod, pro quanquain, — 11. Ego ego fum , Hebr. & 70. ecce. Fide sac, que feceritis , & cogitaueritis. ; 13; Adane ,i.cempeftiue , {cilicet, non differens monitionem. Confurgens ,1, more furgentis mane. 4 15. Semen Ephraim ,i, decemtribus, que fic di- cuntur ab leroboam Rege primo, quide ea cribu. 16. Obfifta mii, Chald. depreceris pro eis, 70. accedasad me pro eis. 18, ddipem , Hebr. & Chaldzus, mailam , 70. fimilaginem. Regina, {c. Lune Chald. fyderi, 70. militiz. 19. Prouocant ,{ubfolum. Nozvae,tub.ctiam. Semetipfos {c. perdunt. g 20. Conflatur, Chal.refidet,7o. ettunditur. 21. Addste , pro,addite fane,quafi dicat,nihil vo- bis proderunt. 22. Iz die, {ub. fed poftea. Verbo, id eft , re, Chald. negotio. 24. Retror{um, {c. recedentes 4 me voluntate, ve qui terga vertunt. 29. Capillum, {cil. in fignum luctus. Ia direttum, q.d. extende vocem, vt longe audiaris. Furorss [ui, id eft, cui iratus eft. 30. Offendicula , Hebreus , Chaldeus, & 70. hd abominationes, 31. Excel/a,7o, altace. Topher , locus eft prope Ierufalem , vbi ludziimmolabant filios fuos. Vi- de Hai. 30. ag 32. Topher,70. altare Tophet. Locus, {c. alius fepeliendi >velq.d.adeo multierunt, ve vix fuffi- ciat {epeliendi locus. CARY 1). Vil: I. Py Ropherarum,Chal. pfeudoprophetaram. 3-8 Cogvatione, i.gente,70. generatione. Dereliéta , {c ab hoftibus loca, vel pro, qui,vel in quibus derelidti funt, cil. non cum aliis occifi, Chald. in quibus remanferine. §- Contertiofa , i. pertinaci , 70. impudenti. Mendaciam, i. iniquitatem, feu quod non de~’ cet.. ficinfra. 7. Colo, i.aere. Aduentus , i. migrationis in alium locum. Nox cognouit , Chaldzus , ne(ciuit facere. Ludicium,id ef, precepta, vel vitionem ‘peccatorum. 8. Stylus mendax , Chaldezus , calamus falfans {cripturam. _ Seribarum ,id eft , doétocum , qui legem inter- pretabantur. Bs “ 9. Perterriti, {cil. hoftium aduentu. 10, Heredibus , {cil.alienis, i. hoftibus. Prophe- ta, i. legis interprete , Chald.{criba. 1!. Savabant ,ifanare ftudebant. Vide fupr.6. 13. Congregabo ,{c.ad cedem. Noxeft , &c. pre- fentia & preterita , pro futuris. Hr dedi, pro , quia dedi, fc, precepta. Pratergref[a, pro pretergreffi. 14. Sileamus i. quiefcamus atantis malis, in quibus hic verfamur, vel fedeamus moefti & taci- tl. 70. proiiciamur. Silere zos fecit, i. moelticitia af. fecit , {cilicet, Glent moefi, Chaldzus , pudefecit nos , 70, abiecit nos. Fellis,Chald. maledidionis, 15. Bouum , id eft, quidquam boni. Adedelz, Notationes Chaldzus, propitiationis. Formidd, Chaldeus vin- dicta peccatorum. 16. Dan, \cilicet , regione , pet quam venit Na- buchodonofor, Commota eft i. contremifcer. 17.Serpentes , Chald. populos occidentes , ficut ferpentes. Regulos, 70. mortiferos. ‘ Incantatio , quafi dicat, non admittunt incan- cationem, fignificantur Chaldeiludeam vattaturt. 18. Dolor , &c. Vox Prophetz. vel lerufalem. 19. Filie ,s Chaldeus, coetus. De terra , idett, ob exercitum de terra , vel quafi dicat, exiftentis in captiuitate. Rex eius , 70. medicus. | V anitatibus alienis, i. deorum alienorum,Chald. cultu Idolorum. 20. Meffis ,Chald.tempus. Saluati , {c. ope illo- tum, a quibusexpectabamus. 21. Super, &c. Vox Prophete. 22. Kefind, mitigat hec dolorem, aftringit yulne- ra, & Cicatricem obducit. Galaad , abundat ea re- giorefina & chirurgis , ponitur autem pro Ierufa< lem , quafi dicat de{untne hic medicine » & medi- ci ? cil. {pirituales. Obdautia cicatrix i. curatum valnus. GAR Ve Toh I. EZ. plorabo , pro, vt plorem, Filia, Chaldzus, coetus. 2. Athi ; (cil. reperire, 70. mihi. 3. Arcum, {cilicet , mittentem fagittas id eft, verba mendacia. Confortatt (unt,i.preualuerunt,{eu obdurati fant Egrefi , pro, ptogrefli. : Laborauerunt i. ope- tram dederunt. : 6. Tua, {cil. 6 leremia. Doli, i.doloforum. In dolo , i. prz dolo. vel legendum , doli in dolo, i. dolofiffimorum. 7. Conflabo , 70. igne examinabo. Filia, 70, ma~ litiz filia , ideft, ob malitiam filiz, Chaldzus, peccatorum ceetus. 10, Eo quod, pro, ita, vt: fic & infra. Poffiden- tis, lub. pecora, quafidicat, nemo erat. Chaldeus, _ pecoris , quafi dicat, nec peccora audiebantur, {c. etiam ipfa capta ab hoftibus. 14. Baalim , 70. Idola. 17. Sapsentes yi. perite lamentandi. 21. Per feneftras , q.d, claufis portisinuadet ho- ftis per feneftras. ; 22 Fanum , &c. Chaldeus , manipulus poft meflorem. : 24. Me , Chald. timorem mei. - 25. Preputium , {cilicet, peccati :nam omnesifti, qui numerantur , erant carne circumcifi. Jz comam, pro , coma. erat id forte Arabum,feu Agarenorum, ve quidam aiunt. C. AoP Ved ak, 2. Q\ [gnis, i. que Aftrologi putant certa effe euen- tuum figna. : 5. Palma, {c. arboris >q. d. procera, 7. Decus , Chald. regnum. 8. Probabuntur , {cilicet, efle, quandoquidem ligna adorant. rary 9. Inuolutum ,{c. vtfolent merces. Tharfrs, q.d. pet mare, Chald. Africa. 10. Comminationem , Chald.iram. 12. Praparat, Chald. fundauit, 70. erexie. 13. ln pluuiam , pro, in pluuia, Chald. tempo- re pluuiz, \" 14.4 fcientia, ~~ 14.04 (cientia’, pro’, in {cientia, Fal/um.i.non verus Deus. 16. Virga haveditatis, pro, hereditas.Iudei agros funibus & virgis metiebantur. 17, Congrega, {c. 6 Babylon , vel ferufalem , vel Tudza. Confufionem, Chal.mercimonia, 709. {ubfantiam. O bfidioue, q.d.loco cito obfidendo, Chald. ciuitati- bus munitis, 70.munitione. ; 18. Terre, {c.ludee, vel Chaldex. Hac vice, Chald. hoc tempore. Inueniantur , (cil. hoftibus, Chald. recipiant retributionem peccatorum f{uo- rum. 19. Ve, &c. Vox populi. Ego autem dixi,poftpo fitum fuit , id cum effet in principio verfus ponen- dum. Afea, i. merito mihi accidit. | 20. Tabernaculum, (c.lerulalem, Funiculi, {c.reli- que ludee civitates. Sub/iftusr, i. fant vel compa- rent. ay Pelles , {c. tentoriorum , Chald. cortinas , fenfus eft: Non eft qui edificet diruta, 21. Paftores. Chald. Reges. 22. Aguilonis, ic. Chaldza. 23. Nec viri, &c. explicatio precedentis:. 24. In iudicio ,i. moderate. 25. Decus, Chald. habitacula, 70. pafcua. CAP V Te Al. 2 Vaite{c.6 Prophete,Verba,i.conditiones. f 3. Audserit , Chald. confirmauerit. 4. Pracepi,{c.obferuandum. Fornace ferrea,ider- uitute duriffima. "5. Sufcitem ,Chald, confirmem, 7o. ftatuam. 2? dies hac, i. apparet hodie. ef men, 70. fiat,fe. vt di- _ eis, feuvis. 6. Vociferare;i.predica;Chal. prophetiza,7o.lege. Foris, Chald. in vicis. © | Conteftans,&c.i. monui teftibus adhibitis,vel (ve yulgo dicitur(proteftatus fum. Mane, %c.i.more tempeftiue furgentis. 8 FV erba,i.maledictiones ad(criptas pacto. 9.Coninratio, pro, velut coniuratio,Chal.rebellio, : 3,Confufionis,i.ignominiolas;& pudendas, I 4. Landem,Chald.é< 7o.deprecationem. . 16.V berem,Cha:& 7o.vmbrofam. Vocauit,{c.olim cum ei fervires. Loquela grandis,iclamotis militum. Fruteta,i.popull. ; 19. Man(uetns;Chald.clectuss 7o.innocens,Heb. bos; q.d. ficut agnus 5 & ficut bos : eft enim Aluph; quod bouem fignificat. Portatur , 70. ducitur. Non cognous, fc. antequam reuelares, Lignum , \c. vene- natum , Chaid. venenum mortiferum. Panem ; ci- bum: Tertul. panem interpretatur lib. 3, in Mar. Chrifti corpus, quod dandum erat fub {pecie panis lignum vero crucem. . 20.Videam, Hebrs & Chald. videbo.s Caufam, Chald. iniuriam, 70. iuftificationem. 21. Non prophetabis ,i. ne prophetes, fc. calami- tates yrbis..dazem,7o.in anno. CAPVT XITL 1.¥ 7 tus,8c.q.diuftior es,quam vt te cumdifputa- re debeam, proponam tamen quod me mouet de tuis iudiciis. Je/ta,,i. que videnitur iufte proponi pofle, Hebr. & 70. & Complut. iudicia, Chald. in- terrogationem iudicij. 2. Proficiunt 5 &c. Chald. diuites fadtifunt, & fabftantias poflident,7o, filios generauerunty & fe- cerunt fructum. In leremiam 1 249 Reni bus, i. intimis, fc, corde. _ 3. Tecum , i. apudte, vel quod tecum eft, i. ¢é amat, & colit. Congrega , pio coneregabis, q.d. {uo €os tempore punies. Santtifica ,\chald. prepara. In diem occifionis , i. tempws quooccidendi fant, 4. Lugebit , i. defolara erit. Quonsaim. ¢ eae procum tamen dixerint, {c. impij. Non videbir cc. Chald. non nouit finem noftrum, 70. non videbit Deus. vias noftras, q.d. quid {cit Deus , aut quid cu- rat, quid de nobis futurum fic? fc. contempferunt minas Domini. : j. St cum peditibus, 8c. q.4. fi tibi ciues tui tam moleftifunt, quantum erunt lerofolymitani ? Labo- rafti, i. fatigatus es. Secuvus, pro, vix fecurus, Superbia, i.tumore. Isrdanis , i. lerufalem, vbi fluus {uperbie. 6. Bona; i. blanda. _ 7 Relsqui, &c. verba Dei,vel Prophete. Domums is templum. Dileftam animam, i. populum , velyt anima dilectum, vel animam meam; pro, anime mez, Chald. populum mihi dileétum. 7 8. Odiun, Chald. proieci. g. ‘Difcolor, {c. quam ideo alie perfequuntut. Beftia, {c. hoftes. 10. Paftores, Cliald. Reges, Partem, Chald. he- teditatem., . 2 11. Super me , i.contra me ; {c. conquefta; vel ad me; ic.opem petens , Chald. coram me; 7O.propter me. Recogiret corde , Chald. timeat me. 12. Vniuerje. pro villi, more Hebr. 13. Fraétibus, i, prouentibus, {c. videntes deefle ob peccata;.Chald: operibus, 70. gloria. 14. Vicinos, {c. Moabitas, Idumeos, Xc: 15. Virums\. ynumquemaue. 17. 4udierint,Chald.difciplinam fufceperint,70. conuerfi fuerint. “e-aP wer Stet ie ase Chald.eme. Zumbare, 1. baltheum:fet cingulum. Pones , 8c. Ononia hec fecundum quof{dam facta non re; fed vifione. fignificantautem captiuitatem Babylonicam. quam, {lauandi caulas 3. Poffedi, Chald. emi. 9g. Superbiam , Chald. fortitudinem. 11, Et ia nomen;70. nominatum, i. celebrem. 12. Luguacula; Hebr. Chald. & 7o.vter. 13. Prophetas , Chald. pleudoprophetas. Ebriea tate si. cecitate; vel tribulatione, qua mentem ob-= tiindats Chald.tribulatione. / 14. Virum a fratre ,i. vriumquemaue a proximo: Concedam, Chald. clemens ero. 15. Elenati, {c.{uperbia. 16. Contenebrefcat;i.adueniat calamitas. Caligs- nofos 51. tenebrofos q. d. precipitemini , vel Regio Babylonis intelligitur, quz alias dicitur mons cali- ginofus, Vide Ila, 13. Panee wfc: Deus. La vmbran mortis , i. ob{curiffimam. : . 17. Hoc non andieritis 5 Chald. difciplinam non fafceperitis. 4 facie, is caula Grex »1- populus. 18. Dominatricé 51. Regine tc. matri Regis loaé chim, Chald. vxori eius. 19, duftri;i.ludex , que Auftralis eft Chale dzz. oe ee 20. Oui venitis, Alia fectio qui veniant Chald; & 70.V enientes,ic. eos; qui veniunt. ; Tibi, {c. luda. \ Pecus. i,populus. Co: 21. Vifitanerit, i, panierit, foes Docuiffi , {c. oftenfis thefauris, & familiasitate: £ os, {c.hoftes. Quafi mulierem, &. isinopinatos 2 a2.V ere \ 250 22. Perecundiora i. pudenda, q. d. incidifti in fummam ignominiam. Planta , i. pedes , feu crura, q. d. violata es, more foemine. 26. Femora tua, Chald, confufionem peccati tui. Apparuit, pro, apparebit. 27. Hinmitus , {c. ad libidinem, more equarum, In agro , 70. & inagris. Poft me,id eft,medequen- | do. Vfquequo adbuc , {cil. talis eris, vel expectabo vt emenderis ? CoA YE ox UN 1.C° Ermonibus ,i.ve. Siccitatis , i. tterilitatis , ob on. imbris. 2. Porte , id eft , vires , in portis enim vr- bium robur. Obfcurata , {c. moefitia , vel vilitate. 3. Capira , ic. pre trifticia , vel pudore. 6. Ivraxéerunt, Chald. biberunt. Dracones , qui {c.ob coloris copiam indigent mula refrigeratione. Oculs , {cil. querendis pafcuis 7. Refponderint , (cil, teftantes nos malos, 70. reftiterine. Nobis , Chald. contra nos. Fac , {c. clementer. 771i, Chald. coram te, 8. Expeétatio ,i.{pes. Colonus ,70. aduena , q. d. qui nos non cures , aut A nobis negligaris. ef d manendum , (c. more tranfeuntisalio, pof- funt hec ad Chriftum referri. 9. Vagus, 70. dormiens, Fortis, q. d. Cum fis for- tis, videris tamen infirmus , 70. vir. Qui, pro, qui tamen. : Inuocatnm eft ,&c. diceris Deus nofter. 10. © ouere pedes , i. difcurfare,querendo hinc inde opem. | 13.¢4,4,4, Hebr. Ahah. Prophete , Chald. pleadoprophete. 14. [2 nomine meo ,i, quafiame mifli. 17. T aceant ,id eft , cellent. Virgo filia, Chald. regnum ceetus. 18. Abierunt , (c. captiui. 19. Bonum yi. quicquam boni. - 20. Tibt, Chald. & 70.coram te. 21. Nec facias , &c. repetitio. Soly. Tunge cum fequentibus, Chaldaeus, tamen , & 7o. iungunt cum precedentibus, quafi dicat, ne folio gloriz tue dedecus inferas. 22. Imbres, Chald.rores. Hee ,{cil. que fiunt in mundo naturaliter , vel que patimur. CARY T° xy. i Ratna . fc. orantes pro populo. Eiice yi. predic ciiciendos , {c. in exilium. 2. Mortem yi. peltem , (ce. funt deftinati. 3. Species, pro , {peciebus, i. generibus , fc. fla- gellorum , Chald, vitiones peflimas. 4. Feruorem, 70. anguttias , Chald, commotio- nem , fc. vagando. Super , 70. pro. j. Rogandum propace tua,Chal\d.falurandum te. 6. Laboraui , i. fatigatus {um. Rogans, {c. vt con= uerteretur, 7. Ventilabro, pto, veluti ventilabro. Iv portis, Chald. per ciuitates. 8. Adiki , Chald. coram me. AMatrem Adolefcen- tis’; Chald.coetum adolefcentium.eridie,i.palam. 9. Septem , id eft ,plurimos, q. d. orbata Ierufa- lem ciuibus. So/, profperitas , {cil. repente adue- niente calamitate, 10.V¢@, Vox leremiz. Rixe, {c. expofitum ob €3 que predico. Difcordia , i. cui contradicitur. Non feneraui yi, mutuum dedi, quafi dicat ni» Notationes hil mihi eft cam quoquam negotij, vt litigare me- cum debeat. il. Si non, &cc. Verba Dei ad Ieremiam , q d. om nino tibi in reliquam vitam fauebo. Occurrit, pro, occurram, 12. Ferrum, i.arma Iudworum, 4b Aquilone,fe. venienti, i,armis Chaldzorum. és, {c.zri. 12. Gratis, i. fine pretio. Inomnibus peccatis , 70. propter omnia peccata. 15. 17 patientia yi. finendo me ledi ab hoftibus. Scito. pro (cis. 5 16. Sunt ,{c. aime. Comedi,i. fufcepi. Inuoca- tum eft , &c. quafi dicat, dicor Prophetatuus , vel faues mihi. 17. Sedé i. verfatus fum. Gloriatus [um , 70. ti- mui , Chald. nec fum delectatus, {cil. refert ad precedentia , &repetitnegationem. facie , &c. id eft, propter prophetiam ate mihi datam. Commi. natione , {cil,in populum , 70. & Complut. ama- ritudine. : 18. Defperabilis , pro, velut defperabilis. Zz- fidelinm , Chald. deficientium, {cilicer, cum debe« rent fluere. | 19. Conuerteris, {c. ad me, 0 leremia. Conmertam, q.d. iuuabo , 70. reftituam, Pretiofum , &c.i. ele&us areprobis, Chald. Si _Yeuocaueris impios , vt fint iufti. Quaji os , &c. Chaldeus , voluntatem verbi meiimplebis. e4 dte,{c.obediendotibi. Eos , {c; imitandoil- lorum mores. 21.Redimam, Jo. eruam, Fortium,7o. petti- lentium. CAPVT XVL 2. Sto, {cil. Anathoth, vel Judea. Quidam putant id Prophetz dictumin perfona aliorum , q.d. non eft quod quifquam hic vxorem ducat. 3. Stirpe, i. femine. 4. -#grotationum , Chald.egrotationum famis. 5. Conuiny ,{c. quod fitin morte alicuius. AG/e- ricordiam , pro, nempe mifericordiam. 6. Incident ,i.lacerabunt, fc. alij pro eis. Calui- tinm, i. capitis rafura. 13. Reguiem , Chald. & 70.mifericordiam , qua- fi dicat , crudeliter , feudure, traGtabunt , aut non liberabant. 16. Pifcatores , i. predicatores, qui animas pi- {cantur , & venantur, vel hoftes, qui capiant , & occidant. 18. Primum, q.d. poftea miferebor. Duplices iniquitates , i. {upplicium, pro iniquitatibus dupli- cibus, i. magnis. eT orticinis, i.cadaueribus immolatorum idolis, forte filios intelligit. , 19. Vanitatem , 70. idola. 20. Fasiet, i. decetne facere ? 21. Per vicem banc , Chald. & 70. tempore hoc. Manum, &c. Chaldzus , vitionem meam, & plagam potentia mex. Er virturem, pro ; id eft, virtutem. e f we PW To OV 1. Tylo,q.d.indelebiliter. Iz vngue ,i. cum di- Sgito. Adamantino , q. d. fortiflimé. Aratrum, {c. in quibus idolis facrificant. 7 2. Recordati , {cil.vt imitencur patres. 3. Sacrificantes in agro,Chaldzus,ob cultum ido- lotuminagro. Fortitudinem, Chaldzus, fubftan- tiam., 70, diuitias. Excelfay ay a peccata , &c. 4. _Ignem , i. calamitatem , {cil. peccatores fibi afcifcunt poenas ob peccata. Iz eternum, i. diutiffi« me, vel femper 5 fi de inferno intelligatur. §. Carnem , &c. carnem pro fragilitare humana poluit , brachium pro potentia, Auguft, lib. de grat. & lib. arb. cap. 4. 6. Adyrica svulgo Tamarice. 7. Eterit, pto, & cuius eft. 8. Nonerit follicitum,7o0. non timebit. 9. Prauum , Chald. dolofum , 70. profundum, 10. Probans renes, id eft , examinans intima, Frutium ,idelt, opera. Adinuentionum, i. cogita- tionum , feu ftadiorum. 11.Perdix , pro, ficut perdix. Fecit , pro, fic fe- cit , {cil.improbus. Nox im indicio , id eft , iniufte. Erit ,id eft, apparebit , Chaldzus, vocabitur. In/i- pieas »Chald. impius. 12. Solium gloria, ; &c. quali dicat , Deus excel- fus habet folium {uum gloriolum in templo a mul- tisfeculis. Altitudinis,7o exaltatum.Santtificationis noftra, Chald. fan@uarij noftri. 13. Expectatio, idelt ,{pes. Interra (cribentur, quafi dicat , non in coelo funt feripti, Chald,cadent in gehennam.. . 14. Laus, 70. gloriatio , i.in quo glorior. 16. Diem hominis i. profperitatem humanam, Chald.diem malam, q. d. non eis optaui malum. 17. Formidint , 9.d. fac ne timeam, Chal.in inte- ritum , q.d.ferua me. 18. Induc, pto,induces. Dupiics,\. g au. Contere , pro , conteres. . : 19. Filiorum populi ,i. popularium,fic vocat por tas vrbis,quia illic frequens populus. 22. Eucere ,i. efferre. 25. Principes ,{c. ¢femine Dauid. © 26. Oblationem, Chald, facrificium confeffio- nis, 70. landem. 27. Domos , Chal. palavia. CAPV 1 AYVIEL. 4] Llud , pro,exillo. Repente , Chald. tempore Aquodam, 7o. tandem. fic & inft. 8. Quod locutus , &c.i de quo reprehendi eam. 11. Fingo ,ideft, formo ; (cil. more figali, Chal dzus , creo, \r2. Defperanimus , quafi dicat, atum eftjnolu- mus vilo modo. 13. Virgo, Chald, coctus. 14. Exelli, i.impedire ,ne fluant. aay 15. Quia oblitus , &c.q. d. nullares deficit a fua natura,vnus eft homo, qui degenerat. Secult, isdiu fibi vfitatis. Nov trito,{c. a fandctis viris. 17. Dorfum , &c. q.d. deferam eos. 18. Lex id eft , legis interpretatio {ub.etiamfi leremiam occidamus. Livrgua , Chaldzus , falfis teftimoiiiis. 5 19. Vocem, i. calumniam. 20. Redditur ,i.reddi debet Complut. redditur. Foueam ,{c. more venatorum , vt caderem , q.ds {truxerunt mihi infidias ve occiderent. 21.eMorte ;i. pefte. 22. Latronem , Chald.exercitus; {c. pet Roma- nos vaftati. Caperent , Chal. occiderent. 23. A facie tna, &c. q.d.fit coram te, vé_punias. ot butere ets ,Hebr. & 70. facin eis, {cilicet, quod foles puniendo impios , Chaldeus fame vin- dictam ex cis. 4 In Teremiam. Excelfa, &e. lege fic : propter excelfa tua & -erret , {cils leremias. 251 CAP VT RX oe Senioribus , pro, de fenioribus , (cilicet,duc CA tecum aliquos , Chaldzus , tolles tecum dé fenioribus. / 2. Fidtiles , i. vbi officine fingulorum ; Chald: fterquilinij. Not.quod habebat varia nomina, etiam Orientalis dicebatur. _ 3. Tinniant ,{c. tremore concuflx. l _ 4. Alienum, i. prophanum. Innocentum , {c, fi- liorum , quos diis immolabant. 5» Ju cor meum, quali dicat, ne cogitaui quidem; Chald. nec volui. 7. Animas eorum, Chald. occidete eos. 8. Sibilum , {c. alpicientium , & admirantium. 13. Domatibus ,id eft ,tectis : {unt hec in Palee ftina plana. 15. Induranerunt ,i.indomitam reddiderune, {e, neiugum fubirent. Andsrent, &c, Chald. obedi-= rent verbis meis. GAPYV-T -XxX. I Pp Rinceps , Chald. princeps facerdotum , i. fum= mus facerdos: 2. Nernum sChald. & 70. carcerem. Domo 5 id eft ; atrio templi. 3. Vocauit 5 pro; vocabit , {ci. pofthac’ Panorem undique ,70,migrantem. 4. Pauorem , Chaldzus, interitum, 7c. tranf= mMigrationem. \. 5. Laborem ;i.labore parta feu in quibus laboras uit. Pretsum,i. prenolum. 73 Seduxifti, {cil. videris feduxifle , qui mihi promiferis fecuritatem Jnualuiftc , {c. contra mes permittendo tam multa pati. 8. Jam olim ,ideft ,iamdudum. Iniquitatem {es ciultatis. ; : 9. Dixi,i. propofui; feu cogitaui. Nox recor- dabor eins ,id eft, mentionem non faciam Dei , Jos non nominabo vitra nomen Domini. on /uftinenss {cil. tot mala, vel vim ignis illius,q. d. coactus fum prophetare. io. Audini, &c. redit ad {uperiora. Ab omnibus; {cilicet, illatum mihi terrorem. Pacifict id eft;ami- ci ,{cil. antea. Cuftodientes ,id eft 5 obferuantes ; Chald. infi- diantes , vt male faciant mihi, Decipiatur Chalds it. Non intellexerunt yadeoque non cauerunt. 12. Probator iufti , 70. probansiufta, Reness 1s inreriora: Vtdeam; Chald. videbo. 13. Pauper 51. meam. 14. Malediéta ; i. infelix. eo 15. Maledittus 3 quali dicat ; infelix fuit illa annuntiatio. ~ eae . 16. Sit homo; &cs q:d. fatius erat nunquam fuifle talem nuntium, Nox poninit eum s Chald. non tune habitate: Clamorem , {cil: hoftium 5 vel {uorum)per= euntium. eft id per exaggerationem calamitatis di« étum , & non odioaliquoaut ira. fic lob etiam los quitur ; {c. modus eft , quidam loquendi ad exptis mendum dolorem. Afane, per mane & meridiem totus dies intelligitur. 9 a 17. ef vulua, {cilicet , egredientem. vel ptos in vulua 5 quafi dicat » prettitifier fatim me 4 Deo occidi. as e“ternus , 70. xtetnl » quafi dicat, nunquam fviflem in hanc lucem editus ; Chald. effem quaft non effem, fcil. conceptus folum , & mon natus- 4 GAP V, \ 252 CAPV ¥ XX. ‘Pp Haffur. Alius eft ifte ab illo , de quo fupra. a »& Interroga ,Chaldzus , ora. Recedar , {cilicet, Nabuchodoncfor. 4. Connerram, {cil. in vos vel , q.d. fic auertam ab hoftibus ve nihil contra cos poflint. Vafa, i. in- ftrumenta, (cil. arma. 8. Do ,i. propono. Viam, i. rationem. 9. Quali {polium , {cilicet, de quo letatur qui na- Cus eft.Chald. in cuafionem. 11, Er, {ub. dices. 12. Mane , 1. tempeftiue, & diligenter. 13.e4d te, Chaldeus , contrate mitto furorem meum,. Solide,id eft, munite, {cilicet, monti- bus , Chaldzus , quz habitas in fortitudine in ciui- tatibus munitis. : 14. 12 falrw ,Chald. in vrbibus,{cilicet ,fadaam fylua comparat. | Om Pv Pr RX 2. Vt ingredimini , Hebr. Chald. & 70. ingre- dientes, I/Fas , (cil. palatij regij. 3. [udicium , & iuftitiam , i. iuftum iudicium. 6. Galaad , &c. i. 6 lerufalem caput ludee fic folet {criptura alienis nominibus vocare alienatas a Deo vrbes. 7. Santtificabo,Chald.praparaboy70. inducam. . Supersi. contra. Elettancedros, i. magnificas do- mos. perftat in metaphora Libani , Chald. pul- chritudinem fortium tuorum. Mortuum,{cil.quem- quam , vel loachaz, qui in Agypto obierat. Egre- ditur , {c. fellum de quo infra. 11. dd Sellum, pro , de Sellum, id eft, loachin filio [oacim filij Iofiz ita quidam. Alij,in qui- bus Hieronym. Sedechiam intelligunt. Fic quidem 1. Paral. 3.mentio Sellum quarti filij lofiz : fed. ille non regnauir. Filiwm, id eft, nepotem, fi Ioa- chin intelligacur. 13. Nox in indicio,iinique,feu iniufte:repetitio. Frujftra , i. finecaula , {c.iniufte. 14. Sinopide , genus eft rubrice a Sinope vrbe Ponti. 15. Cedro, i. cuiuis preftanti Regi. Comedit, &c. i. diu vixit. Tune cum,Hebr.& Chalk.&tunc. 16. 17 bonum fuum, pro,cique tunc bene erat. 18. Joachim,de hoc intelligenda fecundum Hier. que hactenus reprehenfa (unt. j a frater,&C. voces plangentium mortuos. Concrepabunt ei ; (cil. flen- tes, 70. febunt euim,Chald. plangent eum. 19. -Afint , id eft , ve folet afinus, {cilicet,in fter- quilinio, (cilicet , interfectus ef 4 Nabuchodono- for , & proiectus , extra vrbem, Hieron, ait occi- fum a latrunculis. Vide 4. Reg.24. , 20. Libanum , &c.q.d.in loca edita,opem petens. nihil enim proderit, Chald. in domum fanctuarij. loquitur vero ad lerufalem. Amatores ,{c.a quibus opem expectabas, 21. In abundantia tua, i, prof{peritate , Chald. cum federes tranquilla. Ya, i. confuetudo. 22. Paftores, Chald.gubernatores. Ventus,i. vae na {oes » Chald. difpergentur in omnem ventum. Ab omni; i.ob omnem. ( 23. Libano , i, domibus cedrinis, Chal. in domo fanuarij}, Nidificas in cedrw,Chal.indomo Regum nutris filios tuos.Congemui/tis, &c.preterita pro fu- turis,Chald.quid facies,cum venerint , 8c. 24. Lechonias , hic dicitur in lib. Reg. & Par. Joachim. | loachim , {cribitur Hebr. per p. Annulus yi. vt annulus,q.d.coniunctiffimus.& cariffimus. Notationes \ Euellam , i. 4 me proiiciam , {cil. ob eius fcelera, 27. Lerram, {cil. iftam. Lenvant.,i. leuabunt, q. d. optabunr. 28. Nunquid-, pro , nonne. fic infr. Va , pro, vt vas, ficinfra. 29. Terra , {cil. Ifrael. 30. Sterilem , {cil. non relinquet filium fucceffo- rem in Regno. CA PV Tf XXHI, “ » Chald. gubernatoribus. Pafcna mea yi, quem palco. 2. Eveciftis, Chald. vagari feciftis. Vifitabo ,i. puniam , Studiorum , i.operum. ; 3. Execero,Heb. Chald.& 70. eieci, feu expuli. ura, 70. pafcua,Chald loca. 4. Paftores {c. Euangelicos. Quaratur,i.defide- rabitur, feu deficiet. §- Dawid, i. Dauidi. fic enim , Hebr. & 70.q. d. id quod Dauidi promifi, velin domo Dauid. Ger- men , Chald. Mefliam, 70. Orientem. iadicium, & iuftitiam , i.quod iuftum eft, 6. Inda ,i. duz tribus. I/rael , i.decem tribus. Dominus , {c. Chriftus Deus eft enim Hebr. hic Iehoua , quod foli Deo conuenit. 9. Ad Prophetas , Chaldzus, propter pfeudo- prophetas. | Contritum, {c. pre dolore. Aeum, vox leremiz, A facie , i. propter, q.d.ob Domini precepta,dc_ vetba,fc.que video contemni. 10. © aledittionis,i.calamitatis,Chal.periurij, Luxit idel olata eft. AZalus,i.ad mala. Diffimilis, {c. iuftitiz,(eu Dei voluntati. 11. Polluti , {c. peccatis. 12. Quafilubricum , q. d. cadent. Samaria ,i.de- cemtribuam. Fatuitatem , {cil. nihil ftultius Idolo- rum cultu. Baalim Chald.nomine Idolorum. 14. Similitudinem adulterantinm, i. imitationem Idololatrarum , {cil. Hraelitarum. 15. Prophetas, Chald. pfeudoprophetas. Terram ,{c. Luda. 17. Bla(phemant me, Chald. irritant me,7o.abii- ciunt verbum meum, 18. Quis, {c. ex ittis, 19. Turbo, i.vehementia, Chald. inctepatio, 7o. ’ .commotio. 22. Auertifem , Hebr. Chald. 70. Complat. auertiflet. 23. Putafne, pro, an. 70. affirmitiue legunt fic. Deus propinquus ego {um , & non Deus de longe, q.d.vbique adfum. £ vicino, {c. tempore,q.d.recens, vt idola , & non eternus ? 25. Somniani , i.vidivifionem. 28. Narret fomnium, {c.ficut fomnium,& non yt vifionem diuinam. Paleis ad triticum,i.verbis ifto~ rum ad verba Dei ? 29. Ignis , {cilicet, cui nihil poteft refiftere , aut impedire. | Proximo , i. aliis Prophetis, {cil veris , quorum deinde dicta , falfis miftis contaminant. 32. Miraculis,Chald.temeritate,7o.erroribus. 33 Propheta ,{cilicet, falfus, Chaldzas , {eri- ba. Oxus , id eft , prophetia de calamitace. Vos eftis onus , Hebt. quod onus? quafi dicat,quid qua- ritisde onere ? Chaldzus. Talis eft prophetia, {ci~ licet, quod fequitur. Proiiciam , &c.q.d: Hoc eft onus , feu prophetia. 34. Dicit ,{c.velut per ludum., 35. Hac dicetis , i. fic interrogabitis, {cil. mode- fte & humiliter. 36.Onus 36. Onus erst , 8cc.id eft, punietur ob talem lo- quendi modum, Ec peruertistis , pro s quia peruer- tiftis ,ideft , mutaftis, {cilicee, modum interro« gandi a Deo prefcriptum. 39. Portans,pro,toliendo,q.d.omnino tollam. Derelinquam , Chald.proiiciam. CoA PV TF SRL: 1. Abrum, Chaldeus , & 7o. artifices. Inclufo- rem , Chald.[anitores , 70. vinétos,, quidam gemmarum inclulores intelligunt : alij caftrame- tandi peritos. | 3. Ficns bonas,&c.q.d.que bonz,optime fant; que male, peflime. 4. In bonum , q. da. bene faciam. 6.e4 d placandum, Hebr.Chald.& 70,in bonum. Deftruam, {c.amplius,vel fimiliter. 8.eigypti , {cilicet ,eo fugerant quidam metu Chaldzorum. 9. Vexationem, Chaldeus, commotionem, 70. difperfionem. Omzibus, pros per omnia. cerre id apparet hodie , per omnes enim regiones difper- fi Iudzi. Opprobrium , {cilicet ,vt malé audiant , vel con- temptibiles fint. Parabolam , i. comparationem , {c. dicent decalamitofo. Miferior eft Indeo. Proner- bium , Chald. fabulam , {cil. de quorum omnes ca- lamitate loquantur 570. odium. ‘Maledittionem 5 (cil. erunt omnibus execrationi: vel cum mala imprecabuntur, dicent : Accidattibi quod Iudzis. Eiect, pro, eieceto , 70. expellam. 10. De terra, {c. expulfi, GCAPV TX XV, 1. Py Rimus , coeperat imperare tertio Ioachim. 3-8 De noite , Hebr. Chald. & 70. mane, feu di- luculo, quafi dicat, tempeftiue. Not. hic , quod Deus fimiliter alibi de fe dicit, efle intelligendum fecifle per Prophetas. 4. Diluculo,1.mature {upra vercit, de noéte. 9. Cognationes,id elt, familias. Seruum , {cilicet; feruientem mihi, qui per eum vos punio. Sibilum, vide tupr. cap. 19. Sempiternas , i. diuturnas , durauitenim captiui- tas 70. annis, {c.a19, Nabuachodonofor, de quo vide 4.Reg.25. 2.Par.36. 1. Efdr.t. vel a primo,qui fuit quartus loacim. Vide infra. Not. vero hic tempus, quo eft predicta a leremia,{cil.anno quarto loacim, 5 ad Cyri primum quidam numerant, 70. an- nos,fic Nabuchodonolor 45. Euilmerodac filius 23. Balfafar nepos 3. annis regnauit. | 10. Perdam,ideft,auferam. Pocem mole , {cil.te- rentis frumentum , vel condimenta. Intellige ve- ro vel molz ftrepitum , vel vocem molam verfane tis, 70. odorem vnguenti. Lumen lucerne, Chald. vocem cantantium ad lu- men lucernarum. 11. Septuaginta ,{c, vique ad Cyrum. 12. Sempirernas,i,diututnas, 13. lam ,{c. Chaldzorum. 14, Quialernierunt , &c. pro,feruient , Hebr. & Chald. quia feruient etiam ipfi gentibus multis; & Regibus magnis. | ae 15. Same , fadtum , id vifione. Furoris , id eft; indignationis , feu punitionis. 18. Eff dies hec,i. hodie apparet. Id addituma Ieremia poft captiuitatem. 20. Generaliter , Hebr. promifcue , feu miftim, Chald. regibus finitimis. In Teremiam. 252: A nfitides , Aebreus, Chaldeus , 8 70. Hus {cil.de qualob, i, Hebr. yy. 22. cH are, i littora maris,fi mediterranej 23. ttonfi, Vide {up. cap.9. : 24. Arabie, {cilicet , Felicis, Deferto , {cilicet, Atrabiz deferte, 4 : 25. Za mbri ; Hebreus, Zimri. Forte funt,quos Plin. lib, 6. cap. 28. Zamarenos vocatielt Arabie populus, Elam yin Perfia ef , vnde Elamite. 26. Puscuique , &c.i.cuique ab alio, {c.de prope, aut longe, q.d.omnibus, ve itatim fequitur. Se/ach, Chald. Babylonis. Not.Hierspro B. & L. {c.2.& 12, _ littera a principio Alphabet pofitas $,& C,qua funt 2.186 12. a fine didumque pro Babel Selachy Biber,{c.erat a Perfis vincendus. | 27. Bibire , &c. forte imperatiua pro furutis. _ 28 Bibentes , &c. id eft, omnino velitis , noli- tis, bibetis. 30. Decorem id eft ,templum, vel vrbem 5 vbi colitur, Chaldzus,terram domus Maieftatis fuz,70. locum {uum, } Celeujma ,{c. vox militum fe.ad bellum inuicem hortantium, 31. Sonitus, Chald. tumulta:s7o. interitus. Iudicium ,id elt , dilcepratio, Indicatur, pro, in judicium veniet. Carne ,ideft, homine. Tradidi, pro tradam. 32. Summitatibus ,i. extremitatibus, forte Italia intelligitur, | 33. Domini, Chal.& 70.4 Domino. Summa, i.exe tremo. Jv fterquilinium, Chald.velut ftercus. 34. Pastores,;Chald:Reges. Veftre,{c aduenerunt. 35. Pertbit fuga, ic. non poterunt fugere. 373 Conticueruat ;{c.moctta.delolata. Pavis,i.que | antea in pace agebant. 38. Dereliga:t, {c. Deus,qui vt leo templum tue~ batur, Chald.migrauit Rex ex arce fua. Tabernacue lum , {cil. cemplum. Colambe.i. Dei alioqui mitiffi- mi, vel Nabuchodofor , qui fic vocatur ob celeri- tatem,& velut volatum ad cedem. Vide inf.c.46,16; Chald. inimici. Domini, Hebr. & Chald. eius. CAPVT XXVE 3. pore me; &c. Chal.auertat. ego a malo, 705 quiefcam a malis , fic infra. «. De notte; 70. diluculo , feu mane atque ita ; T etiam Hebreus 5 & Chaldzus. Dirigens , Hebrxus, Chaldzus, & 70. mittens. 6. Silo, vrbs erat in tribu Benjamin , vbi Arca diu fuit cum tabernactilo , co tranflaca é Galgaliss fed capta poftea 4 Philifthais. Adaledsitionem, vide fupra cap.24. ; 7. Propheta, Chaldeus , Scribe, 70. pleudo- prophete , fic etiam infra. Domo , {cilicet , ia atrio populi. 9. Eo quod; pro, vt. : 10, Afcenderunt , {c.erat loco editior1. : 4. Domus,i-atrij cempli. Nona, Chald.orientalis. Vide 4; Reg.15.forté fuerat cunc inftaurata. 11, ludicium mortu,&c.i.dignus eft morte. 13. Studia ;Chald.& 70.,opera. 15. Contra vos 31. in yeitram perniciem. 16. In nomine Domini , i. 4 Domino miflus. 18. €xcelfa »Chald. filentia, 70.nemus, 19, Penituit,g.d.bacenus illud non fecit,at fecit poftea redeunte populo ad peccata. a 20. Fuit quoque , &c, vox hoftium Teremiz. 23. [gnobilis, quai dicat,non more Prophetas rum fepultus e y a4s [gitur 5 | | | () haa q i 254 aR 24. Igitur, &c.quaii dicat,preualuit tamen Achi- cham , qui ei fauebat. CAPVT XXVIL 2.¥7.4¢, {cilicet, tempore Sedecia. vide inf.&c. : feq. vel error eftin c. huius principio,vt nota- uit Hieron. debet enim incipere inde : Factum eft vetbum iftud , &c. Reliqua coniungenda cum cap. pracedenti. Vincula , {cil. quibus iuga boum ligari folent. Vide cap. feq. Catena, Chald.iuga , 70. torques. 3. enerunt , pro,venient. Sedecitam,{c.incitatu« ti ad rebellionem contra Nabuchodonofor. 6. Seruiant , quali dicat, vt cis vtatur pro libito, velut reb. fuis. ! 7.Filio eius,{c.Euilmerodach. Filio fily,{c.Balfafar. Tempus {c.vitionis Chald.tempus interitus. _ §. Eins,f{c.Nabuchodonofor.Not.calamitates bel- lorum a Deo efle.. 9. Propheras, Chald.& 70. pleudoprophetas. Fa- ciant , Chald.faciam. 10, Eiiciant ,q. d.caufa fint, vt longe faciam, & eliciam , Heb. Chald.& 70. eiiciam. 15. Eiiciant , Hebr. & Chald.eiiciam , fed idem eft {enfus , vt proxime notaui. 18. Occurrant , {c. precibus fletentes ad mife- ricordiam Chald.deprecentar. 19. 4d, pro, de. , 22.Vifisationis fac, Chald. memori# eorum in confpedtu Domini. CARVE, XEVIIL 1. Lio , pro, quodam. 12 anno quarto ,pro,nempe anno quarto, tegni eius. Prophere, Chald.& 70. pleudopropheta. 2. Contrint, pro , conteram. 3. Dierum, id eft, completi,Chald.in fine duo- rum annorum. 6. Amen, quafi dicat, vtinam ita fir. Sufcitet, Chald.confirmet. 8. Ab initio , {cilicet , prophetia , Hebr. Chald. & 7o.afeculo. — : De fame , (ub.8& ita euenit.vt predixerunt,Hebr. Chald. & 70. pefte. 13. Catenas ligneas , Chald. iuga lignea. Facies,i. facere te oportet,q.d.feres iugum ferreum. 14. Jugum ferreum, i. duram feruitutem. Pofui , Chald. ponam. » : i 16. Mittam , i. eiiciam. GAPVT > XXEX. Ie Ibri , i. epiftole. Prophet as Chald.{cribas,7o. pleudoprophetas. 2. Domina , i. regina , {cil. mater Regis. Faber, &c. Vide cap. 24- 8. Propheta, Chald. & 70. pleudoprophete. 10. Ia Babylone ,id eft, in regno Babylonicrum, tamdiu enim folum dutauit Monarchia hec. vide fupr. cap. 25. peer , vinle fupra cap. 25. Verbam ,id elt, promiflioggem. 11. Patientiam, id eft , quod patienter expecta- tis , Chald. fpem i. quod {peratis. 12. Jbitis ,i. incedetis, {cil.in preceptis meis, vel, ibitisad orandum , Chaldzus, fufcipiam ora- tionem veftram. 15.Safcitabit , Chald. fufcitanit,70. conftituits. d.ne putetis miffos a me effe Prophetas, qui vos prxdicunt , cito efle redituros. ~ Notationes 16. Regem , {cilicet ,Sedeciam, 18. Eiect, pro, eliciam. 19. De noéte ,i. diluculo, feumane, quafi dicat, diligenter , & tempeftiue. 22. Frixit , i. combuflic. 23. Stultitiam , Chaldeus, ignominiam, 70. ini- quitatem. 25. Libros,i littecas.Sacerdotem,{c.fammum. 26. Arreptitinm,| furiofum,Chal.ftultum,7a, in= fanientem.Propherancem,i.falfa,feuinfana. ‘ ° CoB Pi ah os XO: A Gee Chal.& 7o.tranfmigrationem, {c, abductos in Babylonem. J/rael 5 fcil. per Chriftum.Nam ex captiuitate Aflyriaca Mrael nun- quam rediit. Conuertam, i. reducam. 5. Andinimus, 70.audietis.Quidam hec referunt ad Ecclefie wibulationes {ub tyrannis, vel Anti- chrifto. 6. Generat , Chald, pariat , 70. peperit. 4u7igi- nem ,{c.pallorem ex metu , feu dolore. 8. Iugum , {c. diaboli, vel te perfequentium. Al- loquitur fideles, Eius, {c. hoftis. 9. Dauid,Chald.Chrifto filio Dauid. 10. Reuertetur ,{c,ad Ecclefiam. 11. Confummationem , quai dicat , penitus per- dam. Ji iudicio , ideft , moderate,Chald.in iudicio mifeticordiz. : | 12. Iafanabilis , Chald.grauis, Fratura, i. tribu= tio, feu calamitas. Peffima, 70. plena doloris. 13. Ludicium , i. caufam.Curationem,i.vulnus cu- randi caula. Vrilitas Chald. medicina. : 14. Intmici,i.vt folet inimicus. Crudeli, i. vt {o- let crudelis hoftis. Dura fatta , 70. multiplicata, Chald. roborata. 15. Clamas , i. conqueteris. 16. Propterea , proattamen. 17. Obducam, {cilicet, fanatis vulneribus,Chal- dzus,adducam fanitatem tibi. Ezectum,id eft,velut a viro eieCtam foeminam , Chald. vagam,7o.difper- fam. Hee eft,{c.dixerunt. 18. Conuerfionem , vide fupra. Teétis, Chaldzus, cluitatibus. : Ciuitas ,{c. Ecclefia,Chald. lerufalem. E xcelfo, Chald.loco.Ordinem,Chald.decentiam, Hebr. & 70. iudicium,i.morem. 19. Ludentium,Chald. cantantium. Attenuabun- tar, Chald.infirmabuntur. . 20.04 principio , 70. pris. 21. Ererit dux , &c. {cilicet Chriftus , Chald.& vngetur Rex eorum ex illis, & Chriftus de medio eorum reuelabitur. : Ex eo, {c. Ifrael. 22. €¢ eritis ,&c. Hunc verfum negat Hier. efle in Hebrao, at nunc eft.’ Apparet illum alio fuiffe vfum textu, ac nunc eft , quod valde notandum, ne quis miretur, fi eius editio non per omnia conue- niat cum Hebraicis, que nunc extant. 23. Conguie/cet ; Chald. refidebit. 24. Ea, {c, que pradico. CAPV Fue x XE oe C Ognationibus , i. familiis. 2.%_,Gladio , id eft , perfecutioni Agyptiorum, quafi dicat , quem eripui ex Aigypto, vel potius, gladio Dei , qui multos occidit in deferto. Vader, ic. ducente Chrifto. Ifrael , i.fidelis populus ex ludais & gentibus. 3. Longe, Chald.iam olim. 4. Virgo , Chaldeus , coetas. ficinfia. Ladentium, Chald. In leremiam ss eS Chald.canentium. Significatut per hec lecitia (pi- titualis tempore Euangelij, & fertilitas. §« Vineas, 1. Ecclefias. Samaria ,i. totius orbis, vel gentilicatis , que more Samarie idola colebar. Plantantes,{c. Apottolici viri. Donec tempus , &c. q. d.colligent {uo tempore fruétus. fecundum le- getli ante annum quartum vefci non licebat. Vide Leuit. rg. +, Hinnite, iv ociferamini iubilantes, & laudan- tes, Contra caput, i.ad precipuos, Chald. capite nu- dato in oculisomnium populorum. Salua Domine, Chald.cedemit Dominus, 70. faluauit Dominus. 8. Aquilonis si. infidelitatis. Cecus, & c.q.d.om- ne hominum genus ad fidem vocabictur. 9. Venient, pro, abierant, Chald. migrarunt, 70. egreffi {unt,vel intellige, fleturos pre letitia. dqua- rum,\c. doctrine & gtatie. Primogenitus ,i. velut primogenitus carus., | 11. Redemit, 8c. pret.pro Futuris. | 12. Sion , fc. Ecclefia. Super frumento, &c. ptos nempe frumentum, &c. fignificatur autem per hac, bona {piritaalia. 7 13. Virgo, Chald. ccetus If{rael. 14. Pinguedine, Chald. deliciis, {c. {piritualibus. 15. Exelfo, Hebr.8 70. Rama, i.excelfo. Rachel, i. Regio Bethleemitica, vbi Rachel fepulta. Filtos, fc: abdudtos in captiuitatem , vel potius ab Herode occifos. Sic enim Matt. interpretatut , vbi videre eft Scripture difficultatem , cui enim illa interpre< tatio in mentem venillet 2 Swat ,i. comparent , feu viuune. 16. Operi; i. tribulationi , labori, &c.q.d. remu- nerabo. Inimici, {cil diaboli. 18. Tran{migrantem, 70. lamentantem ; Chald: plorantem, & gementem ob tran{migrationem. | Innenculus indomitus , Chald. vitulus non, aflue- tus iago. ; 19. Oftendifti fc. ftatum quo eram finete.Femur, fe.dolentium more, Suftinuit opprobrinm,t.dedi pe- nas probrofz vita. a 20. Si, pro, fane Chald. ficut. Honorabilis,Chal. & 7o. dilectus. Delicatus, Chald. amabilis. Ex quo, &c. q.d. ex quo propofui eum eligere , feu vocarej, tecordor eius, Chald. ex quo potui verba meain corde eius, ae. Conturbata, \oquitur more humano. 21. Speculam, 70.{peculatores. Pone,8cc. Chald. pone in amaritudine cor tuum. 22+ Delitiis diffolueris, 70. conuettetis. Vaga, 70. defperata, Chald.auerfa. Creauit, pro creabit. Nouum , i. inufitatum $e mirabile. Femina, {c. Virgo Maria. Circumdabit{c. vtcro. Virum, {c. iam inde 4 conceptione perfectum. 23. Pulchritudo,&c.q.4.6 pulchra per inftitiam. Sanétus pro, fancte,{c. o Ecclefia. | 25. Inebriani , pto , inebriabo, i. replebo potu, Chald. fatiabo. Laffam,{c. & Gtibundam.Saturant, Chald, implebo bono. 26. Ideo, verba Ieremiz exultantis. 27. Semine, &c.q.d.doctrina omnibus accommo- data, {c.{apientibus,& infipientibus. , 28. Vigilant , Chald: cogitaui. Vigtlabo, Chald. letabor. - ; 29. Non dicent,&c. q.d.non feiicient culpam in alios,fed feipfi acculabunt. Parres, &c, Chald. pa- tres peccauerunt, & filij percuffi func. 30. Omnis homo, 8c. explicatio precedentis,q.d. qui peccauerit, ipfe punietur. 32. Dominatus {um eoram, {e. puniéndo, vel q.d. cum tamen effém ecorum Dominus, 70. neglexi cos. 33+ Ilos , {cil. quos prefixi svel veteris Teftaa menti. 34. Docebit, {c. inceelo, Auguft. de {pir. & lit cap.24. : 3§- Inlumine, pro;ad illaminationem, Ordinems Hebr. & Chald. ftatucum, i. legem. 36. Defecerint , {c- durante mundi curfa, Coram me ,Chald. miniftrans Coram me , i. mihi feruiens ; feu facrificans, {c, Miff# (actificium pune quam deficier. 38. 4 turre, &c. Vide Zach.t4. 39. Vitra norma oh preterea filum, {c.quo méne furantur xdificia , feu diriguntur , Chald. adhue filum. | : Evas, {c. porte, 70, coram ea Gareb , &c. loca funt vicina lerufalem , que per hec fignificaturam- plianda, {c.Ecclefia Chritti intelligicur. 40, Cadauerum, Chald.vbi ceciderunt cadauera Afllyriorum, Cizeres, 70. cineris. Ad torrentem , i. vique ad torrentem, Sanétum,fc. fan@tuarium,i.Ece clefia. | CAPV-T"> X XOX ik 2. A Trio carceris,pro,carcete atrij. s. Vifitem ,;verbum ambiguum ad bos num,& malum. 7. Agrum, idelt , predium , feu edificium cum horto. oe 2 9. Poffide, i: eme. eft enim idem verbum Hebr. quod fup.vertit,eme. < 9. Stateres; Hebr, 8& 7o,ficlos,{c. fanctuarij,quo- rum quilibec 4.denariorums fea drachmarum, pro- phanus enim duarum, Chald. minas. Argenteos, Chald. argenteos ficlos ;{c. appendit 17. ftateres. paruum quidem pretium , fed &- prz- dium forte exiguuim. Adde quod tempore illo; quo Captiuitasiniminebar; vilia‘erant omnia. 10. Signani, ic. figillo publico. 11. Poffeffionis, pro semptionis fic & inf, Stipulationes,i. conditiones contractas. Rata;i.ta- tificationes. Signa forinfecuss i. éxemplum inftrumenti aper- tum, vulgo;Copia. 15. Poffidebuntur,pros ementur.fic:& inf. 17. Hen, heu, heu, Hebr. Ahah. vnica dictio. Extent o, Hebr.& Fo.excelfo.fic & inf,Omue ver= bym, i. quicquam. Muillibus, {c. pofterotum: 19. Incomprehenfibilis cogitatu,Hebr.multus ope=, ribus, 70. potens opetibus. Adiznentionumsi. conta liorum , feu operum. 20. Hominibus, {c.teliquis. Eft dies hac, 1. appa- ret hodie. 21. Terrore, Chald, & 70. vifione,i. reuclationes {c. facta Mofi. 24. A facie, i. vis 25. Data, i. iamiam danda. 27. Omne verbum,\. aliquid. 29. Domatibus,itectis. Beet cl 30. Exacerbant , is irritants feu ad ifacdndiam prouocant. ane , 31. In furore, 1. farorem merita. . sari Propheta, Chald.pleudoprophetas ; 34. Diluculo si. diligenters & tempeftiue, ic. pee Prophetas. rei 35. Lnitiavent,Chald. traducerent per ignem,7 6. offerrent. ig 36, Vos dicitis, 70. tu dicis. atur , 70. tradetur. ee, lee - Yo 37. Eittis 256 37. Eieci, pro ,eiiciam. 39. Viam , i.xationem me colendi. al. Plantabo , Chald.ftabiliam.Veritate,7o.fide. In toto, &c. quafidicat ,omnino ex animo feu amantiflime. 43. Dicitis , pro,dicetis non poft multos dies,7o. tu dicis. 44, Conuertam ,i.ceducam. CAPVT XXXIIL 1. A Trio carceris , procarcete atrij , {c. regi). 2. Tllud, (ce. quod predicit,Hebr.eam,le.icrufa- lem , fecundum quofdam 5 quanquam Hebr. fosini- neum fumitar interdum pro neutro, vt hec pro, id. Paraturus , id eft , difpofiturus, 70. totuin lo- cum fic vertunt , faciens terram, & plafmans eam, vt ditigat eam. 3. Firma , Chald.referuata , i. occulta. 6. Deprecationem , id eft , quod petunt , feu stant, Chaldzus, portam peenitentiz , Hebrzus, abundantiam , feu multitudinem. Veritatis, {cil.da- tis his, que promifi. 7. Conuer ftonem, Chald.& 70.tran{migrationem, {c. captiuitatem. 4 principio , 7. prius. | 9. Erit , {c. lerufalem fpiritualis,i.Ecclefia. x xo- men ,i.nominata,feucelebris, velin gloriam. — Pauebugt ,{c. hoftes eorum. 10. Dicitis , i. diGturi eftis breui. Forts, Hebr.8¢ Chald. in plateis, 11. Vota, Hebr. & Chald. corfeflionem, i. lau- dem ,70. dona. Conunerfionem-, idett, captiuitatem. Al principio, 70. prius. 12. Accubantium, i.accubare facientium. 13. Numerantis , folet id velperi fieri ,reducto grege ad caulas , intelliguntur vero per hec officia paftorum fpiritualiam , Chald.adhuc difcet popu- lus per manum Mefliz. 14. Verbum bonum,{c.promiffionem de Mefhia. 15. Danid,i.Dauidi. Germen,Chald.Chriftum. 17. Danid, i. Chrifto,vel de ftirpe Dauid. Vir,i. Chriftus , vel fidelis fucceffor. Thronum , {c. Ecclefiam. 21+ Filius, {c. Chriftus. 22. Stelle , Hebr. Chald.& 70. militia. 24. Hic , {cil. Babylonicus,feuiudaicus. Eo quod, pro, ita vt. Gens , quafi dicat, ali- cUius Monimenti. 26. Conuerfionem , i. captiuitatem. CAP VT. XX RLV. §- (0 \Omburent te, i.in tui gratiam aromata. verti poterat, Comburent tibi.Id enim potius Heb. indicant. Ve Domine ,{c. dicentes. 8. Predicans ,i.voce przconis denuncians. 14. Completi , pto, compleri caepti. Septem , 70. (ex, Et feruiet , pro, feruiet enim. 15. In oculis meis, id eft, coram me, vel me approbant e. Pattum Ac. de dimittendis feruis. Super ea7i,i.in ea. abundat vero , more Hebrao. 16. Commaculaftis , Chald. violaftis, {cil. con~ temnentes meum preceptum. | 17. Libertatem , \tonice.Commotionem, {cil. capi- ris, i.derif{um , 70, difperfionem. 18. Tranfierunt , {c. velut dicentes , ita fecemur, fi foedus violabimus. 19. Enxuchi, Chald, principes , 70. dynafte , i. optimates , feu magiftratus. 20. Quarentinm , (cilicet, occidere. eA imam, Notationes 21. Recefferunt, {cil. ab obfidione , quod audif- {ent aduentare Agyptios in auxilium. 2.2..£0 quod , pro , ita vt. CAPVT XXXYV. 2; Echabitarum. Hi otiginem ducebant ab Ho- » bab Mofis focero. Exedram rhefaurorum, Chaldzus, gazophyliacum. 4. Domum, id eft , atrium templi. Gazophyla- cium, {apra vertit exedram , 70. paltophorium. Ho- minis Det, Chaldzus , Prophete Domini. Thefan- rum , Chald. gazophylacium , Hebr. eadem vox quam vertit fupra exedram & gazophylacium. Ve- firbult, 70. viz. endo: 7. Peregrinamint , {c. erant peregtini, non Ifrae- lite ,.Chald. habitatis. 11. Diximus , {c. inter vos. 14. Confurgens ,i. fargere fuciens Prophetas, q.d. mature excitans. | 16. Firmauerunt , i. conftanter obferuarunt. Stans , &c.q. d.feraiens mihi, Chal. miniftrans coram me. OCOAP VY. kk xX V1. 2. Olumen ,{cilicet, membranam, in qua He- | brei ,{ua {cribebant,& deinde inucluebant. g. Claufus ,{c. carcere. 6. Ieiuny , {cil.fuerat id indi@um ob metum, Chaldzorum. | 7. Cadat, {cilicet , profpere » Chaldzus, acce- peabilis fit. »'. 10. Gazophylacio , 70. domo, Seriba , {cilicct, regij cancellarij. : Veftibulo , Hebr. Chal. & 70. atrio. Neue, Chal. Orientalis prime. 12. Gazophylacium , 70. domum. 16. Vinufquifque ad proximam {uum , id ef , om- nes inter {e, 19. Et leremias. Apparet fuiffe tunc libera- tum carcere. 22. erula, i, focus editiot. 23. Scidit, {c.ille iubente Rege , vel Rex Scalpello Scriba, i. cutello pennario. 25.Contradixerunt Regi , Hebr. & Chald. roga- uerunt Regem. - 25. 46/condit ,Chald. protexit. — 26. Feftinus , Hebt. veniendo ,id eft , emnino, feu certiffime. 30. Sedeat , {cil.diu. Filius enim eius Joachim fo- lum tribus menfibus regnauit. 3 31. Etnon, pro, quianon. Audierant , Chald. obedierunt. CAPA F RRXVIL at Vem, (cil. Sedeciam. "OO. manu, id eft , opera , quafi dicat,, per leremiam. 11. Diaiderer , {cil. {uis. Poffeffionem , Chaldzus, hereditatem. | 14. Scribe , {cil. regij. 15. Laci, i. profundi loci, in quem vindti conii« ciebantur. Ergaftulum ,70. vincula. 16. Sermo, i.id quod pradicis. 20 Ueftibulum carceris , pro , catcerem atrij, fe. qui erat in atrio regia, Excepto pulmeuto,{c.quod et praterea dabatur Chald. de vico piftorum, 70. ¢ loco vbi panes fiebant. eH anfit , {c. vique ad vrbis expugnationem. CAPVT SOAP VT XARAVIUTL “Pp Opulum , ic, quiad eum conueniebat in car- ~ cerem publicum. 4. Principes {c. predicti. 5. Fas eft, Hebr. & Chal, poflum. 6. Lacum, i. foveam,feu antrum. Veftibulo,Chal, & 7o. atrio. 11. Cellario , Hebr. thefauro. 12. Manuum , i. brachiorum. 14. Ojfinm , {cilicet , att templi , per quod Rex ingredi folebat. 6. Animam , &c. pro, animas noftras. 22. Regis Inda,{cloachin,qui & Lechonias. Dicent ,{cilicet, tibi , quali dicat; vel mulieres té reprehendent. Pacifici ,i. familiares. Cano , Chal. confufione: 27. Auditum ,{c. de actis cum Rege. CA PV TF XXXI1X. NO" fic Hebr. Chald, & 70. Aperta,70.di- 1 Wruta, Chald. perrupta. 4. Duos muros ; (cilicet , horti, 70. murum, & antemurale:. 5. Locutus , Sc. obiurgauit actiter, (cil. ob vio~ larum faedus >. Compedibns , Chald. catenis zreis: 8, Domum vulgi, 70. domos populi. 9. Superfinos id eft, reliquos. Remanferant,{ci» licet , extra cluitatem, Magifter,Chald.& 70. prin- ceps. ALilicum Hebr. coquorum,feu laniorum,70, coquorum » Chald. occidentium , {cilicet , militess more coquorum, feu laniorum occidunt. 10. Cifternas ,Hebr. & 70. agros- 12. Pone, &e. q.d. fave illi,8 benefac. 14. Veftibulo , 70. attio , (c.ex catcete attij.Gedo- lie. Exact hic primarius vir, ludeus, qui ad Chal« dos ante captam vrbem transfugerat. 16, Erunt,id eft, apparebunt , quafi dicat , vi- debis oculis tuis. 48. Salutem , Chald. ereptionem ; 7°- lucrum, Hebr.{polium,q.d.in tua poteftate,feu falua. OPP T RL. 2. Ominus , Hebr. tehoua , quo nomine etiam Gentiles Deum Iudzorum vocabant; Id enim ei proprium. nam Deus commune omni- bus diis. 3. Fattus eff 5 &C. 1. accidit vobis hoc. 4» SATs 3. erant. 5. Munn{cula, protmunera. it. Dediffer religuias;\. reliquillet aliquos. 46. Verbum hoc ,i.tem hance. GAPVT XLT. 1-T) Ege; {c.Ammonitarum,vel potius luda. Et decem,pro.nem pe decem. vide 4. Reg-25- 3. €rant , {c.in eius domo. 4. Nuillo ,{c.incolarum Mafphat. 5. Venerunt 5 ptos veniebant. Rafi , &c. {e.quod audiffent in itinere euerfionem Terulalem 5 & tem= pli ; quo ferebant muncra. 6. Plorans ; id eft s fingens fletum ob eandem calamitatem. ea 7, Lact,i. cifterne , 70. putei, {c. eos proiecit. Fratribus , i.reliquis fociis. 9. Propter Bala.Chal.quando obfedit eum Rafa. 12. Ad aquas mult as, Chal.iuxta piicinam aqua- rum muitarum. Tn Terex 2 14. In Ma|phat, Hebr.& Chald.de Ma(phar, 16. De Maj phat sfc. abduétas ab iimacles Gabaon,quo,tc.lohanan eos prius adduxerat: | GAP VT. Xuih : Co, >i. grata, Chald. fit acceptabilis. Verbum,i.rem. 4 Andin: > pro, exaudiui;{c. vos,q.d.faciam, vel intellexi quid optetis, faciam. Secundum verba ve- fire ,i. vt petitis. ; 5 Veritatis @ fidei, Chaideus , verus , & fides is . - A or _ . . . » 70. iuftus , & fidelis, quafi dicat, teftamur Deum,nos facturos , &c. : a ont, A. profperum,feu iucundum, Malums,. id eft , aduerlum , feuamarum. T+ Cum anrem , &c. Hec referuntur ad prin- cipium capitis 40. reliqua enim yelut paren- thefis func. 10; Placatus fur, Hebs. poenitet me, Chald. conuerlus fum. 15. Pofueritis faciem vestram sid eft , firmiter {tatueritis: 18. Conflatus ,id eft , effufus , vt metalla confla- ta’, 76; ftillauit. Iurifiurandum ,id elt 5 exccratios nem , 70. delolationem. 20. Decepiftis, {c. fi intretis. 21. Et nox andiftis, pro , fi non audieritis. GAPVT XLII. aes ; Chaldeus, impij. 7. STaphiis , fic & 70. At Hebreus, & Chaldeus. Tachpanches. Plalm. 77. Hebr. dicitur Thioan; . Chald. & 7o. Tanes. 9. Crypra qua eft , &c. 70. in veftibulis in por-= ta, &c. Chald. in iundtura adificij, que eft in porta , &c. eee 10. Solinm ; Chald. tentorium , 70. armas ae ef micietur, &c. q. d. ita fe veftiet opibus Zgypti , vt folet quis pallio aliquo, aliqud abitu- rus , 70. & {crutabitur terram Agy pti, ficut pedi« culis purgat paftor veftimentum {uum 13. Domus Solis, 70. Heliopoleos. CAPY XLIV. Za Efciebant , {c. antea pro diis non habebants yel deos efle nunquam cognouerunt, quod enim non eft , {cire non potett. 4. De noite , Hebreus; Chaldeus ,& 70. manes feu diluculo. Verbum ,i.rem. 6. Conflata Vide fup. c.42- Inplateis,Chal.in vie cis , 70. extra. Vaftitatem, |. defolationem. Secune, dum diem hanc ,i. vt apparet hodie. 9. In region bus,Chald. in Vicis , 70. extras 10. Sunt mandatr Cliald. & 70- ceflarunt, 12. lufinrandum , i, execrationem. Miraculams Chald.vaftitacem , 70. perditionem. 14. Fugerint ,{c. antea. 15. Stabat 1. erat,vel forte, cum ftabats 17. Verbum , id eft , rem. Egredsetur delore no= fro, id efts volemus , vbinota os Pro voluntate ace cipis Vide Deut. 8. Pe : Regina celts j.lung. Quidam tamen folem intele ligunt , qui Hebraice eft foeminind gencks. Chalde {yderi coeli. In plateis, Vide Cupra. ‘ a 19. Quod fi , %C. VOX foeminarum. Nunguid, Sc. q.A.imiramur viros noftros. Factemus, 79: Feck- mus, Chald. facimus. 21. In plateis. vide {upra. a 3 22: 259 22, Et non poterat , &c. Chald, & non placuit Domino vitra remittere. Eff dies hac yi. apparet hodie. 5 23. Teftimonizs , itavocantur Dei pracepta, quod eius voluntatem teftentur. 26. In nomine,i.per nomen,q.d.per me ipfam. Nequaquam , &c. q.d.non patiar, ve vitra per Deum iurent,funt enim indigni. 27. Vigilabo, Ghald.vifitabo. 30. Ephree , Pharaonis eft nomen proprium, vel cognomen, Chald.claudum. Giadb Re VaR Va a Randia,q.d. quietem, feu profperitatem. G Salutem,q.d. {aluam.Hebr. {polium,7o.lu- crum. CAPT XLVI 4. WV ngite, fc. curribus falcatis, 5. Vidi s{c. prophetico {pirigu. 8. Ciuitatem, ic. Charcamis , Chal. ciuitates. 10; Vittima,Chal. occifio, 70. facsificium. 11. Virgo filia, Chal.regnum ceetus. Savitas,&e. q. d. plaga tua incurabilis. 12. Fortis, {c. miles. 14. Ademphus, Hebr. Noph. Prepara , {c. ad ex- cipiendum Chaldzorum exercitum. Per circuitum, i, vicinasregiones , feu vrbes. 15. Computruit, Chal.contritus eft, 70. fugit. 16. Adultiplicauit, fe. Dominus. Columba,i.exer- citus velocis, vel geftantis in vexillo columbe fi- gnum, Chald. inimici,70. Greci. 17. Tumulrum, &c.q.d.tumultuabitur, & fupera- bitur, feu bellitumultum experietur. Adduxirsfeil. contra eum, | 18.{2 montibus,{c.eft.In marvi,i.prope mare. Veniet {cil. quod predixi,Chald, veniet interitus eius. 19. Vafa,i.inftrumenta.Filia,C hald.ccetus. 20. V itula,pro,velut vitula. Stimulator, {c.quiad fugam impellat,C hald.populi interficientes. 21. Adercenary,{c.milites.Chald.principes. 22. Eias{c. Aigypti. eGris, Chal. ferpentis fibi- lantis. 23. Supputari,{c. exercitus Chaldzoram,vel po- pulus Agypti,qui hic faleus dicicur. 25. Tumultum,i.populum tumultuo{um,vel mul- titudineim. 27; Longinguo,{c.reducens. 28. Inindicio,ismoderate,Chald, in iudicio mife~ ricordiz. CAPV T- XLVI > Que defcendent,Chal.populi venient. Plenitudinem, i. habitatores. Vrbem , &c. explicatio pracedentis. ; A ferepitu,\.pre firepitu. Manibus diffolutis,i.pra manuum diffolutione. 4. Pro aduentu dies, Chald. propter diem ven- turum. Infule, Chald. iafularum, Cappadocia, vene- runt Cappadoces auxilio Paleftinis, & cum eis vi- éti funt. 5. Caluirinm, id eft, {poliatio,vel figna mosktitie, Chald. vindiGa. Conticuit, {cil. pre moerore. .Conciderts, id eftjla- niabiste,fc. pre ludtu, 70. concides. & iungunt fe- quentibus. 6. Refrigerare,{.ab ardore cedendi.Sile,i.quiclce. -Notationes 7 Condixerit ci,i preceperit,{c.vt grafletur.Chal.. preparauerit eam. cae CRPVT. XLVI... I. D Moab,i.de Moabitis. 2.Cogitauerunt {c.holtes. De gente,i. ne fic gens. Contice/ces,{c.moetta. 3. Vox ,{cil. audietur. Oronzaim, duale ek, q.3d. ex vtraque Oron , {eu Choron, (cil. fuperiore,& in- feriore. fe 5s. Afcendet , {c. fugiens. Contritions yi. vaftato- rum a fe, 6. Myrica, {c. humiles,Chald.morantes in tento« rils,7o.afinus fyluefter. 7- Habuifti,fc.o Moab. Chamos, Idolum Moabi« tacum.. 7 ) 9: Date florem,i. vocate fane floridam,Chald.au- ferte coronam 4 Moab,7o.date fignaipfi Moab. 10. Fraudulenter,7o.negligenter.Prohiber, f.cum Dominus cedere iubet, explicatio precedentis. In- tellige vero id de verbo Dei precipue , quo-interfi- cienda peccata, quod notent concionatorres , ne aliud agant. ee . 11. Fecibus fuis, Chald.fubftantiis,70. gloria. Transfufus , perftat in vini metaphora, quod in fecibus conferuatur, : Vafe,Chald.loco. In tranfmigrationem. explicatio metaphore. Gujtus,ifapor,q. d. gloria,& {plendor. Odor,i.fama. 12. Sternent,i.deiicient. 14.4 Chamos,i. {pe pofita in idolo fuo. Berhel,i. Idolis Bethel. 17, Confolamini. Ironice. Qui {cités,&c.i.qui eum noftis,{c. populum Moa- bitarum. 18. Sitisi. loco arido,{c. puluere, vel defiderio, fe. ob rerum penuriam. A’abitatio filie, Chald.cegnum coetus, 21. ludicium,{c.Dei,Chald.vindica. 2§. Cornu,i.potentia,Chal.Regnum. 26. Inebriate s{c. Dei ira,feu vitione. Alidat rs complodat,{c. more ebrij poft yomitum., 27. Fait tn derifum tibi , i. derififti. Ifraél,{c.cam captiuus duceretar. Ewm,f{e.Ifraélem 30. Eum,( {c.iatantiam,q.d.plus fe iactat,quam polit. 31.M4uri fittilis. Nomen vrbis,Heb.Kit Cheres. 32. De planttuyi. fimili planétu,70. quafi plane ctum. lager, fc. vattate. Propagines,i.ciues. Peruenerunt fc. folum, & non tranfierunt,70.at- tigerunt. | 33. Carmelo,i.agro fertili. Celeuma,canticuin eft nautarum,& vuas calcan- tium,a xeAcvw iubeg, quod vno iubente cateri cantu re{pondeant,& opeére. se 34. De clamore, &c. q. d. fugientes de Efebon continuabuntclamorem vique Eleale,&c.Ad Oro- naim,{c, clamabunt. Conternante,i. ttima,q.d. olim pulchra & opulenta vrbe. Peffima,i.inutiles,{c. deferte, Chal.in defolatio- nem,70.in combuftionem. . 36. Tibia , fc. in luétu adhibita.loquitur vero in petfona Moabitarum. 37. Omne enim, &c,defcriptio ftatus luduofi. 39+ &usmodo,&c.vox lamentantium.€ xemplum {c.vindide Dei. 40. Volabit,{c.exercitus hoftilis, 41. Parturientis,q.d.dolens & tremens, 44. 4 facie,i.caula. 45. Quia,pro,verum,q.d.non diu ibi tuti.Verti- cem,i.precipuos,feu capita. Tumultus, Tamulew,itumultuantium,Chald. turbe. 46.C bamos,(c.cultor. 47. Conueriaia,{c.pet Apoftolos.Indicia,,{c. Dei, q.d.vindicta. ay wae. CAPVT XLIX. 1. A D filios,i.de filiis,vel contra filios. Z/rael,i, i & Ifraeli. Melchom ,i. Rex eorum , fc. Ammonitarum, vel idolum,quod fic vocabatur,fic & inf. Gad , id eft ,regionem tribu Gad, que vltra lordanem. | Eius,{c. Metchor. Eius,f{c.Gad. 2. Tumuleum diftpata,Chaldeus aceruum defo- lationis. Filia,i fabdita oppida,feu ville. 3. Hai,{c.tibi.vicina. Filza,i.ville. 4. Defluxit , Chald. defolata eft. Filia delicata, Chald. regnum infipiens. 5.4 omnibus, pro,in omnibus, {c:locis.4 con- {pettu veftro,i.ab inuicem. | 6. Faciam,{c.per Euangelij predicationem. 7. Theman, i. Idumeza:a Theman filio Eliphaz filij Efau. Filiis,70.prudentibus, 8. Voraginem,i.follas,{c.ad latendum. 9. Non,Chald.num.Racemum?pef interrogatio- nem, q.d.aliquem, reliquiffent ; at hoftes tui nihil relinquent. Rapuiffent,{c.tantum. 10. Nou erit,{c dicere quod fequitur. 12. Non erat.{.hominum opinione: Iudicium, i. equuin,feuidftum, q.d.qui non videbantur meteri f{upplicium,7o.lex. 13. Sempitern@,i.diuturnas. i4. Fam, {c. Bolta. Confurgamus, Chald. & 70. {urgite. 15. Paruulum,iabie&um. Chaldiinfirmum. Te,{c.6 Popule Idumeorum. 16. Apprebendere,i.tenere. 19. Ajcendet, {c. Nabuchodonolor.Superbia , i. tumore. Iordanis,{c.illac tranfiturus erat contra Idumzos. Robuftam,{c.ldumzorum.Preponam et, {c.dando vitoriam contra eam. Paftor,Chald.Rex. 20. Paruulis gregissi. viliffimi quique exercitus Chaldzorum. Wifi, afirmat, more Hebr: 21. Eius {e.ldumee. 22. Afcender,{c.exetcitus: 23. Auditum,i.nuntium, feu rumotem. In mari, pro,velut in maris{c.iactatt. 27. Benadad.nomem Regis Syriz. 28. Regna;i.ditionem. A {ornomen vibis. Orientis,{c. Arabes Orientales. 29. Formidinem,i.milites timorem incutientes, 7o.perditionem. 30: Fugite;{c.fi poteftis. Ironice. 31. Oftia,{c.quia nullum timent. 32. Attonfi.Vide lup. cap.9. Confinio,7 9. pattes Chald.latere, : ws 34. Elam ;i. Perfiam, feu Perfie certam regio- hem,diGam ficab Elam filio Sem. 35. Sammam fortitudinem,Chald.caput roboriss 36. Ventos,Chald.regna. 38. Solinm meum,q.d.fubiiciam mihi. 39. Reuerti;{c.ad fidem Euangelicam. Ck Pv TL: i. ¥ NN manu,i.opera. 4, & Aandnciaresc.o Prophetas In Ieremiam 259 A uditum,pro,auditi.Signum,i. vexilluim,{c.in G< gnum victoria. Bel, nomen Idoli. Itemque Merodach. per quz duo reliqua intelliguntur , Chald. confufi fant cul- tores,Bel.& comfracti culcores Merodach. Confufa; {c.quia non potuerunt defendere. 3 3. Aquilone,{c.Perfide. : 4. Flentes , {c. prx letitia, Euangelij tempore. id enim hic pr&cipueé nunciatur,cuius tamen rei figu- ra reditus Iuda,& aliquorum ex Ifrael, a captiuita= te Babylonica. 5. In Ston,{c.ducentem. 6. Pastores,Chaldeus,R eges. Tranfierunt,{cilic: erxantes. 7+ Comederunt,Chald.diripuerunt , 70. confume plerunt. 7 Non peccauimus,{c.opprimendo. Decori iuftitia; 1. ornanti eos inftitia. Expettations,i. {pei,{c.in quo {perabant. 8. Quafi hadi , {cilicet , lati,& fubfilientes pre gaudio, 9. Magnarum,i fortium;Chald.multarum, 10. Replebuntur, {c. {poliis. 11- Alagna loquimini,7o.gloriamini. Effufi eftis; 70. la{citiuis, Chald. exultatis. Adugi/tis,70. cornu petiftis. 12. Mater,{c.Re{publica,feu ciuitas. Mouiffimas i.contemptiflima. : 1/3. 4 ira;i pre ira,vel cb iram, 14, Domino,i.contra Dominum. 15. Clamare ,{c. oppugnantes, bique ; Hebi. & Chald. percircuitum & iungitur cum,clamate. De- dit manum,{c.vt folent victi, q. d.victa eft, Fecs; {c, aliisa fe debellatis. 16. Satorem,&c.quafi dicat, etiam agricolas, Co- lumba,i.velocis exercitus,Chald.inimici, 70. Gre- ci, Vide fup.cap.46. verl. 16. E+ conuerterur, {cilsex agris fugiens. 17. Leones,Chald.Reges,{c.hoftium. pig A fur fc.quiabduxit 10.tribus. Exo/fanit;Chald. confumplfit. 3 18. Vifirabo;{cilic.puniens.Regem Affur; {c.Sen= nacherib. 19. Carmelus ; &c. Chald. & 70. in Carmelo & Bafan,q.d.in locis fertilibus & pinguibus. 20. Diebus,{c.Euangelici ftatus. Mirain Prophe- tis rranfitio a figuris ad figurata, Nox erst, {cil.quia pet Chriftam remifla. cou : 21. Dominantinms{c.Chaldzorum. Afcende,{c.6 Dari,vel Cyre. Que polt eos unt, Chald. reliquias eorum. 22. Terra;{c.Chaldzorum. 23. Malleus,{c. Rex Babyloniz fecundum Chal. Ie gentibus,i.inter gentes. 2.4. Lilaqueani,Chald.venatus{am,verba Dei, vel Darij. Nefciebas{c.id tibi euencurum. se ay. Vaja;t.arma Perfacum,& Medorum. Domo, ro Domini. : : 26. Aperites is expedite viam. Exeants{c.e diffs cultate viarum,q.d.facile incedant.— 47, Vifitationts;70.vitionis.lic & inf. 28. Fugientiam,\c.ludzorum. Scat 29.12 Babylonem,i.contra Babylonem-Omaibus, pro,nempe omnibus; : See ae 30. Contice/cent,Chald. comterentur 5 70+ protis cientur: pee Oe 31. Superbe,Chald.Reximpic: td. 33. Calumniam,Chal.& so.vim. Tenent;Chalds violenter tenent. See a 34. Defender,Chald. vindicabits Exterreat ter= yam,Chald.conterat impios terre. ¥ 4g 94.GI 260 35. Gladiws,{c.veniet. . 36. Stulti erant,Chald. infanient. 37. Quafi mulieres, Chaldeus , infirmi , vt mu- heres. 38.e4 quas, {c. Euphratis , qui fuit ab hoftibus dinifus in mulos riuulos,ve polfer tranfiri. Porten- tis,Chald. Idolis. 39. Faunes ficariy, forte demones intelliguntur {pecie, ficariorum apparentes,tebr. viulis , feu no- étuis,Chald.felibus. Sempiternam,i.tempus longil- fimum. 41. Aguilone,i.Perfia, 8 Media. 42. Filia,Chald.coetus. 44, Ecce,&c.Vide {up. 49. CAP V TL fe Entilatores,&c. Chald. direptores,qui diri piant eam. V enerunt,pro,venient. ° 3. Now rendat,&c.q.d.fruftra quis conabitur de- fendere. 4. Regionibus,Hcbr.plateis,Chal.vicis. 5. Viduatur,i.defertus, Chald. derelitus. Terra autem,pro quamquam terra , q.d. ecii grauiter pec- carint. A fantto , fab. recedendo , vel pro , contra fan- cum. 6. Tacere , i. diffimulare, vel ceflare, {c. a fuga,. Chald.occidi. 7. Aureus ,i, excellens , {c. grauitate fupplicij, quod pet Babylonios exercuit. Commote , Chald. conturbate. © 9. Curauimus.&c.vax Angelorum cuftodum,vel — Prophetarum,vel fenfus eft, Adium eft de ea,nemo poteft defendere. Iudicium ,i. punitio iufte infli@a, vel mericum Peccatoruim. ‘Nubes,q.d.altiffime.repetitio. Chald. coclos coc- lorum,7o.aftra. 10. Protulit,Chald.reuelauit. ~~ Inftitias,&c.q.d.defendit caufam noftram, & li- berauit nos. 11. Zempli fui,{c.incenfi a Chaldais, 12. Lenate,{c.o Perfe,& Medi. Signum,i. vexil- lum in fignom victorie. Lenate,Chald.{ufcitate,7o. preficice. 13. Super;i.iuxta. Aguas ,{c.Euphratis. Pedalu,i.determinatus more menfurz.Precifio- nis,\.interitus. ' 14,e4 nimam,i.vitam,q.d.per {¢ipfum. Homini- bus, Chald, exercitibus. Brucho', 70. locutis. Celeuma, i.vox hoftium fe inuicem ad bellum hortantiam feu exultantium. 15. Preparanit , Hebreas, firmauit , Chaldeus, fundauit. 16. Dante,Xc.i.iubente. Planiam,pto,pluuia,q. d,tempore pluuiz. ; 17. A feientia, i. pre {cientia,{c.Dei.vel, pro,in {cientia,{c.fua. 19, Sicut hac,Chald.& 70.talis,{c.veidola. Pars,i.hereditas. Sceptrum, Hebr. virga,Chald. portio. Eius,{c.Dei Nempe fideles funt velut hereditas Dei,& Deus ipforum hereditas. 20. Tu, {c.o Babylon. Adhi,i.contra me. Fafa,i. inftrumenta. 23. Jugales,i.boues,Chald. par boum. 25. 4d te,i.contrate,fc.agam. Alfons , fic dicitur ob fuperbiam,Chald.ciuitas.Corrampis,i.perdis. Petris,q.d. munitionibus tuis peritat enim in metaphora montis. Notationes 26. Nox tollent ,&c. q.d. perdam te prorfus,& reddam inutilem. Lapidem,&c.Chal. Regem in Regnum,®& prir- cipem in principatum. 27. Santlificate fuper eam,Chald.preparate con- tra eam.fic & inf Ararat,i.Armeniz maioris. Aenni, i. Armenie inferioris, 4/cenez,i. Scythia. Tapfar,Chald, popu- los bellacores,70.iacu\ationes.Bruchum, Genus eft locufte , 70. locuftam. Aculeatum, Chald. inflam- matum. : 30.‘Quafi mulieres,{c.infirmi,feu debiles. 31. Currens , &c. q.d. concurrent fimul multi nuntij. 7 » Summo, i, extremo. : 32. Paludes ,{cilicet , careéta, feu arundines Euphratis. 33. Tritura,i.oppreflionis. 34. Teneritudine mea,7o.deliciis meis. Eiecit,i. _ expulit € regione mea. 35. Iniquitas ,{c. Babylonis. Cara mea,i.mei ci- ues, opprefht, Super,i,contra,{c.queritur. Sanguis,i.eftalus ab illis. 36. are,{c.Euphratem,vel abundantiam, 37. Tumulos,{c.lapidum. 38. Rugient,{c.Chaldzi pre ita,aut dolore. 39. In calove,id eft , dum vino incaluerint. Vide Dan.«. y Ponam,&ic.q.d.potabo calice punitionis. 41. Sefacfach ,i. Babylon. Vide {up. cap. 25. Ja fiuporem,{cilic, yidebatur non pofle ynquam expu- gnari. 42. Mare,i.grandis exercitus. 44. Abforbuerat,i.tapuerat,(cde Ierufalem. 46. In terva{c.Chaldea. Azno,{c.primo. Axuditio, i.rumor belli. Poft hunc annum,i. anno fecundo./mquiras, i.violentia,{c. anno tertio Balfa- far capta Babylon. &¢ dominator, &c.q.d.Rex Re- gem {uperabic. 48. Laudabuntf{c.Deum,7o0.exaltabunt. 49. Terraic.Chaldez. 50. Procul, fc. ex Chaldza,que procul a Hieru- falem. . Domini,pro,templi,vel cultus Domini, {c.qui in Hicrufalem fieri folebat. : 51. Confufi,&c.vox ludeorum. 52. Adugiet, i.gemet,{c.moriens , Chald. proii- cietur,70.cadet. § 3+ St afcenderit,8cc.ifi altiffimas. turres, & mu- ros xdificet..4 me, {c.mifli, §§- ©U agnum,{c.multorum ciuium , quia occi- denturomnes. . Eorum ,{c. hoftium, vel Chaldeorum. q. d. qui olim fonabant ve fluctus, &c. 57. Inebriabe,{c.calice ire mez,teu punitionis. Dormient, &c. Chaldeus , morientur morte f{e- cunda, 58. Populorum, {c.Chaldzorum fe defendere co- nantium. 4d nihilum,(c. proderit. Gentinm,{c.labo- Fres,repetitio. §9.Cum Sedecia , {c.inuifente Nabuchodono- for,Chald.in legatione Sedeciz, 70. a Sedecia,fcil. miffus. Prophetia,i.interpretationis, q.d.legationis , vel eius prophetie , quam ei leremias commendauit; Chald.& 7o.munerum,{c.que ferebat. 64. Verba,Chald.prophetia verborum. Quod In Threni Ieremiz. Ouod quidam dicunt a Baruch additum , & quidem a leremia haceadem (cripta {up.c.39. CA PV, Fert 2. ¥ Nocalzs, Chald. coram , q. d. Deo vidente, & improbante. - 3. Quonam, Chald. 8 ideo. 7+ Dirupta, {c.aChaldzis. Piam porte ,quidam cuniculum putant fignificari. Duos muros , 70. mu- rum, & antemurale. 9. Rheblatha, que poftea dié&ta Antiochia fecun- dum Hieronymum. Locurus, &c. i. obiurgauit gra- uiter redditacaufa. ° 11. Compedibus , Chald. catenis ereis. 12. Stabat ,i. ftare folebat. \ 16, Reliquit ,{c. aliquos. 18. Creagras i. foci inftrumenta, feu coquinz, {c. dum coquebantur carnes {acrificiorum .A4orta- riola , Chald.cochlearia. 19. Cuotquot,&c. i.tam aurea,quam argentea, 20. Noa erat,pro,immenfum erat, - (261 21.De;pro,ih. eign | 2 3. Dependentia,Chal.in latere vno,70.vna pars, {c, omnia erant plura , nempe centum, fed latebant aliqua alpicientes columnam, (cil. que retro eraae. Centum, {c.in vno ordine,erant autem ordines duo: Vide 3.Reg.7. : 24. Primum, {cil. fummum. Secundum{cil.vicas rium fummi. : . 25. Videbant faciem, erant familiares. 28. Septimo. Quidam putant efle errorem in nui= meris, & legendum pro feptimo, primo, pro 18. 8. pro 23.19.vt patet ex 4.Reg.24.8 25.& 2.Paral. 26; Egoid non aufim dicere,porius dicerem de aliis hic tranflationibus agi quam 4.Reg. | 30. Quatuor millia&c.Aliter 4.Reg,24. fed illic etiam vulgus numeratur, hic folum principes viri; 31. Vigefimaquinta, {c decreuit.fecit vero 27.vt dicitur 4.Reg.25.Azz0,{c.primo. Elenauit,q.d.honorauit,{e.calamitofi funt capite demiffo. 32. Bona,q.d. confolatus eft eum amice collocue tus. Regum,{c.captiuorum. 33. Coram eo,i.in eius aula. Arahat sheathah dees shee tisha ah ated ahah ahha ahaha dara brrmkh Bb Ws Id eft , Lamentationes. 70. Addunt , poft captiuitatem L[ratlis 5 defolationem Ierufalem planxiffe leremiam , €9 dixiffe quod féquitur. GAP: V TP -t. SRB LEN A, {c. olim. V idua,q.d. Wage defolata. : Vie: 4 Domina gentinm,{.multarum, WGenaye quz ei tributa pendebant, ve me Ammonite,Moabite,7o.multi- By plicata in gentibus.fc antea. 2. Caris eius, 70. diligen- tibus eam. Amici,i. qui qui amici videbantur, icil. foederati populi. 3. Afflittionem,8&c.q.d.quia affligebat innocen- tes,& feruire faciebat,vel q.d.cum magna afflictio- ne & feruitute migrauit.Quidam tamen afflictionis & feruitutisnomine peccatum intelligunt,{c.quod afflidionem anima afferat, & feruitutem. fic inter- ‘dum etiam amaritudo vocatur. . 4. Lugent,i. videncur lugere , {c. deferte prorfus. Solemnitatem,i felta celebranda in templo. §- In capite,i.domini,feu {uperiores, Super,i.con- tra,{c.afflixic eam,ve eft Heb. & in 70. 6. Filia Sion,i.lerufalem,quz arci Sion fubiedta, Chaldscoctus Sion. Sub/equentis,i.abducentis,Hebr. & Chald.& '70.perfequentis. 7.044 fflictionis,{c.quam patiebatur propter prz- uaricationes fuas.Presaricationis,.peccatorum,ve punitionis ob prxuaricationem ; fic folet (criptura iniquitatem vocare peenam iniquitatis. Cum cade- ret,,iunge cum, Recordata eft fabbatha, i. fetta, {cil Dei cultum,Chald.ceflationem bonorums;7o.trant- migrationem. : 8. Peccatum,Chald.peccatum gtande, Inftabilis,7o.in coitnmotionem, fc. mota loco pet eaptinitatem,Retror{um,{c.pre pudore,q-derabuit. folent erubefcentes faciem auertere. 9. Sordes,Chald.immunditia menftrui,a qua non eft mundata,{c.peccata: 3 In pedibus pro,ante pedes,Heb.in fmbriis,7 wad pedes , q: d. apparent elus peccata; plane ve celare non poflit. A Nec recordata,&c:q.d; cum ante oculos haberet peccata, non tamen cogitauit , quid fibi tandem ob ea eventurum effet. Depofita,i.derelica. Erettus,i.elatus {upetbia,70.preualuit. : 10, Quiaspro,etenim. Gentes, {c. Ammonitas & Moabitas. Ecclefiam, i. congregationem , {c. ne afinicatem contraherent,aut civitatis iura. 11. Pretiofa,Heb. eft idem, verbum , quod fupra veitit defiderabilia. 12. Vindemianit,i.abftulit ciues meos , {e. hoftiss vel Deus. 13. Ignem,i.punitionem confumentem. Erudinit ; i. caltigauit. | Retror{um;q. 4. a felicitate in calamitatem ; vel fecit,vt terga verterem hoftibus. 14. Vigilanit, {cilicet, Deus. Ingums pto » {uper iugum, q. d. vt puniret iniquitates,quibus me {fub- ieceram: ae Conuoluta,{cilicet, iniquitates, i.iniquitatis fup- plicium. | | 1 §. Magnificos, i, ptzcipuos Chald.é¢ 70.fortes. Tempus ,{c. deftinatum punitions, Torcular, fcil. éribulationum. Virgini, 1. Regno quod more vitgie niscuftodi folet. Filia , i. populi, feupopulo ve fie appofitio. eaeitegs Bele gh Ne 68 Juda,nomine luda ; intelligitur etiam Beniamin. 16.Conuer tens ,iteducens 3 (cil, ad ftarum leti= tie, Chaldfuftentans, oe 17. Minsk 262 17. Manu fe.vtfolent,qui opem petunt,Chald. manus pra anguftia,more parturientis.Qua/i polla=, sa,6¢c.q.d.abominabilis, 18. Os, i.faciem. 19. Vocaui,{c.in auxilium. Amicos,{c. Agyptios, quos putabam amice adiuturos.Cibum, {ub. & non inuenerunt. 20. Venter,i.mens,feu interiora.Similés eff,id eft, fimiliter interficit, mortem autem Chald. famem intelligit. | 21. Audierunt,Chal.audierunt nationes. Fecifti , i. punitti. Confolarionis, (cilic. ipforum, Chald yltionis.Aenr;pro,& tamen fient. Complut. fiant. 22. V tidemiafti,7 o.vindemiaucrunt. ear VP TT. > i ;F Hiam, Chald coetum. Decelo interram ,i.a jumma felicitate extremamcalamicatem. Inclytam , Hebr. decorem , Chald. pulchricudi- nem, 7o. gloriam.Scabelli,i fan€tuarij,vbi propitia- torium,quafi Dei {cabellum. 2. Virginis,Chald.coetus,7o.filie. Polluit,i.profa- nauit,{c. tradendo gentilibus, feu proiecit , verem pollucam,i.immundam. 3. Corzu,i.vobur,Chald.gloriam. Dexteram , {c. ne ferret opem..4 facie,i.in confpectu. Ignem flamma , pro, flammam ignis. In gyro yi. vndique. 5 -flumiliatum, &c.g.d.8& vitos,& feminas cala- mitatib.- . 6. Diffipauit. Chald.eradicauit. Tertorium , {cil. templum.. ; Oblinioni tradidit, i.fecit omnino ceflare,vt que obliuioni traduntur. Jz opprobrium,{c.expofuit. 7. Maledixit,i. veluti maleditam tractauit , {c., perdens, | Santtificationi, i. fanQuario, feu templo. Dede- runt,{c.hoftes. Sicut,{c.olet,g.d.exaltanter. 8. Funiculum,ismenfuram,{c.vattationis. Luxirque{c.{aam ruinam,q.d.corruit. 9. Regem,pto,nempe Regem, eit enim explica- tio precedentis Metaphore. Jz gentibus, i. inter gentes. Lex, iobferuatio ceremoniarum in Dei cultu. Prophetea, &c.q.d. defecit magna ex parte pro- phetia ob populi peccata. 10. Sederunt,éc. de{cribit geftus lugentium. 11. Effufum,&c, hyperbole. Jecur,i. vifcera , feu interiora.Szper,pro,ob. 12. Triticum,@ vinum,i.cibus, & potus. Vulze- rati,Chald.occifi gladio. . 13..€ xaquabo, 1,equiparabo, q.d. quis vnquam tantam vidit calamitatem ? Confolabor , fc. fimili exemplo. . Mare,Chald. fluétus maris in tempeftate. aX 4.Propheré,Chald.pleudoprophete.4 fumptio- nessi.prophetias, quibus folent auditores aflumi,feu fubleuati, & erigi in {pem. Er eiettiones , q. d.non erant {ubleuationes fed deiectiones, te enim pror- {us deiecerunt illorum mendacia, {cio aliter locum pofle explicariad veritatem , Hebr. quod & docti norunt,{c.prophetalfe iftos falfas hoftium calamitae tes & expulfiones. 17. Preceperat,i inter precepta pofuerat, predi- cens{e non obedientes puniturum. vide Leu. 16. Deut.28:& 32. 18. Clamauit,{c.orans Deum,ve mifereretur.Eo- tum , (cilicet,ludeorum. Super,i.ob,q.d.videns di- rutos muros. Dedue,{c.o filia Sion. Vox Propheta. -Notationes - Requiem,q.d.ne cefla. Chald.confolationem. 19. Lauda, Chaldeus , attende lectioni , 70. meditare. Cor tunm,Chald. peruerfitatem cordis tui. 20. Sunm , 70. vetris fui,{c. filios, Ad menfuram palma,q.d.minimos. Si occiditur,pro,decetne vt occidatur ? Chald, id intelligit diétum ex perfona Domini,velut refpon- dentisad fupericrem querimoniam. q. d. & quod vos feciftis,vt occideritis in templo Zachariam Sa~ cerdotem & Prophetam,decuitne ¢ CapyT Lit I dae vel Prophete,vel Iudzi cuinfque , fic que fequuntur. Videns ,q. d. qui experior. Panpertatem , Chald. afl: tionem. 2. Minanit,i.duwit. Tenebras,i.calamitatem. Lu- cem,i.pro{peritatem, 3. Tantum,Chald. & 70.veruntamen. Vertit & conuertit,(c.iterando flagella. Tota die, iferper,feu affidue. | : 4.Vetuftam,id eft, vetufte fimilem, {cilicer, ob verbera, y 5. edi ficanir{cilic.more hoftis propugnacula. Felle,\.amaritudine. 6. Tenebrofis,i. calamitatibus,vel carcerem intel- lige,fi ad leremiam referatur. Sempiternos,i.in perpetaum,Chald. abeuntes in aliud {eculum. 7. Circumedificanit,fc.dificultates. 8. Clamauero,& c.pro,clamarem,8¢ rogarem. Exclufit {c.non adwifit. 9. Couclufit, (cil. ne pollem euadere. Lapidibus, pro,velut lapidibus. Subuertit, {c. ne poflem ambu- lare,70.conturbauit. 10. Vr(ws,pto,velut vrlus, 11. Defolatam,vox ciuitatis. 13. In rentbus,i in interiora. Filias,ifagiteas. 14. Faétus,&c.vox leremiz. Canticum, i. fabula & ludus,q. d. etiam canendo irrident me. 16. Ad numerum, q.d. velut fingulos numerans, dum frangeret, Chald. lapidibus, 70. lapillo. quod quidam referunt ad panem durum, feu terra mi- ftum. Vide Prou.20. 17. Repulfa,zo. expulfa a pace,i.profperitate. Oblitus, q. d. defperaui confecutionem.Hzc po- puli vox. Bonoruw , {c. priftinoram , quafi dicat, antique felicitatis. 18. Fints,{c.ille,quem {perabam, i. fucceflus bo-. nus,C hatd.fortitudo, 70. victoria. Spes mea,i. quod {perabam. 19. Paupertatis,Chald.afflictionis. Tranfgreffio- nts i,abundantie,{c malorum, que patior,quod fe- quentibus verbis explicatur. Alibi vocat Scriptura {upergreffionem. Supergreflz {unt inquit , caput meum, Metaphora a cumuli altitudine, vel aquz egreffz alueum , Chaldzus, amaritudinis, 70. per= fecutionis. 20. Memoria, 8&c.q.d. ego quidem qui obliuifci non poffum,dum recordor,tabelco pre moerore. 21. Hae,f{c. que fequantur de Dei mifericordia. Sperabo,7o.{uftinebo,Chald.expectabo. 234. Noui,fc.quod fequitur,70. nou, fc. miferi- cordix Deiappatent,Chald.noua miracula. Dilucu- lo,qzd. quotidie, feu tempeftine.Fides,i.veritas in promiffis. Deum enim alloguitur. 25. Sonus,i. benignus. 26, Sélentio,i.quiete. : 28. Super ote, 28. Super fe, {c.iugum Domini. 29.Ponet,&c.q.d.ie humiliabit. Si /pes,i.eueniat quod {perat. 30. Dabit, &c.q.d.feret etiam verbera,& contu- melias, Saturabitur, &c. q.d. feret etiam maximam ¢o- piam opprobriorum. 32. Et miferebitur,pro,tamen miferebitur. 33. Ex corde, i. quali delectetur calamitatibus, proprium enim mifereri,& parcere, Chald. intelli- git,quia fe homines non corde humiliarunt, puni- tos efle a Deo, : : 34. Vinttos terra,pro, terra alligatos, i. terrenos, q.d. homines Deus:nom conterit, quafi ea re dele- cetur. a 35. Declinaret, &c.q. d. peruerteret caufam ius flam,inique iudicando. Altiffimii fut. 36. Ignovanit,{c.predicta,q.d. non facit,nec pro- bat, fed iufte iudicat, ideoque punit,quia id meren- tur peccata. 37. Dixit, &c. icogitauit apud fe,accidere quid- quam aduerfi fine Dei voluntate. 7 fieret,pro,fieri aliquid. 38.Exore,&c.verba impij.O7e,veto,i.precepto, fau voluntate,q.d.erat,qui putat fine Dei voluntate accidere aduerfa,aut pro{pera. 39. Afurmuranit ,pro,murmurat. Pro peccatis yi. excufans peccata. 40. Scrutemur,{c.potius. 42. Inexorabilies,inon vis etipere nos. 43. Operuiftiin furore ; pro 5 furore obruifti,{e. flagellis. : 44. Nubem , pro, velut nubem, {cilic. impedi- mentum. 45. Eradicationem,&c. pro,eradicatam Ce abie- &am. : | Aperuerunt yf{c. velut deuorare cupientes. vide fup.cap.2. | 47- Fakta eff,i.cuenit. Vaticinatio,i. qued predi- um per Prophetas, fc. euenit,Hebr.vaftatio, Chal. tremor,{eu terror. 4. Dinifiones, i. eftaliones. In contritione,id eft, ob contritionem. 49. Tacuit,i.cellauit.feu quieuit.Requies,Chald. confolatio. ae Depredatus eft,i.confumplit, fc. fletu.I2 cuna His,i.pro cundtis, q.4-flentem populi calamitatem- Filiabus,i.villis {ubieGis, vel foeminis. 52. Gratis,i.fine caula. 53-12 lacum,vide lerem.37- 54>4que,(c.tribulationum,vel coenum intelligit; in quo erat merlus. Dixi,pery,i.cogitaui acum effe de me. 5 fe Nouiffimo, 70. infimo,q.d. ex profundo lacus feu fouea. , 59. Indicium,i.caufam. 61, OpprobriamAc quo me affecerunt. 62, Adshi,i.contra me. 63. Seffionem, &c. q- 4. fiue fedeant,fiue furgant; me irtidents P falmus,i fabula,& ludus 65. Scutum,i.tegumencum,quo, fc.cor tegatur,dc - opptimacur.Chald. contritionem, T uum,i.quo toles pumire malos. S#b celis , i. tol- lendo ex hae vita. . CARVE. 1% {<4 Vrum,isprincipes.Color,lc ptofperitas. A Lapides,&c.{c.Sacerdote 5,8 Leuite. 2. Reputati,Scc-\.tkactati,ve vata fidtilia,{cil. vi- lipenfi,vel contriti. ee : In Thren. Ieremiz. 3. Lamia, Fere genus in Africa , fimile draconi, Hebr.& Chald.& 70.dracones,q.d. etiam diacones filios fuosalunt lacte proprio, quod Terufalem nom facit,id quod crudele videri poflit.Struzhio,quia oua deferit. Vide Iob. 3. 4. Site {c.lactis. | 5. Croceis,i.purpura,Hebr.& 70.coccino. Vnde quidam legendum putant cocceis, i. coccineis, (cil. veftibus. : Stercora,quafi dicat , luto volutati, & inquinati funt. ; . 6. Maior effetta,i.grauius punita, veluti fi maior effet , vel iniquitas,i. iniquitatis poena , more Scri- pture. Ceperunt,i.inceperunt,{c.oppugnare,.q.d. {ubito fubmerfa eft,non diu fatigata obfidione , vt lerufa- lem,7o. laborauerunt. . 7. Ebore antiquo, {c.ef idaliquantulum rubrum; Hebr.gemmis, feu margaritis,{c.rubris. 8. Cogniti 31. quod effent valde mutati forma,feu vultu. Plateis,70.Viis. 9. A fterilitate,i.ob fterilitatem. 10. Mifericordium,{c.alioqui. Contritione,i.calas mitate, Chald.cempore excidij. 11. [gnem,pro,velutignem {c.punitionem, 12. Terra,fc ludex. Orbis,(c.cerre ditionis Iuda, vel,q.d.nullus vnquam credidiffet,&c. 14. Caci,pro,velut cxci,& inopes confilij. Sanguine,{cilicet,a fe effalo, vel a Chaldzis oc« ciforum. Non poffent,aliquid (abintelligendum, fc.furge- re,aut ambulare,Chald,addit, videre,Hier.incidere, in commentario. nam in textu legic folum non poflent. Suas, pro, ipforum, {c. hominum quorum opem implorabant. ; 15. Clamanerunt ; {cilicet , illi, quorum opem petebant. T angere, {c. veltes noftras. Iurgati ,{cil. inter fd. ludzi. Commoti,{c.loco {uo pulfi. Dixerunt, pro,didum eft. Habiter,{c. Deuss vel prittina feliciras,& ftatus. 16. Facies Domini, i. ixatus vultus. Dinifit , 1. fe expulit. 17. Suftineremus;{c. expechantes opem ab Aigy- ptiis , vel dum adhucres noftre confifterent, nec eflent collap{z. 13. Lubricanerunt,&c.q.d. nihil firmum fuit no- bis ,fed omnia lubtica. Finis nofter , repetit, more dolentium. : 20. Spiritus ovis noftri , pro , viuificator nofters feu,per quem refpiramus, Chaldzus , Rex Mefliass qui nobis dilectus ficut Spiritus vitz,qui eft in na- ribus. Oris,70.faciei,feu vultus. Dominus;ita etiams79s & quidem Hebr. eft nomen tehoua propriam Del In peccatis,i.ob peccata. Diximus, idin perfona iuftorum.Omnes enim per Chriftum juftificati,el- que acceptam referunt vitam animz. J” gentibuss Chaldeus, inter populos , q. 4+ fine te nulla eft vi~ quam vita. Sree 21. Gaude,pro,gaude fane nunc. Hus hinc ( nift due fine Hus ) apparet lob foifle Idumaum. Vide lob 1. re : 21; Iniquitas, \.poena iniquitatis. id referendum ad tempus quo liberati per Chriftum ludei: Tran(migret,i.migtate faciat captiuam, {c.Deus; vel quifquam. Filia,i.6 filta. Difcooperier {c.Deus. : Peccata tua.1d up. intellexit dicens, nudaberiss Lc: apparebit turpitude tua; CAPVT ct oN 264 | CoA PoveF ¥V: I. Owe » fc. quo afficimur a gentibus. 3- Pupils, pro, veluti pupilli. 4. Noftram, i.nobis neceflariam, vel alias no« ftram, {ed captam ab hoftibus. j- Minabamur, pro , trahebamur. 6. Dedimus manum , {c. fupplicantes, vel foedus facientes, 7. dniquitares i. iniquitatum poenam. (8. Serui ,{c. olim noftri , vt Idumezi, Moabite, &e. 9. In animabus noftris ,i. cum vite noftre peri- culo. | Ai facie glady,i. propter hoftes gladiis infequen- tes. 10. A facie, &c. i.ob calamitofam famem. Notationes 11. Humilianerunt, {c. violantes. 12. AfZamu, (c. hottium. 13. Impudice abuft fant, Hebr. & Chald. molere fecerunt , {c. in piftrino. Iz ligno, i.fub lignorum pondere, que ferre cogebantur , aut voluendomo« lam manubrio, Chald. in patibulo. : 14. Portis, i. iudiciis , que in portis yrbium fie- bane. 15. Chorus, {c. pfallentium, 16. Corona, i. diadema, {c. regnum. 17. Contenebrati, {c, pre fletu. 18, Montem , {c.vbitemplum , q.d.ob dirutum templum. 21. Conuerte nos neceflitas gratiz Dei, Sicut a principio,i. ve olim felices erant. 22. Vehementer ,q.d. {ufficere poflet iam tanta punitio peccatorum noftrorum. _ thabchadticstechahehadatat tah haat tha thataahactadaiaaaah tetas BAR Vo _ Solet a Conciliis 5 Patribus nomine Teremia comprehend . CAPV Tt mw ABYLONIC A, (cil. quo fe y* contulerunt ex A.gypto poft Iere- @ nie mortem. 2. Quinto, {c.captiuitatis. Menjfis, {c.ptimi.lu tempore,pro, a4 tempore, 4. Filiorum,Grec. & filiorum. 8. dcciperent , {c, ludei. Apparet ipfos partem vaforum redemiffe 4 Chaldais. Renocare, pro,refti- tuendo. Stban,xefpondet partim Maio, pattim Lunio. . 9. Duxit, pro duxiffet. 10. Adanna, pto Minchah, i-munus.{-cibarium facrificiam. Aram, Apparet facerdotes , qui ferece. petant in lerufalem, altare aliquod feciffe. 11, Balthafar ,non fucceflicifte patrijfed alter nomine Euilmerodach,nifi forte is etiam Balthafar - vocabatur. VideDan.5.S:cue dies coli,i.diuturni. Die opportuno,i.cam opportunum fuerit — 15. /uftitia, {cil.tribuenda,fcil.q.d.veiuftus cele» brandus. Confutio, {c.conuenit. € ff dies hac,i, apparet ho. mic. > 7 . 17. Credidimus, {c.verbis eius,id non quadrat in ‘Prophetas & iuftos reliquos,fed in malos folos, 18. [2 eum,pro,ci.Subiedtibiles,i {abieAi, 19. Incredibiles,i.increduli,feu rebelles. Diffipati,i {eparatifeu diuifi, {c.a Deo, Gree.ce- leriter, {eu in confiderate. 20, Conftiruit, &c. i. per Mofen propofuit. Vide Deut. 28. Die, {c.apparet. 22. Operari,i.facrificare: & idfolum malorum fuic, OG ay Gee aE 1.€ 7atuit,i.executus eft. 4. Eos, {c.de quibus {up. A4anu,i.poteftate. 6. luftitia,vide fup.c.1. Eft dies hec,i.apparet ho- die. 8. Vt renerteremur, i. animo reuertendi, 6. Figilanit, {c. qui videbatur dormire. 10. Ante faciem noftram, i.palam. nec enim pof- {umus excufare ignorantiam. 12. Injtitits , i. preceptis. 15. Inuscatum, &c. q. d. quod Ifrael te coluit, & nos eius pofteri. 16. Domo,{c.celo. - 17. Liferno, i.{epulchro. Spiritus ,i. anima. Inftificationem, i, iuftitiam, q.d. te iuftum predi- cabunt. - 18. Jnfirma, i. agnof{cens {uam infirmitatem,vel, ex caftigatione corporis debilis. Efuriens,{c. iutti- tiam,vel abftinentia fe macerans. ! 20. Puerorum,ijferuorum. . 21, Opera facite, i. {eruite. 23. Defettionem,&c.q.d.faciam vos deficere, Ab inhabitanribus , i. ob defetum inhabitan- tium. 26. Emiffione, i. exilio. 26. Hac dies, id eft, apparet hodie, {cil. deftru- ctum. 27. Fecifti, pro, facies. 35. Alterum , id plane pettinet ad teftamentum nouum, fc.legis Euangelicz. nam etiam fempiter- num dicitur, & additur, non mouendum locoame plits populum. certe enim Iudaicus per Romanos poftea valde motus eft , Deo puniente. CAPVT IIL ee ?q-d. in perpetuum ne defetes nos 2 Grac, roy dsava, quod ptoxime vertit in fempi- ternum. 3 4. Mortuorum, i, fantos,qui é vita difcefferant,: intelligit, j- Manus,i. potentiz. Nominis, {c. mifericordis, & benigni. 6. Laudabimus,{c. liberati agemus gratias. 7. Er vt,Grec. vt. 8. Peccatum,ideft , poenam peccati. Grec, debi- tum. — betline Secundum omnes ,id eft, prout merentur om- nes. 11. Inueterafti,i. confenuifti. Cum mortuss, pro, velut fiiam cum mortuis effes , vt fatim explicat, q.d. petinde fores , vt fi efles morcuus. Deputatus, pro,reputatus , feu adnumeratus. 14.Vittus, In Thren. Teremiz. 14. Vicius,Grec.vita. 15. Lins ,{c. fapientia feu difcipline. Vide inf, 17. Ludunt,i. deleccantur.Forte yenationem in- telligit(& hic & {up.)ferarum. 18, Jauentio,{c.numeri,vel q.dicat,perierunt eo- rum opera. 19. Exterminatt fant, id eft , perierunt é mundo fublaci. 20. Lumen ,{c. lucem hanc folis , fed non diui- nam. | 22. Theman ,ek Idumee ciuitas. 23. Merrha,nomen regionis. Fabulatores,i.faoularum interpretes. Commemora- ti,i. recordati. 16, /bs,{c.in mundo, vel locis {upradidtis. Scien- tes bellum.i.bellicoh. 29. Nubibus,i.ccelo,tepetitio. 30. Saper,i.pretiofiorem quam. 31. Poffit{c.nifi duce Deo. 32. Adinuenit,i.fecit inueniri. Prudentia,id eft; fapientia. Preparauit, i. ftabiligit. Tempore,{c.duraturam: 33. Ja tremore , i.ftatim , more ferui timentis herum. 34. Cuftodiis,i. ftationibussmetaphora a milici- bus,dicuntur enim ftelle,milictia celi.Letare funt, pro, letificarunt homines , {cil.luce {ua, vel hilares, & promptas fe exhibuerunt ad Dei imperium, «435. Et, i.ad eius obfequium, Cum incunditate, ' i. hilaricatem prefeferentes luce. SaeG Fir Sea e # . . . } ° os 36. eA ftimabitur ,i. vilo erit in pretio. Aduer- fum eum, i.cum eo collatus. . 37. Viam, ideft, rationem, {cil {cientiz Dei in- uentum, & donum: ipfo enim donante ab homi- nibus inuenta. . Iacob ,i. populo Mraelitico , vt ftatim ‘explicats vel Patriarcha intelligitur. Puero ,i. feruo. 48. Ui/us, {cilicet, faétus homo, qui antea , & femper Deus. CaP v.T ITV. LON aternum, {cil. daratura vel in eternam vi- Atam du¢ens. <=" 9, Contra, pro , coram , feu ad, 3. Ne tradas, &c. q.d. ne te fubiicias sae ee: preter Dei voluntatem : huic enim obedire gloria tua eft, & dignitas, {c. feruire Deo regnare eft: vel, ne cultum Deodebitum, alij tribuas: 5-Animequior efto,i.bono efto animo,Gr.confide. Memorapilis ,Grec. memoriale , feu monimen- ‘tum , f{cil.in quo feruatur memoria Ifsaelis,i.lacoby, vel, q. d. inhgnis, dignulque memoria. 6. Propter , pro,propterea. 9. Iracundiam , i, v\itionem. Confines yi. vicini, Videinfra vbi vertit vicinos. 19. Superduxit ,i, fuper eosinduxit, 13. luffitias , i. pracepta. 14, Afemorentur , i.recordentut , q.d.cogitent. 16. Dilectos ,{cilicet , filios. 4 filtis , pto, ptir uatam filiis. Ynicam, i. folam relidtam. Defolane- runt, i, deftituerunt prorfus. 20. Pacis,i. pro{peritatis. 21. Animagquiores eftore, Grec. confidite. 22. Speraui ,pto, {pero. 1m aternum ; Grec. in zterno , fcil. Deo.fic enim folet vocate Deum. 'Sa- per mifericordia ,i.ob mifericordiam. 24. Vicina , (cil, gentes : {upra idem verbum Grecum vertit confines. eAiterzo, Grec.re divies gterni , {c. Dei. ; 25. dram , i.punitionem. Afcendes,q.d.calcabis, 27. Ab ea, pro, apud eam , fc. Deum. 265 28. Requiretis,pro 5 requirite, 30.E£ shortatur g Grec.confolabitur.wapanantoess Nominauit ,i. exnomine nouit, {c. fa vel fecit nominatam,i.celebrem, _ 35- [gntss 1. punitio. e#tern0,i.Deo, ; Longiturms diebus, pro,multos dies. Z7 wultitya dine ,&c. pro diutiffime,. 37. V (que ad occidentem, i.8 etiam ex occidente, . q-d. ex omni orbis parte Id pracipué ad Euangelij tempus , & Chriaftianos pextinet. Sazéti , Grec. 7 aziz 5 fancti (cil. Dei. 3 miliariter, CAPN Ty. : i > id eft , Dei, vt patet ex Gtaco , #%¢ , Dofus ve aitovis. 3. Qu, Grec. omni que ub. terre. 4. 4 Deo ,ic. datum , q.d. confequeris horio- rem fummam. Pax, &c. Id ef nomen, de quo proxime. Iuftitia, {c. premium , & finis. Pietatis ,{cil. in Deum, fub. premium. , 5. Vique ad,&c.Vide fup,c.4.Santti{c.Dei. 6. Pedibas , i. pedeftres. In howore ,Grec. cum gloria; fic infra. 7. Humiliare , &c. quafi dicat, tollere omnia ‘impedimenta viz , {cilicet ; {piricualis. Huc enim pracipue pertinent. Diligemer , Gree. {ecure. 8. Obumbrauerunt , pro , obumbtabunt. SuanitA, tis , pro, {uaue, fc. odoriferum, q.d. omnia iuftis feruient , viamque ad Deum fuanem facient. &x ipfo ,{cil. Dei donum eft. CAPVT VI. a Cr 5 feptem ,i. 70. annos. 4. Bun ipfis , pro ipforum. : 5. Adorantes , Grzc. adorante ipfa , fc. idola, vt ad turbamreferatur. 6. Exquiram ,ideft, explorabo, {cil, quid agatis, Grec. poteft ad Angelum referti , q. d. iple veltri curam habebit. 7. Falfa , i.falfi dij. 8. Amanti ornamenta , i. ornatus ftudiofe. 11. J” femetipfis,i.in {uum vium. 12. Inter 5 pro, fuper. 17. Aut ficut , &c. Grec. tanquam ad mortem abducendo. 19. Corda; i. interiora idolorum. Comedunt , ie contumunt. — 23. Specimen , i. ornatum. es 24. Ex omni,i, maximo, Inipjis , abundat , mo- re Hebr. CeaiGe Apponuntur » {c.ne cadat. , 29, Quia, pro, an quia. Apponunt , {c. donaria. 31.Contra, ptosad. Afortus , {c. alicuius,vbi fo« Jent audiri clamores,& gemitus. 40. Non honerantibus , {ub.fed contemnentibus, fe. cum vident non pofle ferreopem. © gt. Motam,ifenlum. Jpfi{c.Chaldzi. 44. Falfa,i. vana.feu nihili. 45. Sacerdotes ,{cil, qui modum pre{cribunt ea formandi. edie! 3 j 7. Falfa,&c.i.falfam religionem,dignamque op probrio. : "48. Apud fe, Gtec.ad fe ipfos,intet fe. 49. Sentivid.cxiftimatt. i 50. Poftea i. tandem. Falfa, i. falft dij. §2. Sufcitant , i. preficiunt. 53. Cornicule , {c.volantes. . Inigui, {c. fares. anand ae me $9. Obaudiunt, f 266 69. Obaudiunte, {c.Deo. 60, Ldipfum , i. fimiliter. | Spiritws,i.ventus. - 63. Speciebus,i.formis. 67. Prodeffe,i.con{ulere. 69. Formido,i.terriculamentum. Notationes ‘ 71. Murice , Grec. papuape,i. fplendore,quam- quam poteft etiam marmoris verti. Tizeam, i.tinea confumuntur,Grec. putrefadis. Comeduntur ,i.confumuntur. Et erunt, q. da 8 afferent. 3 . 72. Opprobris,i.ignominia. ‘ Aratatactathc hahah thatch dilet Aaahch dich chsh shat dete tte “Ed BC AY Eat. NOR Pe TT T x= T , abundat , more Hebrgo. Manne Tricefimo, Chald tricefimo ab ¥. by inuento libro legis, tempore lo- : al fie Regis. Quidam de xtate in- ee telligunt Ezechielis.Alij a lubi- 7 | leo proximo Ego potius dicerem s intelligi a capto loachin,cu quo Ezechiel abductus, fenfumque eile vique ad illum annum-habuifle fe yifiones,quaram primam recen- fet, cxteras pottea. Quz vero fuerit vifio anni 30. in quarto menfe non dicit hic. Tantum ait, fe ha- buifle vifionem , deinde tranfit ad annum quintum captiloachin didurus cap. 8. de fexto, & de aliis deinceps.Vide cap.4o.' Quarto,fe:men(e. Quinta,\c.die. | Dei, i.diuinas. 3. Adanus,ivis,feu {piritus, Chald. {piritus pro- phetiz. 4. Turbinis , id eft, tempeftuofus , fea vehe- mens. Inuoluens , {cilicet , fe , Chald, inflammatus 70. fulgurans. §- Eius , {cilicet ignis. 4 /pectus,i.apparentia,feu forma. Similirudo,{c.facie. 6.V m,pro,vnicuique, 7- Pedes retti,i.crura fine poplitibus, feu curua- Curis. Scintille,{c.quas emittebant. 8. Adanus, id eft,brachia. Partibus, i. \aceribus, erantenim quatuor per quatuor latera animalium facies. Partes , {cilicet , ante , retro, dextrorfum , fini- {trorfum. 9. untae , ic, {c. erant ante Prophetam ordine omnia in recta linea, contingentia fe peanis,yt fo- lent quacuor homines manibus fe coniungere, facie omnes aliquem vnum in locum conuerfi, Ante fam ciem, ireQa antrorfum. 10. Hominis,{c,ante. Ipforum,i.cuinfque. Aquile, {c.retro oppofita faciei hominis. De/uper,{cilic.eleuatior ceteris:quamquam hoc verbum non eft in Hebreo, Chaldzo, 70. aut in Complut. 11.E€t facies eorum,(c.tales erant..De/uper,{c.mo- re auis fe ad volarum componentis. Tungebantur i. vnaerant.extenfe ad volatum, Chald.dire@te erant é regione altera alterius, 12. Coram facie,i. anttorfum recta. Spiritus , {c. impellentis. 1 3. Hac erat,{c.que fequitur (plendor ignis, 8c. * 14. Renertebantur , ic. confecto itinere ad quod impellebancur,ante enim,ve dium fup.non rever- tebantur. 15. Justa ,{c. infra , fua enim cuique rota erat fubiecta, S Quatuor facies fc, quatuor erant rote. 16. Afpectus , Lapparentia. AZuris, q.d. ceeruleo colore,feu cceletti. Vua fimilitudo, &c.i. per omnia erant fimiles rote. . In medio rota,{c.coniunae erant,feque inuicem fecantes ad angulos {pherales, vel queque(vt qui- damaiunt) duos habebat circulos fe interfecantes. Vide cap.1o. 17, Per quatuor,&c.{c.queque fequebatur fuum animal, cui fubiecta.fignificant vero rolubilem po- pulum , quifequi debet pralatos. Hi vero per ani- malia fignificancur,(c. oportet efle homines, i. hu- manos;leones,i.fortes, viculos,i.mortificatos,feu la- boriofos. ef quilas,i.contemplatiuos. 18. Sratura, i. fumme partes, {c. equales inter fe erant flexus rote fuperiores , Hebr. Chald. & 40: dorfa feu terga. Altitsdo,i, proceritas. 21. Exntibus,{c-animalibus. 22. Horribilis ,i. valde {plendentis > Chaldzus, fortiffimi. 23. Recta, &c.Chald, direte vnae regione alte- rius,{c.more auium fe ad yolatum parantium.Simi- liter,{c.alis duabus. zs 24. Sublimis Dei,Hebr.Chaldeus, & 70: omni- potentis,quafi dicat,vehementiffimum , que enim magna,folet {criptura Dei dicere, yt Dei montes, cedros,&c. 26. Hominu {c.C hritti. 27. €lectri,hoc colore erat qui fedebat,fc. Chri- ftus duplici natura. Lntrinfecus,i.in medio. Per circuitum,id eft,vn- digue , q. d. tocum illum locum occupabat ienis {fplendens. 28. A/pettum,id eft,colorem , feu apparentiam. Not. per quatuor animalia fignificari quatuor Euangeliftas, qui per omnia fimiles, & concordes, quorain quifque facie Homiinis & Aquila, & Vi- tuli, & Leonis, quia Chrifti Humanitatem, Diui- nitatem, Paffionem , & RefurreGionein defcribir, idque Dei Spiriru mouente. Rote autem quatuor, Mundi quatuor partes que {unt Euangelicam pre- dicationem fecute : colores deinde coeleftis, & ig- neus, cosleftia omnia, & charitatis plena demon- ftrant, itcemque per charitatem in ceelam iri, pen- nz,contempiatio ; manus,actio, Ante,quod hic ap- paret, fc. Chriftas homo; Retro quod in futurum expectatur ,{cil. diuinitatatis vifio, Siniftra , qued palfus,ve vitulus immolatus;dextra,quod vt leo for- titer refurrexit ; nam & animalia Chriftum fignifi- cant, Vide Apoc. 4, Corea Pa WouPeoc TE 1.y Ogquentis, {c. cuiufdam. Angelus erat Deum 4tepre(entans. Fili bominis,i. homo,ita vocat,ve conditionis {ux mewmor non extollaturob vifiones, 2. Lagresfus In Ezechielem. _ Ingreffus eff, 70. venit. Spiritus, fc. meus, qui pr timore defecerat , vel Dei,{c.gratia,& vis, | 3.Genres,i.tudaicum populum conftantem variis hominibus. 4po/tatrices,7o.irtitantes me. Recefferunt a me,7o. icritacunt me. 4. Dura facie,i.impudentes,feu obttinati. Tndomabilt Hebr.Chald. & 70.-duro,quamquam Hieron.negat efle quicquam fere huius verfus apud zo. At nunc eft.Atque id di@um fic in vniuerium, Ne quis Miretur, me citare etiam alibi » quod Hier. negat efie Hebr.aucin 7o. nunc enim eft : cito ego quz legi, §- Qutefcant , Chaldeus , deGnant peccare , 70. timeant. Scient,q.d.camen {cient, &c, nec poterunt igno- tantiam excufare,vel pro,fciant. Propheta ,{cilic. a Deo miflus ad ipforum falurem. _ 6. Incrédult,7 0. infanientes. Subuerfores , Hebr. verti potelt {pinz,pro,velur {pine,Chald. dari, 70. congregabuntur in circuitu. Tecum,i.erga te, Chal. & 7o.contra te, Es cum,pro.nam cum. Exafperans, Chald-rebellis,feu contumax,7o.irritans;{c.me : fic fup. & inf, g. Miffa, 70. extenla. Inuolutus , {c. complicata membrana,more Hebreorum. &j gnificabatur autem occultatio myfteriorum, * : 1o. Ivtus,{c.fentu my fico. Fors {c. litterali. Lamentationes,\c. {uper poenitentibus, Carmen, {c.iuftorum laus,ve,{c.fuper impeenitentibus.Vide Hieron.ep.46.& 48.1n (cripturis,inquit , poenitens plangitur; iuftus canitur , maledicicur de{perans. Carmen Hebr.& Chaldzus,gemitus. ’2,;Chaldeus, Maeror. OAR VT rit; re Nueneris,pro,inuenis, Chald.daturtibi. 3. & Venter,i.mens,feu,interiora. 70.05. Dualce,f{ce.dulce Deum nofle,& predicare. §- Et sgnota,&c.explicatio precedentis. AAd domum,pto, fed ad domum. 6. e4udiri.i.intelligere. 7- Omnis,pro,fete omnis, alioqui enim multi in- ter illos boni.Vide cap.9.Artrita fronte, Chald.im- pudenti facie,70. contentiofi. 9. Eft, pro,fitsfic fupr. 8& infr. vbi eadem verba. 11. Tranf{migrationem, i-.captiuos. Hac,{c. que precepi vt illis diceres: fic fupra in fimili locutione-intellige. | LQ uiefcant,Chald.definant peccare. 12. Benedifta,&c.Hec erat vox. De loco fue,{c.dilcedet,nempe é templo,vel , pro in loco {uo,fc.caclo,q.d. benedicatur ab Angelis, fie didtum:Gloria in altiffimis Deo,Luc. 2. 13. Vocem,i.ftrepitum,fc.audivi. 14.4 marus,70.{ublimis,{eu fufpenfo animo. Indignatione,70 impetu. Exm,pro,autem. 15. -dcerunm, &c. nomen loci fecundum quof- dam,Hebr.Tel Abib.Sed1,&c.faéta hac omnia non te, fed vifione vique ad finem cap. 1. fecundum quofdam. , : Merens, Chald.tacens,Hebr,admirans , feu ftus ens:7 o.conuerfans. ’ I pe Speratasorenntont moneas adeffe hoftem. Ex me,\.meo nomine. 18. In sniguitate, i.obiniquitatem. Sanguinem,1. mortem. Requiram,(c.te puniens. 19. Impio,70.iniquo fic.& infr. ae 20. Ponam offendiculum ,i. permittam incidere in periculum mortis. ae 25. Data funt ; pro, dabuntur , id eft ; iniicien- tur. oy \ Ligabunt,{c.ludzi,vel domeftici, g.d. cutabis te ligandum a tuis. Jz €15,pro,cum eis, In medio,q.d.non poteris in publicumm prodire,8¢ cum illis conuertari,70 de medio, q.d.teneberis il- lis vinculis. a7. Fuero,(c.itetum, Andiar,Chald.Culcipiat hee ciplinam. Quiefcer,{c.a malis 70.qui increduluseft, incredulus fit. Aquila(vrrefert Ther.) fic vertit:qui audit,audieiur, qui relinguir, relinquetut, CA PMT EV: I. Oram te,{cilicet,yt folet chatta, in qua {cri- bendum. 2. Avtetes.Chald.duces, m 3. Sartaginem. Tales ludai,fe.ferrei,& denicrati, peceatis Ez erir,&c.i.& obfidebis eam.Signnm,icil., quod {it diruenda vna cum templo. 4. Er poues, &c. q.d. vt feras poenam debitarn iniquitatibus fic iacendo. Ifrael,idecem tribuam, §. dunes iniquitatis.V idetut fignific ari Deus tot annis tuliffe illorum peccata. 6. Suadraginta,Tot annis peccatum eft grauil- fime tempore Manaife, . 7 Prophetabis,(c.predicens deftru@tionem. 8. Obfidionis, 1. veprefentationis quod obfideas. 9. Viciam,7o.filiginem. Larus {-finiftrum. Plane videntur ifta fa@a (ola vifione,non re ipfa. 10, Stateressi.ficli,quod fi communes, feu vulga- res, efliciebant omnes 40.drachmas, (c, vix femilie bram:nam libra vnciz t 2.vncia drachme 8. Gi vero templi So. {c.vix libram._4 rempore,8&c.i.certo cus inf{que diei tempore,{c.meridie.vel vefperi. 11- Hin, Menfura eft liquidorum , continens quantum oua 72.quoram fexta pars. 12. fignificatur autem per hec magna cibi, & potus penuria futura in obfidione Ierufalem. 12.Hordeacenm,{c.panem.Jlud,{c cibum,de quo fup. Operies, {c.ad coquendufn fignificatur futura etiam penurialignorum. . 13. Pollutum,1.immundum,& velut cogtum fter - core.e/f 54,4,;Hebr. Ahah,vnica dictio. Ecce anima; &c. q. d.nunquam me profatio cibo contaminaui; quo modo ifto iam me inquinabo? 15. Facies,i.coques. : 16, Baculum ; Chald. {uftentaculum , 70. firma- mentum. Solscitudive,7o. indigentia. 17. Ad fraggem funm,i cum fratre fuo, In sniqui #4 ,i.propter iniquitates. CRP YV T i. lifea vefte.zo.talari velte. Atramenta criptoris, 703 zona {apphiri. Alrare,{c.holocautti. 3. Affumpta,id eft fublata , 70. afcendit,Chald. aitrecefliffe ¢ fandtis fantorum. 4d limen, 70, {ub dio, {€. prope limen conftitit illa imago antea vifa Prophetz. aie Thaw,ignum,7o.fignultt. Quidam putant ip- {am litter figuram intelligi , quz fecandum Hier. olim antiquis,{c.Hebraorum litteris fic {eribebatat T.ve Graci & Latin feribunt. 5. Illis, (cilicet, fex. Andsente me » Hebr: in au- ribus meis, quod ideo noto,vt intelligatur Hieron. interdum verba,vt {up.interdum fenfum tranftulif- fe,vt nunc. Percutite,fignificatur,vel quod illi merentur,vel quod poftea a Chaldzis erat pafluri, aut a Romanis. 6. Santtwario,i.templosq.d.a facerdotibus,& Le- uitis. Domus,i.templifc. in atrio. Contaminate,&c. 70. contaminaftis domum,& impleftis,éc. 8. Heu,beu,heu,Hebt.Ahah,vnica dictio,70.heu me. 9. Sanguinibus, i.homicidiis,vel peccatis dignis morte Chald.homicidiis. Auerfione,{c.a Deo,Chial. peruerfione iudicij.7o.iniquitate, & immunditia. V idet,i.curat. 10. Viam,Chald.yltionem viarum. 11. Eese,id efthis geftis. Dorfo fuosChald.lum- bis fuis. CAPVT X. 1.97 Herubim,i animalium,de guibus,¢.1. Q uaft (pecies fimilitudsnis,i.fimilitudo. &a,{c.firmamentum,& ~ herubim. 2. Dixit,{c.qui fedebat in throno. 3.4 dextris,Chal.ad Auftralem partem. Domus, itempli. | Interins, {c.Sacerdotum.- 4. Elenata,&c. Vide fup.c.9. 5. Exterins, {c.populi.Loquentis , {c.olim in Si- nai,Hebr.& Chald.cum loquitur,i.loqui folet. 7. Cherub,{c.vnus. | 9. Vifio,i.{pectes.ChryfolitisHebt.Tarfis,70.car- bunculi. 10. Alpettus.i fpecies,Similitudo, Ke. q.d.erant omnes fimillime. 11. Partes,Chaldlatera fuas{c,antrorfum omnia per quatuor fua latera anteriora, vel, potius omnia mouebantut In omnem partem,{c.etiam retrorfums finiftrorfum,& dextrorfum. 12. Colla,Chald.& 7o0.dorfa,fc. rotacum, i. fama mitates » vel colla animalium: Circa li : ve rote; Quidam putant quamque conftitutam duobus cir= culis fe interfecantibus. 13. Volubiles.Quidam vertunt,6 rote,voluntque aliquid eis fuifle preceptutm;quod hic omittatur. 14. Vzum, pro, vnumquodque.Cherub,fupra dixie bouis vnde apparet Cherubim vultu fuifle bouis; vel,hic vultam mutafle;communis quidem eft fen- tentia,;Cherubim vulcus effe pueris fimiles,{cilic.ita fuifle olim depidos. 1 5. Jp(um,&c.pro,ipfa {unt animalia,Chald.ipfe {unc creature;sfic etiam inf, 18. Cherubim,{e.de quibus proximes 19. Eleuantia; Cherubim eft quidem mafculi- num Hebr.at 70, neutra faciunt; Id ergo fecutus eft Hier. Sretit,7o. fteterunt,{c.Cherubim. 21. Osatuorsquatuor,pto, in ipfis quatuor; qua- tuor;&c. 22. Intuitus, is {peciess{cilicet , erat,qualem an- tea videram ; fup; vertit fepe, afpectus. Lmperns 5 i: inceflus,{c.erat. Ante faciem,i.antror{i ms Ingredi,i.ambuilare. CAPVT XI. 1. Ty Omns;i.atrij templi. 3. Dudum;7 0. recenter, q.d. non ita dudumt ’ aucta eft ciuitas edibus , diu manebit intacta ab hoftibus; Alij multo aliter ex Hebrao vertunt, {cil. non eft prope, {cil. vrbis vaftatio , edificemus ergo domos. Hee, {c.vtbs. Lebes ,8¢c.q.d.furus in vibe , vt in olla carnes , nec exibimus dum vixerimus vt ned carnes ex olla quamdiu coquuntur. F 4, Hi (unt carnes, g.d. de iis potius dici potelty quod fint carnes, fc. 4 vobis occilz , ve que ad cas quendum,& edendum patantut. : i, 9: Indicia,i.vitionem. oe 10; Finibus, fc. Reblatha svbi Nabuchodénofor principes occidit,&& Sedeciam excecauitcdndicabe, Chald.vlcifcat. ; it. In lebetemifc.vt diéitis. ee : 12. Lndici iumsiigentium mores 13. Confi nef,.con{umptionétn. 15. Fratre Fatres tui,&c.ifratkes tui,nempe & fratres;& viri;8cc. Recedite;&c.q.dtecedite {ang vos ex vibe qui vos dediftis Babyloniis ex Ieremi® €onfilio,nos in ea manebimus, 16. Eos ,{c. fratres & reliquos , dé quibus pro- xime. Feci, i.abegi. In fanttificationtém modicam ; i. to eis loco templi ad modicum tempus ; (c. quo erunt difperfi,& exaudiam,vt folebam in fan@uario. 17. Humum Ifrael,fcil.ecclefiam, qué terta {pi- ritualis I{tael. 18. Offenfiones;i.peccatas Abominationes fc. ido« lorum calrum, ee 1 9s Lapideum, i.durum. Carnenm, Chald.timens me,Auguft.1 8. contra Fauft-lapideum intelligit fi- nefenfu,carneam cam fenfu,fc. terum divinarum. 21. Ponam ; i. reddam, qedicat, puniam ¢os pro {uispeccatiss | ea se 23. Montem,Chal.montem Oliueti. us Gees 24. ef danxity proreduxit, Tranfmigratvener,\s captiuos. Pes apes Z 3 GALV 4: is ae = Siti oo ate hei al Se = ee ee 270 C ASP. Ve Tei XAL Le Omus ex afperantis,Chaldzus , populi cone tumacis. Exafperans, ime ad iracundiam prouocans. 3. Vala tranfmigrationts ,i, inftrumenta, quibus vtifolent qui migrant. .4/piciant,i.confiderent,{c.& conuettantur, 4. Vafatua,ifuppellecilem. 5. Parietem,{c.domus. 6. Portaberis 1d hic, 8 infr.ex 70. fumptum eft, nam Hier. vertit,portabis,{c.{arcinulas. Portentum,Chald.fignum, {c.figuram;feu typum futurorum. 8. Mane, i.poftridie. 9. Nunquid,&c.Chald.fi dixerint ad te, &c. 10. Ducem,{c.Regem.Ovus,i.funelta prophetia. € orum.Chald.eius. . 12. Parietem,{c.horti.O perietur, {c.czcitate. 14. Ventum, i.partem orbis. | 1§. Dominus, {c.iuftus malorum vitor. 18. Conturbatione, Chald.tremore,7o. dolore. Feftinatione,® merore,Chald.defolatione,& fu- pore,70. tormento, & anxietate. 19. Solicitudine,Chald.tremore,7 0. indigentia. Defolatione , Chala ftupore,70.interitu,feu de- ftructione. Wt defolerur , pro , &, feu quia defola- bitur. AMultitndine,{c.populi deferta. 22. Jn longum, &c.q.d. omnes prophetie funt de rebus multo poftfuturis. eA Peribit, iirrita erit,{c.quantum ad nos. quorum tempore illa non erunt,Chald. ceflabit, 23. Sermo,i.nredictio,7o.tempus. 24. Oma, ivila,Caffa,Chald.& 70.falfa. Ambi- gha,;Chald.mendax. . 28. Vitra,i.longe.Complebitur,{c.cito, CAPVT XIII. {Pk epheras,Chald pleutoprophetas rice Spiritum fuum,ifaas phantafas,Chald cogi- _ tati ones cordis fui. “4. Vilpes,{c.dololi,& latentes. Boyan §- Ex aduerfo{c.hoftium,vel iniquitatum, q. d. non defendiftis populum, neque correxiftis, Allo- quitur pleupoprophetas,, 4.” Murum, i. defenfionem. Domini, Chald. furoris Dominj, {c. cum Deus per Chaldzos puniret, q.d. nih] lum iuuittis. 6. Sermonem,{c.falfum,f{eu me - 7. Caffam,Chald.& 70.falfani | _ 8. ana,Chald.falla.Vidiftis, Chald.docuittis. "4d vos,Chald.mittam iram meam in vos. 9. Manus,i .percuffio. Vident vana, Chald. p£o phetant falfa. ® Diuinant,Chald.docent.Confilio, alij,concilioid. eft coetu,Chald.fecreto bono,7o.difciplina, feuin- ftitutione. | : Scriptura,Chald.f{criptura vite aterne, {c. libro vite, T ervram,{c.viuentium. Dominus Dens,Heb. Ado» nai,Iehoua,i. Dominus, Dominus, fed quia Iehoua eft Dei nomen proprium , reéte verlum , Dominus Deus. Atque id diGum fitin omnia fimilia loca,70. Adonai,Dominus, , Jo. Ipfespro,vnus ex ipfis.Parietem,i.falfam pro- phetiam, vel do@rinam. Liviebant , fc. iuaabanet comprobantes, Paleis,{c.quibus lutum teneretur,8 folidaretur,q.d.inani applaufu. | 11. Temperatura, {c. miftione lati & palearum, q.d.nonfolide. -Notationes: I 3s Spiritum tempeftatis,i,ventum yehementem, Chald.Regem fortem. ee 15. Won eff, &c.q-d.corruit & paries , & edificae tores, {c. Prophetz,vt ftatim dicitur , i. pleudopro- pheta. -< ; 17. Filias, i. foeminas , vel viros foeminis fimiles leuitate & mollitie. - yieat 18.47 anus,i.brachij. Capiendas, i.decipiendas, feu venandas.Vinificabauti.promittebant vitam 8 falutem. ! i 9.Uiolabant me,i.prophanabant nomen meum, {c.predicentes falfa meo nomine. Propter pufillum, &c.i. ob exiguam mercedem. Interficerent , id eft, predicerent interitum. | 20. Volantes,q.d.vt folent naues ab aucupibus, £os,{c.puluilios,ideceptionum inftrumenta,4d volandum ,q.d.in libertatem more auis é laque erepte. : 23, Vana,Chala.& 70.falla. Videbitis,Chal.pro- phetabitis. CAPVT XIV. 3. 9 Admunditias,Chald.culpam idolorum,q.d. {une ex animo idololatre. Et fcan &c. repetitio, more Scripture. Contra facie si.ante fe. Re/pondebo, {cil.quod optant. 4. Homo,homo,i.quicunque. Jn multitudine,i.pro merito multitudinis, j. Capiatur, i. appareat quid,{c.voluat in corde, vel, decipiatur ob malitiam cordis,&c. 7. Per me,Chald#® verbo meo. 8. Exemplura.teil. diuine vitionis. Prouerbium, ifabulam. 9. Propheta,i.qui putatur Propheta. Decepi,i.de- cipi permifi. Et extendam, &c.q.d.illum nihilomi- hus puniam. 10. Portabitfe.dando poenas. luxta iniquitatem, &c.1.. vterque pro {uo peccato punietur , iniquitas, pro poena iniquitatis , more Scriptura, vel, inique refpondebit inique interroganti, vt coniungatur cum {uperioribus. a 11. Non erret,{c.videns puniri errantes.4 me;fc. recedendo.Vninerfis,pro,vilis Hebr. | 13. Adtthi, contra me. Virgaimy i. baculum, {e.fu ftentaculum,7o. firmamentum. 19. Sanguinesi.ce de. ae, 21, Judiciasi flagella. Peffima,i acerbiffima. : 22. Educentium,{c.in captiuitatem. Viam,i.mo- res,ob quos puniti a me alij,fed ipfi ex mifericordia feruati. afytal (nbs Confolabimini,{c.acquie{cendo meis iudiciis,70. poenitebit vos, oo te aid 23. Confolabuntur,i.afterent confolationis mate- riam,dum {c. cogitabitis meam clementiam , & ip- forum falutem. CAPVT Xv. A litinc na tata : .&. Dedi,i.dare foleo. | 7. Faciem,Chald.vitionem. De igne, &c. q.d.. ex vna calamitate ad aliam tranfibunt.Po/uero faciem, &c.i.puniero eos. ich Di Viol. Ko ol, 3% Adix,&c. q. videris nata ex Chananzis , & Amorrhais , &c. vel talis eras cum te pri- mum vocaui. 4. Non eff , &cC.q.d. non elt tibi adhibita cura, quz In Ezechielem: qué folet recens natis, fed te reperi prorfus de- {titutam, Salutem, (cil. lauatur foetus, ve comPonantur membra incurua ex vtéro. Sale, quia adhibetur ym~ bilici vulneri,itemque foetui ficcando. Pannis , i. fafciis. 5- Pepercit, i.mifertus eft.Oculus,{c. cuiufquam. ed nimea , i. Vitex. 6. Sanguine , {cil. quicum foetu egreditur , q.d. reperi te fordidam. 7- MU ultiplicatam, {cil. viribus , opibus, di- egnitatibus , &c. ! Ingreffa,i. progrefla. Adundum, i. ornatum. Pi- lus , {cil.pudendorum. 8.€¢ tranfini , pro, cum tranfirem. Amantium, quafi dicat , nubendi, folent enim nubiles amace adolefcentes, Ienominiam, i. nuditatem. Inrani , {cil. vt fitin {ponialitiis. Jagre/[is fum,i.pepigi. AZihi,(c.{ponfa. 9. Laui, {c, a peccatis. Oleo, {c.mifericordiz. 10. Difcoloribus, {c. pulchris veftibus {acerdota- libus , vbi varij colores. Hyacintho,Chald.pretiofis calceamentis. Subrilibus ,{c.-ferico. © 41. Manbus,i. brachiis. 12. Inaurem, id eft, circulum aureum inauri fimilem. 1 Os, i.vultum,vel nares his enim etiam in Orien- te aurumapponitur, {c. ex fronte pendens & nari- bus imminens,7o.nafum. Decoris, i. pulcherrimam, 13. Similam, &c. Chald. manna fimile fimilz, melli, & oleo. Profecifti in regnum,i. regnalti, 14. Nomen ,i. fama. 15. In nomine tuo , id eft,cum tam celebris effes, Chaideus, obnomentuum, {cilicet,; elata. Freres, {cil. velut concubina. 16. Excelfa, 70. idola. Cozfuta , Chald. operta polymitis, {c. confutis interfe , vt folent, corting. Fatium, {c. vnquam , q. d. grauiffime. 17, Vala decoris,i.ornamenta pulchra. Fornica- tf > ta,{c.colendo eas: folet enim Scriptura idolola- triam fornicationem vocare. “ (19. Faitum eft ,{c. ita vt dico, q.dinon potes ho- rum quidquam negare, 20. Mihi, (cilicet, mea virtute’, mihique de- bitos. Denorandum, {cilicet , quafidicat, in ho- locauftum. - 22. Adolefcentia , {c. in Agypto. 23. Accidit ,{c. quod ftatim dicetur. Ve, &c.id per parenthefim. Chald. ve tibi, quia peccatti,vz tibi , quia non es conuerfa. 25. Signum , {cilicet, altare, vel delubrum. Pe- des id eft ,crura. Omni tranfeunti , quai dicat, omnia idola colui- fti tibi nota. . 26. Cum filiis , &c. {cilicet, illos imitata , vel illis coniunéta amicitia, Carnium, fic modefte vo- cat genitalia , fed fimul pudefacit perfiltens in me- raphora fornicationis. : 27. Inflificationem, i.templum, & cultum, feu les ges,70. legitima tua. q.d.ritus,& Ceremonias. Filiarum , i. yebium, vel gentium. Ernbefcunt ,q. di etiam idololatras. pudet tuo- rum {celerum, adeo {unt immania, Chald.ad quas, fimififfem Prophetas meos, erubef{cerent - tu au- tem non es conuerfa a via tua {celerata. . 28. In fils, pro, cum filiis. 29. Cum Chaldeis, Chal.& 70.8 cum Chaldzis, i. Chaldzorum imitatione. 30. Ia qubs &c. Chald.quam fortis malitia cordis gai, 70. quid faciam cordi tuo ? 31. Faftidio , {cil. minoris pretij, qua fi dicat, nom aliter acquietura, | “ dem. aon 271 32. Super, i. preter. . _ 34. Foruicatio,{c, talis. Contrarium , fe. éi,quod faciunt meretrices. | foe 36. Effufum, {c. prodige. Super, Chald. pot, 70. ad. peas Super idola, Chald. in omnibus idololatriis. Tn (anguine,Chald.& 70. & in fanguine, i. cede: Dediftr, Chald.immolatti, Sazguinem , i. c#. Geli,q.d. vt folent zelotypi occidere vxores in adulterio deprehentfas. 40. Malrirudinem,{cil. hoftium. Chald. exercia tum. : Lapidibus, {c. vt adulteram. 41. Mulierumsi. gentiumn, 42. Requiefcer, {c. {ampta vindicta. Zelus,i.zeloty< pia, feu amor. Trafear , i. puniam, q.d. abiiciam in totum curam tui, 79. non ero folicitus vitra. 43. Dedi,pro,dabo,i.puniam.Juxta {celera,id efts quantum merebantur paccatatua. _ 46. Filia cius, ici fubiecte vrbes. Sintftram, fcil; ai piciendo ad Orientem. 47. Pauxillum.pro, paruum,{cil.fuiffet peccatum tuum. Minus pene,{c.quam illori, q.d.minus graue fuif- fet, i peccafles veille, Chald.tolerabile fuiffet pec- catum tuum,fi fimiliter peccafles, Sceleratiora , prog fed (celeratiora. ‘ 49. Panis, i.ciborum. Abundantia,{cil.rerum,few deliciarum.Filiarum,Chala.viilacum. 51. luftificafti, i. oftendifti te iuftiores effe, feu minus iniquas. : 52. Ab cis,iiquam ex.d te,i.pra te,{c. compa ras tione tui. § 3. Conuertam., &c.lronice,q. d.ita illarum mife- rebor, vtSodoma mifertus fum: Renerfionem, pros conuerfionem,vt fup eft enim idem verbum, iiebr. q.d.ita, eas conuertam, {c.ad profperita ém,v con- uerti Sodomam, & Samariam. Jz medio,i.infta: ,q.d. velut in medio. 5 4.Confolans,{c.folatium eft miferis focios habe re malor um. ¢ 55. Et foror , &c. & id Ironice,q.d.ita ‘u reuerte- ris ad antiquam profperitatem, vi ule, 4d antiqui- tatem (uam , Chald.ad principium {uum , 70. ficut fuerunt a principio. §6.e4 dita, &c. i.non meminifti vnquam pus nitionis eluss 57. Reuelareturs{c.per punitionem. Opprobrinms (cil. nunces tuillis. fic Pfal. 78. Fadi fumus op- robtium vicinis noftris. “ 58: Scelus tunm , i. poenam {celeris. Z 59s Sicut de(pexiffi , quali dicat, puniam ficut mereris. rhe Go. Sempiternum ;{c. nunqurm mutandum. Id ad Chrifti tempus referendum. 61. Maiores 5 70.feniotes. AZizoribus, 7o.iunios ribus. intellige fignificari omnes nationes » & que ludais priores in mundo , & pofteriores,feu fecun- dum Chaid. prouincias ludaa maiores, & mino= res. vel ; alluditad illud quod {upra dixit ; Samae riam efle fororem maiorem , {c. numero, Sodomam _ vero minorem. Ex patto tuo, i. vi legis vetenis , fed Chrifti meritis 5 hald. cum tamen non feceris le- gem, qs d. non ex merito tuo. CAPY T X¥iIn-® 2. je7 Nigma, i.obfcurum fermonems Sulu Agaile ; {cil. Nabuchodonofor ; cuius ale otentia , & opes. Plumts , 70 vnguibus. Libanum , id ett, lerulalem. Zz 4 Medullamy (272 os = — ies Ta rare * ee res # ie? i. Medullam , Chald. propaginem, 7o. electa , {cil. precipua queque. 4. Summitatem , 8c. {cil.loachin. Chanaan , id eft ,negotiatorum, vt ftatim explicat, {cil, Chal- dzorum,qui erant celebres co tempore mercatotes. Negoctatorum ; 70. mutata , {c. Babylone. 5- Tulit , (c.Sedeciam. Pofuir, fc. loco lechoniz. Aquas i. populos. Superficie,{c. terre, q. d. in ferufalem. vel non valde firmo imperio. 6. Latiorem , 70. infirmam, Chald. fortem. Refpicientibus , Chald.ineuruatis, {cilicet, popu- lo fubdiro. Aad eam ,{c. vitem,vel Aquilam, 7: Altera ,{c. Rex Agypti. Mittens,&c.i.confi- densauxilio Pharaonis, /rrigarer, i. tueretut con- tra eftum, id eft, iram Nabuchodonofor. De areo- bis , &c. qed. ex Aigypto. 9. Euellet{cil. Aquila prior. Diftringet, idecer- pet, feu perdet. Non in brachio , &c. q.d.necad id opus erit magnis viribus, Regem,{c.lechoniam. 13. Toller , {c. Sedeciam regem conftituet. 17. Contra enum , {c. Nabuchodonofor. promife- tat quidem multa fe facturum, fed non fecit , nec bellum geffit. 18. Sprenerat ,{cil. Sedecias, Faedus ,{c.initam cum Nabuchodonofor. Dedit, &c. i. iniit foedus cum Pharaone. » 19. Ponam, &c.q. d. vicifear. 20. Pranaricatione 51. ob preuaricationem. 21.V entumsi.mundi pattem. 22. De medulla , &c. ideft , de femine regio. Texerum , Chald. infantem , {cil. Chriftum. Di- ftringam ,70. auferam. Montem ;{cilicet , Ecclefiam. E¢ eminentem, 70. & {ulpendam illud. Id quod ad Chrifti erucem quidam referunt. 23. Valucres , Chald iutti. Volatile, Chaldeus, man(ueti. Vibra , i. protectione. 24. Ligna , &c. id eft,fentes,vel homines, Subli- gne , icil. Sedeciam vel Iudzos. Humile, {cil. Zo= robabel , vel Chriftum. Viride , {cil. fynagogam. Aridum , fc. gentiles. CAPVT XVIIL 2. PT) Arabolam , &c.Hebr. parabolizatis parabo- Jam iftam in terra , &c.1. vtimini hac Parabo- ta , few prouerbio. Parres , &c.q.d.nos patimur pro- ‘pter peccata parentum noftrorum , Chald. patres peccauerunt, & filij percutiuntur. 3- Si erit , &c. q.d.non vtemini vltea tali para- bola , feu prouerbio. 4. Mee,i.ame create. 6. Comederit, i. iddlothyta ; fic & inf. 7. Contriftauerit, Chald. & 70. opprefferit. ’ 9. Verstatem ,i. quod rectum eft. 10. Latronem , Chald. impium, 70. peftilentem. Fecerit, {c. filius. Z/fis , fe. peccatis. 11. Omnias fe. fupra di@a bona. Et vxorem , 8 pro, vel fic & in feq. dixit, fivel in vno iMorum peccauerit. 12. Abominationem , 70-iniquitatem , {c.acce- dendo ad menftruatam , id enim {upra pofait, 13. Morte , &cei. occidetur,{c. per fententiam iudicis,. Sanguis, Chald.reatus mortis, . 17. Superabundaxtiam , i, aliquid {wpra fortem, qux vulgo Capicale dicitur. — 40. Anima, i. homo. Nox portabit , &c.Chald. non punietur ob peccatum patris. Not. hic nemi- nem a Deo puniri ob parentum peccata, fed puniri Notationes tamen aliquando patres in filiis & nepotibus , ve. alibi dicit Scriptura. Vide Exod. 20.Super enm ,q.d. fecundum eam iudicabitur. ) 22, Non recordabor, {c. vt condemnem. Iniuftitia,i. propter iuftitiam. Viner, {cil.hic,8 in futuro. , 24. Non recordabuntur , {c. vt pro iis remunere- tur axterna vita. In pranaricatione i. ob preuarica- tionem, f In ipfis , i. propter ipfa. 25. equa, i.rea. 27. Vinificabit , 70.cuftodier. : 30. Idcirco, {c. quia iuftus fam. Rwinam, id eft, petniciem. , 31. Nowum ,Chald. timens. Spiritum nounm, Chald. {piritum timoris. AZoriemini,i- facitis digna morte, feu condemnatione ? CAPVT XIX. 2. At Ater, {c. fynagoga , vel erufalem. Leand, pro, velut lena , fc. fortis, & confidens, Leones, {c. viros fortes , feu rapaces & oppref+ fores. 3. Vnum, {cs loachaz fratrem loacim. Leunculis, be principibus, @Pmedere, Chald, occidere, fic inf. Leo;i. Rex, skis 4: N on abfgue, &c. Hebr. foueas& Chald.in reti iplarum captus eft, §- Vaum,{c. loacim. 7: Vidus facere, {c. ciaitates hominibus,vel foes minas, {c, occifis viris. Eorwm,{cil. hominum. Ple- nitndo, i, quidquid in ea erat. 4 voce, &c. i. feui- tiam cius, 8. Vulneribus,, Hebr.fouea , & Chald. reti. Care cerem, inde tamen eductus, & in Ierufalem redu- ctus ,inea occifus, quidam tamen id de Ioachin intelligunt. 10. In fanguine tuo, i. ob regiam ftirpem, feu no- bilitatem , 70. quafi flos mali granati. Super , id eft, prope. ; . 1quam,q.d.loco optimo. Aquis, i. populis, vel xerum copia. 11. Virga,&c.q.d.multos habuit Reges. Solida, 70. fortes. ’ 12. Ira, {c. Dei. Ventus ,{c. Chald. exercitas. Ignis, i. calamitas , Chald. populi fortes,veignis. 13. Jndefertum, pro, velut in defertum. 14. 1gnt,i, perditio. Virga,fe. Sedecia, ob cuius {celera deftruca eft. Non fuit,&c.q.d. nec relidus eft regni fucceflor. Planttius eft ,i. prophetia lamentationis. Erit in planttum, i.incidetin magnam miferiam, fc. lerufalem, feu fynagoga. ae Vr a 16€ Eptimo , {c. capti Iechoniz. | 5 Nungquid,i.itane.Noz refpondebofc. quod vultis , vel quicquam, 4. Indicas, i. condemnas, feu arguis. 5- Lenaui manum,i.iuraui,vel porentiam oftendi. 7. Offenfiones, Chald. & 70.abominationes , fcil. idola, vel {celera, Oculernm fuornm , Chald. 4 con- {pectu fuo. 8. Dixi,i. tatui, vel cogitaui,g.d. dignos iudica- ui fupplicio. 9. Feci, i. abftinui & punitione,fic inf. vide v.22. Violaretur ,i. male audiret , quafi non potuiflem liberare, ¥1,-Vinet, Chald. yiuet vita eterna, fi debite fer- uentut, I 2.SigMUuns, In Ezechielem. _ x2. Signum , (cil. religionis , feu patti , vel anio- ris meierga eos. 13. ludicia ,i.leges , 70. iuftificationes. 17. later ficerem, (cil. omnes. 18. Patrum veftrorum ,i. que obferuant patres veltri. Judicta ,i. mores , feu leges,, {cil. quas {er vant Mmgaas, » 20. Santtificate ,i. {ance colite. 23. Leuaui , &c. quali dicat, minatus fum, feu flacuifacere , omnino facturas, nifi Mofis oratio impedifler. . 25.£rgo , pro, ergone, q. d. itane erant prece- pta non bona, vt conremnenda ab eis eflent? 26 Et pollus , &c. g. d. ltrane munera , qu iuffi offerri pro peccatis , polluta erant , vt mihi of- ferre non debuerint , fed idolis potius 2 Offerrent, i. offerre iuberentur. : Et ferent, pro, vefcirent. Dominus, {cilicer, feruans eos. : 27. Inhoc ,{c. quod lequitur. Blafphemauerunt, Chald. & 70 irritarunt. 28. Irrisationem, icilicet , qua me irritabant, 70. furorem. 29. Quideft , &c. q.d. quis vos docuit ifta ? Excelfum hoc nomine fignificane loca edita, vbi idola colebant, feu altaria illic conftructa. Voacatum , {c. ab illis. 30. Poff i. {equentes. Offendicula,vide {up. Ke'pondebo, pro , vt relpondeam 33. Effufo, {c.in vos per flagella. 35. Defertum , {cilicet, quod eft inter Iudzam & Chaldxam. Populorum fcil. pertinent defertaad vicinos po« pulgs , vel, q.d. vb1 non fant homines. Indicabor, id eft ,expoftulabo , vel puniam, Chald.vindig&am de vobis {amam. 37. Vincules , pro, vincula ; quafidicat, cogam flare pacto. _ 39. Ambulate, pro; ambulate fane, q.d. facite quad labet , non impune feretis. Jdolis veftris {ub puniam vos,vel conuertam tamen vos. 40. Domus Ifrael,i.ecclefia Chrifti. Initium,7o. primitias. Decimarum, Chald.ciborum , 70.fepara- tionum , i. rerum quas mihi offerendas feparabitis, Santtificationibus , i. facris. 41. Santtificabor , i. {ance colar. 46. Stilla,i. vaticinare , {cil. effundendo verba, more pluuiz ,Chald. doce, 70.afpice. Salzum,(cil. Ierufalem plenam ciuibus , ve faltus arboribtis fru- giferis , & infrugiferis, feu viridibus , & aridis, fe. bonis & malis. Meridian, {cil. ad Auftcum eft lerufalem refpe- &u Chaldez. : 47. Facies ,i. homo. Ab Anftro, &c. i, a ludza in Chaldzam dudticaptiui. Nee extinguetur ; i. ex- tingui poterit ab aliquo. e 49.04 ,a,4,Hebr. ahah. , vnica di@io. Dis cunt ,i. folentdicere. Per parabolas, q.d.ita obfcu- - re , vt non intelligamus. : CAPVT XXI. S$ Tila, Vide fupt.cap. 20. Sanétuaria , id eft; templum. : 3. Gladinm , {c. exercitum Chaldzorum. Iuftum, CF impium ,i. omnes. , 4. Pro eo autem, &c.q.d.fi meos fic punio,quanto magis alias ? 5. Irrenocabilem , {cilicet, ante completam pu- nitionem. : 6. In conrritione , &c. id eft, vt folent quibus dolent lumbi. 4 27 3 In amaritudsnibus , i. amare ; 70: in doloribus: 7. Audit , id eft, rumore de calamitate Ieroz folymitana. , Infirmabitar , Chaldeus , ob{curabicur , 70. exs aminabitur. Flnent , {c. pre {adore , vel lotio. Wenit , {c. calas mitas vel exercitus, | 9. Limatus ,i. terlus. 10. Splendeat, adeoque terreat. Afoues 5 {c.loco; q.d.deftruis regnum populi mei. Succidé/ti,pro, face cides, {c. 6 gladie, 11. 4d leuigandum, pso leuigatum,7o.paratum. Manu Ac. hottis, Ii. Fattus eff , pro, fiet , id eft , exeretur ad punitionem, Piande , {c- more dolentium. 13. Probatus ,{c. gladius. Et hoc, {cil. appare- bit, 70. & quid, {cil. eric. Sceptrum , {c. luda. Non erit {c{ceptrum , q d.deficiet regnum Iuda. 14, Percute, &c. {cilicet ,in fignum doloris, vel indignationis mea. Dapliciter , &c. q.d.multiplici- ter interficier. is. Amiéti , {cilicet, manu tenentis capulum; Chald. acuti. 16. Appetitus , iimpetitus, q. d.in quamcunque pattem voles , pro, volet is qui te vibra. '19. Poe, i. defigna. Va , (cil. Chaldza. Cas pier, (cilicet, Chaldeus. Capire ,{cil. vbi vna via fe in duas diuidic. 20. Viam ,{cil. ynam. Ad Indam , {cil. alteram viam ducentem. 21.Commifcens , {cil. more fortibus vtentium: vel frequenter iaciens in altum , ve videat in vtram partem cadant. 22. Aperiatos ,i.clamet. 23. Otinm,g. d. videbitur ludzis res otiofa , & fine periculo. Iniquitatis, id eft, violati foederis per Sedeciam, Capiendam , {c. lerufalem. 24. Recordati eftis, quafi dicat , ita apparuerunts vt coaGti fitisaduertere , & recordari , vel, feciftis venice in memoriam hoftibus, Remelaftss, i. fecie {tis apparere. ( Cogitationibus , 70. adinuentionibus ; feu ftudiis: Manu, {c, Chaldeorum. ; 25. Dux, Chald. princeps Sedeciam intelligic. Iniquitatis {c. paniende. 26. Cidarim , {cil. Pontificis. Coronam , {cil. Re-= gis,q.d.auferetur & facetdotium & regnum. Hu- milem , i. Yoachin qui poftea reftitutus. Sublime; {cil. Sedeciam. ~ 27. Iniquitatem , i. poeriam iniquitatis,vel ob ini- quitatem. Ponam,}.deponam,vel vicifear. : Veniret ,{c. Nabuchodonofor. Iudicium ; i. face- re vindictam. Tradam ; {cludeam , vel iudicium. 28. Opprobrinm ,{c. quo affecerunt Iudzos, vel idola intelligit. 29. Viderentur , {cilsa tuis vatibus. Mendacia, {cilicet,profperitas , cum fis puniendus. Dareris i. proiicereris. o Ree 30. Renerteresic.6 Chaldze,qui es velut gladius. In loco, pro; {c. in locum. 31. Infipientium , Chald.impiorum; 32. Erit ; {c. effulus. CAPVT XxIt 2.¥ Viicas , id eft, arguis 5 few. condemnas , quafa dicat,argue,increpae oe Sanguinem ; Chaldzus, in cuius medio effundi- tur fanguis. ene ‘ a. Tempus; i 7 i 4 mit} ie ¢ 3. Tempus, {c. punitionis, Costra femetipfam,i.in fui perniciem. 3 4. Tuos, Chald. interitus tai. Annorum, (c. qui- bus eris in captiuitate. Dedi, pro, dabo. 5. Nobile, &c. i. nobilicace, flagitiis, & calami- tatibus. | 6. Brachio (uo, Chald. fortitudine fua. 7. Contriftanerunt, 70. opprefierunt. : 10. Verecundiora, i. pudenda vxoris. Vide Leuit. 18. q.d. habuerunt rem cum nouercis. Inmunditiam , &c. quafi dicat itemque cum menftruata. : 12. i. exedram, feu cubiculum, © 7. Peribolus, Chal. paries. 13. Ponant fantta fanttorum , i. carnes {acrificio- tum oblatorum. 14. bi 5 vide fupra. Ignofcat mihi le@or , fi. 10n interpretor que non intelligo reliqua multa,& n hoc capite, & fequentibus. CARY? «XEetn. 2. Loria Dei,i. quiddam gloriam Dei reprafen- tans, Evratei, Chal. benedicentium nomen eius. A%z- seftare , Chal.{plendore gloria. 3 3. Vent, Hebr. & 70. veni, Chald. prophetani. Vide {up.cap. 9. 5. Jaterins .{c. erat Ezechiel facerdos. 6. Qu frabat,Heb. Chal. & 70.ftabat, q.d.& erat quidam apud me. 7. Dixit, {. Deus, Locus,{c.hic eh. Fornicationibus , Chal.idolis. Ruixis, Chald.cadaueribus, {c. prope templum fepultis , quodnon licebat , 70. homici- diis , {c..a Regibus perpetratis. 11. Pracepta, i. rationes edificij. Cuffodiant , quomodo, aut quando , valde obfcurum etiam nunc,forte tunc apertum, declarante Propheta. 12. Lex,i.tatio xdificande., Aontis , {cilicer Sion, i ? aes ~ _Wotationes Santtum fantlorumy i. facrofandum ; gq. d. to- tus mons facrofanctus. : 1 3.Veriffimo (c. facto. Cubitum {c. vulgarem. _ Sinn, i.medio. Cubitus , {c. eminentia quedam cubitalis alticudine & latitudine, feu potius de- preffio inmodum fotle , vt poftea dicitur , {c. in quam ligna iniiciebantur. Defizitio , &c. Chal. claufura eius fuper labium, f{cil. circumdabatur ve- lut corona altitudinis palmi. 14. Sinw, Chal.fundamento. 15. Ariel , i. altare. fic dictum forte , quod more leonis deuoraret victimas. Ariel , ‘enim quafi Leo Dei. (que ad fur[um,q.d.in alcum erecta, vel fupra locota. 25 Facies, i. offeres. 26. Implebunt manum eins ,id eft confecrabunt illud Implere manum, vocat Scriptura confectare’, quod facerdotum , cum confecrabantur , manus implerentur, {cil.viimis quas offerrent , 70.manus eorum , {cil.facerdotum. 27, Facient, i. ofterent,{eufacrificabunt. CADY To RELY. 1.0 Xeerioris , {c. atrij. 2. Ingreffus e5t , vide principium cap. prz- cedentis. 3. Principr , id eft , ad vfum folius principis, vt cum pr¢cedentibus iungatur alioqui Hebr. & Chal. principium eft tertii verfus, Chald. Principi erit ,{c.aperta, q.d.foli Regi aperietur. Vide cap. 46. 3- Panem i. cibum , fc. pattem hoftiarum. Porte veftibult , pro , veftibuli porte.fc. Orientalis 7. Panes meos , Chal. oblationem meam. Adipem , 70. & adipem. Diffoluitis , {c. offeren- do cum tantis peccatis. 8. Vobifmertspfis yi. in veftram vtilitatem , nonin gloriam meam 10. Lenita yi. quidetribu Leui , fe. facerdotes. Portanerunt , pro, portabunt. Chal. 8& 70. fufcie pient, fic inf. q.d.dabunt poenas iniquitatis 11. e#ditut , &c. q.d.non fungentur officio fa- cerdotum , veinfra explicat. In coufpettu eorum, 70- ante populum. Eis, i. pro eis, {c.pro popule 14. Adinifterio,ic. Leuitarum , & non facerdotum. 15. Erravent, {c. per idololatriam. 16. Menfam, {c. panum propofitionis. 18. Vitta, Chal. Tiare ,70.Cidares In fudore ,i. dum laborant, adeoque fudant 70. violenter, q.d. aftricte , fed Jaxe. Chal.ad lumbos , {edad cor; q.d. citca peQus. 19. Gazophylacio.70 exedris. Sanitificabunt , i. tangent, Chal.commifcebuntur cum populo. 20. Nox radent , id prohibitum tunc, quiain via apud {acerdotes idolorum. Vide Bar.6. alioquin lici- tum. vide Num.6.Ezech. 5.Aa&.21.& Amb.epift.3 6. 23. Pollutum , Chal.profanum. 24 Sanétificabunt ,i. {ancte obferuabunt,& obfer- Wari curabunt. : 25+ Aliorum , abundat,loquitur enim de virgine. 26. Septem, {c.alij a prioribus. 29. Delitto, 70. ignorantia. 30. Primitiua, &c.i. primogenita. Reponat , {c. Deus,vel facerdos per preces,& facrificia. Domi tue, -ifamiliz. 31. Morticinum, ifua {ponte mortuum. Captum , Chal. laceratum. CAPVT ~ In Ezechielem. CAS... Xie ft. €’ Ortite,Chald. & Hier.in pofleffionem. Hebr. & 7o.in hereditatem.Sanétificatum,i.Deo di- catum. AZiMia{c.calamorum, feu cubitorum. 2. Oningentos , &c. in omnem pattem cubiti quingenti.Suburbaxa,Chald.é& 70.{patium. 3- 4 menfura,i.fine huius menfurati {patij. 4. Santluarum,i.templum,{c.edificandum., §- GaXophylacia,i.cellas,{eu cubicula. 6. Domui,i.tribui,{c.habitature Hierofolymis. 8. Deterra,Chald hec terra. 9. Suffictat,{c. quod feciftis hactenus,'q.d.ceilate pofthac a fimilibus , vel fufficiat didta portio, q.d. eftote ea contenti. 10. Ephi,atidorum eft menfura. Batus, liquido- tum : per has autem menfuras relique intelli. gende. : 11. Juxta men(uram,&, Lacum,i. foueam. 10. Contra,i. verlus. 12. Verus eft fermo. i. fic ek. 13. Sua,q.d.vt folebat antea. 14. Pofust cor,Greec. contendit, 15. Regem,i. Regis voluntatem, 20. Putafne,i. nunquid, eee 23. Credidit,i. confifus fuit,feu fuit fidelis. 34. Donec, pro priufquam. Aa 4 2%. Perfe A EE ANT: Re RLS at - rn oe eS a 284 — / 28. Perfenerauit,{c.in dignitate ,Gre.protperatus eft. : Pique adregnum , i.quamdiu re gnatunt,Grec. In Regno. CAP. Vil ae Ari,pet mare mundus intelligitur,pet ven- tos Angeli prafides beftiarum,i.regnorum uatuor,(c.Babylonici,Perfici,Greci,Romani, pu- gna vero erat contra Angelos malos, vel inter fe illi fimilis , de qua inf. cap.ro. 4. Leana, {c.ob fortitudinem & libidinem. Alas {c. velocitatem in victoriis. Euulfe,&c. q.d. {upeta- ta, {ublatumque ei imperium. Qua/i homo,{c. debi- lis. Cor hominis , {c.fuam agnofcentis infirmitatem, cum antea more fere ageret,& feuiret. 5. In parte,i. {eorfum Chald. ad latas vnum,Gre. in parrem vnam, {c. ad {uam ditionem Perla, Baby- loniam ,adiunxit vel fignificatur ynamquamque beftiam fuiffe {uo loco ab aliis fuperatam in ea vi- fione , vel Perfas & Medos non lefiffe Iudzos., vt cetere beftiz. Tres ordines,{c. dentium,nempe erant fimul con- - iund@a Regna Babylonis,Perfia & Media. Comede, &c. perde plurimos homines. 6. Pardus, {c. Alexander , qui varius, vitiis & vi- ctoriis. Alia,{c.velociffimus in viGtoriis.Capita,{c. fuc- ceffores Philippus , Antonius, Prolemzus , Seleu- cus,vel duces,quorum opera vtebatur. 7. Quarta, {c. Romanum Imperium, Cormua dee cem,i.plurima Regna,in que diuifum. | 8. Paruulum,{c.in principio Turca,vel Antichri- ftus. Tria, {c. Athiopie , Agypti, & Africe. Oculi,i. fagacitas. Jngentia,i. {uperba. 9. Antiquus,i.zternus,{c. pater. Candidum,{c.pu- ritate vel luce. Zgnis , {c: ob vim & lucem. Rore , fc. folij. ) 10, Millia, 8cec.q.d.innumeri.Indicium,pro,iudex, {c. Chriftus. Lib7t,{c.conf{cientiarum, feu cordium, vbi (Deus bone) quam muita {cripta in quibufdam bona,in aliis mala. 11, A/piciebam, {c. quo tandem res evaderet. Be- fia fc. quarta,feu Antichriftus. | 12. Aliarum, {c. trium. Vite, {c. quantum effent illa imperia duratura. Tempus, @ tempus,i. faum cuiufque tempus. 13. Obtulerunt eum yi. multis comitantibus eft prefentatus. _ 17. Confurgent, i. excitabuntur. primum quidem jam erat excitatum. 18. Safcipient {c.tandem.Regnum,fe.Chrifti. Santti,(c. electi. \ 29. Et de cornu,prosnempe de cotnu. Grandia,{e. blafphemias. vnde Apoc. 13. 24. Alius{c. Antichriftus. 25.Tempora,(c.fefta Chriftianora,& ritus facros. Leges,{c. Chrifti. Tradentur,{c.fan@i cruciandi. Tempus,i. annum.Tempora,i.duos annos. Tempo- vis,i.anni,vide Apoc.1 2.& 13.vbidies 1260.qui 12. menfes efficiunt,fc.tres annos & dimidium,fc.tam- diu permittenda Antichrifto poteftas, 26. Indicium, i. index, {c. Chriftus. Potentia, {c. Antichriftti. V/que in finem,i.in perpetuum. 27. Altiffimi , i. Dei, fc. Chrifti. 28. Verbi, {c. Angeli. Verbum, i. rem totam , feu Angeli fermones, . Notationes Ck DeWIE HattenusChaldaice.Reliqua Heb. a Daniele {cripta I. Rincipio,{c.ptimo anno Regni. | 2/Sufis , metropolis eft regionis. Quidam tamen pro caftro vertunt regiam , vel metropolim e4lam,inde Elamite, dita etia Elemais,d< Sufiana, Regione,Heb. provincia. V1 laisnomen porte, for- te ab Euleo fluuio praterlabente. 3. Paludem,{upra vertit portam.Alij flauium ver- tunt, feu riuum Aries, fc. Darius vitimus Perfarum rex. Quidam tamen putant Darium primum Cyri auunculum. E.xcelfins,{c,Regnt Perficum Medico. » 4. Arietem,{c. illam, vel, fille eft Darius Medus ifte intelligitur alter, fc. vltimus Pesfarum Rex. Magnificaras eft,imagnus enalit. 5. Intelligebam, i. confiderabam. Hircus,{c. Ale- xander Macedo. Caprarum,{c.filius. Non tangebat, &c.q.d.idque velociflime. Cornu,i.robur. 8. Cornua,,i. Regna Afiz,cui imperauit Antigo- nus Macedonia,cui Philippus,qui & Arideus: Sy- riz,cui Seleucus : Agypti,cui Prolemaus: Ventos,i. plagas. 9. Cornn,{c. Antiochus Epiphanes,qui fueratRo-~ mz obfes. Fortitudinem, Grzc. occiderntem, Hebr. ' gloriam,feu decus,fc. ludeam Deum colentem. 10. Fortitudinem cols, q.d. vehementer,Heb. 8 ' Grec. exercitum ceeli, i. Dei populum, vt quidam interpretantut £ iecit,i.deiecit,{c.aliquos. Fortituds~ ne, {c. proxime digta. Srellis, ifanctis vitis , feu Dei cultoribus. a1. Principem,{cil.Deum, in cuius templo pofuit Jouis ftacuam. Aagnificatum eff 51. fe extulit. Inge, {cil quotidie facrificabatur.mane & vefperi. 12. Peccata,{c.populi. Verttas,Grec iuftitia. For- te iufti intelliguntur,quos eft perfecutus. Profperabitur, ifuccedet ei quod vult. Faciet,{ce mala,vt optat. 13. Sanétis,i.Angelis. Alteri ne{cie cui, Heb.Pal- moni,i. certo cuidam,Grec. Phelmuni, Hifpani di- cunt Fulano,{c. cum de aliquoloquuntur,cuius no- _men tacent. Vifio,i.quod per vifionem iftam fignificatur. Sacrificium , {c. auferendum. Peccatum, 1. {celus | tantum,{c.durabit? Faéta e/f,pro,facienda eft. Fortin tudo,Grexc exercitus,{c.Dei populus. 14. Ve(peram & mane,i.dici naturalis {patium: , Dies 2300.{c.annos 6.menfes 4.dies 20. Munda- bitur,{c,per ludam Machabzum. Sanituaram,i.tem- lum. 16. Viai.vide {upra. 17. Tempore finds , i.finito tempore prefcripto, Grec. temporis fine. 18. In gradu meo,Grec.{uper pedes. 19. Nouiffimo,i fine. Maledictions,i.calamitatis. Grec.ire,{c,Dei punitionis. a1. Rex primus,i.Regni potentia infignis. 22. In fortitudine eius,i.pares ei fortitudine. 23.Rex;{c.Antichriftus. Propofitiones,Hebr.zni- gmata,Grec. problemata,q. d. acutus, feque vendi- tans, vt Prophetam. 24. Suis,fed,{c.Deo permittente. Facier,{c.mala. 25. Dirigetur,ifuccedet ei. Magnificabitur,ifus, perbia efferetur. Principem,{c, Deum. Sine manu,{c. hominum,fed Dei. 26. Vefpere & mane,i.in qua dicebatut de velpe- re & mane vide {upra.Sigva,i.tege feu occulta,q.di- cat,res eft arcana. 27. Langui ,i.animo defeci. Interpretaretur, {c, que in vifione non intelligebam, Grec, intelli- CAP. In Danielem. CAPVT IX, t. Sfueri qui & Aftyages. ; 2.Vn0,\.primo.Libris,{. facris,vtler.2 9, & 25. 3. Faciem,verlus lerufalem,ve folebat, 4.Confeffus,{c.peccata mea,& populi.Cu/todienti- bus{c.hec padi conditio. 7. L1bi,{c.tribuenda,vel conuenit. E/?, {c.apparet. 9-Quia receffimus,iungendumcum,zobis confujio. 11. Stillauit,Gre.venit DerefPatio,icexectatio, Moy fitc. Deut.27, 12. Statuit,i.confirmauitimplendo,{c.Deus. Iudicanerunt, i. gubernarunt ius dicendo. Nun- guam,Hy perbole. 13. Reuerteremur,i.recederemus, feu conuertete- miur,q.d.agendo poenitentiam. V eritatem{c. verbo- rum,quib. minabaris, 14. Vigilauit. {c. videtur Deus dormire cum non punit. AZzlitiam,i.afflidionem,{c.inferendam. 1§. Secundum diem hanc,ificut apparet hodie, 16. 12 omnem, &c. Grx.in omni mifericordia tua, 18. Profternimus,i.proni fundimus, 19. Attende,{c.orationi mex. Fac,{c. quod oro. Jeuscatum, {c. dicitut ciuitas, & populus Domini. 25.4 principio,i.in precedente vifione. 22. Egreffus,{c.a facie Domini. Docerem,{c.quod aptus. 23-Sermo,i. Dei preceptum,fe.ve ad te venirem. Defideriorum, {c.bonorum, vel q.d.Deo carus.res defiderii vocat Scriptura , que amantur, & {une in pretio. Vifionem,i.quod te videre facio, 2.4. Abbremiara,i.definite. Presaricatio,{c. mundi, vt ftatim explicat. Jastitia, {c, per Chriftum, qui eft etiam iuftitia fecundum Paulum. Propheria, q.d.im- pleantur omnes vifiones & prophetie de Chrifto. Pngatur,{c.Spiritu fancto, fadus homo. 25. Exitu,{c. a quarto Sedecig anno, qui fuit.12, Nabuchodonofor, qui poftea imperauit 34. (anni enim eius imperii omnes 45.(Euilmerodac auté 23. Balfafar3.Darius Medus 2.Cyrus 4.T épli inftauratio &duratio 466. vnde fiauferas 42.{c. a Chrifti morte vique ad deftructionem templi,fiunt 490.fc.fepeua- ginta hebdomadz annorum.nam 7o.fepties 490..4d Chriftam,qui in vitima occilus eft. Platea & muri,f. Terufalem. — Anguftia, {c. reedificata eft ab Adriano, fed non fuit ea profperitas ludeorum,quz olim. 26. Sexaginta duas,{c. & feptem,nempe poft 69. nam hebdomada 7o.pailus. Populus, qui eum nega- turus eft, totum id additum ab Interprete explicatio- nis caula. Populus,{c. Romanus. Duce, {c.Tite Statuta,{c.a Dei iuftitia. 27. Paétum,(c. tehamentum nouum, feu legem Euangelicam. Aulsis, {c. hominibus, vel per multa figna,& opera.Vna,{c.vleima, Hoftia,& c.lcfacrificia legis veteris, que Chrifto paflo abrogata. Sacrif- cium,{c.cibarium,quod Heb.Minchah. Abominatio, &c.{c. Romanus exercitus,qui templum profanauic. V (que ad con{ummationem, 1. perfectionem, q.dierit Maxima. Et finem, q.d.erit perpetua, feu diuturna. CAP Vib mx, 1.93 Tverbum, &c.q.d.res quedam plena vetitate, E & Dei vittute,quamquam Heb.pro fortitudine militia (eu exercitus,fignificatur ergo, vifionem eile de beilis,vide ¢. 11. 28 § 2, Ilis,{cil.tertio Cyti antio. Lugebam,(cilob po- puli peccata, — 3. Defiderabilem, Grecdeliderioruim,i.pretiofos, {eu delicatos cibos. 4.Primi,Ac.qui dicitut Nifan,cefpondetque Alara tio vel Aprili. j: Vir, 1. Angelus viri {pecie. duro, i. zona aurea. ObriZo, Heb.& Gre.Ophaz. 6. Chryfolithus, Heb.& Grac. Tharfis,(c.ceruleus feu ceeleftisfignificacur immortalitas,ficut auro chaa ritas, Fulguris, fignificatur gloria Lampas,fignifica- tur claritas,intellectus Aeris, fignificatur fortitudo, Multitudinis, fignificatur copia {cientiz, feu do- cendi vis. 7. Terror {c.ex prefentia Angeli, forte yocem aul- diuerat. . 8. Grandem, i.excellentem. Emarcui,i.defecii.ve ftatim explicatur. 10. Articulos, Heb.palmas, {c.genibus nitebatur, &.manibus,ve furgeret. 11 Defideriorum, i,Deo carus, vide fup. In gradu tuo,id eft, rectus, vt antea,Graec.{tatu tuo,dd te,i.ve tecum loquar. 12. Intelligendum,{c. Dei voluntatem de ftatu pos puli ludaici. Mt re affligeres, pro te affligendo {c, per abftinentiam. Sermoves, i. orationem, {c. exauditam. 1 3.Princepssi.Angelus prafectus.Reffirit,{c.agens apud Deum oratione, ne Iudzi omnes difcederent, e Babylone ne Gentiles illi deiererétur ab tis,qui ad Dei fidé eos poflent conuertete.Ita fere Dodtores. Mihiplane mirabilis videtur,8 intelleQu difficiili- ma ifta Angelorum inter fe pugna. Remanfi, {c. tam- diu impeditus,Gre.reliqui illum. Regem, Gre.Prine cipem,i. Pre fedtum,te. Angelum. 14. Vifio, i. vifione fignificatum. In dies,{c.pluri« mos implenda eft. 16.Similitude,8cc.i.quidam homini fimilis, Contra, iscoram,feu ¢ tegione. 17. dntercladitur,Grec.non eft reli@us in me. 18. Quali vifio hominis,i.qui videbatur efle homo, {c. Angelus hominis {pecie. | 19.Pax tibiji.efto bono animo. 20. Nunquid, proiam {eu nunquid non. Apparet enim ei explicafle quod habebar in mandatis, fed {criprum non eft: alioqui que eft vifio,de quain Pricipio capitis ; aut quid noul attulic ifte Angelus, fi nihil preterea dixit ; quanquam re(ponderi potett explicafle in fequenti capite : eft enim eadem vifio {ecundum quofdam, quod mihi probatur, etfi Hier. negat. : Prelier,Quis hocintelligat;Cum ego,8c.& id qui intelligit, explicer. Quidam putane fignificari vbi pugnauerit contra Angelum Prefedum Perfis, ref~ tare vbi pugnet contra Grecorum Prafecum 5 ad quos tandemtransferendum erat imperium at quam pugnam ?mirum fi poteft ab homine intelligh quid- quid eft in Scriptura. A . 21.-AnnunciaboXc.priufquam ate difcedam. Scriptura veritatis,i.Dei providentia, q. d.in Det libro qui ipfe eft. Nemo ¢/?,f. 4 Deo mihi aflignatus. CADET XE 1.2 Go,verba Angeli.ldenim magisprobo, = Conforraretur {c. Darius, q-d.iuul etlam ega illum ve quiludzis faueret plufquam Babyloni Reges. | i a ee. 2. Stabunt, fc. pot Cyrum. Quartus, {c-Xerxess qui bellum Graecis inculit innumerabili exercitu. 3. Surget,{c. multo poft. Rex,{c. Alexander Mag~ ah Cum,pro,poftquam, V entes,i.pattes feu plagas . et Edisy Ta aS a a a EEE Re mo oe Ea X 136. Notationes His, fe. quatuot. Nam preter Philippum cius fratrem , Seleucum , Antigonum , & Prolemeum, partem eiusimperiitenuerunt Lyfimachus , & alii quidam, 5- duftri,i.Agypti,(c. Ptolemzus Philadelphus. Eiu,{c. Alexandsi. Praualebit,{c. Antiochus - Theos. ; Super enm, {c. Ptolemzum. 6. Annorum,{c.aliquorum Filiaque, {c. Berenice, _ que data in vxorem Antiocho. Semen, i. filia, occifa enim 4 priori vxore Laodice , que in gratiam cum vito redierat. LT radetur, {c. mort. Temporibus, {c. illis. 7. Plantatioy {c. fratex eius Prolomans Euergetes. Eis, pro, ea. Regem , ic. Seleucum Callinicum filium Antio- chi. . 9. Regzum , {c. Seleuci. | 10. Fily ,{c. Antiochus Magnus & Scleucus Ceraunus. Zins , {c. Seuleuci Callinici. Prouocabuntur ,i, writabuntur Vener, {c. An- tiochus Magnus. Reverterur , {c. ad Regnum Sy- riz occupatum 4Rege Aigypti, Eins, {c. Prolemai Philopatoris filly Euergetis. 11. Atultitudo ,i. Antiochi exercitus. 12. Nonpraualebit , fugit enim Antiochus , & iterum fortiter pugnauit. 13. In fine, &c.i. poft aliquot annos. 14. £ily pranaricatorum , i. preuaricatores. fic filii hominum , i. homines, Gre. filii peftilentium. Extollentur, {c. contra Dei voluntatem. Vifionem, {cil. aix, cap. 19. Corruenr, {c. vbi in Aigypto habitaffent , & templum conftruxiffent , tandem deftrudi (unt vrbe vaftata. 15. Brachia ,i.vites,feuduces Axftri, {c. Re- gis Agypti Prolomzi Epiphanis filij Philopacoris. 16 Faciet{, Antiochus. Inclyta, {c. ludza. 17 Eius,{c. Prolemxi.Reéia,i. focdus equis con- ditionibus. Filiam, {c. Cleopatram Antiochi filiam. Feminarum, i. pulchersimarum, J/ud,{c.Regnum figypti Compl. illum {. Prolemaum. Srabir, {c, tale confilium, i.non fuccedet ei dolus. 18. Principem,Grz.Principes,{.quos ditione pri- viabic. O¢prebrij (ui, i. quibus conuitiabatur ve ho- {tibus,vel quos probrofe tractauit. 19. Corruet,{c.in Elemaide vidtus a Perfis. 20. Viliffimus, {c. Seleucus Philopator eius filius. Furore, {c, belli. Iv pralio,explicatio precedentis. 21. Defpeétus,ic. AntiochusEpiphanes frater eius, quiRKegnum inuafit fraudato nepote Seleuco filio fratris. Sed nota, quod de hoc didta , precipue de Antichrifto intelligenda funt. 22. Brachia pugnantis ,i. vires Ptolemzi Phi- lometoris, eiufque nepotis ex forore Cleopatra. Dux federis ,icil. Prolemeus. 23. Superabit ,{c. Hgyptum. In modico , &e. i. cum paruoexercitu. 24. Firmiffimas {c. vrbes. Tempus s {c. commo- dum inuadendi,vela Deo permiflum , ve de Anti- chrifto intelligatur quem Hieron. cum aliis ait Iu- dzum fucurum , & de Babylonia venturum, 25. Auftri, fe. Agypti. Enm, fe. Regem Agypti. 26. Comedentes , &c.{c. aulici , feu domettici, 27. Duorum, fc, Aquilonis & Auftri. Finis , fc. ne gotti. 28. Teftamentum fanétum i. ludeam , vbi Dei leges & cultus, Facet , {c. mala. 29. Simsle ,{c. nihil faciet , impedientibus Ro- manis. 30. Super i. contra. Trieres , {c. ttiremes, feu naues, Santiuarit, Grec. fanctum , fic & inf. Faciet , {c. quod cogitauit. Dereliquerunt , &c. {c. ob peccata {ua puniti ludzi. 3. Brachia , i. milites (euduces. Stabunt ,{c.in pres fidium Ierufalem , Gre. furgent, Fortitudinis ,i.po- tentis Dei. Abominationem , i. idolum louis quod polucruntintemplo. Jz defolationem , pto » in loco ~ defolato. 31. In teftamentum, i, foedus Obtinebit, pro retine- bit , {c. Dei cultum. Facier , {c. Dei voluntatem. 32. Dierum ,i.\ongi temporis. 34. duxilio ,{c. Machabeorum. ee 35- Ruent fc. aliqui.Conflentur , {c. eledi more auri in fornace ,{ubaudi, permittet Deus illam per- fecutionem Alind ,{c. profperitatis. ca 36. Rex, {c. Antiochus, feu Antichriftus. Afagus- fica, i{uperba. Dirigetur. i. profperabitur. Jracun- dia ,{c. Dei contra populi {ui peecata. Perpetrata, i. facta , q.d. Ita Deus decreuit. 37. Reputabit ,i. curabit. 38. Afaozim, i. fortitudinum , fc. cui’ acceptas feret vires {uas ,intellige diabolum , quem Antichriftus occulte adorabit. Nam aperte fe Deum dicet. 39. Maozim, i. fortitudines fc. caftella fortia. Cum Deo, &c.i. vbireponatdeum fuum , {c. diabo- lum. Eis, {c. {eGatoribus fuis. 40. Auffri ,i. Aegypti, redit ad figuram. 4qui- lonis ,{c. Antiochus. 41.Gloriofam ,{c. ludeam. Principinm , Gree. ptincipatus. 44. Fama ,i.rumor, fc. dehoftibus contra ipfum venientibus. 45. Apadno,i.folium fuum. Maria , {c. mor- tuum , & mediterraneum. Jvclytum, {c. lerufalem, vel Oliueti. Auxiliabitur , f&. dum eum Deus interficiet. CAPVT XIL 1.¥ Lilo ,{c. Antichrifti. Confurget , fc. ad defen< fionemele@orum , vide Apoc.12. Stat, q.de qui tutelariseft. Zempus ,{c. tribulationis. 2. Multi , i. omnes vide loa. 5. Vt videant\(em- per ,i.experiantur fupplicia , Gr. & confufionem zternam , Heb. & contemptum zternum. 4. Claude , &c. q.d. erunt hee claufa, & velut figillo obfignata Sratutuen , {c. a Deo quo aduenien- te intelligentur, Grec. confummationis. AZulrsplec erit, i. multiplicabitur. Scientia , {c.rerum facrarum. 5. Duo , {c. Angelus Perfie & Greciz. Fluminis, {c. Tigris. 6. Dixi, fic Grec. & Hier. At Heb. & Compl, di- xit {c. alter illorum. | 7. Intempus , &c-id eft per annum , & duos an- nos , & dimidium anni, {c. durabit perfecutio, Anti- chrifti. ‘ Manus ,i. roboris feu multitudinis. 10. Intelligent , i. fapient , {c. quod oportet. 13. Abominatio, i.idolum, feu idololatria. 7” de- folationem Grec. defolationis fc. tempore. Dies, &c. {c.tres annos cum dimidio , vt fup. dixit. 12. Trecentos. &c. addunturaliquot fuperioribus , quia poft tribulationem erit quies aliquandiu ( vide Mar. 24. ) & poftea Chriftus venietad iudicium co- ronaturus eo vique perfeuerantes. 13.V ade q.d, morieris ante hec.|Prefinitum , fe. locum , Heb. ad finem , q.d. perfeuera in bono , Grec. ad complementam confummationis, i. ad per- fectionem. Stabis , Grec. furges Sorte tata , {c. Abrahe finu. In finem , &c. vique ad refurrehionem mortuo- rinn. CAPVT In Danielem. QAP VT Mah 4. J) Omarium ,i. hortus , Grec. paradilus. Honorabslier omnium, Grecifmus. §- Lilo anno, {c. quo hec hiftoria accidit Locutus, {c. per Prophetas. 6. ludicia ,i. lites. 9. Euerterunt ,i. peruerterunt. Senfum , i. men- tem, V iderent celum ,i. Deum cogitarent. Ludiciorum auftorum ,i. iutti 8 recti. r 13.4 fe, i, alter ab altero. 14. Venerunt in unum , i. reperti fant Gmul. 17. Smigmata , Grec. {migma, i, faponem , vel quid fimile. ; : - 22, Mors ,{c. anime. 23. Melius , Gree. eligibile. Opere , fc. peccati. 27» Locutt funt , {c. calumniam quam parauerant. 29. Offys. forte pofticum intelligunt. 45. Sufcitanic, i, excitauit. Pueri , Apparet hzc multo ante Cyriimperium accidifle , quo tempore Daniel fenex erat. lunioris , i. patuz etatis,q.d.ado- lefcentis. : ea , 46. Mundus , &c. g.d. non approbo id iudicium, quo ifta ad mortem eft damnata. §O. flonorem ,i.auctoritatem , feu iudicium , aut fapientiam. §2. Dterum malorum, i.in multis malis. Venerunt, pro, venient , {c. inlucem. 3 §4. Colloquentes fibi, Grac. conuerfantes inuicem. fic & inf. Schino >i. lentifco. : § §-L2 caputtuum, i. in wai perniciem, Scizdet , Grec. eyice,alludit ad vocem oviv@. §7- Loquebantur vobis ,Grec. conuerfabantur vo- bifcum, i, rem habeant Suffinait, i.tulit, 58. Prino , lex eft vel arbor fimilis. ey 59. Mt fecer ,Grec.mpicase, alludit ad vocem Tiply@> quz caufa fuir quibufdam negandi hxc efle caneni< ca, quodille quippe Heb. aut Chald. loquens non potuerit vti hisallufionibus: fed hi probare poriue deberent nihil effe in illa lingua fimile, certe in Lae tina eft, potuit enim dicere , fi Latine egiflet , de lentifco, lente non morieris, fed fubito,de ilice,ilico petibis: cur ergo negemus fimile quid fuifle in fer- mone, quo eft yfus? quod deinde Interpres Grecus Grece eft imitatus , vt pofletintelligi. » 62. Proximum , {cil. voce hac fignificatur vterque fexus. 65. Aftiages.{c. cuius tempore id accidit:, multis ante annis quam Cyrus Babyloniam expugnaret.Qui- dam tamen putant idpertinere ad fequens caput. CAP Ve x1 Y. 1, FT, Rat ,{c. multo poft hiftoriam pracedentem. Conuiua , i- familiaris. Regis ,{c. Cyri. 2. Artabe, dicitur vnaque que continere {extarios te Amphore. Gree. metrete. 4. Carats ,i. viuentis. 8. InBel ,i. contra Bel. 10. Adifce, i.infunde, {c.in vafa, vide Prou.g. 19. Mulierum ,{c. nudis pedibus fuerant omnes ingrefli. . 31. Corpora yi. cadauera forte damnatorum. 32. Pulmentum , i. pultem. Alueolo ,i. va{culo. 34. Non vidi, pro, nunquam vidi, sty 35. Capillo ,i. per capillos , Grec.- coma. Spiritus fui, ic. Angeli, vel Abacuc. 37. Diligentes , Grec. querentes. 41, Ia momento , Grec. ftatim- Mrabihttnaatateateathathteataateetacte delete athathat hatesteahaattealaaba ads () SB AS. Fruit fere aqualis Ifaia, loel, Abdia, cempare bt omnes prophetarunt. Amos, lone tS Michea, fc. eodem fere Ofeas fecundum quofdam fuit Jerofolymitanus. Ali tamen aliter fentiunt. vide Eptphan.lib.de Prophet.vita.Prophetauit autem de Iuda,eg de Ifrael. CAP V.T.>.2 AX ES 3)" tz pater , aut anus nominatur, etiam | e=. Saluabo ,{c.a Sennacherib liberabo primum, deindeacaptitivate Babylonica. Ju Domino , i. ope Domini , q. d. mea virtute. 8. Ablattanit , fignificatur priuandus Irael Dei lacte , i. gratia & confolatione. 9. Dixit y{c. Dominus, Nox populus , &c. q. d. deferam vos omnino. Apparetid nunc in Iudzis omnibus, nedumindecem tribubus adhuc captiuis. 10. [frael, fc. fecundum f{piritum. Tranlic enim Propheta ad Chriftianos , qui pene infiniti ab eo preuidebantur. vide Rom. 91. Pet. 2. q.d. defe- rentut a Deo Ifraelite fecundum carnem: fed eo- rum loco fuccedent alij fecundum {piritum, Name- merabitur ,i.poteft numerari , fc. arena. Dicetar , 70, dictum ett, quo medoa Paulo citatur Roman.9, 11. Congregabuntar, {c.in nouam fidem & Ec- clefiam. Juda, pet ludamIudai , per Ifrael Gentiles con- uerfiintelliguntur. Afcendet de terra , i. crefcent, feuin {uperna tollentur. A¢agnus dies , i. celeber- rimum tempus. Lezrael, i. feminis Dei. fc. filioram Dei, cum iuf- tificantur & tandem glorificantur. CP yor a. A, Leite , {c. 0 fideles, Chald. dicite 6 Prophete. LL Fratribus veferis ,'i. Uraeli & gentilitati per Ofeg filios fignificatis Sorort , alludit ad filian Olezx , per quam itidem fignificabantur Ifraelice , & gentes. Forte vero pertres , ob Iudam Ifrael & gen- tes , per foeminam autem , quia nomen vni foemini- num, fcil.non mifericordia , feu immifericordia. 2, Indicate ,\.increpate , fe. 6 fideles. A¢atrem, fc. fynagogam, Noa vxor 3i. non fe vt vxorem gerit, fed veadulteram. Nox vir , q.d. necego ei praitabo que folet vir fideli vxori. Fornicationes , {c. peccata, velidolorum culrum , Chald. opeta mala. facie fua, Chald. acon{pectufuo. Vberum fuorum ,i. fui corporis, q.d.afe : vtitur autem ea voce , perfiltens inadulterij metaphora.alioqui de Idololatria loquens, Chald. ciuitatis fue, 3. Expoliem , {c.donis meis. Natinitatis , i. ante- quam accefliffetad Dei cultum , fecundum Chald. vide Ezechi16, Juuiam ,70. fine agua ; Chald. defertam. Siti , i. defiderio rerum, quas non poterit obtinere, & pre- cipue quam omnes optant, felicitatis » cuius foli iutti compotes fiunt. : 4. Fily fornicationum, Chald. Idololatre 5. Quia fornicata , &c. q.d. etiam mater idola coluit, funtqtie eam filj imitati , fc. plebs imitata Principes & feniores , vel maiores {uos Confufa eff , i. fecit digna con fufione, i. pudore. Amatores , {e. deos, vel populos, quorum idola colebat. Pazes & aguas i. cibum & potum. ! Lanam & linum , i. \aneas veftes , & lineas, Ghald. veftimenta {ericea & byflina, 70. veftimen- ta & linteamina, Oleummeum , &c. Chald. & omnia alimenta mea, 70. oleum meu , & quecunque mihi conueniunt. Notati ONnCS 6. Sepianz, &c. q. d. impediam 5 ne poflis egredi , -{c. obfidione, tribulationibus, &c. 7. Sequetur, {cw deliderio. Apprebendet , i. afle- quetur Virum meum ,{c.deum. Faciunt id nunc qui- dam ludgorum , facient plures in fine {aculi. 8. Nefeimit, i.non aduertit. Qua fecerunt Baal, Chald, ex quo fecerunt idola. Baal deus Babylonio- rum & Sidoniorum. fic dicebatur forte 4 Belo patre Nini, qui prodeocultus eft, voce pauium mutata Quidam Jouem dicunt fic vocatum , & Ilunonem Aftarte, de qualud. 2. vide Aug. g. 16. In Iud. Di- citurautem Baalim& Aftarot plurali numero , ob varia fimulacra. fic etiam additur a loco, Phegor , & mufcis, Zebub & eius modi alia funt qui dicant *{u- mi interdum pro quouisidolo, Baat enm , 4¥5 dex minus {eu patronus. 9. Conuertar, &c. pro ,reuertar, &c. fic vulgari lingua dicimus Torneroa pigliare. Liberabo, {c. ve- lut iniq; poflefla , 70. auferam, Jgneminiam , Heb. nudicatem, {c. quam videriturpe éft & ignominio- {um. 10. Nunc ,i.breni. Seulritiam , {c. que tantum benefactorem deferuerit & offenderit , Chald. igno- miniam ,70.immunditiam, ¥77, i. quifquam. 1 2.Corrumpam, i. perdam , {c. per hottes. Eam, Heb. Chald. & 70. ea ,{c. proxime digta. In faltum, q.d. red dam incultam, & feris expofi- tam, 70. in teftimonium. Beffia , {c. hofies. perftar enim in metaphora faltus. 13 V ifitabo, 7o.vi\cifcar. Dies Baalim,i, in tempo- ra,quibus idola coluit. Jvaure,&c.per hec reliqua ine tellige, quibus ornabantur in folemnitatibus idolo- rum: meminit autem ornatus meretricij, perfiftens in metaphara, qua coepit. 14. Propter hoc ji. quiatam grauite laborat. Lattabo ,i. {uadebo , alliciam , & velut deci- piam id.n.etiam fignificatlaétare , 70. decipiam. fic etiam Hebr. vide Pro. 1.8 16. in eadem fignificatio- ne ,{videtur quedam deceptio , cum quis alterius perfuafione a priori fententia dimouetur. factum id maxime pradicatione Euangelica. Ducam, &c. q.d. faciam vtolim cum ex Agypto eduxi in defertum , mitacula & mire protegam, 70. ponam illam quafi defertam, {c. fegregatam a peccatis, & eorum occa- fionibess 4d cor ,i. blanda , & confolatoria. 15.Vinitores , {c. Apoltolos ; & predicatores , Chald. gubernatores eius. Ex eodem loco, {c. ex Iu- dza ,q.d.ex eadem gente , ficutolim Mofen. & Aa- ron. At I{a61.dicuntur fore peregrini , fc. dilatata ecclefia per gentes. Vallem Achor , &c. q.d. vt olin poft turbationem illam , de qua lof.7. per Achan face tam , fecuta {unt profpera punito illoin valle Achor. ita hic fiet: poft aduerfa dabo {pem magnam bono- rum ,{c. per tribulationes habetur (pes. Vide Rom.s. 41d aperiendam fpem, Cha\d. ad delitias anime , 70. ad aperiendam intelligentiam eius , fc. per aduerfa etuditur anima, & deuenit ad confolationem. Cazet, alludit ad canticum Mofis poft tranfitum maris , 70. homiliabitur. 16. Baali, erfiifta voce vterentur vxores ad viros (eft n.q.d. vir mi, feu domine mi) tamen ob fimili- tudinem cam nemine Idoli nolebat Deus eius vfum, 7. Baalim, i, idoloram, quz fic vocabantur, qua- fi domini feu patroni, vefup. dixi. 18, Cum eis Heb. Chad. & 70. eis, q.d. faciam, vt omnia ( etiam fere ) fint.eis amica , & veluti foe- derata , nihil; noceat. Vide Ia. 11. de habitatione lupi cum agno, &c. id factum lege Euangelica man- {uefactis hominumanimis , Terra, {c, eorum 19. Sponjabo , Chald, ftabiliam. Jn éuftitia , i. per. inftitiam fc. ipfa iuftificatio eft quadam {ponfatio. Judicio ,{c, per poenitentiam , quafe homo - at 2 fat & punit. Adifericordia, {cilicet ex hae procedic prima iuftificatio fine meritis hominis. Et mifera- tionibus, fignificat hec adiectio maximam miferi- cordiain. | 20. Fide, {c, hec fundamentum feu initium iufti- ficationis. Quia ego Dominus, Chald. timete » fas Cie Domin}. 21, Exaudiamcelos,&c.q.d. dabo aeri copiam imbrium, & ille terre , & hec populo meo copio- fum reddet fru@tum dicitur vero per profopopaciam, more {cripturz , ad maiorem rei expreflionem. 22. Exandient [eXrael Chald, {atisfacient po- pulo meo 70, vt fup. I{rael , etiam hoc loco. 23. In terra, 70. fuper terram , {c, dilatata per orbem ecclefia velut feminatis vbique fidelibus. Ez miferebor , &c.70.& diligam non diledam , & fic citatur Rom.g. CoA Dye ss TTT: i. Dhue , &c. Intelligi*datur Ofex yxorem adulterium commififfe , Deumque iubere, ne dimittat , fed amanter retineat, vel de alia fermo eft ,q.d. dilige illam adulteram, etfi digna non eft amore. Amico ,{c. adultero, vel viro {uo vt intel- ligit Chald. Filsos I/rael , {c. omnes Tribus Refpi- einnt ,Chald, conuextuntur. V inacia , 1. folliculos, qui manent exprefla vua, q.d. vana & inutilia in qui- bus nihil fucci feu boni, quod poteft ad idola ipfa referri , vel alia, que male .amabant reliGo Deo. 2. Fodi ,i. emi. 1d enim fodere etiam fignificat, ve Gen. 50. quia verbum Heb. vtrumque fignificat , {c. Chald. redemi’, vt fit vox Dei , 70. conduxi. Alijad Prophetam referunt.videtur ergo de alia mu- liere, & non de Gomer fermo effe , cui Ofeas id pre- tii dederit ,rantum ne adulteratetur amplius. Qui- dam tamen putant duxiffe in vxorem a viro repus diatam: Argenters {c. ficlis Coro , &c. fc. 45+ modiis : Corus enim , qui & -chomer 30. modij. Per hac fignificantur data a Deo Iudzis bona quedam temporalia interim, quid enim aliudnunc habent? & pauca habent ,& cum labore. 3, Dixi, verba Prophete, feuDei potius. £x- pettabis ,certe expectant Meffiam , in eo quidem errantes , quod putant nondum yenifle. Fornicabe- vis, i.idola coles , & id feruant. Viro , fc. alteri iund@a : colunt quidem Deum,quamquam yano cul- tu. Expeftabo,(c. conuertentur tandem ludzi. 4. Quia, &c. explicatio precedentium. Sede-~ bunt , {olet id verbum fere de-meeftis & defolatis di- ci ,adeoque de viduis. Rege Chald.rege de domo Dauid. Ephod, i. vette facerdotali. 7. facerdotio. Theraphim , i. fimulacris , feu idolis , 70. manifefta- tione, vt {c. alludatur ad Vrim, quod erat in. Ephod , Chald. refponfa dante , {c. oraculis Dei. 5. Pofthec ,. fc. in fige feculi. Dauid , Chald. . Chriftum filium Dauid , vide Ezec. 3 4.8 37. Paue- bunt , &c. fignificatur reuerentia ad Chriftum: Chald. ftudebunt culrui Domini. Boum , 1. benefi- cia, & gloriam , & bonitatem, feu mifericordiam. Nouiffima , &c. fc. tempore Antichrifti, quo plurimi Indz1 conuertendi , non enim omnes, CAPVT. IV. 1.¥ Vdicium Chald. difceptatio. Veritas, i. fides pro- 'mifforum ,feu di@orum. Scientia , Chald. ti- mor , fc. {cientia Dei intelligitar Deo obedientium, vide ¥. loan 2. 2. Maledittum ,i.maledicentia , & conuitium. Chald. periurium. Inundauerunt , i, abundarunt. Et fanguis, &c, Chald. & aggregant peccata peccatis, ioe. = 289 fc. vnumaliud excipit. Sanguinem vocat {criptura, & homicidium , & peccatum , quo anima occi- ditur. . 3. Lagebit , Chald. vaftabitur. Infirmabitur Chald, delebitur. Jz beftia, pro, cum beftia , qaii- _catetiam fere peribunt, Chald. a beftia. Congregas buntur ,{c. mortui 70. deficient. 4. Non arguatur, &c. q.dicat , perditur opera admonendo iftos 775 i. quifq; {c. iftorum , 70. hon arguat quifquam. Costradicunt , q.dicat ,non folvien reprehendi nolunt fed. etiam eontradicunt {uperio. ribus & doctoribus. : Hodie , q.d, cito. Corrues » {c.in fummam cala- mitatem , viderur captivitatem fignificare, 5. Prophera, Chald. pfeudopropheta. Node , fc. calamitatis , Chald, tanquamin node , coniungit cum precedentibus, Tacere , fc. pre confufione, Chald. confufioneinduam congregationem veftram, 70. nocti aflimilaui matrem veftram. Fecs, pro , fa- ciam Matrem, i. fynagogam , fc, multitudinem, vel principes & feniores. 6. Conticnit {c. confufus , Chald, infipiens faQus eg Tu , {c,d facerdotum congregatio. Scientiam , i. Deicognitionem , Chald. Deitimorem. Oblinifcar, &c. Chald. repellam filios tuos. ‘7. Secundum multitudinem , &c.i. quo plures fue- runt, plus peccarunt , & grauius. 8. Peccata ,i. oblata pro peccatis a populo. Comedent , pro, comedete folent. 4d iniquitatems (c. fouendam , feu diffimulandam, Sublenabunt .i. folentanimum dare, {c.laudando, vel non obiur- gando,7o.accipient, q.d. acipiunt perfonam,ne {c..a~ mittant oblationes , ita in peccatis populus fouetur. 9. Et erit , {c. punitus , vt {tatim explicatur. Vias,i. opera 5 q.d.reddam quod merentur. Cogitationes , i. que male cogitauit , feu de- fignauit. ; : 10. Comedent, &c. i. fe dedunt voluptaribus, euguiz , nec fatiantur , (c. voluptas non fatiat. {Fornicati , {c. idololatria , vel libidine Ceffauerunt, 70, dirigentur , i. recte agent (c. reliGo vitio, Cufto- diendo , {c. eius precepta, 11.Et ebrietas , pro, id eft ebrietas. Auferunt cor, i..mentem 5 Chald. in errorent inducunt, ‘ 12. In ligno, pto , lignum ; ji. idolum. Baculus fc. per baculos , feu virgas, divinabant idololatre,» vide Ezech. 21. Annumianit , {c. fatura, feu que volebat {cire. Spiritus, i, animi ardor : vel demonem intelligit, qui ad fornicatienem incitat , {eu idololatriam. 13. Fornicabuntur ; {c, me permittente in poenam veftrorum peccatorum. — 14. Vifitabo , i. puniam » {c. cohibendo ; vel non fic grauiter , vt vos Quoniamipfi’s &c. q-d- quia Vos” datis illis exemplum > coque grauius peccatis. Eype- minatis ,i.{cortis wafculis , vel facerdotes Priapi intelliguntur , qui erant veluti foemine mollitie geftibus Vapulabit , i. poenas dabit. ¥ ade . 15. Galgala Sc. ad colendum idola ibi enim cole- bantur. Beth Anew , i. domum iniquitatis feu va- nitatis fic dicebatur Bethel ob idola , Chald. Be- thel: erat autem duplex, Altera in forte Ephraim, que & Luza, vbi-i. idolum pofuit leroboam , 1G vitulum aureum zalterain Beniamin. vide lof. 16.8 18. Erat & Bethauen quedam prope Be- thel , de qua lof. 7, Nec iuraueritis ,&c. q-d. Nolo per me amplius iuretis 5 quod fitis idole- latre. f ae re 16. Lafciniens, 1. ceftro percita, lugoque 5 exculko iens, Chald, secalcitrans. ee sie cal B Declinanit ieee re eae en paras ‘ : | a 14 | 290 _.« Notationes - Declinanit i.vecc fit , feuaufugit , Chald. rebella- vit Nunc ,i. breui. Agnum, {c. qui ducitur non re- fiftendo, vel q.d. vt agnum mactandum , qui libere finitur pafci, Iz latitudine ,{c.regione Medorum in uam abducetur captiua. gba a} 17. Ephraim , i. decemtribus. Dimitte eum , {cil. 6 Iuda , Chald. dereliquerunt fuam religionem, 70. pofuerunt fibi {candala. 18. Separatum eff, pro , fit feparatum a te , vel vlonge eft a Dei cultu , Chald. ex rapina eft. Afferre sgnominiam , i.ignominiofa facere. Proteétores, {cil. Principes & Sacerdotes , Chald. Proceres. 19. Ligauit pro, ligabit. Spiritus, i. ventus , q.d. cito volabunt alio captiui. .4 facrificiis , i, ob facti- ficia, {c. idolis facta. : CAPV Foy. 1. dcerdotes , videtur de luda loqui , quod fide Ifrael loquitur , intellige facerdotes, qui ita vocabantur,non enim erant , cum non ef- fent de familia Aaron Judicinm , i. condemnatio, {c. adeft , vel q.d. ad vos pertinet iudiciam , qued ta- men peruertitis. | » Laqueus ,i. {candalum , fc. exemplo , 8 fua- fioneidololatrie Specularioni , ijs , qui veftre {pecu- lationi , feu cure funt commifli , Chald. do@ori- bus veftris, {c. Prophetis , quos occidere folebant. Expan{um{c.ad capiendum aues i, animas Thabor , mons in Galilaa, qui aGrecis dicitur ftabyricum, altiffimus & in vertice maxima planicie , Chald. montem excelfum. 2. Declinaftis {c. offerre in Ierufalem 2 ne popu- lus rediret ad Regem Iuda , vel declinando 4 Deo idolis obtuliftis. Ia profundum ,i.valde, feu vehe- menter , Chald. {acrificantidolis largiffime. Evudin tor ,i.caftigator, q.d. puniam, vel cumtamen fe- pe cos de eo corripucrim.. 3. [frael, repetitio. Quianunc., &c. q.d. video quid nunc agat. §. Refpondebit , {c, dabit poenas , quz merito ref= pondent culpe. Arrogantia , 70. iniuria, Zz facie ets ,Chald. ipfisvidentibus. In iniquitate ,i. ob iniquitatem. Iuda ,{c. poftea , & ipfe ductus in captiuitatem, 6. Ingregibus , &c. q.d. pohiti in calamitate que- rent Deum per facrificia. Ablatus eft , Chald. fab- traxitfe , 70, 'declinanit, 7: Preuaricats unt ,70. Dominum dereliquerunt. © Alienos , {c. 8Dei cultu, Chald.ex filiabus gentium, Nunc , i. paulo poft. ’ Deworabit , {c. holtis. Afenfis , Chald. per fingu- losmentes, {c. fubinde vaftabuntur. Partibus e {ubftantia , feu pefleMionibus. 8. Clangite , &c.g.d. en ad{unt hoftes, conuoca- te veltros ad proclium. Gabaa, & hee, & Rama in ttibu Beniamin , {unt autem vicine inter fe, & tti- bus Beniamin , vicina eft Ephraim , 70. pro Gabaa, colles , pro Rama, ex celfa vertunt: nam id figni- ficant Hebr. Videnturautem admoneti due tribus, dum viderint capi I{rael ab Ailyriis. Tuba, fc. wrea, nam buccina cornea. | Viulare , {c. ve fieri folet in rebus def. petatis. Poft tergum ,fe. eft -hoftis, vel Bethauen , que illia tergo refpectu Terufalem., 9, In defolatione erit , i. vattabitur. Corrveptionis, i.punitionis. Oftendi fidem, i. ohen- dam vera me predixiffe, ven 10. Affumentes, 70, transferentes, Chald. mutan- tes. ' Terminum , {c. vicini , vt fbi affumant partem alieni. fignificat vero tranfgreflionem legis Dei, é¢in veticum progreflum per idololatriam & pec- cata alia QOua/t aquam ,{c. cum impetu ruentem. . 11. Patiens eft , pro patietur, q.d. opprimetur ab hoftibus , & iniuriis afficietur , Fraétus indicio , i, nemine iudicante & illum eripiente , vel q.d. Dei ludicio punitus. Sordes, i. idola. Chald. mammo- nam iniquitatis , 70. vana {c. idola. 12. Quafitinea , &c.q.d. perdam omnino , eth paulatim dans locum poenitenti¢. Putredo. , i. caries, qua ligna confumuntur. 13. Languorem , i. afflictionem. Vixculum , i. laborem , Chald, & 70. dolorem, fc. ligatur anima re molefta. | Mifit , {c. ludas. Regem fc. Affur. V lrorem,i.vindicem ,q.d. vt fe iuuaret contra aliorum hoftium iniarias,vide 4 Reg. 15. 8 16. Sanare ,i.liberareomnino , nam tandem expug- nati ducemini in captiuitatem. 14. Leena, 70 panthera ,vtraque eft ferociflima. Catulus leonis , 76. leo. 3 15. Locum meum , q.d.deferam vos,vel ad Chrifti refertur afcenfionem, Chald. in habitaculum meum coclefte. Quaratis , (c. opprefli malis. G wePV T- Ve 1 A Ave ., i. mature , diligenter , quam primum, :, F enite, {cy dicent alii aliis. 2.Cepit, pro, rapuit, Chald.percuflit. Percuriet . pro, percuflit, vel q.d. etiamfi percuffit, 3. Poft duos , &c. q-d. cito, vel tertio,vt fequitur. Tertia , {c. tertia Chriftus refurrexit , Chald. te- furrectionis mortuorum. videtur ad hunc locum Paulusallufiffe,« Corint. 15. Quidam diem pri- mam intelligunt legis naturalis, fecundam feripte, tertiam Euangelice , vel primam 24.lunz ; fecun- dam , qua pallus viuificauit nos: tertiam, qua per ree furrectionem fecit , vt refurgamus cum illo. Ja conjpectn eius i. iplo fauente , vel ip pla- centes. : Sciemus , {c.per fidem, Cognofcamus , {c. per {pe- ciem, vel hic magis magifque. Dilwculum , {c. fas gans tenebras. | Egreffus eius , i. Chrifti natiuitas , feu ad- _ uentus, Imber ,{c. fecundans animas. Temporaneus , {c. autumni, i Serotinus ,{c. vetis. ; 4- Quid faciam , fc. v\traid quod feci, q.d. quid non feci, vcad me redires ? Veftra, i.qua volo in vos vti. Nubes, {c. cito tranfit,quia peccatis veltris impe- ditis. vel qua vtiminiin alios . fe beneficentia , q- d. parum durat per’ auaritiam impedita ALaze , 70. matutinus. - §« Dolaui in Prophetis , i. per Prophetas corripui velut i@ibus frequentibus pulfans & polire fiudens, Chald. monui per Prophetas Occidi , i. pene ene- caui Prophetas ipfos, totiens mittens , & cogens folicite monere. | Et indicia , &c. q.d. Itaque manifeftum erit quam iufte te condemnem , feu puniam,, qui toties monitus non tefipueris. vel apertete puniam , {cil, toto mundo {pectante, 6. Et non , pro, non folum , Chald. magis quam, q.d. non mihi placent veftra (actificia , quia deeft vobis mifericordia , quam maxime requiro. Scientiam Dei; Chald. obferuationem legis Dei. 7. Sicut Adam ,{c. olimin patadifo. Ibs , in wanfgrediendo padum , yel in terra, ‘ vbi In Ofeam. vbi eos pofui ficut olim Adam in paradifo , Chald. in terra quam dedi eis. Jw me yi. contra me _ 8. Galaad, eft intribu Gad areributa facerdotibus, dicta etiam Ramoth Galaad , & Ramatha. Vide Jofeph.9. Antiq.cap. 4. Operantinm , i, fabricane tium , & colentiam. Jdolum, pro, idola 70. vana, Chald. violentiam. ; Supplantata fanguine ,i.ob fanguinem a fe inique effulum , deiicietur , ve folent fupplantati. Chald. effundens fanguinem innocentem. -g» Fauces, {c. fitientes fanguinem. Sacerdotum, {c. idolorum Pergentes , {c.lerufalem adorandi can- {a , quos idcirco {acerdotescurabant in via interfici, ad quod Galaaditarum opera vtebantur. Oxia /celus, &c.q.d. quod grande {celus eft , vel , quia ea ratio- neimpie cogitarunt Dei cultumtollere. 10. Horrendum. {c. quod fequitur. 11. Pone meffem tibi, q.d. para te , nam etiam tu meterisab. hoftibus. Cum conuertero , &c. fub. tum caflabit punitio per hoftes , vel fenfus. eft , eft, 6 luda, non prius meffem pones , i. potieris abun- dantia rerum , quam conuerterote,tum vero bene tibi erit. " Gh BNE oyN EL i. Endacium ,i.iniquitatem , q.d. cum vel- Mi” fanare , feu ( veait Chald. ) exquire- rem , apparuit iniquitaseius populi. Er fur, &c.q.d. & domi furta exercent , & foris , Chald. & domi furantur , & foris grafsantur ; vel fenfus eft , & {po- liabuntur a fuis, & ab hoftibus. hi enim folent in {criptura vecari latrunculi, vt 4.Reg. 13.8 24.& quidem milites olim Latine latrones dicebantur, wel 4 Aazpevew 5 i. feruiendo ob ftipendium, vel quia folent lacconum more graflari , & ex infidiis aggredi latronum more , qui & latendo forte dicti. 2. Omnem ,{c. veterem ,q.d. Deus nos punit ob vetera peceata. Nunc , &c. q.d- etiam nunc pec cant grauiter, & multa. Adsnuentions , i. ftudia mala , {eu opera. Coram facie mea ,i.me vide nte. 3. Regem, {cil. leroboam , & reliquos. volentes idola coli. : AMendaciis , i.iniquitatibus , repetitio. 4. Adulterantes ,{c. per idololatriam. Quafi clibanus , i. ardentiflime. Quienit , 8&c. q.d. vt addito fermento expectatur dum tota mafla inficiatur , fic illividebantur aliquando Deum co-. lere; at interim fermentabatur in eorum cordibus idololatria,totique corrupti funt. 3 5. Dies, pro, in diébus, Chal. die ; quoconftitutus Rex , {c. leroboam Furere avino,i, velut ebrij agere. Extendit ,{c. Rex. Manum , g.d. ccepit idola colere, | Iluforibus , 70. peftilentibus id enim fignificat yox Hebrea, vt Pfal. 1. vide etiam Prou. 3.2. Pet.3. 6. Applicauerunt , fe. {ubditi. Jnfidiaretur , {c. vellet per fraudem inducere in idololatriam. Tota notte, &c. perftat in metaphora clibani,q.d. fecit vt qui totam noétem ‘panes coquit. at inquir, dormiuit. id perinde eft ,ac fi diceret, eius fomnus non alius fuitquam coquere. fic folet quis dicere, meus cibuseft id facere. Coquens , {c. perfuadens -idololatriam loquitur de leroboam. Succenfus {c. ar- dore idololatrie , vel, clibanusintelligitur : fed & is cor fignificat. Ignis flamma., pro , flamma ignis. 7. Deuoranerunt yi. perdiderunt , {c. dum eis in malo obfequuntur. Judices , i. principes, feu {upe- ricres. ; Ceciderunt ,{c. per peccatum. Clamet , q.d. qui meinyecet ytdeumfaum. woos ret ‘tur, quafi exipfis effec 29% 8. In populis , &e.q.d. gentium mores imitabaz > vel fe mifevit gentili- bus foedere , eftque illos imitatus. Now reuer[atur, adeoque paulatim confumitur, : | 9. Alien, i. hoftes , {c. Affyrij vel impij qui cule tum idolorum perfuaferunt. is enim eorum roby¢ {pirituale perdidit Nefeinit > 1. non aduertit , feu caufam non cogitauit. Cam effufi , &c. g-d. etiam morti propinquus non refipi{cit, nec periculum cou Sitat. [gvorauit , Chald. nefciuittimere me. Jz facie esus » Chald. ipfo cernente , 70. in faciemeius q.d cum fummo pudore & dedecore. — 11, Columba, {c. hec facile decipicur , quia fim- plex non fagax, Cor. i. mentem » fea intelligen- tiam. | Abierune , {c. opem petentes, vel pro, abibunt , migrabunt. _ 12, Cum profetti fuerint ,{c.in Agyptum , auxi- lium petentes, Chald. quocunque ierint , Rete , {c, exercitum Aflyriorum. vide 4. Reg. 17. Detraham, i,cadere faciam in rete. Secandum auditionem » &e. i. ficutolim andiuit fynagoga 4 Mofe puniendos fi peccarent. vide Deut. 27. & 28. vel fecundum quod poftulat clamor peccatorum ad me , vt puniam, 13. Redemb , {c. ex Aigypti feruicute. Mendacia {c. cum dixerunt , Exo 32. Hifunt dij tui, &c. & Pfal. 77. Nanquid Deus parare poterit menfam , &c. vel q.d. operati {unt contra me ini- quitatem, 14. V lulabant,{c. idolainuocantes,vel q.d. eiula- vide 4. Reg. 5. q.d. tamen in Affyriam captiui bant malis preffi ,nefcientes 4 me opem petere. Ruminabant, q.d. abundabant rerum copia, quam dederam. eaque ve beftie fruebantur , datorem non agnofcentes. 15. Erudins ,{c. per legem. Brachia,i, vires ,{c. contra hoftes Jz me, i. contra me. Malitiam,Chald. & 7o0.mala. 16. Renerfi ,{c.ad ingenium, feu priftinos mo- res ,Chald. auerfi, Iugo, Chald, lege. Dolofus , {c. qui frangitur , vel alic quam velles fagitcam iacit, denique non feruic fagittarij voluntati. Afurore, i. ob furorem quanta enim infania vocare lignum deum fuum? Chald. ob prauitatem. | Tfta fubfannatio , &c.q.d. fic me deriferunt , feu contempferurt ,cum effentin Agypto, {c.redeunt ad antiquos patrum fuorum mores, Chald. ifta erant opera corum dumeffentin terra Agypti. CAP V-TF. VIE I. Viture , pro, ore , q.d.elata voce predic eis captiuitatem, Quafi Aquila, {c. hoftis aduen nit. Super ,1. contra. Domum ,i. templum. 2. Inuoc buat , {c.in calam itate. Deus meus & c. vox inuocantiam, J/rael , i. nos Ifraelite. ~3. Bonum,{c. Deum, vel bonitatem, i. iuftitiam, - feu virtutem. 4. Ex mei. fecundum voluntatem meam. Cognoui, i. approbaui, {c. quia male regebant, au. inique regnuim occuparant,Chald. ex voluntate meat 5+ Prostettus eff, pro, proiicietur , {c. ab hoftibus. Vitulus , ic. quem adoras Jz eos , i. contta éos. Nox poterunr ,&c. q.d. quamdiu durabie ifta fe emendandi difficultas. 6. Ex Ifrael ,i. Uraelis opus , feuinuentum. Ipfe fc. vitulus, q.d. adeone effe amentes , vt non aduertane fe adorare quod ipfi fecerint ? Ix aranearum telas ,i. inutile, & non valens defende- re fe adorantes. : 7: Quia ventum ; &c. gd. fruftra laborabunt, Bb 2 vt ™ a %e Gj ventum feminarent. Turbinem , i. calamitatem. Culmus,{c. {picam fuftinens Germen , i. {pica. 8. ‘Denoratus eff pro, deuorabitur » {c. ab ho- Rtibus. .s Fattus eff , pro, fiet. Immundum , {c. quo vrina & fordesexcipiuntur , Chald. & 70. inutile. _ 9. Afcenderunt , pro-,a{cendent ; fc. captiui. _ Onager, pro, vt onaget , fc. folutus , feu vagans pro fuo arbitrio. Selitarins fibi, pro , bi relidtus. Amatoribus ,{c. populis , quorum deos colebant, aut ope vtebantur. 10. Condnxerunt , {c. opem laturos contra hoftes. Congregabo , {c. tradendos Affyciis. Quiefcent , &c. qd. negabunt tributa Regi Aflyriorum , id quodeis perniciem affere t. Vide 4. Reg.17. 11, Altaria , {c.idolorum. 12. Scribam, pto fcripferam. Afultiplices , Ac. multa dedit pracepta. dliena,i. ad fe non pertinétes. 13. Hoftias , etiam Deoimmolabant , itaque di- cuntur claudicare 3. Reg 18. Nunc, i. breui. Vi/i- tabit i. puntet,{c.Deus Connertentur , {c. opem petentes , fed fruftra , vel loquitur de quibufdam , gui in Agyptum fugetunt , vide cap.9. 14. Delubra ,i.templa idolorum. Ciuitates eimus , i. Ifraelis. Aedes cius , i. Yuda. ita enim diftinguit, Hier. & fauent Heb. vide 4: Reg. 25." CAP VT VX: 1.C Icut populi ,{c. folent , qui Deum nunquam noluerunt. adeog; nefciunt quam grauiter pec- cent , quegue illos fupplicia maneant. Mercedem, fc. merctriciam ab idolis , cum quibus forni- cabatis. : Super ,i. propter, q.d. expeCtando ab eis frumenti copiam. 2. Area , &c. g.d. puniam egeftate Afentie- tur ,i, deficiet , {c. non refpondebit expedationi eorum. 3. Habitabunt {c. diu. Domint , i. & Domino data. Rener{us eff , {c. pars eo fugit , cateris abdudctis in Affyriam , vel q.d.rediit ad mores ; quos olim habuit in Aigypto, Chald.reuertetur. Jz Affyrus , i.inter Affyrios. Comedit, pro comederet, {c.cibos lege vetitos. 4. Vinum,{c.quod ei placeat €¢ nov,pro , quia non. Placebunt fc.ipfi Panis lugentium,i immundus,fe. ex contactu immundi vide Num. 19. Omies qui, &c. pro, quem quicunque comedit contaminatur. Avimzipforum,i. ipfis,q.d. fibi potius faciunt facrificia, veepulentur , quam mihi ve fer- uiant. : Nox intrabit , q.d. panis ille non ab illis mittitur ad templum Dei, fedin fua regione offerunt idolis, aut Deo,cum tamen ille iufferit deferriad templum. §. Solemmii.cum aderunt fefta, nec poteritis ca- ptiui ad remplum ire,vel die captiuitatis,qui eft velut — fetus Deo punienti & velut hoftias mactanti, vide Ifa 34. 6. Profetti funt , pro proficifcentur, {c.fugi- entes. Memphis , olim Zgypti metropolis, dicitur nunc Cairo Argentum, i,edes multa edificate pecunia, Vrtica , {c.ineis dirutis nafcens. Lappa , i. her- be {pinofe , 70. {pine Lappa proprie eft herba flof- culum habens plenum aculeis, qui inie€tus in vef- tem tenacitcr adheret ; quo ludo folent pueri de- iectari. 7. Vencrunt , 1. ptope adfunt Vifitationis , 1. pu- nitionis. Notationes Scitote , pro, {cito. U/raeli. di ftael , quidam ta- men in accufatiuo legunt. Propheram , fc. qui ubi profpera ) predicabat euentura Spiritnalem ,i. qui Dei {piritum fe habere mentiebatur. -Amentia , tub. hac tibi calamitas accidit. 8.Cum Deo meo Propbeta ,i. qui debuerat fecun- dum Deum prophetare , & vera docere, Infania , {c.appatet , q.d. nihil aliud , quam in- faniunt ifti dum colunt idola. 9. Profunde,i.veheméter.Gabaa.V idelud.19.& 20. 10. Quas vuas , &c. g.d. fuit mihi cariflimus , vt folent in deferto reperte vue , &c. Prima, &c.i. precoces ficus. Beelphegor ,{c.idolum Moabitarum vide Num: 25. hes Confufionem , i. pudendo idoli cultu. exat Priapi fimulacrum. 11, Auolauit , pro, auolabit, iungitur cum gloria, {c. gloriabantur quod multi eflent : at peribunt etiam in partu , & vtefo multi , vel q.d. recefli a me iam inde a puero, vt velin ytero videantur filii imbibiffe parentum impietatem. 12. Faciam , {c. filios interficiendo. In hominibus ,i.inter homines Cum recefftro, fc. deferens eos, 7o.\Caro mea ex eis. 13. Tyrus , pro, velut Tyrus. poteft & vt coniun- gi cum Tyro, & legi, vidi, per parenthefim. Chald. Par erat Tyroin profperitate , cum legem feruarer. In pulchritudine i. pulchertime , {culoco optim. Educet ,{c. ad bellum. 2 14, Da, pro, dabis, fc. quod merentur, fic infr, 15. Galgala, {c. ibi cultus Idolorum Quia , pro, idcirco. Exofos habuit, Chad. execratus fum, 70.0di. Adinuentionum, i. ftudiorum , feu operum. Domo mea, id eft , habitaculis que dederam. Di- ligam , {c. reducendo ¢ captiuitate, Recedentes , {cil.a me , fev 4 re&to Chald. rebelles.7o. inobedientes. 16. Percuffus,&c. pret. pto fut. Amantiffima, &c. i. filios cariflimos. CAF Y 1°. hee ‘a ,i. palmitibus abundans. Adaquatus , i. te(pondens palmitum multitudini, 70. abun« dans, Secundum multitudivem , &c.q.d, abufus re- rum copiaame data, idola coluit , vel quo plures erant homines , plura idolis altaiia extruxerune, fc. multiplicato populoaucta peccata. 2. [ini um yi. feparatum , {c. ame , vel qd. Alij alia idola colunr, nec inter ilios conuenit , tanta eft idolorum multitudo, Chald. diuifum a lege. Confria- get , {c. Deus per hoftes ipforum. 3. Nunc ,i. breui. Rex ,(c. qui poflitab hofte de- fendere. Timemus , Chald. & 70. timuimus. Loguimini , &c.lronia,q.d. iactate fane verba pfeudoprophetarum ; qui vobis profpera fore predi- cunt. ; Ferietis , pro, ferite , q.d. fidite {ane mendaciis pfeudoprophetarum Amaritudo, i. herbe amare , & NOoOx1e&, . Iudicinum ,i.{upplicium , q.d. abundanter poenas Aabitis. S#lcos, i. vias veftras , (cil. mores ftudiofe- ad malum compofitos. metaphora a fulcis, vbi her- bz malz copiofe proueniunt 5: Vaccas , {c. vitulos 4 leroboam pofitos. Ape parct coluifle vaccas more Agyptiorum vide3. Reg.12. Bethauen , {c. Bethel vide fupra cap. 4. Luxir, pto,lugebit. Lam ,{c. vitulum , q.d. propter eum, qua auferetur ab hoftibus. Er aditut, &c q.d. de quo olim facerdotes tanto- pere exultarunt cum coleretur a populo. Ahigrauit » Aligrauit } pto , migtabit, {c. gloria illa tempo te captiuitatis. G. Delatus cf ,pro ,deferetur , fc. vitulus , vel Hrael. Fitori , {c.quo Deus vtetur ad vitionem , vel 4 quo I{rael olim opera expeétabat contra holtes. In voluntate , i. votistuis , (c. fruttratys > vel ob voluntatem fuam , qua idola coluit , deumque offendit. x 7. Tranjire fecit ,i. cito perite, {c, ob idololatriam. 8. Peccatum ,i. per que, {eu in quibus peccabat. Lappa, Chald. & 70. {pine vide fup c.g. Dicent , {c. oppre fli calamitate , & de{perantes. 9. Ex diebus Gabaa , {e. tempore , quo accidit quod dicitur Iudic, 19. quo etiam idola quidam co- lebant , vt dicitur ludic. 17. & 18.70. ex quo col- les, q.d.ab antiquiflimo tempore. /bi flererwnt , in lis peccatis perftiterunt. In Gabaa., provtin Gabaa , q.d. grauiori pre- lio expugnabuntur , quam illud fuit contra. Be- niamin. Iniguitatis , i. iniquos, fc. qui abufi vxore Leuite. to. Duas,{cil. I{rael , & lude. Vterque enim ido- fa coluic, vel duas dicit ob cultum idolorum , & pel- fimos mores. 11. Doéta, {c. afluefaca , q-dicat , aflueti funt idololatrie , more beftiarum (eruientes. Tranfiut , 70.veniam, fc. puniens , vel domans per Affyrios. Pulchritudinem ,i.fuperbiam feu contumaciam. Afcendam ,{c. vt folet fuper equum, q.d. fubiu- gabo. : Arabit , {c. feruiet Babyloniis , more iumen- torum. ) Tacob , i. Utaeli , {c. feruiet fimilicer Affyrijs, vel hec referenda ad tempus conuerfionis , & fidei in Chriftum. 12. In iuftitia i, opera iuftitie. AMetite, pro , metetis. In ore, i.{ecundum os; pro , fecundum rationem. Mifericordia , {c. qua vii fueritis , q.d. ficut fe. minaueritis , fic metetis:{umitur autem mifericor- dia pro beneficentia , more Scripture. : Nouale , {c, auulfis {pinis. Nowale enim eft ager nunc primum profciflus, 70. illuminate vobis lumen {cientia. Tempus ,{c. tunc maxime eric. _Fenerit , {c. Chriftus. 15. Impietatem , i, per impietatem , feu impie. Mendacy yi. iniquitatis. Viis, i, operibus , 70. curribus. Fortium ,{c. militum. 14. Tumultus , {c. hokium, 70. perditio. Eins ,{c. Gedeonis. vide Iudic.8. Matre , &c. id apparet accidifle in exercitu Salmana. Eas _ 45. Fecit ,id eft, faciet, q.d. fipatiemini, ob idola culta in Bethel. 4 facie , i. proptet. NN equitiarum ji. nequiflime. Ck Wels, Ail 1. QV Icut mane ,i. cito. Tranfit’,&c.q.d. parum du- tabit regnum Ifraelis. Puer , &c. qd. cum effet velut in pueritia , {c. in Agyptoinciperet multiplicari , Chald. quando puer exat.Ifrael , &c. Filium meum , fic vocat , quod haberet pro filio , eoque ¢ariflimo eum populum, Vnde.& Exod. 4. primogenitum vocat : Matth.2. referturad Chriftum fen{u allegorico , & fecundum quofdam etiam litterali. Vocatus eft autem per Mo- fen, & inde eductus Ifrael , 70, filios eius Chald. fi- lios eos ,q.d, habui pro filiis, 2, Vocanernat.{c. Mofes & Aaron, vel Propheta. : Sic abierunt ; &c. q.d. non tamén obedierunt,; fed vertetuntterga. Baalim , i. idolis yide Exod, 326 Num 15. 3. Nutritins 5 pto, velut hutrix. Portabam 3, cs. q.d. ica defendebam, vt qui paruulum geftatin braq chiis ne ledatur. Vide Deuti1.8& Soy Nefcierunt ,i. non aduerterunt , aut non cura runt, {c. beneficium non agnouerunt. _ 4s ddam ,i. hominis, (c. quibus folent homines. ligari , nempe amore & beneficiis. ; LTraham , pro ,trahebam , Chald. traxi; Ln vinculis , &c. explicatio precedentis. Ero, pro, fui. Exalrans , &c. q.d. vt agricola qui jugum aufert, veboues quiefcane , fc. finebat per defertum quiefcere > non femper iter agere. Super maxillas ,{c. pendens capitrum etiam anferens. Declinani yi. demifi, {ciliceté coelo manna, j- Nonreuertetur, &c.q.d-non feruiet quidem iterum Algyptijs , fed feruier Affytiis. : 6. Capit , &c.{c. coeperunt paulatim vaftari ab - Allyrijs. Eleétos , i. fortes, Comedet , i. perdet, {eu interficiet. ideo folet Scri< ptura dicere in ore gladij {c. deuorat. Capita, i. pri= mates, Chald. proceres. 7- Pendebit , &c. q.d. exfpectabit ve eos liberem; qui velut recedensdeferuerim. Simul ,q.d.omnibus ,feu &Ifraeli, & etiam Iudex poftea. 8. QOunomodo dabo, &c. q.d. quid de te faciam? Protegam , pro, protegamne ? q.d. an digpus es quem defendam ? Sicut Adama , {c. deftruxi cum cuerterem Sodomam. per interrogationem legen- dum,q.d. Nonne mereris fimilem illis yrbibus euerfionem ? Conuerfumeft . &c. g.d. tamen mutabo fentens tiam , fi cu mutes mores. Conturbata, &c.i. velut poenitens conturbabor affectu.q.d. vtar mifericordia nifi forte hac omnia pér intcrrogationem legenda fint , g.d. an mutabo jententiam more hominis? an non exequar puni- tionem quam ftatui, & non perdam Ephraim , qui Deus fim iuftus, & potens, &c. Quidam tamen ad aftectum pietatis referunt, vt coepi explicare. 9. Conuertar yi. permittam , feu finam, 70. dere~ linquam. Deus, {c. clemens , qui facile flectar, vel iuftus , qui puniam & potens cui nemo refiftat. Santtus ,{c. quem {ante colere debueras. ; an Non ingrediar , &c.q.d.num me quis impediets ne.ciuitatem ingrediar , & te puniam ? Scio alios multoaliter explicare, fed cur ita non poflit etiam explicari , non video. io : eS 10. Po ft Dominum , fe. Chriftum. id enim vi- ‘detur ad ea tempora referendum. Rugiet , {c. contra impios in indicio. vel contra peceatores pradicatione , {c. magna vi. | Fili maris , i. remotiffimi .quiq; vt folent effe Infulani, qui nifi per mare adiri non poffunt , ad quos pradicatio Euangeliperueniet , vel mundani. mare enim mundum folet fignificare. . 11, Auolabunt , {c, ad predicationem Euangelij exlocis vbi fucrint. nominantur vero Agyptus 8 Affyria, quia illuc confugituri erant aliqui:, & hue reliqui abducendi. Columba , {c. celeriter. Domibus ; {cilicet, ecclefiis particularibus. an 12. Negatione , Chald. 8 70. mendacio, q.d. non me vere colit,. fed fite Iudas , i. multi ex Iuda. : eee Teffis i. teftans Deibonitatem , & poteritiam, eiu{que cultum defendens. C4... Defcendit cum Deo , id, eft, ad pattes Delis A quibus Ifrael alienatus , q.d. tuetur caufant. le 7 %; Bb 3. Hines 294 Cum fantis , &c. i. pijs 5 Deumque colentibus, {c. Deum pradicat, vel permanet. Cone? VeT oN 1.) A(cit ventum, pro, pafcitur vento, 1. rem fa- cit inutilem & vanam ,{c.colendoidola , vel expectans opem ab Aigyptiis , c4ftum , i. ventum calidum , & noxium , qualis foler efle in Afia Fatus. Zora die ,i.femper. Mendacium , i. nihil pro- fucura s {ed {pem delufura, Vaffitatem , i. interitus Caulas. : Oleuwm, per id intellige cetera , que ferebat, Chald. munera. : 2. Iudicinm yi. expoftulatio , feu lis, 3. Supplantauit, &c. q.dicat, iaminde ab vtero ei bene feci, cum per (uppiantationem fignificarecur percepturus benediGtionem. Directus est , i, prol- pere et fucceflit, Chald. preualuit Angelo, 70. pre- ualuitad Deum, feu fortiter egit, ic. lud@atus cum Angelo qui Deum reprefentabat. 4. Jnualust ,i. preualuit explicatio precedentis. Ad Angelum,i. cum Angelo luctans. Conforta- tus est , Hebr. & 70. potuit , i, fortiter egit , feu preualuic , Chald.fuperaust Flewie & rogauir , q.d. fupp'iex petiic ab Angelo benedidionem , forte etiam cum lacrymis. Zzwenit eum ,{cil. lacob Ange- lum Dei nomine fibi loquentem. Vide Gen. 2 8. Nobifcum , i, de nobis, cum {c. pofteritatem pro- mitteret vel in patre intelligitur filius etiam locutus. 5. Excercitunm ,70. omnipotens ALemoriale eius, i. lacob Dei femper recordabatur vel Deum omni- bus rebus pre ferebat. 6. Conuerteris , pro, convertere, futurum pro im- petatiuo, more Scripture. 7. Chanaan, pro, fimilis eft moribus Chananzis. Dolofa , q,d. defraudat proximum . Calumniam , Chald. tapinas , 70. opprefliones. 8. /dolwm', q d.iatis bonum Deum inueni, qui tantas.diuitias repererim , 70. requiem. Non tnuentent, &c.q.d.non poterit inueniri in meis negotiis peccatum iniuftitiz. Luam peccani, pro, pro qua peccauerim. 9. Ex terra, Chald. qui eduxi te ex terra , 70. eduxiteex terra. Faciam , {cil fi conuertaris , vel cum conuerteris ad Chriftum Feffimitatis ,i. cum Jextitia, Chald. antiquis. 10. Super Prophetas ,Chald. cum Prophetis , 70, ad Prophetas, fc. vtte in viam reducerem. Viffones multiplicaui, q.d. Pex multas vifiones locutus,Chald. Prophetias multiplicaui. Jz manu , i. opera Affimi- latus ,i. vius fimilitudinibus , & figaris, 11. fdolum ,i.falfus Deus , {c. colitur. Eranr , profunt, q.d. fi vana colunt , quam opem ab cis expectant? , Acerui ,{c.lapidum erunt, q.d. euertentur , & locus arabitur. 12. la uxerem,i. pro vxore. Et in uxorem fer- wauit ,id efl, & proalteravxore oues etiam ferua- uit. Vide Gen. 29. 13.12 Propheta ,i. per Prophetam , fc. Mofen. 14. Amaritudinibus ,i, peccatis , que mihi val- de difplicent. Sanguis, i. peccatum, fc. paena peccati. ‘ Opprobrium ,{c. quo Deum affecit Reffituer , i, teddet , {c. puniendo. Debetur peena peccato , ita- que cum redditur , videtur reftirui debitum. CAP VT sere 1. Oguente , {c. olim de colendis idolis, Ephraim id eft , leroboam Rege , qui de Notationes tribu Ephraim. ee Tfrael,{c. populum , qui primo vifus eft exhor- refcere ad tantam impietatem. Deliguit , (c. tandem pertuafas. In'Baal ,i. colendo Baal; feuidola. ALortuns eft; {c. peccato , & fe obnoxium fecic mortis {upplicio, q.d. ideo occidetur. 2. Ouafi ,70. fecandum, q.4. ve fotent.a gentili- bus fieri. His , pro,deiis , vel qd. Alii aliis di- cunt. Homines {c. Pfal.105. 3- Matutina ,{c. que cito diffoluitur , fub. peri- bunt , vel ceflabit eotum felicitas temporalis. Puluis , Chald. ftipula. — 4.c4igypti , {c. te eduxi, & dixi quod fequitur. §- Cognout , 70, paui. \ 6. luxta pafcua {ua ,i. cameos pafcerem, Chald. etiam filios facrificabant. vide - quando nutriui eos. 7. Pardus ,i. Panthere mas. Affyriorum , i. qua itur in Aflyriam per deferta. Alludit vero ad captiui- tatem. 8. lecoris , Heb.Chald. 70. cordis , q.d. vifcerum. Scindet ,is\acerabit. 9. Perditiotua , i.tutibi caufaes perditionis. _ Lantummodo ,q.d. egoolus te poffum iuuare; velegoidfolum ago, vt teiuuem, fed non vis. 10 Judices tui, {c. vbi funt qui te poffint de< fendere ? Dixifti fc. 1. Reg. 8. Et Principes. Apparet eos ctiam ludices petiifle cum Rege. 11. Dabo, Chald. & 70. dedi. Jz furore meo , i. iratus. 12. Colligata ,{c, herens cordi,q.d. eft obftina- tus, velrepofita eft apud me, vt folent que colligan- tur, fic Dou. 50. nonne hec condita funt apud me, &c.Chald. repofita, Ab/conditum , {c. in corde, vel apud Deum Chald. referuarum , ve puniatur, © 13. Parturtent.s, q d. grauiflimi. Stabit , i. con- fiftet,70.{uftinebit , i. ferre poterit , vel refiftet holtibus. } In contritione ,i.dumconterentur , feu occiden- tur eius filii , fc. populus. 14. Manu ,i. poteftate. Mortis , Hebr. & 70. In- Ferm, {cil.¢ limbo aut ne damnentur eterno fup- plicio. vel Infernus pro morte accipitur , cum pre-_ fertim vox Heb. etiam fepulcrum fignificet , fepul- ctumque pro morte accipiatur. Liberabo , {c. pet Chrittum. De morte ,repetitio. Ero mors , &c. 70. vbi .cau- {a tua 6 mors, vbi inferne aculeus ? vide 1. Co- rinth. 1j.vbi apparet Paulum non legifle Mun fed vixn Morfus ,{c. quia eduxit ex inferno aliquos, non omnes. vel q.d. perditio tua. Abfcondita eff , q.d. non video con{olationem , fed calamitatem populo huicimminentem iam. 15. Ipfe , {c.dominus vel hoftis. Venxtum, &c. fc. excrcitum Affyriorum. Deferto, eft quidem defer- tum inter Aflyriam & Iudeam. Siccabit, &c. qd. omnino deftruet. perftat n.in metaphora venti. Vafis defiderabilis , i. {upellectilis pretiofe. SA POY bo A LY. I. Wy Ereat, i.dignaeftinteritu Chald. peccati res Px »70. peribic, feudeftruetur. Amaritudinem ,i. indignationem, Pereant » 70 cadent. Elidantur , Impet. pro Fut. Fare , i. graut- dx , Chald pregnantes , 70. in vtero habentes. 2. (niguitate, i. ob iniquitatem. 3. Verba , te. confeffionis peccatorum , & laudis Dei. Chald. verba confeffionis. Bonum , {c. animum noftrum, In Toel. noftrum ; vel q.d.redde nos bonos ; tibideditas. Vitulos i. hoftias feu facrificia. Labiorunn 3 Le. Jaudes tuas ( facrificium laudis honorificabit me ) & orationes , 70. fiu@um dabierum noftrorum m quod Paulus citat Hebr. 13. 4, Affur, &c. quafi dicat nec confidemus pott- hac Affyriorum qopi, nec Agy ptioruam equis. vide Ma ar . In te,i.tuus , veltue cure creditus. Pupilli , i. populi , qui eft velut pupillus. j- Sanabo, fc. quando conuertentur per Chriftum. Contritiones , i. vulneta , {c. peccatorum, Spontanee ,i. vitro , feu ex mera liberalitate , fine illorum meritis, 70. manifefte. 6. Ros ,{c. foecundans terram. Vt Libani , q.d. ftabilicer. | 7. Ibunt ,i.crefcent. Rami , fc. filii, vel virtutes , aut opera Qua/i olina i. {pectabilis , foecunda 5 & rata. ; Gloria ,i.{plendor opum feu gtatiarum. Odor ,i. fama. Libani , i. thuris , vel montis, erat enim odoriferus. 2905 8. Sedentes pro, fedebuntque ,i. quiefcent. Vmbra ,i. proteGione. Eins , Chald. Chrifti fui, Tritico , i. Euchariftia que {ub {pecie triticei panis. : Quafitvinea ; fe. lariflime. Adlemoriale >i. met mofria. Eins, {c. populi ,'vel Dei, Libant , i. templi {cil. in templo. Offerri folitum , q.d. optimum , {c. fuaue , & letificans , vel montis Libani. quod opti. mum erat. : 9. Ephraim , {c. conuerfusdicet , vel 6 Ephraim, Virentem , {c abies femper viret. Chald. pul« chram. Ex me ,i, me largiente. Fruttus , Chald. re- miffio. Inuentus eft , Chald. inuenietur. 10. Jfta , fc. fupradida , prefertim de Chrifté my {teriis. Intelligens , &c. xepetitio, Reta , fc. ducentes recta ad felicicatem. Via , i. pracepta. Corruent in eis » Chald.tradentut gehenne , quod non ambulauer int, per illas. eta Aaclastatrtastaelachasharbatcta hata shecataats ticle thalastastat tacbaatels CO RL s Buit tempore Ofee. De duabus Tribubus prophetat. nam Ofeas de omnibus. GA BY. Te.2. S-QUGUaVN VP ER, ide. TEN? S 4. Eruce,vermis eft herbas ro- % NOV dens, & frutices. Bruchus , {pe- m% Wet cies eft locufte, alatus vermis , PLS folia arborum rodens. Rubigo,vi- RETIRES MS% tium frugum , & plantarum ex Corrupto aere , vulgo Nebula, per hec vero intelli- gitur ludex per Chaldeos vaftatio, ve ftatim expli- Catur. quater vero vaftata , vein libris Reg. {cribi- tur ,{c. tempore loacim, Ioachin , Sedecia , & tandem per Nabuzardan. §: Ebry .{c.veluptatibus Bibitis , i. foletis bi- bere. In dalcedine ,i. dulce , fe. dulces voluptates im- ptobis , 70. ad ebrietatem. Periir, pto, peribit cito, i. auferetur vobis , 70. ablatum eft. : 6. Gens , &c. loquitur de exercitu {ub metaphora locuftarum, que folent vaftare omnia quacunque €unt , & de populo {ub vitis, & arborum nomini- bus. 7- Protecit ,{c. in terram frondes , feu. corticem. Albi , {c. fublato cortice. 8. Virgo ,i. adolefcentula. Pubertatis (ua, i. quem pubes accepit, Chald. adolefcentiz , 70. vir- ginem , i. qui virginem duxit. 9. Periir , pret. pro futuris. fic etiam inf. Chald. ceflauit ,70. ablatum eft. Libario, adhibebatur hee facrificiis vide Num. 28. 10, Luaxit , Chald. defolata eft ,70. lugeat. Confufum ,{c.quod modicumeffet , & expecta- tioninon refpondetet, Chald. aruerunt vites. Elaz- guit ,i.defecit , 70. imminutum eft. wi 11. Confufi, i. pudore fuftufi. Vlulameruat , {c. prz dolore. 12. Confufa eft , Chald. & zo.aruit. Elanguit , Chald. decidere , 70. imminute funt. Confufum ; Chald. defiit. Ui pk ane 13. Accingite ; {c. faccis. Interiit , 70. defecit. 1 4. Santlificate ,i.indicite, vel {ance obferuate } Chald. decernite. Ceram, {c. ad orationem. Terra ic. veltre. ae 15. .4,a,4, Hebr. Ahah. i. heu , 70. hei mihi hei mihi, Dies , q-d. vx diei, Chal. propter diem. — Dies,i. tempus punitionis Potente,{c.Qeo, Chald. omnipotente. a 16. Voftris , fic 70. atHeb. & Chald. noftris. Alimenta , {c. facerdotum , q.ds- facrificia, Perice~ runt, pro, peribunt , {c. deficient. Se 17. Computruerunt, pro,morientur,{cil. preinedia. Stercore ,i. tabulis. Confufum eff, Chald. defecit 2 70. arefactum eft. ee a0 ae 19. Ignis, {c. Chaldzorum vaftatio, vel etiam ins cendium. Speciofe , {c. pafcua , Chald. habitacula fic & inf. Deferti ,i. terre’, que fic. deferta effedraeft. 20. Quafi area fitiens imbrem. {c. areola vbi ali- quid eft feminatum. id tamennon eft Heb. Chald. aut in 70. : cs Exficcati,{c.per hoftes obturantes, aut interrums pentes riuos. GAP V Td) lum ad peenitens r ee ,{c.conuocando popu tiam. : Santto , ita dicitur ob templum in eo fitum. ps Terra y{c. huius. rg yfc punituri. potelt ¢« iam ad diem iudicij referri. te nes T enebrarum » Bet calamitatis & moeftitie 7 vt contra lux leticiam & profperitatem fignificat, | : Mane i. lux folis, qui ftatim, vt oritur , omnia luce occupat. Sizslis es fc. tam noxius hy i In annos , &c. 4.4. in multas ztates , poltea cette plus nocuere Romani. 3. Ignis , pros velutignis. Coram eco ,i. ante eiug aduentum. - : 4. Ouafi afpettus, &e. q.d. sie equis len s ed e he « e . ° s totu } oquitur , fed milites intelligit , cuftis log > eh pe oe 2.96 ermo metaphoricus. Deferti,i. vata. 6. Ollam ,i. ole colorem , {c. nigredinem pre timore , Chald. nigri quafi olla. 7. Fo rtes sic. viti. Viriin viis , Hebr. vir in viis ; pro, qui'qu2in vits, q.d. more exzrcitus procedent ofdineg. Nae 8. Fratrem (uum ,i.aleecam , (en foctun. Devaoliencur yi. \edentar, 70. confuneatur. ine dicatur vero pet id quod folent locute , milites pots tis claufis per Feneftrasicruicuros. 10. Terra ,i.homines, vel hyperbole eft ad exag- gerandam calamitarem, vel de iudicij die fermo ett. poflunt & per coclos intelligi Principes & nobiles , &c. veltantam fore copiam locutatum , vt folum obicurent in aere volantes , {c. exercitum hofium immen{fum. 11. Dedit, 70.dabit. Vacem, (c. fignumad bel- lum more ducis forte tonitruaum intelligitur , tune etiam audiendum, vider. Reg.12, Plal. 17. Sui , fe. quo vtetur, ad puniendum [udzos. Verbum , i. pre- | eeptum. r2. Fletw, {c. fundendo lacrymis PlaoSn , fit is etiatncorpocis geltu,, aut voce moerorem indicante. 13. Scizaite carda , Chald. auferte impietatem cotdis veltri.Veftinsexca, folebant Iudzi hxc (cindere ‘in calamitateauc re indigna. Benigzus, i.facile igno= {cens. Praftabilis fuper malitia , Heb. poenitens fuper malo , i. fupplicio , {cil. quod cogitauit inferre _Chaid. reuocans vecbum {uum ab inducendo malo. 14. Quis feit , &c.q.d. forte Dominus non puniet Vos. Couuertatur, {c,ad mifericordiam , vel ad vos, quibus eft auerfus , vide Ion. 3. locum Gmilem No. vero dici per modum dubitantis; quia non femper Deus fententiam mutat, etiam , fi quis poeniteat 5 fed punit temporaliter. . Poft fe ,logquitur velut de homine >» Gui que ve- niensattulicdona, difcedens reliquit. Bezedidzo- gem ,i,bona, feu -abundantiam rerum. Sacrificium, &c.i. locum facrificii , &c, vel ynde poflit offerri , &¢ libari. 15. Canite , &c. vide fup. Santtificate ,{c. operi~ bus , Hier. 2. cont. Ioui. 16. Santtificate Ecclefiam yi, feu inducite ad fanGitatem, relinquant {ponfi delicias. 17. Veftibulum , {c, templi. A/tare, {c. holocautti, Plorabunt, & dicent pro, plorent, & dicant. Quare dicunt , pro, dicent, 70. ne dicant. Vb: eft , &c. g.d.ecce qualem Depm habent ifti, quieos non poteft defendere. atque id eft oppro- brium , de quo {up. Vide Pfal. Fie 112, 18.Z¢clatus eff,pro zelabitur,i.zelo& amore profes quetur , fc, poftqguam punierit captiuitate. Pepercit ,pro , patcet. _ : 19. Refpondit ,{c. per me. Afittam , {e. polt ca- ptiuitatem, & {piritualia, quz pet hec intelligun- tur, tempore Chrifti. Vitra ,i. per longum tempus. Vide Ha. 2.3. Reg. 10.4.Reg. 6.fimilem locutionem Opprobrium , {c, de quo fup. 20.Eum ,{c. Aifyrium, qui inuafit ludzam poft. quam rediere ex captiuitate vt dicitur Iudith ps Procul faciam , {c. occifo Holoferne. Faciem CiUs &c. q.d. exercitum immenfum > qui videbitur per- tingere a mari Galilee yfquead Occidentale. feu Magnum. Hyperbole, vel faciam fugere in omnem pattem difperfum. vide Tudith.15. Fetor ,{c. cada- Metum. Superbe egit , Chald, plurima fecit 21. Magnificauit , 8c, pro, magnificabit facere, magnifice tecum aget,{c. cumulans bonis. 2, Ammalia, &c. Alludit ad id quod fupra di- preparate populum, Egrediatur , &c. qd. ° he 3 es No t a c it CS xitde gemitu animalium pro pafeuis, “Germinauerunt , &C. pret. pro fut. Virtuten , Chald. fructum. 23.Sion, i. ecclefie Chritti. Dedit Dottorem ,{c. Chriftum vide Ifa, ZO. Matutinum, i.cempeftiuum ,{c.in autumno tem- pore feminis. Serotinum ,{c. veris , quo fru@tus crefeunt, In- tellige vero gratiam cccleftem > 8 docttinam. pe 3 Visleitn Cavit, » pro Iz Ale priactpio » 1. olim , 70. antea , {cs cummihi feruitent patres veltri fan cti. 25. Raddam , 8&c.q.d. pretericam inopiam com- penfabo gratiarum vbertate. Fortitudo mea, Chald. exercitus-meus. alludit ad id quod dixit de locaftis fignificantibus exercitum Chaldzorum > per quem deinde fignificatus exercitus {piritualium hoftium. 26.12 fempiternum , {c. quantum eft ex patte gra- tie, que falit , i. falire facitin vitam xternam. 27: Jjrael,i.populi Chriftiani.qui Gal.¢.voca- . tut Ifrael Dei. Amplius ,70.prater me , {c. Deus. 28. Effundam , {c. largiter. vide Tit.3.Carnem , ishominem, q.d. omne hominum genus. Somnia , {c. per que Deus loquitur. Hifiones , coniungendium etiam id cum fenibus , yt & fomniacum iuuenibus. dQwo Te wows » More Scripture. . 29. Seruos , {c.reliquos etiam non Iudzos , de hisenim fupra. _ : : 30. Dabo, {c. in fecundo aduentn. Sanguinem , fc. procliorum.de quib. Matt.24. Igvem 51. fulgura, & fulmina , vel ignem preceflurum iudicium de quo , ignis ante ipfum precedet. 31. Sangatnem ,i.colorem faguineum, fe. deliquio. FLorribilis, 70. manifehus , quo modo citatur Ac. 2: 32. Domini. {c. Chrifti , fine cuius fidefalus non conttat. Adonte , &c. i. in Ecclefia, Dixit, {c. mihi vel per aiam , cap.2. Et invefiduis, &c. chal. &liberabunturilli quos. Dominus deftinat. GAP VT Pik », Jebusillis.{c. fub extremum iudicium. ’ Conuertero., i. reduxero. fc. & feruitute peccati. 2. Jofaphat , {c. que eft inter Ierufalem , & mons ‘tem Oliueti, vnde Chriftusin coelum afcendit. vi- detur dictaa Rege Iofaphat , curautem, incertum. Quidam tamen non eam vallem putant hic fignifi- cari, fed locum diuint iudicij ( id enim interpreta~ _ tur lofaphat ) quicunque ille fit,probabile eftibi iu- dicaturum,, vbi docuit, & iudicatus eft , {c. {upra Teruiaiem , adeoque fu pra eam vallem. Dijceptabo , i, iudicio contendam , & con- demnabo. Populo , &c. {c.ele&is. Difherferumt , &c. per ea que Iudzisacciderunt , fignificantur perfecutiones inftorum. - 2 3. Sortem , fc. vt fit in bello fuper prada. Proftibulo ,{c.vt corpore queftum faceret.Vixe, {c. emendo ex pecunia venditionis, : 4. Quid mihi, & vobis i. quid mihi yobifcum ; feu quid vobis mecum ? q.d. finite me , ne mihi: fi- tis molefti. : Tyrus , & cet.per hos intelliguntur qui fideles perfequuntut. Reddetis , pro ,redditis, q.d.nunquid vos lefi vt vicifcamini , perfequentes populum meum ? Etfi , pro, quandoquidem.Viciffitudinem, Chald. & 70. retributionem , q.d. puniam ego VCs. §. Defiderabilia, i. cara, {eu pretiofa, 70. electa. Palcherrima explicatio precedentis. | ee i 6. Filys Gracorum,i.Grecis fic vocabant Genti- les , quod fere Grece loquerentur.. 7. Sufcitabo ji. liberabo. Conuertam , Chald. & 15. Obsenebrati funt , pret. profaturis: fignifica- tur vero magna calamitas , more Scripture , fic fup. _ tb 2. Sopho.1.Amos 8. {c. afflidtis. ob(cura. videntur 79.reddam. Retributionem, Chald.mercedem ,-q.d. omnia, & mocror ipfetenebrasinducit. |. > quod meretur veftra iniquitas. 16. De Sion. i.xegione illa, que prope Steniseeat” 8. Et vendam , &c. id quia nefcitur ynquam fac- _exiftens fupra Ierufalem. Rugier i: proferet. terzibie tum, quidam referuntad ‘diem iudicij 5 quo impij lemindamnatosfententiam. Afouebuntur y is fia e- tradendi Sabzis, i. demonibus per manus ele@to- bunt. | b F rum, de quibus Plalm i49. & gladijancipitesinma- |. Cali G terrayi. Angeli & homines, €¢ Domin nibus eorum ,.ad faciendam vindidtam in nationi- fc. tuncerit maxime, vt femper fuit. an? bus, &c. Ego putarim facdtum , etfi Scriptura non 17. Sctetis , {c. ele€ti, q.d. tune aperte videbitis. a dicat quando, certe hic dicit faciendum, nonine- | Stow. i. Ecclefia , que tunc erit triumphans >-hic garim tamen id factum vt reliqua multa , diem Iu- ‘enim militans. Sanéta ,{c.omnino non habens ma- dicij fignificare Sabais, 70, in captiuitatem.Id enim culam,aut rugam Alieni ,{c. improbi , Chald..ex- etiam fignificat verbum Hebreum. tranei, vide Apoc.22. : ; a Locutus eft, Chald. itadecreuic, 18. Stillabunt , &c. 4.4. tune vero implebitur il- 9. Clamate » 70. predicate. Hac ,{cequefequune ud de terra melle, & lake manante , toties promif- _ US, ae | ris : fum, {c. erit vita incundiflima.Juda, i. terre beato- Saodificate, Chald. preparate. Sufcitate » i. ex- rum. : os al Gitite: , | , Ibunt ,{c.perpetuo. Aqua, {c. gratiarum & deli- _Robafios 70. pugnatores. dicuntur hec per Iro- — ciarum. we niam , q.di defendite fane. vos quantum poteftis , Torrentem fpinarum Heb. & Chald. yallem -Sit- non euadetis iudicium meum , & punitionem tim , i. {pinarum , fc. cedrorum fimilium colore ; & 11. Erumpite,Chalds& 70. congtegamini. De _-foliis, {pine alba. eft autem locus in. Moab -trans circuitu ,i. vndique. Jb; , {c. vbi eritis.congregati. mare mortuum. vide Num. 25, & Mich.6. fignifi- 12. In circuiru ,{c.civcim me ,-vel vallem aftan- .cantur vero pereas arbores , que non putrefcunt, tes , nec enim vallis tam exigua omnes capict. : beatorumincorruptio , & viror, qui gloria Dei fem- 13. Mittite {c. 6 Angeli.. AMaturauit , meffis, per velut fonte irrigantur. Vide Apoc.z2. \ Chald. venit tempus finis eorum, 70. adeft vinde- 19. eAgyptus,écc .per-hee intelliguntur damnati. ‘ mia, vide Apoc. 14. . Perditionis ,Chald. vaftitatis ; 70. defolationis _ Defcendite 70. calcate, Chald. conculcate inter- Sanguinem , {c. martyrum.. . : . fe os. | 20. ludaa , {c. coeleftis. Plenum , {c.vuis , i. impiis, fupplicio conculcan- Jngenerat. &c. repetitio. |: | 3 et dis. 21. Mundabo , &c.q.d. purgabo ele&os pecca- Multiplicata ,{c.adeo, vt diutius ferendanon fit. tis omnino. Sion , {c ccelefti , vel terreftri, fi. fupe- 14. Populi populi yi. plurimi populi. Coneifionis, rioraad, Chrifti tempora referantut , vbi “Montes i. cedis , feu perditionis, {c. vbidamnandi improbi. Apoftoli, Aqua, mel, & lac, dodrina & gratia ,ecc. datas atihidachatecbahaba had ct athe dah aaah th Aha HA» MeO Si _ Fut tempore foel. Prophetat vero de Ifrael eg Iuda. GoAP Vob. 1. faciunt, qui numerus in Scriptura multitudinem fignificat , fiue quod vulgo tex & quater multa fig- SGC a Npaftoribus , pro ex paftoribus. nificant. certe Genuenfes cum fzpiflime volunt di- xg Thecuae , vicus eft in Monte 12. mil- cere, ter vel quater dicunt, & Virgilius, 0 terque @ liaribus ab Ierufalem ,& 6.a Beth- quaterque beati, id eft , plurimum. ADS lehem ad MeridieminforteIuda. ° -Conxwertam eum’, {c. adme , ignofcens ei 5 Chald. @) Terramotus ,{c.de quo Zach.14. di- param eis, fic. & inf. Eum , {c. populum. 7 citut’id accidifle, cum Ozias offi- Plauftris , Chald. Tribulis 70. fertis. Galaad. fc. cium facerdotale fibi vfurpauit. vide lofeph. 9. An- habitatores , Chald. habitatores Galaad, 70. graul~ tiq. cap, ri. das Galaad. vide 4. Reg:7. f i 2. De Sion, q.d. qui in Sion colitur. 4. Domum ,i. familiam , fc. pofteros. ae ? Rugiet , fc. texrebit. Vocem , terribilem , repe- _{c. Regis Syrorum. Domos , Chald. palatia. Benhar titio. dad , {cil. filii Hazaelis. Luxerunt ,pto, lugebunt., Chald, defolabuntur. 5. Vcitem, i. portas vibis , que beg oo Speciofa paftorum,{c. pafcua , Chald. habitacula -duntur , Chald. robur , 70. vectes. Campo iaols ; 1. Regum,. planicie Damaflci colentis idola. Voluptatss , 1. Pie» Carmeli ,{c. montis , qui prope Ptolemaidem.eft — nadeliciis. eS enim alter ad AufruamIudez,de quo 1. Reg. 25. Cyrenen, {c. Mediz ciuitatem vide 4. Reg. 16. fignificatur vero vaftanda prefidia Hrael fecundum 6. Captiuitatem ,{c. captiuos Judzos. Perfettum Chald. folet etiam accipi pro loco fertili,& ameeno q.d. omnes , Chald. perfecto exilio. Concluderent, fenfulq;erit perituram fertilicatem Ifrael, 8 opes, {e.velutcarcere. In Idumaa , {c. traditos Idumzis vel etiam aliarum gentium,contraquasitidem prow 7. Ignem , {e. hoftium exercitum , feu vafta-, phetat. s tionem. : ‘ 3. Super tribus & fuper quatuor ,i. tam multis, 9. Fratrum , Chald. fraterni ; fc. qui foedus fe- - - ; é : ° ° 1 - Ge nificarur enim multitudo, five quod ifta feptem —riunt, fiunt velut fratres. i , 11. Fratvem. Sp en pa ae : ae b= RRO NE OE i i 298 — Notationes x1. Fratvem fuum ,{c. ludzos , vtrique enim ex Ifaac. : Eins ,i. eidebitam ; vel eius , pro fuam. Vitra, Chald, in perpecuum. Vfque in finem , Chald. in eternum. -g2. Theman, vrbseft, & regio Idumzz. Chald. Auftrum. dfre ,i Idumez. { 3. Dilatandum ,{c. occifisinfantibus , ne facti viti recuperarent bello. 14. Rabbath , poftea dida Philadelphia, Vlulatn ,i.clamore milicum. Turbine , i, -impetu holtium. Commotionis,i. turbationis, Chald.ven- ti 5 70. conf{ummationis eius. 15. Adelchom, i.Rexeorum, vel idolum., quod fic dicebatur. videlerem. 49. Principes , 70, Sa- cerdotes , & Principes. GArV T 1. Pale » quando id fac&tum , non conftat. _ AHebrei dicunt fadum Regi Idumez , de quo 4. Reg 3. Offa, {c. & fepulcto effolla. Vigne ad cine- rem, Chald. eif{que pro calce domum fuam obli- nierit. 2. Carioth , vebs eft Moab. Sovits , i. vociferatio- no & ftrepitu militari. 3. Tudscem ,i. Regem. 4: Inda, i. duarum tribuum. 6. luftum & pauperem , Chald.iuftos & paupe- res, q.d. peruertunt iuftam pauperum caufam. | Calceamentis ,i. revili, q.d. pro patuo pretio, feu munere ab aduerfario oblato , Chald. vt opes poflideant , {c. pauperum , quz valde funt exigue & viles, 7- Conterunt .i. conculcant , Chald. caufam. Super , Chald. quali. Viam Chald. caufam. Declinant , Chald. peruertunt. ierunt , &c. 70. ingreffi funt ad eandem ancillam , {c. violandam. Violarent , q.d. atque ita violarunt , i. contem- pferunt. Nomen, &c.q.d.me, qui precepi ne: facerent, fed fancte viuerent. 9. Veftimentis ,{c. pauperums Chald. lectulis. Damnatoram , Chald. rapine , 70. ex calumniis. Des (ui, Chald. idolorum fuorum. 9. Cedrorum', i. maxima. Hyperbole eft. Eius , abundat more Hebrzo. Contrini , &c. q.d. penitus deftruxi , perftat in atboris metaphora. 10.In deferto , Chald. pet defertum , 70. in deferto. | 11. Sufcitaus , 70. accepi. 12. Vinum , fc. contra preceptum , de quo Num. 6. Propheretis , {c. talia , vel q.d. tacete. 13. Stridebo , i.{onitum edam , qui longe audia~ tur, fc. militum quibus vos puniant , feu calamita- / tis, quam in vos inducam, Chald. coarétabo vosin tribulatione, vt folet coarétari plauftrum onuftum manipulis. Subter vos yi. in loco veftro. dicitur enim Heb. fub fe effe , i. loco fuo , vel q.d. grauatus mole pec- catorum veftrorum. Fezo , 70. ftipula, {c. paleis. 14.Peribit fuga , i. non poterit fugere. 15. Stabit , {c. contra hoftes. 16. Inter fortes, i. qui fortis cenfetur. Nudus ; {c. abiectis armis, (eu inermis. | CAD Veep, 1.@Vper ,i.ad vel contra , Cognationem i, fami- liam , 70. tribum. 2. Cononi , {c [familiariter, Chald. elegi. Cogna: sisnibus ,i. nationibus. Vifitabo , 70. vicifcar. Super , i, contra. 3. Nifi conuenerit eis , q.d. non confentitis me- cum, ideo non ambulabo vobifcum, fed recedam,nec Vos protegam, 4. Nunquidrugiet , &c. fenfus eft: Non temere clamo per Prophetas’, & minor , & irafcor, nec vos magis effugietis iram meam , quam preda leonem capiam certe, vos laqueo meo quod iam tetendi. 6.51 clanget , &c. qg.d. cur non timetis minas meas 2 Malum, Chald. affliGio, q.d. cum vos apprehen- derit calamitas ,{citote a me efle , qui fic punio vef- tra peccata. 6. Verbum ,i.rem , q.d. predicit prius per Pro- phetas mala ; vt homines'refipifcant. | 8. Timebit , q.d. quanto magis timendus Deus cum minatur? Propherabir , q.d. num poteft Pro- pheta recufare munus creditum 4 Deo predicendi mala ? . 9. Anditum, &c.q.d. etiam iudicio hoftium vef- trorum peflime egiftis , & agitis. 10. Iniquitarem , i. inique patta, Chald. ra- pinam Rapinas , Chald. predam. 11. Circaietur ,i. obfidebitur , fc. ab Affyriis. 32. Eruentur , {c. pauci aliquot Plaga , i. regio- ne, q.d. loco feu angulo, fc. quiefcentes , & nihil timentes. Damafci , q.d. fidentes auxilio Damafci, in eoque velut quiefcentes. 33. Audite , {c. 0 Prophetz. 14. Altaris ,{c, dicatiidolo. 15. Hyemalem , {cil. habebant Reges palatia hyemalia, & eftiua. Eburvea,Chald.ebore ftrate. CAPNT: 1¥. “ pingues. qd. Oqui genio indulgetis, & vita eftis effceminati: poteft & de foeminis intelligi ,Chald. diuites fubftantiis. Adonte , erat Samaria in monte fita. Confringitis , i. opprimi- tis. Dominis ,{c. Regibus, vel viris. Afferre , &c. q.d. date quibus oblectemur. ty» 2. In fantto fuo, Chald. per fanétitatem fuam , 70. per fandtos fuos , Lewabunt , Chald. & 70. tollent. Contis ,i. lanceis , 70.telis Religuias, &c. i. reli- quos ex vobis, vel parremcarnium veftrarum , vel filios , Chald. filias veftras. : 3. Per aperturas ,{c. muri, 70. nudi. Contra alte- vam ,i.coramaltera, vel poft alteram. 4rmon , i. Armeniam , Chald. vltra montes Armeniz. 4. Venite , &c.q.d. facite {ane impie , vt {oletis, non longe eftcum vos puniam. Tribus diebus , {c. adibant idola, terinanno, ve olim templum , vel forte folebant tribus diebus conuiuari, inuitatis {a~ cerdotibus , ad imitationem eius , quod dicitur Deut.1 4.idque quotannis , feparatis ad id decimis fracuum. 5. Laudem ,i.facrificium laudis , feu gratiarum a&tionis. Vocate , i. indicite , vel nominate, {c. iac- tabundi. Voluntarias , {ponte oblatas , non cogente pras cepto. Annunciate , i. predicate , feu diuulgate. Sic enim , &c.q.d. quando ita vultis. 6. Dedi,70.dabo Stuporem , {c. pre fame , 70. collifionem , {c. pre indignatione ob calamitates, vel pra tremore ob mala impendentia. 7- Imbrem, vide 3. Reg. 18.4.Reg.8. 9. Vrente , {c. fegetes pegdente..darugine , cae Citys In Hamos. eft, quo fegetes pallefcunt, dicitur & zmgo. Aful- titudinem , &c coniunge’cum , comedit, &c. 10, Mortem, Chald. peftilentiam. Jz via cig ypti, {c. in eos qui ad Agyptum abierant opem petituri, vel q.d. fieut olim in deferto cum ex Aigypto eduxif- fem. nee Percuffi, &c. vide 4. Regum 13. V{quead cap- tiuitatem , Chald. 70. cum captiuitate. Putredinems, Chald. foetorem. : : 11. Torris , q.d. pene confumpti, 12. Hac, tacet que mala, more Scripture , que foler etiam fic dicere Hac faciat mihi Dominus, &c, i. grauiter puniat? vel forte intelligit fuperius di@a, vbi preterita pro futuris accipienda. I occurfum, 70. ad inuocationem ,q.d. age poenitentiam. 13. Ventum , pro ventos. 70, {piricum, quod po. teft , eriam de hominis anima intellgi. Eloguium ,i. verbum ,{c. precepta. ficP{al, 147. annunciat ver- bum fuum Iacob , &c. 70. Chriftum Gradiens , &c. q.d. qui eft fuper omnia elevatus , feu qui omnia et- jam f{ublimia gubernat fua prouidentia.Exercitunm, 7°. omnipotens. CAPVT V. 7 Exo ,i.{ublata voce ptedico, vel attollo, vt _vfolet percuffurus , Chald. & 70. affumo. Super ,i.@ontra. Planélum. appofitiue ,q.d. leuo ® quiddam flebile. 3 2.Cecidit , pret. pro fut. q.d. cadet ftatufuo , {c. expugnata ab Affyriis. Virgo, ita vocantur Regna, quod feruantur vt virgines folent , magna cuftodia. itaque Chald. folet vertere Regnum Refurgat , i. ex captiuitate redeat, & regnet. Iz terram fuam , q. d.in {ua regione, feu domi {uz in terram vique de- iecta eft. Su/citet , i. erigat. 3. Egrediebantur , {c.ad bellum. Domo , pro do- mibus , i. familiis feu populo. 5- Bethel, in locis hic commemoratis idola co- lebantur Jvutiles, Heb. in vanitatem , Chald. in nihilum , 70. non ens {eu non exiftens , q.d. ad ni- hilum redigetur. 6. Lofeph , fic. dicitur I{rael , quia Ephraim ( ex cuius tribu Ieroboam ) filius fuit- Iofeph vnde & Apoc. 7. pro Ephraim pofitus lofeph. Bethel , pro, Betheli, fc. ignen , 70 domui Ifrael 7. Abfynthium , i, amaritudinem , q.d. inique ludicatis, vel viuitis. iudicium enim fignificat etiam recte viuendi rationem. Jv terra , {c. velut proiece tam , & iacentem , Chald, in terram proiicitis. 8. Factentem, iunge cum , Quarite, quod prece flit. Artturum, &c.per hec figna, quefunt Septen- trionalia, reliqua etiam intelliguntur. Vocat , {c, eleuat per vapores. Effundit , {c. ex nubibus. 9 .Subridet , i. veluti ridendo ( {c. facile ) vel des ridendo immittit. fic Palm. 2. qui habitat in. ceelis, irridebit eos, &c. 70. fufcitans. 10. In porta, {c.ciuitatis , vbi fiebant iudicia, & erat populi frequentia , adeoque commodum Pro- phetis concionari. Chald.in domo iudicij.. Loguen- tem perfette ,i. de vite perfectione , feu fanditate, Chald. loquentem re&a , 70, fermonem fanétum. 11. Electam ,i.pretiofam Quadro lapide , i. pule chras. Amantiffimas , Heb. Chald. & 70. defide- rabiles. 12. Fortia., i, gravia , feu gtandia. Infti , fc. hominis, vel tufti i. iuftitie, 70. conculcantes iu- ftum. ALunus , {c. vt inique iudicetis. 7 porta , pro, in iudicto. . 13. Tacebit ,{c. definet monere ,videns fe ope- ram petdere , vel Deum, iratum , & omnino pu- niturum. , * _ Malum , vel peccatorum obftinatione vel cala- mitate certa. ee 14. Dixiftis,i. foletis Precari , feu optare, If. Iudicium {c, iuftum , q.d. rectos indices, Ign fe phi. rael. : 16. Plantius »{c. ob calamitates Qua foris unt , 70. vis. V'a,va, Hebr. Ho, ho, Sciunt , (cil. ex arte, que olim in vfu. , 17. Vineis,79.viis Pertranfibo, {c. puniens , feu percutiens ; . 1%. Defiderantibus , ‘&c.1. dicentibus , velut defiderent. Veniat {ane ifte dies , qui toties praedici- tur. vide Ierem 17, vel q.d. ve optantibus , vt veniat Dominus , veniet enim magnoipforum malo. Vobis, {c, optatis , qui puniri meremini, non iuuari Tene- bra i. calamitas. Lux ,i. profperitas. ee 19. Coluber {ub fic vobis accidet., {c. vnam, fu gientes cladeim alia excipiet. 20. Dies , {c.ille quem minatur ? 21. Odorem,q.d. non erunt grate mihi veltre congtegationes in feftis. : . 22. Pinguium , {c. hoftiarum pacificarum. 23- Carminum,i.laudum ,quibus me celebras, vel idola, : 24. Renelabitur ,i. apparebit. Judicium , i. Cup Plicium. Fortis ,iunge etiam cum Aqua ,«Chald. inundans , quidam tamen fic intelligunt , reueletur iudicium . & iuftitia copiofe , q.dicat , viuite iufte fi vultis euadere fupplicium. 25. Obtuliftis {c.xaro Deo facrificarunt in deferto. 26. Portaftis , 70. {ulcepiftis , {c. portandum. Moloch , dicitur 8& Melchom Idolum eft Ammo- nitarum,vnde videtur id intelligide terra promiffio- nis,quidam tamen hac ad defertum referunt, forte facdum cum veniflent in terram Moab. Num.25. Imaginem ,i.fimulacrum. Sydus , {c. luciferum, fecundnm Hier, Dicitur autem Remphan, i. tene- bre , feu obfcuritas , per irrifionem : quenquam Hebr.non eft hec yox ; 70. Rompha. Adorare , i. vt adoraretis. 27. Damafcum , Stephanus A&.7. dicit Babylo- nem , {c, vtrumque faétum. Exercituum , 70. ome nipotens. Ci ACP Vid aN Ls Pulentieftis , Chald. quiete degitis , {c. in rerum temporalium copia, Pompatice , i. - cum faftu, feufuperbe, Domum, i. cetum, vel q.d. inter populum 2. Chalane ,vrbs eftin Babylonia , poftea dicta Crefiphon. Emath, que poftea dicta Antiochia : eft & altera de qua inf. que dicta poft Epiphania, ( qu & Reblatha ) que minor erat , ideohic magna di+ _ ca illa , ad diftin@ionem. Si, proan Latior , i. fer- tilior , feu potior fru@u , & amernitate. Termine, i, regione. , A ape 3. Afalum ,i.calamitofum , {c. captiuitatis, Soe lio iniquitatis , q.d. vt fubiedi fitis Regi iniquo » fc, Affyrio : vel iniquitas pro vitione iniquitatis pofita, q.d. folio punituro iniquitatem. 4. De grege , {c.electum. 5. Sicut ‘Danid , &c. qd. defendere fe volunt. exemplo Dauid; cum ille fecerit ad Dei laudem » ip- fi ad voluptatem corpotis. Va(a,i. inftrumenta, Cantici , i. muficafeuad cantum accommodata. Vinum , {c. optimum Phialis , fc. pretiofis. ea, Vcuento , fiebat id ex oleo condito aromatibus, ynde interdum oleum vocatur,ve Luc. .7. Cant.1. Patiebantur , pto » compatiuntur , Chald. dolent, Contritione ,i. contritis, feuafliGis, {c. qui penu- ria rerum laborant. 3 ae Tofeph > ideft, Ifraelitarum , q.d. fratrum fuo- gum. 7. Incapite ,i. inter primos. ; 8. Jn anima {ua, i. per femetipfum, feu per vitam {uam, Domos , Chald, palatia. Ciuitacem , {c. Sama- iam, — | ot 9. Morientur {c. gladio , vel pefte. 0. Exum, i. vnumquemque corum. U Finis ef, q.d. nullum ef amplias. cadaner in- tus, Tace , &c.q.d. ne indignabundas Dei memi- neris , quafi auctoris tanti mali: fic enim voluir, cui refifti non poteft , vel, ne fruftra Deum inuoces, actum eft enim de nobis. : 12. Mandanit ,i.ita deereait , feu difpofuit. Maiorem ,{c. Urael. Ruinis , {c. non redituram ex captiuitate, Atinorem, {c. luda. Sciffionibus , {c. laga minori, Guia rediit ¢ captiuitate. Hine appa- ret effe verba Prophete , Chald, percutiet regnum magnum percuflione forti , minus vero regnum pla- ga remifliore. 13. dv petris i, perrupes. rari fc. in faxis. Bubalis , i. bobus fylueftribus , qui vulgo Bufali q.d. nemo id facit fanz mentis, vos autem peius. Amaritndinem ,i.iniquitatem. Fratiwm 51, opus. q.d. cum iufte facere deberetis,facitisiniufte, 14. In nibilo ,i, rebus vanis , vel idolis, Corzua, i. PoteAtiam. 15. Hamath ; terminus terre promiflionis ad Aquilonem, Torrentem, {c. qui prope Rhinocolu- ram in mare influit , eftque terminus ad meridiem. vocatur & torrens Agypti Num.34.Tof.15. quia,fc. diuidit fudeam ab Agypto , & quia ex Nilo ( vt quidam volunr) deriuatur, quod etiam Hier. hoc loco fentic, vocans Niliziuum. < (on vee EL. 1. yr Uétor , i, formator ,{c, cum facilitate, ve folet Papucs ,»intelligit yero Deum , Chald. crea- tio, 7o. generatio , f# principio, &c. i. cum folent omnia germinare per imbrem in Vere decidentem. Serorinus , fc. imber, q.d. coeperunt germinare res I{raclitice. Toxnfionem Regis , i. vahtationem primam factam ab Aflyriis, qua pars I{rael 4 Rege Teglatphalafar abducta eft , de quo 4. Reg.rs. | 2. Confummaffet ,{c, locufta , i. exercitus Afly- tius. Herbam terre ,i, populum Ifrael. Dixi, fc. Deum orans Sufcitabit i. reftituet. Parualus , i. ad paucos redactus , paruafque vires. oe 3. Nox erit ,i. non profus peribit. 4. Ad ignem ,i. vtigne perderet. {c, Tudam, q.d. iudicans protulit fententiam , vtigne vaftaretur per Chaldzos, . Deuoranit , {c. ignis. Aby{fum 5 i, aquarum co- »piam, fc. populi multitudinem. Parrem , Chald. hereditatem , {cil. cemplum ; quod erat velut pars feu hereditas Dei. sae “5. Quiefce , Chald. parce. 7. Super ,i.iuxta. Trulla , inftrumentum eft ; quo paiietss calce incruftantur, 8 poliuntur ad forti. tudinem {c, # & elegantiam. 8. Ponam, i. deponam , {c. definam eas fortifi- care. | Superinducere , {c. linite , Heb. tranfire , fc. Hs niendo, 70, preterire , i.diffimulare & non’ punire Chald. dimittere eis. 9. Excel, 70. alvaria. Sanificationes ,i. templa idolis dedicata , Chald.facra, 70. feftiuitates. © | Domum ,i. pofteros , fc. filium Zachariam , de quo 4, Regum 14, Notationes | 10. Rebellauit , Heb Chald. & 70. coniurauit. | Terra, i. populus. Suffinere , i. ferre. Sermones, i. Prophetias , feu predidiones. 12. Out vides ,i. 6 Propheta. Fuge , Chald.& 70. difcede, Comede , &c.i. viue ibi. 13. Sanctificatio , &c.i.locus fanctus , vbi Rex colit fuum Deum , domufque regia. 4 14. Non {um ,70. non eram , {c. antea, q.d. non {um officio Propheta , nec ita dudum , fed nunc pri- mum ad id vocatus a Deo Armentarius , 70. capra- rius, Chald.pecuarius. Vellicans, i. {calpens, {c, vn« guibus , vel ferro. aliter enim fru@us ille non pro- uenit commode, Sycomoros , arbor eft ficui fimilis fru@u , moro vero foliis, dicitur & Sicaminos, tam arbor quam fructus. | 15. Gregem , Chald. & 70, oues. 16. Super, i. contra. Stilabis , i. loqueris feu comminaberis. Chald docebis , 70: turbabis, /dola, Heb rifus, i. dei ridiculi , {c. idoli, | 17. In gladio cadent , 70. captiue ducentur. Humus , 4.4, pofleflionis: tux. Metierur , q.d. diuidetur inter hoftes, Chald. forte diuidetur. Polluta, Chald. & 70o,immunda, {c, idolorum cultu , q.d. gentilium. CAPVT VIII 1. 7 Neinus , {c. erat auferendus populus ab Affyriis , vt poma vncino ex arbore , Chald. vas. 2. Pertranfeam ,i. preteream , {c.’omittam im- punitum, | « 3. Stridebunt,{c. commoti feu fublati ab hoftibus. Templi » Apparet id ditum de lerufalem. Proycietur ,{c. cadauer. Silentinm , {c. etit , vt folet in mortalitate , feu pefte. 4. Conteritis ,i. opprimitis, feuvexatis. 5. Menfis ,i, feltum Neomeniz, quo non lice- batvendere, vt nec fabbato , Auati ergo videban- tur per hxc duo fefta frequenter occurrentia valde impediri. Menfuram, {c.in dandis. Siclum , {c. pondus, vel monetam, fed & hac ponderabatur cum folue- retur , vt eft videreGen. 23. Ifa.j5.ler.32. Intelli- gunt vero augendum fraude in décipiendis a de- bitore, : 6. In argento, @hald.& 70. argento ; fc. paruo. emptos , feu eorum bona. Calceamentis 51. vili pte- tio. Ouifquilias . {cil. fordes , feu purgamenta. 7. Ia faperbiam ,i. contra fuperbiam. Si, pro, non, q-d. nunquam obliuifcar. 8. Commonebitur , Chald. defolabitur , 70. tur- babitur. ge Lugebis »Chald. confumetur. /cender , {c. in captiuitatem. Fluuius, q.d. in magno numero. Eyciecur ,{c.e terrafua 5 vel huc illuc dividetur in regione hoftium Defluer,i. ad paucitatem redi- setur huc illuc divuifus: vel fenfus eft , afcenfurum exercitum copiofum contraillos , & eiiciendos fe- dibus{uis , & ad nihilum redigendos. ° 9. Occidet , &c. i. accidet maxima calamitas in media profperitate. Er tenebrefcere , &c. repetitio 10. Saceum , &c.{c. in calamitave induebant fac- cos , {eu cilicia & capita tondebant. Caluitium ,for= te fignificat radendos in captiuitate , vt folent ferui. ‘ 3 : Eam ,{c, terram, 70. eum. Quafi luétum , &c. 1.iIn Maximo mioerore, 11. 4udiendi, {c. ab aliquo Propheta. certe pot. captiuitatem decem tribus nullum babuerunt. 12..4 mari sic. Galilaz 4d mare {c. magnum 2 fignificatur In Hamos. fignificatur per hecin omnem pattem fe conuerfu- ros querendo vetbum Domini. Verbum, {c. per Pro- phetam aliquem. 13. Die ,{c. captiuitatis , feu obfidionis , q.d.in illa calamitate Sv#,i. penuria rerum, forté etiam fiti. 14. In delifo, i. per idolum, Daz , hic etiam ido- lum colebant. quem Deum vocabant iurantes. Via ,{c. iurabant etiam per viam, qua ibatur ad idolum. quod ibat in Berlabe. Gee PV Tot X oe Ltare ,{c. holocaufti. Dixit ,{c. angelo ali- cui, vel Prophetz. Cardinem , {c. templi. Commoueantur, i. cadant. {c. per Romanos deftru- endum erat. Jz capite i. precipuis, vel pro, in ca- put, fc. reddam , i. puniam. Nowiffimum , pro ,vi- que ad nouifimum, q.dicat ,omnes , feu ex omni conditione homines , 70. reliquos. 2. Si defcenderint , &c.Hypetbole , cuius fenfus eft. Nullo modo euadent {upplicium. 3.Carmelt , {c. montis. Celanerint ,i. celare ten- tauerint.Serpenti,7o. draconi,{c. pifci alicui magno. 4. In malum ,i.ad puniendum. Jz bonum, i. ad fauendum. “1 5. Exercitunm .70. omnipotens. Tabefcit , i. de« folatur, feu confumitur. A/cender , &c. vide fup. c.8. 6. Afcenfionem fuam, i. altum {uum habitaculum, . Chald. qui collocauit in excel{o maieftatem {uam. Fafciculum ,{c. populi fui, feu eletorum, Chald. ecclefiam fuam.Fandanit ,i. firmauit ; Chald. de- corauit. 7. Vt fily eAithiopum ,i. Athiopes 5 {c. peccatis deformes , vel q.d. veilli colorem non mutant vn- quam, ita nec vos vitam. vide Ter.13. Cyrene , fe. vibe Affyria , de qua fup.c.1. 8. Et conteram, Chal. & difperdam,70.6¢ auferam. 4 OI Non conteram , {c. prorfus, nam teliquie falue fient. 9. Concutiam ,{c. aflitionibus , & laboribus Gentibus nics difperfum, Concutietur , {c. fun tum. ; Lapillus,{c.lapilli folent teneri crebro cum grano cadente puluere , 70.granum. ; 10. Tabernaculum Dania ,i. Ecclefiam Chrifti. Cecidit .{c. in plurimis ludzorum Readificabo, i. inftaurabo Aperturas , 70. que ceciderunt. Antiquis ,{c. antiquorum fanétorum,Heb. Chald. & 70, feculi, {c.antiqui. 11. Poffideant fc. Apoftoli , & Epifcopi , veluti Chrifti vicarij. Reliquias , ita vocantur quos Deus fibi reliquit , feu elegitad fetempore fuo ducendos, vide Ifa.& Mich. 2. Not. vero quod Actor. 15. cita- \ ~~ . tur fecundim 7o. fic. Verequirant ceteri hominum Dominum ,{c. facit Deus fuos fe requirere , & de- inde eos poflidet. idem autemelt. reliquiz Idumee, & cxteri hominum. per Idumzos enim. gentes om- nes intelliguntur , ve ftatim explicatur , fc. reliqui eleGi ex omni natione. i Eo quod, &c. q.d. poflidebunt meo nomine tan quam meos , id enim eft inuocati nomen Dei fu- per aliquem , fc. dici efle Dei feruum, feu populum. 12. Comprehendet, &c. q.d. erit tanta fertilitas temporalium.(per quam tamen {piritualis eft intel- ligenda tempore Euangelii ) vt duret meffis v{que adtempus arandi, & vindemia vique dum femi- neture Montes , {c. Apoftoli. Dulcedinem , {c. do&trinz. Colles , {c. defertz olim gentes , feu fuperbe. 13. Conuertam , &c. i. reducam populum meum é diaboli captiuitate, q-d.liberabo peccatis. Cinita- tes ,{c. ecclefias. Vinum , {c. doctrine. euangelice, & gratiz. 14. Terra, {c. ecclefia , vel coclo. acter rath tebe th cade cetaebeth a tah ar thebeats <2) Lx Prophetauit tempore Amos de Idumeis. Putant multi fuife illum, de quo 3. Regum18 Aly negant. | | Be BOP OVE: ok “eEivey Lio , Chald. prophetia. ‘Ae Ad Edom, Chald.de Edom S70. Idumae. Aaditum , paren- @ thefis eft vique ad, ecce, Chald. nuntium, vs Audinimus, (cil. ego,&aliquot ~~ alij Prophet. vide ler.49.79, au- diui. Legatum , &c. i. fecit velut legato miffo, ad bel- lum parati contra Idumzos. Surgite ,&c. vox gentium ; {c Babyloniorum. Eum ,{c. Edom , Hebr. Chald. & 70. Eam, {c. Idumzamn. >, Parunlum , Chald. infirroum. Dedi, pro , da- bo ,i- faciam. Es, pro, etis. Sciffuris , q.d.locis edi- tis, & munitis, eoque fuperbis, putans te non pofle expugnati. -Exaltantem, &c.i. habentem altam fedem. -Solinm, Ghald. &7o. habitaculum. 4. Introiffent ,{c. per diem. Quomodo conticuiffes ? i triftis maneres ? q.d. quanto magis, cum te vatta- bunt hottes ? Sufficientia , fub.at hoftes omnia au- Tecent. . ee 7 - quot, Idumzi iun@i Babyloniis Jacov » 1- Vindemiatores , {c.pervim Religuiffent é qd. certe vel racemum ynumreliquiflent, at hoftes ni- hil. 5. Quomodo ferutatt , &c. g.d. omnia inueftiga- bunt, & tollent. 6. Terminum , {c. hoftium regionem 5 vel q.d. ex- tra terminos tuos. Faderis tut 51. tibi. foederati. Pacis tua yi. pacifici tul. Infidias , Chald. offendi- culum. Jn co, {cil. populo Idumzorum , q.d. nefcit cauere , & fibi confulere. : 7. Perdam, &c, q.d. auferam mentem » qua fibi poilent contulere , vel oftendam efle infipientes. Monte, {c. habitabant fer in montibas Idu- mei. ‘id 9 A meridie , Chald. habitantes ad meridiem. Vrintereat pra, & interibit. 9 . Interfettionem (cil. interfecerunt Iudzos ali- ludzos. In aternum , {c. eterno fupplicio; ro. Stares , &C. vide Genes 5 Pfal. 136. Aduerfus eum. Heb. Chald. & 70.corameo > eu ¢ regione eius {c. tanquam hoftis. Capiebant , dicir tur in praterito, quia faéum erat cum punici fant Idum#i. Alient,70.alienigene ,{c. Chaldat. 3 One 32. Et 4,02 | 12. Et non defpicies, &c..g.d cum tamen fia- ter non fuiilet a te delpiciendus , nec tibi latandum, &c. vel faciam ego , ne amplius poflis defpicere, Ictam , &c. Quidam putant effe Dei monitionem, ne faciat ifta, que hicdicuntur J» die, {c. calamito- fo. Quidam intelligunt fic, non in{picies , {c. cum voluptate , vel irrifione , diem calamitofum fratris, &e. Peregrinationis , i. malorum infolitorum , vel exilii , feu captiuitatis, Chald. confractionis. Mag nificabis os ,i.{uperbe loqueris , {¢. inful- tando. , Anguftia ,70. tribulationis eorum. 13. Ingredieris , {c. vt hoftis. Emiteris {c. 4 Chal- dais, qui opera Idumzorum vfi in expugnatione Ie- rufalem. Ait ergo non debuiffe id facere yel monet ne faciat , iuxta ea que fupra diximus. 14. Exitibus ,{c.viarum', Chald. biuio. Reliquos cius , 70. fugientes ex eis, 15. Domini , {c. punituri pes Chaldzos. vide Ier. 25.8 51. Sicut fecifti , hinc apparet {uperiora fuiffe potius reprehenfionem faci , quam monitionem: quafi diceret, punieris quia fecifti , quz non debue- ras erga fratres. Retriburionem i. quod retribuifti ludzis, 16. Bibifti, Chald. letitiam cepifti , {c. conui- uiis, vt folent viores Super montem,i. ob expugna- cum montem , {cil. Sion , Chald. de fubuerfione. montis, Bibent , {c. {uper te , i. te vito letabuntur. Omnes ,{c. quz te expugnabunt. Iugiter , {c.do- nec penitus confumaris. Eruat, {c. Idumzi. Notationes Sint , pro , fuerint, q.d. penitus deficient. 17. Saluatio ,{cil. redierunt ludzi ex captiuitate; vel de ecclefia Chrifti loquitur hic , & in fequenti- bus, vt multi putane. Sanéfus, Chald. fan@i, Heb. fanctitas , 7o.lan@tum , qd. templum. Poffederanr, {c. finitimos ,hoftes, id quidam ad Macha beorum tempora referunt. 18. Iacob , {c,duz tribus lofeph , fc. Wraelite, qui fe iunxerant ludzis ante captiuitatem , &-tedierunt ex Babylone cum ipfis. Ineis , {c. Idumeis , velut ftipula. Reliqua , {c. fere nulli relinquentur, vel tandem prorfus nulli , vt nunc videre eft, 19. Philiftoim ,i.terram Philifteorum. 20. Tran{migratio, i. captiui, fc. cum & Baby- lonia redierint. Filiorum , Chald. {c. filiorum. Loca , {c. poflidebit. Hac omnia ( vt dixi) alij ad tempora Machabzorum referunt. Alii {piritualicer intelligunt, {c. impleta per pradicationem Euange- li, & quotidie impleri , per ea enim locorum nomina varias orbis regiones intelligi. 20. Bofphoro ,i. prope Conftantinopolim , quo pattem ludzorum aiunt Hebr.eflea Chald. trans- lactam. dicit vero eft , pro etir, {c. illo tempore. Forte nomen eft vrbis alicuius Affyriz, aut Chaldex.Qui- dam Hifpaniam putant fignificari. uftri,i. ludee, fc. quas olim poffidebant, 21. Saluatores ,i. propugnatores Iudzorum » feu duces. Judicare , i. vt coerceant , & fubiiciant. _ Domino ,i. colens Dominum, feu Domino {yb- ietum : id autem precipue in Ecclefia impletum, dhchchahthtach shahtarh achat ah haath aaehaea thats tT OLN ACS: _ Fuit tempore Abdia , 5 pracedentinm Prophetarum. Prophetauit contra Nininem Affyriorum Metropolim. C ACP. T. 21. @ T abundat, more Hebrzo. b lonam. Putant Hebrai faifle filium Marek Sateptane , de quo 3.Reg. 17. Fuit ve- ro ex ttibu Zabulon. fuitenim ex Geth , vt dicitur 4 Reg.14. que in eatribu Iofue 19. 2. Predicain ea, Chald. prophetiza in eam , i. contra eam, fc. quod fubuertetur poft quadraginta dies , vt dicitur 3. cap. -Afcendit ,{c. clamore veluct petens vindiGiam, vel foctore. 3. Fugeret , caufam fugz ipfec. 4. explicabit, Tharfis, Chald. mare Quidam pucant Ciliciz Tharfum , alii Charthaginem intelligi , quod hanc vocem, 70.interdum fic vertunt : etiam aliquando mare. hic eandem vocem reliquerunt , {c, Tharfis, quod indicat intellexifle eos efle nomen proprium, & quidem tanta eiufdem nominis repetitio hic verifi- mile id facit , cum prefertim Heb. paulo poft mare vocet nomine vfirato , {c. 9) Iam. A facie, i. confpeétu, {c.aloco , vbi ei preci- Piebat » Chald. ne prophetaret in nomine Do- mini. Naulum , i. pretium ve@ure, Eins, (enauis In Tharfis , Chald. per mate. 4.Contert , 70. difolui. 5. srt, Hebr. vir ,i. quilque. Suum , {c. erant, vt fit , ex varijs regionibus, Vafa , i. inftrumenta, fcil. partem rerum , quas nauis portabat, vel vafa, in quibus merces, cum mercibus. Defcendit , pto, def cenderat prius {c, vbi nauim eft ingreflus. Dormie- bat , {c. pre meerore , & fatigatione. Sopore graui , 70. & ftertebat. 6. Sopore deprimeris , 70. ftertis. Recogitet de nobis , Chaldvmifereatur noftri , 70 faluet nos, 7: Vr 51. quilque. Super Ionam ,{cil. Deo ita dif. Ponente , qui malo folet'vti ad bonum : ille enim. fortes fuperftitiofe. 8. Opus, i. ars , feu officium. Quo vadis 2 Heb Chald. & 70. ynde venis? : 9. Hebraus , Chald. Iudeus , 7o. feruus Do- mini. Timeo 70. colo. 10. Timuerunt , {c. videntes potentiam tantam Dei , quem noncolerent. Quid , i. cur, vel quomo- do , q.d.quomodo, aufus es tantum Deum offen- dere 2 . Etceffabit , pro , vt ceflet. 11. Jbat ,& intumefcebat , i. fubinde intumef- cebat. 14. Domine , Hebr.Iehoua , {c. id erat nomen proprium Dei Hebreorum. In azima , 70. propter animam .i. vitam quam petdimus. Des fnper nos yi nobis imputes, ; Lnnocentem, {c qui nos nihil lefie, 70. iuftum. Sicut voluifti , &c. q.d.apparet ex his que fecifti te idvelle quod facimus. 15. Feruore ,Chald.tempeftate , 70. commotione, fc. vt qui apprehenfo co , quem perfequebatur, definit currere, 16. Linmolane e 16. Immolauerunt , {c. vbi in portum venerunt, Chald. promiferunt fe facrificaturos, Vota, {c.de rebus alijs, vel eft Usrepoy mporepoy, pfo, wonerunt , & reddiderune vota, immolantes , &c. CAP VT IL. 't. PE Ueem 70. cetum , cuiufmodi pifcis fuerit in- ee sfolum enim fcriprura fuife ait gran- dem: id quod etiam ceti nomen fignificat. vulgo Balena putatur fuifle Deglutirer , {c. proiectum , ne merfus perirer. Tribus , forte non integris, ve nec Chriftus in Sepulcro. cuius id figura. 3» Clamaui ,{c, cum proijceret in mare. dnfert , i. ceti , qui velut fepulcrum erat, vel ve Infernus , {c, profundum quiddam & tenebrofum, atque horribile , Chald. de infima abyflo. Exandifti, {c.lenticbat fe nihil ledi & {perabat fe inde libe- fandum. 4. Corde , i. medio. Flamen , i. aquz copia , feu Aua@us, 70. flumina, Gurgites , i, aquarum copia, Chald. cempeftates,'7o. eleuationes. vide Pfalm.4ar. vbi eadem prorfus verba , que hic, & Heb. &in 70. §- Ego dixi, &c. q.d. putabam me a te derelidum Videbo , i. {pero me vifurum. . 6. Animam ,i. anime , feu vite. periculum, Chald. mortem vide fimilem Pfal. 68. 7. Extremas , Chald.radices, 70. fciffuras , {c. cauernas quz {unt ad montium radices prope mare. V eties, pro. velut vectes , q.d. ita eram conclu- fus , vt qui vedtibus clauditur, J” aternum ,q.d. nin fi Dei potentia numquam inde exire poffem,{c. ex il- lis {copulorum cauernis , 70. xterni , q.d. fortiffimi Et , pro, camen. 8. Vt veniat, pro vt veniret, 70. & veniat,Chald. & venit Templum , {c. coclum , vel templum Iero- folymitanum , vbi Deus folebat exaudire quogue fe Jonas animo videtur conuertiffe dum oraret. » 9. Cuftodiunt vanitates ,i. colunt idola. ' Mifericordiam fuam ,{c. Deum , a quo mifericor- dia cuiqueexpectanda eft. 10. In voce laudis ,i. laudando te, Immolabo , {c. hoftias, 11. Dixit , 70. precepit, GCAPVT @.Y Oguor,7o. locutus fum., 3- Magna , Heb. & 70. magna Deo. Chald, coram Domino, q.d. re vera magna. Jtinere ,70. quafi itineris vie. Trium,{c. quis vellet circumire , vel intus totam perambulare. 4. Itinere , 70. quali itinere. Vinsus , {c. incedebat per vicos predicans. III. mat. Tonam. ; aaa a3 Adhuc , i. veftant folum , Chald. pot. Quadraginta , 70. tres , uftinus in Tryph. legit quadraginta tres. Quidam putant ita Ionam dixiffe, fed {cripturam more {ao , quo numero minores fo~ let interdum omittere , pofuiffe folum 4o. Alij pu- tant vitiatum effe a librarijstextum , 70, §- 12 Deum ,Chald. verbo Domini, 70. Deo, Pradicavernnt,i. indixerunt per preconem, {cil Regis auctoritate, : 6. Et peruenit , pro ,nam_ peruenerar, Regem ,{c. Satdanapalum , fecundum quofdam Sedit,mcerentis & lugentis eft federe. 7»Clamauit , {cili Chald. decreto, 8. Clament , {c. homines. Jy fortitudine , Chald, inftanter , 70. vehementer, Vir yi. quifque. Via , i. viuendi ratione, Ad Chald.in veritate. Graditur te VIE, 8. In aduevfarium , {ev mihi > 4-d. mex voluntati fepugnatis. De/uper , &c.fenfus eft : Infuper tuni- cam, & pallium, vel pallium quod {uper tunicam eft. _ Suftuliftis ,{c. proximo , feu pauperi. Simplicirer, i. Innocenter, feu nihil timentes Connertiftis ,&c. i. hoftiliter eftis perfecuti, : Ds Deliciarum, i.in quibus cum viris fuis deleéta- biliter viuebant, q.d. feparaftis a viris fuis, _ Landem meam{c.a vobis educi idololatria 2.Vel opprefli, impediuntur a laude mea : vel paruulis earum , cum fuperioribus coniungatur, fen{us erit: Tuliftis culeum meum , qui idolacolatis, 10. Je , {c.in captinitatem. Eius , fc. terrz ob Peccata veltra. Corumperur , &c.q.d. peflimée vatta- bitur. 11. Spiritum , {c, ptopheticum. ALendacium, i, falfum , q.d. mallem falfa predicere {piritu proprio, quam tantam calamitatem , {piricu Dei. Szillabo, &c.q.d.cogor tamen predicere tanta mala , qui- bus velut inebriandi Gitts. Zz vinum » 8c. pro 4 vi- num inebrians, vinum verd pro punitione more {cripcurz , velut ex calice propinata : ebrietas verd Pro abundanti potatione , q.d. maximum erit ma- Jum. _ 12.Congregabo , {c. per Euangelicam predica- tionein. Totum, {c. electos omnes ex If{tael. Vuwm fc. lo- cum ,; feu ouile. Tumultuabuntur > OCC. Q.d. erit maxima multitudo , que folet tumulrum edere , {c. multis colloquentibus , & ftrepitum A multitudine, Chald. pre frequentia. 13. Afcendet ,{c. in coelum Chriftus : Exim, non eft Heb. Chald. autin 70. Pandens , {c. more ape- rientis viam precedendo, & quidem Chriftus paf- fione {ua viam aperuit. Portam , {c. qua hic conclu. debantur grauati corpore , vel inlimbo, vel etiam #n purgatorio. Rex, {c. Chriftus. Capite i. principio, 70 .dux erit, CAP NV DT ITT oF teeta >i. quod iuftum eft , quodque oportet fieri fecundum Dei legem , vide Ier.5. 2. Pelles ,q.d. qui facitis pauperibus quod ouibus facit qui decorticat ,{c. crudeliter opprimitis , aut. {poliatis fubftantiis fuis. 3. Comederunt , &c. perftat in metaphora ouium occifarum. Lebere , {c. fieri folet. 4. Adinuentionthus ,i. operibus & cogitationibus. j- Adordent , &c. q.d. qui pro efcis faufta pre- dicant, {e. iis, qui eis dant quod edant. Sanétifi- cant ,i.indicunt, {eu nunciant , aut parant, q.d. op- pugnant , feu hoftes fiunt. 6.V obis {6.6 pfeudoprophete Wow ,i. calamitas. Pro vifione, i. ob vifiones veftras mendaces. 7. Confundentur ,\c. deprehenfis mendaciis ipfo- rum erubefcent. Operient. {c. pre pudore. Refponfum Dei , (cil. ve. illi ia@tabant. 8. Iudicio @ virtute , explicatio precedentium, q-d. Dei iudicium ,& potentiam predico, 10. Sion ,Chald.domos in Sion Sanguinibus , i. peccatis , {c. iniqué acquifita pecunia , feu fanguine pauperum oppreflorum & a vobis fpoliatorum. il In muneribus ,i. ob munera, Requiefcebant,{c. temere de Deo prefumentes quod ipfos effet pro- tecturus. 12. Arabitur , faétum id aC haldwis, vide Ier.26. CAPVT IV. I.-Y Oxiffimo dierum, Chald.poftrémis dieb us, fe, Euangelii tempore, de quo1. Ioan 2. Nouif- fima hora eft , vel q.d. pofterioribus. diebus, vide Gen. 49. Afons domus Domini > i. Chriftus, feu altitudo Ecclefiz , & firmitas inconcuffa. _ Praparatus, i. firmatus , ttabilitus. Et porte infee tinon preualebunt aduerfus eam Jz vertice » &c, qd. {upra omnia , quamuis excelfa, ‘Et fublimis, é&c.repetitio , feu explicatio pracedentis, Vide. Ifa.2. 2. Et properabunt , &c, repetitio. Dicent, &c.q.d. fe mutuo ad fidem » verique Dei cultum hortabuntur id quotidie fit , etiamG ifta verbanon dicantur: fic enim quod his verbis fignificatur. Vs fuis ,i. vita fecundum eius volantatem infi- tuenda , Chald. vias coram éo reGtas. Ibimus A aA ambulabimus. Quja, &c. verba Prophete. Lex , fe. Euangelie ca ,qua ex lerufalem dilatata per orbem : vel Sion, pto Ecclefia accipitur , ve fup. | 3. Indicabit , (c. Chriftus , vel Ecclefia tanquam fuperior , {c.ius dicet. Populos , {c. fibi fubiedos. | Malsos ,i. varios. Corripiet , i. caftigabit , eft & id fuperioris Gentes Chald. reges. (que in longin- quum , i. remotiflimas, Chald. i. perpetuum. Conctdent , &c. per hee fignificatur fumma pax futurainrer obedientes perfecté legi Euangelica, quz docet neminem ledere etiam leium , nec re- fiftere malo, eaque contemnere vnde folet difcor- dia, & bellum oriri. Quod fi dicas : At bella func inter Chriltianos,& licitum eft bellum gerere. eft quidem licitum contra iniquos , quod ad iuftitiam punitiuam pertinet, que non eft paci contraria. Nec hi qui iufte gerunt,, aliud querunt quam ve in pace viuatur. quam quia iniquiimpediunt , puniuntur, vt etiam aiudicibus fcelerati, qui Reipublice no- cent. Illudtamen femper.manet, fi omnes fecun- dum Evangelium viuerent , nulla effent bella, nul- la difcordia , feu inimicitia inter homines Ligones, Chald. & 70. falces, Vir , i. quifque. Vineam , 70. vitem , Chald. fra- cum vitis fue. Exvercitunm , 70. omnipotentis. 5» Ambulabunt , i. viuent , feu operabuntur. Innomine Dei fui , i. inuocantes Deum fuum, ‘lique confidentes. Iz aternum , &c. poteft con- iungi cum ambulabimus , & cum Domini, & cat. Vitra , {c. id quod capit intellectus. gk 6.Claudieantem, {c: fynagogam arecta via, vid. 3. Regum 18.70. contritam , fc. malis fracdam Afflixeram ,{c. tribulationibus , 70. repuleram. 7. Ponaminreliquias , i. ex..ea mihi aliquos fu- mam , feu relinquam qui me colant Eam qua labo- rauerat, Chald. difperfos , 70. repulfam. Robuftam, Tales Apoftoli , & quicunque perfecte Chriftiani, {c. vincunt hoftes anima. AZonte Sion , i, eccle- fia. ; 8. Turris gregis fic dicitur lerufalem , quod al- ta fic, {c.in montibus, & quia ad eam ei grex i, populus Iudzorum ob cemplum Nebulofa , G. caligine ignorantiz.£¢ venset , pro veniet inquam. Prima, {c. primum coepit Chrifti Regnum , 1. eius Ecclefia in Ierufalem , Chald. prifca » q-d. Re~ gnum Dauid, fed fpirituale. vide Luc.1, Filia Lerte falem i. coctui , feu populolerufalem. Cc 3 9. Quares 9. Quare , &¢. q.4. quid te in iftam calamitatem induxit ?an deerattibi Deus , & eius Prophetz? non deerant , fed contempfifti. ideo te dolores iftt apprehenderunt; ° . Rex ,{c. Deus , vel Chriftus. Confiliarius ; fc. Deus , vel Chriftus; vel Spiritus {anétus-, vel Pro- phete. 10. Satage i. age folicite » Chald. contremifce, 70. viriliter age. Regione, Chald, & 70. campo sfc. Senaar , vbi Babylonia. Jbi , 70. inde. eae ) 11. Nunc ,loquitur vt fup. velut intempote cap- tiuitatis , feu cladis Ierofolymitane Lapidetur, pe- reat, moreadultere. A /piciar, {c. quod optamus. 12, Cogitationes , Chald. fecreta. Feaum,i.paleam , {c.ttiturandam , feu conte- rendam , Chald, & 7o. manipulos. 13.7 ritura ,{c. hoftes , g.d. contete, quod vi- detur {piritualicer intelligendum , fc. conuerten- doad fidem , {eparata palea infidelitatis : alioqui quando Iudzi Chaldeos contriuerunt ? Quidam ta- men ad Machabeorum tempora referunt , qui hoftes multos occiderunt. - Cornu , i. potentiam , feu vires , q.d. maximum robur. Tnterficies , {c. deftruendo errores , 70. confe- crabis, Rapinas , i.{polia, que abftuleris , Chald. facul- tates, 70. multitudinem. Fortitudinem , i. milites, feu diuitias, Chald. pretiofam pecuniam. Domino, i,ad Domini gloriam & cultum, feu velut hoftiam Domino. CAP Feary: ¥ Vue, i. paulo poft Vaftaberis , {c. a Chal- dzis. Filia latronis , i. \atrociniis , & flagitiis de- dita. Pofuerunt, \oquitur quafi re prefenti. In virga , &c..q.d.contumeliofe & indignis mo- dis tractabunt. Indicis , Chald.iudicum, fc. princi- pum. Quidam Sedeciam intelligunt ,alij Sacer- dotes. 2. Ephrata ,i. diciturad diftin@tionem. eft enim alterain Tribu Zabulon. fie. & Matth. 2. addicur terra luda , olim Bethlehem Ephrata dita. Vide Ge- nef. 35. & 48. Paruulus es , &c. q.d. paruulus quidem es vicus fi ‘conferaris cum precipuis Iudex ciuitatibus. At ego te magna faciam. Ideo Matth. 2. redditus eft fen- fus illis verbis. Nequaquam minima es.Quidam pv- tant per interrogationem legendum q-d. An par- uulus es in millibus luda? {ub. non.certe. Ego ma- lim affirmatiue legi, planus enim fenfus eft. Es tu quidam paruulus, fed exte mihi, &c. id quod te faciet magnam, Afillibus , fic vocanturvrbes , que multos habent ciues. ideo Matt. 2. dicitur in princi- pibus, i. precipuis vrbibus : vel millia Mich. fami- lias vocat. harum autem capita Matt. principes. vi- de Iudic. 6. Et te, pro, at ex te. Egredietur , Chald. prodibit Chriftus. Dominator , 70. princeps. Ifrael , {c. fecundym fpiricum. Egreffus , i. natiuitas ex patre. eft au- tem plurale & Hebr. & in 70. quo folet vei {cri- ptura ad rei alicuius magnitudinem demonftrandam. fic Deum vocat Elohim, i. dij: Adonai si. Domini noftri. db initio ,i. ante omnia , fc. ab eterno vt flatim declarat,fic Io. 1. fumitur initium , feu prin. cipium. 3-Propter hoc, i.quia ex eis Chriftus nafcitu- rus Notationeés Dabie;ifinet viuere, & permanere y fc. con~ fertrabir. ls 59 V4 . Parturiens, {c. gentilitas , vel B. Maria. sve* Eeclefia.” , 2019! | ; Parier sfc. S$ piritum falutis ,vel Chriftam’ > vel filiosin Chrifto. Gius ,fenChrifti , qui ef ex Iué dezis fecundum carnem. Filios Ifrael , i. Ck. “fianos, {c. ampleétentes eorum fidem. ; 4. Stabit ,{c. Chriftus. q.d.femper regnabit , vel paratus erit fauere. Sublimirate , Chald. magnitu- dine 570. gloria. Nominis 51. virtutis , vel nomen pro re, cuius eftnomen ponitur. Conuertentur , fc. ad Chriftum. Nunc ,{c. illo tempore. Afanificabitur,i. magnus apparebit , fc. in {uis. 5. Ife, fc. Chriftus , ipfe enimeft pax noftra, Affyrins , i. ecclefie hoftes , cuius tune figura Affyrij. Tek | Et quando &c. repetitio. Super ,i, contra. Septem, i. multos Paffores , {c. Epifcopos , & Ecclefiarum rectores Offo,i. plutimos. addit enim ad f{eptem. Primates homines , repetitio » Chald. principes hominum , fc. fidelium. . 6. Pufcent , i. gubernabunt Gladio , {c. yerbi Déi. Nemrod, etiam per iftum , ve per Affur intelli- ountur hoftes Ecclefie , feu infideles. Lanceis , i. armis{piritualibus. Eins ,{c. terre polleflz , i. eccle~ fiz iam effete. 7. Ros qd. foecundantes doétrina , & exemplo terram ,i. homines. Virum , i. operam hominis 5 {cs irrigantis : eft enim Dei opus, feu ceeleftis gratiz. 8. Iniumentis , i. inter beftias, q.d. nemo pote- rit refiltere [piritui , qui per eosloquetur , & opera- bicur. Exaltabitur , i. preualebit. Tua , {c.6 Iftael , vel Chrifte. Super, i. contra. Intersbunt 5 {c. quantum ad infidelitatem , & vitia. 10, Equos , &c. q.d. omnia prefidia , & arma, quibus fidem oppugnabas. loquitur gentilitati ad fidem conuerfz. Cinitates , {c. quantum ad infidelitatem. 15. Non audierunt i. audite contempferunt, fe, Euangelium , feu obedire noluerunt. GAPVT Wi. I. Cos indicio , i. argue Dei nomine. Montes ,i. principes , vel fuperbos. Colles , repetitio : vel qui minores dignitate. 2. Indicium , i. increpationem , feu difceptas tionem. Fundamenta » {c. fuperiores ,~qui vrbes fufti- nent, Terra, {c. populorum. Diiudicabitur, i. difcepta= , bit , more eorum , qui iudicio contendunt , vide Ha. 43. 4. Quia , abundat more Hebreo. Sernientium, Chald. &7o. {eruitutis. AZoyfe2, 8c. Chald. Mo- fen ve populum doceret: darom,, vt expiaret: Ada- riam , vt roulieres inftrueret. 5. Settim , locus eft indeferto , fen campeftribus Moab :fenfus vero eft ,quidtecum fecerim a Set- tim y{que Galgala, fc. quantis affecerim beneficiis, vel quantum tibinocere voluetit Balaam ,cum Ba- lac vique dum venires Galgala , {c. in terram pro- miflionis ; vrque te defenderim. Iuftitias i. mifericordias , {c. beneficia. 6. Quid , &c. Loquitur in populi perfona , vt fic inftruat. Dignum , i. idoneum ad eum placan. dum; ae Curnabds In Micheam Curuabo 5 8c. q.d. fufficietne genua cutware ? Non. atque ita intellige reliqua » vfque ad-iudi- cabo , &c, : | Anniculos ,q.d. teneros. videtut autem alludere. ad illud, Exod, x2. Mafculus anniculus, &c. _ 7+ Pro peccato, Chald. pro expiatione peccato- ‘rum. 8. 6. non eft Heb. Chald. aut in 70. videtur ad. ditum explicandicaufa , & reéte quidem. Indicium, {c.te condemnando vt peccatorem , 8 humiliter pro peccatis {atisfaciendo Diligere, adeoque promp- te exercere. Mifericordiam ,{c.in proximum. Solseitum, Chald. humilem. Ambulare cum Deo, i. coram Deo conuerfari , {c. ei obediendo , & pla- cendo , Chald. ambulare in timore Dei. 9. Et falus, &c. q.d. atqueilli faluabuntur , qui. Deum timentes fecerint quod per Prophetas cla- mando docet. Nomen eins , pro , ipfum. Tribus , {c. I{rael. Er quis, &c.q.d. quotufquilq; eft qui approbet aDeodi@um , & faciat? n 10, Adbuc , {c. poft tot Dei monitiones. Ignis , {c. auaritiz, {eu iniquitatis. animam enim ‘more ignis confumit. AZizor , {c. quam par eft Ire. {c. Dei, q.d. Dei, iram prouocans. 11. Inftificabo ,i.approbabo. Saccelli , pro , fac- culi,fc.in facculis ponderaafleruabantur. © 12. Eius , {c. ciuitatis. Iniquitate ,i, inique par- tis opibus. a en 13. Perditione, i. calamitatibus. Super , i. pro- _ pter. 14. Humiliatio, i. affli€tio. In medio tui i, regio- ne tua , fc. erit. Apprehendes ,{c. carostibi , vt ab hofte ferues. 15. Calcabis ,{c. ad exprimendum oleum. 16. Amri, Hic & eius filius Achab renouarunt, feu auxerunt idololatriamin Ifrael. Voluntaribus , i. iis, que volebant, 70. confiliis. Comp. voluptati- bus. - i Vt darem , &c. q.d. atque ita meritus es , vt te perdam. Sibilum , {c. irridentium te , vel calamitatem ftu- Pentium, Chald. ftuporem. : Populi mei ,i.quod populo meo fum commina- tus Deut. 28. vel pocnas opprobtij, quo affeciftis pos pulum meum. CAPVT VII I. Thi , vox Prophete. Vindemia ,i. poft vin- demiam: {c. {i quid forte relictum fit. Non eff , &c. g-d. nec invenio quidquam, {c. ali- quem conuerfum poft meas monitiones. : Pracoquas,i. bonas , nam prime optima , vel q:d. citam conuerfionem peccatorum. ' ~ 2, Peryt, q.d. vix quifquam bonus reperitur. Santius , Chald. mifericors , 70. religiolus ; feu ius. Rettus ,Chald, verax , 70. cotrigens, fc. fe. In fanguine , pro s{anguini » i. vite proximt, feu dis quibus {uftentatur. Var 51. quifque. Venatur , i. pet infidias,, feu folicite , querit Any eae 3 Ta reddendo eft , i. reddit quod ille inique peti ie Magnus ,i. potens feu qui in dignitate ett. : Defiderium ,{c. iniquum optans impleri. Eam,tc. teram dequafup. es 4, Palinrus , q-d.{pinofus » & afper : talis enim é-nrey {cilicet ledit proximos. Dves {cil. calami- ecularionis td yi. predictus a tuis {peculatoti- 397 bus , fe, Prophetis;-vel inquifitionis , feu. vifita~ tionis, vt flatimiexplicat. Nunc ,i.cito Eorum » fer) iniquorum , de quibus ha@enus, | 5- Duce , Chald. propinquo. Ea, fc. vxore. Clauftra ,&c.q.d. he ci ctedas arcana tua , 70. caue ei aliquid credas., i. committas , qd. ne. fic das ei. 7+ Afpiciam, eique fidam, non hominibus. Saluatorem, i. liberatorem. forte lelum Chriftum intelligit. 8. Ne lateris , &c. verba Ierufalem. Jvimica , {c. Babylon > feu ciuitas malorum. Tenebris , i, cala- mitate. Lux , &c. q.d. reftituet mihi priftinam letitiam, Chald. & 7o. illuminabir me, 9. [ram yi. punitionem. Indicium , {e, puniens hoftes > qui me oppreflerunt iniquo animo, Chal d, iniuriammeam vicifcatur Lucem , i, profperitacem. iuftitiam , {c. qua punit malos , vel oo >» milericorm diam. ree 10. Ineam , pro , in ea , fc. quod fequitur, Chald. ruinam eius , 70,eam , fc. patientem quod meretur. Nuuc ,i. cito. 11, Dies 5i, tempus, fc. tuncerit , expugnatavi- delicet Babylonia a Perfis AZacerie,i. patietes xdi- ficiorum , feurnine. Tue {c. dTerufalem , Lex , i. przcepta , feu imperium, q.d. non eris {ubdita Ba- by loniis. 12..4d te, {c.6 Babylon. Affur , fc. Perfi , & Medi cum Affyriis.. Flumen , {c. Euphratema Ad, mare, &c.q.d. occupabunt tua loca prope aquas fita, & montana, tranfeuntes ab vnoad aliud , vt {o-~ lent hoftes. : 13. Terra ,{c.Babyloniz. 14, Pafce,{c.6 Domine. yerba Prophete viden- tis velut prefentem captiuitatem. Virga, i. baculo paftorali , {c. prouidentia tua , Chald. verbo tuo. Solos ,i. deftitutos. In faltu, pro , velutin faleu, inter feras , i. gentiles. Iz medio , re{ponfum Dei, q.d. redibunt ex Babylonia ad loca fua. meminit au- tem locorum vbi optima pafcua, perftans in gregis metaphora. 15. Oftendam ,i. faciam , ficut olim cum eduxi ex Aigypto. 16. Fortitudine, {c. non potehtes impedire rex- dificationem. Povent, &c.i. tacebunt. Surda, {c. pre ftupore , q.d. reddentur attoniti, & velat infenfibiles. ae 17. Lingent , &c. q.d.fe in tertam demittent, teftantes {ubie@ionem , vel pre timore. Hee ad Chriftitempora maxime pertinent , cum fe gentes olim inimice prorfus Ecclefiz fubmiferunt. J eds- bus , 70. in claufura fua, Formidabunt , & fic legit Hier. & 70. Te, {c. 6 Ifrael, feu popule fidelis. 1. Tranfis , i. prateris , feu diffimulas, Phrafi hac etiam Hifpani veuntur. Chald. mifium facis, 70. tran{cendis. Y letra, fub. nifi iti ad peccata reaie- rint , eoq; a Romanis vaftati. ; 19. Reuertetur, id cf, ad mifericordiam conuerte- tur. Deponet , {c. 3 nobis deliciet , vt folent onera & molefta, 70. demerget » Chald. fubiicict fu mife- ricordiz. _ In profundum maris, PrO s velut in mare , q.d. nplius appareant. pe Me ott ee promiffa de Chrifto venturo. & hominum liberatione. AZifericordiam , fc. pto- miflam. a 5 Abraham , huic promiffa benedictio etiam gen- i 22, Que, Chald. & 70. ficut. | tium. Gen.22. Gx bene re aoe 20S, 7 aucratadhaheboh ahha thts dasha ah aches NLA: Fl oe Prophetauit parsl poft Michaam tempore E Xechia Regis ( abductis 1am decem Tribubus in captiuitatem ) contra Nininem. GAPY T 4 Nus, i. prophetia onerofa,fc. de- nuntians calamitatem , Chald. snus calicis malediétionis , 70. affumptio , q.d. fublatum onus cui fumendum. Ninine, Aflyriorum metropos lis ,que ad peccata edit poft conuerfionem factam ad lonz prxdicationem , coque 4 Nabucdonofor euerfa eft anno poft circiter 200. ; Elcefai , Elcefe viculus eft in Galilza. >. emulator , 70. zelotes 5 fe. vehementer amans , & irafcens finon ametur , & puntens relia feamatainfeltos,Chald.iudex, 3. Patiens, 70. longanimis. Fortitudine , fe. ad ferendum malos, vel ad vicifcendum , qd. patiens eft ,cim poflet tamen facile punire ; & tandem pu- nit & non emendentur. Aundans , q.d..non quidem dimittet tanquam mundam & innocentem » fed pu- niet. Non facet, &c. q.d. non tractabit vt innocen- tem eum , qui nocens eft. In tempeftate , pro » velut in tempeftate. | Et nebula , & coi. velut exercitus puluerem exci- tans, more nebule aerem ob{curantem q.d. for- tis ef cuinemopoffit refiftere. 4. Increpans, i. more increpantis iubens.70. com- minans. Exiccans , fc. cum vule , vt olim mare rubrum. Infirmatus elt i Jie. Flos , Chald arbores , 70. que florebant. Elanguit , Chald. defluxerunt , 70. defecerunt, pret. pro futuris. 5. Commoti fant, pro, commouebuntur, i. con- tremifcent. 46 co, i.adeius imperium ; feu prefen- tiam , Ghald.a confpectu eius. Defalats , Chald. diftupti , 70. concufli, Contremuit Chald. vafta- ta eft. 6. Effufa eft , fandi. . Diffoluta funt , Chald. confringuntur , q.d. du- riffima queque , & fortiffima conterit, 7, Sciens , &C.i. fauore profequens , defendens, 70. cognolcens timentes fe; 8, Dilunio, {cii. exercitu Sennacherib Ierufalem oppugnante. vel Chaldzorum Niniuem Loci eins, {c. tribulationis , q-d. facket eam cito ceflare , deleto exercitu Sennacherib, vel , eius.i. Niniue , qux evertetur 4 Chadzis. vel fenfus eft , cum velut di- luuio perdit locum gentis fibi inimice. Perfequerm tur tenebra , {c. calamitatum , Chald. tradet Gehen- nz. Quidam ad mortem referunt militum Senna- Cherib. ' ee A eo. 9. Cogitatis , fc. Affyrii, vel o Impij. Confum- mationem , &c, q.d. perdet vos. Non con{urget:, 4.4. non preualebit. Duplex yi. gtandis fc. quam mo~ limini contra Dei populum , 6 milites Sennache-~ rib, vel, 6 impij Ecclefiz hoftes. folet Scriptura quod magnum , feu excellens E duplex dicere : fie duplici contritione , duplex {piricus , veftiti duplici« amittet fertilicatem fi Deus ve- alicui imponendum vel onus ali- . pro , effundetur , vel folet ef-. bus,i.egregi¢, 70. non indicabit bis in idipfum in tribulatione. 10. Sicut [pine s &c. q.d. vt {pine collectz in fa- {ciculo comburuntur, fic iti quiin exercitu ‘Senna- cherib fimul potantes quafi victores gaudent , in- terficientur ab Angelo. : 11. Ex te,{c. 6 Niniue. Exibit , {c. Sennaches rib, vel Rabface. AZalitiam, {c. blafphemiz. 12. Perfetti, {c. robore, q.d. etfi fortes fint , non ideo euadent Plures ; {c. quam {unt , vel plures, pro, multi. Attondentur, pro, attondebuntur, {c. more capil- lorum attonforum deiicientur interfei. Pertranfi- bit ,i.definet , vel redibit in Affyriam. Je, {c.0 Ie- rufalem, feu ludea. Vitra , q.d. faciam ceflare iftam oppugnationem Affyriorum. 13. Virgam , {c. quate cadebat , vel fceptrum, Chald. iugum eius. 14. Pracipiet ,{c. Angelo. Super, i, contra. Te, {c.6 Sennacherib. Seminabitur , i. gigne- tur. Ex nomine tuo,i. te , feu qui dicatur filius tuus. Amplius , paulo poft enim interfedtus. De domo ,pro , in domo. Sculprile , {c. fimulacrum, quod iculpendo fit ex ligno vel lapide. Covflatile, quod ex fufo merallo. eft autem fenfus: Iacebis in« humatus diu, more idoli proied&ti. Inhonoratus , i. defpedtus, {c. A tuis , quite fic dimittent inter- fectum a filiis tuis. ous 15. Pacem, {c. mortuo Sennacherib. q.d, illo inter- fecto ftatim id vbique nunciatum , tanquam pace diu duratura interempto hofte. Celebra, {c. fublato timore. Belial ,i. fineiugo, {c. impius. Intelligit autem Affyrios, ee Peryt ,{c, exercitus in Tudea , dux. verd in vrbe Niniue. GAP. VE. «: 1. Is Scendit , {c. Nabucdonofor. Difpergat, i. perdat, feu vaftet. Coramte,i. te {pectan- te ,{c.6 Niniue & dolente. Objidionem , {c. donec te expugnet. : Conforta lumbos , i. collige vires, Robora, &c. re+ petitio , feu explicatio precedentis. 2. Reddidit ,i. puniuit. Superbiam , {c. Senna- cherib, qua vfus eft contra Iacob , i. Iudzos , feu Indam,7o. iniuriam ,feucontumeliam. J/rael , fe. qua contra Ifraelem vfi Affyrii. V aftarores , {c. Afly- rii. Eos , fc. Iraelitas. Propagines , i. fructus , feu poflefliones , vel filias. Corruperunt , i. perdiderunt. 3. Eius , {c. Nabucdonofor. IJgaitus , Heb. & Chald.rubeus quod quidam interpretantur de la- minis zreisfeu aureis {cutocum , queadfolem eum colorem reddebant. In coccineis , {c. veftibus Ignea , {c.auro ornatas quz ad folem deinde ignite apparent Préeparatioe nis {c. ad bellum. Confopité, {c. vine » 4.4. velut ee temulenti / | ~ In Nahum. temulenti nihil timentes. 4: Conturbati ,{c. milices’, quod. vie tam multos Capere non poflint , vel ordinate incedére non fe nant. Collife s{c. inter fe , quod eas nec late vie Capi- ant. _ Lumpades ,q.d.vultu pleno iracundia Chaldzi irtuent. fic Pfal.17. Ignis a facie eius, {c. irati , exar- fit. i 5. Recordabitur , {c. Affyrius, vt fe defendat. Ruent si. cadent ,{c. interempti ab hoftibus in viis. Eius ,{c. Niniue. Vmbraculum , {c. ob eftam ,cx- tera{que aeris iniarias , 7a. propugnacula. 6. Fluuiorum , i. populortm intra vrbes conclufo. rum , 70. cluitatum,'7 emplum , forte , pro , templa. 7+ Miles, Chald. Regina. Arcilla eius, i. vxbes fubie&tz Niniue , {cil. earum ciues, Murmurantes, ricum tacito , feutenui murmure dolentes ; 70. lo- quentes. 8. dgueé ,i. populus, feu ciues, {c. loco amocno multi. State , frate,q.d. fruftra dicet quis , fubfiftite. Renertatur ,{c. a fuga contra hoftes. 9. Diripite , {c. 6 Chaldzi, vox militum {e cohor- tantiumad predam. Fixis, Hyperbole Ex , pro , ins vel {ubaudi capite , vel ditipite Defiderabilibus , is pretiofis. ; 10. Diffipata eft , {c. Niniue. Cor tabefcens , &c° de{criptio exanimatorum , & viribus defe@orum: Facies , {c. pre timore , feu meerore & Affli- ctione. Nigredo , contraria hec luci , que in facie leto- rum velut apparet. 7 11. Vbieft,qd.o Affyrii vbi eft Niniueilla, vbi habitabant [zai Reges cum filiis , omniaque per orbem pradabantur : Juit i. fe recipiebat ex prada. Catulus , &c. q.d.cum filiis (uis. Eff , pro erat. 12. Leenis, Chald. vxoribus. 13. 4d te , {c. veniam punitucus. Exercituum,7o. omnipotens. | V{que ad fumum , i. dum in fumum vertantur, Chald,igni, 70.in fumo. Pradam tuam , i. quod ptadata es. Nuatiornm , Chald. legatorum , {c. ad alias vrbes. CiA BV hl 1.7 Unitas ,{c. Niniue. Sanguinum , i. peccato- rum , {eu homicidiorum , ‘fc. plena. Mendacy ,{c, plena, 70.mendax. Dilaceratione, q.d. crudelitate , 70. iniquitate. Recedet , pro , rece- dit , q.d. femper raping intenta., vel, & inte hoftes rapinam exercebunt. -2,7o0x ,{c. breuiaudietur:, vel q.d.‘audire mihi videor. Flagelli , {c. aurige. Furentis , i. concitate, Chald. {ubfilientis, 70. feruentis. 3. Corruent, &c.q.d. impingent Agyptiiin fuoe rum cadauera, Chald. impingent. in erucidatos fuos. Sek ‘ " 4. Fornicationum, (c. idololatriz. Speciofa , {c. Ni- niue, que pulchra interpretatur. Grate , {c. oculis amatorum Alabentes maleficia ..q.d. venefice , feu fuperftitionibus dedite. Vendidit , i. tradidit hofti- bus , 4.d. propter. cuius peccata multi ab hoftibus occifi, feucapti. __ , . Exercitunm ,70,omnipotens. ate Pudenda , pexitatin metaphora meretticis , q.d. ‘mulieri nudari. ) 309 te afliciamignominia. Jv facie rua, pro , in faciem tuain yique {ublatis \vettibus. Nuditatem , 70. ture pitudinem. Tgnominiam , repetitio , fc. eft ignominiofum 6. Proyciam , &c. q.d. puniam in te tua {ces lera, Ev contumeliis. &csChald.teque execrandam red- dam, & ponam foediffimam in oculis omnium viden- tium te __ Contumeliis , &c,.q.d.faciam vt te omnes conui- tiis profequantur obtua peccata : explicatio eft pra- cedentium. Exemplum ,{c. Dei iudicij , feu puni- tionis. ef 7-Refiliet , {c. pre timore , vel ftupore , Chald. procul recedet. Commonebit , {c. condolens tibi, Chald. quis condolebit tibi > 8. Melior ,i. fortior , vel dignior. Alexandria, fub. quam tamen expugnanit Nabucdonofor. Vide Ier.46. vel expugnabit vide inf. Populorum, i, populofa , Chald. magna. Jz fluminibus , Chald. in« ter lumina. ? Mare ,{c. ob merces importatas. 9. Fortitudo , {c. fuppeditando milites, Non eft finis ,i, praterea aliz regiones, vel, nee eft finis numerandi milites. Africa & Lybies , {c. precipue Chald .Lybij & Lydij. Zuo, {c. 6 Alexan- dria 70. eius. 10. Duma eft , pro, ducetur. Chald.-& 70. ibit. & ficinf. vbinos legimus per’ preter. ita illi vertunt per futura , {c. quando, id predicebatur 2 Nahum nondum euerfa erat ,{ed tamen ante Nini- uem euettenda, | Confixt , 70. alligati. 11. Inebriaberis,i.calice ire Dei potaberis abunde, Ab inimico,,i. propter hoftem, fc, vt te defendas. vel ab his qui tibi erant inimici cogeris opem petere in eo bello. , 13. Adulieres i. vt mulieres {c. imbecilles nec fe defendere valentes Vettes tnos i. portas vrbium Chald. roburtuum. ee. 14. Objidionem {c. diu duraturam. € xtrue, Chald. obfirma Laterem, {c. ad obturanda dirupta , & re- ficienda , q.d. nihil tibi omnia ifta proderunt. 15. Bruchus, {. qui omnia confumit. Congregare , &c. g.d. quantumcungq;. multipli- cesmilites, nihil efficies: vel congrega fané opes. inftar bruchorum, & locuftarum , vt foles , nibil tibi proderunt. 16. Negotiationes, {c. ad queftum & ,opes cumu landas. Expanfus ,&c. q.d. multitudo ifta tuarum opum citoa te auolabit... “17, Cuftodes , {c.. fortiores viri.Quaft locufta, {c. multicudine. Paruuli,i.inferiores milites viribus. Locufte locuftaram,i.plurime , vel foboles lo- cuftarum, q.d. peneinfiniti. Avolarunt , {c. ficte. tui deftituent.Nox eff cognitus, &c. q.d. ne velti- gium quidem manilit. ie — 18. Dormitauerunt , &c. q.d. principes tui ve-., lut dormientes nihil te inuabunt , Chald. fracti fun fortes tui. | ; aah ae 19. Nox eft obfcura, &c, q.d. nota erit omnibus, 70.non eft fanitas contritionis tuz. : Péeffima , q.4. mortifera. Anditionem tnam , i. fa-, mam ,feurumoremde tuacalamitate, ©. Conprefferunt , {c. ftupentes , vel infultantes, Chald. comploferunt manibus fuis fuperte letantes, 70. plaudent. Afalstia tua , q.d. quem non afflixiftiz Chald, plaga nequitiz tu. HABACYC 310° -Notationes sh dha: Aaa ta Rte A are aah Ata aa HABACVC Prophetautt tempore Nahum ,deca p tiuitate Babylonica. Fe ie On eae NK Soy Nus , f{c. multarum nationum, lent Prophet. : NGeEPR 2. V{quequo, Loquitur de per- aoe {ona populi fecundim quofdam, fecundim aliosin propria. Vim , {c. Chaldzorum, vel iniquerum. 3. Iniquitatem yi. iniuftitias malorum , feu op- prefliones. Laborem, i. affli@ionem. 70. dolores, Contra, pro, coram. Er fattumef? , &c. q.d. in iudiciis vincunt, qui iuftitie contradicunt. Poten- vior , Chald. praualens. ; 4. Hoc, i.iniquitatem tantam, vel quod ftatim fequitur. Lacerata eff, q.d.opprimitur feu contem- nitur , & conculcacur. Finem, {c, {uum , quem in- tendit ; veiufte agatur , Chald. in eternum , q.d. nunquam reété iudicatur feu fit iuftitia. Egredietur, i, egredi folet , {c. & iudicibus. 5. Afpicwte , &c. videre contemptores , & refpici- te , & videte mirabilia , & difperdimini, quia opus ego operor in diebus veftris ,quod non credetis fi- quis enarrauerit. atque ita citatur 4 Paulo Aa. 13, I» gentibus,q.d.inmundo, velo gentes , fc. Iu- dzi, velpro, Gentes, {c. Chaldzos , vel iunge cum ,; opus facum. Fattum eft, pro fiete. 6. Amaram , i. nocentem , feu fzuam. 27. Ex femetipfa, &c.q.4. ptofuo arbitratu con- dem nabit , & puniet. | . 8. Leniores i. velociores. Ve/pertinis i. qui vel- peri gregi infidiantur.dicuntur velperi magis feui- re ob rabiem famis diurne vide ler.5. Soph.3.70, Arabiz, Diffundentur, {c. multitudine , Chald. multi- plicabuntur. Delonge, q.d. vndique congregabun- tur vide ler.1. 9. Ventus vrens. q-d. prefentia fua omnia vafta- bunt. — : Caprinitatem, i, captivos. 10. Friumphabit Chald.fubfannabit. Tyranni ,i. ftincipes. Ridiculi, pro derifui, feu contemptui 70. ludibria, Ridebit ,q.d.contemnet, fc. Rex, vel exercitus. ad vtrumque enim referri poflunt que fequuntur. 11, Spiritus ,i, flatus , vt folet ventus. : _ Pertranfibit ,{c. definet dominari a Perfis vidtus Chaldeus. Chald. tramsfererur cius Regnum. Flac e§t , &c. Yronicé, q.dicat, Deus {uus illum de- fendere non poterit. Bins , abundat. Dei fui. 70. Dei mei ,q.d. Dei punitione id fret. . 12.4 principio, i.ex quo elegifti nos in tuum populum. loquitur enim in perfona populi. Dens meus,{c. es. Santte {c. cuius fanctitatem agnofcimus, vel quem fanété colimus , & qui nos fanctificas Morvemur ,{c. te protegente In indicium, i. noftri. punitionem. Eum ,{c. Chaldzum , vel Regem , vel exerci- tum. 13. Videas ,i. approbes. Re/picis , i, fers. _ 14. Facies i, permittis agere. © ideo non nominataliquam, ve fo- \ } 15. Zotum 3q.d. omnes fere nationes capit, Chal- dzus , vt pifcator pifcium copiam magnam fiamo,, & reti. : : 16. Immolabit , &c. q.d. tribuet fuis viribus,quod tam multos vincit, ac fi fua virtute non Dei fae ciat. ; Pars i. potioedenda. Eleéus , i. pretiofus feu optimus, fc. acquiritur. CAPVT II I. Oey ,i.rem mex cuftodie commiffam, fc. ve folet quieft in {pecula. Et figam., &c. repetitio. Dicatar, {c.a Deo fu- per iis,qua ei {upra propofui. Arguentem, i.difputan- tem de Dei prouidentia mecum , 8 coarguentem, me ,{c, predicantem Dei prowidentiam & iuftitiam, Chald. & quid refpondebirur ad ; deprecationem meam. 2. Vifam , i. vifionem, fc. quod tibi reuelo nunc. Explana, 4.4. {cribe perfpicue , ve facile legi poflic. Tabulas ,70. buxum , fc. buxeas tabulas. Pera currat ,{c. cum facilitate. 3.Vifus i. quod mihi vifione reuelatur. Procul , q.d. pof{ multum tempus implendum eft. $ In finem ,i.tandem ; feu poftrema mundi ztate, Mentictur , i. fallety fc. Deus qui predicit , vel vifus , i. vifio. Fecerit, {t. Chriftus. Veziews veer, i, omnino veniet , feu ille qui venturus . expectatur veniet : folet enim Chriftus dici, qui venturuseft 6 épyopSu@. Tardabit ,{c. pot tempus prefcriptum , fub. & faluabit iuftos, puniet iniuftos , ve fit refponfum quaftioni. Quare non ref{picis , &c. Citac Paulas _ Hebr. 10, iuxta 70, nifi quod addit, adhac modicum aliquantulumque, proeoqued 7o. adhuc in tem-~ pus vifio , & nofter Interpres adhuc vifus , -pro- cul , que videntur alium fenfum efficere , fed quod hominib. eft procul, Deo eft prope , & qui- dem totum fxculi tempus modicum pre eterii- tate, 4. Ecce,8cc. Go. fi fubtraxerit, fe {c.per increduli-~ tatem , quam Paulus fubtractionem vocat , Heb.1o. opponitque fidei ,dicens : Non fumus fubtractionis filij , fed fidei. Nox erit reba, &c.70.non complacebit anima mea in eo,{c.non placet Deo,quinon eft rectus nec retus eft, qui non credit. Sua, 7o. mea, {c.& Deieft,quia dat : & infti , quia accipit. Viner,(c. per fidem iuttifi- catur peccator , & Juftus fit, fideq; viuit, fe. cha- ritat ¢ formata. eft autem fermo de fide in Chriftum, vt patet. a 5. Super bus, {c. {ua inebriatus fuperbia. Non decorabitur , i. dedecore notabicur , feu ig- nominia q.d. condemnetur ab omnibus. Quidam hee de Nabucdonofor intelligunt 5&8 Deo ob fuper- biam punito. ‘ In fernus, i. fepulcrum , {c.mors , que nunquarm fatiatur,vel infernus damnatorum. Congreganit. In Habacuc. Congreganit. {c. fibi fubiiciens. It , {c. ab eo ex- pugnati. : Super eum fc. cum erita Deo punitus, Parabolam ,i. canticum patabolicum. eA nigmatum, i. ob{curam, {c, per meta phoras, Etus ,i. de eo, £t,abundat more Scripture. fic 1.Reg. 3. videre lucernam , Hebr. Videre & ln- cernam, ggrauat i. accumulat. Contr4 fe, i. in fuam petniciem, Lutum , {c. terrenas diuitias , quz viles & conculcande effent : denfum vero dicit >» quod fortiter hereant , vel quod. labore parentur, 7» Mordeant , {c. Medi , & Perfx. Sufcitabuntur, i. excitabuntur , feu confurgent in te. 8. Reliqui ,{c. Atenon {poliati. Sanguinem , i. _ cedem , q.d. ob tua homicidia. Terre » fe. factam 3 te, Chald. terre Iftael. Ciuitatis » Chald. yrbis Ie- rufalem, oe _ 9+ Auaritiam malam » 1, Opes iniquas , Chald. diuitias impietatis. Nidus yi. habitaculum, 10. Confufionem ,i.rem ignominiofam. Concidifti, Chald, depredatus es, 70, confump- fifti. | 11. Clamabit , {c.contra te. Inter iuntluras , c. quo parietes connectuntur. Refpondit , {c. fimili- ter Contra te 12. In fanguinibus , i. pecunia patta cedibus, Oppreffionibus. Praparat ,i. ftabilit, _,, 13. Hac,fe. que ftatim dicam.4 Domino,{c. mihi dicta.vel impiis infli géda. Populi,{c.Chaldzi,(eu ome Nes impij. Zgni,(c. calamitatisextinguendo,(ed fruftra. 14. Terra ,{c. Chaldeorum, lungecum , quafi 49 ua. Gloriam , {c. potentiz , & iuftitiz punientis ini- quos, Quafi aqua, &c. pro, vt cum aque terram ope. tiunt. fub. fic implebitur Chaldaa hoftibus Quidam tamen ad abundantiam referunt gratiarum , tem~ pore Euangelii, de quo Ia.r1.er. 31, 1§. Adittens , {c. in poculum. Fel ji. iram > vel ye- nenum. Nuditatem ,q.d. vt {poliet : velut f quis amicum inebriaret , vt deinde {poliaret, {c. {poliabat Nabuc- donofor etiam fibi foedere iun@os. 16, Replerus es pro repleberis. Pro gloria , Chald. plufquam gloria. Bibe , pro, bibes , {c. decalice ire Dei. Confopire, pro , confopieris , more ebriorum, q:d. punieris vehementer. Calix , {c. calamitas. Gloriam, i, gloriofas veftes , fc. cadet perftat in ebrij metaphora , q.d. redigeris in flatum ignomi- niofum. 17. Iniquitas ,i. poena iniquitatis. Libanis i. quain Libanum ,i. templum vfus es, Chald. fan@uarij fic dicitur templum etiam Ezech. 17.Zach. r1.forte quod eflet & cedris Libani,vel quod altum inftar Libani. Avimalium, i. hominum, {c. illic occiforum ab eis. vel ipfi dicuntur anima- lia, i. fere que vaftarunt Terufalem. Dererrebit , i. in tetrorem inducet, fc. erit caufa expugnatjonis Babyloniz De fangninibus ,i. ob cedes. Lt ciuitatis , &c. Vide {upra. jie 18. Falfam ,i. falfi Dei. rt faceret, pto, faciens, velideoque faceret. | es - 19. Expergifcere ,q.d. adiuua me. fic Deo dicitur: Exfurge , quare obdormis Domine. Docere , {c. fe inuocantem. Omnis non yi. nullus, 20. Templo , {c. coelo. Sileat , {c. pr# reuerentia , 7% Eeuereatur. A facie , iin confpecu, & Pharan. vide Deut. 33. Pharan , 70. vmbrolo Hic additur Heb. Selah, & in 70.d4éfaruesvide Pfal, 3, Operuit , &c. q.d. veniet is , cuius gloria coelos implet & fuperat. Landis i, operum laude dignorum, 4. Splendor ,{c.dodrine , & miraculorum. Lux , fc. folis ,q.d. maximus. Cornua » i. vires, vel crax, in cuius cornibus confixus,& per quam for- tiflime vicir, : 1bi , {c. in cruce ,wbi infirmus videbatur. Fortitudo ,hanc vocauit cornua. forte duo , quia fortis , & Deus, &homo. §- Ibit , i difcedet vida, feu fugiet, {c. mortem moriendo deftruxit. Diabolus, {c. viGtus »iuxta illud: Nunc princeps huius mundi eiicietur foras, 6. Stetit , pret. pret. pro futuris,q.d. ftabit more victorum. qui fubaéam bello terram diuidunt , fe. diftribuet A poftolos & pradicatores per orbem. Afpexit , {c mifericorditer. Diffoluit , pro, foluit, {c. A peccatis, vel q.d. liquefecit , feu peremic, {c. in- terficiens peccata , feu yeterem hominem » & reno- uans per gratiam. Montes feculs , i. quiin mundofimiles montibus antiquis ,{c. reges , & Principes , nam & ij etiam fi- dei fe {ubdiderunt , velut veritatis vi proftrati. Incuruati, i.humiliati.Colles, i. potentes Vide Ifa. 40. Ab stineribus,&cet,i. ob aduentum zterni Dei. in mun-dum. 7- Pro iniquitate , i. obiniquitatem. TL entoria , i. euerfa. eAithiopia , pro 5 Athiopum, i. peccatorum peccatis deformium.7o. 4thiopam. Peles ,i, tabernacula : é pellibus enim hebant, 70.tabernacula, Afadian : eft Madian pars Athio- pig, vt patet Num. 12. & 2. Par.14. eft €39° tepe- Citlo. : 81a fluminibus, pro, in Alumina » te. tantum , q.d. nunquid folum oftendes potentiam tuam in ficcan- do Iordanem & mare rubrum , veluti afcenfa qua- driga ad feruandum tuos ? Aut in fuminibus , fc. fEgypti, conuerfis infanguinem olim , vel alludic adid quod dicitur, Luc. 21. & Apoc.8. & 16, de mati de mari & Auuiis. ~ Quia afcenaes , pro , cum afcenderis , vel a{cen- deres olim. Salwatio , {c. populi tui. - -g, Sufcitans , &c. pro , omnino parabis. Arcum ,i, potentiam velut arcum , {c. contra fi- dei hottes Juramenta, pro, & iuramenta » fc. fufcita- bis, i. implebis promilfa , vel qd. fecundim iura« menta. Tribubus ,i. gent loquendo cum Patr cob, Dauid , &c. vide Gen.22.- 88.& 131. : Fluuios , i. populos Scindes , fitendo impetum, yt olim in lordane fecifti,g.d. reptimes vim hoftium ecclefiz. 10. Ze, i.tuam potentiam , Montes , i. mundi po- tentes. Quidam ad diem iudicii referunt , iuxta €a, que dicuntur Luc.1 .& Apoc.16. ere Gurges aquarum, i.leruos Dei perfequentium 1m- petus , more aque inundantis Jrazfiit , pro, tranfi- bit , i. ceffabit , te fc. reprimente Abyfjus , i. copia aquarum ,{c. perfecutorum. Vocem 5 i, ftrepitum,vt folent aque furibunde ; q.d. vehementer perfequen- tur impij fideles. | Altiindo , i. profunditas , fc. Abyfi. Manus {nas , i, aquarum vim , velut manus , {c. perfecutores yires{uas contra Dei feruos. Quidam hec referunt ad laudes Deidecantatas, per abyflum, ;. homines , & alticudinem, i. Angelos celebrantes, {c. Chrifti vitorias. 11.501 @ Luna, {c. tempore lofae olim itemque in die iudicij , cm, fe. ceflabic motuscoclorum . Ibunt i. fugient {c. hoftes tui fagittis fulgentib. territi. vide Sap.j. Apoc.16. feu potius in infernum detrudentur tuis percuffionib. veluti fagittarum icti- bus , & haftz. 11. Fremitn , i, indignatione. Terram , i. terrenos homines. Ob/fupefacies, {c. attonitos reddens fuppli- cits, vel alludicad illud Luc, 21. Arefcentibus ho- minibus prx timore , &c. 13. Egreffas es , pret. pro futuris. Caput, {c. An- © tichriftum. Domo impy ,i. familia diaboli, vel im- pij, pro impiorum. Denudafti ,& cxt.q.d. prorias i Uraelitica. Locutus es 1, fecifti ibus, vt Abraham ,Ifaac , Ia~ Notationes Mich. vitimo, Pfal. domum enertifti v{que ad fundamenta. V//que ad col- lum ,{c. enertifti ,q.d.vt cum quis mergitur aquis totus , & obruitur, fic penitus deleuifts vel vfque ad conculcationem colli, quod folent victores facere. Semper , Heb. Selah , 70. in finem , i. perpetuo. vi« de fup. : 14. Maledixifti , {c. deftruendo. Dei dicere face- re eft. 7 : Sceptris , eins ,i. potentia, feu regno diaboli,vel peccati. Capiti, pro capitibus , i. ducibus. Difpergendum , i. perdendum. Je ', Loquitur in perfona populi Dei. Exultatio eorum,{cil. tanta erat venientium. oi 15. Fecifti , pro, facies, q.d.incedestu per mes” dias calamitates , inde tuos eripiens. i 16. Audini ,{c. Dei terribile iudicium ‘de malis. Venter , i.interiora , feu vilcera. J A voce , proad vocem, {c. tuam mihi reuelantem hec , vel q.d. ita vt vocem edere non poffem prz ti- more. _ Ingrediatur , &c. q.d. mala mihi huius vitz po- tius eueniant, dum viuo , quam illa fupplicia patiar parata impijs, Vt requiejcam ; pro, modo vt requiefcam , Hier. 2.conPelag. Tribulationes , {c.damnatorum , vel iu- dicii vitimi. ; | Accinétum , fab fortitudine , q.d.fortem , & vi- ctorem , cum Chrifto regnantem. 17. Ficus enim, &c. per hec fignificatur magna bonorum {piricualium penuria furura tempore Anti- chrilti. : Mentietur,i. fallet operantem {c. non fecuto fru- &u, vel opus vocat frudum qui fallere dicitur,dum non prouenit expectatus. Abfcindetur , i. peribit , vel deficiet. 18. Jefu, 70. Saluatore , Chald. redemptore. 19. Quafi ceruorum, i.agiles Excel(a , {c. coelos. Mea :ic.coclum patria iuftorum, V ittor, {c. Chriftus , vel potius victori , vt legit Hier. q.d. Chrifti vi@oriam carmine feu cantu cele- brantem , & pro victoria mihi data gratias agen- tem. Aaaictaathaahecheste a ahahabeatettanh ahah dh ahaa aha ahh ahaa ahaha SOPHO NT A'S. Prophetat contra Indaos ,€5 quafdam alias nationes, CAPryT £ , ean Ofie , quo tempore etiam Ieremias [cy prophetauit vide ler.t. O'S a. Congregans , Kc. q.d. delebo, Fo Chald. delendo delebo; q.4. omni- M no delebo: Omnia, {c. homines, & inmenta. A facie,i, & fuperficie. Terre , tc. Iuda.nam - Urael iam erat in capeiuitatem abductus. 3. Congregans , {ub .congregabo. eft autem expli- catio precedentium. ‘Pecus , quo nomineé etiam iu- menta intelliguntur,{c. perdit Dens ob hominum peccata etiam que hominibus feruiunt.4. Et > pro, id eft. explicat enim quos homines dixerit. Exten- dam. {c.percuffurus. Baal , i.cultus idolorum e4- dituorum i. Sacerdotum , vox Hebr. nn. kema- zim , fignificat fecundam Hier. phanaticos ; fc. da- montis {piritu afflatos , 70. facerdotum , {c. erant fa~ cerdotes idolorum. Cum facerdotibus , q.d. & ipfos facerdotes delebo , & eorum nomina , feu memo- riam. : 5. Militiam celi,i.aftra , queita dicuntur. quod multa fine & ordinata more exercitus. Angeli etiam ita dicuntur. vide Lucz.2. Et adorant , &c. q.d. adorant cum idolis Deum & jurant per Deum & idola. Je Domino , i. per Do- minum. Melchom ,{dolum erat Ammonitarum. 6. Auertuntur ,i. recedunt , 70. declinant. fub. difperdam etiam. De poft , &c.i.a fequela Domini, 70.4 Domino. Laueftigauerunt, Chald. precati funt, 70. adheferunt. 7. Silete, {c. pre timore , feureuerentia , 70. ti- mete , feureueremini. Dies ,{c. quo puniemini per Chaldzos. Hoftiam, i. ladzos mactandos,vide Ifa.34.Ier.46. . Santts In Sophoniam. Santis ficanit 2. parauit. Vocatos , (c, Chaldxos ad cadem faciendam. 8. Domins, pro 5 mee , q.d. cum €os cxdam, hae (c, lofix filij autem , vel liberi vel poftéri, és we ink ame ae moribus a Dei lege alienis, Forte etiam notatur veftium abufus pet ambitionem, 9. Limen,{c. domus {uz..vel templi, Domint , fc. idoli. non enim Jehoua eft Hebr: fed Adonim. Dei fui, Gc legit Hier. & 70. et nunc Hebr. non eft Dei’, nec in Compl. ideoque guidam referunt ad domos Principum & nobilium. [miquita- te, &c. i, rebus per iniquitatem & dolum acquif- tis 3 vel peccatis cum proximi injuria. 10, Pifciue , itadicebatur. quod per eam pifces¢ locis maritimis inferrentur. vide 2. Efd, Cap.3. & 12. Secunda, & idnomen Porte. vide 4.Reg.22. _ Contritio ,i. dolentium meettitia , {cil. ob aduen- tantes Chaldzos. Callibus, {c. Terufalem, {ubaudi, audietur illo tem- pote {c. occupatis portis vrbis, & collibus ab hofte. 11. Pile, loci ef nomen concaui inftar pile ; feu mortarij ob profunditatem, inde enim fic: di@us, Chald.torrentis Cedron. Conticuit , {c. confulus , feu moeftus tacebit , vt - folent calamitate preffi Chald. fratus eft. Chanaan , ficvocat ludxos ob motes & impieta- tem vide Ezech. 16. Dan.1 3. Inuoluti argento,i,Vn= dique opibus fepti, Chald. diuites opibus. 12. Serutabor,{c. per Chaldzos, qui omnia fere- tabuntur. Iz lucernis , Chald. vt’ qui cum lucerna {cratantur. Defixos in facibus fuis, i. peccatis , vel more vini ( quod fuper feces conferuatur quietum) in diuitiis quiefcentes , Chald. tranquilliflimé fru- entes dinitiis fuis. Qui dicunt,&c.id ek , qui Dei prouidentiam negant. Bene , {cil. bonis. Male , {c. malis. 1 3. Fortitudo , Chald. diaitiz, 14. Magaus {c. calamitatém.infignem afferens, Vox ,i, ttrepitus , q.d. audiri videtur iam, vt fo- {ent appropinquantes Amara, q.d.calamitatem mi- nans. Tribvlabitur, Chald. interficietur. Fortis , pro, etiam fortis. 15. Ira, {c. Dei. Tenebrarum ,i. calamitatis , que pertenebras folet fignificari,ytper lucé profperitas. 16. Tube , {c, Chaldeorum. Clangoris , Chald. iubilationis, fc. hoftium. Angulos ,i.tutres , que velut murorum anguli funt. } 17. Caci,{c. confilij in opes. Sicut humus ,i.in magna copia. etiam vulgo dici- turde recopiofa,cum ¢ terra , Chald. & 70. 8 Heb. * vt puluis. 18. Igne ,i.ira. Zeli »Chald. vitionis, poteft in- telligi zelus , i. vehemens amor, quo contempto fo- fet qui amac, valdeiralci. Denorabitur , Chald. & 70. confumetur. Terra ,{c.ludexa , Chald. impij terre. Goh PF Veto & Fe Oxnenite , {c.fimulad placandum Deum per preces & poenitentiam, Won amabilis , {c. Deo , vel g.d.indigna amore, Chald. nolens-con- uerti , 70. indilciplinata , {eu inerudita. 2. Inffio, {c. Dei. Pulnerem tranfenntem ,{c. dere- pente, & obcxcantem , vel inquinantem Diem, {c. calamitatis iunge cum pariat ,i. afferat. 70. ante- quam fitis, quafi flos tranfiens die. 3. Manfueti, 70. humiles. Iudicium , 1. precepta. Quarite, {c. omnes. luftum & man{uetum,i. iulti- tiam,& manfuetudinem , Chald. veritatem , & 4 313 manf{uetudinem, Si quomodo,70.vt. Abfcondamini ,i. euadatis, Chald. & 70. ptote= gamini, fic Pfal.26. Abcondit me , &c. 4. Deftrutto, {c. 4 Chald. Defertum;(c, redi getur. Meridie,g.d. media luce fc. in omnium oculis, Eycienr,f{c. in capti uitatem. os 5. Finsculum, i. partem. funiculo enim terre die ui debantur’,q-d. oram maritimam Paleftine. Perditorum ,i. petiturorum ,' vel perdentium 5 {c. alios , Hebr. Cheretheorum , ‘de quibus, 2. Reg.8.: vbi Cherethi dicuntur, fc. Palettini quidam dediti militiz , virique fortes. Vide 1: Ree. 30: & Ezech. 25. vbi vocantur ‘ab Interprete Interfectores: Qui- dam tamen putant omnes Paleftinos ita dici , quod eflent egregij milites , 70, Cretenifium ,:ficut etiam verterunt Ezech.25.— Super Chanaan ,i. contra-Paleftitios , qui erant Chananzi vide Iof. 13. 6. Fumculus , i. pars feu pofleffio. Maris ,{c. Philithezi ad mare habitabant. Requies , &c.q.d.ibi , ve folet in‘locis defertis, pecora pafcent. {c. vaftarunt etiam Paleftinos Chal- dai. vide lerem 47. Ezech.26, 7- Remanfevit , {c. rediens ex captiuitate. Pafcentur , {c.a ludzis poflefloribus tunc eius re- gionis. Anerter , Chald. reducet. 8. Bla{phemias,7o.contumeliam,C hal. elationem. Populo meo, {c. cum abduceretur a Chaldzis. Magnificat {ant i. infolenter , feu fuperbé ege- runt. Super, i. contra , quafi, pofleffuriipfi, vel quafi merito vattati fint ab hoftibus {uis ludzi. {c. inful- tabant ludwis vidtis. 9: Vt Sodoma , {c. deftrucka penitus. Siccitas ,&c. expticatio precedentium , q.d. re- digenturin locum plenum ficcis fpinis , Chald.lo- cus dereli@us carduis Acerui falis, pro, velut acer- ui falis , q.d. fterilis , eALternum , i. longum tempus. Reliquia, {c. pot captiuitatem Babyl onicam.Qui- dam faétum dicunt tempore Machabaorum , & de= inceps, forté de Chriftianis intelligitur. 10. Superbia ,70.contumelia. Bla{phemauerunt , Chald. & 70. exprobrauerunt. Magnificati {unt i. {uperbierunt. Super , i. conta. 11. Horribilis , Chald. terribilis. attenuabit , 70. difperdet Viri, Heb. vir, i. quifque.7o.quifque ~ De, pro,in Loco fuo,g.d. non vt olim folum in Terufalem. Omnes, pro , omnes etiam, Aug. epift 80. & de diui. dem.c.9 Infula ,i-loca ad que per mare itur. 12. Gladio meo ,{c. per Nabucdonofor. : 13. Extendet ,{c. Chadzus. vel Deus , {cil. per Chaldzos. Affur,i. Aflyrios. Speciofam,Heb. Chald. & 70. Ninivem. 4. Beftia gentium ,{c, vicinatum , 70. fere ter rarum , Chald. ferarum Ovxocrotalus , Auis ett fimilis cygno. vocatur fic afono afini , quem edit. v@, afi- pun (onare: dicitur & Pelicanus,70. leones. Liminibus, (c. domorum dirutarum. Cantatis , {c. auis , fubaudi , audietur , vel fona- ° bit, vel q.d pro auiculis olim cantantibus fuccedet coruus. — mite 15. Gloriofa , Chald. potens » 70. malis dedita. Alia ,{c. mihi conferenda. Defertum , Chald. & 70. defolationem. Cubile ,70. paicua. Ae Sibilabit ,{c. per ircihonem , vel admirationem. Mounebit , {c. vel complodens , quod eft letantis, vel extendens, quod eft mirantis vel irridentis. “aim ,7o. manus {uas. Manum fuan sae ee 314 CiAcP Vo Tick i .% ae Alloquitur Terufalem.. Pronocatrix ,{c.ire Dei, 70. illuftris. ~ Redempta, i.fepe a Deo liberata ,,vel ex figy pto educta. Columba, {c. fine intelle&u vide Ole 7. ne Rope ats Dein ay: 2M 3. Velpere, i, qui-vefpere oues aggrediuntut fame, diurna rabidi, vide Abac..1. 70. Arabig. Non reline. guebant , &c.q.d-omnia ftatim vorantes., 20) 4, Propheta »Chald)| pfeudoprophete. Vefaut ; {c.., fpiritu malo agitatisinpdeles, Chald..mendaces, 70. contemptores. Sanéhum {c.templum,Ghald, fanai-. tatem,70. fantaw sc)! Te fen) _ §- Facter, 1, feret,, feu permittet , vel q.d. faciet iuftitiam Adane ,i.cito , vel quotidie... Ludicinm, , {co..puniens. PO ® Dabit in lucem,i.proferct, feu faciet conf{picuum, Abfeondetur Chatd.tardabit Nefciuit, &C. q.d. nec populumipudet {uz iniquitatis, nec peenitet, vel de quouls iniquo fermo eft. Ke. . 6. Gentes yo. fuperbos. Anguli ,i- turtes vel te gna. Chald. palatia. ‘ui non eff , pro, ita vt non- fit. splniias Defolata , 8c. q.d. debuerat populus meus fimilia timere , & cauere, ne-me offenderet, it 7+ Dixit, &c; q.d. monui pat effe , ve metimeret, & recte yiueret:quod fi faceret,parcerem ei. Eius, pro, tuum, mutata perfona , more {ctip- ture. Fifitani ,i. hackenus puniui Dilculo yi. folicite ; feu fine mora Cor/uperunt , &c. q.d. tantum abet vt fe emendarent, egerunt peius. ; 8, Quapropter , 8c. verba: Chirikti , ‘q.d. poft me- am refurrectionem te-per Romanos puniam vel die iudicii, vt quidam volunt obea que requuntur. J” igne , &c, vide fup.cap.1.Terra, Chal. im pij terre, » Quiatune ,{c. tempore Euangelij.. Populis ,{c.ad fidem-conuerlis, Labium , Chald. locutionem, Humero uno , i. vnanimiter metaphora a baiulis idem Gmul portantibus., vel bobus,, 70. {ub iugo vno. 10. Aethiopia , {c. que eft prope Aigyptum , vel Indica. fecundim quofdam , Chald. Indiz. * -- Notationes ” Filiy difperfornm meorum 5 pto,difperfi mei, Hebr. difperforum meorum filia , i. congregatio ,{c. electi pet mundu difperfi, vide lo.r1., 11. Adinuentionibus, yi. conGliisfeu operibus. Magniloquas {uperbie yi. fapetbos magiftros, vel de quibus fuperbiebas be. Scribas), 8 Pharifxos. Chald. fortes gloria.,i60. detra@iones. contumeliz, | Exalrari,i,daperbire 570. glotiari. Ja monte &c. qg.d. de templo lerofolymitano., vel in Ecclefia - dif- citurcnim-hic, Humilitasy 12. Paupereme egenum Chald. manfuetum ,-& excipientem aflictionem .70., manfuetum’, & hu- milem. int itt ; | Sperabuntin nominee Domini, ,i.in Domino ,-7o0. timebunt, feu reuerebuntur nomen-Domini. 13, Adendacium.,, 70. vanaz:Pafcentur , {c. vt Chrifti ouesabiplo. sAecubabunt,, {c. in Ecclefia, vel coelo. ‘ : 14. Filia Sion si: Ecclefia. In omni',70. ex toto, 15+ ludiciam.tuum,yi. damnationem, {c. remiffis peccatis: yo. iniquitates tuas..4gertir, i. expalit, Chald, extirpauit. Jewnicos ,{c. demiones & vitia. In medio tui, i. tecum. Ecce ego vobifcum fum omnibus diebus &c. 16. Dicetur 5 7o. dicet Dominus. Diffoluantur, Chald. remittantur. 17+ Gaudebit » &c.70. adducet fuper te lztitiam, & inuocabit te in charirate fua, Silebit’, {c.ad pecca- ta preterita , quia cemilla. Tua, i. tui, Laude,-Chald, exultatione ,.70. deleCtatione. 18. Nagas i. /peccatores, peccata enim velut nu- gz, 8¢ mendacia. dicuntur quidem homines. nihili, oO nugatores , nuge. ., . Ex te» {cde numero electorum. Opprobrinm';id.eht , tibi exprobretur illorum yi- ta mala. 19. Claudicantem , {c.ateco , vel'animam, vel Synagogam. Laudem , 70. glotiam q.d.faciam glo- riofos. Ie vomen,i. famam feucelebritatem,-7o.nomina. tos. Confufionis ,{c. vbi contempti. & contumeliis affe ti. 20. Coram oculis veftris, q.d.. vobis videntibus, & gaudentibus:ad tam felicem mutationem, Sathanchahdhthaech sh chahahdhahiahai shah ahahaha dha Mach thdhek taeda Be ASCoIG BV S. Prophetauit ad ludaos , qui ex captinitate redgerant. GAP VT a: Ary, filij Hiftafpis. Alii Longi- manum putant , qui fuit poftea. Alijaliter. vide Efd. 5. Fuerant ab hoc tempore ad Chrifti: na- tivitatem anni circiter 500. Sexto , {c. Luliovel Augufto. Vna yi. prima. Adanu , i. opera. ZLorobabel , non eft ifte de quo 1. Par.3.ille enim fi- lius Phadaiz fratris Salathiel, 2. Life, fc. fqui redierat & ca ptiuitate. .Noadum, {c. videbant impeditum fuiffe opus diu , quafi Deus nollet adhuc edificari, . 4. Laque atis , q.d-ornate fabricatis , Chald. re- ctis cedrinis tabulis, Ja } fe. coeperat adificari tem- plum, Dejerta, Chald. defttu@a , (cil. fuerat opusinter- tuptum impedientibus hoftibus vicinis i ‘§- Ponite corda , &c.q.d: cogitate {eduld , ta mala fitis paffi ob iftam focordiam. V tas , i. opera & labores. 6. Intuliftis , {c. in horrea Inebriati , i. Catiati. MMercedes , {c. operarum , feu negotiationunt. Aifir ,i. perdidit , ac fimififfet , &c. ‘7. Monte ;{e. Libanum, Chald. montes. ‘Parate ,Chald. atferte , 70-incidite, Domum , i. templum. Acceptabile , &e. q.d.tem oratam mihi feceritis vel, vt vertit Chald. placebic mihi habitarein ea, Glorificabor , i. cedet in gloriam meam, vel q.d.exaudiain vos , & benefaciam vobis. 9. Re/pexiftis , 8c. q.d. {perattis multum fru@us ex agris.{ed contra accidit. Exufflaui , i. feci euanefcere , feu redegi! in ni- quan- hilum , fc. ve folet fegetes ventus vrens. Felhi aes €} i¢ rie je ALIS s In Zachariam. Feftinatis, &c. q.4. quifque fuam domum diligenter edificat, vel prouidet domui fuze, 10. Rorem , Chald. pluuiam. 11. Ssccitatem , Chald. fterilitatem , feu penu- riam. 13.Nuncius , q.d. legatus , {c Propheta, De aur cius , q.d. vnus de numero Prophetarum. 14, Sufcrtanit yi. excitauit, Spiritam’, i. mentem, fc, yt intenderet operi.| CAP VT. fl. 1.9 NV die, &c, hic verfus coniungitur cum prece- dentic.apud Hier. & quofdam alios , {c. hac die Cocptum opus,i. parari materia, nam edificium coe- ptum 24. menfis noni. vt dicitur inf. Sexto, {c. Au- gafto quidam Februarium putant,quia annus vulga- ris ircipiebataSeptembri, facerdotem a Martio vide Exod. 12. 4. Derelittus, {c, ex iis qui viderunt primam tem- plum. Gloria ,i. {plendore. Chald. decore. Quid, pro, qualem,70. quomodo, Nox fir,Chald. res nihili. 5- Terra , fc. huius Facite , {c. opus templi quod coepiftis. 6. Verbum, i. foedus, fc. firmumierit , feu feruabo. piritus ,{c. textia perfona in Deitate , adeoque tota Trinitas , nec enim feparantur adctione. Erit , {c. per effectum gratia, & protectionis. 7. Modicum,Not. 500. annos, aut 300. fecundim alios dici modicum , fc. breue eft , refpectu non fo- lum zternitatis , fed totius temporis , 70. adhuc fe- mel , & itacitatut Hebr.12. Commonebo , &c. q.d. faciam rem nouam , & mirabilem in orbe.. Et mare, &c. explicat quid terre nomine intellexerit. 8. Afoucbo , {c, ftupore tanti myfterii , & Letitia, & vite innouatione. Vexiet ,{c.in mundum, vel ad iudicium, vide Aug.18. ciu.c.35.&.48. Defideratus , &c.{c, Chriftus , quem totus mun- dus defiderabat, {c. optabat felicitatem,quam Chri- ftus attulit , eth id eum fadturum multi ignorabant, a+5 Chald. defiderium omnium gentium Gloria , {c, oh Chritti prefentiam. | oe, 9. Meum eft ,&c. q.d. fi velim » poffim facile iftam ornate auro, & argento, fedornabo re pretio- fiori 5 fe. filii mei prefentia, & do@trina , &c, 10. Domus sftius ,i. Ecclelie per hanc fignifica~ tz, Aug, 18.ciu. Pacem , {c, Chriftum, qui eft pax noftra. 12. Legem ,i, de re ad legem pertinente. s 1 3. Sanétificaram ,{c. per oblationem eius fadam eo. Eius ,{c. veltimenti. Santtificabitur , {c. id quod tactuin fuit, 14. In anima , i. ob contraédtum hominis mortui 1§--Séc populus , &c. q.d. contaminat quidem oblationes quia immundus eft peccatis , & non ab ipfisfandificatur quod eas tangat fan@ificatas. vide Jerem:. 11. Nunquid carnes fanz auferent ate ma- litias tuas, 8c. Toi , {c. in altari quod extruxerant ad {acrificia. 16. Hac ,{c. 24. menfis noni. 17. V iginti ,{c. opinione vettra , feu {pe. 18. V ento vrente , 70. {terilitare. Auruginevitiun eft fegetisex nimio humore, 70, cotruptione acris. 19: laéta ,{c. {uper illa, que coepta tempore Cyri, vel in altera parte ,in qua nondum ccepta. vide 1. Ef{d.3. : 20. Germine,q.d.nondum germinauit Hinc appa- retnonum effe Nouembrem , non Martium , Chald, in area. Benedicam , i. dabo copiam fructuum. 23. Regnorum.Quidam putant predici euerlionem regni Perfarum. Alii Grecorum, alii Romanorum, Defcendent ,i. cadent in terram , {c. morientur. Vir , i. quifque. 24, Te ,{c. in pofteris tunis, precipué in Chrifto, fic quedam promif_la Abraham , Genef. 12-&.15. que in pofteris impleta Sizaculum,i. annulum figna- torium , Chald. 1 cesiibe annuli {uper manum Elegs,{c. vt ex te Chriftus nafcatur , Chald. in te mihi complacui. setae hana Ana a Aa Most adic nA AGA aha aE Zw me AR AS Prophetat de Inudais , Gentibus ,C. hrifto OE cclefia. CaP VE 2 1. evAVA Ctauo ,{c. O&tobri. Dary, vide Vhs sir Agg.i. Zachariam, de quo Matt. 23. etfi quidam aliud fentiunt. 2. Super , i. contra. 3. Er dices, fub. preterea. Eos ,{c. ludwos. Cennertimiat, LW, Se) SAO {c.per poenitentiam. Conuertar , {c. remittendo peccata , dando gta- tiam , & iuuando, 4. Priores ,{c. qui ante captiuitatem. : 5. Vbi funt ?q.d.Nonne illis acciderunt que pre- dixi, e finon credebant euentura? Nunquid., &c. q.d. pfeudopropherz illi qui patres veftros decipiebant, nonne & ipfi mifereé mortui, cum tamen felicitatem promittererem ? Vel fide ve-" ris Prophetis loquitur q.d. nunquid perpetuo opus eft , vos monere per Prophetas ? nec mihi credetis fepius monenti , cum prefertim. appareat re ipfa me vera predicere? 6. Legitima ,i. precepta , Heb. ftatuta. Conprebenderunt » i.adeos peruenerunt , q.d. non ne eis manifeftata (unt? vel, nonne mala qua fimul minabantur illis inuenerunt ? Connefi funt ,i. ad fe reuerGi {unt , 70, refponderunt. Fecs, {c. puni- endo. 7. Vndecimi,{clanuatii. Verbum , vifionem vo- cat verbum , quamquam & in ipfa vifione interue- niunt verba Angeli, 1 = 8. ir ,{c. Angelus Michael , de quo Daniel 10. Equum rufum. In equo celeritas in colore puni- tio hoftium fignificata. Profunde , {c. aquarum , q.d, prope aquas , {c. Babylonis , Chald.Babylone. Equi, (ab. & equites. Vary , vatietate coloris fignificantur varia Angelorum munia, pro varie- tate preceptorum Dei ;nempe rufo punitio feu ca- lamitas . albo profperitas. 9. Dixi , {c. Angelo , qui mihi illa oftende- bat. gay 4 \ 316 ¢ Inme ,{c. intra me, Chald.mecum. Offendam, i. faciam tibi oftendi, 10. Vir, {c. Michael. Perambulent , {c. cuftodien- tes prouincias, vel exequentes varia Dei madata. 11. Refponderunt ,{c. rogat de ftatu hominum, vt Zacharias audirer. Habitatur , & quiefcit , pro, habitatur in pace, {c. fine pralits , Chald. habitatur pacifica, & quicta Quidam ad ditionem Darij {o- Jam referunt. 12.Re/pondit ,i. locutus eft. Quibus iratus es ? i, quos affligis. Sspruagefimus , {c. ex quo lerufalem euerfa, Nam 19: Nabucdonoforis, qui deinde regna- uit , 26. fed computato 19. fiunt , 27.nam mente 5. decimi noni capta vrbs. Euilmeradac.23. Baifafar. 3, Cyrus 7. poit expugnatam Babylonem ( etfi alii ali- ter fentiunt , fed deinde filio dant 14.) Cambifes, 8. Qui omnes vique ad Darij. 2. fant 70. 13. Bona,i.confolatoria,vt ftatim explicat,Chald. recta. 14. Zelatus fum,i. amore profecutus , adeoque eorum caufa iratus affligentibus ipfam. hec {unt ver- ba con(olatoria, 15. Genses ,{c, Chaldvos. Adiuuerant in malum, i. grauius afflixerunt, quamdebuerint , feu quam vellem . Chald. adiuuerunt ad malefaciendum. 16. Inmi/erscordtis ,i. cum magna mifericordia. Perpend:culum , &c. q.d. xd. ficabitur Terufalem, Chald. edificium parietum Ierufalem. 17. Afiluent , Chald. implebuntur. Eliget i. tra- Ctabit ve eleham,Chald, complacebit fibi in. poffunt hec ad Ecclefiam referri. 18, Leuani oculos,i. alpexi. Quatuor cornua. Qui- dam regna quatuor intelligunt , fc. Chaldzorum. Perfarum, Grecorum, & Romanorum. Alii, qua- tuor orbis partes,quxludzos vexarunt. {cil.ab Orien- te Hammonite, & Moabite:ab Occidentre Paletti- ni ; 4 Septentrione Chaldzi : a Meridie Idumzi, Chald. quatuorregna. 19. Ventilaherant ,i.vexarunt , Chald. & 70. dif- perferunt. - | 20, Fabros , {c.ferrarios,qui cornua ferrea confrin- gerent,nempe Ange los. 21.Per fingulos,&.q.d. ludzos omnesi Eorum ,{c.Tudzorum. Leuauit caput,i.potuit re- fittere,feu relpirare. Cornu yi. potentiam, robur. Cah VT IT We >» fc. Angelus {pecie viri. Adenforius , fe quo folent Archice@i metiti zdificia. Jo geometticus. 2. Jerufalem ,{c. Ecclefiam , ad eam enim perti- nent quzfequuntur, Sic, (c, futura. eft enim zdi- ficanda , vel quanta nunc fir, quantumque defit. 3. Egredievatur ,{c.ame, 70 ftabat. Alins , forte ille qui funiculum guftabat. 4. Ad eum , {c. gui inme loquebatur antea. Puerum ,Chald. & 70. iuuenem. Apparet Za- chatriam fuilfe iuuenem , certe erat refpectu Angeli. vide tamen Ioan.21. Abfgue muro , &c. q.d. tanta eritmultitudo, ve citcumdari muro non poflit , {c. Ecclefia fignificatur. | lumentorum {c. funt ctiam im Ecclefia, qui vt iu- Menta viuunt. eft in area hac cum grano palea , v{~ qne ad diem Ludicij, & cum prudentibus virginibus fatux. | : §. Murus, i. velutmurus feu pro muro, Et Domi- nus incircuita populi fui Pfal. 124. Chald. velue mutus. In gloria ,70.in gleriam , fc,. reddam gloriofam. Gloriofa digta {unt de te ciuitas Dei. vide 12.60. 6. Aquilonis , i, Babylone, fc. mundo ; & vitiis, Notationes poteftateque diaboli. In quatuor , &c.q.d. 6 electi, qui pet orbem totum difperfi eftis. vide Mla.43. & loan 11.70. de quatuor ventis coeli congregabo vos. 7. Sion, i.electiexludeis. Filiam ; Babylonis. i, Babylonem , vt {up. 8. Exercituum , 70 omnipotens. fic. inf. Aperté Chriftus bic Deus dicitur, Gicut & Pfal.2 3. ef enim vtrobique lehoua min) Gloriam , {c.mezx refurreétio- nis. Vide loan.7. Nendum erat glorificatus , fc, per relurrectionem. Me ,ic. Chriftum per Apoftolos, qui Gentibus predicarunt. vide Ila 49. A. 13. Spolianerunt , {c. lzpe Jud#i vexatia gentibus. Aitergo, cum per A- pottoios ex vobis aflumptos fint conuertende gentes ad fdém , quanto zquiuseft vos etiam conuerti? Taagit ,t. ledit, vide Pfal.r04. Me: , {c. Dei »q.d. valde Deum offendit quicun- que vos perlequitur. vide Deut. 32. Pfal.16. Senfus eft , valde eftis Deo chari, vici{ceturque veftras in- , durias, f{ubiiciehdo vobis populos ad fidem conuer- fos per Apoftolos 70. ius. 9. Super , i. contra. Eos , {cr gentiles. Prada bis, i. fubditi ludeis, fc. Apoftoliseos con- uertentibus. Serascbane , {cil. ludxi fepe Gentilibus feruierunt. Dominus ,{c. pater. Afe ,'{c. filium pre- dicit ludeorum conuerfionem poft gentes. 10. Lauda, Chald. exulta,70. gaude. Filia Sion, i. ecclefia. Verio , {c. per Incarnationem. 11. Applicabuntur , Chald. adiicientur , 70. confugient. 12. Judam ,i. fideles. Partem, pro . velut partem, i, heredicatem. Sanéiificata , 70. fanéta , {c. ecclefia, Eliget ,i. amabit, C hald. gratam habebit.ddhue, q.d. perfeuerabit , amando . & fauendo. 13. Sileat,{c.pre reuerentia,& timore , 70. timeat. Confurrexit ,Chald.apparebit. Habisaculo , {c, ceelo, q.d. venietiin mundum,quod quidam ad Ptie. rem aduentum referunt : alijadfecundum, CAr VL fk I. RM Neéelo,{c. Michacle principe Synagoge , {e« cundum quofdam Saraz, 70. diabolus. A dextris,Hunc locum capit & qui defendere, & qui opprimere vult quod dextra potior fit hominis pats , & valentior, adeoque ea defenta ftat , victa ca- dit vide Pfal. 15. & 108. Aduerfaretur , i. accufas ret. 2. Increpet 5 pro, inctepabit , i.yeprimet , q-d.ego te cohibebo. folet Deus de fe loqui tanquami de rer- tia perfona vide Gen. 19. Num.12./7te, pro , te, Heb, Et increpet,q.d. & omnino te impediet , ne fe, quidquam poffis contra Ilefum, aut templi edificatio- nem.Non vero per Dominum, forte indicate Patrem, Filium > & Spiritum {anétum. Llegit., {c. vein ea fit cius templum, vultque adificari Torvis , pro, vt torris, i. titio. Igne , {c.captiuitate. 35 Indutus , {c. fic apparebat in vifione illa. Sordidis , fignificantur eius peccata ', ferte quod populum nom reprghendit. ve debuit . peccantem; cum prefertim eius nepotes etiam daxiflent alienige- nas. vide Efd.io. Stabat ,{c. iudicandus, vel opemexpectans. 4. Qui, {c. Angelus Michael, Je quo. proxime. Eor, ic. minores Angelos. Abjtul: , q.d. per hoc fignifico ablatam Ate iniquitatem tuam. Tndui, pro, induam Adutatoriis, i. pretiofisveti- bus , talibus enim folens viles mutari, Chald. infi- tiis.7 o.velte talari, ie ee or, 5. Cidarime In 'Zachariam j. Cidarim , i, tiatam pontificiam. Veffibus , {c O . = ye] = . . P°ntificiis, Angelus, fc. qui he.fieriproeceperat. . 6, Conteftavarur , i. velut coram teftibus mone- ar 7. Exercitunm,7o. omnipotens , ficinf. Cuftodiam meam , i. quod cuftodiri precepi,7o0. pracepta mea. Quogue q.d.id etiam dabo, vt ,&c. Ludicabis domummeam, i. po oulum meum re- ges , vt folent Pontifices , Chald, iudicabis templi miniftros. Cuflodies ,{c. vt prefedtus. Ambulantes , {c. te- cum , i. protegentes. Ais ;{c. Angelis , Chald. in- telligic promitti ei conuerfationem inter Angelos polt relurrectionem. 8. Portendentes , i. factis {uis futura figurantes,"{c. omnia illius populi fa@a , figura erant futurorum, 79. porcentorum {petatores, Chald. digni quibus fiunt miracula. Orientem ,{c. Chriftum Chald. Meffiam , {c. or- tuseft. Mando velut Sol: vnde Oriens nomen eius Zach. 6. & Oriens ex alto, Luc. vel Oriens dicitur, {c. germen , id enim fignificat vox Heb. quomodo vertiturler.2 3.8 33.[fa.4. & et iam,Graca. ayeroan, i.in 7o. & in Luca, vt quidam notant. dicitur au- “tem germen , fc. ¢ radice Ieffe {urculus. 9. Lapis,{c. Chriftus, qui lapis angularis & offen- fionis ab{ciffus de monte. &c, Dedi , i. promifi me -daturum. Coram Iefis , {c. inrenelatione proxima de Ori- ente. Vnum ,{c. fingularem, de quo proximé di@um. Oculi , i. dona Spiritus fan@i , vel Angeli, de quibus Apoc.1.& 5. Tob.12. Zach.4. vide etiam A- poc. 8.15.16. 17. ic. per Angelos pluzimos ( id enim 7. fignificat) mundum gubernat. Sculpruram, {c. paflionem , vbi veluccelatus clauis , & virgis; vel perfe@iionem anime ornatz donis. Jilius j{c.vbi paflus fuerit , nempe Iudez , vel Mundi , quantum eft ex paite pretij dati pro redemptione. Vza,{ci paf- fione. 10. Die illa , {c. tempore Euangelii. Vir , i. quilque. Vitem ,q.d. pax erit , & conuiua- buntur fecuré inuicem. vide Ifa.2. Ofe.2. Mich.4. Intellige vero fructus {pirituales. CA PVT o h¥: I. Euerfus eft ,{c. fuerat egreflus,vt dium cap. 2. Sujcitanit,{c.attonitus fuerat ad vifionem recedentem. 2. Candelabrum ,{c. Ecclefia. Aureum,{c. chari- tate & coelefti doftrina, Lampas,{c.Chriftus, Super caput i.in fammitate. Et feptem ,{c. pra- terea , vel pro, id eft feptem , vt fit explicatio lam- padis.ita enim quidam accipiunt., & candelabrum Chriftum dicunt. Lucerna ,{c. iahtiomnes , vel ecclefie magiftri, vel feptem dona Spiritus facti. Infuforia , pars erat heclucernarum , perquam in eas oleum influcbat. Quidam feprem Sacramenta intelligunt , per que oleum gratia infanditur in homines. , 3. Super, i. iuxta , putantautem quidam intelligi Eliam & Enoch. vide Apoc.11. 4. Sunt , i. fignificant. 6. Ia fpiritu meo yi. per virtutem {piritus , quem dabo meis , fc. fientin Ecclefia, que per ila, qua hic apparent , fignificantur. \ 7. Quis tu {c. vt pollis impedire Zorobabelem: in edificio templi, & Chriftuim per illum fignificatum, in Ecclefie dedicatione ° Afons magne, i. diabole In planum , {cil, deiicicris, feu deptimeris , 70. vtcorruas. 317 Et educet , &c.q.d. mitret Pater Filiam_, Chald. & emerget Chriftus, cuius ab eterno nomen didum eft , qui omnium Regnorum imperio potietur. Primarium y {c. fundamentalem. E xaquabit Pare tom qd. faciet re{pondere gtatiam Chriftianorum gra- tie Chrifti, {c. fimiles ci effe vita per gratiam , tan- quam membra capiti , in quo fumma gratia , luxta illud , conformes fieri imagini filii {ui. / 9. Manus , &c. gid. vt Zorobabel ifftam domum cocpit, & perfecit , ita Chriftus,qui ex eo nafcetur, & per eum fignificatur , Ecclefiam adificabic. Me , {c.'Chriftum. 10. Defpexit. pro , defpiciat vel defpiciet. Dies paruos ,i. paucos predicationis Chrifti. vel parui dicuntur ob Chrifti vite totius humilicatem Stanneum , {c. qui folet alligari in perpendiculo, q.d. magna erit letitia,ciim Chriftus Ecclefiam 2di- ficabit. Septem , &c. explicat quid fignificent oculi , de quibus fup. Difenrruxe , Angeli fignificantur , quo- rtm minifterio Deus vtiturin mundi gubernatione, 11. Re/pondi , i. locutus{um., 12. Spice , 70. rami, {c. pleni oliuis , inftar {pice plenz granis, Roffra ,{c. lucernarum, in quibus il- lud eft 5 per quod infunditur oleum , quod hic{uffu- forium vocatur. Atfupra dixit effe feptem feptem quidemomnia , fed duoextrema erant in candel- abroiuxta que aflurgebant oliue. 14. Olei, 70. pingucdinis, q.d. pingues gratia. Affiftunt , fe orantes pro populo Indzorum , vel parati adiufla ; mittendienim {uo tempore Elias & Enoch. in mundum , é loco vbi nunc viuunt, fiue is patadifus eft terreftris, fiue alius locus. ionPh Meas bees AN 1. J Olumen ,{c. oblonga membrana. in tali enim olim (cribebatur , 70. falx. Volazs , fignif cat id, celericatem {upplicij pro peccatis illic nota- tis. : | 2. Longitudo , &c. {c. maior fupplicij longitudo feu diuturnitas quam intenfio : illa enim fempiterna, {c. fine fine , hec finita. 3. Maledittio, i.{upplicii fententia. Terra , {c. In, dee, Fur , &c. per furtum intelliguntur etiam reliqua peccata in proximum ,, per periurium reliqua etiam in Deum. Indicabitur , Chald. percutietur , 70. punietur. Iurans , {c. falsd, vt infra dicitur. Ex hoc , {c. vo- lumine, i,iuxta {ententiam {criptam in volumine. 4. dlud, {c. yolumen , feu fcriptum in eo decre~ tum , aut maledi@um. Et ligva, &c. q.d. prorlus to- tain. 5. Egreffus , {c. vt acciperet ab Angelis fuperiori- bus nouam reueclationem. Dixit , {c. vbi fuillet re- uerfus. | Egreditur ,{c. reprefentabatur tanquam alicun-_ dé egrediens. forte velut a Deo éterplo, vel ex vr- be, velut é populo. 6. Amphora Heb. Epha, que eft certum genus menfura , fed hic pro menfura abfolute fumitur, 70. menf{urafe. peccatorum Iudzorum , que cum eft impleta ,excecarl meruerunt vnde Matt. 23. Et vos implete men{uram patram veftrorum. Oculus, i. af. pedtus ,q.d. hicapparet quales fine , qualiaque co- rum fadta, fc. implent indies menfuram hanc ,70. iniquitas. ; . Terra, {c. in qua habitant. ms 7..Talentum , \c, mafla quedam , vt dicitur inf. Portabatur ,{c. in amphora , vt guidam aiunt. 8, Impietas , 70, impietas eorum. Lis 5 {c. @ Ded 3 amphorz, 318 amphore , fignificatur menfura plena iniquitate , 8c grauiter occlula , {c. indurati Iudai. 9. Mulieres ,{c, Mrael , & Iuda , vel Tudzorum cxcitas, d¢ obftinatio. Spiritus » i. ventus. Atilut, fc. rapacitasindicatur , vel fortis volatus Jarer ter- vam, &C,i.peraerem. Bee) a 11, Ei.{c.amphore ,adeoqueimpietati. Senaar, 70. Babylonis, fc. ibi dicuntur ludzi tan- dem recepturi Antichriftum, nam in Babylonia reg- Mare incipiet. Ponatur, &c. q.d. alto & firmo loco ftacuatur , ve folent idola. CA PoV TL Vi, 1. (-\ Vadriga. 70.currus. Aontinm , {c. Dei po- centiz , & fapientiz. Aeret .i, fortiffimi. 2. Prima ,{c,imperio Chaldgorum. Rufi , {c. ob cedes , & crudelitatem Secunda , {c. Perfacum. Nigri ; {c. ob terrorem. 3. Tertia,{c. Grecorum. Albi , {c. ob clemen- tiam. Quarta, {c.Romanorum. Vary, fc, refperfi albis maculis. varium fait Romanorum imperium. Fortes 570. multicolores. 5. Quatuor , pto , vt quatuor , q.d. violenter {u- buertentes omnia, quocunque irruant. Stent , \{c.pa- rati ad-iuffa , nam per.eos Deus punit quos vult. vi- de Ifa. 10. Jerem.25. Matt. 22. Chald. ne ftent. 6. Aquilonis ,{c. Chaldzorum , quos vicerunt. Ideo omiffa illorum quadrigz mentio hic, quia {u- peratia Perlis. Poft eos ; {c. & Perfas vicit Ale- xander. Anftri, {c.Agyptum fubiugauit Auguftus tandem, & fic potitus omni Grecorum imperio. : 7. Robuftifimui,{c.quos {upra vocauit fortes,erant- que in quarta quadriga,a quahinc videntur feparari. Quidam Gothos intelligunt , qui per orbem difcur- rentes cuncta vaftarunt. 8. Spirieum meum , 70. furorem meum. q. d. fatis- fecerunt mihi in Chaldzos irato , dum eos vafta- runt. 10. Same,{c. quod infra dicitur. Tranfmigratione, 70. captiuitate , icaptinis, qui ¢ Babylone redierant,Chald.filiis tran{migrationis. Iofia ,ifte Forté cuftodiebat Templi thefaurum. 11. durum @& argentum , fignificantur vel duz in Chrifto narurz , vel Gentiles, & Iudzi Chrifto fub- iecti. Coronas, {c.fignificantes Chrifti fummum impe- rium ,& f{acerdotium,Chald. coronam magnam. 12. Fir, {c. cuius tu in hoc figura es. Orsens , &c. Chald. ecce vir, Chriftus nomen eius , qui reuelan- dus ft, & magnificandus , & adificaturus templum Domini. Subter eum,i. in loco uo, vel fua virtute. Templum,(c.Ecclefiam. 13. Gloriam, i..coronam, q. d.regnabit, vt ftatim explicat Solio, vide Luc 1. Sacerdos, Chald. Sacerdos fummus. Confilinm pacis,i. concordiz. Duos, {c. Regem & facerdotem quia vtrumque Chriftus, vel populum Iudaicum, & Gentilem, {c,in Ecclefia. 14. Helem, hic fupra di@us Oldai. Forte Binomi- us erat, Hem , hic. {upradigtus lofias.. Afemortale, q.d. in memoriam , quod eas Domino obtulerint, & id figura eorum , qui offerunt {ua Chrifto. 15. Procul ,{c. Gentiles. 4c, fc. prophetam , vel Chriftum. Hoc , {c. quod dixi , {cietis , &c. Domint, fc, Chrifti , quem quia Iudai non audierunt, exce- cati, =. Notationes Cv A:PA dD. VIL is, Om, i. Nouembris. 2. Et miferunt pro, miferant enim. Sarafar, &c.nomina ludzorum qui temanferant in Babylonia. . 3. Flendum, i.ieiunandum. Quinto , {c. ieiuna- bant , menfe quinto , quo vrbs incenfa , & feptimo, quo interfectus Godolias , adeoque difperfi ludzi, qui {ub eo erant. Sanftificare , Chald.abftinere a delitiis. 4. Er faitum eff , &c. redit ad id quod dixerat {upra. | §- AGihi , i. quod mihi gratum effet vide Ifa.58. 6. Vobis , {c. & non ad Dei gloriam. 7. In manu ,i. opera feu minifterio , q.d. nonne {epe vos monui , non efle mihi grata veftra iciunia, - quod deeffet eis meorum praceptorum obferuatio? 9. Verum, 70. iutum. Et mifericordiam , &cext. hxc geminatio fignificat , {epe & multum milericor- dia vtendum. 10. Calumniari,Chald. & 70.opptimere- Et malum ,70. & malitiz quilque fratris {ui ne memineritisin cordibus veftris. 11. Amerterunt {capulam ,i. terga vetterunt. Recedentem , & fic eft Heb. & Chald. q.d. rebel- lem , feu onus detrectantem, 70. tergum contem- nens. Aggrauanerunt ,{c. velut pondere aliquo ob- turarunt. 12. Sipiritu,{c.qué pofuit in Prophetis. Indignatio, {c. qua illos puniuit. | 13. Locutus eft , {c. fe puniturum. Dicit ,pro, di xit etiam cunc. 14. Nefciunt yi. nefciebant antea. Terra , {c. Iu- dza. Defolaca, i. {ola reliGa, Ab ess, i. ob ipforum pec cata , vel ipfis difcedentibus. Tranfiens ,& reuertens , i. vitro citroque comme= ans, Defiderabilem , i. optimam, | Defertam, Chald. & 70. defolationem. a PoV ES MERE le y he latus, &c. g.d.zelotypia profecutus fum,eo- - que indignatus , quod me tantopere fe aman- tem deferuerit, vel , iratus ecius hoftibus. Sion, i. ludeos , feu Synagogam , qua Ecclefiz fi- gura , & pars. Coepit enim Ecclefiaa mundi princi- cipio, fed figura etiam fuit Ecclefiz Chriftiane. 3. Rener{us fum,Chald. reuertar,{c. in gratiam re- cipiam. Lerufalem {c. Chrifti Ecclefia. Veritatis ,1. Tim.3. vocaturcolumna & firma- mentum veritatis , {c. in ea vera eft dodtrina , & fir- miffima, Mons ,etiam mons dicitur Ecclefia ob altitudinem dogmatum , & firmitatem Savéfificatus , Hebr.8& Chald. fanditatis, 70. fanétus {cil. fancta Ecclefia doGrina, & morib. necextra eam vila eft fanctitas. aut vera virtus. 4.Senes 5 &c. q.d. diu viuent habitatores , fc. fandi, q.d. per totam vitam ftudebunt fandtitati, vel nunquam deetuntin Ecclefia Magiftri , qui pru- dentia, & dodttrina cxteros recant. eft autemin fee nibus prudentia. Va terra , cuius rex puer eft. Virt, i. cuiufque , fc. fenum, q.d.erant prudentiflimi, ve folent grandeui. Baculus, Chald. opera reGla , fc. quibus ztas fuftentatur. §. Infantibus, & cxt.q.d. erunt & in Ecclefia multi in C hrifto paruuli, feu recens baptizati , & hilaricer viuentes , qaanquam & in lerufalem , que tunc i ft In Zachariam tunc edificabatur, fueruntifta ad litteram , fed. in figura {piritualium, 6. Religuiarum , i.xeliGorum ex captiuitate , in qua multi perierant. Zlizs , {c. pofle fietis In oculis ness t-Ccoram:me. 7-Orientis , &c. per hec duo intellige etiam A quilonem,, Auftrum q.d. de omnibus mundi parti- bus vocabo electos ad falutem. vide fimilem phra- bin Matr.8. ; fc, colent me vera fide; 8eredtis nioribus. 9. Prophetaruin . fc. Agowi »& Zachariz. In die,’ 70, ex die. ~ Vo. Aderces, i. laborane frudtus. : Tribulasiove , i. hoftiam vicinorum perfecutione- Dimi s4. permifi, {c. infurgere: - 12. Semen’ pacis , i. profperitatis; q.d. prouenient {eminata fertilicers Germen, i: fru@am. 13. A4aledittio, i, malediGi-s{c. vexati, vel i:ma- le audientes. Bevedittio yi. benedidi, {c. chm ad fi dem Chrifti conuerfi erites. °” ae 14. Adifertus {c. hactenus ; vt benefacerem. 15. Conuerfus fc. ad mifericordiam , qui fecun- dim iuftitiam feceram: Cogitaui , loquitur more ‘hu- mano. Alioquin Deus nihil de nouo cogitat, Dze- bus’ siftis spore coniungi cum fequentibus. 16. Verba, ites, {eu opera. Pacis, 70. pacificum, & iuftum ;{c. quo pax alacur & inttitia , non difcor- dia aut iniquitas, Portis ,{c. vrbium , ibi enim. fie- bant iudi¢ia, iO. 17. Amicum , Chald. & 70. proximum. 19. Leinnium,redit,adidjde quo quefitum cap. 7. Quarti sic obferuabane: ; ‘quia eo menfe:ruptia Chaldzis. muri Ierufalem. - Decimi 3 {c.ob obfeflam eo menfe vrbem: vide Ter.39. & 52. Ezech.:44. Reg vit. In gaudium ,q.d. ceflabit , ‘atque ita tref{pondetur quefito. Praclaras', Heb. & 70. bonas 1. latas, Chald. iucundas. Veritatémtantum , pro , veritatem modd ,feu interim, Chald. proptererea veritatem, 7o. & veritatem q.d. id precipue a vobis requiro, vt veritati ftudeatis , & pact. 20, V{(quequo, pro, in tantum vt , q.d. in tantum fefta celebrabitis ve veniant ad wos multi , &c. Chald. & 70. adhuc venient, &c. Veniant » {c. cem- pore Euangelii. 21. V nus ad alterum , pro, vnius ciuiratis ad al- teram , veindicantHeb. Domini ,{c. Chrifti. Vadam ,{c. re{pondebit alter. 22. Robufte,7o. multe, Chald. regna magna. Terufalem ,i. Ecclefia. 23, Iilis , {c. hec accident ,que dixi. Et apprehendent, pro apprehendent inquam. Fim- briam , i. oram vettis. - Indai. {c. {piritualis , i, Chriftiani. CAP TX. Xr: C).; propheria triftis mundo , qui Euange- lio refiftet , fed fuperabitur tandem. A drab,\ocus eft prope Damafcuns, per quem duo Mundi vrbes finigficantur. Requier emus, {c. Domini, q.d. requiefcet in gentibus ad fidem conuerfis, 7o. facrificium eius, fc. erit , q.d. Chrifto facrificabi- suc 4 Gentilibus conuerfis. Oculus, i. intuitus Ho- minis, &e. q.d. refpicit Deus omnes homines, &non folum Ifraelitas. An Iudzorum Deus tantum ? 7o. quia Dominus refpicit homines. Chald.quia videt Dominus opera hominum. 2. Hemath ,{c. Antiochia. Eiws, {c. tequiei Do- bid ss «4 fidem, ver has vrbes Gentiliums reliqua etiam in- 8. Jergfalem i. Eceleliz. Inveritate:, Gin infli-’ 319 telliguntur. Sapientiam , {c. fidei. feu Ecclefizx, 3 Et adificanit , &c. q.d. quainuis munitiffima fit, 8c ditiflima , tamen a Chrifto expugnabicur, nec poterit Euangelio refiftere. diemque de aliis ciuitati- bus intelligendum Humum , Chald. & 70. pulue-, rem, | 4..In.mari,{c. erat in mari fita. Hec, Hebr.Chald, & 70. ipfa.Igni 5 {c. verbi Dei Deuorabitur , {c. de-* ftru@iserroribus , & vitiis. §: Afcalon, &c. i. qui in gentibus odcrant Euan- gelium. Spes, {c. qua fe pucabat pofle refiftere. Kex , pro Reguin, vel diabolus, q.d. Chriftus folus In earegnabit , Habitabirur, (c. ab infidelibus.. 6. Separator ,{c. Chriftus , qui {egregat oues ab hoedis {. vel quicunque fe feparauit, {c..ab infideli- bus ad fidem conuerfus ,.70. alienigena, fc. alienus’ ante a fide. Prreion ris ae Superbiam , per quam etiam alia vitia intelligun- tur. ; iS 07 Sanguinem , ic. peceata:, prefertim bla{phe- miam. Eins 370.eotum. Abominationes, repetitiovel fi- gnificatur idololatria: Dentin 5 i. oris,q.d. vt nede cis. quidem loquatut amplius. Relinguetur ,.a.d. exit in numero reliquiarum,.que faluantura Domino. ‘Deo nofira ,Chald.adiectus populo Dei noftri. Luafi dux ,q.d. honotatus, & in pretio, ~ Tebufens yishabitator vetus lerufalem , q.d, ficut illi, qui femper fuerantin Ecclefia. 8. Circundabo, i. muniam. Domum , i. Ecclefiam. Euntes , &c. 9.4. difcutrentes hucitiue-pro falu- te animarum. Exadtor, {c.tributi, Chald. Tyrannus, {c. diabolus: tb) : Vidi, fo. reCpexi oculis mifericordie populuns meum , vtei benefaciam. 9. Satis , i. valde. Filia ,-Chald. ceétus., {c. fide- liam congregatio. Filia Terufalem , repetitio. Rex, fc. Chriftus. Tibi i. ad falutemtuam. Luftus,{c. & te iuftificans vide Aom. 3. Pauper, Chald. & 76. man{fuetus5) & Matt. 21. Ev juper pullum , , hinc apparet {uper vtrumque fediffe Chriftum : intelligicur vero per Afinam, feu fubingalem , ve vertunt 70: Iud#i , quiiubingo le- gis, per pullum Gentiles, vtrofque fibi Chrftus fub- iecit per fidem, &c. 10. Di/perdam , &c, q.4. auferam arma quibus Euangelium impugnabant feu vidtor tandem eua dam , mihique per fidem fubiiciam. Loquetur , fe. Chriftus, q.d. faluabit etiam gentes , Chald, iudica- bitin pace regna. Amari , &c. qd. pet totum orbem. Data eft mihi poteftas in coelo&interra. j Fluminibus Heb., flumine , fed ef fingul. pro plur. fic etiam intellige Pfal.71. — a1. Teftamenti ,{c. nowi conhirmatoris 5 vnde. Hic fanguis noui teftamenti. Lacw » i; limbo’, feu purgatorio. vide Auguft epift. 99. & 21. de-gen-cap. 23.quamquam idem 18. ciuitati humane profundi- tatis miferiam , & fteriliratem intelligit. Non eff aqua , q.d. qui catcer eft. 12. Munitionem , i-ecclefiam feu Chriftum. V inétifpes, Chald.o vinci > qui redemptionem {petatis; Anauncians , pro annuncio tibi quod , {c. fequitur. e) Duplicia, i. magna Chald. duplicia bona. Reddam,{c. pro laboribus. Tibi, alloquitur quem> que fidelium. ' E 13. Extendi , pret. pro futuris Iudam , &c. 4.4. affumam ex luda && Lirael miniftros pradicationsss Dd AY per fic citatur 320 pet quos mundum conuertam. Impleni , fc. quali ar- cum: impleri arcus dicitur , cium valde tenditur, Chald. impleui fortitudine. Su/citabo , Chald. pre- ualere faciam. Gracia ;i.Gentiles, q.d. per tuos filios, {cil. A- ‘poftolos conuertam gentes. Gladium ,{c. ad perden- dos errores , & vitia. 14. Videbitur , Chald. reuclabitur, 70.appare- bit, Jaculum , {c. verbum , Chald. verba, 70. fagitea. Tuba ,{c. euangelica. Turbine » pto s velut tur- bine. Auftri, Chald. venti Auftralis , q.d. profternet hoftes fidei. 15. Denorabunt ,i.confument , {c. hoftes. Lapidibus , {c. teftimoniis {criptute Chald. velut lapidibus Jvebriabuntur , ic. fanguine. Metaphora A victoribus , quimulto hoftium {anguine alpergun- tur. Phiala , {c. excipientes fanguinem hoftiarum. Cornna,{c. que abundé fanguine afpergi fo- lent. 16. Populs [ui , 70. populum fuum Elenabuntur, {c. in edificio Ecclefiz , 70. voluuntur. Lapides , {c. fideles, feu ' pradicatores , Eins , fc. Chrifti. 17. Quid enim , &c. g.d. quid haber Chriftus optimum , quo fuos alat, nifi corpus fuum fub {pe- cie panis , & fanguinem {ub {pecie vini? Germinans ,i. producens, q.d.faciens caftos , & puros eos, qui digne communicant. GCAPVT xX. 1.C\Erotino , {c. vere, velut enim matutinum eft tempus fementis. eft autem pluuia dodtrina, temporanea quidem , qua femina germinant , vetus Teitamentum: ferotina verd , qua fruétus maturef- cunt, nouum, q.d. petite aduentum Chrifti & E- uangelii. Niues ,q.d. dabit niuem , fi opus fit, ne dum plu- uiam. Quidam dicunt legendum nubes id enim fig. nificari voce Hebrxa, & fic Hier. vertiile , Chald. ventos, {c. deferentes nubes, 70 apparentias , fc. copiam nubium. Intellige vero Apoltolos & predi-~ catores , pluuiam vero doctrinam. Imbris , i. vehe- mentem , {eu copiofam , 70. hyemalem , i. copio- fam. ve folet efle hyemalis. Eis ,{c. petentibus. Herbam, &c. q.d. germina falusisin cordibus. 2. Somniatores , Chald. pleudoprophetz. Fruftra, 70. falfa. Confalabantur , {c. {e confulentes. Abduiti ,{c. in varios errores .{c. qui talibus fi- dem adhibebant. -Affligewtur , {c. ab hoftibus a- nim 2&. Paftor ,{cil. bonus , q.d. interim , dum Chrifto carent. Chald. Rex, 70. fanitas. 3. Paftores , Chald. Reges. Hircos , i. reprobos vide Matt. 25, Chald. Principes, {c.malos. Vifirabo, i, puniam. Vifiranit 570. vifitabit , fc. vt prouideat. Gloria fue, i. gloriofum, Chald. fortem, &{plendentem, {c. bene ornatum. 70. decorum fuam. 4. Ex ipfo,{c. luda. Angulus , fc. Chriftus lapis angularis, Chald. Rex. Paxillus ,{c. Chriftus, ¢ quo pendent electi , Chald. Chriftus. dreus, i. arma {pi~ ritualia , Chald. fortitudo. Ex aétor , {c. tributi,g.d. victor , Chald. gubernator , {c. quiexigat obedien-~ tiam Simul , q.d. exipfo hec omnia. §. Couculcantes ,{c. hottes fidei. Lutum, pro, vt lutum, Afcenfores > {c. hoftes vi- dentes fe non poffe refiftere, Norationes 6. Confortabo, Chald. roborabo lofeph, i. Ephra« im ,fe.decem ‘tribus Adiferebor cornm , 70. dilexi cos. 7. Fortes , 70. pugnatores. Ephraim, Chald. do- mus Ephraim. Vino, {c. diuine gratia 5 & confola- tionis. Filii,, i? difcipuli. 8. Sibslabo ,1. vocabo , {c, predicatione , Chald. clamabo, 70. fignificabo. Congregabo ,{c.in Eccle- fia. zo. fufcipiam. Redemi 570.tedimam. Ante , fc. quam cos per hoftes vaftarem. 9. Eos, fc. fideles , vel predicatores Longe ,i. re- motislocis Reuerteztur , {c. ad me corde {uo. 10. De terra, &c. i. ex omnibus locis, vbi_vitiis feruiunt. Ad terram , &c. q.d. Ecclefiam fertilem & . altam , pulchramque. Locus, {c. pre multitudine. Hyperbole ef , qua fignificatur fidelium maxima copia , vel fignificatur omnes effe reducendos. nul- lumque locum ipforum apud Aflyrios, aut Agyptios inuentum iti, 70. & non relinquetur ex eis vilus, Chald. & non {ufficiet eis, {c. locus. 11, Tranfiet ,{c. populus meus, Jn maris, &c. i. ve olimcum tranfirent mare rubrum,q.d.omnes vin- cet difficultates , nihilque eius ad me reditum po- terit impedire ve nihil impediit cum educerem olim ex gypto , atque hunc fenfum faciunt etiam Chaldaica. Percutier ,{c. Dominus, vel populus , 70. percu- tient. Confurdentur, {c. non vatentia impedire tranfi- tum 70. ficcabuntur. Profunda fluminis , Chald. Re- ges populorum. Humiliabitur, Chald.ceflabit Affur, i. demonum , vel hoftium fidei. Sceprrum , i. domi- nium. Recedet, i. definet , Chald. & 70. tolletur. Intelli- ge per Agyptum vitia. | 12. €0s, {c.fideles. Jz Domino ,i.in me. Nomine ji. virtuce. Ambulabunr , Chald. ambu- labunt redempti , 70. gloriabuntur. CoA POViet. 6 AL. I. Peri Libane , i. templum, vel Ierufalem, erant enim locoedito, & infignes pulchritu- dine , & ciuibus , velut arboribus , Chald, aperite populi, . Ignis ,i. bellum Romanorum Cedros, i. principes & nobiles,q.d.velis nolis apertis:portis tuis vaftabe- ris, Chald.munitiones. 2. Abies , {c. fecundi dignitate principibus , feu minores magiftratus , 70. pinus. Cedrus , i. fupremz dignitates Maguifici , 70. optimates,Chald. diuites. Quercus , Kc. g.d. vicini magaates , Chald.fa- trap prouinciarum. Sa/rus , {c. Jerufalem. 3. Vox ,{c. auditur. reprefantat tempus calami- tatis.- Paftorum, Chald. Regum, AMagnificentia , i. po- tentia, feu, opes, Chald. provincia. Leonem , {c. petentium , Chald. veleonum Superbia Iordanis , i. {uperba loca, vbi habitabant. 4. Pafce , q.d. pafcite fan¢oues 6 gubernatores., certe occidentur ab hoftibus Quidam putant Chri- {to dici. Occifionis, i. cedi deftinatz. 5- Poffederant , {cil.maii paftores. vide Jeremie. 23.Ezech.gu. Occidebant , fc. {piritualiter Dolebant , 70. pce- nitentiam agebant , {c.de tanto peccato. Vendebant, q.d.ex eis queftum faciebant , more vendentium, Parcebant ,70. compatiebantur. 6. Terram,{c. ludeam. Proximi ,{c.inteftina fue- runt bella Ierofolymis tempore obfidionis Regis , i. ducum, In Zachariam. ai ducum,vel Cefaris, cui fe fubiecerant. Concident, ivattabunt,f, Romani, Chald.idiripient. 7. Pafcam, yox Chrikti. Occiffonts, i.quod ama- lis paftoribus occidicur,vel q.d. alioqui morte di- enum ob peccata. ‘Proprer hoc {quia defune paito- res boni,ve! quia mifericors fum,& ipfi egent. O pauperes, fuos alloguitur . quamquam Hebr. non cit, 6. Y1rgas,i. baculos paftorales. Decorem, hac gubernabat omnes homines, dece= bat enim id Deum. Fu viculam, hac gubernati, He- brxi, quai Dei hareditas. 8. Tres,fc. Moyfen, Aaron,Mariam fic Hicr.vide Mic.6.Alij intelligune facerdote’ , {cribass & f{ecu- Jarem potettatem. Men{e uno yi. intra pavcos dies in'deferto, vel bello Romano. Contratta, i. anxic- race, feu moleftia preffa, q.d.mihi molefti fuerune Hebrezi, vel coepi retrahere fauorem. Jn es,i.corum caufa, vel pro, in cos. Varianit{e. murati fant ab obedientia, & cult ~meo, Chald.deteftata eft culrum meum. Non pafcam, {c. amphus , vt folebam. Succide- tur. {. ab hoftibus; Chald.confumitur, 70. deficit. Cariuem, Chald.fubftantiam. 10. Abfcidi, &c {.abiecit Deus populum genti- lem ob idololatriam, 70.proliciam,pro, proicci. Fedus,{.de quo Gen.9. 11. Gregis, Chald. popul. Cuftodiunt, {c.que eis precepi. AMbi,f. obediendo:vel abundat,more He- breo, Chald.volunratern meam. - Perbum ,i, decretum, q.d,agnoucrunt Dei gra- tiam in fe factam Dei bonitate, vel approbarunt Dei contilium iuxta illud : Inftificata cft fapientia afiliis fuis. 12. Si bonum, Chald. fitectum, q.d.fi equum effe iudicatis, vt eft re vera. ALercedem, i. quod a vobis requito velut debitum mee in vos prouidentizs {cilicet, obedientiam , & honorem, &c, Erfi 702, &c. q.d.quod fi non placet, ne facite.. Et appende- runt,&c.q.d. loco metcedis me emerunt a Inuda vili pretio. Solebat pecunia ponderari olim , vt nune {cuta aurea, ne quid defit pretio. Argenteos, Ic. ficlos. , 2. : 13. Ad me,{. Chriftum. Statuarinm, Hebr. plaf- ratorem , feu formatorem’, fc. Deum , qui omnia plafinauit ,in eius enim remplum proiecti argen- tei: vel figulum, im hutus enim agri cmptionem dati: proiecit autem Chriftus » quia eo moucnte proiecti a luda; Decorum, q. d, egregium vero pre- tium. 14. Pre'cidi, q.d.deferui populum metim , ne vt antea regerem. : 3 Germanitatem, Chald. pactuin.70o. teflamentum, q.d.foedus, quod initum fuerat : inter me,& ludam atque Irael. | bes 15; Vafa,i. infirumenta. Stulti,70.imperiti.Qui- dami inrelligunt fuleitiam improbi, & imp], qui, (officium Paftorisin perhiciem oulum yertit , & Paftoris inftramenta in arma, | 16. Paftorem, {. Ancichriftum, quem Judai teci- ient, Derelittum, Chald_errantem.C entritum,7o. fra- dum. Id guod frar, 70. inategrum, Enutriet,Chald {ultentabit.7o.diriget. Carnes piaguinm, Chald fubfantias diuitum. Diffaluir, Chald.confumet, perucrret, i7, Idolum, i. {pecie tantum aftor, Gladius, {c. Dei, i. Dei vitio. Brachinm, 1. porentiam. Oculum, jafturiam. > Tenebrefcens 866.70. excacatus excxcabitur. OnE Vi gee 3 Seo 1, Sire i.contra. Ifrael,f. Ecclefiam perfequen- tem. Fingens,i. formans, ficreando, Chald.creans. Spiritum, i, apimam, : 2, Lerufalem,i. Ecclefiam.Crapula,i.in quod ebrij im pingunt,q.d.qui eam impugnabunt, cadentmo- re ebriorum. Populis, {¢ hoftibus. luda;i. lude,f{c, etiam ipfi Ecclefiam impugnabunt. 3. Lapidem, pro,vt lapidem, — Ozeris,i. grauem, Chald. offenfionis. Leuabunt, i. leuare loco conabuntur, Chald.vim ei intulerinr, 70.Calcabunt. Eam,f. Ecclefiam oppugnatuti. 4. In fkuporem, i, ftupore, f. reddam velur ftupi- dos,vt nihil poflintconcra fideles. Juda, i, Iudeos, vt eos conueream. Eguum, &c. q.d, omnia bellica inftrumenta parata contra Ecclefiam,reddam iauti- lia. Piette ; 5. Duces,f. A poftoli. Miki,abundat , more He- brezo. : | 6, Sicut caminum,&c.q.d.dabo virtutem fuperan- diomnia.Deuorabant,&c.q d. deftruent errores , & vitia. Ad dextram , &c. gq.4, pet omnes mundi partes: Chald.ad Auftrum & Aquilonem. Et habitabienr, &c.q.d. etiam in lerufalem terre- ‘na erit Chrifti Ecelefia, vel loca Ecclefix ab hoftis bus erepta ¢1 refticuentur. 3. Tabernacula,{ ecclefias particulares, In principio, i.olim , f. fernauit tabernacula Iu- deorum in deferro, que erant harum figura. Adfa- gufice,iduperbe, Domus Dausd, &c. i.ludeiincte- duli contra credentes , vel mali qui funt in Eccle- fia contra bonos, fc. ne eos ladant, vel q.d.ne quif- quam fidelium potentum infurgat in pauperes fideles. ‘he 8, lerufalem, i. Ecclefie. Quasi Dauid , {c. aget cenitentiam. Domas Dawid ,i.Ecclefia. — Sicut Angelus, Ke q.d. tanquam fi Dei Angelus eos ducat & dirigat. | 10. Precum, Chald.& 70. mifericordiz. A {picient,{die Indicij.vide Apoc.1.Confixerunt, fin crace , 70. infulrauerunt. Ewm , fc, Chriftum mutatio perfone,q.d. plangent quod eum occide- rint, qui fe ea caufa videant damnatos , 70. fuper. {eipfos vide Apoc.1.Matth.14. Qya/t, &c,i. vehe= mentiflame. ve it. lerufalem, {. ibi fieri iudcium extremum. Adadremmon, vrbs eft in campo Magedon', vbi Tofias occifus. vide 2:Par.35. 12. Terra, {c, reprobi. Familia , &c.fingule fa- miliz. Domus Danuid, &c. nominantur pracipue quadam familia Iudzorum,que precipue con{pi- raruntin Chrifti necem,ve quidam volunt, Mulie= res,Chal. vxores. | a Seorfum 3 non laco 5 fed q.d, proprio & ipfe ae ie Nathan, {c.filij David. Ba TO ea ee Semei,70.Simeon,dicitur & Samal. Fuit au- tem princeps Pharifeorum , & Scribarum. vide Hier.Ifa {8.& q.10.ad Algal. CAR YP CIE | 1 Th {c. tempore Chrifti.Fons,{c.dodtrine & i # orvatia. Patens, {c.expofitus omnib, Domus Dauid,i:Tribui luda. Terufalem,{c.ibi Chriftus diu conuerfatus,& pradicauit. — : Soe Menftruara ianime inquinate peccatis, & abo- minabilis. Quidam per peccatorem Iudzos inrel- ligunt,per menftruatam centiliratem. Se | Ec 2. Spirsenny 222 _ Notationes 2. Spiritum immundum, {c. demone vexatos ho- mines. us 3. Prophetauerit , {c. falla. Configent , i. interfi- ciendum curabunt , feu crucifigendumi vide Deut. 13. : % 4. Prophete,{c. falfi, Chald.pfeudoprophete, Ex vifione > 1.0b vifionem, q.d.punietur ab aliis fic, vt hon audeat prophetare. Pallie faccino, {c, tali fole+ bant vei pfeudoprophete, pra fe ferentes vite au- fteritarem. 70. pelle cilicina. ag §. Exemplum, {c. agriculture , q.d. imicor Adam qui terram colebat. : 6. Ex dicerur,&c.reditad id, de quo fupra. Ei, {c. Chrifto. Diligebant me, {c. olim,7o. dile« ci mei, {c.populi. . | 7. Framea, i, gladio, {c.mottis fententia, feu in- . ftrumenta. Adeum,vox patris,qui filium dedit mun-' ‘doin paftorem.Cohereutem,{e. patri confubftantia- lem quantum ad deitatem, & quantum ad humani- tarem valde coniunctum. Percure, {, 6 framea. Owes, {c.difcipuli , qui fugerunt, & poftea fant per orbem difperfi ad predicandum, — Parunlos ,{c. Apoftolos é fuga reducendos , vel perfecutione liberandes, 70. paftores. 8. Partes dua, {c. plutes reprobi, quam eleai, Difpergentur, quidam legunt , difperdentur, 70. petibune. Zertia, {c. ele@orum. 9. Ipfe, {c. populus ele@us. Es, Hebr. Chald. & 70. eft. CA Pv. x irs Ie Inidéntur , {c. 4 Romano milite.’ _ 2. Media ,i.altera , Ex urbe, fab. fed in €a occidettr. 3. Prulsabitur, {c. gladio Euangelico. Certamint;, {c. contra Ai gyptios in mari rubro, | q.d.incerficiet gentium errores , & vitia in baptif~ mo. 4. Stabunt, fe. cum in celum afcendet, vel cum gentes ad fe vocauerit ; ve mons Oliuarum fignifi- cet ecclefiam gentium, Prarupto, Chald. valle, 70. voragine, Medium ,i. altera illarum duarum partium di. ctarum,q-d.vbi fciflus fuerit , alrera pats ad Aqui- lonem inclinabir , altera ad Auftrum , yt indicant Chald.& 70. vel fignificar( vt quidam volunt) dis uidendumin quatuor partes in} modum crucis : eft autem fenfus, magnam fore in gentibus ad Eqar. . gelij predicationem commotionem {ciffis cordi- -bus, & humiliacis, fed tandem alteram partem fal- uandam , alteram condemnandam: Aguile enim reprobos fignificae, {. frigidos malitia. After ele- ctos, fc. calidos charirate. Vel fignificat montium concuffiones futuras die indicij. exprimit vero y— hum, per quem reliqui intelligantur, 5. Fugietis, 1. ladeiincreduli. ALontinm meorum, i. Sion & Olineti , feu Moria, q. d. recurretis , ad legis ceremonias. Vallis montinm{.quam fugietis, Viquead proximum,g.d.non longe aberit, {, pro- pe eft ludzis lex verus & Ficus antiqui,quosunque eant. Veniet, f. ad iudiciurn, 6. Lux,f, reprobis, Frigus,f, peccati & fupplidijs 7. Now dies,&c.q.d. in clo non etitdierum & noctium yiciffirudo, Vefperi, &c. q. d, femper lux efit, & non ve nunc, vefpettina ob feuritas. 8. ef qua,fe, dodtrine Chrifti , & gratia. Lerufalem ,i. ecclefia. Medium , &c; q.d. pars ad Orientem, pars ad Occidentem, f{-in totum orbem. Orientale,f. mortuum. Noutlimum,{e. Mediter- fancum, quod eft in fine PalePine, Jy aftares&c.q. d. Perpetuo, 9. Domtans, f. Chriftus. Erit,i.agnofcerur effe. Viium nomen, q. d. fol vnum Deum inuoca~ bunt, non multos, {£ conuerfis gentibus & ludzisz Reuertetur, {c. ad Chrittum, Vi que ad defertum, &e. per hec defignatur multitudo -Credentium , & Ecclefiz amplificatio. Remmon,et in tribu Benia= min ad Seprentrionem lerufalem. Exaltabitur,f. Terufalem, i. ecclefia. _ © porta,pro,velut fi nunc de terrena diceremus; a porta, &c. vide lerem. 31. 11. Anathema, i, ex€ifio , feu vaftario id enim eft Hebr. Chetem gn Chald occifio. Secura, {c. 4 malis, Chald. confidentet, 7o.confi- dens, {£ Deo protegente, 12. Tabe(cet,i.confametur, feu vigorem amittet. 13. Tumultus, Chald. conturbatio, 7 oftupor. Domini, f. punientis’ hoftes Ecclefiz, Apprehender, f. pre timore ,velut opem petens. Confererur.&c, explicatio pracedentis, 14, ludas,iludei, fen falG improbique Chris ftiani, Gentium, f. ecclefiam oppugnanrium. 15. Et fic erit , &c, q-. d. vincenrur tamen cuni omnt bellice apparatu. Raina bec, f-hominum 2quam fupra diximus vel forte cum id digetet Prophetas aliquid fregir,aut €git; quo ruinam ficnificaret. 16. Religui,f. conuerfi ad fdem: ib dunoin an- num,i. fingulis annis, q.d.femper. Tabernacalorum, f agentes tanquam peregrini in mundo, vel per id intellige fefta omnia Eccle fiz, 17. Lauber, f, gtatie & fauoris Dei, 18, ci gy pti,g.d.etiam illi qui videnctur alienif= fimi 4 cult veri Dei » vel qui videntur abundare aqua doctrine, vt #oyptus aqua Nili, E rit j{c im- ber. perdit enim Deus fapientiam fapientum , &c« 19. Peccarum, i, peena peceati , Chald. punitio; f. ptiuabuntur do@rina yera 3 & gratia. 20. Quod fuper frenum,i. ornamenta,Chald, pha- re.Sanitum, &e.q.d. bellia pPatatus conuerctetut in Dei cultum, Quidam id referunt ad clanum fan~ cum a Conftanrino pofitum in equi freno ad bel- licos facceffus, quemego anno 1556. in Gallia vi- di Carpentorati, vbi religiofe affergabacur. Quali Phiale , i, Magno numero, q.d. multa erant infrus menta ad Dei culeum, qiia magna populi deuotios at. Omnis, fe. ad Dei cule neceflarins » gid. abundabit Ecelefia reb as neceilariis , ye nihil cui« guam defit ad Deo feruiendum, Mercator Acilicet réram {piritualium, feu fimo= nlacus. MALACHIAS, In Malachiam. 323 recta trtrbrathathathth thse trtaaheaarah ah sritesnahcbeathahah ch ahaa Fi Mog A Cx) Aes Prophetawit pot Aggeum , 65 Lgctthrin von Sthon 8 dé quibufdam Chriftimyfperts. GAPVT 1. D , pro, contrasvel de vel tan— quam ad auditoreés, moe Lfrael 5i.tudxos ex ‘capritita- te reductos': erant enim in eis aliqui étiam ex decem tribubus itaque omnes communi nemine apellancur. gs In manu,i, opeta,feu miniftetio! eM alachie , Heb: & Hier. purane effle Efdram, alij negant. dacob , {cil. celeGos , fee per Efau reprobi_ intelli guntur. 3. Odio habus , Chat aibba, Ve folutioném, on vaftante Nabucdonofor.. Dracones, Chal.vattatio- _ nem, intelligé per hac reproborum animas vahtaras, & defettas Dei gratia. 4. Deftruam,tc.Dei iudicio occulto deftrutintur reproborum edificia {piritualia, Impietatis, Chaldypopuli i impijs7.0 itliquicatis. 5. Magnificecur,,i-glorificetur , few laudecut,7 0. magnificatus eft Super terminum, Chal. qui dilatauic fines. 6. Honorat; i.honorare folet, feudéber. 7. Alrare,i.menfam , vel/aleare holocaufti. | Panem , {c.panes propolitionis, vel lege l nem. Chal. oblationem. Pollutum,inonvt preferibic Lex, val: inguinaturh offerentis peccato,Chal.execrandam. — ~ Dicitis,pto,fic di¢atis Chal. fi dixeritis. Te, i.tibi oblata. | Defpetta, i i. contemptibilis, q.d.in co quod'eam contemptui habctis,quafi nihil referat, AO: modo; quidque offeratur. | 3. Languidum, fc.infitmum. Si placuerit , q.d, certe non p lacebit, Chal nun~ quid placebit ? ” Sufeeperit faciem, qd. benigné- ne pie ; & amanter? 9. Hoe; {c. quod dixi,q.d. pecciftis enim, © 10, Gratuite )q.d.an pro minifterio non habetis ftipendium: {ufficiens? cur ergo agitis negligentes? Heb.ramen & 70.8 Complut. ybi negatiue legirur, & non, incendat,, fenfus eft # Satius eflet claudere templum, & non offerte gratis,1. fcuftra, fc. que mi~ hi non funt grata. Nox eft mibi, Xc. q.d.non ‘mihi placetis,nec ve- ftra facrificia volo. 11. Alagnum eft . 70. lori fictenys eft, ib ph rificabitur. Loquipur enim n de rein npore Fagen cell. Nomini meo,i.mihi. Oblatio,{c.in Mifla. Munda,{c. puriffimum Chrifli corpus. +12. Men) a; i.altare. Contaminata eft ,q. d. ita tractatis yt rem pol- luram,& contempribilem. 13. De labore , q.d. fudore meo partum Deoof- fero. Excufflaftis , i. offertis rem dignam exufllatione, {c.vilem. Munus*{c.mihi Fede 0, LAs Je (culm Agintegrum, feu perfectum. pipiles ivitiatum, Chal. .corruptum. Rex , &c. q..d. cum ramen yeltro ducitale quid offerre non auderetis, « Horribile a. treméndum,q. da vieieeur dae in hie nore ¢ft;C hal. sPotens,70, illuttre, Tn: c Gentsbus, pro,apud g gentes, de hgure re loqui- ‘tur Tae de Pielenu 2 “CAR vey” yo: {c. gnot fequitur. . Maledicam, &c. i. prinabo yos bonis; que ey tae lis, qua vos esters <0 male- dicam,feu (vt indicat Chald. )habebo veftras bene- didtiones pro execrationibus. Super cor, {c.ve darctis mihi gloriam.Chald. fupet cot timorem mel. 3. Vobis , 7o.a.vobis, q.d. auferam emolumenta facerdotij. Brachium, i. armuin , qui facerdotibus dabaturs vel qd. viribus priaabo vos. Srercus , {c. ventriculi, qui item facerdoti daba- dik Jomsane hin: »q.d.pro ventriculo vobis de-= bito 5 velucfecibus contaminabo , {c,reddam i igno- mi niofos dignofque confnfione. Solemnitatum, ihoftiarum in féftis offerri folitas tum. ef ffumeti.in uoluet f. flercus. 4. Iftud, {c.de vidtimis recte offerehdis. E ffers{c.ismum. Leus,i. familia facerdorali: 5. Vita & pacis, {c.ci dandzx, fi mihi obedirer. Timuit, de fandiis loquitur, ve Aaron, Phinees; (Se. 6. Lex, &c.q.d.femper veram de lege doétrinam ‘docuit. P ace,{e. non refiftens mex Polth cat: “ eAigquitare,{c.iufticia. Ambulanit mecusi.mibi feruiuit,feu mihi placuié. 7 Cujftodient, i.cuftodire debent ,{e,proferendam _ cuth Opus exit. Requirent, {c.requirere debent. eA ngelus, i. lega atus feu nuntius,vel Angelicum miu nus exercens. 8. De via, {e: ee Dei. Scandalizaftiss fe malo exemplo 70. infirmos feciftis. “In lege,{c.dum eam. non feruatis. Irritum; {c. non feruando pacti conditiones. 9. Humiles,i.abiettos. Factem,70. perfonam,q: d. cum: fecundum legem iudicare deberetis , iudica= fis. fecundum acoeptionem fen refpectum perfo= hatum. 10, Pater, ic. Abraham, vel lacob, vel Deus. “Deus , &C. q: id. nonne otines Deum yerum coli- mus ? Patlum patrum, i.\egem patribus datam,vel pa- &um de feruanda Déi ‘lege » que iubet neminem defpici. ae 14. Santtificationem , i. fanctitatem , 70. fanétas {c.Dei pracepta. “@ Habwst , {cil. in vxorem. Filiam, &c. i.colentem deos alienos. 12. Tabernaculis, Chal.vrbibus, Et offerentem,&c.q.d.ctiam facerdotes. . He 2 19. Operiebatnys 15. Opersebatur, 8c. q. d. faciebatis, vt vxores.a Yobis repudiate lacrymis altare implerent , apud me de vobis conquerentes. Placabile , i. quod me placer, feu mihi gratum fit. Mugigit, 70, gemitus 14. Teflificatas 5 i-pet legem tum_atreftatione przcepir, {c.non deferpuatet vxorem temere. vide teftifi¢andiignificationem, | Exod. 19. Deut.e3 2.4, Reg. | Os oe Pubes tue, i, quam adolelcens duxifti. parictps’ isfocia. Faderis, {c. primo ctim ea inici. 7 15. Vins, {o. Deus. Fecie.{c.ctiam foeminam. - Refidunm, &c. q.d.nonne etiam ei dedic , vr ho- mini fpicitum f funn: > ey i in ea {piracu- lum vite. ag Et quid: VNUs, ee) 4. d. & auth Deus ipfe volt, nifi filios fanétos ¢ gigniex fi fideli pare & matre & dixiftis, quid alindinth femen querir Deus ? q.d. excufatis. peccarum » » dicentes » quid tefert’ ex qua foemina quis prolem habeat, cum matrimonium fir caufa prolis a Dco infticutum ? Cujtodire " fea & pecc ato. 16. Odio’y &c. fe ob ellie atoneta’ aut itiftam caufan lege permiflam, Quidam ramen _Piteane ob folum adulterinm licuiffe. Dimiree,{c: dato libello repudij. idiuicbea iini- quitatis, punitio ; {fi contra Dei legem fecérir. Veflimentum, i, COrpUs , vel, vt veftimentum, iss fc. q- d. totum hominem velut veltimencums 3 viti. ~ Defpicere, fe. yrores, 17, Laborare,&c.i. moleltia affeciltis, 70d iram prouocattis. + a. , Placent,id Fete | quidam , “quod viderent ma- los profperari i in hae vita. Iudicy , i. tuhus, ludex, q.d. vbi eft Dei proui- dentia > 70. inftitie, A Cpt a wi os 1. Neelam, {c. Leshan: Baptiftam. Praparabit,lc inuitando ad peenitentiam, & ae me teftimonium perhibendo, Chald.compla- nabit. | Faciem teams ime, ek egw vero pater, vi patet Matth.1 1. Marc 1.Luc.7, At Eunangelifte dicunc, ante faciem tuam {quod ante Pacem ante Filium etiam eft, & in Filio Pater clat, & “opera. faciebat. Templum fuses f fepe a atin venit,ibi que. pradicauit, semiracula fecit. Apparet autem hinc Chriftum offe Deum , ‘Dei enim illud templum erat. Dominator, ibs Chal.& 70.Dominus. Qnaritis , i. ex pectatis, feu optatis Angelus , i. officio legari, feu nuntij. Tefamenti , £ noui con~ Gretardt per fanguinem fuam , vel peg? i. Dei per padum promiffionis. 2. Poterat cogitare, i. cogitatione comprehende- te, feu capere; {c.rantam “aduuenientis’ bonitatem, fapientiam, potentiam , Chald. & 70. {ultinebie quod ad fecundumsaduentum quidam referunt. Stabit, i. confiftere poterit. {c.pre timore. feu ftu- pore. dd videndum,7o0. vidend6, Confians {c.& purificans metalla. Herba, {c.qua Pannorum fordes mundant’, faponariam quidam dicunt. Heb. Borith Herbe nomen elt. vide Ier.2. Fullonum, 70. lanantium. 3. Couflans , pro velut conflans, fe. purgans ani- mas igne Spiritus fancti. Filios Leut, i, facerdores Peele: Colabit, Chald.expurgabit,7 0.effundet,fc.effun- cebant, eique fan: Notationes , dendo purgantur inetalla ad i ignem. In inftitia,i.iu- tte, feu perfecte. 4. luda, i, Chriftianoram. Ierufalem , i. Eccle= fiz. Anriqui , explicat quid 1 nt dies feculi, feu a feculo, 70. priores); fe, quib ti fandti viri Deo pla- - Offereba age munera fua. s-udd vos, &. .0 peccarores. Inindicio , i. iudica= turus. Velox , i, ptonliptus) Maleficis , Chald. contra maleficos,.70. fuper veneficos, Calummantur, i. per calumniam auferunt, Chal. violenter auferuht ; 70. priuant. lumiliant, i -afligune, Oe Now mutor, q: oe -q- faciam asa ptedico, Non eftis confumpri , >fub.fed tolerati ha@enus a me clemeénte . non cece Matis’ a» peccatis. a Legitimis , Chald. mandatis. Renertimini , fc. per Peeniteyciayt. Rénertar , fc. per mifericordiam Ge gratiam. a7 af figit 5 Bc. q..d.Aneqitum eft jvt home Deum ‘contrifter 2 Chald. Num ad iracundiam jocat ; i. prowocare “debet2 70. fi fupplantabit, I. decipiet, feu: defratrdabic. Decimis, {c. quas non datis. 9.dn penuria, i. a penuriam, {c. quia non datis deapecst autnon quantum debetis. _AMaleditti, i. execrabiles, 10. #lorrenm, {c. facerdotum. Catarattas ,» Ghald. feneftras , fc. yidencur celi aperiri cum copiofe pluir.. -Benedittionem , i. fru€taum copiam. Vique ad abundantiam, i i. abundancer. 11. Increpabo:; i. -prohibebo. . Denorantem , Le. locuftam,. & bruchum. sill Terras 10.¥ terra. Ma Defiderabilis, i. optima, q.di rerum omnium cy- pia abundabitis. 13. Ianaluernnt,70. ot alia Capen i, Contras q.d. valde mihi molefta fuerunt. 14. Triffes, i. penirentes; feu iciunantes, us. Ergonuac. Chald.nunc autem; 70. & nunc. Arrogantes, Chald. impios, 70. alienos , {c.a Dei cult edi ficati, i, aucti prole; vel itis: Tentane= runt Deum,7o. reftiterunt Deo. + Salui, i. faluati Chald.liberati: 16. Locuti funt, = pro Deo, feuin defenfionem Veritatis. Monumentis i iy memoriz, q: .d. vit Deus ecorum re cordetur,. loquitur 1 more humano. T imentibus,i, in Graciamtimentium3{c.2 Deo fua tem pore ee nnoberenr. ' 17. Facio, pro faciain, {c. iudicium. Peculium, 1. peculiarem populum &velut the- faurum pretiofum. 18..Conuertemint,{c. ad confiderandum,g. = tum vero intelligeris docti experientia. pea PVT. IY. 1. Tye, fc. iudicij. Succen(a, {c. igne preces denré iudicium, Superbi; Chald. impij. Impietatem, 70. iniqua. Stipula,Chald. ficut fti- pula. Non derelinguet, &c.q.d.. penitus , feu omnia bona, {pemque boni, 2. Sol, fc. Chrifius, Juffitie, {c. dator & confer- uator. oe i. radiis; fg oratus.€ grediemini,f.é é F hdo, vel fepulchris. iznli tile armento,Chal.vituli fagina- ti,7o.vituli relaxati vinculis,q.d,celericer & lzte, 3. Calcabstis, In Lib. J. Machabzorum: 3. Calcabitis » fub pedibus habebitis , & cum Chrifto damnabitis. vide Pfal.149-Sap.3. Cinis, pro; velut cinis , q.d. viliflimi & abieQif- fimi. ry. ee 5 Facio, f. iudicium® de toro mundo. 4. Memencote , {, vt feruetis. Horeb, qui & Sinai. Precepea, &c. Lex, moralia ptecepta:praecepta ceremonialia ; iufdicia, iudicia~ ia. se 5. Eliam, {in primo aduentu Joannem,in feeun- do Eliam, age Horribilu, Chald. terribilis,7o.illuftriss 325 . 6. Conuerter 8cc-Atig.20.ciuit. patrum intel! tiam ad filios perducer,& facict,vt filij confen in id quod Patresfenferunt, Chald. re fligher Patram, {. Patriarcharum. : ; Aad filios, {. ye illorum cor,& fil Chriftum fufcipiendo. Aid patres , {c.imitandos'in vera fide & moti. bus. i A nathemate;Chald, extertninatione, 70.penitus, q dhe illos ( fi aliter agant quam volo ) fupplicio zterno condemnem; feu a fanctorum confortio {c- parem pracifos, . tiant. jorum vnum fit; shtacladtete ects Hed Meibudeste at tata daette Sit hachic Mech ch chest MACHABEZORVM LIB. 1. GAP VE RIMVS ,{c. Monatcha, Greco: mporepov; i. prias 5 fc, quam-Perfas vinceret. BIER « an > ey b hee bs ay St 2. Omnium, {c. debellatorum , vel pro, plurimo- rum. pee : Regés, {c, multos. eae 3. Siluit, i. quicuit, non aufarefiftere; q. d.fe illi fubdidit, | Rah 4. Virtutem,i. exercitum, yt ftatign explicaturs 5. Intributum ,i, tributary 7. Pueros,i. famulos: Dinifit, 1. permifit; ve di- uiderent( nec enim fucceflorem nominauir) vel diz uidendum reliquit, vt Gloff-interpretatur. Compl. dimifit. LS a fe itachi Li, Peccati, Grec. peccatrix. Ons, fc, Antiochus illuftris. Centefimo , &c. {c. a Seleuco primo, polt mortem Alexandri, rege Syriz. : 12. Teftamentum, i. foedus. 14. Facerent inftitiam ; is fequerentur infticuta: feu rationem viuendi. 15. Gymnafinm, {c. Paleftricum. | 16. Fecerunt, {c. non fe circvimcidendo’, vel forte medicamine aliquo, Te/tamento fantto, i. pacto, {eu lege Dei. Venundatwfunt ,i. velut ferti emptitij fe addixerunt. 17. Laratum 41. ftabilicum: 18, Graui, i. magna. I”, pro cuin, . “a1. Connertit,{c. bellum, vel, pro reuertic. 23. Santtificationem, i. templum. Vafa, 1. inftru= me nta. : : Libatovia; {c.vala. 24. Concupi(cibilra , i. pretiofa. . 274 Infirmati,i.animo deiedh; ) 28. Maritus, Gre. {ponfus.Et qua,&c.i {ponte 29. Super, &c. 4 ob calamitatem habitantium, Induit confufionem ; i. valde eft afflicta & tur- batas — mee : 30. Dierum, {c. plends, q.d.integros. 36. Conualuerunt, i. forces facti funt. 37. Laqueum , {c. Ludzis,. : 38. Savifications ;i. templo. Diabolum malum; q.d. peffimum ho%tem. _ a 39. Contaminanerunt ,i. profanarunt. ie 40. Exterasi. aliena. Semint,Grec. genimini, fc indigenis, ° a 41. Opprobrium, i. ignominiam,feu vituperium; {c,. expofita ludibrio hoftium.: Nihilum , Grec. contemptum , fc. fucceflir pro honore vilipen- dium. : | 42. Secundum , &c, q. d- priori glorix fiicce fic par ignominia, Petes 43. Vaus, {c. moribus. .. 4.5. Coinquinanerwnt,i. profanarunt, {c. hon ob- {eruantes. . 46. Libros, 1. epiftolas, feu libellos legum. | Gentinm terra, q.d. gentilium, Grec. aliefias tetre, {c, gentilicas. ee 49. Coinquinari, i. profanari , fc. rebus contéariis templi fandtitati.Savéta, i. res fan@as , Grec, fan- Gos, {ce.homines, i. Deo dicatos: 50. Communia ,i immunda fecundum legeim. ' st. laftificationes , i. precepta & inftituta, ~ 52. Aforerentur , i. interficerentur. 53. Verba hac, pro, que diximiis. © 56. Abditis, &<. pro, abdita & abf{condita; &c. 47+ Cafleu, {c. Decembris, feu Nouembris. vide inf. ca.3. Abominandum idolumsGrexe. abominatio- nem, fc. idolum louis. Defolationis , ita yocarur idolum, forte quod magna fit defolatio, magnaque abominatio,tale quid ftatui in Dei templo.¢lt enim abominatio defolationis idem quod abominabi- lis defolatio, vel abominatio defolatoria. Videre- tur quidem huc ref{pexifle Daniel cap. 9, nifi Chri- ftus aliter explicafler Matt.24. a 61. Invirture fua,i, pro poteftate quam habe- bant, vel pro viribus. Iz omne , &c. i. per, fingulos menfes; 62. Contra alrare , Grec. in alrare , feu Tuper al= tari. | 67. Ira;i. indignatio, feu punitio, {c:Dei vel An- tiochi. : CA PAV i1¢ RL i. A B lernfalem,iunge cum furrexie. ' 7. Contritionem,i, vaf-ationem. 8. Santta, pro fanctuarium. Fata, pro ; data. Eius, {c. lerufalem. Ignobilis, 1. contemptibilis, femvalis, > | , 9: Gloria, i. gloriofa; feumagnifica. Senes,Grec: paruuli, feu infantes. to. Eius, {c. lerufalem. 11; Compofitio, i. ornatus. | , - 16. Steteruat ,{czin propofito non recedendi 2 lege Dei: 19. Obediunt, proobediant. Seruitute 5 1. obfer- uantia. | ; 21. Propitins fit, i. faueat, g.d. ica nos Deus {eruet, vt non faciamus id. 24. Renes, 1. interiora. oe Secundum indicium legis;i.prout poftulabat amor; feu zelus legis ; Grec: fecundum iudicium , 1. vt foler, {cilicet in talibus rebus. Ee 3 27, Statnenss 326 27. Statnens,g.d. defendens ne cadat. Teftamentum, i. pactum, {c. legem Dei, que fe- cundum foedus debet obferuati. : 29. Indicium & iuffitiam , i. inte & fancte vi- were. 30. Sederunt, {edere dicuntur in Scriptura affli- i, & moclti. Inundanerunt,Grez. multiplicata funt. 31. Diffipaueruat, i. violarunt. 32. Sabbatorum, pro, fabbari, fic. inf 34. Polluamus i. profanemus fc. putabant non licere fabbato preeliari, etiam fe defendendo. 37. Simplicitare, i, innocentia, feu integritate. Super nosspro, nobis, feu de nobis. 40.Vir,i.quifqueée. dnimabus noftris,i.vita noftra. /uftificationibus,i. legibus. A terra,i.ne viuamus fuper terram. oe , _ 41. Occaltis, £. locis, vbi fe abf{conderant. 42. Voluntarius in lege , i. defiderans legem ob- feruare. 43. Malis, i. perfecutione, feu calamitate. Additt fant, adiunxerunt fe. Faéti funt, &c.q.d. fuerunt illis magno prefidio, 44. Inira fua,i. ixati Cateri,. {. hofium. Nationes, i.gentiles.- 46. In fortitudine, ifortiter. 47. Filtos fuperbia,i. faperbos f, hoftes. Profpe-» ratum eft, i. bene fucceflit. : 48. Obtinuerunt legem ,i. legis obferuationem, quam hoftes iin pediebant. Coruu,i. potentiam,gq.d. victoriam, . 49. Confortata eft, i. inualuit. Caftigatio, {c. Dei per hoftes. Euerfionis,{c. rerum noftrarum. Jra iz- dignationis,i, magna punitio, _ ; §0.e4imulatores,i. zelatores, feu ftudiofi vehe- menter. aced Tefiamento,i, pacto, vel lege , vt fit repetitio. jt. Generationibus, i. feculis,feu etatibus. (52. Repuratum eft , &c. q. d. eftque in co apud Deum iuftior effeQus. , 54.Zelando zelum,i.affectus zelo. Dei, i. Dei caula, TefLamentum, i. padtum. . 55. Verbum,i, preceptum,f. Dei. 56. Teftificacur,i. afirmatin Dei caufa.Ecclefia, i. Congregatione, fc. ludzorum in deferto. 57: A&sfericordia , i, pietate , feu manfuetudine: &clementia, Jz feculo, Grec.zterni.eternum qui- dem eft in Chrifto, 58. Zelat,&c i. pro lege zelo magno afficitur. Celum, {c. in acrem fublatus curru igneo, repo- nendus deinde loco aliquo terre ; vfque ad finem feculi. : ‘ 59. Credentes, {c, Dei fideconftantes fe ptreben-= teste ce he 60. Simplicitate, i, finceritate, feu integrirate. 61. Generationem, @ generationem, i. fingulas z- tates. Infirmatur, i, viribus deficiunt. 62. Verbis, {c Eat a. Stercus,pro velut fter- cus, vel q.d. cito definit per mortem in ftercus, & vermes. vi 63. Perit; g.d. nihilum recidit, quidquid defi- gnarat cogitatione, 67. Pindicate vinditkam , i. vicifcimini iniu- ras. 68. Retributionem,f. quod merentur eis retribui. CAP VY"? ati. 6. R Repulfi funt, i. cohibiti, Divedta eff, i. pro- {pere fucceffic. 7+ Exacerbabat, i. prouocabat ad iram, q.d. mo- leftiam exhibebat. Jz benedictione, i, cum laude, {c. eit, , Notationes tum, 8. Iram, i. noxam, feu afflidionem. 9. Nouiffimum, i. vitimum, feu extremum. Per- euntes,i, alioqui perituros. _ 10. Apollonius ,{c. Syrie prafectirs. Virtutems 1..CxXercitum, ae ae 11. Ceciderunt, i. occubucrunt. 12.17 ¢0, pro, cum eo, . 13. Et Ecclefiam, repetitio, 14. Faciam mihi, i. comparabo.Verbum,i. praece- ptum, 18. Concludi ,{c. tradi viétos. In multisyi, per multos, a 19. Vittoria, {c. euenit. Fortitudo,{c. ad vincen- Et a eee, Ar are 20, Saperbia,Grec, iniqua, 25. Limor & formido, pro ingens timor. 29. Diffenfionem,{c.per bellum.Terra,{c. luda, que idcirco defiderat tributa foluere. Legitima, i. iura feuleges. Primis,i. antiquis. 30. Vt femel, &c. qed. vt folebat. Abundanerat, i, abundanter dederat, 32. Flumen, Grzc. fines. 35. Ad eos yi. contraeos. 40. Firtute ,i. exercitu. .~ 41. Nomen,i. famam, Pueros,i. feruos. Alienige- narum , {c. Philiftinorum. \ 43. Santtis, i,templo, feu rebus facris. 44. Conuentus, Gree, fynagoga. Mifericordiam & miferationes, id eft, copiofam Dei mifericor- diam. ay oe % 45. Sanctum , i, templum, Fily altenigenarum , io gentiles. 46. Contra, i. é regione. 48. De quibus,&c.i. quos diligenter inquirebant, vtiniis depingerent fimilitudines idolorum fuo- 49. Suf{citauerunt ,i.excitarunt, {c. renouarunt illum ritum , qui in defuerudinem videtur illo tempore abiiffe, 51. Humilitatem i. abie&ionem. 52. Nationes , i. gentiles. ? 56 Legem,vide Deut.20. Iud.17. one §9- Santlorum;i. facrorum, fe. templi. - Y. Oca? WT. Ly. I. Fe qui erant ex arce, Grec. filij arcis,i, qui arcem tenebant. 3. Virtutem exercituum,Grec. exercitum. 4. Adbuc enim,Grec.dum adhuc. Difper{us,i.fe- pafatus. 6. Non habebant , Grec. non habebant, vt vole- bant. sie : \7. Hi dodti, proshos dodtos. Ad prelinum, q.d. precliandi peritos, | 10. Inceelum,i. ad Deum.§ TefPamenti Patrum, i. pacti facti cum Patribus , fc, de fauendo,ipfis , & pofteris, a 7 ‘11, Redimat, i. eripiat. 17. Est.{ feparacum. 19. Pars,fc. hoftium. 20. Succenfa,f, 4 Tuda. 22. Campum., Gree. tertam. 3 23. Hyacinthum, {c. {ericum. Marinam,{c.e cons chiliis fa@am. 24. Conuer/i,i. reuerfi. Jn celum,f{, altavece fub- ata, 29. Indaam , Grec. Idumeam. Betheron, Grec. Beth{furis. 30. Potentis,{. Goliath, Alienigenarum, i.Phili- ftzorum. 31. Conclude, i. trade. AN 32. 7 abefac, In Lib. I. Machabzorum, - 32. Tabefac, Forte legendum labefac. Commo- ueantur ,i.concutiantur , q.d. deleancut. 36. Santta , 1, templum. — _ 38. Sanétificationem, {c. templum. Paftophoria, 1.exedras, feu cubicula,ybiaffleruabantur tes facrer. 40. Signorum, i.quibus folebat fignum dari, {. in bello , feu in feftis. ES bs 42. Voluatarem habentes , &c.i.legis Pudiofos. 43: Contaminationis , i, profanatos , {.4 gentili+ bus. Forte intelligit lapides alearium idolorum, 45-12 opprobrium ,1 dedecoti. 46. Domus ,i. templi. . pkey 4.8. Intra domum , {. fané&ka fanCtorum., Et edem, q.d.totum denique templum. vel intelligit atrium Sacetdotum. Sanétificauerunt , i. dedicauerunt, feu confecrarunt. as . 32. Antematutinum. Grec.diluculo. 56. Salutaria laudis,i.facrificia pacifica,fin gta- tiarum actionem. 58. Auerfum., i. ablatum. 59. 4b annoin annum, i.fingulis annis. 61. Beth{uram. Ciuitas montana in tribu Tuda, prope lerufalem, vide 2.Mach.11. CA Biyed ye 2. Wt Rant 5 i. habitabant. * FE 3. Circum{edebaat, i. obfidebant. 4. Scandalum , i, offendiculum. 5: Anathematizanit,i.defruxit penitus. 3. Filias,i.vicos,feu op pidafubiecta. 9. Datheman. erat in monte Galaad. 10, Per circuitum , Grzc. que circum nos funt. 13. Spolia, Grec.fuppellectilem. 14. Secundum verba hac, i, fimilia. 16. Ecclefia, i.concios feu conuentus populi. _ Cogitare 5. confultare. Expugnabantur ab ews, i, eppugnabantur ab illis, fc.ho ftibus. 21.4 facie eius,pro,ab eo. oe 26. Comprebenfi, i. capti,vel conclufi,fe.ne pof- fent exire. _ 28. Munitionem fin qua ludzi conclufi. 30. Eos, f, qui intus erant. 3 3. Ordinibus , {cilicet , militum difpofitis per diuerfa loca. Oratione ,f.ad Deum. — ‘ 34. Eos ,{. hoftes luda. 40. Potens poterit , i.preualebit.) 5 ae 42. Scribas, {. qui defcriptos habebant milites. 43. TD ransfretanity i.t caiecit. 46. Ephron, Ciuitas vitra tordanem videtur effe que loan.1 1 .diciturEphrem. , dngreffa, i.cranficu. Erat , {. faciendum. » 48. Pedibus, q.d.cecta iter facientes,necin aliud intenti. . 51. Virtutis , i. fortes. 52. Contra faciem,i.e vegione,feu in confpeciu, vel prope. 54. Donec. Nor, id‘donec. nec enim fignificat reuerfos cecidiffe. $6. Vertutis, i.exercitus. ; 62. Fata eft , pto, facienda erat. 63.V iri Inda, Grec.vit Iudas,& fratres eius. 67. Sacerdotes, {.de quibus fupra. CAPVT VE 2. Elamina ,i. tegumenta milicum. Scuta, Grec.atma. Gracia, {.tota. 3. Sermo yi. res. 5. In Perfide , {. adhuc agenti , vel Perfis pofita * w ; garum. 6327 pro Babylonia, ve lib.2.c.r, | 6. Virtute,i.exercitu. Ivnaluerune tude 7. Abominationem, i.idolum. : 8. Commotus, i. turbatus, / 11. Lucundus , 1, lecus;Greec py i beniony feu bonus, (-felix,feu lecus: bike dominio. res a 12. «duferre, i.delere,Grac. capa i tollere, 15. Stolam,i.veltem. Adduceret,{.inregnum, 18. Sanitorum , l.templi. bres’ oom 22. Vindicas fratres xaftros,i vicifceris ludzog, 24. Fily populi noftri,i.populares noftri. 31. Exierune, {.q.evant intraBethfuram, 33. Comparauerunt,i.pararunt,feu expedierunt, aegis Concarenatis , ihamavis Cfactis ex hamisin- ter fe moze catenarum iunctis , vt etiam nunc flunt, ; Ordinati,i, deftinati,feu ateributifiaddefenfio-. nem. ; 36, Ante tempusm.opportune,feu citi fime. Eran, pro , adetant. | 37. Virtutis , i.fortes. 38. Perurgere,f.ad pralium. Conftiparos,i.immiftos,q.d.huc illuc difcurren~ res,& folicitantes milites. fe 40. Diftinéta i, diuifa feu difpofita. 41, Commouebantur,i.admiratione,vel timore, 43. Filtus Saura , Gree, Sauatin,quafi id cogno- men fuerit, 2 : | 46. Pedes elephantis,, Gre. elephantem. 49. Cinitate, { Bethfura. : Sabbata,i.vacationes, {en ceflationes,{.non cole- banturob bella, feu porius quia feprimus annus erat,vtdiciturinf.vide.Leu.rs. gt. Santtificariones , i fanctuarij,feu templi. Fundibula,i. faundas. 54. Santte, i. fanduario. 59» Legitima, i. leges. : 61. Exierunt , {ludzi. forte obuiam Regi. Cw DR wer VTL LM Emetrius , fc. frater Antiochi Illuftris, fe- #7 cundum quofdam; aliis filius Seleuci fra+ tris Antiochi Iluftris,adeoque huius ex fratre ne- ee : } pos,nop frater. Fuerat autem Seleucus Rex ante Antiochum. A¢aritima. Tyrum quidam putant. vi- de tamen lib. 2.0.1 4. 7, Omnes, Grec.eos, & omnes adiutores eorum. 8. Flumen ,{Euphratem. - | 15. Et lecutus, &qq.d. fuerat enim locutus,&c. _ &iurauerat,&c. 18. /udicium,i.iufticia,feu probitas. Conftitutums id eft,pactum, 19. Ale, Grec. qui apad ipfum eranttransfu- 24. Exire , i.excurrere. 30. Conterritus eff ,i.timuit fibi. , 32. Cinitatem Dauid,f.in arcem quam tenebant adhuc hoftes. 33. Verba , i. gefta. 34. Polluit , i.ignominiofe tractauit. 37. Nomen tuum ,1. te. : 38. In gladiosi.celi. Permaneant {.{uperktites, ‘ar. Exut, (a te miflus. 42. Saper fanéta , icontra templum. Indica,&c. i.punifecundum quod meretur malitia. eA dar , {. Februarij. ee 45. Cum fignificationibu: , Gre. fignorum,i.qui- bus dari folebat. fignum bellicum , feu clafficum. 46. Veutilabant eos cornibus , ivehementer cuct= tebant , metaphora a tauris. Jternm, i fubinde.q.d- Es 4 fepe 228° fepe cedendo,tandem omnes interemerunt. 47. Contras ie regione,f.prope. 50. Silwit, i-quieuitsf.pacata fuir. CAPVT VIIL Cquie(cunt adsi facile concedunt. 2, Virtues bonasiegregia facta. ‘In Galatia,i.contra Gallos. re. Locum, {cil. Hifpanic , vel q- 4. omantia loca quz poffidebant » confilio fibi , & patientia para- Te run t. ) N , ik : * "4, Superwenerant 43s , i.e0s bello laceflerant. Caters, {.a cede fuperttites. 7. Conftirurum,{ quod fequitur. 8. Indorum , &c, Ad veritatem hiftoriz fufficic Iudam ita audiffe, erfi alicer forte res haberet. Eorum, {fuaifle ablatas regianes has. ie 9. Helladam,i.Greciam, Tollere,i.expugnate, feu interftcere. . Ss. 12. Requiem? q.d.qui cis fidebant,vel acquielce- bant. 3 15. Curiam. fenatum, Multitudine, i.populo,f. re Ge gubernando. ms 16. Vni,f.confuli.At duo eran, fed fic audierat Indas,vt & quod fequitur de inuidia, &c.quod ta- men falfum. Zelus, i.emulatio. 25. Bene fit, &c. fententiam refere phrafi He- braica. 25. Dittauerit, iferet feu poftulabir. Corde pleno, i.promptiffime. . 26. Preliantibus, Lludzis. Dabunt,f{. Romani,q. d. fuisimpenfis Iudai bellum inuabune. Ab eis, , {. Romanis. 28, Dabitur, (a ludeis, Eorum{.1udzorum. 30. Et propofite,i pro arbitratu. . | 32. Faciensus illis, &c.i.defendemus corum cau- fam. Crap vr 1X. 1. (NV milis, iillis commiffum. 2. Animas bominum,pto,homines,vel ani- mas. Co are ; 7. Diffolutus, i.confternatus animo.Not.hic poft foedus initum cum Romanis eis infeliciter fucce{- fiffe. Icemque poftea lgpathe,& Simoni. vide inf. cap.i2.8& 14.vt videatur Tddtum placuifleDeo, cui fuerat magis fidendum. 8. Sé poterimaus , pro, fiforte pofimus. — 10, Abfit , Mihi certe probatur illorum ‘confi- lium. » Tempus,{:moriendi.Ja virtute,ifortiter. | Crimen , Grec. airiav ic accufationem,feu repre- henfionem , q.d.ne quid minuamus gloriam no- firam eoque reprehendamur. Equidem non video quid glorie deperibat, fi fibi, tum fociifque con - fuluiffec, feque feruaffet ad tempora meliora. Scio D.Ambrofium laudare factum hoc, fed ego rudibdr fum , quam ve capiam ,landarem fi fuorum fuifler confilium fecutus. | 1 3. Commota, i. concufla.hyperbole, 22. Verba, i.gefta. 23. Exorti wat, prodicrunt. 31. Sarrexit, i.fe exhibuir, 36. Madaba, vrbs eft in eribu Ruben: 37. Verba ,i.gefta. 38. Sanguinis,icadis. Tegumento, idatebra. 39. Proceffit,pro, procedcbat. 40, Vindicanerunt ,pro,fecerunt, 43. (a virtute, i.cum exercitu, 45. Ex aduer(o , Giac.¢ fronte, & a tergo. Notationes. 46, In celum ,i.ad Deum. 47. Dinertit, {. Bacchides. eh, 48. Er tranfnataruns , Grec. non ttanfierunt, fe: hoftes. Pio Weigaat - 50. Rewer {i (ant > Gtec.reuerfus ef, £Bacchides cum fuis, ah 51.M¢t inimicitias, &c. id eft,vtbello infeta rent ’ H{raelem, iit §4. Interiors , Grec. atrij intesioris,{cilicet, fa- cerdetum, rr : ; Prophetrarum, LAggri & Zacharie,quorum, ex= hortatione edificatum templum. 3 56. Adandare , i.difponere, vt folet 4 morienti- bus. iar say ee 57: Siluit,i, quieuie a bellis, 5 8- Sslentis, i.quicte. ° . Gt. Apprebendit, Grec.apprehenderunt ; {/ho- ftes;quidam tamen ad Ionatham refertine. ALalitie, q.d..qui dederant Bacchidi illud confilium. 63: De Iudea, proyin ludea,f.fociis,vel militi= bus: ae 65. Numero, {militum. 66. Virtutibus ,i.vitibus, feu fortiter geftis. 68. Quoniam ; pto,itaque,vel coniunge cum fe-. quenti verfu, oe 70. Ei, {lonathz,Grec.cis,finuicem. Captini- tatem,\.captiuos. 37. Gladius ,i. bellum. dudicare, i.gubernare,feu fus dicere, Cok Pw IT. X. 1.¢% V7,{.Antiochus.fic enim ait lofephus,f.fuil- fe Antiochi Epiphanis filium: Grac.tamen videtur ad'Alexandrum referti, & forte is idem ha- buitcum patre Cognomen. _ 3» Vt magnificaret’, pro ,magnificans, q.d. qui- bus illum magnificare pre fe ferebat.. Dixit ,i.co- gitauit, : 11..4d munitionem , is vt ciuitati eflent muni- mento. 15. Virtutes, i.faca fortia. 20. Vr qua noftra , &c: i. vt faueas rebus ‘no# {ris. . 21. Stolam fanélam, i.veltem facerdotalem, {cil, Pontificiam. 24. Dona, {.promitrarh,vel dabo. 28. Prestationes , i, que f{olebatis nobis pre- ftare. , 29. Pretia , i.penfiones. Indulgeo, i. condono. Remitto ,{. ne pofthac eas dare debeatis , vide Cap.tt. | Tertias,i.eft rerciam pattem, ffrugum,quein {c- minatis agtis proueniebant. 30. Ligns ,i. arborum. Ciuitatibus,Grec, tegio- nibus , fen prefecturis. fic inf. 71s, {cil. eius di- tioni. . 31. Sit fanéta,i, caudeat immunitate , que decet fan€&tum locum. 33. Animam, i. perfonam,yt vulgo dicitur. Vt, pro, yrque. 34. Decreti , iftati,feu ftacuti. 35. Et nemo,&c.explicat precedentem immuni- tatemsCan/a,ire,feu negotio, omni vero,pro,vlla, poficum more Hebrzo. | 36. CopiasGrec.munera,f.ftipendia. Ordinabun- tur,i.conftituentur. Magui,Grec.magnis. 37. Aguntur ex fide,i.fidem poftulant. 39. Quas dedi, pro,praterea dedi. Sanéis,i.tem- plo. 40. Que me contingunt , i. ad me pertinent, Grec.a locis attinentibus ,i.qui foluere debent. 41. Rediderants In Lib. FI. Machabzcrum. _ 41. Rediderant ,i. foluerant , (cil: Resi » indicat fe remittere fibi a Iudzis debita fuperiorum anho- rum, } Ex hoc, iex nunc. Domus,i.cempli. 42. Accipiebant , {cil.criburorum Regis exacto- res, son Santtorum,i. fanQuarij feu templi. | 43. Omnibus finibus, pro, omnes fines. Dimittancur,f{. liberi. pee 44. Rartione, {, ex erario. 47.In Alexandrum, Grec. in Alexandro,i ami— cos effe Alexandri Princeps,q.d. ptimus egerat cum. ipfis bona fide. ee PO ay 36. Spondeam tibi, fcilicet fliam; Grec.fim tibi focer. : ae Na a ae 58. Reges, {folene. ~ 63. Predicate, {.per preconém denunciate. 70. Is opprobrium, q.dicontemnor. 71. Virtutibus, ivitibus,vel exercitibus, ~~ Bellorum, Grec.yrbiuin. ¥ Ray 75. Exclufit , Grec.excluferunt, {loppentfes. 80. Eins , i. Jonathe; gies Oo ae $1. Eornm, {hottium: si ee 83. Beth Dagon , i, adem Dagonis ,.fcil.idoli Azotiorum. Idolum , Greco whew si. cemplum Idoli. a a a 68. Ia, pro, cum. CAPVA At 4. C= » Grec.fuburbia. Tumulos 5 1.acet- —uos cadauerum , vel lapidum fuper fepul- a ¢ tos, , 11, Eius , { Alexandti” ch * : 18. Perierunt;i.occifi funt- Intra caftra,Grec.in ipfis munitionibusy ” Se Cea aes 23. Objidere, {. arcem. | 24. Xenia, imunerayy — B se 28, Torpachiasi. prafedturas.vide fup.capsr 0.& inf, 4 | ae ted 31. Parenti, Grec. cognato. 32. Parenti, iveluti patti. Pg. z3. Benignirarem,Grec beneudlentiam. sre. 34. Cinitates , Grec.prefe@uras Lydam’, Grec. Apherema &Lydam. Pro hw si. compenfationem corum, : on! 36. Ex.hoc, {. tempore; 38. Silnitzi.quicuit, Cbellise£r izimici;pro, ideo, inimici,; vel, quia inimici. , ee 46. Aulam, {regiam. | 49. Infirmaty,i. conternati. ; et 60. Flumen; { lordanem,vel Euphratem,. 63. Prauartcati fant, Grec..adeflent. Eum,flo- natham. : | et chs IN egotio regni, Gtxc.tegione. os * 64. Prouinciam , {. \udee. ae 67. Vigilanerunt, 8xc.i.fummo mane fe contule- funt in campum, 70. Princeps,Grec, princi pes. 72. Pugnanerunt, Grec fugerunt: ae, 73. Fugiebant , pro; fugerant. Jdius;f. Jonathe. Sua; i. ipforum: CaAPVE Xi. 1,-yEmpus, iopportunitas. te 4. Dederuat,f. Romani.Per loca,i. per quos tranfibant: _ - 10. Efficiamur,ijhabeamur. — oa : 11- Quibus oportet , i.oppottunis. Obfernationi- bus, Grac. obfecrationibus. Fas eft; pro,par eft,feu oportet. e* 329 V5 _Ademiliati , i. aliGi,fen deprefi, ee 19. Refcriptum, i.exemplum, fide quo fupra.: 2a, Scriptura y{cil. rertim noftiartin. es libus. 5 ye eo ee 22. Supra ,i.maioti,. 25. Eius ,f{.Tonathe, = . 26. Mis, 1. Iudzis, Grec.irruerc in ipfos, ~* 28. Le bella , pro,ad bellum “Tiruerunt 7 & formidauerunt > pro, timuerunt valde, Focos ; i. 1g Oe. eee fe ES Aaa ee 29. Cognonerunt , {c.illosfusifle: 32> Lunxit,ivcaftra mouit, \ 36, Ipfas {c.arx. Singulariverifeortin few feo.’ ta prorfus.vulgo per fe. Emanr, fe.qui in arce,q.d. commercio prohibeantur & coniimtaras? (7 37. Et cecsdit, pro,nam ceciderat. 4b ort Solis; iad Offentem: 2) ay" & ae 38. Sephela,i. planitiec, feu vate. 42. Mnlte vt, prosmaiori quam vt. go. Perit, ita audierant fed falfum, ; jt. Proanima, &c.i. fibi- vite periculumimmi- nere’, velillos paratos efle vitam defendere. 54. De hominibus, i. ex hominum mentibus. q.d'anna- te “GOA Pev E oo sh re Nima yi. vite. ; 2 & 6. Santta,i. templum. Inimicitia caula 5i. hoftiliter, {c.canquam hoftes. _ tt. Inea,f{c.loppe. Ipfe,{c.tonathas. 13. Contra factem, i.in profpe&u. | 16.Bugier, i.deficiar, “" . © oe 9 20. [baat {c-hoftes.Grexc.ibat, te. Tryphon. 22. Illa note, &c.Grec. & illa noéte fuit valde multanix;-& non venit propter niuem,fed abiir in Galaaditim. ! : ew 24. Conuertir ; i.veuertit. * my 277 Vifu,vafpeau,fe, qui longe videri poffet, 28. Statuit, Grec. ftatuir fuper ea Septem, id eft; muttas. : | 29. Quasfc. edificia, némpe tora illa moles. 30. Diem , fc. extans. 34. Region: , {c. ludee. 37- Babem;i. torquem, vel Balcheum, vel {mara- edum. 42: Auno primo, quid. incepit numerare annos 2 Prigcipatu Sitnomis, Me Sg 44: £¢ gai , &c. Grec, & qui erant intra machi- ham,eruperunt in cinitatem. 48. Immunditia, {c.idololatriz. Siti, Grec. fibi in éa, ‘ = es 5 00 Comaminationibus,{c. gentilitiis. § t. Inizhicus,fc.arx illa efat velut hoftis infenfif- mitsge,. ce poe hy ig 54: Virtatum;i. exercitus.Gazaris i.Gaza. ae iy CAP Vv | T x LV.. \, Ve/finit, bona sq. d, diligens fuit ia promo- yuendoftatubono.... | §- Et cum omni', &c,q.d.acceflirque cius gloriz, quod: Iloppe portu vfus eft'ad navigandum ad in- fulas, . ee. yam ol 6. Obtinuit; i.pacifice pofledit,vel guberhauit. 7. Captinitatem , vel ludxos € captiuitate libe- ratos intelligir, vel hoftes captiuos factos. 8. Ligna;i. arbores. a 9. Bon 51. veilitate,feu commodis, Gloriam,i. fplendide. Belii,i.beio partas. we Re ae 10. Vafa ,iaeceptacula, q.d, vt afleruarent ine ftrumenta bellica, Quoadufque ; pro,adeo quod. P 14. Humiles; iafilios: Legem exquifinit sidegt ftuduits \ >. Auduit,feu curauic, ve obferuaretur, “> 1" ay, Sante glovificaust,i.cemplum decorauit. 26. Titalis,i. columnis, if 27. Elul i.Auguiti, vel Seprembris , Afatamel, yidam legunt lerafalem. » . eae 28. Nota facta funt , i,acciderunt,. 32. Vorturss , ifortes. 34. Correpsionem vel corretionem, i, directio-=’ nem,Grec. eTaVepo@oIs oe. hae 35. Attum, Grec. fidem. 7 a 35. Caftitatt, ilocifanctitati., | 36. Secundum hac ; pro, ad h o> preeterea, Gree. per omnia, vtiungatur fuperioribus , q. d. cum furmma potchales San, Bee ee 41. Donec, Not.zternum cum denec.Surgat,&c. q..d. eo vfque dum Chriftus veniret, voluerunt il- lum einfque familiam, populum regere , erfieflent» L d de tribw Leni principatus enim ad Iudam fpecta- bat, cuius partem adminiftrabat , Sanhedrim, dc. Iudicum ceetus. — MS 48. Dixerunt , i.conftituerunt, 49. Péeribolo, i.ambitu, feu porticu. ee. Huabeat , {c.vnde poflic fumere. — Notationes \e CARVT XV. 1. M/ulisi, vna ex infalis, & “2. Hunc, pro, in hune. ae * §eOblationes , vel ablationes, i.exemptiones, feu immunitate s. Doza,i.penfiones. _, 7: Santtam, &c.Grec.& fancta effe libera, . 8. Futura fant i. debebuntut! 3.4. Tempus 3i. opporcunitatem. 39» Objtruere ;Grac. munite. 40. Irritare sisprouocare,feu vexare.Conculeares Grec.inttare,feu inuadere. _s Viam , Grete. vias feu itinera, eke egit-s {c. Simon vel potius Ioannes. 4 . 9ebdificauit , {cil, ipfe Ioannes , i. in- Raurauit, vel potius.Cendebzus 5 vt fup. dictum cap. 15. ._ 14. Vindecimo’ {c.lanuario. » 23. Bonarum virtutum, Legregic factorum. 24. Libro dierum ,ivA Nnalium. \ . shane eFBFPthiti cnt Bae cata that oa ahora ih CAPVT IL %.Oxnam ,i felicem. gms 2. Teftamenti, i.pacti. Seruorum, &c. _ proiferuos &c. 3.Volenti,i.prompto. | 4. Pacem ,i.pr ofpetitatem. “5. Mato,, i. calamitofo. ate 7+ Demetrio, yide fup.lib.1 .cap.11.Receffit,i.de- fecit,fc.per apoftafiam, : 8. Succenderunt , {c. hoftes. 9. Scenopégias{c.ob purificatum templum a Iuda eomenfe. Apparet eos id feftum Enceniorum, ce- lebrare folitos rit Scenopegiz , de quo vide inf. cap. 10. vel legendum Scenopegie »& vide inf. yet.18. Lhe Cee Aka Cafleu,i-Noueimbtis,vide Zach:7, 10. Anno,&c.id ¢f finis {uperioris epittolz.” Populus, &c.Hic incipit alrera.epiftola. » Judas, tc.Machabeus. ns. Chriftum,i.vin@orum, ~ Salutem ,@& fanitatem, Giec. gaudere & fal- were. “* iy Fag 5 11. Regem 3 {c.Antiochum Epiphanem.; v2. Ebullire, {c.prodire in magna copia,vt de ra- nis ditumExod..8.&de muribus 1-Regis. . 13. Nane@, i.Dianz. vox Petfica.Cecidir,quidam percuflum interpretantar > alij Antiochum Ma- gnum intelligunt , non Epiphanem , ne hxc, con- traria fintdis que dicta lib.1.cap.6.. 14. Cum easfc.vehic fponfa,yel dea. 16. Templi, Grec.laqueatis, Aditn,i. porta,feu fene ftra: : eR 18. Diem,Grec.velut diem. ; 19. Perfidem, i,Babyloniam.fic 1.Mach.6.Coztu- tate funt,i.cuco fe ruarunt. | 24. Narrauerunt , {c.aliqui. Bonus Rex , Grec.Rex & bonas, fen benignus. . 25. Praftans,Grec. xpnyes > ie munificus , feuli- beralis. 26, Partem , i.hereditatem, {cil.populum Tfraek 27. Abominatos., i.execratos,fc.a geatibus. . a8. fn faperbia, is faperbe. 29 Dixit , i.inftituic. | “33. Tranflati, idudtiin captitiracem. 34. Vt probaret, pto,approbans, CAP VT Il. | are ages hec.ad epiftolam perti- heat. , % i Ge Jeremia, Grec. leremias Propheta, iangiturque cum fequentib u$; qed. legiturin quadam {cri ptura Ieremiam iuffiffe, Set. Tranfmigrabanti.migrabant, feu captiui abducebantur ; fe. in Babyloniam. Si- gnificatum,, fc. {upra: Adandanir,fc. quod fequi- tur.. page <4: Comitars ,i.portati ab aliquibus fe fequenti- bis... ‘ hal Déi hereditaremsi tertam promiflionis .Vide Deu- teronomij Bd. ; _»8, Hec,icalia,Gracimanifeftabat autem, {c.liber ille' que fequuntur. - ‘9. Trattabat,fc.Salomon, © 10. Sicut, &c.{c.referebat lle liber, 11, £o quod, &c.q.d.Itemque erat in libro illad ? ,Mofis Len. 10; Cur nom comeftum eflet,quod pro @ ;. wee ; atk - ae peecatoeblarum fuerat , fed i ghi.confumprum to- tuntvide locum. hic enim valde concife, & obfcu- re refereur, 13. Nehemia,{c. tempore fcriptis. Hac;{c.que retulimus, Davariis,{c.cemplo offerendis. 17..Sanctificationem ,i.cemplum, 18. Congregabit , {cil. etiam alios , qui difperfi funt. 22. WMaminationibus ,i.Dei fauoribus. 23, Recuperarent, Grec.repararent. 25, Aegredi, {c,legendo. 32, Execuriones Grec.exquifitiones, feu exqui- fica, {cil. curiofa , feu nimis exquifitam narratio- nem. : Succi: ,i.aftringi,feu artari,Hagenus epiftola, in qua & illud. ce CAPVT ° Er Lib Teheran CAPVT IIL 8 ie i.cum fiimma, _ A 2. Muftrarent,iornarent,feu decorarent: _ 3+ Selencus. Hinc apparet natrari hic res ptiorés 18, qua libro fuperiore {cripte fine, 7. Tran[portarets iad fe afferrer, It. In bis 51. ex his, 12. Vainerfum,&c Hyperbole. __ 13. Omni genere » 1, omni modo, feii omnis, 14+ Altare ; {c.holocaufti. 19. 4d Oniam,Gre.ad ianuas,{c.domorum fiia= funi feu templi, 24. Sp virus, &c.Grec.Spirituurh’, & omnis po- Feftatis Dominus ( feu Princeps } magnum & etii- lens fecic miraculum. Oftenfionts, pros potentia. Kueuty , i, confternati forte legeriduni, tiientes; Pro 3 intuenres Dei virrurem Grec. ftupentes: Diffolutionemsfe.animi,vel membrorum, 25. Calces, ivngulas, 26, Optim , Grec. pulcherrimi, 27. £vecérnat, i.extraxecunt. 30. Magnificabat, i.glorificabat: 32. Malitiam , id eft, dolum,; feu maleficium, £x , pro, d. : _ Conjummatam s i, fa@am. Balutatém ; non eft Graec, CAPS TF TV, OD Gi 31.induxiffec. 2. cimularorem ; i-iricenfum zelo ; Gt#e: Purwrar, as! as Infaniresiunge cum ad augendam, 7+ Antiochuss{c.Seleuci Frater. 8. Reditibuss&c. fotte id volebat quotaniiis red= dere: 5. Ephebiam,i.Eplicborum paleftram, feu potius lupanat. Antiochenos , {c.ciues: 1. Per loannem, incertum,an pet hune illa in ftirura,feir impetrata a Regibus, an vero eius ope ta deftructa, Rui,fc.Eupoleimus : vide lib, 1. éap.8. 13.Profettus,i, progreflus.Sacerdotis,Gtxc. fiim- ini facerdotis, fub.te vera. 14s Prabitionis ;i.exhibitionis , {cilicet {pecta- éuli. Lxercitiis; iscertarninibag. 15. Nihil, i: pro nihilo, 4 16. Contentio, Gwe. calamitas, Et eorum > pro, fiam corum. Aabuerane, Grec. habuertine,{ciliceé poftea. . . 19. Didrachmas,Grec.drachmas, Sacrifictis{c, Hetculis, _ | Oporteret, i.necefle effet, feu deceret, 20. Préfentes, fc.legatos,id rogaueranit. . 21. Primates , pro, primatum,i-principatumt fe. €ontentio erat cum Antiocho. eA lienum, {c. ob ab feritiamy - Inde , {c.vbi erat forte ex Antiochia. od 44, Faciem , &c. icegiam poteftatem,q.d.ci fuif- fet adulatus. ‘ Superponens, &c. Grec.fuperans Iafonem talen- tis, Src. 29. Ei Menelaus,&c.Gtxc.& quidem Menelaus teliguit fummi facerdotij fuccefforem Lyfima- chum fratrem fuum,Softratus autem Crareren Pre- fedtum Cypriis. Ee 40. /aequis, iunge cum,manibus. | Tyranuvo , in quibufdam Grec, Aurandy 331 CAPVT ¥. Moe » Loltenta, fey ptodigig. 8. Exitium, {cenit cualifler. 11. Efferaris animis; Grec. Effcratus 15. lta fufficiuae ; Grec. iltis conten 17: Defpettio > Lille contemptus, _ 19. Elegiz , fub., atque adeo propter gentis peé= €ata permiteit loctum tratkari indignis inodis 3 id quod ftatim addittir. 23. Garizim , {c.monte Satnatix. 24. Appofitus , ihoftili animo, ; 26. Spethaculuim > tc. exercirus vifendi caiifa. aniino, tus. Fuerat, pros fuie, CAPVT Vi ti WY Neiochenum ; Gixc. Athenienfeit; AR 2. Prout eran , &¢.q.d.prout incole Gaz rizimiam yolebant, 6. Simpliciter , pto dehiqua;feu omnino. 7. Circuire , Grec, pompam ducere. 8. Prolemats, pro,Prolomeo,fe.de quo fup; Il. Philipposic.de quo fup: wee Obferuantiamsfe. labbati. 12. Abhorrefcant, Gree contrahantur,{c.ahimo, feu animium def{pondeahr. . 14. Vt eas » &¢:Gree.ve eas,ctim peecara ad ple- nitudinem venerine spuniat. fic de nobis ftaruit, ne ciim/ ad finem peccata hoftra petucnerint nos puniat, 20. Intuens ; &c. 1. confiderans quomodo acce- dere ad alia oporteret patiencer fuitinenda, Grec. aliquanto alirer, ' 23: Couftituta, fub. ade. Infernum , i. fepul - crum. ; 27. Senettute dignus , id eft s qualem par eft fez nem efle; | 30, Secundum animam, id eft.animo ; feu volun: tate. CAPVT' VIL rE dures , fe.neruis. meee : 6. Confolabitur;irecteabivur,fe.fumpia de hoftibus vindi@a. vide Deuteron, 32.vbi legimus miferebitur,70. enim confolabitar, vel forte in fer- tis; pro, feruos. h. 11. £ celo, ia Deos bs t4..4d mortem , 1. motti proximus. Potins eff , is preftat. | aa 15. Eum , {c.Regem. ae 17. Patieater [uftine ; iexpe&a. Semen; i.filios. a detingss Yaazise 29 18. Fraftra,ifine cauta. Faéta, {c,4 Deo, q.d.mi- fabilicer nos punit;vel a nobis,g.d.mire Deum of fendimus. ' 20. Bonorum; Grexc.bona,i.felici: | 21. Feminea , q.d, alioqui infirme. ee 233 Enim a pro,tamen. fanenit, qd. qui faa fa- pientia excogirauit quo quident modo generan- dum effet. i ee ce 24, Defpetta, i:confiderata,vel pro,fufpedtag.d. fafpicans, feu timens fibi probro id futurum,quod fic contemneretur,& vinceretur.hunc enim fenfuna Greca videntur facere. | a9: Fieret , { Cc conciliatrixe 28. Peto s Grac. peto a tev: aru a9eParticeps, 232 -_Notationes. 2. Particeps, non eft Gtec. & quidem videtut abundare. Illa, £c.poftrema diei indicij ; Grec. ta~ men tantum cft,in. mifericordia,q.d.per Dei mife- zicordiam. : | 30. Suftinetis, i. expectatis. 33. Increpationem;\.calti gationem, 36. Suftentato ,i. tolerato. Teftamentoy i. pacto , quafi dicat , con fequenter promifla legem {eruantibus , vel iam funt ex par- re confecuti sfc eternam viram.E ffecti funt,i.conti- nentut. 40. Mundus , Grec.pure,feu fancte. 41. Confumpta , Grecsmortua 5 {c.interemptasvt filij. CUR? VE: VIII. 2. f7 NOntaminabatur, i.profanabatur. 3. Complananda,i.{olo equanda. 9. Patroclis{c.filium.Primoribus amicum,pro,pri- mariis:‘amici,{c.vnum. 13. Justitia , Grec.vindi&tam , {c.a Deg facien- dam. 15. Testamentum , i. pactum. 16. Reconciliarentur, Grec. terterentur. 20. Sex , Grzc. octo. | ;. Ad boc , &c. adhuc etiam & Eleazarum ( fe. prefecit) tum lecto illis,&c. 24. Nouem, lib.1.cap.4. dictum tria fed illud intelligendum de pritno congreffu : id de tota pu- ona. 25. Hora ,i.tempote. 29.12 finem i. perfecte, {eu in perpetuum, vel tandem. 33. Epinicia,i.celebritates pro victoria. CAP PT TX. 12, Wy Aria Deo entire, i.fe Deo exequare. 20. Gratias ,{c.Deo. 25. Infidiantes, Grec.attendentes, q.d.occafioni intentos, if 27. Et communem,Grec.obfequentem ; {c.beni- enum,feu beneuolum. 28: Montibus , {cilicet Babyloniz. vide lib. 1. cap. 16. GOA P Vato X. de Sade edi f{c.A deftruétione. Not. vero id etfi narratur poft mortem Antiochi, prius tamen contigiffe.vide lib.1.c. 4. 5+ Caflen, {c.Nouembris. 7. Thyrfos ,i, virgulca, vel haftas frondibus or- natas. Fi , {c. canentes.. Profperanit mundare, i.dedit profperiratem mundandi. 13% Philometore,{c.Rege Agypti.d b eo,{c.Philo- metore. Veneno,{c.vltro acce pro. 15. Jadat, Grec.Idumai. Fugatos,{c.ab Iudeis ob crimina feu tranfugas. 26. Crevidinem i. bafim, feuinferiorem extre- mitatem. Dicit,i.pollicetur,{c.inimicus ero inimicis tuis, &c.Exod.2 3. 37. Loco, Gree, lacu. CoA PV Te eine cognatus. ee 5. Angufto,Grec.munito,feu forth. a1, Diofcorz , iLunij. # 26. Dexteram dederis , i.cum cis pacem feceris, feu concordiam. , 30, Xanthicé » 1. Aprilis. CHP VY Bate. ». OV per hos,i. praterea. In filentio, itranquille. . Pravepit, {c.arma capere 5 vel fe fequi. 22. Ab alio, Grec.alio. Debilitarentur,pro occi= derentut, feu, vulherarentur. 24. Decipisi. fruftrari {pe liberationis, feu peri- c licari. ‘amine 25. Conftitutum ,id eft , promiffionem , feu pa- ctum. 29. Scytharum, {c.Scythopolim. 31. Septimanarum , {c.pentecoftes. 33. Exiuit, {c.ludas. 36. Efdrin , virinomen, &,vt appatet,Tudzi. : 40. Idolorum,i.idolis oblaris,feu confecratis. 42. Oblinioni traderetur i, a Deo remitteretut, Grec.omnino deleretur. 43. Duodecim , Grec.duo. Sacrificiim,fe hoftias illis pecuniis emptas. Not. hic prodeffe factificium pro. defunctis,etiam apud Iudzos fuifle recepturn. Irem, credendum pie qui in bello iufto moriuntur, prefertim pro religione fufcepto , fuorum pec- catorum omnitim poenittere,certe Itidas ita de iliis credidit. oS 44. Superflunm ,&c. Not. adeo effe coniunétos articulos de animarum immértalitate,& corporum refurreétione , vt alterutro pofito , vel fublato, alrerum ponatur vel auferatur. itaque Sadducei vtrumque negabant,Pharifei affirmabaiit,vide AG. 23.& quidem Marth. 2 2.Chriftus ex anime immor- talitate probat re furrectionem : & Paulus 1.Cor.r5. Mortales effe animas,fi non fic refurrectio:& meri-, to, nam fi anima extat , cum fit naturalicer forma corporis,necefle eft eiiterum yniri. 43. Cum pietate, fcilicer pro religione occum- bentes. 46 Santha,&c.Grec.fanca & pia cogitatio.ita+ que pro mottuls propitiationem(feu expiationem) fecit,vt a peccato foluerentur. CAP WT XIII. *VV 5 ews eff con[uetudo , ivitato apud eos fup- plicio. 5. Loco, {c.vbi Fuirinrerfectus. >. Terra dart »i.fepeliti. 14. Dans poteftatem Deo,i.committens rem Deo, qui omnia poteft. 15. Signo , {cilicét teffera, que folet dari militi- bus. Dei vidoria ,{c. verbahec , Dei viftoria,erant pro reflera. 19. Minorabatur ,i. inferior euadebat,feu,fupe- rabatur. 2P. MySteria,i.arcana,fe fecreta confilia. Requifitus 51. inquifitus, Conclufus , fe.carcere. a5, Ne forte , pro, fi forte fic, q.d. volentes foe- dus irritare. Quidam putant indignatos ob foedera 4 Rege violaéa. SAR OTE TY. t.C Elenei, fe.filium.vide lib.1.¢.7. 3. Commiftionis, {c.cum gentilibus : forte, incemmiftionis , legendum , Grac. {egregationis (feu difceffionis)4 conuerlatione,{c.Gentilium,q.d. \ cum of e Ln Lib.il. Machabeorum. cum reliqui ludxi detéftarentur conuerfationem gentium,& mores tum ille his inquinatus cf. 4. Thatlos,i.ramos,{c.aureos. | 13. Difperoerer, pro, perderet,feu difliparer, 15. Portionem. Grec.vartem , i. hereditatem, fe. Iudzos: 18. Sanguine, &c.q.d.illorum virtutis periculum facere cum vita difcrimine. 25. Communirer,ifamiliariter. 35. Ja nobu,iiter,{eu apud nos. 37. Ab Lerofolymis,ilerofolymitanis. Affcus,i. beneuolentia,fc.in ciues. 38. Continentia,Grac. dpitiacquod fupra vertit & commiftionem.vide vertf.3. 4 Pro , Grae: cio. 41. Comprehenderetur,i.comprehendendus effet, 42. Eligens , &c aterrabat iudicio.nec enim no- biliras eft, fed vilitas fe occidere. Nobiliter, i. forti- ter,Grec.generofe, 43. Pracipiramiet, & hic errauit, nifi quis factum excufet inftin@u Dei , quo forte moucebatur. de quo vide Aug. 1. ciu.c.21. At lib,2.cont.epift.Gau- dent,cap. 2 aI& epift 61. aperte condemnat hoc Ra- zie factum. , 44. Venit,i.cecidit. Per médiam ceruicem , Grec. per mediam (fe.turbz) in lactis, feu ventrem,fc.ca- dens. 46. Complesus , &c.& id qui pote ft excufet:cre- diderim tamén Deum hominis errori ignouifle, guia mifericors eft , &cilleignorans fecerat ; putans fe in co bene, & fortiter agere. GC Bei POW Fh SOV: > Be Pp’ neceffitatem 1. coacti. 8. Nationum,i.Gentilium. 10. Fallaciam ,i perfidiam. | 11- Munitione , tubfolum . Hg a _ 12, Verecundum,Grec.verendum., Vifu ialpediu feu vultu. Protendextem,{c.in celum. 13. Habitudine, Grec.excellentiam, 16. Deiicies,fub.inquit Deus. eS 17- Exhortari,verti poterat confolari.Valde,iun- gendum cum,bonis. ‘De quibus extolli. prosquibus incitari. Vr virtus,&c.q.d.vt totum negotium de- cerneretur,non verbis,fed viribus.: 21. Prodigia,imiracula infignia: 23. /7, pro, cum, 25. ddmouebant,{c.fe,feu procedebant. _ Perturbatione, id eft tumultu , {cilicet letan= tium. ioe ee 32. Gloriatus eft, pro, gloriatus,fc. Nicanor.q.d. fuperbe locutus. 33. Contra,i.¢ regione. She 37. Menfis , Grec. duodecithi menfis ; {cil. Fe- bruari). Adar quod,pto,qui.Adar.diei,i.feftide quo vide Efth.9. oe 39. Minus digne, {c. quantum ad elocutionem. Sic & Paulus fe fermone imperitum. Concedexrdum ,i. condonandum, feu ignofcen= dum. 40. Contrariums inon fic iucundum. Alternis, Grec. aque miftum. Not.quod Graca hunc fenfum faciunt, vt vinum per fe bibere , 8 rurfuin aquam , inimicum eft, feu odidfum : dele- ctat vero fi vrrumque mifceas : fic preparatus ; 1. tethperatus , feu concinnus fermo ledtorem dele- ctat. Gratus,i.perinde fuavis. __ a Confummatus , iinitus,{c. ferrno,feu liber, q.4. hic finis efto. ats aac sta taataatacte teeta Baste ethers tha shedhdhabech cha ate aaah ORDO LIBRORVM NOV TES TAMENTEI Euangelium fecundum Matthaum. Euangelium fecundum Marcum: Euangelium fecundum Lucam. Euangelinm fecundum loannem. Atta Apostolorum. | Pauli Epiftola ad Romanos. Ad Chorinthios I. ce II. Ad Galatas. AdE phefios. Aad Philippen{es. Ad Coloffenfess Ad Theffalonicenfes 1.6 H. Ad Timothenm 1.¢h H. Ad Titum. Aad Philemonem. Ad Hebraos. Iacobi Epistola. | Pétri Epiftole Le Il. s Ioannis Epiftole, 1.11. @ 111s Inda Epiftola. Apocalypfis: NOTATIONES NOVVM TESTAMENTVM MATTHAVS. G7 Nes ¢ daque annunciatio , AC. de homi- pA num falate per Chriftum. ee Secundum Mattheum,{c. Chri-~ Ki fti Apoftolum , qui id Hebraice ) {cripfit. Qui deinde Grece verte- rit,aut ex Gracoin Latinum, quo vtimur,incerrurmsemendatum quidem conftat a D. Hierohymo. COREE OPE 1. Lber, {criptura ; feu defcriptio. Quidam id I Peaginis putant , fumptum more {cripture, nb eo quod ptimo narratur : alij proemium, de co quod primum dicendum fit. . Generationis , i. generis , {eu genealogiz, {c.de- {cribitur catalogus eorum 4 quibus Chriftus ori- ginem duxit. Idque vt apparear effe ex femine . Dauid,ve Iudzis, quibus {cribebat , fuerat 4 Deo ptomiffum. quod non ob{cure indicar, dicens, Fili, Daud fily Abraham ,& huic & Dauid fade pro- miffiones de Chrifto ab eis nafcituro. / 2. Et fratres. Ab his,& Iuda, Iuidzi omnes ori- ginera ducunt. 3. De Thamar. Huius pareu fignificatum iyfte- rium Iudzorum & Gentium. §- Booz;putant quidam hunc fuiffe Abefan Ty- dicem.vide Iud.1 2.lefle,qui & Ifai. 6. Regem , {¢.ptimum de triba luda. Vria, {c.vxot. | 8. Oxiam. Hic omifii tres Reges ; fc. Ochozias filius Ioram , Ioas , & Amazias pater Ozee , .cau- fam quere in {cholis noftris in Euangdlia prolixie- ribus. : 11. Lechoniam , qui & oakim , feu loacim, & Eliazim. In tran{migrarione&cicirca tempora Caprinita- tis Babylonicz. 12. Llechonia, qui & Toachim filius Toacim: Genuit Salathiel , {c.in Babylone, _ 15. Matthan.Not.ex eadem yxore genuille Mat« than quidetn Iacob , Matthat vero Heli » deinde Tacob ex vxote Heli fine filjis defun ati genuifle lofeph , natura quidem fuuim, at fecundum le« gem Heli filium ; ideoque eius filius vocatut Luci 3; 16. Maria. Not. Mariatn , cum fratres non ha- beret , debuiffe fecundum legem Num, yle. nubere viro eiufdem familie : cum etgo ,vt hinc apparet, Jofeph de familia Dauid fuerit 5ex eadem neceffe eft Mariam fuiffe, adeoque Chriftum efle ex femi- ne Dauid,quod Mattheus demonttrate inftituerar, ducta ferie maiorum pert viros, more Scripture & Hebraorum, 17. Generasiones , i. perfone jin genealogia nu- merate. ed Danid , {c. inclufiue. etd Dania , fc. exclufiue. ot d tran{migrationem ,i.ad Jechoniam patrem, qui & loacim. eT tranfmigratione , i, Toachin. 18. Sic erat , pro,fic accidir, feu habuit. Defponfata ,caufas def{ponfationis vide in no- {tris {choliis fufioribus. Antequam conuenirent , i, copularent ur , nec vero ex ifto modo dicendi fitsve poftea conuenerint. Sic enim dici folet > etiam de lis que poftea non flune: yt antequam acciperet medinam , mortuus eft.. J” utero habeus she grauida. De Spiritu fantto ,i. virtute Spiritus S, adeoque. etiam Partis,& Filij,vna enim totius Trinitatis yir- tus. Cur ergo tribuitur Spiritui fan&o ? vt vel ex ipfo nomine;fanctiffima & puriffima conceptio in- telligatur.Adde quod folet Scriptura opera eximia Dei charitatis tribuere Spiritui fando , qui eft Pa- tris,& Filijcharitas. 3 19. lustus , i.perfeus, feu eximia probitate,q. d,cum ea effer virrute,vt neminem lederer. Traducere i. propalare , feu infamare, Gree. wapaderyuarica) , 1. exemplificare, feu exemplum facere , {e.diuulgando fulpicabatur quidem adul- terium , fed quiacertus non erat, prodere nolebar, Occulte;f{c. ne infamaret. i: _ Dimittere, {c.ne retinendo confentire videretur plane iuftus qui faum cuique reddit , Deo timo- rem,vxori charitarem,fibi cautionem, 20. Cogitante 5 Grec évSuprrtve@ , i.cum cogi- taffet, In fomnis 5 Grec.uer évep,i.per fomnium. Noli timere , Gréc. ne timeas : vbi in reliquum femel annotafle fufficerit; fere in Teftamento No- uo, quoties legitur : Noli, aut nolite timere, aut aliud facere , Grxce nunquam effe verbum nolen— di,fed folum:Ne time,Ne fac, &c.fe.fecutus eft In terpres communem loquendi vfum,quo dici foles: Noli facere,pro,Ne facias. | Accipere ,i.retinete,timebat ne retinendo Deum offenderet. Natum , 1.conceptuin, feu. genitum, De Spiritu fanéto , vide fup. vbi , & hic etiam Grec.eft ex Spiritu fan@o, 21.LES¥ A, i Saluatorem,Heb. pry Salutem facieti.liberabit, _ Populum fuum , {cilicet eleGos, remittuntur quidein & aliis peccata ; fed relabuntur > &in eis 4 Iechonia filio , qui & mériuntie,. 22.V t adimpleretur. Non quidem ob id folum, nam precipue ad mundi falurem > fed & ob hanc illud prediétum, is Propheram, fe. Uaiam Cap.7.vide ibi,que anno- tauimus, 23. Virgo, Greece. 7 TmapSivG , 1.virgo illa,{c.inf- gNly V ocabitny ~ - In Mattheurs. Vocabitur , Gree. & Syr. vocabunt, fed idem eft ‘non fignificatur vero id nomen habiturum > fed. credendum &.confirendum effe Deum verum, & homiriem. Nobifcum Deus, Heb. rsny nobifcum 4x Deus, 24. Exurgeas , Graec.dseyepSete , i.expergefadus feu exciracus. : 25. Dozec, fic.dicitur. Gen.8.Non reuerfus cor- uus,' donec ficcarentur aque , quinunquam reuer- fus eft. & 2-Reg.6.Michol non habuifle filium do- mec moreretur.vide Luc.22. Vocanit , {c. mater,vt patct ex Syr. CAD VT AE 1 ¥Vde, eft enrenelberd in tribu Zabulon,Grec.& Syr.ludee,ficut infra,quod regnaret in Iudza, {c.forte luda. Magi, Perle , feu Chaldzi erant,fapientes ( id enim vox Magi Perfice fignificat,feu Philofophos) fucceflorefque Bataam, vulgo receptum reges fuif~ fe , & numero tres & quidem quod Reges fue- rint , purant Athanaf. Nazianz. Chryfoft. Theo- phylact. Cyprian. Tertullian. Hieron, Ifidor. & Thomas. : 2. Stellam , Grac. rév dg-¢pa , i.certam quandam, & infignem ttellam. | Eins 5i.cum natum indicantem: Id maiorum traditione didicerant. Venimus , preteritum eft. nam Grec. iabopdu. -ddorare. Ideo munera fere- bant.Perfis enimmos , regem non fine munere ado- rare. 3. Andiens, fc. Regem Iudzorum natum. Turbazus eft , {c, timebat fibi regnum ereptum iri, : Omnis ,i, maxima pars. Turbata vero vel noui- tate rei, vel timore Romanornum , vel quod Hero- di faueret. 4. Principes , i. ptimarios .& velut capita. forte intelliguntur ptincipes 24. familiarum, de quibus Ear 24. Scribas , i, doctores , feu legis peritos, ve Lucas vocat. Heb.or a0 quafi librarij a 450i. libro,quod facros libros lectitarent ; & © explicarent Grec. ypepyrarer, , quali Scribe , {cil. publici, quorum eft {cripta publica afleruare & promere , vulgo Cancellarij. Na/(ceretur, inafci deberet. 5. luda , Grec.ludeze. Prophetam, {c. Micheain cap. 5. vide que ibi notauimus. 6. Nequaquam ,&c. At illic Heb. paruula es in ‘ millibus , &c.Matthzus fenfum reddidit, fc. par- uula quidem es, fi aliarum ciuitaeum ptineipalium ciuium numetus fpectetur, vbi multa millia homi- num,at fi princeps qui ex te nafcetur,non parua es. Principibus,i.precipuis ciuitatibus,vel populis qui fub principibus, feu cribunis qui Chiliadibus preerant. Solet quidem Scriptura populum mil- lium nomine appellare. . Regat, Grxc, womayer , ipafcet,{c.paftoris more reget. Populum meum,i.fideles,quorum Ifrael populus figuras a | | 7. Clam, {c. ne fi forte refcifcerent Iudzi,puta~ rent infidias parari Regi nato, Tempus , {c. vt occi- deret pueros cius xtatis omnes , ve poftea fecit, ne ille poflet euadere. 9. In Oriente. Hinc apparet non illos per viam duxiffe,ve vulgo pucacur. 11. Domum , {cil. prefepe fecundum Luftin. in Tryph. & Hier.Epift.17.& 18. -illic moratus Chrifty 39° —- Obtulerunt. An finguli tria hec,at 23 ‘h certum eft. eer gee 12. Refponfo. Apparet eos an ad Herodem redire deberenr 15. Ditlum Didum 3 fed.infiguia Chrifti, F ocaur,fc.vt inde tediret in terram Ifrael, 16. Bimatn , i. etate duorum annorura, _ Infra sfc. vique ad ztatem dierum,qui ab orta ftella elapfi.ld enim fignificat quod fequicur. 18. Rama yj.cxcelfo, q-d.longe lateque. Rachel , id eft iegio Bethleemirica ; ybi fepulta Deum confuluiffe, quidem de populo Iudaico, Rachel. ; Non fant , i. perierante. 19. Apparuit ,{c. pot quinque annos quibus a : s,fecundum quofdara.Quam- quam alij multo plures numerent,alij pauciores, 20. Defunth,&e. plurale pro fingulari,fic Exod. 2.Mofi di@um. 22. Regnaret,Toparche nomine, teftate. Timuit , non timuit ab Herode, quod Bethleem ob quam ortum periculum,fub huius ditione non effet. Adde quod Archelans patri erat cfudelitate fimilior, Lilo , forte yolebat adire templum, vt Deo gra- tias ageret; Se / 23.Vt adimpleretur > pro; atque ita implerum eft. Prophetas’; vide Ifarrs 41; N azareus,i foridus,{cribendum veto per ¥ non pery veapparecin titulo crucis, qui Rome afferua- tur,& Ifa. 11. : Vocabiur,{efic interdum in Euangel io vocatur & in Adis; fed tégia po- £2 y TF Thi. 1: 7 Enit, preftemporis eft. < / In deferto ,{c ab interiori deferto,ybi vi- xerat, venit ad id quod propius erat hominum habitationi. 2. Penttentiam agite 5i.dolete ob peccata ; & vitam mutate , Deoque pet bona opera fatisfacite. Vide 2.Cor.7.quam multa in peenitentia requitan- tur. : x ‘ ed ppropinguaust 51. prope eft , {cilicet aderat Chriftus,qui id daret fibi credentibus, & obediens tibus: : es Celorum , i. quoin celo tegnant fandi cum Deo.; quod per Chiiftum fa@um, nec ance illum -quifquam hominum ceelum afcendetat, 3. Dicentem , {c. fecundum editionem 70; Clamantts ;i. palam , & libere predicantis 5 {cil: Ioannis ,vel per ipfum Dei. Retlas , &c. explicatio precedentis ,q d. auferte quz aduenientem poffunt offendere , {cilicet pets cata. | 3 Semita ,i, vias.repetitio. fic Pfal.7 6. 4. De pil ,fc.contextum. Pelliceam ;{c. vt Elias. Ae “Locufta ; licebat iis vefci ; Levit: 11. de harum vfu in efcam vide Plin. lib. 6 cap. 30. & libs 11; capizg.” Bo * : Syluestre , {c. agteftium apum. ae: j- Omnis , imaxima pars. fic fup.cap.ac lordanem,fluit ex Antilibano monte a ior & Dan -fontibus,vnde ei nomen. 6. Peccata , & in genere , & forte aliqua in {pecie. Vide Leu. 16; Num. 5. Eccl. 4. AG: 19. fufficiebat quidem illi baptifmo fe agnofcere pec- éatores. ‘ FF 3 4. Pharifaore; 336 7. Pharifaorum , fic diki hi, q.d.feparati,aw7s feparauit. , ne. Sadducaorum,diGi q.iufti prix iuftus. Viperarum q. d. peflimorum filij peffimi, & ve- nenatl. : Demonftrauit , vox admirantis nobitatem. Ira,{c.Dei,i fupplicio gehenne.vide inf.cap.2 3. 8. Dignum penitentia,).conuenicntem peniten- tiz,feu qui peenitentiam deceatsyel hic vide peni- tentiam requirere bona opera. 9. Dicere,& in eo confidere. I/tis. Apparet lapi- des demonftraffe prafentes. forte allutens ad Sar fteriliratem , qua petra dicitur. 15 1. Filios; i.po- fteros. Os A 5 3 Abraha , datiuus ef ,q.d. etiam fine yobis im- plebitur promiffio Abraha facta de filioram mul- tiplicatione & falute , & quidem fufcitate gentes, quz in Indzorum locum fucceflere. _ 10, Enim,pro,vero,vel caufam reddit eius quod de ponicentix fruétu dixerat Grec. de ,id eft au- tem, ‘ Arborum., metaphorice’ homines intelligun- a ee eae ee | Excideretur , &c. Grec. pretentia {unt, fed pro hicuis. © Fruéum bonum, Vbi funt., qui operum bono- rum neceffitatem negabant , dum viuerent, con- tenti credere > nempe in igne Inferni,vt flatim di- citur. : ; 11. In penitentiam ,i.vt fic peenitentie admo-, neamini. Venturus eff »Grec. pref. épycpSuG-. fed fururi f-- gnificatione. Dignus,Grec.ixaioc,i.idoneus. Calceamenta. Appaxet Chriftum calceatum in- cefliffe , quamquam non hinc neceflario proba- tur :eft enim modus dicendi fe valde inferiorem effe, é age Igni , opponit aque , de quadixerat : Baptizoin aqua , q.d.purgabir , illuminabit ,& inflammabir dato Spiritu fandéto.,} forte alludit ad diem Pen~ — tecoftes, de quo, Act. 1. Quidam ad ignem Purga- torij referunt. Vide Hieron. hic.Bafil. lib.de Spiritu fandto,c.15. Naz.Orat.deEpiph. _ 12. Ventilabyum.inftrumentum eft quo grana in altum proieéta. a paleis purgantur. Inextinguibilt, & hic apparet eternum fore fup- licium. ets “14. Prohibebat, {c, agnonit Spiritus fan@i infpi- ratione , feu reuelatione ; que deinde columbz defcenfu confirmata eft. Debeo , Grac. xperav 240 >i. opus habeo,fe. & ei Chrifto! mundatore opus erat ; nemo enim fine peccato. _. atone 15, Sine , {c.me agere.Sic.{c, preeundoexemplo. luftitiam sh perfectionem , feu vittutem, cuius magna pars humilitas, hic 4 Chrifto exhibita, | Dimifit ,i.non vitra prohibuit,fed baptizauit. 16. Aperti, non reipfa, fed apparitione. Vids , {cilicer Chriftus;& etiam Ioannes. vide Toan.r. : Sicut columbam. Non vera fuit columba,fed {pe- cies. Quidam.tamen veram fuiffe putant,ytrumque probabile. 17. Filius , Grexc. 6 vice , i. ille filius,f{c.vnicus, fen fingularis.Diledus.Grec.ddyamils , i.ille dile- ctus,{c.vnice. Complacui, q d.qui mihi eft fingula- riter gtatus.Grac. sud oxunoe -Notationes , CoA PV Toory. re Spiritu , {c fancto,Grecxtamd Te avenue Gi. ab illo Spiricu,fe.de quo dup. ° 2. Noétibus sid additum videtur,ne quis folum per diem iciunatle crederet. $ 3. Accedens, {c.corporali fpecie,& grefim f~O Tentator , Gree. 6 repsluv, iille tenrarors{e.dia- bolus. «St filins, &c. {c..audierat illam vocem.Hic ef fi- lius meus,&c.quod explorare'certius vol. bar;cum _efuricntem viderer, fimul etiam, fi poffer , ad pec- catum inducere, Vnde apparet,occuleum illi fuiffe incarnationis myfterium + alioqui non {peraflet Deum fe pofle decipere. 2 Dic , iaube,feu verbo effice,Hbb. 4. Vinit , Grec. viuet,fe.fi Deus ia velit. Verbo ,i.re.Heb. Quod procedir,&c.i.quod Deug dixerir, few volucrit,& iuflerit, q d.poteft Deus ho- minem aliter quam pane alere.Ita fe Dei filium non negauit,{ed occultauir. 5: Tanc affumpfit ,&c. Hexc fuit fecunda ordine tentatio: fequiturenim : [rerum affumpfit, dein- de additur: Twae reliquit eum. Lucas ergo rei or- ~-dinem non eft fecutus quanquam in quibufdam codicibus reperfitur idem ordo etiam apud Lucam, Sanétam. \ta dicitur Ierufalem ob Dei templum, & cultum. Pinnaculum , Grec. alepvysy , i.alam,f{c,extremi- tatem vecti, quod planum erat. 6. Mandauit , Grec. & Syr. mandabit. 7. Tentabu. Tentare Deum dicitur , qui a Deo miraculum vult, vbinon eft opus,eft enim.id velut Dei potenti periculum velle facere. 8. Ostendit, forte per {pecies a fe formatas , & Chrifti oculis obiedtas, vel narrando , ve fit,ofen- dit. \ 9. Cadens , id eft procidens humi, feu proftra- tus. : Adoraneris me. Aperte ad peccatum inducic. , Nec addit, fi Filius Dei es, fe. credebat purum effe hominem, & alioqui,quanta fuiffer ftultitia velle a filio Dei adorari. 10. Satan,j.aduerfarie. ‘Scriprum eft, ic. Deuter.6. & 10. vbitamen non eft verbum adorabis,fed rimebis. quo verbo figni- ficatam effe etiam adorationem, hinc plane colli- gitur. : Adorabis, Aug.in Gen.q 61.notat non additum hic folum, ficur in,feruies,nempe adorancur multa preter Deum. Seruies , Grec. Aarpevoers » vnde latria Deo foli debita , fic-enim vfu recepta fignificatio , cum alio- qui feruitutem fignificer. 11. Accefferunt, {c.corvorali {pecic. Minftrabantfe.cibos.- 7 12. Fraditus,{c.ab Herode in carcerem. 1 4, Relséta, icomifla, feu preterita. 15. Via; Grezc.viam, pro, iuxta viam. Maru, i.ad mare ducens,fc.Magnum,feu Medi- terraneum. | . Trans, {c. refpectu Affyrie, de qua illic fermo, Galilea gentium , ita dicebatur ea Galilee pars, que prope Tyrum & Sidonem in tribu Neph- talim. tS ‘ ied 16. Ambulabat , i. agebat,fen viuebar,Heb. Vmbre mortis ,i. conebrofifima , {c. ignorantia Dei,Grec. & vmbra mortis. & ita etiam 70. Inter- pretes , Ifa 9.fed eoder fenfu. ' Lux , {c.Euangelica, 19. Fiert , Syr. Grec nihil eft. 22. Relithss retibns, Grec,& Syt.relidta navicula, 23. Enangelinm | M 23. Egangeliumvegni , i. bonum nuntium de axerna falute, {c.ceelefti regno. Languorem,Syr.do- drem. 24. Syriam, {c.eam que ab Oriente Euphrate terminatur, alioqui nomen latius folet patere, Tormenty i.cruciatibus. Lunaticos , {c,certis lune temporibus vexatos a diabolo , vel humore melancholico, aut comitiali morbo laborantes, 26 Decapolt, Ita diéta regio ob decem preci- puas Ciuitates, Trans, {c.refpectu Indez, GAPYVT. V. i Scendit , {cilicer oraturus,& Apoftolosele- cturus. Sediffe,{c.vbi defcendiffet in locum campeftrem ve ait Luc, 2. Aperiens os , Vudicatur prolixiorem fururum fermonem.vide eandem phtafim lob. 3.Dam1o, 3. Pauperes, Gtec. wlwyoi, iamendici, feu valde egentes. Spiritu,i.affeQu {pirituali,fc.propter Deum. Ipforum eft prosconfequentur. 4. Poffidebuat , {c. velut hereditatis iure, Grec. xAnpovounosor,i.hereditabunt. : Terram , {c.viuentium, q.d. habebunte felicem hereditatem. 6. Ejuriunt , &c.i.qui optant recte & iufte om- nia fleri. Sarurabuntur, i, explebitur eorum de fide- rium,{c.incelo vbi omnia retiffima. 7. Confequentur ,{c.a Deo. 8. Mundo , {c.ab omni vitio. Corde, i. mente,feu voluntate. : 9. Pacifict,i. pacis factores , feu conciliatores. Gr2c.eipuvorrotot. Vocabuatur , {c. vt qui reuera tales fint, to. luftitiam,i.recte & iufte facta. ‘11. Omzae , i.quodcungue,Heb. 12. Aferces ,1.premium, dicitur autem merces, quia datur velut ex debito meriris, vt folet merces operario , huius rei plurima in {criptura mentio: ve mirum fit, effe qui negent operum bonorum merita. 13. Lerra,i.mundi. fc hominum. Euanuerit,Grec. popavOh , i.infatuacus fuerit,{e. redditus infipidus. J” quo,i.per quid.falietur,i.vit- tutem faliendi recuperabie, 14. Lux, {c.dodrina,& exemplo. Non poteft, &c. q.d. non magis poteftis latere, quam ciuitas,&c. Eft quidem Ecclefiaciuitas Dei, cuius precipua pars Apoftoli ,eorumque fucceflo- res Epifcopi: falfumque eft,& infanum,quod qui- dam dicunc, Ecciefiam effe inuifibilem : plane ce- cus qui Ciuitatem in monte fitam neget pofle vi- deri.Non eft quidem hic meum inftitutum,dogma- -ta confirmare Catholica; indicabo ramen interdum vnde poffine confirmari, 15. Accendune , {cil. homines mulroque minus Deus. Et ponunt, pro,vt ponant. Afodio,i.menfura ali- qua inuerfa. 16, Lux, {c. doétrine & vite. Videant. Ergone etiam hic dicent heretici, Ecclefie Rectores effe inuifibiles,nec videre quid regant? 17. Nolite putare, Grec. Ne putetis, fed de hoc fup.diximus. Soluere,Grec.naraavog, i.diffoluere,feu deftrue-. re. Legem,{c.veterem, | Adimplere.f, feruando,dando aliis feruando vir- tutem,addendo precepta, & promifla implendo. ~ In Mattheum. ¥ 18. Tranfeat , {c. renowatione, sits singh Tota; Syt. lod atque id credendum Chriftum diz xifle , vt qui Hebrais loqueretur: apud quos lod. minima eftlitterarum, fed Graecus Interpres pre co pofuit quiddam fimile vt poffec a Grecis ins telligi. . ef pex 31. punctus, feu litera fatti gium,aut ace centus, eft autem hyperbole,g.dine minimum qui- dem ex lege, nec enim de litterisfermo eft , que pereunt,fed de rebus fignificatis. Loe l fits. {c.quz per Tora,& apicem fignificaui, q.d.etiam ex minimis. Sic, {c. foluendo, q. d. malo exemplo , vel fic > vtipfa fonant , q.d.male vixerit, & bene docuerit Aug. 17. cont.Fauft. de Pharifgis loquitur , qui docebant legem verbis,& foluebant factis. | : Spica Minimus, {c.indignus qui eo admirtatur(alludit ad id quod dixerat, iftis minimis) q.d.non erit in- tereos qui omnes magni funt,ve ftatim dicitur. | Feceris , {c.omnia, Nam qui in yno offendir, fa= cus eft omnium reus.lacob.2. 10. Autem,Grec & Syr.enim. Abundanerit ,i. maior fuerit,{c.faciendo,& do= cendo,illi enim folum docent. 11. Audiftis, &c. legeém vetercm,& traditiones explicat, addens aliqua. Reus, Grxc.éyoxG@-,i obnoxius, ” Iudicie,i.condemnationi.hec erat Scribarum ins terpretatio. | 22. drafcitur, Grec.& Syr. irafcitur fine caufa: Fratri , i,proximo; — : : Indicio,i.condemnationi,{c.Dei, Oni autem dixerit fratri,&c. Not.loci huius obs {curi ,& a nemine quod {ciam Interpretuim des clarati genuinam plane explicarionem, ab eo ac- ceptam qui me docuit Heb. lingue rudimenta Ro- {ero , homine Gallo erudiriffimo. Sic ergo legen- dus locus. Qui autem dixerit (fab.didtum eft anti- quis) fratri {uo Racasreus erit concilio. Qui antem (fub.dico ego )dixerit , farue,reus erit gehenna ignis: Senfus ergo totius loci eft : DoGrina Scribarum condemnat homicidam,ego vero etiam irafcentem. Illidicenrem Raca feu fatuum , ad concilium voz cant,ego in infernum mitto.Similem loquendi mo dum concifum. vide inf..cap.23. vbi Chriftus ait : Et quicunque iurauerit in-alcari, nihil eft;vbi fub. diciris vos & Luc. 7. Magifter dic; Duo debitores. vbi fub. dixie Chriftus. Nunc verba explicemus,ve magis appareat eum quem diximus effe loci huius . fenfum. : . Raca, yox Chaldza vacuum , {cil. cerebro, few. fatuum fignificans , Hebr.p 9 Raq. pr Rig.i.va- , cuare. . Concilio,Grec.cuved pl, 1. Iudicum confeflui. 8 hic facile eft videre non Chrifti effe doctrinam, fed Scribarum. Quando ‘enim Chriftus ita locutuss , aut cur ad concilium peccantem mitteret 2 plane modus dicendi Scribarum cft,qui in ius trahi vole- bant,dicentem Raca. | aes Gehenna ignis ,pto gehenne incendio, vbi Not. gehennam diétam , q. d. Ge Ben Hinnon, id eft, vallem filiorum Hinnon, de qua vide Iof15, 8 19. Iet.7.& 17. In ea Iudai idolo Moloch filios exu- ftos offerebant ( Dicta etiam Tophet a Toph 5 i. tympano , quo pulfante ne gemitus audirentur,in= fantes adolebanc) fumicur autem pro Inferni fup- plicio, ihe . , 14. Ergo, Not. huiufmedi particulam fepe nor caufam fignificare vllam, aut illationem,fed folum {ermonis continuationem. Itidem fentiendum de: autemenim,quoniam,& fimilibus. Haber aliquid,&c.vide fimilem phrafim Apoc. 2. "FE 3 Adner (um eAduerfum te , {c. in quo de te queri merito poflic. ah : 24. Wade , {c, fi opportunitas eft loci,temporis, &e. Reconciliart, Grec. & Syr. ceconciliare,iedi in gratiam, 25. Ejfo , &c. exemplo humano & veluti para~ bola , concordiam commendat q.d.fac in rebus ani- mz , quod folet fieri in lire de re temporali, ven. praftat reconciliari aduerfario , quam ab co Iudici tradi,& condemnati : ita proximo lefo reconciliari, quam 4 Deo puniri. Ce 25. Aduerfario , i. ei qui habet aliquid aduer- {um te,adeoque Dei legi. Dei quidem yerbum ad- uerfatur male viuentibus, vt aic Auguftinus epift. 87.Grac. dytidixwyi. litem intendenti, {eu in ius tra- henti. Via , i.prefenti vita. Indici , {c, Chrifto. Ministro ,i. fenrentie executori, {Ccil. Angelo bono , fecundum quofdam ; fecundum alios malo. Carcerem , Purgatorium intelligiunt quidam, ve Cyp. Ambr. Orig.alij Infernum,ve Aug. 26, Noniffimum , i. extremum , q.d. quod.reftat foluendum. Quadrantem ,i.quartam affis partem , que & Teruncius dicitur, 4 tribus vnciis.Mar.cap.1 2. vo- cat duo minuta. fignificatur vero hic minimum quodque debitum feu peccatum. Eant nunc he- tetici , & dicant f{ufficere folam fidemad falutem. Nam is ob incredulirarem detineri dicitur in cat- cere 2aut non credere quadrans eft , & minimum quid ? fi ifti oculos habent , cur rena ram apertam non vident. | 28. 4d concupifcendum ; aperte. hic damnabile @ efle oftendit deliberate foeminam concupifcere , & voluntatem mali apud Deum pro faéto reputari. quo referenda funt que Scholaftici de Morofa delectatione fufe traétant, {c. rum mortalis eft, cum mortale malum concupifcitur, animo confen-_ tiente. 29. Ocylus , &c.i.cariflima queque,& valde ne- ceflaria, / Scandalizat , i.tibi eft peccandi occafio. Erne ,i.cemoue a te,q.d.careto potius.Non qui- dem eruendus eft oculus,fed vfus qui {candalizat. Nam quod. de oculo, & membris aliis dicit, hyper- bole eft , qua fignificatur pre&are membra perdere, quam falucem. 30. Eat , Grec.mittatur. : : 31. Libellum, &c.{c. vt poflit alteri nubere, lici- tum fuifle dimitrere certas ob caufas,alij aiunt,alij negant;ego licuifle puto. 32. Excepta, &c.heecaufa licitam facit dimif- fionem,fed non fecundum coniugium dimiffz, ‘vel dimittentis. Dimiffam ,{c,etiam ob fornicationem. 33. Reddes , &c.i. preftabis quod iurafti. Erat hec,vt videtur Scribarum additio. 34. Won surare, {cilicet nificaufa fufficiens fub- fit. . Thronus,pto,velut thronus. Vide Ifa.vlt. 35. Scabellum , pro, velut fcabellum, {c. excel- lentius eftceelum , Deumque magis reprefentans, virtute & fublimirate, terra vt infima fuperiori- bus {ubie@a , more {cabelli, quod pedibus fuppo~ nitur. eM agni Revis , vide Pfalmo 47. 36. Album,aut nigrum,ifiue dealbo loquamur, fiue denigro, q.d. nuilum capillum potes facere _Syr. non potes facere in eo particulam ynius pili albi yel nigri. Significat caput rem effe Dei,atque Notationes adeo per id non effe iurandum. 37. Eft,ef?, &c.i.de co quod ett,effe dicire:de co quod non eft,non efle Grec.eriam,eriam,feu,certe, certe , & forte Chriftus dixit Hebr. Amen, amen, & tunc fenfus fuerit , contenti eftore rem affirmatiog.- ne gemina , aut negatione cor firmare. vide 2.Cor, '.& Tacob.s. qui interpretatur veftrum etiam, fir etiam ; & veftrum non, fit non. (fic enimeft Grec ) q.d.de co quod eft, dicite eft : de eo quod nen eft, dicite non eft.quanquam etiam intelligi poteft , ve illic vertit nofter Interpres. facietque alterum fen- fum eciam,quem fup indicauimus. ef bundantins,iiuramentum quod infu peraddi- tur, : e4 malo , {c.vitio iurantis , vel eius cui iuratur, vel a malo, i.diabolo. 39. Dexteram , pro , vnam, feu alreram. Itaque apud Luc. non eft dexteram. 40. Et tunicam , &c. apud Luc, ptius ponitur pallium quam tunica, fenfus ergo eft, qui vule tibi tollere vynam veftem, dimitte ei & alteram. Mirum tantam Chrifti do@ttinam adeoa Chriftianis negli- gi,tantumque non contemni. Quotus enim quif- “que hee facit : 42, Angariauerit,inuitum duxerit. cM ille paffus , Grec. ynum milliare. Duo,{c.milliaria, Grac.& Syr.deeft & alia, quo verbo indicatur tria ambulanda , cum ramen Chri- {tus duo tantum videatur’ intellexiffe , {c, cogenti ad ynum dandum etiam alrerum. , 42. Auertaris , {cilicet ab eo, q.d. ne detrectes date. } 43. Et odio, &c. Id videturaddirum 2 Scribis, nam Exod,23.contrarium dicitur. 44. Benefacite , &c.& id quis facit ? Calumniautibus, Grec.& Syr.infeftantibus , feu vexantibus. ' 45. Sitis ,i.vos efle demonftretis. 46. Diligiris , fub.tantum. Habebitis, Grec. ha- betis , pro habebitis, q. d. quid inde meremini pro mercede reddendum ? Publicani , ivedigalium publicorum exactores, qui apud Iudxos infames erant ob auaritiam & rapinas , & odiofi quod putarentur tributa effe inigua, 47. Amplins, Grec.@epioucy , ieximium. 48. Perfect: ,confilium eft ,vel preceprum de perfectione ad falutem neceffaria , de qua Ioan, 2. Qui feruat verbum eius, in hoc charitas Dei per- fecta eft , {c.quantum ad falutem opus eft. Caleftis , Grec.quiin ceelis eft. CAPVT Vt. 1. Vjfitiam , i. beneficentiam , feu eleemofynam, Grxc. eAensoouyy , imifericordiam. Iraque pot paulo. Cum ergo facis eleemofynam. fic Genef. 20.vbi nos legimus mifericordia , 70. Synesoovynyy liuftitiam, Iremquec.21. & alibi fepe , vt notaui- mus,fc.eleemofyna,feu mifericordia magna eft pars luftitie. 2.Sicut hypocrite ,&c.1d reprehendit, non yfum conuocandi tub fono( vr fiebat )pauperes ad elec: mofynam. . Synagogis, i.conuenticulis, Suam ,i. quam optabant , feu operi illi conue- nientem, fc. laudem humanam , quam fic aucupa- bantur, _ 3. Siniftra , &c. Hyperbole,g.d. fic occultiffima: vel fenfus eft,ne quid opert bono fe quicquam ad- mifcear finiftri, {c, appetitio humane laudis , vt Aug.interpretatur. 4.12 In Mattheum. 4. In abfcondito , i, etiam occulriffima, q.d. con- {cientiam: tuam. Reddet,f{. mercedem. 5. Angulis fe.compitis, vbi vie diuerfe concur- runt, adeoque multi homines, Stantes,fic fere ludai orabane , vt & nuhe etiam Greci. AT | 6. Intra,&c.q.d.fuge hominum confpeaum, co- que ora femoto loco. Redder , {2 mercedem illius operis, vel quod petis otactione. Grec.reddet tibi in propatulo, 7.Nolite,&cc. Gree. pt ARarroynonre, i. ne furili véerborum profufione veamini. Sicue Erhnici , &c. noni prolixitatem orationis reprehendit , fed eam, eoque modo quo a Gentilibus fiebar. Jn multilo. guio, i-ob multiloquium, quafi Dous melius intel- ligat plura loquentes. : 8. Scit, adeoque non verbis ad eum; multis eft cpus; fed affeau. eae 9. Sicsi. inhanc fententiam, etiam fi aliis verbis vti contingar, In celis , cft quidem Deus vbique, fed incéelis magis manifeftat.vnde : ceeli enarrane gloriam Dei. Quidam perceelos Sanéos intelli- eunt, Santtificetur, i.Sance colatur. verbum id & fe- quentia optantis func. Nomen.Not. in {criptura nomen, pro Deo poni, nomine enim cognofcirur , inuocatur, & celebra- tur. 10. Regnum, {, ceelefte, q. d. fac ve tecum regne- mus. Voluntas,g d fac ve tibi obediatur. Iv colo, {. ab Angelis. In terra, {, ab hominibus. 11. Panem,i. vitum, feu cibum, Super{ubftantialem ,i.ad fubftantie noftre con- feruationem neceflarium , Grec. Gacy , quod fi- gnificat etiam fuccedens, f. quotidianum. Syr, in- digentig noftre, i, quo ad viram indigemus. Hodie, quotidie peti vult, & agnolci eius beneficium efle, uod viuimus, 12. Debita,i. peccata, pro quibus debetur fatis-~ factio per penitentiam, & bona opera, que tamen fine Dei gratia, qua peccata dimittuncur, preftari non poflunt. Dimittimus, videat quid dicat , qui non dimit- tit. Debitoribus noftris,i. iis quinos offenderunt. 13, Inducas, {. deferendo , feu permittendo fu- perari, q.d. da gratiam tenrationes vincendi, vel qd. ne nos permittas tentari, ne forte cadamus. Malo ,i. malitia, feu diabolo. Hic Grec.& Syr. additur, quia tuum eft regnum,& potentia,& glo- tia in fecula. Amen,i. ita fit. 14. Deliéta vestra Id non eft Grec.fed fubintel - ligitur.Mira promiffio,& valde noranda. | 15. Nec pater vester, &c.notandum & id,val- deque timendum. | 16. Triftes,i. vultu triftitiam preferentes. Grec. oHUTpIToly i. tetrici. Exterminant,Grec. egavileor,i. demoliuntur. Syr.deturpant f-vuleus ftatum , feu fpeciem naturalem mutant, pallore affecto,& feue- ritate, . 17. Vage.&c. Metaphora eft, q.d.diffimula ieiu- nium vultus letitia. Paleftini quidem his vei in letiria folebant, in meeftitia vero abftinere. Vide Ruth.3,2,Reg.12.8& 14. _ 18. In abfcondito. Vere eft Deus ab{conditus , vt etiam dicitur Ifai.as. 20. Incele, f. per opera bona, quibus id acquiri- tur. ; | a1. Vbi enim, &c. q. d. fic enim cor in celeftibus 339 habebitis,/& ad ea perperuo. afpirabitis. Forte erag id co cempore prouerbium, Nam folet Chriftus vG- tatis vti prouerbiis. 22. Lucerna, &c. totus locus eft metaphoriciis: 3 corpore “ergo ad animam transferendus , in qua mens, velut in corpore oculus >‘ qui dicieur lucer- na, quia illuminate recepta in fe folis , aut-candelg. luce. : Simplex, i. purus, fincerus. Lucidum, i, illumi. na tum ad operandum, | 23. Negaam, Grec. crovnpeg 5ismalus, feu vitia« tus, f-fic vt videre non poflic. Lume, f. oculus, qui pro luminé eft cori corpori.Intellige vero in anima mentis intentionem. ~ 24. Nemo poreft , Sc. & id forte prouerbium erat. Duobus,f. diuerfis inter fe, feu diffidentibus, & contraria imperantibus. Sujtivebir,Grac, fufcipiet, feu amplectetur, Syr.honotabit. 44 ammona,i. diui- tlis,vox eft Chaldaica. 25. Solicits, {. anxij. Azima, pro, de anima, i.vi« ta, quam dat anima. 26. Magis pluris, i. preftantiores, 27. Cogitans, Grec.& Syr. folicicus, ifua folici+ tudine. Cubitum , Ekthec menfura ftature hominis:dici= tur enim habere quifque 4. cubitos fuos longitu- dinis, &totidem latitudinis, {cilicer extenfis bra« chiis. 28. Laboranr, f. veiviri. Next {ve foemine, 30. Ef, f. in agro,q.d.viget. 32. Lnquirunt, {. folicite, non fidentes Dei pto= uidentiz. 33. Primnm , i,ante omnia, precipue , & ma= xime, Regnum Dei, i. vt cum Deo regnetis. Eis, {. quam Deus dat, quaque illi placetur. Adiicientur,f, quantum faluti expedit. 34. Craftinum,i. fururum. Stbiupfi, id eft ,de fe, qed. fufficiet ctaftina folicirudo de rebus neceflariis VitZ, Die, £. cuique, Malitia , i. afflidio quam affert, q.d non oporter ei addere folicitudinem de fequen- ti die, vel , fufficiet dici craftine fua folicitudo, ve non opotteat antéuerrere hodie 5 feu anticipate, Not: quod feriptura aduerfa & molefta more vulgi mala vocat. Scholaftici mala pene dicunt , diftin- guentes a peccatis, que vocant mala culpa. CAPVT VIL 1, WVdicare, {remerarie,feu maligne condemnan- do proximum. : Vt non indicemini, i. cohdemnemini, {4 Deo. Nor. quam fit periculofum proximum temere iu= dicare. 2. Indicio ,{c. condemnationis, vel excufatio- nis. Iudicabimini,{c. A Deo, feuere, vel benigne. In qua menfura, &c. forte & ifta erant nunc pto- uerbia, Senfus eft: Talem fe vobis Deus .exhibe-= bit , quales vos ipfi ‘proximis. Remetierur , {cil.a Deo. 3. FePucam,q.d.leuiora. Trabem,i. graviora. 5. Eticere,pro,ve eiicias,1. extrahas > Gracif. 6. Canibus ,i. hominibus , qui canibus fimiles funt. q.d.res fanctas ne communicetis indignis. Margaritas, i. pretiofam doérinam, feures di- uinas. Dirumpant,i-lacerent. feu dilanient. whi 7. Petite,{c.a Deo. Pulfate.Per ifta tria,oratioms inftantiacommendatur;per fimilitaudinem eius qui PE" 4 perits ~ 240 » JNotationes petit, querit, & pulfat, eoufque dum ci detur,in- ueniatur,& aperiatur. 8. Petite , &c. fub, in his, fihecfaciat , vt pat eft. Accipit, {c.nifi aliud ei magis expediat. 9. Aut quis , pro,quis Vero. 13. Data ,i.dona. 12. Vultis, {c. rationabiliter. Hac eft,pro,id do- cent. 13. Intrate ,{c.ad vitam eternam. oes Qui inneniunt , multo autem pauciores qui intrant.Hier.2.contra Pelag. 15. Attendite ,i.caucte. Falfis , {c.non 4 Deo miflis. In, pro, cum. Onium ; q.d.fimulantes probita~ tem. Fruétibus 51. operibus. 17. Omnis arbor; Loquitur de fructiferis; quan- quam cum fit metaphora , homines intelligun- tur. Mala, Grec.campov » 1. putris,feu marcida. 18. Now poteft {c.quamdiu talis manet. 19. Excidetur , &c. Gracc.exciditur,& mittitur, i.excidi folet & mitti. 21. Domine , Domine, Sy. Domine mi, Domine mi, & fic femper , vbinos legimus, Domine. 226 Illa, {cil.celebri, & expedctata , nempe iu- dicij. Nomize ,i.virtute,feu auctoritate. Prophetanimus , i.myfteria diuina explicauimus, eft id Concionatorum munus. Virtates , i, mira- cula. 33. Tunc, {c.quiantea diffimulaueram. Confitebor , i.aperte dicam, Hebr. Nunquam , {c. ne tum quidem , cam caufam meam agere vide- bamini. Nowi ,i. inter meos agnoui. forte loquitur de predeftinationis notitia., Qui operamiat , pro ope- rantes. 25. Irruerunt , i.impetum fecerunt. 28. Admirabantur , Grec. eZenancsovto , i.obftu- pebant. 29. Potestatem ,id eft auctoritarem, Grac. éZe- =) Ghety. CAR VDT. WII ‘jane » fc. ad radicem montis abitu~ rus , nam antea in eius partem quandam defcenderat plenam concionaturus,vt fupr.diétum left. Eum, {c.alio migrantem. 2. ddorabat , i, inclinatus reuerentiam exhi- bebat. A Si vis ,&c. modefta petitio: non enim dubitat, fed fe eius voluntati fubmirtit humiliter. 3. Extendens, & mundum totum extenfis in cruce manibus mundauit,quantum in fe fuit. Volo, &c.vtendum oratione,que tam facile im~ petrauic. Mundare,imperatiuum eft pafliuum,yt ex Grec. apparet. | _ Confestim: Apparet licuiffe ei contra legem le- profum tangere,qui tantum poterat,{c.f upralegem erat. 4. Nemini , {cil. priufquam facias. quod fequi- tur. ; : Sacerdots , {c. alicui, vel fummo. Nam Grec. + iepes, q.certo cuidam’, Syr. {acerdotibus. Teftime- nium , {c. mex poteftatis , vel quod non fum legi contrarius , vel liberationis tux: offerebant enim, poftquam effent lepra: fanati. Ilis ,izapud illos,feu per illos confirmatum, 6. Puer , i.famulus. Male ,i.grauiter,Crac. devas 8. Dic, i.impeta,Heb, 9. Nam & ;pro eteaim. Sub poteftare, &c. i.aliis fubditus. 10. Miraius eft, {c.habebat hominis affeCtus,vel g.d.compofito in modum mirantis vultu. Lfrael,i.populo Uraclitico,Grac.edé &y +0 Ieper, ine in Ifracl quidem. Intellige vero ex tempore a quo predicare caeperat. 11. Et Oceidente. Intellige per hec duo, etiam reliquas orbis partes. Recumbent , i.quiefcent. 12. Fily,&c.i. qui ad regnum primi fuerant yo- cati. Exteriores,i.que extra lucem,feu regnum. Stridor , forte ex indignatione , & rabie.Grec, pvypos, fremitus, verti poreft. 14. Domum, {c.quam antea habitare folebat. 16, Omnes, {c.ipfi oblatos. 17. Accepit , ifuftulic. Portauit , i. abftulit, more portantis, Not.cita- ri hic Ifa. c. 5 3. magis fecundum Hebr. quam 70, quanquam Heb. alium etiam fenfum indicant, fc. fufcepiffe ipfum dolores,qui noftris peccatis debe- bantur. Vide ibi. 20. Vulpes ,&c. q.d. noneft quod me fequaris ob vitz huius commoditatem, fum enim pauper- rimus. 22. Mortuos,&c.i.mortuos anima, fepelire mor- tuos corpore,Aug. 24. Afotus,i.tempettas. 27. Homines,{c.qui fimul nauigabant,in quibus & difcipulivide Mar.4. 28. Gerafenorum , Gerafa, vrbs Arabiz effe dici- tur,non longea Gadara,quz in tribu Gad.eft & Ga- dara alia in tribu luda.vide Iof.15. 29. Quid nobis & tibi,i. quid rei tibi nobifcum eft2q.d.fine nos.Heb._Ante rempus,{c.dic ludicij gra~ ulora expectant. 31. Mitte , Grec.& Syx.permitte ire. |. 32. Mare, i.lacum. 34. Rogabant ,{c. timentes rebus fuis, qui por- cos amififfent, vel fe indignos fua prefentia iudi- cantes. Tranfiret , i.difcederet. GC AP Voda DK. 2 1. 7 Iuitatem , {c. Capharnaum,ybi folebant ha- bitare. 2. Confide, i.bonoanimo efto. Remittuntur, Grec.dgcayra,preteritum Atticum pro prefenti. : : 3. Bla/phemet, q.d.tribuit fibi quod folius Dei eft. Nee 5. Dicere,{c.cfiiciendo. Ambula, vtique refpon- diffent par efle verumque preftare : maius vero, verbo fanare, quam dicere folum remifla peccata: id enim poteft dicere etiam qui non facit. 6. Sciatis, Non enim poceft falfum , miracule confirmari , redderet enim Deus teftimonium falfo. 8. Timuerunt , Grexc. ¢Savpacay , ideftadmirate funt. -- 9. Telonio, i. loco vbi Publicani Vedtigalia exi- gebant aseaG@-,i.tributum. Aarthanm,dicebatur & Leui. 10. Domo, {c. Matthezi, Publicani. Erant hi Iu- ‘dei,vt & Matthzus. Peccatores , {c.publici. 11. Pharifas, 4 In Mattheum. Bee Pharifei.Aderant hive {petatores,non con- uiuz. Dicebant, {c.poft conuivium, I 2.Valentibus,{c.ve curentur. 13. Polo.fic 7o.nam Heb.volui-fed pro,volo, Et non, fub. folum Peccarores, Grec.additur,ad cenitentiam. 15. Fily ponfi; i. quicum {ponfo verfantur , feu qui nuptiis interfunt-Grec, filij chalami,i, nuptia- rum. Lugere,iiciunare 16. Rudis, Grec.c>veox,i.nondum 4 fullone ap~ aratl. Tollir fc. fi fic faciat, Eius,{¢.veftimenti.g A tad fupplemencum veftem rumpet.Vide. Mar,2. 18. Defurtta eff,i verifimile eft iam effe mortuam; nam reliqui femimorcuam.vel id quidem dixit,vbi audinit effe mortuam,nam prius quod aiunt Mace. & Luc.fc.efle inextremis. 20. Mulior » Quidam Martham putant,alij ne- gant. \ Terigit, fc.clam quod foedus effet morbus,& pol- lueret tactos., Fimbriam,i.extremitatem, feu fanicu- lum alligatum extremitati, more Hebrzorum, de uo vide Num.15.Deut.2:2. 22.Confide,q.d.ne time,putans mihi facum dif. plicuitle. Salaam fecit,{c.impetrando fanitatem,vel merendo. ; 23. Tibicines ,adhibebantur hi ad excitandum juctum, prefertim cum fepelirentur pueri;nam in grandiorum fepulturis tube adhibebantur,ve qui- dam notant. 25. Tenuit, i.apprehendit. 26. Terram,{c.ludée. . 27. Fil Dauid fic Mefliam appellabant. vide Math.is.& 20.Mar.10.Luc.8. 29. Fidems{c.coniuncam cum fiducia obtinendi, 30, Comminatus, i.velut minando precepit. 31. Diffamanerunt, idiuulgauerunt. 32. AMutum , vox Greca zogdc; etiam furdum fi- gnificat. . ce Sic,i.talia faciens vel tale quicquam. 25. Regai,i.de regno celetti. Infirmucatem, Syr.dolorem. | 36. Vexari,{c.malis, Syr.fatigati. Lacentes, Grec. éppysevor,i.proiecti feu difperfi. Aes Po Ve Tee: i. © Pivituum,i.fuper {piritus, S Languorem,Syr dolorem. 2. Primus, {c.dignitate,nec enim ordinem nume- ti fignificat,alioqui de altero dixifler fecundus Petrus,Syt Kipha. - 3. Alphai,{c.filius. Thadeus, a Luca dicitur Iudas Jacobi fc.frater, hic autem Grec, legitur, Lebbeus cognominatus Thadzus. 4, Ifcariotes,vel a vico,vel atribu Machar dicitur & Iudas Simonis {c.filius.Joan.6. . Gentium,i.ad Gentes ducentem. Cuimitates, 5 > Gre.ciuiratem,{e.vl lam. 6. Que perierunt, pro, perditas fc. requirendas. fic.Pfal.118.que periit 1.perdita. 9. Zonis , i, crumenis é zonis pendentibus ; fic enim folebant viatores 10. Peram,{c.ad cibos reponendos. Duw,i. binas , feu mutatories. Calceamenta, {c, duplicia.Virgam,{c.ad defenfionem alioqui Matth. 6.conceditur. Dignws,&c.q.d. miniftrabunt audito- res neceflaria vite. | 11. Dignus,{c.ad quem diuertatis,q.d.exquirire hofpitem probum. Excatis, {c.¢ ciuitate,ne hofpi- 341 tij mutatio inconftantiam arguat 5 aut impatiens tiam. a) ; 12. Pax,&c falutatio Hebreorum,Pax tibisqui= bus verbis omnia profpera precantur,quod Scri- ptura yocat,togare pacem.. ee 23. Veftra,i.quam precatieftis. R .uerretur,&c.1, cedet in bonum veftrum, qui fon ceritis quod debuiftis,vel manebic apudvos, 14. Excutite, &c. {c. oftendentes vos innullaté cum talibus velle communicare, nec etiam ptlue- rem loci eins adherentem habere. . 15. Tolerabilins eit, i.mitius punietur. Terréyi. habiratoribus, : 16. E go,fc.qui poflumdefendere. : _ Miro ,\d referendum videtur ad tempus polt Chrifti refurre@tionem.ynde & inf.dicitur,& Gen- tibus. In medio luporum,i,inrer lupos. : Principes {c.ad cauendum Simplices,fe. fincerita= te conuerfationis,& manfuetudinis Gre ene persot,ie finceri. Y | 17. Hominbus, {c.improbis,de quibus ftatim. Tradent,{c.examinandos,& iudicandos. : Concitits 1ciudicium Synagogts,i.congregationi- DUS. : ‘18. In teftimoninm, {c. de me ferendum.vel con= demnationis qui credere noluerint. /dis3 i. contra illos.Yide Luc. 9. 19. Cogitare,fc.anxie,vt apparetex Grec. 20. Logusimini,{c.ex vobis, 22. Omnibus hominibus,i, omnihominum genes ri | . pe ee _ Nomen meum, i.e. Perfeneranerir, {c. patienter fuftinens,Grec.¢ ARTO MEL EE, vide Mar.1 oe 23. In aliam,{c.ibi predicatuti. Confummabitissi.perambulabitis. Ifrael,Judxorim,vel populi conuertendi. j Veniat, i. occuttat vobis in [udza:vel, veniatad iudicium Indicat autem fecundum Aug.numquam defaturas ciuitates vbi predicetur. 24. Noweff, &c. forte erant ifta prouerbia tunc folebat quidem Chriftus receptis vulgo fententiis vti,ad fuum propofirum accommodans, Super,i;excellens. 25. Patremfamilas,i. me. BeelZebub,q.d. Satani- cum.vide cap.12. pee 26. Enim,pto autem,q.d.vulgo dicitur:Nihil effe opertum,&c. Iridem ego volo, vt quod dico vobis; &C. An : : a9. Te nebris,ifecreto. Ix lumine,i.palam. es Tecta {unt hec plane in Paleftina, adeoque pof- funt effe loco fuggelti. 28. In gehennam,{c.mittendo. ; 29. Affe,Afles decem denarium argenteum fa- ciunt, feu drachmam, quanquam hic Gre; minus quid afle videtur fignificari.Parre,t. Patris volun= tate. : i 30. Nyimerati,q.d. cure Deo, ve folent que nu- imerantur;aut alicui numerato_commendantur. 31. Meliores,i. pretiofiores,fc.apud Deum. 32. Ergoypro autem.vide Luc.1 2. Gonfitebor,ic ex meis effe.vide A poc.3. 33. Negabo;{c.ex meis efle. | 34. Pacem{c.mundanam, feu exteriorem. Gladium,i.diMidium, feu bellum. 36. €¢ inimici 5 &c.q d. & fiet id quod dictum Mich.7. | Se Shy 9 saa Wega? jae digaus,i.qui meo regno fruatur,vel meus fit difcipulus.vide Luc. 14.Super,i.plufquam. 38. Accipit crucem,i. libenter fert; qu ei acci- dunt molefta Sequsrur,{c.imitando. ing 39. Janenit, Grec. prateritum eft; fenfus eft Qui indulgete a 342 indulget fibi , fe perdic : ‘qui mortificat, faluat, - qui yoluerit inuenire,fc.faluam,perdet.ve quod fe- quitur fic epetitio.ficut inf.c.16.8¢ Mat.8.& Luc.9. Jnueniet {c{aluam. an 4i. In nomine Propheta,i.quia Propheta eft. Mercedem,&c. q.d.particeps erit mercedis Pro- phere. Aah! j : ies 42. Potum,g d.vel minimam ref propter me Tantum , poreft coniungi cum precedentibus, vel cum fequentibus. lz nomine,&Xc.i.quia eft meus difcipulus. CAP. VT XI. re Onfummaffer pracipiens,i.feciflet finem pre- Cenc Eorum, {c. ludzorum.fic Pfal.9 8. adinuentiones eorum,f{e, Iudzorum,non Aaron & Samuel,qui proxime prexceflerant. 2.Vinculis,Gre.carcere. 3. Qui venturus es, Greec.é epxoSp@- »i-ille ventu- rus,{c.a Prophetis pradictus. Expettamus, i. expe- ctare debemus ? 4. Audiftis & vidiftis,Gre. auditis,& videtis. 5. Vident,Gre. wia€arzreot,\. vfum recipiunt. Enangelixantur,i. Evangelium audiunt, feu do> centur.vide Ifa.61. 6.Scandalizatus in me,i. oftenfus mea doérina, & conuerfatione,fc.Chriftus multis lapis offenfio- nis, In lapide non fine periculo impingitur, Vide- tur autem occulte notare Ioannis difcipulos, fimul indicans fe illorum corda noffe. * 7drundinem,pro.num arundinem. 8. Mollibus,i. pretiofis,feu {plendidis veftibus,f. funt he mollium hominum. ; 9-Etiam,Grec. vaj,i.certe. Plu[quam Propheram, Aug.Quia prenunciauit abfentem , & vidit pre~ fentem,Adde quod Chrifti fuit precurfor,& bapti- zator. 10. Scriptum,{e.Malach. 3. Angelum,i.nuntium Facitem tuam,i.te Heb. 11. Surrexit, i,apparuit,feu extitic,Heb. AL aior, {c.Propheta.vide Luc 7. 12. Diebus,{c.quibus coepit predicate, V im patitur,i, per vim imuadicur, & occupatur, {c. mortificatione , qua paffionibus vis infertur & vitiis. Violenti, id eft, qui fibi vim faciunte. explicatio precedentis. 13. Exim,pro,autem. dd loaxnem,i,loannis tem- pora,q.d.loannis tempore aduenit Prophetarum & legis finis,Chriftus Lex, i. reliqua Scriptura, : Prophetauerunt, 1. predixerunt venturum Mef- fiam. aesy es | 14. Recipere,i.aduertere,feu intelligere. Elias, {c. veftitu,vita,{piritu, & precurforis of- ficio.Hie, epift.151.£/f,pro,erat, {c.predidus ven- turus. 15. Andiat;q.d.intelligat aduenifle Meffiam. 16.Similem estimabo,Grec.cporwew, i.aflimilabo, Generationem istam,i.huius xtatis homines. Pueris,{c.ludo repre fentantibus nunc leta,nunc trifticia. Coaqualibus,i, coxtaneis , Gre. fociis. 17. Cecinimus, {. vibiis ; vt eft Grec. 19. luftificata,i. approbata , & defenfa, vt que nihil omiferie ad falucem hominum neceflarium, Sapientia,{, Dei, Chriftus. Filsis,i, difcipulis,fe. Chrifti fidelibus, 21, Virtutes,i, miracula, Cilicio,Grec.facco. 22. Pe eruntamen,pro,idcitco, Remuffius erit, iani- clus punietur, 23. Nunquid,&c.g.d. Num tibi putas iftam glo. ~ Notationes riam diu duraturam ? etras quidem, Gree. que vf que ad coelum es exalrata,{, mea prefentia,do@ri- na, & miraculis. Forte,non eft Grec. fed ay particula potentialis, que hunc fenfum facic, poruiflent permanere.atque ita noftra intelligenda, 25. Refpondens , i. fubiungens, Hebr., vide inf, C.17. ot Confiteor,i. laudo, feu gratias ago. f Abjcondifti, {, non reuelando, Paruulss, i.fimpli- cibus, more paruulorum. eg 26. Ita, Gree. va} , i, certe. Approbantis eft , & explicantis, 27. Nowit,f. comprehenfiue, Pater,non excludi- tur Spiricus fanctus, ve nec Filius, fic in fimilibus intellige non excludireliquas perfonas diuinas. Reunelare,i.manifeftare, {.tantum nouimus,quan- tum Deus reuclat. 28. Laboraris, {. moleftia aliqua. Overati,{. peccatis , cutis, miferiis , etiam legis onere. Refictam,i. recreabo, Gre. d&va@duew, i. quiefcere faciam. pare ' 29.Jugum,{.legem Euangelicam. Oxia,pro quod, vel q.d.fum enim mitis,&c. 30. Suane,Gre. yousoc quod etiam commodum, blandum, & facile fignificar, Intellige vero fi amor adfit, qui omnia faciat leuia , quanquam quod eft alind Chrifti iugum quam chatitatis 3: CVA LP VO RIE l. bg EE bee porated Lué.c, 4.Domum fc.cabernaculi atrium. §- Ysolant,i, videntur violare, feu re vera ptofa- nant operibus feruilibus ad facrificia neceflariis. Crimine,iculpa,feu peccato, : 6. Hic,i.hoc loco. 7.£t non,{c.folum,vel pro,potius quam. Condemnaffetis, fub.fed com pateremini. Dominus enim,pro,Dominus autem, q.d.poflum & ego,fi opus fit,cum illis in Sabbati obferuatione difpenfare, ) \ 10. Si licet,pro licetne? ; 12, Meltor eff,i.praftat. Benefacere,i. hominem beneficio afficere, 17. Vr adtmpleretur, & czt.id nonrefertur ad proxime precedentia,fed ad fuperiora. 18, Ecce,&c.citatur locus Ifa.42.partim fecun- dum Heb.partiin fecundum 70. Puer, iferuus, feu filius. Bene complacuit,.q.d,mihi cariffimus. Anima mea,i. mihi. ludicium,i, quod rectum & equuim eft, Nunciabit,i.predicabie. 19. Contendet,i litigabit.Clamabit,{c.contentio- fe. Vocem, {c.cumultuofam. 20. Linum, i. ellychnium,q.d. fouebit infirmos, non perdet. Fiiciar,&c.i.faciat vt iudicium vindi- cet: veritafque in mundo obtineat ius fuum,feu prewaleat. 21. Nomine eius,i.ipfo, 22. Tunc,i.illotempore , fadum enim poftea, vt patet ex Marc.& Luc. 32. Adutus , vox Grecaetiam furdum fignificae quamquam h ic de aditu nihil dicitue. 24.[J2.pro,in,virtute. BeelZ ebub,fic diabolum vo- \ \ cabant,a Beel, feu Baal Idolo gentium , in quo dia~ o bolus colebatur.Zebub yero , i. mufcam addebane, ob copiam mufcarum, ad facrificia concurrentium. vide 1.Reg.4. _ 25» Cogitationes. Apparet dixifle folum cogita- tione. : 16. Eiicit, = 26. Eticit,{-vt vos dicitis, Eiicit, { vi, Keguum, 1. quod ipfe tantopere conferuare cona- Ot. A 27. Fily C Apoftoli, vel intelligit ludwos exorci- ftas.vide A&t.19. Tudices, q.d. Id quod agunt ipfi, vos condemna- bit, quiin me calumniamini quod in illis-appro- batis. : 28. Le {pirita , 7. virtute {piritus. Regnum Dei,i. datur regni Dei, Meffias.vide Luc.cap.11, 29. Va/a,i. inftrumienta,{, bellica,vel fupelledti- lee. : 31. Remitterur,1. folet remitti. Spiritus , geniti- uus eft,i. contra Spiritum, {c.fanQum. Blalphemia, f legendum, blafphemia. 32. Et qurcungue,ex plicatio precedentis. VPerbum,i. aliquid. Contra Spiritum fanum, C ve vos facitis , qui opus Spiritus fan@i diabolo tri- buitis. Non remitretur,i, non folet remirtri, eft enim infi- gni malitia Deum blafphemare 8 vixque tales vn- ' quam poenitet , ve par eft. ee In futuro, & hinc confirmatut dogma de Purga~ torio , vbiquadam fir remiffio 3am in inferno nulla fit. | 33. Aut facite, &c.q.d.aut me cum operibus lau- date, aut cum his vitupetate, que cum poflitis re- prehendere merito, par eft me ve recipiatis, Siquidem,&c.q.d.ex operibus poteritis cognofce- re quifim, © 36. Indicijsf. particularis in morte, vel yniuer- falis. le te ve ; 37. luftificabert,i. caufam cbtinebis apud Deum. 38. Tunc,f cum maxime Alecti oporcuifler. Signum,{, de ceelo,vt pater ex Luc. 39. Adultera, i. folita 4 Deo deficere per pec- cata. | o Non dabitir, f. quod petunt. Wif, pro, fed. fic Galat. nifi per idem, aes 40. Corde 5 in medio,feuintra. Multi DoGores limbumiintelligune, alij fepulcrum. : 41. Cum generatione ifta,i.contrahoc hominura genus. Hic,i. hoc loco 3 42. duftri, i. Arabie Felicis, que in Scriptura vocatut Seba, per w fc. vide quod diximus 3.Reg, 10. ne 43. Inimundus,ita dicitur ob peccata ad que in- ducit. drida,i.aquis carentia,vt eft Grec. 45. Seprem;i.multos Heb, Nouiffima,i. poftrema. 46. Fratres,i. cognati. 48. Que eft,&c: Non matris cognationem negat, {ed fpirittialim pieicrt. so. Soror.Id propter foeminas di@tum, (APY. 4. Meet: §. A Ltitudinem,i. profunditatem, / _ 6. e4i ftuanerunt,i.xftu percufla funt. 8. Centefimum, &c.pro ; centecuplum,fexagecu- plum,ctigecuplum. 9. Aures,{c. mentis. Audiendi,i.ad audiendum. _ 10.Quia vobis,& cet.q d.Gratiam quatn facio vo- bis, quia volo, illis nego, quia indigni. Mis, {c.qui non credunt. 12. Habet.fc.vt debet. 1 3. Videntes,i, habentes oculos mentis, quibus pofient videre.fivellent. dud iunt J.atcendunt, 14, [faia,{c.cap.6.fecundum editionem 7o. _ Won videbitis, i. non intelligetis , {c. audiebant Chrifti predicationem,videbant miracula, fed fine Fructu, quia non capiebant. In Mattheum., 15. Lacraffatum,i. induratyim Syt.nube offufam, Auribus, {c. mentis. fic etiam oculos MEHibe. ces rauiter,| cmore Surdaftrorum, Glau/érismp {c hie mini doctrine Chrifti., a 19. Malus,i.diabolis, 21. Temporalis,i, ad tempus tantum durat in fe) ftatu. Scandalizatur, {c. difcedir 4 doctrina, {tiruto, | pie - . 2. Fallacia dinitiarum,pro,fallaces diuitie-deci: Piunt enim multos, 23. Alind quidem &c Apparet quidem hinc, effe meritora m gradus, Intelligune vero Doétores hic Virginicatem,Viduitarem 6 Co iugium, 24, Stile, cq. d. fim ile quid accidit in regno celorumac fi,&c. Vide Mat “te _ 2}. 2 Rantainoxias fegeri herbas, Abiit,i.latere ftuduit. . 28. Imus & colligimus pro,eamus,& collica mug 32. Adintmum{c.proportione nullum chim tam paruum tantam reta producie, ve {latim explicatur, Arbor 1d in Palettina firsfivnificae vero Chriftug fuam dodctrinam,que parua videbatur multis,mayi. mum quiddam in mundo patituram:quod nunc vic demus. ; Habitent,i,nidificent,. 33. Saris,Satum eft tertia pars Ephi. Ephi autem decima eft Cori, feu Chomet, Vide Ruth 2.Ezech; 45. Totum, & per Chrifti doGrinam yelyt fer- mentratur totus homo,qui conftat corpore,anima & {piritu,velut fatis tribus:vel torus mundus qui con= {tat iuuenibus,viris & fenibus, 34.Parabolis,i. fimilitudinibus, feu comparatio- nibus. Nox loguebarur,icferme.Aug. oe 35. Propheram,{c. Dauid Plal.77.Erud.abo,i.pro< ferain. sy 36, Ediffere,i.explica, . 37. Filius homins,isHomo,fe. Chriftus. ‘ 38. Filtt regnisi.ad ceelefte regnum deftinati,feu idonei. Nequam;i.mali.{c.diaboli, Grécerd moynps pos teft & malitia intelligi.vocantur autem femen boz num illi,quod ex bono fint orti femine, ficut ziza- nia,qui ex malo. | 4:. Er eos,pro id eftjeos. 42. Caoinum,ifornacem, — 44. [awent,praetericum eft.Jeemque abfcondit, 48. Educentes,{c.pifcatores. j2. Ideo,&c.q.d. quia intelligitis, {citote quod; &c. Coueee . | Scribasi.Dockor,.feu legis peritus, Ix regno.Grac ad regnum.fc. coelefte predicandum ; q.d.in modo. acquirendi eternam falutem. The/(auro;i.panario. : Nowa veterasq.d.omne genus ciborum,feu re- Lum vite neceflariarum. fic Cant. 7. poma noua & vetera.Significat vero Chriftus do&torem Euange= Jicum debere efle omni do@rina inftrudtum,& vir- tute,vt poffic omnibus fatisfacere. : : : 5 4. Patriam;{c.Nazareth. Mirarentur, Grec.ob- ftupefcerent./irtutes,i .potentia miraculorum., ae _ §5- Fabri. Quidam putane ferrarium fuille. Alsi lignarium , quod magis credo. vox Grae. fignificae quod Italice Artegiano,Gallice Mechanique,Hilpas nice Official. Fratres;i.cognati /acobus;{c.minor. Simon ,{c.Cananeus,;feu Zelotes. Iudas,qui & Thaddzus. sia 57+ Scandalizabantur,i.offendebantut. Iz co,{c.ob gencris humilitacem. Sive honore, &c.q. d.nufquam eft minus in honore , feu contemptior,quam in pa- tria. feu inz EAPVTE AS F he rf 5 iy ? i } 244 Ree Suny: ie a ee OE & 1. Lio tempore.fc.circa tertium Pafcha predica- tionis Chrifti, cam poft miflum Toannem in carcere plufquam annum predicaflet. Tetrarcha, Marcus Regem.vocat,quod poreftas eius efler velue Regia: & quidem antiqui Tetrat- chias Regna yocabant. Fuit autem hic frater Ar- i famulis Hic est, &c. primum dubi- tauit,vt ait Luc.& forte id legendum per interro~ gationem, vel Ironice.Virtutes, miracula, feu pote- (tas miraculorurh.O perantur,dicerem pafhiue accipi, nifi Grec.effer verbum aciuum. 3. Tenuit,i. comprehendit. Herodiadem.Erat hxc Glia Ariftobuli fratris huius Herodis, eius vero le- gitima vxor erat filia Arete Regis.vide lofephum. 8. Pramonita,i.prius inftructa. 9. Confiritatus,fc. quantum ex vultu apparebat, quo trifticiam,ve quidam aiunt , fimulanityalii pu- cant vere contriftacum. Jaffir, {c,quod male iuraue- rat,pe flame impleuit. I 2. Sepelieruat,{c. in Sebafle , que olim Samaria dicta. 13. Pedeftres,fc per tetram. Tas Exiens,{c.c naui,vel loco aliquo, quo fe re- ceperat. ee ea 15. Vefpere, j.die inclinante Caffella,i. vicos,feu villas. Cophinos,i {portas. 23. Vefpere,i.polt folis occafum. 46. Phantafma,ifpe&rum, quale foler interdum damonis opera compatere. 28. /ube,pro,iubendo fac. | 29. Defcendens, credit effle Chriftum qui preci- piebat,fc.illuminaucrat ille eius intellekum. 21: Dubitafti,i.vacillafti fide. Afcendiffent,{c, Chriftus & Petrus. 33. Filius Dei,i.Meflias. 34. Gene ar,Grac.Gennefaret. 365, Salni ,{c fani. CA PVR eas 1. a. B Hiero[olymis,{c.venientes. : A ».Panem,i.cibum, Heb. Afandumant,lu- dei etiam inter manducandum fepe lauabant. Dixit, i.preci pit. Heb. 5. Vos, {c. facerdotes , qui fere erant Scribe & Pharifei. Dixerit , &c. fub. is recte facis,aut quid fimile. - Ex me {c.Deo oblatum. Proderit,{c. apud Deum. 6. Et non,&c.i.atque ita fir,vt non honorificet. Exirritum feciftis;pro itaque feciltis non obfer- uati.vide Mar 7. 9. Sine caufa,i.fruftra. Mandata, {c.diuinis con- traria.vide Iren.lib.4.cap.25.8 24. 11. Non quod intrat,&c.q d.non cibus hominem maculat,fed voluntas mala Os, {c.corporis Aug.t 5, Trin. Coinquinat , Grec communicat.Hebrei enim impura communia vocant Ex ore,i.ex. cordis inti- mo. Aug. lib.de mend cap.i6. Vide.etiam Deut,8.& lere.44.vbi os pro voluntate accipitur. Coinguinatte.cum malum eft. . | 13. Plantaui , {c.pradeftinatione , q d. ifti non fant ex eledtis,fed peribunt: 14. Sinite illos,ine curetis illorum f{candalum. 15. Parabolam,ifermonem ob{curum. 17. Non, Grac.nondum ge. Omne , {c.cibi ge- nus.vide Mar.7. Emutitur {c.quod impurum. 18. Oregi.intimo hominis. 7 Notationes. 19.E xeunt,,i.procedunt.Bla/phemia,i.conuitia,{c, in Deum,aut homines. 21. Partes , i.regionem, feu loca vicina, Syx.fi- nes. : 22. Fili Dauid,fic Mefliam appellabane. 14. Miffus,{c.vt corporaliter adeam, 26. Canibus. fic Gentiles 4 Iudzis vocabantut, ob impuros mores Grac. xuvepiors , i.catellis. 27. Etiam,Grec. ya}, i.certe, q.d. ira eft, nam ca- telli folas micas edunt, & mihi yna mica {ufficit, quod n.peto,tibi velut mica eft.mira foemine argue tia, Deum ipfum(fi dici fas eft)iliaqueans, certe ve- lut cogens mutare fententiam, quamquam qhis nifi ipfe eam illi mentem dederat & fidem? 28. Omulier.lam non canem vocat, que tantam fidem oftendebat.V%,i.petis,feu opras. 30. Debiles, Grec, nvarde, ismancos.Ian.5 aridi- yocantut. 31. Magnificabant, i. laudabant , Grec. glorifica- banc. | 33.2antos,i.got. 37- Sportas,i.quantum {porte feptem gapere pof- fent,& forte ibi efant, 38. Extra,i.preter. 39. Magedan. Marc. §. dicitur Dalmanuta. forte propinqua eranet loca ; velalrerum Regio, alterum vicus.Grec.Magdala. Y WAG?V Ta XVI I. i a potentiz eius periculum face- : re volentes , & calumniari , fi non faceret quod petebant. Rutilat , Grec.idem eft yerbum quod proxime vertit ,rubicundum eft, Triffe,i.turbulentum , few trifticiam afferens,vt contra ferenum, lztitiam, Faciem,i.apparentiam,feu di {pofitionem. Signa,&c.i. mitacula, que his temporibus fiunt, vel figna que de Chrifti tempore funt predicta,feu iy vtroque aduentu cius. Tempornm , Syr. temporis iwius. 4. Generatio. vide fup.c 12. fc, folebat Chriftus eadem repetere. 9. Intuemini,i.videte,feu aduertiteé. 8. Habetu.Gtec accepiltis, 11. Quare,Grec.Quomodo. 13. Cafarea,fira eft ad fontem lordanis, dicta ati- tea Paneas. Philippi,{c.qui eam fic vocarat,in hono- rem Tiberij Cafaris,ve Herodes eius pater alceram eodem nomine edificarat in honorem C2faris Au- gufti prope mare, Quem,Gre.& Syt.Quem me. 14. loannem, Putabant multi ludzorum, vt qui- dam aiunt & indicat Iofeph.2.debello Iudaico,c.7. migrare animas in varia corpora, fc. pereprbUx wots forte ifti putabant porius loannem refurrexiffe. Prophetis,{c.aliis, 16. Filius {c.naturalis,& confubftantialis agno- vit n.diuinitratem in Chrifto. 17. Bar,i filius Jona,abbreuiatio eft, pro loanna, feu Iohanna. vide Ioan. vie fignificat Iona colum- bam,loanna vero Dei gratiam.Caro & fanguis,i.ho~ po vilus.vide Gal. 1. 18. Petrus. lam fic vocabatut. Petram, Idem eft Graec.rérp@ & wirpa & Syr Cepha, feu Sipha,noa, ergo {uper aliam petram quam Petrum dicit: cum prefertim Siriace locutus, bis dixerit eandem vo- cem,{c.Cepha eA dificabo,fc.dando tibi fupremam in Ecelefia poreftatem,ve fatim explicatur. Eft qui- dem Chriftus fundamentalis petta precipue, fed ei fuccefferunt Petrus, reliquique Summi Pontificess vt Vicarij:cum fumma poreltate. Porte inferi,i. Sa- tang vires folent prefidia , roburque milicum in portis ortis conftitui.vide Gen,22. 10, Tibi. Soli id Petro dicitur, adeoque eius fo- lis fuccefforibus. Nec enim illo mortuo perierunt Ecclefie claues.Dabo,vide Ioan.vult. Clanes,i. ple- nam poteftatem. Regni,&c.{c. gubernandi Ecclefiam, & ad coelum ducendi, Et quedcunque,&c. Quid poflit dari ma- ius,aut quid deeft Romane Ecclefia2plane infeli- ces quinon agnofcunt,& qui potuit idapertius di- ci a Chrifto? 20. Dicerent,f. nondum tempus erat euulgandi. 21. Senioribus,{,.cubernatoribus populi, 22. Affumes, {c. ad feive folent monituri,feorst. Increpare,f.amanter,X familiariter. Abfit,a te,Grec.irewe oo11.propitius tibi,f.fis,vey fit Dominus q.d.auertat Deus,id Heb.eft.vide Gen 18,& 44.2.Reg.23 3.Reg.21. ; 23. Vade pojt me,i.abi hinc.Heb.Satana,i.aduer- Stic. Scandalum,i.impedimento. Qua Dei,diuina,{.Dei confilium’ de generis hu- mani redemptione. Hominum,i. humana, qu ale eft fagere moletta. 24. Abneget, f, fe mottificando, feu reprimendo © pafliones Semetip/um,Syt.animam fuam. Tollat, i.portet. Crucem, {. ferendo patienter ad- uerfa. Be ta 5. Saluam facere,{.indulgendo,vel vere faluare. Perdet,{.mortificando,vt quod fequicur, fit repe- titio pracedentis Perdidertt,{.mortificando. Inueniet,i. {aluabit dixit,’Inueniet , opponens ci quod dixerat perdet. 26. Anima {ua,{.h pereat redimenda,q.d. non po~ te rit, : 28. Guftabunt,ifentient. Regzo,i. gloriz caclettis reprefentarione,f per transfi gurationem. CAP VT. xXVIt I: Ontem,{. Thabor,diftantem 4 Nazareth 5. aut 6 miliaribus adOrientem. Altus eft fta- diis 30.planus in fummo 20. 2, Nix,Gre & Syr.luox. 3. Mofes,f.alumpto corpore aliquo. 4. Refpondens,i.locutus,Heb. - 6. Et timucrunt,pro quia timuerunt,Heb. 10. Quid ergo,&c,fub.Cum te Eliasnon precef- ferit.Primum,{.ante priorem Chrifti aduentum. Id fibi ex Malach. 4. videbantur colligere, cum de fe~ cundo loquatur | ~ 1. Omnia,f. Antichrifti perfecutione, conturba~ tos,Aug.Alii referunt ad ludzorum conuerfionem. 12, Et non,pro,fed non. Fecerunt ,Flerodem inrel- ligie , quia Ioannem occidit.& forte Iudzos qui, céfenferunt. Id enim fequétia indicant. 1” ¢o,pro,ci. Ab eis, {cil.ludzis, vel impiis,illis fimilibus, qui Toannem occiderunt. 14. Lunaticus.\a vocantur in Euangelio vexati 4 dzemone certis lune cemporibus. Male,i.grauitet. 16.Generatio,i.gens Iudzos incelligic,force etiam Apoft los vt infra indicatur. Peruerfa, Grec. dse- cpappQue,i. diftorta,fc.que fe dirigi non finit. vide Deut. 32. Vos,f.veltramiiftam incredulitatem: 17. Increpauirf{.exire imperans. IlumJf.demonem. 18. Nos,fc. quibus dedifti poteftatem eiiciendi demones. Ilum,{.demonem, Grec.illud {c.dzemo- nium,quod preceflit. | 19. Incredulitatem,.Hinc apparet etiam fup.no- tatos,f.ctantadhuc imbecilla voce. Fidem, {.cum fi- ducia impetrandi coniunctam. Sicat granum;&c.q.d etiam minimam , modo perfectam , vt etiam mini- F In Matthzum. - sii 2A5 mum autem petfectum eft. Diceris, pro,& dixeritis: 20. Hoc autem,&c.q.d.Huc etiam accedit quod hoc, &c. Demoniorum,{c.qui diu hominem potiede- runc. Orationem , &c. Magna orationis & ieiunij commendatio €¢ teiuaiumintellige adiun@a fide,de qua fup. — see 23. Didrachma, plur.eft 4 didrachmum. folueba- tur autem id pro tributo Romanis a fingulis viris quorannis.quidam tamen putant illud inrelligi; de quo Exod.30. folitum folui ad Templi vfum, leo: que Dei cuttwm. Itaque Chriftum infra Petro, fe ve- pote filium Dei,non debere Patri {uo cenfum. Noz foluit ,pro,nonne folet foluere? 24. Etiam,Grec.vaj,i.certe {foler foluere. Alsenis,i.filiis aliorum. 25. Fili,g.d. quanto magis ergo liber fum , qui eterni Regis filius,totaque familia mea? 26. Aperto ore,Grec. aperiensos, Starerem, {cil. drachmas quatuor £r te, non foluit tunc pro aliis; vel volens Petri fupra ceteros excellentiam often- dere, vt notat Chryfoft. CASP yD ea Per: Bs Ora,i.tempore. Quis putas, Grac.quifnam, Meaior eft ,pro,maior erit, 2, Parsulum,i. paruulum.Creditur vulgo fuifle S. Martialis , qui Germanis predicauit ,a S.Petro miflus. Ia medio,i inter eoss;Heb. 3, Conuerfi,f.a fuperbia,vel q.d.mutati. Sicut Par- uuli{.innocentia , & humilirare. 4. Se,{ animo. /fte,f.eft paruus corpore: E(t pro erit. .Talem,{.qualein depinxi, i.humilem: 6. Scandali auerit’; i. oftenderit,feu ruine {piri- tualis caufa fuerit. Expedir,ifatius efler. Mola afinaria,erat id {upplicium apud Hebrzos maiorum criminum:dicitur autem afinaria ab afino circumagente in piftrino. 2 4.4 jcandalis,i ob {candala,f.que dat,vel patitur funt enim patientibus occafio peccandi,facientibus caufa fupplicij eterni. Neveffest. prefuppofira ho-~ minum malitia. fic 1. Cor.1, oportet herefes effe. Exnim,pro quidem. 8. Si aut em,&c. & de hoc fup, cap. 10. folebat Chriftus eadem fzpe dicere. Bonum.pro,melius,q.d. preftat carere rebus caris,vt {unt membra propria; quam ob ea damnari, Debilem, Grec. mancum,feu mutilum. ee 10. Pidetesi.cauete. Eorum,{.cuftodes. 11.£23m,pro,autem. ge Gandet,{.aciuali,& nouo gaudio. 15.17 te,i.contra te,vel te vidente: Frater;i.proximus. 16. Ore,i,fermone. Stet omune verbum, i. res tota firmetur fille conuincatur. : 17. Ecclefia,i.Prelacis,Chryf.Sit tibi,&c.q.d.ab- tine abeius confortio,vt foles ab ethnicis & publi- canis. 4. 18. e4 men, &c.g.d.Cum dico Ecclefiam, vos in- telligo,{c.Prelaros, quorum exit tales excommuni- care. Alliganeritis,&c. data hxc poteftas,loan.20, Iterum,i. prxterea. Con[enferint, Syt. vnanimes fuerint.vel hinc apparet,cur non impetremus a Deo qu petimus. . jaro! 20. Nomine meo;1.10¢, q.d. per me;1, per charita- tem ame datam yniti.Sum,fadfum adiuturus. ae Peccabit,&c.pro,peccati in me fratri dimitea, 22. Sepruagres fepries numerus finitus pro infini- to.Gr.feptuagies feptem qua faciunt 490.vices. Gg 23. Affimilatums 23. Affimilatum , &c, q.d. fimile quid accidit in Ecclefiam,ac fi rex,&c. . 24. Decem millia,&c.i. {exies mille, millia aureo- rum. Talentum n.600. aurei hic autem decem mil- lia, pofitum pro, quam plurima, q.d. maximam pe- cuniz fummam , folet Scriptura decem , & item mille,pro multis vfurpare. 25. Reddit, i. folui. 26. Potentiam.&c.q.d.expecta me. : 28. Tenens, i. iniedain collum manu,trahens. 31. Faciet vob, qd. puniet vos ob inhumani- tatem in proximos. Dc cordibus > 1.ex animo,fub. peccata eorum, vt Grec.additur, CAP VE) XtX 33 Entantes ,i.explorantes diceretne aliquid quod poflent calumniari.5¢ licer, pro licetne? 4. Abinitio,ungendum cum fequentibus. Vide Mar.10.£os5,f, homines. 3. Dixit,{.Adam,vel Deus per Adam. - Adharebit {.amore,& cohabitatione, In carne vna,Grec.in carnem vnam,i. velut vna caro.videtur id ad copulam referri, 6. Vna caro,i.velut vnus homo.Coxiuzxit,ftan- toperesve nollet ynquam fepararidum viuerent, Qauid,i.cur. Dare f{dimifie Er,fub.fic. 8. Ad,pro,ob. Permufit. Quidam putant fuiffe il- liciti permiffionem, alii, quibus ego accedo, liciti, difpenfabat. n. Deus,licebatque vtrique cum alio coentrahere. Sic,f{-permiffum, feu licitum,aut inftirucum. 9. Duxerit,{.eciam cum vy xorem ob fornicatio- nem dimifit. Dimiffam,f etiam ob fornicationem. 10. Eff canfa,i.fe habet negotium. Nubere.iama- trimonium contrahere. 11. Capiunt,i. amplectuntur,feu animum indu- ( ; : 3 ; ‘ cunt ve faciant. Verbum iftud,icem iftam. Datum eft, £4 Deo Not.ceelibatum effe Dei donum. 12. Caftranerunt,{c.voto feu propofito perpetue caftitatis. Quid rem tam apertam negant heretici? An potuit clarius commendari continentia perpe- tua,fanctufque calibatus?Regnum caelorum,f. faci lius,certinfque confequendum. Qui potest, &c, po- teft certe quifque cum’ Dei gratia. Tertul.Nonca- . piunt quidam quia nolunt. Orig. Qui capere vult, petat. Nazianz.Datur volentibus. Hier. Datur pe- tentibus & laborantibus. 13. Ovaret,i. bene eis precaretur. 14. Talinm,,q.d. & horum, & fimilium, { inno- centium & fimplicium, Syr. eorum enim qui func- I ficur ifti, 17- De bono, fub. & bonum me dicis vt eft in Marc. & Luc. quamquam Grac. pro interrogas de bono, eft,dicis bonum, & Syr.vocas bonum. V zus, i. folus. Bonus, {. natura , feu a fe. Ite Chriftum purum hominem putabat. 3 18. Facies. Futura pro Imperatiuis,more Heb. 19. Sicut teipfum, Alia Decalogi precepta , vel Chriftus dixit, & hic breuitatis caufa omida, vel fubintelligenda reliquit. Nec enimad vitam intra- tur fine illis. 21. Sivas perfettus , &c.q.d. fufficit quidem ad falurem precepta feruare,fed {1 perfetionem Euan- gelicam optas : Vade,&c. P anperibus,Hier,ep.1 50. non dixit filiis aut propinquis : qui fi fint,iure his Dominus preferendus,qui in pauperibus pafcieur. The anrnn,i.infigne premit.Sequere,fimitatione. 22. Triffosi. moeftitia affectus. 3.Dificile,{. ob nimium diuitiarum afectum, quo diuites tenentur. vein ifto apparuit, Notationes 24. Acus,{.quod acus habet. vel quod facir. _ Quam dinitem. Hinc colligit Hier, effe impofii- bile epift.: 50.Cwlorum,Gra.& Syr.Dei. 25. Quis ergo {c.cum tam multi diuitias cupiant, & peiora etiam ? 26. Hoc,f. quod dixi de diuitibus, vel hominem faluum fieri. 27. Reliquimus,tub.nec tamen vendita pauperi« bus dedimus. 28.Regeneratione,i.refurretione,Syr. feculo nouo, Sedebitis,i.cum gloria aftabiris.Yos,f Apoftoli,g¢ Apottolici viti. Daodecim.id di@um,quia tot con- ftabat Collegium Apoftolicum,pro Iudaenim fuf. fectus Matthias. Quis vero hic non putaffer etiam Iudain intelligi> Izdicantes,non folum approbatio- ne,& comparatione vite . bene ate , fed ctiam ay. ctoritate quadam ptincipum orbis , regi Propin. quiffimorum, Tribus,&c.i.omnes homines. by 29. Omnis qui.&c.Auguft.ep.89. Omnes relin- quendi propter Chriftum,cum proponitur ifta con. ditio,vte Chriftum dimirtat , fiillos fecum habere defiderac. Nomen meum,i.me.Centuplum,i.multo plus, {e.in hac vita.vide Luc.18.Pojfidebit,Grac.hereditabie, CA POV: XX. 1. C Imile,Grec.fimile enim : redditur enim ratio pracedetis. Primo mane,Gre.mox yt diluxit, 2. Diurno;i.dando pro opera ynius diei. 8. Procuratori,i.prefecto domus, vulgo magitfter domus dicitur. © - 12. Feceruat,i. laborauerunt,feu operati funt. e# Stus,Gre.ettum,i.difiicultarem, 15. Aut,pro,an. Nequam,i.inuidus, q.d. inuides illimeam benignitatem., 16. Sic erit , &c. q.d. fic Deus cum quibufdam agit benigniflime tractans.f cum fine nouiffimi,ve fi primi eflent, cum pre iis primi nihil magis acci- piant,quam fi effent nouiffimi , in quo nulli facie iniuriam.poreft'enim de {vo facere quod yvult. Zul. ti enmm,&c.q. d. Nec mirum id a Deo fieri, Nam & ‘multos fepe vocat,& paucos eligit. 19, Secrero,i.f{corfim. | 19. [dudendum, & flagehandum hec duo yltto fecerunt gentiles,crucem Iudzi petierunt,g.d.tra- ditus autem illudetur,&c. 20. Adorans,i. reuerentiam exhibens inclinata, 21. Rego tuo, forte putabat in terra fururum, 22. Nefcitis. Filiis re{ponder, qui per matrem petierant. Nefciebane autem, nec quale effet reg- num,nec quomodo obtinendum. Calicem,i, pocu- lum paffionis. 24. Bibetis,g.d.pro me patiemini, Non eft menm,&c.q.d. non habeo 3 Patre com-= miffionem fic dandi.Dave,f.ve putatis,aut yultis. Vobis,non eft Gre. nec Syr. 24. De duobus,i. contra duos.vel de facto duord. 25. Eorum,pro earum. Maiores,f. inter eos,q-d. Reges.feu Principes,eft enim repetitio preceden- tium,& explicatio more {cripture, Exercent,{.imperiofe,feu pro libitu. Eos,pro,eas.vide fimile quid Pfal.g 26, Maior,i. primus,vt ftatim explicatur. 28. MinsStrari,i. vrei miniftrarerur, Miniffrare,i. omnium veilicati feruire. Dare animam,i.vitam ponere. Redemptionems Grac Avzpoy,i.pretium redemptionis, Multis fe ficaciter, vel multis, pro,omnibus, ve folec Scriptura,vide Rom.9. 34. Viderunt,i.vifum receperunt. ~ CAPVT In Mattheum: CAPVT XXL 1. Eth Phage , villa erat Sacerdotum,in monte Hoek Oliueti,ica dictus , quod abundaret oliuis, Grec.¢auey,i.oliuacum. 2.Caffellum,i.pagum,feu vicum,f Bethphage. Contra,i€ teligione,{ante vos.vide Luc. 19. Adducite nolebat Chriftus prebere alliquod regni f{uifpeciemen equitando,fed humiliter, vili,fc.iu- mento,& alicno. 3. Dimittet,i,vobis permittet. 4. Prophetam,{. Zachariam,c.g.cuius hic fenfus potius quam verba referuntutr. 5. Filia Sion, i. cinibus lerofolymitanis in’ Sion arx erat,& Regia Dauid. Er pullum,apparet {edifle fuper vtramgue viciflim.vide etiam quod fequitur. Subrugalis,i.iumenti,f.aGne. 7-Veftimenta,{{ummas veftes,feu pallia. fic inf. £os,Syt.pullum., _ 9. Ofanna,i. falua obfecro. Heb-xo pwn Hofag, Na.Acclamario folita Hebrzis qua aDeo profperi- tatem precantur omnem , feu felicitatem. Fecit id autem populus Deo impellente. vide inf. Filio Danid, gq. dMeflie omnem felicitatem, vt Ofanna fumatur , pro falutem & profperitatem. fic dici folet:Viuat Rex,vel,filio pro filium,vt regatur a verbo falua,quod Heb.cum datiuo conftruitur.vi- de Pfal.g7. Benedittns , f. fit 4 Deo , q.d.profperetur 4 Deo eius regnum I” nomine,i.a Domino miflus. In altiffimis. fab qui habitas Domine , vel q.d. falute éx altiffimis,i.celefti. 10. Hic.{c cui fic acclamatur,quique pro Meffia recipitur, 12. Eiiciebat,{.die fequenti,vt ait Mar. Lemplo, i. templi atrio , in quo populus orabat, quodque erat ante atrium Sacerdotum. Numulario- vum,i.qui pecunias commutabart. ; 13. Scriptum,{c.lfa.5 9.Speluncam, &c. alludit ad 1er.7.. | 16, Vtigue,f.audio. Perfecifti landem.1d fecundum 7o. 17. Bethaniam,fita in. latere montis Oliueti,di- ftarab Ierufalem 2.miliaribus. Manjit, {c. perno- clans. 18. E/uriit Forte dif{penfatione factum,ad. fiyni- ficandum myfterium,vel ob praecedentis diei ieiu- nium ,& per noétem orationem fecuta fames. 20. Videntes,{c.die fequentivt ait Mar. 21. Fidem,{.fiducie coniun@am. Hoic,f. Oliueti.Tolle,&c. Grec. tollere & iaétare, abouts x, Bandurs. 22. Credentes, {c. fide nihil vacillante. Vide Ia- cob.1. 23. Potestate , i.auctoritate. Hac,f.tanta pompa ingreffus in vrbem, eiiciens de cemplo tammultos, docens,Xc. 24. Sermonem, pto,rem,Heb. a5. E celo,i, 4 Deo. Inter, pro,intra,vel q.d.inter fe conferentes,quod indicant Greca Iii,f-de me te- ftificanti. | 26.Turbam,{.ne lapidet nos, vti blafphemos,aut alioqui perfequatur. Habebant,Gre.habent. 28. Primum,i.vnim eorum.primum vocat quod _ptior a patre conuentus eft. 30. €0,Gre.& Syr.Ego,i.eccum me Heb, 31. Precedunt,i.potiores partes habent,f. ex tali- bus multi conuerfi,cum hi in malitia perftiterint. Regao Dei,inegotiofalutis zterne. 32.1” via inftitta,i.docens verbo & exemplo iu- itiam Videnres,f{allorum poenitentiam. 33. Vineam,{ fynagogam, Sepem,icuftodiam.An- | 347 A gelorum,vel Rectorum, Toreular,i.lacum vbi vinum excipitur expreffis vuis.{c.legem difcernentem pus rum ab impuro.Turrim,i.cemplum. Agricolis,{.Sacerdotibus,&.{cribiscolendam de= dit,mercedem foluturus ; Profettus , Deus vbique eft,fed multis videtur abfens, 37+ Verebuntur ld dicit quod eos facete equum erar. 38. Intra, pro,inter. Hares. Apparet Iudeorum ptincipes cognouifle Chriftum efle Dei Filium,cer-= te cognofcere poruiffe. Habebimus.i.occupabimus, 42. Dicit,{.vefpondens ad id quod illidixerant; vt ait Luc. Abfit,&c.Capur,i.extremiratem,feu fum- mitatem. Noffris,ffidelium. 43.Reguum Dei;i.beatitudo, ad quam eratis yo= Cath. Eius,{.regni,nempe dignos regno Dei. 44. Ceciderit,{.more impingentis,q.d. qui {can= dalizacus,few offenfus: fuerit cius dodtrina,aut ges {tis. Ceciderit,{.puniens ex alto. 46. Tevere;iimanus iniicere,feu apprehendere. Ct RPV OR” Ce BF I. E [bondens,i.fermonem exorfus,Heb. 2, Fecit,1.parauit, N uptias,i.conuiniam nuptiale, {doctrine Euangelice facramentorum & gratiarum. 3. Servos, {.miniftrosTe fame ti. 4.Lterum,f{ poft Afc.enfionem. Altilia,ita vocan- tur animalia impinguata , feu faginata , ab alendo, quafialitilia fignificantur vero Contemplatiui , ve per Tauros Adtiui per occifionem vero Mortifica= tio.Proponuntur autem in Ecclefie menfaad imi= tationem, feu exemplum.Omnia.f.ad falucem necefé faria. 5. Vilam,ius Negoriationem,i.metcaturam. 7. Audiffer,{ que acta eflent. : 8. Now fueruat,&cLipfi fe fecerant indignos. 9. Exitus,i.fines,fignificantur extrema terre, Vi- de Pfal.10.8& 18. 10.A4alos,@ bonos,q.d.fine difcrimine. 11. Jntrauit,f.in fine feculi, Hominem,fignifica- tur ne vnum quidem pofle Deum latere. Nupriali,i. conueniente nuptiis,{ charitate feu puritace. — 12. Amice,fignificatur non odio condemnari,fed iufticia Ouomodo,gq.d.cur non es yeritus? Obmutuit {nulla eritapud Deum excufatio, 13. Minftris,f. Angelis. vide {up.cap.13.& Dan. 7-Ligatis,&c.fignificatur vi detinendum, nec pofle ceuadere. Exteriores.i.cemotas 4 vera luce. Aug.ep. 120.corporales interpretatur. 14+ Adulti enim, &c. fub.Idque({: quod proxime dixi)multis-accidet.Multi enim.&e. 15. Caperent,iillaquearent. 16. Herodianis,i. his qui Herodem pro Chrifte fufceperant, fecundum Hieron, contra Lucif. Syr, domefticis Herodis.Dei,i.Deo probatam,feu qua ad Deum itur: In veritatesi.vete.Perfonam,i. cuiufquam quali- tatem vt arecto difcedas.Cen/um,i.tributum. 19. Cenfus,i.quod folet pro cenfu dari. 21. Cafar,i-Cefari debita.poterar Chriftus fta- tim dicere,licet:{ed voluit illos ex eo conuinci,quod Cezfarem pro fuo Rege, feu Imperatore agnofce-' rent,moneta eius veentes. , . 23. Refurreétionem , negabat etiam anime im- mortalitatem , Deique prouidentiam , & folum ex Scriptura Mofem recipiebant. 24. Frater,i.propinquiot cognatus. 25. Semen,i.filium. Gg 2 29.Virtntems 29. Virtutem,i.potentiam, {. qua in-ceelo Sanctos miro ftatu collocar. 30. Nubent,i. vxores ducent :olim nubere, etiam de viris-dicebatur. Nubentur,i. accipiantur ab vxo- tibus‘in coniugium, Angeli, q.d. liberi eiufmodi rebus. ‘ 32. Vinentium,quod fi viuunt anime , refurgent & corpora: vtrumque enim pars hominis naturali~ ter. Vide 2.Mach.12. | 43» Silentinm wmpofuiffet,Gtzc. os occlufiffer. Invnum,ifimul. ; 35. Textans, iexplorans ejus fapientiam. 36. Alagnum, pro , Maximum. 37. Corde, i. voluntate. J7,pro,ex. Animasi. vitibus, {/ quantum potes, feu cogi- tatione, Meonte,i. intelleu. Senfus eft aurcem Deum ma- xime, & fuper omnia diligendum , id enim pet illa tria,& alibi per quatuor fignificatur. 48. Primum,i. precipuum. 39. Similé,f. quia de diledtione. 40. Pendet, q.d.hec totius Scripture fumma. 43. In fpiritu, i, motus a Spiritu fando. - 44. 4 dextrws meis,i.ad dextetam mean. Ponam,&c. i.tibi fubiiciam. 46. Nemo,f. ex aduerfariis. | Quifquam,f. illorum. Interrogare, {. vt folebant, few illo modo. CAP YT. SA M1- Qa Arhedram, pet hanc fignificatur auctoritas docendi, & pracipiendi. fic Petri Cathedra dicicur. Sederuar,pro, fedent, Heb. Seriba,7 Pha- yifaishi fere Sacerdotes erant. 3. Omnia, f. legi Dei confentanea. Dixerint, i, praceperint,Heb. Er facite, explicatio precedentis. Dicunt,i. precipiunt. : 4. Alligant,i. velut in fafcem colligune. Oxera,i. precepta., Importabilia, Grec. portatu difficilia. SucGagaxra, vide A. 15. Adonere , Sy. tangere. 5. Phyladeria. Membrane erant quibus fcripram legem Pharifxi veluti cius obferuationes , gefta- bant i. fronte, & brachiis, non bene intelligentes illud,Deut.6.ligabis eam,&c dicta phylacteria, q.d. conferuatoria , {, memoria legis Dei, aquaarlo, i. feruo. . Magnficant,i.magnas faciunt. Fimbrias, i. funi- culos hyacinthinos, de quibus Num. 15. Deut.22. eos vellium extremicatibus appenfos geftabanc , ad diftinétioncm habitus a gentilibus, & legis me- moriam, Rabbi,iamagifter mi. 8, Nolite vocari,Gre.ne vocemini, fed Interpres fenfum reddit, non enim eft in poteftare noftra, ne vocemur,fed ne velimus ita vocari.prohibet aurem honotis affle@um. alioqui & Paulus fe Do&orem vocat. Vuus, {. proprie, & principaliter. Fratres, adeo- que non debetisalij aliis velle preferri. 9. Nolite vocare,Grec. ne vocetis. V nus, { Aquo omnia habetis. Non prohibee quidem patres agnofcere,fed vult precipue agno- {ci Deum, tanquam Patrem omnium precipuum pre quo reliqui‘ne patres quidem. quid enim dant, quod non primo & precipue Deus? 10. Magiftr:, Grec.uarmraisi. Infticutores , feu Gubernatores, quamquam etiam , preceptores & doctores, Syr.Rectores. Adagifter, Syr. Rector. 11, Exit, pro,fit. Heb. 13.Clandiiss,{.itmpedicntes introitum. Notationes Introeuntes,i, ingredi volentes, feu incipientes* 14. Comeditis,i. {poliatis, feu exhauritis. Longas,&c.Grefub obtentu long orationis,ve vertit Mar. 12. 4Amplims, i.orauius, {.quam ceteri- Indictum,i.condemnationem, 150 t rofelytum,i.aduenam.]ta yocabant conuer, fosad fidem. Filium geheana,i,obnoxium fupplicio. Duplo, pro , pilus. Ira dixit ad exaggerationem, juod illi eflent peflimi, 6. Nibil eff f. dignum multa. [2 auro, i.per au- tum,f.cemplo oblatum, Debitor,{.peene. 17. Santtificat, i. facit velut Deo oblarum, fan- &um haberi. 18. Er,fub.dicitis vel fup.cap.s. 23, Decimatis,i.decimas foluicis. Avethum, non eft id quod vulgo Anifi,hoc enim Anifum dicitur, fed alia herba odorifera de vtroque.vide Pli.lib, 10: Grauiora,i. maioris momenti. ludicium,iinhum & rectum, Fidem,{. in Deum , & erga homines, fe, veritatem in promiflis. 24. Excolantes,&c.q.d, diligentes in minimis in maximis negligentes. Mctapbora a percolantibus vinum, fi in illud culex inciderir. 25. Calicis,i. poculi. Parop/idis,i. difci feu pati- nz,eft & id metaphora. [p/ot,enim intelligit, Immunditia, Grec.& Syt-iniufticia. 27. Parent,pto apparent. 30. Ejfemus, pro fuiflemus. Savguine,i.cede. 32. Mdenjuram,i.quod deeft peccatis,q.d. imple- bicis fane vos menfuram quam illi ceeperune. 33. Genimina,i. progenies, q.d. peflimorum filij peflimi. Judici>,i. condemnatione, feu fupplicio, 34, Ideo,{c.vt couertamini. Scribas,i. legis intera pretes. Super vos,i.veftram generationem, feu gen- tem,q.d debetis poenas pro fanguine,i.cede,&c.vi- d¢@ luca, Iuftus,pro iuftorum, Barachie, apparet intelligi eum,cuius extat prophetia. quidam tamen putane filium loiade# qui etiam Barachias fir diétus vide 2.Par.24.Greci tamen multi Dodtores Zachariam intelligunt,patrem Ioannis Baptifte. Occidiftis,{-veftri maiores Not.cum iftis logui,ve folet cum populo qui ynus eft cum maioribus & potteris. 36. Omaia, {omnis fanguis iuftus. Generationem,&c.i.hoc genus hominum,feu gentem iftam, iJ 37. Noluifti,Grec.& Syr.noluiftis. 38. Mobis, abundat more Hebr.Deferta , Indicat euerfionem Terufalem per Romanos, vel defercaim Deo intelligic. ' 39. A modo,i.ab hoc tempore. Dicatis,videtur al« ludere ad acclamationem de qua fup, per antici- pationem dictum,dicit autem acclamaturos, quia pars populi illus acclamauit. CAP VT XXTyY. is Stenderent , vel mirantes tantam molem poffe dirui, ,quod videbatur comminatus, vel ve flecterent ad commiferationem. 3.Secrero,i.feorfim a turba. 4. V idete.i.cauete. 5 In nomine meo,i.meum nomen fibi vfurpantes, ve pactim explicatur. 6.€nim,Gre.autem Opiniones .i.cumotes.Gre.au~ ditiones. Finis {.lerufalem,vel mundi. 7.« 1”,1,contra. 9. Gentibus,ishominum generi. 12. Refrogefcet adeoque peribit. 13. Perfeueranerit,(.in bono. 14./Zoc,f. quod foleo predicrae Regui,f.coeleftis. Viniuer[o, In Mattheuni. Vauinerfo,i, maxime partis orbe. fic Roman.t. Col.1.quidam tamen intelligunt prorfus in yni- verfo. : Teftimonium ,vide fup.cap.10.Confummatio,i, fi- nis,{c:mundi. 15. Abominationem, i. exercitum idololatrarum, {c. Romanorum. Defolationis,i. qui lerufalem defo- labic. Santtos,f{c.lerufalem Legit,{Danielem. 17. Tollire,fed potius fugere. 18. Page at pallium,feu fummam yeftem Syr.veftem. . 19. Pragnantibus,facile enim capientur. Nutrientibus,Grec.laantibus. Mlis,f. obfidionis Ierofolymitanz. 20. Hieme,{.cempore ad fugam incommodo, qui- dam ftarum peccati frigidum intelligune. _. Sabbato,{.quo non potelt fieri longum iter. Qui- dam intelligunt otium operum bonorum, . 21. Tunc,f{cempore excidii lerufalem Nec fier,f. genti Iudzorum vide Luc.21. 22. Breniati{.numero Salna,i faperttes. _ Omnis caro , pro vilus homo Hebr. eft autem fermo de euerfione Ierufalem , erfi” poteft etiam ad Antichrifti tempora referri , fecundum Aug. ep.80. Elettos,{c.qui tunc erunt ; vel qui poft nafcitu- rl. 23. Tunc,i.tempore Antichrifti, fic folet Scriptu- ra tranfire ab vno tempore inaliud., Vobis,fideles alloquitur. 24. Pore#,pro,poflic. 26.E8#,{.Chrifus. 27.Paret,i.apparet. Ita, {. fubditus;& inexpedta- tus fed manifeftus tamen & gloriofus. | 28.Corpus,i.cadauer. Aquila, qd. vt aquilz ad eadauer, itaad Chriftum electi congregabuntur. 2.9.Statim,i.non multo poft. Dierum fc. Antichritti.Sol cc. Hac ego ad. litte- ram intelligo fic euentura vide Pfal.74.loel. 3.Agg. Ba Pct. 4. Cadent {c.retraéto lumine videbuntur cadere- Virtutes ceelorum.pro,ceeleftes,{. Angeli. Commoueburnur{c. admiratione , vel rremore,id quod videtur per hyperbolem dictum,ad fignifican- dam Dei tremendam iram & potentiam. Quidam intetpretantur commouendos contra impios. 30. Signum, { imago ctucis {plendidiffima , force vero ipfa Crux,qua fuit confixus. Plangent,{c.vt folet in maxima calamitate. Tribus,i.populi,finiqui homines. vide Zach.1 2: Apott.2. Nubibas,pertiner ad maicitatem, Virtute,i.poteftate. Adulta,i.magna. Maieftare, Grec.gloria. — 3t. Aherer,fc.priufquam appareat Et voce; pro, id eft voce,g.d.cum tube voce,Syr.cum tube clan- gore magno.vide 1. Theflal.4. E/ectos,& etiam non electos.vide fup.cap.13.Wentis;i.orbis partibus;q.d. ex toto orbe. . Summus,iextrgimis.Calorum,i.vbi celum videtur terminari.g.d. ab extremis terré.vide Deut.4. 32. Parabolam ,i.fimilitudinem. e4/fas,i. ver. zftas n.incelligicur tempus extrahiemem. | 33. Prope ejt;t.cedemptio perfecta,regnique pof~ {effio. In ianuis,i.pro foribus. 34. Generatio,gens,{. ludzorum, vel fidelium., 356 Tranfibunt,i.potius,feu prius peribunt,quam mea vetba.Pretersbunt{.quin impleancur. a 36. Pater, Non excludicur Filius, nec Spiritus fanctus. ae: 38. Comedentes.&c.q.d. terrenis intenti,é nihil } 349 minus quam dilunium expectantes, Nubentes,iana- trimonium contrahentes, - 40. Agro,Syr.villa. . 41. Molentes, fignificatur etiam in vilifimo vite genere Chriftum fuos habere.Ocientalium. ancille verfans roram,molentes frumentum, 45 .Ne/citis, Grec.non puratis. Quis putas, Grec. tic dpa , quifnam. § 1. Sperat,i.expectar. 52. Dintdet,ifeparabit Partem,i fortem,f{eu portionem,f {upplicij. Fy pocritis,i.impiis, feu iniquis,fic enim hos fo lee Scriprura appellare , quod aliud agant quam profiteantur,feu pre fe ferant. OA RV ee I. TD) Ecem,i. multis Virginibus Ica dicuntur ob ie fidei integritatem , eft enim fermo de fide- ibus. 2. Ouningue,i. pars vna. 3. Oleum {ve cum deeffet, infunderent. 5» Dormirauerunt, {. primum. Dormierunt, {ran- dem. poft dormitationem,i.morbum, fequi folet fom- nus,i. mors. : 6. Clamor,{ vt fit in aduentu tali. 9.Ne forte, fub.Abfit vt id faciamus:vel timemus; vel coniunge cum , Jte porius. Non fufficiat , certe quifque pro fe rationem reddet. 11. Nouiffime,Grec. tcepov,i.deinde, { feu pofte- rius. 12. Nefcio, Grec: non noui, q. d. non eftis mihi gratia. Not. fignificari in Chrifti aduentu ad f[u- dicium , qui forte fiet media notte, faluandos fo- losqui fideilumini adiunxerint mifericordie & bonorum operum oleum, {. operantem charitatcem. reliqua in parabola non oportet {crupulofe exqui- rere. 14, Sicut enim ; &c. fub. fic accidit ih regno Dei, ‘Bona (ua,i. ex bonis fuis. 15. Talenta, i. gracias ad aliorum vtilicarem da- tas. Scandalum,i, accommodate ad Virtutemi.vires, feu faculrarem. ) 16. l7 ea; 1. Cum eis; 19.Venit,Grec. prefens cf tempus. _ 31. Enuge,;Grec. bene; feu recte. Pauca, {'praefe- Chiss 24. Scio, Grec, noui te. - Durus,i. tcaatu difficilis, feu auarus, ve patet ex fequencibus. : Committere, Grec.deponete. V furasi. \ucro. ey 29. Habenti,f-opera debita. Dabitur,{. premium, vel aliud donum. Now habet,f{.opera bona. Habere,i.diu poffeffurus,f. Dei dona. fel 30. Inutilem, Syc.otiofum. Quod fi fic punitug inutilis, quid fiet perniciofo? eer 34. Maieffate,Grec gloria. Maieftaris,i. glorio- fam. Quidam nubes intelligunt {plendidas , forte intelligicur auGtoritas diuina , & porcttas. 32. Congregabuntur, {. miniftecio Angelorum, 33. A dextris,i, ad dexteram. — | 34. Patris,i. 4 Patre,q d.clecti a Deo. i Poffidere,f.velut haredicatem, vt Grec.indicant. A conftitutione ylocus quidem a mundi ‘initio paratus, at beatitudo ab zrerno pradeftinata, :. 35. Hofpessi. peregrinus, C ollegsftis 51. hofpitio excepiftis. eas oe 40. Quamdin , Grec.ég, doov , 1. quatenus, feu in quantum, De, his,f.Apoftolis,eifque fimilibus. we: G¢ 3 Asim 3 Minimis,q.d.ctiam intereos infimis,Syt.paruu- lis ,fic,humilib us,feu abiectis. 41. Difcedite, Hac pena damni. Jgnem. Hec fenfus. Ho a 45. Minoribus,Grec. minimis, Sayr.patuulis.vide fap 46, Et,pro,itaque. CAPVT7 Ravi 1, a pat eft, pro, & Heb. Dixit, f. feria vertia. oh. Wee 2. Pafcha,Chald. xno Piftha, Heb. son Pefach fignificat aurem tranfitum. vide Exod. 12. fumicur aliquando pro Agno Pafchali. Hic pro fefto quod incipiebat 14. luna ad vefperam;a velpera enim fe- ‘fta incipiebant, eoque die Chriftus celebrauit Paf- cha, Tradetur, {4 luda, Pontificibus, & Pilato. 3.Tunc,{ feria quatta.Principes forte 24.faimila « rum de quibus 1-Paral. 24. Seniores, Lucas vocat_ Magiftratus. jae fas 4. Dolo,{. occulte, & per infidias, In die fefto.1d confilium poftea mutarunc. Fieret pro, flat, vt fint yerba ipforwmn. 6. In Bethania, {. 6. diebus ante Pafcha, vt dici- tut Ioan, 12. Itaque hic re capiculatio eft. Leprofi, tetinuit idnomen etiam fanatos a lepra. 7.Vngnenti,i. odoriferi liquoris , forte admifto balfamo,Super capur,fuper pedes etiam cftudir, ve dicitur Toan.1 2. ae ae 8. Difcipuli,pto, difcipulus, {Iudas,forte etiam alij egre tulerunt. Vt guid.Grec.ad quid. — 11. Habetis,pro, habebiris. 12. Ad [epeliendum , &c. q.d. veltic fepeliendum ynxic,Syr.canquarn ad fepeliendum.Not.quod. mo- taeft ad id 4 Spiritu fanéto, fed forte non coyita~ uit,aut intellexitde fepultura quicquam, 13. Exaagelium, {, Atorum meorum, & paffio- nis. Quod,pro,id quod. Hae, f. mulier. 14. Tanc,{. cum Principes congregati, de quo fup. : , 15. Argenteos, {.ficlos, adeoque drachmas 1 20. ¥7. Die, {. feria quinta ad ve{petam. Accefferunt,{. 4 Chrifto vocati. Dicentes, {.poft- quam iuffi fuerant parare. Pafcha,i. Agnum Paf- chalem. 18, Cisitatem,{, Terufalem, extra quam non lice- bat Agnum illum edere,vide Deut.16. Quendam, pro, ad certum quemdam. fic folent qui narrant,cum tamen Chriftus nomen proprium dixerit. Masifter. Apparet illum fuiffe ex Chrifti difci- pulis, fic enim apud eos vocabatur.vnde & Martha, Magifter adeft. Afeum, i. mortis mez. 20. Pe/pere, fc. inter occafum folis , & noctem, _quod Scriptura vocat inter duas vefperas. vide Exed.1 2. Difcumbebat,i.ad menfam erat.Aliogui einm A-_ gnum ftantes edebant, tenentes in manibus bacu- los. 23. Oni intingit, &c.i.qui eadem mecum lance vtirur. Paropfide,i. patina, feu catino. _ 24. Vadit, fad mortem. Seriptum, f. in Prophe- tis. Bonum,i. melius. Natws,i, conceptus. : : 25. Dixyti, {. quod res eft. Digium id forte a Chrifto fubmiffe, ne alij audirent,aut ita yt non in- telligerent. — 26. Caenantibus {c. pot efum Agni , & lotos 2 * Notationes Chrifo pedes, Grac.edentibus. Hoe eft 8cc.His verbis conlecrauit panems& fe- quentibus vinuin, fc. Mic eff, Sc, eft aurem oratio factiua,que in fine prolationis effectum habet, fc. efficit quod fignificat. 27, Calicem,i.poculum,Grac.xoripsoy. Gratias, Gre. cuyepegaoas. vude Euchariftia, 4. Gratiarum acdtio. Cum hac énim offerri, & fami debet. 28. Nowi,ad differentiam veteris , quod anima- lium fanguine confirmarum. Te/bamenti,fc. confir- mactiuis. Multis fc. eflicaciter, vel multis, pro omnibus, mote Scripture. Effundetur, {c.in cruce, Grec.ef- funditur. ed 29. De hoc, videtut de vinoloqui quod erarin menfa,vnde calicem impleuerat. Mounm, i. nouo modo,fc.fine indigentia vila. [x regno, &c.i.poft re~ furre tionem,ctunc n.manducauit cum A poftolis,& bibic.fed non indigens. 30.Hymno diéto,i. gratiis Déo actis. Idque can- -tando,vt Grec¢.indicant. 31. Func, i.illa neéte, antequam exjret , vide Luc.& loan. Scandalum, {c. timore illum erant de ‘fercuri. | In me,i.ob ea que.in me videbitis. 34. Canter, {c.bis,ve ait Mar. vel antequam can- tumcompleat. _ re 34, Venit,prefens eft. Vilam, Gree. aepkov, quod, etiam agrum fignificat & locum.Matc.1 4.predium, vertit. Gethfemani , locus eft ad radicem montis Oliueti,non longe 4 fepulchro B.Virginis, 37, Meftus effe,1. grauiter angi , {c, vt homo; paffionem, & mortem horrebat. Mar.1 4. vertir, tz- dere. ; 38. V {que ad mortem,i.adeo grauiter, vt parum, 2. morte differat meror.feu dolor. S#stinere,imanete, feu expectate. Shoah . 39. Pufillum,i modico interuallo,fe. ve difcipuli poflent fpectare quid ageret. Procidit,fc.flexis geni- bus( ve Luc.ait ) faciem in terram inclinauit , vel etiam demilit. : 3 Poffibile eff » pro vis. poflibile enim quod Deus velit. a Tranfeat,&¢.i.fac ne patiar tam gtauia. ¥ olo,fc.naturali voluntate,que mortem refugie, 40. Venit , & id & inuenit prefens eft,fic & inf. ’ Sic,q.d.Itane Petre, qui tam multa promitrebas? Non poruifts {. fomno,merrore & carnis fragili- tate. Superabaniur, vt ait Hier.2.cont.Pelag, 41. Iatretis {c faperati,velut in laqueum. Sprritass {cil. vetter,vel diabolus. Caro,fc.veftra vel homo. a 42. Nifs bibam,pro,ita venon bibam,q d.fi fieri non poreft quin bibam. 45. Dormite,lronia eft.&r filius & czt.pro,in qua filius,&c. . 47. Venit,preceritum eft. Fuftibus, Grec.lignis 48. Tenere;i.prehendite. 49. Ofcularus, force ita folebant Apoftoli aliun- de venientes, & is erat falutandi modus, ve folent hodie foeming inter fe. so. Amice,i-quem amo,vel qui teamicum fingis, Ad guid,yox facinus admirantis. 5 2-Conuerte,g d nevitra progrediaris, Omnis enim, &c.q,d.Nam verum ef quod vulgo dici folet,qui gladio interimit, dignus eft qui gla- dio pereat.vel, peribunt gladio, {c. diuing vitionis. vide Apoc.1 3.ver.1o. Nolebat Chriftus, fe defendi, _Aut quemquamea caufa percuti : multoque minus occidl. 5 3-Legio ‘* § 3. Legiones , Gree. azyesvac vox Latina. Dicitur autem legio continere 6.-millia militam, quod ta- men certum non eit: continer quidem femper mil- lia aliquor. : 54. Scriptwra,fc.dicentes, quod fequirur.. Sic , {c.me capi, & occidi. 55. Leauiftis i.prehendittiis, 60. snuenerunt , {c. idoneum. Nowiffime, Grec.deinde,teu pofterius,icepoy,po- teft etiam verti, poftremo. 61. Pojt sriduum, Grec.triduo, 63. Tacebar,ic.{ciebat nihil profururam ref{pon- fionem. Adiuro »i.expoftulo,& velut cogo. Per eum, q.d.cx parte Dei. 64. Dicit , {c.ob reuerentiam Dei,cuius Pontifex auctoritarem interpofuerac. : : Dizifti , {c. quod res eft.vide fup.q.d. Iraeft, ve dixifti. . Verumbamen , pro,ceterum. A modo ,i.pofthoc tempus , q.d.aliquando. Sedentem, non id erant.viluri,fed quod fequitur. Id autem fignificat Chriftum, paterne gloria: con» fortem. Virtutis Dei , pto,potentis Dei. 65.°Scidit , ita folebanr,dolorem feu indignatio- nem demonftrantes. ) 67. ExpueruntExatid ignominiofifimum apud Iudzos quamquam apud quos non eft? Colaphis , i.pugnis. ; Palmas ,i.alapas. Faciem , forte colaphis caput aut collum cx- ‘ debant. ee 68, Prophetiza ,i.diuina. Chrifte. Ironice. 51, lanuam , Grec. ae + muaave 5 1. veftibultim; ' {c.per ianuam , qua in veftibulum ibatur. 72. Neganit , {c.poftquam alij etiam,ve ait Mar, & Luc.eum fimiliter interrogaflent, 73. Pujillum , {c. horam fecundum Luc. 74. ‘Deteftari ,i,deuouere,feu execrari,Gtxc xe- mover SeueTiCery. a Quod dixerar,Grec.qui dixerat. CAP V PF RRVIL pV ac, fc.cum dudtus effet ad Pilatum ; aut ; duceretur. 3 sg ~Damuatus ; {c.Chriftus a Sacerdotibus ad mor- tem, ee "4. Sanguinem,), hominem ad mortem. Iuftum , Grxc. dSaov si. infontem feu innocen- tems ed xos,pro noftra refert. Proieéis, {c.ad illorum_pedes. Templo,i.Templi atrio. 6. Corbanam, i. Gazophylacium, vox eft Chald. Nam Heb. Corban, i.donum,feu oblario, fc. locus erat vbi oblara reponebantur. Syr. in domum Cor- banam, i.oblationis. Sanguints ,i,quo empta cedes hominis. 8. Haceldema , Chald. eft ypn Chaqal Ager not Dema fanguis ,{c. emptus fuerat pretio fangul- nis. AUN as 6. Leremiam , forte 32. Cap. vbi quiddam videtur effe huius fententie , atpotius eft Zach. cap. 11- fecundum 70. referer autem Mattheus magis fen- fam quam verbs. Hier. ait. legiffe fe quiddam Te- remiz apochryphum : vbi id exftet. Sic & Paulus citat apocryphum quoddam de Iamne & lambre, {c.funt & vera quzdam in Apochtyphis. Accepernat, Syt.accepi,& fic etiam verti poreft ex Grec. In Mattheum. | cs ppretiatt , i. xftimati. Iungendum ¥ero cum filiis , &&c. eae / Quem appretianernut lc.Audei,& Ladas,q.d.tan- ti ab cis fuit xftimatus, — 10. Dederuut , Syr.dedi. Adihi , ide me, qd. Tea erat a Deo definitum. : 11. /nterrogauit,{c poft accufationes ludzorym). de quibus Liga gece y i Rex , Grxc. éfacsarec, i. ille Rex, {cilicet expe- Chars: : : Dicis , {c.id quod tes eft. 12. Nihil, {c.{ciebat nihil profueurum. Nec {e volebat defendere. , 14. Miraretur , {c.conftantiam,manfuetudinem; & mortis contemptum. — Ly. Vanm 3 1c. cx propofitis a Prefide. Voluiffer; lege voluiffent. 16, Infiguem , {c flagitiis. Baraboas , Sy. Bar Abba, 17. Congregaris , {c.8¢ de more petentibus ynum _ vin@um,ob fefti reuerentiam : 19. Ersaftoils, pro, fic cum iufto illo,g.d.ni fam illum fac. Hodie. imnoce hae. Ce ek, — Per vifwa;ian{omnis. purant quidam factum id adiabolo,ne Chriftus occideretur. forte Deus fic voluit Chrifti innocentiam oftendere. 20. Populw,Grac.turbis. Perderenc,i.perdenduni curarent, 4 24. Innocens, &c. q.d.non ego occido illum , fed e vos. « Sanguine: i.cade. 25. Super nos, i. impucetur nobis , {eu in nobis yindicetur. | . 27. Tuncsi.illo tempore.Factum auremid priuf- quam condemnaretur. Pratorium , Grxec.@pastopiov Latina vox, Cohortem,pars eft fere decima legionis. 28; Exuentes,{c.omnibus veftibus, Clamydem, veftem fc. regiam & militarem, que & paludatnentum,fc. militare pallium. | 29. Pofweruat , {c.infixam, vide Tertul. de cer. mil. Arundinem,f{c.\oco {ceptti. Ane 3Syr. pax. ; ; 31, Exuerunt, {c.reli€ta corona in capite. £23 Angariauerunti.coegerunt.Tolerer fc quod Chriftus facigatus effet, & illi feftinarent ad Chri- {ti mortem. 2. : 33. Golgotha; i. Caluaria,vox Chald Heb.dicitur Gulgoleth. : ; | ; Caluaria; {c. locus erat plenus capitibus damna- torum. 34. V inum, Grec & Syr.acetum. Felle,i myrrha; que amaritudine fel refert. vide Mar. | 3% Crucifixerunt{c.milives. Diniferunt,{c.in 4e partes, fecunidum loan, Veftimenta, {c fupe.1orem; & inferiorem,talares. Syke 8 Sortem, {c. fuper tunicam inconfutilem , forte etiam fuper partes factas.vide Marc.1 5. num.24. 36; Seruabant {c.ne quis eriperet. 37. Cau am, {c.condemnationis, : Rex,quafi ob id effec damnatus ; quod regnum veller viurpare. Lees | 39. Blalphemabant;i conuiciabantur. 40. Vah, non eft Grac.nec Syr. 43. Vulz ji.amat,fc.eum. 7 : 7 44. Id ipjum,ifimiliver. Latrones , pto latro , vel forte id vrerque primum 5 poftremo vero alter refi- puit. : } ees 45. Vainerfam ,erram extra ludeam. vide Dion. ep. ad Apollophanem. ih [Osh Pp. ad Apolop ae 46. Magnd 3 ie; Magna, f{c.ad fionificandam dolorem. Sabaithani , Chal. eft. Nam Heb. Hazabthani,& quidem Chriftum verifimile eft,Heb. dixifle, vee | in Pfalmo. | 47. Quidam , {c. quilinguam Hebraicam, feu Syriacam non intclligabant. forte Romani mi- lites. ees 48. Aceto,{c.vt citius moreretur. 49, Sive,i.omittesq d.ne des, . A 50. Clamans, Grec.upeZac, i.cum clamaflet. Emifit, {c. pott horam nonam, tempore vefper- tini facrificij. ie Ecce,{c.Chrifto mortuo. Templt,i.quod ante templum erat.erat & alrerum interius,ante propitiatorium,quod hic quidam in- telligunt. Sciffum , {c. velut templo pre indignatione ve- ftem {cindente,Hieron. epift.is0. ait in Hebraico Euangelio legi, Templi fuperliminare corruiffe. Mota.Hec omnia indicabant indignum facinus factum, 52. Sanctorum,i.fidelium. Surrexerunt, {c.polt Chrifti refurredionem. An autem mortui deinde fint, alij aiunt 5 alij negant. 53. Et exeuntes, pro,nam exeuntes. Santham, ita dicitur ob templum,& Dei culeum. Ciuitatem,{c.extra erant monumenta. 54. Centurio , {cilicet ‘Prefeétus Romanis mili- tibus. Filius Dei, vel diuinitatem agnouit,vel eximiam fan&titatem. U 56. Jacobi, que alias dicieur Cleophea, {c.vxor, fecundum quofdam, qui etiam hunc dicunt fuifle fratrem lofeph,eoque iftos diétos fuifle frarres Dos mini, quod lofeph flius Chriftus putaretur. vide Toan. 9. Zebedai,quex alibi dicitur Salome. 57. Dines, & nobilis fecundum Mar. ; 61. Etalrera, &c, erant etiam alia fecundum Luci : 65. Habetu ,poterat verti, habete,id eft accipite. * Cuftodiam, {c. militum Grec. zegodiay , Latina vox. Ita dicebantur milires qui veber cuftodie- bant. Notationes 66. Signantes ,i. figillantes, {cil. ne quid fraudis fieret. CAPVT XXVIIL a ” i.fine nods , {cil.crepufculo maru- tino. ue, {c.vefpera, vel nox. Sabbati; i.kacbdomadz, feu poft fabbarum , {cil. Dominica die. Not.incertum efle qua hora Chri- ftus furrexerit creditur fuifle poft mediam no- étem, j 3. Afpettus , Grec.idee, i.fpecies,feu forma. Veftimentum , {c.apparebat {pecie hominis, - 5. Refpondens,i.alloquens,Heb, 6, Dominus , Syt.Dominus nofter. 7. Galilaam , {c. vbi plures difcipuli, & minor perfecutio Iudzorum. Pradixi ,{c.quod res eft. 8. De monumento , {c. poftquam viderant intus duos Angelos,de quibus Luc. 24. we 9. Illes, {c.poftquam Magdalene appatuerat Auete ,ifalucte.Syr. pax vobis.. 11. Omuia, {c.de fublato lapide,vifoque Ange- lo,&c. 14. 4 Prafide,{c.aliquo vos accufante. Suadebimus ei, i.cum placabimus. 15. Verbum , {c.mendacium. 16. Montem,forte Thabor. . 17. Videntes , {c.cum multis aliis,de quibus; x Cor.15. Quidam, forte ex Apoftolis; Dubitanernat,{e.Chriftum efle. 19. Euatesergo, &c. Syt. Sicut autem mifit me . Pater meus,& ego mitto vos. Ite ergo , &c. Nomine,i. virtute ,& aucoritate. Sunt vero e ‘ ~ heeverba , quibus eos vti voluit baptizando , vt fic it Ecclefia. Nor. hic expreffam my fterium Tri- nitatis. ; 20. Sum , {c.deitate, & in Euchariftia etiam hu. manitate. _ Sesuls , Gree. & Syr.additur Amen. Additur & Syr. finis fanai Euangelij Matthei, quod pradica- uit Hebraice in Paleftina, a sitar tact charter sh a ah eth a Acta enct a Aen EVANGELIVM SECVNDVM MAR CV M. Dictus etiam Joannes: vide Act.12. Fit vero primum Pauli difcipa- lus: deinde Petrt.jub quo Rome Euangeltum (cripfit. vide Col.4 2.Tim.4. 1.Per.5. ita quidem , aly aluer,vt diximus AG... Scripfit autem Grace fecundam quofdam : fecundum altos Latine: efique Alexandria, vit erat E pifcopas : martyrt0 coronatus. Cae, Tori tl @ NITIVM,f{ub. tale fuic, vel fic ccepit. “W Quidam tamen id titulum puranr, feu se prowemium , quo indicet fe a Chiifti predicatione velle incipcre. : Euangelium, i.Euangelice praedicationis. 2. In Ifaia Prophera, fic Syr. & in Grecis cor- rectioribus olim. lunge verocum, vox clamantis, nam reliqua , que per parenthefim,funt Malachia. Mitte, pro, mittam. Angelum, Gtec. % dyferov,i.illum Angelum,cet- tum,fc.quendam. EN Faciem tuam,i.te. At Malach. 3.eft faciem meam. vide que illic annorauimus. 4. Deferto,{c prope Ilordanem. vide Luc.3. Penitentia,i.quo ad Poenitentiam excitabat. Remsffionem ; {cilicet per Chriftum poftea dan- dam,vel etiam tum, non vi baptifmi, fed contri- tionis., , 5 Omunts, 5. Omnis , Vtitut Scriptura modo loquendi vul- gari.Sic folemus dicete: Totaciuitas concurrit 3 i. maxima pars cluium. 6. Zona y Ablatiuus eft. Pellicea ,i.coriacea. 7.Ventt, pro veniet. : Digaus, Grec. inavec 51. idoneus,feu fufficiens. Eius,abundat,more Heb. 10. Apertos ,Grec. {cindi,i. velutfcindi, feu aperiri. | Et manentem, non eft Grec.nec.Syr. In ipfo,Grec.& Syt.fuper ipfum, ifuper fe. 11. Complacni , vide Match. 3. fic reliqua qu omittimus in Marco, aur Luca, “dut loanne,quere in Marthxo, noluimus n.eadem repetere, breuitati confulentes. 13. Et quadraginta noctibus , id non ett Grec. nec Syr. i 14. Regnt,i.de Regn.fc. ptedicabat,quomodo id poflet acquiri. 15. Appropinquanit , pro, appropinquat, {c. ad- uenerat Chriftus, qui erat introducturus. oe Fieri,pro,efle. ; 19. Componentes 5 {c. farciebant , vel complica- bant. 22. Quafi, pro, tanquam, . Poreftatem, {c.precipiebat,vt Dominus, mitaque docebat efficacia & libertate , & miraculis doctri= nam’ confirmabat. 2 23.1” [piritu , &c. habens {piritum immun- dum. - 24. Quid nobis , &c.i.quid tibi rei eft nobifcum, g-d.omitte nos, fc.me & réliquos damones , qui homines vexant. — . Qui , q d.fcio quis fis,nempe fanctus Dei,i.ho-. mo fanctus. | “ 25. Comminatus ef. Grec. emetinnoey y i.incre= pauic. | 26. Difeerpens, {c. huc illuc ia€ans, feu diftra- hens,fed' nihil ladendo tamensvr ait Luc. Voce , {c. nihil fignificante,prohibitus enim eft a Chrifto loqui. 27. Conquirerent, 1.quererent. 32. Occidiffer , {c. eo cempore licebat fabbato operatl. aM on 34. Multos,Matt dicit omnes;,{c.illiomnes mul- tierant. Languoribus, i.morbis. | ) me Logui, &c.i.dicere quod ipfum noffent ; {cilicet non decebat Chriftum 4 damonibus predicari. 35. Egrefius ,{c. die. vt Luc. ait,vel diluculum; apud Luc.dies vocatur. 41. Mundare, imperatiuum eft. 43. Comminatus eff ; {c. ne cuiquam diceret , vt ftarim explicatur. Eiecit , i-cmific. i 44. Principi, &c. Appatet huius fuiffe , lepro- fam declarare mundatum , quanquam Grec. eft Sacerdoti. fed cum articulo , & Syr.Sacerdotibus. 45. Diffamare fermonem,i.rem diuulgare. Introire , {c.ob vim populi concurrentis. CAP WT ak 16 Wy Jess {c.aliquot. | Domo,{c.in quam fe clam tecepetat. _ 2, Adianunam , iloca citca ianuam.Syz. veftibu- lum ianue. — . ae Je 7. Bla{phemat , Grec blafphemias,Syr.blafphe- _ Miam. wy sees 8. Spiritu,i.animo.feu diuinitate. 42. Mirarentur , Grec.ftuperent attoniti, ; @ Honoficarent, Graec.glorificarent, ‘ 14. Lea, qui & Mattheus, ed |phai, {c filium. Telomum , i. menfam,feu locum, in quo vectigal colligebacur. 15. Sequebantur,Grec.& Syrfecuti fuerant. 19. Fily nuptiarum,id eft qui nuptiis interfune, Heb. 21.4 ffumentum, t.particular sec. BABA npies; Een: as mibeo we ‘seh Supplementum,nominatiuus eft. eA weteri 3 {c.veftimento, fub. partem;q.d.rumi- pit vetus. eM aior , Grec.peior.° 22. Nouum , {c.muftum. 23.Jterum, id dicitur propter alteram Phari- {forum calumniam. Progredi, & vellere, pro ; progrediendo vellere. Sub Abiatbar 5i,tempore Abiathar , qui paulo poft-pacri fucceflir , vel forte parer etiam Abiathar vocabatur;ficue & filius Abiathar etiam, fecundum quofdam ; Achimelech vocabatur , fcilicet patris nomine.vide 2.Reg.8. 1.Par.i8. vbi verumque in- dicatur. _ Propofitionis;i-qui proponebantur in menfa ante Dominum. Et qui,pro, etiam qui. 27. Fattum yi.infticucum. _ 28. Iraque,pro,denique,q.d.id factuin a meis di- {cipulis,qui tanquam Dotninus fabbati , id poflum abrogate , vel q.d. fi propter hominem fa@tum eft fabbatum , adeoque licet huic ob necefliratem vio- lare, quanto magis id poffum ego pertnittere , qui fum Dominus fabbati > CAP Y.T - IFI. 4. V) Encfacere an male , i, prodeffe ani ledere z eA nmam , i.vitam. Perdere, Grec.occidere.. 4s Contriftatus,i.condolens,{c.vitiis irafcebatur; hominibus condolebat. Cacitate , Gtxca vox etiatn obdurationem:, feu obftinationem fignificat, Homini , qui, vt eft iti Euangelio Hebrzo :, erat cementatius, Hier. _ 6. Herodianis, Syt.Herodis domefticis.vide qua diximus in Matt.2 2. 12. Ea ; (cil. demoniis ; vel hominibus 4 fe lie beratis. cee 14. Cum.illd’ , i.ipfi familiares. 2 , 15. Dedir, &c.1d poitea fattum.vide Matth, to. Marc.6.Luc.9. 16. Impofuit; pro,impofuerat olim. Nam id fa- cum prius,ve dicitur loan; 17; Et lacobum,&¢.{c.yocauit ad fe. | : Boanerges, pto, Bonareghes.Chald eft, Bene, filij; teghes, tonitruuim,Syr.benaireghefci.wwa123 Fily tonitrui , i.conantes;{c.diuina dogmata. 18. Alphai. {c.filium. A Thaddaum,qui dicebatut etiam Lebbeus, & Iu- das Iacobi,fc.frarer. : Canananm , a Cana Galilee, didus & Zelotes: id n fignificat Cananzus, erat autem frater Thad- dxi adeoque Iacobi etiam MINGEIS. G7 ae 20. Conuenit’; prefens, efttempus. Panem, i.ci= bum,Heb. 21. Sui, {c.cognati. beens e . Tenere; i.quafimentis impotem ligare » Hieron. epilt.27. {cil, vel proprium periculum , vel incerti quorfum {pectaret tanta alacritas , & fefti- natio. | 35. Dicentes , fcil. permatrem , vel fmul cum matre. os Norationes 38. Bibo,&c. prefentia pro futuris. Baptifme.fic vocat paffionem, qua velut aqua metfus & alioqui aque tribulationes fignificant. 40. Vobis.non eft Grac. Sed, pro nifi. 42. Eis, {. velar feruis. Foreftarem, f. qua coér- ceant, 43. Ejt,Gte. Erit, pto, fit, fic infra. 48. Comminabantur, i. incre pabant. 49. Animaquior,i. bono animo, Grec.confide. 50. Veftimento,i. pallio, Exiliens, Gre. furgens. so. Raboni,i, magifter mi. 52. Vade,q.d.ditcede compos yoti,Syt.vide.Sal- uum,i. fanum. CRPN Be 1 1. TY) Ethania, ex qua difcefferat. vide Matth.21. Boos: erat inter Bethaniam & Ierufalem. 2. Caftellum,i. pagum. ss 3. Quid: pro, quorfum iftud Domino,Syr.Domi- no noftro. 6. Dimiferunt,i. permiferunt, f{accipere. 9. In nomine Domini,i. a Domino miflus. 10. Benediétum, i. felix fauftumque fit. Regnum, {c.{ciebant Meffiam regnaturum in do-~ mo Dauid,etfi modum nefcirent , quo eflet regna- turus. . Hofanna in excelfis,i. falua obfecro , quiin ce- lis habitas. 11, Circum|pettis, {c. que fiebant in templo , vt poftea. reprehenderet. velnum fe quis inuitaret, nemoque fuit. Vefpera bora, 1. yefpertinum tempus. 12, Alia die, i. poftridie. 13. Non enim,&c, q..d,myfterium fuberat in co facto. 14. Refpondens,i. allocutus, Hebr. 16. Vas,i. Veenfile quippiam, 17. Omnibus, {. etiam alienigenis. vide 3.Reg.8. 18. Timebant ,adeoque non audebant manus in- jicere. Exim,pro, autem, vel fenfus eit,perdere vo- Jebant, quia timebant ne populum contra ipfos concitaret. 21. Maledixifti,i. maléprecatus es. 22. Dei,pro,in Deum, {credentes & fidentes el. 27. Summi Sacerdotes, i, Principes Sacerdotum: - nam Summus vnus erat. ; 29. num verbum,pro, vnam rem; Heb. CAP VE RIL 1. Wy 4fiaanit,Grac. plantauit. Homo, pro, qui- dam,Hebr. Lacum,{c.ad excipiendum yinums eX Vubs expreflum. 4. Vulnerauerunt, Clapidibus, ve eft Grac. 9. Veniet, &c. Chrifti funt verba, vt patet ex Luc. 20. dida poft illorum refponfum 5,de quo Matth.21.Cumaue illi de fe dictum intelligerent, addiderunt ; Abfit, &c. vt eft apud Luc. 12. Et quarebant,pto, itaque querebant. Et tt- muerunt pro,fed timuerunt, 4d, pro contra. 14. Vides,i, refpicis. Faciems\, perfonam,q.d.non es acceptor perfonarum, 15.Ver(utiam,Syt. fraudem, Gre.hypocrifim,i.f- mulationem. 17, Eo, {. Chrifto, vel refponfo. 19. Semen, i. prolem. 24. Virtutem, i. potentiam , qua f, poteft quod. vult de mortuis, & fufcicatis facere. 25. Nubent, verbum Gre. tam de vitis, quam de foeminis dicitur. . | 26. Super, i, iuxta. 26. Conqus In Marcum: 28. Conquirentes, i. difputantes. 29. Tuus Deus, Gre. & Syr.nofter Dominus, 30. Er diliges,pro, itaque diliges. Avima, pro, animo. hac enimomnia eodem pertinent , {c. ve Deus quantum poteft, diligatur. Iraque alibi pau- . ciora dicuntur : vel cordis nomine voluntas intel- ligitur : anime, potentiz animales; mentis, intel- lectus, virtutis , vires omnes, 31. Horum, pro,his. 33. Vt diligatur,Grac diligere ipfum. 34. Non longe, {cil. mulcum eft approbare Dei precepta , & amare:cui fi opus addatur, feu execu- tio , confecta res eft, 35: Refpondeus, i.loquens. 37. Vade si. quomodo, 38. Dottrina {ua ,i.docens. Cauete , {c.ne exemplo corrumpamini. Stolws, is veftibus f{plendidis. In foro, i.publice. 40. Domos, ifaculrates. O btenta,i.pretexti. Prolixius indiciuam , 4. maiorem condemnatio- nem. » 41. Contra, j.ex aduerfo. Gazophylacium , Arca erat in atrio templi,a Gaza.i diuitiis , & ovaa7lo,i. cuftodio fc. cuftodiebantur illic pecuniz oblate. vide 4.Reg.i2. e4is,i.pecuniam. 42. Quadrans ,i.quatta pars affis( As autem de- cima pars denarij.) vulgo quatrino. 43. Pius, {c,proportione,X affectu. CAPVT XIII ff anaes é regione. _4 4, Incipient confummari , Grec. confum- manda funt. 7. Opiniones » igrumores. Timueritis,Grec.turbe= mini. 8. Super ,i,contra. Dolorum, i.calamitatis. 9. Videte , i, caucte wobis, Conciliis , pro con- cilia. ; In teftimoninm , &c. i, ad ceftificandum illis de me. 10. Primum, pro prius. 11. Pracogitare , Grec. anxij effe. 14. Debet, i. oportet. 17. Nutrientibus, Grec.lactantibus. 18. Fiant, Grxc. fiat fuga veltra. : 19, Dies wlli, pro,diebus illis. 20. Omnis caro,pro,vilus homo. Bretiauit,pre- ter pro futuro, 21; Hic, i hoc loco. 27. Summo ,i.extremo. 58: Parabolam,i.fimilitudinem. 32. In colo, Grec.qui funt in celo.: Filius, {c.vt reuelet.fic alibi.nota,inquit.feci oni nia,fc.nota a me facienda,feu que pater voluit ve mota facerem. Pater,adeoque Filius,& Spiritus fanctus jeadem enim effentia & {cientia. 34. Vogilet,fub. fic vigilate. CAPVT XIV. I. j, Vacneere dies azymorumsplurale eft. Summi (acerdotes 51. Principes Sacerdoe tum, fic infra. | 3, Spicati,i ex {pica Nardi faGi.Grec. mieiunel- fidelis(quod Ioan. 1 2.vertit piftic,vt etiam quidam hic legunt ) Syr. preftantiflime, Pretiofi iungen- dum cum, vnguenti. , 4.Vt quid, pro cur. 547 6. Sinite,i.definite accufare; fen omittite eam, +. Habetis , pro, habebitis, | 8. Habait, i.potuit. Prauenit, &e.q.d. Id quod poftea facere non potetit, anteuertit. In [epulturam , {c. breui tradendum, q. d. fecit quod fepulris folet exhiberi. 11. Daturos, {c vbi eum tradidiffec. 13. Lagenam , {c. vas fictile. 14. Refectio mea , Gac. diuerforium, Syr. locus conuitij. 15. Cenaculum , erat in fuperiore domus parte, Grac. dyezeov, q.d.a terra exaltatum.Erat eadomus in monte Sion.vbi creduncur A poftoli latuifle poft paflionem. Vide Ad. t. 17. Duodecim , ficvocabantut Apoftoli, etiam cum aliqui deeflent , vel force illi duo iam re- dierant. 22. Manducantibus,pro, vbi manducaffent,fcil. agnum. Benedicens,pro,vbi benedixiflet.Fregit, {c, ante- quam Difcipulis daret. 23. Gratias agens,pro,cum gratias egiffet. 24. 4it , {c.cum daret.vide Matt.26. 25. Genimine, i.fructu.vide Matt. 33. Tadere,Grxc.adysovery,i.grauiter angi,Mate. 26.vertit, mocftus effe. 34. Suftinete , i. expectate. 35. Hora, i.paflio,{c.ne pateretur. 36. Abba, Syt.eft vox.nam Heb: Ab. Pater,expli- catio eft Euangelifte. 37. Venit,@ inuenit ,vttumque prefens eft. 40, Denuo, iungendum cum,dormientes, 41. Dormite. lronice q. d.an tempus eft dor- miendi ? | Sufficie , {c.dormiffe hactenus. 44. Caure ,{c.ne euadat. 45. Accedens.1d prius fadum quam Chriftus ob- uiam eis procederet,vt aitloan. \ 49. Scriptura,{ub.Id yobis permittitur, Syr.ad- ditur,hoc fadtum eft. 51. Adolefcens,&c. Apparet hunc ftrepitu exci- tatum é leéto furrexiffe,opertum findone,f{pectaru- rum quid effet. f 2, ReieSta , &c. indicatur hic quanti periculi fyerit runc Chriftum fequi. 5 3. Sacerdotes, Grec.Principes Sacerdotum. _ 36: Connenientia , {c, inter fe, vel fufficientia ad condemnandum. Go. Exurgens , {c. ptx ira. 63. Defideramus , Grec. opus habemus. — | 68. Neque {cio , neque hous ; Grec.non noul,nec {cio. Ante atrinm , {c.in veftibulum,ve eft Grec. 51, Anathematizare, icxectatl. Ne(cio , i. non nou. CAPVT XV. +, Incientes ,id ef 5 cum vinxiffent. Indicatur Nia vincula ei fuiffe foltita in domo Cai- phe. : 6. Feftum ;{c. Pafche. 7. Fecerat Grec.fecerant. ; 8. A(cendiffet , Grxc. exclamaflet. _ Rogare,Grec.petete. Faciebat , {c. Pilatus. ; Cees 9. Regem ; id eft,quem accufatis,quod fe Regem faciat. — 11- Mage , j,potius. 19. Ponentes , {c. humi. ee 31. Alexandri , &c. erant hi duo Chrifti difci- puli. Hh 13. My rrhatwr; sO 2538 23. Myrrhatum , i. amariffimum A feu myrrha miftum, quod folebat damnatis dari,ye minus do- lerent. Accepit,i.bibirfolum enim guftanit,ve aic Mate. 24. Crucifigentes ,ivbi ctucifixiflenc. Super ers. Apparet fortem etiam miffam {uper quatuor partes,in quas veftimenta diuiferant , & non folum fuper tunicam inconfurilem, 25. Tertia,{c, quando data fententia » Ve crucifi- geretur. vide Ignat.ep.1. Clem 5. Conftie. Cap.16, vel tertiam vocat , id quod poft tertiam eft vique ad fextam, q.d.iam tertia elapfa erat. Er, pro,cum, Heb. 27. Crucifigunt, pro, crucifixerune, 29. Blafphemabant, i.conuitiis profequebantur, DesStruzs, i.iacas pofle deftruere. 31. Ad alterutrum, iinter fe. 32. Crucifix , forte plural, pro fingulari. Conuitiabantur, 1.exprobrabant, 34. Elobi ab Eloha , Matt.Eli ab El{Not.Euan- gcliftas de fenfu fuiffle folicitos , non item de ver- bis. Eadem quidem omnes referunt, fed diuerfis verbis, ; 36. Calamo ,i. arundini. Sinite:, {c. me,dixerant n. alij, ve eft apud Matth. fei. omitte. 38. Duo, i.duas partes, 39. Centurio , Gtxc.nevrupiay, vox Latina. 40. Minoris videtur fuifle cognomen. Is eft qui epiftolam {cripfit,que dicitur Iacobi, Salome ,hecyxor Zebedei » homenque eius: id, non Maria. : 43. Decuria, i. Senator. Audatter, g.d.non fine periculo id faciebar. 47. Poneretur,{c.vt tuo tem pore yngerent. Notationes CAPVT xvi. 2.4 J Na,i.prima,Heb, Sabbathorum, pro, Sabba- thi,i hebdomadz.vide Lucz8: Orto , &c. fc. petuenerunt , cum fuiflent tamen valde mane profece, . 5+ Monumentum,i.locum ybi monumentum. Dextris,{c.monumenti, 7. Sed,pto,itaque. Et Petro, pro,etiam,vel, pre- cipue Petro, 8. Nemsni , {C.occurcentium in via. 9. Mane , &c.iungenda hec cum, « Quique effent : erant enim varia. ex qho patet non fuiffe Zachariam Pontificem, quod quidam putarunt,ynon enim opus fuiller forte, Incenfam, Incenfum, de quo Exod. 30.f{:mane,& velperi po- nebatur. Templum, {c. fanéta, non Sanéa Sanéo- rum. 10. Foris, {.in atrio populi. 11. Apparuit,{. corporali {pecie. Gre. dern,i.vi- fus eft. _ 42. Turbatus, {. afpe&u Angelica maieftatis. 13. Deprecatio, {cil, pro falute populi , vel pto Mefliz aduentu. Er Uxor,pro nam vxor, 14. /,pro,de. 15.Coram Domino , i. Dei iudicio , adeoque vere. Stceram, i. quicquid poteft inebriare , 4 verbo aw") i, inebriari. Nov biber,f. Deo perpetuo confe- Cratus, more Nazarzorum:de quibus Num.6,, Adhuc ex,pro,iam inde ab, vel etiam in. 17. Ilum,{.Deum ,nempe Chriftum. In filios ,{. vt filij eodem fint corde & mente cum patribus fandtis , vt ftarim. explicatur. Parare,i. vt paret. Perfeétam,i.bene preparatam, vt Grac. indicant. : 19, Afto,f,contemplans, & ad obfequium para- tus. 20. Tacens, etiam furdus euafit : vnde vt poftea dicitur, innuebant ei. 22. Afutus,Grx.nwgoc,quod etiam furdum figni- ficat. ; 23. O fficij,Grae.rcerepy lassi. minifterij facri. Abit, {. tempore minifterij, prope tem plum: itt Atrio habicabant facerdotes in domunculis ad id deftinatis. 24. Occultabat,{pudebat videri ea tate dediffe operam liberis, Dicezs,q.d.lzta tamen Deo gtatias agebat, 25. Auferre,pro,vt auferret. Opprobrium,f fteri- litatis, quz tunc probro dabatur. 27. Defponfatam, {. & traditam. 28. Ingreffus, {. corporali {pecie. ene, Grac.yaipe i falue,Syr. pax tibi,& quidem credendum falutafle,more Hebrao,nempe, V4ovhw 1, pax tibi. Gratia plena, Grec. ueyaprropSun, i. gra~ tiofa , feu valde grata Deo , f.plena gratia. T ecum,f. ef, Beneditta,&c.q.d.precellens cate~ ras omnes benedictione Dei, folaque expers male= dictionis. vide inf. J” mulieribus , pto ,inter mu- lieres, Audiffer, Grec. & Syr. vidiffet. In {ermone, {, humilis erat, 8¢ videbat fe laudari multum. Salutatio, Syt. pax. | 30. Inueniftt, pro, obtinuifti, Heb. 31.V ocabis, {.ipfa mater erat, non Iofeph pa- ter. 32. Afagnus,quippe Deus. Itaque non additur ; yt in Ioanne coram Domino. Filiws, {. naturalis, & confubftantialis. Sedem, {. regnum per Dauid figu- . ratum. Vide Ifa.9. 33. Ix domo, f. {pirituali, i. Ecclefia, Gre.& Syt. fuper domum. | & 34, Quomodo,Non dubitart, fed modum querit. Videtur autem ignorafle Chriftum ex Virgine na- {citurum. Ce E* Non cogno(co,i. noncognofcere , f. voui caftita- tem, etiam antedefponfationem , fecundum Aug. 35. Superueniet,i. coelitus illabetur. : Altiffimi,i. Dei. Obumbrabit tibi , i. conteget te, q: d.erit loco complexus virilis . {.concipies Dei opera, non viri.honefte dixit,quod vulgo, ingraui- dare. Te, i. tua fubfantia. Sanétam, {.non ve alij cum peccato original. 36. Cognata, {c. erat ex patre Sacerdote, & ma- ey a tre detribu Dauid, adeoque Marie cognata, P= catur,{, nota erat vulgo cius fterilieis. 38. Fiat, confentientis cht, & optantis. 39. Abit, {cum lofeph. Montana, {cilicet Tue dee. : Feftinatione, {, ob letitiam , de fua Cognateque’ conceptione ,& pudorem manendi in publico, & “quia fic mouebatur aSpiritu {ana@o. . Ciuttatem , {. quandam, non videtur taciturus fuiffe fi effet Ierufalem. 413 Exultawit,Grec.hic & infra eoxipluce i. faliit, q.d. falrauic pre gaudio. Viderur Chriftum agno- uiffle, vnde & Ecclefia : Senferas Regem thalamo manentem. Repleta, {. ad dicendum quod fequitur, plene 2 Spiricu fanGo inftruéa feu mota ef. 42. Benedtita,i. felix. Not. eadem verba Angeli, & Elizabeth. 43. Vade,i, quo meo merito ? Domini, {cil. Dei. Not. fimul coriceptum foerum in ea , & anima- tum, Deoque vnitum fuille , factamque Dei ma- treim. 44. Gaudio,Grec. azaarsacer, i. letantis gefticu- latione. 45-4 Domino, potett iungi cum perficientur; aut cum dicta : vel cum vtroque potius. 46. Magmficat,i.laudibus effert, feu magnopere predicat: E xultauwit, pro,exultat. Spiritus, 1. anima. repetitio ,more Hebrzo, q.d. anima mea quanta quanta eft. Salurari,i. faluatrare. \ 48. Humilitatem, Grec.xare ywowy,i. paruitatem, feu abiectionem. oe Hoc,f. tempore,vel q.d.ob id. G eneratione,i, erates, feu gentes {.fideles. 49. Santtum,{veneranduin, & colendum. 50s A progenie, &c. q.d. per omnes ztates fub- uenit. Timentibus , i. colentibus, religiofe. Deberur Dei potentie , & {andtirati imor & Reueren+ tla. si. Fecit,preterita pto prefentibus. Brachio ;i. virtute. : Difperfit,i.perdidit. Mente cordis,q.d.elatos anj- mo, & arrogantes. 5 2.Sede,i.dignitate,feu potentia. 5% Efurientes, {iuttiriam , vel pauperes. Dinites;{c. in oculis fuis, i. fuperbos , ve fic Re peticio, vel confidentes in diuitiis. : Dimifit,f a fe, q.d.,priuauit diuitiis , feu bonis quibus gloriabantur. . 54. Sufcepit ; {. fuccurrendo. I/rael , accufatiuns eft | | | <— Puerum,i. {eruum,f. fe colentem. AZemorart , 1 fe memorem declatando. CERIN. © §5- Abraham, Datiuus eft, qui regitur a miferi- cordia, f; promiffz: Semint,i. pofteris. be In facula, i. in perpetuum 5 coniungendum cuit mifericordiz,vel femini. 56. Manfit, non v{que ad partum, etfi id qui- dam putant. ; ne 58. eM agnificauit, Xc.1. magna erga cam vius effet mifericordia , {c.dans ei filium , & talem fi- lium. . , : Congratulabantur, Grxc cuvexespoy, 1. congaude- bant, fic illud implecum: Multi in natiuitate eius gaudebunt. ere ee 59. Vocabant,i. vocari volebant. Dabatur nome in circumcifione,ve nunc in Baptifmo, fc. anc fic depopulo Dei. Hh 2 60. Mater tho Go. Mater, {c.edodta i Spiritu fan@o :nam fi 4 viro, Citafler eius auGoritatem quamquam non vi- deo,cur non ab eo potucrit etiam id didicifle. 62. Innuebant. 1d opus non erat, fi ille vxorem ptius monuerat : quanquam forte huic non crede- bant. 63.\Postulans , {c.per nutus. Pugillarem , Grec. owexidroy 5 itabellam, fc. ceratam,in qua olim ftylo fcribebatur. Eff, q.d.fic omnino vocandus eft,quia Deus ita vule. 65. Timor , {c. ex admiratione diuini operis, & reuerentia. VY erba, i. res. Heb, 4 66. Pojnerunt , &C.1,attente cogitarunt. Quts putas, Grec. quifnam, Erenim , &c. verba Euangeliftz, q.d. porentiam enim fuam Deus in eius ortu declarabat. 67. Repletus, {c.ad loquendum quod fequitur. 68. Benediltus, {c.fic,i.laudecur,fey predicetur. Ifrael,i.quem Iftael colit. Fecit redemptionem, i. mifit redemptionem, Plebz,i.populo. 69. Corau,i.cobur,q d.fortem falurem dedit.vel, fortem Ducem qui feruet. Domo, i.familia. Lueri, iferui. 70. Locutus eff 51. promifit,feu predixit. Sunt, pro,fuerunt. 71. Salutem, {c.fe daturum:nempe feruat urum 72. Cum patribus, pro patribus,{c.promiflo, Memoravi, i.declarandum fe memorem, Teftamenti, i. pacti. 7 3. Lufiturandum, pro, iurifiurandi, vel,fab.im- plendum. 7§- Etiuftitia, explicatio precedentis. Iuftitia enim fanétitas , & iufti fanai, 76. Parare, i, ad parandum. 77. Sctentiam,i.cognitionem, Remiffionem.{c.per Chriftum obtinendam. 78. Adifericordia, {c.qua peccata remittuntur,& falus feu iuftitia prima datur-gon meritis. Gratis enim iuftificamur. : In quibus , iper que. Oviensynomen eft fubftan- tiuum,fignificans Meffiam. vide Zach.6. Ex alto, i.coelo,iunge cum,vifirauit, 79. Illuminare ,i.ad illuminandum., Vmbra mortes , Repetitio eft enim id epitheton tenebrarum, quod mortis limaginem referant. Sedent, i.manent. Pedes,i,afteatus. Pacé,iin pa- cem ducentem , feu pacificam. So. Confortabatur,i.corroborabatur. Deferto,{ne hominum commercio inguinaretur, & expeditius contemplaretur , & vite auctoritate auGtoritatem fibi conciliaret. O ftenfionts,quod fecit anno etatis 29. CAPV I 1k 1 ee Imperij Augufti circirer 42. Defcriberetur f.ve {ciretur,quot eflent Rom. Imperio fubie@i. {Cribebatur autem cuiufque no- men , & quantum haberet facultatum , foluebat_. quedenarium.vide AQ.s. Vainerfus , {c.fabie@us Augufto. 2. Prima , {c. generalium , vel fa@aruma Cyri- no : duas enim fecit..4 Prefide, Grec.Prefide, {cil, Prefidem agente, Syriz cuius pars Iudea, in qua Rex Herodes, 3- Profiterentur, {c.fe Romanis fubiegos. Suam, i.vnde oriundi. 4. Dawid, {c.in ea natus fuerat. Vxore , Apparet _vxores defcribi folitas,alioqui cur eo grauida pro- fcifceretur ? imo & filij etiam defcribebantur , & Chriftum quidam aiunt fuifle’ defcriptum quod defcri ptionis tempore natus iam effet. er Notationes - 7. Primogenttum , primogenitus eft etiam quem nullus fequitur. Pannis,i.fafciis. Prafepio, {c.inrer bouem &afinum , fecundum Naz. & Nyflen. erat autem prafepe in quodam fpecu prope Bethleem fecundum Infti.in Tryph. Ez, Grec.& Syreis, 8. Paftores, Ignobilia mundi elegit Deus. Vigilias {c.per vices fuas, Grec.guaande, icufto- dias. Noézs,{c. eius in qua Chriftus natus. Gregem, qui folet noétu in feptis feruari. 9. Stetit, Grac. exten, q.d.fuperaftitir. Claritas , Grec.do€asi-gloria, Dei, i. a Deo im-« miffa. Timuerunt,{c.ad infolitum {plendorem. 10. Exangelizo,i.annuncio, Populo,{c.1rael, vel mundi. 11. Vobis, idhominum caufa. Dominus, {c. mundi. 12, Signum, {,quo poflicis illum agnofcere. Prafepio , {c. illo noto , & communi, quod erat prope murum ciuitatis ad Orientem. 13. Maultitudo, {c.ad maiorem audtoritatem, & confirmationem., eM ilitia;i.exercitus,{c.Angelorum. 14. Gloria, {c.datur. Bone voluntatis, i.ex bona Dei voluntate,feu beneplacito , nam Grec. sidoxie. 15. Ad inuicem, i.inter fe, Verbum ,i. rem, Heb. 17. Cognonerunt, Grac.& Syr.diuulgarunt, feu notificarunt. 18. Er de , Grec.& Syr.de. 19. Verba: ,i. res. Conferens , {c. ea inter fe, 20.1” , pro, de. 21. Confnmmati , i.completi, fc. vbi adueniffler. dies octauus. . 22. Purgationis , id eft , ceremoniarum , qui- bus luftrabanrur Puerpere,ve poffent in templum ingredi, Eius , {c. Marie. 23. Adaperiens vuluam,id eft,primum nafcens, Heb. ; Sanétum, &c. q.d. Domino confecrabitur,redi- _ mebatur tamen quinque ficlis. vide Num.1 8. 24. Hoftiam , {cil. pro matre. vide Leuit. 12. Illud autem Ecclefiz obtulerunt, pro co,i. pro eius partu. Par ,{c. alterum in holocauftum , alrerum pro peccato, i. parrus immunditia, vel pro peccato, fi quod interueniffet ; etfin. in Marianullum, tamen lex feruanda erat. 25. Timoratus,Grec.pius, feu religiofus, fi facer- dos effet,Lucas id non tacuiffer. Erat , {c.etiam per Prophetiz donum. 26. Chriftum Domini , i, promiffum 4 Domino Mefiiam. | 27. In [piritu,i.actus a Spiritu fando. 28. Benedixit , i.laudauit,feu gtatias egic. 29. Nunc dimittis , &c.q.d.fi nunc dimitras, in pace dimittis. Secundum verbum tunm, ivt promififti. In pace, i.animo quieto,& voti compote, 30. Salutare, 1.Saluatorem. 31. Ante faciem , iin con{peau,fc.quem omnes afpiciant,ab co falutem expectantes. 32. Reuelationem, i.illuminationem. Plebis tue, {c-erat ille Dei populus peculiaris. 33. Pater , {c.ita putabatur. 34. Benedixit ,i. felicia eft precatus , vel felices eos predicauit. Mariam , {c. ad eam puer vt veram matrem per- tinebat. Ruinam, In Lucam. Ruinam,{c {piritualem, per occaofinem. fic dius. lapis {candali,fc.non credentibus. Signum , i. portentum, feu rem infolitam. vide Ifa.8. Contradicetur, {c.verbis,& re. 35. Pertranfibit ,1. penerrabic. Gladius, {c.doloris in paffione Chrifti,Syr. lan- ceas& quidem Grec.Romphza. | Vt revelentur , &c. coniunge cum, pofitus in rui- nam. Cogitationes, q.d.appareat multorum animus. 37. V (que ad annos,Grec.& Syt.quafi annorum. Oftoginta , {c.xtatis. 38. Confitebatur, i. laudabat , vel gratias agebar, {cil, de Chrifti aduentu, Grec. confeffione refpon- _ debat ,fc..Simeonis preconiis, Jllo , {c. Domino Chrifto. . | Urael , Grec.in lerufalem,Syr.Ipfius lerufalem. 39. Reuerfi, {c.ex Aigypto.vide Matt.:. 40. Grefcebar,imagis magifque gratiam prode- bat,& virtutem. 41. [bant,{c.itinere trium dierum, Pacha , {c. in die Pentecoftes & Tabernaculo- rum ,difpenfabatur cum longe diftantibus a Ieru~' falem. fic parentes Samuel femel tantum afcende- bant. 42. Duodecim, {c.cumincipit in pueris iudicij {pecimen apparere. 43. Parentes eins , Gtac. Syt. lofeph & Mater elus. 44. Venerunt, {c.ex lerufalem profedi. Cognatos {c.quibus putabatur adhefiffe in via. 46. Tridunm, {c.die tertio. Iaterrogantem, {c. 8 refpondentem.vide inf. | 48. Admirati, {c.nefcientes faci huius caufam. Dixit {cfeorfim. Dolenres, {c.ne amitterent, aut quid ei mali accideret, Syr. anxij. 7 50. ‘ntellexerantf{c.plene. 51. Verbas {c.que poltea A poftolos docuit. 52. Proficiebat-, &c. i. magis indies fapientiam exerebat.eAitate,Gre.iasmia alias vertit ftacuram., Apud Deum,i.Deo probante. ‘ap a das wae 06 we RE > Huius Imperij anno 12. Pilatus in & Iudzam miflus,fc. miffo Archelao ab Augu- fto in exilium 1o.regni fui anno,ludez ceepti dari Prefides, primufque fuic Coponius, ve ait lofeph lib.8antiq.c.1. Procurante,i.gubernante. ; Tetrarcha , i. principe,ecfi n.id nomen fignificet quarte partis, {c. regionis alicuinssfeu prouinciz ptincipem , tamen etiam alio modo ad principes transfertur. Plinius quidem ait in Calefyria fuifle Tetrarchias 17. Erant he velut Regna. Tres qui- dem,de quibus hic fit mentio, Agrippa poftea a Caio Imper. obtinuit. : Lifania , non fuit ifte,ve illi duo,Herodis filius, nec ei fucceflic. Abiline. Regio dicitut efle apud Libanum. 2. Principibus, fammos fuifle indicat. forte per vices miniftrabant, vel Annas depofito pontificatu, nomen tamen retinebat. lam Pontificatus coepe- rat effe venalis , aut Principum fauore acquiri. uo minus mirum , tam turpiter grauiterque cr- rafle de Chrifto. Verbum, i. preceptum,yel infpiracio, Super, pro, ad. Tordanw, i. lordani finitimam. 5. Omnis vallis, &c.explicatio ef vie expedite; {c,complanate & recta. 261 : : % Praua,ivobliqua,feu tortuofla,Crec.onoric, Dire#a , Gtexc.direham,{c.viam, 6. Videbit, Cc. corporis oculis. Caro,i. homo. — Salutare ,ifalutem , fe Saluatorem, 7. Turbas,in quibus Pharifei,8 Sadduczi,yt diz citur Matt. 3. Genimina,i.progenies, . Offendit, preteritum eft. 11. Daas , i.plures quam ei neceffe eft,quod a neceflarium,vnum dicitur. Der, {c.eam , que non eft ei neceffaria. 14. Concutiatis , i. male tracetis,feu inique cx datis , vel permecum quidquam extorqueatis ab aliquo,id enim concuffio dicitur. : Calumniam , (cil, falfa apud Prefidem accufa- tione, 15. Exiftimante, Gre.& Syr.expecante.Nofter forte legit Joxevr@,nunc enim a@pocdoxivt@. 16. Fortior,{c.virtute ad faluandum. Dignns, Grxc. snavoc,i.idoneus,feu fufficiens, Ignt , vel tribulatio intelligitursvel ignis Purga- tor). 17. Ventilabrum,i.iuttum iudicium. Areamf{c.ecclefiam, Horreum,{e.coelefte. 18. Euangelizabat,i.predicabat,{c.de Chrifto & Dei tegno. 20. Et inclufit,pro, vt includeret. 22, Complacuit mhi, q.d. tu mihi fingulariter places. 23. Incipiens, {c,predicare,vel efle ztatis. Quafi , quidam putant nondum expleto anno trige fimo:alij probabilius expleto, & incepto 31. Heli, {c.gener.fecundum quofdam,qui Heli di- cunt effe loachim patrem Matiz , qui Eliachim & Heli dius fir, 27. Zorobabel, ifte & Salathiel,alij funt ab illis, de quibus Matt. 1. 29. Je{u, Grec. & Syt.Iofe. 36. Cainam, id ex 70.{umptum,nunc enim Heb. Arphaxat genuit Sale, vide Gen.is. CAP VOT TV: ‘, Gebatur ,i.ducebatur, Syr. ductus eft. In fpiritn, i.vi Spiritus $.Syr.a Spiritu. 2, Er tentabatur,Gre.tencratus,Syt.ve tentaretur: Diebus illis, intellige etiam noctes. 3. Lapidi , pro,lapidibus. 4. Viner, i.viuere potelt, Verbo,i. re. Deisi. quam Deus dixerit,feu voluerit. an 9. Duxir, id factum fectindo loco,vt ait Matt. Pinnam,i.alam,feu extremitatem recti,quod pla- num erat. ; 13. 4d tempus ,{c, rediturus poftea. iuxta illud . Joan.14. venit enim ptinceps huius mundi,&c. 14. V irtute,ivi,{c.qua agebatur. Regionem, {c.fi- hinieoainave Gets cig 0 rs 15, Et ipfe,pro,ipfe enitn. Maguificabatar, Gre. glorificatus. "16, Sarrexit , forte ftantes folebant legere ,ob {criprure reuerentiam. | 17. Renoluit , {cil.erat membrana inuoluta.ye oe hodie etiam apud Iudzos. 18, Propter quod, i.quia in me erae. Contritos 5 1. confractos;q.d.tribulatos,feu afflidos. 29. Captinss {c.peccato. Remiffionem,i.hiberatio- nem, feu dimiffionem. In remiffionem, pro, remitterido,feu foluendo. Annum, icempus. Acceptum , {c. quo homines in gratiain recipit. 1fa.49. placitum vocatur. Retributions;idonatio- nis, feu vitionis,{c, hoftium {piritualium. Hh 3 20, Intenden 262 20. Intendentes,{c.expeCabant aliquid noui. a1. In auribus veftris, i. vobis audientibus eam, q d.ego fum,de quo loquitur. 22. Omnes yi.plurimi. Teftimonium, &c.q.d.illum commehdabant. Gratia , i.gratiofis,feu plenis gratia. 23. Vrique, Gtec. mavras i.omnino. Similitudinem,Gixc.vapepoany, q.d.prouerbium, 30. Ibat, {c.nihil ab eis lefus elabebatur. 32. Poteftate,i.auctoritate,& eflicacia, Paes | mmundum,epitheton diaboli,quod immun- ditiis delectetur. 34. Sine,i.omitte nos. Perdere,i.mittere in infernum,q.d.nondum tem- pus eft. Santtus , Grec.6 dyrG , ille fandus , fc. de quo _fcriprura, Dei,fc.es. 36. Pamnor, {c.ftuporis. Verbumyi.tes. Poteftate , i.auctoritate Syr. imperio, 38. Febribus, Grec.& Syr. febri. 39. Stans , Grec.aftans. Super ,i. iuxta,vel flexo Corpore. 41. Logui,&c.dicere fe {cire ipfum, &c. CAP TY TY. hh S Tabat, pro, ftaret. 4. Duc , {c. nauem. ef ltum, i.profundiorem locum, 5- Yerbo , i.iuffu. 7. Annueruat , {c. loqui , aut clamare non pote- rant pre admiratione. 8. Ext, i.difcede. 9. Circumdederat, i. oppreflerat. 10. Capiens , Grec.viuos capiens.Syr.pifcans ‘ad vitam, 12. Cinitatum, leprofi per ciuitates tranfire po- terant,habitare non poterant. vide Leuit.13. 13. Mundare , i.mundus efto. 14. Teftimonium , {c. quod mundus fis , egoque legem feruem , poflimque talia, Ls , {c. facerdo- tibus. 15. Perambulabat, i-diuulgabatur. Sermo,i.fama, feu rumor. ; 17. Erat, i.aderat prompta,vel fe exerebat obla- ta occafione. - Eos , {c.qui egebant. 20, Quorum , {c.egroti,& portantium. Fidem , {c.coniunéam fiducizimpetrandi fani- tatem. 25. Magnificans, Grec.glorificans. 26, Magnificabant,Grec.glorificabant. eI irabilia, Gree. raped ofa; iincredibilia, feu inopinabilia, adeoque mirabilia. 27. Exiir,{c.ad mare,vide Mar.2. 28. Omnibus , {c. negotiis,poftea vero etiam re- bus. 30. Eorum , {c.ludzorum. 34. Filios (ponft , {c.qui nuptiis interfunt,Grec. filios thalami,i.nuptiarum. 36. Vestimento,{c.ablatam. é4 nono, {c.ablata. 39. Bibens vetus , &c. q.d. aflueti aliquibus ea arent > paulatimque ad noua affuefaciendi unt, x CAPVT IV. 1. Abbatho,(ecundo,primo,i fefto faccedente ipfi fabbatho, vel fabbato fuccedente alicui fefto. vide Matt.1 2.(& fefta enim alia fabbatha yocaban- Notationes tur , quod ineis etiam aferuilibus operibus quie- {ceretur ) vel vicimo :die fefti alicuius per 7. dies durantis,erat n. primo parcelebrirare. vide infra. 4. Domum Dei,i tabernaculi atrium. 5- Quia Dominus , &c. q.d. Huc accedit, quod Dominus, &c. Sabbathi ,adeoque poteit ineo di- {penfare. 3 ( 6. Alio fabbatho , apparet illud de quo fup.fab- bathum fuifle,& forte incidebat in aliquod feftum. Ideoque dicebatur fecundo primum, i. duplici ra- tione fabbathum ,feu feftum celebre. 8. Medium, pro, medio. 9. Animam, i.vitam, feu hominem,Heb., Perdere, Grec. occidere. ; 10. Circumpettis , {c.an aliquis yellet refpon= dere. 11. Infipientia , Grec. dementia, fc.velut amen- tes factinihil potuerunt re{pondere,Syr.inuidia. 12. Dei,i.qua Deum precabatur. 13. Apoftolos, fc. miflurus eos erat inmundum, q. legatos,cum maxima poteftate docendi,leges fe~ rendi,& miracula faciendi, 15. Vocatur,pro,vocabatut.Zelores,alias dicitur Cananzus,quod idem Heb.fignificat. 16. Iacobi, {c.minoris fratrem, Syr.lacobum fi- lium. 2 17. Campeftri,i.plano, & capaci, in ipfo tamen monte,vt patetex Matt. 5.. vel id factum poft fer- monem,de quo inf. qui eft idem cum illo Matth.s. fimiliter enim incipit, & definit. Et Tyr , Grace Syzr.& Compl. Tyri. 19. Exibat , {c. per effetum, 10. Difcipulos ,{c. in eos hec.precipue quadras ° bant. 22. Separanerint, {c.vt fit excommunicando. Exprobauerint, i.probris affecerint. Execerint,&c.q.d.memoriam veftri delere cura- uerint vel officium veftrum, feu munus repudia- uerint. Malum,Syt.improborum. Filium homiais,i.me. 23. Die,itempore. AMerces,i. premium,quod fic yocatur,quia operum meriro redditur. eH ulta ,i.copiola.E?,prosvos manet. Patres, 1. maiores, 25.Nuac,{c.cum flendum effet. Lugebitis, {c.ani- mo. Flebitis,{c.corpore. / 26.Homines,{c.mundani,laudare enim folent hi, & pradicare fibi fimiles. 28. Benedicite ,i.bene precamini. 29. Veftimentum , {c.fuperius,feu pallium, nam Grec.iperioy. 30. Petenti,{c.rem honettam, feu ipfineceflariam. 31. ultis , tc. rationabiliter. 32. Gratia,{c.habenda, vel q.d.quam gratiam fa- Ccitis:? 34. Recipere , {c.quid fimile. Femerantur ,iamu- tuum dant. e#qualia, ifimilia beneficia. 35. Sperantes, {c.ab hominibus, Merces,{c.apud Deum,propter quem talia facienda, Filj,pro,imita- tores,velut filij. 36. Mifericordes, i.benefici. 37. Iudicare,f{c.temere.Condemnare, forte eft ex- plicatio pracedentis: Iudicare enim in Scriptura fzpe pro condemnare vfurpatur. Dimittemiat, i, dimittetur vobis. 38. Bonam , 1. iuftam. Confertam , expreflam. Coagitatam,i.bene concuflam. Supereffluentemst. effufiflimam. Dabuat,pro,dabitur. 40. Super, i. excellens. 43. Enim, pro,autem. 45. The/anro,pro,velut thefauro, CAPVT In Lucam. CAPVT Vit. ee proxi- mus. Pretiofus,i.carus,vt folent pretiofa. 3. Veniret.1d quidam putant a ludzis profectum; nec enim Centurionem id petiiffe. 4. Solicitesix fedulo Grac.ored zie, i. fiudiofe. 6. Vexart , i. fatigari. elise 8. €¢ dico,pro, & tamen dico. 11, Naim,non longe diftabat 4 Capharnaum. Eius. Grec.eius multi. 12. Efferebarur,(extra ciuitatem,demore fepe- liendus. Viicus, Grec.povofluns,i.vnigenitus, ¥ 3. Super, pro,erga. 16. Timor ,1.ex ftupore. AMagnificabant, Gree. glorificabant. Surrexit,i, excitatus eft,feu apparuir. 17. Sermo,ifama ,feu rumor.ladeam, i. tegio- nem duodecim Tribuum. 19. Venturus es yi, venturus expectabaris,, Grec. éépyouuG@-, ille venturus. Expectamus, id eft,expe- ctare debemus. 21. Plagis,i.ctuciatibus, Gre. flagellis. E uangelizantur,i.audiunt Euangelium. 25. Domibus,i.palatiis, Grac. Bassrézost. Sunt ,i.verfari folent. 29, Et omnis,& cat.verba videntur Euangelifte etfi quidam putant Chrifti efle. Audientes,f. Chri- ftum vel loannem. Juftificarunt,i. approbarunt,feu laudarunt,f.quiloannem mififfet. 30. Confilium,{.per loannem prxparandiad gta- tiam Chrifti. /efemetip/os,i.intra fe,vel quod erat in bonum ipforum,vel contra fe.q.d.fpreuerunt in fui petnicem,Syr.apud fe. : 31. Simi les dicam,Gre.aflimilabo.Generationt, i. gentis vel x tatis. 33. Nec manducans,&c.q.d.canens lugubria, feu ad poenitentiam inuitans. Manducans,&c. q.d. \eta annuncians, {cil.falu- tem. 35. luftificata,i.approbata,& laudata. Sapientia,{Dei,Filus Leledis. 37. Mulier,&c.Grec.mulier in ciuitate illa, que erat peccatrix,Cinirate,{.Galilax. Peccatrix,{c. peccato libidinis. Accubnit,i. effet accubiturus eA labaftuum,i.vas ex alabaltro. 38. Stas, {c.erat triclinium in loco edito. vide Suetonium in Caligula, vbi ad huius ceenantis pedes refert ftantes quofdam famulos ; linteo fuc= cinctos. ! Pedes,f. puluere afperfos, & de more nudos. fie enim folebant cum recumberentr, ne calceis toros. inquinarent. 41. Duo. fub.dixit Chriftus. Faneratori,i. eredi- tori ex mutuo. 42. Diligit,Grec.i. ere 4s. Intrani,{ ftarim illa ad ingrefli & recumberi- tis pedes acceflerat.Syr intrauit, 47. Remiteuntar,&c.hic {ub audienda aliqua in hunc modum fi huic prius dimififlem ,deberet me inxta tuam fenrentiam diligere multum:nunc vero Cumtantum’amoretn oftendat ante remifla ( quod {ciat) peccata fua.facere non.pollum, quin ¢i pror- {us omnia remittam.Scio aliter exponi locum ab aliis,fed id interim plus placet. 50. Fides,{c.coniuncta amori,vt proxime dictum. In pace,iprofpere, fet feliciter. 3 63 CA PV FT VI IL : fe ho ies demones,vel vitia,feptem aus tem;pro multa. ont 3. Procuratoris,Syt.prefeati domui 5- Qui feminar,Grefeminator,feu feminans, 8, Qus habet,&c.q.d.ateendat quifque. 9. Qui effet,i.qui fignificaret. 10. Ady [tertum,\arcana., 13. Et hi,pro,fed hi. Euntes,i. conuerfantes in mundo , vel q.d. pto= greffu temporis. 15. Bono & optimo,,Grec:bono & bono, i.optima Syt.-humili & bono Jz patientia,i.per patientiam, 17. Enim,pro,autem. Palam,i.apertum. 18. Qnomodo,q.d.ne negligenter. Non habet{.vc debet,quia non operatur. Se haberesf. fic,vtei auferri non debeat. 22, Afcenderunt,{in altum mare, vt Grec.indi- catur, 23. Complebantur,{-fluctibus. 24. Surgens,Gre.e yepdesc,i.experge factus. 25. Dixit,pro,dixerat,f-prius.vide Matt.8. 31. Abyfum.iinfernum. 32. Permifit,{. vt appareret,quam multis demo- nibus hominem liberaffet Stagnum,i.lacum. 37. Timore,f.ob amiflos porcos, timnebant enim ne quid fimile paterentur, fiapud illos Chriftus maneret, 39. lesvs,fiis erat Deus de quo proxiie. 46. Virturem, i.effectum virtutis, feu potentia. 47. Nox latuit,purauerat fe poffe latere. 49.e4d Principem, Grec.a Principesi. domo Principis.Vexare,i.fatigare. 54 Clamauitf.velut ad abfentem animam,fimul etiam vocis vim indicans. 55. Manducare,{.vt appareretsvere efle refulci- tatamn. y _§6. Pracepit;{c. docens nos fugere vanam glo- riam; CAP VT.~ EX. Ie Poftolis;Gre.difcipulis. Virtutem © poteftarem, i, potentem vit- tutem. Super,i.contra, 3. In vidsiad itet. 4, Ne exeatis,Gre.& Syt.exeatis,q.d ne mutetis hofpitium,fed in primo manete , donec exeatis € ciuitate. 3 §- Supra,i.contra, | 7. Hafirabatsi.perplexo erat animo. 9. Quarebat,ioptabat.Syr.volebat: . (12. Duodecim,id eft,Apoftolis, fic eniminterdum yocantur. , : 13. Niff fortesq.d.non poflumus quod iubes,nifi forte,&c. 14. ConuiniasGte. Artie siaccubitus; 16, Benedixit, {c.yim tribuens ; qua multiplicas fentur. Iis,f.panibus,& pifcibus. 21. Increpans,pto.interminatus, 13. QuotidieA quotics fe occafio offerét. - 24. Quins&c.vide Matt. 10. 2 25. Proficit,i. iunatur. Ex detrimentum, Gree, & Syr.aut detrimentum,i.iahuram. > 26. Maieftate,Gre. Soka, i.gloria.fic infra. 28. Fere,{.non erant integri. 3 1.E xceffum, Grec.eZoeov1. exitum,f mortem per paflionem. Complerurus,ifubiturns,feu facturus, - 32. Gravati,{.Chrifto orante. Hh «4 33s Difeederents = I ESN RETR PT OTIS 264 Notationes 33.Difeederent fed nondum difceffiffent, {c.coe- perant difcedere , Syr. coepiflent difcedere. 34. Ilis£, Mofe,& Elia,ve eft Syr.vel iis,& Apo- ftolis. 36. Fieret,i. facta effet. 37. Defcendentibus,Gre.vbi defcendiffent. Tllis,Grec. ili, | 38. Vnicus, Gree. vnigenitus. 39. Elidit,& arfipat, Grec. lacerat , feu difcer- it. Dilanians, Grec.conterens. 4. Peruer[a,Gre.dsecpappipn,i. diftorta. 42. Elific Grx.lacerauit, Syr.proftrauic. Diffipanit ,Grz difcerpfit, feu, conuulfit. Syr.fe- cit ftridere. 44. Magnitudine,Grec peyarercrils,imagnificen~ tia, feu maieftate in Chrifto oftenfa. | ier Cordibus , Grec. & Syr. auribus, q.d. diligenter aufcultace. Sermonesiftos , i. quod dicam lam. 4s» Verbum, icem, feu myfterium. Sentirent,i. plene perciperent. Timebant,f, ne re- rehenderentur, aut audirent quz nollent. - 46. Intrauit,f occafione dictorum de morte 5/00 refurreétione. Cogitatio, fimul & difputatio. 48. Puerum,i.fimilem aliquem. Afiner eft , pro, minor fuerit ,\ humilior, Jaior eff , Gre. & Syr. maior erit. 49. Sequitur,{. te. 50- Vos,pro 5 vobis, Grec. & Complut.nos, pro nobis. ) 7. Complerentur,i.compleri inciperent.nam poft fex menfes paflus eft. Affumprtionis,{. ex mundo per mortem. Et,abundat,more Hebr. Facsem firmanit,i. firmiter ftatuit,vel q.d.vuleu imperterrito icer fuf- cepit ad locum vbierat occidendus, . 25. Cinitatem,Gre.xouny,i caftellum,feu pagum, aut oppidum.f. Pararent,hofpitium. 55. Quia facies &c.q.d.quia appatebat illum ire in Ierufalem adorandi caufa.quod Samaritanis dif- plicebat,contendentibus in Garizim monte fuo po- tius adorandum. 54-Et Joannes, forte hi duo fuerant miffi. Dicimus, Grec. dopey, dicamus,i inbeamus. 55° E ftis,pro eile debeatis,vel inftinctu mouea- mini ad id. 57. Via, {c.alia, & non illa, de qua proximeé.vide Matt.8. 59 Sepelire,q.d.manere cum patre vique ad eius mortem. Go. Vade,&c.q.d.aflume officium pradicandi. 61. Renuntiare,i.valedicere,f.datis mandatis.vide AG.8.vbi idem verbum Grecum. 62. Aratrum,i.melioris vite inftitutum. Refpiciens,&c. folicitus de iis que in feculo re- liquit. CRM Tee ie Gi duos , Grac. & Syt. feptuaginta. fic & infra. 4. Salutaneritis, non prohibet officia humanita- tis, fed ne patiantur impediri rebus non necefla~ this. Vide 4.Reg. 4. 6. Filius pacts, 1. pace dignus. vide Matt.ro. Sin aurem, i. fin minus , feu alioqui. 7. Sunt, fab.& vobis ab illis offeruntur. Afercede, adeoque cibo, Matt.10.dicitur, cibo fuo. © Appropinguanit, i, prope eft. {fi velitis credere Euangelio. 11, Ja vos,q,d.vobis habete, 12. Remrffius, i. colerabilius. _ 13. Olim, i, iam pridem. Cisscio, Grec.facco. P wniterent ,pto, penituiffent. 15. dd celum,q 4. maxime. Exaltata,{fuperbia, vel mea prefentia, doctrina & miraculis. . y.Jn nomine, i, auxilio, feu virtute. 18 Fulgurf. quod ftatim extinguitur. Calo, vel ceeli intelliguneur, vel poteftas,de qua pet Apoftolos deie@us virture a Chrifto data. 19, Dedi, Grec.do.Sapra,i, contra, Virturem, i. poteftatem. | 20. Gaudere,f, pracipue, vel vobis complacen- do. ' Celis, {. in libro vite, vbi fcripti elec. a1, Sprritn (antto,f.ad id mouente,v.q d.gaudio, {pirituali,Gra.fpiritu,g.d. animo. Syr.Spiricu fan- cto. te Confiteor;i, laudo. Etiam, q.d fane id fecifti. 25- Ecce,f>alio quodam tempore , nec enim fta- tim polt precedentia, Legs perstus.Hi alias vocan- tur Scribz. 27. Toto corde, id reliqua comprehendit, fed ad- duntur ad maiorem explicationem. vide 4.Reg.10. Steut te,f. volendo bonum,nolendo malum , be- nefaciendo,&c. 28. Viues,{.xterna vita, de qua quefifti. 29. Iuftificare, i oftendere iuftum,qui fic effet de falure folicitus. yen 30. Sufcipiens,i.refpondens. Defcendebat, {. ex editiori loco. Semiuino, Grec. femimortuo. 34, Oleum & vinum,{. illud lenit, & fouet,id ter- git, & corroborat. Stabulum, i. diuerforium. 35. Altera, i. fequenti.Stabulario,i.hofpiti. Supererogaueris.i. preterca infumpferis. 36, Proximus, i. proximi fundus officio. 38. Caftellum, {. Bethaniam. 39, Estan, f,cum aliis foeminis vel q.d. totam fe compofuerat ad artentionem, etiam {edendo, 40, Satagebat 4i. valde erat folicita, Frequens,Grec.multum, Dic ,q.d. alioqui non hinc auelletur. ; At. Martha,repetit ex beneuolentia, vel ad at- tentionem. | 42. Vnum,{ rerum diuinarum ftudium. Optimam, Grec.bonam. GRO PMB Ook I, ty {, ex 70. 2. 4it, Apparet Chriftum bis docuiffe orandi modum, femel enim in monte docuerat. Regnum tuum, Grec.& Syradditur, Fiat yoluntas tua, ficurin coelo , & in terra. 3. Quotidianum ,Grec. eriam hic , ficut Matt.6. . thciov, Hodie, Grec. & Syt. quotidie. 4. Tentationem,Grec.& Syr. additur. Sed libera nos aimalo. 5. Habebit, pro fi habeat. 7. Pueri, i. farnuli; feu flij. Cxbslé,q.d.etiam ipfi cubant. 8. Improbitatem, Syr.importuniratem. Dabit illi,fab: quanto magis Deus , cui nullum eft imporrunum. tempus ? 10. Accipit pro accipiet » fic inuenit, pro , inue- niet. Aperietur,fub. iniis, five debet, petat, querat, & pulfer. 13. Data,i.dona. De coelo,abundat.Bonum,Gtxc. & Syr-fan&tum,Se,i.ab ipfo. Mutum,i. hominem mucum faciens. Eveciffet,Grec.d Syr.cxiflet. 16. Tentaztes,i,porentizcius periculum facien- tes, 17. In {e,i.contra {c, Domhs,i. familia. fupra do~ IU p ~ In Lucam. mum,i.contra domum,f{e.diuifa. Cadet,i.deftructut. 18. J” fe,1. contra fe,{c, fiinter fe demones diffi= deant. Regaum,{.quod tantopere ftudet conferuatre. 19. In quo,i.cuius ope. Judices, &c q.d-ipfi vos condemnabunt. 20. Digito.i.virtute. 2 vos,i.ad vos. Regnum Dei,i.Dei potentia,qua regnat,facitque quod yult.erat verohec in Chrifto. 21, dtvivm,i.domum. Jz pace,i.falua. 22. Diftribuer,{.inter amicos,ve fit.Chriftus qui- dem diftribuit animas , committens Apoftolis,co- —rumqgue fuccefloribus. 24. Jnaquofa,\.arida.fc.animas tentat mortuas mundo, 25.Jnuenit,prefens eft Ornatam,Syt.paratam. 26. Septem,i.multos. Prioribus. Hic fubintellige fimiliter accidifle ludzis. 28. Quinime Grec.puevye, quod etiam fignificat certe,q.d.eriamilli beati qui,&c. 30. Signum,{c.quod a Deo miffus effet. libeta- tus enim poft tres dies ¢ ventre ceti; id Niniuitis dixit, 33. Modio,i.vafe. 36. St ergo, pro, quod fi. Corpus tuum,i. actiones tux. Erit lucidum totum, &c. pro, vtquod lucidum totum fit,quamquam,cum Grec.in fequentibus ita habeatur,ve cum lucerna fulgore illuminat te. po- teft fenfus effe,fic erit lucidum totum vt eft lucida domus accenfa lucerna.Fulgoris,pro,fulgens. 37. Loqueretur, i, doceret,{c.alio quodam tem- pore. 38. Capit ,&c. Grec. & Syr. cum vidiflet mira- tus eft quod non prius effet ante prandium bapti- zatus.1.lotus. 39. Calicis,i.poculi. Catini,g.d.pating fignificat vero parabolice illos foli munditig exteriori {tude- re,interiori neglecta , vt fi quis patinam intus for~ - didam,folum extrinfecus purget. 40. Fecit.{.Deus 41. Quod [upereft, i. adeft, q.d.de iis que fuppe- tunt vobis,id enim Graec.fignificacur.Quidam Iro- nice dictum putant,q.d.nec vero fufficit, ve puta- tis,dare eleemofynam,vt omnino mundi efiiciamini, quz mihi fententia non difplicet quomodo enim ifti fola eleemofyna mundarentur ? Crediderim ego iftam fententiam folitam ab ipfis vfurpari s quam Chriftus irrideat. ¥ 42 Decimatis,{.dando decimas. Omne,i.quod vis. /adicium,..iuftitiam. Dei,i.in Deum J/a,f{.decimas. 43. Diligitis,i.optatis,feu ambitis. | 44. Parent ,i.apparent,ffub terra latentia. N efciunt {quid intus lateat. 46. Oxersbus,i.preceptis grauibus. | 48. Teflificamin,f. per opera vettra, fimilia illo- tum operibus.c£dificatis, {pecie quidem pietatis, fedanimonon diffimili iis,qui occiderunt. 49. Sapientia Dei,f.ego. vide Matt.2 3. Dixit,dixerat id Chriftus aliquando. Ex ills {aliquos. §0. Inquiratur,i.requiratur,q. d. detis poenas ef- fufi fanguinis. Uta. {folet Deus punire eos,in qui- bus completur iniquitas. Nec vero punit pro pec- cato alieno,fed pro proprio, {¢.populi ynius,cuius illi quos punit,pars quedam eft, quanquam nullus in particulari puniacur plufquam meretur, id quod ipfe particulariter peccauit. pt. Zacharia.vide Matt.2 3.Altare,{holocaufto- rum.e£dem,i.templum. Ita, Grec.vaj,i.certe. 52. Tulifts, iaccepiftis Introistis, {cil. ad Deum perme, 365 > vt i non S. Che ND OX 53. Infiftere i. vrgere quéftionibus, ~ Opprimere,{, obruere querendo mulea omnibus refpondetet.haberetur imperity I, Ircumftantibus@zc.congregatis, & fionifie _scatur fuifle ingentem multitudinem, — Attendite ; Grexc.attendite vobis,i were CaUT OI. A fermento,{.ne inficiami mini. Hypocrifis,vitiat hec opera fermenti modo. 2. Reneletur,fhic aut in futuro, © 33 Quoniam,Grec.quapropter. Lumine,i. alam. Cubiculis,i.edium penetralibus.Tefu hee in Pa= leftina plana fune, ’ 4. Amicis;idiledis. Terreamini,Grec. 5. lta;Grec.vaj.ifane, 6. Dipondio,i.duobus aflibus, 7+ Pluris eftis,ipreftatis.fic infra. 8. Me,Greci.n me prome.fic Pfal.1 6.8 43.in nd= mine,pro,nomen, II. Qualiter,i. de modo. Quid,i.de te. Refpondeatis,f{.accufantibus vos. 13. Dic 51. precipe.Heb. 14. Vos,{ de rerrenis diffidentes. 15. Omai,f.eft etiam auar tia in al iis,quam pecu- nia, Abundantia,iunge cum,ex his,i -horumsq.d non viuit quis diutius,aut felicius,quod abundat facul- tatibus. 10. Similitudinem,Grec parabolam. 18. Bona,{c. teliqua. vel q.d. hac enim funt bona mea. 19. Epulare,Grac. edgpaie,i.oblectare. 21. [2 Deum,pro in Deo,i.rebus diuinis,feu Dei amore diuitias difpenfans. 22. Anima; i.vitz. 25. Cogitando ; {c.anxie, feu folicite, yt patet ex ni,aut decipias timeatis: ‘Grec. 27 cir oe flores.Gloria,i.magnificentia. 28. Vos,{c/ veftier. 29. In fublime rollit,i. animo efle fufpenfo, pra folicitudiné de temporalibus , Syrne immoretur mens veftra in iftis, — 30. Quaruat,{folicitare,feu precipue. 31. luftitiam eius,i.per quam ad id peruenitur, 32. Pu/illus,{ numero,vel viribus. 33. Sacculos,i.crumenas. 35. Pracinéis , ita folebant iter facturi, ne ve- ftium prolixitate impedirentur. veebantur enim tas laribus , ve etiam nunc orientales. Ardentes,i.ac- cenfz. % 36. Er vos, Alia videtur parabola, quamquam, otelt eadem effe,ve illi incelligantur notte accen- fis lucernis expectare Dominum, Nupriis,i.nuptiali conuittio. oy ils ee 37. Tranfiens, idifcurrens, & circumfpiciens,an in menfa aliquid defit. ~~ : 38. €¢ fi, &c. q.d. beati qui femper vigilantes @ Domino reperiuntut. 39. Fur, vide 1. Theff 3.& 5. 2.Pet.3, Apoc.3. & 16. ; ny Veniret,i.venturus effet. 40. Venier,{.ad Iudicium vniuerfale,vel particu- fare in cuiufque morte,tunc enim venire creditut's faltem per Angelos,certe adeft per imperium, & iu- dicium. : 42. Quis putas, Grec,Qus nam. fignificatitr ve* ro raritas, Tritici,iunge cum,menfuram . 45. Dixerit,icogitauerite 46. Sperat,i.expecat. Dinider,i. {perabit a feruis fide libus. Partens;i fortem,feu portionem: — Infidelibns Infidelibus,Cferuis,q.d.puniet, ficut infideles. 48.Non cognonit,f. ve alter. " 2. P e e . Neb 49. Ignem,1. charitatis. Nifi vt accendatur, Grec. & Syr. fi iam accenfus eft? ; 50. Bapti(mo,pro,baprifmate,f paflionis. Coarétor,{. defiderio. 52. Ln duos,i.contra dud , $3. Socrus, queeadem mater,ita tantum quin- que, fa hin 54. Nimbus, Gresiu6p@,i,imber. Fir, f. ve pluri- mum, yo pa: Quid, i. cur. 4 vobis ipfissi-ab lis que facere foletis,Syt. pcr vos ipfos,q.d.per rationem qua pre- diti cftis. Ju/fum,iequum eft facere. 58. Autem, Grac.enim, Vadis cum, &c. vide Matt. 5. Noniffimum minutum,i.ctiam minimum numum qui reftet foluendus. CUA A Vo eh, L Vaciantes,f{c.vt audirent , quid deeare i pie fentiret.Cum facrificits,{. eos dum facrifica- bant, iuffit occidi. 3. Stmiliter {.diuina vltione opprefli, 4. Sicut.Grexce. aut. 6. Similitudinem,Grec. parabolam, 9« Fruttum,{ub bene quidem. 10.Sy7 agoga,Grec.& Syr.vna fynagogum. _ Sabbarhis {cil.tunc folebant eo frequentes con- uecnire. 11, Spiritum{.demonis opuserat. Inclinata,i.in- curua. 12. Dimiffa es,pro, iamiam dimitteris. libera+ beris. 14, Refpondens,i.locutus,Heb. 16. Jfto,ftam mifero. 18. Simile aftimabo,,Grec.A fimilabo fic infra. 24. Contendite, {c.omnibus viribus. Ivtrare,Cin celum. Querent,i.optabunt,feu operamdabunt. Non poterunt,{.quia non quefierunt, vt par erat 25 Jatrauertt,Gre & Syr.furrexerit. Incipieris,& cxet.q.d.quamquam fictum dicatis; nihil proderit. Ne/cio vos,i.perinde eftis apud me vt ignoti,Grec.non noui vos,fic & inf. 28.Jbi,f{.in inferno. 30. Suat,pro,erunt.Intelligit vero Iudzos. Primi,{-gentiles. 31. Dicentes,{.finxerant id. 32. Vulpt,i.Herodi.vel,ei qui iftud finxit. Ihe,Gec.huic. Hodie & cras,i.breui tempore. Lertia die,i.paulo poft, Con{ummor,pro confummabor,i.interficiar. 33. Capit, Gre.cvdeyeray,i,conuenit, feu decet,vel poflibile eft. Prophetam,i.me,vel quemquam,q.d.ibi eportet me occidi,vbi folent alii propherz. : 34. lerufalem Repetitio amantis eft,fimul & mi- {erentis. Nidam,i.pullos. Noluifti, vide Ezech.24. 35.Domus.i.ciuitas,vel regio,g.d.habitatio: Deferta, {c.habiratore,vel Deo, diétum enim vo- bis,quamgquam forte,vobis abundat-more Heb.Di- citis Ldie palmarum, de quo inf.cap. 19. Ce Ow a ee Me I. E T ipfi, proipfi. Obferuabant,f, faceretne ali- quid quod poffent accufare. : 2. Erar.force ipfi adduxerant,exploraturi an fab- bato curarer, 3. Refpondens,i.locutus Heb. fic inf. 7.Paravolam, {cil.qua volebat humilitatem do- cere. Notationes Intexdens.i,cum atténdiflet, feu obferuafler. 8. Nuptias,i.conuiuium nuptiale. Difcumbas,{c- vitro, : 9. Rubore, Grace pudore. Nouifimum, i. vlti- mum. tos Vt cum, &c.q. d.fatius tibiid eft, quam il- lud. 11, Quia omnis,&c.q.d.verum enim eft,q uodvul- go dici foletzomnis &c.videtur enimid ifuiffe pro- uerbium. Humiliabitur,ifolet humiliari.€ xaltabitur,i. fo- let exalsani. 12. Noli,f{fivis apud Deum mereri. Diuites,iungendum autem cum omnibus prece- dentibus,ram fi pauperes fint,vocari poffunt. 1 3. Pauperes,iunge cum fequentibus Debiles,Gr. mancos,feu mutilos.fic inf, 14. Habent,i.poflunt. 15. Panem, Grec.prandium. 18. Simul, pro, fimiliter. Villam, i.predium.feu agrum, Grec.aypoy. : Ride Sepes{cil.loca rufticorum, quz fepibus cingi folent. Compelle , &c. indicat defiderium {ua communi- candi multis. 24. Inuitati funt fab.& recufarunt. 26. Odir,{.quatenus Chrifto contrarij funt. Animam,i.vitam. 27. Poft me.f.imitatione. 28. Onis enrm,&c.confirmat exemplo edificij, & belli,agitur enim de {piricuali edificio,& bello. 31. Cogitat,Grec confultat.4d fe,i.contra fe. 3 3.Sic,{.vt dixi de odio pattis,&c.Renunciat,{.re- linquens,falrem effeétu. 34. Euanuerit ,Grac.infatuetur, i.reddatur infi. pidum.Jz guo,1.qua te.C ondietur,iAapor ei reflitue- tur. 35. Audiendi,pro,ad audiendum. iS CARY T X¥. 4. V1 habet, pro zhabens. Et/i:pro, fi. 7. Gaudium,{,maius. 12. Me contingir,i.ad mie pertinet,& yulgodici- tur:mitocca, : 13. Luxurioféi, {c. expendens pecuniam luxu ve- ftium,conuiuiorum,& libidinis, 14. Confummajfet,i.confurmpfiffet. 15. Villam {uam,Grec.agros {uos. 16, Stliquis fructus eft oblongus,colore fufco,fa- pore dulci. Algorouam(voce credo Arabica) Hifpani vocant.& quidem Syr.charube,Grac. xepetioy, forte quia eft cornu fimile prouenitin Hifpania in Va- lentiz regno magna copia. 17. Quanti,i.quam multi. 18. Jn calum,i.in Deum, & eos qui funt in celo. Coram 'te,i.contra te. 22. Stolam.i. talarem veftem. Primam,i. qua ille priusindui folebat. 23. Vstulum,Gtac.¢ pooyor, i.vitulum illum,cer- tum quendam, feu infignem. Epulemur,Grac. oble-' Gemur.fic inf. 25. Symphomam,i.muficum concentum. Chorum,{Aaltantium,vel canentium. 30. Denorauit,i.turpiter prodegit.Suam, Grec.& Syr.tuam. 31. Zua;i.in tua pote fate. CAP In CAPVT xvr I. Thicum,Grec. Crnovepnoy » idifpenfatorem vo D ffamatus,Grac.dsaCairk, idelatus eft. Villicationts,Grec. Chnovopsicec, ie difpenfationis, Villicare,idifpenfare, 4. Recipiant,{.debitores, 6.Cados, Gree, Batos,Syr. metretas.Cautionem, Grace, ypc, i, {criptum,f obligatorium, Seribe.in alia charta,lacerara ifta, . .7- Cores , Cori decima pats in liquidis Batus.in aridis Ephi,Heb.-13 Cor.& “on Chomer. _ 8. Landanit,{e, ingenio dele&atus, Inigquiratis, i. Miquum, Quia, filii pro, plane filii. Huius feculi, q-d. mundani homines Filits lucis, i. {piritualibus Cu fidelibus, Generdtione,i. gente, fc.in rebus quas tractanc. 9. Mammona iniquitatis ,i. dinitiis iniquis fc. unt iniquitaris occafio.& fere per iniquitatem pa- rantur, Defeceritis,{c.per mortem, Recipzant,i.fint elee- mofyne illis fadx caufave teciplamini : vel fanéti ob eas vosadiuuent apud Deum,ve faluemini. 10. Minimo,i.rebus temporalibus. Mawri,i, {piritualibus, Grec. 2, TOAAGs1,Multo, feu magno Fidelis eff {cil.ve plurimum. Afodico, Grec.drevisw,i.minimo. 11. Quod verum eftsi.veras diuitias,{c fpiritua- les. T2, ef lieno,i.temporalibus.qux & inuitis eripi poflunt,& a"Deo acceptave difpenfentur, denique homini extrinfeca funt.Vefrum,Cbona {piritualia, ad quz creati,vel mercedem quam eratis ~ habiruri, fi illa bene difpenfaffetis, 1§.Juftificatis , iiuftos facitis , feu iufti haberi vultis. : Nouit, {cii, quam fint iniqua, eoque abomina- tur. Altum eff,i elatum,feu fuperbum, vel quod ho- mines putant eximium, 16. loannem,f.locum habuerunt,q. d.poft hac alia Vite ratio, Ex eo,{.cempore, In tud,{ingredi volens, V im facit,{fe mortifi- cans, & abnegans, 17. Vnum apicem,i.vel minimim quid. Cadere,i.non impleri.feu inanem effe, 19. Splendide,f.exquifito cibo,& apparatu. 21. Canes,ic.quos pre debilitate repellere non poOterat, ; 22. Sizum,i.locum quietis,vel complexum velut patris. Et dines,f-non potuerunt ci ditiitie 4 morte liberare.Jn inferno , Grec. & Syr.cum fequentibus jungicur fic legit Aug lib 1 2.de Gen.cap. 3 3. 13. Tormentis fmultis, A longe,f erat ab illa quiete. LA. Clamans,cotporaliter tes defcribittir,vt me- linus inteHigaturaliogui non illic clamor, fed men- tis locutio,& defiderium »hec digitus aut lingua, fed fic erat exprimenda tefrigeratio Cruciatus, ve poffemus capere. : 25. Boua.{.temporalia, Gre 8 Syr.bona tua,q.d. pattem tuam. Similizer,f. recepit. Malasi.aduerfa; 26.17 his omnibus pro fu per hec omnia,i. pretes rea. (Chaos, Grec.ydope,i-voragosfeu hiatus,g. d.las tiflima & altiffima foila {c. maximum interuallum, impediraque via. Firmatum,{c.Dei decreto,non an- ferendum ynquam Qui volunt spro, fi maxime ve- lint. Inde,i.iftinc. 17. Kogo.non id voce dicebat,fed corde fiebar x Lucam. inter fe intelligerené, dS ony 28. Teftetur,f.de his fuppliciis; 367 30, Nonf-audient. 31. Credent{cil. cercior eft {cripture au@oriraé quouis oculato tefte, ~ CAPVT xvii. I. [72h Chappolica hominum malitia: Scandala,{falutis im pedimenta, Lapis molaris, &c. genus erat fupplicii in ea re= g!one,Grec. mola afinaria, Scandalizet, i, impedi= mentum falutis prebeat. Pu/illis,i.quantumuis ab- iectis, 3. Attendite vobis, i. cauete,{e, ne {candalizetis quenquam vel fcandaload bono difcedatis , sotett & ctim fequentibus jungi,q.d.attendi te diligenter. Egeri,{cil.peccatum agnofcens , & veniam pe- tens. Dimitte,f-ore,& operesnam corde etiam ante poe- nitentiam dimittendum. 4. Septiessifepius.f, quotiefciinque peccauerir, &c. 6. Fidem,fc.coniun@am ‘cum fiducia. num,i.alioqui paruam, Io. Cum,pro,etiamfi TInutiles,{ Deo nihil veilita- tis afferimus,qui nullo indiger, 12. Occurrerunt,{.extra caftellum,vel inter tran- feundum percaftellum. A longe,{ob lepre foeditarem, 1§. Magnificans,i.glorificans, 17. Re/pondens,i.locutus. 18. Eff inuentus,i.extitic. Alienigena, £4 ludeo. rum, gente alienus, 19. Vade,f{-fecurus de incolumitate. 20, Venit,pro,venturum eflet.Regnum Dei,f-dan- dum per Meffiam,vel regnum pro Rege,r.Meflia, O bferuatione,{ cemporis,q.d.fecundus aduentus Meffiz non poteft {ciri. 21. Dicent,i.vere dicere poterunt, Hie ek re- gnum Dei, feu Meffias. Ecce emm,q.d. quanquam hic adeft. /atra vos,i.in medio veftri, 22. Filtj hominis,i.eorum quibus vobifcum ver- for,q.d.meam prefentiam, 23.Vobis,fideles alloquitur. Ecce hic,f. Chriftus 24. De fub,&c.q.d.ex vna cei plaga,v{que ad al- teram fulget./ra,f. manifeftus.Sa,fin dicij, feu fe-= cundi aduentus, 25. Generatione,i.gente,{.ludzorym, 27. Dabartur{foemine. 29, Pluit {Deus. . 33. Die,itempore,{commoti mundi. Vafa,i. fa- pellex.Heb. ; cs 33.Saluam facere,{c.in hoc mundo, is perdet int futuro,vel yere faluam facere, perdet, i. mortifica= bit. 7 34. Noéte,hinc quidam colligunt.Chriftum no- ée venturum A//umetur,fad regnum, ! 35. Adolentes , etiam in viliflime yite generé Chriftus fuos habet. Jv vnumsifimul. 36. Vbi,prosquo,f.affumetur? a Vbicumque,&c.q.d-vt ad cadauer conuolant aqui- lesitaad Chriftum eleéi yolabunt. CAPVT xVIII. ts W) 4rabolam,i fimilitudiriem. : Illos,{-Dilcipulos. Quoniam oporter .pto,do cens oportere. Non deficere,t. animo,ob dil ronetii- rei petite, Gra.defatigari.fev igito allict tiyvancy, 3.V ‘taneast. defende, Aderfario,fqui mecuin ius dicio cettat. ’ &, Dixit; Sscut gra- | pe ar 263 Ae Dixit,i.cogitauit Reuereor,{cil.non folum im- pins, fed & impudens. s.dn nouiffmo,i.tandem,Grec ee teAG,in finem, {perpetuo,Syt.omni tempore. Sugilletsi. obtundat. feu tedio afliciat. 6. Jniquitatis,ijniquus. +. Clamantium, {c.pto (ai liberatione. J/is,i. illo- rum caufa. : g. Putas,crecnum.Fidem,f.cum charitate.figni- ficatur in pauicis inuenienda. 10. Afcendebant A erat teumplum editiori loco. 11, Stans {.ftantes orabant ludei.Velut eria.n,pto nec etiam qualis eft. 12. Sabbatho,i hebdomada vide Leu.23.& 25. 13. Propitins effo,Gte. iad&wrn,i.placatus efto. 14. Abiillo,i plufquam ille,Heb.q.d.pius Deo pla- euit feu minus difplicuit.vide Ezech.16. 15. fhos;{-qui offerebant. 16. Conuocans,pto,aduocans. Talinm,{.fimilium puritate & innocentia. 18. Princeps\.vit primarius. o3- Flagellabitur,G re.contumeliis aficietur. 35 Appropinguaret,i.ptope eff2t. Marcus n. ait, conrigille id in egreflu,nifi forte aliud eftid mita- culum. 3 9. Increpabat,{-quod ta fepe,& valide clamaret. ai. Videam dva€aelo,i.vilum recipiam, 42. Re[picesdvaCrc{oy,ivilum recipe. Aj. Magaificans,Gre.glorificans. Dedit,&c.ilaudauit Deum. CA PV THRs 2. Erambulabar,i.pertranfibat,Gra.dsmpyeto. P 3. Quarebat,pro,cupiebat. 4.5icom orum,arbor fimilis ficui,& moro ; yndeel nomen. ; 3; Omnes,i.plurimi. 8, Do,i.ftatue date. , 9. Ad eum,i.de eo.fic Rom. 10. ad Ifrael,pro,de Lfracl, Filius Abraha,g.d.ex numero electorum. II. Existimarent,{.difcipuli. Regnum f.quo Chri- {tum interra regnaturum putabant. 12. Regnums\ regni poffeflionem. 13% Mnas,pva, Mina continet vero Attica drach- mas centum , Heb. Manch,non eft autem Hebraica maiot mulro quam Attica.vide Ez-ch 45. N egoriamint {.lucto operam dantes. 14. Legationem,{.ne amplius rediret. 15. N egotiatus,i.negotiando lucratus. 17. Euge,vox landantis,q.d.recte,fane. Gre ev. Modico,Gre.minimo. Evis,Grz.efto. 21. Tallis,&c.q.d.cantum abeft ve tua perire fi- nas,tollis etiam,Xc. 23. Ad menfamy\. menfariis, qui pecuniam mu- tuando,aut commutando jlucrantur. Vfuris,i.\ucro. Exegiffem, {c.4 menfatiis. Not.ex parabolis tantum accipiendum > quantum feruit ropofito,vt hic lucri ftudium non vfure exempld. 2y% Habet,&c.q.d.At habet faris multas. 26. Habenti,{.vt debet;i.vtenti bene. Non babet{c.vt debet. Ab ¢o,abundat,more Seti- pture. 30. Contrayi.€ regione. 31. Operam eins défiderat, Grec. co opus habet fic & infr : 56. Petimenta,{faperiora,feu pallia. 36 Sub frernebant f alij. 37. Litmebulorum, Crec. pdluvy,i.difcentium,te, difeipwloruin 7 irtafs*4siamirac ulis. (gS.48 celo.cum Deo, f.fit nobis. In excelfis,{c, habiranti Deo,vel qed. glorificetur Notationes ab Ang elis Deus. Pa ae | 42. Quia. abundat more Hebe. Si cognoniffes,i.6 G {cires. Dee tua,f.qua a Deovificaris. Quaiad pacem trbi,i. que ad pacem tuam perti- nent,feu tibi offeruntur. Abfcondita,{.quia non vis cognofcere,vel fenfus eft totius loci:O fi fcires cu, que nunc pacifice degis,quanta te mala expectent, nunc tibi ignora.fub. quanto aliter ageres. 43. Quia,&c.cxplicatio malorum. Jn,pro,fuper,vel contra. Coanguftabuat,i. ad an- guftias redigent,feu aréte obfidebunt. 44. Filios,i.ciuces. Super lapidem,Hy perbole. 46. Quia,abundat. 47. Principes plebis,f-ciuitatis primates,qui alias yocantur Seniores,Syr.Seniores populi. 48. Sufpenfus,{,ab ore pendens loquentis. CAP NOT RS. 1. Na dierum, i. quadam die. Docente, f. que facienda. Euangelizante, f. regnum Dei. Connenerunt,Gtec.eregnoay,}. fuperftiterunt,feu snftirecunt, Syr.infurrexerunt in eum. 3. Verbum, i. rem. 4. De calo,i. auctoritate diuina. 6. Certs, Grec. & Syt. perfuafi. 9. Ad plebem, f. conuerfus. 10. Tempore,i. cum tempus fuit mittendi, Illo, non eft Grec. nec in emendatioribus. r3. Quid faciam?exprefho amotis.fic Ofe.6, Forfitan, indicatut libertas hominis. 16. Veniet,&c.vide Matt. 21. Mar.12. 18. Congnaffabitur, Grec. confringetur. 19. Et timuerunt, pro , fed timuerunt. Ad,i.contra. 20. Obfernantes,{-anin realiqua poffent illum accufare. Inftos,i. iutti amantes & finceros , 4 quibus nihil effet periculi. Principatui. Syt. iudicio. Prafiais, {, Pilati. 32. Dolum, i.verfutiam Syt. aftutiam. 24. Huins feculi , {in quo opus eft fucceflione per generarionem. Nubunt, i. ducunt yvxores. Traduntur,{. foemine. : 35- Wubent,&c. Grec.’eadem verba, que fup. 36. Kili refuercttionis i. pet refurrectionem re-= nati. 37. Sicut,pro,cum. 38.£2, q. d.etiamfi hominibus mortui videan- tur, tamen Dei potentia , viuunt anima,tefufcitan- dietiam corpore. . 40. Audebant, {. Sadducei, q.d.ceffarunt tunc a quarendo. Id vero pot ea que proxime iequuntut, yt dicunt Matth.& Matc. 46. Artendite,). caucte. GAPAV TT KAR 4. A Bundanti,i. eo quod {upereft. Eo quod, &c.i, penutia fua , vevertit in 6.¢Hac,pro, ex his. Matt. 7. Cum fieri,&c. Gree. quando furura fint. 8. Er tempuss,pro,& quod tempus, f.finis mido. 9. Finis,{. mundi. 11. Terrores,i. que terreant,Grec.ooGurpas 1.ter- riculamenta. ' 13. In teftimoninm, {xt fitis de me tefles, Grec. Rs wuaprupsoy, Vn mattyres dicti. 14. Re/pon te | In Toannem. 14. Re/pondeatis ,Grexc.vos defendatis, 18. Capillus,&c.q.d. nihil mali patiemini me de- fendente vide fimilem phrafim 1. Regum 14.3. Reg.1. : 19. In patieutia.i.per tolerantiam,& perfeueran= tiam.vide Mat.1o0.& 24. Poffidebitis,&c.q.d.faluabimini. 21. Regionibus,Syt.agris. | 22. Scripea,{c.in Prophetis. Apparet hinc multa in Prophetis de vaftatione Ierufalem. ad eam refe- renda qua facta per Romanos. 23. Lerram,f. ludee. Ira,i, punitio. 24. Ore,i.acie, Hebr. Dowéc;&c.q.d. vique ad fi- nem mundi erit deftructa, vel punietur per genti- les, cempore {.& modo quo Deus ftatuit. 25. Ec erunt,&c.hec ad finem mundi pertinent. Preffara,i.anxietas,feu anguttia. Confufione,Grac. danpia,i. perplexitate,feu defpe- ratione,Syr.ftupore Sonitus,i.obfonitum, Grac.fo- nante mari & fluctibus. 26. Aréfcentibus, Gree. YXmeluyiyroy, exanimatis; feu tabefcentibus Qua,pro,corum qua. 27: Maieftate,i.gloria. 28. Leuate capita,i. gaudete,confidire,{ moet in terram vultum demittunt, leti eleuant,vel capita, mences. 30. Fruétum,{ folia,yel gemmas, Grec.cum pul- lulant.feu gemmant. 32.Omnia,{.q uz predixi. 34. Attendite,i.cauete:We forte,pro,nequando., In crapula;.per crapulam. Ebrierare.Intellige per hec duo , etiam reliquas voluptates. Curis,i.folici- tudinibus. 35. Sedent, {c.rerrenis addicti. Factem, i. fuperfi- ciem. 36. V igilate,&c.etiam opus eft noftra induftria, Stare,{.confidenter.vide Sap.1. 47. Monte, &c.{c.in Bethaniasque in larere mon- tis fica. 38. A¢anicabat sHifpani dicunt Madrugaua.Qui- dam legunt,mane ibat. force legendum manitabat, fed omnia eodem redeunt : fignificacur enim fum- mo mane folitos ire. CAPVT XXIL 1. ¥YNerauit, {cil.inuafit,ad nouum facinus indu- cens. 4. Magiftratibus,{c. prefedtis milirum,'qui tem- plum tuebantur, Inf. vocantur templi magiftratus Grec.ducibus.Syr.magiftris militia. §- Turbis,i.turbarum tumulru, 7. Occidi,Grec.dveSaji.immolari. 10. Introeuntibus, Grec, ingreflis. ef mphoram; Grac.nepapuoyi.vas fidtile. 11. Dinerforum, i, locus hofpitandi, Syr. domus conuiuiy. . 15. Defiderio,i.vehementer. Hoc,f. quo Euchari- flia inftituenda, pauloque pof morte oftendendum, guantum homines diligeret,quos fic redimereti 16, Ex hoe,f.cempore. Jud, {. Pafcha,q.d.id erit poftremum. Impleatur,f. {piritualicer. Nota donee, fimile illi,de quo Matt.1.nec n,Pafcha poftea man- ducauit. Regno Dei,i. refurrectione qua tranfiuit ad im- mortalitatem & quidem Pafcha tranfitus interpre- gatur. 18. Generatione,i. germine feu frudu. Feniat,f{.cum refurrexero. 19. Datur,i, offerrur. obtulitn. Chriftus tunc,yt nunc offernnt facerdotes. Hoc,f- quod feci ac- cipicns,benedicens , confecrans, offerens,&¢.Com- memorationegn ,i.nemoriam mei, 20, Similiter,8&e, explicat magis quod de Calice dixerat.Cwnauit,{ infticuca eftEuchariftia potefam Agni Pafchalis,& pedum ablutionem. Nouum T eftamentum,{.conformans per fangui- nem meuim;quem continet. | 21. Verumtamen,&c.q. d.fed parum profueritea fufio ludx. Jz menfa,communicauit Iudas cumce- teris. ae , 22. Definitum,f, a Patre,& ab xterno.Vadit,{c.ah mortem, | ais 24. AMaior,pro, maximus , adeoque poft Chrifti mortem exteris preficiendus vel illo regnante pri- mum locum habiturus. 25. €orum, pro, earum, Eos, pro; eas.Vocantur, potius quam funt,gq.d cum dure traétant,tamen be-~ nigni dicuntur a fuis, vel adulantibus,vel timenti- bus. 26. Minor. Gizc.iunior,feu minor natu,q.d.fub- miffiorfic.Syr minimus. Notant quidam,vt eft ho- noris nomen presbyter, {eri fenior, ita contemptus luiniorem. vnde Pfalm. 118. Adolefcentulus fum ego & contemptuis3i; iuniorum mare contemptus. ‘Praccfori.preceilens, Gre iysuwG@-, i.dux, feu rector,Syr. princeps.fignificatur hic vnus effe inter eos Dux, feu Rector fururus,fPetrus, ' 27. In medio veftrum,i.itter vos. Miniftrat,f pe- des lauerat,& folebat eibos diftribuere. 28, Tentationibus,{.quas paflus 4 Iudzis. 29. Difpono,id eftsordino, feu conftituo.Syr.pro= /mitto. Di fpofuit Syr.promifie. — a 30. Edatis,8cc.i.fruamini fummis delicii s. Sedeatis,{.die iudicij. 31. Simoni,fc.tanquam capiti futuro. Expetinit; Gr.& Syr-poftulauit, [ve foler qui petit aliquemad poenam, feu cruciandum. Cribraret, i, tentationum impulfu agitarer. a 30. Pro te,f. peeuliariter Non deficiat ,Petri & eius fuccefforum fides,ex quo facti Pontifices,nun- quamidefecit Conyerfus,{.a peccato negationis, Fratres,{,Chriftianos. _ p 35+ Sacculo.i.crumena,feu marfupio. 36. Zollat;i. accipiat, q.d. poft hac fibi quifque — prouideat, fenfus eft : Cum vobifcum eflem, nihil vobis deerat:at nunc auferar a yobis, miultaque pa~ tiemini, : Non habet,f{.gladium. Tunicam,Gre iwerioy,i.pal- lium. Gladium,q.d inftat perfecutio magna, vtvidea-= tur humano iudicio pro gladio danda veftis. 37. De me, {criprura. 38. Satis eft,q.d.video vos non intellexifle quid voluerim fignificare , fic & vulgo folemus dicere, cum quis nos non intelligit,Syr.fufficiune. 40. Locum,{.montem,; ; 42. Voluntassi.naturale defidetium.- 43. Apparuit,f.in vertia oratione,vel forte in fin= gulis Confortans, {c.propofita Patris voluntate, & paflionis fru@tu,Syr.confirmans. 44. Agonia ianimi anxietate,feilex mortis hor- fore, ~ ; / ‘ Prolixius,Syt. intenfius. Gutte; Grac.Spop6@-I- craffiores gutte. Sanguinis,vere fanguis erat. Decurrentis {magna copia. 47; Ofcularetur enmHic Gre.& Syt.additur:Hoe n. fignum dederat eis; quem fuero ofculatus, ipfe eft, ; ; 49. Futurum,{vt captts duceretur.S2 percutsmus, pro percutiemufne? ) 51. Sinite,Syx.Satis eft.V/que huc Af proceflifle ‘ae {ufficit,vel illos progredi eft permiflum,t,ve me peostay, illum Meffiam,frantopere expectatum., 42. Vocaberis {pot hac.Cephas,Chal.eft.{\Cepha cui A Grecis additum,s,ita fit Cephas. Petrus,Grec. meTp@-si.petra. ORE a 43.77 craftinum,i. poftridic eius diet Inuenit,{c. quarebat eum,vt Apottolum faceret. 45. Innenit,{.diligenter quefierat. Nathanael, Quidam hunc putant Bartholo- mzum,quod femper Bartholomeus Philippo con- numeretur.& Ioan.vit.Nachanael inter Apoftolos reperiatur,aiuntque id fuifle nomen proprium:Bar- tholomzum vero cognomen,vt Petri Bart.Iona. Alii tamen negant,& probabilius. 46. Naxareth,q.d .cam ignobili loco. Effe,i.prodire,q d.cancum ne bonum ex tam par- uo loco? ..2 5s 47. Lfraelita,Sytfilius Urael, ah 48. Sub ficu,apparet hic repertum a Philippo. 49. Rabbi,Syt. Magifter mi. 50. Mains Grx.& Syr.maiora. 51. Amen, eA men,i.vere,vere.Geminatur, vel ad confirmationem , vel ad faciendum fuperlatiuum, quo carent Hebrei,q.d. veriffime. 52. Videbitis, &c. Id quando viderint , non eft {criptum, fenfus eft,videbitis ei inferuire Angelos, de czlo defcendentes , ecoque ipfo iubente reuer- tentes, Supra,i.ad. CARN EAL Ie Ertia,{ab aduentu Chriftiin Galileam,vel Nathanaelis ad Chriftum.erat autem decima tertia 4 Natiuitatis die, 30.anno Chrifto, Nuptie , Syr conuiuium. fic & inf. Mater, {cilicet iam mortuo lofeph , fecundum Epiph. 2. Vocatus,f{ vt notus,& amicus. 3. Dejiciente, Grx.cum defeciflet , pro , deficere coepilfer. : Vinum,f{. fufficiens. 4. Quid mihi & tibi,i.omitte me,Heb.vide.2.Reg. 16.4.Reg.9.Matt.8.Quidam interpretantur : Quid mihi & tibi cure eft de vino? Hora,i.opportunitas,f-oportebat ptius apparere neceflitatem,vel q.d.nondum tempus eft faciendi miracula;quod tamen in matris gratiam anteuertit, & ne videretur temporijfubic@us. | _ §.Décit,videtur. preuidifle quod Chriftus erat facturus aut confidifle prouifurum inopiz. 6. Purificationem, {cil.lauabant fepe vt dicitur Matt.7. Metretas,i.cados. Capit autem cadus fecundum quofdam congios decem.Congius fextarios 6.fex~ tarius cyathos 12. Cyathus yncias 2. Binas,&cafc. alie binas capiebant,alia ternas, 8. Architriclino,i.conuiuij Prefecto, 4 Triclinio, i,oco tribus con{trato le@is Olim n. decumbentes - Notationes edebant.vnde difcumbere ,faciunt & id Turce. 9. Vocat,i.compellat,{c. ad ipfum accumbentem accedens,vel fo rte non accumbebat cum ceteris. 10: Jnebriaté fuerinti.egregie biberint,Heb. Adhucsinunc. _ 11, dnitinm, {cil,'id fuit primum Chrifti miracu- lum. Gloriam,i. potentig claritatem. Crediderunt,f per- fetius. 12. Defcendit,{ ante conie€tum Ioannem in car- cerem.Itaque alind eft de quo Matt.4. Fratres,i.co gnati, 13. Pafcha,{. in primo Chrifti predicationis an- no. Iudaorum ,id dicit ad differentiam noftri Paf- che. 14. Templo, i.cempli atrio.zumularios f{.qui pecu- nias commutabant,vel mutuabant. 15. Flagellum, Gre. gpeyearrsyv 5 vace Latina ali- quantum mutata. 16. Negotiationis,t.mercatus. 17. Zelus,i.ardens ftudium gloriz, vel indigna- tio ob indignam tractationem. - 18. Refponderunt,i.locuti funt Heb. Quod fignum,quafi vero paruum fuiflet mitacu- lum omnes eiicere,nemine refiftere audente.Facir, ishabeas auctoritatem faciendi. 19, Soluite,gq.d.foluetis,é tunc fignum dabo,fc. refurgendo. 20. Quadrag &c. {numerant, ve quibufdam vi- detur, 2 fecuundo anno Cyri , quo coeptum edifi- cari vique ad 6.Darij Hiftafpis, quo eft perfedum, de quo tempore an tantum fuerit , non video quid opus fitefle folicitum, quid enim, fi ludzi ifti er- rabant > Adde quod templum id ab Herode fue- rata fundamentis edificatum, illo altero eucr~ fo. 22.Quia hoc dicebat, pto, quod hoc dixiflet. Crediderunt,{. firmius, & clarius. 23. Dze,pro,diebus, durabat enim 7.diebus. Nomine, pro, nomen, i. inipfum, Not.in {criptu- ra pro eodem fumi, Credere Chrifto, in Chrifto,in Chriftum, in nomine, feu nomen Chrifti. yide inf. C.3.4.& 6,1.loan.Exod.14.AQ.8. 24. Non credebat, &c.q.d.non fidebat illis,quod {ciret facile mutandos. 25. Homine ,i. aliquo. Quid effet, qd. quid la- teret in cuiufque animo , & quid quifque tandem efler faGturus. CAP OWE Bah I. 1 a esis quidam, Heb: Syr. vaus, Princeps, i. vit primarius. 2. Adagister , Nominatiuus eft, Syr. dotor, q.d. {cio teaDeodatum Dodtorem mundo, 3. Refpondir , {. iis que illede rebus ad falutem neceflariis interrogauerat, vel {cire optabat. Renatus, Gree. natus. V idere.i. particeps. Regnum, Dei, f.coelefte, q.d.faluari. 4. Senex, propter fe dicit. Renafci, Grec.nafci. 5. Luis,{. etiam paruulus. Revatus, Grec. na- tus. 6. Carne,i.carnali generatione. Caro,i.carnale.Ex (pivitu,i. {piritualiter. Spirirus,i.{pirituale. 7- Non, pro, ideonon. Dixi, &c.q.d. loquebar enim de fpirituali natiuirate. 8. Spiritus,i,ventus Dion, i5.ceel.Hier., Vb: vult.i.quo fercur naturali inclinarione. v acemsid eft-fonum,We/cis,{cilicet.determinate. Sic In Ioannem. Sic eft 8c.q.d.occulta res eft fpiritualis regenera- t10« 9. Hac f que dixifti de {pirituali natinitate,. 10. Adagifter, Grec.c didacxaaG, i doctor ille, {c.celebris. Hes , {t. de quibus tam mulea in {cri- ptura, & dicta , & figurata vide Pfalm.so0.& 102. Ezech.11.& 36. Zach.13, 11. Scimus,pluralia pro fingularibus, vel q.d.fo-. let quis affirmare que {cit,ne ergo dubites vera me dixiffe, Acespites. {ludai. 12..S) rerrena,&c.q.d. fi tam multa, que per pa- rabolas ¢ certa {umptas predicaui, non capitis 6 Iudzi , quid mirum fi altiora non capiatis? vel fic, fi id quod exemplo venti,quod terrenum quiddam eft,declaraui,non creditis , quid fi altiora dicam? Creditis , Grex. credidiftis. Celeftia,f.qualia funt qua proxime dixi, 13. € nemo , &c.q.d.poflum verd ego de ceele- ftibus loqui , qui inde defcenderim , femperque in ceelo fim. _ Nifi, non fignificat fe afcendiffe in ceelum, fed fe ibi effe , quo nemo vnquam afcendetit. quanqua -poteft dici a(cendiffe per vifionem Dei, quam ha- buit ab ipfa conceprione. De/cendir , defcenfio in- telligitur Incarnatio,qua fe exinaniuit. Jy cele, f. quatenus Deus vbique erat , & quatenus homo, beatus. . 16. Sic enim, &c.videntur & hec Chrifti verba, et fi quidam putant efle Euangelifte. 17. Iudicet. i,condemnet. 18 Nou indicat ur,i.condemnationi obnoxius non eft. Intellige fi credar, vt par eft, & fidei_ conue- nienter , operetur. Jndicatus , i. condemnatus , fc. meretur condemnari. Nox credit. Grxc. non cre- didit. [a nomine 51. in ipfo . Vide fup. cap. f. NU mer.12. , 19. Judicium,i.condemnationis caufa. 20. Odit,f. quatenus male agit. _ 21. Veritatem,i.iuititiam,Heb.fic 4.Reg.20. In Deosi.fecundum Deum,feu Dei voluntarem, q.d.non veretur lucem, fed confidenter accedit, vt cuius opera bona fint,& irteprehenfibilia. 22. Indaam,i,reliquam ludez partem, efat enim in Ierufalem. Baptizabat ,{. per difcipulos. vide inf. | : 23.e£n0n,{.ciuitate. Salim, que & Salem , vrbs Sichimorum olim. 25. Quaftio,{c.coeptum inter eos difputari,vter potior baptifmus Chrifti, an Ioannis. Ex,Syr.vni ex. Iudaw , Syr. quodam Iudze. Purificatione,i. bapti{mo. me 27. Homo,i.quifquam,q.d. non poffum ego , nifi quantum mihi a Deo datum eft, debeoque effe forte mea contentus. Teftimonium , &c. i. teftes eftis. ee " = 29. Sponfus. Chriftum intelligit, qui fibi Eccle- fiam defponfauit. Amicus , fe intelligit. Star & audit pro, prefens audit. 30. Crefcere,{. auctoritate. i 31. Omnes; {homines,vel res, De terra; i. terre- ~ nis. De terra eff pro,vt qui de terra fir. Et de terra; i,& cerrena {. humilia. 32. Andinit,i.aPatreaccepit Nemo,{fere. 33. Signanit, i. velut figillo addito confirmauit. Verax, {.preftans promiffa. 34. Ad menfuram, {omnibus zqualem , vel pro, paice,vel q.d.non dedi filio ve cxteris gratiam li- mitatam. . 35. Manu,i.poteftate. 36. Habet,{c.merito intellige vero fidem operi- bus comitatam./idebit,i.particeps erit, Heb. Tra Dei,i. f{upplicium a Deo. Manet pro, raane- bir, {c.perpetuo, nifi conuertattr, CAPY TAX, ‘ P Harifax, {qui Chriftum odio profequeban- tur. Baptr» & conces dam cum Parre, quz ‘petieritis. 13.14 nomine meo, i. ptopter me, | Ta Filto,i. per Filium. 14. Hoc faciam,i. id concedam. 16. Paracletum., i. confojatorem, 17.Veritatis ,{. do&toretn & datorem, Mundus » 1. mundani, few mundi amatores, Vide, 1, notauit, adeoque non curat obtinere. : Nec fcit, explicatio precedentis. Beis pio, id eft, in, : 18. Orphanos,i. mea prefentia deftitutos. 19, Vide , pro. , videbitc. Viderts »pto-, videbi- tis, ; Vino, pro, viuam,f. poft refurrectionem. Vinetiss {c. mecum inceelo poftea. 20. Die,i. tempore , {. beatz vite die. 22. Fattum eft ,i, accidic, aur caule eft. 23. Sermonem, i, preceptum. 24, iNon diligit, {c. ve mundus.atque hxc caufa eft; cur me non fit vifurus. Meus, {. folum: Sed, pro, fed &. 25. Apud vos i. vobifcum, 26. Spiritus, pro ,{piritus ille. Iz nomine meo, 1. loco mei, {eu etiam Ame miffum. Suggeret. Grec. tone , i. facietrecordari. Dixero, pro, dixi, {.dum vobifcum ellem, Gree. emoy, i.dixi, Syr.dicos : 27. Pacem {cil. ne turbernini iis qu accident vobis. 28. Venio, pro veniatnsSi diligereris,8cc.q.d.fi me diligitis, gaudere debetis. Me. {c. quatenus homo fum,ideoque vado, alioqui femper cum illo fum, vt Deus , nee moueor loco. Quidam maiorem in- telligunr, i. principium filij, & ve Grecivocant caufam. elena 29.Credatis,{f. perfectius. 30. Venit, {, me per {uos miniftros interemptu- rus. he Et in,pto, quamquam in. Quicquam, {c.fuum feuiuris fui. ei | 31. Mundus,i. homines.. Facio, q.d.non morior; quia in me quicquam poflic demon, fed quia Pa- ter ita vule, quem diligo, cuique obedio. 3 Surgite, &c. Quidam id faciunt f{ententiz prin- cipium : alij coniungunt fuperioribus. Eamm,non tamen ftatim difceflit,fed in principio cap.18. CA t.Cognolcitis.projcognd - iM TEra,i. perfeda {cil.diuinum ferens frue cum. ae i 2.Toller,i.auferet,vt folent refecari inutiles pal- nites: fic dearbore didtum; Matth. 4. excidetur; &c. po oe fe Eum,abundat, more feripture. Plus,1. copiofio- rem. . 5 4 3 Sermonem,i, dogttinam, {c. fide acceptatami; 8¢ obedientias . Kk 4. Eb 282 4. Er ego , pro,vt Kego, {c.maneam,vel & ego, fc. manebo. — Nifi, pro,ted folum fi. : , 5. Quia fine,pro,alioqui fine,vel coniungendum ‘cum,nifi in me manferiris,ve teliqua per parenthe- fim legantur, ane 6. Manferit , {c.vnitus fide,& diledione. Foras {c.extra fanorumconfortium, Palmes, {c.inutilis, ey edrefcet , {c:priuatus Dei donis, Colligent, {cil Angeli. 3 | | Ignem , {c.inferni. Ardet , pro, ardebit, fe. perpe- tuo. 7. Et verba , &c, explicatio precedentis , q.d.fi precepta mea obferuaueritis. Er fiet, ficalibi. Vo- luntarem timentium fe faciet,{e.tales nihil optant, nifi a Deo moti. __ 8. La hoc clarificatus eff , pro’, per hoc glorifica- bitur. _ Fe,pro, fi. Plarimum, Grec.multum.€ ficiamini, {c.imitatione. ° , _ 9. Me,fc.hominem. Et ego,pro,fic & ego. Mea, {c.qua vos diligo, q.d. videte ne excidatis mea gratia, 10. Sernaui,pro,feruo. Eius,{c.qua me diligit. 11. Afeum, {c.de Dei vifione,& gloria,& homi- num falute,q.d.vt ita etiam vos gaudeatis. Sir,Gre. maneat. Impleaturf.in colo. 12. Afenm,{c. precipuum,& 4 me maxime com- mendatum. = Dilexi, {c. etiam vitam ponendo pro veltra fa- lute, eeahs 13. Dilettionem , pro, dileGionis demonftratio- nem. MAmicis 51. iis quos amat. 14.04 mici, i. diledi. Eftss, pro, eritis. 15. lam,i.pofthac. Seruos,q.d.et fi iure ferui eftis, tamen pro amicis habeo. Ne/cit,f. ve plurimum. Faciar,i.facere velit, q.d.'confilia, feu arcana Domini. Dixt, pro, dico,i.voco, Omzia, f. que vos {cire conueniebat. 3 16. Elegiftes,f. priores. Pofui,y i. conftitui. £atis,{-per mundum,vel pro,crefcatis, feu pro- ficiatis. Vi quodcunque, pro,& vt quodcunque. 17. Hacpro,hoc,f. precipue, 18. Scitote,pro cogitate. Prioremspro,prius,vel pre fantiorem. 19. De mundo,i.mundani.Fuifferis,i.efletis. Erat,pro,eflec, 20. Serwanerunt, intelligendum é contrario, q.d. fi meu non fervauerunt, nec veftrum feruabunt. 21. Hacspro,hoc,vt fu p. Propter nomen meum,i. quia me oderunt. 22. Fuiffem,pro,non fuiflem. Peccatum,fincredu- liratis,& odij doGtrine mee,& vite. 24. In ets,i.inter eos. Oua,i.qualia. Videruntf.opeta mea. 25.Sed,f'faciune talia.Ut adimpleatursnon caufa finalisifignificatur,fed confecutio,q.d.atque ita im- pletum eft. Lege,i.fcriptura Gratis,i.fine canfa. 26 A patre,tic. etiam miflum, vel q. d. ve poflim mittere,a Patre accepi. Procedit,itemque a Filio, Perhibebit,{.per miracula, & interiorem in {piras tionem. 24; Perhibebitis,{.predicatione,& fignis, Notationes fear CAPVT XVI. 1. [Yee fcilde mundi odio, & perfécurioni- Abus. : ScandaliXemint, q. d. offenfi deficiatis a fide vel conftantia. ! 2. Ab/que,&c.i.elicient vos € fynagogis. Sed,pro,fed &.Venit hora,vt,i. prope eft tempus, cum. Interficit, pro, interfecerit. Obfequium,Gx. rarpiay,i.cultuin, feu facrificium. Syr.oblarionem. : 4. Eorum.iunge cum reminifcamini. Quin ego,&c.i.quod ego ea dixerim vobis. | ~ Non dixi,ffic apperte & diftin@e. Eram, cuius prefentia tuti eratis. 5: Vado,ldeovobis ea dico. Jaterogat,f. amplius, vtantea, : | 6. Triftitia,hec erat caufacur defierant interro~ gate. 7. Non veniet, {cil. fic erat 4 Deo dec retum, qui Chrifti myfteria ab eterno, ornnia per fua queque tempora ordinatiffime,diftribuerat. 8. Arguet,i.conuincet. 9. Crediderunt,Grx.credunt,q.d. Oftendet quan- tum peccent,qui in me noncredunt. “) 10. Quia ad Patrem,&c. q.d. demonftrabit me iu- £ . é : oe % ftum,qui ad Patrem afcenderim :nec enim iniuftum teciperet. Not. id fa@um pet Spirirum fanctum operantem dodtrina,& miraculis per Apoftolos,& inmentibus hominum per internas in{pirationes. Non videbitis,{c. poftquam afcendero ad Patrem, q.d.non inde huc am plius reuertar , vique ad iudi- cium. } 11. Ludicio,{.quo diabolum condemnaui, deque mundo,i hominum cordibus eicci, quibus impera+ bat. ‘ 12. Afulra,f.de fidei myfteriis,8 Ecclefiz guber- natione Dicere, pro, que dicam. Portare, q.d. eftis nunc imbecilliores , & turbatiores , quam vt mens veftra opprimenda fic , feu grauanda tam mul- tis. 7 1 3.Docebit vos omnem, Gre. & Syr. deducet vos in omnem., Omnem,{.quam vos oporteat noffe. Emm,pto,autem, Audiet,i.acceperit,f.a patre, & me. Ventura funt,f que vobis expediet fcire. 14. Clarificabit.Gre.glorificabit. Qua,pro,vt qui q.d.oftendet me effe a quo procedat,& habeat quz- cunque habet,De meo. Hinc colliguntetiam Gre- ci quidam,vt Cyr.lib.thefaur.1 3. & Didy lib.2.de Spiritu fanéto,procedere Spiritum fan@um etiam a Filio.Vide etiam Epiph.heref.42.& 69.Athan.ep. ad Serap,& lib,de vnit. fidei Baf:cont. Euno. lib.2. 3, eA nnunciabit vobis,i.de hoc vos docebit. 15. Omnia. Adeoque diuinitas ipfa. 16. Non videbitis,f.quia paulo poft moriar. Videbitis,{.quia refurgam non multo poft. | Quia vade,&c.q.d.fum n.moriturus & refurre- cturus,& ad Patrem afcenfurus. 18. Quid effs&c.repetunt, more dubitantium,& | querentium,. 20. Plorabitis,{.me patiente,& abfente, Mundus, {\qui me oderunt. 21. Hora,i.tempus patiendi & patiendi.! ‘ 22. Triftitiam,{c. ob ea que dico de meo difcef- ul. Tollet,i.collere poterit. Vobis,{.beatis. 23. lle . In loannem.. 23. Ilo die, {felicitatis eterna. pi vee o Interrogabisis,{non etityopus Deum videntibus, & in eoomnia.{citu neceflaria Perseritis fcil, in hac vita. | In nomine meo,i.propter tne, feu inuocato nomi- ne meo. Dabit f.cum expediet accipere, petentibus tamen ve par eft;f. piescum fiducia, perfeuerantia, &c. 24. Non petiftiss{.aPatre. Vt gaundinm, pro,atque ita fier vt gaudium. 25. In prouerbiis,{c, obfcurius, & velut per pro- uerbia, Annunciabo,f.in coelo demonftrabo,vel; poft re- {urreGtionem apertius declarabo. 26. Die,{cil. beatitudinis, vel poft: af{cenfionem Chrifti in ceelum. Pereris,f.orant Sancti pro nobis in celo. | Ex non dicos&c.q.d.cum erit opus me rogare Pa trem. De vobis;ivt concedat quod petitis. | 27. Amaftis{.requiritur charitas,& non fufficit fi- des fola. 28. Exini,ismiffus fum,vel procefhi. Relingus, fi difcedens corpore in coelum. _ 30. In boc,i.per hoc,q.d.vel id fufficit ad creden- dum. _ * Exifti,iwniflus es,vel proceflifti. 31. Modo creditws, q.d. nunc quidem creditis, ac paulo poft appatebit,quamt fit ifta fides imperfecta, vel irane modo éreditis q.d.tam feror 32. lam venit,pret.pro fucuro, q.d.iamiam ade> - Et. ay A Vt difpergamini,pro,qua difpergemini.Propriasi fuum quifque locum. Ez non.pto,led non. ‘ '.23..38 me,{.confifi. Pacem habeatis, i.animo fitis, quicto,/ ici,faciamque vt vincatis,vel vici,pro vin- cama,f{.per vos. CA PV: Tn 3 VIL i. r Orasi. tempus,{c.paflionis. Clarifica,Grac. glorifica,fRefurrectione, Afcenfione, mif- fione Spiritus. fanéti, & Euangelica pradicatio- ne. Vt Filins, &c.-q. d. vt fic per Filium glorifice~ ris. 2. Sicut dedifti, &c.q.d. Cum vtetur poreftate, quam ei dedifti &c.O mms carnts,i. iti omnes homi- nes. | : Quod dediftis Lelecos. ; 3. Hac effsf.hic inchoatur per fidem, perficienda in celo per vifionem: Solum,{, efle. non excluditur autem Filius, nec Spiritus S.(funtenim omnes ynus Deus ) fed falfi dij. re lesvm Chriftum,f.elle Saluatorem mundi,& Mef- fiam 4 te promiflym , raumque Filiuin , 8 verum Deum Not.fidem de Trinitate & Incatnatione,efle viam ad falucem omnibns neceflariatn: 4. Clarificanis. glorificaui, f. per docttinam & miracula. | ee ae Confummaui,i.perfeci, feu abfolui. : Faciam,pro,facerem,1d dicit {e perfeciffe 3 quia ptope erat paffio,qua eft confummatum. 5. Clarifica,g.d fac cognofcar Deus efle. ’ Apud, pro,per,vel q.d.Incelligant homines glo= riam,quam habeo apud te,vt ftatim, ex plicatur. Apud re,iungendum cum,habui. 6. Nomen tuum,i.te:De mundo, {fegregatos. Mibi,f.per me faluandos. Sermonem,i.doGrinams feu precepta fic intellige inf-verba. , 7. bs te;f.datasfeu profecta, 383 8. Er cre diderunté ene eee are sail unt &cc.explicatio ptzcedentis, 9. Mu ?s1.mundum amantibus , & ineo perfe= uerantibus Rogof nunc Tui,f.cleai. 10. £7,pro,nam. 7us,f.a te data. MMea,i. mihi > 1. hominibus, 3} if is 4,i. mihi data. Ess 5 i, hominibus, te mihi atis. 1. Non fami.paulo poft non ero. Sunt,i. mane bunt. ; In nomine tuo,i.ptopter te,vel potentia tua. Sint unum, finer fe. Sicut, fimilitudo fignifica- tur,q d fint valde vniti. 12.0% momine ruo,i.propter te, vel tua virtute,vel,; tanquam ate mihi commiflos, ' See LF < . geek 3 : eae a ° Perdstionis, i. perditus, feu perditioni deftina. tus. Ve fcriptura,&cAidiuxta {cripruram,quam imple« ti oportebat,{/Pfal.1 08. 13. Meum,i.quale habeo.vel quod eis dedi. 14. Sermoriem rat {quod iuflerassdocui & man- dani. Habuis .pro.habet. De muvdo,i.mundi amici. _ 15. Malo,i.peccato; feu diabolo, vel q.d. 4 ma- lis. DA ag ia x Py ° sy 17 Sanitifica,Cmagis magifque Verttate,i.vere, Gra. & Syt. veritare tua, id eft; per veritatem tuam,f, doctrinam , yt ftacim expli- car Pies : : + Veritas eft ,i.veritace plenus. a . Lf Ft wiz > ase Sit I 8. Mift,pro,mittam feu ftatui mitrere. 19. Santtificesi.offeto in hoftiam fan@am, & fan- Gificantem, préf{, Pro fut. c Inveritate, i, vere,q.d. vere fanéi , &tibi confe- crati,more hoftiarum. 21. V numfintfinter fe.In nobis i mobifcum vni- ti. Vt credat,pro,& vt credat. Mandus,i. hos s{eminereliqui. y - z a a5 ° - a . ie e _ 22. Claricatem,i. gloriam, Deds, {cilicet commu- nicandi auctoritatem & doria tua,faciendoque filios tuos, 23. Confammati in vnim,i. perfecte yniti, & no- _ bis, & inter fe, _ 24, Volo;iopto.q.d.petosa té.Sum,f in ftacu bers to,vel prozero.fin coclo, : Mths, {cil. ve Deo,vt homifi. Conftiruttonem,Sxz.iacka fundamenta,atque id fi- gnificat verbum Gra. xeraGoad, vide Eph t. 26. Nomentuumsi.te. Faciam , {cil. miffo Spiri~ OP ae oF 3 In ipfis fit,q.d.yt perfevieret dilectio tua erga eos; ficut erga me. Jz ipfis,f-fim femper per gratiam. CAPVT XVIII 1. Greffis, Chymno prius diéto,de quo alij Euane « gclifte. Torrentem,{c.qui eft inter Terufalem; & montem Oliueti. Cedrox, ita didtus ob tenebras forte,ob denfas arbores nam Hebr. 3117p i.obfcuri- tas, Gre tov nédpii.Cedrorum ; fed viderur legen- dum non ray, fed rév eft enim vox Heb vide 2. Reg: 15.4;Reg, 23. nifi forte illic etiam Cedri fuerints quod voluerit Ioannes fignificare. 3. Cohortem,{anilirum Romanorurn. Pontificibas; Gr.Principibus Sacerdotum.fic & inf. 4. Super, 1.contra. Proceffit, {obuiam. , , - 8. Sivite,Iraperando dictum & factum. a 9. Dixit upra, vel forte hoc aliud eft, cuius Toannes ntinc folum meminit. Quemquam,f. nifi fi- lium perditionis,ve fup.didum.vel fi idaliud eft.ve proxime dixi, fenfus eft : nullum in paffione mea amifi, Kk 3 16. Percu(fits svete 10. Percrffit , fc. rion expetato Chrifti re{pon- fo de quo Euangelifte alij. Interrogarant enim, Domine fipercutimus in gladio ? Pontificss, {.fummi. 12. Tribunus , Graec. xuriapyG-,i-Prefectus mil- Je, fmilitibus. 13. Caipha ,ad quem ftatim miffus fait.Nam in huius domo fa&ta que fequuntur. 15. -Alius,putatur is fuiffe loannes.Quidam ta- men quempiam aliutn putant nobiliorem , dicirur enim fuifle Pontifici norum, feu familiarem. 66. Dixit , i.iuflit,vel rogauit. 17. Ancilla’y {, videns illum calefacientem fe in “Atrio. 19. Difcipulis ,{c. quieflent, & in quem vfum affumpti. | Doétrina , {.qualis effet. 20. Palam, i. publice. Semper, i.alfidue, Omnes , pro,fere omnes. In occulro yi. celare ftudens, vel, contrarium di« Gis palam. | 23. Leftimonium , &c.q. d. oftende quid male- dixerim. 25. Et mifit, pro, miferat autem,fc.ftatim , vt fu p.diximus. : 25. Stans,vt fup.dicdtum eft. Dixerunt,{.quidam ex illis dixit,ve ait Luc. 28. Caipha ,i. Caiphe domo. Pratorium , i.do- mum Pretoris. Pafcha ,i:PafchalemAgnum , fe. -cundum quofdam,qui colligunt hinc diftuliffe eos efum in feriam fextam , quod dicunt folitos face- re cum in diem Pafcha incidebat , f, transferebant in fabbatum , ne duo fefta pracipua diftindtis die- bus celebrantes, cogerentur diu paratu ciborum abftinere , alij dicunt diftuliffe occupatos nece Chrifti. Dicendum potius Pafcha Ioannem vo. cafle Pafchales vidtimas , quz per illos dies offere- bantur, vide Deut.16.2.Par.3 5.vbi fic vocantur. 31. Interficere , {c. fefto tempore 5 vel forte fal- fum dicunt, vt crucem impetrent, quod intende+ bane. ism 32. Morte, {crucis,q.d.Cum Iudai non poffent crucifigere (id enim gentilium erat fupplicium) 8 Chriftus predixiffer fe crucifigendum , oportebat id impleri. 34.4 temetipfo , 8c. q d.quearis vt priuatus di- {cendicaufa,an vt Index. 35. [udaus,f qui ifta veftra curem de Mefhia pro- milflo ? . Pontifices, Grec.& Syt.Principes facerdorum. 36. De hoc mundo, i. fimile Regnis mundi,f rer- xenum,ac temporale. Hine, i.e terra, fed, & celo. 37+ Dicis, {-verum, vel iunge cum fequentibus, q.d.tti me dicis Regem. Ouia, i.quod,vel,namque. Ego,&c.relponderad illud.Quid fecifti 2 Teftimoninm perhibeam, ifaucam,feu predicem, autdemonftrem. | - Ex veritate,icx parte veritatis,feius amator,& {eétator. 38. Exinit , {,addutto fecum Chrifto, fecun- dum quofdam, alij enim negant. Caufam , Grec. “aiticy,iculpam feu crimen, CA PVT. XIX. aa Lele iflagellari inffic,fc.more ( fectift- dum quofdam ) Romano , quo crucifigendi ptius flagellabanrur , vel potius,volens fic ludzos placare 5 vt cefum dimitterent. flageilacus aurem tniculis,aut loris,quidam ramen yirgis putants ~ Notrationes ‘2. Plethentes’ i. complicantes. Vefte, {. pallio. 3. Ane , Syr.pax cibi. | 5. Ecce, q.d.vide miferum,& commiferamini. Homo , {. mifer , vel q.d. Ecce hominem , quem mihi adduxittis. 6. Pontifices , Grec. & Syt. Principes Sacerdo- cum. 7. Nos tegem,&c.q.d.fifecundum leges Romanas caufam non inuenis ,at fecundumnoftram, caufa maxima eft, bla{phemia in Deum. Filium Dei, &c.i. fibi dignitatem Filij Dei arro- gauit,f{naturalis : nam adoptiuos fe etiam ipfi di+ cebant. Vnum Patrefn habemus Deum, inquiunt Joan.8.vnde alibi: Tu homo cum fis facis teipfum Deum. 8. Timuit. Magnoenim f{celere fe implicabar,fi filium Deicondemnaflet. 11- Datum, i.conceflum,feu permiffum. Defupersi.s Deo. Maius, g.d.quo grauius eft,il- lius (pro illorum ) peccatum qui me tibi tradidir, Syr. maius quam tuum 12. Exinde, isex eo tempore, f.magis. Non es,pro, non etis. Contradicit ,i. contrarius eft. i3. Lithoftrotos , i. lapide ftratus. Hlebraice, i, Jingua qua Iudai veebancur. fc, Chaldaica , feu Sytiaca. Gabbatha , i. locus edituss ; 14. Parafcene ,i. preparatio, {:neceflariorum ad Sabbatum,quo operari non licebat, vide Mar. ‘is Pajche, i.in Pafchz diem incidens. Quafi fexta,{ prope fextam,quam Marcus vo- Cat tertiam 3 quia poit tertiam erat. vide ibi. Rex vefter , forte per irrifionem dicit. 16, Sufceperunt, {, milites. - __ 19. Batulans,f-ve folet latro funem ferresquo fu- {pendendus eft. Sibi,Grec.& Syr.fuam. Caluarie, vide Matt.27 Hebraice.vide Matt.27. 19. Scripfi, {c. vt appareret caufa condemna~ tionis. Titulum, Gre.riraoy,vox Latina Syr.tabulam. ITESVY S,&c.Hexc ead m verba funt in titulo, qui Rome afferuatur in ede $, Crucis. Alij Euan- gelifte fenfum retulcrunt. 22. Quod cripfi, &c. q.d.quod fcripfinolo mu- tare, 23. Veftimenta, {.duo, inferiorem talarem,& fu- periorem, que velut pallium,fed oblongum, more Regionis. De/uper 51.4 fuperiori parte incipienda texturam, {ve folent que vulgo Camifole dicun- tur, filo texte. 25. Iuxta, alias preter Mariam, longe fuifle dicit Matth. & Marc. fed forte poftea propius ac~ ceflerunt,ve hic indicatur. Soror, i.cognata.Cleopha, f.yxor, vel filia,nam eius vir Alpheus. 26.A4ulier,non dixit mater,ne eius vifcera com- mouerentur. Item quia tum Patris celeftis nego-~ tium agebat.quanquam etiam alias ita vocat,vt fe, filium hominis. Ecce filius ,&c.q.d.is tibierie filij loco, & pro me feruiet. 27. Ecce mater, &c.i.erit tibi loco mattis , cuits pro me curam geras, Sua,i.ades proprias , feu ad fe. Colligunt hinc quidam habuifle loannem Hiero- folymis domum propriam Syr.apud fe. 28. Omnia ,1.que ad paflionem pertinebant. Confummaretur,i.impleretur. Scriptura , { Pfal.68. In firi mea potauerunt. me aceto. 29. dil, exillis ynus. Hy/fopo,i.Hyflopi calamo feu hyflopo pro ligamine ytentes. Circumponentes, In Ioanneni. | Circumponentes, Larundini. Obruleruat, forte vt citius moreretur. 30. Accepiffet i bibiffer. Confummatum, {c. opus redemptionis,vel quod pati debebam. Tradidit,Cin manus Patris.Spiritum,i.animam. 31. Maguus,{.quia incidebat in fefta Pafchalia. 32. Primi ,i. prius crucifixi latronis. 34. Aperuit , ic.infolentia militari,vel explora- turus an effet mortuus. 4qua,{c.diftinéa a fangui- ne,que res fuir magni miraculi. Significacum au- tem Baptifmi aqua ablui peccata , virtute fangui- nis Chrifti. 35. Perhibuit , pto,perhibet,{c.hic. Et ile, pro, nam ille. 36. Scriptura, LExod.t 2. 37. Alia,{.Zach.i 2.fecundum Heb.nam 7o.ali- ter loannes fenfum redidir, In quem, pro,quem. Transfixerunt, Gree. pupugerunt , {_lancea,vel clauiis,Syr.perfoderunt. 38. Arimathea, {oriundus 1.Reg.1.dicitur Ra- matha. 39. Primum,i. prima vice,;qua ad eum venit. 42. Proprer Para(cewem,i.quia prope erat vefpe- ra fabbati,quo non licebat operari,Syr. quia fabba- tum intrabat. CAPVT XxX. 1. Na fabbati , i. prima die hebdomade. Vide Mar. 16. Venit , i. profecta eft. | 2. Cucurrir ,{c.poftquam Angelos viderat , de quibus alij Euangelifte Simonem,&c.f{ub.& ad alios etiam Apoftolos vel forte adhos duos prius. Nefcimus, {.aderant cum ea etiam aliz mulieres. 4. Primus, prO ptior. | 5- Inclinaffer, {ad oftiurn. Jntroiuit,{/Petrum ex- pectabat ; ei deferens. 7. Sudarium, Grec. ced apy , vox Latina. 8. Credidit, {fublatum,ve Maria dixerat. 9. Nondum, &c. q.d.adhuc enim non plene {cri- pturam intelligebant,éc.vt fit ratio cur crediderit fublatum. ; 10. Ad femetip{os, ico vnde venerant,Syt.ad lo- cum fuum. : 11. Maria, {e. cevierfa cum aliis mulietibus ad fepulcrum. Stabar, {c.cum aliz recefliffent. aclina- ait, {c.ad oftium f{peluncz. | 14. Conuer(a,fvt folent quide te aliqua foliciti, huc illuc fe vertunt. | 16. Conuer{a , {vocem agnouit. Rabbon , i.magifter mi,Chal.eft. Vide Ioan.t. 17 Tangere,{c. acceflerat illa propius ad pedes; eos complexuta. “/cendi’, pro,afcendo,q.d.poteris id poftea , nondum enim difcedo. Afcendo , pto, afcendam,f. poft aliquot dies, vt eis predixi. 19. Vna,&c.vide {up.Idem enim eft fabbatorum, quod fabbati. Iz medio, i.inter eos: 21. Mifit,{in mundum, pro falute hominum, Mitto , &c. Hic faci Apoftoli, Epifcopi & Pa- ftores Ecclefiz , qui in Ceena fuerant faétt Sacer= dotes. > 385 23. Quorum &c.datur poteftas. Matth. 18. pro- milla,vel illic data, confirmatur hic, Remittuntur, pro,remifla erunt. Sazt, pro erunt. 24. Didymus, i. gemellus, quod etiam Thoma’ fignificat,feu Thoma aan \2§- Fixuram , Grec. figuram, feu veftigium, Syr. locum. : 26. Oita, {c.die octauo. 27. Fidelw, icctedens, 28. Deus meus , Confitetur Chriftum Deum. 29. Vidifti , {, raétu,vel forte contentus vidifle tangere noluit.Credid:/fi, {. me refurrexifle.de hoc enim dixerat,non credam. Quinon, &c. 1. qui cum non viderint me, credent in mei 30. Multa quidem,&c.Hic videtur voluiffe finem facere {cribendi, fed ‘poitea a Spiritu fan@o motus; reliqua addidit. vel loquitur de fignis, quibus res {urreGtionem Chriftus confirmauit. 31. Ln nomine eius,i.per,feu propter ipfum. GAP YT xXXE “Mo i. lactuim. y j. Pueri,q.d.iuuenes,vulgo figliuoli.Va- lentini Hifpani,dicune Fadrins etiam grandioribus; quo nomine etiam pueri fignificantur.vide Gen. 41. 42.& Zach.2.4. _ , ‘ais Pulmentarium ,i. obfonium, Gree. xpoogaysoy,q; pani additum Syr. aliquid ad manducandum, 7. Tunica , i. pallio pifcatorio, Succinxit, i.cir- cumuoluit. Nudus, prosfeminudus;more pifcato- rum. In mare,{.natans. 8. Ducentis ,{paflibus 60.cubitus enim fefqui= pes,paflus pedes quinque. 11. J anti,pro,tot,tantique. iz. Difiumbentinm,Grzc.uxSneW,i.difcentium; feu difcipulorum. Dominus,i. Deus Hier.ep.ér. . 14. Tertio,{multis fitmul vel quia primo,die qua furrexit. fecundo , poft odo dies. tertio, nunc fe oftendit: 15. loanni,fc.filius, Grec. Iona forte per contra- &ionem Ioannis. Etiam, i.certe, {c.diligo te,vt fta- tim dicit. 19: Pafce ones,&c: Hic Petro date claues,Matth. 16. promiffe,f-poteftas in omnes Chrifti oves, 18. Vbis pre.quo. Extendes,{in cruce- Cinget i. ligabie; {, duéturus ad fupplicium, Vis, {- naturali appetitu. or a . 19. Clarificaturus ; i. glorificaturus. Sequere, {c: corpore hunc(viderur n. Chriftus ceepiffe ambuila- re) & (quod per id fignificatur) poftea imitatione; feu cruce,& Ecclefiz gubernatione: 20. Sequentem,{.ipios. a1. Quid ffadurus. pees 22, Sic,q.d.quid fi fic,8 Grec.& Syr.fi quidaty Gi fic. fed idem eft fenfus omnium. * Manere;i.non moti violenter. 24. Scimus , {.ego multi mecum. 25. Poffe ; Hyperbole. Sunt , pro,forent. : Libros ;Grec.additur,Amen: Kk ACTA 386 srtrdra tthe ARAN ARR A Ah Miah arate achat ACTA APOSTOLORYVM. Syr. Hiftoria Apottolorum. Narvantur quidem alia, fed pracipne que per Apoftolos,e9 in primis Paulum funt gefia. CAPA Ab ERMONEM feci , Evangelium intelligit Sys. libium fcripfic. De omnibus , non omnia,fed ex Ve omnibus precipua quedam. 2. Pracipiens, i.vbi mandata de- Per Spiritum fanttum , poteft cum precedenti- bus,& cum fequentib. iungi. Vtrumque certe fa- éum per Spiritum fanctum , 1. Spiritus {angi du- u,& infindu. ‘ 3. In multis argumentis, i.per multa argumenta, -{e.confirmans fuam refurrectionem, 4. Per os meum,Grec.& Syt.ex me. 5 Baptizabimini,f.purgandi erant,& perficien- diaduentu Spiritus fancti. 6. St, pronum. Ifrael , datiuus eft. 7. Momenta , Grec. xospss,{-tei gerende oppor= tunitates. 8. Virtutem yi, robur. Eritis, {c. vos & fucceflores veftri.fic enim di- éum_ , Eccé ego vobifcum fum vfque ad confum- mationem feculi. Aug.ep.80. 9. Sufcepit ,i fubduxic. 10. Intuerentur, 1c. intentis , feu defixis oculis, Grzc. enim arewCovrec. Vivi, Angelivirorum {pecie. 12. Iter , f.vnum milliare,etfi quidam duo pu- cent. Syr. diftans ab eacirciter feprem ftadiis, Fa- ciunt quidem otto’'vnum milliare. 13. Cenaculum , {c. partem domus fuperiorem Gr2xc. vrrepaoy. | : Manebant , Syt.degebant. Alphai, {c. filius. Lacobi, {frater. Veerque enim Alphezi filius. 14. Eius,{c. lnsv. Fratribus , i.cognatis. 15. Petrus, 1. ve Ecclefiz caput, & Paftor,vt no- tat Chryf, Fratrum, Grec.uoSnW, iDifcipulorum. Hominum . Grec. nominum ( homines enim nominatim recenfentur ) fic Apocal.3.Syr. homi- num. . 16. Oportet,Grz.ider,i.oportuit,feu oportebat, 17. In nobis, Grec.nobifcum. Qué fortisus eft (or- tem,i.cui contigit partem habere. 18. Poffedit,i.fecit poflideri,Grec.& Syt.acqui- fiuir,eodem fenfu. | Iniquitatis, 1.iniqui operis. Sufpenfus , Grec. pronus factus, {. ita folent fu- {penfi, Syr.cadens in faciem fuam humi. Diffufa, i effula. 19, Notum,{ torum Iudz factum. Lingua,{c.Syriaca,hac enim ud@i tunc vteban- tur. Hacel,i, Ager, Syr.hpn Dema,ifanguinis.Syr. nay _ 20. Scriptum, &c. coniungendumcum , oportet impleri {cripturam,&c. Commeratio, ishabitatio. ELorum, Grec.& Syr.cius. 21.Congregati,pro,conuctfati, trauit © exinity iverfatus eft, Heb. 23. Barfabas ,non eft ifte Barnabas,de quo cap. 4.Etfi quidam eundem putent. 25. Locum , Grec.forrem. Prauaricatus e(t,i.per preuaticationem excidit. Syr.difceffic. Locum (uum si. fibi deftinatum, feu conuenien= tem, f.Infernum. 26.Sortes,forte,vt fit,{criptis nominibus veriuf- que in charta , & alicubi inclufis , deinde extraéto altero. Sors,Dion.Areop.dontim quoddam putat fuiffe, fed quale fuerit non explicat. Aanumeratus,Grec. fuffragiis additus,f. poft fortem. GC A PS. EL me Os: lerentur,Syt.impleti effent. Penrecoftes, Feftum erat 50.(vt nomen ina dicat ) poft Pafcha die,in memoriam datz Legis in Sinai. numerabantur autem dies, 4 die fequenti Pafcha,quo die manipulus offerebatur;fed quiaco anno ob fabbatum non poterat meti, a Dominica, qua meti poterat, caeptum numerari. vide Leu.23. Pariter , Grxc.opuoSvpadcy, i, ynanimiter. In eodem loco,Grec. in idipfum,i.fimul. 2. Spiritus,i.venti,Grec. voi , i.flatus. Vehementis,Grec. Craiac,i.violenti. 3. Difpertira,i.fectili forma;feu diflectz. Ignis 5 genitiuus eft, 4. Variis ,Grec. érepaye,i.aliis, 5. Religiofi, i.timentes Deum,feu colentes. Watione,Grec.gente. Confufa, {c.pre f{upore. Sua, {-ipforum qui audiebant,ve ftatim diciturs propria dialeéto. 8. Audiuimus,Gre.audimus.fic inf, 9. -lamita, (Perle. : 10. Adnena Romani,Syr.quié Roma venesant. 11. Profélyti, {ad fidem é gentilitate conderly Magnalia 5i, opera mirifica. 1§.e4/timatis ,i.arbitramini. Tertia, fab ortu , Solis , adeoque quarta diei pars :conftabant enim dies omnes horis 12.Dicunt autem quidam Iudzos in feftis folitos non edere vfque ad fextam. 17. Carnem;i. hominem. 22. Approbarum, Grec.demonftratum, feu exhi-~ bitum. Jz vobis, Gre.in yos,i.veftri caufa,Syr.apud Vos, . Virtutibus,&c.q.d.operibus prodigiofis,feu mi- ractilis Dei virtute faétis. 23. Affigentes,f.cruci. 24. Doloribus, Syt.funibus. Inferni,Gre.mottis> - q.d. ereprum 4 mortis moleftiis. has enim dolores vocat. quamquam mortis epitheton poffit efle do= lor , quod morti coniungi foleat , fdolet , vel mo= riens, vel amici. dnxtay In AGta Apoftolorum. Juxta,ifecundum,q.d.quando quidem, Eo,{.inferno. 25- Ja eum,i.de eo. Prouidebam, i. proponebam; vel profpiciebam. 27. Inferno,i.limbo.Hine Auguft. Epift.s 7. col- ligit Chriftum defcendifle ininfernum vide etiam Epift.99.Hier Pfal.15.Amb.Ser.74. Dabis,i.fines. | 28. Noras,&c.i.me in vitam ceuocafti.Heb: 29. Audenter, ilibere,feu confidenter. : 30. Sedere,f.Chriftum,ve eft Grec. 31. Prowidens , Gtxc. preuidens.Derelidtus efts Gre derelita eft anima eius. | 33. Dextera,i. potentia. Promiffione, Stc.i, acci- Piensa Patce, ve poilet Spiritum mittere , quem promiferat. 34. Afcendit, {c. corpore, feu cum hec diceretr, , q.d.nonde fe loquebatur,fed de Chrifto;de quo fe- quentia dixit. 38. Fecit,{quatenus homo eft, fecit enim Deus vt illehomo Chriftus effer,& Dominus. Nec enim femper id fujt,ctm non femper homo fuerit,ferm- er quidem illa perfona Deus fiir, fd non femper ille homo Deus.Potett facilius dici:Intelligi domi- nium quod ei conuenit quatenus homo, & non quatenus Deus. 37- Compuntti,fex poenitentia. 38. Penitentiam;{.omnium peccatorum.Not.te- quiri peenirentiam ante bapcifmum, Le sv Chrifti,fub, & fan&iflime Trinitatis, fic enim iuffi Apoftoli baptizare fed etiam require- batur Chrifti fides fpecialis, vr &nuinc. Dowam, f, gratiam iuftificantem. 39: Repromiffio,i.promiffio,f facta. Adnocauerit, iad fe vocauerit {-Gentiles. 40. Teftificatum eft,{veritatem confirinans. Prana,f. fegregati. 41.04 ppofiti,l. fidelivin iiutnero. Fraétionis, fc. frangebarurs 6¢ difttibuebatur. Panis, Gre +e apts, i. illius panis , {c. ceeletis, Syr. Euchariftie , ybi Not-id nomen, etfiGrecum, etiam Syris invfu fuifle. F 41. Animéa;i. homini. Timor, {. vi fit,vbi Deus fe prodit per opera infueta. 44. Paritersie va » fei Gimul , {c. vt tune Reli- giofi. 45. Subftantias, i. facultates. 46. Panem.Hic Gre.nonaddicut atticulus,quati- quam Syt.vertit munus benedictum. 47. In ipfum,Grec. & Syt-in Ecclefia. CAPVT III. \ vel tune pottabatur. Templisatri templi , fe. vbi populus orabar, 3. Incipientes introire, i. iamiam ingrefluros, Gr. ad verbum, fururos ingredi. 6. Aurum, prosaut aurum. Wominesi. virtute. 4. eA Nenaunit, i, erexit Bafes,i. pedes. Et, pro, i. vel q.d.pedes tori. fic vt poffer recte ambulare:plantis enim ambulatur. 8. Exiliens;i. faliens,f. pre gaudio. 10. Et extafiy q.d.ita ve extia fe fierent. yi. Teneret ;{c.tanto accepto beneficio; ab eis auellinon poterat. | 12. Pote/tare ,Grac. pietate, {; in Deum: : 13 Negaftis, {,dimitti eum debere. Dimitti-, {6. debere,poteft vero coniung1 cum,negaftis,vel cum; tudicante. 14. Negaffis,{.dimittendum, 16.Nominis cins,pto,cius. Confirmanit,i fanauit ; 4. Bo i, portari folebatsf. ad tetnpluin; : Nomer,f inuocatum,vel nomen,i.virtus. 17. Sicut, fimilitudo fignificatur,fed non perom- nia,Principum enim ignorantia culpabilior,quippé craffiffima,vel etiam affeQata. APE 18, singe ih patlurum, Sic,f ve prenunciauetat 20.V tsf{.faluemini , Predicatus, Gr: is . Sy Grec. tus. ibe chs por : 21. Sufcipere,i.receptum continere.Refiturionis; 2 E . eae se z : 2 faciendz die Iudiciy » quem {up. vocauit tempus refrigerij,{-feliciratis. 23. Exterminabitur.i.peribit. 25. Tejtamenti,i.pacti; q. d.ad vos petti ie >q.d.ad vos pertin = Pie q Pp et pa Difpofuitsi.padtas eft. Et,vel abundat,velg. d,in= ter alia etiam id dixit 26. Sufcitans,alludic ad illud, Prophetam fufci- tabit,&c.Bedscencem,i.vt benediceret,ffclices face= ret,vel gratiam daret./: ,pro,ad hoe yt, vel modo yt3 quod Gr.mag;s indicacur. ‘ GCAPVT IV. ft M Agiftratus,Gre.Prefedtus.Syr. Prefect, f. quibustempli commi(la tutela. 2. dn Les vopro, 18 sv.q.d1e sv m refurre= xille. wee 3. Cuftodiam, icarcerem: Crastinum,i.diem po- fterum. s- dn craftinum,idequentidie. 6. Sacerdocal:,Grec & Syt. pontificali, feu fume | morum Sacerdotum, , 7. In quo nom:ae, i.qua,feu cuius auctoritate. 8. Repletus,f.ad refpondendum. 9. udicamur.Syt.in iis vocamut. In benefatto,& cxt.i. ob beneficium collarum ho- mini huic. Jn qu0,1. per qtiod, q.d.qua ratione. feud Cuius nomihe ,aut virtute. to. Lz hoc,{ nomine 1.virtiite. 12, Alind nomen,pro alius. 1 3; Conftantiam,Gtec.mappnoiaysi,in dicendo li- betrarem.Fuerat;f.verfati. ) 16, Notum,i. confpicaum. Siganm,i. mitacué lum. 17. Hocsf.Chritti, q. d. ne Chriftum predicents aut in eius homine quicquam faciant. 18, Denuntiauerunt,{e.precipientes Gt.rapnyles Auy, i. preceperuht vide cap.feq. 19. Si infium eff,prosaniniuim fit. 21. Glorificabant,&c. Grec, & Syt.glorificabant Deuin fuper eo quod factum fuerat. 23. Quanta,pto ,quecunque: 253 Puerisi. ferui. ag. Puerum,Syt.filitiin.Grec.zaida,Atabrof.2.de voc.gen. Cap.5. filium vertit,& infr.Interpres, filij vertit. 28. Manus,i.potentia Confilinm;Syt.voluntas. Decreuerunt,Grec.mpodpioe,i.prefiniuit, Syr.defi- gnauerat. \ 33. Virtute magna;ismitaculis. . 36. Barnabas, hic Pauli focius.Hic Filins confo= lationis,g.d.ad confolandum aptiffimus. | CAPVT. V. iz A GrumGrec.xrie,i.pofleflionem. 2; Frandauit,{cil, refecuans Gbi part eft pret. «3. Tentauit,iandixit,q.d.cur te permififti a dia- bolo inducizvideturlegifle emeipacey , nunc enims imanpwoey,impleuit. : 4, Manens,pto,omnino,q. d. nonne twa erat pof- feflio eerie tibi retinere, quis enamcogebat 5B 4 yendere vendere aut pretium afferre:V enundatum, Liwrinncey Peo,f.S piritui fanéto,de quo fup. _ 9. Quid vtigue,pro,quid ita.Conmenit vobis,i. in= cer vos confpiraftis. 10. 4d,iauxta. 14s Omues,pro,omnibus. 12. Per manus,i.minifterio. 15. Esicerent.i.efterrent. 17. Harefis,ifeca.Zelo,i,emulatione. feu indi- gnatione. ne 18. Cuffodia,i.carcere. 20.Verba vite buius,id ef rarionem huius infti- tuti. . 24. Magiftraias. vide fup.cap.4. Fieret, pro fa- Gum efler.Grec & Syr.quid hoc effet. 28. Pracipiendo,pro omnino,feuvehementer, . Inducere , &c.q. d. facere nosreos fangwinis, &e, 29. Magis,i.potius. 30. Sufcitanit,i. excitauit feu exhibuit mundo. 31. Exaltauit,f{refufcicando. 32. Verborum,i.cerum. Spiritus fantus,f. cettatur “miraculis. 33. Diffecabantur Sy furore corripiebantur 34.Fiert,i.fecedere. 35. Attendite vobw,i. diligenter videte. 36. Aliquem, Grec. aliquem magnum. Confenfit, i. adhatit, 37. Poft,i. preter. Profeffionis,Grec. defcriptio- nis, f. de qua Luc.z. : 38. Et nunc, pro ,itaque nunc. IJtague,non eft. Gree. fos : ; 39. Inueniamini,g. d. illud etiam accedet, quod Deo repugnare videbimini. 5 1. Contumeliam,i, verberum iniuriam. Ads Circa,pro, per. C ALP. T..VL as ay jeer ia fic in principio dicebantur, poftea vero Chriftiani, Gracorum, Grec.caamigoy , i. Greciftarum , feu Grecizantium , {. Iudzorum qui extra Iudzam na- ti, aut diuverfati, Greca lingua vtebantur , Syr. Difcipulorum Ionum , i. Grecorum. ’ Dejpscerentur,i. neyligerentur. — Minifterio,f quo illis profpiciebatur , alebantur enim ab Ecclefia. 2.c4guum ,i. conueniens, Syr.decens. Grec. epes-ovs i, placitum, fed tale ve placere debeat. 3- Bows reftimonij,i approbate vite, Plenos,&c. q-d.prokos & prudentes. ; 4. laftantes , i. aflidue intenti. §- Aduenam, Gre. profelyrum, {. ex Gentili fa- &um ludzutm. 6. Impojuerunt, &c. {,ordinarunt Diaconos. 9. Liberiinorum , aRegione feu Vrbe ica didti, fecundum quofdam, at fecundum Chryf. & Bed. libertate, qua ferui donari folebant, & liberi fieti. quorum: filij Libertini dicebantur. quanquam Chryfetiam hic libertos intelligit , & merito. hi enim etiam Libertini dicuntur. 10, Qui, Gre.quo, Syr. per quem. 14. Traditiones,Gre.caé9n, con{uetudines , feu inftiruta, Syt. ritus. CAP VT. VIL 1, C1 bec, pro an hac. _ 2. Gloria, i. gloriofus , Hebr. Prinfqanam, &c. hinc apparet quomodo intelligendum , quod dicitur Genef.s 2. vide ibi. Notationes 5- Hareditatem,i.poflefionem Paffum.Grec.o%. pesi.veftigium.Intellige Dei munere , nam pretio aliquid emit. Aug.in Gen,q.56. 6. Semensi.polteri. Ruadragintis£.a nato aac numerandis. 7. Ludscabo.i.puniam. J/fo.|ta refert Stephanus, quia prafens erat loco. 8. Tejtamentum,i.pactum. Et fiz, {circumcifus, vel accepto teftimento Syr.&tunc. 9. eAmulantes,i.inuidentcs. a eLigyprum,{ ab- ducendum. 11. Cibos,i.alimenta. 13. In fecundo,i.cum iterum rediiffent in Agy- ptum. 14, Septuaginta quinque. 1d fecundum 70. Vide Genef. 46. | ) 16. Translati, pro tranflatus , {cil. lofeph, vide lof24. , AbrahamN ide Gen. 3 3.quamquam quod attinet ad vocem filij Greft +2 orye2, quod potett intelligi patris Sichem,velilli Hemor , forte fuit etiam Si- chem pater. erm 17. Confeffus erat,alii profeffus erat,Grz, [LOG EY, i.iurauerat;Syr. iuramento promiferar. 18. Sciebat,imouerat. 19. Genus,i.notionem,q.d.dolo agens cum gente noftra. Exponerent, {. occidendos. Vinificarent ur,i. viui feruarentur. 21. Expofito,f{.in Nilo.vide Exod. 2. -25. Per manum,i.opeta,feu minifterio, 26. Apparuit,pro,adfuits Alterutrum, i, alter al- terum. 29. In verbo,pro,ob verbum, : 30. Ignit flamme, Grec, flamma ignis , Syr, igne ardenti. "31. Confideraret,i.in{piceret.fic inf. | 35. Atanu Angels,i. Angelo,f, dutore, & adiu- tore. 37. Tanguam me,ismei fimilem, €. Chriftus ho- mo,& Legislator, duxque in terram ptomiffionis ceeleftem. Aundvetis,pro,audite,Heb. 38.1 Ecclefia,i. fidelium congregatione, culus erat prefectus. Vite, in quorum obferuatione yita eft anime Dare,pro,vt daret, ) 40. Fattum fit,i.acciderit, 42. Couner rit, Syt.auerfus eft. Tradidit,i.permifit Militia celt,i.altris. Prophetarum,{.minorum. | 43. Et,pro,quin,etiam, Aoloch.idoli nomen, Rempham,ftellam Veneris quidam putant,feu lu- ciferum. Adorare,pro ad adorandum. Er, pro, ita- que, feu ideoque.77aas,&c.f.in Aflyriam. 45. lefu, i. lofue. Poffeffionem gentium, i.'cerram Chananzorum. Diebus; pro, dies. 46. Tabernaculum, i. locum ybi tabernaculum collocaretur, feu cemplum edificarerur. 52. Jufts, {, Chrifti. Homicida,i. incerfeores. 53. In difpofitione, i. opera. 5 4. Diffecabantur,i. furebant, Jn, i, contra. 58. Adole/centis, i. iuuenis. Go. Statuas,&c.i.ne eos punias ob id peccatum, {. peccatavelut ante Deum ftant, yindiGtam pe- tentia. In Domino,i.« Deo gratus, feu fecundum Dei yo- luntatem, quanquam id Gre. non eft. CAP eRe MIL, I. i. Ecclefia,Gre. in Ecclefiam, i.contra Eccle~ lam. a, Curauerunt , {, efferendo, & fepeliendo , Syr. collehum In Toannem. collectum in arcam fepelierunt, Timorati,. Gr. Py feu Religiofi,Syr.fideles Planitum magnum,i. pom- pam & exequiarum frequentiam,Hier.ep. 25. 3. Cuftodiam,i. carcerem. 4. Pertranfibantsi.huc illuc {e conferebant. 5. Philippus.{. diaconus,de quo fup. 6. Signayi. miracula. 9. Ciuitate,f. Samaria. — 10. Que vocatur,Gre.illa. othe Eum,pro,ci.Propter,pto propterea. Demen- raffet,i.a mente alienaffer. 12. In, Gre.&. | | 16. Domini 1 es v, fub. & Trinitatis , oportet enim exprimi nomen Patris , Filii, & Spiritus {an- ci. ; 20. Sit in perditionem, i. pereat. Poffideri. i. pa- rari. : 21. Sewnonesi.re,feu negotio.Heb. a2: Cogitatio,Syr.dolus. 23. Felle,Syt.hepate,q.d.peflimo animo. Obligatione,i. colligatione. nearest ae 24. Dixjftis,apparet dixifle Petrum plura,quam qua fup.{cripta. . aye Regionibus,Grxc,vicis,feu pagis. ° 26. Contra meridianum,i.ver{us meridiem. . 27. Potens,Grxc. duvagns, i. Prafectus. Caxassti.. copes. 30. Putafne,Gre.dpa'y,i. numquid. 31,O ftenderet ,i.explicauerit. 32. Sine voce,i.vocem non edens. 33. Iz bumilitate,&c.q.d.adco contemptus fuit, yt contra iusomne fit condemnatus Sublatum ,i. non redditum ei ius. Quonam, pro, qui tamen,q.d. cum fit Dei Filius,dccidetur tamen. 37. Filium Det,&c.intelligendum eft,etiam reli- quaad falutem necefferia ctediditle , etfi hic non exprimantur, Aug.de fide,&& op.c.9. 40. Azoro,Civitas eft Palettine. Cafareum {,Pa- leftine.vide ¢.10. | CAP T TE 1. C Pirans, &c.i.minitans cadein difcipulis, &c° 3, Via,i.inticuti 5° Durum,i.damnofurn. gues 7..Cumeo,ptoseum. Vocem; {c.Pauli;non Chrifti: vide €.22. 8. Nihil, Gre.neminem. Trabente;i, ducentes. 10. Ecce ego,i-eccum me. 14, Hic,i.hoc loco.N omen tuum i.te: 15. Vas eledtionis,i.inftrumentum eletum: Portet nomen m eum,i.ime predicet. I 7 V ideas ivaCae|nci.vifum recipias. 20. lesvm,Gre.Chriftum. ae 2.3. Dies multi,{cil. poft rediturn ex Atabia, fe- cundum quofdam vide,Gal.1. Ja vnumsi. fimul feu inter fe. ia : 27. In nomine,lesv,i.predicans IpsvM. 28. Intrans G exiens;i.conuerfans ,Heb. : 2.9. Gentibus Id non eft Grec.nec Syt.Gracis,Syt. Tudzis qui fciebant Grzce.vide fup.c.6. . 30.Fratres,fic olim Chriftiahi,vocabantut. 22. T ranfiret,i-vilitaret. ~~ -35, Sarona.Ciuitarem quidam putant, alij Re- gionem, 36. Dorcas;i.Caprea. 38. Pigrsteris,i.graueris. | stag 41, Santtos,i. fideles.fic etiam vocabantut Chti- ftiani, q.ad {anétiratem vocati , vel fanctitatem ptofefii. | 42,10 Domino,Gre. in Dominum. CAPVT Xx. ke eH farea.lta ab Herode Afcalonita , in Au- Nu sgulti gratiam vocata poftquam cam inftau- rauit,cum antea Turris Stratonis diceretur. vide Mathie... 0% Cohortis,Gra.ex Cohorte. _ tae Afcenderunr, &c.q.d. fecerant Deum recordari tui,vel recordatus eft Deus earum. 7. Domefticos, Gre. famulos, Metnentem Domi-~ aum, pium feu religiofum, 3 9. Superiora,Grec. Sope,i.cedum,f funt in Pale- fina tecta plana. Sexram,{ meridiem- 10. Guftare,i edere. Aertis excelfus, Gr, tucarnes 11. Jatuis,i augulis,f alligatum. : 12 Omnia, Syr.omne genus. Iuftisg 89. ait om- nia fuille immunda Cuadrupedia , Grac. additur wre Sypicesifere.V ide c.fequens.Serpentia,i.reprilia. 14, Omne,pro,.quicquam, Heb, Er,pro, ideft Iu- dzi.n.immundavocant communia Gre. aut f eft precedentis explicatio. | : 16. Per cer,i ter.Statim Gre.rurfum. 17. Effer;: fignificaret;feu fibi vellet. 19. Spiritus, { fandus. Sh. _ 24, eA lteraivpottera. Neceffariis,i. valde fami- liaribys. «> = . us _ 26. Homo fum. Modefte honorem recufat, alio- qui licicum:fzpeenim adorantur in {cripeura qui re aliqua eminent. 28, Alienigenam.i.gentilem. ‘ as ae __ Oftendit fc. vifione fingulari confirmans , quod Slim preceperat , yt doceret omnes gentes , &c. Match. 26.& Marc.i6. yee. 29. Sine dubitatione,Syt.expedire, 30. A nudiufque,&c.i quarta ab hinc die. Orans,Grec.& Syr.ieiunans & orans; Candida,Gie.rap mp i. {plendida. , fos! 31. Commemorata,id eft, reduce in memoriam. vide fupra. | | (32. Mare,Gre.& Syr additur, qui adueniens lo- quetur tibi, 33. Tuo,Gre.Dei,Syr.tuo. 35. Omm,i.quauis. 36, Verbum,i.predicationem. 37. Enim,abundat,nec.elt Grace _ 42. Conftiutus,Gre.& Syr.definitus. 43. Nomen eius,i.cum. Ri oe 45. Notiones;i.gentés.Gratia,Grx.& Syi.donura. | Eft,pro;eflet. G Aci Net ek #4 ie agp eer contendebant. Cicnmcifione,i.ludzis. 6. Beftias,Gre.feras. 9. Commune,pro,communia. ae 14. Verba;ixes. In quibus,i.per que. i7. Prohibere Deumi.Deo tefiftere. 18. Ad vitd,ivt viuant,f{piricualicer,feuiute 19. Sub Stephano,Syt.ob Stephanum. : 20. Et ad,Gre.ad.Gracos,i.Grecizanres ludzos. vide c.16.quanquam hic forte intelliguntur gen- tiles: * : aR ee Annunciantes,Gre.euangelizantes. 93. In Domino, i. Domini fide, few Domini voluntatem, oa ee 2%. Per Spiritum, i. Spiritus fanéti reuelatione. vel,per {piticum Propheticum. Terrarum,h. ludez fecundum quofdam. ek 29. Minifterinm,Syr Labfidium. 30. Seniores,Gra Presbyteros,apeoGure pes- Pér manus Operas | fecundum CAPVE 390 are C€APVT XII. 1 Erodes {c.Agrippa, frater Herodiadis, filius [CL Arittobuli filij Herodis Afcalonitz, Iudez Rex. i ET bes % Manus i.potettarem,vel q.d.id egit.Vulgo qui- dem mittere manum,eft comprehendere , feu male tractate. : aot. gt a 3. Appofuit Scoxt.id etiam addidit,vtapprehen= BS untnl 16.militibus,Pa/chasidies azi- morum. Preducere,Syrstradere. a ee 8. Caligas, iGrec. oad ea nter, i.foleas,f. fimiles iis quibus vtuntur Francifcani. Veftimentum, Grec.& Syr.pallium. cn ee 10. Cuftodiam,{.milicum turmam cuftodientium carcerem:Portam,{.carceris, Cinitatem, {.lerufalem. Quidam putant exrra eam fuifle carcerem. purarim potius intra , fed femoro loco » vt folent milirum prefidia,dicuntur enim ftatim in vicum proceflifle, Sunt qui dicant fuifle intra vnum murum, & ex- tra alium,duobus n.circamdatam vrbem. | 12.Mareus, hic eft de quo etiam inf.cap. 13.& 15 .alius vero ab co qui Euangelium {cripfir,fecun- dutn quofdatn.vide Marc.1. a of 13. Oftium janne,Grec.oftium veftibuli.Syr.fo- res atrij. < ee 14. lanuam,Grec.veftibulum. 19. Duci,{.ad fupplicium,Syt.necart. 20. Super cubiculum,Syt-Cubicularius. Alerentur , forte commercio , feu annone cin- tione. ee Iho,Grec.tegia.Syr.eitis regno. 23. Honorem,Grec.doeav i.gloriam. - V ermibus,forte pediculis. Expirauit,{c.anho 7. regni fui,reli&to filio Aggrippasx filiabus Bernices & Drufilla,de quibus inf. CAPVE X11L: t. (7 Ollaitaneus , Grec. et¢pooG@,, i-fimul nutri- tus. 2. Miniftrantibus,Grac.rerrepyérorsi. facrifican- tibus.Miflz enim facrificium erspyia Affump/isGr. aduocaui.Syr.vocaui. 4. Selenciam,ck in Ceclefyria. 5. Salaminam, Cypri.ciuitas. dia poftea Con- ftantia.eft autem ad Orientem.Paphus vero ad Oc- cidentem. 6. Elymas, forte id erat etiam ei nomen,quam-‘ quam Grac.fignificat magum , & impoftorem, Sic, ismagus,feu Elymas Nomen {Bar Teu,q.d.ille ma- gus,qui Elymas dici poreft: id enim fignificat Bar Teu. 10, Fallacia,i.verfutia, Syr.flagitio. Subuertere,i. impedire,feu interturbare. 11. &2 nuncspro,itaque nunc, AZanus,i. vindicta, feu punitio, © ‘ 1 4. Sabbatorum,pro,\abbati. 17. Brachio excelfo,i.magna potentia. 18. Per, Grec,circiter. Mores eorum fuftinuit, Syr.nutriuit eos, 20. Quafi, &c. Gre. & poft hec annis circiter Beare ih & quinquaginta, dedit Indices, &c. vbi fenfus poteft effe,ramdiu Iudices duraffe. 22. Regem,Grec.in regem. Dixit, vide 1.Regum r3.verf.14, Qui faciet,&c.explicat Paulus, quid fignificet, fe- ¢cundum cor meum. 23. If/rael,datiuus eft. 24. Ante faciem, &c.i. priufquam ille veniret,f, ad predicandum, | Notationes 25. Curfum, Syr. minifterium,gq.d.cum fungere- tur munere Precurforis. Nox {am,CChriftus. 26. Generis,i. pofterorum, Er qui, proid eft qui. 27. smplernnt,{.de eo {cripta,ve infidicitius. 30. Deponentes,{.viri quidam pij. 32. danuncamus,Grec.Euangelizamus, Repromiffio,pro,promiffio. x o Noftris,Grax& Syr‘nobis eorum filiis.Ge#ni; {regeneratio quadam cit i pla refurre@io. 34. Sufcitaui¢,pro , fufcitacurus effet. Corruptio~ vem,\.morttem,qua vita corrumpicur. Dixit, {c.fe= cunaum 70.Sa4zéz,i fance promifla, Syr.beneficen- _ fia. Fideliayi.certa.q.d.faciam omnino quod promifi ei,de Rege zxterno nafcituro.ex ipfo. 36. Gentratione,ixtate, Adminiftraffetsi.inferuil- fet,feu obediffer, 40. Prophetisspro,yno ex Prophetis,fc, Habacuc, iuxta 70. mo Di /perdimini,Grec.exterminatnini. Imperats; pro futuris,q.d.videbitis,& mirabimini:& quia non creditis, peribitis. 42.Verba hec,ide rebus his. 43. Synagogasi.cectus AduenarumsGtgc.profely- torum. 45. Zelo,i.inuidia;feu indignatione. 46. Conftanter, Gre. libere, & confidenter , Syt. apette. : ; _ 48. Glorificabant,id eft, honotabant. feu lauda~ bane, : Praordinati sf.4 Deo per etetnam eleionem,feu ptedeftinationem. 50. Honeftas,i.honorabiles,feu nobiles. CAPY 1. LY. i. Pigs + iy “#2. Fratres_i.Chriftianos. 3. Per manus eorum,i.per eos, Heb; 6. Vimiuerfam.non eft Grec.nec Syr. 9. Voce,hic additur Grec.& Syr-Tibi dicoin nd- mine Domini Tz s v Chrifti,futge,&c. 10. Similes facti, ¢ powSévrecsi.afimilati. as Dux verbisi.preci puus in concionando, Syr. INcipiens fermonem. Qui,{ Tupiter,iIouis cemplum. 13. Tuaicis,i.veftibus {uperioribus.Syr.togis. 14. Simsles vobis,Gre. fimiliter ac vos paffaoni- bus obnoxij. 1s. Ingredi,&c.i.viuere modo {uo. €orum,Grec.noftra. ; 22, Conftitniffent,Grac ordinaflent,f, folitis riti- bus. a 25+ Antiochiam,{ Syriz. Erant,&c.i.difceflerant cum gtatia Dei,&c. 26. Cum illis,i.per illos. C ADVE... MV: Te Orem, Syr.ritum. Moy/islegis Mofaicz. M 2. Seditione,Syr.tumultu.N on minima; Grec,& difceptatione non parua, Ex illis,Syc.cam illis. | 3, Deduéti,faliquoufque,ve fir,aliquibus com i- tantibus. 5. Sarrexerunt,&c. videntur hec verba Pauli,& Barnabe , referentium quid Antiochiz accidiffet. Harefi,i fea-Eos, {cil.fideles. Pracipere, pro,iu- beri : 6. Sexiores,Grp. presbyteri.fic & inf. Verbo,i.re, Heb. , 7 Conquifitio 5 i. difceptatio, Aatiquis,i. multis, Gre : In A@a Apoftclorum. 201 Gre.& Syr. primis, {-pradicationis, Genres,vide fup. CFOs 10. Imponere,pro,imponendo, t1. /4i,{.Patres nottri. ; 14. Primumia ptincipio.vide fupr.Sumere,pro, yt fumeret.Nomin fwo,i.fibi,Hebr. 16. Renertar, @ readsficabo, i.curfum edificabo, - Hebr.Tabernaculum,{.cegnum {piritualiter,intelle- cum, 17. Cateri,f_gentiles. | 18, Norum,&c.q.d.multo ante predixit, que ef fer fa@urus,ve qui ab eterno omnia nouerit. 19. Inquierari,pro,inquictandos, 20. Contaminationibus, &c.i, ab idolorum culru, ’ & idolothytis, Suffocaris,iefa animalium f{uffoca- torum,quod in iis fanguis fit. 22. Primos,i,ptimarios, _ 23. Adanus corum,i.cos,Heb. Fratres,Gre.& Syr, & fracres. 24. Euertentes,Gre.& Syt.labefa@antes, Salutrem,Syt.pacem. 25. Colleétis in vium , Gre. vnanimiter congre- gatis, 26, Animam,i.vitam. Nomine Domini, i. Domi- no, 27. Nihil,Cinterim,feu preter ea que lex natu- ralis precipi ,-feu quod pertinet ad ea, que nuper apud vos difputata fune. 31. Confolatione , iliteris confolatoriis , porerat etiam verti,exhortatione. 32. Propheta,i,verbi Dei interpretes. 38. Rogabat,Gre.cenfebat. Difceffiffet, Grec.de- feciffer. | 39. Diffenffio,Grec.mapoFucpcs,i.irritatio, feu exa- cerbatio,f.acris difceptauo. 40. Traditus,i.commendatus. CAP VE KV4.4..5.. uf V Entili, Grec.Greco. Cs 4. Dogmata , i. decteta 5 vt ftatim dici- tur. Senioribus,{presbyceris. _ 6. Afia,f, minori, Volebat Deus eos ite in Mace- doniain. 7. Et non,pro,fed non. 8. Troadem,que & Antigonia, ciuitas maritima: Putane vero quidam hic fe Lucam primo adiunxifle Paulo peregrinationis comitem. 12. Ciuitas Colonia,i.ab aliunde eo abdudis ha- bitata Romanorumedie,inf.indicatur. Cox/iftentes,i. commorantes. 13. Sabbarorum, pro, fabbati. Videbatur ,Syt,conf- piciebatur Orario,Syr.domus orationis. 14. Purpararia,i.purpure venditrix. Ciaitatis,i. oriunda € ciuitate, : 16.Puellam,f. ancillarn. Gt.ray dioun Pythonem; Grac.Pythonis,i; Apollinis, fic dicti.vel 4 Pythone draconeinterfeCto,vel 3a 73 ruvSavecbaj,1. coniule- re,feu interrogare;{.quod confultus refponfaidarers Syr.diuinationis 19. Exsuit,i. petit. — 25. Cuftodia,i,carceré. eco ieee 34. Letatus est,Grae.exultauitnparraceto. 37. Indemnatos, i. non iudicatos, & per fenten- tiam condemnatos , Syr.innocentes. Esciantes, i. educant. | 40. Lydiam,i.domum Lydizsde qua fup. - CAPVT XVIL. 3 ; I N ft nuans,S yt.oftendens.Chri fis,i ‘Meffias vo- bis promiflus. 4. Colentibus,{Deum,Syr.Deum timentibus, Gentilibus,Grec.Grecis. 5. Zelantes,i.inuidentes,feu indi gnantes. Fatta,Syt.congregata BSP Oh ied rile 6. Fratres,i,Chriftianos V rbem,Gr.Syr & Com= plu.orbem. ( 8. Principes,accufatiuus cht. : 11. Wobiliores, pro,nobiliffimi; feu precipui.. The ffalonice,f Regionis. _ | 1a. Genrilinm, Grec. Grecorum, Honeftarum, i. nobilium 7771, f.Gentiles, : 13. Theffalonicaf.vrbe. 17. Colenribus,{c. Deum. Aderant, Grx obuij fie= bant. : 1 8, Seminiuerbius,i.verborum feminator,q.d.nu- gator. Démontorumji.deorum, 19, ed reopagum.Vicus feu Curia erat non pro- cul. Marcis templo , ynde einomen , vbi Iudices} qui Areopagite vocabantur,ius dicebant, 22, Quajisi. fore, Superftitiofiores, Syt. nimios in cultu demonum. 23. Simulacra veftra,Syt.cempladeorum veftro= rum. Ignoto,quafi dicat,fi quis eft;quem forte ignora- mus. Quod, Grec. quem. HocGte.hunc, 24. Deus,lege Dominus, Mee 25. Colitur,Syr.ci miniftratur, q. d. opera homi- nn non indiger,ve ftatim dicitur. | 26. Vno,{-homime,Gre.& Syr.yno fanguine. Statata,{. cuiufque vite, 29. Quarere ,pro,vt querant. Aterectent,iattin- gant, f{mente. Quamuis, &c, q. d. ad quod noneft _ opus longius ire,Gre.8e Syr.quando quidem 8.1n ipfo,i.cius virtute.Samus,f.id quod fumus, q.d.ab co omnia habemus. Quidam,f.Aratus. Genus,i. progenies,q.d.ipfe fecit nos. 29. eEftimare;id eit,arbitrari. Seulpturé Appofi- t16. Artis, &c.i.arte faie,& cogitatione. 30. Ignorantia;Syr.idololatrie. Defpiciens,i.ex al- to videns. fic fumicur Pfal, 53. vbi idem verbum Grecum. ne 31. eAguirtate:i iuftitia,fiulte. Ix viro,i. per vi- rum, in In quozi.pet quein Statuir,i, decteuit, {cil.iudi- care. - = nae : Fidém,{ de tehac,q.d.certosreddens. 34. Areopagita, Syt. Vnus ex Iudicibus Areo- agi , : feos Quidam putant fuifle vxorem Dio- nyfij. i CAPYV-T. 3 Vib ; $ Cenofattoria, i. conficiendi tabernacula,fe. ¢ ° pellibus. ee ae _ 4. Interponens;ifubinde admifcens,& proponens ficredenduin.Gracu,i.Gentilibus. 5» laftabat, verbo, i. praedicabat inftanter. Effe Chiiffum,i.quod les vseflecMeflias 6. Sanguy,i.peccatum. Super capuc vefirum, 1.1m vobis puniecur.2x hoc,pofthac,q.d.fine vila repre= henfione iam potero Gentibus fidem proponcres quando vos eam repellitis. eee ee 10, Proprer pro, propterea, Appometur,Xc.1.com= mittet vt te ledat;Heb. hoe. : 4 : 13. Perfuadety fe 13. Per{uadet,pro,fuadet. : 14. Aperire os,i.loqui Reéte,i.merito,Saftinerem, i.ferrem,.{ contendentes. | 15. Verba, pros vetbis. Nominibus, bus, feu incerpretationibus. 16. Mivamit,i. abegit. BA 17. Omunes,{cil-vel miniftri Gallionis, velturba Gentilium,Syr.Omnes Echnici. Not. hune Softhe- nein referri inter’ fanclos, in Calendario Romano 28. Nouemb.vide anifte idem fit,qui fupra Crifpus didtus & Archifynagogus. 18. Suftinusffer,i. expe Galler. Qui,f. Aquila,vel Paulus. Quidam enim yotum Pauli dicunt , alii, Aguile fuille. Totonderar, {. finitotempore Naza- reatus. | : Cenchris,Portus eft Corinthi. p ye ei 22. Ca/vream, Capadocie fecundum quofdam., Ego aliam putarim Ephefo propia uiorem,vel po- tius Paleftine,vnde alcenditin Ecc efiam, f.lerofo- lyme. a . Antiochiam,{.Pifidiz,feu potius Sytiz, quo ve- nit ex Terufalem,deinde in Galatiam. 24, Potens,i. valde doctus feu verfatus , adeo- que qui exiis ludzos poflerconuincere non cre- dentes. 25. Sciens » &c. q.d. baptizabat batifmo Joan- nis,quem folum nouerat forte fic baptizatus-etiam ipfe. us 26. Fiducialiter,i.audacter feu intrepide. 27. Exchortati,Syr.preucnientes,eum,te. litteris commendatitlis. GAPVT XIX. i. que ftioni- 2. T pro,num. 3. In quo,pro,quo ba ptifmate. 3. Nomine,i fidejvirtute;& inuocatione. | 6. Prophetabant,i. Deum laudabant feu de diui- nis myfteriis loquebantur.vide fup.cap.1o. 8. Suadens,perfuadens,feu pradicans. 9. Viam Domin,i. Chriftianam Religionem. Tyvanni,&c.Syr.cuiufdam nomine Tyranni.Ap- paret hunc locum dediffe,vbi Paulus fcholam face- retad docendum. 10. Omues,i.quam plurimi. 11. Non quaflsbet,id eft,non vulgates, Syr. maxi- mas. A corpore,i.que geftabat Semicinttia,i.zone,feu, cinguli partes. Quidam. putant effe fudaria,ve fit ex- plicatio:eft n.Gra.ovd opie # osprsnivOte. 13. Adiuro,g.d.cogo,feu iubeo,in Chrifti nomi- ne,feu virtute. | 16. Amborum,Grec.& Syr.eorum. 18. Confitentes , &c. Sy. renunciantes offenfas fuas,& confitentes quod fecerant. 1 9. Curiofa,Syr.magica. AGdium,{,quinque mil- lium aureorum, 20. Confirmabatur.Grac.fortificabatur. 21. In {pwritn,i.dudu Spiritus fandai,Syr-in men- te lua. 2.3. Minima.Gr.parua. Via Domini, {c.do&rina Euangelica. 24. eAdes,i.cempla,feu thecas ftatuarum,efiigie templi. 25. 4cquifitio,i.lucrum. 26. Ephe/t,{.hominibus. 27. Pars,inegotium {noftre artis. in vedargutionem,\. reprobationem, q.d. vt con- temnatur. 32. Ecclefia,i.ceetus ille hominum. y) = : 33. Detraxeruat,forre ne occideretur. -Notationes 35 - Scrtba , forte ipfe Alexander, Syt. Princeps Ciniratis, : 36. Non poffit,{-vulgo,vel g.d.cum nemo contra- dicat. : 38. Forenfes,{de rebus ad forum,feu iudicium pertinentibus.fiebant autem apud Proconfules. Proconfules,&c.Syt.Proconiul in yrbe eft. 39. Ecclefia,i.concione,feu congregatione. Qui- dam referunt ad conuentus Iud¢gorum {folemnes. vbi caufe determinabancur. Abfolui,i.definiri. 40, Obnoxius,i.in culpa, feu auctor, €cclefiam,i.coetum. CAP VT. XX. I. Xhortatus eos, valedixit, Grec. complexu, & ofculo falutans,Syr.confolatus & ofculatus €0Os. ; 2. €xhortatus,Syt.confolatus. Graciam{,Achiam. 3. Feciffer,i.egiffer. Habuit Confilium i ftatuit. 4+. Pyrrhi,f filius. § Suftinuerunt,j.expectauerunt. _ 7: Kaa Sabbati,i.primahebdomade die, feu poft fabbarum,f Dominica: Panem,Syt.Euchariftiam.yi- e fup.cap.2. . D:{putabat,idiflerebat. In craftinum, id cht, po- ftridie. 8. Cenaculo,f. parte domus fuperiore. 9, Afergeretury,i.crauaretur,feu deorfum trahere- tut.xaragepcuuG-, Dutlus,i.depretlus, feu deorfum tractus xaravey Sere, Tertio cenacalo,i.contignatione teltia,episeye. : 11. Non ominime, éperpiwe 1. non mediocriter. 13. Fatturus,{.v{que ad Affon, Grec. indicatur pedibusiterfecifle. 15. Alia,ifequenti. 16.7 ran{nanigare,i.preteruehi, 17. Matores natu,Grec.Presbyteros. 21. Teftificans,pro,predicans. : ; 22. Alligatus,pro,velutalligatus,g.d.impellente; - {piritu. 24. Vereor,i,timeo,Grec.curo, Nec facio,&c.Grec.non habeo animam,i. vitam, mihi pretiofam,i. charam. Syr.pro nihilo mihi ha- betur anima mea. Teftificart.i predicare, 26. Conteftor vos,Grec.& Syr Teftor vobis.: Mundus,&c.qd. nulli me fuifle peccandi cau- fam. i 28. Epifcopos,etiam presbyteri Epifcopi voca- bancur iuterdum.Regerere,G rec.pafcere, TFObLLIVERVe Acguifinit{.Deus. 29. Rapaces,Grec.graues,{ molefti,feu feri. Jn,i.contra, 31. Monens,pro,monere, 32. Verbo gratia ipfius,i.predicationi, quam au- diftis de Dei gratia. ef dificare,Syr xdificare vos. Dare,Grec.dare vobis./x.pro,cum.Santtificatis, iduftis,feu fandtis. 35. Omusa,pro,per omnia, Syr.in omnibus, Sufcipere,f.edificare,nihil ab eis accipiendo , qui forte alioqui {candalizarentur.Dare,fex charitate. ef ccipere,{.ex inopia, CAPVT CAR ¥ TF’ xeL 1, Pp 4taram,Hec patria S.Nicolai. : P 4. Dscebunt,forte preuidentes que illic ef~ fet paffurus. 6. Valefeciffemus, Syr. deofculati eflemus. vide cap.20.{up.vbt idem verbum Grec. 8. Aliasi.fequenti.C ¢/aream,vide fup.c.1@ Septem,{.Diaconis. 10, Aliguot,Gre.plures. 11. Sibi, f.Agabo. 3 13. Nomen Domini,i.Dominum. 14. Suaders,pro,perfuadere. 15. Preparats,{{fublacis farcinulis. 20. Magnificabant,Grec.glorificabant. efimulatores, Gre Zelarores,f. ftudiohi fectaro- res. . 21. Difceffionem,Gre.vmcaciay,i.defectionem, Con{uerudsnem,i.priftinum morem, Ingredi,i.viuere,teu agere. 22. E/?,{-quod 4 te volumus. 23. Votum,{.Nazareatus. 24. Santtifica,i. purifica. Impende in illis, i.fac fumptus pro illis neceffarios,vel fimul cum illis. Falfa fant,Gre.nihii funt,g.d.timere te culpam. Ambalas,i.viuis, feu conuerfaris, Legem,Not.quod licitum fuit primis illis tem- poribus legalia feruare , non autem neceflarium,in quo Galare fedudti errabant.¥ ide ibi. 25. De his, &c.reducunt Paulo in mentem, quz per illum Antiochenis {cripferane. : 26. Annuncians,{facerdotibus. Doxecs fub.illic pertiltens. Offerretur,i oblata effet. 27. Septem,{.ab aduentu eius,feu ritus purifica- tionis illius, 28. Homo, é évipwxG-,i. homo ille. 31. Confunditur,i.curbatur. » 34. Caftra,i.locum militum. 36. Tolle,f.de vita. 37. St,pronunquid. 38. Sicartornm,i, gladios ad cedem geftantium, fica n.giadius,a fecando,Syr.feeleratorum, 39. Ignora,i.ignobilis. Aduniceps, Gra, worscas i. ciuis. CAPVT XXII. 32 Evitatem, Grxc. dxpiCesavs 1. exactam tatio- nem,Syr. perfecte. eA mulator;i.zelator, feu ftudiofus. 4. Y iam, f.Chriftianam Religionem. »§- Maiores nathy i. {eniores; Grec, mpecBuTepsovyis ordo feniorum, 6. Media die,Grz.citca meridiem. 9. Non audierunt,vide c.9. 12. Vir additur Gre.pius, feu religiofus. 13. Rejpwce,Grec. dvataredoy, irecipe 'vifum. 14. luftum , Grec.rcv dixesoy,iiuftum illum, {c. Chriftoum. 16.N omine ip fins,i.ipfo. 17. Superiore mentis, Gre. ineacer. 19. Cadens,i.verberans. 20. ¥ eftimenta,i pallia. 21. In norationes,i.ad gentese 22. Fas,Gre.decens. . . 24. Torguert,Grec.examinati,f{ per flagella, 25. Iademnatum,id eft, non condemnatum pet fententiam. 26. af Hurus estpro,agere vis? 27.Si,pro,num, 28. Swrma,{.pecunie.Natus,f.cinis. ~ InA@a Apoftclorum. 29. Torturif flagellis. : 30. Sacerdores,Gre.{acerdotum principes, CAPV.T. XXIL 1. AMmi,&c. i. quantum mihi confcius fury; bene. Ante Deumi.Deo feruiens. 3. Percuriet,i.dignus es quem petcutiat,vel pro- phetia eft. Iudicans,pro,vt indices. §- Nefciebam,fc. non agnofcebat pro Pontifice; ceffauerat enim illud facerdotium. 6. De fpe,i.ob fpem,f quam predico. Wdadicor,in ius vocotr. \ 9. Pugnabant,i.contendebant. __ Inuensmus,prefens ett. Spiritus f{.Dei. 11. Conflans effo,Grec.confide. 12. Collegerunt fe, i. conuencrunt., Deuonerunt;i. cum execrationibus iurarunt feu promiferunt. ' 14. Deuotione,&c.Grec.anathemate anathemati- zZalulmus nos, 3 ra 15. Cum concilio,Syr.& primores fynagoge. 20. Judais,pro,inter ludzos.Conmuenit,{c.con{pi- part. |. 22. Quoniam,pro.quod. 23. Et equites,pro,iequites. 25. Pecuniam,{occidi permififler. Optimo,Gre. xparis-e.i, potentiflimo,feu praftantiflimo.vide.inf. c.27.& Luc.i.Syt.victoriofo. Salatem,Syr, pacem. 27. Incipientem;&c.i.cum prope eflet ve inter= ficeretur, CA PV ¥: RKLE. 1. (7 Veato,i.vocato. Ce . eo, o Su{cipimus,id eft,approb amus,feu recipi= Optime,Sy.vicoriofe.vide fup. 4. Clementia,i.humilitate, 5. Nav arenorum,i.Chriftianorum: 6. Violare, i.profanare. 8. Tudicans,pro,exquirens. 2 12. Concurfum,&c. q.d. feditionem , feu tumul- tum. 7 14. Sectam, Grac. éfey, i.viam. {cil. vitz inftitu- tum. ‘sake Dicunt {wulgo Gre. Sief ve fequitur. | Patri& Deo, Gre.patrio Deo; Syr. Deo patrum ineorum. 16. In hoc.Syt. propterea.4d,pro,coram. 18. In guibus,{.rebus occupatum. 19. Judai,Syr.ludei tumulcuati funt: 20. Ipfisf.qui adfunt. 21. Nifi,f.me aceufare volunt: 22. Via,f.cuiufmodi effet. : 23. Requiem.i.relaxationem,f.mitius tractarl: 24. Drujillavide fup.c¢. 12. it atl aa 25. Difpurante,i. differente: Caftitate, Gre.tem- perantia, Syr.fanctimonia. Quod nunc astinet, Yi d interim. . : . ; 27. Biennio,f.officij {ui,vel carceris Pauli: GaAPVYT KEXY. t. Wy Pouinciam, {ludeam: P 3. Gratiam,ifauogetis 4: Maturius,i.celeriter,feu brewl , or rages 5. Porentes,V ulgo, Valenti huomini. 6. eA lrera,ifequenti.fic inf. 1 1. Qué hi,pro,de quibus hi. _ 12. Confilio,Syr. confiliariis fuiss 13. Bernice, f.cius foror. 4a en 394 y, Syr ad poftulandam pacem Fefti, fe. fic appellacut, Hebr.& Syt.falutatio. 16 Donare,{c.interficiendum. 18. Canfam.icrimen,Syr.culpam flagitiofam. Malum non eft Grec. - 19, Superftirione ; fic vocat Iudzorum Religio- OG oe 5 20. Hafitans, &c, q.d.cum non fatis intellige- rem earum queftionum momenta. 22. Volebam,pro,vellem. 23. Ambitione,i.apparatu, feu oftentatione,Gre. Payracias. ; *s3 24. Interpellamit,i.conuemit. : | ? 25. Hoc,pto,co,quanquam fi non legatur(abun- dat enim)facilior eft lectio. ae! 26. Interrogatione ,i.examinatione. 27. Sine ratione, q.d. ftuleum, feu itrationabile, droyov, Grx.C au/as,i.crimina. CAPVT XXVI, a. Stimo.i.arbitror. A 5. Certiffimam,Syt.precipuam. Noftra,i.ludaice. 6. In {pesi ob {pem,vel {pe fretus.Repromiffionts, pro,promiflionis,f.de refurre@tione, 9, Quam,Syt.quam {pem,i.rem {peratam. 8. Quid,i.cut.Vos, Videtur id dixiffe ad Procon- fulem,& gentiles conuerfus.Si,pro quod. 10, Et mualtos,proxnam multos Sententiam,Gre. - & Syr.fuffragium,. 11..Bla{phemare,Syt.bla{fphemare nomen Iefu. Amplius,i.vehementer. 12. Quibus, {c. rebus verfans. Permiffu , Gra.& Syt. procuratione. 13. Supra,pro,fuperans. 16. Apparebo tibi,iapparens te docebo, 17. Populo,f{ludezorum. 18. Sortem,i.hereditatem. 19. Incredulus.Syt.re pugnans, 23. Sipto,quod.Pafibils, pro,paflioni deftina- tus. 25. Optime,vide fup.c.24. 26. Conftanter,i. confidenter. 28. In modico,q.d.paucis verbis. 25. Opto,Grec.optarim.I2 modi co Cf magno,Gre in paruo & in multo, q. d- omnino,feu per omnem modum. Excepris,&c.q.d. loquor de animo,non de corporis feruitute. CAPVT XXVII. 1. V/dicatum,i.decretum. Exm.Gre.nos. Cuftodizs,ivindus. fic inf, 2. Adrumetinam,Syr.ex ciuitate Adrimanto. TIacipientes nanigare,Gre.nauigaturi.Circa,&c, {. ad ea'loca nauis profici{cebatur.Su/tulimus, i. folui- mus portu.fic inf. Perfeuerante,{in comitatu. 5. Lyftram,Gre.& Syt.Myram. 7. Gnidum, Vrbs eft Cariz in Afia,Syr. Caindam nfulam Salmonem,Syr.Salmonem yrbem. Notationes a 8. Bont,i. pulchti. Thalaff7,Gre.& Syr Lafea. 9. Letumium, Syt. ieiunium ludzorum,q.d. Aus tumnus ,:co enim tempore ieiunabant. Confolaba- tur, Gre exhortabatur,Syr.confilium dabat,{.de non nauigando. Imuria,i.detrimento, 11. Nauclero,Syt.domino nauis, 12. Statnerunt confilium,i.decreucrunt, Portum.Appolitio,g d.qui erat portus, Africaum&c.V entorum {unt nomina. 13. Legebant,i preternaui gabane. 14. Ipfam,f. Cretam, Euro Aquilo, eftinter Eu- rum & Aquilonem,vnde ei nomen. 16. Obtinere,Syt.prehendere. 17. Sublata,f. in nauim, Adiuroriss, i, remediis, quibus poterant.eL ccingentes{.funibus,ne vi tem- peftacis ditlolueretur. S yrtimy i. {copulos > vel loca arenofa. Vafe,quidam fcapham putant,Syr,Antenna. 18, laétum,{rerum in mare. 19. eA rmamenta,i.inftrumenta, 21. L¢innatio,{.diu cibo abftinuerant. Lniuriam,i.damnum, oe 22. Et nuxc,pro,fed nunc. 27. Quartadecima, {c. tempeltatis, Adria Syr. Adriatico mari. 28. Bolidem,i.pondus funiculo alligatum , quo exploratur maris altirudo. 31. Non poteftis,.At promiferat Deus neminemi pericurum,finifi remere periculo {e obiicerent. 33. Nibil,f-fere. a 34. Salute,i.incolumitate. Quia nullius, &c.g.d. nihil enim detrimenti patiemini,Heb. 36. Animaquiores,i.bono animo, 40. Suftuliffent Syr.ab{cidiflent Gubernaculorums _ pro’ gubernaculi.d7temone,Syr,paruo velo, 41. Dithalaffum,i.bimarem,{.Ifthmon. 44. De namifres aptasad ferendum ia@atos in mare,Syr.ligna nauis. CAPYT XXVIIL I. M? lites,yulgo Malta. 2. Pyra.ilignorum ftrue. 4. Fitiosi.ctiminis punitio, Syr.iuftitia. 6. Conuertentes fe,i.mutata fententia, 7. £xhibuit,i, tractauit humaniter hofpitio ex- cepto. oe 8. Saluauit,ifanum reddidit. II Caftorum,f, Caftoris & Pollucis.'Grec.Diof- curorum,f.dicebantur Diofcuri,1.Iouis filij. 16. Sibimet,Syt.ybicunque vellet. 18. Interrogationem,i.examinationem. 20. I/rael.i.quam habet I frael,{c.Mefliz, vel re- f urreétionis. 22. Hac, f.Chriftianorum. 23. Exponebat,{.{cripruras,velregnum Dei. 26. Perfpicietis,i.cernetis. 27. lncraffatum,Syt.obrencbratum, 28, foe falutare,Syr hee redemptio., 29. Quaftionem.i, difcéprarionem, 30. Conduéto,{.domo conducta. Rraetesteear sh tadadide dat Mati ate tht eR a at lh | ae AD ROMANOS PAVLI EPISTOLA. Offendit nec Legis, nec Natura vim [ufficere, fine Chrifti gratia ad falutem. | CAP VT Fr OCATVS Apoftolus,i. voca- tione Dei Apoftolus,feu ad Apo- ftolacum vocatus. Segregatus , {c. per Dei ele@ionem. Evangelium, Samo {c. pradicandum. 3. De filo, coniunge cum, Evangelium, Fattus,Syt.matus. Ei,non eft Grec. nec in Com- plut. Secundum carnem, i. homo, vel , fecurduia quod homo. : 4. Pradeftinarus, Grec. definitus, {e.predcftina- tione, Syr. agnitus. Filins Des,{c. ab eterno prede- ftinatum, ve Filius Dei efler homo, adeoque vt ille homo effet Dei filius etfi enim Chrifti perfona Dei Filins femper fuit ; fed non femper homo fimul Deique Filius. in virtute, i. Cum potentia. Secundum, &c.i. qua poreft fanctificare. Ex refurrettione, &c. q.d.quem Spiricum mifit poftquam refurrexit 4 mortuis. Chriffi,&c. pro, Chrifto Domino, &c. ve iunga- tur cum. Filio fue, & fic legitur Syr. : 5.4 obediendum ,i. vt obediatur. Pro nomine, i. vice, iungendum cum , Apoffolatum , iuxta illud: pro Chrifto legatione fungimur. 6. In quibus, {c. gentibus. Vocati, i. vocatione. Chrifti,fc. ferui , fen difcipuli. 7. Vocatis fanttis , i. vocatione fanétis , feu ad fenétitatem vocatis. Pax, {c. detur, feu multiplice- tur, ve dicicur i.Pet.r. 8. Per lx sv M Chriftum,f{c.adid impulfus,vel q.d. in negorio Chrifti, 4 zuunciatur,i. diuulgatur. Vainerfo,Hyperbole. fic folemus cum yolumus fignificare maximam orbis partem. ae 9. In fpiritu, ec. q.d.toto animo. Euangelio, fe, annunciando. 10. St quo modo, pro, ve in voluntate»Det, i. Deo volente. 11. Grati@,i, doni. | 12. Id eff, dicendum erat,itemque, fed fic maluit dicere,modeftiz-caufa, ne quod dixerat, arrogan~ tiztribueretur. J vobis, i. vobifcum. 13. Ad vos, iunge cum, vt aliquem, &c.Prohibi- +8, {c. 4 Deo,vel.q.d. occupationibus impeditus. 14. Grecis, &c. iunge cum fuperioribus. Sapientibus,&c.i.doctis & indoctis. Debitor,pro, omnibus enim debitor. Sum, Syr. fum ad predi- candum. ; 15. fea, Complut. itaque. Quod in me, in quan- cum in me eft. Promptum eft, pro, promptus fum. 16. Primum, {c. ludeis primum predicacum. Graco,i. gentili. : eS 17. Inftitia, {qua iuttificat. Renelatur, i, decla- ratur. Ex fide in fidem,{. progredientes nempe in dies, in maiorem. fic dicitur 2. Cor.3. Aclaritate in cla- ritatem, {c. progreffus fit a fide informi ad forma- tam per charitatem , & ab hac cum eft imperfeéta ad perfectam,a qua deinde adperfectiorem, vel q.d. per fidem qua creditur. fic dicitur cap.6. Iniquitaci feruire ad iniquitatem i. qua inique agitur. cla- rius fic dicererur,ex fide credendo,feu faciente cre- dere, ficuc etiam imiquitati ad iniquitatem ,i. inie que agendo. feu facienti inique agere. vide cap. 4 in {pem, pro , {perando , & cap. 3. intimorem, id eft, timere facientem. 18, Renelatws{.per Evangelium, Swper,i.contra. Veritatem,i notitiam veram. D etinent, Ciniufte yis. uendo. 19. Notum,i.cognofcibile, In illts,pro,apud illos, 20. Lnuifibilia, Syt. recondita. Crearura, i. tebus creatis,{c.per res creatas, ve ftarim oxplicatur. Vira tu5,1. porentia, 21. Snavneruatyi. faci {unt vani, C ogitationibus, i, ratiocinationibus. 22. Dicentes, i. putantes ; feu profitentes. | 23. Et,pro,nam, Hebr, Incorrupesbilis , i, immu- tabilis. Similitudinem imaginis,i. fimulacrum treprefen~ tans. ,Serpentiym, Grec. reptilium. 24. Coutumeliis,i.dedecore , feu turpitudine, Jz Semetipfis, i. inter fe, vel {uis vitiis, vide inf. 25. Veritatem Dei,i. verum Deum, Adendacium, i. idola, que Deum mentiuntur. Amen » i certe Confirmatio eft poftremo didti. 26. Paffiones ignominia , i. cupiditares ignomi- niofas. u Contra naturam,f{. mifte inter {e. 28. Probauerunt, i. curarunt. Habere in notitia, i, videre quid ei placerer, auc difpliceret. Tradidit, 1. permifit tradi. Reprobum fenfum, i. improbandam mentem. Non conueniunt.i. peflima. 29. Intquitate,Grec.iniuttitia. Malitia,i.verfutia. 30. Deo odsbiles , alij yertunt 5 Deiofores, {c. in - Deum impij. ok Incompofitos,i, immodettos. Affeétione,i.cha- ritate. = Abfque federe, i. foederis violatores. 32. Non intellexerunt ,quod tamen poterant fi vellent.Grec./hic aliquanto alirer , fed mihi noftra lectio magis placet, eftque in quibufdam Gracis codicibus, Coe? VT: EI, 1 py quod, {. quia Dei iuftitiam cognouifti. Judicas,i, condemnas proximum. 2. Scimus enim,q.d.eft enim manifeftum. 4. Dinitias,i.copiam maximam,feu abundantiam. Bonitatis, Syt. dulcedinis. Patientia , &c.i.pa- tientie diuriffime ferentis,& expectantis..ddductt, 1. inuitat, , 5. Thefaurizas, i.accumulas. /ram;i. {upplicium. Die,pro, diem. Jva,i. punitionis. Rewelarsonss ,i.ma- nifeftationis. uae 7. Patientiam, i.perfeucrantiam. Gloriam, {. cae~ leftem. . Incorruptionem,i immortalem yitam. . 8. Ex contention*,i, contentioh. Acguiefcunt, 1. obtemperant.Credunt;iobediunt. Jra,i fupplicium, Indignatio, pro,ex indignatione; {, Dei {ub.obueniet. 9. Primum, {.primum is agnouit veritatemn, Qui- dam pariter, verrunt,q d.cam Iudzo quam Gentili. 12. Leges{c.{cripta. Inlegea-lege {cripta yrentes. Tudicabanrar,i. damnabuntur. 13. Lastificabansar.i. iufti habebuntur , {c.apud. Deum. Ll 2 14. Legems 296 YA. Legem,{c. {criptam: Naturaliter, i. lumine& _- yi nature. i Ea,faliqua.Eninfmodi,{{eripruram,ve ludwi,feu pro,ipfisnam Giehi.** © 15- Opw{.dictamen. Cogitationem,Xc. genitiui, pro ablatiuis,nifi malis regi a confcientia, Defen- dentium,i.excufantium. | 16. Indie,Lunge cum,iuftificabantur,& fuperio- ribus. Pers lesv ms&c. lunge cum,iudicabir. 17. Si autemsGra ecce.In Deo;.Det cognitione. 18. Probas,i.approbas, ; 203 dafantium, Gre ynriay » i.paruulorum,feu im- pericorum. Fo rmam,i.rationem feu perfectionem. 32. Facu,{.iniurius in res facras. | 24. Perspro,propte «. Blafphemacur,i.male audir,{. dum putatur Deus probare peccata veftra,dum non punic. - | | 25. Circumeifiosid eft,ludaifmus. Prauaricator,i. tranfgreflor.Prepurinm,é&c.q.d-gentilias reputabi- tur. . 26. Proputinm six gentilis. Circumeifionem, &c. q.d-habebitur apud Deum tanquam verus ludeus. 27. Confummans, sobferuans, Per, pro,habens, 28. Ef,fapud Deum. 29. In fpiritn,&c.ifecundum fpirirualem,& non litreralem intelligentiam.é x Deo eft, pro, expecta- tur,feu queritur. GA PVD, AL. yer Mplius,q.d.in quo excellit ? 2, Per omnem modum, i. valde , fen variis de caufis. Eloquia,i.oracula {eu precepta, vel {cri- ptura. 3. Fidem,{.in promiffis Euacuabit, i irritam fa- ciet.eftautem fururum pro praterito. 4. Mendax,{c.ex fe. Sicut feripram, porelt iungi eum precedentibus,& fequentibus. 5. Commendat,Gra,& Syr.confirmat,f. dum ve- rax eft & fidelis in promiffis etiam fi nos inique agamus,vel dum noftras iniquitates punit. Jram,i. punitionem- Seiundum hominem,i. humano mote, q. d. quod humanus fenfus poflic querere. 6. Quomodo, {fi iniquus.fic. 7. Veritas {cil.in promiffis,vel veritas, pro,iufti- tia. Mendacio,id eft, peccato, quo fallicur fides data Deo. Abundauit,ifaca illuttrior. Gleriam,f Dei glo- tia eft,etiam immeritis benefacere, & praftare pro- miffa. Quid adbuc,i-amplius,feu pofthac, pergitin ob- ie€tione humani fenfus. /adicor,i.condemnor 8. Noz,f.potius. Et ficut,explicatio precedentis. J” eo e/im blaf- phemant,i.peflime loquuntur. | Quornm,&c. Per hac refpondet obiectioni, q.d. damnandus eft talis fenfus , feu fententia, peccare enim nunquam licet. 9. Pracellimus,{.nos ludzi,quod pertinet ad ani- mi iuftificationem. | Eos, Gentiles, Pracaufati, i.caufa reddita ante oftendimus. Sub peccato.1lli enim fcripram legems hi naruralemnon feruant. ae lnntiles fatti,Syt.improbati,V [que ad unum, ine vnus quidem. ‘ Raye ulebram,c.Hi verfus vique ad,oculos eo- -tum,non citantur ex Pfalm.13.nec enimvin eo funt Hebr.aut Gre, {ed ex variis {cripeura locis. vide Pf. $:9-35 +1 40.dfa 5 9. Hick. pref.lib.6.in Ifa.Sub,pro,in, Notationes 16. [afelicit as,rerermopia,i.calamitas. 19. [2,projfub.Obftraatur,i. non poffit fe excu- fare,feu defendc1e,contra,Dei iudicium. * Subditus,Syt-obnoxins.. Deo, Syr. Dei condem- nationi. . Be. Operibus,i.virtbus,feu operum merito.Legs {fine gratia,O mn car o,ivilus homo,Heb.Cogmzzo, — {fola,& non auxilium ad virandum, \ 21, Legesi.legis obferuarione. Dei,i.qua Deus ho- minem iuftificat. 23. Gloria,i. mifericordia, feu gratia per quam Deus glorificatur. (is : 24. Luftificatt, pro, iuftificantur autem. Jz Chrifto, i.per Chriftum, {.facta. - 25. 1a fanguine, lunge cum,propitiatorem. Iuftitia,{cil qua iuttificar, Propeer, pro.ifesfeu ad. Pracedentium,hpreteritorum. 26, Suffentatione,&c.q.d.que rolerauit Deus. e4d,pro,vique ad.Siz,i.appareat. 4 24, Fattoram,{.Mofaicam, que multa opera pta- cipiebat. NWon,Nec enim lex vires dabat ye implere- tur,é& qui cam aliquo modo obferuancr, glorianctur. Iraque lex illa non toilit gloriationem, fed Euan- gelica,per quam cognof{cit homo nihil fe pofle fis ne gratia Dei. ‘ Fidei, f.Chrifti,i. Euangelicam. 23. Arbitramur,i. cenfemus. Operibas, i. meriro operum,fen viribus,vel q d. ab{que eo quod opus fir facere opera legis Mofaicz. a1. Deftruimus,i.abolemus.feu irritam facimus. Statuimus,i. {tabilimus,dum f{c.gratiam pradica- mus,per quam illaimplecur. GCAPVT IV. S. | ee bina tinuiffe. Secandum carnem,{.patrem. , 2. Operibus,i.operum merito. Habet,&c.q.d, Illa quidem iuftificatio non eric apud Deum. Gloriam. Syr.gloriationem. 3. Reputatum,&c.q-d. per illam fidem eft inftifi- catus. tg | 4. Operarur,i.operibus meretur,q.d.fi operibus iuftificationem meruiffet,non diceretur gratis fuil- fe iuftificatus,hoc enim eft repurari fidem ad iufti- tiam,{-per fidem gratis inftificati. 5: Operatur,i.opetibus meretur. Repatatur, fe. habetur pro fufficienti dif pofitione ad iuftificatio- nem. | | Propofitum,8ic.q.d.fecundum quod Deus propo- fuir dare gratiam iuftificationis credenti. 6. Beatitudinem,&c.is beatum hominem. Syr.de beatitudine hominis. Accepto fert,i. impurat, q.d. quem pro infto habet,f-inftificans prius,nec n. pro iufto Deus habet eum,qui iuftus non eft. 8, Non impuranit,{.quia remifit, iuftificando eu. 9. Manet,non eft Gre.fed fubauditur aliquid fi- mile, Syr,fit,i.accidit. Dicimus ,pro,diximus. 10. Nonin,&c.{nondum erat circumcifus. 11. Circumcifionss,i.ipfam circumcifionem. Siguaculum,i fignum, Eft pro, fuerat, feu accide- rat ei. In preputio,i cam nondum effet circumcifus. Per praputinm,i.citcumcifora Reputerur, f. fides. 12. Taatum qui,pro, qui tantum. Ex circumcifio~ ne,i.circumcifi. Et iss,pro,iis qui &. Eft,profuit, ' 13. Per legem,{.obtinenda. Semini,i. pofterirati, Hebr. Mundi,i.celi, quod ia mundo precipuum, vel Chriftus inrelligirur,cuius heveditas orbis,iux- taillud:Pottula ame,& dabo tibi gentes, XC 14. Ex jo Epift. ad Romanos. ve Ex lege, q: 4) ‘per tei obferiahtiam. oc) : Fides,{promiffionis, q.d. -fruftra'promiffim 4 nec mn. quifquam legem per! fe potett teruaie,fed opus Dei gtatia,que “dacut per fidern, aboliea, I.irriva,éx- plicatio’ pixcedentis. fe 1s. /ram,i. punitioncm. ‘4. d. Fact | vt piniantut, yi. eam tranfgrediuntur. Prawaricatto, i legis tranfgteffio, 16. Ex fi fde,Lpender res tota. Gratiam,{ Dei, quia ‘poteft eius lex fertiari;quod ad heteditacem adéun- dam requiritur. Et e qui,/pros ei qui & qud.t non le. gem fequenti;fed fidem, Abrahe. 17. Ante Deum, iungi Porch cum jpater efticat qid. Deoapprobante. : Tangquan ea que fart ,pro,tanqiiain fine. : _ 18, Contra fpeissicontia id quod naturalitér fee tari poterat. Tn [pem;i. {peratido. Ve fiereri fe fore. . 19. Lafirmatus, idebilfcatiis.€ mortium, q d.ad genctandum ineptum, Puluam,i.matticetn. 20. Repromiffione;i. promiffione. Ds ffidentia, Gre. ai ig incrediilitate. Confortaria i. fortificacus. Dans gloriamf.credends | e1,& tonfidendo. .. 21 Pleniffi ume {ctens,;Gre. HRipowopsSerc,i i.certifti- me perfuat us. 22. Repuraram,fipfuin crederés 23. Quia reparatum eff, pro, repiitatuin alle as. _ 25. Tradiras eft, &c.lege fic. Gui tradicus elt, fad Ynorrer; & refurrexit proptet deli@a noftra3l. de~ lenda,& propter iuftificatidnem noftram, fcil. dan- dam nobis, {cil vecinigue factum, propter veruti- que. CAPYT V. fet betmns, Gre .& she habeamué: 7 >. Habemuws,Grec.habuitnué. Gri atiaih,s. fatum gratiz, Ia {pe gloria,i {perantes gloriath. ree Noa,pto; nec id.Gloriamur,i.nobis olérie du- cimys: Operatur. Gteibulatione | acquitittir patientia. 4, Probationem,{.pet patienitiam probamuri Spems{.probati bene {perane. 5+ Confundit,i pidore afficie,{{pe fruftiatiini: | ‘Dei,i.qua Déuth diligimus, Diffufas f. tientis eft qualiras quédam. vt aeris lux Per; Catifani figti- ficat. 6. Vt quid,i.cur, CaiG ob hané chatiraterh diffiiti- dendam. lizfirmi,1. pecedtis kgrotiSecundum tempus i. prae{cripto rethpdre. 7 Pre info; iculm debet ex luftitia, ve qui dant penas feelet uth, Moritur,f liberirer. Bonoji.re honé- fta {éu vito bonto,Syr bonié. 8 la nobts,i erga nos: 9. Ira,i punitionesfeu {upplicis.. 10. Inimicis{ Dei. Ipfiussfc. Chrilli, 4a. ipfo vi- tientes& vobis fiuente. | IT. Lon folum Tg! otiamir in tfibulationibus. _ In Deo,i.Dei amoteé crga nosichriftum;.qui no- bigimpetrauit. 15. Proprerea,i.ob earn reconciliatiohem. Munduin,. vmiverf{um ¢g gentis humannif, Atig: i In quo {.homine, vel peccato 5 eel ¢ 4.4. quaceritis omnes peccanertift, fib. fic vita pet Chriftuat. 13. Peccatims{c. originale, & actiiale. Imputaba- tarsi. reputabatur, feu agnofeebatur, {¢.ab hotini-= ‘bus. 14s, M ors {Ob } peceatum inae@a: In [omiilitudinem; f.propria voliintate,vt illenem2 pe in pes Forma ronrG yi. figura, i ye exemplar, Fuiurii. Chest: qui venturus tat. tg. Delictum,f. nocuit. ‘Gratia, £ profuit. fab. fed Sey tags, - MM wlts,{omnes. Za gratia,i per gratiatti. Flominis,{,Chritti. Plures;i. multos. 16. Et non Explicat magis quod: dixit, ; i Peccatum, Grec. ps eccantem. Jn sdiciumn. Dei: Yuet: -peccato,i. ‘ob vnum peri Dileéss,Leducens. , ae ie 17. Maleo magisf. iors erat Pemporalisias’ vita ber Chriftan? eterna, 18, Coudemnariariem,(.i itumn n elt. Ome ent. Ait: yea lint, Vite,i.pet quam viuitur. | 19. Multi ,iomnes,ve proxime diaum. Muti, omhes. (fi velinc, 20, Subintrauit ji obiter fabiie Vs pto,fic ve. Abnudaret sf.per occafionem. om alee, mortem, i, Occidendo. Per iufitiain ibulthd ficands Per I's s y M,i.meritis I gs vy. CAPVT VI. Dinas. bon bos | 3.In Chriffos i. in Ena 4 nominé. in morte. ad fimilitudineta mortis,vt ftatim explica- tur. As In inortem, ive petcato t indriamut. Gloriam, i is glotiofathpotehtiam. 5» Complanzati ‘factist. tafiti. Simitivadini, iad ie inilitudineti, Refurrettioniss{ fimilicudint, Primi t. complani taci, feu | pacticig és, 6. Corpas i {ubftancia; feu congetieS,aut oe. v Mortuus sf peceato i in baprilmo. 3. Cum Chriftosi; fimilitudine mortis Ehiifti: 9. Lami. amplitis. 10. Peecato,i.ad délendun peccatumi Deo3i. aud Deum;leti ditiina vita. 11s In Chrifto; i.per Chriftuim, vel,cuin Chrifte. 13, Vt obed:dtis. Explicae quid fit regnare peccas tutti,i.fomitem. 13; Arma.i.initritthenta. 14. Sub lege,i: in ftaca legis j {eid , fab folo leg 54 ducu, 16; Mortem, (ahi, i7. bites, feujagite: Tn qua, Sytcui. i9. Humanum3i quod ferte pofficis. dd i iniquis geisdcs iniqueagendo. Vide cap.r. num.17. ln fan- EB ificarionemsi. fancté viuéndo, 20. luffitia;i. it{fieia,q.d. aiuftitia aliéti. 44. In fanttificationem,pro, fanétifi¢arionern. ae Stipendiasi: therces, feu debicum:;Vita arerats pro vitath xtérnam, fcorfert® . In Chriftojisper Chriftum. CAPYV D aay ae i; Le gem, i.viin legis;In homine , &c. hothinettt fibi fubieeanin habet. on i feu ies, Viro,f. eohtingata. = es Mortificari; i, drut felibefatt obligatiohe legis veteriss - Corpus, i. mottem corpotis, ¢. d. cum Chriftus mMortuus eft,periitv vis Jegis veteris, feu obliga: Altersin sfvelit {p ate, Fruthificbinié i Ve edetciobi {pirienalem ptolem. f: peieh a Operum, : ie [fernus in in Carnes. fecundity’ cainém yiuere-— hae Pafficnés,i ae ee , - Erant, Syt.incitabantur,{c, nitimur in veticum: Mortisi. digna morte opera. WC Lela Li Ff 6, dorttss i NS a ae Ney LET 6. Mortis,i .pet occafionem mortem afferentem vel,legem fomitis intelligit,que in mortem peccati, inducit. ean VF etuftate littera,i.veteri vita,qua vinebamus,le- gis licteram folam fine {piritu fequentes. 7. Peccatum eff, &c.fc. quia facit peccare , irri- tando concupifcentiam. Ne/ciebam, fc. effe pecca- Tun. 8. edccepta,f{ per illam cognitionem, & prohi- bitionem. — : Peccatum,i,fomes.Per mandatum, {. dum prohi- bet, & prohibendo dat occafionem concupifcen- a: 4 Omnem,i.confummatam, feu maximam, Adortuum i.velucmortuum,f{.non tantopere fomes ad pecca~ _tum impellebat. se 9. Altquando,{antequam darctur 4 Deo. Reuixit,i,excitatum eft. ~~ 10. Mortuus,f{.ci confentiendo. 11. Peccatum,{c. fomes. Occidit, fc. confentien- tem, ‘ 12. Laftum @ bonum,{.continet iuftitiam & per- fectionem, 13. Peccatum,{c.fomes. Vt appareat, &c. prozin qtlo apparet, quanta fit eius vis ad impellendum ad peccatum, : oa Vt,pro,ita vt. Peccans,i.peccare faciens. Peccatum,{fomes. " 14. Venundatus.q.d feruus fadus. ty 15. Latelligo,i.approbo,vel q.d.vix intelligo tan- tamin me affe@uum varictarem. Quod volo,f.vt nd conciipitcam. Quod edi,{.cancupifcere, 16. Legif.concupifcenriam prohibenti. 17. Ego,id eft;voluntas deliberata. Peccatum,fe. fomes. 18. Adiactt,i.adett.Perficere{.nihil mali concu- pifcendo. Jauexio,i.poflum. 21. Legem,peccati repugnantem,Syr legem con- fentientem. Adiacet,i, adeft, feu, adhezret,feil. fo- mes. a, 23. Captinicatem,i. velut inuitum trahentem./z lege,ifecundum legem,feu imperium. Peccati.i. fo- mitis. ; 24. Infelix,imifer, Mortis buins,i.huic, miferie ob noxio. ; 25. Gratia Det.Grec .& Syr.gratias ago Deo, Legi Dei, {non confentiendo concupifcentiz. Legi peccati,i.fomitis,{-concupifcendo, licet repu. gnastevoluntate.s Fe x OF ea ae a I. i. Chrifto,i.coniunGi Chrifto. Carzem,i.carnis defiderio. Ambulant,i,agunt,feu viuunt. 2. Vita,id cft,viuificantis. /x Chrifto,ifecundum Chriftum,feu conformiter Chrifti vite. Peccati & mortw,iomitis per confenfum animam occiden- tis. 3. Legi,f. Mofaica. In quo,i.quatenus. Infirmaba- tur,i.debilis erar,& inefficax,feu non feruabatur, Per carnem,i. impediente concupifcentia. [x /i- militudinem.&c,i. fimilem peccatorib us.f.quantum ad naturam,non quantum ad culpam. Er de peccato, i.ex peccatoribus,fen cum peccato nata.q.d fimilis factus hominibus natis ex peccatoribus , & cum peccato : vt coniungarur cum precedentibus, vel q.d.ob peccatum quod inducebat,fomitem damna- uit,comprimens & velut alligans ne praualeret,Syr propter peccatum,f'delendum,vet coniungatur cum mittens,&c. Damnanit,{-occidens, Incarne,{.fua,per eam enim oblatam, peccatum aboleuit,& fomiti yi- res abftulir. Oe ayn _ Notationes 4. Legw,i.quam lex requirebat. §» Secundum carnem, i.carnales. Sapiunt, q.d.illa probant,iifque deletancur. 6. Prudeatia, i, quod approbat. AZors ef,i.mor- tem anime affert,quam fummopere vitant {piricua- les. 7. Potefe,{c.quia omnino contraria eft , vt ignis aque,cum qua efle non poreft. 8. In carne,i.carnales, feufecundum carnem vyi- uentes. | ‘ 9. In Spirita,i fpirituales. Eins, feruns,feu vi-. uum membrum., 10. Mortuum,i. mortiobnoxium, Aug. Propter peccatum,i.merito peccati. lufbificationem,i.Dei {pi- ritum,feu gratiam qua iuftificatur. Grac.iuftitiam 11. Adorcalia,Syr.mortua. CRIS 13. Moriemini,{ eterna morte.Viueris, {, eterna Vitatanquam Dei filij. bees 15: lterum,{, vt in lege veteri Jz timore,Grec. in timorem,i.ad timendum,feu timere facienrem, Pater,vel explicatio eft precedentis,vt Grec. in- dicatur.vel exprimere voluit \vocemIudxi & Gen- tilis,f\ ille. 4bba, clamat,hic, Parer,fen marep 5 fic enim: Grec. : 16. Teftimonium reddit,i, teftatur,f. interna inf. piratione, 17. Compatimer,i.cum Chrifto patimut. 18. Enim,pro,autem.Condigne,{ ex fe,nam dignas facit gratia.vel q.d, pates non funt, quia breues & & leues:gloria autemimmenfa & perpecua. 19. Creatura,i.mundi tocius,vel hominis. Rewelationem,i.manifeftationem gloriz. 20. Vanitati,i,inftabilicati,feu hominu mabufyi vel corruptioni. Non volens,{.naturaliter quifque appetit- con- {eruari,fugitque corrumpl. Proprer eum,q.d. obedit Deo. Spe,{.liberationis. 21. Liberabitur, {cil. in homine , in quo eft-quo- dam modo omnis creatura:conftans corpore & {pi- ritu. ; 22. Ingemi(cit,i. velut gemens optat. Parturit,i. more parturientis veluti dolet,& expectat laborum finem. : Adhuc,inune. ; 23.la;f. reliqui homines, vel relique mundi creature, nS see _ Primitias,i.precipua dona,feu prima, data in le- ge Euangelica. ‘Redemptionem,appofitio. nam quantum ad fpiri- tum,adoptio iam habetur. i 24. Salwi,{.perfecte,g.d. {peramus perfectam fa- lutem, . Lue videtur,ivbi viderur,quod {peratur. 26. Spiritus, (fanaus, Poftulat,i. nos facit poftulare ; fic alibi:Spiritus Patris, qui loquitur in yobis:Et, clamantem, Abba Pater. Lvenarrabilibas, i, qui facile. explicari non. poflunt. 27. Defiderat ,i. defiderare faciat. Secundum Deum,i.Deo grata. Poftulat,&c.infacit fanGos po- ftulare. 28. Propofitum,i.Dei eleionem,Syr,preordina- tionem. ‘ Sanétt,iad fanctitatem. quamquam non eft yox hac Grec.nec,Syr. ‘ (29. Prafeinit, &c, i. prefciendo predeftinanit, f. predeftinatio eft eterna Dei noticia, & electioad gloriam confequendam, per Chrifti imitationem. Imaginis filij {ui,pro,filio {uo. 32. Donauit,Grec,& Syr.donabityg.d.quid nega- bit,qui filium dedir: 33. Dens, - - In Aa Apoftolorum, 33. Deus,pro Detis eft. 34.lesvs,fiek. . pee 3§. Chriftus,fqua Chriftus nos diligit, vel qua Chriftum diligimus. 36. Adortificamur,ioccidimut. Occiftonis,i.occifioni deftinate- 37. Proprer eum,i.cius amore, feu auxilio, 38. Certus, Grec.perfuafus. Virtures, Ordo qui- dameft Angelorum, /1/Paatia,i.prefentia, 39. Der,f{. qua nos diligir, vel qua Deum diligi- mus. £4 Chrifto,i.pcoprer Chiittum, Cer vt FS. I, AX Chriffo,i. tefte Chrifto, vel cotam Chri- fto. : In fpirity fanGo,i Allaminante {piricu fan&o. 2. Dolor. {ob Iudzorum incredulitatem. 3-Optabam,{olim,cum Chriftum non cognofce- rem. Anathema,i feparatus,feu alienus. Pro fratribus,{dum iuuarem illos,Chriftum per- fequentes, 4. Gloria, {gtertna illis promiffa, Teftamentum, Gra. teftamenta,i.padia.Ob/equinm, Grac.Awrtpetasi. Dei culcus, 5. Amen,i.certe ita eft. 6. Non autem,Cid dico. a8 Exciderit,i.irritum fic fadum. Verbum,promif- fio de falute Ifraelis. : ves Semen,i.pofteri, Tu Tfaaesi.per Ifaac,q.d. filij cui dicentur, qui ex Ifaac deriuati. 8. Pramiffionis,iad quos promiffio pertinet,{ fa- lutis,ficur & Ifaac ex promiffione datus. 9- Verbum,pro,verba.Secundum,&c.i.hoc eodéem tempore. | 10. /éaf-habuit filium ex promiffioie. Concubitny habens,t.concipiens. Paris noftri,pro, patte noftro, fub habuit de fliolacob promiffio- nem: ti. Maneret,i.firmum effet. 12. Ex operibus, i. ob opera 5 que nulla adhiic erant. €1,{, Rebecca. 13. Stcut,pro ficut etiam. . 15. Adifereor,i.cui mihi placet mifeteri. AZ/ere~ bor, Greimifereor. 17- Excitaui,ifeci exiftere,feu regem efle. Virtutem,i.potentiam. 18. Indurats{.non dans gratiam, 19. Queritur,{. Deus de Peccatoribus. 20. Re/pondeat.{.arguens eits iudicia. Gra.con- tra refpondeas, 21. Honorem;i.vf{um honorificum. Contumeliam i.vile minifterium, 22. Quod fi Deus,&c. iunge cur. Quid ergo di* €€ MUS KC, Trési.ira digna, {/peccatores obftinatos. Aptata,i.parata,f-ob peccata. 23.Vt oftenderet pro,& fimul oftendete. | u 25. Dicit, {fecundum 70.8% Heb.quamquam hic non dilecdtam,&c.non eft Syr.8¢ non mifericordiam, &c.non eft Gr, 27. Pro,id eft.de,vel,fuper.Reliquia,i, pars que- dam. : 28, Verbum;i rem. Confummaus;i. perficiens,fe. Deus. o In aquitate,i.iufte feu iufto iudicio. 29. Fuiffemusfperiiflemus prorfus, 31. Jaftitie,iiustificantem. 32. Lx operibus, Cvoluit iuftus euadere. Offende:. runt 1.impegerunt, 3 3. Confundetur,i.'pudore afficietur, f.fpe fruitra: tus, : CAP Vir x Is Wea Tudzos propenfa eft, 2 eH mularionem;i,zelum, feu; tu 3 ium, Secuadum {cientiam,isyt par eft, feu, fapientet, 3. Det,1,quam Deus dat. Suam:i.propriam,f, in operibus legis firam. Stax tuere.i.tucri,q.d.fua niti,feu fidere iuftitia, 4. Paw ifcopus,f ptecipue intentum, dd iufti= tiam{-dandam prop vficus. ie Iuftitiam,&c.i,legis precepta. 6. Qua autem ,&c.pro, de €a autem quz per fidé acquiricuriuftitia, fic dicirur, J celum,{.vt inde no= bis iufticiam afferar, Deducere,i.pottulare, vtécelo veniat qui iam venic, 7. Aby um, i profunditarem inferni, Renocare.i. velleve refurgat, qui iam refurrexit. 8. Verbum fider guod,pro,fides quam, 9. Dowmnum es vy m,i. aduentum Filij Dei in mundum. 10. dd suftitiam,i,ve quis iuftus fic,.4d falutem, i.vequis faluus fir. 11, Confundetur,{f{alurefruttratus. 12. Dives,i.abundanter. yrens mifericordias. 14. Quem,pro de quo. 1s. Pedes,iinceflus feu difcurftis, Pacem;i.feli= citatem. Bona, le#terna, — 16, Anditui,iauditusa nobis, 17. Auditu,iis que audiuncur a predicante, fc; concipitur.Verbum Chriftiid eft,predicationem dé Chip. } 3 18; Axudierunt{c,homines , yt poffint excufari; vel gentiles intelligit. Ee quidem, fub. tcsiptums Pfal. +8. : E xiwit,pro, exibit. Eorum, {cilicet,’ predicato- rum, | 19.Cognouit, {cil. quod dicimus de iuftitia f- dei. ; Primus, {c. inter ceteros; eA mulationem,i. inui- diam. In, prosper, Non gentem;i. contemptiflimam , feu indignam Gentis nomine. lram,i.indignationem; {quod falus gentibus ptoponatur, flantque de po~ pulo Dei. Mittam,i.inducain,ffinam induci. 20. Audet,@ dicit,i.audenter dicit; 21.¢4d,pro,de. CAPVT XL 2. PpRefcenit,i, predeftinauit; Aug.2. de predet: Elia,i.Elie hiftoria.iaterpellat,Syt.inuocat. 3 Suff odevunt ,i.cucrterunt. “ 5+ Reliquia,i.pauci quidem,feu quos Deus fibi teliquit.Fatte fuxt,pro. , fiunt feu fienc. quamquani Gre.non eft falue faéte , nec Sys; fed foltum, face funt,{manferune. mt a co 6. Gratia,Ablatiuus eft. Operibus,i. operuin me= rito. Nox eft gratia.Hic additur Grac.& Syr, Si au- tem ex operibus,iam non eft gratia ; alioqui opus non eft opus:fed videtur adieCtitium. : 7: Ergo,f{dicendum,Qvod;i,iuftitiam, quam. Elettio,i.cle&i,Heb. | ak 8. Compunttionss,f{-dolotis,quo pungerentut itis dignaticontra Evangelium. Id ex 79, Nam Hebr. bbe foporis {sporis,vt'nds legimus,Syr.ftupiditatis.vide Ifa.29. wb. te WV Ique,&c.id a Paiilo ‘additum. a g. Captionem, q.d.quo capiantar. E tin ‘vetribu- tioriem.'q. d. taque cis pro {wis peccatis tetribua- ‘tur. ue RTs Gaia 10. Incurdai.deprime, 4.4-humilia cos. So ae 11.0 Fenderant,idropegerunt.Salws eft 5 Lconfe- euta.Jlos,f.gentiles. pas A ointentur,i.imicentur,{lidzi. St, APsci OME ae, eee, 14. Aimulardumyi. inicanduth. Carnem,i.cogna- tos; f.ludxos. ; 15. Amifio,i.ccieatio, fei pexditid. Affumptio; 1. refticucio.{putanda eft, ane 16, Delsbatio,Grxc.crrap yi, i. primitix. {ntelligit Vero Patriarchas. Ma ffa,f.1udzi, illorim pofteri. 17. $n illis;i.inter illos. sn Socius,i.particeps: | 18. Gloriari,icefferri. 20. Bene,i.ita quidem eft. Altum faperesi{uperbire. ee: 4.21 Boniratesi.probitate,vel q.d.fion abutens tati- t@ Dei bonitate. | 24: Secundum naturam;i.naturales funt rari: 25. Myfteriim,i.atcanuni. Vobis ipfis,i.apud vos. 26. Omnissfelecus. ee 27. Teftamentum,i.pacum,f impleruin. 28% Secundum;i quod attinet. aes Proprervos;i. vt Vos ca occafione fidetn recipe- fetiss | : 29. Penitentias{c.Dei , q.dinoh penitet Deum promiffi. gee 80. Propter, pro, pet. ee 31. In veffram,pro,in veltri,i. vt mifericordiams confequeremini:Grac veftre mifericordiz,i. gratiz vobit 4 Deo fadtxsd.d.fidem non recepertne. 32. Conclafit,i.perinific concludi. any Omnia; Grec. ornnes. Omninm.f{.tam Gentilium quam ludzoriim,q. d. ¥t effet locus eitis iti omnes imifericordie: eta. Cae 33. Altitudo,i.profunditas,Gre. 2aS@- oe Inueftigabiles,a veltigo. Vide Prou.s .Ephef.3.q.d. irnpenetrabiles: CAP V PF Sat 1 2h ftiam,pro,velut hottiamn. Rationabile dbjez : quinm, Gree. roysuny Aareérays i. Dei ciileum fecundum rationem,feu mentem. 2. In nouitate,i.reuocatione, dvanasdecel. | Senfussi.thentis. vodg. Ve 3 pro 5 fic ve Probetis,i. approbando faciatis. ls ae Beneplacens,f.Deb,i.grata voluntas autem, pto,id quod Deus vult a vobis. j. Gratiam,{.docéndi viam falutis.Sapere;i.de {8 fentire..Ad obFietatem, imodcfte. Fidei, Lita fe ge~ rat,nec aggrediatur que vires fuperait; few calen= tum aDeo datum. ; 5« Alter alterius, pro, inter fe. i - 6. Secundumh rdtianem,i.conuenienter,feu confor- miter fic diuina ifretpreraida(id enim vocatPro- phetiain)¥t fidei COngriiat ifiverpretatio. | Minifteriam fin rebus {acris ; quali funguntur diaconi. Gre. SYexosiay s yel etiam in temporali- bus. ; ge 8. Tribuit,fauxilium,feu eleemofynam. 8 implicitates {. Propter Deumsfincereque 5& €2 anim. | ole Raga son : 11s Soligitudinesiuledulitate operum bonoruniy Notationes. : a oie is Ae sf 13. Communicantes,{c. pein, fev resjq.dfubue- hientes. 2... Ae bo i 14. Benedicite, i. bené precamini. Maledicere, i. ‘male precari. me es, 16. Alra-fapientes.i fuperbientes. gab ‘Flumilibus,i.abieGis.Con[eurientes,t,vos accom- ‘modanites, sede caaie Hig oe | Apud vofmetipfos,Syr.vefira opinione, 17. Prouidéntes,i.prouide curantes. 19. Defendentes,i.vicifcentes. , , Date locum,ifiniteabire,feu pellire a vobis,vel; vobis iraté cedite.vel iran intelligic Dei punitio- inem.q‘d.puiniendi curam Deorelinquire. Atihi, {c.relinquatur,vel competit, q.d.meum eft Vicifci peccata. ae es 20, Carbones,&c.q.d.incendcs illum, vite arnct talibus beneficiis excitatus, 21, Iz bono,i.bonitate. AZalum,i.Malician, GAPVT Kit, 1. A Nima,ihomo.Sublimioribus; i. faperiorith fuorum. ne A Der;{veliubente,vel finente Augutt.2 dicot Fauit. eee Sant;Gre & Syr.fiint poreltates. | Ordinata,i.pofite,f. ad mundi ordinem confer2 uanduim,quo alia peralia reguuntur, Not. poreftates legitimas a Deo dari,alias ab eo permitti,vi Tyrari= norurn. Cur atitem illas plerumque det improbis} non femper cogno{ci poteit ab hominibils. 2. Porefati{legiume. _ 3 7 3. Timori,&c.i. timendi bene agentibus;fed inia= tis, : ik Habebis,{ merito,eth tion femper re. 4.12 iramii.ad puniendum, feu inferendum Tup- pliciurn. 5» Neceffiratesi.ornhino. Iram,i, péenaim etiaden= dam. Confcientiamifcil ne inobédientiz péccaro ma- ciilettir. 2 6. [2 hocipfum,{.ve Deo miniltrent, ‘ i aad. aeee He Rigs CANA ea ON Fak ges 9. Won adulrerabis, &c. furura pro impetatiuis: _ Inftanratir, dvokeorrussras; i.tecapitulacur, fed fummatim comprehendicur;Syt.continetur, _ 10. Malum,f. proximd. Plenitudo,i.perfectio, fett pete Dileétio; fe, proximi,in qua Dei dile@id inchiditur: oe: Hoesfcil.facite; Hora; id eft, tempus, Salas { sereria. tres ae eas take Credidimus,i.credebamus,f, Chriftaum yenturuni. _ 123 Pracefit,Syr.precetiit. Dies flicis Euange- licks. es : Pag Tenebr arith,{ peccata. Armia,i.opera,que & artha funt & veftes, fi lticis fint,i.boras{c.a gratia profe- Ca-Syiaeucrome 13, Sécue,i.camquam, Honefte,i. modefté, feu de4 center; E? tinpudichtiiss> pro,id eft. Amulétione,i: inuidia : a Ea Ue 14. Et carnis,&c.id cft,he corpori ctiram impers datis j In defidériiss id et 5 obedichdo concupilcentiig éras, I. jE sy cio ee fatisfirmuii, = Fide i.Clirittiana teligione. 4 ffumire, ifd- {cipite iuuandum. Cogitionum.Grg.cfero 170951. di- {putationum,q.d-noh difputando & conténdéndd, fed fubleuando: ota zi Ses f.licive. Manducare omnia;i. velti pofle, quolibér In Epift.adRemanos. go quoliber cibo, Manducet,Grec.manducats{e.ne in~ cidat in.cibum lege vetitum, 3. © anducar,{.quiduis. ed [ump fir,{.hbi in feruum,q.d.placet enim Ded cius factum. 4. lu dicas,i.condemnas. Srat,f{.cum bene agit. . Cadit,f{.cum peccat, q.d. Domini fui iudicio tex linquendus. Statnere,i.facere,vt fter. §+ Inter diem , Grec.& Syt.pre die, {eligendum ad opus aliquod,g.d. haber dele@um dierum iuxta legem vererem, Hier.2. cont, Ioui, legit, plufquam diem. Omnem diem,{c. aptum ad opera bona, feu ieiu- nia. | Abundet, Gtx. rrrpoooper Sw, i. certus fit, feu cet- tificetur’, q.d.. nihil fentiar, guod non habeatcom- pettum Deo placere. 6. Sapit,i.obferuat. Domino,i.vt placear Deo, feu ad Domini gloriam. 8. Domini,{ferui, . 9. Dominetur,{cil. ve fernis precio fanguitis empris. _ . 10. 7z,{ infirmior fide. Ant tuf{fortrior,feu peritior: Stabimus,i fiftemur. . ~ 11. Seriptum, {.1fa.4s; i wean og Deo,pro,Deum,f. iurando per Deum,yveillic di- citur.Eftenim quadam Deiconfeffio,per ipfum iu- rare, vt fummam yeritarem, {upremumque ludi- cem. 13, Indicate,iftatuite apud vos.Vel fcandalum; repetitio. 14. Confido rémeopu i.per{uafum habeo, In Domino,i.docente me Domino. Commune per, ipfum,i.immunduin per fe;feu apud Chriftum , aut Chrifti beneficio. ‘ Commune est,{. heam. 15. Evim,Grec.autem. Cibums{ic.a te fumptum; quem ille pucat veritum. Perdere,{. {candalizando. . 16. Bonum,f.religio Chriftiana; _ ; 17. Reguum,i.via ad regnum,gq d.non eft fita re- ligio in efca;&c. £Efca,libertas vefcendi quouis cibo. 18. Ix boc,f.iuftitia;pace;&c. Prebatussi. gratus. 20. &fasf.quam fumis cum {candalo. Opus Dei, ishominem, fy Dei gratiam. Per effendiculumsi.cum proximi {candale. eae : 21.1” 9u0.3.propter quod, Jnfirmatur,i. redditur debilior in rebus diuinis. 22. Fidem{auod liceat vefci quolibet. _.. propter eius con{cientiam erro- Judicat,i.condenine.-n.oh471,faciendum ceniety— g.d.qui ita cenfet,vt im €O DX erret feque con- demnet. dsdegheata a0 x. 23. Difcernit,difcrimen ponit Mer cibos, Manducaneritl. -quod cenfet VEE ng, Nou ex fiae,i-contraid quod cius fides; Gat, feu erronea con{cientia. CAPY.T. XY: rimi i,fortiores. Vane 15 rimioressi.£0 peta Suftinere,Gre. portare,i.fubleuare, Mobis. folis. Placere,ifatisfacere. | 3. In bonum,pro,in rebus bonis, feu prom\ueie do bonum. s aN Ad adiacationem,i. yt proximus edificetur, {uin’ bono promoueat. : . ok 3 bi placuér,i.propria commoda qua finiti Ceciaerunt fuper me,ime cruciarunt. 4. Eximspro autem. — % Dotirinam,iintitutionem, §. Pasientia,{.donator. Pe In alterutrum,i.inver vos matuo Tusym Chrift um, i.lesy Chrifti voluntatem. _ 6- FHonorificeris,Gre.glorificetis. + 7s Sufcipite, {ad adinuanduin. Hoxorem,Gre, glo- riam : : 8. Circumcifionss;i.ludzorum,q.d. ludzis ptedi- calle. Verttarem,i.fidem in promiflis, Patrumsi patribus factas. oe 9. Super mijericovdia,i.ob mifericordiam , Honorare, Grac. glorificare,{.debere. Con fitebor. Lee Ecclefizsyvel Chrifti, Ly Gexribus, i. Gentium Voce, Nomint tuo,i.tibi,g.d.te celebrabo, | 10. lerum,f. Deut, 32.fecundum 7 vbinos legi- mus,Laudate Gentes popuium eins. / /ebe esas, flu dis, qui Dei populus, aac bi. eM agusficare,i celebrate laudibus. 12, Radix,iécadice ortus,f Chriflus. Er, iungeé cuin,in eum. | | 13. Spei {-daror,feu obic@um,fc. in quem {pera- tur. 3 Virtute,i.potentia,{.charirate, que per illam in cordibus diffunditur,.. | 14, Certus,pro,perfuafus, wemeopiay, 4 Dilettione,Grec.bonitate. Scientia,{.rerumdiui-+ nmarum, j 15. Audacius,i.confidentius,feu liberius. Ex parte,ialiquantulum, In memoriam, &c.q.d- commonefaciens.Gratiam,i. munus predicandi,vel q-d.iuxta facultrarem mihi aDeo datam. | 16. Vt fim,&c. explicatio precedentis. Santtifi- cans ,ifancte tractans. [x /piriza,pro per Spiricum,f. per Spiricus fancti gratiam. ) 17. Gloriam,i.vnde poflimus gloriari.. In Chriffo,i.per Chriftum, «4d Deum, id eft, apud eum. 18. Axdeo,pro,aufim. In obedientiam,{c.preftan- dam Euangelio. | : 19. la virtutesi. per potentiam. | Per circuitums.& yvicinis regionibus,vel,circum eundo. : _ Replenerim,i. plene annunciauctim , vel q d.or= bein repleuerim Euangelio. _ 20.04 liennim,i abalioiactum. 2 22. Propter quod 51.0 occupationem predi- cationis. Plur:mum,Grx. corres fxpe. — 2 23. Locum {vacuum ptadicatione,q.d.neceffira- tem manendi hic. ) Be ee Fruitws ,Grz.expletus,i.confolacus. oe 25: Minibrare,Leleemofynam. Sanétis , 1. Chri- mianis.vide ¢ tf. | 26. Probaueruntsi.decreuerunt approbando, q.d. placuitsfeu vifumett. Collationemfeleemofyneg, oy a Sanétorum,pro, fanétos; feu qui funt de numero fanctorum.ifidelium. | 27.Carnalibus,i.cemporalibus bonis. ° ak oe. _ 28. Affignanero,fcil. obfignatam pecuniam red- didero. a ¥ Nes Meg a ee \ 29. Benedittionss, @ eft, donorum {piricuali um, 31. Obfequy,f.cleemofyne,quam defeto. | 32. Refrigerer,i.recrer. ; (33. Pacis, f.dolor,& amator. CAPVT ee | CORP oR: 1. hi p” aber, per hanc mifit Paulus epiftolam. Qua ef, &c.i. que {ua diftribuit , vel erat foeminis que alebantur ab Diaceniffa, f. prefecta Ecclefia. Cenchris,portus erat Corinthi. 2. In Domino,i.proptet Dominum. Digne fanttss, 3. vt decet Chriftianos. 3,Salutate,Syt poftulate pacem.Interdum autem vertit,date pacem, {c.qui falucat,dat,i.precatur pa- cem,& petir,f.an pax fit,i an‘alter valeat.Not.omif- {am falutationem Petri Apoftoli, quod eo tempere abfens eflet. 4 Prifcam,Gre. & SytPrifcillam.vide Ad.18. In Chriffo,i.Chrifi nogotio,feu fidei. 4.04 nima,i.vita,{.vita,f.cuenda. es eclefiam,{.familiam Chriftianam. Primitinus,Grz.primitiz,f.primus,feu inter pri- mos conuerfus. A fia,{.minoris,vbi Ephefus. In Chrifto , poreft iungi cum, falutate , vel cum Ecclefiz. 6. kn vobis,Grz.in nos,i.erga nos. 7. Iuliam,\ege Iuniam.Concaptinos,f-olim in car- cere aliquo. Nobiles,i.infignes. ' In Apoftolis,i.inver Apoftolos,f. Euangelij pradi- catores. : sade In Chrifto,i. Chriftiani. | 9. Chrifto,i.Chrifti negotio. Notationes 10. Probum,i.probatum Domo,i. familia. Ut, Sunt in Domino, i, Chrifto credunt,feu fer wlunt. 12. 1/4 Damino,i. proprer Dominum. 13. Eleclum in Domino,i.g.d.infignem Chriftia- ~num, Meam,q.d.quam vt matrem veneror. 15. Santtos,i.Chriftianos.. 16. 1z,pro,cum, © 17» Obferuetis,i.caueatis.Preter,i. contra. y3. Benedsétiones,i.laudes.feu adulationes. Innocentinin,i.bonorum. 19. i vobis,i.de vobis, Simplices,i.finceros. Malo,f.vicando, 20. Pacu,{dacor.Vobifceum,f fit. 21, Ja Domino,iunge cum,faluto. 5 id ‘i . * 22. Lucivs,Quidam putant,Lucam fignificari. 23. V7 niner{a,Bc. q.d.qui & omnes excipit fide; les hofpitio. Arcarius, Graz. economus, f, queftot zrarius Corinthi. 25. lnxa,&c.i.in negotio Euangelij. AZeum,i. quod predico.eSternis,iomnibus retroactis. Taciti,iab{conditi. ; 26. Scripruras , {cilnunc declaratas,feu imple- tas. i 27. Soli,fex fe,feu pernaturam. Cus honor ©. Hac non funt Gre. men. Hic Syr.additur:Gratia Domini noftri Iz s y.Chrifti fic cum omnibus vo- bis, Amen.Additur etiam in fine Grec.& Syt. {cri- x mS : pta a Corintho,& per Phoeben miffa. Sate, tratecsinsthtaatatedhacha ah the ahha ash ahaadhahchtishade poet eR. NE SL Concordiam commendat , 5 humtlitatem , abufus quofdam eorum ar- guens,eg corrigens, re[pondetque sHorum quafiti. | CAPVT L eS Ocatus,pro vocatione, fea profef- fione. 3: Vobss,f,multiplicetur. 4. In gratia,pro,de gratia. “5. dn shlo.i per illum.Verbo,i.ce,feu opere.Heb. ” Scientia,{rerum diuinarum. ; 6. Sicut‘pro,adeo > fen in tantrum. Teftimonsum -Chrifti,i.Euangelium.quod de Chrifta reftarur. 7, Gratia,i.dono , Grec.yapiowats. Reuelationem, iaduentum,quo eft manifeftandus. 8 Sine crimine,dvey xAuressi. incul patos. {n die,pro,v{que in diem. . “<9, Fidelis,i.verax. 10. Nomen Domini,i Dominum. Idipfum,i.idem. Schifmata;i diffidia. Senfu,imente. Sententia,Syt.voluntate. , 11. Cloes,f.domeftici.Viderur effe nomen foemi- ‘ne Quidam loci putant.Contenriones, {c. fuosquif- que predicatores, vel baptizatores aliis per coa- tentionem praeferebant. 12, Pauli,(.difcipulus,feu filius {piritualis. 15. Baptiv ars effis,Gre.baprizauerim. 16, Stephane,nomen vitl vide 1n.C.16, Domum,i.familiam. 17.Sapientia verbi,i.deferto {crmone. Enacuetur,i.careat vi fya. Cr#x,i.predicatio crucis. I 8. Verbum,i.predicatio,feu negotium. Virtws,i.potentia, Ig. Perdam,i.oftendam dignam perdirione; q.d rejiciam,feu reprobabo,ve ftatim explicat. Sapiierrinsal mundi, 20. Scriba;i. legis peritus. Ingutfitorsi. {curates, feu difputator. Fecir,i. oftendit, 21. Nam guia,Grec.poftquam. n.Sap»#tha,i.te= bus fapienter fatis.Stultitiam,{.my*4i indicio. 24. Vocatis,{.ad falurem. 25. Stultum,{mundi iudicio. 26. Vocationem veftram, i. quales vobifcum fint yocati ad fidem, ies Maklti,fvocati. 27. Mundi,i {ecm mundum. 28. Non funt,pro nihilo habentur, | Qua fant,i hoeatur in pretio apud mundanos. Destrurtts{-eucrtit predicatio mundi pompam ero Omnis caro,i.vilus homo, m4 Ex ipfo,pto,iphius. In Chrifte,i.per Chriftum, Sariertia, &c. op fapientiz, &c. zie Soriptum,tc. ler.9.. In Domino,i.de Dei in fe besignitate. : CAPVT In Epift.ad Romanos. CAPVT IL 1, WY T ego, pro , itaque ego. Chrifti, i.de Chri= fto, f. Euangelium. Won enim , &c. q. d.itame geffi ac fi nefcirem, nifi,&c, , : 3. Infirmirate,i.multa patiens. Timore, {pericu- lorum. ' Tremore, {c_ ob mihi mala accidentia vel Hebe. -eft, in rimore & tremore, 1. in magno timore. 4. Per{uafibilibas, i. perfuaforiis. Virtutis, i. po- tentiz, q d. potentiis fpiritus. 5. In fapientia i. pendens ex fapientia. 6. Loquimur, {. cum opus eft. Principum, {c. Philofophorum, & Oratorum, & - Magnatum, Deftruuntur , id eft tandem in nihilum reci dent. | 7. 1n myfterio, i, abfconditam , feu arcanam. Pradeftinauit ,i, ance defininit , {c. renelandam nobis. | 8. Crucifixiffent , {, Principes Iludzortim,& gen= sium. 9. Scriptum, {c. Ma.64. Quidam tamen putant citari quedam Eliz que non extent. Quod, Grac, que. lo. Spiritus, f. fanctus. Serutatur,i. perfecte no- uit, {. Deus eft, cuius proprium corda fcrutari. Profunda, i. abditiffima. 11. Hominis, {occulta in animo. 12. Qua, {. myfteria. Donata, i. reuelata , {eu in noftri gratiam facta, q.d.ve fidei myfteria credamus ; feu gefta a Chrifto pro nobis. 13. Comparantes, i. conferentes, q.d.{piritualia per fpiritualia explicantes , accommodantefque anyfteriis explicandis conuenientem fermonem. 14. Animals, i. quicarnis affetibus ducicur. Eft, i. videntut. Examinantur , i. diiudican- tur. Omnia,f{. Dei,g.d.approbat diuina omnia,& ve- neratur. Nemine, {.qui non fit {piritualis. ludicatar, i. iudicari poteit, nec enim de{piri- tuali poteft animalis recte fententiam ferre , cam fenfu careat rerum {pirirualium. 16. Cognoxir, {.nifi ipfo reuelante. Habemus , {. per reuelationem, CAPVT Il. 1. Arnalibus,i.carnis fenfum adhuc fequen- cibus, & hondum plene {piritum. : Paruulis in Chrifto, i. in Chrifti myfteriis adhuce rudibus, 3. Zelus,i. emulatio , feu inuidia. Hominem, i. affeG@um humanum, 4. Homines, Gre. carnales. 5» Dedit, fub. fic miniftrae. 6. Plantaui, {c. vosin fide. Riganit, fe. predica- tione. 7. Aliguid,{. fine Deo. 8. Vnum funt, {cil. in Chtifto ; cuius negotiutn ~agunt. | 9. ef diutores,Grec,cooperarij suvepyor. 11. Fundamentum, {c. primarium. nam fecuinda= ria funt , ve dicitur Eph.2. Apoc.21. Prophete & A poftoli. Aurum, &c. per ttia priora intelliguntur opera bona, feu perfecta: per pofteriora , peccata venia- lia, fecundum Aug. de fide & oper.c.16, alij ad do- Grinam referunt fSlidam » vel yana predicatorums 13. Dies, i.iudicium apertuin, Ignesi. feuero Dei examune. ee 14, Manferit, {probatum, 15, Arferit, i, punietur, Patierur , {cil qui illud fecit. Persgnem, i.fupplicium, f. purgatorij,vbi iuftoa ‘rum peccata puniuntir > 1. Corum qui hine cum iufticia difcefferunt. De inferni igne nihil dixic, quia de iuftorum operibus loquebatur , vel bonis, vel venialibus. 3 17. Di/perdet,i. perdet fupplicio zterno, ; 18. Stultus, {c. quantum ad hoc feculum, cuius iudicio ftulci funt probi viri. pels 19, Scriptum > {cil. lob j. Comprehendam, q. ds eorum aftutias deprehenfas euertam, feu res ftul- tas. Grec. qui comprehendit , Tob 5. 20. Sapientium,nos Pfal.93.hominum, legimus; ve eft Heb & Gre. ; 2. Veftra, i.ad vettram falutrem, 4 Deo data, few inferuientia, 23; Chriffi,{ferui Dei. f. Filius, GAP VT LY. vt etiam legitur ie Omo, id eft, quifque. Afyfteriorum,i. atcas _Anorum. 2 Quaritur 5 i. tequiritur. Inter di/pen{atores, Grec. in difpenfatoribus, Fidelis, {. in difpenfando, ht hew 3- Die; i. iudicio, {. iudicium eft velut lumen: 4. Nihil, {, mali. Iz boc, i. propterea, lujtifica= tus,i.culpa catens. 5. Iluminabir, i. manifeftabic. Tenebrarum, pro, tenebra. Vnicuique, {. iufto. 6. Hac, f. que fupra dixi. Trans figuraui,i. cran- ftuli, {:quod de aliis dicebatur , retuli quafi de no- bis diceretur , ne quemquam offenderem. Nobis,i: perfona noftra. : Scriptum,{. {upta, vbi id teprehendie. Vins, Grec. fapiatis, & vnus.Pro alio, Syt.pro-~ pter aliquem, {qui fe docuit, aut baptizauit,quas fi ille excellentior fit cxteris. 7. Difcernit,i. facit excellere , velut ab aliis dif= cretum, Grec. diiudicat, {. indicio fecernendo ab aliis, vt digniorem. Accepifti, fc. 4 Deo, 8.Saturati, i. pleni bonis, q.d. Ita vos geritiss quafi nihil iam defit Modefta reptehenfio. Regnatis, i. videmini vobis tegnum adepti. Re- gnetis,{. vere. a” Regnemus,q.d.nam & mihi id fuerit pro regnos — qui veftra bona mea duco. 9. Puto enim, &c.q.d.ego quidem de me ita fen- tio. Nouiffimos, i, poftremos ; feu abiectos hominum iudicio, O ftendits i. exhibuit. Spettaculum, Grac. Oarpor Et Angelw,pro, i. Angelis. 10. In Chrifto, iper Chriftum. Nobiles;i.clati. Ignobilessi. obfeuri. . 11, Jnftabiles, imon habentes certam fedem. 12, Benedicimus , i, bene precamut maledicenti-= bus. 13. Blafphemamur, i. conuitiis afficimut. Obfecramus, i. blande agimus cum talibus.Pur- gamentas i. feces. Peripfema, i.pannus fordes tergens.yulgo ftrac= cio, Italice,q.d.vilifimum quiddam. Quidam reie= ctamentum vertunt , Hier.ep.22.purgamentum. 1 4. Confundam, ixubore fuffundam. 15 « In Chrifto, 1. re Chriftiana. 16. Domino, i. Domini negotio. i i 7. Commoné Oe a = TT ET TIAA PIS “404 17. Commonefaciat,i, doceat, feu in ment emic 4 H i ducat. Chrifto,i.Chrifti negotio,{promouendo, 19. Cogiojcamyi explorabo./irtarem,i.cflicaciam q.d.quid poffint. : 20. Viriniesid ett, vt,que in operibus demon~ firatur, ' : |, 21. da-virga,id eft , cum caftigatione , feu feue- titate. CAB. WiBoo Be Kr. | Seto q.d. ftudetis fuperbiz interim.Alludic ad ca que dixit cap. 1.& 4.de eorum conten- 23. Omnia, &c.vide fup.c.6..4dificant, {c, pro- ximum, loquiturde Idolorhytorum efu. 24. Suum, i. fibi vtile fub. folum. Sed,pro, fed etiam. 25. Interrogante, {c.anfit idolothytum Confcien- tiam, {. ne ledatur,vel veftra,vel,aliorum fidelium, qui poflent fcandalizari. | 3 26. Domini enim, &c. q.d. eft enim caro Dei creatura, qua vefci licet. Plenitndo eins, is quicquid in ea eft. 28. Et proprer, pro, 1. propter. 29. Non eoee: qui {cis licere. Alterins, {. qui fcandalizatur, Vt quid enims'pro,alioqui enim cur. Iudicatur , i. condemnatur ;{c. in re alioqui li- cita. 30. Gratia , i, gratiarum actione. Blafphemor, i. reprehendor. Quod , pro, de quo. 32. Sine offenfione ji, neminem {candalizan- tes. 33. Placeo,i.ftudeo placere ad edificationem. Eft, f folum.Sed, pro, fedetiam. Notationes CAPVT XI 2. P)Rracepta, Gre. wapadécesc, i. traditiones. . 3. Viri, f. fidetis. Juft.q.89. Caput,{c.fupe- rior, dux, feugubernator, 4: Prophetans , i. {cripturam interpretans , aut Dei myfteria ediflerens. Deturpat,i, dehoneftat, feu dedecorat. Suum, {, Chriftum , q-d. facit iniuriam Chrifto per remindecentem. 3 s- Swum, {c. viruin fuum, Vaum, pto,idem De- caluetur,Gre. rafa fir. Nam @ , &c. q.d. fi enim licet non velari, lice- bit & tonderi. Decaluari, Gre. radi. 7. Gloria Dei, {c. fapientiam Dei & dominium reprefentat dumorat, aut prophetat , ideoque coram illo deber effe apetto Capite,vel ob reueren- tiam, vel ad Dei libertatem reprefentandam.Id au- tem quidam intelligune dum talia fiunt in per- ir Ecclefiz, Nam alioqui,tecto capite concio ha- etur, Viri, {dum fe fubieham ej profiterur , adeoque _deber femper effe velara yelut fubiecta. 10. Potestatem, {.velum fignificat poteftarem vitl in vxorem. Angelos , {c. ad Angelorum prefen- tium reuerentiam. Quidam tamen per Angelos; facerdotes & iuftos intelligunt,q.d.ne illis fir caufa tentationis, 11. Sine muliere,f{. nafcitur. In Domino,i. Deo fic vtrumque faciente. 14. Nec,pro, non ne. Comam nutriat, {c. more feeminarum, Greca verti poffunt, comatus fit. fic inf, 16. Ecclefia,Grec. Ecc lefiz , q.d.nec Iudzi, nec Chtiftiani , vel nec ex Iudgis , nec ex Gentibus conuerfi. 17. Hoc, f. prascedens. Now laudans, f. quod fe- quitur. Jn melius, {. progredientes, vt par effet. Conuenitis, {. ad Ecclefiam. 18. Sciffuras, i. diffidia, Grec.oyicpere. 19. Herefes, i, feGtas, {. errantium. 20. In vaum, i. fimul. Non eft, i. non accidit. Manducare, {.vt oporteret. a1. Cenam, {, poft Euchariftiem folebant vna ceenare , inuitatis pauperibus - poftea per abufum quidam foli coenabant, non expectatis egenis. 22. Nunquid, &c. q.d. fi veftra foli edere vultis, cur non facitis domi veftre ? ae Confunditts, i. pudorem incutitis. 24. Agens, pro ,cum egifflet. Traderur, Grec. frangicur. Commemorationem,i. memoriam mel. 25. Calicem, {.accepit. Eff, pro continet. Sanguine, {. hic inclufo, per quemnouum tefta- mentum confirmartum. 26. Annunciabitw, i. commemorabitis. 27. Corports, f, indigne fumpti,i. peccati in cor~ us. | 28. Prober, i. examinet, ( ne cum peccato acce- dat. Homo, i, quifque, Heb. Disndicans, difcernens, {.A ceteris cibis, vel expendens, fc. quanta res fit, “quantaque puritate accedendum. Mirumhic non videre hereticos vericatem corporis Chrifti: in Eu- chariftia. Et quid potuit apertius dici 2 30. Dormiunt, i, moriuntur. 31. Diiudicaremus, i. difcureremus, & emenda~ remus. /udicaremur, i.damnaremut a Deo, feu pu- niremur, 3 32. Corrumpimur,i. caftigamur. 34. lndicium , i.condemnationem. CAPVT In Epift. ad Corinthios [. CA PV Fret ¥, Piritualibus, {c.donis. 2. Scitis, &c.q.d. primum gratiam Dei agno- {cite, qua eftis ab idolorumcultu liberati. 3.ddeo, &c.q.d. illud etiam cogitate ; neminem fine Dei gratia pofle Chriftum confiteri. Nemo, pro, ficut nemo. Dicit anathema, pto, anathémati- zat, i,execracur , feu malcdicit. /é/z. Gre. lesvM, Et nemospro,fic nemo, Dicere, &c. i. confiteti,ve par eft. Issvm Deum effle. fz Spiritn fantto, i. pet gtatiam Spiritus fancti. 4. Diniftones yi. difcrimina. §- Atiniftrationum, i. minifteriorum. 7. Vtilitatem, {c. Ecclefiz. 8. Spiritum, {. fandtum. Sapientia , {c.diuina ex= plicandi facultas. Scientia, {. dirigendi humana. Secundum, pro, per. — 9. Fides, {c. excellens. I” eodem , pro 5 per eun= dem. Sanitatam, i. fanandi. Vind, pto eodent. 10, V srtutem, i. miraculorum. Sermonum, i. lin- guarum. 12. Chriftws,i. Chriftiin Ecclefia, 13. J vno,pro,eodem. In unum, i. vt vnum fi- mus. Porati,g.d. num fpiritum hanfimus. 22. Sed multo magi, pro , imo potius. 23. Circumdamus ,{, diligentius operienteés.: Inhonefta, i. indecora, {. pudenda. Noftra, pro,in nebis. Honeftatem,{.dum teguntut. 24. Nullins, {-eiufmodi. Temperauits pto, cons ,temperauit. Deerat, {. decor. Honorem, {. dum yo- luic regi diligentius & cuftodiri. 25. Schi/ma, i. diflidium. Jd ipfum;i. pariter, feu #que. : : 3 26. Et/t, pro, itaque fi, Gloriatur, pto ; honera= tur. Syr.exultat. 27. De membro, Grec. ex parte, q.d. quifque in parte fua, feu loco. . 28. Prophetas,f. vaticinantes , vel predicantes. Virrutes , i. operantes miracula, Opitulationes; Syr. adiutores , (nese {piritualium. Guberzatio- wes, 1. gnbernatores, feu rectores. 31.cHmulamini ,i. hudiofe fehamini , feu ex- petice. Meliora,i. potiora., Et adbuc, &c..q.d. eiufmo- di eft id, de quo ftatim dicam. Viam, {ad falurem, CAP VY T oR I. Inguis, i. eloquentia, vel q d.fi loqui fciam omnium linguis. Angelorum,i. fi poflem tam perfecte loqui, vt Angelus, vel, cum Angelis col- loqui. 2. Scsentiam, {.habuero. Omnem fidem, {. etiam eam, per quam fiunt miracula, 3. Ardeam, i. comburar. Prodeft,{. ad regnum celorum obrineridums Aug. lib.de patientia. i 4: ei mulatur, i. inuidet. Perperam, i. praue; feu peruerfe vel temerarie, Syr. tumuleuofe. 5: Querit fub. folum, (. querit etiam veilitatem proximi. Irritatur , i. excande(cit. 6. Super pro, de.Veritats,i. de probitate, feu iu- ftitia, Hebr. 7. Suffert, {c. illataa proximis. Credit, fc. cre- denda. Sperat,{. {peranda. Sustiner, {. aduerfa. : 8.Excidit, i. perit, {/ quancum ex fe eft , alioqui per peccatum perditur. Evacuabuntur, i, definent. Scientia, f. imperfecta huius vite. 407 9. Ex partes i. imperfede, 10, Exacuabirur, i, abolebitug, 11. Cum effem, pto; veluci cum. eft enim fimiliz tudo; : Euacuani, i.aboleui, 12. Per, pro, velur per. In enigmate, i, obfcure. Faciead faciem, i, claré, vt ciim fe duo mutue afpiciunt. Coguitus fum,{.a Deo; i.perfegte; 13. Forum, pro,ex his, | GCAPVT XI V. I. Wy Mulationes,i.ftudio perfequimini. Magissi. precipue, Prophetetis , i. -diuina explicetis. concionandi muniis. 2 Lingnat peregrina, fen vatiis linguis.e4udié isincelligit,fnifi habeat Donum linguarum, Spiviru;i-mente,feu monente Spiricut fano; 4. Ecclefiam,{fideles congregatos. — 5. Yolo,i.opto. Maior;i.vtilior Ecclefiz, 6. Renelatione,i.reuelans aliquod myfterium Scientia,i.explicans aliquid quod {Cire iuuet, Prophetia,i.diuinum aliquid exponens, Doétrina,i.morés inftituens, 7. Lamen, pro,nam &,feu eteniin. Diftinttionem; &c.q.d.nifi diftin@e ita fonenr, ve poflic intelligi quid fibi veline. : 8. Incertamsivmilitibus ignotar. 9. Manifestumsi incelligibilem, Ja,pro,velut,in Ja aera,i.frutra,Syr.Quafi cum acre 20. Vt puta,pro,quidem,vel nempe, Linguarum; Gre.vocum. pines : it, Virtutem,i.vim, feu fignificationem: Cut loquor,Grec.& Syt.qui loquitur. _ Barbarw,&c.q.d.nec ego magis intelligam,quam Barbari linguam intelligunei gnoram,videbicurque ille mihi barbara lingua loqui: 22.cAimulatores, is{tudiofi, Spiritunm,i{piritua= lium donorum. A bunderis;{.gratiis. 13. Lnterpretetur ; i. poflit interptetari quod di+ cit. ) ee i4. Spiritus , 1, yoliintas. fic di@tum Spiritus promptus.i-voluntas, AZeas,i.intelleQus. Sine frulku {Mi non intelligam orans dico,Not. quofdam tunc folitos lingua peregrina orare,fed non inrelligentes quid dicerent,vt nunc idiote qui Latine orant. f. dabat interdum Spiritus Sanctus linguz peregrine vfum in oratione;fed fine intel- ligentia falcem jmyfteriorum que loquebantur , ve qui nune Pfalmos , etiamfi: Latine fciant, non in= telligune. . 15.&¢ mente,i.quod intelligam. 16. Benedixeris,i.Deum laudaueris. Spiritu,i.vo- luntate quidem in Deum pia, fed fic vt ab aliis nom intelligaris. Suppler,Grec.implet. Idsore,{, populi,g.d. qui pto popiilo tefpondets , vtnune fitin Miffis. Ve/cirsi.non intelligit. 18. Omnium veftrum, {c.erant Gracorum varié diale@tisSe Grec.& Syt.magis quatn vos omnes. 19. Ecclefia,i, fideliurn ceetu. Quingue,i.pauca. Senf{u,meo,i.quz poflint intelligi,maeexplicante, Lingua,i ignota audicoribus. 21. Lege,i.{criptura legis vereris,{.1{4.28. : Labiis,i.linguis.Repetitio. Paulus fenfum iéd- didit.nam Heb.& Greqalcquanto aliter, 22.Ja fignum;&c.q d.exhiberi folenc etia ii$,qui; nihil propterea ad fide mouentur. Non fidelsbus f{ub.folum,vel proprie.Sed fidelibus f{.folet Deus ad fuos Prophetas mittere. Huc pertirieg Mm 2 4§. In 408 23. In vaum’, i. fimul. Idiota,i. plebeii , feu im- Perici. 24.-Prophetent, {c.occulta reueldntes,vel diuina diflerentes. Conuincitur, {c. erroris , vel peccati in quoelt. Diimdicarur,i.de eo fit certum iudicium, 26. P/almum, i. Dei laudem. Doétrinam , i. mo- rum inftructionem. Apocalypfim , i, reuelarionem aliquam. Linguam , i. quod lingua peregrina loqui pof- fir. : Interpretarionem, {, linguez , vel alicuius rei ob- {cure. 3 3 27. Secundum, pro, per.q.d. duo folum loquan- ror, . Ut multum, iad fummum. Per partes , i.vicif- fim. : | Interpretetur,{. iis qui linguam illam nefciunt. 28. Taceat, {qui donum habeat linguarum. 29. Dicaat,{c, viciflam. Diiudicent,i. ferant fu- per dictis fententiain, f. probandane Videantur , an improbanda, ) ay 30. Prior, {. qui volebart diiudicare. : 31. Per fingulos i. fingillatim. Exhortentur , is imoneantut, feu inftiuantui, 32. Er,pro,nam, Prophets, vel aliis, {c.vt finant fe ab illis diiudicari,vel iifdem, {vt poffint tacere. 33. Ecclefin, {pax eft. Doceo, non eft Grac.nec Syt. Rie eae By | 34. Logut,{c. in Ecclefia, vel docete. Lex , i.fcri« pturaf Gen. 3. 36. Ana vobs, &c. g.d. non eft quod his con- tradicatis, quafi fapientiores. Verbum Dei, i, pre- dicatio Euangelica. 38. Iguorar, {. Dei mandata ; f. feu Dei volunta-~ tem. Ignorabitur,{. 4 Deo 5i. improbabicur, 40. Honefte, i. decenter, CAPYV:T XY. r. Otum, &c.q.d. in memoriam vobis reuocd . 2. Qua ratione , i. quo modo, _ §« Vindecim, Grec. & Syr. duodecims{e. fic yoca- bantur etiam cuim Iudas deeffer. 6. Fratribus, i, Chriftianis. 7: Iacobo , quando , aut quomodo hon conftat. Apoftolis, {. die A{cenfionis. | _ 8. Abortiuo, i. imperfeco feetui; refpectu Apo- ftolorum. Vifus eft, vide AG. 9. 10. Vacua,{. operibus, q.d. otiofa feu inutilis. Tis , {. de quibus fupra. €go,f. folus,feu,ex me. 11. Sic, fave fupra dixi, ‘ 14. nanis, i, vana. 15. Aduerfus Deum,f.de illo mentientes. 18. 2 Chrifto,i,cum. fide Chrifti. 19+ dn hac vita q.d. huius vite boria, feucom- tnoda. Miferabiliores, {, quia fallit nos valde talis {pes: vita enita Chriftiana plena incommodis , feu tribu- lationibus. af). 20. Nunc autem, g.d, At re vera. Primitia,i.prix mus. -cek 22. In, pto,per.V inificabuntur,i.ad vitam fulci- tabuntur, 23. dduentu ,i. {ub. eius aduentum, f. refur- gent, nec eft Grec.qui crediderunt. Noftra.leaio poteft fic intelligi : qui in eius priori adaentu cre- diderunt. _ 24 Finis,f. mundi, feu potius hominis,in quem, f. creatus. Tradiderit regnumy i. prefentauerit electos. . Notationes Deo, {. fuo, quatenus homo. Patri, quatenus Deus. Enacuanerit,i, aboleuerit, f. ve non fit neceffaria difpenfatio per Angelicos Principatus. Aug.1. de Trin. 25. Donec , i.co vique vt. Ponat,{c, Pater, vel 28. Subiettus erit, q.d mec tunc definet effe Patri fubieatus, quatenus homo eft; vel, rum vero rotum Chrifti Corpus myfticum eric Deo plane {ubie- cum, & per omnia obtemperans* Omniasi. perom- nia, feu perfecte; vel loco omnium, f. que poffunt optari ab homine. ee 29. Pro mortuis,i. ipo baptifmo mortuorum re- furreGionem profitentes, fc. in aquam merfi, velut in fepulcrum,& inde velut refyf{cicatiemergentes, vel, qui baptizancur , i. affliguncur, feu patiunrur pro iis, qui funt in purgatotio ; ieiuniis & aliis peenitentiis fe macetantes. baptizari enim inter- dum eft pati, vt Mar.1o0, Luc.i2, 31, Morior, i. mortis periculum fubeo. » Per, eft enim iuramentum , ve Nor. Augutt.3.de dod. Chrift. poreft etiam intelligi, g.d.ob veftrum profectum, Veftram, i. de vobis. Ja Chrifto, i, apud Chriftum. 32. Secundum hominem,i. humano more.ob finem aliquem temporalem. Ad ‘beftias. Quidam leones intelligunt ; quibus aiunt fuifle obiectum,nec le- fum, alij probabilius, adferos homines, qui ei ad~ uerfabantur, precipue ludzos,referunt. ALendu= cemus &c. q.d. quin illud potius facimus, quod di- cunt, qui nihil credunt. videcur alludere ad Sap.2+ Cras ,i. Cito. Moriemur, {. corpore & anima. Eft enim vox non credentium anime immortalicatem. _ 33. Corrumpunt, &c. Menandri eft fenarius. 34. Ewigilate , i. expergifcimini. Jaffe , i. recte, feu ad iuftitiam, {faciendam.Reuerentiam, i. pudo- rem, q.d. pudere vos deberet talium errorum,qui- bus veltrumaliqui mifere tenentur. 36° Infipiens &c.q.d. cur non aduertis quod tu ipfe facis ? 37. Viputa, i. verbi gratia. 39. Caro, i. corpus, 40, Et,pro; & funt. Gloria, i, claritas, 44. Animale, ifubiehum paflionibus & nece f= fitatibus. Spiritualesi.omnino {piritui fubie@um, nulloqueindigens. Ej @', proseric &, : 45. Scriptum, {. Gen.2. N oniffimus, {c. Chriftus. Eft autemid 4 Paulo additum. Eft autem fenfus huius loci : Primo homini datum corpus viuens vita animali : Chrifto vero, poft refurreétionem corpus {pirituale fe. nulli f{ubie@um indigentie ci- bi aut potus, auc huiufmodi aliorum, quibus Adz corpus fubiectum. Poteft & fenfus efle:Adamo da- tam vitam qua viueret , Chrifto vero qua poflet etiam homines viuificare & refufcitare. 50. Caro & fanguis,i. corruptio carnis &fangui- nis, Auguft.epift.146. Negue corruptio, explicatio recedentis. . gts Myferinm,i.tem diuinam occultam. Immutabimur f.ad gloriam. $2. Momento,i. temporis punto. Nouiffima, i. qua dabitur fignum poftremum. forte intelligic feptimam ex illis,de quibus Apoc.8.9.& 10. Tuba, i. figno aliquo clariflimo , quod dicitur €tiam vox Chrifti, & Archan geli, Aug. ep.t2o0. Et nos, Leleci, Hinc apparet legendum fupra: - on omnes immutabimur,& non vt Greea nunc ha- ‘bent. 53. Hoc.quafi in carnemdigicum intendit,Aug. decfide & Symb.cap. 10. $4. Scriptuss Saad ae \ 54. Scriptus, {c. Ifa. 25.10 victoria, i, per vidto- riam. : 55+ Ubi eff mors,&c.Id f{umptum ex Ofea 13. fe- cundum 7o. vbinunc fic legitur : Vbi caufa tua mors ? vbi ftimulus tuus Inferne > vide ibi. 56. Vortis, i. mortem afferens. Lex, {c. fomitis, qui ad peccandum incitar : vel, lex vetus per occa- fionem, vt dicitur Rom.;.8& 7. : " 58.2 Domino, i. per Dei gratiam , feu quod at- tinet ad Dei remunerationem. CAP VT @ XVI Tr Olleétis, i. collectione eleemofynarum. 2. Vnam, i. primam. Sabbatis i. hebdoma- dz,{c. dominica dice, Grec. fabbatorum. 3. Per epiftolas, i. iunge cum fequentibus. Gra- tiam, i. beneficium eleemofyne. | 4. Digeum, i. conueniens,q.d.fi res tanta erit,ve -ezquum fit me etiam ire. 6. Hyemabo,i. hyemem tranfigam. 7. In tranfitn, i. tranfeundo iftac, {° in Macedo= niam. vide feq. Epift. cap. 1. q.d. tranfibo quidem per vos, fed non immorabor. Adazere, pro, manfu- rum. 9. Oftium, &c.q.d.toulti funt parati fidem reci- pere. : Enidens , i. vnde aperte fructus {peretur, Grec. In Epift.ad Corinthios IT “putant,alij feaminam, vide fup.ca 409 eflicax, Syr.operofum. Er aduer[ari 3 pro quamquam aduerfarij. 10. Venerit, {.ad vos, Timere, q.d, facite yt poftit Inter vos agere confidenter, _ a _ 12. Vtique, Gree. omnino , Syr. nunc. Grec.opportunum:, Syrlocus. 15. Domum,ifamiliam. Stephane Vacuum »virum quidam | p- 1. Primitia, i; primi Chriftiani. Ordinauerune, iexhibuerunt, 16, Subdier,i.feruientes, {fi quid opus habuerine. 17. Yobrs, pro,ex vobis. Deerar, f. prefentia ve- ftra, vel fubfidium. . Suppleuerunt, {. {uo aduentu,vel minifterio. 18. Veftrum, {. qui velut erat in ipfis:Cognofcite; i. agnofcite , feu honorate. “3 19. Salurant vos, Syt.poftulant pacem veftram. Ecclefia, i. congregatione , feu familia fideli, 22. . Secundum faciem,i. apparentiam. Videte fub.& prouidete,q.d.corrigite tales Alij,videtis. q. d.mea fatis noftis,{.quid poflim. ae 8.4 mplius {.quam foleam,vel plus quam ipfi. 9. Vt antem,&c-q.d.non faciam tamen;ne exifti- MEEACs* * 10.,/aquinat {.quidam, | 12. Andemus, i, animum inducimus. La/ferene,i, mifcere. Compararenos,i fimiles.efle. Ee comparan.. ves.&c.q.d.accommodantes nos viribus noftris, 13. In immen(um,i.vitra modum, 14, Supersi. vitra quam par eft. ih Euangelio,i. predicando Euangelium. ote 15. Crejcentis ,&c.pro,crefcente fide veftra, Magnificari i. g\orfari,feu laudem confequi. Regulamsiamenturam. In abundantiasi.abundan- ter. toy : 16, Etiam,pro,& etiam. Euangelizare, {c. {pera~ mus. In iis,pro,& in iis. Preparata,i. a Deo commifla nobis. 3 GCAPBV-T.Kil 1. OV flineretis, pro; fafferatis, Aodicum quid, i. Spautlipdi , Infipientia,pro,infipientiam, Syr. infipienter lo- quentem.Sed @,pro attamen. 2. eAimulor;i.zelo profequor. Des; ifecundum Deum,feu Dei caufa. E xhiberesi.vt exhibeam. | 3..Senfis,i mentes. I Christo,i. fecundum C hri- ftiveluntatem, 14. eA lium,fameliorem: Retle pateremint,i merito ferretis talem. 5. Enim,pro,autem. A magniu,pro,quammagni. est 6. Sermone, plane defuit Paulo orationis facili- tas.& elegantia. : | FE xaltemini,pro,cxaltaremini,f.apud Deum, 8. Veftrum,i.erga vos,q. d. vt vobis inferuirem. 10. Eft veritas ,&c.q.d.vere dico,telte Chrifto. Infringetur,ianihi peribit. Achaia; in ea eft Co- rinthus. 2: Et faciam,ifaciam ‘etiam pofthac. Glorian- In A@a Apoftolorum: ae turf. pofle ex Euangelio viuere. Y Subdoli,i.dolofi. 6. Dsco,iunge cum,quod loquor,&e. ide A 17. Secundum Deum, i. diuino more, quo foled elm ‘ja tractare, nihil me commendans; a: yfteria tractare, nihil me commendans; q-d: humanum quiddam dicam. Qua/i,fvideri poterat infipientia, Subftantia,i. negotio,feu argumento. . 13. Secundum carnem,i.de carnis nobilitate. Glorsabor,i.poflim gloriari. 26, Denorat,{.veftra. Accipit,{.munera. Cedit,iunge cum fequentibus. : 21. Secundum,&c. q.d.caxdit, inquam,quod attic net ad ignominiam , {cu conuitia quibus vos affi- Cits : | : : Quafi nos,&cxt.q d.tribuatur fane infirmitati mee quod vos non fic tractauerim. Jn tafipientiayi. velutinfipienter, a : 23, Manus fapiens,Grec.defipiens, Abundantius, pro,abundanter. : 3 24, Quadragenas,{.plagas.Vna minus, ita Iudzi folebant,cauentes ne forte excederent numerum quadragenarium 4 Deo prefcriprum, Deut.25. 25. Maris, pro,mari;f, ia@tatus vndis extra na= uim.Syr. fine nauigioin mari, 26. Genere,Syr.cognatione mea,f.ludzis. 27.crumna,ianoleftiis. 28. Inftantia mea,i.mihi imminentia pericula, 29. lnfirmatur,i.dolet,feu affligitur. 30. Infirmitatis,&c.q.d.deiis que patior, 32. Regis;{Petrex,;& Damafci. Eratis focer He- todis Tetrarche,qui loannem decollauit. GCAPVT XIL i. N On expedit,q.d. quod quidem alioqui non, expedit, 2. In Chrifto,i.Chriftianum, vel,per Chrifti vir- turem. In corpore {.manente anima. . os: Tertinm,{c.empyreum. nam primum, aereum;fe- cundumorbes quimouentur. 4: A reana,Grx.dppura,i.ineffabilia Nox licet,&c: i.que explicari non poflunt ab homine. 5. Gloriabor, q. d. pro tali re,feu. homine. poflim quidem gloriari., Pro me autem,g.d:nam in me( quod. ex me eft ) non eft de quo poflim, nifiquis pucet materiam gloriationis eff pofle, infirmirates ,de quibus fup.dixi. — at toll 6. Si voluero, &c..g.d. quanquam non define in ine Dei dona multa,de quibus pofim,fi yelim,glo- biathiteesicn 5 : Parco,i.abftineo. des 7. Magnitudo,i.excellentia. Stimulus carnts i. tentatio carnem ad peccatum ftimulans. ef xgelus; pro nempe Angelus. Satana; pro, faranas nif forte ipfam tentationem fignificec, \ farana; {cil.immif- fori ae ee a Colaphizet, i. velut colaphis impactis 5 pudore magis afficiat.quam ledat, 9. Virt ws,8&c.q.d- potentia mea illuftrior apparet in carnis infirmitate,f.dumteneo ne peccet. ae Infipiens,pro,velut infipiens. Ab iit,pro,quam ii. Supra modum,iexcellentiffimi. ns A ee 12. Ia omni,pro,cum omni.Vireutibus, i.miracu- lis,(.faGtis Dei virtute.quo vno yetbo comprehen- dit omnia fignorum & prodigiorum genéta;1,mino- rum & thaiorum miraculorum. ae 13. Donate,i.condonate.1niuriam,vrbana ironia. 14, Nec enim,&c.q.-d.facio in €o Patris officium, cuius non eft a filiis accipere,fed eis dare, & hic vi- banitas quedam eft potius fententiz, quam ae) Ps) Al4 nis firmitas.Alias enim ait - Quis militiae fuis fli- endiis vnquam?&, quid magnum eft, fi carnalia — ra, metamus? Wee Impendam L.quecunque habeo.Super,pro,in~ fuper. Diligar,{.a vobis. “16. Efto,i.dixerit forte quis quod. 17, Circumuenit f{. volens veftra i fet 18, Veftigiis,i.paffibus,q.d.eodem modo, - 19. Olim,i.de rebus olim factis, Gra.raaws1 tut fum.Interpres legit rary. Excufemus, q.d.putatis. nos id dicere excufationis caufa,ve fit,8¢ defenfio- a nis rerum noftrarum,& non potius caufa veltti: a Coram Deo,&c.i. tefte Deo. In Chriffo,i.Chrifti {piricu. Omnia,{.dicimus,vel facimus. iy 20. eFmulationes,i.inuidiz. Aaimofitatesiie. CAP Vor REIL I. Ertio,{.bis iam venerat Corinthum’ - Trium,videcur a.ludere ad aduentuum. 2 8 si : 1 numerum.,gq d.vt tres reftes rem confirmant, ira me ~ Notationes | ad vos aduencus. Stabit,i.confitmabitur, 7 erbum,ie dubium negorium. 3. Expimentnm;i. probationem. In vabis » proin Vos. 4. In sho, Syr.cum eo.dn vobis spro,vobifcum, feu, quam in vos exercet. : 5. Tentate,i.explorate. Reprobi,i.improbatis mo- ribus,fcu,fine probatione, 7. Vt reprobi,Gra. velut reprobi, i. non probati, q.d.modo ve vos bene habeatis , nolovilam mei ab hominibus haberi rationem, . 8. Non enim,&c.q.d.nec enim aliud opto, quam ve fecundum veritatem,i. iufte viuatur, 9. Confummationem,i,perfectionem, Cyt perfecti fitis. : 11. E£.xhortamini,{.inuicem.Verti poterat confola- mini,Sapire,i.fentite.Syr.fit inter vos concordia. 13. Dei,f{-Patris meminit.n. omnium perfonard, Amen, Gre.additur, Miflaé Phili ppis s:Macedo- niz per Titum & Lucam,Quidam é Nicopoli mifs fam putant. saris dh trae edie ater thdh Aah cthattah Ah tetas feoaec te 8k LOA TT A..S. Contra eos qut legalia feruanda contendebant. Addit 5 quadam ad mores pertinentia. CAPT rk e%e2'. Bhominibus,f ad Apoftolarum vo- SCA) ee (é , Yi <2) eH catus. Hominem,{c. purum, Chri- ( 3 f_} ftus enim etiam Deus. Galatia,{c. o (SUS precatur quod fequitur. SOL 3. Gratia,{ mulciplicetur. 4 Secundum,&c.iunge cum, dedit,&c. 7- Quod non eft,pro,cum tamen non fit, q.d.non eftillud Euangelium quia vnum folum eft. Nifi, pro.nifi quid.Coznertere,i, mutate. 8. Quam,pro,id. Anathema fit , i. perdatur.om- nino, | ! 9° Pradiximys,{alics, vel proxime. 10, Modo,i.nunc, Suadeo,i.probari ftudeo.vide 2. Cor. 5. e4n,&c.explicatio precedentis. Placerem;i.ideo recte facerem,vt placerem.Aug. 2.de Ser.Dom. 11.Secandum bominem,i.hominum inuentum,feu ab homine profectum. Homine,vide fup. 13. Expugnabam, i. valtabam,{eu impugnabam, 14. Genere meo, Syr. cognatione mea, f. ludaica gente.e#mulator,iftudiolus. Paternarnm mearum, i.a patribus.mei acceptarum. 16. Jn me,pro,per me. Acquieni,i.confenfi. Carni & fanguim,i.hominibus. 17.A nteceffores,i.priores me. 18. Tres,f.4 conuerfione. Veni,fc.é Damafco fu- giens ,de quo act.g. fic enim quidam interpretan- cur. | ° Petrum,yvelut primum inter A poftolos, Amb, Syr Cipha.fic & inf, 19. Neminem,f{.ctunc,lacobum,{minorem, filium Alphezi. 20. Coram Deo,i.tefte Deo. 22. la Chriffo,i.Chriftiane. 23. | Na g. Difpen A18 | 9. Difpen{atio,i. exhibito,yel communicatio, feu, pronidentiffima executio. No. hinc fumptum illud Doorum, quod Chrilti Incarnationem & acta vo- cant cecononiam , feu difpenfationem > quia per ea Deus difpenfauit , feu executus eft redemprio- nis noftre myfterium. 10. Ia celeftibus , Syr. qui funtin ceelis. Not. hinc non fequi, latuiffe id myfteriam Angelos,tan- tum. n. dicitur eis apparuifle , cum exhibirum eft quamquam nihil prohiber ilos aliqua ignorafle , priufquam exhibita viderent. AZulrsformis , i. ple- na varietate rerum. 11, Secundum, 8c. q.d. iuxta id quod per Chri- {tum difpofuerat facere , prefinito 4 fe tempore. Quam, { prxfinitionem . vel difpenfationem. Ia Chrifto , 1 per Chriftum. 12. In quo, i. per quem. Aceffum , f. ad Patrem, 13. /”, pro, propcer. Vejira, {, apparet quanti vos Deus faciar. 14. Huins,& cxt. reditad id quod ceeperat in principio cap. quanquam porett cum proxime pra- cedentibus iungi. PRS I$; Pabernitas , Grec. LTP, i parentela, feu eognatio, vel familia , adeoque etiam paternitas. Nominatar ,i exiftit ,q.d. qui ef omnium co- gnationum & coniunctionum auctor, 16, Dewitias ,i,abundantiam. Gloria , i. Sratiz, perquam glorificatur. Virture , i, potenter. 18. Latwndo,{. charitatis Dei. Longitude , f. x- ternitas. Sublimitas , i. excellentia. Profundumy i. infcrurabilitas. 19. Supereminentem , &c.i. maiorem quam in- telligi poflit. Jz omnem , &c. i. plene Deo, fc. Dei cognitione , & charitate. 20, Superabundanter,i.abundantius, Intelligimus, i. mente concipimus , feu cogiramus. 21. tin, Grec. in, pro, pet. oa erTy, Pay. 1. N Demino,i.propter Dominum. Ambuletis, i. agatis, feu conuerfemini, 4. Vnum, pro, velut ynum. Sicur, pro, & ficut. Vocationis veftra , id eft, ad quam {pem vocati eftis, feu, quam profitemini. 5 Ynus, {ek Dominus, {. Chrifius. Vna yf. creditur ab omnibus. Vaum, (cil. Chri- fii, quod folum faluat. 6. Omnes, pro, omnia. Per omnia, {c. omnia con- tinet. Nobis, Grec. vobis, Syr. nobis. 7+ Donationis ,i. qua voluit donare, 8. Dicir, ({criptura, feu Danid Pfal. 67. Altum, i. coclum. Captiuam, &c. i, captinOs du- xit, q.d. triumphauit de hoftibus, fj peccato , & diabolo, vel, duxir in coelum Pattes , qui in limbo velut captiui tenebantur. 9. Inferiores. &c, {.limbum, feu Abrahex finum. 10. Omnia, {. de fe feripta , vel q.d. omnia per- ficeret & terreftria & ceeleftia. 11. Er dottares, {. oportet Pattorem effe Do@o- rem. Vide 1, Tim. 3, Tit. 3. & Aug. ep. 59. 12. Confummationem ,i. perfectionem. Mini fe. ry, {c.ad falucem animarumexhibendi. Corporis, { myftici, i, Ecclefie. | 13. Occurramus , i. conueniamus, f. die iudicij, obuiam Chrifto. Omnes , fi clei. Vnitatem » pro, vnitate Afenfuram, pro, mentura, Plevitudins , i, pertcda, f. refurgemus omnes ztate Chrifti , Hier, Che. 14. Vt tam, pro, itaque iam Paruuli, pro, ve paruuli, Ta nequitia, i, per nequitiam , {. inuentz , feu Notationes. inuectz. | Aftutiag i. fallacia Evroris,i. errare facientem. 15. Verstatem , i. quod rectum eft, feu vere do- rine conforme. 16. Subminiftrationis, i. fubminiftratio fpiritu. Operationem, {c. Dei Menfuram, pro, menfura. vel q. d.iuxta rationem, Corpory, , pro, fui, q.d. augefcit. 17. Teftificor , vulgo, proteftor. Z2 Domino, i. coram Domino Jam, i. potthac. Sern{us 18 Des, i. fecundum Deum. 19. Defpexantes , {. falutcm. e4 uaritiam i. cy- piditatem immoderatam, {. rerum mundanarum. 21, Scue, &c.1.iuxta eius veram doctrinam 225 Exponere,{ oportere, Erroris, pro, errantid, 23. Afentis 1. qui eft mens Aug..4. Tri, 24. Secuwdum Deum, i. a Deo; vel ad fimilitu- nem Dei. Sie Veritatts,i, vera, few perfecta, 26. Ira.cimini, pro, fi irafci contingar. 28. Quod bonum eff , i.honeko aliquo opere. 29. Afalus , i. vitiolus. e4dificationem » i, pro- motionem Dez gratiam ,i. veiliracem conferat ex- plicatio precedentis. 30. Contriftare, 1. facere quod ei difplicear , feu offendere I” guo, pro; quo, Signat, Left gratia ani- mi qualicas, & velutfignum inforum. Kedemprio- nis, {.cumeftis ivftificati, 31+ Clamor,{c. inordinatus Blajphemia, i, male- dicentia feu conuitium. 32 Donantes,i.ignofcentes, Ix Chrifto, Syr.per Chriftum. > 1. mentis. CARV Ty 2. © Vanitatis 5i, fuauem, {Deo gratum, 3. Immunditiai. impudicitia. Decet , £ talibus abftinere. ; 4. Turpitudo, {in verbis. Scurrilitas , £ facetize indecentes 44 rew,f quam intendimus, i. falutem. - Pertinent , i. cConueniunt, 5. Quid eft , &c.Grac. qui eft idolorum feruus fc. colic aurum. & argentum, : 6. Venit ,i. folet venire;, vel pro > veniet. Diffi- dentia, Syt. Immorigeros, Col, 3. vertit Interpres nofler incredulitatis. 7. Partictpes, i. focij , {. in peccatis. 8. [a Domino,i. Dei beneficio ,-q. d. illuminati 2 Doming. #7, pro, itaque vt. Fily ,i.fe@atores. 9. Et wuftitia, explicatio precedentis. 10. Probantes, i. expendentes, ’ 11. Communicare , i. participare, 13. Manifeftatur, pro , manifeftat, Syr. reuelat 14. Dicit, {,Ma.cap. 60.quod tamen Paulus qui- bufdam adiun@is explicat, Surge, i, expergiicere. A mortuis,i. morte, f. peceati. 15. Caute, i. circumipecte e4 mbuletis , i. agatis Quali s pro , ve. 16. Reds mentes , &c. i. temporis opportunitate vrentes, vide Dan.2. AZali, i.pleni malis, feu pe- riculis , adeoque diligentercauendum, 19. Vobifmetipfisi. apud vos , feu inter vos, 20. In nomine,i. cam inuocatione, vel virtute. Et Patri,pro,qui pater eft, {,omnium,yel Chri- fti, Syr. Deo Patri. 21. [7 timore,i. per timorem, q. dicat ob reneren- tiam Chrifti, | . 3. Eis, i. fui, {. myftici. 24. Sed,pro,& Mulieres, {. fubdi debent. 26. In verbo vita,i, per yerbum vitam conferens, 27. Nox babentem,f. in celo,Aug. & Hier Qui- dam ad perfectos referunt huius vite. 29, Carnenr 29. Carnem, i. corpus, 30, De carne , &c. q.d. Ita per eius corporis paf- fionem formati.,, vt olim Eua de Adx carne & offe. 31. Carne vad,Gre.catné ynam,i.velut vna caro, 32. Sacramentum, Grec. myfterium , In Chrifto, &c«. fc. completum. 33. Limeat ,i. reuereatur. > Gite PM Pe Voli ry “ie Domino,i.propter Domina feuin rebusque s fecundum Deum precipiuntur , f. honeftis. 2. In promiffione, pro,cum promiflione,f. factum. 3. Vt bene, &c. hec eft promiflio. 4. Difciplina,i, eruditione Domini, i. fecundum Dei legem, feu voluntarem, — 5. Carnalibus,q.d. temporalibus, qui fecundum corpus imperant, 6. Ad eculum,i, afpectum Domini. Placentes,i. placere ftudentes. 7. Bora volunrate ,i. benevolentia. 9. Eadem,i. fimiliter Remittentes,&c.q.d.ignof- eentes , fi quid minati fitis, vel mitius minantes, Perfonarum, &c.q.d. qui omnes iudicat nullo re{pedtu dignitatum. 10. Confortamini, i. roboramini. Et ia , explica- iS. ATS. is. We We vis we wis fs we wr ais . af Sse sAshehs : wf rye Nees as my AAA ALE AG ASD Pa ET Ld ln Epift. ad Philippenfes. 419 tio precedencis, 12 ef duerfus pro, folum aduerfus. Collu& atio,i. certamen. Carnem &% fanguinem,i. homines. Sed, pro,fed etiam. Tenebrarum harum, pro, te- nebrofi huius. Incelliguntur autem peccatores fe- cundum Auguft. Spiritualia , &c. pro , {pirituales nequitias. - : In coeleftibus,i.in acre, fc, verfantes, Syr. qui fub celo fant. 13. Afalo ,i. periculofo vide Pfal. 40. Omnibus , {. rebus Stare , f. in proelio. 14, In veritate, i. perfecte. 15. Enangeliz,f. annunciandi infidelibus. Pac, i. pacem afferentis, feu reconciliationem cum Deo. 17. Salusis,i.falucarem, f{. {pem, ve alibi dicit. 18. Per, pro,in. Iz /piritz,i.cleuata mente ad Deu. Ipfo, pro,co sf.ea te. La omni inftantia ,1. atten- tiffime , & diligentiflime. SanGis ji, Chriftianis. 19. Fiducia , i. \ibertate. 20. In ipfo , pro de ipfo. 21. Qua circa, &c.i.rerum mearum flatu, Domino, i. Domini negotio. 24. Inincorruptione, i. fincere. & pute. Amen, Grec. & Syt.additur: Mifla é Roma per Lon aad cay feck L ye HnicunNy. Als Wane Arash taal So th Tanah: SASAN PP EN Se Ss Exponit fuarum rerum flatum. Hortatar ad perfewerentiam in ince. plo, ef inuehitur in ladatcantes, Cee Leask NN Chrifto, i:per Chriftum. Epifcopis , i. presbyteris nec n. in yna ciuitate plures Epifc. Hier. yy. 3. In omni, &c,i. quatics ve ftri eget) recardor. 5. Super, &c. lunge cum , gratias ago. Comms- micatione i. patticipatione. 4 prima, &c. q. d. in quo perfeueratis, ex quo illud recepiftis. 6. Confidens,i. perfuafus. Diem , f. aduentus. 7. Miln inftum,i,equum me. Gandy, Gre. gra- tie. Vos effe , {,optans. 8. Cupiam vos, i, vos amem. In Vifceribus,i. per charitatem, 9. Omni,i. perfetta. Senfu,i. intelligentia. 10, Probetis, i, eligatis. Offenfa , i. peccato. fa , pros yique im... 17. . 11. Per lesvM, i. per gratiam lesv. 12. Magis ad, pro, ad maiorem. 13.10 Chriffo, i,ad Chrifti gloriam. Jz emit, &c.q.d. per omnia tribunalia, vel, rota Imperato- ris domo. Cateris.q d. imo per totam vtbem. 14. Fratribus in Domino ,i. Chriftianis. Conft- dentes.&c. gq. d. fiducia accepta, quod me viderenst libenter vincula pati. , : 1¢. Inuidiam ,{c volentes excellere, & mihi an- teponl, Augutt. ' 17. Ex contentione, i, Rudio contentionis, fcil. velur qui contendunt fuperare , vel vt contenrio~ nes excitent in vibe , megue in periculum conii- ciant. Preffuram, i. periculum, feu afflidtionem. 18. Omni,i.quouisOccafionem, {. querendi glo- riam,vel nocendi, Veritatem,i. animi finceritatem. 19. Subminifinationem, i, auxilium, 20. Fiducia,i. libertate. AZagaificabitur, i. glori- ficabitur. 21. Adihi vinere, pro,mea vita. Chriftus,i. Chri- fto feruire. Lucrum,{. eterne vite. | a 22. Operis, i. laboris pro Chrifto. Er quid, pro, tamen quid. 23. Coarétor,i.dubins hereo,quid potius eligam. Multo,'pro , quod multo. 25.(Confidens, re perfuafus. Omnibus , &c.l. ve- (tre omnium vtilicat: Gaudinm , i. victoriam, vel q.d.confolationem mutuam de fide veftra. 26, Vestra,i. de veftro profectu. 27. Collaborantes, &c.1. yna laborantes pro fide Euangelica. 28. Qua, {quod vobis aduerfantur. Caufa , Gee. iudicium. C AD YY 2 kt . Ee Onfalatio, {c. in vobis eft, feu alicunde ha~ %_ beri poteft. Ia Chriffo » i. fecundum Chri-. ftum, f. {piricualis Societas , Grec. communte , { focijinter fe communicant. 7: 2 Sapiatis,i. fentiatis , ve ftatim expiicat. 3. Superiores, {, probitate. 4.Nov.pro,non folum.Confiderantes,1,curantes. Sed, pio {ed etiam. Rey | 5. In Chrifto ,{. creditis, quem, debetis imita A 6. Forma, i, natura. Rapiam,i. alienum:erat eni proprium, q d. non fe exinaniuit quafi aliena gloriam poflider ot 7, Exinaniuit ,1- demifit f. occultans quod erat, Scaflumens formiam, que pre Diuina a : Tn fimilitudinem, &c. i. hominibus fimilis, i.na- tura humana, quam affumplit. Habicu ,i figura. 8. Humiliautt, i, deiecit. Na 2: 9: Nomen, ral 20 9. Nomen, 1. potenitiattrs famatn gloriam. 10. Jaz nomine i. ad nomen , fc. inuocarum , vel colendum, nomen autem pto re Omne geau , &cs q.d. omnia fe {ubdant agnofcentia imperium, : 11. Ja gloria; 1, maieftace: eft n. Patri equalis. 12, Operamini, Not. hominem operari fuam fa- lutem, f. per opera bona, 2 13. Dews enm, & cet. q.d. agnofcentes fimul vos nihil poffe fine Dei gratia. Ideoque timentes ne force defitis eius gratia. Perficere, q. d. & ptin- cipium & finem, Bona volunrate, i. {uo beneplacito., | 14. Hafirationibus, Grec. difceptationibus , i, contentionibus , Syr. diffidio. 15. Sine querela, i. de quibus nemo queti poflic. Hiero. 3. cont. Pelag. Id futuram aic in colo. Pau- lus quidem yvidetur de hac re loqui. Simplices,i. finceri, fine fi@ione. 16. Ad gloriam meam, {. furucum, feu, ceffurum. Chrifti {. aduentus adiudicium Jy vacuum , i, fruftra. 17. Immolor i, occidar ab infidelibus. Supra , i. vitra. ; Sacrificiam , {.& me, vel avobis Deo oblatum. 18. Congratulamini, f. fi me occidi contingat, 19. Bono 5i. leto. 420./ nanimem, {.ineo quod fequitur, 21. Omues , pro, fere omnes, {. Afiatici, feu ve- ftrates qui Rome funt. Not. fcripturam folere de imultis omnes dicere. Vide Aug. lib. de vnit, Ec clefiz.c. 12, 22. Experimentum.i. probationem. 23. Videro; i, prouidero, vel q.d. vbi certius cos gnouero quo in {tatu res mez fin. 25. Neceffitatis mea, i. neceffitate mea. 26. Maftus , {ob veftram eius caufa trificiam. 27. Super s &c. g.d.duplicem ttiftiriam , {c. de illo,8&de vobis,qui cius mortem valde doleretis, 28, Triftitia , {. de veftra triftitia. 29. In Domino lunge cum, excipite illum. 30. Tradens, {. peticulo, Grec. negligens, Azi- tmamsi.vitam Adeum, i. in me, feu mei. CAP V E:..10. “LD: catero 51, quod reliquum eft. E adem , {c, que alias monui. Pigrum,i. moleftum, qd. non piget. Neceffarium , Grec. tutum. 2. Videre, i. caucte. Canes, {c. lacerantes Euans gelicam dodrinam. Concifionem, i, circumcifionem predicantes. 3. Circumcifio ,i. {piritualiter , vereque citcunh- cifi. 4: Habeam,i. habere poffim Confidentiam,f. slo- tiandi. Cozfidere, q. d. gloriari, Magis, {, poflim, 6. e#mulationem,i. zelum, In lege, pro, ex lege. 7. Lucra, f. olim. : : 8. Veruntamen, pro, cette , vel quinetiam. Eminentem {cientiam , i. excellentem Cognitio- hem, . | Detrimentum , i. ia&uram. Lucrifaciam , i. adi« pilcar, q.d. omnia proprer Chriftum religui. 9. Meam, i, acquifitam propriis viribus.f2 fide, i. per fidem, ' 10. Virtutem, i, potentiam, RefurreGionis,i, qua refurexir, Societarem, Gre. communionem , {. ha- bendam. Configuratus, i. conformis. 11. Refurreionem > f. eleGoruim, 12. Non guod, &c, q.d. fequor, ve qui nondum “aecepetim perfegtam Cognitionem, &c. Jn quo si. ad.ad quod, Notationes = & Comprehenfus, i. affummprus, feu electus. 13. Vanm;{ illudago Qua retro yi. praterita. Priora ; iea fronte , feu in profpedtu. - 14, Deftinatum , i. prefixum, feu intenrum Grac. {copum. Brauium,i. premium. [a Chriftos i. per Chrittum , fc. confequendum. is. Perfetti fc. perfectione huius vites vel q.d. perfedti putamur. Hoc {, ve fequamur , quippe nondum plene perfecti. Sapitis,i. fentitis. _ Hoc, {. quod proxime dixi. Renelabit , {c.in hac, aut furura vita, permanentibus camien in charitate. Augult.2, de bapt. 3 16. Ju eadem , &c. q. d. iti co permaneamus. 17. Noftram, Gre. nos, q.d. imitantes nos, 19. Coafufionesi. inrebus pudendis. 20. In celts 51. coeleftis, : 21, flumil:tatis noftre ,i. noftrum abiestum, Configuratum , i. conforme, Claritatis fue, i. {ao gloriofo, Cer Try iy of. ve fup. dixi. Enodiam , &c. vtrumque snomen foeming, forte difcordes erant. 3. Germane compar,i. ingenue collega, feu focie, Grec, cizuy@-, quod forte proprium nomen eft. £4. vel proxime dias vel alias > que ifti nota €rant. ; §- Modeftia, Gre. #oéresnée , quod etiam equi- tatem , & moderationem fignificat , Syr. manfue- tudo, ‘a 7» Senfumy i, intelligentiam. Cu/todiat, Grec, & Syt. cuftodiet Tatelligentias , i. mentes, Ln Chrifto,, i. per Chriftum. : 8. Quecunque , &c. g.d. nonnifi vera Bi fer Pudica, i. honefta. Santha, Gre. pura. Amabilia, i. digna quez amentur. Bone fame , i. \audabilia, Laus difciplina yi, difciplina digna laude. 9. Pacts , f. auctor. a : 10. [2 Domo, i, fecutidum Domini, fcil.{pi- rituali gaudio Refloruiftis , &c. q. d. reuiguic in vo- bis ftudium erga me, f miferant Paulo eleemofy- ham. Occupari eratis, Gra. opportunitate cate- batis. 11, Pexuriam , {.meam quam fubleuaftis » g- d. nontam gaudeo proptcr me, quam propter veftram charitatem. L2 quibus fum, i. iis quz habeo. Suffi- cLens , 1, Contentus quafi fufficiant. 12. Abuudare, i. rebusvti, cum abundant. 13.17 e051. per eum. Confortat, i. corroborat: 14. Communicantes, i,{abuenientes, veftra com municando. 15. In rattone, &c. q.d. comoenfando {piritua- lia accepta , datis temporalibus. 17. Lon quia, &c.q.d. in quo non tam habeo rationem doni , quam veftti fructus. In ratioue , 8c. Gree. in rationem veftram # K commodum, vel q.d. quz poflic {cribi in libro ve- {tro rationario, {, vbi fcribuncur expenfe & reditus. 18. Omnia, {.a vobis mifla, vel que mihi opus fun. : Suaduttatis, i, gratum Deo. 19. Omue defiderium, {. dando yobis oprata, Grec. omnem indigentiam. Gloria, {. xterna. [2 Chrifto, i. per Chriftum; : 21. In Chrifto si. falutatione Chriftiana. 23, Cam fpirita ve(tro, Grec. & Syr. cum om- hibus vobis, SS F i. potenter. de, refellens GAPVT IL 1, We 7 On viderunt,i. negang quidam hine colligt Paulum non vidiffe Coloflenfes,aut Laodi-= cenfes. efle enim fenfum, imo & pro iis etiam, quos nunquam viderim. 2, Laftruéti, pro, inftructa, vel q. d. per inftrus 3 ctionem , i. perfectionem. Omues , &c. pro , orani- bus , &c, : Plenitudinis,i. plene cognitionis, {. per fiderts 3. In quo, {. Chrifto. 4. Hoc autem, &c. oftendit fuam follicitudinem, pro illis. Sublimirate , i. eloquentia, Grec, perfua- fibilirate , feu probabilitate. aaa 5. Firmamentam, i. folidicatem, Chriffe , pro, Chrifitum. 6. In ipfo ambulate , i. fecundum eius yolunta- tem agite feu conuerfamini. 7. Inillo, Gree. in illa f. fide. 8. Et inanem, explicat quam philofophiam ime . probat , {/ inanem ac decipientem. Hominum , {e. errantium. Elementa, i. rudimenta, vel legales obferuatios _ hes intelligic. vide infra. 9. Plenitudo , &c.i. plena deitas. Corporaliter , i. effentialiter, Cyr. 2. de recta fide,i.in corpore eiusy. vt in templo fingulari modo , Aug. ep. 57. ‘10. Iz illo i. pelillum Repleti, 1. donis {piritua- libus. ose 11, In quo, i, per quem. Carnis, pros carnei. Christi, i. fecundum Chritti fidem. 12. In quo, i.cum quo, vel, per quem, 13. Dovans 1, remittens. 14. Chirographum, metaphora eft abiis , qui de-« bent per chirographum, quod laceratut cum {o- luitur debitum , vel remittitur. Decreti. Grec. de- cretis, f, decreta Dei que non {eruabamus , debi- tores nos faciebant. 15. Expolians,f. dominio in homines. Principa= tus, {cil.demonum Traduxit » 1. oftentauit , more triumphantium. Confidenter palam, vnam vocem Grecam duabus reddidit; vrrumque n. fignificat. I” femetip{o, i. fua virtute, feu in paflione {ua & refurrectione. 16. Iudicet ,i condemmnet I” cibo, &c..q d. velue non obferuantes legis vetetis ceremonias. Parté,i. negotio, q.d. in obferuatione. 7 17. Corpus , &c. i. adimpletio , feu veritas figu- rarum , pet Chriftum exhibita 18. Hamilicate ,{. ficta. Religione ,i. cultu. Ae Angelorum , {. colebant quidam Angelos {uper- ftitiofe. Qua, pro carnali. 19. Tenens , f. per fide & vnionem. Subminiftracum , i. fpiritus fubminiftrationem a¢= cipiens. Dei,i.diuinum'; feu fecundum Deum. 20. Ab elementis,i. legalibus obferuationibus { foluti. andes uz conftant rebus matetialibus, i. his mundanis obferuationibus Deceraitss » i. ftae tuitis dicendo, fe. quod fequitur. : a1. Terigeris, f. lege a n 3 , in iis que. Senfu carnis, i. prudentia 22. Ipfe 4 an illa ad f; 32. Ipfo vfusi.vtentibus , ff credant illa ad fa~ ke eginl caeo q.d.ipfo vfu intereunt, feu eile definunt. — fc ee in@myi.ertantium. ea fpeciem. In, pro, feding. dat fant fuperftitiofa. Humilitate,fapparenti. Non ad,pro,ad non q d.macerandoc orpus. Non in bonore,&c.q.d.non indulgendo,& fatian- do, fed cogendo abftinere. CAPVT IIL 1. Qo Onfurrexifts,f.in nouam vitam. 8 2, Sapitesi.curate, feu cogitate,vel mag= nifacite. Super rerram,\ terrena, - 3. In Deo,i.apud Deum. 4. Veftra,Grec.& Syr.noftra. des 5 Fornicaiionem,{ub.ne committatis. Immunditiam, i.impudicitiam , feu peccacum contranaturam.Libidinem,{c.ceteras luxuriz {pe- Gees ions -Malam,pro,mali-Servitus i.culeus. 6. Venit,i.folet venire,vel pro,veniet.Jncreduli- tatis,i.incredulos,Epeh.s.vertit idem verbum,dif- fidentig,Syr.in obedientiz.- 7 Laiiathuciis, y 8. Omnia, {c.vitia. Blafphemiam, i.maledicen tiam. ae 9. Inuicem,i.alter alteri. Veterem,i.carnalem. 3 ty pro, per. singel alia Sate in Chrifto: Chris, fet qui eos in fe ynic. ae 12, Induite,&c oftendit que fine operanouiho- minis. a 13. Dowantes,&c.i, condonantes inter vos, f.alij aliis. wake a. 14.Vinculum perfettionis i. perfee yniens in- terfe fideles , velin fe colligens omnem virtu- tem, 15.€ xultet,i.faciat vos exulrare. a4 Qua,pro,quam. ee Corpore,f-Ecclehie.Grati,fin Deum, — 16. Verbum,i. dodtina. V ofmetip/os, ialij alios, vel yofipfi. 7 gratia,i.cum gratiarum actione. 18, J2 Domino,i.in iis que §Deus vult,feu rebus honettis . Notationes 319. Ad,pro,erga, ane 20. Per omnia,i.in omnibus, fey perfect, In Domino,Grec.Domino, ; 21. Pufilo,ideieo, epee 22. Simplicitate,i.finceritate, 2 3.Stcut,i.tanquam. 24. Domino, pro,tanquam Domino,Grec.& Sy. Domino enim,Chrifto feruitis 2¢, Exnim,pro,autem. Id,pro,fecundum id. Et non,pro,quia non. ed cceptio,i.ref{peaus. CAPYV T ive: I, | Deedretineerel attendire. 3» & Diaco= noruim. | 12. Vnius,&c. Syt. qui vnicam vxorem habue- Ligh : ey Gradum,{apud Ideum, In fide, i. per fidem, q. d, tum poterunt merito confdere fe 4 Chrifto,in quem credunte, faluandos, fitbene munere {uo functi furerint. : ae 5. Firmamentum,i.bafis,feu fundamentum. 1G. Sacramentum,Gre.myfterium Quod mantfe- ftatum,Grec. Deus manifettatus. Iv carne, f.aflum- pta.la n. maxime Dei pieraseem, & mifericordiam declarauit./uftificarum,i. iuftum ap paruit,{fc.iuftus Chriftus. rN Chriftus.Spirien,ifecundum fpiritum. A ffumptum, {die Afcenfionis. CUR Fea le, I. C Piritas,i.Dei renelatio. Dicit,{ mihi. 4 Noniffimu,Grec. isepose,i.polterioribu,fen feqq. | 2. Hypocvrift, {c. fimulant verum.Loguentium ,f. pet tales,vel pro,loquentes,{.homines ipfi fic & in fequent. Cautcriatam,i. malitizvelut igne combufam, feu indelebilirer noratam. 3. Prohibentium,&c.damnantium nuptias, Abftinere, {cil.docentium. Cibes, {cil. quafim- mundis,vt Indzi,veld malo Deo fadtis , yt Mani- chei. j. Santtificatur,i. idonca fit efui, fi alioqui ine. ptacflet. Verbum Dei, {c.quo benedicitur,yel quo creata eff, Orationem,{.agentis gratias.yel &,pro, id eft, 6. Enutritm,veyti poterat,euntriens. 7» Ineptas, Gre profanas, Axiles, ivnas Pietda zem,i.opera pictatis,{.in Deum & proximum. 8. Corporaluf.circa corpus,vel curando,vel ca- ftigando. Ad modicum,{c. {ola, Promiffionen:,(.in quarto precepto,quod eft de pietate in parentes Futura. beate,hec enim etiam intelligicurin illa promiffione, : ee 9. Sermo,{,precedens. 10. Maledicimur, Gre. probris afficimnr. Saluator,iferuator,f.a malis. 11. Heo,f.fup. dita. Adolefcentiam,i.iuuentu- tem.Contemnar, {c.merito,q.d. ita te gere, vt nemo po flit metito te contemnere. ) 13. Ceum vento,i.donec veniam. 14. Grattam,Gr.donum,Prophetiam,i.De te ¢li- gentis reuelationem, Presbitery,i.ceetus Epifcopo- rum.Olim Epifcopi etiam presbyteri vocabantur. wide Eufebium lib.5.c.24.& Tit cr, 15. LffOpht@ cxerce, 16. fa ffa,i.perfifte. CAPR Ev ve | Bae ailtpecde aati alioqui,vbi res poftulat, quits reprehendendus, prefertim ab Epifco- po. Vide Greg. ad Januarium , & habetur 2.q.d.7. Paulus Obfecra,Gt.rapaxare, quod etiam cli hor- tare,f fic facilius fenex corrigiruc. : 2. /7,pro,cum. 3. Vere vidue, i. deftitute.Nam.ytpa,a 1p0,i.de- ftituo. | 4. Mutuam vicem,{ facere cum filiis. quod cum ipfa fecerunt parentes fui, ve] quia Grec.cf, dif- -‘eant:fenfus erit,eoufque illos educer, dum poffine. ipfi regere domum & parentes alere illa cura libe- ratos. | §- Defolata,i. deftituta, Alludicad etymon vi- duz,de quo fup.Sperat,i.debet, feu folet {perare. 8. Si qués,qro,f qua. Bafil in conftic. monatt.no- tat,id dici fecularibus, non Religiofis, Negauit, f. factis. . Deterior,{.in hac parte, Notationes 9g. Eligatur,fab Ecclefia alenda Hier.ep.9.& 11, 10, Recepit,f. peregrinos, Sanctorum,i.fidelium. Subfe cut a,i,profecuta. 11. Deuita, i. reiice ,ne admitte,f{c.in numerum alendarum ab Ecclefia, quod fe poflintipfx alere, vel ob periculum {candali Luxartate in Chr:fte , i. contra promiffionem Chrifto factam fornicate. 2. Fidem,i, votum continentix.Irritam feceruat {.violantes. 13. Difcune,ifluefcunt.V erbofa,i,loquaces. dali. Tuniores,{. non alligatas voto. Gre.luuiores vi- duas. Matvres familias effe,i.familiam regere, Adaledifti Sratia,i.maledicendi. 16,Vidue,idehitute. . 16. Presbyteri,i.Epifcopivel facerdotes.Duplici ismaximo.yvelreuerentiz & fubfidij, : 20. Peccautes,{.palam,Aug. 21. Praindicio,i. precipitato iudicio,vel prece- dente iudicio,ytcum feq. legatur. Aliam, i.diuer- fam a recto. 22, Communicauerts,i.particeps fueris,{ordinan- do;indignum.Caftum,i. purum a peccato, 23. Stomachum,{infirmum. ae 24. Indicinen,{.Dei,vel indicium.Subfequuntur,i. poftea innotefcunt. 25. Aliter,i.male.Non poffunt,{.ve plurimum, CAP V7, VI, I. [eee deter audiat, feu vituperetur, 2. Dileéti,{ Deo. Beneficy f-diuini q.d.quia Chri- ftiani func. ° 3. Pictatem,i.religionem,feu Dei cultum. 4. Languens,i.egrotansanimo, Bla/pemia.i.ma- ledicentia. : | §, Conflittationes,idifceptationes. Questum,i.lu- cri occafionem. Pietatem,i.rel.gionem. 6. Sufficientia {rerum ad vite yfum. 10.Cupiditra,{. pecunix. Appetentes,ifecuti, 12, Fidei,i.pro fide,feu quod fides poftular. Ia qua,Gre.in quam.Corfe/fis,i.profellus. Confeffionem,f fidei profeflionem, 13. Vinificat,g.d.a ‘quo omnia viuentia vitam habent. Te/timoninm,{ veritatis. 14. Macula,i. peccato . Irreprehenfibile, ific vt non poflit reprehendi. If. Potens,Gt.duvagnc,i. princeps,f-vniuerh : 16. Haber f.ex fe. Vidit,f. quantum eft vifibilis. 17. Sublime,i fuperbe.Fruendum,i.delecabiliter vtendum. 18. Communicare,f{.fua cum egentibus. . 19. The/aurizare,i.parare, Veram, Gre. xternam Syr..veram. 3 20. Depofitum,i.commendatam tibi dodtrinam. Nouitates, Gre.inanitates. Oppofitiones,i. obie-~ ctiones. Falt nominis,i.falfo nominate. _ 21, Promittentes,i.profitentes, Exctderunt,i exra~ runt.feu lap funt. Gratia tecum, 1d ptopriamanu {cripfic Ambr..Amen,Gr addivur, {cripta ex Lacdi~ cca, Metropoli Phrygig Pacatiang. ILAD t 4. Volo,f.ob periculum incontinentiz & {can- - 4X! Aah Saath aathataath Aadhaleaaath ah ctactaah atch aaah hada dae 5A D7 Hl. AD TIMOTHEV™M. Rarfum infiruit,e5 exhortatur,addens qua“ am de electis,€5 repr obis ,deque errovibusfuturis tempore nout/stmo. Narrat lam que fibi acciderint. CAP VU: LECVY NDV M,i. per, vel q.d. predicandum. Que eft , &c, i.que $< dacur per Chriftum. “y Ay 3. A progenitoribus,f.intirutus, CRAWL vel q.d.a puero, Pura,g.d ceca intentione, §° Recordationem , Kcxt.i. inmemotiam reuo- ganss 46 Certus,Grac.perfuatus. fic & inf, 6. Caufam,(.quia fide praditus es recta. Re[uci- tes,i. excites , {cil. pet opera bona, 1uxta officium tuulinm. Gratiam,Grec.yupiopa, i.donum. — 7. Virtutis,i.potentem,f.fortes facientem. 8. Domint,i.de Domino, Cellabora,&c.q.d. ferto animo bono perfecutiones Euangelij. Dei,i.tibi a Deo datam. 9. Sanéta,{cil.ad fanGtitatem inuitante. Propo/i- tum, Syt. voluntatem lunge vero cum ante tem- pora. : In Chrifto,i.per Chriftum. Secalaria,{feculi,g d. ab xterno. 10. Manifeftata,{.vocatio,feu gratia, vel propo- firum,quod Grac.eft femininum. Tiuminationem,Gtz.apparitionem. Iaminautt,\. patefecit. : Iacorruptionem,i.immortalitatem. 12. Patior, {c. Romex vinctus erat. Confundor,i. etubefco. Depoficum,i.falutem apud eum depofi- tam, feu animam ei creditam. Jlum,f ludicij. 13. Formam , informationem. Habe,i.retine,vel f{equere.Sanorum. &c. pro, fanz dodtrine. Jn fide, &c.q.d.credendo & amando Chriftum. 14, Depofitum, i. munus Epifcopi , vel animas {,bditorum. 15? 17,pro,ex,q.d A fiatici qui Rome funt. 16. Refriger aus ,ixrecreault. 18. Quarta,i.in quam multis. Cw YD 1. f NOnfertare ,i. fortis efto In Chrifto, pro, a Comat gratia Chrifti. 2. Per.,pro,coram. 3. Labora,i.ferto mala Grac.xaxorabucoy. 4. Deo,non eft Gr. nec Syr.Secularibus,Gte. Bis, ivice,g.d.rebus mundi que militiam impediant. Probauir,i. vt ptobatum tradidit, Grac. & Syr. qui fe delegit. ee 5» In agone, i, certamine publico. Legsime,1 fe- cundum leges certaminis vincens. 5 sii 6, Laborantem,&c.q.d.fi vyult fructus petcipere » - deber prius laborare. re [.tellige,i.adyerte.Dabir,Grac.det,f{ed noftra lectio potior. 8. Eunangelium,i.predicationem. 9. ta quo,f.diuulgando. Laboro,Grec. tala pa- tior. 3 Atale operans , Grxc.naxepy@yi. malefactor,feu acinorofus. Won eff,&c. q. d.nec ideo ceflo pradi- care. é 10, Jdeo,iunge cum,vt. In3i.per.Cum,pro in. Calefir,Grec.& Syr. externa. 11. F.delé,ifide dignus,feu certus. Nam,abun- dat more H2b. Commortui, {cum Chrifto. ~ 12. Saftinebimus,{ aduerfa, 13. L#e,pro,ille ramen. Fidelés,i.verax. Negare,&c.q.d.non poteftnon efle quod eft. 14. Contendere, {c.contentionis ftudio. Alioqui heretici difputationibus conuincendi. Subuerftonem,f{ {candalizantur, vel fignificat do- cendam fidem fine difpurationibus , ne auditores qui minus capiunt fubtilitates, errore aliquo fub- uercantur, 15. Probabilem, i. probatum. Inconfufibilem , i, quem non pudeat eorum que agit. Trattantem, Gre.{ecanrem,feu diftribuentem, fc. pro cuiufque captu. 16. Proficiunt,ivalent./mpietatem, L.ingeneran- dani in animo. 17. Eorum,j.talum Cancer,{-morbus,qui exedit eam corporis pattem,quam corripuerit, 19. Fundamentum,{.eleaio,feu predeftinatio. S guaculum,{.quod fequitur,q.d. beneque figil- larum,iuxta illud : Cognouit, &c. eft autem locus Numer.6.iuxta 70.. Er difcedat , &c.id 4 Paulo additum,q.d opor- tet vero defcedere,&c. Nomen Domini,,pto,Domi- num. 20. Contumeliam,i.vile minifterium. 21. /fis,f. que Deo difplicent malis, & errori- bus.de quibus proxime diGtum, Usile,i aptum ad. vfum. 23. Sine difciplina,i.ineruditas. Lites,i.contentiones. 24. Docibilem, Guec.dsdaChnovi.idoneum ad do cendum. 25. Modeffia, Grec.@pacrnrs;i.manfuetudine, IN equando,i.fi forte. CAPT ieee ah: PV pidi,i.auari.Elati,iartogantes,feu faftuo< CO's neathibenesa i ated tes 3.a4 frettione, i. beneuolentia. Pace, Grec. for~ dere. Criminatores, i. calumniatores. Sine benignitate, Grzc.non amantes bonorum , Syr bonorum ofores, A. Proterut,Grx.ptacipites,feu temerarij. 5. Virrutem,i.vim;feu veritatem. 7. Difcentes,f{mulierculas. . a 8. Jamnes,&c.Hi Magi Agyptiorums Repr obi, errantes. 9. Vitra, Grec. amplius, feu plurimum, Profi- cinat,i.aflequentur quod. volunt. e 10. Affecutus,i fe@atus. Inftitutionem, 1. mores, vel morum infticurionem. Propofitum , 1,animi promptitudinem,feu intentionem. ee ri. Qualia,pro , que. Antiochia,f. Pifidiz, non Syriz. 12, Pie,i .religiosé,Syr.cum timore Dei. Patientur{. ab improbis,quibus-difplicet virtus. 13. Proficient,i.progredientur, Mautentes,t.alios quantum in fe eft. & “A % ,{, Paulo. é _10 Guo i. ti mS he = gga A428 ftum. 16. Docendum,f. veritatem. Arguendum,{, falfi- tatem. Corripiendum,{,malos,Gt corti gendum,feu diri- genduin Erudiendum,{ omnes. 1”,pro,de. 17. Dei,i.Deo dicatus. CAP V 4. ty. 1. Vee aliquos non morituros fed in aera rapiendos, de quo fup. 1. Theff4. quanguam poffunt intelligi viui, fc. cum Paulus {criberet. Per aduentum,tc.ad indicium . fub teftificor,feu obteftor.quanquam Grec. potius eft , in aduen- tu {uo0,& regno,fiudicaturus. yy Importune,i.intempeftiue,f, improborum iu- 8 sey Sa a Argue,icouince,{.errantes.{7,pro,cum. 2. Suftinebunt,i fcrent. 4d, pro,iuxta, Prurienies nominatiuus ct, q.d.cupient i- re grata,velut {calpi qui "pruriunt. §-. Labora,Grxc, ferto mala. Jmple, i.plene exe- uere. 6. Delibor,q.d.prope eft vt immoler.adhibeban- tur libamina facrificiis , ex rebus liquidis que in Dei honorem effundebantur, vel cremabancur. Et quidem Paulieffufus fanguis amputato capite. Refolutionis, ismottis ,qua foluitur, anima cor- Notationes 15 Abinfantia,ia puero. Jz Chrifto,i. in Chri- pore, 7. Bonum,f.plenum meriti & honoris Dei. fa reliquo,i.in pofterum. Juffitia, Cdebira ints operibus, Aduentum, {c. vt filij aduentum Patris optant. Feftina,i.cura, : 10. Galatiam,i.Galliam, fecundum Epiph. her. gt. Dicitura quibufdam Crefcers,hic, fuiffe Epif- copus Moguntinus.vide|Clem,7.Contt.cap.46.Euf. lib. 3.c.3. A/ier.in Catalog, 11. Sulws,fex domefticis. til, pro,vfui faturus g-d.opus eft mihi co. Adinifterto.t. Evan gclico, _ 13 Penulam,pallij genus quidam putant,alij yo. jumen Hebraum,Syr.tecam librorum, Religqurscx hoc, & iis que infra dicit, quidam colligunt,Paulum Roma iuiffe in ea loca,& Ecc» clefias vifitaffe,ve quibufdam fcripferat ife fa@u-. rum deinde rediiffe ad vincula »inguibus tandem obiit martyrio coronatus cum Petro, y MMembranas,{, Hebrei libri membrane {unt in- uolute. 15. frarivs,f{ faber.Oftendit,i. fecit,Heb. R-ddet.Ita etiam legie Syr. 16. Defenfiovef.apud ludicem Romanum, Omnes,{-qui fauere poterant, Jmputetur,{.a Deo. 17. Leonis,{.Neronis, 18. Liberauit, Gr & Syt.liberabit-Opere malo,i perfecutione malorum. 22.ed men, Gre. & Syr. additur. Mifla é Ro- mia. Shahthiche haath deat tah dl atthe aah thal dahlia dail: | moet a EV NM {c. Creta Epifcopum. Docet qua in Epifcopatu agert debeat.vbt , io) de E-pifcopi moribus €§ fecularium guadam tractat. CA PR VI: E: y ECV NDVM pietatemide 9 Dei cultu. 2. Spem,pro,{pe. Arte tempora {c.eam predeftinans. Secularia,i. feculi,gq. d. ante mundi creatio~ nem 3 spro»Gt ec. propriis,f.prafcriptis, din 3941 per. 4+ jo] &¢f@,Grec. getmano,feu vero. Communem, {Cat icam. : 5. Creta.i.in Creta infula,vul go Candia, Presbyteros,i.Epifcopos, : Vins, i. qui non duas duxerit. Non in,&c.i, qu. npofline accufari. " Benignum, Grec.bonorum amantem. Continen tem{.ab vxoris amplexibus,Hier. 9. Secundum dottrinam,i.ad docendum commo-~ dum, Fidelem,i.cercum Z2,pro,per,vel,cum. Arouere si, conwincere. ~, 10. Lnobedientes, {.ci quod equum eft, loquitur autem de iis, quos argui oportet. Circum/fione, i. ludzis. 12. Quidam,{.Epimenides. Mal» beftia, i, perni- ciofe fere.Ventres,i.hominnes,feu corpora, 13. Dure,ifeuere., Sani, {ne errent, 14. Aduer/antium, pro,auertentium. 15. Omnia,Cibos intelligit lege veteri prohibi- tos. Munda, {.ex fe. Mundis,i. pure vtentibus, &ve fi- des docet. Nihil, {-quia non rege ycuntur. 16. Coufitentur, i. proficentur. Abominati , pro, abominabiles. fvcredibiles,pro,increduli. . ‘Reprobi,i.inepti. C\A P V Tick 3» C' Anéto,i Religiofo,feu Chriftianum decente, Criminatrices , calumniatrices Bee, pto, bena.:! 3 3. Prudentiam,Syr.pudicitiam. 5. Prudentes,{.efle doceant. Blalpematur,i. vitu- peretur. 8. Verbum , {ub tnum fit. Ex aduerfo,iaduerfla- rus. ; V ereatur,i.erubefcat. 10, Fraudantes,f{.in minifterio, feu rebus heri, Fidem bovam,i,fidelirarem, 11. Gratia,{.mifericordia, 12. Secular:aianundana, Pie,iveligiose. 13. Beatam,fpem,if{peratam beatitudinem. | I4. Acceptabilem, Lacceptum, Grac. FEpesgtov yi. peculiarem peculiarem,feu eximium. 15. Nemo te,&c.q.d.fic te gere,vt nemo poffir te merito contemnere. GAPV T ITE i. Llos {-Cretenfes.Poteftaribus,'.’magiftraribus, Ditto,f{.eorum. _ 2,Bla/phemare,i maledicere,feu conuitiis |appe- tere. Litigiofos,i.contentiofos. 3. Odsbiles,i.odio digni. 7 4. Humanitas, Gt.giravbpwnria, i. amor in homi- nes. | : 5. Secundum,i.propter,vel ex, Santti,fopera. In Epitt. Ad Philemoners, 429 7. Secundum, &c.i.certo {perantes yiram eter= nam. ae | 8. Sermo {.precedens,vel fequens.Canfyrmare. alios.q-@ hols diligenter, RR a oak Pr aeffe,i.intendere. 9. Legus.i.de lege,Syt.Scribarum Oy _ ir. Cam fit,&c.q.d.ptoprium fequens iudicium feque itacondemnans. 13. Legis, (ludaice. : Premitte,{c. ad me vel alid forre quo fuerant 4 Paulo deftinati. V t,pro,fic ve. 14, Weceffarios f.pauperibus. , te i Amen, Grz.additur,Scripta ex Nicopoli Mae cedoniz, Syr vero,Mifla per Zenam & Apollo. ahahaha teresa cash ales shah hah miata thatthe AD PHILEMONEM {c. Phrygem , & Coloffenfem: Commendat ei feruum eins fugitiuum, afe ad fidem conuer{um , tanta porro charitate 5 modeftia,vt mib Epiftola valde mirabilis videatur. CAPY T°? ARIST TI,i.ob Chriftum. Adintori,Gre.cooperatori. , "2. ef psa, vxor etat Philemd- NP nis. A Archippo,eum quidam putant de quo Coloff, 4. Ecclefia,i. fideliumcongregatio- nis, 7#4,{.Philemonis. a" 5- Domino, pro,Dominum, 6. Vt,pro , adeo vtivel, oro vt. Communicatio, i: (participacio,{'qua preditus es fidei: Ewidens,i.ma~ nifefta,{-omnibus. Jz aguitione, i. per manifeftatio- nem. In Chrifto,ifecundum Chriftum, 7. In,pro,de.Requieneruat,i.refocillata funt. Ad rem pertingt,i,conuenit. 9. Propter,&¢. q.d. malo vti charitate quam au- éoritate. Sis,alij fim,q.d.cum talis fim,nempe. Pan- lus fenex,&c. fed leétio noftra probanda.q.d.cum; tu fis fenex,malo rogare quam imperare. 11. Veils alludit ad nomen..Oxnéfimi;, quod vti- lem fignificat. 12. Vt mea,Gtxc.i.mea. V ifcera,g.d.diledifimum mihi. 13. Euangely,f.caufa iniectis. 14. Concilto,i fententia. Bonum,i.beneficium, 15. Horam,i.breue tempus. /” aternums i. num- quam ate receflurum. 16. Carne,i.corpotis feruitio, 17. Socinms{.in fide feu religione: | | 18, Nocuit,forte aliquid furatus aufugerat. 20. Ita,f-fi id feceris quod rogo, Grec.var'i.certe q.d.ita eft,vt dico, Fruar;i. capiam fructum ex te; feu voluptatem.Vifcera meayi.'dile@um mihi. 22. Donari,pro.donatum iri. ve 25. Amen,Gta.& Syr.additur:Mifla é Roma per Onefimum, Ahashcaalata tah clathach ehh theladh lat thsi dh © ahahaha ashe ix diene. EB. tes aad Nomen non adfcribit inprincipio more fuo (vt nec Joannes in Epifpolis) farte quod non ad certam auguam Ecclefiam fcribat. quanquam quidam putani ad lerofolymttanam foribere, vel, quod fit velut tractatus quidam fet difputatiode lege veteri 5 nowa,degue tlins ceffatione eg huius vi.vbi mul 5 tade Sacerdotio veteri,es Chrifti, Addit 5 multa ad mores pertinentia. a; Splendor,{.\umen,de lumine.finificatur etiam CoRR VF. i cozternitas. | i Re ee i. SE SORR VFLTIFARIAM, &c. dua- Gloria, {c. paternz,i.patris; vel gloriz,pro glo- 4 riofa. ah vf D bus vocibus vfus eft,ve roram vaz ai vs Ae rietatem temporum Perfonarum, Z\ aa, ish S f v4 ry f ; : we SEae & vifionum comptehenderet. Lo- RN QT 2 quens,pto;locutus. Figura, Gre, yapanrip,i.exprefla imago. me Subftantia,, Oo Facsens — Pee A430 Faciens, pto, poftquam fecit,, fc. pet paflionem quamquam etiam nunc, perpetuoque facit. 4. Melior;i. prefiantior, Effettus,{c. fecundum uod homo. Differentim,i.excellentius. Pra illis,i.quam ili, areditanitsi. fortitus eft,f. quatenus homo,nam etiam Deus eft, quod non femper fuitsnec enim femper homo fuit,adeoque non femper homo Deus.vide Rom.1. a 6. Cum iterum,pto, iterum, cum,q.d.alias etiam cum. 2 Introducit ecc.i.cum de filij in mundum aduen- tu loquitur. Dicit,fc. Deut. 32. fecundum 70.Vide eriam Pfal.96.vbi plane habetur. 7. Aad,pro,de. 8, Thronus,&c.V ide Pfal.3 4. 9. Pra,&c.i.excellentius quam con fortes tui,f. iufti,qui filij Dei per adoptionem, 12. Mutabis,Grec.inuolues,feu vertes,q.d.pof- fis cum velis auferre , vel fignificatur _renouatio mundi furura,vel velut accepta noua vette. 14, Adminiftratory,i.Dei miniftri.AG/i,i, micti foliti. Non quidem mittuntur omnes per fe, fed quidam per alios,{inferiores fe,quibus reuclant,ad nos deferenda. GASP VT ad. ti A Bundantius,i. perfectius. e4 udinimus, {a Deo per filium reuelata.Pereffluamus,i.pe- reamus;feu excidamus. vt folet quod effluic,Syc. cadamus. . 2. Firmus,i.cantam obtinuit auctoritatem. Prenarivatio, Grac. tranfgreflio. Mercedis , i. quam merebatur. : rt Effugiemus ,{c. punitionem. Imieinm, &c. q.d primum effet per Chriftum predicara. Tn nos,{.Chriftianos. Confirmara eff,i.firmiter tra dita. Audierat quidem a Chrifto Paulus , fed & ab Apoftolis etiam. Adde quod de aliis loquitur in perfona fua,vt proxime indicaul. 4. Portentis,i.prodigiis. V1 irtutibus, Tribus his vocibus folet {criptura omnia miraculorum gene- ra fignificare. Spiritus, &c. pro, donorum Spiritus fancti. 5. Non enim,&c.redit ad {uperiorem difpuratio~ nem Orbem terra,i.mundum. Faturam,{.pott iudi- cium.tunc enim omnia plene Chrifto fubiefta erunt,ve infra dicitur. De guo,{c.orbe. Loquimur,i. difputationem inftiruimus. 6. Quis pro,quidam. 7. Paulo minus,i. aliquantum,f. inferior eft na~ tura humana etiam in Chrifto Angelica , quodad ipfam naturam pertinet.e/ b,1.pre. 9. Gratia, i. per gtatiam. Iungendum autem cum,pa/fionem,q.d-quam fuftinuit pro falute ho- minum. Guftaret,i.fentiret,feu peteretur Heb. 10. 4dduxerat,pro,adducturus efler. Confumma- ri,i fieri perfecte,vel vitam finire. , | 11. /n0,{.Deo auctore, feu Patre,q.d. dedit Deus Eilium fuum vnigenitum pro filiis adoptiuis-Om- nes,f.velut fratres.Confundicur,i.erubefcit. 13. Ego evo,&c.funt hec verba Ifa.8. fecundum 7o.vbi nos legimus:Praftolabor eum. fequiturque , ftatim:Ecce ego.&c.itaque eodem pertinet vtraque hec fententia,qua de fe Chriftus loquitut, ve ho- mo eft. Pueri,i filii,fenferui. 14. Communicauernat ,&C.i.homines erant carnis patticipes.Particépanit. &c.ihabuit etiam carnem & fanguinem,ffadus eft homo. Mortis,f.ob'pecca- tum quod induxit,ex quo mors,vel mortis peccati, WNotationes quod hominibus perfuadebat. an. 15. Obaoxi,&c.q.d. viuebant vitam , feruilem, horrentes femper mortem,a qua fernitute liberati promiffa immmortalitate, 16. Nufquam.i.nullo modo,feu nungam. Greec. non. : Angelos,&c.i.Angelicam naturam affumpfit,fed humanam. 17. Per omnia,{.ad naruram humanam pertinen- tia,adeoque pati humanas infirmitates. AGfericors, {ietiam per experientiam dolorum. 4d, pro,apud. Repropitiaret iexpiaret. 58. Lz €0,1.per id,vel q.d.in 11s rebus. Tentatus yi expertus mala noftra. Potens,i.aptus,feu promptus » vel q.d.certe pe- teft in rebus,quas expertus eft,opem ferre fuis. CAPV F II to Anthi,£. profellione.Cenfeffionis,i.fidei, quam a Hee 2. Fecit,{.Pontificem.Omzi,i.tota. 3. Amplioris,pro tanto ampliore, Domus,pro,domo. 4. Creanit,Grx.conftruxit,feu fabricauit. . ‘ Teftimoninm,i.teftificationem, Dicenda,l. po- pulo,ex parte Dei. 6. Sua;i.ptopria.Gloriam fpei,ifpem in qua glo- riamur,Gre. gloriationem {pei. 8, Secundum diem,i.in dic. ) 10. Infen{us,&c.Qrtedio affectusa generatio- ne,&cc. 11. lz ira,i.iratus.Si,pro,quod. non. _ 13. Yofmettp{os,i.vos inwicem Cognominatur, i. vocatut. 14. Chrifti,i.gratie Chrifti, feu Corporis Chri- fti myftici. Lnitinm,&cL.fidem per quam incipimus fubfiftere {piritualiter , vel q.d. fi cam vite fubfi- ftentiamin {qua ceepimus cum Chrifto viuere vf- que,&c, 16. -Andientes,i.cum audiffent, fc.in Sinai,vel per Mofen. Per Mofen,i.duce Mofe. CAPV.T I, Elita,inegle@a. €xiftimetur, 1. videatur feu appareat. Dee/fe,Grec. fuifle fruftracus vel non affecutus. : 2. e4 dmiftus, Syr.coniundtus. Grec.& complut. admiftis. Ex iis,pro,corum,Grz.iis. Qua, Gre.qui. 3. Qnamadmodum,pro de qua.Et quidem, {.id di- Gum eft,vel iunge cum |fequen.fdixit enim,&c.g d.de qua requie dixit,&e¢. 5. Lfto,f.loco. 7 Terminat,i.prefinit.[7, pro,per,vel Dauid,pro, libro Dauid. 8. Iefus,i. lofue,qui apud 7o.. dicitur Iefus,Syt. Tefus filius Nun. . . Requiem,{.veram,feu perfectam= Pofthac,Grec.poft hxc. 9. Sabbarifmus ,i.requies. 10. Ingreffus eff ;pro,ingredietur. Requienit, pro, requiefcet. 11. Feftinemus,Heb.ftudeamus.V¢ ae,pto, & ca= ueamus ne. /dipfiem,i.idem. 12, Vinus,&c.q.d.fed credamus verbo Dei viram danti credentibus, Amecipiti,i.vtrinque acuto, Anima,f.quavi uimus,feu fenfitiue. Spiritni.m€é- tis,q.d.difcernir que funt fenfus ab iis que mentis funt. Compagum,&c.q.d.&.quorumque intimorum. Quidam compages, cogitationes intelligunt,me- dullas vero intentiones. Difcretor,Grec.Iudex. 13. Lanifé IV. In Epitt. ad Hebrzos, AR 13, Inuifibilis, Grec. non manifelta apparet lo- qui de Dei verbo, quod eft Deus. Omnia autem, prosfed omnia.dd quem, pto.de quo. 14. Confeffionem, i. fidei profeflionem , vel q. d. {pem quam profitemur. — ! 15. Tentatum autem,pro,f{ed tentatum.Pro fimilix tudine,Grec.iuxta fimilitudinem,{noftri, Syr.ficut & nos, 16, /7,pro,cum,q.d.adiuuantem in opportunita- tibus,ficum opus eft. ae Ondolere,i.compati. 3. Pro peccatts { hoftia, 4. Honorem,f{.pontificatus, f° Clarificaust,i. glorificanityq.d.non fibi afum= pfit pontificalem gloriam. sed, illum clarificauit, i1.dedit ei illam gloriam, 7. Carnis,i.vitz mortalis. Vide 2, Cor.5..4 morte {.fufcitando.Clamoris,&c.quando id factum incer= tum.Sua reuerentia,i.honote ci debito,vel,quo Pa- trem femper eft profecuctus. | 8. Didicit,{.experientia.O bedientiam,{.in paffio- nibus. 9, Confummatus,gq.d.cumque perfedtus effet vel cum mortuus effet. $0, Pontifex, Gre.apysepeve,i. Summus Sacerdos, “411. De quo,fMelchifedech,vel Chrifto,vel Pon- tificatu Grazdis,i.copiofus,f propofitus eft, Lninterpretabilis. i. difficilis explicatu. Audien= dum,i.capiendum. — 12. Magiftri,i. dogtores. Tempus,f. quo,eftis in {chola Chrifti, Elementa exordij,i.prima rudimen- ta, Sermonum Dei,i.inftitutionis Chriftiane,vel fa- cre Scripture. 13. Lim pro, autem. Expers,i.incapax. Sermonis,i.inftitutionis. Juffizia,ide iuttitie per- feGtione. 14. Pro confuetadine,i.per habitum mentis. CA BYE evi i. T WN termittentes,i.omittentes interim. [nchoationis,i.in principio folitum tradi,f. fidei rudimenta. Chriffi,i.de Chrifto. Perfettionem, i. perfectiorem feu altiorem difputationem. vel vitam perfectiorem. Ab operibus mortuis,i.de peccatis animam inte- rimentibus,vel que anime mortue faciunt. Ad,pro,in. 2, Baptif{matum,i.de baptifino, Impofitionis, fin confitmationis facramento. ; 3. Hoc,f.ferri ad perfectionem. Permi(erit,i.con ceflerit. | 4. (mpoffibile, {nifi Dee concédente. Muminaiti,i. baptizati. | Sanéi{.per gratiam. ae §. Det verbum,i.Chrifti dodrinam. Virtutes.i.po- tentiam Dei.quam in Sactis oftender,f per immor- taliratcem & gloriam.Prolap/i,f. graui aliquo pec- cato. : : Ad,pro per.Crucifigentes,&c-q.d. cum per pec- catum Chriftum in fe viuentem velut crucifixe- tint. : O ftentui,iludibrio. ie 7. Terrai.animatmbremi{ gratie, 8. Spinas,&c.i.peccata. Maledstto,i {upplicia, Co02{ummatso,i.finis, 10. In nomine ipfius,i, propter ipfum: 11, Eandem,i.quam hactenus.O/rentare,i.often= dere. E xpletionem,i:complementum, feu perfectio- nem.Finzem, Cvite, — 12. Vt, prosfic ve Promiffiones,i.p romifla bona. 1.4. Nifi,proscerte. Omifit autem Paulus iura: mentum, de quo Genef. 22. vel fub hac patricula intellexit,Habet enim Heb. formam iuramenti, 15. Sic,abundat, more. Heb. Repromiffionem, i. promiflum Deo. 16. Sui,i.fe.Confirmarionem,f.veritatis, (17. Pollicitationys,i.promiffi, 18, Duas,f{-promiffionem & inramentum, Confugimus,preteritum eft.Spem,i.rem {peratam vel {pei virtutem tenendam,i.retinendain. 19. Ad interiora,&c.i.que intra velum,f. cele: ftia,quz occulta, CAPVT VII. 1. (Alem, {lerufalem. 2. Rex institie,Melech n.Rex; Sedech,it- flitia. ; : 3. Sine Patre,&c.{.in {criptura, quz de iis nihil dici:.Affimitatus,{c.in eo quod fequitur In perpe- tuum{.nihil ,de eius morte {criptum. 4. [ntuemi visi.confiderate, Pracipuis.Grec.{poliis, 5» Ipfi,f.fratres. . 6. da ets,i,inter eos. Out habebat,i.cui fae, ° 7. Meliere,i.maiore.feu preftantiore. 8. Hic;f.in lege. Jbi, {. vbi agitur de Sacerdotio Melchifedec. Conreff atur : {criptura, que de eius morte nihil dicit: 9. £¢ vt,&c.q.d.atque ita quodatmniodo. Acces “pit,Graccipit,i.folet accipere, 11, Confummatios\.petfectio, f facerdotij,vel ho- minum per facerdotium, 12. £7im,pro,autem. 13. In quo,i.de quo. Alia, { luda, Preffo fuit,i Miniftrauit. 15. MJanifeftum est, {mutaram effe legem. Si,pro,fi quidem. Exurgat,pro,exurgit. 16. Carnalis,i.citca corporeas cxremonias ver- fantis. ‘ Virtntem,i. porentiam. Infolubites, i.zterhe,q.d: zternam vitam dantem, 17. Conteftatur,i.teftatur. iran 18. Mandati,i.legis.lafirmitatem,i. imbecillira- tem, Inatilitatem,iinfufficientiam, nec enim poterat _ reddere iuftes,feu perfectos. 19. Spei,f.in Chtifto. 20, Quantum, pro in quanti. 22. Teftamnnti [pon{or,i.pacti promiffor, — : 24. Sempiternum{.non migrans ad alios fuccef= fione. | 25; Accedentes,&c.i.per ipfurn ad ‘Deum addu- os. ; 26. Sigregatus;{.vite purirate: 27. Hoc,{.pro populi ‘delictis. oe 28. Legemf.laram, vel q.d.qui de Sa¢erdotio Ios quitur poft legis murationem futuro. CA BV Eo Vb: if i Apirulumsifummarium,g.didicam bréeuiter Cries explicata. . Magnitudines,imaickatis,f Dei. 2. Santorum, i fanauarij,fEcclefiz. Veri,ad dif- ferentiam figuralis. | 3. Enim,pro,attem. , : ‘ad Offerat,{c.feipfum obtulit in cruce,& quotidie offert in alcari. Qo 2 4, Super ~ Senger 3 432 4. Super terram,{.¥tmore aliorum Sacerdorum miniftraret.Vec,pro,non. Sacerdos,{.qui non eft de tribu Leni. E [ent {facerdotes de tribu Leui. 5. Confummaret,pro,confummaturus eflet,i.per- fecturus, Exemplar. Intelligit Paulus etiam per id fianificatum illud exemplar quoddam fuille taber- naculi ceeleftis. Be is 6. Meliw,i.excellentius. A4inifterium,{cil.facet- dorij. : cies Teftamenti,i.pacti.Iz,pro,cum. Repromiffionibus, pto,promiffionibus. Sancitwm,i.confirmatum. | 7. Culpa,i.defeau,vel q.d.fi homines faceret fi- ne culpa. A 8. Conxfummabo.i.perficiam. , 10. Oxia continuatiuum eft,non ¢aufale. Dazdo,pro,dabo. | 13. Veterauit,i.antiquauit, feu vetus efle often- dit, CLE VT 1x, I. PpRias,{cil. tetamentum.Calerure,i.cultus,q.ds cultus quofdam fuo modo iuftificantes. Santtum jeculare, i.templum , feutabernaculum temporale. 2. Primum,{.prior pars tabernaculi,que fan@um . dicebatur,vt proxime dicetur.C azdelabra, {. multz erant in candelabro lucerne. Propofitio,&c.i,panes, qui ante Deum propone. bantur. 3. Secundum, erat enim primum yelum ante ipfumfandum. ! 3 4. Thuribulum, {c. altari incenfi feruiens, quod etat extra, feu potius ei fuffirui quem faciebat Pontifex,femel in anno ingrediens in fanéa San- ctorum. Quidam, tamen putant fignificari thuri- byli nomine altare thymiamatis, in quo incende- bantur aromata,nec aliud fuifle churlbulum. Jz qua pro,cum qua,i.iaxta quam,fecundum quofdam. 6. Glorsa,1. Dei gloriam reprefentantia. Obum- brantia,falis.. 6, In priori,pro,in prius.O fficia,i.ricus. 7- Ignorantia,i.peccatis ignorantiz, 8. Significanre; {, pet illas expiationes.Propala- tam,i.apertam, {c, per plenam expiationem, quam, Chriftus erat facturus.Sanétorum,i.in fan@a.f, ca- leftia, © 9. Parabalo,i.figuralis quedam fimilitudo. Inftantis,i.prefentis,{cempore quothec Paulus Actipfit. Iuxta fuam,i.cuius ritu. Iuxta confcientiam i.quod attinct ad confcientix, feu mentis purita- tem. Serusentem,i. per illa Deum colentem, 10. Solummodo, fita, Bapti{matibus,i. ablutioni- bus,feu purificationibus. Ju/fitiis,i. iuftificationi- bus, feu ceremoniis, Grad mamyaos,(quo verbo7, vtuntur:vbi nos legere folemus Cwremonias)Syr. preceptis. Carnts,i.corporeis,{.circacorpus adhibitis, q. d. externis:Corre¢lionzs {per Chriftum facienda, 11, Affiftens,f.Pacti.Gre.rapagueuuG-i.fadus, vel adueniens.c4 mplius,i.maius. Tabernaculum,f. fauam humanitatem,vel coelum. iunge cum; Pontifex, Huius creationis, i, ftrudure fimilis noftratibus.humanitas quidem de Spiritu S. concepta,cceelum vero 4 Deo Creatum. 12. Sanéta,i.ccelum. * Tnuenta,i.parta, (Carnis,i.corporis, {c. animam illa non emenda- bant.Ideo fup.dide iuftitiz carnis. 14. Per {pirizum,&c.mouente Spirita fan&e. Notationes Santtim,G rac.& Syt.2ternum.Operibys mortnis, ispeccatis Vide fup.cap.6. ‘ 15. Preuaricationem, Grec.trangreffion um,@.d. adexpiationem peccatorum. £rant,fmanebant non mundateRepromiffionem,&c.i.promiffam hereditaz tem. | 17. In mortuis,i.ceftatoris morte. Confirmatam,’ ratum. 18, Sanguine ,{.mortem quodammodo reprefen- tante. Dedicatum,i. confirmatum. | 20. 7 eftamenti, {c, confirmator. No. teftamenti vecem fumptam ex 70. qui fic verterunt Heb,voi cem que. pactumfeu foedus fignificat,{/pa&um ie lud Dei, figura erat pacti per Chriftum renouandi- quod eius morte velut teftamentum firmarum eft, nofque teftamenti more fecitheredes. ALandanit, Exod.24. legitur,Heb.pepigit,70.difpofuit. 22. In,proscum, vel per.£¢ /ize,&c.q.d. nam re, ‘wera nulla peccatiremiffio fieri poteft {ine Ghrifti Sanguine,cuiusilla legalia,figura erant, 23.£xemplaria,i. hguralem ttatum.Celeftia,fc. {tatu Euangelicum,feu Ecclefiz. 25. OfferatA.cruento facrificio. 26. Frequentes,f.ad expiandum omnium homi- num peccata,Confummatione,i.fine,finftante, Deftitutionem, i.abolitionem. Suam.ifai corpo- rigs hs 27. Indicinm, {c.cuinfque fequitur particulare poft mortem eius,& vniuerfale mortuis omnibus, 28. Maultorum , omnium quidem quantum ad fufficientiam,fed mulrorum folum quantum ad, ef. ficaciam, Exhaurienda,i,tollenda,feu euactianda ex cor- dium profundo. Secundo, i.deinde. Sine peccatogi. purgatis electorum peccatis, Salutem,{.erernam, CAP VT X. | I. is a perfectam re prefentationem,qua- liseftin ftatuEuangelico , in quo eft gratia copia,& velutinitium quoddam eterne felicitatis. Accédentesf.per illaad Deum, Perfeétos,i.perfg- étea peccatis liberatos,pleneque iuftos. 2 .Offerre,{pro iifdem peccatis. 3.[ [p/is,f-hoftiis. Peccatorum,{.corundem.Quid ergo,nonne illi'per facrificia vere mundabanturfa- ne,fed non vi facrificiorum, fed oblationis Chrifti, quam repre fentabant ? ideoque illa tanquam per {c inefficacia fepe repetebantur. 5. Ingredientes,&c.q.d, ad eius in mundum in- greflum pertinent verba illa Pfalmi.Corpus,{.quod, tibi offerrem, Apraffi,Syr.induifti. 6, Pro peccato,f.facrificia. Placuerune,{, perfe,fed propter me,cuius figure erant.. 72 Venio.lunge cum, vt faciam. Capite,i.fummas {cota {criptura Chriftum predicar. 9, Tunc,pro,deinde vero. Primum,fe.ftatum, feu teftamentum. , 10. [a qua,i.per quamn.Semel,{ facta. tt. Sacerdos, {c. {ummus , vt eft Gre loquitur enim de annua expiatione. 12. Veam,f. fufficientem ad omnia peccata ex= pianda. Offerens pro, vbi obtulifler, 13. De catero,i.in pofterum. 14.Confummanit, i. per fecit,fc. quantum ex fe fuit. Santtificatos,i.cos qui fanctificantur, 15. Convteftarur,f{ceftando monet, 16. Teftamentam,&c,istosdus quod feriam. 17.E¢ air acin taal Ra a ER SPENT 7 17. Er peccatorum,&c.{ub addict. 1. Oblatio,j.opus eblatione alia. 19. da introiin , &c. pro, introeundi in San- éta,i.ceeleftia In,pro,per. | 10. (nitiauit,i.aperuit,ingrediens ipfe.Vinentem {via in coelum eft vita bona. He 22, Plemtudine;i.perfectione,Graec. plena certi- tudine,Syr.fiducia. a/per/i,f. Chrifti fanguine, q.d putificati.dgua,f-baprifmi. Munda,i.mnandante. 2 3. Confe(fionem,i.profeflionem. Indeclinabilem,i. firmatn. Reprom:fit pro, promifir, . 24. Inu icem,i.alijalios. Prouocationem, i. imita- tionem. : i) Colldfionem,i, congregationem. Confuetndi- wis,{.deferere.Confolantes,finuicem, Verti poterat adhorrantes.Videritis,pro,videtis, Diem, Cretribu- tionis. 26. Hoftia {que totes abluat , vt fitin baptif- mo.etfi enim Chrifti hoftia ad omnia peccata pur- ganda valeat » at non applicatur nifi {emel per baprifmum ad eiuimodi purgationem, quate fatis- faciendum poftea pro peccatis,per opera peenalia, quod femper in Ecclefia obferuarum. ae Indicij,{.diuini.. £mualatio,i.vis,&velut in- dignatio. Adaer{arios,f.Dei,qui hinc fine peniren= tia difcefferint. 28. Irritam,&c.i.cran{erediens. Moritur,i.inter- ficitur (in certis,cafibus. 29. Conculcauerit,i.contempferit. Pollutum,pro, velvt pollurum,q.d.ve rem pollutam trataueric. da ¢uoyi.pet quem. Gratie,f.auctori. 30. Vinditta,g.d.meum eft yicitci. 31. Horrendum,i.cerribile, Der, {irati. 3%. Iluminati,Syt.baptizati. 33. [1 altero,i.partim. 34. Suftantiam,i.diuitias, 35. Admittere,i.ablicere. ie GO Patientia,{c.qua {pe premij duratur in ma- lis. ; 37. Medicum,&c.i.poft breue tempus. 38. Subraxerit,f{.a fide,& recto. 39. Subtrattionis,i.quinos fubtrahamus. ef nimasifalutis anime. CAPVT XI. Perandarum,i.que {perantut. OY = Subftantia,ifuftentaculum , feu bafis,Syr. certitudo. Argumentum,i.declaratio, Syr. reuelatio, q dfides eft quiddam , quo {pes niticur,& Dei oc- culta ex parte cognofcuntur. o 2. In hoc enim,pto,pet hanc autem. Te/timonium, f.quod Deo placerent,vel quod effent Dei ferui. Senes,i.antiqui Patres. 3, Aptata, i. conftructa, Syt. ordinata. Secula, i. Ae rempora, feu mundi res./t,pro, fic vt.dnuifibilibus, Grec.non apparentibus. A Plurimam,i.gratiorem.Syt. preftantiorem: Per guam,{ fidem, feu hoftiam. fide oblatam. — Teftimonium, {, igni caclitus in facrificium dela- pfo,ve quidam aitnt. Loquitur{-hominum ore ce- lebratur, feu predicat illo fuo exemplo. 5. Fide,i. fidei.merito. T eftimonium , habuit , i. comprobatus eft. eS 4. Re‘ponfo,&c.i,oraculo diuino admonitus. Meruens,{.Deum, vel diluuium: Quam, f{.fidems vel arcam. Damuauit,i. dignum damnatione often- dit. Jundum {.qui videns arcam tanto tempore,tam- que diligenter extrui, non credidit. Hares, &c.1« p offeflor eft factus. In Epift.Iacobi, 433 8 Oni vocatur,Gexe.vocatus £4 Deo, 2. Repromiffionis i.promifla. Cau/ale,i, tabetna- culis; ae 10, Fundamenta,&c.i.benefundatam, 11, Virtutem,&c.q.ds vim ad concipiendum. Fidelem,i.veracem. ; 21. ¥n0,{Abraham.€mortuo,f, quantum ad vim generandi, _ 12. luxta fidem,i. cum fide. Repromiffionibus, i, promifla terra,velcelo , per illam fignificaco, fein figurato. : : 16. Meminiffent,q.d-fi cum id dicerent,illam in- tellexiffent de qua,&c. 17. Confuaditur, i. erubefcit, Cinitatem,f, cale- ftem. 18. Jn Ifaac,&c.i.per Ifaac habebis pofteritatem quam tibi promi. 19- Arbitrans,i. petfuafus. Parabolam, i.fimili- td inem,f.Chrifti immolandi,& refurtecuri. ef ccepit,{ falu um reduxit. 20. De futuris,f.predicens. 22, Alemoratus eff,i.meminic. 25. Temporalis,Gre.temporalem, i.breuem. : Peccari,{ fi fuos deferuifler,aut Regi obtempe- faffer contra Deum \pracipienti. . ne 26. Chrifti,iiad Chrifti imitationem. 27. Animoficatem,i.icam. Inuifibilem,{.Deum.’ Suftinuit,i.fortiet expeCauit, {. fibi adiutorem fore {perans. : 28. Oui,f Angelus. Primicina,i.primogenita. 29, Experti,i.trante untes, feu tranfite rehrantes. 33. Repromiffiones, ia Deo promilla. Obturane- runt,{.Daniel. 34, Extincerunt,{.pucti,in fornace. Jmperum, i. vim. £ fugeruntieyaterunt. Atiem glady, Choftes in preelio. Counaluerunt,ve Ezechias. 35. Mulieves,vt Sunamitis,& Sareptana. De rejurrectione,i.cefufcitatos, Di(teati,Lin tor mentis,ve illi de quibus 2. Mach.7.Redemptionem, iliberationem acruciatibus , quain imp}j promit- tebant, fi fibi obtemperarent. Pe 37. Lapidati.ve leromias.Seéfi,vt Ifaias; ferra li- gnea a Monafle. Melotis,i.ouillis pellibus. 39. Repromiffiovem,ipromiflam beatitudinem, f/ quantum ad corpus. 40. Confummarentur, { tum perfecte erit homo beatuscum corpus recipiet,tunc n.perfectus homo. cedit autem id ad noftrum honorem, quod illi nos expedtent, & tamdin expectauerint, qui tanto an- tegaborauernnt. : CAPV I SUL I. |G cali , Gree. circunipofitam, f. vndique cingentem, Nubem,1 copiam. Pondus,f. impe- dimenta. Circumftans,1. adhzrens,vel vndique im- pugnans. Peccatum ji. peccandi occafiones, vel ipfum peccacum. i 2. Auttorem, Gre. dpynpey, j.inceptorem.feu du- cem,, Syr. Principium. Confufione, {.ignominiis, & scontumeliis. 3, Contradittionem,i.perfecutionem. f- Fftis provid emini. Confolationts,verti poterat » adhoriation do&trine. Difciplinam,i,correptionem. Farigeris, Gre deficias, q.d.con fans efto. ; 6. Recipit,i approbat,vel q.d. quem in filium te= cipit,Syr-amat, +, Difciplina, {, Dei caftigatione. Perfeuerate,v durare animo. is Syru, Qo 3 8, Omness 434 g. Omnes,Cfilij.eF dulteri,oro,adulterini. 9 Eruditores,i, caftigatores. Es VinemtUs ,PYO,VE yillamuss ) 10. Jn recipiendo,Gr.ad recipiendum, 124 Soluta,i.flaccida.Syr.nucantia Leeks egreffus, &e. quid. ingredimini viam re- étam. . . Magis autem , pro, fed potius. Sanetur,{.fi quid egrotat. 15. Contemplantes;i.id videntes,feu curantes. Defit,Grac. expers fit. Amaritudines,i. amara,{c. peccati. Impediat,{ falurem. | _ 16, Profanus,i.impurus,feu diuinorum contem- ptor. Primitiua,i.ius primogeniture- 17; Scitote,Grxec. {citis. Rebrobatus,i reieGus, fa / _Patre,a Deo. Locum,i.fructum,{.quod optabat por- nitens.Eam,f{.benediGionem, _ ’ 18. Tractabilem,i.tangibilem, Accen(ibilem,i.in- cenfun. ; 19.Excufaneruus fe , Grec. deprecati funt,Syr obfecrarunt. 20. Portabant,i ferre poterant. 21, Mofes dixerit pro, vt Mofes diceret Not, id non effe in {eriprura,fed traditione , vt viderur ac- / ceprum, 22. Acceffiftis,{ fide & {pe. 23. Primitinorum,Gt.primogenitorum,f in colo per gloriam qua renafcuntur. Vnde Sanctorum dies quibus in coelum admifi,dicuncur Natales. 24, Melius {non vindigtam petit, fed reniflio~ nem, | te eA bel, f,fanguis. 25. Recufetis,Syt.alpernemini, dduertimus,pro, anerfamur,q.d.fi aduerfemur. 26, Tune,f. comlegem daret, Repromittit,i.pro- mittit. Dicens,f{fecundum 70. 27. Translationem, i. mutationem, fc.in fatum meliorem.Fattorum, {c. yt ad tempus folum dura- rent,vel q.d.in Chrifloimpletorum. Jmmobilia fc. ceeleftia,quibus alia fucceffura non fune. )\ 28. Habemus , Grexc. habeamus, Syr.ampletta- mut, Ck PVE 2 hat, 1. Wo Raternitatis,i.fracerna. 2. Latuerunt,gq.d.in{cientes. Angelos veCe= Notationes perunt,pucantes effe homines. 3. Simulpro,fi fimul efferis. = Laborantinm,iatligorum.Corpore,fimultisfub< iccto miferiis. : 4. Honorabite f fit q.d.honefte traetur. Omoibus,{.coniugatis vel q.d.omni parte, ! Indicabit,i.condemnabit. — ' 7. Exitum,i. progreflum,q.dicat, viuendi ratios == ' | nem 8. Heri & hodie, i, in preterito & & prefenti, q.d.femper fuis adeft,ve adfuic antiquis, 9. Abduci,{c. a vero Grec.circumferri, {cil, huc illuc. | A 4 Ambutantibus in eis,i.illis veentibus,f fuperfti- tiosé,vel fine fide. a\ | 10, Edere,f{.Euchariftiam. Qui tabernaculo,&c.i. legis veteris facerdotes. = 11. Quorum enim, &c.q.d.fant n.ille figure quas ' eportet ceflare , ybi aduenit res ipfa figurata,f, Chriftus. 13. Portantes,{c. fimul cum illo, q. d.illunvimi- tantes, 16, Commumioay,i.communicationis bonorum cum pauperibus, Promezecur, i,conciliatur, mere- turque homo apud ipfum. : 17. Non expedit, Grec. incommmodum eft, feu inutile. 18, Confidimus enim,&c,q.d.id facere debetis,ve pro amico , & de vobis bene merito, qui fibi nihil confcius eft contra vos fecifle fed velle potius prodeffe. 19. Amplins,poteft iungi cum,de precor,vel cum facere. . 20. Pacis,f, auctor. eZ terni,{.confirmatore. 21. Apter, Grec. perficiae, 22, Sufferatis,i.boni confulatis, Solati,verti po | terat,exhortationis, . ~ Et enim,&c. q.d quamquam pauciora feripfi, quam res poftulabar. ‘ 23, Coguofeit e, g d, tractate, yt notum & ami-~ cum. | Dimiffum {c.¢ carcere,vel,a me ad vos, Syr.folu- im. . Venerit, Lad me. Videbo,i.inuifam,f per illum ites rum,velcnm illo. ’ 24. Santtios,i.Chriftianos, 25.e4 men, Gree, additur : Scripta ex Italia per Timorheum. astra sate ested lata aaah ea aa day Aaah oo RE PEST OE Ao TAGs | {c. Alphaet fidij. Futt primas Jerofolyme Epifcopus, de guo vide Gal. 1. Iudaos hortatur, C5 infittutt. Ubi mula de pattentta, legis obferuatione,operum benovumnece(- > | fitate,ambitione vitanda,ac loquacitate,€5 perfonarum acceptione, cuptditas | te detracitone,turamenio. Denique de magnaoratioms viapud Deum, . CA PACT 1 pacem. | i 2. Omne,i.perfehum,gq.d. optime vobifcum agi, NV difperfione,i. difperfe,fper varia re- gna,Syr.difperfe inter gentes.A pparct * exomnibus tribubus aliquos fuifle ad Chrifti fidem: conuerfos, Quidam intelligi putant Chriftianos difperfos,de gutb, Act,8,Salatem,Sye. J effeque de quo maxime gaudere debeatis, Exim mate,Syt habete. Tent ationes,i.afthdiones, 3. Prgbatio,i.exploratio per tentationes. 4. Habeat,q.d.fit perfecta. §- Omnibus, {.perentibus,yt par eft. A/fluenter,i. & abundantess abundanter. Improperat,i exprobrat ben eficium, ve | folent pui multa dederunt. 6. Haft fitans,i.diffidens feu dubirans de Dei po- tentia. & liberalitate.Circumfertur,i.iaG@atur, 7. Ne ergo,&c.q.d non eft quod puter fe impe- traturum a Deo, g. Duplex animo, i.vacillans feu ee in rebus diuvinis , Syr. dubius mente (ua. Vis sl.actionibus, 9. Prever hwenilis. Chriftianus abiectus, Exatiat ione,fapud Deum. 10. Hus militate,i.deicctione,q-d,cogitet quid de fe fFururum fit paulo poft, definctques gloriari, Feii,i herbe. Ii. Vuleus,i. afpeckus, feu {peciei, Ttineribus,i, actionibus. Mar cefcet,{c.tandem amitret omnia, & peribis ipfe. a 12. Suffert,j.patienter fer, Vitef.eterne, Repromifit,pro,promifit. 13. Tentatur,{.ad hs te Dicat,fapud fe,i,co- gitet. Adalorum, iad malum Ipfe autem, pro, ipts inquam. Jeacetf.ad malum. Conjummatum,f{pleno,confenfy. Afortem,f. 16, Datum optimum,Gre.donum bonum. Parre ‘sie auctore.#7an{mutatio.i.mutatio, V vei (fis siudenie,pro,viciMiitadinaria, Greeerporne,i. conuerfionis,q.d.non eft ve fol. qui recedens ym- bram facit Obunbrario,i, obfcuratio, vel.q.d. nmi- nimum quidem fignum viciflicudinis, eft enim prorfus in pancakes: " 48, Verbo,&ccui. predicatione Euangelica,vel'per filium faum. /nitinm,Grec. scbrreep i A. ae ee mi, eu pc stiores.C VEATHT ay {. recreatorum per ipt 11S giatate. ToeScitis Gta Be Syr. itaque, Autem , non eft Grac. Velo: pos promptus. Tardus,{ difficilis. G Litiziain Debt &cesi non finit bene operari, yel wes d ifplice Cy 21, Adalitia, pro malam,gq.dicat squicquid male see at n meretnsque refecari. Infitum,Syr nature nofire inficum f{-per incarnationem,q. d.Dei filium haiiatene factum,periphrafis Chriiti. 2a SC oupa rabitur,Grec.fimilis eft, Narnitatefue,inaturalem, . 25. Libertatis {-fliorum Dei,& a peccato, flex Euangclica filios facir Dei,& peccatoliberar. Eft enim fira precipue in charitate. In facto,{opera bona bearum faciynt, non fola fides : ee 26. Religiofum, i. Dei cultorem , vulgo deno- rum, a -dacens,{.recta via pet loquacitatem. -. Patrem,{.omnium. Vifitards {cil. inuandg »& canlolando, Secislo yi, ynundo. CARY T, IF . 7 N,pro,cuim,g.d. qui in Chriftum ciedicis, no- ma lite perfonas accipere,i.ob perfonarum re[pe- cunt, quicquam male facere. Gloria,i. gloriofi,vel ee m,vead fidem referatur. ~ 2. In vefte,pro,cum vette, vel iunge cum, annu- luim,ve fignificet fibulam auream in velte, Candida, Gr (plendida. 3. Beneji.commode, feu honorifice.Sub (cabelle, &c.iiuxta,fen infra pedes meos. 4, [udicatis,f{.male. Cogitationum,i.pet cogitationcs,vel cogitationi~ bus, q.d.iniqui indices, In Epitt.Tacobi. : 4 y 6. Iudicia, i. tribunatia, Blafphemant,i.amaledi- cunt,few conuitiis profequuncur, Bouum, Ke. rs Chriftianifmum » feu Chrifti no- men,a quo Chriftiani vocamini, 8. Si tamen,pro,fi quidem. Regalemsi excellen- tem,{de charitace,quz excellit inter virtutes,vel, Regis olim Dei 2 Syr. Dei, Scripturam, {.dicentem quod fequitur. 9. A lege Lid piohilieite: 10, Omninm,pto,velut omnium,f. quia nihil ei, prodeft, reliqua feruaffe, vel,reus omnium dicitur, €o quod omnianon feruaueritytdebebat, ~ 11. Leges,f{non per omnia implete. ae 12. Libertatis Vide fup. Cys Incipientes indicari, Gre. judicandi, 14. Superexalrat,{hominem, q.d.fupet indicium collocat,i.facit euadere Dei iudicium.feu condem- nationem,Gre. fuper, feu contra gloriatur,fc. ve Vi« etrix. Indicium,alij indicio,q. d. preualet iudicio,f.ho- minem liberans a damnatione. 15. Frater,&c: Olim fic Chriftiani vocaba new yiti quidem fratres,foeming autem ferores, 17. In femetipfa,i.per fe, feu ipfa. 18, Sed,pro,nam, Dicet,i.dicere poterit, Ruis,falteri Fidem,f fine operibus, Opera,f{icum fide. _ Sine operibus,q.d,non poteris quidem. Grec. ex operibus, 19. Et damones,pro, at etiam demones. 22. Confummata,i.perfecta . Suppleta,i.impleta q.d. apparuit qualem fi- ae. col mimendaget Scriptura, {.iuo tempore bona operantem, 24. luftificatur, {c. apud Deumiuftus habetur & x elt, POR NT ee TL, Lures,ive multi folent,vel ne multi ex vobig q.d.ne ambiatis Cathie die, vel, ne plures, ie diuerfi fencentiis. | Judicinm,i damnationis occafionem, feu pericu- lum. 2. Offendimus.i. delinquimus, Potens ,&c. .g.d.porerit & is fe totum regere, vt folemus equos freno. 3. St autem, Grxc. ecce, Confentiendum, i,parens dum, 4. Minentur,i.agantur,q.d.etiam tumcum yen- to magno impellunenr. Vbi,i.quecunque. co Magna exaitat,i. magnas turbas excitat,feu damna affert, Gree.peyerauyen. fe iatat,Syrfeex- tollic. A Quartus, pro,quantulus. 6. V vinerfiras , Gre.mundus. Inzerpres fenfum reddidir,& vulgo mundus dicitur, pro magna coe pia. : Conftituizur,&c.q.d.ynum eft ex emus quod maculat,&c.Rotam natiuitatis, i. cur fum. vitz iam inde 4 natiuitate.Gehenna,l. cupiditatis igne. 7. Ceterorum, Alij cetorum , Gre. marinorum. Et aomita fang. » pro ,ita yt tandem reddantug manfuera, : 8. SU iLeannnes incoercibile, a aA OH ETORe 9. In ipfasi. pet ipfam. ; 1. Emanatsi i,emittic, 12. Unas, Grx.oleas, Neqne,&c. Gra. fic aullus fons falfam & dulcem fecere aquam. 13. Difciplinatws,i.bene inftituctus. 14, Zeélum,i. emulationem,feu inuidiam. Et mendaces effe,pto,vt qui mendaces fitis. Oo 4 is % Anjmalyg i“ 15. Animalis,\. beuta,feu beftialis. 17. Suadibilts. Syt.obediens, Bovis {-hominibus, Indicans,f{.proximi facta. 18. Faciestibus,pro,a facientibus,f pacificis. GAP VT fy. ae Ites,i.pugne. Adilirant, {contra {piticum vi- de.1.Per.2. 2. WN on haberis,{c. quod optatis. Occiditis, {alij alios, Zelatis,iinuidetis. Lizigatis,i,contenditis. Propter,pto,proprerea, Poftulatis, {.a Deo,vt pat eft. 4 Adalteri,{.violata fide coniugii {piricualis, pcr peccatum. a 5+ Inanuer,i. fine caufa, Scriptura, Quam {cri- pturam dicat,ignoro nifi forte referendum id fit ad id, quod inf.dicitur f:Deus fuperbis,&c. Ad,pro,pet. Spirirns,{ humanus. Quidam tamen ad Dei Spiritum referunt , quem dicunt ad inui- diam,i per zelotypiam optare in nobis bonum, id- que fignificare Scripturam cum Deum dicit zelo- tem.cc. es 6. Dat,{.Deus ad refiftendum tentationibus.q.d. maior eft vis gratie quam tentationum, Dicit, fc. Prouer 3.fecundum 7o. ybi nos legi- mus :Ipfe deludet illufores, & manfuetis dabic gratiam, 8. Manus.i. opera, Duplices,{c.nunc bona,nunc mala amantes. 9. Miferi,i.deieGi feu humiles, vel g.d-affligice Vos. : : 11, Alterutrum,i. alius alij. Legi, {c.id prohi- benti,g.d.perinde agit ac fi legi detraheret , {quali non reéte prohibenti. Judicat,i.condemnat, {facto legi contrario, 12, Eam,pro,autem. Liberare,i.faluare. 13. Facimus ibi,i.manebimus ibi. sete Vapor,pro,velut vapor. Parens, i: apparens, feudurans. Exterminabitur,i delebitur,feu deficier q.d.qui paulo poft euanefcit. Shaidh: ahaha hd dish hae Notationes 17, Bonum,{.debitum cx precepto. CrRoV ine Poe ve Is Ne ee eta A “Kv pro ob. ing a 2. Putrefucta,&¢.pret.pro futur. vel q.d-potius < ada 1° we Hy INET , a is 5 permilillis veflta perdi,guam daretis egenis. pie sErugiiantt,) erugine vitiatum eft, TeStimoniumf{.auaritiz,Vobis.i.contra vos, ' Manducabit, i. faciet manducari, vel corrodet pec con{cientie vermem fram ifuppliciom, 5° Eoalati,i.deliciati. LUxuriis,i. lafciuiis. Die occifionis,Gr.velut die occifionis,f-fefto.quo mactatis victimis epnlum fir. 6. Addixiftis,icondemnattis, 7. LTemporaneum, Gtz.pluuiam matutinam , feu tempeftiuam,f.tempore, fementis. Serotinum,{.imbrem tempore Veris, vel q.d.fru- cium precocem,& ferum. 9. [ngemifvere,{.conquerentes. [a alterutrum,i. inuicem. Iudicemini, i.condem. nemini. : 10. Exitus mali,i.aduerfi fucceffus,f{eu afliGio-~ num, In nomine,i.ex patte,feutoco, 1¢, Beatificamus,i.beatos dicimus.Fizem Domiea ni,i.quid ei in fine Deus preftiteric. 12. Eff,efi,&c,1. de eo quod eft dicite efle, deco quod non eft , non efle, Judicio, i, condemnatione, Grac.hypocrifi,i.fimulatione,f dicenres falfum. 13. Tristatur,i. aflligicur. Pfallat, {Deo gratias agens. . _ 4, Inducat,Grec.aduocet. Ia nomine,i.cum in- wocatione, . 15. Alewiabit,i.faciet furgere e leo, feu libe. rabiesmorbo. Peccati fit,i.peccauit. 16. Alterutrum,i.homines hominibus,ad jd de. © putatis 2 Deo,f-facerdotibus. Ideo dixit, ergo,fe, ante extremam ynclionem premitrenda confefio. IV. Paffibilis,i,paflionibus obnoxius, 20, Pecatorum.Syt. peccatorum fuerum. Fea R Ou NAIR a ele il Alt lh ala ot att ate PEP a?TS TOL A fap ie Sh ae © Flortatur aa Vite Janctitgtem, vbi multa de fide, Spe, Charitate, Patien tia,Chrifit. wnitatione,<£5 cuinfque ffatus infivtutione.E ft autem Rome feripta. CAPVT L Oe ISPERSIONTIS,i. qui dif- maa) perfi funt. Vide Iacob. 1. Ponti, . &c.i per Ponrum.&c, 2. Prefcientiam’, i, predeftina- @ tionem,iunge cum elects. Inpro, ad,q.d.vt fanctificentur Spiritu,vel, per Spiritym fancdtum , & obediant,f-fidei,& afpergantur San- guine Chrifti,i.redimancur,vel baptizentur. 3. Vinam,{_per charicatem, vel viuam,i.de vita ™“ tetna, Re/urrectionem, {c, per hanc eft confirmata {pes noftra, __ 4 Ja,pro,ad,q.d.vt heredes fimus, &c.de hoc n. fpes,&ad id regenerati. Conferuatam , Syt. para- tam. | In yobs ,pro,vobis, ) § + dgurtace,i.per potentiam. 6. In quo,f.tem pote,vel Chrifto. Exaltabitis,Syr. letabimi in zternum.Oportet,iopus fit. Contriffart,Grec.contriftati.i.afliGi. 7. Probatio,&c.i.probata,feu explorata,fides ve- ftra. Reuelatio ve,i.appatitione,feu aduentu, 8. Exultabites,{.poftea,Grec.exultatis, 9.Reportantes {.tunc. 10. Exguifierunt,f.a Deo. Scrutati,i.contemplati. 11. Ja eis,{loquens, Suat.i.future effent. Pofteriores,i,confecuturas pot paffionem. —- 32. Vobis autem ,pro,fed vobis. Adiniftrabant, i. prophetabant. Quem, Grec.que,q.d.quibus my fte- ti!s Conf{pectis etiam Angeli mirifice ideleGtantur. De fiderare, pro,ferri defiderio,feu amore & volu- ptate, 14. Succindti,&ci, prompto animo, Sefry,verti poterat pitt t a } % i 3 7 4 ' In Epift. Jacobi. poterat vigilantes. O fertari.parata eft.Revelarioe ‘natus,{ fuperfluus, nem.Grec.reuelatione,i.cum a pparebit. 15.€um,i.cius voluntatem, vel imitationem, 16° Eritis,pro,cftote. 17. Incolatus,i.vite. 18. Parerna,&c.i.a Patribus tradita, 20, Prewgniti,Syt.preordinati,, _ 21. Fideles in Deo,Grec.credentes4n Deum: 22. Caftificantes, i. purificantes.Charitatis,i.ex charitate Gre.veritatis,i.vera,feu perfecta, Simplicé, Graec, non fimulato. Ex corde,Grec.ex _ purocorde. Attentins,Grec.intentes feu continen- ter. 24. Fenum,i.herba. 25. In-vobis,i.vobis,feu inter vos, C Ae v1 ott 1.Y) Ationabile,i.mentis,Syr.f{pirituale. R Sine dolo,i.fincerum,Syt. purum: LacA.doGtrinz Euangelice. feu gratiz. Conca. pifcite,i.amate,& fumite. [7 ¢0,i.per id. . Ducis,ifuauis,vel benignus. 5- Demus,icemplum. 7 Offerentes,pto,ad offerendum. Summum angularem , Grec. ynica,eft diGio,q.d. in extremoangulo collocandum, Syrin caput an-- uli. | | Confundetursierubefcet,feu pudefiet. 4, Henor,i.honori eft. 8. Offenfionis,{.ad quem offendant. Scandali,i.ad quam impinguant. Offenduntur verbo, pro,offenduntut Euangélio. 17 quo,Grec.in quod,{.credendum. Pofitisi.deftinati. 9. Regale, Vide Exod 19. Acquifitionisi. acquifi- tussSyr.redemptus. 11. Animam,ifpiricum feu mentem. 12. Detraéant , i.detrahunt. Vifitationis,f.cum ptus illos illuminauerit,feu conuerterit.q.d.iuua- pit id ad eorum conuetfionem, 13. Creatura;i.magiftratibus ab hominibus crea- tise 14. Ducibus,i. prefidibus, Malefatorum,{.hominuin. If. Sic,pto,hec,vel iunge cum,benefacientes. 16. Velamen,i.pretextum. 17, Fraternitatem,i.fratres. 18. Atodeffis i.equis,feu humanis: Difcolissi.af- peris,feu difficilibus, — 19. Gratia,igratie eftecus. Dei con{cientiam, i. Deum omnium confcium, wel confcientiam fecutidum Detim, Syr.coniungits Dei,cum,gratias Triftitias,i.moleftias. , 20. Que,enim,&c.q.d.quid magnum eft,Grec.& Syr.quz enim cloria,feulaus. Gratia ad Deumsi; Deo gratum,feu gratize Dei opus. 23. Malediceretur;i.conuitiis incefferetur. Maledicebat,i.conuitiabatur.7radebar,i.perinit- tebat, , Intufte, Grec. & Syr. infte , vt ad Deum tefera tur. 24. Linore,i.plagis. Veftrarum,Grec.nofttarum. CAPVT IIk Y Erbo,i.predicationi. 2. In timore,iicum timore,f axactain. Capillatura,Grec.capillorum plicatura,feu crif- patura.Jedumenti,i.quibus induuntut.Caltas;f.or- I. 437 Ae Sedf.ornetur. Cordis,i.interior, Incorruptibilia tate,i.integriate, : 6. Cuiws,f. Sate. Benefacientes;{illa,vel vos, qd fi benefeceritis,écc. __Pertimentes, &c. q.d. nullo pauore curbate,aut affeétu,f-foeming facile curbantur. 7: Scientiam,i.ptudentiam. [nfirmiori,&c.iunge, cum precedétibus. Honorem,f{abitinendo a copula Hier.1.cont.loui.Vite,i, viuificant.s,vel q.d.gratiz vitam zternam conferentis. 8. [a fine;i.poftremo,vel,denique. 9. Maledicéumi.conuitium. 12. Vultus,i.ira, 13. Bont amélatores;i.bonitatis fe&atores, 14, Timorem,i.minas,feu ea quibus tertent, 15. Santtsficate,i.glorificate. 16. Confundantur ,i.pudefiant. 19. Jaquo,iunge dum, fpiritu;i.anima, hac enirnh defcendit ad limbum. — Carcere.f.inferni. Pradicaui,fexprobrans incre- dulitatem,vel annunciauit liberationem, vt carcer purgatorium,vel limbus intelligatur , & illi qui- dem fuifle increduli prius , fed in motte peni- tuiffe. . e 20, Quando, pro , veluc quando; vt fit pofituni exemplicaufa. Expetant,&c.q.d.piitabant Deum durius latu- rum illos, Grac.expectabat Dei patientia,fillos ad peenitentiam. ; 21. Quod;pro,quo modo. Similis forma.pro,corre{pondenter,feu,fimili ra- tione, Non carnis,&c.q.d. non per depofitionem for- dium corpori,fed per bone confcientiz purifica- tionem apud Deum, ira ve fi interrogetur, poflit di- cére nullius fibi conf{cium effe peccati,vel interro- gatioriem in Deum,probationem apud Deum intel- lige.fic Pfalm. 1 38. Interrogare, pro, probare; q.d: non corporis fordes abluens, fedprobatam reddens conf{cientiam. a Per refurnettionem ; i. ad imitationem refurre- Gtionis. vel per fidem in mortem |; & reftirrectio- nem. 22; Deglutiens mortem , pro, vbi mortem abfor- buiffer(alludit enim ad illud Ofe. 13. abforpta eft mors) 1.deftruxiffer.feu confumpfiffer, ze EAS VT. LY. 1: eA dem,pro;hac,{ide qua ftatim. we E Quiaspro quod. Paffus;i.commortuus cum Chrifto. : 2. Reliquum, iinge cum,temporis- : 3. Sufficit sq.d.farmali factum eft praterito tem- pore,vt fepeti non debeat. Gentinina »q.d.flagitio- fam: i eae Con{ummandari.complendam, Defideriis,i.con- cupifcentiis. | Iilicitis;sGre nefariis. ey a ga ae Admirantur.Grec.petegrinantur,i.velut ten nouam, & peregrinam mirantur. Bla[pbemantés. 1. maledicentes. hate wo 6. Mortuis,i. peccatoribus. Indicentur, pro,etfa iudicentur./7 carnesi.carnales , quod poteft refecra ad ivdicantes q. d. etfi purentur viuete,Inare car= nalium. . 7. Prudentes,Syt.cafti. — 8 Ln vobifmetip fis »Gr¢.in Operit,i.dclet. : 10. Gratiam,i.donum. Multiformis,svatiz. in vofipfos,i.inter vos Liet dmidfirde 438 1, Adminiftrat, i. fuppeditat. Heuorificerur;in glorificetur. , ee "OE 2, Peregrinari,i.velut rem noua , feu infoli+ tam mirari.Ferzore,i. vreente tribulatione. Teztatie~ nem,i, probationem Fir-i.accidit. 13. Communicantes,.i.participantes. a “14. In nomine,i.caufa, vel ob nomen, f-quia Chri+ ftiani.Requiefcit,Grec, requieuit, Syr.requiefcit. 15. Maledicus,Gre. malefactor. Ln tfto nomine,i. ea caufa,Grec.in parte hac. , : 17. dudicinm,i.allictio, Oui finis, i. quid erit de 11S.&¢C. OE, s 18 . Si infus,&c.1d fumprtum ex Prou.1 tiuxta. 7o.v.nos legimus:Si iuftus in terra recipit,&c, Vix,i.cum difficuleate, nemo enim fine peccato, pro quo oportet fatisfacere ver peenalia. Parebunt,i. comparebunt, q. d.quomodo pote- runt comparere coram Deo, vel ybi inuenientur tandem? 19. Benefattis,i.bonis operibus. CAP MT. VY. 1. C Eniores, Grec. presbyteros. Confenior, Grxc compresbyter. Commmnicato,i.patticeps, fin stuthalattte eters aahaachth ate daa than a arth hahaha ach tea Norationes monte Thabot. a 2, In vobu,i. vobis commilfus. Secundum Detm -ipropter DeumtSyr.fpiritualiter. Volunrarie, Syr. ‘ex toro corde veftro. if 3, Dominantes,f.cum vi, feu duritér.Jx cleris,i, contra gentem in fortem Domini ad{citam,y-i Ec- clefiafticos intelligit,qui precipuede forte Domi- ni,& quibusfors,i.hereditas, Dominus eft.Forma, iexemplum. A Ex animo,i.voluntate illi confulendi. 5. Infinuate,i.exhibete,Syr.induimini, 6. Vifitationis,i.iudicij, feu retributionis , Gre, Opportuno. 9. Eandem,&c.i.eadem pati fratres verftros, qui in mundo viuunt. : 10. Gratia,{dator.In Chrifto,i.pet Chriftum. Perfictet,8cc.Grae.perficiat,8ec: 12. Arbitror,i.video Seripfi ,£hanc epiftolam in- telligit,quam per Syluanum mifir. z Obfecrans, q. d. Ideo {cripfi,vt obfecrarem, &e ~verti poterat,hortans, 1 3. Babylone,i.Romz, fecundum Hieronymum, & Eufeb.f,erar tunc plena idololatria, & peccatis. Collecta,{.vobifcum ad eandem gratiam, 14. Gratia, Grec.& Syt.pax. ite FR. Et hac hortatorta eft, vbi multa de Chrifianis virtutibus, es de quoruns dam hareticorum errovibus , deque Det proutdentia,€9 iudictis,.Noiat Hier. epyft,1 s0.dif‘erre banc flylo.a priori quod Petrus aliofit vfus interprete,f qui Grace {criberet etus fenfa. i aary ob oe O-4QVALEM,i. parem, feu fimilem,f.de iifdem rebus. In inflitia,pro. cum iuftitia, fe. qua nos iuftificat Deus, vel q.d. er Dei mifezicordiam,hanc h,in- cetdum fignificar nomen iuftitiz in {criptura. 2. ef dimpleatur,id eft,perficiatur,Syr.multipli« cetur. Jn,pro,cum. 3. Quoimodo , &c. fub, agnofcendum grato ani- mo. Diuine,&c.pto,per diuiham,&c. Que, {c.perti- nent. é Gloria, id eft, gratia, ad cius gloriam perti- nente. Virtute,i.bonitate,feu mifericordia. 4. Per quem, {cil.Chriftum, Gre. per quz, {c. do- nata. Promiffa,{olim per prophetas. Conforter.f-gratia eft quedam deitatis participa- tio,Deo fimiles faciens. 5. Subinferentes,i adhibentes, Miniftrate,i.adiungite. Jn, pro, cum, Virtutem, q-d. Chriftianas virtutes. Svéentiam, i. pruden- tiam. 6. Abffinentiam,i.temperantidm. Pieratem,i.Dei Cultum. 7. Charitatem,{.in Deum. 8. Superent,i.abundent. 9. Et mann,&c.q.d.fimilis ceco manu tentanti, quia nihil vider. . : Oblinonem,&c.q.d.oblitus gratie Dei,qua ei re- milla peccata.yt fe operibus yirtutum exerceret. 10. Certam,Grz.firmam,q.d.confirmate electio- nem veftram bonis operibus. ffac,{.bona opera, 11. Adiniftrabitur,i.dabicur. 12. /ncipiam,pro,incipio,vel i ncepi,{priori epi- ftola,vel q.d.de integro faciam femper, Gre. non negligam , forte pro , non neglexi.£¢ quidem,pro quamquam. Prafenti,iea de qua ago. 13. Su/citare,&c.iexcitare yos monendo, 14. Velox,apparet Roma & hanc {cripfiffe. Tobernaculi,i. corporis, Segnificanizsid eft, .rene- lauic. 15. Habere,i, pofle ,.q. d.vt pof obitum meum poflicis horum fre quenter meminiffe. Dottas,i.arte compofitas, . Prefentiam{in mundo per Incarnationem, J/- lim {Chritti | : : 17, A ccipiens, pro,accepit. 19. Fimtorem,{,.hominum opinione, qui noftrum teftimonium -non tanti faciunt, vel firmiorem pro firmum. Sermonem,{.de Chrifto. Dies, {.zternitatis. Lucifer,.autora future vite. 20, Inverpretacione,i.excogi tatione,yel explica- tione,l.opus eft {piritu Dei. CAPVT SE TE on ee ed &K ee Oe ae eae In Epit. IL. Petri. C ACPN- T Th i. PyOpulo,i.iudaico. Mendaces,i.falfa docentes, Perditionu,i. Negant,pro, negabunt, Super= ducentes,i.accerfentes. 2. Bla/phemabitur,iamaledicetur. 3. In,pro,cum,vel per. Fittis verbis;i,perfraudes , & mendacia. De vobis megoriabuntur,i.ad queftum abutentur vobis. Iudicium,i.damnatio. lam olim non ceffassi. iam dudum appropinquat. Nox dormitatsi. patata eft, more vigilantis. 4. Rudentibys inférni, i. catenis infernalibus, Gtec.catenis caliginofis , feu caliginis. Referuarts pro referuatos q.d.detractos ¢ coelo velut catenis re~ feruat in hoc mundo, in Tartaro cruciandos, poft Iudicium.Id quod intellige de iis qui hic verfan- tur inter homines,nam pars iam in inferno cru- Giatur. | §- Originali;i antiquo,non pepercit,fub nec iftis patcer, O&auum,ivnum ex otto feruatis. Praconem,i.predicatorem. Mundo,i,yniveriitati, vel q.d.mundi impiis. 6. Afuri [ant,pro.acturierant , vel agunt. 9, eA [pettu, &c.1. pretencia & fama, vel q.d.qui iis que afpiciebat, & audiebat,malis difcruciaba- tur, 10. Magis,Gre.maxime. Dominationem,i.prepo~ fitos, Settas, &c.Grac. glorias(idignitate praditos) non mertuunt blaf{phemare,i-maledicere,feu conui- iis laceflere. Mihi noftra leétio placet,quam etiam Grz.indicant. ae 11, Vbi,i.cum.Vireute,tepetitio, ALaiores f.dia- bolus multo fortior eft homine, Portant , i. ferre offunt. Execrabile,i.ertibile,Grec.blafphemum. _ Indicium,i.fupplicium, q. d. & quomodo ferre poterunt ifti fuumevel fenfus eft: Nec Angeli ipfi etfi preftantiores multo hominibus , audent con- tta {cinuicem,i.contra dzmones, proferre maledi- cionem. Vide Epift.Indz. 12. Naturaliter,pro,nata. Captiowem,iferuitutem , vel venerationem,f{.vt capiantur. 13.Voluptatem,{.veram,vel fammam. Dies,i.diurnas,feu temporales. Coingusnationes, iimputi. = Macule,i.immundi. Vobifcum,i.inter vos. 439 14. Inceffabilis,i-perpetut. Pellicsentess fiad pecs catum. 15, Ex Bofor,{nati.ifilium Bofor. Num.12.Beor dicitur.Swbingale,i.afina. 17. Fontes.i.velur fontes, 18, Luxuvie,pro,luxuriofe. - Paululum,é&c.i.qui aliquantum conantur eua= dere. Qui in,pro,eos qui in. 20; In,pro,per. : 2. In volutabro,pro,ad volutabrum, {cilicet,re= uerfa, CAPVT III. Is a quibus.{cil.Epiftolis, Zz commonttione1.mon néns, 2. Predixi,Grec.previcta funt. Praceptorum.i. mandatorum, Domini,pto,& Domini. 4. Eins, {.Chrifti ad iudicium .« Sie, {c.vt videmus, q.d. nulla erit mundi immu- tatio. 5. Volentessi.fentientes. De aqua , {c. recedenté eA quam,{c. fegregatam.Confiftens, i.cxtans,feu appatens. 6. Quasf.coclum & tertam,dantia aquarum co= piam. 7. Repofiti,i.feruati . Ignis. purgandi. . 8. Vnus dies,&c.q.d.apud Deum perinde eff bre= we. & longum tempus. 9. Propter vos,Gtz.erga vos. 10, Impetusi. Dei virtute. Tranfient; itenoua- buntut. z Soluencur.{.purgabuntur. i1. Pietatibus,i.Dei cultu. 12. Quem,f{aduentum. Celi, {. aerei , forte vera etiam fuperiores,quod etiam illud Chrifti indicati Colum & terra tranfibunt. Vbi parum curandum eft quid Philofophi dicanc. T abe{centsi.liquefcenc bee 13. Secandum promiffa, {c.in {criptura. Luffitia,i. infti,vel perfecta iufticia. 14. Inuiolati, Gre. irreprehenfibiles. Es, iapud eum vel ab eo. 3 15. Vobis,{Epiftola ad Heb. 36. Depranant,i.derorquent. 17. Pra(cientes {hac que dixi. an Cuftodire, i. caucte. f ufipientium , Grec.nefarié tum,feu impiorum. . Traduiti,i,decepti. saath Macc trate tea a Maca a aaa ah Brae Macha oh Ah a ft EPL S tnd A ITOANNIS. Scriptam ad Parthos att Aug. © alg graues auttores. Agit de Chriffo, eiufque imitatione pracipue per charitatem,vbi multa de vera Chriftt fide, €5 in Deum fiducta. CAPY TL + (==: Y «IT, Grec.erat f. verbuni,de quo, ma #\ in principio erat verbum.Vidimus,f, 4) carnem factum: Per [peximm, {-dili- =) genter contemplantes. vo . « @ > Contreclanerunt,{f.cum dixit. Palpate & videre, Sec. De verbo vit#,coniunge cum,annuntiamus vo- bis. 4. Et vitasptonam vita,Heb. ce ae 3. Socie tate;Gra. communionem. fic & inf, ted Intetpres fenfum tedddidit. 4. Plenum,iperfedum. 5. Vila, fin omnibus aliis eft aliquis luminis de= fectus. : 6. Tenebris;{.peccati. _ oe Fac imws,pro,dicimusRKepetitlo per negationem toanni familiaris. ahi 4.40 4, In Wuce,i, fecundum quod fides docet. - Et fanguis,&c, pro , & per Sanguinem Chrifti mundi fumus,&c.dicit vero, mundat, quia fempet indigemus mundari,qui quotidie peccemus.vt fta- tim dicitur. 9. Fidelis, i. verax in promiffis. promific autem cum dixit:;Quorum remiferitis peccata, &c.vbide confeffione Chriftus loquebatur, Justus, i, potens iuftificare, vel iuftus pro,mifericors, 10, Peccauimm,pro peccamus, Mendacem,f{, quia pet fcriptaram dicit neminem efle fine peccato.& quidem docuit omnes fic ora= re: Dimitre nobis debita noftra, Verbum eius,i,Chriftus. CAP ¥en. Jak Ie Vitam, adeoque dignum qui 4 Patre impe- tret. Propitiatio,pro,propitiator. Noftris,i.Chriftianorum. Totius mundi,f, quan- tum ex ipfo eft. 3. Quoniam,pro, quod Cog vontmus, {cil. vt_ par efty ' 5. Verbum,i.mandatum. Perfetta,{ quantum fuf- ficitad falutem. J hec,i. per hanc_ obferuantiam mandatorum. ° In ipfo,i.cius amici feu ipfi coniundti. 6. Manerefvt membrum in corpore,aut palmi- tem in vite. Ah Coe Ambulanitji.vixit,{cu conuerfatus eft. 7. Charifjimi,Gre .fratres, ; Non mandatum,&e.g.d. non yobis remnouam precipio,fed quam accepiflis ex quo Chriftiani eftis. Aundistis,{c.4 me ha&tenus, vel a principio cons uerfionis veftie de Dei dilectione. 8. Jrerum,i.carfum,Gt.zary,q.d.quamquam no: uum illud poffum vere dicere. Nouum,{. de proximi dile€tione. fic enim illud Chriftus vocauit. vide Ioan.1 3. Verum,i.perfedtum vel veritatis plenum. In tpfo,in fe. In vobis{.faciens vos perfectos, vel in luce am- bulantes. Quia.q.d.nouum eft pernouam lucem in mun- dum per Chriftum allatam. Tenebra,{.errorum,& peccatorum., 10. Scandalum,&c.q.d.nulli ef {candalo, 12. Nomen eins,i.ipfum {. Chriftum, 13. 4b initio effi temper fait. Malignum,f.diabolum, Grecito'y Tov Vs iillum -malum. ” OR 1 4. Infantes,Grec.veida,i.puelli,feu filioli.Tres diftinguit ztates,:fcil, pucrorum, iuuenum, & fe- num. : 15. Patris,i,in Patrem Deum. 16. Oculorum,{cilauaritie cupidiras, feu cutio- fitatis. : Superbia vita, Syr.faftus mundi. © 17. Tranjit,q.d.cito definec. 19. Hora, tempus. Veuu,pref{temp.ck pro futuro _ Aatichrifts,de hereticis loquitur, Aug 2.ib.con- tra aduerf. leg.&. proph. 19. Non erant ex nobis,i,ex numero predefti- “natorum.Aug.de pradct. . Sed Ut, &c.q d.ldeo tales euaferunt, vt appare- ret,é&c. 20. Sancto,.{.Spiritu. rye Noftis omnsa,f.ad falutem neceffatia,Syr.vnum- quemque hominem difcernitis. Notationes 21° Et quoniam, &c. fubAcientibus, Nox eff, i. non procedit,ied ei aduerfatur. - 93, Habet,Syr.credit. . Habet,Syt.confitetur, 25. Repromifjio,pro,promiffio, 26, De his,i.propter eos. 27. Doceat{,que iam didiciftis, vel ad falutem neceffaria. 3 ; _ Fattio,i.Chriftianifmus. Chriftianus enim quafi vndtus, & quidem Grec. hic xpioue. Er fievr, pro, igitur ficut. 28. Confundamur,i.pudefiamus.q.d, ne nos con- fundat;feu pudefaciat,cum ad iudicium yenerit. 29. lu(tus,{:Chriftus. CoA BaD, OLE Ii Edit,id eft.exhibuit,q.d. quantum nos di- lexerit. 2. Apparuerit {.quid erimus. 3. Sanctificat,ifanctum facit,q.d. ftudet fanci- tatl. 4. Et peccatum.pro,nam peccatum, A pparnit,i-venit.fic inf. 6. Non peccat,{.quamdiuin eo manet. Cognouit {,quatenus peccat. 7, Lile{.Chriftus, 8. ef b initio,{cil.mundi,vel ex quo coepit pec« care, Peccat,i.inducit ad peccatum , vel perfeueratin peccato. In hocsi.ad hoc. 9. Non facit,{cil. quatenus ex Deo natus eft,feu quamdiu Dei femen,i, graria in eo manet. 10, Maxifefti funt,Syz.difting uuntur. 11. Initio,{-conuerfionis, .. 12. Maligno,i.diabolo. 13.. ALundus,i.mundani,{.peccatores’, feu impij q.d.faciunt id,quia opera. eorum mala funt, 14. Quoniam,pro,nam, quafidicar, id eft argu- mento, 15. Homicida, {c. fui, vel fratris,animo feu yo- luntate. ; Vitam aternam,i, gloriam, per quam obtinetur vita eterna. onion 16, Dei,{.Chrifti. Debemus,f.cum opus fuerit ad eeorum falutem. 17. Subfianeiam,i.diuitias. Clauferit ,&c.i. mifer- tus non fuerir. : 18. Nec lingua,repetitio. 19. In hoc, f.fi diligamus opere. Suadebimus ,&c.i.fanifaciemus cordibus, vulgo contentabimus , feu quietabimus, Vide Matt.28. Galt. iO, Quoniam,pro,quod. Maior eft,q.d.non poreft eum id latere, i TG 23. 12 nomune fily,iin. filium. é 24, Et fpiritu,&c.i.ex hoc quod fpiritum: faum nobis dedit,{-gratiam fuam. Ge CAP YV.T.. 1. i. Wp Robate ,i.examinate | Spiritusi.mentis propriz,vel aliene impul- fus,feu motiones,fc.videntur interdum reuelatio- nes, & funt illufiones. 3. Seluit, {negans , yel Deum, vel hominem,Gr. & Syr.non confireturl ss vy mM Chriftum in carne. venifle. Antichriftus, Gr.& Syt.Antichritt. Venit, pro, ventutus, eft, feu erat. oref. pro fut. : 4.€nm — In EpiftT. Ioannis. 4. Eum, Gre.cos,f.pfeudoprophetas,i.hereticas, 6. In hec, f. finos audiat,aut non audiat, 10. Eff,idemonftrata eft. Quafi,Gr.quod. Propittationem,i.propitiatorem, 12, Perfecta , {. quantum {atis eft ad falutem, 15. Confeffus,f fide charitare formata. 16. Charirati,Gre.charitatem, Nobis,pro,nos, Charitas eft & charitatis auctor, 17. In hoc, &c.qu.d.ad hoc nos amauit perfecte, vt, &c.vel:ad hoc nes mouet charitas in Deum, vt, &c. Eft, pro, fui, i. vixit. Semus,i. yiuimus, {illum imitantes. 18. In-charitate, q.d. charitas non timet ferui- lirer. Timorem, {. feruilem. Panam, i.cruciatum, Syr, perturbationem. dutem » pro ergo, GCAPYT 'V. Me Redit,{-fide perfe&ta per charitatem. 2.Inhoc, &c.g.d. tum demum diligemus ex Deo natos, {.per gratiam,fi Deum dilexerimus, & eius pracepta feruauerimus. 3. Déi,i.erga Deum. Quoniam,non videtur cau- falis,fed continuatina. , - Omne quod natum, pro, omnis qui natus. 6. Per aquam,i.cum aqua,{.quz de latere fluxie, vel qua baptizat, Sanguinem , {. quo mundum re- demit. Spiritus, { fanétus.Chri (tus, Gre. Syr.Spiritus, q.d.& ei credendum,quia veritas eft. 441 7. Dant,{de Chrifto. Iz celo,pro,de ceclo. 8. Spirttus,f.quem emifit in cruce. Aqua @ faz- guis{.de latere fuentes, ex quo appatuit illum ho- minem effe anima & carne conftantem. €rhi tres ynum funt.Hec non funt Gre-nec in Complur. 9. Quoniam teftificatus , Gre.quo teftificatus. 10, Haber, { per fidem, TefPimonium,i.veritarem 4 Deo teftatam. Filzo, Gre. Deo:fed noftra le@tio mas gis placer. 11. Teftimoniam,f{.opere datum. In filto,i, per filium: 13. Creditis,{.fide cumcharicate. Iz nomine fily, iin flium, 15. Habemus petitianes, i.obtinemus res petitas, 16. Non ad mortem,i.non animo vique ad mot- tem in eo peccato manendi, vel non merens dam- nationem zternam , vel non per malitiam factum, iuxta illud Sap.16.homo occidit per malitiam ani- mam fuam,f-fciens,& velut ftudio,feu defperatio. ne,£z,{.peccatori, per huius orationem. Nox pre ilo,&c.q.d.nor ei promitto impetrationem. 17. Ad mortem,{c.omnis iniquitas,vel q.d.inter iniquitates eft quedam quedicitur ad mortem, Gr.non ad mortem, q.d.funt quedam peccata non ad mortem , {que per ignorantiam,vel infirmit Ane tem committuntur & non malitia, feu defpera- tiane. 18, Geveratio Dei, i.cex Deo natiuitas. Malignus, idiabolus. 19. Maligno, i.peruerfitate,feu peccatis. 20. Senfum,ismentem. Hic, f. filius. 21. Cuftodire vos,i.caucte. Simulacris, ijidolis, Miata thdeshchdhdesh ah ahah shisha dish S shah ah hahaa sith Mh, I]. LOANNIS. De chavitate , vtrague doctrina © barefi. ENIOR,Gtac.presbyter,quo nomi- ne fignificarur etiam Epifcopus. Eleétis. nomen forte proprium,vel : q.d.eleéz 4 Deo.Hier.putat Ecclefiz {cribi. Natss,i.liberis. Jn veritate,i,vere,vel in Chri- fto,qui eft veritas. ey, 2, Veritatem, {.doctrine. 3. Ia veritate, i.cum yeritate , f.fidei. 4. (n veritate,i.perfecte,feu fancte. 6. In e0,{ mandata, vel quod auditis,vel Chrifto. 7. Exterunt, Gre.introierunt. _In carnem, pro,in carne,feu cum carne, 8. Videre vos,pro,cauete-vobis. E ftw, {. hactenns. 10, Gus, fralium doftorum. e4 ne, i. falutem. : 12. Os ad os yi. prefentem prefentibus. Loqut, pro,locururum. Veftrum, Grec-noftrum.— 13. Elede, {c. 4 Deo , vel eft etiam id nomen proprium, Si stactaatecthatcretaantnatatad hae thaheti dich dh ahaha ahah Mah hatha Ill LOA NNIS. Laudat C ay fidem , © charjtatem , hortaturque vt perfeuerct. “AAS AIO,de quo Rom.16.8 1.Cor.t, aa Deum oro. Profpere , &c. q.d. ve i ( fempert a ie agag , & valeaa, hs as yt nunc prolpere agis. 3. Veritati, i.fidei , vel fancticati. 4. Maius horum,pro, maius hac, Gratiam,Grec. & Compl.gaudium. aa 5. Fideliter, ive decet fidelem ff Chriftianum, Et hoc, pro,prefertim, 2.De, pro,in, Oratignem facio,i, 6. Deduces , {. cum honore;'& viatico. Deo , pro Dei culru, q.d. vt par eft facere Deo feruientes. : 9. Scripfiffem forfitan , Grec. feripi. Amat , i. optat,feu ambit. Primatum,&c.i,prefici,feu primas tenere. | 10. Commouebo , i. reducam in mentem,feu are guam, & conuincam. Su/cipiunt, Grec. volunt {ye {cipere. Ecclefia , i.fratcum congregatione, Kn. Vidit yi, noult. Pp EPISTOLA ~ 442 Notes fool docthsashsthclnals Ah ahah tha attest ah that shah lh baie Aah a dale tals re er, eer a A. Hortatur Chriffianos ad perfeucrantiam in bonts opertous , monetque VE ab haveticts caueant, quorum hic moves acfersbis. : VFS Vdas,qui & Thadeus, Jacobi, {c.mi- A ° noris,flij Alphzi, primique Ierufa- va lem Epifcopi. Dilectw , Grec. fan- Cificatis. Chrifto, i.per Chriftum. 2. Adimpleatur ,1.Pet.1. idem verbum Grecum vertit ,multiplicetur, ar 2.Per.1, adimpleacur , vt hic. : 3. Omnem , &c. q.d. cum provobis effem valde folicitus, & vellem {cribere, nunc videns effe ne- eeflarium,nolui omittere. Deprecans,verti poterat, hortans. / _ _Supercertars ,i. cooperati laborando. vide idem verbum Sap.t5.& Eccl.r 1: 4. Prefcripti, ideftinati ,vel g.d.de quibns eft ‘predi&um in {cripturis. Jadicium, 1.condemnatio- nem. Solum, &c. q.d.qui folus eft Dominator,& Do- minus, f.cum Patre & Spirieu fan@o, ; §- Omaia ,Grec. hoc,gq.d.quamquam id {Cciaris, vel omnia huiufmodi,per acceptam femel a vobis do@rinam Chriftianam. — Jefus,i. Jofue, fecundum Hier. Ego de Chrifto intelligo,& quidem Grec.nupi@. > Secundo ,i.pottea. 6.Principarum,idignitatem,vel ftatum in quo a principio conditi. Demicilinm,f.celefte. Dies, {. ludicij, e#terns , {a quibus nunquam foluentur. Caligine , i. tenebris yin quibus femper funt,vel aere caliginofo. 7. Sumile ,{. ficutilla. Alteram , {.vitio Sado- mitico, . Exemplum,{.toti mundo. 8. Carnem, i.Corpus fuum. Dominationem,i.do- minos,feu {uperiores. AZaicftatem ,i.in dignitate conftitutos. . Bla{phemant, ianaledicunt. : 9. Difputans,i.difceptans, Id non eft ip fcriptu- ra,que extat forte tunc erat in aliqua,vél traditig- ne aut reuelatiane acceptum. Afoy/i, &c.forte dia- bolus volebat oftenderere ludzis vbiefler , vr ran- quam Deum adorarent. /udicium, &c.q.d.conui- tium ci dicere noluic, fed modefte eiicere , quanto ergo magis hi modefti eile deberent erga {uperio- res. Imperet,Gtec.increpet, io. [guorant, {.diuina myfteria. Norwit, {icarnalia. er 11. Via,i.viuendi ratione- Effu/i,i-prolapfi fc.in omne flagitium, La contradiétione, i. imnitati rebel- lionem.Pericrazt pro,pereunt,vel petibune. 12. Maculeiamaculati. Pafcentes,{.delicate,vel, pro,regentes, {.qui ab aliis nolint regi. WN ubes, pro, velut nubes,q,d.leues & vacui gta- tia Del. Autumnales, iautumno marcefcentes. Bes , i, ante,& polt baptifmum, vel bis, pro om- nino, Eradicata,pro,eradicandz,yvel fine radice fidei, vel charitatis, y | , 13. Fluctus,pro, velut Huctus, Fert, i.ferocis. Confufiones,idcedecora Sydera,pro,velut {ydera. Proeha,Grec.caligo. In eternum,{.duratura. 14, Venit, pret.pro futuro. J”, pro,cum. Millibus , {.Angelorum, 3 15. Arguere, i.conuincere. Dwrss,i,malis, feu re- bus non ferendis. 17. Apoftolts, Vide 2.Pet.3. 21, efitervam ,{. perducentem,vel duraturam, 22. Hos, Cerrantes Arguite,i.conuincite, Iudicatos,{.prius 4 vobis eft effe in errore, 23.1g7@, {fc cupiditatis, vel q. d.neinignem zternum veniant. Tuaicam , {.corpus, quod velut yeftis anime, : 24.12 exuliatione , pro,cum exultatione. 25. Deo,Grec,fapienti Dea, Gloria, {fit,feu agnofcatur quam habeet,atque ita in fequentibus intellige. nec enim per Chriftum haber iila, fed habere agnofcitur. etaclarhaehathathch th shalt tach Maia aaah hth IOANNIS APOCALYPSIS, 1. Reuelatio. Scrip/it eam in ‘Patmoinfala,in quam fuerat relegatus 4 Domitiano. Scriptam ante Euaugelium graues auctores atunt:Uide Eufeb.hib.3.c.u4. E piph.harel.51.Totum vero hunc librum [piritualiter offe intelligendum, ait Fiter.ep.148. Ego pauca quadam annotabo,nam myfterta me fareor non in- tel ligere. CAP YT. al a pe fe L LI, fc. Chrifttoquatcnus homini,q. Re EY d.quam voluicillum Deus palam,&c. ise Ciro, erant quidem inceprure cito, Ecclefiz perfecutiones,que hic predicuntus. Mittens feam. Joann {. Enangeliftar 2.Perbibuit,pro perhibet,fhic.Verbo,icelationi. Et teftimoninm,&c.q.d.teftatur de Issy Chrifto. 3. Scripta fut, {. cuique feruanda.fic enim pre- dicit furura,ve fimul mores informet.T empus,f.red- dendz rationis Deo, vel rerum hic predictarum. 4; Gratia,{.detur. Erat,{'de quo Ioan.t.In prin- cipio erat verbum, fignificatur vero xternitas. Venturus,{ad iudicium. feptem,i.omnibus eft autem ab his Gratia & pax , non yt audtoribus, fed I Pe ee In Ioannis A pocalypfin. 442 @ ( . iii 3% ‘ fed opratoribus,& miniftris, Quidam putanecer- nif penitentiam ageritis. a : tos quoidam angelos , feptemnumero , defignari, 6. Habes, {.boni. Nicolaitarum , nomen herett- : Vide Tob: 2, corum 4 Nicolao vno feptem prin : aay a ory primofum Diacono- fo Lela brifio,Repetitio, propter humanitatem, rum,fic appellarorum, yp quidam volun, Vide de vel.& a, pro idefta, ve fit explicatio. heref{Epiph.& Auguft. ae eae Fidelis,i.verax Primegenttus,j.priraus refufcita. 7. Spiritus, { Dei. Liguo, isarbore, q.d.frui beati- ratus ad vitam {c.immorcalem,namadmorralem — tudine fignificaca per lignum yite , quad erat ig alij quidam prius. /#,pro, per, vel abundat. paradifo. : oe : oe 6, Regvum,i.reges,vel in quibus ipfe regner. _ Paradifo, {. coelo empyteo. : ‘ Sacerdotes, omnes quidem ad facrificia laudis & 8. Minit, Gre. vixit,prat.pro pref. | operum bonorum , quofdam vero ad Miffz facrifi. 9. Paupertatem ,{. in temporalibus bonis, | cium, — Sed,pro,quanquam. Diues , fin {pixitualibus, | Gloria,fieft,feu debetur. Amen, g.d.vere ita eft, Neon [unt , (vere ludai, i.Deum confitentes. 7. Venst, pro, veniet, vel q.d.video iam venien, Synagoga,i.congregatio. <—e tem, {c.fucura Prophetis reprefentancrur ye pies 1o. Tentemini,i probemini. Decew, i.multis, fentia, V ita, Lleterne. Pupugerunt,f peccatis,vel flagellis,& clauis.vi- 11. Secunda ,iJnferni fupplicio, vide infc.2¢, detur alludere ad Zach..12. Na. vero Interpreeem. & 21. ps a es} idem verbum Grecum quod Ioan.1g. Verterat, © 12. Rompbeam,i.gladium. transfixerune, vertifle hic, pupugerunt.Super enm, 13. Sedes fatana,i.cultus idolorum,feu infideles | i.quod eum offenderint. Tribus,inationes. Etiam, multi. Nomen meum,i.fidem in me. us Amen Confirmatio Grec.& Heb, Grac. va} dury,q, Et in, & Gre. in diebus quibus Antipas, &c, | d.certe fic erie. Dicitur hic fuifle Pergami Epifcopus. vide eins | 8. Principium & fins. 1d non eft Grec , nec in yitam apud Metaphraftem, _ omnibus Latinis.Videtur ab aliquoadditum exc. 14. Iil:,pro iftic. Edere,{idolothyta. | 21.& 22.explicationis caufa. : 12. /ra, expligatio pracedentis. 9+ In Chriffo , i, propter Chriftum , vel Chrifti 16. Similiter, quidam iunguntcum precedentia imicatione. /nfula, {. Afiatici maris.Verbum Dei,i, bus,vel qd. ficuc fupra dixi Ephefiis. St quo mq predicationem Euangelicam, aus, i, alioqui, Gladio , i.imperio , {eu forcitudine, Feftimonium,i.confeflionem, O71, i.ex ore prcedentis.vt vidilti. | 10, Spiritus, {imentis ecftafi, Dominica,vide Do-= 17. Abfconditum, iignotum inexpertis,vel repQg | minica diei antiquitatem. fitum,ve folent que feruantur loco abdito, vide | Poft me,i.veluti a cergo fonantem. Pfal.gaver.20 Calculum, i.lapillum:olim:res fau- 12, Conuer[us,{.cetto.Y ocem qua,pro,eum qui, — ftzx lapillo candido notabantur,ve victoriz,die{que 13. Filio hominis , i.homini, vel Chrifto,f.Ange- natalis,& res ciufrnodi. Iremque in fuffragiis qui Ins erat {pecie hominis, qui Chriftum reprafenta- fauebant, calculo albo id fignificabant adid erga bat. | , widetur alludere g.d. beabo. Nomen,f.beati.Scir , {, Podere ,i. yeftetalari fignificatur vero facerdo- erfe Ge. : tium,vt ZOna aurea,caritas. . 20. Anlierem , &c. fecta aligua herericorum fi- 14. Candidi , fignificatur anriquitas vericatis,fe- gnificatur, vel certa aliqua mulier fete Nicolais candum Aug.ego potins dicerem deitatis erer- = taruim. nitatem. Furnicari,f.id docebat.intellige vero fornicatias Flamwma,fignificatur ira contra peccantes. nem carnalem,yel {piritualem. a5. Avdenti ; Grac.ardentes , feiigniti fignifi- 22. Le’tum,q.d. morbo afficiam.quidam ramen “eatur aucem Chrifti humanicaris fortiudo , & Infernum intelligune. ; f{plendor. 23. Filios,i.difcipulos. I” mortem, pro, morte,q, | Aquarum multayum ,q.d.tertibilis,fcontraim- — d. omnino incerfigiam. Rees & corday, i. hominis | pios. - intima, ; 16. Gladius, {ferntentia condemnationis. ' 24, Et caters , pronempe ceteris, In virture {ua,i.cum maxime lucet. Cognouerunt,i. approbarunt,fen receperunt, 17. Primus & nouiffimus.id fup.fignificatum per Altitudinem ,i.ptofundigatem,ferrorum,& faz « & w,f.auctor eft,& finis omnium. ; gitiorum, Quemadmodum dicunt , i, vt vulgo dici 18. Et fui,pro fuienim, Clanes,i.poteftacem, folet. Apparet fuiffe phrafim vulgo tung viitaram, 19. Que juat,ide rebus prefentibus. cum vellent farang fallacias fignificare, Quidam 30, Sacramentum, Gre.myfterium, q.d. id quad — tamen dicunt phrafim effe hereticorum illorum, fignificacur per hac. Angeli, {prafecti, feu cufto- qui fuos errores profunda myfteria vocabant. des.Quidam Epifcopos ineelligune. yide cap.feq. Pondus , iaffligtionem, q. d. cantentus ero ifta, & Mal. 2. ' “ana fertis malos. ” . | OBn, Quod habetis,f.vel pondus,vel bonum, CRD Vi TUL, T enete,iferte,vel fernare, Veniam, Lin cuinfque ! mnorte. ei A i. Epifcopo, fcribjrur huic tcanquamy 26, Opera,i.piecepta que fieri iubeo, Dabo illi, capiti,adeaque per ipfum tori Ecclefie ,ad &c.q.d. faciam mecum imperare,f-ex capite Chri, | hane n.etiam referenda que dicuntur, fto & membrjs,ynuim cospus conftar,totumaue f¢s | In medio,i inter gnabit, , | 2. Suftinere,ifevre.Fentafti, Lexploraftifeu exae - 27. Reget ,{. mecum particeps regnt. | minafti, Ferrea, i. inflexibili ad malum,& yalida ad fups Net 3. Nomen meum, i. me. licium, she! S 4. Primum, (primum illum feruorem, Confringentur, {lirreparabiliter. ce 5. Prima, {que folebas olim, Siz autem, i. alio- 28. Stellam, Sc. i. cosleftem lucem , eiin futura qui. Tibi,i.ad te. vita orientem , & velut diem gloriz Inciprentem, Candelabrum ,i. Egclefiam’, 4.4. puniam ves vide 1,Pessi x.forte fe intelligit,vide cap.22. | . : ee Pp a3 CAPVT | - 444 CARVER Uk. 1. Abet,f.in dextera. Vide capt. Et mortum, pro.fed mortuus, q. d. multi ex vobis funt in peccato. 2. Moritura, {alioqui bonos videtur intellige- re,de quibus infra. Plena, i. perfecta, Deo meoslo- quitur Chriftus. ve homo, 3. In mente, Xc.i.momento. Acceperss , iinftitu- tus fis. Et nefcies.explicatio precedentis. 4. Nomina,i.homines.vide Adt.1. Cui,Gre.que. Veftimentasi corpora,vel q.d.quipuritarem anime - conferuarunt. J” albs, i.ftola felicitatis. §- Sic,Grz-hic. Non delebo,&c.q.d.perpetuo me- cum viuet. Nomen gus, i.ipfum,gq.d.agnofcam' pro meo,vel laudabo. vide Matt.ro. . 7. Verussi. verax. vide Pfal. 144.vbi eadem fen- tencia. Clanem Dauid, i.regiam poteftatem. Aperit, &c.q.d,qui facit quod yult,nec ei quif- quam poteft refiftere, Oftium apertum , 1,expeditam viam, q.d.abftuli im pedimenta. Qiuia, pro,quanquam,q.d.etfi debi- lises , tamen me iuvante, preualebis. Et feruafis, pro,tamen fernati,vel quia feruatfti. Verbum ,i.prxceptum. . 9. Adorent , Ke. ifubiiciantur tibi, 10. Papientia , i.de patientia, g.d.quod precepi de patientia feruanda. Adea,i.a me precept. Ab hora,pro,in tempore, vel ab incurfu,feu im- petu.Zentave, iad tentandum. Habitanres,{.Chri- itianos per otbem difperfos. 11. Tene,i.conferna. Quod habes, {boni. ' Accipiat, i.cripiat , vt folet diabolus tentando, vel,prore fubftituatur,iuxta illud:Ec epifcopacum eius accipiat alter. 12. Columnam yi. firmiterconfiftentem, __ Templo.vcl Ecclefia, vel colo. Et fcribam, &c.q. d.ad{cribam. in numerum filiorum Dei, & bearo- rum, ele&torumaue rmeorum.Sunet quidem tales ab eterno {cripti 4 fed hic executio fignificatur illius predeftinationis. Defcerdit , prefens eft. vide inf.c.21. Nouum, {.per nouitatem felicitatis, q.d.nouo & fingulari modo,meum illum faciam. 14. Amen, i. veritas. Fidel, &c. i.veriffimus & certifimus. Principium,i.auctor. Creature Dei,vel res create intelliguntur, vel per Chriftum repara- t.vide lacob.1,verf.1 8. oe 15. Frigidus, {c.per infidelitacem. Calidus, {.per charitatem. Vtinam, &c. g.d.minus effet malum non nofle viam veritatis , quam agnitam {pernere: illud enim peccatum ignorantie interdum excu- fans,id vero malitie.vide x. Pet, 2. Quidam calo- ‘rem ad charitaremreferunt , frigus ad poenicentie fietum, quo velut aqua peccata lauantut. forte per calorcm intelligicur Prelaci vigilantia & feruor in commiffo munere , per frigus ineptitudo ad offi- cium,quz cum deprehenditur,deponi folet,& fub- rogari cius locoalius ,ac cum tepidus eft,& vide- tur nonnihil facere,male cft {ubditis,quia pralatum habent negligentcm, nec eis idoneusalius datur, lacipiam, &c, Gre.futurum eft vtenomam, q.d. abiiciam te,(vt folent molefta ftomacho euomi)nifi refipiicas, 18. Aurum, &c. f.charitatem ardentem, emitur hee peenitentia, bonifque operibus , i. per hec a Deo obtinerurlgnitum probatum , pto,igne proba- , tum, Ltribulationjhus’Veftimentis.&c.q d.vite pu- _ , Fitate,quam gratia aflére peccatis remiflis,Confufro, ‘Lignominia,feururpitudo, Nuditaris, {. nudus eft + Dei gratia.quieftin peccato. Collyrio, {confidera- tionis,{cu,meditationis.Oculos,{.mentis. \ Norationes * 19. Arguo,i.reprehendo, fiverbis. Caffigo, fieri- bulationibus e#mulare,i imitare,{-meliora,vel ze- lo accendere contra peccata. 20, Oftinm , imentem. Pulfo,f-vocans ad peeni- tentiam. Et ipfe mecumHominis cooperatio fignificatur. 21, Sedere , &c.i.efle participem regni mei. Oe et ed es eo 1. FOF hac, i.pofthac, q.d.reuelabo tibi fucura. P 2. In fpiritu , Lin echtah, q.d.eleuata mente confpexi. Sedens,{Pater,feu,potius Deus trinus. 3. A[pedtu, i. {pecie. Sardinis, Grec.& Complu. Sardij. Vt ions, i. afpetui, q.d. colore Smaragdino Norant quidam lafpide fignificari Dei pulchritudi- nem,.Sardio,(qui colore eft igneo ) iufticiam : ride (que pacis fignum )mifericordiam. | 4. Thronos,{fediliailla. Viginti quatuor,{.Patres veteris & nouiteftamenti.nam :2.numerus perfe- Gus.4/bis,puritas fignificatur,vel gloria, Corona,vidoria fignum, vel regni. 5. Fuleua ,&c. doctrine Euangelice figna,vel iuftitie dinine. Septem fpiritus ,i, omnes Angeli. Quidam ad dona Spiritus S, referuncur. Vide fup. cap.t. ) | 6. Mare, Baptifmum quidam intelligune. Alij | ‘contemplatiuos,forte celi planities incelligitur. Vitreum,{.colore.Cryftallo,{{plendore. Medio (edis,iinter fedilia, Cirenitu fedis {.thros ni Dei. Avimulia,,f Euangelifie. Oculus ,i.cognitio- ne,q.d.videntia pretecita,& furura. 7.Leoni{.Marcus,qui velut a leonis rugitu ce- pit loannis clamore./stulo,f Lucas,qui 4 Zachariz facerdotio. Hominis , {c. Matthzus , qui humanam Chrifti generationem defcripfit, Aquila, {,loannes, ‘qui diuinam. Vide Ezech... 8, Sevas,f.ve Seraphim. Ifa,6. atm i.intra alas. Oculis,i.cognitione. Reguiem,i.ceflationem. VUenturus,{.ad indicium. 9. Benediflionem,Gtz.grariarum actionem, 10. Mittebanr, i. demittebant, fc. victorias fuas Deo acceptas referentes, 11, Secipere,t,a creaturis te laudantibus,& pre- dicantibus. Virrutem,i.potentiam, Erant, {.Grexc. fant,g.d.conferuanrur. tek eT, 1.9 Neas & foris, {c.myftico fenfu, & litterali. Ad & lictceram vero,& membrana erat etiamin terge ; {cripta,& inuoluta more Hebtzo. Septem, imultis, vel feprem numero. , 3. Subtus terram, fin limbo,aut purgarorio, Refpicere , i.inrueri,feu intelligere. §. Seniorsbus, {de quibus cap.4. Vicit, 1. preua-— luit,gq.d.poteft. Radix,i.t.radice,feu ftirpe. Apert- re,i.vt aperiat. 6. Occifum, {.antea,fed ad vitam reuerfum. Spiritus,i.Angeli per cornua & oculos figuifica~ ti. fortes enim,& perfpicaces. 7. Sedenti§,{.Dei Patris. Librum,{c. prouidentiz, vel predeftinationis, vel {criprure {acre vel plaga- rum.feu fuppliciorum. 8, Aperuiffer , Grec.accepiffer, Phialas , vulgo tazze. Nouum ,{c. mortalibus, quibus nunquam tale auditum, vel, q.d. inufiratum & mirabile. fic inf. cap.14.num. 3. Tribu, {.yocatos,feu eleGos. 10. Regnum, iReges yide fup.cap.t — 5 PAP Super ie Super terram,{c.in celo. 11. A4slia millium , i. plurimi,g.d.innumeiabi- des, 5 12. Accireve,{c.a celebrantibus.feulaudantibus, q.d. predicari eius virtutem , i. poteftarem, oe, Diutzitarem , Gre. diuitias. Fortitsdinem ,i.robur. 13. Sab terra, fin purgatorio. I” eo,Grxc.in cis, q.d.omnia denique. Diceares,{fuo quamque modo. dic coli dicuntur enarrare gloriam Dei, & in Pfal- mis creature omnes Deum laudare. Benedittio,f fir, fen detur. Pore as, { eft.vel celebretur, , 14. Amen , q.d.certe ita eft,vel,dignum eft. CAPV A) VE 1% J Num, i. primum, Heb. Vocem , pto, voce. 2. Albus , per album equum, quidam predica~ tores intelligunr, per orbem difcurrentes , per Ru- fam,tyrancorum perfecutionem, per Nigram,He- -reticos,per Pallidum, Hypocritas. Sedebat, {.Chri- ftus.vide inf.cap.1 9.preliacur quidem in{uis Chri- ftus, quos froeno difcipling regit, & preceprorum habenis ducir,Aectitque quocunque vult. Arcum, {, ynde pradicationis fagittis holtes profternar. Corona, fignum regni,yel victoriz. Uincens , vt vinceret , pro , vt vincens vinceret, Grzxc. vincens , & yt yinceret , gq. d. Victor, & vi-~ cturus. 4. Sedebat, (diabolus. Datu ,i.permiflum 2-Dea, Sumeret , i.tollerce. 5. Stateram, (fingit diabolus {e res ponderare,i. poteftarem habere, & veritarem docere. 6. Ditentium , Grec.dicentem. - Bilibris 5i.duarum librarum menfura, Gre.chee- nix,quz eft menfura capiens tantum triticl,quan-~ tum ad vnum diem {ufficit. Denario, &c. q.d. erfi caro,tamen emi porerit, f. hereticinon poffunt fi- delibus aunferre pabulym anime , etfi conentur. Vinum @& oleum ,ic. Dei medicinam non poffunt ledere, nec eins gratiam , aut facramenta conta- minare. i 8. Mors, fanime quam fequitur damnatio. Quatuor partes,Grec.quartam parcem. eM orte,i.pefte. Beftiis,{nocentibus,ve feris. per hec intellige fpiritualia mala. Gladium , i. fallx pradicationis. Famem , yverbi Dei penuriam, Mor- rem, peflem morum. Beftias,mundi vitia. g- Alrare, {.Chrifti prorectionem , qui velut Ec- clefi.e Catholice altare , in qug Deo omnia offe- runtur 3 fidelibus. Inrellige tamen , vidifle Ioan- nem altare quoddam in ceelo. Habebant ,i, redde- banr,{e.de Chrifto , vel reftimonium vocat Dei lp. gem feu pracepta , vel potius veritatem a Deo re- fratam. vide 1,loan.(.ver.10. "10, Dicentes, Cex zelo iuftitiz. Detis,&c.g.d.de his qui nos interfecerunt. 11. Stole alba , {, animarurp gloria, Can/¢rui, pro,numerus conferuorum Jnrerficiendi (unt » 4:4. permitcit Deus vinere veftros interfectares,propres coronas fratrum yeltrorum. | tp, Er fol, Ge, fignifigari quidam aiunt Anti- chrifti perfecutionem >» qua fier, ye multi lugem amitranc fidei,& morum, 23, Emurtif, i.ablicit. 24. Liber, i. roembrana, tales enim libri udag- rum, {c pblonge membrane, que complicancur,& explicantur. Vide Ifa, 34, Significarnr vero tanta animorum perturbatio futura,vt & ceelum,& terra alio recefliffe videantur , vel rerum mutatio fysura In loannis A pocalypfin, ' 4495 die Indicij.vide Ha. 34. 17, [pforum,Grz.cius. Stare,i.confiftere,yel ferre, CPV POO WTR I. Negulos, iextremitates, {, Orienrem , Occi- 4% dentem,Aquilonem & Auftrum, Teventes, &c.q.d,quibus datum erat polie terram velut ven- tis tribularionum concntere, fed interim repritne- _ bant, dum tempus effet emittendi. 2. Signum, {, crucem qua erat fig@aturus.feu fi, gillum in quo effet crux,nam Grec.ogpayid'a. Quatuor, {c.d¢ quibus fup. 4. Signatorum ,i{c.ab eo Angelo. Ex omni, fab. fere, Nam deeft tribus Dan. Qui poreft , dicat cur omiffa fir,nec enim veriGmile eft nullos ex illa fal- uari : eft quidem communis opinio ideo omiflam, quia ex ea futurus Antichriftu s. Sr 8. Jofepb,i.Ephraim. nes 9. Turbam, Cex gentilicate conuerforum, to. Salus, {. accepta referatur,vel q.d-congratu- lamur de cius felicitate. 12. Amen,vox confirmantium , q. d. fancita eft, Claritas,i,gloria. ue 13. Refpondit,i.locutus eft,Heb. _ 14. Stolas,i, corpora,vel feipfos,id quod per fta- las albas fignificacur. /# fangusxe, vel martyres ins celliguntur, qui Chrifti imitatione fanguinem fu- derunt, vel omnes fanéti qui Sanguinis Chrifti virtute fanctificati. 15. Serniune , (laudando, Die & noéte,i femper. Temple, i. coelo. Habirat,f{.perpetua.Super illes, pro, inillis. £6, Sol, &c..q d.vila moleftia. © 17. 172 medio throni,videfup.cap.5. Rega » {pa- ftoris inflar.Grec palcee. Vire;pto,viuos,feu vitam Jerificantes. ef guarum , f{, diuinarum gratiatum. Abfterget, _&c¢.q.d.omnem meeftitiam auferer, CPV TT VIE 1,Q0 flentinm , fignificatur Ecclefie pax per breue - C¥rempus. fogte , vt quidam aiunt,poft mortem Antichrttts 2, Angelos, f.de quibuscap .1.dictum eft. Tuba , quarum. fonitu mundi calamitates pra- _punciarenc, ve inf dicitur. forte vero per Angelos predicatores fignificantur. 3. Altare,{.quod vt fatim dicirur,erat ante thra- nun Dei. Incen{ay, \.aromata, forationes, ve flatim explicatur. Daret, i.offerret. oes 4. De drvationtbus, pro,nempe cx orationibus. 5. Tonitrna &c.{ calamitatum fecutnraruim figna. 7. Jn, pro,cum,nempe mixta erant iiladno cum fanguine. Miffum eft, pro, miffa func. Fenum yi, herbae ; 10. Srella,f.cometa, Fontes,f.in tertiam partem, Vi. i ablynthium , {.amariffima. De aquis » ie ’ aquarnm potu, 12. Percuffa{.cenebris. Pars sertia Lux Etat tcl gia ex parte minor folito. Pass ok ails ae 13. Vasva, ve, terobtres calamirates fequentes, Habitantibus famalis, De ceteris,i.abd CREETIB. CAPVT IX, r-€ T ellam,{.diabolum,qui antea {plendidus erat, Cecidiffe s folim. Clauss; feentandi poteftas. Pute,&c. Linferni, quo per peccatum defcendituts Quidam ramen: Angelum bonum intelliguat cut data fit clapiaslspininncs: poteftas, Pp 3 2. Fans a, Famus , {c.errorum. Magne, Grxc, ardentis. 3. Locufte , {c. haretici. Quidam feros aliquos homines intelligunt,vel demones. Scorpiones,q da nocendi veneno. 7. Similes auro, Grec.aurex.Galeas quidam mi- litum intelligunt, nam locuftas efle exercicum, 12. Aby/ffi,i.inferni,{c.diabolus. Abadon, i.per- ditio,pro,perdens. Latine habens , &c. Id additum ab Interprete. Exterminans,i.perdens,feu vaftans. 12. Va, i. calamitas. Vaum,{c,ex tribus ,de qui- bus cap. 8. “13. Ante oculos Dei, Grec.coram Deo, cap.8, dixerat ante thronum Dei, 14. Angelos, {c.malos. 15. Horam, &c.i.tempus a Deo ftatutum. 16. Vicies, &c.Grec.myriades myriadum.ef au- ,tem myzias decem millia.Intellexit yero Interpres per myriades, bis decem millia , per myriadem de- eem millia.ita filunt vicies millies,dena millia,g.d, numerus prope infinitus. eA ndini , &c.q.d.1d intellexi docente quodam, non enim poteram numerare, 17. Ita,{c.vt iam dicam. Sedebant, {c. demones. Hyacinthinas , {c. colore , intellige vel omnes fuifle igneas hyacinthinas & fulphureas , vel alias igneas , alias hyacinthinas. Procedir , pro, pro- cedebat. 20. Negue , pro ,non, q.d.non ideo ramen pers moti funt,vt penitentiam agerent. a CAP VT.) xX. 1. Ay Negelum , forte illum,de quo cap.5.ver.2. 2. Libellum. In quo forte fcripta homi- num peccata,& {upplicia. 3. Clamauit,{c.quod inf.dicetur. Locuta, &c. i. edidetunt fonos {uos , feu ftrepitus , quamquam ex fequentibus apparet fuifle yoces aliquid figni- ficantes , fed tanto ftrepitu , ve qui loquebantur tonitrua viderentur,Septem autem pro multis po- fita videntur. ' | 4. Signa, q.d.claude ea mente tua. Noli eafcribere,Gre.poft hxc {cribe,fed yidetur error in codice. Tempus, {c.bene operandi,feu merendi,vel tem- pus fimpliciter,quod in fine mundi ceflabir, 7+ Myfterium ,i.occulta in eius prouidentia di- fpofitio de fuis electis & reprobis. Sicut , pro, guod. 7 9. Denora, q.d.auide inmente reconde. Venter, imens,{c.cogitatio calamitatum, Dulce, pro,dulcis, 11. Prophetare, i.predicare,{e.verbo & {cripto, poftea Euangelio,vel intelliguacur prophetiz que in hoc libro fequunrut. SoarvV y. xP I Alamus ,i.arundo, j Dittum eff mibi, Grec Aftitit Angelus di- cens. Templum , {c.loanni oftenfum, quod eleéto- rum Ecclefiam reprefentabat. 2. Euce, &c. q.d.ne cures. Sanftam {c.lerufa- lem , vel Ecclefiam, Calcabuat,{c.impij Antichrifti miniftri, ; eM enfibus , &c. {tribusannis & dimidio. vide Dan.7.& inf.cap.12. 3. Dabo, {c.{piritum vel quod fequitur,& pro- phetabunt, pro,vt prophetent. Tefibus sfc. Henoch, -Notationes & Eliz , Hieron. ep.148, 4. Due, pro, velut due. 5. Eos,pro,cis. De ore eorum,i.ad eorum pteces. {euimperitm. Sic,fc.igne deuorante. 7. Beftiasi.fera fic inf.{c.Antichriftus. Abyffo , {c.peccatorum, q.d.qui cum fit fcelera~ tiflimus,accipiet imperium, vel abyffo,imari. vide inf. c.13. 8:0 orpora,{.cadaucra.Cinitatis flerufalem, qua magna erit,cum ibi regnabit Antichriftus a Ludzis pro Meffia receptus. . 10.Cruciauerunt {omolcefta erat impiis predica- tio ecorum, 3 11. Vita, i.viuificans,fanima. e7 Deo, i. Deo auttore, 12. Audierunt, Gre. audiui. 13. Nemina,{ numecus. 14.Vé@ {de quo fup.c.8. 15. Regnabit, {.plene Deus,deftructo peccato. 17. Reguajri , pro, regnas. s.r t. punitio, Mor tuorum,{.refutcitandorum. Iudicari, i.vtiudicentur, Reddere, i.vt reddas,. Lxterminandi,i,perdendi, Corruperunt, {peccaris. 19. Templum,i.quod templum reprefentabat. _Arca,i.Chriftus, in quo cibus ceeleftis,& lex, Terramotus, Gre tonitrua.Grando Ire Dei figna erant ifta omnia, CAPVT XII. I. ae » i.quiddam aliud fignificans,vel mira. bile quiddam. Aéalier,CEcclefia. Sole,f. Chri- fto,vel ceeleftilumine Laza, fmundus per Luna mutabilitatem fignificatus. Stellarum.Forte Apoftoli fignificantur. 2. Ja vtero habeas , i.grauida. Pariat,{flios {pi- rituales, ) 3. Draco, { diabolus. Rufus, {fanguinarius , feu homicida.Gornua decem, per hec decem reges, feu regna intelliguncur,de quibus Dan, 7. vt mulei aiunc. 4 | 4. Trahebat, {,cumé celo caderet:vel de {piri- tualibus feu iuftis loquitur, quos ad peccatum pertrahet,cauda, iopera Antichrifti,quo velut po-~ {tremo miniftro ytetur. 5. Peperit ,f. per Mariam Chriftum, vel per ba- ptifmum cleétos , qui mafculi nomine fignificane tur. 3 Reéturus , {. cum Chrifto fi ele@i intelligaritur, Vide fup.c.2. Raptus, {c.in Afcenfione Chriftus,vél ele&i per mortem , qui fup.c. 3. dicuntur in throno Chrifti fefluri. 6. Solitudinem, {A mundanis recedens. Pafcant ,{. Deiverbi miniftri. AGlle, &c. vide inf, 7: Ia clo, fiillic loanni apparebat,quod tempo- “re Antichrifti in terra faciendum erat. Angeli , tc. quibus prefectus. Preliabantur , {cil. defendende electos. 8. Valuerunt,{c.refiftere, _ Eorum , {c.cum ipfis. Antiquus, {qui primos parentes in paradifo vi- cit per ferpentem. Vainer fum,&c.ismaximam orbis partem, 9. Proieétus,&c.q.d.de faa poteftate deicctus, 20. Salus, {c.bonis. Virtus, ifortitado,f.a pparet. Accufabat ,hitic apparet per ceelum fup.Eccle- © fam Pee i RS 2 ee eee: In Ioannis A pocalypfin: fiam intelligi. Intellige vero accufationem calum- niofam,eft n.diabolus, i.calumniatar. . 11. Sanguinem, i,virtutem fanguinis. Teftimoni, 1,predicationis.V//que ad mortem,q.d.adeo ve etiam Ae morti exponerent. 12. Terre @ mari,i.terrenis,& mundanis, Haber , f.ad nocendum, 14. Alitur,{c.cibo {oiricualt, Tempus i. annum, | : Tempora ,i.duos annos, Temporss,i. anni, vide Dan.7. & 1x, Not. quod tantumdem temporis eft in 42. menfibus,de quibus ¢.13.& 1260.diebus,de quibus inf. eA facie ferpentis, i.propter ferpetentis metum, vel periculum , iungendum autem id cum,ve vola- ret , &c. 15. quam , {cil. perfecutionis,feu tribulatio- nis. | Trahi , i.rapi,& mergi. 16. Adiuuit , &c. per metaphoram fignificat in nihilum recidiffe diaboli perfecutionem. 17. Teftimonium,i.fidem {eu confeffionem. Vide {upr.cap.6, CAPT Xi. I. Are, immundo. Beffiam , {c.Romanum Im- perium, vel impiorum multitudinem , vel Antichriftum,vide fup.cap.11.Bla/phemia,f.contra Deum & Sanctos, Apparet fuifle in ynoquoque capite {criptum B lafphemia. 2. Pardo ,i.Panthere mari, Draco ,i. diabolus. 3. Vnum , {c. Antichriftum, vel regem aliquem alium. | 7 Quafi occifum, {c.fe finget mortuum,& refufci- eatum,fecundum quofdam, Antichriftus. vel intel- ligitur plaga mortifera,ve ftatim dicitut, Mortis,ismortifera,feu que mortifera videbatur, quamquam ex iis qua inf. dicuntur, videtur vera plaga intelligi,vereque mortifera. Et admirata, &c,g.d, cum admiratione fecuta eft. es 4. Draconem,i.diaboium,nempe illum qui dedie beftie poteftatem, qui reuera eft diabolus , etfi ipfinon putent forte criam {cientes diabolum ado- ~sabunt. Beffia , Yoannes fic vocat , fed illi forte Chri- ftum vocant. 5- Magna, ifuperbe. : Facere , {:male,yvel facete , pro , viuere pofitum. vide Jac.4.v.13. 6. Ad Deum ,i.contra Deum. vide 2. Theffi2. T abernaculum,i.coclum,vel Ecclefiam. 7. Vincere, {c.bello, 8. Ab origine munds , iunge cum , {cripta funt. Vide inft.c.17. dicit quidem minus,fed plus figni- ficat, ab eterno enimnon funt {cripta. pat 10. Quin captinitatem , &. q.4. qui fanctos lz- det, 2 Deo punietur. : Gladio occidi, {. diuina yltione, #iic , i. in his rebus. : 11. Aliam,f{ Antichrifti miniftros,, vel ipfum Antichriftum , qui etiam fup. per caput vnum ptioris beftia fignificatus eft , vel aliquem cius pfeudopropheram.vide inf.cap.19. 12. Pote(tatem , &c.i. quecunque poterat prior beftia, 13, Signa , i.res mirabiles,& miraculis fimiles, “Vide 2.Theif2. 14. Spiritum ,non animam , fed demonem ali- quem, 15. Habet , proshabuie. ‘ Vixit , pro, reuixir. 16, Charatterem , iimpreflam notam. Numerum, fc. quem faciunt littere nominis eius Grece, vel - Hebraice. Nam Hebr.& Grace numeri per liererag fignificanrur, - ‘ 18, Sapientia, opus eft, Hominis ,i.nominis cuiufdam hominis, Id vere nomen quod fit, quis diuinet ? Multi multa repe. rerunt, que hunc numerum efficerent, fed re fem perincerta, CAPVT XIV. a Gnum,{c.Chriftum, Sion ,{c.celum. In frontibus , q.d. ftacim appparebat efle Dei fis lios,Chriftique difcipulos. 3. Nounm , non id iungendum cum, quafi. vere enim nogum erat loanni, nunquam ab eo audirum. vide fupr.c.5. Difcere. Ita legitur Grec. q. d. non poffuntalij, quamquam beati, de virginitate qua caruerunt la~ tari, ve ifti. Empti, i. peculiariter acquifiti, vel re- dempti. , : 4. Coinguinati, q.d. puritatem caftitatis non amiferunr. : Sequuntur , i. imitantur, q.d. Chrifto fimiliores, quam ceteri qui non virgines. Empzi , {c. Chrifti Sanguine. Hominibus,i.hominum numero, Primitia , {c.precipuiinter omnes , ob virgini- tatem, ain 5 . Inuentum , {e.dum viuerent. Sine macula;con- iunge cum verf.4.alioqui omnes beati fine mactila {unr, 6. Al rerum,pro, alium.Aternum,i. perpetue ve- ritacis, feu,ad atenam vitam ducentis. Forte per iftum Angelum & fequentes , predicatores intel- liguntur futuri temporibus nouiffimis. 7, Honorem , Grec.gloriam. Venit pro,venict cito. 8. Babylon, i.Mundus , vel Roma,que fic appel- Jabatur ab Apoftolis ob idololatriam & flagitia, vide 1. Pet.s, . Ira, i. furoris, vel digng ira,i. punitione, . 19. Aero,iunge cum, vino. | Milium , {c.mille penis.Vide Pfal.74, 14. 4/cendet , Grxc,afcendit. Die ac noéte, pro, vnquam. Siquis. acceperit, pro,quicunque accepit. 13. In Domino ,i.in Domini gratia , vel propter Dominum,vt marty res. ef modo, i. pofthac, iunge vero culm,vt requic~ {canc. Spiritus, {fanctus, : Requie(cant, {c.vbi plane purgati fuerine,fi quid forte hic non fuiffet purgatum. Opera, {c.neceflaria funt opera bona,nec fufficit fides fola. Sequuntur,procomitantur. = 14, Filio homings , i.homini cuidam, {c.Chriftum reprefentanti. Falcem,{c.ad meflem , i, feculi cons {fummationem. 15. De templo,vide fup.c.1 1, Bre ge Venit , preteritum eft. Aruit, i, maturnit. Vide Joel.3. 18. Ignem , {cil. altaris holocauftorum quod in templo ceelefti geprefertabatur ,veli gnem tudicio accendendum , de quo Pfal.o6. Brotos , {c. Imp1os, ‘Nam pij per mefflem fignificati, Vide Yoel. 3. : 19. Lacum, i.locum ,in quem ex primi foler vi- pum. Intelligirur vero infernus. ie 20, Extra,{c.ita ve, fanguis, exeralacum in Ciui- tatis exteriora efflueres , vel q. d. puniuntur impij Pp 4 exclufi cexclufi Deiciuitate. Sanguis , fc. vuarum,i.vinun nempe fupplicia inundarunt, Franos, &c. q. d.latiflime ve folent aque cum inundant permagnum fpatium,v{que ad equorum tranfeuntium frenos afcendentes. Mille fexcenta;i.plurima. GAPVT XV. 1.0 gnu, iquiddam futura fignificans. S Confummata,i.expleta, Ira, i.prinitio. . 2, Mare vitreum, &c.forte celum intelligicur, vbi claritas & charitas. vide fup.c.4. Et imaginem,&c. g.d.& contempferunt decreta de imagine,& nominis numero,de quo fup. Dei, i. Deum celebrantes , q.d-paratas ad Dei laudes. | 3. Moy fi, de.quo Exod,15. ef gni, isin laudem Agni. Via, iopera,feu precepta,& prouidentiz. Seculorum , {c.omnium,Grec.Gentium. 4. Magnificabit , Grec,glorificabit. Nomen tuum, ite Pius ,f. perfecte , vel in omnes homines vtens mifericordia. Omnes gentes,pto,ex omnibus gentibus, Quoniam. Omnia hac aduerbiaad principium verfus referenda {unt , q.d. ob-hac omnia magnifi- candus es,vel g.d & quidem omnes,&c. Manifelta, qd. aperte iufta. poflunt autem iu- dicia , preceptaintelligi. 5+ Labernaculi teftimony, , q. d. illa pars templi que reprefentabat San¢ta Sanétorum, vbi tefti- monium,i.lex afferuabatur. : 6, De remplo, Gre.de ceclo,fed placet magis now fira lectio. | Candido , Gre {plendido. 7. lracundia ,i, punitionis, feu fuppliciorum, 8. Fumo, Cira,vel nebula fignificatur. Maieftate, Gr.gloria,g.d.ob Dei prefentiam. De, pro, a. _ Confummarentur, i.explerentur,fignificatur Dei Iudicia non poffe intelligi ante diem Iudicij, CMP VT XVI, “pile ,inocentiffimum. 3. Afortui , (hominis. Anima vinens, {-pilces. §. Aquarum , {. prefectum. Santtus , noneftid verbum cum precedentibus iungendum, Grac.& fanus. 7, Etiam,Gre. vaj,certe, 8. Er igni , pro, velutignis, 10, Sedem,1,regnum. Tenebrofum,i.calamitofum. Commanducauerunt , i. momorderunt. 11. Vulneribus, Grec.viceribus: 12. Regibus», qui fint reges hi, quibus Angelus vitam preparat, dicat qui nouit. 14. Det, {4 quo fuperandi. 15. Vemo , {.ad iudicium, % Fur, {.infperato. sna Veflimenta ,{virtutes, «. , ' Lurpitudinem ,{.vitiaa .... - 16. Congregabit , {c. Antichriftus , vel pro, con- gregaucrunt, fc, {piritus demoniorum, de quibus fupr. aa au aine 17. Jemplo , Grec.templo cei. Throno , {c.Dei. er Fatium eft, q.d,hic finis plagarum. Notationes. 29. Cinitas, {Ierufalem,fecundum quofdam. Babylon , {.mnndus.. ; 20, Et omnes, &c. indicatur mundi finis. 21, Sicut talentum ,i.talenti magnitudine,vel gq. d.maxima. CAP Yoh. XVEL I M Evetricts, Quidam Romam intelligurt,ob idola que tunc colebat, vel mundum ,; fc. malorum multitudinem. Aquas,populi intalligun- tur.vide inf. : 2. De vino, &c.q.d.voluptatibus,& vitiis. Proftitutions , i. fornicationis. Videturautem fignificari precipue idololatria, more Bae 3. Coccineam , iunge cum beftiam ,i. feram; fi- gnificatur autem colore ifto crudelitas , yel regius {plendor. ) Capita feptem,forte beftia eft,de qua fup.c.i3. 4. Circumdata,i.amicta. Inaurata ,1,ormata. 5. My fterium, {,vfurpant impij nomina alias fa- - cra,& heretici {ua venditant myfteria. 6. Ebriam, {fariatam. fic dicicur hoftis fangui- nem fitire. 3 . Ext de , forte pro, id eft de, 7, Sacramentum, Gre.myfterium,q.d.quid figni~ ficet. 8. Fuit,& non eft, pro,evit,& cito definet. Aby fo,i.inferno.vide inf.cap.20.vel mari. Vide fup.cap.13. Que erat, & non eft,pro,defiiffe. 9. Hic , i. hac in re. Sen{ws , i.intellectus, — Oui haber fapientiam, q.d. verus,qui fapiens eft, aduertat. | 11. [pfa ofaua, Greipfe octauus,frex. De fepter,{focietare malitiz, 12, Via bora ,i.breui tempore, - Poft beftiam, {{equendo illam,feu imitando,Gr. cum beftia, 16. Carnes , &c. Hyperboleeft, qua fignifica- tur odium maximum , & rabies, Vide lob 19.& 31. & Pflal.26. 17. dll, {¢.Deo. Suum , i.ipforum. Confummentur , i. compleanrur. Verba Dei,i. 3 Deo predicta, CAP VT XVIII. 1. @7% Loria,i.claritate,feu {plendore. . 2. In fortitudine,i.fortiter,{ magna voce. Cecidit,g.d.iamiam cadet. Et facta , pro,nam facta, q.d.quia fuie velut has {pitium dzmonum, ts Cujftodia , id eft,locus. V olucrts,i.dzmonum,tepetitig. 3. dre, yide fup, c. 14, Virtute ,i. copia. Deliciarum , {¢. mercium ad delicias compara~ tarum. m5 5. Peruenerunt , {-velut vindictam clamantia. Duplicia , {c. fupplicia. duplex autem & dye plum, pro,multo. 7. Dicit, {fe glorificans. Vidua,Limperio, Lutium,i trifte quicquam. 9. Super illam,i.eius caufa. 10. /udicium,i.condemnatio. 12. Thynum , ex thya arbore,de qua Plin.lib.r 3, cap.16.Vide 3.Reg.1o0. Lapide ; Gre. ligno, eLramento,i.xte. 13. Animarum % 13, Animarum hominum, {c.delitias alias. 14. Defidery anime tua,i.ribi defideraca & grata, . Inuensent, Grece.innenies, 19, Deftituta,,i.deferce, Lacum,pro, lacu,i.lacubus,Grec.nauibus, Operantur,i.fe exe rcent, feu negotiantur, 18, Locum, Grec.fumum, 19. Flentes & lugentes i.vehementer flentes. Pretiis, i.pretiofitate. 20.dudicanit ,&c. q.d.vitus ef vobis fadas in- turias. Iudicium, i.caufam. a1, Aéittetur, Cin infernum. 22. Adole, imolam verfantium, 23. Venefictis , i.peccandi illecebris. 24. Prophetaram , {.interfectorum. - Omnium, Hinc apparet per Babylonem mun- dum fignificarum. GAPYV.T Xix. 1. Alas, i. profperitas,{tribuatur a celebranti- busy = 2. In proftitutiore, i. fornicatione, 3. «4 /(cendst,prefens eft. 4. Amen, q.d. certe ita eft, 6. Reguauit,pto,regnat. 7, Nuptie,i.cempus nuptiarum, 8. Exim, pro,autem, Juftificationis,1.opera iufta,& virtutes. 9. Vocati, {.vocatione elegtorum. 10. Ne fecerts. Medeftie exemplum dat, vt Pe- rus Act-co.non vt illicitum prohibet. Iraque inf, ¢.22.voluit icerum adorare Joannes Angelum, — T eftimonium,i.confeflionem, £ im,pro,autem. Spiritus,&c.q.d.id quod Prophete pradixerunt. 12. Diademata,multa,{ poteftas in omnia regna. Women, {.Dei,feu verbi Dei.vide inf. Nouiz,f. fe folus ipfe comprehendie. : 15. Gladins, {.Imperium. Virga fexrea, vide fupra ¢.2. Calcat , &c. q.d. punit damnatos, Id videturfi- gnificatum vette afperfa fanguine, 20, Fecit , pro fecerat, Vivi. Intellige tamen mortues antequam ad ins fernum peruenirent. vide Num. 16. Stagnuen, {.infernum. Ardentis fulphure,Grz ardens fulphure, 21. Jn gladio, i.imperio,feu iuflu, CACVT xR I, By fi, i, infeeni, a Antiquum,{ principem, demonuni,qui olim Euam feduxit ,& Chriftum tentauit ,de quo & {criptum : Qui paratus eft diabolo,cc. Et prin- ceps huius mundi elicierur foras. AZUe, i.reliquos feculi, Aug. : 3, Abyfum,iinfernum. _ Signauit,inciut figillo obfignauit,ne porta ape- kiretur. : eg Super ilum,{ diabolum, Solui ,i. peemitci tentande facere quantum po- eft,Auguift.r0. de Ciu, Tempor e,{c.Antichrifti. 4. Iudicium , {cil. illud , de quo: Quecunque folueritis fuper terram,&c.Auguft.Alij vero iudi- cium illud inrelligune, quo iudicaturi funt Sandi cum Chrifto,in die Iudicij. Et ammas , pro, nempe animabus. ; Vieerunt, {c, vita beara, In Toannis Apocalypfin. 449 eH ille annis,iv{que ad diem Ludicij. §: Mortuorum,{.in peccato. | Pixeruat, {. vita illabeata hic terminatur pa- renthefis. Dazec, iunge cum,mille annis. Prima, f. per anime beatitudinam , fecundaerit, etiam coz~ pore beatifico. 6. Secunda, {.per fupplicium zternum anime & corporis, nam prima per anime folius. Atlle, i. v{que ad haem fexculi,feu tempus An- tichrifti, +95.% 8. Super quatwor,&c. q.d.ad Orientem,Occiden. tem, Septentrionem & Meridiem. Gog & Magog, Accufatiui {unt,q.d.nempe Gog & Magog, Vide Ezech. 38: 3 9. Ciuitarem,{.Ecclefiam. 11. Fugit, {2 ftatu fuo,per renouationem. 12. Libri, {c. confcientiarum. Vite, ipreceptos rum Dei yitam dantiuin , vel predeftinationis, vide inf. - 13. Afare, i.mundus,vel mare ipfum. Aortuos,i. mortales,vel corpora mortuorum. 14. Infernus & mors, i. inferno, & morte externa digni. : CAPVT XXII. I, Bist, {c,in meliorem formam, Non eft {c ve prius,quia renouatum, 2. De celo, {c.ceeleftis eft gratia, per quam facta eft, Aug.20. Diuit-_prefentem Ecclefiam intelligir, alij ceeleftem, qnam dicynt def{cendere innote; f{cendo. 44 Deo ,iunge cum defcendentem,vide fup.c.3. Viro, iunge cum,paratam, vel q.d.caufa viri fui, 3. Throno,Grzec’celo. Fabernaculum , q.d. habjtaculum,cuius olim tas . bernaculum figura. . 4. Clamor, f.oppreflorum,vel afflictorum. 5. Fideliffima , Grec, fidelia. 6. Fatium eft , {. ludicium, vel quicquid predip étum erat de Ecclefiz ftacu. Grats. 1d dicitur,quia gratia ynde merita, gratis datur. 8. Timidis,{timore mundano, & feruili,yel qui timore peccant. Mendacibus , {.perniciofe. 10. Defcendentem, i.que def{cenderat. 11. Sicut cryftallum , Grec, cryftallizanti , i-ful- genti in modum cryftalli, | 14. Fandamenta , i.lapides pretiofos in funda, mentis,ve infexplicatur. 16, De arundine,pro,cum arundine. Duodecim millia , {c. in vnoquaque larere tria millia. el Sis Eius ,{,vebis , nempe domorum alticudo trium mnillium fiadiorum. 17. Menfura, (.beatitudinis,vel q.d.v fus eft Ana gclus menfura, qua folent homines. 18. Vitio,{. perf picuitate. 1 9. Calcedoniws,Quidam legendym putant Cara chedonius. | 21. Et fingula,explicatio eft precedentium, 22. 17 ea,{-ciuitate colefti,Aug. 23, Iluminanit , pro,illuminat, 24, Gentes, {faluate. Eins, {c.ciuitatis. ie Afferent , qd. illi¢. reponent, fc.illam putabune yeram hominis gloriam, & honorem, a 26. Gentium ,1.hominum faluatorum, q.d.illices sunt yere gloriofi, & beati, ! CAPVF 45° 2. WyEr fingulos 5 explicatio precedentis , {c.non duodecim fructus diuerfos , fed ducdecies fructum. Folia,f.verba ceeleftia,feu Chrifti. 3. Omne maledittum, &c. q.d.nihil dignum ma- lectione. Amplins,Grec.illic. 4. In frontibus,vide {up.c.1 4. 5. Vitra,Graec.illic. Maminabit,Grec.illuminat. 6. Fideliffima, Grec. fidelia. 7. Ecce, verba Chrifti. 9. Ne feceris , vide fup.cap.1 9. 10, Signaneris , i, confignaueris , q.d.ne texeris, fed prode. 11. laftificetur, Grec.iuftitiam faciat. 13. Primus © noniffimus , i. principium & fi- CAP V-FocX XH. Notationes - nis , vt {upra dixit. 14. Oui lanant folas fuas in (anguing Agni,Gr. facientes mandata clus. Potefias, &c. q.d. ve fruancur arbore vite , {cil, Deo.. | 15. Canes,f.immundi, & impudentes, Mendacium , i. iniquitatem, vide-Ofe. 7. 10, % Rom. 3. : ; 16. Radix, i. ex ftirpe,ve ftarim explicat. 17. Spiritus, {fanctorum, vel Spiritus S.qui fa- citfanétos id digere.Spon/a,f.Ecclefia, Gratis , vide C.21- 10. Exim,pro,autem, Gre.ergo,f{loannes. 20. Etiam, i.ceree, verba Chrifti. Quidam ramen Joannis dicunt. eA men ,i.ita fit,oprantis verbum. 21. Vobis, Grec.fandiis. us ahahtucthsratrahelchetathesth ah tidtacta dh ah hare tarhal dae cbedich oh i cha ae 2 ak @ Apocryphus, Bk Ldsa.. ~~ Citatur tamen a Santtis Patribus. Vide Amb. cap.1.de Elia, 65 leiun. Etep.7. Athan. in Synopfi.Cypr.Ep.ad Pompeium. Aug. 18.de Ctu.cap.3 6. Chry[oft.Hom.1. 1 Matth. CAPVTL =) E CIT Pa(cha,i.Palche feftum ce- Dey )\ lebrauic. Phafe, i.agnum Pafchalem. <4] «3. Seruis 51, miniftris, Ix pofitione, 2 =a} i.adcollationem. 4. Idius , {,Dei. Ex parte yi. pro parte fua quifque. Veftras,alij . noitras. 2 §- Scriprnram , i.prefcriprum. Magnificentiam , i. magnificam defcriptionem. Particulam,i.rationem. 8. Regalibus,i.fifco regio. Ja Phafe, {. dederunt. 10. Azyma,i.panes azymos, Per tribas,{.diuilie 12.e4mulis,alij.ahenis, Beneuolentia, {-Dei,q.d. : quod Deo gratum fuit. 15.e4 Rege, {-defignatus, . 16. Prauarscaretur, i.defereret. é 18. Hoffias , {alias preter ordinatium facrifi- cium,&c. ; _ 24. Circa illum ,f lofiam contigerunt. De ez, pro.ybi etiam de cis. 25.e4b itinere [uper, pro, que eft fuper. 26. Quid miki & tibi, i.quid cibi rei mecum eft 33. Er qua non, {gefta. 34. Trigtata trium , alij, viginti trium, yt eft 4, Reg.23. 38.e4 leganit 51. incarcerem conie¢it. ALagi- fivatusaccufatiuus eft, Sxam,iipfius loacim, Reduxit,{.Pharao. 50 Renocare, fa peccatis. Proprer, pro, propterea, 51.10 Angelis fuis, icius legatos. 57 Repletione ,i. impletione. 58. Benigne ageret,&c.i.quiefceret. | Zn applicatione,i. viquead exactionem. Septna- Zinta feptem,alij,feptuaginta, | CoA aw ee Ak I A confummatiane,i.ad impletionem. 8. Pagorum,alij familiarum. Et Indaa ex tribu Bentamin,pro,ex tribu luda & Beniamin, ee 9. €ius ,i.ad eius edificationem. Senfus ,i.animus. 13. Libatoria, {(cyateres cd libamina, Aithifce,alij,pelues. 14. Quinqgue millia ottingenta fexaginta. Alii, quatuor millia, quadtingenta, fexaginta nouem. 17. Accidentrbas, {,rebus,i.4 commentariis.fic 8 ‘inf, 18. Refugam, alii, perfidam, Furzos, alii, fora. 22. Admonitionibus , i. monumentis. Refuga yi. perfida, feu rebellatrix, 30. Iungentes,{.fe,q.d.fimul,feu, profecti,vel in- de mouentes,Id enim potius fignificat Greca vox avacevEavlec. Itaque cap.7. eandem voce vertie promouentes, C A P Vv ye ITI, I Ve rnaculis,pro,popularibuf. 21. Honefta,i.plena diuitiis. Meminit,icurat, Per talenta,i.grandiloqua,vel jia&tando diuitias. 24. Num,pro,nonne. Facere,{c, yt ebrius,quan~ quam legendum videtur qued fic cogit facere, i, talia patrare. CARY T Ly. 1.} Vm, pro, nonne. 4. Bellatores, pro, bellum, yel bellatorum ~munera,vel hoftes. Baka Ut. Ure fingult, pro, quifque difcedere,f.eius ia~ influ. — 12. Diffamatur, i.predicatug, 47> Facjunt,i.conciljant. 19. Alluinat, en ee ee EE ee In Efdre tb. TILT. 19. «diliciunt, pro,cupiunt, 21. Remittit animam , i.vitam recreat. 22. Doletis, ilabores fubicis. fearum caufa. 32. Afagna eft terra , &c. abundat id hoc leco. nam inf. fuo loco ponitur. Quis ifta agit ? {nifi mulieres? Alij. que ita agune? 39. Benignantur, pto,beneficantur, 46. Hoc eft maiefi as quod , pro, hac eft magnifi- centia quam. 49. Pro libertate, i.litteras immunitatis 3 tribu- tis. Ad ianuas, {.caufa exigendi vedtigal, 1, Dare,pro,dati. = § 2. Sacrarium , ialtare, V ftulare, i.cremare. Alia talenta , {. ad holocautomara, 53. Praceduat, {in via,q.d.qui cateris preeunt, 54. Quantitatem , i.fumpctum. 5.5. Pracepta,i.que preceperat dari. 56. Sortes, i.penfiones (7.4 babylonia,{.mittenda Hierofolima, Dixit, {ve fieree, CAPWT VY: 1. T)-4gorum,alij,familiarum, fic & inf, P 3. Eos, f-equites, 4. dn tribus , i.in vnaquaque tribu. Et in partem principatus,i.per cuiufque princi- patum. ~ 6, Qui, {.Zorobabel. 7. Rener{us eft, {. populus.feu quifque. 9. A gentibus,pro.gentiliums | 32. Pedon Salomon,iferuorum Salomonis. 33. Fily etws,abundat id. 39. Padatura,i.catalogo filiorum. 4o. Et Aftharas,pro, qui & Aftharas. 43. Subiugalia,ialini. . 44. Pagos, alij familias. — 4§. Dari, {.voverunt. 46. Exierant , f.ex Babylonia, Regione , {reliqua. | 47. Rebus, i.polleflionibus, Atrium, {.populi. Tanunam,f{.atrij Sacerdotum, so. Nationib. {-profelyci. Sacrarinm,i.aram.Terra,{.ludze. 72, Opus adificationis & , pro,contra opus xdi- ficationis. CAPVT VI 3. CVoregulus , i.prafedus. S 9. Materis ,i. tignis, 23. Media, pro,Media. 25. Decem.Alij fexaginta. noe Quadratum,&c.alij,cum doimiciliis tribus ¢ la- pide polito. 451 Fribus,i. trium ordinum, Meniano,alij domicilio.Menianium quidem adi- ficium dicitur quod exterias portigicur, fc. excen. fis tignis yltra calumnas. auctor enim , feu inuen= tor Menius. Le 29. Vexarione, pro,exactione. 31. Puerw,i. filtis. | CAPVT VIL. ei Syria, Greo, facrorum prefecis, feu,vt quidam vertunt,templi edilibus. — 6. Appofiti, i. additi,feu adiundi, 9. Per tribus., alij, iuxta tribus. Ii. pu funt, Qxia,pro fed, 13. Execrationibus gentinm,{alicni,g.d.quinon fe pollucrane gentium ritibus. ; CAPY T Vit Ocere & facere , 1.ad docendum,& facien- dum, alij,difcere & facere. ae 11. In benefictis , i.benefacere, 13, Secundum,pro,apud. 27. Abduttione,f.in carcerem, 31. Patrias,i.familias. Portionales, i.cuiufque. §1. Vout ,alij, induxi, 60. Explebispro, plebis. Paftophorio, iexedca. 64.€¢ Bann filing, Lenite , pra, Banni filiug Leuite. 6 9. Segregauerunt, i,abf{tinucrunt, 70. Et alienigena,&c. pro,ab alienigenarum, & nationum immunditiis. 71. Regui,alij,rei,q.d.ex quo id fieri ceptumeft, 79. Et relingue, preclingtl- : Ln locum,pro,in oco. 80. Deregere,i.proferre.Dare,pro,dati. 94.4 Domino ,i. coram Domina , yel ex partg Domini , f. acgeptum, CaP v1. Ixy g. Onfeffionem @, Alij, confeffione, C 11. Infubftdiari, i. {ub dio. 13. Negoty buins, pro, fuper hoc negotig, 14. Secundum,hac,i.id munus. . 16. Secundum nomina, inominatim, 26. d/rael,i.populo, 37. Vina, pro,illa. 42. Tribunal.ifuggettum. 43. 4d enum, iapud. ; 46. eA bfaluiffet , iv explicaret , vfque dum ah- flueret. 49. Maultitudine,i.populo. Er praferebant , &c. pro,& declarabant fingulis, ye intelligerens quz lecta fuerant, 53. Clarificabit , id eft claros faciet , alij illus ftrabir. | ; LIBER ‘ 452. saat cts tebe sectach Arca eG thatch ete daddies ah chsh Acta dh ie Bak Radeon. Apocryphus. Quamaquam citatur interdum a fanctis Patribas. Vide Ambr. lib. de Bono mor.c.r0. Coho Veta ILIIS filiorum, 1. neporibus. | 8. Prowce,&c.q.d.prenuncia mul- q| ca illis mala euentura. Bees) 10. Puerts, iferuis. 11. J” oriente, pro.in-orientem. 13. Plateas minutas ,i.viamtuam, 15. Jn figno, {mez bonitatis, vel porentiz. 16. In nomine meo si. me confitentes,feuin me confidentes. 20. Foliis , apparet fuiffe vfos in deferto. 22, Amorrhéos, pro,Mara,i.amaro., 27. Non quafi , pro, quamquam non, 36n Memorabantur,&c.q.d.peenitebat eos pec- catorum fuorum. 37. Teffor, iannuntio,feu predico. Co ey a *p Icets, i, bicuminis,quod pici fimilc eft. 11. Samam mihi, &c.q.d.glorificabor in cis. 12. In odore unguenti, iredolens vnguentum. 13. Dies paucos ut immorentur,i.vt dies, qui in mora funt , pavici fiant, q.d, ne div tancum bonum differatur. 25. Columba,pro,columna. 26. Tuo, alij,ruorum.. 41. Imperium Domini, pto omnipotentem Do- minum. 43. Magis exaltabatur , i,erat ceteris excelfior. Ce AP Vice wb Al, ey Entilatus 1. agitatus. {ti Adamo , {quid facere dc beret. 7 5. Mortuum, t.nondum animatum. 6. Aduentaret ,{. culta vel habitata. 7. Infiituiftt.pro induxifti. 18. Terram, pro, tein terra,q.d.demontftrafti te fuper terram,dando legem. 18. Portas,pro,velut per portas. Sprritws,i.venti. 22.E¢ lex ,i.velut lex quedam. 24. IV omints tui, i.vbi inuocaretur nomen tuum, 2§. Dereliquerunt, Complut.deliquerunt. 28. Dominabitur , { Babylon. 30, Significafri, {caufam, 31. Memint,pro,venit in mentem. Derelingui, f. declarata ratio huius rei, 36, Per nomina ,imominatim , f:recenfendo iu- ftos ina gente. CAP YT oly. Ve interroges ,quod me interrogas, 7. Vena{c.aquarum. Firmamentum, i.cee- lum,f'aerem,vnde pluuia.€ xitus,i.cermini. 11, Ja facte,i.in con{pectu. De qvare, \.quam ob rem, 6 4 4. Dixifti,{vt ficret mundus,vel precepi- 13. Difpofitionis,iritus. Nufquam {unt , g.d.non obferuantur, 24. Vt locufte,fhuc illuc volantes,fic in fecule verfamur. ; 29. Inuerfum,i.cuerfum, Difcefferit,{abolitione. 30. Gramen , alij, granum. 33. Quomodo ,alij,quo. Mali,imiferi, 34. Altiffimum, q.d.incelligere plus quam Deus vult de rebus fuis. 35. Prompeuariz, i.penetralibus , f. cordium. 36. Ponderanit , {.Deus. 37. Exsitanit, {aliud noui. 42. Effugere,{.pariendo. 47. Supersiad.Similitudinis,i.per fimilitudinem. 48. Superauit , i, {uperfuit , {eu fubfecutus eft, fic inf. CAPVT V. 1.0 Ignis,i.predictionibus. Cexfu, idiuittis , q.d. «J fallentur ob diuitias. 3. Impofito veftigio , 1. hominum,gq.d.habitatam. 8. Chaos , {cil.dehifcente terra, Remitrecur, pro, emittetur. : : 9. Semetipfos, pro,fe inuicem, Promptiarium,q. d.in loca abdita. ; 12, Dirigentur,i.profperabuntur. 26. Plafmitis , i.formatis. 41. Qui in finem,i.vitimis,g.d.tibietiam vltima propinquiffima funt,& prefentiffima. 42. Corona , i.citculo. Velocitas, g.d.fuo ordine cundéta procedunt,fuoque tem pore fiunt queque. 43+INec,pro.nonne., Jn vaum,i.fimul. 44. Super creatorem,i.plus quam creator vult. 45. Suftinebat,i.confiftebat, {tora fimul in mune do,cum primum crearetur.Creatura.i mundus 50. Iuuenis eff, pro, iuuenem efle, a 55+ Vifites, i.adminifires. CAP VT VIL 1.5 Xitms, itermini. Conuentiones,iconcurfus, 3. More, pro,inobiles, : 4. Firmamentum,i.celorum, §- Abalienarentur,{.a Deo. 6.Fatta,i.difpofita,f fecula. 12. Signorum, i.predictionum, 16. Tremi(cit, pro,ideo tremil{cit, 19. Suppleta , pro,impleta, — 31. Quam andinui , pro, qua audiuero, 3 4. Cum prioribus,pro,de ptioribus.4 nouiffime, pro de nouiflimis,feffe folicitus. 35. Suppleam, pro, complerem. x9, Circumferebantur, pro,circumfufe erant, 41. Spiritum , 1.vim, 58. Vaigenitum,pro,& vnigenitum, eAimulatorem , 1.imitatoreim. 59. Cum [aculo,pro, in fxculo, CAPVT ee MT See aS ae Pe ) In Efdre Lib. TV. CAR V TO Vit. 4.W> Rit,pro,ett. Effer,pro,fie. §«Volens voluerit,{pro,cum voluerit. 14. Ingrefft,q.d tranfilierine, a1. Veneruat,{.in.mundum, 23. Circumnentiones, i, fallacias,feu errores. Superdixerunt,pro,dixerunt fuper. 24.Sponfiones €445,1.quod ei promiferant,vel'ipfe eis promiferat. Legitimis,i. preceptis.Fsdem,i.fide- liratem, q.d.fuerunt perfidi. ; 25. Vacua, {omni bono loca. Vacuis,f.bono, q. d.impiis » & {celeratis conueniunt , feu debentur. Plena, (bonis loca. Plenis, {c.operibus bonis q.d. iuftis debentur,feu conueniunt. 29. Subducitur terra, pro,fub terra latet. 28. I avnis,i.intra annos,feu poft annos, 30. Septem, i. multis, Judicizs,i.moribus, feu fta- tu,fcumnemo effet Derelinquetur, Lviuus, 32- Qui,pro, quz,feueos,qui. 33. Pertranfibunt, i.preceribynt. Miferie,{.bonorum. 34. Ludicium,i.iuttitia. 38. Confraétione, i. clade. Sancti ficationem,i.cemplum. § 2. Tarde,i.cum parientia,& longanimitate. § 7+ Cogitamentum,i.ratio. 6:. Non effer,f.fi bene agerent. 62. In feculo , pro, in feculum,fe. infantibus in vtero matrum, Conuerfronem, pro,conuerfationem. 64. Operibus,i.creaturis. — 66. Magu, pro,plurimum. 68. Dectes millefima,pro,ex mille decem. 69. Contentionum, i.deliGtorum,feucriminum. CAP VEO VER a | Nteerrogabis , pro, fi interroges, Magis,pro val- de. Abforbe, &c.q.d. hauri cognitionem, & vora fapientiam. §- Conuent/ti,&c.q.d.pactus es audire,& vis age- re Prophecam,Volens,alij,voles. Viuere,i.quanta eft vita. fee Portabit,i.{ultinebit,g d.quis ferre poffit vi- tami ? 8. lgne,@ aqua ,i.calido , & humido. Ta creatio,{c.foetus. Plafmario,f.vterus, 10. Mamillarum,i.mattis,q.d.patuulo, 11. Tua, pro,tua. | 12. Enutrifti , pro-foles enutrire, 15. Tu magus (cts,q.d.tu videris. 18. Celeriatem,q.d.celeriter venturum. 20. Seculum,i.xrernitatem. Aére,pro,acrea. 22. Seruatio conuertitur,pro,cuftodia verfatur,q. d.vtuntur maxime igne , & vento. Perfeneruntia,i. conftantia, 23. Veritas teftificatur, Lita effe,vt dico; 35-Confitentibus , {.ce. 36. Luftitia , i. mifericordia, 38. Cogitabo,{.punitionem. Perditionem , i.interitum. 39. Figmentum, i. ftudia. Memorabor, i,recordabot, 44. Imago, i,exemplar, 49.ludicafti re,f.calem effe. 5 to De fimilibus tunis, pro, fimilium tui, 52. Probata, iapprobata,feu explorata. 5 3. Stgvata, i notata, {.& reiecta. Oblinione, {.fucura, 59. Voluie, f. Deus. 60. Coinquinanerunt,.profanatunt, 455 CAPT Is: 8, G7 ifeaet i fanGicace feparaui. 9. Uiferebuntur,pro,miferi erunt. 17. Creatio,1.opus. Tempus,f.rale,feu fimile, Erat, pro,eft. 19. Quifque, {.nondum erat,vel mihi parebae, Creator , {elle agnofcor. Alij,crearur.vel creata- rum. Inueftigabili,i.inexplicabili,{.malitiz. 22. Sine caufa,ifruftra, 23. Intromittas,alij, intermittas,q.d.quiefcas. 32. Parens,i.apparens. Tums erat,q.d.nifi tu fa- ceres , non poterat apparere , illi vero ne faceres, impediebane. 37. Labore,lege robore, AS» Fortem,\.Deum. CARY 7 xX 2.9 Vmina, i. lucernas, { vt fit in ln@u, obfeura [ senim loco lugeri folet. Quieui, pro,acquieui. 3- Quieniffent,&c.q.d.finem fecillent me confo-~ landi. : ) 13. Viam,i.morem. Euenit, i.folet. 14. Fecit,i.coluit. 16. Terminum, i.definitionem. 21. Santiificatio,i.templum,feu fan@uatium, 23. Signaculum, q.d.infignis. Refiguata,i.cxuta,feu {poliata. 24. Fortis,i. Deus. 28. In multitudine, i.plurimum, 34. Fruftra,i.fine caufa, 43. Abjolutio, i.interpretatio. 44. Et quonam dix tibi. Hee ponuntur poftea {uo loco,hjc abundant. oe 45- Dixit, {quod proxime fequicur. : Propter quod,pro, propterea quod.Oblatio,f.fa- crificij. jae 59. Supremorum, ivitimorum. 4 nous/fimis,pto, in nouiflimis. CAP VY: T Xf 2.40 T colligebantur, pro,colleai. 3 3- Contrariaspro,aliz. 4- Dimidium , i.quod inter alia medium erate. 24. Sex, pro,de fex. ak 29. Duorum capitum, pro, duobus reliquis capi- tibus. 30. Completa fecum,i. coniunca cum illo. 31. Qui, alij,que. EP Superanerunt,pro,fuperfuerunt. | 39. Superafts,pro, fuperfuifti, Per G0s,plO,per Cae CAPVT XII. 2.0. V perauerat,,pro,fuperfuerat, G 5-Quam, proyquo. 13. Tsmor,pro,tertor. 21. 12 tempore,pro,ad tempus. fius ffuum cuinfque. 28. Oni cum eo, i.alrerum. 34. Cum miferia, ee erumnas. uper fines,pro,in fines. ae He ef eae aod religionis. 51. Mandauit, {, Angelus, CAPVT AIIIL I. Omo, {. fa€tus. ; H 4- Quiefcit,i.dilperic. 6. Sculpferar, 1.exciderat. Qg 16. Derelstti, 454. Notationes. In Efdre Lib. IV. 16. Derelitti, idfuperftites. 18. Eu,f{-non derelictis. 20. Inhune , {.ftatum. g.d.in hxc. 23. Aufert , pro, fert,feu portat. 30, Exceffu mentis,i.pauore,feu ftupore. 37.17 a, {.gentes. Tempeft ati appropimquanerunt, i.1n quas tempeftas incidit. 42. Vel,pro,& vel. 43. Euphratem,pro Euphratis. 44, Statuit, pro,ftitit,i.prohibuit. 50. Multa plurima,pro,quam plurima. g.1. Quod, pro,quid. g2. Dies, Lillius, 56. Merces,i opus. ' 58. Ilata , pro,incidentia, CAPV TT XIV. 8.C Igna, i. res miras. ° S 9. Conuerterts,pro conuerfaberis. 12. Poft medinm , pro, quantum eft poft dimi- diym. 17. Prolongauit,i.longe receffit. 21. Incenfa,i. cremata. 24. Buxos, i. buxeas tabellas. * 26, Perfect, i.vbi perfecta fuerint. 33. Introrfum veftrum,pro,intra vos. 42. Exceffiones notte quas, pro,mita per noctem que. CARV2, 2 6. F)Ropter quod, pro,propterea quod. He 8. Silebo , i. diffimulabo. 13. Sydere, i. fyderatione. Morbus eft,plantas & animalia arefaciens, 16. Inconftabilitio, ifeditio. In potentia fua, q.d. potentia agent,non ratione. | 20. Conuertendos in fe,pro, regerendum in ipfos. Iilis , {, ele€tis meis.: 25. Poteftate £ iniqua, LAVS DEO. I2. Santtificationem, ifancuarium. 27. Propter quod,pro,propterea quod. 29. Sicut flatus,i.more venti. 30. Carmony, nomen populi,aut loci. 35. Collident fydus, i.ftellas deturbabune, Ad ventrem,falcendens, {feu inundans, 36. Fimus,i.cadauera. Subftramen,alij cingulum, — « « 40. Sydus terribile,i.fyderationem yvehementetn, 44. Sydus yi, fyderationem. 49. 4 violatione,pro,violatione. Gloria virtutis, {,peribit. 52. Zelabor te,pro,feuiiflem inte. 55. In finn, pro, in finum,freddetur. GCoArPV To XML Gloria, i.prz gloria,feu magnificentia. 20. In emendatione , pro,ad emendatio- nem, 21, Semper, pto,vnquam.- 23. Superauerint, pro,fuperfuerint. . 37. Diss, Alij, iis,{-qui dixerint contraria verbis Domini. . 46. Propter quod,pro, propterea. quod, 47. In captinitate, pro,ad captiuitatem, 49. Adzelabor eos , pro,excandefcam in eos, 50. Zelatur,i.odit,feu indignacur. Idoneam,i.honeftam. §t. In facie,i.palam. Defendat,i.vicifcatur. E'xquirentem,pro facientem, feu exequentem. §4. Comburet,{ Deus. 55. Cognofcet, pro,nouit. 5 8. Conceptum,i.capacitatem. 59-12 medio aquarum, pro,plenum aquis. 6 9.Turbe,i. populi,Choftilis, Cibabuat,i.veluti cibum offerent. 7%+Locis locus , i per fingulaloca.€xurretio, f. hoftium. 77. Praponderent,i.grauent. 78. Excluditur.{.homo,ne poffit tranfire, PHRASES CX 8G) 0 yes, g Mere aay as JAX 5 C1 S Nr Se q 4 t f sah : > A SCRIPTVR& ORDINE ALPHABETICO. Vbi numerus prior caputindicat, fecundus verfum, In quibus autem tan- tum eft yaum caput , foli verfus indicancur, | A VEL ab,pro,jin Pfal.67.30,Ecel, 23.10. Le7.10.14.7 49-5 A, pro,contra, Pfal.1 39.9 0 .* AC " op re ng? / & Fo Sf g d PLO) Oy -A,pro,ad, E%ech.30.6 7‘: Lie NS A pro, ob, Ecel.gz.1 1.1f4.t5,5.8 FD: CLF 16.11,.0/e¢e 4.19, Matt.18.7 ef, vel ab, pro,propter, Pfalm.43.7.0 54.4.0 87. 19.% 106. 34.39.Eccl.20,24.lfaet .29-lerem,22. 22.Thre7.4.9,Ofe.7.16 ef ,vel ab,pro,pre,fen plulquam,4.Efd.16.12.Pfal, 6.8.8 37. 0h 72. 25.8 92.4. & 108.24.Ecel. 25°39. lerem.47.3.0 §0.13,Ez¢ech,16,52.Adich, 2.12,.Luce 18.14. Hebr.2.7 A, pro,quain.2.Cor, 43.5.0 12.11 A, pro,de, ler.39.% A dichus in dies, i, quotannjs, E x0d.13.10 A Domino,i, suffn Domini, Num.11.13 AA facie,pro,coram,Gen.6.1 3. Tof.10.10. 2.Regum 7, 23.Pfal.9.4.0 60.4.8 95.13-Threnor.2.3.4bac, 2.19. 2.Theff.t.9 A facie, pro, a prafentia,Pfal. 50.13.07 67.3.0 96. 4.0 113.7 A facie, pro,canfa,feu propter, Gen.6,1 3.0 16.861, Regum 8.18, Pfal.37.4.6- rot.t, Lfa.2.10.0 FAG 37.6.2676.1 3.17.7 23.9.0 48.44.Tbren, §-9.10.O0fe.10.15.Apocg.12.14 AA facte,t.Vig ler. 32.24 A facie alicuins,i,ab aliquo,1.Adach.5.21 “A generatione in generationem, i, perpetuo,P/.76.G° $9.1. Dan.3.100 A principio,iprius, ler. 30-2007 33,7.11 A voce,i.propter,] {4.24.18 id,pro,apud,Bar.4.27 eb anno in annum, i. fingulis annis yZach.t 4.16. 1.Adachab. 4.59 Ab,pro,de, Heb.6.t Abbreuiatum,pro, definitum,Dan,9.24 ; Abominationes pro,din gentinim, Exod,8,26,Ezech, 7.20 : eA buti,pro,vti,1.Cor.9.18 eA by ffussi.mare, feu aqua copia,Ger.t, 2.07 FLL 49.25. Deut.3 3.13. Iob 38.30. Pfal. 32.7, 77+ 15.Pr0#.8,27- Eccl.16.1 7,7 43.25 Aby (fis i.profunditas,P(al,35.7-Eccl,48.18 Abjftratkum , pro concreto,fen, fubfiantinum pro ad, jethino , Eccl.44.17. Pfal.106.42.1. Mach.9.70. 14. 7.l0ar,17.17.Actor. 11.2. Rom.2.26.2 1. 7.2r.Corinth 5.21.0 7.14. Galat.2,9. Ephef.t.19, 2011. 8 4.8.0 6.12. Philip.3.3. 2. Theff.2.3. Tit.1.10.1.Pet.2.17,2.Pet.2,1 Ol 3.1. ]0ap, 2.2.0 4.10.1ud.8.12 Accinthus ,t.expeditus, vel fortis. Ni, 32. 17.Hab. 3.16 A ccingere lumbas 1. fe parare aditer,4 Reg. get Ad,pro,ab, Bccl.4 5.45 Mich, 5.2 fd,pro, de, Fob 34,31, Fer.22,. 11.0 274 9. LHe.1 90. 9.Rom.10.21 , AAd,pro,ob, Mar.10.§. Matt.19.% Ad,pro,contra ,1.Reg.7.7. Eccl.13.8.J/4.32,6.Ler §t.25.1.Adach.3.35.Lu0.14,31.0 20.19 Ad,pro,coram, Act.24.16 dd,pro,per, Heb.6.5.1ac.4.5 Ad,pro,fuperst. Partito 4d,pro,a, Ezech.r9.10 Ad fubintelligitur, 1.Reg.1 4.18 Adam,pro,homine, Gen.5.2. Dent.3.8 Ad dexteram, vel finiftram,pro, aberrare a retto,feu Vero, 2-Reg.¥ 4.19 Adulterum,pro,adulterinum, Heb,v2.8 Ad horam, iad breue tempus, 2.Cor.7.8. Gal. 2.5.1, Theff.2.17.Pbil.15 Adimaginem & fimilitudinem , i, valde fimile, Gen, 1.26 pate: Ad quem,pro,de quo, Heb.4,1 3 — Adcor,iverbis lenibus , fen confolatorits,2.PAar.30, 32.0 32.6. Ia. 40.2. Ofe.2.14 Adhuc,pro,nunc, Rom.8.2.2 Admirari fignificatione paffina, Eccl.24.3 Adeps,pro,opulentia, Pial.16.10.8 72.7 Adorare, pro, renereri fe incuruando , Gen.18, 2. & 23.7. & alibi fepe. Adiurare, pro ,facere inrare,Gen.14.3, C 5 0.5.25, 1.Regum 14.24 _ Adinuentiones ,iconfilia vel fiudia feu opera Pfal, 75. 13-@ 80.13, 105.29.39. Lfa.12,3.Jerem. 17. 10. & 32.19. Ofe, 7.2. & g.t5- Mich, 3. 4, Soph.3.11 fiuum,i.aternitas, Eccl.t.4 finum,i. tempus, Ecel.4219.0 43-7 fidificare,vide Damum edificare, Aiternum , pro €0, quod fuit a mands initio, Deuter 33.1 | piace pro, tempore longiffimo,P{al,47.4 2.Pros, 29.1 4,Da7.3.9,Soph.2.9 E.mulatio ,i.indignatio,P {al.77.58.Heb.10.27 fimulatios Xelusfen [tudinm, Tof:2 4.19. Rom.10.3- 2.Cor.7,7.Gal.1.14.0 §.20.Phil. 3.6 fimalatio,s sauidia,2z.Cor,12.20 Aimulari,iinuiderest Cor.' 3.4 | Aimulari, s.imitaré, vel [eftari,4, Efd.6.58.Prou.3, 31. 24.1.9. ROMAUL.L2T 4. COrT 231. on 14.1.1 2-Gal.4,17,18.1.P ete} .1 3. Apoc. 3.19 Amulari,i Relo profequi, 2.Cor,11. 2-Gal.4. 17 Aimulars 4, pronocare ad indignationgm , 1. Cor, 10.22. Aiquitas , 4. vettitudo, Deuter.9.§ vel alibs fepe. eA ffligere animam, pro, teiunare, Len.16.2 9:7 23¢ 27..NUm. 29.9 | ef gerauari,i.pranalere » Judt.3$ eA liogus,[ubsntelligitur, 1. Mach.3.9 Amplins, prosvalde,fen plurimum,Deut.6. 3.Pfalm, 04.7 Gls §004:F G13 Qa 3 * Arbnlare * AS9 ef mbulare,fen ingredi,pro,agere,verfari,fen conner. (ari, Pf.tg.2. OF 25.1.4.01.Matt.4.16.loan.7.1. & 8.12. AG.21.21.24,Rom.8.1.2.Cor.10,2.Gal. 5.16. Eph. 4.1.0 5.15. Col.2.2.2.Theff- 3.6. fed, 13.1./047.2.6 Ambulare coram Deo,vel cam Deo,pro,ftudere pla~ cere Deo, vel fantte vinere , Gen.17.1. & 24.40. Hale Gor: a sQvG. 9.fitich, 6.35 Amicus,t.proximus,Eccl.t. | Anathema, prove deftruenda,vel Deo confecranda, Deut.7. 26. 13.17. lof.6. 17,8. 7.1.Gal.1.8.1. Cor.16.22.1ud.16.23 AnathematiXare, t.penitus deftruere,:.Méac.5.5 Anathematizare ,t. execraré , feu maledicere,\. Cor. 12.3.A4ar.14.71 Ante faciem,i.palam,Bar.2.10 Ante faciem,t.in con[pettu, Luc. 2.31 Antecedens pro relatiuo,Gen.5 1.7 19.24.80 44.9. Tof.13.8.1.Reg.3.2160 25.22.2.Reg.20.6,3.Rege 13.26, 2.Par.6.41.0 7.11. Pf.44.6. Prow. 31.4 Soph.1 .8.Zach,10.12.Eph.4.16 Angelus,i.Legatus,3.Efd.t 51 Anguli,i capita,fen principes,t. Regt 4.35 Aunus,i tempus, Luc.4.19 Annus dierum,i completus, ler.28.3.1.ALAc.1.30 Anima,pro, vita, Deut.r2.26.0 24.6.4. Reg.t.t 3. Lob 2.4.6. & 3 3.22.Pfal.g3.25.0 53.6.0 56.5. CO 63.2.0 93.17. & 108, 20.3 1. Prov. 20.2.1 /a. 43-4. Ler.4.30.8 34.20.87 51.14.62660.1 6.5.0 32. 10,1. ALachab. 2.4.8 9.2.8 13.5 Muatth.c. 25.@ 20,28. Mare.3.4. Luc. 12.22. 224,26. Joan, 10.11. Altor.15.26. & 20.24.Rom. 16. 4. Phil. 2.30 Anima,pro,animali,Gen.1.20 Anima , pro, voluntate » feu appetitu, Len.26.11. LEXech.7.19 Anima, pro homine, vel re cuius anima dicitur,Gen, 14.210 12.5. Len.2.1-0 §.1.10f.20.3.Pfal.7.6. & 10.1. & 29.4. 40.5. Prou.10.3.Eccl.4.7.0 F220 68.6.8 24°1.0 32'25 Ua. Lack Pro ¢o quod © dist We. 5 3.1.ler. 49. 23. EXech.7.26.@ 23.7. Abac.3. I. Jong. 2.38,Rom. 10.16.17.5.2he/f.2.1 3 Autem,pro,inguam,2-Cor.5.8.% 10.2. Tani 1.13 Autem,pro,ergo, 1.[oan.4.18 Autem prog uanquam, Ter.5 1.5 AAutem,pro,etiam , Num.31 12 dilen preci. Cor.10.1 3.J04a7.6.40 Ant,pro,an, Matt. 2O.1§ » -Andire ,pro,obedire, Deut. 13.18 » Auditio,t.rumor,vel nuntius,vel fama,Pfal.111 7. Sap.1.9..Nah.3.19 “Auferre peccatum, feu iniquitatem, pro, ignofGere, i. Reg.25.28 Aunferre,pro,accipere Num.11.17 eae 5 Aculusi.fuftentaculum, Leu.26.26 Baptizare, pro, lauare, ludit.12.7- Eccl.34.30, Mar.7.4.f2eb.9.10 Baptizari, pro, pati, Mar.10.38.39.LuC.1 2.50. t Co7.1 5.29 Barbarus , pro eo qui loquitur alia lingua , P falm, 113.5 Benedicere,pro,falutare, 1-Reg.25.14.4.Reg.10.15 Benedicere,pro,maledicere, 3.Reg.21.1 3.100 111 Benedicere,pro,confecrare,t.Cor.10.16 Benedicere,t.dare facunditatem,Gen,i.22 5.2. & Oo. t Benedicere, t.cumulare bonis, feu benefacere,Gen.12. 2.0 27.27. 32.26.19, Ex0d.20,24..NUm.6.2 42 Deut. 2.7.2. Reg.G,41.1. Parr3.14. Pfs .13.0 © 27.9.0 28.11.05 4.4.3.0 66.2.0 84.2,Pro.1t.25 Benedicere,i.beatum dicere, Plal.48.19 Benedicere, i. bene precari, vel landare, aut gratias agere,Gen.28.1.0 47.7. Exod.1 2.32. Deut.10.8. fof.t4.13.0 22.6.1.Reg.2.20.0 9.13, % 26.25. 2.Reg.6.18.20.8 13.25.48 19. 39.07 21.3. 3s Reg.1.47.0 8.14.1-Paral,16.2.43.P fal. 27.6.7 4O.1 4.7 112.207 117.26,0 144.1.P70u,.27.14. Matt. 4.19.2 26.26, Mare. 6.41.0 87. 10, 16,.Lu6.1.68.0 2.283.340 6.28.0 9.16.7 24, . 30. §0. Rom.12.14.1. Corinth. 4.12. @ 14.16. Eph.r.5 Benedicere,t. felicitate, Gex.48.16 ' Benedicere fibi,i. fbi felicitatem promittere » Deut. 29. 19 Benedittio, i. fanor bal 3.9. & 108.28, Kate 10,22 Benedittio, i.laus, Ecc “45: I GA 7.13 wes a4, Rom.16.18 Benediflio, pro, benedittus, one 2. 2» Lfv19.24.0 Zac.8.13 Benediftio,s.copia, 2.Cor.9.6 Benedittio, pro, beneficio,(eu dono,Gen. 3 3.11. lofts. 19.Jud.1.15.1.Reg. 30.26.4.Reg.5.15. P fal. 23.5. & 33.7.0 108.18, & 144.16.Sap.16.28.Rom, 15.29,2. Cor.9.§ Beneditim, pro, felicitate, vel rerum “copia, Deat.11. 26.07 12.15- Pfal.36, 26, Prov, 20.21 Loel.2.1 4, Malach.3.10 Benedittus , i.fortunatus, fen felix,Gen. 12.2. Deut, 23.3.Afar.11.10. £40.1.42 Bene,pro, vere, loan.4.17 Bene vti aliquo,pro,er benefacere,Gen.t 2,16 Beftia Emanuelis SA. Beftio, pro, feris,Gen.1.24.& 3.14 Blafphemare, i. probris afficere, 2.Reg.21.21.1.P ar, 20.7- Ezechs.1¥ Bonitas,t. beneficentia, 2.E(d.9.25 Bonum, pro, acundo, fenlato, vel vtili, Genef.1.4. Pals 1.t1.& §3-8.Jer.42.6.Z.400.1.13.Eccl.3 5. . 16.12, Phila 9 Bonum, i. conneniens,Gen.r 18 Bonury, 1. felix, Pfal.3 3.13. 2.Mdach.1.1 Brachih, pro viribus, Deut.3 3.27.1. Reg.2.31.Pf-9. 36-2 70.18.07 76.161 /4.3 3.1.8 48.14.05 5.5. Exech.22.6.@ 30.21. Daniel.i1.22. Ofe.7.15. Bach11.17. Laer.51. Loami1203 7, Adz 7 : : Cc “_Adere,pro, gratuim effe, feu acceptabile; Ter.42.2 Calixs 1. punitio, Pfal.10.6.EVech.2 5.31 Cali, i. paffio,; Matth.r.0.22 Calix , pro, re fruenda, Pfal.t 5.5 Caput, 1. princeps, Pf{al.109.6 Caput, pro, perfona, Gen.40.19 Celumycolt,t.fupremum colum, P frit 3.16.08 148.4 Celum,t aer,4.Reg.2,11.2.Par.7.13.l0b 212.Pf.77. 24.7 104.408 Lfa.5 5.10. ler.8.7.1.M1ach.2.58 Calumyi.calt incola, 1.Par.16.31.10b20.25.Pf.49.4. 6.7 68.35.0 88.6. & 96.6. Loel.3.16 Calum & terra , pro caleftibus & terreftribuc, Deut.4.26 Celum,pro,Deo,1.Adach.4.1 0. 9.47.2. Adach.7.11, Lac.1 5.18 Canticum , feu pfalmus, pro, ilufione, Thr.3.1 4.6 3 Caro,pro,confanguineo,Gen.29.14, Len. 8.1 2.1 3,17: Romit.14 Caro, i: corpus, 1.Cor.15.39. x.Con7.s.Ephel.5.29. Hebr.9.12./ua8 Caro,:.carnalts, Gen.6.3 Caro, prosanimante, Pfal.135.25.Eccl.1 3.20.0 17. 4.09 18.12. &% 40.8 Caro, pro, bomine, Gen.6.1 2. Deut.5.2 ssIndith 7.16. Pfal.§ 5.3. @ 64.3. @ 144.21.Prou.4,2.0,£ cel. i. 10.0 33.21.07 39.24.09 41.5-8 44.270 45.5. ifa.40.5.7 49.26.08 66.16.24. /er.25.31.Dav.4. 9. foel.2..8, Adatth.r.4. 24. Luc.3.6, loan.t.t 4. 17.2. 48.2.17.Rom.5.20.1.Cor.1.29.Gal,2.16. CRE a Caro, anguisyi. corruptio carnis & fanguints few hominis, 1. Cor.1;.§0 Caro,c fanguilsi.bomo,€ cel.1 4.19: 17.30,Matth. 16.17.Gal.i.i6. Eph.6.1 2 Cafus,pro cafu,Gen.42.2§L0f.22.10.J0b 30.18. P/.3, 9 & 34.10.1446 OF 35.1, 8 39.1.2 40.1.0 64.14, erar.is. G 85.t. & 96.1. Eccl.43.23. O 45.2. Tfa.§ AG 17.6. 61.2.Ler.1§.3.0'2365.0 31. 23.0 50.25.07 51:16. Exceh.10.37. 2 27-260 40.5.Barach 4.2.2.O/f¢.7.5. 1219.1: ALach.1.56. 47. & 10.43.08 12.19.23. Mach.1.2.Matt.17. 12.6 23.34. Mare.tr.31. 6 13.9.19. Lac.6.8. er 12.50.Joanz.t. Abs 11. 0 7445-7 B11 14.25. Rom.2.6.1§.0 9.10. @ 10.14.07 14.18. 2.Corao.15. 1.1.25. Gal.g.1t. Ephef.i.3 $s Cr 41. Coler 3.4. 2.5.8 3.15. Titet.2. Pbil.§ Heb.3.3. 6.16.0 9:6.1-10a7.4.16, Apoce6.t 11.6. 18.17. Genef.ao.i. [0/.7-20 Cardines eceli,i.extremaorbis, Deut.30.4 Caueres pro, videre, Deut.3.1 Cen, [ubincelligttur, Prow.13td Chriftus., pre, Chriffr Ecelefia, 1.Cor.t2.12 Circa, pro, per, Att.5.42 Cifterna, i. fonea, 1.Par.1t.22 Circumcifio,i.[udai,Rom.t 5.8. vide abftrattum, pros concreto. | ; Cito, fubintelligitur, Ezech.12.38 Coguofcere,pro,approbare, lob 3.4.1 8.Pf1.6.0 38.18. | & 100.4.0 138.1. Prou.g.27. Ofe.8.4 a i 2 pro ,rem habere, Genef:a.r.r7, & 19.53 4t20.1.25.3.Reg. tog Cognojcere, pro, cogitare, {eu recordari, Dent.11.2 Cognofcere,pro amare,vel fanere,t.Parr7.1 8.Gal.44 9.1 .Cor.833 | Cogitare pro comprehendere, Mal.3.2 Cognatia,pro,familia, Gen.10.20.6° 12.3. Exad.6.16: fofrtst1.Par 8.6 Lert. 5eO amas O 3-14.29.96 & 31.1, Amos 3.1 Coguatio, i, natio, Amos 3-2 Comminari, pro increpare, Marc.1.25. 8 4.39.0 8v- 33-7 10.13.48 : Comm wniCare prosvuguinare, feu profanare, Mare.7.1 § Commune, 1; profanum,vel immundum,Deut.20.6.1; Mach.1.50. Ad.10.14.15. Rom 14.14 Commotio capitis, i.ludibrinm, Pfal. 43.15 Communiter, pro, fimul, Gen.13.6 | Commumcare, pro, participare,fapein E pift. Apoftos lorum. Comedere carnes {uas,i. fe fame conficere, Eccl.4.§ Comedere, i. confumere, Ler. §%7 Completum, pro, compleri captum, Ter. 34,1 4 Commemorati, pro,recordari, Bar.3.23 Concupifcentia, pro eo quod concupifcitur, Sap.16.3 Confidenter, t. fecure, Deut.3 3.12 Confortari, t. fortificari, Gen.48:2 Confortart,t.pranaleres Iud.1.r8.1,A4ach.2.49 Confundere, pro, pudefacere, & confufio, pro; pudore, 1 Reg. 20-3 4, 2.Reg.i9.5. 3.Reg.2.16, Pfal.t 3.6. O 21.6.7 24.3-2 30.18.08 33.6.0 34:4. & 68. 7.9.0 70.24.07 88.46.0 118.6. Prou.29.15.Eccl. 4224.0 20.24.07 21.25.07 12.4.8 25.35. 29. 19. [/4.1.29.@ 50.7. Ofe.2.5. foel.t.1. Rom.s.5: GO 9.33.1.Cornara.iu 1.22,2.Cor.4.9,2.Theff: 3. 14.2.71m.1.12. Heb.21t. G 11.16. 1. Pet.2.6s & 3.16. 1.Joan.2:28 Confufio, itgnominia, Tudith 14.16 Conpiteri, i.indicare, Gen.31.10 Coufiterts pro, pradicari, Pfal.106.8 Confitert, pro, landare, feu gratias agere,e? Confeffio, pro laude, vel gratiarum attione , Genef.r9.3 5. 2.Reg.12.50.3.Reg 8.33.1.Par.16.7.3.4.Pfal.6.6. F718 GP 912.7 17.50.80 27,707 29.13.08 74.2. 88.6.8 91.2.0 94.207 99.1.0 103°1.8 106.1. Eccl.17.25.0 18.28.08 47.9.0 51.45 Ufa.1 2.1.3: Matth.11.25.L10.2.38.0 10.1 t Conuer'us feu rener{us, pro, item, feu rurfum;lob 10. 16.Pfal./@.21.077.41, AG.15.16 Concupifcibile, vide, defiderabile. Concuptfcentia; pro, re concupita,Pfal.105.14 Concubina, pros vxore, Gen.r5.6. GO 35322 Concludere ,prosfterilem reddcre,Gen.16.25 20.18 Contluderes i. trradere, 1. Mach.3.18. @ 4.31 Contludere in gladio, is hoftibus tradere , Pfal.77.64 Condicere; pro, promittere, Exod.8.12 — Confilium,t. decretum, Eph.1.t1 Contaminare,pro,contaminatum indicare, Len. 3.11 Contaminare,t, profanare, 4-Reg.2 3.8 Continens, pro contento, 3.Reg.2.5 Confrattio, i, cladess 4.Reg.7.38 Confpettus, pro poteftates Indith 3 3 Confummare, i. perficere, fepe. ‘ \ Confummare.i.confumere, vel defintre, Pfal.1 18.87. Sap.3.i6-C 16.16. [far 6:4. & 28:22. 29.20. & 32.10.Jer.4.27.Exech.t-13.Luc.t5.14.Gal.3. 3.Heb.9.36 Confummatio, i. perfettio, Pfalm.118.96.Dan.9.27- 2.Cor.13.9.Eph.4.12.f40b:7.11 Con|ummatio, i. mors, Eccl.16.21 Qq 3 Confumma (458 Confummatio,i. finis , Heb.6.8 Gonfummari, t, vita fiaire, LUC. 3632 Continens, t. compos, Sap.8.21 Conuertere, i. reducere Pfal.5 2.7.0 125.144-L67.3 0 3.0 32.44. Lhr.1.16 Conuerti, i. renerti, Of¢.2.9 Conuerfio, 1. captinit as , Ter.3 3.11.26 Contra, pro, ver(us , Gene/.2.1 4. Num:8,2. [of 8.22. 3.Reg.8.44.T0b.11.1.Can.7.4. Dan.6.12 Gontra,i.é regione, Exod.t4.2. @ 34.3.0 37.043 Num.33.36> Deut-1.1. & 11.30. & 32.49.52 ee 34.1. L0f.3.16.% 20.12.]#d.19.10.3.Reg-1 7-3. 4-Reg.2.1§. 2.Par.6.13. 2Efd.3.19. 23. 07.3: & 12.36. ludith 4.5. Dan.r.31,@ 55.7 10.16. 1.Mach.3.46.% 7.47.2.Mach.16.3 3.Adatth.21. 2.Marc.3.3. Luc.19.30 Contra, pro, coram, vel prope, Num.25.4. & 33.7- 4.Reg.t.1 3. E/fPh.15.9.P/al.43 16.0 50.5 76.3- & 108.15. Eccl.6.12. 9 47.11. Bar.4.2,Am4.3. Abac.t.3 Contra faciem, pro,ante, EXech.1 Ao301- Macher 3.13 Coram, i.contra, Luc.15.18 Corona, 1. fily, lob 19.9 : Contra,pro,ad,Gen.12.8.Dens.3.1 7 LOf.1 1550 13.3: Baruch 6.31 Coram te,t.in tua electione, Gen.t 3.9.0 20.15 Coram aliquo, i. illo approbante, Gen.17.18.0 27:7. Deut.6.25. 2.C 07.4.2 Coram Domino, vel: Deo, id eff, Deo inspicsente, fen indice, quaft dicat,vere,Gen.10.9. F 13.13.LU6.1, 15. 24.19 ee Coram Deo, i.Deotefte, 1.Cor.12.19.Gal.1.20 Corpus, i. tergum, 3.Reg.14.9- EXech.25.35 Corpus, t. cadauer, Dat.14.31.Apoc.1i.8 Cor, i.mens, Ofe.7.11. Matth.5.8.Eph.t.18 Cor & cor,t.duplex cor,Pfal.1 1.3 Cor, i. volunt as, Matth.22.37.Mare.7.19 Cor,i, anima, Pfal.83.3 Cor, i. medium, Pfalm.45.3. EXech.27.4. Loat.2.4. Matth.12.40 Biche Cornutum,pro, radios emlttens, Exod.34.29 Creare, i. gignere, Eccl.1.9.@ 24:12 - Creauit vt facevet, t: creando fecit, Gen.2.3 Cre{cere, pro, fruttificare, Gen.t.22 Cras,i. cito, 1.Cor.1 5.32. [/4.22.13 @redere,i. fidere, lob 24.22.Eccl.r.6. @ 16.2.0 26. 28. Daz.6.22 : Credere, i. obedire, Rom.2.8 Cras , i. futuro tempore , Genef.30.33. Exod.1 3.14. Deut.6.20. Lof.2 2.18 ; Cornu, i robur, vel gloria, Deut.3 3.17. 1.Reg:2.1-10. Tud.9.01. Pf74.5.6.11. & 88.18.25. G11 111,9,€7 131.17,.0 148.1 4.Eccl.47.6.8.ler.48.29. Thr.2.3.E%ec.29.21.Dan.8,5.4m.6.13. Mich.4.13. Abac.3.4. Zach1.20.1. Mach.r.48. Lue.1.69 Cui, pro, corash, Deut.18.13, 3.Reg.15.3 Cum, pro, etiamfi, Luc.17.10 Cum, pro, per, At.14.27 Cum, 4, apud, 2.Reg.6.22 Cum pace, vide, in pace. Cuftodire, pro, obferuare, fapiffime. Cum, (ubintelligitur, Pfal.80.2 Cuftodia, i.quod cuftoditar, Abac.2.1.Zach.3.7 D Are, pros promittere, Gen.35.12 4 SF Dare reliquias, i. relingnere aliquos, Ter.40.1t Dare dorfium, i. facere terga vertere, 2 Keg. 2241 De, pro,ob, Abac.2.17. Apoc.8.43 De, pro, cum, Apoc.21.16 De, 1. pro, Sap.t 3.17 Phrafes Scripture De, pro, in Dent. 3 32. Pfal.1 48.1. Sap.12.1. Ters§ a a1. Afich.7.7.Nab.1.14.Soph.2-11.1.Adacb.9.6 3. 3.L0An.2 | oe De,fubintelligitur,4. Efd-11.24.Pfal.9 1.1 2.Ler.4.16 De die in diem,i.finguls diebus, 1.Par.16.2 3-Pf.6d. 9. 95.25 26Cor.4.1 6. La.58.2 Deus, pro, vice Dei, Exod.7.1 Deo,i, Det virtute, 2.Co7.10.4 | Deus , pro, Angelo De , Genel.3 3.10. Nuim.22.9- 1.Paralip.14.1§ a Dei vel Domini , adiunthum alicui rei, fignificat effe magnam ut Genef.23.6. Exod.9.28. Pfalws.35.7% Oo 79.11,lerem.6.11 : Deo, pro, a Deo,Gen.t 4.19 ee Deum ponere [unm nomen alicubi,eft velle fe ibi colis 3.Reg.14.21 : Decem,pro,multis, Gen.31.41.INum1 4.22. Tob 19.3. Matth.25.1. Apoc.2r.10 / : Dextera, 1. potentia, Pfal.g4s5. G.38.43. 7 89.12. & 107.7. AG4.2.33 Defiderto defiderare,t.yehementer optare, Luc. 22.15 Defiderium, pro-eo quod optatur, Tob 30.25. Pfal.z7: 29. Prom.10.24. & 11.23.80 13.12. Beclt.6.37 Dejiderabile,vel concupifcibile,pro pretiofo, Nab,2.9 Zach.7.14. Mal.3.12.1. Adach.1-24 - Deprecatio, pro eo quod petitur precibus, Ier.33.6 De mane v(que ad vefperam , 1 brens , Lob 4.26 1a.38.1 3 ; Decuplum, i. valde multum, Dan.1.20 Deleri de popalo, t. de populo non cenfert, vel dignum effe morte, Gen.i7.14 : Defpicere,providere, Pfal.gt.1 26 111 OO LIZZ Declinare, i.finere inclinare, Pfal.1 40.4 Defendere , pro, vicifet, 4.Efd.16.5 1. Indith 1.12. CF 9.2.Eccl.ig9.9geF 47.31.07 48.7. Lerem. 50. 3 4. Rom.t2.19 Dies, t.indicinum , \.Cor.3.1 3. & 4:3 Dies, i. calamiras, P [al.136.6 Dies,i.rempus, Gen.2.4.0 6.3..Num.6.5.1.Reg.3.44 7 Pflalen.t7.19. 7 19.268 60.77 118.91. 1/a.4. 2. Toel.r.1 5. Adich.z. 11. Mare.4, 35. Luc.6. 23. 17 31. loaw1 4.20 reais Die ac notte, i.fempers Pfal.t.2. Apoc.7.15. 14.10 Dies, pro, die naturali, [. 24. horarum , Geae/.t.5. GD 7:17 Dy, pro, tdolis, Lof.2.4.23 Dy, pro, indicibus, Exod.21,6.0 22.8.28.Pf.46.10. & 82.1 Diy, i. Deus, Gen.3.5. Dent.4.7. 3.Reg.1 2.28 \ Dittum, +. fattum, Gal.3.16 Diffamare, i. pradicare , {eudinulgare , 3.E/d.4.1 2 1, The ff.1.8 Difciplina, i. evuditio, feu caftigatio, Pfal.17.36 Divrethyo, +. reitudo, Pfal.118.7 Drrigere, pro, profperare, Gen.3 9.3.23. Deut.r8.29¢ 4B fds 02. Pft39.12,Dfa 48.1 5.0 § 31030" 5.46 17.Dan.11.36. Ofee 12 3,1, Aflach.3.6 Digitus, i.virtus,vel manus, Ex0d.8.19. Pfal.145.1 Luc.t1.20 Diuitia,i. abundantia,® dines,i.abundans,feularaus; Rom.r64. Eph. 2.4.0 3.16 | Dicere,pro.conftituere; 1. Mach.1 4.41.2. Marh.1.29 Dicerc,pro inbere,Gen.t 3: P/5106.2 5.Sap.9.8.loan, ye 11. Matt.4.3.0 8.8.0 15.4.0 23.3. A4urc.16.1§. LUG.9.§408 12.13. 1. Cor.7.11. 2.Cen4.6 Dicere, pro,cogitare, Genef.6.7. lob 29.18.02 35.145 Pfal.g tigi 35.268 54.2. G 72S: OO 37 Lior. 3.54. EXec.20.8.0 28.2./Adach. 2.3, Luci 2. 41.07 18.4,Rom.1.22.1acob.1.t 3 Diluculo feu mane,vel in matutino, pro,cito, P{al.77. 34.8 89.14. & 100.8. & 142.8. Pronerb.r.28. Worn 5.4.07 52.3 5. S0ph.3.4 Domus, a 2. BP C200 Tiagig REG By aed 1, Bfd.2.6. Pfal.rt2.8. OC 113-160 Tipege 12 25 §.- O14 TE Prom, t4c3 Bockis ait Fase) 2. EXech.44.30. Am3.4.0 7.9, Abac. 3.13. Lue. 69. Rom1 6.10.1.Cor. 1.16 Domum facere,vel adificare,pro,dare prolem, Exod: | Tn2nr Reg.2.3 5.2. Reg. 7 1.1-Par.t 7:10.25 Domus,s.populus, Num.12.7 Domus ,pro,templo fepe.. Domus,i. habiratio, Luc.t 3.35 Dolere, pro,labores fubire , 3.Efd. 4:21 Dolores inferit,i.mortiferi(infernus eaim pro morte) Pfal.47.6 : 5, Dominus ,pro,dato a Domino, Deut.18,2 Dominoy.contra Dominum,[o/.7..0 Domino , vel Deo,pro,ad honorem , vel landem Deis Gew.t 3.18.Exod.15.1.ch 16.23.Le4.25.2. Deut. 13.6. [0f6.:7.3.Reg.6.1. Plal.26.6.@ 32.2.0 6542-97 4.10.8 106.8. 16r.4.4. 2.Cor. 2015 Dominus, pro Azgelo Dei 5 Gen. 8.34.Exod. 3.200 4.24.1ud.6.14.23.Ler.1.9 Donec,i.priu(quam, Dan.6.24 Donec,feu vfquequo, proyufque co ut; vel, intantum Ut,Gen.49.10,1. Reg. 2.5. 3.Reg.3.1-Job 8.21. Pf. 70.17.Z26h.8.20.1. Mach 5.54.1.Cor.t 5.25 Donec,pro,gquam,EXech.24.1 3 Donec pro,cum, EZ ech.3.22 Dormires i,mori, 10b.3.13.1fa..4 8. tCort1- 30.1. Theff.4 13 Fao Dormire,i.ceffare, lob 38.37 Dos,pro,dono,Gen.30.20 Draco, i.cetm ,Exech.3 2.8 Duo,t.pauca,3,Reg.1.2 Duplex pro,multo,vel grandisvel eximio, 4.Reg. 2.9: Prou.31.21. Sap.11.13. Ecclt.12.7. [fa.61.7. ler. 17.18.WVah.1.9.Z.ach.9.1 2.1.10, 5.17; Apoc.1836 EB - Brietas,pro,eo,quod inebriat; Ufa. 5322 Ebrietas,i.larga potatio, Mich.2.11 Eccespro;(anesGen.1.9.0 6.17 Ecce,pro,fed, Pfal.s 3.6 Ecce ego,pro;eccnm mes. Reg.3-4 Ecclefia,pro;hoininum vel fidelium catn, {eape. Edom,pro,|dumats;Gen.36.9 Effeeminati,ifcorta mafculas 4.Rege14.24.0 15.12 GO 9247.4 RO 27 Effundere animam ,i.exponere totum animum , 1. ° Regir.t5 Elenare caputalicuius;pro,eam honorares Ter. 52.3% Eloquinmspro, lege, P{al.t18.169 Elettum,pro edregios(eu pretio(o »4.Reg.3.19 Emigrare;i.nugrare facere, Pfal.s1.7 es, Enim,pro,autem;,Par.2.9. 1.Prou. 19.19.Eccli.4i. 17.EVech. 361 4:Matt.t0. 26.27 11.63.08 12.8. 16.11, Ln0.6.43.0 8,17 Loan 16.13. Rom.8, 18.0 15.4.2.Cor. 11.5.Gal.2,18-.Col.3.25.Meb. §-1 5-0 7.1040 9.3.0 b2.2:1ac.4.1 21 Apoc.8.to Enim,pro,guidem, Matt.8.7 L nit proxstamen , 2. Mach:7.23 Eo quod,prosquanquams er.7 16 Eo quod, prosquods 1.Reg.15.12-3.Reg.t8. 1031. Par: 14.2 Eo quod,pro;utfensita ut, Leri9, 10. F 26.9:0 37. 14.0 34.225 ; E pifcopusst presbyter, Philit.t Ephraim , pro decem tribabus Ifrael, P{al.77.67 Epularipro,lacari,fen feftum agerés Deut.i 2.12.0 16.11,P/.67.4-1.Cor.6, Erndire,i.caftigare;T br. t.t 3 Emanuelis Sa. Domusspro, familia, Escod.t...1Reg.25..2 8.2:Reg. 459 Ergo,pro,autem,Sap.17.11. A att.10.3% Effespro haberi, feu putari vel agaofci, Ge7.42.9.3. ° Reg.18.24.27,Zach.14.9 Effe.pro, apparere, Deut, 4.20. 8 6.24, 3.Reg.3.6. Lerv7.11. G& 3.16. Matt.5.45.Rom. 3.16. Heb: 2.9 Effepro fignificare,Zach,4.4.Luc.8,9.Aeb. 10.1 yaa Cor.11.25.Gal.4.24 E f[e,pro,accidere, t.Cor.t1.20 Effe,pro,babitare, Gen 47.2.1. Mach.5.2 Effe in ore. alicuivs, pro, eum faciendum reddere ; Exod.4.12 Ae Et, fubineelligitur;Rom.8. 33.34 Eft dies hac,t.apparet hodiesler.11 $4 32.200 44.22 Bar.1.15.0 2.6.26. Dan.9.7 Eft, pro,fit, Ezech.3.9 Et proxi. Gen.2.3.0 3.14. 0 24.16. & 18.3. 14.8 35-11. Ex0d.7.11.8 9.3.0 2.3.0 21.6.0 ao 32-Leu.18.7. Num.2.0, 26:0 31.6. Deuter.4.9; 6.9.07 17.1.0 26. 15.0 28.57.3. Regis, 16. & 8.36.58. 4.Reg.17.13. 2.Paral.6.27: @ 7.17. 2.E/d.3.24. 9 12.44. Efth.r.1i. Pfalz 4.4.0 89.16. Eccls.1 3.32.0 17.3. er.16.21-Exech. 41, 13.S0p.i.4. Matt.13.41. G 24.31. l0an1.16.0 10.33. & 14.17. AG.10.14. O 13.26.87 23.23: Rom.13. 13.1. Cor.4.9. & 10.28, 2.C0r.8;4.Gal. §-24.0 6.16 a Et,pro,vt,Gen.44.21.0 45.28.1.Reg.12.15.Pf82: 19. 54.7.0 118.34.ler.9.1 Et, pro; etiam, Exod. 4,10. 2.Par.8.1§. Pf.37.11.8 B31.12.A4ar.2.26 Et pro, ficsE xod.6.29.Pfalm.1 24.2.loann.6.57 6 10.15 : Et, pro,ficut, Mar.9.49 Et,pro,vt qut,Pron.25.20 Et,pro,ant , Len. 2.0.9. Num,30:4.5 «7-11 .J0b 31.75 Exech.1 8.11. 44.3.6 Er, pes,imo vero, Pronerd. 30. 21:29. EXech.33: Macs Et pro,nams feu quia, Pfalm.5 4.10.7 89.3641 48. 14. Prouerb. 14.7.1 fa. 10.1.0 64.5. Lerem-8.1 3. Cr 23.36.87 34.14. 0% 36.31. Exech. 2.6. Ofea 9.4. loan.3.6.2. Mach.4.16. Matth.17.6.Luc.1; 13.0 4.15 -loan.4.35. G 12.35.08 17-10.& 19. 35-Attor.26.10.Rem.1.23.1.Cor.t 4.3262:€0r.50 15. Coloff.3.25.1. Leann. 1.2. & 3. 4. Apoc.1.18, 18.2: Ruth.i.13.lob 36.14. Afatt.27.5 3 Ex pro, atsvel fed; P{al.47.9.8 117.10.18.0 138. 11.£ccl.36.20.1/4.64.5.Thr.3.32.loan.r.7. Matt. 17.12. Mari 2.12,Lu0.8,.13. 6 20.19. loan. 7.4: 30.8 16,32. AG.16.7.0 27.23 Et, pro; etiamfi, Deut:29.19. 1.Cor.1 6:9 Lt; pro, praterea, Marc.4.30 Et, pro, ideo, loam.4.24. GO 5.30. O 12.16 Et, pro, tamen; Phil.t.22, Apoc.3.8 Et, pros quinetiam, A.7.43 Et, pro, @ tamen.; Pfal.3 4.15.0 118.116 Et, pro, ergos Eccli. 13.2 Ets pro, autem, Pfal.4.4 Et; pro; nempe, Dan.7.20 Et, pro,cum, Mare.15.25 ig Se re Et; pro, itaque, Pfal.o.11. Aatth.2.5.46.Mare.12: 12.30. loan.10.29. Aét.5.30. 0 764§s @ 13.115 £.Car.2.0:0° 42,16. ' Lah. 27 Et, fubintelligitur , Iof-13.27: 4-Reg.t2.4. t.Pa- ralip.g.29. @ 1182. 2.Efdr. 10.28, 4. Efdr. 6. §S. 713.42. Pfalm.t2. 3. & 30. 20. @ 62.7. O ogg. O1t8s 2. 127: 6. O 142. 3. Pro- werb.26.25.Cant.4.1 3. Saprent.t 3.2. Eccli.40.1 9: Tfa.10.3 1.7 32.14.0 58.18. & 64.2.€266.24.4. Abac.3.9.1. Afach.10:3 3. Toan.15.16. & 16.2; & 17iats 2:Cor.10. 16-6 ph.4.4.1.Per.3.2 Qq 4 Etians . es wh A460 Exiam fubintelligitur, t.Reg.2.10.10b 9.3 antl 9.1/4.5 9.8. Ler.t.3. 0 7.19. Soph.t. 14. dite Mar.9. 37. L0an.5.30. 2 6.38.7 14.24.Kom.9. 14-1. COr.JidF 10,24. 33. 20 Cory. 12. 78.5, Eph. 6.12. Phil.2.4. Pfal, 109.5. Prou. 12.10. Ecclo, 38.2.11 1/a.8.8.loan.s 35 Et fi,pro,quandoquidem, Joel.3.4 Et fisprocum,lob 21.21 3 Et ft, profi, Luc. 5.4 | ee eat 9.0 76.18.07 138.10 Et non,pro,potius quam,Ecclt, 25.20 Euacnare,pro,abolere,fen irritum facere,fape. Euangelium,i.bona per Enangelium promiffa, Mar: 8.35.07 10.29.1.C0r.9.23 we Eunuchus, pro miniftro regio, vel principe,Gen.3 9.1. 4.Reg.20.18. 1267.34.19 Ex,projin Ecelt.t 3.14. 1/4.30.6 Ex,pro,poft,T(a.66.23 Ex pro, pra,3.Reg.14.21 Extra,t.prater, Matt.15.38 : Excefius mentis;i.pauor,vel fiupor,4,E{d.1 3.30.P/f. 115.11 Exceffus,i.mors,Luc.9.31 | Exultare pro,laudare , P[.§0.16.0 58.17.0 80.2; SF 94.1.2 131.16 Exitusi.termini,g. E(d.4.7.0 6.1 : Ex hoc,pro,ex nunc, 1. Mach.10.41 Expugnare, pro,oppugnare, Pfal.108.3.7 128.1.1. Mach.5.6 Expettatio, proeo quod expettatur , Prou.17.8.ler. $4,090 17.02 Ex nomine,i,fingulariter, Exod.3 3.12.0 35.30 Exire, & intrare,pre , regéere,vel conuer{art , Num. 27.1 7«1 REG .29.6 Excitare,t.facere exiftere,Rom.9. Ly F y deere aliquic'spro,facere vt fiat,fepe,vt Gent. 5. Ter.33412.Gach.1.9. Ad.1.18 Faceve,pro,dicere,1.loan.1.6 Facere fermonem,i.logui,Gen.1§.1.46.1.% Facereindicium, & iuftitiam,prosufte & fantte vi- uere,Gen, 18.19 Facere aliquem ferere, pro, reddere eum abominabi- lem,few odiofum, Exod. 5.21 Facerespro,conaré facere, Exod.8.18 Facere, pro offerre,vel {ucrificare, Lew.t 5,15. 23% 19.Deut.i6.1.Jud.13.1 5.1 6.3.Reg.3.15.0 18. 23.26. EXech.43.25.27.0 45.22 FE acere tuadicium,s.uleifct,3 Reg.8.45 | Facere.indiciumsi.fauere in caufa, 3.Reg.8"5 8. Facere propermittere,lfa.6 3.17.E 266.3605 39.7 Facerest.oftendere,t.Cor 1.10.6 10,1 Faciendo facere,feu patiendo pati aliquid, pro certif- fime fen omnino ACcré,aut patr,Gen.3.4,.C 4 §> E-3a C 22.14. 24.12.1.Reg.26.25, Ofe.1.2.6. Abac. 2.3.1. Adach.5 40.4.5 4.28 F acies, pro,funore, PTOU.29 26 Pactesspv0,tra, Len.2.6.1 7.10. AlG Facies pro colore , Leu. 3.35; _ Facies, iconfpectus , feu prafeatia, 2.Cor.8.24.Gal. pee Facies st.fuperficies,Luc.2i.3 1 facies,i.apparentia, 10an.7.24.2.Cor.§.1 2.0 10.7 Facies td, itu, Pfi18.5 8.8 26ch.4. 26. Matr.t1, 10, ALare.t.2 Facses,pro,perfona, Gen. a1 §. Exod.34. 14 Facie ad faciem, t.clare, vel familiariffime , Gen.3 2. _ 30.Exod.3 3.1.1. Numi 2.14. Deut.5.4.0 34.10 | Facies Domini i. Dominus,3.Reg.1 3.6. Mal. 3.1 Eaciem firmare,i. firmiter flatuere 2 Lu6.9.§ vide Phrafes Scripturz Ponere faciem. Factemalicuius {ufcipere,pro,eum exandire, lol 42,8 Factem alicuius videre, preseffe ei familiarem , E fib. 1.14 | Fere fubintelligitur , Tof.rt.44.3 Réeg.24.1.Tob.ti4, 1 2.15.10b 4.20.Pf.11.3. Eccli.49.5. Exech.375 & 39.23. Mdatt.1 3.3.4. Joan. 3.32.8 18.20. 215 7- A4.27.23.1. Cor.6,18. Philip. 2.21. Col.t.6. AAP06.7.4 Fueri,i.effe, Mar.1.17 Fily,s.cultores,Gen.6.2 Fily,t.pofteri , Gen.10.20.22.Num.t.32. Deut.1.8. 4-Reg.20.18.1.Par.9.23. 15.10.1.£/d.2.6.Pf. 89.16.1/4.39.5. Matt. 3.9 Fily Adam,i.bomines,Gen.t ts Filtj,t.nepotes , Gen.20:12.Num. 26.59. Deut.3.14; Fofi13.31. Lad.1-16.& 4161.2, REG.9.10. 19. 24.3-Keg.4.2.4, Reg.8.2.6.1. Par.7.24.& 9.12.26 Par.r2.9.%.€ [dres.1.Iob 1 9-17.Luc.1.5 Fily,pro filia , Gen.30.35 Fily Belial si.impij fen iniqui, Deut. 13.13.]ud.t9. 22.1 Reg.1.16.0 2.2.0 10.2.0 25.1 7.2.Reg.16. 7-O 204.3.Reg.21.10.2.Par.1 Fa Filia mortts,i.morte dignus,feu mortis reus, 1, Regs 20.31. 26.16.2,Reg.1 2.5 Fily,t.difcipuli,vel, (etatores , 4. Reg.2.3.@ 9.1. Zach.10.7. Matt.1 1.19.Eph.5 8. Apoc.2.23 Filivs hominis, i.homo, PS.4.2.0 8.5.9 10.4.8 79. 18.E%ech. 2.1, Afate.1 3-37-loan.5. 27. Apoc.t 4: 14.0 quidem in Teftamento nono pro Chriffo ac- cipi foler. Aye : | ~Filius,ibomo,Prou,2 8.7 Fill} ,t.incola feu populus , 1. Efd. 2.1. 2. Efd.7.25. EXech.r5.10 . Filij Deis. Angeli, ob 1.6.P/.88.7. Dan.3.92 Filtay:.congregatio,feu populus, PfiQ.t §.8 44.1 136.8 Filia , 1. viculisfen oppida fubietha, 1. Par.742 8.1 9. 2.Par.13.19. 2.Efd.11.25. 1/a.16.2. ler.go. 2.5« Ex00h.16.46.49.F 26.6.0 32.1661 Mach.5.8 Fides,i.lex Euangelica,Gal.3,23 Fides,t.confcientia, Rom. 14.23 . Fidess.veritas, Ecels.40.1 21 a.3 3-6.der.§ 3.Tbre3. 23.Ofe.5.9 Fidessi.fidelitas , 1.Reg.26.2 3.1.Par.9.22.4.Efd.4. 24.Eccli.27.18.0 45.4.8 46.17.T7it.r.10 Fides,i.promiffio,vel votum, 1. Tim.s 12 Fidclest.firmum,fen ftabile,..Reg.7.1 6.3.Reg.i1 38, Eccli.3 3.28.0 37.26 Sfa.r2.23.8 3 3.16.0 Ss 3.4CE.1 3.32 Fidelayi.verax , Deut.3 2.4.Pfal.18.8.ee 1 008. & 110.7. celi.36.18. Dan.r.4§.2.Theff. 3.3.2. Timm. 3.03 Fleb.11.1.Jeart.9, Apoc.t, j Fideliter,t.veractter, Prow 12.24 Fingere,ttnftituere,3.Reg.t 2.3 3 Flere,pro,ieimnare,Zach.7. 3 Flauius,pro,€upbra te, x0d.23.30 Feminarum coafuetudo,pro menftrmuis, Gon.31.3 § Femineutn genus prorentro, LY RSG BO. 408, 2707 118.50.56.Eceli.a0.19 Fanum,pro, Herba,/epe. Fee.us, promutuo,& Fonerari » pro mutuare , Dent, 15.6.9 28.1 2.1.Reg.2.20.Prou.22.7.€ ccli-8. 2 fe & 20.16.8 29.3 5.0 /ar4.r. Lu6.6.14.0 7.41, Fornax ferrea,i.dursfima feruites, Deut.4.20 Fornicart,ipeccaresN. UNAS 639 Pornicari,iidola colere,deferto Deos€ xod.3 4.15.16. Le4.17.7.% 20. 5.6. Dewt.31.16.1ud.7.17.2 §. 2733.2. Par2.it.Exech.23.8 Fortitudo,i.dinitie, Ezech.28. 5: Fodere,i.emere, Ofe.3.2 Forfitan,pro vsigue, loan.4.10.8 546.2 8.19 Frater, 4 Emauelis Sa. Frater, 1. Chriftianus, AG.14.2.0 17.6.1-Cor.5.11. 7-42. 15.6. Gal, 2.4.2. Theff-3.6.Laceb.1.9. Co 2. 1g Frater,t.alter, Gen.13.1 Frater ,sifimilis,Prow.18.9 Fratvesspyoyfilsis,Gen. 28.1 8 Fraters.foctus,Gen.49.5.4.Reg.9.2.10el.2.8 Frater, proximus, Matt.18.15 Frater, i.¢ as Gen, 31.23. Exod,2.11.Deut.1.8. Lof.17.4. Ind.9.1.4. Reg.t0.t 3.1. Par.6.39.0 7. 5.0 16. 57.07 34 3160 26.11. Matt.1 2.46.8 13. §5§-loan.r.12.08 7.3. Adhr.14 1.Cor.6.5 Frujtra ,tfine caufa , lob 1.9.0 34.12.08 35.13. Prowl At. 3.30.8 24.28.07 16.2: /4.29. 31. Ler.22.13.2.Mach.7.18 Furor,tira,Gen.49.6.€ xod.1 2.24 Fugere,pro,recederes Pfal.1 1 3.3.loan.6. 15 Funsculus ,pro hareditatis portione , vel palfelfione, Deut.32.P.10f.17.5.1. Par.16.18.&% alibi fape. Fusurum,pro prafentt, Dent.31.21.4.E{d.7.4.P/-72. §-H4.19.10.& 45, 24.5" 7 16°Dan.4.14.Loel.3. 4.Nah,3.1.Joan.8.12.0 11.12. Heb.11.1 Futarum, pro praterito , Deut,3..8. 2.Reg.18.3 3.1. Paral.17.6.4.Efd.16.55.Pfal.17.24.8 39.10.08 65.6. OF 76.10.F 77, 38.0 114.1. Uf4.40.18.0 41.2.8 48.13.87 96.3.0 64.3.0 66.1. Ter.3.25. & 29.15.08 31.9. Exech.31.17. Tih E211. 4-7 13.11.07 14.26.Rom, 3.3 | -Euvurum,pro, Imperatino,Gen.4.7.€ xod.20,3. Deut. 5-7- Plalm. 50.9. F $2.16. 0137. 3.0 143.6 {j4.6.9. Levem.A1. 11.Bar.4.28. Dan. 1.13. Ofe. 12.6.loel.2.17, Matt.19.18.@ 23.11. Mare 9. 35-7 10.43. Luc. 19.17. Ad.7.37, Rom1 3.9.1. Gar.9.9. 1, Pet, 1.G G eo neratio,i.ortus, Gen,2. 4 Generationes,pro,genitis,Gen.10.1.Pfal, 111.2. Ecchi % 14 Ceuerationes,pro pofteris , Gen.t 1.10 Generationes, pro bominibus, Gen.6.9.0% 7.1.Pfalm, 23.6.Pro#.30.11.54p.4.1.1[4.41.4. Matt.1.17.ce Lic 16, OC Mac die OG 371 nee e 36. OF 24.34, LHwC.17.25 Generationes ,pro temporibus,feu atatibus,Gen.17.7, Exod.t214.0 31.13 Eccli.a4.1.7. 1.14ac.5 1,61, Luc1.50, Ad.1 3.36.Eph.3.5 Geren. ationes, t.fructus,Ecclt. 24026 Gevuerationesst.cognitsones, Num. 1.20.12 Ar.4e2 Genus, pro, genere, Sap.1,7,AMat.20.25, Luc.22,25. foan.t.11.1.loai.§.3 Gladius,i.vitie,Zach.1 1.17 Gladius,i fortituag, ludit.9.2 Gladius,i. bellum, Leu,26.6.2, Par,r0.9,Exech.3 3. 2.1, Mach,9.7 3 Glovia,i.anima,Gen.49.6,Pfal.5 6.9 Gloriast.auctorit as, INUm.27-20 Gloria,i.claritas,fplendor, Exod.40.3 4, Num. 14.10 Gloriari,t. honorari,1,62.12.26 Glorificari,i.gloriofum apparere, Exod, 14.4 Glutire falinam,i. ve[pirare,lob,7.19 Gratia,i I Sratiarnm atlio 31,Cor.10.30 Gratia, 1. gratitudo,vel beneficium,aut benignit as,2, Reg.16.17.1.C07.6.3.26C07.1.1 5.5 8.4 Gritiam inuenire,t.gratum effe,Gen.6.3.CP 3027.0" 32,5. 2000.3 ete Gratis,i. Aes oot caufa,Pfal.3 4.7.19. 68.5. Cr 108.3 7 118.161.8 119.7. Eccli.r0.25.@ 29.8. Thr. 3.1 20L04N.1§.25.Gal.2.21 Graue,i. difficile, Dan,2.11 Graci,igentiles, Zach.9.t 3,4, 14 18,4.ROM 1416.Gal, 3.28” 46 Guttur,i. os, Pron. $.7- Guttar,t.verba,Prou.5.3 H Abitave alieubs nomen Det,pro,D eum ibe cali, Dewt.16.11- Habere ,i. poffe , Luc. 14.14. Ioan. 8. 26. 2. Pet; 1.1 Hac, ; talias2. Mach.2.8 Hac faciat Dominus ,& hac addat,i. fpyniat Domi- RUS 1.2.REG.3.17.2-REG224 Heri nudinstertius,pro,preterita tempore, Gen.3Xs 2.Exod.4.10.% 21.29.Deut.1 8.4 Flinnire,i.vociferart,Ier.31.7 Flomo,i,quidam, Mar.12.1 Homo,i.aliquis,loan.2.2§,O 7-46.GeH.2.§. Ha. WB. 10an.3.17 Homo ,iquifque,t Cor.4.1.0 11.28 Homo,homo,i.quicunque, EX ech. 4.4 Flomines,i. impy ,Gen. G.2 Flomo Det ,i, Des feruns, vel Propheta, Deuteron: 33-1 Honestas,i. dinitia; 3. Efd.3.r1.Sap.7.11.13.0 3. 18.0% 10.11, Eeclt. 11d. 13-260) 24.231 ‘Honeftare, t.locupletare,Sap.10.10.Eccli.11.22 Honarare,i.necefjaria miniftrare, E.xod.20.1 2. Hora,i. tempus, Eccli.39.39.2.Mach8.25.Méatth. 18.1. loan. 4: 21:0 5:25.28. 7.30.0 12523, 16.2. 11. O17. 1. Rom. 13.1.1, Toan.2,1 8. Apoc.3.10, Hodie,i.boc tempore, Deu.26.16.O0 rau. 22. 19 Huymiliare,i. affligere, Pf.3 4.13.0 50.10.09 89.14, PF O93.5.7 104.1812 1146.8 15.10.0% 118.67. & 141-7-J/4.60.14. Malach, 3.51-Adach.12.15. & 4.14.2. Cor.4.9 Humilitas,i. affittio, Gen. 29.32.Dent. 26.7-ludic, G15 :Pl9.14.0 21.22-G 24.13.08, 30.8.0 33, 19.7 81.3. 101.18, Eccli.2.4.Mich.6,14 Hypecrita,t. iniquus,vel impins,Job 17.8.0 27, 8 Ia.33.14.Matt.14.§2. Humilis,¢.abiettus:& humilitas,i.abiettio, Mal.2.9. 1.Mal.3-5.Luc.1.48. AG.8.32,Rom11. 16 Phil. 3.21.14¢.1,10. I Deo,fubintelligitur, Ioan. 3.7 Tecur,i.intertora, Prou.7.22.Thr.2.11 Ignorart , id eft , improbari, Matth.7. 23.1. Corinth, 14.38 Ignobilis,i.contempribilis, y.Reg.2. 30 Igitur Jabintelligitur, Pfal.1 1.12.0 30.24 Ille,i.quidam, ler.28.1 luminatio,i.fauor , Pfal.43.4 Hluminare valtum, i.bilarem vultum oftendere,P fal, 66.2.7 118.135 | Lluminart,t.baptt? ari, Heb,6.4.0 10-32 luc pro illic, P/al.t 38.10 Immunditia, iidela , 1 Regaz iz 21-1 21.0" 23, 24.E ech, 33.25 Imperatinum, pro Futuro, Gen.40.17 »2-Reg.1 4.9.2. Par. 6.25-30+ Pf.33+ 6:0 36-3) $2702 197A, Tfa.47.1-Leri2.3.0 17.18. Of¢.9.14.0 10.12.20 14.1.Abac,2.16.Z.4ch.3.2.At.1 3.41 Implere manum alicuins, pre , confecrare illum in fa-~ cerdotem Ind.17. 5.12.3. Reg.13.33-2-Laral. #9. Exech. 43.26 In, pro,in virtute, Matt.12.2.4.28. Lue..r. 19: Ad 19,260.08 Foy 6 Inj.apud,Rom..19. Afal.t.14 In, i.prope, Ioan. 4.5.0 8.28. Exod. t4. D4. Rega I. 2.9.2.6 (4.3.1 §-Ler46-18 ‘. %e 462 In,t.fuper, Eccli.37.16 ale In,i.propter, Gen.3.17. P1283. 22.18." 26.4.3. Reg.i6.19.2-Par.2§.4.Pfal. 9.6.9 20.17.07 68. 7.9 93.23. 105. 43. Ifa.go0.1-Thr. 3.48.2 4. 20. Ezech. 3.18.7 4.17. @ 7-16.07 8.22.24. A Se Fs 918. Os 9. 29° Ofers.5-O 14. 2. Mich. .1. ch" 3.11. Afal, 3.9. Matt.6.7.Abb.7. 219.Rom.8.39.0 16.2. Eph.3.13.0 4.1.446b.6.10. Tac.5.1 : In,i.pre,Pfal.17-9.P 30.10.11-0 76.10 Jn, i. inter Bfal.1 7.50. 43.12.Sap. 19.17-& fepe alibi. ; in,i.per , Gen.18.18.1.Par.20.8. Tndit. 13.18. Pfal. §1-3-Sap.1.12. Lf4.45.23.24.25. C7 48.1.0 62. 8.Jerem.44.26.Danzel.2.30. 2 3.44.0 /6.2.19.0 12.13.Amos 6.8.Sophon. 1.5.1. Machab.3.18. (5.24. Matth.r3.16. Luce 8.15.7 21.34.08 23. 44. lod. $139. O 13-31. 32-014. 15.0 16. jo. A ftorum 1.3.0 4.9.2 17.31. in Pauls Epifto~ lis {apiffime. In;i.contra, Pfal.17.49.0 72.9.9 88.23.08 91.12. EX ech.23.25 In, 1.¢x , Pfalin.g. 2. @ 118.2. 138.16. 140.5. EXech.6.8.2. Mach.3.t1. Matth.22.37.Phil.3.6. 2.T1. 1.45 | In, i. cum, Gen.32.10.Ex0d.29.29. & 30.10. Num. ~ 21.18.Pfal.56.@ 8.65.13. 11-7 11.19. Sap.9.11. Eccli. 1.9.8 15.8.8 16.23.0 39.19. lfaie 42. 6-0 48.1.E2%ech.3.25.0 16.28.& 3 3.25.26.0fe. 4-3-1.Adach.1.18. P 10.86. 3.11.2. Machab. © 16.22. Matth. 7.15. 25.16. Att.20, 32.Rom. 16.16. 4. Cor.5.8.2. Cor. 12.12. Ephe/.6.2.Col.1. 11.1. Theffal.2.3.2. T heffal.t.4.1.Tim.2.9.0 5.26 2:7198.4,2. Heb. 4.16. OF 8.6, Lac. 2.1.2.Pet.. de Ind.t.24,.Apoc.8.7 Inspro a,vel ab,vel de, Lenit.7.35.Jof.10.20.1.Reg. 2.10.Pfal.9.3.Ecclit 1.21.0 14.2260 51. 32. Baruch, 1.2. Mare.9.1 2. Luce 1.14. Rom16.19. 1.Cor.1.4.2. Cor.2.3. Galat.s.10.Ephef. 9. 20.1. Theffal. 3.7.0 §, 18, 1. Tim. 1.18.26 Tit 3.16. Phile 7, Heb.7.1 3.1 .J0an.5.7.Luc.2.20 Jn;i.coram, Pfal.5 6.10.0 '67.4.Eph.4.17 Iu,i. velut Ter.6.10 Feito Inyi.fub.Rom.3.19 Insi.pro,2.Par.31.16, Pfal.r18.1 59, Eccl.1 3.18.0 §1.25.7h7.3.49 dn, 1. iwxta, vel fecundum, Pfal.110.2.Joan.3.21.2. C07.9.1 3 In cum Ablatina, pro, In cum Accufatino, Leuit. 5° 19.37. 2. Efd.13.27.4. Efd.r.11.@ 3 5-5 Eccl, ( 40.17.2.2, Corinth. 13.4.1/4.6 3.14. Of¢.5.7.2 8. et bacc.3.8.Zach. 2.5.1. Adach.1 2.18 Incum Accufatino, pro, In cum Ablatino , Palm. 134.7. Eccls. 45, 31. Jer.10.13. Adich. 7.10, Luc. 12.21 a cum Ablatino, pro adcum Accufatino, 3.Reg.8, 38-4. /d.1 2.21.0 16.20.47 An,fubinteligitur, Pfal.1 5.3.0 43.1 4.€z06h,39,12, _ 4. Afach.15.2 | | In hoc,i.propterea,1.Cor.4.4 ) 4n caput alicuins, i.in eins perniciem,Dan.1 3. 54 4a gutture,i.intra fe,Iob 10.13 da profundum,i.valde,O fe.5.2 dn principio,t.primum.fen ante omnta,Gen.r. - dn nomine alicuius, i. propter illum, vel eius virtute aut mandato, aut loco, aut vice,vel eiusnomine in- . UOCatO,aut eins miffione, 4.Reg.2.24.1.Par.16.2. — Pfal.g3.6.8 62.5.0 117. 6.Ler.3.17.Matth.21. mae Mar. 11. 9.0 16.17. Luc.r1.17.10an.5 42.0 10.25. 712.13. 14.13.26.8 16.23. 17-11. 12.0% 20.31. Ati.19.5.€phef:5.20.2.Theffal.3.6. Lac.5.9.14' 4a Dei con{pettn ftare,i.Deo Serusre,4.Reg.3.14 | In manu,i.caufa, If4.64.7 Phrafes Scripture. In bonum,i.ad fauendum, Am.9.4. In malum,i.ad puniendum,Am.9.4 . In exeel{um, i.vehementer,vel altiffime,2.Par.1.1. IG... In pace,vei cum pace , t.pro[perefeu feliciter,Gen.15. 15. Exod.4, 18.07 18.23. 164.8.79.9 11.13. & 13.6. QUASI RECTAL: © 10.1}. O 1907.2, Reg.3.41.0'15.9. 5 19.24.a alba fapiffine. In facie,i.palam,4.Efa.16.5 An facie vel faciem, i. coram,lob 1.1%. In die,provlque in diem,1.Cor.1.8 In faciest.exterius, 2.Cor.s.12 In feculnm,t.in perpetuum, Lue.1.5§ ‘In euum,i.in perpetuum,Bar. 3.3 In matutino, vide Dilucuio. In medio, i. inter, feu intra, Gen.23.10.2.Reg.6.1 9. Pfal.110.7. Abac.3.2. Luc.7.29.35-loan.29.19. Apoe. 2.1 In arcu & gladio , in bello, veliure belli , Genef. 48.22 Insudicio,i.prudenter,Pfal.111.5 In indicio ,1t. moderate , Ierem.10. 24,7 30.11. @ 46.428 In ore, fecundum rationem, Ofe.1o.12 In bono effecor,i- fe exbilarare,Ecel.1 1.9 In Deo,i.tanquam Dens,€xod.6.3 * In Domino , vel Deo, i.per Dominum,vel Deum, 1. Reg.24.22. & 28.10.2.Efd.13.25 In Domino,i. Domini virtute,feu beneficio, Deut.3 3. 29.Ofe.1.7 ~ In Domino ,t. fecundum Domini voluntatem, Ab. 11.23 In aternum , i. per totum [aculum prafens , Exod, 15.18 In Domino , i. loca Demini , Coloff. 4. 17.1. Thefh 1.52 od In manu,iopera, Sap.t1.1,ler.g0.1.Zach.7.7 In manu ,i.in curam [en cuStodiam, Gen.39.22 Ia manu alicuins pro ip{o ducente,few regente, Num. 33.1 In manu alicuius ,t.per ip[um,Iof.1 4.2. Iob 8.4. Ter, $74 In caput effevel caudam , pro fieri primum,vel vl tic mum, Deut.28.1 3 In idipfum,t paul Pfal.g.9.@ 33.4.0 40.7.0 61. 1O:O"F 3.6: 244 : In parte , fenin partem, i. feor(ums, Tob.1r.5. Dan, 7:5. In ibis alicuius,t.ip(o audiente , Ezech.o.1 Jn vnum,i. fimul, 2.Regum 2.13.4-Efd.5.43.Pfal.2. G47. 5+ 101.23.Dan. 13.14. Matth. 2.2. 34. £uc.17-35-Loan.11.52. Aét.g.23.1.Cor.11.20.' 14-23 | In oculis i.alicnins,s.eius iudicio, 1,Reg.1 S17 In oculis coram, Ter.3.4.1 5. $2.2.Zach.8,6 In finem,perfette, Iob 34.36 pee In generatione @ generationem , 3. in omnia (acula, Ex0d.3.15 In finem,tandem,vel penitus, Eccli.10.16 | dn finem,i.in perpetuum, few femper,Plal.41.0 9.7. 19.32-0 12.2.60 15-11.0 17.36.80 37.7.0 43. 23. O47. 10. F $6.7. 0 67.17.0973. 1.19.00" 76.9.0 735.0 88.47.8 102.9.J/a.57.16.ler.3. §: Dan,7.26.Am.it1i.1.Theff,2.16 In veeitate,icex animo,fen frncere P fal. 144.18 In veritare, +. perfecte,vel fande, Eph.6.1 4.2. Loan- MS 4. Innoxinm, Limpunitum, 3.Reg.2.9 Lnfinitum ,i, multum vel maximum , 3 KEG. 10.22. Par.24.11.24.0 28,8. lof.22.10 ; Inquinare,i.profanare 54. E fa.8. go Ingredi, vide Ambulare; ‘ . Loferi, Emanuelis Si. 462 dnjc: i, few infernas,pro Sepulcro, vel morte, Gen,42. 3 3+1-Reg.2.6.3.Ree.2.6.1ob FOP 17.16.00 91. 13. Pf 19.46% 36,18, O37.4.0 93.17.65" 1 13 17. 114.3. 140.7. Promi.12,@ 23.14.Eccl, 9.10. Cant, 8.6, Eccli.28.25. & a1, gr sty: 14.28.25. 38.10, Bar,2.17.Dai,3.38.2. Mac. 6.23 , 3. 4él.2.24 Tifernus,pro limbo, Iob.y 7:16 fudurare, pre durum demonftrare, Exod.7.3 ‘nebriare,s.fatiare, Ge7.43.34.P/.35.5.Promtt. aC Ecel.32. 17..49¢.1.8. loan.2.10 Ine riareirrigare, Eccli, 4.4.4.2,1/4.16.9 feitia,.primitia, Num.18. | 3 Lugredi & egreds , i. conuembari, Dent, 28.6.2.Reg.3. 2§.3.Ke0.3.7.Pfal.t 20.7 Tacireumcifumsi.improbum »Leu.26.41 Lniguitas Pro pena iniquitatis , Leuit. 19.8. & 20. 17. Pfam. 39.13. Eccli. 20. 30. dfa..53, 11. le~ e116. 18. Thrr.t4, & 4.22.0 §-7-EXech.35, 5» Aal.2.16 Anucnire,iapprebendere, P fal. 14.3 Ancvepare,iinterminari, Luc. O21 ©, Lnfirmatus,j.animo deietlus,t. Mach 127 Lnquam,fabintelligitur,Zach8.2 3-Eph.t.13 Lnnocens, Lompericus, Prou.22.3 Lntelletins, pro re tntelletta, Eccli.34.9 Antelligibile,i.ineelligens, Eccli.3.32 Lnter,.pra, Gen, 3.14 Later, fuper, 1. Bar.6.12 Lntra,pro inter, Atatt.21. 38.Luc.21 Lntra pro cura, 1.Keg.20, a3 Tntervosareiexaminare > feu probare, Sap.6.4.0 11, Tr £cl.18.20.0 23. | 1.1.Cor.9.3 Lnterrcgatia >t.examen, feu probatio, Sap.4.6.Ecel, 16.21, 44.25.26. & 23.18.1-Pe7.3,21 Lnterrogare, t.explorare,Pfal.t O.5- 138.23 Lntrave & exire , 4, conuerfart, Aétor, 1. 21, & 9.28 Tnuocare,i.pradicare, Pfal.st 5.17 Sane fti fare,t.compreherdere, Ecclist. 3 Lnuocare,i.colere,Gen.4.r 6 Lanocari nomen alicuius Luper aliquem, ibune illivs diciut filinm , aut Jerunm, aut cultorem, Gen.48. 16.Bar.1.1 5-Amos 9.12 Lofeph , i. Populus I(rael , Pfal. 79. 2, G 80. 6. r Reg.t 9.20 Lrafct,:.punire,E zech. 6.42 Ira, i. vltio , velpunitio , Mich.7.9. Baruch, 4:9.2f. Luc.21.23.1oain3. 36 Lrafct.i.contendere, Gen.45.24. Trritum facere , Lmegligere >» feu contemnere , Gen, 17-14 | Lra,i.afflitio,r, Mach. 3.8 Sra cum de Deo dicitur, vltionem , feu punirionem fignificat, Mta,fubintelligitur,E ccli.26,22.2 3.Jer.17.17 Staque,i.denique, Mar.2,28 Jtaque,fubintelligitur, Eth, 9,29,Eph,5.8 Ltaque,t.infuper, 3-Reg.5e1 5 Lu flitia,imeritu,t.E[d.2.20. Lnstificatio,ssuftitia,Bar.2.17 Tuftificationes t.rit US, INUM.9,3 Tuflitia,i perfettio,fen vite integritas [apiffime,vide 1. Matt.s9.0 3-15. Lnftificariongs , i.pracepta,feuleges, P{al.104.45.0 118.5.1, Afach.1.51.& 2.40 Inftitia, ipracepta, Deut. 33.21. P/al.17.23.0 18. 19.7 49.16, Bar.2.12.0 4.13 dnftitia, i. mifericordia, 4.Efd. 8. 36. Pfalm.30. 2. DP 36.25.28 50.16.08 147. 1.1/4.56.5.@ 59.16. Mich.6.5, Matt,6,.2. Cor.9.10.2,Pen4,1. 1. Soan9 Iuftificari,pro effe vel haberi influm, Rom, 2.1 3.Id¢s ay Juftificari,s.approbare, Mich.6.11. Matt.11.19, Lue. 7:29.35 luftsficari,i.inftum apparere, 1,Tim. 3.16 Las ,i.poffeffio,Cen,2 3.4 Lufinrandum, i. execratio, Ter.4 2.18.0" 44.02 Luftificare aliquem , i. oftendere illum iuftum effe, 3. Reg.8.32. Pfal.81.3. Afatt. 2.37-LU6.10.29. & 16.1 igaete tage Lob 36.31. & in Lib.Iudicum Sane. Tudscinm,i.index, Dan.7, 10.26 Ludicium,i.preceptum,Pf.1.1 791 37-S0ph. 2,3 Iudicave alicui,i, caufam eins agere,Gen.30.6 Iudicare,iiudicando liberare, 2.Reg.1 8.31 Ludicium @& tuflitia, i. inftum indicinm.feuid quod recium C aquum ee 3-Reg. 10. 9. 1.Par.1 8.14. Pfal. 98.4. L[a.9,7. Ler.22.3. 0 23.5.1. Mach.2, 29, Deut, 3 3.21.4, Efd.7.34. Tobia 3.2. Lob 29, 14-0 34.17. Pfal.3 2.5.0 36428.0 98'4.% 100. 1.27 00.21.7, Hat .21. 8 5.7.8 59.81 1.167.538, Exech, 34.16. Am. 5.7. Mich, 3,11. AMach.7.18. Matt.12.18. 23.23, Luc.1t.42 Iudicium, i. ultio,vel {upplicium , Exod.6,.6.r,Par, 24.24. 1/6,34.8. Exechs 8.0 14.21, Ofe.t0.4. Abaces.12. Matt.2 3.14.3 3.Gal.5.10 Iudicium, 1. ritus vel mos, few confuetudo, Num, 5, 16.4.E/d.7.30.Pfal.80.5, & 118,13 2.Eccli.38, 16.9 41.3.5. EXech. 5.7.0 11.12 Indicium,i.caufa , Pfalm, 34.23. 36,6, ler.30.13. Thr.3.59.Dan.13.6.0fe.1 2.12 Tudicium, i, condemnatio, vel punitio, 1. Efd.7. 26. 12.25. €zech. 11.9. Amos 5,24. Soph. 3.1 Gs Mare, 12. 40. loan. § +24. 29,1.Cori: £211.34. 1 Live, 3.6. Lac.2.13.8 5.1 det: Letcdc¥ 7.2.2 et.24 li./udaa lndicia,.flaruta,feu ritus,vel précepta,aut inftituta, Exod.15.25. Deut.18. 3.Lem.19. 370° 18.id.2. Reg.22.23.2.E/d,9.29.Pf1 723.0 09.20. 88. 31.0 118.7. Eccli.18.1.4,29.0 45.6. EXech.5 6, OH 20.1 3.18.0 23.24.8 37.24 Ludicare,i.damnare, vel punire,Gen.1 5,14. Deut.32, 36.1.Reg.3.13 Pfal.s5 11.0 9.10.8 34.1.0 530 3 Sap. 12.10. Exech.7.27.0 11.10.08 23.24. 0. 35-11, 38.22.Zach.5.3.1.Mach.7.42. Matt.7, 1. foan.3.17,18.0 8.50, @ 12.47. 48, 4a.7.7. Rom.2.16 12. OF 3.7.0 14.4.22.1.C0r,10,29.8 11.31.Col.2,16.2, Tbe f].2.12. Heb,1 3.4. acai 1, & §.9 luxta fubinrelligitur , Pfal.121.4 Tuxta verbum tunm, i. vt dixifti, feu petifti, Num, 14.20 L Abor,i.peccatum, Mich.2.1. Labits inciccumci(us 1. impedita lingua, Exod, 6.12 Lathe & melle fluens terra,i.fereiliffima,@? ameni{~ fima, Exod,3.8 Lacus,i.cifterna, vel fouea,ler.38.6.0 41.7.Ezech, 26.20.Dan.6,7 Lacus, i. fepulcrum, Pf\29.4. 0 142.7. Promi.tde EK ech.31 14.7 32.18 Lapis,i.firmamentum,Gen,49.24 oak Latrones, vel latruncult.t, milites , 2, Reg, 3,22. © 42M 30.8.23.3. Reg.11.24.4, Reg, 6.23.0 13. 20.21.27 24.2,1.Par.t 2.21.2, Par, gs Job 19, 12.Jer.18.22 Laudari,i.gloviart, Pfal.3 3.3.8 43.9- Levitima , 4. pracepta , feuleges, 4.E a 9 ¢ - AO 4 N6.1-Ma6.3.29.7 6.59 Lauare manum,iiurare,Gens4.22.Ex0d.6.8.Deut. 32.40.E X€C).3.6-7 Eex,i- foriptura, [oan.10.34.0 12.34. 15.25. 1. Cor. 4.21.34 Lignum, i.arbor,Gen.1.11 CO 3-1.8.Ex0d.1 f-25-Pf. 1.3. O" 104.33. Exech. 36.30-1- Mach 10. 30.7 14.8.4poc.2.7 : Liber, i.epiftola, ler.29-1.25 Locus pro temporesr-Efd.2-16 Loqui,pro,pracipere, Dewt.4.2 Loqui pro velle,Gev.2 4.51 Loqui bona,t, confolari. [er.s 2.32 Loqui ad cor,vide ad cor. Loqui indicium , vel indicia cum aliquo , pro difce- ptare cum eo , vel reddita caufa eum condemna= re, 4-Regum 25. 6. lerem.1.26. T 4.12.7 39.6. 2.9 Oe ass 2. gloria,feu plendor,2.Reg.21.17. 3.Reg, 11.364, Reg.8.19.2-Par,21.7. Pfal.131.17.Pron. 21.4 Lucerna,i.vita, Prou,20.20.0 24.0% 20 Lucerna;i.fanor,lob 29.3 Lucerna,s.pro(peritas, [ob 21.17.Prou.t 3.9 Lugere,tteiunare, Matt.9.1 3 Luttus,iegeftas, Deut.r5.14 Ludere,t.irridere,Gen. 21.9 Lumbi,t.inceriora,P {al.37.8 Tumenyt.ignis, LUc.2 2.56 Lumen,i {plendor,vel fauor, P{al.88.1 6. 89.17 Lux ,t..Angeli,Gen,t.3 Lux,i.propperitas , Ifa.5 3.10.0 §9-9.7 br.3.2.Am. §-18.A010.7.8.9 M Aculast.vulnm, Lewr4.r9 M Macula,i.defectus,vel vitium , Exod, 1 2.5.0 29.1.Len.1.3-0 21.17 Magnificare, i. maguifice , fen vt magnum laudare, vel glorificare,Pfal.3 3.4.0 39.17. Malach.1,52. Mach. 3.30.Matth.1 5.31. Luce 1.46.09 4.15.0 [26:70 716.0 17.15.02 18.43.A.21.20.Kom, 15-11.2-Cor.10.1§ Maguificare,.magnifice facere,Gen.19.19 Magnificare,t.magnum facere, Matt.2 3.5 Magnificare facere, 1. magnifice facere,Pfal.125. §. Toel.r. 21 Mi agnificare os,t.fuperbe logui, Abd.1.2 Magnificart , i. magnum fe oftendere , Exod. 15.1. Sophon. 8 Magnificars, t.apparere magnum effe,Nu.t4.17-L/- 103.107 137.2.0 138.14. Adich.5.4 Magutfice, i.fuperbe,%ach.17.7 Masgutficatus magus factus,1 -Reg.2.21 Masnificentia,t.gloria, Deut, 3 2.3 Magnnms.maximum, Matt.2 2.36 Magia logut,t.gloriart, Ter.5 0.11 Malurm, i.aduerjum , vel inincandum , Ter.42.6.2. Matit.1.5.Lue.16.27 Malum vel malitia,t.dolor, few afflittio,vel moleftia t. Par. 4.10. Eceu.i11.29. 012 9.0 13.45. Ifa. at 260 45-7-Dan.8 14. Amos 3.6. Ioan.3.10. Mich. 2.3.1. Mach.r.43. Matth. 6.34. Gen. 47. 9: Ecelt1.13.0 2.21. & 9.3.12. Sapient. 11.15. Exech.t4.21 Malum effe in oculis altenins pro, ei difplicere,Gen. 28.8 Malignari,iaffligere, 1.Par.16.22 Maledicere,i.execrari,2.E{d.13.r5.Eccli.23.36 Maledscere, i. punire, Gen.1 2.3 Maledicere;i.probus afficere , Pfal.g 4. 3.1-Pét.2023 Phrafes Scripture. Maledicere, i. male precari, Prou.30.10. Eceli.4.5- Mar.11.21 .Rom.1214 Maledicere,i.pradicere mala euentura,lob 5.3 Maledittio,i.smprecatio,Iud.9.57-Iob 31.30 Maledittio, i.infelscitas , Deut.11.26.Lob 3,1 P fal. 108.18. I/a.2 4.6. erem.20.14.1 5.0 23.10,Dan, 8.19 Maledittio,t.maledifti,Zach.8.1 3 Maledittio,s inramentum, Gen.24.4 Maledittio,t. frerilstas , Gen.3.17 Matus pro maximum , Luc.22.24 Mane,vide Diluculo. Mane,i. mature,fen diligenter,O [¢.6.1 Mane,pro fequenti die, Len. 9.1 3 Manus,i.percuffio, Ezech.1 1.9 Manus, i.porentia ,vel poteftas , feuvirtus vel impe- rium. Exod. 14. 31..Num.4.28.0 33. 3-Deurer. 2.15.0 32.36. Num. 11.23.3-Regum 8.24.1. Par.25.6.2. Paral.31.1 3. [0b.21.16.Pfal.16.14. 27.5.0 48. 16. Laie 5.12. Baruch 2.4.0 3-5-Ezech.1.3.@ 8.1. Ofe.1 3.14. Loan.3.35-Ael. 4-27 Manus,i.brachia,ler.38.12. EVech.1.8.0 13.18.08 16.11 Manus,i.auxilium, Eccli.1 3.9 Manus ,i. gratia,fen fanor,2. Par.30. 12.1. Efa,7. 6.28.0 8.18.2.E/d.2.8 \ Manus, i.opera, vel opus vel minifterinum, 2.Reg.14- 19. lob 20.10. @ 22.30. &@ 31.7. Pfal.7.4. 23-4.0 76.21.80 77. 42-Prou.18 21.Sap.3.1.4- Eccli.38. Ifa.37.24-Ofe.12.10.loan. 3.8. Mich. 2. 1.4g¢.1.1. Adal 1.1. Aches 1267 7.25.07 11.30.07 14.3./ac.4.8 Manus,i.vindittavel punijtio, AG.13.11 Manus ,i.loca,vel litrora,vel latera,Pf103.25.€cel. 14.25 1/4.57.8 Manus in mans ,vel ad manum,i.cito,Prow.t1.21- F 16.5 eM anus dare,t.promittere.t.E[d.10-19 el anus ponere in ceruicibus boftinm, 1. boStes fibs fubiicere,Ger.49.8 : Mare,ioccidens, Deut.3 3.23.P{al.1 38.9 Mare,t.mundus,.Par.1.Par.16.3 2 Mafculinum,pro feminino, P fal.28.9 Mater, t,ania,3 Regi 5.10 Mecum,i.contra, Pfal.5 4.19 Mecum,i.mibi, Pfal.10.108 , Mendacium, i. iniguitas, Ofe.7.1.3. 0 10.13. Rom, 3.7. Apoc.22.15 Mendacium,t.error, [ob .34.6 Menfis dierum,i.snteger menfis, Num.11.20 Mentirit.decspere,4.Reg.4.16 Meditari, ilogui , Pfalm.3 4.28.7 36.30.0 70-24 Prou.7 eH edulla,i.optimum,Num.1 8.12 eH endacinm,t.fal[um, Mich.r.11 e ibi,i.contra me, Pial.69.4. 7 7010. Ler.5 1-20. Thr.3.6r.€ Xech.1 4.13.07 25.58 eM thi,i.de me, Matt.27.10 eM ingens ad parictem,t.canus ,1 Reg.25-22 eM inare,t.agere,feu ducere, E xod.3.1.1.Rég.30.20+ 2.Reg.6.3, 4.Reg.4. 24-1. Par.13.7. [fa 1.6. or 20.14.Lhr.3.2.0 §.§.1ac.3.4 eH ile, i. plurims, Deut.7.9. 0 32.30.1-Regd.7- P fal.90.7. Apoc.20.2 e tlle: omnes, P fal.104.8 CH ilitia,t. tempus prefixum, Tob.7.1.1[a.40.2 eM iferatio,i.beneficium,2r.E{d.13.14 UM ifericordia, i. beneficentia,vel gratia,/en benefi- cium , Gen.20.13, 7 27.29-Lof.2.1 2. ESth.2.1 7. Tob 6.14. 10.12. Ofe.10.12 cH ifericordia & miferatio , 1. copiofa mifertcor- Emanuelis Sa. dia, 1, Machab.3.44 — ; SMivaculum,i.vaftatio,feu defolaiio, Ter.44.12 Adonere caput {uper aliquem; pro , fluperé-ob ea qua ills acciderant , lob.42.11 MAonftray, t. prodigias vel miracula, Sap.8.8. . 19.8. Fcclt4 5.24.2 "Mach. [4 Mors t.onrer fici.t.§ 2 Mors ,t.fepulchrum, Apoc.20.13 Mortificari,t.mori,Prow.19.16 LMort.t.morth éffe obnoxium,Ge?.2,1 9 Mortui,t.mortales , Apoc. 20.13 AMuliebria,i.menftrna,Gen.1 8.11 Maundus,pro hominibus,fepe in nouo Teflamento. Mulier,i.vxor, Sap.3.12.Eceli.33.20 Mulieres,i.gentes, EZech.21.4.8 Mundare , vel mundari, pro declarare,vel declarart effe mundum., Len.1 2.7.2 13.6.28.3 4.7 14.48. CT Aes «1-5 Mundas ,i.cmmunis,Iof.r.20 Mundaus,t.impunitus , Tob 10.1.4 Muvrust.v7rbs,Gen.49.6 Maltt,s.omnes , Dan.13.2. Matth.20.28, CF 26.28. Rom.5.16.19 \ XN \ N Rh, | 4m,pro,c 1.Rego1 8.3 LN Nam,pro fed, EX ech.3 1.17 Natus,i.conceptus, Matt.1..0.8 26.24 iN attones, pro gentibus, fape. Nec,pro Non, Heb.8.4. Neceffitates,i. angupitie, Pfal.30.8.0 106.6.1 3 IN. eth Ay REE Le Den§ as O gee .Tob.1 4.5. Pfal.83.4.@ 118.38. Prou.2 3.23. Hage '7 20.2 9.11.0 18.7. OF '24.16.2 WE oie Ges 28.1.0 41.1.0 50.29. Thren. 2.9. ech. 23.7. Loan. 4.3 4.Cor.1 2.7 Nec,pro,nonne,1.Cor. L134 Ne forte,t.ne quando, Luc.21.34 Wepotes,t.poftert, Ecclt.40.1 5 Ne quando,i.ne forte,vel fi forte,Pfal.113.2.2.Tim. 2-24 Ninsis,i.valde,1.Par,16.25 Nift fia pro fed, Afatth, 12.39. Ioam.5 19. 1.Cor.7.17. Gal.2.16 > Notte , i./: ummo mane, Gen,20.8. ig yoy NE gy, lof +361. 6.121.638. & 7. -& 19.5. 1.Reg. P9192 CO". 9.10.8. 1, 5 Barehae, ia. 57 BGS: OPE TOO 4 a4, INomen,t. gents, Sap 18.12 Nomen, i fama, Tof.7.9.e7 9.9.1. Reg.12.22. Pron. 22.1. Eccl.7.2. Cant.1.3.EXech. 16.14. Soph. 3. 79.1. Mach 3.41 , Nomex,i.gloria,ler.33.9.Phil.2.9 Nomei,i.virtns,vel auxilium,vel auttoritas, 3 Reg. 10.1. Pfal.43.6.% 3.3. Prow.18.10. Eccl.47.19. Zach31o.1 2. Matt.7.r2. & 28, 19. AE,2.6.16.7 AuT UCONN AS given d re cuins nomen dicitur , Deut.18.5.P/. 6.02.71 8.G LLG 17-008 19.26.07 22. 20 aT 304.0" 39.5.0 538.0 7321.0 SS. 17 TC OO aC O82 Or 1 44 134. 3.Eccli.39.41.1er.44.26.Am,2.7.A1ic.6.9.Soph. 3.12. Aal.1.11.1. Mach.4.7. 37. Matt.6.9.0 Fos tin ae 12.218 18.20.& 19.29.loan.1.11.€ 18,0 12 28.0 15. 21.7 17.6326. AG. ‘ 16 OC A. 12.00 4. Oo tOrage 6 1 5. OF 1g TR. CO 22.16 Kom $9.1. COr.1- 2. I Eph. 1,21.Phil.2,10.2.Tim.2.19:1 Joan.2. 1 2. Ch 3.23208 5.13. Apor. 3.4.5.0 15:4 Nowini,t.in honorem, 3. Reg-5.5 Nomen Dei effe alicubi eft , ibi coli fen inuocari, (ou D2 BO 8 «PP I Ga Wa ar) je 14.26 ‘Ga 465 3.Reg.8.28. 0 9.3 Nomen ‘fibi ponere vel facere , pro fe celebrem fa~ cere, [eu famam comparare , 2. Regum 7, pa 8.13 Non,fubinteliigitur, Deut.3 3.6.loan.15.22 Non bonum;i.peffimum, Prour8.5.0 24.23.Eccli. 714 NN offe,t.facere, 2.Cor.5.21 Noffei. curare, Gen.39.6 Nouum, i idaufitatum (eu mirabile, Num.16.30.Iud. §:8.S4p.16.16. & 19.5 Tfa42.9.Ler. 3t. .22.A Doc, 5.9.7 143 Wouiffimum , +. contemptiffimam , Ifa.5 3. 3. lerem, § 0.12 Nox,1.calamitas, Mich.:.6 NN outffima,i future , Gen.49. I Nubes,i.celi, P[.88.7. 107.5 .Bar.3.29 Nubere, i. contrahere matrimonium, Matt.19.10.0 22.30.08 24.38. Mar.12.25, Lue.20, 24.1.Cor. 7-9 Nuance fubintelligitur, Ioan.7.8.0 13.33 Nunc, tbreui, Of6.2.10. GF 4.16.8 5.7.0 8.13. & 0.3. AMdich.5.1.8 7.4.10.l0an.1 3.31 Nunquid; pro,nunguid non, Dat.10.20 O Oe 3.0 14.30. Eccli.7. 20,1/4,.63.17 Oculus, i. fauor,1.Efd.5.1 Oculus,t.mens, [ob.42.1.- Oculus fons, Deut. 33.29 Ofo,i.plurimi, Mich. 5 .§ O fo,t-omaes, Eccl,11.2 Odor fuauss pro re grata » Gen.§.21 Oleurm 5 i. unguentum aromaticum , 1. Reg. 10.1.0 1G.1 Omues, i. maior pars,fen plurimum, 4 Reg.23.1.1/a. 60.6. Dan.r. 38. Matth.r.3.0 3.5.0 24. 14. Mar.1.5.Luc.19.7. A¢.19.10.Pf.1.17.10. Lue 4. 22 Omnis,i.gquifque , Gen.4.14, Euc.11.42. AG.10. 35s Cor.i.4 O mie,pro,per omnia, ler.2..21 Oune,i.perfettum, Eccli,19.18.Rom.7. 8. ie F:3:S. & 4.2, Phil.o.Col.1.28.1. 2 1m.1 16-0 ‘agian Deed, Omune,i.quoduis,Phil.1.18 Omnesi.vllum, Gen.3.1.G 4.15.Exod.20.10. Leuit. 12.4. Becl.7.14.0. 10.6.0 39. 32.0 42~ 12 Ifa. 56.2. Terem.22.42. Ezech.12.24.0 14.1.1. Dan.3.95.0 6.6.1, Mach.10.35.5.11.0 24.22. Marc.3.270. AGb.10.14. Rom.3.20.1. Cor.1.29¢ Gal.2.16 Omnis ,i.prophetia de punitione, 4.Reg.3.25- Lat 3 1.0 14.28. 1e7.2 3.33. Nah.t. 1 Zach. ge Operare;t.facrificare, Bar. bv Opimione alicusus,[ubintelligitur , Prowui8.11. Sap. 3: fo ni sh ee Agg.17.loan.5.18.35.1-Cor.1.21. a5 OB. 5 Calas tn) 557s Tt. 4. de de a. ie | Os,i.fermo,Pf-9.28. Matth.r18.16 Os ifaciessT br. 1.18 Os,i.fententia,vel decretum , vel cor, Tof.9.14.2.REg. 13.32.1047.3.7 ' Ove ad 05,1 i.familiariter, Num. 12.8 Os ad os,i.coram,fen.in prafentia,2.loan.t 3 Os glady, i.glady acies, Exod.17.13-Lue.r1.24 Os,i.volunt asvel imperium, Deut.8 3. Eccl.8.2.1er, 44.17-Thr.3.38 | Oftium apercum,i.(ublata impedimenta, 1.Cor.16.9. 2.Cor.2.12. Col.4.3.4p0c.3.8 Re Os’ 466 3 Os & caro, §. propinguns,fes cognatus,a.Reg. 51.0 19.12 Os,iextremitas,4.Reg.21.16.1.Efd.9.13 O fasi.vires, Pf.6.3.0 31.3.0 52.6 Offa,i.membra, vel corpus, Pf-3 3.21.0 34.10.07 37° 4.0 41.11.08 101.4.7 108.19. Prous 14. 50.7 16.24-Eccls.16 P Attum,pro figno patti,Gen.17.20 §. Pacifice,t.itmpune, 3.Reg.2.6 Palpebra,s.ocult, Pial.1o.4. Panis, icibus,Gen.24.33.0 43.25. 3t-lud 1 3.16.1. Reg.28°20,/0b,20.14, Pfal.77.23.F 1oi.s. Pron. E23: 1 2305.0 2k Ae cols AlB 4/4. 33.16. EXech.16.49.F 44.3-Adatth.6.11.0 15.2. Adar. 3.20.0 6.37.7 7, 5.Joan.13.18 Panis & aqua,t.cibus & potus, Exod.3 4.28 Panis,i,vite neceffaria , [ob 15.23 Parere,pro,apparere, Matth,25.27.1ac.4.14.4.E/d, 9.32. Matt.24.27. 1-Pet.4.18.1.Reg.16,7. Luc, 11.44 Parcere,iomittere,vel abjtinere,r.Reg.t2.46.1.Cer. 7.2902-COr.1 2.6 | Parentes,i.affines, T0b.2.1 5 Pars,i.hareditas [apiffime. Pars,t.vittus,Dan.4.t 2 Parunulus, i.imperitus, P{al.18.8.Prou.t 4.32.0 7. IO Beh. CO 4 16,0 O E418, Cela tl, C 2 eA 2 ; Parui,s pauci,Gen.47.9.1.Par.16.18 Pafceresregere, 1. Par.1 1.2 Paffiuum,pro Attino, Pfal.5 8.1 3.Eph.5.13 Pafcha, pro vittima Pafchali, Exod.12.11.Matth. 26.17. Matt.14.12.Luc.22.7.3.Efd.t.1 Pater i. Inuentor , vel Princeps, Gene{.4.20.21.%- Paral, 2.21. 24.42. GF 4.4.1.4.17.0 9.35.loan. 8.44 Pater, i. inftruttor, feu doctor, vel anttor,Gen.45.8. 4.Reg.6.21. & 13.14. [ac.1.17. Pater, 1. anms, 2.Reg.9.7. Dan.5.2 Pater, i. dominus , 4.Reg.5.13 Pattendo pati aliquid , vide factendo facere, Flattentia 51. perfeuerantia, Rom.2.7. Patientia, i. quod patienter expettatur, ler.29.11 Patria, 1. familia, 3.E[a.8.31. Pfal.95.7 Pauper, 1, afflittus, Pfal.9.13.1 9.23.0 71.2.0 78. 8.8 87.16 Pax, 1, profperitas, Num.6.26.3.Reg.2.33. Pfal.28. 11. Bar.4.r0, Zach,8.12.2. Mach.1.4 Paxillus,ifedes quieta, 1. Efd.9.8 Peccatum,pro,pena peccati,Gen. 4.7.0 19.15.Dent. 15.19. 3. Par, 21. 3. Baruch, 3.8. EXech.7.4.8. F 16.58.% 25.35.49. Dar.4.24 Zach.14.19 Peccatum, i. oblatia, few hoftia pro peccato, Ofe.4.8. 2.Cor.§,21 ‘ Peccare , pro puniri , Iob 35.3 Pedes, pro cruribus, Eccli.r6.23.E Ze¢.t Jo 16125 Petere,t, optare, 3.Reg.19.4.102.4.8 Petitio, prove petita, 1.loan.s.15 Percutere, pro, occidere fape. | Per, fabineelligitur, P {1 38.16.Rom,1 2.10. Eph.t.23 Per, i, propier, Rom.2.214. 2.Cor.g.5. 1.Thelf.3.7 der, s. ify Eph.6.1 8 é Per, i. coram , 2.Tim.2.2 Per manus alicuius,i,eius opera,fen minifterio, Exod. 9:35+0 38.21. Lew.10.11. Nam.4.30. Iof.20.1. RE fd.3.8. «- Perfone mutatio , Ifa. §2.14 Peregrinari > 4. Mb Ari, 1 Pet.4.12 Perfequi, i. pats perfecutionem , 1 »Reg.26.20 Phrates Scripture. Per diem, i. per fingulos dies, ¥.Par.16.17 Per,i.ad1.Par.28.14 Pinguedo, i, delitia, Jer.31.14 Pinguedo, i, fertiliras, Gen. 27.28 Pingues,1, diuites, Zach.11.16 Pinguetid eft forresfeu porentes, Pfal.21.13.8 776 31.//4.10.16 Placere, pro, ftudere placere,1. Cor.t 0.3 3 : Placitum, +. connentio, vel tempus prajcriptum , Ge- ne/.30.33. 1-Reg.1 3.8.0 10.35. 2 Reg.20.5 Plenus disrum,.. longa vita,Gen.r5.8 Plenum, t.integrum, Leu.r3..§ Plenitudo , 1, habuatores , ler.47. 2.Exech.3 2.15 Plures 1, mutts Rom.5 6 Plurale.pro finguiart, Gen.5.2. 1.Reg.17.46.1.Par, 4.15.18. 7 7.3.12.20. 2.Par.t3. 5. Pfalm.4s. 4, Eccli.g.17. & 2433+ 453-0 48.8.1/4.18. 1.Dan11.7. O/¢.9.7.2-Machab.6.8, Matt.2.20. Cr 26.8. OG 27.44. loan. Ul3.O& 3.11.0 15.17. & 18.25.07 19.29. Aor. .20.0 7.16.7 13.40, 27.40 Pollucre, 1. profanare , 4.Reg.23.13 Pollut, t. polutum habert, Lew.13.15 ' Ponere tnvorde, t. attente coguare, Lucet.66 Ponere, 1, proferre, Gen.31.37 Lf onere faciam contra,aliquem,pro,tralct ei,feu illum punsre, Leu.r0.13.Eech.1§.7 Ponere animamin manibus , i. exponere vstam pers- culo, Ind. 2.1 3 Povere culos {uper aliqnem,ifanere et, Genef.44.21, fer.39.12 ' Ponere factem , +. firmiter flatuere , Ter.42.15. vide faciem firmare, Populus, populus, i. plurimus populns,loel.3.13 Porta, i, indicia, Thr.5.14.Prou.22.22 Porra,i, vibes, “Deut 17.2 Porte , +. propuguacula Gen.22.17- 14.60 Porta mortis i. [amma pericula, Pfal.9.1§ Portare inigsttatem, pro sniguitatem anferre, Exod. 28.30) Lead OF Porcare peccatum,pro,remittere, few ignofcere, 1.Re- gum 15.25 Portaveimiguiratem, vel peccatum, i. punirs pro pec- cato. Lew.r7.iGF 24.15. Numig.t 3. 1434 CF 15.21.07. 8.5.23: E Cech.ga. to Poffidere, t, emere, Ler.32.8.01.15 Pojj dere, t, asquirere, Gen.i 2.5 Pofteriora, 1, pofteritas, 3.Reg.16.3.0 21.21 Pofteriora,s. tergum, Gen.16.1 3.Ex0d.3 3.23 Paffeffiones, t. pecora, Exod.9.4 Poft,i. prater, Aét.s.37 Potens, t. Deus, Gen.g9-24 Pofitinum, pro comparatinuo, Pfal.117.8.0 118.7% Eccli.r0.2.1 6.4. Matth. 18.8.0 26.24. teCor.7. 1.8.34.35 Potius fubintelligitur, Rom.3.8 Pracipuo, {ubintelligitur, 1.Cor.9.10.Gal.2. Poi) jub diel gieer Zach. ae oti Praputinm, t.impedimenta, Deut. 1016 , Praparare , vel parare, pro ftabilire, 1. Regn 13.13. Pfalm.64.7. & 88. 3.15. & 102.19. Lee rem.5t.1§. Bar.3.42. AMich.4.1. Abac.2.12.1. Mach.t.17 Presbyter, i. Eptfcopus, Tit.t.5.2.J0ant Prafcire , id eft , pradeftinare , Roman. 11.2.1. Petre Phefens, pro praterito,Iob 3.14, Pfalm.47.3.& 103. 4-0 121.3.1faie 48.8. lerem. 40.4. Nahum.2.1.1. 4 46b.7.13.1 4. Math: 3.14. Mar.ts.25.Lae.1. 70.8 6.15. Loan.1.15. Rom.4.9.11.12, 2.Cor.t, 18.0 2.6.Gal.5.8. Heb.t.t. © 3.16.8 8.1.8 10. 125%. loan.4.17.Apoc.9.17-F 13.14 : Prafens Emanuclis Sa. E Prefens, pro futuro, Exod. 1.5.0 12.29.09 19.22, Leust. 32.22. Pfal.go. 15.9 97.9. Eccli.r3.1 8 Ufa.t.7.F 16.8.7 26.14.08 66.22, ler.8.1 3. & 21.27-E(ech.23.25.0 32.16.Ofe.5.11,Loel.2.17. Abdsi.r.10. Malach. 1.11. 0 3. Matth.18. 14. OS 26.11. Maret.2.7.F 10.384 14.7. Lue.r1, 10. 13.30. 24.48, 10a7.3.36. O 5.24.28. 6.47.7 7-27. 33-08. 14.21-& 10.15.28. 0 ra. Z.19. 280 15.14. O16. 20176 19.0 19.02 20. 17.23» A. 3.18.1. Cors10.13. 7 5.44.0. The/f.4.t5.2. Thef. 18.2. Pet.2.10t Joan.2 18.0 | 4.3.2. loam 03 : Prastolatio,pro eo quod expectatur, Prom. 11.23. 0 13.19 ex : Prafumere,i.confidere,ludit 6.15. Prateritum , pro futuro, Exod. 15.13.14. Deut. 33. 10. L0f,10.8.4.Reg.19.23.% 20.5.1. Par.28, 21028 Par.t.t 12.0 20.3701. Efd.6.5.T0b.14.6. 100.17) 13.Pfal.g.11-P 15.116 19.7.0 21.32.07 30.6. OF 39.12. F 40.4. O 42.6568 44.1007 49 § 206. OF 73012. 8714S 89.14.87 96.4.0 114.1.0 137.7 LAO LG 5.1310 9.1960 11. 9-F 22.9.0 24.4.7 29.5.0 34.2.0 42.6.16.Ut 43-14. 45.1.17.0 46.01. 4769.04.15 49. 8.5 f1.10.F 53.1.0 54.8. & 64.5 cLer.$s1 3.0 1p.T1)18, GO 20.3.0 22.23.28. & 24.9.8 25. L481.) 27630 28.2029, 18. OF 31.312. 25 OT 3. 20 39 C4 FO 53 O ET. 2 26 CPE, 2.Bar.2.27. & 5.8.E%66h.3.25.G 16.43.08 21. IOLA 22.4. 30.8 2530.7 30.22.08 39.8.0 44.10, Dan.3.3 3.0 8.13.0 1.3.52.0fe.4.5.19. 9.3.11, O§. 9.0 8.5.8.0 9. 6. 16. FT 10.5416. Toel,1.5.9.16.17. G7 2.18.21522.2 3.Amos 1.2.8 §.2.Abd.1.2-Nah.1.4.0 3:40. Abac.1 5.0 2.16. O& 3.6.13.15. Zach. 3.4.07 4.10.0 9.13.1. Abt chab.5.6 2. AMar.13.30.Luc.1 5.12.0 17.20.Joan. 13.18.31.% 16.32.07 17. 18. Rom.10.18.Heb.4, 10.1ac.5.2.ud. 11.14, Apoc.14,7.0 17.8 Prateritum perfectum,pro,plu{quam perfecto,Gen.2. 18.0 11.29. @ 12.1.8 31.34.Ex0d.4,19.0 13. 3.9.0 14.15-0 33.5.Num,7.11. 10.17.Dent. 31.9. 10f.1.6. & 3.7.0 4.1, Lnd.2.6.1.Reg.2.30. 2.2.Reg.5 3.3. Reg.rg.16.@% 12.1.4, Reg.17. 3.0 20. 8.1. Par.29.3.2.Par.14.3.0 23.Baruch.t.9. Loan1.5.8 36. Zach.7.2.1.Adach.13.7 3.30.37. Mar.3.16.0 4.40.Luc 8.25.0 9.36.8 10.23. & 24 .50.l0an.4.47-51. 7 1024, 2.Coriarh7.e ApoGs 19,20 Prateritum pro prafenti, 4.E{d.9.17.lob 1 3.18.Pf. 12.68 OD 15. b.G16. GF 18.6: 30.2.0 41.3% CH 46:9. 7 62.3.7 96.1. 1113.9.08 117.26. OS 118.3.0 64. 113-0 128.8.129.1.0 140, 1/2: VLU 23 18.0 4061 3.059 207208 §4.6.8:0 § 3 16. Thr.3.3 9. Bar.4.22.Ezech.r.8.2. Ofe.12.11. Matth. 23.2. Marc.3.15.0 7.37. Luc. 1.46.51. L0a7,t.26.0 10.41.11.27-41-42.07 15. 10.15.60 17.14: 19.35. &.20.17.1, Loan.1.10. Apocst.2: UVF 21.23.60 19.6 Prateritum perfectum,pro imperfetto , 41.5 | Pretium,t.merces,vel debitum,Gen.31.1 5. | Primitia,feu primitina 1. primogenita;P{al.104.36: Hrebr.11. 28.0 12.23 : Principinm,iprincipatus; Pfal.109.3 Prins,i.pridem, 2.Cor.t.15 Promi(fiot.promiffum, Eccli.24.3 3.Gal.3.22.Eph.t: 13.f1¢b.6.12.1 5.7 9.15.0 1149.13 .3 3.39 Probare,t.expendere, Ind. 8.31 Probares isintellgere, Gen. 28.8 Probabilis,i probatus, Eccl.428.2.TiM.2.15 Pro Deo,i. Deus, Gen.30.2 Prosipropterst.Par.1 6.21. Abac.3.7 Pro quibus,ieo quod; Iudith 13.25 mows Pro,fubintelligiur, Exechaart Propter,i.proptered,3.Efd.1.so.4.€ fdr O.4y 0 155 6.27.0 16.46. Bar.4.6.44.8.10.8 1 8.10. Jae.) 2.G41.2186) I Propter,i.per, Rom. Y, 30. I Cor.7.5 Propter,vide ob. Proptera,s.attamen, ler.30.16 ; . Propterea,i.ad hoc,fen ad eum finem,Pfi44. 3.8 Prophera , tpfendopropheta,3.Reg. 13.1 1.4.Reg.2 3. 18. lerem. 8.02 13.130 T4ity. & 2369.15... 32.7 27.9.0 28.1. 29.18. 6 32.32, Tbr.2, 14 EXech.1 3.2.5 14.955" 22.25. Ofe.4.5 Soph. 3 .as ’ _ Zach .4 ; Propheta, winfane loqui, r.Reg.18.10 3-Reg.18. 29, Ler,29. 26 Prophetare,t.Deum laudare ; 1. Reg.10.5.0 19.20, Par. 522.9 25.1.4. 19.6 Prophetare,t. voluntatem Déi declarare,c> Propheta qui declarat, & Prophetia ipfa declaratio , Prou, 29.18, Adatt.7.22. Rom, 12.6.1.Cort nase 14, 1.6. 4ét.15.3 2. Propheta,t.interpres, Exod.7.1. Ter.8.10 Propheta,pro ea qui .e Prophetam dicit, Dent.13.1 Propitius fit mihi Dominus,i.auertar a me Dominus, 1.Reg334.7. & 26.11. 2.Regum 22. 17.3-Regume RTs whet Protegeresi.tegere, 3.Reg.8.7 Proximus, t.cognatus, Deut.18.16. Puella,iancilla,Ruth 2.13 Puer,tinuenis,€ xod.33.11.1ud.17.12 Puer,pro,feruo,vel filto,Gen.19.1.Ind.7. span 2; 13-0 9.3.0 16.18.3.Reg. 18.43.4.Reg. 517-7 9. 4.3.E{d.6.21.4. Efdet.tolud.1 1.18.6 5th.1.3.0 2.2,10b 29.5. Pfiwzi1 68.18.08 85.16.08 112. 1.$4p.9.4.0 18.9.0 19.6.1/a.37.6- Bar.2..0.0 3.27.1. Adach.1.7.0 3.41. AMatt.8.6.0 12.18.60 14.2.L40.1.54.0 11.5. Attoram 4.25.27.Hebr. a 4 3 Puluis,iflatus infimus;3.Reg.16.2 Purificatios.baptifmus, loan, 3.25 ; Putafaesi.an,vel nonne,vel nunquid, ler.23.23.€ ec. 8; 6. Dan. 2.26.0 6.20: 448.30 \ a/t,fabintelligitur, 1.Reg.2.29:10b 10.17 OF reais an teat 1.22. loan.1.14 Quali vnum,vel quafi vir unus,vel ad unum omnes; vel fimul, Num,1 4.15 .1nd.6.16.0 20.11, Efd.3e 1.2.E/d4,8.1,1nd.6.3 Quam;i.potins quam; Eccl.2 5:13 Quam;i.plufquam, Eccl.37.18 Quantum,i.in quantum, Heb.7.20 Quare,i.quia; Lof-1014 Qua,ienimGen.10.4 LQua;i.fed, Num.8.26 fe Ra ae een Qui, Qna,vel Quod,fubintelligitu’, Pfalm.8 2.11.0 124.1.Prou.4.18. EXechi27.270 31.37 Quiss.dum,2.Cor.4,t i. Quia fepe abundat. fe Bi (abiealligiaan Php eb fatatz Qutasicerte,P{.8 3.12.7 134.5 +Luc.16.8 Quia,ifed,3.Efd.7.11 ye Ae Qiuia,pro,at Pero,P/.6 3..0.1er. 48.45 Quia,s.idcirco,Ofe.9.1 5 Quia,proye Pfalitor.§g _ , Quias.quamquam, Apoc.3.8 Quidsi.quomodo,Gen.2.19 Quid nibs & ribir.quid tbr mecum res eft wel,omstre i me, Ind.1i.12.2.Reg.16.10.3-Reg.t7., 8.4.Reg.3o, 13.3. Efd.1.26.Loel.3.4. Matt.8.29, Mar. 1. 24> Joan. 2:4 Ri i Quis , i sia bee € CHO: Wf Sh em t j Quis putas, pro , guifaam, Matt, 24.:46.Mar. 4.40. Lue OGAP SBE , Quis detji.vtinam, Deut.2.29.2. Reg. LOG 327 (215. 7-& § 267 : Quiefcere,i.ceffare,Ofe.t -4 Owingue,i panca,v. Cor. 4.19 Quod fi,{ubintelligendum, I0b.36.17 Quod muratum eft , pro re in quam mutatum eft, E:xod. 7.4 2 Quodsprosde quost.Cor-10.30 Quoquespro,inquam few ergo, 1. Par.6.64 Quoniamsi.nempe quod, Pfal.49.6: Quoniam , fepe abundat. Quoniam,i.veruntamen , Pfal..3.6- 43.21. Sap 3-19 = Oavieni: quando, Tob 21.17 R Ationabilicer, fubintelligiur, Matt.7.12. ue, 6. 31 Redemire,t.emere, Eccl.ros1 2 Redimere,t. eriperest. Mach.4.11 Redimere tempus, i.temports commoditate vt,Dan. 2s 8. Eph.5.36.Col.4.5 ‘Bedaere animam pro anima aliquem, iilum occidi, quia dliquem accideritt, Excod.r1.23 Recedere ab aliquo,pro, nolleci quod debet praftare, Gen. 14.4 Reciperest. intelligere, Matt.1 1.14 Recipere difesplinam. emendari, Len.26.23 Recipere iniquitatem 41. dare peccati pea 4 3 Numi "Gis Bd Relinguerési permittere, Pf.104. 14 Religuia, pofterts3. Reg.t 4.10 Gt: Rigehet ato: Refurrettio, Matt. 19,28 Renes,i.intima,P (.70.10. OP 15.7.0 25.2.8 72.21. Prou, 23.16. Sap..6- ler12.0 17.10.07 20.12. Thr.3.13-1- MMac.2.24. Apocs2, 23 Reproborumsi. contemptibile, 1.Reg.t5.9. 2.Cor.13. 7 Repromiffio,i.promiffio,S repromittere,pro,promitte- ve, AG. 1 3.32.Rom.4.20.Gal.3.18.C7 4.23.Hebr. 876.8 9.15>@ 10. 23. G15 35: 39. G Id. 20. [46.1.42.16/047.2.25§ Repromif[um,i.promif[um, 2.Cor.§.9.§ Reputarit.imputare,Gen.v 5.6.2.Cor.§.1 9 Requiefcere,i.ceffare,Gen, 2.2.0 8.22.EX 00.25.27 ., Refpondere alicui iuftitiam (uamy,t. chews eum effe iufium,Gen.30.33.: Refpondere,i. alloguivel fubiungere, Iob 28. 1. Dan. 4.27.Zach.s. 11. Adatt.11.25.0 17.4.0 22.1.8 28.5.Mdar, 11614. @ 12.35.L40.1 3. eae I 4.3. 17.17.l0an.21.8.Apoc.7.1 * | Refurgere, 1. conf Hegel I. Res defidery, i.pretiofa , Dribans 3 Dan.9.23.8 10. 3.11 Retribuere,pro,tribuere, 1.Reg.6.P fal.7.5. 102.2. O UIG.1 26 118.17 Retributio,.punitio, Eccl.23.4 Renelare,i.illuminare, Luc.2.3 2 Reuelare aurem;vel anriculam , pre manife are , vel doceré yX Reg.9.t § CO 20.13.26 REG.7. 27.1.P ar: 17.25. lob 36.10.15 Reuerentiay pudor; PS.34.26.8 68.20. Ecel.29.23. O 32.9.0 45.29. 1. Cort 5.34 Renereri,i,erube(cere, Pfal.39. De 69.3 Reuer{us , vide conuer{us. Reuer fio,i, conuerfio, EXech.16.5 3 Rife , t.gandinm ,Gen.31.6. Prom. ERIC 31, oi Luc.6.2% Rogare pacem, ifalutare, Pf-11 1.6, Ter.t 505 Robufium , i.perfettum,r.Reg.22.26 | Phrates Scripture. Robur,ifily, 06.8 12 Roborare,prosinbere bono animo effe,Deut.1. 36 S S Abbatum, i. hebdomada , Luc.18. 12. 14, 1. Toan.20 1 sA4b.20.7.1.Cor.16.2 Sabbatizare,i.quie[cere , Exod.16.30 Sacerdos,t.Princeps, Gen.41.50.Ex0d,2.16. 183i. 2.Reg.8.18.0 20.26.3.Reg.4.5 Job 12.19 Sacramentum..arcanum, Tob.12.7 Sacramentum; i.iuramentum, Sap.12.6 Sagitta,pro plagis, Deut.3 2.23 Sal,pro,incorruptione, Num. 3.9 Saltem,(ubintelligitur , Escod.21.1% Salutare,vide infra, Salus,i prof[peritas, Apoc.19.1 Sanare;i.feruare,Sap.9.19.F 10.4. O 14.4 Santtificare, ¢.praparare, Exod.19.10..Nu.11.18. lof, 3.§10'7-1 3. 1.REG1 6.5 161 2. 2. Par.s.it. GS 29. : oi [fat 32 yltr6.4. O 12.3. 0-220-7. GF 51.276 Loel. 3. ALich, 3.5 .Soph.1.7.Ioan.11.5 § Santtificare, i. dedicare, vel confecrare,vel [antke ce= lebrare,aut celebrandum inftituere,vel offerre,aut deputare, Gen.2.3. Exod.13.2.2 20.11.& 28.3. -Lew.19.24. Num.18.18. Dent.15.19.1.Reg.7.1- O 21. 6.2.Reg.8.11.3.Reg.15.15-4-Reg.10.20.1. Par. 26..26.2: Par.29.33. 2.E{d.3.1. @ 13:22: Afa.23.18. Exech.r0.20.41.0 44.2 24.0 45.1. Toel. 1.14.1. Mach.4.48.Matt.6.9.lean.17.19 Santtificare; is (ante colere,Exod.20.8sDeut.5 «1 2: Iud.9.18 \ Santtificare,t fantte trattare,Rom.1 5.16 Santtificare, t. purgare, Ac.21.24..Num.31.23 Job th. .2-Regarr.g Santtificare, i.glorificare, Num.20.1 2.13.0 27-14: I fas 16. & 8.13. EXech.28.22.0 36.23: 38: 16.23.10 '66.3.9 $ Santtificari,t.pollui, Deut .22.9 Santtum, i, Deo dicatum,fen confecratum; Deut.26; 19.1.£/d.8.28. Tob.2:18.lud.6.1§.0 t1.12.Pfs 44.7 78.2: 165.16. 131.96 Ler.2.8 Santtumsi.fantte colendum ; Exod. 31.14 Santius, i.addittius {acres minifteriss, Num.16.7 Santtum,vel fantta,pro templosfapiffime. Santtii.Chriftiani,vel fideles, Romi 5.25.26. 1 6: P§: ££Cor. 68. 2.Corais1iO G12: Eph. 3. 8.07 6.18. Col.1 “Ar Tim. 5-10. Hebr. 13.246 Attor. 9.41 Santtificatio, i. templum,4.Efdr.10.21. @ 12.48.02 15.25. Amos 7.13.1.M4a0.1.23. 38.0 4.58.2 or G. §1.2.M4ac.2.17. Santtificatio,s fantlitas,E Zech, 18. rs Sanctum fanétorum, t. ak ae Rg. SHS” 30.10, 36.0 40. r1.Lew.7.1 Salutdave ,t.falus,val faluator , Gen.49.18.Deut.32. 15.1.Reg.2,21.1. Pari6.13.4. B/d.6.245.Pf.9. 15. 11.6.7 12.6.0 13-7.0 19.6.0 20.26 6.7 23+ §00"26.9.34.9+ OF 39.0 TFS 4166, LO A2.§.F §0ids Of WT OT 6.255.856 C6 4.660 66.3.7 67.20 & 69.5.0 70.15.60 7.22.0 78. 9-F 84.5.8.10.0 90,2607 94.168 95.220 97.-— 2.3.7 105.4. 0:1 19.13.07 118.41, 81.1 23.166. 174.9 13106 wees homines Dent.27.25.1'Reg.t 9.5. Matt. 27.8 Sangnis provita,Prou.t.11 18 ; glean etd vel pena effufi fanguints,2 Reg. - 16.7 16. 8.3.Reg.2.31. Ofee 4.2.7 12. 14. Matas 3.10, 46.1 8.6 Sanguis,icedes, 3. Reg.2.9.Pfe5o.1 6.7 105. Re Reel. 4009 4,215.2 4.4.0 $9.36, EXeche3. 18.0 5. 17a (om Emanuelis Sa. 17.0 9.9.0 14.19. O 16.36. O 28.23. & 35.6. & 38.22. Ofe.t.4, Nahum.3.1. Abac.2.8.17.1. Mach.9.28. Matth.r 3.30.34. & 27.6.24 Sanguis, i, peccatum , T[4.6 3.3. Zach. 9.7 Sanguinem alicuius effe {uperillum feu fuper caput illius,pro,effe dignum morte,vel inter ficiendum,vel tp jum fibi effe canfam mortis, Len.20.9.27 Tofue 2. 19. 2,.Regum 1.16 Lay Satan, 1. aducrfartusy 2.Reg.1 9.22.3.Reg.5-4 Satis,i.multum,vel valde, Eccl.5.19.Zach.9.9 Scandalum, t. damnuim, € xod.16.7 Scientia, pro, prudentia, fape. Scilicer fubintelligitur , Efth.9.12. Exech.21.30 Sciens bellum, t. bellicofus , Bar.3.26 Scriptura, i. fcripture anttor, f. Deus, Gal.3.8 Seriba, 1. dottor, feu legifperitus, [ape. | Seculum, [aculi, i. perperunm, Pfal.r7.29. @ § 110: & 60.9.8 91.8. & 110.3108 111.3 Secum, 1. fimul, Tob.8.1 5. : | Secundum, t.fimile,vel ad fimilitudinem, Eccl.36.26. Gal.4.28 Secundura, i. per, 1.Cor.12.8.0 14.27 Secundum, t.upud, 3.Efd.8.1 3 : Secundum,fubintelligitur, Pf-56.4.Eccl.44.3.Col.35 Seculum, i.eternitas, 4.E {d.8.20.Pfal.89.2.0 91.2. & 101.29.8 104.8. & 105.5.48.0 106.10 112. 2. 613.18. INF 1G 135.160 137.0. 8 145. lo. & 148.6 Secundum diem hanc,i.vt apparet bodie,Ierem.44.6. ‘Dan.g.15 Secundum carnem , vel fecundum hominem, i.bamano more, 2,Cor.10.2-Cal.3.15 Secundum rempus;s. certo quodam tempore, loan.s .4. Row. 5.6 Secundo, i. his, 1.Reg.18.11. 3.Reg.11.9 Sed, pro, ideogues [0an.10.8 Sed, i. nift, Marc.10.40 Sed, i, itague, Marc.16.7 ee Sed fubintelligitur , Pfal.6.3. EXech.3.§. Col.2.23. Tob 10.2. Pfal.31.9. Sap.t 2.13 Sedsi, quanquam, Apoc.2.9 Seds 4. @, Eph.§.24 Sedy t. nam 2.Cor.3.§ Sedere, t. manere, Deut.1.46.F 11.59.94 21.13. 10f.8, - 9.lud.4.§. 1.Reg.29.4. 3.Reg.17.§. 4-Reg.4.6. 14.10. 1,Par.17.16.Luc 24.49 Sederein forti,pro,validum effes,Gen.49.24 Semen, pro, filits, fen pofteritate,vel genere,Gen.1 5.3. 1.Efd.2.59.2.E(d.7.61.706.6.22.Pfal.21.3 1.0 14. 13.@ 36.26. @ 115.2. Sapient.3.16. Eccli.41.9. LA43.5.8 44.3.9 54.3% 61.6.0 65.9. Mali; 2.Mach 7.17. Matth.r.2.25. Mare.1 2.19. Lua: _ «5 5.f04n.8.33. AG.7.6. Rom.4.13 Semper, i.ungquam, 4.E(d.16.21 Semper, t. affidné Luc.24.§ 3. loan.18.20 | Sempiternum, i diururnum , Exod.1i.14. & 21.6. CF 31.16. Leu.2§. 34. 1:Reg-13.133 3.Reg.8.13- Ecéli. 48.27. Lerem.2§.9.12. & 49-13: & 50.39. E0ch.27.36. & 35.9 Sempiternum,t.omne, Ger.g.12 Sempiternum,i.infarigabile, Deut. 33.27 Senex, t.fummus facerdos, 1,Reg, 2.31 Senfus, i. menssvel animus aut taréligentia, Luce 24, 45. Romans 2.2. 2.Corinth.1.t0, 2:Corinth.11.3. Ephe’a.i7. 2 Theff.r. 2. 1.loan.¢, 40. Tob.4.14. 3. Efd.2.9. Sapient.4.212. © 7.7. G 8.6.8 9.15: Eccclt.9:23. e 10:20. OG 14.22. & 16.23: 21; 1213-2 24.36.80 3152.9 37-25. Dan4.3 1.0 13. 9. Apoc.17.9 eae Septem,pro,multis;vel omnibus, Gen.4.24.Len.26.18:; 28.3.Reg:1 9.18.4. E/d.6.30. Prow.9.1. G 26.25. Ecclit is. Ec6l.13.2614.0 35.13 /a-4.1 GO 11: 15.Ler.15.9.EXech.39.9.Mich.s 5.1. Machab.1 3: 28, AMatrh.12.45. Luc.8.2. 611.26. Apoc.t.4.. 4.5.7 5.1.8 10.3 Septies, 1.(ape,Pfal.118.164.Prom.r4.16. Luc. 7.4 Septuplum,t.fepe,vel perfelte,aut abindancer,P[.ii. 7 Ecthi>.3 ee ; Sepruplum, i. graniffime, Gen. 5 Sepes, i. fecurstas, wEf{d.o.9 — Sermo; i. res, vel fattum,; Genef.r4.56. Exod.16.16. 1-Reg.21.2.2.Reg.42.21, 3.Reg. 5.5. 4.Reg.11.5. 2.Par.2 3.22.9 23.3. 10b 6.9.0 27. 14.Pfal.s 5.5: or 63.6. Prou. 25.2. Saptent.2.2. Jer. 14.1.0 40.33 Dan, 2,8.11.23.1-Atach.6.3.Adatth.12.24, Ad.8: 21,.Rom.9.7 ‘Serio, i. voluntas, Sap.16.t 2 Sexmo,:.mandatum, 3.Reg.i 310 20.3 5.Sap, S.1 53: . Wecl.43.5.2§- Dat.o.d3 : Seruns fernorum, 4, infimus fertas , Gen.9.2 5 St hon, t.omnino, Ifa 4.24, Sip pros cums Ifa.4.4.10an.1 4.3 Si, pro, quod, Ad.26.3.23 «St, 4. quandoquidem, [0an.7.4 Si, i. ettamfi, Ind.i 3.16, Num.24.2r1 Sist.aum. AGG. F 4.19.2.0 7.1.0 19.2. & 2k; 37. & 22.27. Amos 6... Matth.ir10, & 19-43 — Lne.22.49.[0an. 14.23. 8 17.6 : S1, 4. [ane , Ier.31.20 : Sisi.non, 1.Reg.1 7.5 5.P(al.B8. 36:0 54.1 1.4.3.7: AGRO. 22, LURE 6 Si tamen, i. quandoquidem , 2.Theff.1.6 Si; fabintelligitur, Deut.4. 30. & 30.8; loan.7.3 4 Si, enim, i. quod fiz Prow.30.32— Sie, fabintelligitur, Matth.19.7.loan,t 5-9-1: Cort233 Sic, 1. ficut, fa.28.2 i Steuts fubineelligitur, Cor. 2.3 Sicut , i, cam, Luc.r0.39 Stout, i, adeos 1.Cor.1.6 Sicut, vide V elut. ; Sicut dicitis , few veftra opinione , fubintelligitur; _ 3.Reg.18.27 7 Sicut eft dies hac,i.vt apparet hodie, Ter.11.5.0 25.48 Si velint,(ubintelligitur,Rom.5.18.19 Stcut, i. quod, Apoc.10.7 Sit, i. eb, 2.Efd.1 3.5 Sigua, pro miraculi, fape. : Signhm, i. pradittio, 4. Efd.5.1.0 6.12 | Silere; t. ceffare, vel quie(cere,& filentium,pro quiete, feu tranquillitate, 2.Reg.ig.i10.lob 3.1 3.Pfal. 3 4: 22. 38.13. & 82.2; & 106. 29. 30. & 108.8. L/ai.764.8 62.1.6. lervem.i4gi7.O 47.6.8 51.6. Thr.3.26.49.1. Mach.i.3. @ 7.50: © 9.57.58. GF 11.38.2. Mach.12.2 Sine caufa, i. fraftra, Gal.3.4.@ 4.11.4, Efd.p.2ds _— Matth.15.9 Siagulare, pro , plurali » Genef.3.8. G 12.6.0 49.6. Exod.4.20.0 10.4.0 27.20.2,E/d.3.8.Pfal.2.6. F 73-0 12.3. 0 21-21. O 59.11. 0 79.2.14 G@ 145.4. Prou.t 3.13. Eccle/.8.1. Sapient.10.16, GO 17.21, Becli.r7.3 1. [f4.41.25. leremia 38.16; Ofe.6.8. Amos 5.3. -Abac.2.16.G 3.14. Luce 4. Joan. 2.23. @ 8.21.8 19.11.4G4.11.9.0 18.15. Roman.9 9. 1.Cor.6.5. 2.Coriath.t.20.Galat.6.4: Apoc.18.17 Simul; i. fimilicér , Luci 4.18 Similiter, fubineelligitur, Exod.21.24 Sinns, i. medium 3.Reg. 22.35 Sinus, 4. Veftis, 2.Efd.5 13 Sinus, i, animus, P/al.88.5t Simplicitas, i. rectitude, fen integritas,ant fincerit as; Gen.20.5.3. Reg.9.4.1. Par.r9.17.10b 8.20. & 9: 21.0 31.6. Prow.1 9.1.8 28.18. & 29.10.S4p-t» 131:A4ach.2.37.60.2.C0r.9.11.Cols 3.2.2 mr 8 Sit; oe Sit, (ubinrelligitur, Pfal.12.4.5. @ 128.8 Sol, t. profperttas, Ler.1 5.5 Solum, feutantum,fubineelligitur, Dent.s5.3.Efth.r6. 18. 1e7.7.19.6.6. Gen.3 2.28. & 35-10. Ler.49.9. Abac.3.8.2. Mach.15.11. Matth.s.46. & 9-13. 12.97, Marc.o.37. loan.4.21.42. 7 5.35.8 6: 27.38. 7 12.44. 7 14.24, Rom.3.20. 1.Cor.g.8, & 10.24.0 1 3.15.2.Corsnthir.5.& 7.12.8 8.5- Ephef.6.12.Phil.r.4 : Solitarium, i.deftitueum, E fth.1 4.3.1ob 3.7 Somnus, vel fomnium , id eft, concubitus, Sapient.4.6. O72 : Soror, i.Chriftiana, 1.Cor.9.5. lacob.2.15 Soror, t. cognata , loan.1 9.2% Sors, pro, hareditate, fape. Splendor, vide Lumen, ? Spes,i.quod {peratur, Pro# 13.12. Thr.3.18.29.Rom.8. 24,Eph.1.18.Col.t.5.Tst.2.1 3.Gal.5.5 . Spiritus, 1. Angelus,Gen.1.2.L0b 4.15. Apoc.t.4.F 4, 6-7 5.6 Spiritus, i. anima, Gen.6.3. Tob.10.9.P{alm.50.19. O 75.1360 145.4. Ecclef1.14, 6 8.8.7 11.5. Ufa.5 7-16 Bar.2.17,Z460.12.1.L0an1 3.21.0 19. 30.1.Pet.3.19 : Spiritus, i. aer, Gen.i4.2 Spiritus , i. animus, feu mens, Adare.2.8. Galat.s.5. fLeb.4.12 P Spiritus, i. vis, 4, E(d.6-41 . Sptritus,i,ventus, Gen.8.1. Exod. §.10.3.Reg.19.1t. 4.Efd.3.19.lob 4.9. P/al.17.16. 47.8.7 102. 16. & 147.18. 148.8. Prowzo0.4. Ecclef1.6. Sap.5.24.0 13.2. Beclicg 3.17. L[a.40.7.0 5919. Ter.4.12.Bar.6.60. Exech.t 3.1 3-Ofe.4.19.Zach, §-9.l0an.3.8, Alt.2.2 Spiritus, i, indignatio, Ifa.30.28.Zach.6.8 Spiritus, 1. ecftafis, Apoc.1.10.0 4.2 Spiritus, 1. Des renelatio ,1.T1m.4.t Spiritus, 1.voluntas »4.Reg.19.9- 1.Cor.14614.16 Spiritus, diabolus, 3.Reg.22.22 Spiritus, pro,gratia,feu domo {pirituali, fapein Pauls Epiftolus. Spiraculum vita,i.[piritus vitalis,(eu anima,Gen.2.7. Tob 33.4 Stare, pro, aftare, feu miniftrare , 1.Reg.3.10. Dan. 1.4.19 Statuere, i. confirmare, Dan.9.12 Stare, pro, confirmart, Deut.19.1¢ Stater, 1. ficlus, 4.Reg.7.1 Stercus pro, fordibus , vel [ordido flaru, Ejth.14.2. 1.Regum 2.8 Stillare, 1. loqui,vel minari, Am.7.16. Mich.2.11 Sterile, t. infalabge, 4.Reg-2.19 Sub, i.in Pfal.65 17.Rom.3.13 ( Sub lingua, i.intra [e,lob 20.12 Subjtantia, i, dinitia, Prou.3.9:Ecel.22.12:8 40.13 Subjtartia, pro re fen negocio, 2.Cor.9.4.& 11.4 7 Subjtantia pro, animalibus,Gen.7.4 Subftantina. duo coniuntta faciunt [aperlatinum, Pfalm 82.1. Eccl.1.2 Suffodere, i. euertere, fen vaftare, Gen.49.6 Suppletum, timepletum,4.E [d.6.19 ‘ Suadere , +. phacare vel fatisfacere , Matth.r8t4. 1.104a7.3.19 Suadere, pro, ftudere probari, Gal.t 10 Summum, t. extremum, fummitas, pro extremitate, Exod.r6.4.28. & 28.7.23.16. & 37.8.0 38.5. & 39-4. Deut.4.32. & 28.64.Jof.1 5.2. 1.Reg.ry. 27.3.Reg.6 24. 2,Par.r.0.16, Pfal.18.7.1/4.1 3.5. fer.2§.32.33.0 51.31. Exech.s.3.Adatth.24.31. Maret 3.27, Epb.r.10 Super,s. ante, Exech.32.10 Superss, tafuper, 2.Cor.1 2.15 ) o Phrafes Scripture Super,i. de, P{al.29.2.Toel.203.1.Cor.13.6 Super, tia Pfalm.34.9. Ecclt.32.17 Super, t. inter, lob 8.7 Super, 1. prey Evcclt.25.26 Super,t. prater, P{al.30.12.Eccli.3.1 9.E%ech.16.33. Super, ipropter, Pf.G8.7.P 137.2.Tbr.11.1 8. Bards “22. Ez0ch.3 2.8.O0fe.9. 1-M1ich.1.16.0 6.13 Super,t.erga, Luc.7.1 3 , : Super fen {upra,pro,ad feu prope, Exod.16.3..Nam.6s 6.0 26.360 3 3.10648. 6.63.3,ReE9.6.5.CF 13-18 4-Reg.2.7.0 10.3%. Pfal.1 3.2,.0,403. 291 35.6. 7 136.1 .Eccli.40.6.1/4.49.9. Lees 1.13 -E%66.19- 10.@ 32.13. Amos 7.7. Zach.4.3, Adare. 2.26. Lu6.3.2.0 4.39.104n.1.5 2 ; Super, i. pluf{quam,5.Reg.1.47-7 14. 22.4-Re.21.96 dob.35.1 Pl gber7 ot hx O18 11 B95. SO 61.36 OF Fat122.& 624. F 68.5.8 86.2.0 103.36 & 1904.24.07 142.4.C7 118.98.8 138.18. Eccl.7. 20.Cant.1.4.14. Ecelt.t8.17.0 22.17, 29.18. Bar.3:30. Alatth.10.24.37.37.Lu6.6.40 Super, feu, fupra, t. contra Iudith 16.20. Lob eB Pfalem. vt. 7° Crise Gi 26120036643. 37-174 @ 40.10. 0 54.13. CO 8204, OF 85.14. 0 108.2.00 & 118.69. 6 137.7. Eccl.10.4, Eccl.9.1.@ 35. 18. [/a.ta.@ 13.2. & 57.4. lerem.6.4. @ 22.7. & 51.3 5Dbrii5. £206h.23.6.8 35.13.07 38.164 & 39.1.Dan.4.21.0% 11.30.Ofee 8.1. Amos 3.2. GS 5.1.8 7.16. Mich.1.1.& 5.5.9. Nabum.1.14. Soph,2.5.8.10.24cb1.2.087 2.9.0 12.1.Malac.3. 13.1. Aachab.3.7.42. Mare.3.25.0 10.11.08 13. 8.Luc.9.1.% 10.19. & 11.17. loan.18.4. Rom.1. 18.Galat.3.15 Super, (ubincelligitur, Ifa.65.18.Tbr.t.14 Superlatinum vide Pofitiuum, & Subftantinum Superuacue, i, fine caufa, Pfal.»4.7 Superfiui,i. reliqui, Ier.39.9 : Suftinere , pro, expettare (ape. Surge. i. agedum, 2.E {4.9.5 Surgere vel exurgere, pro, expergifci Matth.1.2 ds Ephef.s5.14 Surgere,vel con[urgere pro,nafci,vel extare, vel tare, Yel firmari,vel excitari,velapparere. Deut.3 4.10. 1.Reg.13.14. Dan.7.17.-Mateh.11.11.L46.7.16 — Sufcitare, 1. exegut, 1.ROY.3.12 Sufcirare, i. ftabslire, 4.Reg.23.3.2.Par.7.18. Ter.1 1. 6. 28.6 : Su/citare.s.erigerevel ftatuere, Deut.29.13..Am, 552. Sufcioare,iexcitare, 1.Par.17.1 1d [a.7.6. Dan, 2.44. foel.3.9. Agg.2.14. 1. Mach. 3.49. Aét.5.30 Sufcitrare, i, reftituere,A.7.2 - Superare,fuperef[e,4. Efd.4.48,.0 11.34.39. 12.2. TF 16,22. Sap.rt.22 Superare, t. abundare, 2. Pet.1.8 . T py Abernaculum, i. domus, 1.Reg.17.54 Tacere vide filere. Tamen, i. certe, Gal.3.1 5 Tamen , (ubintelligitur, [ob 3.26. Ter.44.9. bnc.7.8, toan.8.5 5. Gal.g-1. 2.T1m.2.13 Tantum,t. fats, Deut.2.28 Lantum , vide folum. J T angwam, vide velut. Temere, fubintelligitur, Matth.7.1.Lace.37 Tempus, i. opportuniras, 1. Mach.12.1. © 15-34 Tenebra, icalamitates,Iob 3.23.6 1523.30. @ 29. 3-Pfal.5 4.6, Ifa.5 8.10. Thr, 3.2. loel.2.% & 3.15: Amos §.18.F 89, Adich.7.8. Soph.t.t5 Tenebra, i. demones, Luc. r2.13-Col.5.1 3 Teutare, i, probare,® tentatio, probatio, Genef.r2.1. £x04.16.4.T 04.2.42,Gal. 4.1 4. 1.P6t.4.12 : Tentatto, YN Tentutio,i.affictiopribulatio,Lacobst. 2 : Fe/tamentum, pattum,feu feedus, Iadith 9.18:P/.24, 10.14. & 43.18. @ 49.16. § 4.21.20 7 3.20.0 77-10.37.7 82.6, 88.4.29.0 102.18.7 104. $.10.8.105.45.0 110.5-H 131.12.Sap.i 8.22, Ecelict 1321: 16.21. 19,17.0 24.32.08 28. 9.0 39.11.08 42.2.0 44.20.07 45-8.19.0 47. 13.Dan.3.34.0 11.32.1. Mach.1.1 2-0 2.27.50. Cf 4.10.2. Mach.1.2.8°7.36.5 8.15. Ad.3.25. 7:8.Rom.9.4.8 11.27. Heb 7.22.0 8.6.27 10.16 Teftimonium,i. Arca teftimony, Exod.30.6.Leu. 16, 13 Teftimonium, feu teflificatio, i. lex 5 vel preceptum, Exod, 25.16. 8 31.18. 4.Reg1 1.0 2.Pf 18.8.0 24. 10. O 77.5.56. 7 98.7.118.2. O L3le 22s Eccli.4s. 21.ler.44.23 . Terra,pro hominibus, (eu torre incolis,Gen.6.11.0 9. 11.13.Jo/.23.14. 1.Reg.i4.29. 2.Reg.2.2. 1.P ar. 16.30.J0b 20.27. Pf.45.7. O 46.3.0 49.1.0 65. 2.2 68.35.09 76.19. 8 95.9.0 97.4.0 98.1.0 99.1.8 103.13.Sap.t.t. [fasg9.8-Loel,3.16..Am 7-10. Adatt. 5.13.0 10.15 Tibi,i.in tuam ueilitatem , Exod.12.1} Tibi,i.contra te, 2.E({d.1.6.P{al.1.8.1 Zibi,i.coramte , Pfal.5.0.6.ler.14.7-20 Timere,i- renerert,Eph.5.33 Timor, i, quod timetur , Gen.3l. 42.5 3- Tfa.8.i2.0 33.18 Timor & formido x fen timor & tremors t.magnus ti- mor yy. Mach,.3.r5. & 12.28.1.Co0r.2.3 Timoratus,i.pins,fen religto(us, Luca 2.25.A4.8.2. 22.12 Titalus,iftacua , vel columnna, Ge7.28.18.07 316455. & 35.20, Ex0d.24.4.4.Reg.23-17 Lota die.t.omnibus diebusyP{.x4.5.0 3713.0" 43. 9-246 51.3.0 55.3.8 708.24.0 7-150 72. 14.0 85.3.0 87.10.17 bg.3.3-O/e.12.1 Tranfmigrare,t.facere migrare,Thr.4.22 Tran{grefjio,i abundantia,Tbr.3.19 Tranfire,i.pratermittere, Exech. 24.14 Tripliciter, +. multipliciter,fen valde, Prou,22.20. Eccli. 43.4 i Tunc,fubimelligitur,Gal.1.19 Turpitedo,pro,pudendn, Len.18.6.7 V As,icorpas, t.Regsrz1.5.1.Thefg.g ! Vafa,t.inftrumenta,vel arma, Gen.49.5. Exod. 31.7. Num.1.50.4..Reg.20.1 3. 2.E(d.12.35.P(. 70,22. Etclt.43.2. [(4.10.28.0' 13.5.0 22-24. CF 32.7.7 $4.17. lerrz1 4.0 4619-2 50-25.0 51.20. EXech.o.t. & 23.26.09 40.42. Am. 6.5. foan.t.5.Bach.y1. 15.1. Mach .23.0 12.293 Mar. 3.27. Alt.9.15 _ Vafa morcis,t.tela mortifera, Pfal.z.14 Vbi,pro,onde,loan.7.42 Vbi,pro, quo, Prou.4.t9.Luc.i7.36.10an.21.18. lac, 3-4 3 Veli. Leut7.16 V el,t.nempe,Num.30.1 7 Velut,fen, ficut ant tanquam.{ubintelligitur;,D ent.A. 24.0 33. 4.2.Reg.22.6.% 23.20. 4, Reg.t9.28. Tob 2.9.24. 28.8.9.10. Pfal.11.7.0 16.3.0 173 ww, D010.11.1 5.3 1,07 31.1.8 43.6.0 44. 2. 67 31.7 68.2. & 69.8.0 76.17. & 77.2357 89. 5. 40.4.8 9241.0 TOL. 14 103.4. OF 104.41, & 106.33.40. FT 118.341.8 119.4.Pr0n.4.3.6" 5.19. 25.20.07 26.6, Cant.1. 3.0 4.13.14. 15. Sap.1,.0.7.8 15.19. 17.16. @ 19.7. Eccl, 6.32. 14.240 25.24.08 22.6,30. & 26.23, 24.7 40.15.16, & 45.31, 1/49.18. & 10. 33.0 ¢ Emanuelis Sa. * Aor 13.8.0 22.22.08 28.2,.0°36. 30.00 P22 G9iT 2 OF 40.02.8 41.14. O 45-14-08 49.16.60 50.8; D 54.6.0 65.6.8 66:1. Ler.2.23.0 5.8.6 rt. 9.8 15.7.8 17.118 22.24.0 30.17. O31.93 SF 46.20. 8 49.23. Thre? 3.9.10.8 3.44.0 As: 1114.0 §.3.Bar.3.10. Eech.16.5 3.0 192.133 & 28.2. Ofe.8.9.@ 10.9. & 12.7.loel.2.3. loan, 2.7. Mich.7.1 4.19. Nah.i.3. & 3,13. Sophon.t. 12. 2.9, Zach.2..§.12.0 3.2.8 6.5.8 9.14. 16. 10.5.0 12.3. Afalach,2.16.8 33712. 6 41.3.1, Mach.2.62. Matth.s.34 35. Marc.9.49: @ 10.8, Luc.3.45.loan.4.14.A4,20,.212.Rom.7. 8.0 r1.1,1. Corinth. 9, 22.7 10.2.0 134112; & 1.4.9.2, Corinth.1 2.11.6 ph.4.4.1.4. Heb. 1 0.29. Lacob.2.10. & ata. & 505.0. Petr.3.20.2, Petr.d, 17. Ind, 12.13 Vel,fubintelligitur, Eccli.28.3 3 Velamen oculorumyi,pudoris defenfio , Gen. 20.16 Vellesi. optare,Aatth.15.28.@ 19.17.Luc.i0.24; & 16.26.loan.t.5.@ 12.21, Rom16.19.1.Cor.7; 7327 14.15 : Vellesi.amare, Matth, 27243 Verundatus , i, totus deditus,3.Reg.21.20.1.4ach, 1.16.Rom7.t4 Ventrespro, abire, ler.31.9 Venitespro, agite dum,t1.% 3 V enter,fen uterus, t, mens,fen interiora, Iob 32.18. P/al.30.10, Prow.18.8.20. & 22.18.€ccls.5 1.29. Tfan6.11, fer.4.19. Thrt.20. Exech,3.3.Abac: 3.16, /04a7.7.38 V enter,i.defiderinm,P[.1 6-14 be Kentus ,i. Orbis pars, Ler.49.32. Evech,s 10.1 2. 12.14.07 17.21,Da2.8.8.9 11.4. Adar.24.31 Verbum Domini,r.prophetaca Reg 4.44 Verbum , 4. dottrina, loan.§.24.32.@ fapein Pauli Epiftolzs, : Verbum.pre ve,fen megotio, Exod.1 14.0 23.8. Dent) 9.7 8.37 16.19.1.Reg. 3.1 1.8'-25.37.2.Reg. 134. 2.6.0 11.27.0 12.14. 3 RCF.1 2.24, 30.0 E655. OLB 136. 25.7.4 REG. 7.1 EO 20, 13.2Par. 36.8.1. Efd.7.1.l0b 10.29.. Pfal.g.0 21.2.0 64. 4. 104527.@ 140.5. Prou, 22.124 Sapien. 17.1.Ecclt.16.9.@ 23.17.07 34.12.0 48.i4.1/a.39.2 8 42.16. ler.7,02. 32.17.27. 40. 16.7 42. 44.17. Dan.r.10,Am.3.76 Zach.3-.36.1, Aach.7. 33.8 9.22.37, Matth. 4, 4.7 18.16. & 19.11.A0 ar.1i.29. Luts 65.0 £15.19. 4.4.36.0 20.3.4, 5.35 2&7 11.14.08 13.42.07 1§,6-Rom.9.28.1.Cor. tog Verbum,i.praceptum,vel imperium, Pf.118. 147.0 147-18. 143.8, Sap.312.9, Eceli.39. 2260 44. 4. Dan.3.95, Joel. 2.01.1. Machrs5. @ 3-44: Luc.5.6.1.loan.2.5.Apoc.3.8 Verbum,s petinto, Exod. 8:1 3 PV erbum,i.promiffio, ler.2.9.10 Veritas, fidelttas,Gen.24.40.1/4.61.8 Veritas, sinfritie rechituda, (en probitas, Tob.1.2.Pf, 5:10, Pr04.16.6.0 20.28. Eccli.27.10.& 31.28. Exech.18.9. loan.3.21.F 8.44. Rom.3.7.1. Cors 1 3.6.2.Cor.1 3.8. Eph. 4.1 fa bil.1.18 Verum, iperfettum feu inftum , Dan. 3.27. 28.0 4-34 Veritas & indicinmsiinftum indiciam , Dan.3.28 Veritas, ftabilitas, 4.Reg.20.19 Veruntamen,t.idcirco, AAatt.11.22 V eftes mutatoviayipretio aga Regs .5.22 V efpere & manezt.die & nette,Gewr.5 : Viaslen vie Dei ,i, Dei pracepta,vel dottrina, Deut: 8.6.7 10.12.08 13.560 19.9.0 26.17: 28.9: eF 30.16. 32.4. lof.22.5. Ind.s.22.1.Reg.8. 3: 2.Reg.22.22.9REG.213.4.0 3.14.0 8.58.0 11 38.4. Reg.24.22-1,Par.6.16. Pfal.36.34.0 118 ate 151 .d{4 bd Ht Wie Hi j f a i aly 1 yh i . fy } i Bay » Bia Biz i i i } i ig He f i ha 472 Phrafes Scripture rs 1lf4.2.3. 0 58.2.0 64.5.Ofe.14. pak idea Als L oes es a C ps V idyioperd, Prou.8,22.1fa.5 8.1 3-Ofe.4.9. ALg.1.5 Via, t. ratio, Bar.3.37 ibe Via, feu vie 51. mos; feu vitaratio aut inftitutum, Exod. 32.8.1of.1.8. 3.Reg.1.49.@ 8.39.7 14. 26.0 16.2.0 22.53. 4.Reg.8.18.0 22.2.Paré. 23.07.14. O 11617, OG 18.22.80 17.3. 4-Efd. 10.13.Pfal.1.1.6.0°17.33.0 102.7. 11831 oS 145.10.Pr0#.4.26.0 6.6.0 22.6.0 31.3.£ccls, 33-05. Lfasg.t1. Lerem.21.8.0 22.21. & 32.39. EXech.14.22.0 (2.10.13 "Joan, 3.8.44.9.2.8 193 9.lacob.1. 8.lade 1.1 es Viciffitudo , i.retribucio, vel remuneratio,2.Reg.i9s 36.14d.6.17. I/a.59.18.Loel. 3.4 Videre,t.prouidere,3.Reg.12.16 ~ PMere,i.noffe, Deut.9.2 Videre,t.frui,€ cel.3.13 : | Videre ,i.cauere , Deut.r.4.Matth i810. 24.4: Mar.13.9.2.l0an.8.Phil.3.2 Vidensyi.Propheta, 2.Reg.15.27.0 24.11 .1.Par.9- 22.0 21:10.0 25.5.4m.7.12 Videre,i.partsceps effe, Loan. 3.36 Videre,i.approbare, Abac.1.1 3 V idere,i.audire,Gen.3 r.24.E x0d.20.18 Videre faciem alicuins , t.effe ei familiarem , Ter.5 2. 25 .vide, Facies. Viders quod fit bonum,t.placere,Gen.1 .4 Vigil, Angelus, Dan.4.10 V tanms.voluptas,Cant.1.2 Vinumyi.punitio, Mich.2.14 Viaumy fanguis,Gen.49.1 1 Vir,t. Angelus Specte viri,fape. Vir mortis,t.morte dignus,3.Reg.2.26 Vir Belial,t.improbus,2.Reg.16.7 Vir fanguinum,i.homicida,fen fanguinarius homo, 2. Reg.16.7-Pfe3.7.0' 25.9.0 § 4.24.8 58.3. Eccli. 3425 Vir Wes,i.Propheta. Virsiquifque,vel quifquam , 3.Reg.1 2.24. Eccli.37. , 28.0f4.1 4.18. O 32.27 50.2.0 5 3.3, Ler2.6.0 12.15. Ofe.2.10,.% 4.Joel.2. 7. [oan.1.7.& 3.8. Mich.414s @ 7.2.Soph.2.116 AGG .2623,.ZACh.3. 10.8% 8.4.1.A4ach 2.40 Virgasi.baculus, Exod.4.2.Matth.10.10.Mar.6.8. & 9.3 Virtutes,i. miracula, Matt.7.22.0 11.21 -Mare.9. 39-LU6.19.37.1.Cor.1 2.10.2.Cor.t 2.1 2.1. Theft. §-Heb.2.4 Virtutes , iexercitus, Ind.3.7.0 1 4.17. Pfal. 23.10. G 32.6.16.0 43.10.08 45.8.5 47.9.8 58.6.0 $9127 67.13. & 68.7.0 79.5.20.0 83.2.13. 88.9.0 102. 21, © 107.12. 135.15. 148.2, + 1.Mach.1.4 & 3.10.40.8 5.56. 0 6.6.0 9.43. & 13.54.2.T hefft.7 Vifio,t.quod viderur, Dan\8.1 3.0 10.14..4bac.2.6 Vifio,i.prophetia, 1.Reg.3.1 Uifitare,i.punire, Exod.20.5.@ 32.34.Leu.18.2 §- & 26.16, Num.14.18.0 16.29.//4.27.3.0 29, G.der.1 3.21. 23.2.0 50.27. EXech.38.8. Of. 16460 2.13.0 4.14.0 8.13.8 9.7. 4m:3.Soph. 3.7. Zach, 10.3 . | Vita comite,ivinente eo de quo fit ferme,Gen.t 8.10. es Reg.4.16 ee Viuere, i.feruari, vel éffe ineolumem, Lofi6.25, Low, 4.50 Vinificare,i.vinum relinquere, vel fernarest.R eG .2°7 11.Pf1 37.7.0 143.11. 487.19 V iutt anima tna , 4, per Vitam tham i Reg.07, $5; dud 12.4 V iueré in gladio,i.effe bellicofum, Gen.27.40 Vx,fubintelligitur, eras : Vitra,t.alins,3.Reg.8.60 _ Vitra;i.per longum tempus, Ioel.2 29 V mbrast.provettio,fape. Vinbra mortis,i.maximatenebré , lob 10,22. 14; 226 34.22. P/22.4.0 43.20.08 59, ix d (A Dads Ler.1 3.16. AMatt.4.16.Lue.1.79 V na die,i.tandem aliquandos 2.Efd.4.3 ; Vausy.vian[quifque,[nd.8.18, EX e6h.1.6.0 10.1.4, Vaumsiidem,t.Cor.1i.5.@ 1 2.9513 V num,.tale,2.Reg.t f-2 V num primum, Gen1.5.Pf10§ 13, Ezech.r9.17. o 301.7 41.18. Daneg.2. Agg.t.1,Mare. 16.1. Luc.24,1sJoam20.1, 4tt.20.7.1.Cor.16,2.Apoc 6.1 Vocare,t.innocare,Gen.16.1 3- Vocatus,1.vocatione,Rom.1.t.1.Cors1.t Vobis,i.contra vos, lacob.5.3 | Vobifcum,s.inter vos,2.Pet.r.13 Volantas,i.affettus,Gen.49.6 | Voluntasyi.petirio, Pf.20.3 = Vox,pro fono,vel ronitrno, 1. Reg.12.17. Pf.76.18. 19. loan. 3,8. V {que,s.fuper,Pf-107.5 Ffque ad fubintelligitur, P[.2.8.4m.9.1 V {que ad vnum,i.nevnus quidem,P/.13.3.Rom.3.02 V{quequo,vide Donec. V {que,{ubintelligitur,Rom.3.26.Pbil.t.10 Ve 4, fic vt,Roms.20.6-7.13.@ 12.2.7it.3.153 f1eb.6.12. 8 11.3 Vt,i,ita vtyP/.84.10. @ 85.81 Vit,t.traque,Pfo4.1 i Vtyi fi, loan.15.8 Vt, fubincelligitur , Gen. 49.9. 17.27. Deut.3 3. 22- Prou.26.6.]/a.44.4.vide Velut. , Ve plurimum,fubineelligiturst 2.54.0 16.10. 1047.4: 447 1.15.1. Tim.5.25 . Viluam aperire, i, feecnndaimreddere, Gen.29.31: 30.22 Vulnerati i.ocesfi,Thrwat Valtus.itra,t Pet. 3-12 2 p Elussiindignatio,vel vltia, Pf-78.5.Eccli.40.4. ZL 1 fa.§917-EX¢eh.2 3.25.0 36.5.6. & 38.194 OH 39.25. ACEI 3.45 17.5 : Zelus,t.amulatio,vel innidia, EXech.3 5.11.1. Mac. 8.16. 4ét.13.45.1.Cor.5.3.Jacob.3.14 Zelus,i.vehemens amor, 4.Reg.19.31.1/4.6 3.15 Zelare,t.inuidere, Eceli, 37:7.44.17.5-1aC.4.2 Lblare, vel Zelari; i. vehementi amore agi,vel agere; vel profequi, Num.25.13.3. Reg.ig.10.Lud.9. 3+ Eccli.§ 1.24. Joel.2.18.Zach. 104.0 8.2.1. Lack: 2-26.65 4.5 $ : INDEX 7 wf TIVS SCRIPTVR& Cora Os’ VS: Vbi priori numero caput indicatur , pofteriori verfus’, nifi fi cubi ynura rantum elt caput, tum enim foli verfus indicantur, Notandum vero , quia Biblia numerts Variant , quarendum effe locds pro- aims, quod in notatis bic forte non me vepertetar. A yp “ny ARON mittituf cum Mofe in Az gyptum, Exod.4.14.& feq. fic Sacerdos,Num,3.10 conflat vitulum,Exop.32. 4 murmurat contra Mofen; Num: germinat eius virga 3 Num 17.8 — moritur, Num. 20.28 Abel occiditur a Cain,Gen.4,8 Abiathar deiicitur facerdotio, 3.Reg.2. 18 Abigail fit vxor Dauid,r. Reg. 25.42 Abnega to 5.Genv12. 1 & 22.1. Deut.33..8,3.Reg. 19.19.2-Mach.6.19. Mates: 19.8¢ 5.29.& 10.39: & 16.24. & 19.31. Luc.s.11-& 14.26. 8 183225 Joan.1 2.45. 1.Cort.7.29.Phil.37 Abraham patriam reliquit, Gen.11.29 abit in Agyptum,; Gen.12.10 liberat Loth , Gen. 14.14. accipit promiffioner a Deo,Geni1 5:4.& 17516: & 18.10 offert Ifaac,Gen. 22.9 _ moritur,Geni 2 Abrahz fides; Rom.4,18.Heb.11.8 Abfalon fratrem occidir,2: Reg. 13.37 ees perfequitur, 2-Reg.15.& 16 cciditur,2.Reg.18.14 Abftiuentia; Gen.1.29.8 2.17.8¢ 3.1 1-8 9-4.Exod, 12.9% 13.6.% 21328. & 22.31.& 29.34.Leuir. 6.24. 8.7. 18,8 10,8.8¢ 11.4.8 17-27. & 19.7: & 22.8.& 23.14. Deut, 12:16.8 14.3: Numer. 6; 24.% 18.105 lud.. 13,13. Tob: 1.12. Iudith 12. 2.Jerem.'3 §.6.Ezech.44.21. Daniel.i.8.& 10.12. 2.-Mach.6.24.& 7.1, Matth.11. 8.81 2.4. Marc: 2-23. Lud.t:15:8& 6.1. Rom.14;20: 1; Cor.8. aig AG r5i19) | Acceptio perfonarum, Leu.19. 15. Deuteronom.t. 17-6 10.17. & 17: 1.8 1. Reg.16.7.2.Parali19: 7- Sap. 6. 8. Tob 34. 19. Piou. 18. 968 24: 23.& 28-20. Eccl.35-15.Lfa.11.3: Malach. 2.9. Matt.22.16. Mant2.14.Luc. 20.21 AQi10.3 4: Rom.2. 11, Gal.2.6. Eph.6.9. Col. 3.25 <1 petit: 17.lac.21 Acedia.vide Pigritia. — Achab punitio; 3. Regr22. 38.4. Regi1a.7 Achan punitio, lof.7.24 Achior fit Iudzus ; ludig 14.6 Achitophel fe fufpendit, 2.Reg.17.23 Agtiua vita & contemplatiua figurata in Lia & Rachel, .Gen.29.8& in Martha & “Magdalena,Luc. _-to.vide etiam Contéemplatio, Accufatio,A& 25.16 Adam creatur,Gen.1.2.7 collocatur in-paradifo,Gen. 2, 15 peccat,Gen.3.6 moritur;Gen. 5.5 Adiuratio, 1.Theff. 5.27 _Adolefcens,vide Iuuenis. Adoratio; Gen. 18.2. & 19. 1.8 23.12 ap. 29.8 * 33.3.6 43.26.Exod. 18.7. Num.22. 31.4 ‘Regum 20. & 25. 23 & 28. 14.2.Regum 9. 6. & 14.3.3; ee 1. 1§. Iudith 10 20, Efth. 3. 2. Bar. 6. 4: Dan. 2:.46. ale! BS: Apocal. s. 14.8 19.10.8 2355 ‘ Adorandi Deum ratio, Ioan, 4.23 Aduenz bene tradtandi,Exod.22.20.Leu.19.35 Adueriitas; vide Tribulatrio. \Adulatio Mag, Pfalst 40.5.Prou.24.28 Ecck: 7.6; Ifa.3 : Adela. Eccl. 23.25 Adulte Prowetaovani 18.22: Ecclefi23. 3a Ioan: $.3 Adulterz mores , Prou.2.16 Adulterij grauitas, Gen.26.10 damna;Prou.2.1 8.& 6.32 pena, Gen.20.7.& 12.17.Leu.20, 10. Num, 5.20. Deut.2 2.22. Iud.20. 3 5 Adificantium {uperbe punitio,Gen.11.7 A gyptiace feruitutis liberatio,Exod.1 2.37 Affiniratis mala damna, 4.Reg: 8.27 " Afflidtis quid dicendum, Mich.4.9 Agar parit Ifmahelem,Gen.16.15 ~expellitur cum filio, Gen.21.14.Gal.4.30 Aliena, Prou.23.10.Eccl.5.1 Aliena occupantis punitio, 3. reieg 2187 Allegoria, Gal.4.14 Altaris confecratio 5 Exod.29.36 Alrare holocaufti ; Exod. 27. 1.8 38.1.2. hes, 243 26.3.Reg.18:3 2.4.Reg.16215 1.Efd.3.211.Machi Bs tg a : Altare incenfi, Exod 0.1.& 37.25. 40-10 Aman fufpendicur,Heft.7.10 Amantis Deum vox.Cant.1.7.& 5.1 Ambirio fugienda,Mar.1 2.38 Ambitiofis ve,Luce 11.43 Amicus,Eccl.6.7.& 7.20.8 9: 14; & 12. ‘8. & 22925: & 27.19. &% 37.6 Amici officium, lob 2.11.8 6.14 Amicus Dei, Gen. 18.17 Amicitia iaftorum, Gen. 21.22: 26.28.1-Reg.18- 1.8¢ 20517 A ree mMICUS Yash 47 4 Amicus infidelis ,Pfalm.s4. 13-Prou.18.1.& 25.18. Sou Amici probatio Prout a9 | Amicitiz Dei fructus, Prou.16.7 | Amici fides,2,. Reg. 9.1 | Amicus fi@us,Eccl.37.1 | ~ Amicitie diflolutio,Eccl.27.20 Ainofis vis,Gen.29. 20.& 34.19 Amor Dei, Deuteron.6.5. Pfalm.66.10.Eccl.7.3 2. & 13.18 Amoris diuini effetus, Cant.2.16 vis, Cant.3.6 Armoris vox, Cant.1.15 | Amor proximi »Eccl.13.19. & 25.4-Prou.12. 26. Cant.4.10.vide etiam diledctio. Amor fui, Prou.1 5.23 Anania & Saphaire punitio,Ac.5.1.& feq. Andrex vocatio , Matth, 4.18. Mar. 1. 16. Toann. 1.40 Agee Pfalin.102.20. Dan.10.13.& 14.35.Heb,2: 14. Apoc.1.20.6 7.11 Angelinarura, Iud.13.18-Pfal.105.4 locutio, Zach.1.9 oratio, Zac.1.12 cibus,Tob.1 2.20 aig apparitio,Dan.8.1 5 -Matt.28.3.Mar.16.5.Lue. tr. 11.& 2.9.& 24.4. A. 10.30. & 27.23} confolatio, Tob.1 2.17.Matt. 28.5.Mar.16.6.Luc. 2.10 - monita,Gen.19.15-Exod.23.20.Tob.12-6 Angelorumcafus, Iob 4. 18. & «5. 15. Ifa. i4. 9: Ezech. 28, 17. loan.8.44.2.Pet,2.4.Lud.6.Apoc. 12.8 prolium,Apoc.12i7 ; Angelus terret impios, Matt.28.4 aduerfatur peccantibus,Num, 22,3 2 Angelus cuftos,Matt.18.10.AG.1 2.15 Anime fancte ad Chriftum afcendunt corpore fo- lute, 2.Cor.5.8.Phil.1.2 3 Animalia prudentia, Prou.30.24 Antichriftus , 2. Theff.2. 3. 1.Ioan. 2.19. 8.4:3.2s loan, 7-Apoc.1 3,1 Antichrifti miniftri,Apoc.11.11 Antiquitas retinenda, Prou. 22. 28. Eccl. 8, 11. & 39-1.ler.6.16. Rom.16.17. Gal.1.6.1.Tim.6.20. 2.Timoth.4.3.2. Pet.3.17. 1-loan,2. 24.2. Ion.7: Ind, 18 Apoftolorum vocatio, Matt.4.19 electio,Mar.3.13.Luc.6.1 3 officium , Luc.9.2 poteftas,Mar. 3.15.Luc.9.1 predicatio,Mar.16.20.1.loan.1.1 miffio, Mar.6.7.& 16.15-Luc.24.46,Joan.1 5.16. & 20.21. Ah 1.8.& 10.42 decima, Adt.15.28 infirmitas,Matt.26.31 incredulitas, Matth. 28. 17. Mar. 16. 10.Luc, 24.11 ambitio , Maf.9.3 4. & 10.35-Luc.22.24 indignatio,Mar.10. 41 fuga,Mar.1 4.51 paupertas, A&.3.6 . conftantia, Act.4.18.& s-29 miracula, Adt.5.1 2 Arca Noe, Gen.6.14.Sap,10.4.& 14.6.Matt.24.38. Heb, 11.7)1.Pet.3,20 an Arca foederis , Exod.16.24. Deut. 10.2.8 31.26.3. Reg.8.7.Heb.9.4 Arguria, incantationes , & mialeficia , Exod.8.11. & 8.18. 21.18.Leu. 19.31.& 19:31. 20. 6. Num. z3,23.Deut.18.10.4.Regum 17.17.& 21. Gla, 2.6. & 44.25.& 47.13. ler ost. Dany 2.2- Index Notationum. Mich. 5.1 1. A€t.8.8.8& 16.16.8 19.19. Gal.s.20° Apoc.18.23-& 22.1 Arrogantia, lob 17. 5. Prouerb, 16. §- 8 26.23.85 2.25 Atrogantig punitio, Ier.49.16 Arma,P rou, 22.5 ; Attificum ftudia, Eccl. 38.26 Auarus,Eccl.5.9.& LO.9 8 11.1n& 14.3.1er.6.1 8° OC 17 DE: q Auaro ve; Abac.2.6 Auaritia fugienda’, Prow.2 3, Eccl.s.10. Luc.12.15. Hebr.13.5 Auaritiz damna,1,Regum 9.1. Prou.1.19.& 11. 26.8 15.27. 28. 22.& 29.4.Ecclefis.9. Adtot, 6.19 punitio , Tof-7.14.4.Regum5. 26. Iob 27. 8. Ifa.5.8.8& 57.17. ler.8.10.Amos 8.4.& 9.1.Luc. 12.16 vanitas,Eccl.4.7° Audiror,Prou.18.2.Heb.5.12.& 6.7.Jac.1.21.Apoe. 276 OC 2LAT Audire-periculofum, Eccl.7.22 velle 4 Prow. iss Auditoris laus.1.Theff.1.6 Aures,Eccl.18. Eccl.28.29 Audendum,Eccl. 31.6 Aurum,Eccl. 31.6 Aue Maria, Luc.i.28 B Bee captiuitas, 4. Reg. 24.8 25.2. Pax ralip.26 liberatio,1.Efd.1.8¢ 4 Baptifmus , Ezech.36.25.& 49.9. Zac.1 3.1-Matth: 28. 19.Ah.3.36.& 10.47.Rom.6.3.Col .2i12/1- Pet.3.21 Baptifmi neceffitas, Ioan, 3: 3 Baptizatis diétum, Col. 3.1:Pet.2.1 Baptifmus Ioannis ; Matth.3.6.& 21.2 3.Mar.14i8& 11.30.Luc.3.16.& 7.29.& 20.4. loan.1.26.& 3: 23.AG15.& 11.16.68 13.24.8 19.3 Beatitudo, Pfal.9.10. & 45.5. & 47.9 & 83.11: & 121. 3. Ifa.28. 5. & 32.18.& 51. 12.& 60.18, & 64 4.& 65.17. ler.31.:13-Bar.3.24. & §.9.Zach. 14.11.loan.14.20,1-Cor.2.9. Apoc.6.11, & 195 & 1.21.4 Beatus quis 5 Pfal.32 12.& 83.5.8 93.1 2.8¢ 105.3% &118.1.& 127. 1.0 143.15. 145.5.Prou.3.13- & 8.23. Eccl.14.22.8& 25.11.Matth.5.3.Luc.103 23.& 11:28.8& 14.15 Bellum , 1. Paralip. 22.8. Ifa. 13.15. 1, Machab: acd Belli pteparatio,1.Mach.3.46 Bello inepti,:.Mach 3.56 Bellum ob peccatum;let. 4.1 5.8 ah g.Ts Bellum a Deo, Ifa.19.2.1er.4.7.7 Bello opprefforum oratio,Iudith 9.6 Bellum iuftum , Genefi14.14. Num, 21. 23.& £5. 19 Bellum iuftum , fed infauftum , Iud.20.18 Bellum peccatorum infauftum,Num.t 4.42 Bellum quomodo gerendum , Deuter. 20. 10.8 23.9 Bello f{pirituali qui apti,Iud.7.5 _Renedictio, Heb.7.7 : a Benedictionis forima, Gen. 48.15.Nu.6.23.3.Reg. 8. Benedlsétio menfz,1.Reg.9.13 Benedictus quis, ler.17.7 Beftiz non male traétande , Gen.3 3.13. Exod. 23. 12.Num,22.23. Deut. 5. 14. & 12.10. Prouerb. I 2 Emanuelis Sa. 12.10.Eccl.7.24 Reftialicatis punitio , Leu.20.15 Benefacere , Ecclef.12.1-Luc.6. 38. 2.Theff.3.1 3, loan.it | Penefaciendum omnibus , Ecclef-7. 19. Mateh.s. 42.Luc.6. 30 Béenehciorum Dei agnitio & memoria, Gen.; 2.9. Exod.16.32.Deut.$.2. & 16.4. & 24.18 Bis phomia,Match 1 2.31.8 15.19.ludez 10 b.a.phensa punitio, Leuir.24.13.4. Reg.t 9.35.2. Machab,9:28 ! Boni, Prousr 4.19. & 28.5 Bont pauci, Mich.7.1 Boni contempti, Prou.14.2 Bonus vit, Tob.9.9 Bonicatis fru@tus, Prou.1 2.2 Boni operis initia oppugnata , Exod.1.15 Bona temporalia caula diflidij, Gen.26,20 dcbenr Deo feruire, Exod.10.26 ©, oY Aicitas, Tob.s5.11.Matth.15.14 Czci curatio, Mat.8.23.loan.9.7 Cain occidic Abel, Gen.4.8 Calammiator, Prouerb.22.16.8& 28.3.Eccl.7.8.26. s-Matth.1 8.24 Canccum Zachariz, Luc.1.68 Canticum Simeonis , Luc.1.29 Cantus Ecclefiattici, 2 Reg.6.5 Cato &¢ [piriras, Marc.14.38. 1oan.3.6. & 6.63. Roo.7.14.& 8.5 .Gal.5.16 Catnis opera, Gal.s.19 Carns: inpedimentum, Rom.7.14 Carnalis, 1.Cor.2.14 Carnalibus diédtum, 1.Cor.1 5.50 Caro mortificanda , Eccl.19.1.Rom.6.12. & 8.12. Gal.5.16,Ephe'.4.22. & §3.Tit.2.12. 1.Pet.2.1. & 4.2.Hebes 2.1. Uud.2:3 Caft cas ,-Genef 39. 8.Tobsq. 13.Matth.19.11.1, Thefl.g.7 Cofti aris fructus, Sap.3.13. &' 4.1. Hfa.5 6.4 “Se fignga y Een, 3: laus, Pial.44.cj. Matth.22.30.1. Corinth.7.25. Apoc.1 4.4 vide etiam Tob 6.16. Iudith.15.11. & 16.20. Prou.22.11.Sap 6.20. Eccl.6.28. & 26.20.i{a.7, 14.0¢ 56..3. Zach.9 17. 2.Mach,1 4.38 March.s. 8. Luc.1. 27. & 20.34. A&.24.25. Roman.2.7. 2-Corinth 6.5.8¢ 14.2.5.Tim.2.2.8 3.2.8 4012. Se f.2-Tits.8.& 2.5 Cafligatio, Prou.io.: 4. & 26.3 Caftivatio Dei, Prow.g.11.ler.30.1 168 31.18.8 46, 28.Apoc,3.19 Gee Caucre, Prou.2 2. 3.8027.12,ccl.32.25.Matth.24. s Adk.9.26, 1.CQnte.12 ; we Caupo, Fecl.26.28° Cephas, Ioan.r.42 oe Charitas , Leu.6.12. 1.Reg. 19:35.Tob, 1.15.8 29s Proverb, 1,g0.doh.: 5.4 31 Rom:8. 35. Gal.s.13. 1. Timoch.s.1. 1.Petra.21.°8¢ 4.6. 1.loan.4.7. & 5.2.2, loan.6.Apog.3.18— Charitaris excellentia? Cant.8.7.1.Cor, 13.1. necefliras, Match. 2 29f1.1..Cor.1 j4- = =~ praceptum,Pfal. #78.96.Magph.22.40.vide etiam DileGio, oe bre | vis, Cant. 2.6.8 §.7 Z ea duratioy? 4 0r.13.6 deliciag® Canr. 2.6 fructus, Pron.i1.23- 1.Cor13.4 Curiftas, Palin. 2.6.8 18.6.8 44.3.8 71.4.8 88. 265 & tog. Cane1.2. Ia.2.4. & 8.4. & 9.2. & 1i.to.ferem.14.8. Thren.4.20, Matth.11.27. & 12.18. Luc.1.31, Rome1.3.& 10.4.1.Conss. 475. 47-Ephef.2.18. Col.r.1y. & 2.3.1. Timoth,2.5, Heb.1.1. & 2.9. & 4.15. & 7.26. & 8.4. & 13. 8.1.Pety2.22, Apoc.t.5, & 3.7. & §-§- & 19.31. 213 Chriftus promiflus, Deuter.r8.1 s.2.Reg.9, 13, r.Par.2 2.10, Ha.7.14. & 11.1, & 14.1. & 16.5. 828.16, & 30.20. & 4.1. Ter.23.5, Ezec3 4.23, Dan.9.24. Mich.6.2. Agg.2.7. Zac.3.8, & 6.12. & 9.9 pradictus , Ifa.g2.1. & 45.13.8 49.6.8 $1.16. & 52.12 & 5 3.2.& 55.4,.Dan.2.44 Chrifti imitatio, Exod.25.40.1. Ioan.2.6 Chriftus oftium, Ioan.10.7 via, veritas & vita, Joan.c. Is paftor , Ioan.io.11. 1.Pet.2.25 aduocatus, 1.loan.2.1 expectatus, Ifa.16.1. & 64.1 farigatur , loan.4.6 fugit, loan.6.15 crucifigicur, Marc.15.25 coronatur {pinis , Matth.27.29. felle potatur, Matth.27.5 4 ‘ blafphematur, Matth,27.39 Hagellacur , loan.19.1 inarrem Ioanni commendat, Ioan.19.26 aceto poratur, Matcth.27.48 ab{condit fe , loan,12.36 quzritur 4 parentibus, Luc.2.44 moricur, Matth. 27.50 fepelitur, Matth.27.59. loan.19.39 crucem baiulac, loan.19.17 ie confolacur, Marth:28.10. Luc.24.36.10an.6.20. & 14.27. & 20.15. Apoc.1.17 iniuriis afficitur, Matth.27.63.Marc.3.22. & 14. 63. & 15.27, Luc.s.21.& 14.15. loan.7,20. & 8 48. & 9:16.&% 10.33.& 18.22. & 19.5 Capicur, Marc.14.46 accufatur, Marc.1 485 ENG. 23.3.55,° : {poliacur, Marc.15.24 furere credicur , Marc.3.21 ceditur , Marc.14.65 illudicur, Matth.26.67. & 27.28. Mare.s.40. & 4.65.8 15.18. Luc.8.5 3.8 16.14.86 22.63. & 23.1.1 condemnatur , Matth. 26. 66. & 27, 20, Marc. 14.64 judex eft Matth 26 64.loan.5.22 fundamentum,'1.Cor.3.1.1 ‘ curbatur, loan.1.1,33.& 12.27. & 1 3.21 vitis eft, loan.15.1 apparet foeminis , Matth.28.9. | accipita Patre teftimonium , Matca.11.& 9.9 agit cum beftiis in delerto, Marc.1.1 3 - ab Angelo confortatur, Luc.2 2.43 non recipitur, Marc,5.17. Luc.9.5 2 panis eft, loan.6.3 5 lux, Ioan.8.1 2.8 9.5 circumciditur , Luc.2.21 offertur in cemplo, Luc. 2.22 proficie, Luc.2.5 2 exulrat , Luc.io.21 ofat pro crucifigentibus, Luc.2 3.34 concemnitur, Match. 13.55 maledicit ficui, Matth.21.19 vocatur faber , Marc.6. 3 compatitur , Luc.19. 41 {cribit in terra, Ioan.8.6 Chrifti de fe teftimonium , loan.4.26 cibus, Ioan. 4.34 ira, Marc. 3.5 clamor , Marc. 15..34. Luc. 8.54, loan. 7. 28. & 12.44 fapientia, 476 {apientia, Luc.2-47 ferui, Iean.14.20 petitio, loan.4.7 genealogia, March.r.1. Luc.3.2 4 mors, Rom.4.2§ laus, Apoc.§-9 patientia, Matth.27. 11. Luc.9.54.foan.18.2 3 fanguis, Heb.9.14-1-Pet.1.17 : verba,Luc.4.2 2. [oan.6.68.& 7-46.& 8.5 1.& 12. A.& 14.2.4.8 15.74% POs? defenfio, Marc.14.6 _ pueritia, Luc.2.40 fomous , Mare.4.38 \ Charitas,Luc.12.49:& 15.4.8 22.1§.Toan.1 jel & 15.9 te(timonium , Ioan.1.47 innocentias loan.8.46, & 14.30.8 18.38 cognati, 1oan.7-5 figure , Dan. 2.34. & 7.13. loan.1.12. & 2.1. , Zac.3.2. & 4.2 regnum®, Dan.7.27. loan.t 8.36, Apoc.11.15 redemptio,Ila.6 3.9.1. Tim. 3.16.1-Per.1.17 conceptio, ler.5 .2.Matth.1.1 8.Luc.1,31 natiuitas, Ifa.9.6. Luc.2.6 opera, Ha.61.1. Marc.7.37. Luc.7.22. oan.5.36. & 10.19 aduentus, Pfalm. 56.4. & 106. 20. Hatta. 1. & 45.8. & 52.6. & Go.t. & 62.11. Bar.3.38. Abac. 3-3. Zach. 2.10. Mal.3.1., Matth.21.37. Marc. 12.6 facerdotinm , Heb.s.10.& 9.11 peztentia, Matth.23.20 ‘ perfecutio, Pfalm.2.1.Luc.4.28.& 1.1.5 3.8 20. 20. loan. 5. 16.& 8.59. & 9.22. OC 1. 1. § 3. cc L216 paffio, Ha.s0.9. & 5 3-4-T hr.3.30. Phil.2.8.Co- lofl.2.14. Heb.9.16. & 10.10. & 13.12. 1.Pet.2. 24. & 3.18 | corona, Cant.3.1.1 vox, Pfalm. 39. 8. Cantic. 2.10. & 4.1. & 5. tr. & 8.6. & 8.18. & 43. 24. lerem, 1.1. 19. Ofe.1 3.14 alcenfio, Pfalm.2 3.7. & 46.6. & 67.19.1fa.63.1. Mich. 2. 15. Marc. 16.19. Luc. 24.50. Act.t.9. Ephef.4:9. Heb.9.24 fudor, Luc.22.44 morientis oratio, Luc.23.46° mifericordia, Marc.1-41. Luc.7.13 dignitas, Eph.1 20.Phil.2.9 predicatio, Marc.1.14.Luc.t 9.48 refurrectio, Rom.4.25.& 6.9.1.Cot.1 5-4 dile&tio, 1 Cor.16.22.vide fup. Chrifti chatitas. . oratio, Matth.26.39. Marc.6.46. Luc.6,.1 2.Loan. beef t GC 12.27-% 17-1-Heb.5.7 obedientia, loan.1 4.3 1- Heb.5.8 reftimonium de loanne, Luc.7.24. loan. 5.35 exemplum, loan.1 3-14 tentationes , Matth.4 miracule, Matth.4.24. & 11.5.& 14.35. & 15. 300% 21.14. Mare.1.32. & 3-10. & 6.56. Luc.4. 40. & 6.19 lacrymz,Luc.19.41-loan, 1.1.35 -Heb.5.7 humilitas,Matth. 3.14.Luc.2.§1-Loan.1 3.4 dodtrina,Marth.7. 28.Mare.t.22.loan.7.16 opus , Matth. 5. 37. &-18. t. 1. Mate. 1. 38, Luc. 1.71.& 2.49. & 4.18. & 8.1. & 911. & 10.3 3.& 12.49. & 15.4 & 19,10. loan.6.38. & 924.8 10.1 0.8 12.31.8¢ 17.4-8 18.37-Acto. 38. Rom.8.3.1. Cor.1.30, 2, Cors.24. Gal.1.4. & 3.13-Eph.2.14. 2.Tim.1.10. Vit.2.1.1.8 3.4. Heb.2.10. & 5. 9. & 7.2506 & 9.15. wPety.3-1- Joan,3.5 Index Notationum. conractus,Matth.8.1 4.& 9.20.Marc,5.27.Luc.5. 13.8 8.44. & 33.13.0 22.51 paupertas , Match. 8. 20. Luc. 2.12. & 9. 58. 2, Cor.8.9 inuitatio, Matth.11.28.loan.1.38 / benignitas , Macth.14. (4. & 15.32. O20. 32. Matc.6.34.& 82. loan.8.1.1 reprehenfio, Matth.17.17. Marc.8.17. & 9.19. Luc. 941. & 24.25 potentia, Matth.21.3.buc.7-14. & 10.22.00 13. 32.loan.10.18.& 17.2.8 18.6 _ man{netudo, Martth.2.5.& 26.50 zelus,Matth 27.12 fames , Matth.21.18.Marce.1.1.42 nuptia; Match.22.2 trifticia, Macth.26.37 diuinitas , Marc.22.42. Marc. 5. 10. Luc.8.39. Ioan. 8.58. & 10. 30.& 16.15. Roman,9. 5-1. Toan.5.20 prelencia terrens , Marc. 9.15 Chrifto quid placeat{, Marc.10.20 Chriftum fequi, Matcth.19.27 Chriftum fequenti omnia relinquenda , Matth, 8. 21 i Chrifium fequentes timent, Matc.10.32 Cheiftum contiteri, Matth.10.32 — Chriftum negare, Matth.10.3 - Chrifti mimiftri, Matth.10.40.Marc.9.41. loan.1 2. 26.1.Cot.4.t _Chrifti miniftrorum vox, 2.Cor.3 6 Chrifto contrarins quis, Matth.12.30 Chrifti difcipulus quis,Luc.1 4.1 6,10an.8. 32 Chrifto dileQi, Ioan.11.5 Chriftum erubelcere, Matth.8.38-Luc.9.26 Chrifto vocanre quomodo veniendum 5 Marc. 10. 50 Chrifto Barrabas preefertur, Luc.23.18 Chriftt Glentinm, Matth.26.6 3.27.11 de Chuifto ‘candalum , Marc.6. 3 de Chrifte vulgi opiniones , loan.7.12.& 10,20 Chrifti wansfiguratio , Marth. 17- 2. Marc. 9. 2- Luc.9.29 Chriftus mediator eft , loan.6.4.4. & 10.7. & 14.6. Act.4.12. Roni.3: 25. & §.2. 005. 34s Gal.3.20. Eph 2.14.Col.1.19.1.Tim.2.5 Heb.7.24.& 9-1f- & 12.24.1.loan.2.1.& 4.10 feder ad dexteram Patris,Pf,199.1.Matth.22.44+ Matc. 16. 19, Luc.22. 69. A&t.7.56. Rom.8. 34: Eph.1.20. Gol-g.r. 1.Peti3,22 veniet adiudiciam , Pfalm.gs.13."Matth.16.27- Luc. 17. 24. loan. 5.12. A&. 1.11./Rom. 2. 16. 2.Cor.j.10. 1.Thefl.4.16. 2. Theff.1.7.2-T1m.4- 1.1.Pet.4.5. Hebr.g.28. luda 4.Apoc.1.7 Chriftianifmus, Deut.4.6.1.Par.17.21.2. Eld.4.16. ° Jerem. 31. 1. Matth. 10. 3.4. Adt.2.44, & 4. 32° . CORTE es Chriftianus , Deut.4.70..& 7.6. & 10.14. & 14-1: & 26.48. 8 27.10.8 32.9.8 33.24. 2.Reg.7- 23: 3.Reg.8.5 2, Plalm.147.20. Bar.g.4. Roman.§.1. & 12.4. 1.Cor.1.26.8 4.9. &1 F.19.2.COFr. iol 8. Gal.4. 28. Hebr.10.39. 1.Petr1. 22. & 2-7.1- Ioan.1i7. & 1.20 : Chriftiani Dei ferui, Leu.25.55 Chriftianorum diuitiz, 1.Cor. 3.21 Chriftiano quidagendum , Iof.22.5 Chriftiani mali, 4.Reg.10.32. & 17 41 .Ezech.5.6. & 8.6. Matth. 8.115 Rom.2.24. Tit,1.16 Chriftianoram,ingratitudo, Ler.13.11 Chriftiani nomen , A&. 11.26 mores, Rom.12.9. Tit.3.1.2.Pet.1§ arma, 2.Cor.10.3 ftudium, 2.Con 5.9. Phil. 3.10 laus, 4. MWe 5 scence nine ane bianca Sha Sop. Jaus,A@.1 5.26. wTheff.1.3,2-Thell.r.3 Heb.10.32 : | Chriftiana charitas, Aét.20.37.& 25-5.& 28.15 & 1.Cor.16.17 Chriftianis dicendum Rom.8.12 eas : Chriftianis dium , Iud.2.1. Tob.13.6. I(a.44.21. & 46.3.Ler.7.3. AQg.2.4- Matth.5.20. & 10.24. & 20.25.10an.8. 39. Rom.6.4. & 121. SC1Z.0Te 1.Cor.3-16. & 6.11. & 7.29. & 10.21. & 15.49: 816.13, 2.Cors.15. & 6.16. So 7k. OS 43.11. Gal.5.1 3.Eph.2.19.0¢ 4.1-8¢ 5.1. @e Gro. lsd. 14.8 4.-Col. 2.6, & 3.8. 1.Thefl.4.11. & §.4.1- Tim.4.9. & 6.11. 2-Tim.2.22- Heb.2.1- Oe 3.1. 8 A. 18E 10.19.& 12.21. Pett. 2 3.8 2.11 6c 3-8; a. Pet.3.14.1.loan.2.24.1ud.20 Cibus, Genef.1.29. & 9-3. 3-Reg.19. 6.T0b.2.1. Prouerb.13.25. & 23.1. & 27.27. Ecclef.2 9.28. Dan.1.8. Zach.7.6. Matth.4.4. 1,Cor.8.8. 1.Ti+ moth.4.4 ay Cum gratiarum adctione famendus, Deuter.8. 10. r.Regum 9.13.[fai.6 2 g.Matth.1 4.19. & 15.36. & 26.25. Marc.6.41. & 8.6.% 14.22. Luc.9.1 6. Toan.6.11. Ad.27.35. Rom.14.6. 1.Cor.10.30. 1.Tim.4.3 Ciborumabulus, Ila 5,12. Ezech.16.49. Luc.27'. 34. 8 16.19. Rom.13.13. Gal. 5.21. 1.Petr. 4.3. 2.Pet.2.1°3 Cin@us, 4.Reg.1.8 Circumcifio, Gen.17.10. & 21.4.6 3 4.24.Ex0d.4. 25.& 2.44, Leu.12.3. Deut.10.16.& 30.6.lol.). 2.ludith 14.6-ler.4.4.8 6.10.% 9.25. 1.Mach.1. 16.2.Mach.6.10. Luce 1.59. & 2.21. 1o0an.7. 22° AG.7.8.8 15.1.8 16.3-Rom.2.25.& 3.1.80 4.10. 1.Cor.7.19.Galat.2.3. & 5.2.6 6.12. Eph.2.11. Phil. 3,2.Col.2.11-& 3.11. Civitas, Prou.11.14.& 29.8. Becli.10.3. & 15.5. 2.Mach.5.19 Ciuitates refugij, Exod.21.13.-Num.3 5-11 Deur.4. , 41.1902. Lol. 20.1 Ciuitas mala, Apoc.: 7.4 Ciuitatisdefttuctio, HWa.21.9. & 27-10. Ezech.1 2. g- & 26.17. & 28. 22. 1.Machab. 1.40. Luc. ae 0) oe Ciuitati maledi@um , Ifa.47. 7* Mich.3..9. Luc. 10.13 : Ciuirati {celerate dicendum, Ifa.1.10 Ciuitati mal vz,Ezech.24.9.Soph.3.t- Ciuiratis {uperbz deftructio , Ha13.19. & 23.8. — Soph.2.15 , Ciuicatis peccata, Ezech.22.25 Ciniratis male punitio , Nah. 3.1 Luc.19.43.Apoc. 14.8.8 16.19.& 18.2 . Ciuirati Chriftiane did@tum, Matth,11.20 Elaui-crucis Chrifti, Zach.14.20 - Clementia, Prou.1 1.19 ‘Cleri habitatio & officium, Num.1.5 3 polleffiones , Num.18. 20. Deut.10.9. & 14.27. & 18.1. lol. 3.14. & 18.7 . immunitas,1.E(d.7-24. Clero male vinenti dictum, Ifa.1.12 Geeli, 2.Peteg.7 Ceeleftis gloria , tudo. . Coelibibus didtum, 1.Cor.7.8 Coadiutor in {piritualibus, Exod.4.1 4 Cogiratio, Prou.15.26. Sap.9.14.Eccli.16.22 Cogitationes Deo patent » 3-Reg.8.39. 2 Par.6.30. Tob 42:2.Eccli.42.19. Ila. 29-15 “Matthig.4sHeb.4. 12.3. loan:3.20. sail Cognati timendi, Gen. 32.6 bonorandi, Exod:18.7 » Matth. 12. 41. Luc.3. 4. Tob. 13. 20. vide etiam beati- ~ Emanuelis Sa. A77 conuertendi , Num.to.29 vitandi , Gen.3 3.12. Exod. 18-27 iuvandi, Gen.47.11 Cognati afpere tratati, Gen.42.9 ‘ Colloquium, Eccli.37.01 Commendatio,Rom.16.1.1-Cor,16.10.2 .Cor.8.24. Phil.2.29. & 4.3.Tit.3.13-Phil,10.3.:0an.6 Commuitonis figura > eeG.7 20 dilatio, Num.9.6 . _ preparatio,1.Reg. 21. vide Euchariftia. Compaflio, Gen.42.24.Tfa.2 1.3.8 22.4.1 Mach. 2. 7-Matth.9.36 sa as es Concio,2.Eid.8.>.Pfal.67.34.Prou.29.1 8.Cant. 4.11. Eccli. 21-18. 1f2.37.9-Ezech.3 3.41 Concionator, 2.Eldt.8.8.lob 4.3.& 32: 70.8 33.2. Pialm. 76. fo. 6. 49..9G. Ge O71 a, ee Fie se 6272.29. & 82. 32. & EI8h1 3. Prouetbicrs 5. 20k 19.7.8 16.1. 618. 20, Cantie. 367. ".& 5- 13. & 7.6. Sapient.7-15. Eccli.4.28, & 21.20. & 3 2.6. & 37.22.11a.6.5.& 409.& 50.4. & § 2-7e Terem.1.7. & 20.8. Ezechiel.1 3.2. Daniel.12.3. Mich.3.8. Nahum.1.15. Matth.10.9. & 13.52. Joan.7.18. AG.6. 5.1. Cor.3.3. & 9.7. & 14-1, 2.Cor.4.5 Philip.1.1 5 Concionatoris vox, 2.Cor.3.4 Concionatoris boni premium, Marth.s.19 -Concionatoris officiam , Matth.4.23. Luc.13.22 reprehenfio, Marth. 3.7 | Concionatori dictum, Ifa.40.9.& 58.1. Icrem: 1.17. & 7.27.& 8.4.8 15.19.& 26.2-Ezech, 2.1.& a4. 7 .Luc.g.¢: & 10.3.1. Tim. 4.6. 2. 01m. 1.8. & 4:1, Tite eke 2k Concionatori malo diédtum , Rom.2.17 Condemnatio, A&.25.16 ae Condemnare’ proximum ; Matth. 12. 7. Luce 6.4 Concordia , Pfalm.13 2:1. Eccli.25.1- Marth.s.25: Adt.7.26.Rom.12.16.& £ 5.6-1.Cor.1.10.Eph.4. (3. Phil.2.2.& 3.16.8 4.2.1-Pet.3.8 Concordiz fruétus, Matth.18.19 Concupifcentia frenanda, Exod.20.17.E¢cli.1 8.30. & 5.2.Rom.6.1 2. & 8.8. & 13.14.1. Cor.10.6. Galat.5.16.Ephi4.22.& .3-Colofl. 3.5.Tit.2.12. 1 Pet.2.1.& 4.3-Heb.12.1 ae Concupifcentia prohibitio & punitio,Num.11.3 3. & 21.6.1of.7.21. Eccli.19.1. & 42.11. ob 31.1. Prou.6.25. Macth.5.28. Mare.4. 19) Rom.7.8. Colofl3.5.1.Thefl.4.3. 1.Tim 6.11.2.Tim,2.22. 1.Petr.1. 15. & 2.14. & 2.Petr.1.4-1.loan.2.16. Toan.t.14.& 4.1.lud. 23 | Confeffio peccatorum, Proverb. 28.13. Eccli.4.3 1. & 17.26.Marth, 3.6.Marc.1.5.Act.19. 18.lacob.5. 16. t.loan.1.8 Confeffionis figure , Exod: 40. 31. Numer. 5. 5. 2 Efdig.2 . Confeflarij mali, Jer.23.16 'g aa hoe oie Confidentiain Deo , Genef.1 4.7. Num.14.7. Deu- teron.1. 30.8 3.4.2.8 7.18.8 20.1.6 31 .6.lud.13. 23. 1.Reg.t7. 37: 2Regum 22.29. 8 34.141. Paral.s.20.2.Paralip, 1 3.18. & 20.1 sp HEfd.8.22. Pfal.ro.1. & 15-9. & 22.6.Prou.3.5.Eccli.t1.22. & 3. 3.28.1fa.7.4.8¢ 10.20.8¢ 50-7-Dan. 3.41.8 13. 3 5.Match.1 4.27. Marc.6.5 0. Phil.1.6. Heb.4.16: _ 1.Pet.5.7.1.loan.5.14 Real ope Confidenti# in Deo fruétus.; Pfalm.124.1. Sa- pient.3.9. Ifa. §7. 13. Lerem.39.°176 Dan.13.61, _ 2, Cot.19 1 aed Confidentia humana, Ter.48.7 Confidentia vana, Pfalm.145.3 Confidentia damna; Prou.28.26 Confirmationis facrareritum , A&: 6.2 / j 8, 17. Heb. Conia $¢ , 472 Index Notationum. a | : Exempla, Iud-ro.ts. 2,.Reg.12.13. & 24.10.2° +: Coniugium,Tob.6.17.8 8.4, 1.Cor.7.33. vide Ma- | trimonium. Coniugati,Eccli.25.1.8¢ 40.23.1 ie a | Coniugibus didtum , 1. Corinth.7. 1. Ephef.5.22. Col.3.18 . Coniugata, 1.Tim.2.15.Tit.2-4 : Coniugium fpirituale inter Deum & animam, Cant.1. & 2.8¢. Ifa.so.1. 8 54.5. & 62. 4, Te- rem. 31.22. Ezech.16.27. Ole. 2.20. Matth.9.15. & 22.108 25.5-Martc.2.19,.2.Cor.11.2-Apoc.19. | 7.8 21.2 Coniugatio, Num. 16.1. & 20. 2, Ind.g. 23. & 12.1.2. Reg.20 3.Reg.1-5. Heft.2.21. Acts .36. 8 P98 “Confecratio, Exod.28.41. & 29.1.& 32.29. & 40. 11. Leu.7.30. & 8.9. & 13.11, Oc 2.7.00 23.12: & 27.10. Num.3.3. & 6.5. & 7.1.8 8.12.8 18. 10. Lof.6.24. Iud.16.17. & 17.3. 3.Reg.15.13- 1.Paral. 10,10. & 18.11. & 22.19. 2.Par.2. 4. 817.16. & 23.9. & 26.18. 1-Efdr. 3.5. & 8.25. Eccli.49.9 Confentientis malo punitio, Rom.1.3 2 Confilium , Prou.12.5.8& 13.11. & 15.22. 8 20.4. 8 24.6.1 27-9. Eccli.8.20. & 22.19, & 32.24. & 37..0.6& 40.25.Ezech.1 4.7-Ad.5.38 Confilium audiendum , Exod.i8. 17. 2-Reg.29. 7. 4.Reg.5.12. Prou.19.20 Confiliarius, Eccli.¢.6.& 37.7 Confiliarij mali punitio, 2,.Reg.17.23 Confilij mali damna;3.Reg.1 2.8 Confilium Principi, 3.Reg.12.6 Confilij veilicas , Prou.11.15 Confulendus Deus, 4.Reg.1.3 : Confulendi qui, 1. Reg.9.6. Tob.4. 19. Eccli. 8.2.0 © Confilia mala Deus diffipat, Genef.11.7. & 37.18. & 50.19.Num.2.2.2.Reg.15.& 17.14.2.E(dr.4.8. Hglt.7.5.lob 5.13. Plalm.2.4. & 20.12. & 32.10, Ifa.7.8. & 19.3. Matth.27.62, Ach 5.19: & 9.24. & 23.12.86 27-42 Con{cientia, Roman.2.15.& 14.22. 2.Cor.1.12.1, Timoth.1.19 Con(cientia tran quillitas, Prou.15.15 Confideratio, Prou.14.t § Confolatio {piricualis, Pfalm.118. 50. & 125.1. Cantic.1.14 Conftantia , Tob.1. 2. Eccli.ro. 4. Luc. 9.61. 1 Reg.iz.13- & 17.26. 3.Reg.18.4. 4.Reg.3.1 3, Sapient.y.1.ludith 13.3.1.Machab.1.65.& 2.16. _ 2.Machab.6.10. Dan.1 3. Matth.14.3. Ad&.4.8.1. Theff.1.6 Contemplatio, Genef.29.17. & 30.1. Pfelm.45.11. & 84.9. Cane.1.4.& 2.7.8 3.5.& 5.2. vide Adti- ua vita & Contemplatiua. Conremplationis fructus, Cant. 2.5 _ Contemplatiui, Deut. 33.12 Contentio , Prouerb. 18. 6. & 20.3. & 22.10. Eccli.8.2. & 11.9. 2.Timoth.2.14. lacob.3.14, & 4.1 ; Contentiofi punitio , Prou.17,11 Continentia Dei donum, Sap. 8,21 Contritio, Pfal.4.5.8 so.19.Prou.14.10.Dan.3.39. Matth, 3.2.8 4.17. Act.2.38 ' Contritionis fructus, ifa.s7.15. Deut.4.29.& 30.2. 1.Reg.7. 3. 2. Paral. 7. 14. & 30.6. & 34. 26. Tob 12.23. Prou.28.1 3. Plalm.31.5, Ifai.1.16. & 30.18. 8¢ 45.22.8 55.7.8 59.20.ler. 3.10.& 28. 8.8 29.12.8& 31.18. Ezech.18.21.& 33.14.06 14.2. 1oel.2.12. Ton.3.8. Zach.1.3. Malach. 3.7. Eccli.17.23. Luc.15.48. AG.3.19. & 26.18. vide Poenitentria, ‘ Contritionis rempus,Eccli.17.24. 18.25 Par.1 2.6.8 33.12. 10an.3. Iudith 4.8. Marth.26. 7§.Luc.7.37.6 15.18.& 18.13.& 19.8.8 22.62. & 23.4. 1.AC. 2.37 Contritio falfa, Genel.4.13. & 27.38. Exod.8.8. & 9.27. & 10.16. lof.7,20.fud.1.7.1. Reg.15. 24. & 24.17.3.Reg.13.6. & 21.27) Sapient.5.3. 1.Mach.6.1 2.2.Mach.9.1 2. Macth¢z.4,A@.8.13. Heb, 12.17 : Contraria, Eccli. 33.15 Contumelia, Eccli.8.14.& 22.30 fagienda,Prou.25.8 Conuerflatio,Eccli.11.31 & 27.13.Col.4.5:2.Theff. 3.6.lacob. 3.1 3.1.Pet.3.16 Conuerfio, Pial.17.4.5.& 76.1 1.84 114.7.6¢ 1.18.58. Cant.6 12 Eccli.s.8.8 17.21. Ufa.17.7.& 57.18. Thr.3.40.Ofe.1 2.6.loel.2.r2 Conuerfionis modus,Exod. 1 3.17 memoria,Exod.12.42.& 13.3 Conuerfio vera,1.Reg.7.3 Conuerforum vox,ler 3.22 Conuiuium,Gen.21.8 & 26.30.Tob.2.1. & 7.9. & 8.21. & 11.21. fob 1.4. Prou.15.17. Eccli.g.22. & 31.12.Nahv1.to.loan.s 2.2.AQ.16.25 Conuiuij pericula, 1.Mach, 16.16 | Conuiuium modefte agendum, Exod.18.12 Conutuio quiexcipiendi, Luc.14.12 Conuitium, Eccli.22.25 i Cor.2.Par.6.30.Prou.10.20. & 11.20. & 27.19. Ec~ cli.13.31.& 21.17.1.loan.3.20 Cor peruerfum,Prou.17.20.Eccli.36.22 Cordis munditia,Prou.22.11 Cor cuftodiendum,Prou.4.23 Corpus, Sap.9.15 Corredtio vite, Prou.21.29 — Correprio Plalm,1 40.5. Prou.10.17. & 12.1. & 13. 18.8¢ 15.5.8 57.10. & 19.25.8 25.12. & 2705+ & 28.23. & 29.1. Eccl.7.4. Sap.1.3. Eccli.4.27. & 10.13. & 10.28. & 19.5. & 20.4. & 32.21. Macth.18.15.Luc.17.3 * Corripiend: qui,Prou.9.7 Correprionis fructus, Prow.15. 31 Crapula cauenda, Luc.21.34 Crapulam lodus fequitur, Exod. 3 2.6 Creatio, Eccli.18.1 Creaturz,Sap.14.11.Rom.1.20. & 8.19 Creataa Deo omnia,Gen.1.1.Exod.20.11.1.Par.29. 10,Pfal.88.1 2.8 95.5.8 113.15. 8¢ 120.2.8 123, 8. & 145.6 Ifa.37.16. lerem.10.1 2.1. Eccli.1.8. vide Deus. Le Credere,Eccli.1 9.4 Crudelitas, Prou.z1.10 Cradelicatis damna,Prou.11.17 Crux libenter ferenda , Matth.10, 35. & 16.24. Marc.8.34.Joan.15.20.& 16.112-Act.5.41.8 16. 25.2. Corineh.8.2. Col.1.24.Heb.1 0.3 4.1ac.1.9. i.Pet.ai ns Crucis Chrifti vis, loan, 12.32 Cupiditatis cemporalium vis,Gen. 34.24 Curiofitas , Ecclef.7.1. Eccli.9.7. A@.17.21.1. Tie moth.1,3 Curiofitas vitanda,Eccli.3.22.A@.1.7 Curioficatis damna , Genet.34.1. Prouerb.25.27. Cant.6.4 Cuffodire, Prow.27.18 Coftodia fai, Prouerb.16.17. Abac.2.1. Malach. 2.16 t ‘D Amon , Eccli.39.33.vide Diabolus. Demonum impugnatio, Iof.g. 1, 8 11. 1. 2.E{d.4.7 Demoiis vis, Matth.r.26. & 5.2. & 9.26. Luc. 8.29 Dzmones Emanuelis Sa, A779 Demones lafciuiam amant, Matc.5.12 Demonis opus , Marc,5.13 Dewmones Chriftum conficentur » Marc.1.24. & 3. 11.7-7-Luc.4.41 Demonem quid expellat, Marc.9,29 Demones multi in eodem homine, Marc.s.9 Damen recedit ad tempus, Loc. 4.14 Dezmonum altutiz,1.Keg.i 3.19.2 1 Ef, 4it Demon non timendus, ‘Tol20 24,8 11.6 fe etiam maliexpellunt,, M atth,7. 2. ».Marc.9» 8.Luc.9.48, AG.19.1 3 ae credunt , lacob.2.19 Damnatio eterna, Sap.s. 6& Iob yo.22. & 36.12. Ifa.24.31.& 30.33.6¢ 66,24. Dan.7.11. Mach. 3. 12. & 5.29. & §-12.& 13,50. K 18.8. 8 22.53, Ol 23.33. 25. 30.Marc.9. 47.Luc. 3.17.8 16.23. Heb.10.27.2.Thefl.1,8.2,Per.2,4.1ad.6. Apoc, 19: 20,.% 20.10.% 21.8 Damnati, Apoc.20.14. vide etiam Infernus, Damnatorum vox, Sap.5.6.Ter.8.20.0f¢.10.8 Damazm dantis poena, Exod.21.33. & 22.5 Dare, Eccli.4.36. Act.20.35. vide Eleemofyna. Decima, Genel.1 4.20.8 15.22. & 22.44,Exod.22, 29.& 23.19.Leuit. 23.19 .euit.27.30.Num.18. 21. Dewae.1 2.6,8¢14.28.8 26.1 2.1,.Reg,3.15.2.Par.31- j.2.Eldr.10.37. Malach.3.8.Heb.7.2 Dedicagio templi,yvel alraris,Num.7.10.3-Reg.8.26, 2.Par.7.5.8¢ 1s.8.1-Efd.6.16.2.Efd.12.27.Pf.29- 1.1.Mach.4.56. 2.Mach.2.9 Debita,Prou,.29.13.Rom.1 3.7 Debica foluenda, Tob.4.15 Deceptor, Prou,28.10, & 29.5 Deleétari in Deo, Plal.36.4 Delitiz , Prou.r9.10. Eccl.2.1 Delitiarum punictio, Apoc.18.7 Dereli@io Dei, Ofe.1.9.& 9.15,.Rom.1.14 - DereliGionis Dei caufa, 2. Par. 12: g> & 32. 31, let. 2-7 | Derelidto 4Deove , Ofe.9.12 DetiG confolatio, lob 12.4 Defiderium, Prou.13.19.Eccl.6.9 De fideria fandta, Pfal.41.1.Prou..1.23.Sapient. 7.7, Dan.9.23. Toan,12. 21. Rom.8.23. 2.Cor.s.2, Apoc.22.20 De([perationis damna , Prou.24.10 Defpontatio Dei , Ofe.2.19 Detractio vitanda , Prouerb.4. 24, Ecclef. 10. 20. lacob.4.11 Detcactor fugiendus , Prou.2 4.21 Detractio, Plal,14.3-8 100.5.Prou.10.18.8 1.13. & 16.28. & 20.15.& 26.20,Rom.1.30, 2.Cor.12. 20.41-Petr.2.£ Deuorio, Leu.6.21. 2. Reg.13.1.Par.1 3.8 Dens, Pfalm.17.3 2. fa.s1.15 ler.10.10. Dan.2.47, Ole.13.4. r.Cor.8.5. 1.oan.1.5. Apoc.18 Deus pacerfamilias , Match. 21.33 mirabilis, Pfalm.8.1 - Acratator_cerdis , Pfalm.7. 10, Prouerb.15. 11> Ro 21g occultus, fob 23.8 creator omnium , fob 1 2.7 incomprehenfibilis,, lob 11.7 timendus , Prou.7.1 verax, Num.23.19Pfal.a18. g0.Rom.3.4 honorandus , Prou.7.4 Dei gloria , Pfalm, 28: 2. & 67. 35. ifa. 42.8. loan. 15. $ imperium, Pfalm.2i. 29, 8 23.1 & 46.9. & 924. & 102.19, K 118.91. SC 144.13. GH 145.10. Eccl.10.4 fuauicas ,Pfalm.33.9 Sap.12-1 inpocatio, Pfal.17.4. & 19.8, & 49.15. & 55 -19- Be 56.3.8 80.8.8¢ 58.6.8 114.3.8 217.5.8c 144. 18. Eccli.37. 19. Tla.38. 14. & 43.7. Toel.2.32, Rom.10. 12 liberatio, Pialm.17.17.8& 3 3.7.Sap.16,8,1fa.5 1.3. & Go.10.& 65,3. lerem.13.8. & 29.11. & 30.17. & 31.4. & 32.42, & 33.6. Thren.3.31, Bar.g.1 7, Zach.r.16. & 8.14 verbum, Pial.11.7.6¢ 28.4 Ezec.12.25.Matth,2 4, 35. Luc. 16.3 1 verbieius vis, Luc.24.32 opera, Job 37. 38. & 39. Plaim.$.4. & 18.1, Be 32.6. & 43.1. & 45-9. & 65.5, & 67.7. & 70.19. & 73. 13-86-76. 15. & 77.12, 8685s Ss & 88.10, & 91 .6.8& 101.26.& 103.2. & 106.9. @1r0.2. M113.1, K 135.5,.K 138.14, & 144. 13. & 145.6. 8 146.3. Pronetb.3.19. & ey, Eccl.3, If. & 8.17. Sapient. Pit. Ecclehit 4 & 16.06. & 18.5. & 39.39. Se 451k, & 43.1. Ifaiz 40.12. 8 42.5. & 44.24, & 45.6. ler.10.12, & 27.5-& 31.35. & §1.15. Baruch 3.32. Amos 4. 13.Zach.1 2.1, Luc,t.5 1. Joan.s 17, Actor.47.255 Apoc.15.3 Dei opera occulea, Ecclef.11.5 . Dei operum confideratio, Ifa.40.26 Dei patientia , lob 3§- 1S. Ifa. 30. 18. Roman, 9.22 perfectio , lob 22.2. & 35.5. & 36.22.& 37.233 & 42, 1. Palm. 47. 11. Sapient, ir. 23. Ifa, 40.15 magnitndo,Pfal.76.1 4.8 85.10.8 98.2.& 134.9, & 146.5. Eccli.s 8.4. Ter.10.6 : {ciencia; lob 10.13.8 11.11. & 24.1,Pfal.3 2.13. & 52.3. & 138.1. Prou.16.2. Eccli.r7. 13. BE 4.25 18. Ter.16.17. Ole.5.3, Heb.4.13 fapientia, Prou.3.19 indicia, 1ob.9.16. & 21.22. & 34. 29.& 35.7. & 4.12. OC 7 2:16; Prov.16.11. Ecclef, ie 14.0% 8.14, Sap.ry.1.Eccli.33.11.Amos 4.7.Abac.1.3,.Romurt, 33.Apoc.16.7 © | ; iudicium, Eccl t2.14.Sap.1.9.& 1121.80 12.18; fer.29.23. Rom.2.2 viz occult, lob 9.11 benignitas, lob 7.17, Pfalm.8.5.&% 24.8 Sap.t. 6, & 12,.16.loan.4.2 maieftas, 3-Reg.22.19. lob.9.1 4 benedictio , 1.Par.17.27 dile@io, f. quoamat, vel amatur , Pronersb.8, 17-1a.49.14. fer.31.3.Cant.1.4.Eccli.1.1 4.8 3, 4. 6 34.14. Olfe.r1. 4. Matth.10.37. & 22,365 Joan.3.16. & 14,15. Rom.s.8, 1-Coristrh.8.3.1, Yoan.3.1.& 4.9 » Jaus, ludich 16.2 Pfaim.7.13. & 9.1. & 20, 14.8 21.23. & 26. 6. & 32.1. & 33.1. K 40, 14, & 43.9. & 46.1. & 49.23. & 55.13. & 56, 8. & 60.9. & 62. 5.& 64.1. & 67. 5. K 68. 31. & 70.7, &71. 18. & 74.1. 77-4. K $0.1. & 91.1. & 94.1. 8.95.1. 8 97-1. & 98.3. & 99d. & 100-1. & 102,22. & 103.1. K 104.1. & 105.1. & 106. 1. & 107. 1 & 110, 1, & 112, a. 66413. 9. & 116.1. K 117. 1, & 118.164, 8133.1. 82 13.4.1. 80 135.1, 86 13775. & 143.9. &144.1. & 145. r&146.1.& 148.1. & 149.1. & 150.Eccli.3 2.17. & 39.20.8¢ 43.32-Tfai.rg.t, & 42.10.08 44.23 .0 63. 7.Dan.2.10.8¢ 3.2,10n,26 1o.Rom.16.25. 2.Cor.1.3. 1.Tim.1.17. Heb. 9 agr.Pet.a.2. 2.Petr.3. 18, Ind, 25. ft POC sense & §: 13.00 7.12.819.4 pieuidentia, ludith 9.5. Job 28.5 Pfalm.10.4.8 43.2.8 101.20. & 144.15 Ecel.5.5-Sap.1 2.18.8 a4. 3.Eccl.10.4. & 11.1 5.8¢ 33- 13.Thren.3.37 prefentia, 3.Reg-8.10. lob 31.4.Pf.1 38.7, Prous. 2115.3 fer.22.1 3. AGts17.27 S{~ 2 eins i f 3 Bia hy a a 430 eius cogitatio, 3.Reg.18.15. Pfal.15.8 figna, 3.Reg.19.11 vis, 1. Reg. I ea rerrentur impij, r.Reg.4.6 Dei locus, 3.Reg.8.27 ira,Pfalm.$9.11.Eccli.16.12.1fa.28.21.Ezec.7.8. Ole.1.6.6 4.14.& 5.6.Nahum.1.1. Zachar.1.15. Rom.1.18 De ira in peccatores,1.Reg.1 6.1 Ila.57-6.0le.5.1 4s & 8.5 in prelatos, Zach.10.3 in populum, Zach.i1.9 Dei renerentia, Exed. 3.6.Deuter.23.14. 3. Reg. 19.13 3 prorectio, Genel.28.15. Bxod.23.20. & 29.45. - Deut.$.4. 2-Reg.22.1. Iudith 5. 25.Plal.s.14. & ¥7.1. & 26.1. & 62.8. & 63.3. 12.8.9. Ofe.2 18 AQ.18.9.& 20.3 2.2.Petr.2.9 potentia, Exod.15.3. Num.11.23. Deut.3.24.1. Regum 1 4.7,Iudith 9.4. lob 9.12. & 10.7.& 11. 10.0 23.13.68 25.1.& 41.1.Pfal.3 2.9. & 61.1 2s & 64.7. & 67.18. & 93.1. & 113.10, & 134.6. Prott.21.30. Sap.1.t.22. 6 12.12. Eccli.43.31. Hfa.po.1.ler.18.6.& 32.27.& 49.19 Daniel.4.31. Zach.8.6.. Marc.10.27 jufticia , Exod.20. 5. lob 8. 3.8 34.10. & 36. 12.Pfalm.9.9. & 10.7. & {1. 6.& 3245. & 35.7. 8217 403-86 75.7-& 91.16.& 95.13.%& 97.9.8 102. 6. & 118.137. & 139.13. & 144.17. Prouerbio- rum 29.26. Ecclef.3.1.7. Sapienr.s.18. & 12.12. & 16,24.Eccli.35.16. Ifa.26.9. ler.44.22.Thr1, 18.Apoc.1 6.5, mifericordia , Exod, a0. 6. Leuit. 26.144. Iud.2, 18, & 10. 11. 2,Paralipomen.3o. 9.2. Efdr.9.16. Judith 3.14.lob 36.9. Pfalm. 32.5. & 35.6. & 71, 12.8 62.46 & 77138. & 88.1. & 118.64..& 144, 8.Sapient.1.1,24. & 12.10. Eccli 7.28. & 18.4, Vfat.9. & 30.19. & 48.9: & 5 4.10.ler.2.1.8 31. 20. Thr.3.22: Bar.2.27. Ofe.1.7, & 2.6. & 11.8. & 14.5.Locl.2.18.Mich.7.18. Abac.3.2.Zac.1.16. Luc.i.§0.& 15.20 | tintor, Exod. 20.20.Deut.6.13.& 10.20.lob 9.28. & 23.15 vifio,Exod.24.10.& 3 3.20. 3-Reg.22.19 proprietates , Exod. 34.6. Num.14.18. Denter.4. 24.8 7.9.& 10.17. & 32.4, & 33.1. Lof.r4.ro. 1.Regum 2.2.2.Reg.22.31.3 Reg.8.23.2-Par.rs. 2.Lob 5.9.8 9.4.& 10.4.8 12.13.& 36.; .Plal.s.6, & 85.15.68 88.7.Sapient.15.1 Eccli.1.8.8 15.19. Ifa.4o 28. & 41.4. & 43.10. & 44.6.% 45.5. & y5-S.ler, 32.18 memoria, Deut.6.12.Tob.1.13. & 4.6.P{al.62.7, & 70.16 & 76.4. & 104.5. & 118.5 5. Ecch.r2.1. Joan. 2.8 auxiliam, Deut.7.21.& 9.1.L0f.10.8.& 23.8,Iud, 5-8..Regum 7.10.8 23.27.2.Regum § 24.8 22. §.3-Regum 20.13. 4.Regum 6.16. & 7.6.Ludith 9.18. lob 36.15. Plalm.7.11. & 9.10, & 11.8, & 17.30.00 24.15. & 32.20. & 33.5. & 46.6.le~ remig 16.19.& 42.11.Pf{al.45.1. & 89.1.8 90.1. & 93.21.98 rozirg. & 1.3.20.8 117.6.& 120.1, & 122.168 123.1, Abac-3. 19. Zachar.1o, 12.2. Mach.ro.20,(& 11.8. & 12.15 promiffiones, Iof.21.45. & 23.14, Pfal.144.13. Luc.1.5 4. 2.Cor.1.20. act 3.5 promiffiones conditionales, Deut.19.8. 1,Reg,2, 30.3.Reg.8.a5, 4.Reg.ai.8. & 23.27.lerem,1 8.9. Ezech.3 3.13 ) ininz conditionales, Iud.10.11. 4.Reg.20.1. Jer, 28.7.Ezech. 3 3.14 penitencia,Genel.6.6, 1Reg.1s.i1 immutabilicas, 1.Reg.15.29. Mal.3.6 Index Notationum. inuitatio, Eccl.a4.26. fa.s 5.1 Mal. 3.9 Ze.us, Zach.s.2 bonitas,P{.72.1.Sap.1.1 3.Nah,1 .7-Matth.19.77. A@.10.34. Rom.10.12 wternitas , Plalm. 89. 2. & 61. 9, & 101. 13. Abac.1.12 ° nomen,lfaie 41.8.8 47.4.lerem.16.23.Amos 8. & 9.6 alticudo, Pfal.63.7 confilium’, Sap.9.17 flagella, Genef:18.23,;Sapient.1 2.22.Eccl. 39, & 40.9. Hfaie 19. 16.Ezechs38,22.Apoc.6.8.8& 1.&% 16.8 fidelicas , 2.Tim.2.13 culcus, Eccl.1.32 honor, Eccl.9.a precepta, Ofe.1 4.10. Bar.3.9.Pfal.77.¢.8& 110.7, 1.loan, 2,23 ‘ iutamentum, Terem.s1.14.Heb.6.13 premium temporale , Ezech 29.18 vocatio, Rom.11.29. 2.Tim.1.9, Apoc. 3.20 € 3 ye , Vocatio contempta , lerem.3.7 . contemptz punitio, Luc.14,16 confolatio , [fa.66.13, ler.31.16 dodtrina, Ifa.45.19 expoftulatio, let. 2.9.8 3.20.8 4.22.8 g.-1.8 6. 10.8 9.23.8 9.2.Ezech.22.18.8& 34.12.Ofe.2.2- & 6.4.Amos 3.1, Mich.6. Zach.7,.9. Malach.1.6. & 3.8 punitio, 1f4.19.14.& 34.1.8 59.17. Ter.4.9: & 6. 11.8 30.3 2.8 45.4.8 §0:29:Ezech. 20. 3 3.8 21. 3.8 22.13.8 25.35.8 25.15.00 33.29. & 39.23. Amos 5.19.8 8.9. Mich.5.2.4. Sophon.1.3.Malae chia 3.5, Luc.i8.16 | habiratio, Prou.8.1 PAKI7.24 voluntas,Prou.19.21.Sap.9.1 3.1{a.46.10. loan,t. — 14. Matth.20.1:, loan.s.30. & 6.39.Rom.9.18 1.Thefl.4.3.1.Tim.2.4 beneficia, Amos 2.10,AQ.14.16 notitia , Plal.7s.1.Sap.13. 5. & 15.13. Toan.17.4: Rom.20, 1.Cor.1 3.12 Deus non tenrandus , Match. 4.7 . Deo feruire, 2.Par.i2.8, Pfal.og.1 Deo quid placeat , 1 Reg.16.7, fa..8.12. Ter.9.24 Mich.6.7. Zach.8.16 Deo placere , Eccl.zo.24. Deo grati qui, Ifa.66.2 Deo dileéti qui, Ioan, 16.29 Dei amici, loan.15.14 Dei ferui, loan.17.16 Dei ferui excipiendi , loan.t 3.20 Deum agnofcit Gentilis, Dan.3.35.8 4.34.8 ras 40.loan.} 50, 2.Mach,3.35 Deus Pater, Dan.7.9 Deum quarere , Pfalm.3 9.17. & 68.33. & 104.48 118.11.Canr, 3.1.6 j-6.Sap.1.t.ler.29.13.Tht.3. 2§.Am.5.4,Soph.2.3 eum quarere vile, Pfalm.3 3.11 Deum querendi modus, Deut. 4.29 Deum fequi gloriofum , Eccl.2 3.38 Deum quiinuenianr, Prou.8.17 Dei filij,Rom.9.8.1.loan.3.2.& 4.4.80 5.18 Dei miniftri, 1.Cor.3.9 = Dei teftimonium, 1.loan.y.9 reprehenfio, Apoc.2.4 Deo appropinquare , lac. 4.8 oe Diabolus , lob 40,10. & 41.24. Ifa.30.3t, Ioan.8; 44. 2.Corinth.1 1.14. Tac.4.7. Apoc.12. 3. 8c £6. 14.8 20.2 : : Diaboli teftimonium, A@.16.17 vis, Exod.3.10 {uperbia, Marth.4.9' officium, 3 cad 2d» i ‘officium, Tob 1.9 punitio, 2.Per. 2.4.A poc.20.10 Diabolus inimicus perfectionis , Exod.8.28 impedit omne bonum, Exod.10.11 mendax eft, Matth.4.9. loan.8.44 querit hominum perditionem,Gen. 3.1.1.Par. 21. 1.fob 1. & 2. Zachar.3.1. Matth.8.28 Luc.8.12, A&or.5.3. 2,Cor.4.4.Ephel6.11. 1.Thetl2.18, 1.Per.5.8. Apoc.2.r0 a Chrifto ef {uo imperio {poliatus, Genefi3.15. “Tfa.9.4.8 14.8. & 27.1. Zach. 3.2. Matth.12.29, Luc.10.18. Ioan.ra. 31+ Col.t.13. 8 2.15.2. _ Timoth.1.10.1.Joan. 3.8.Heb.2.14 Diaconorum ordinatio,Num.8.5.AG.6.3 officium, Num.8.1.& 18.4 mores, 1, Lim.3.8 Dies iudicij, Maia 2.10.8 3.13. & 13.6. & 24.1.8 26.21.30,27- & 63.4. & 66.15. lerem.25.30, & 30.7. Ezec.38.19. loel.1.1¢.8 2.1.8 3.2.Mich. 1.3-Nahum,1.5. Sophon.1.14.8 3.8.Zach.14.5._ Malach.4.1. Pfal.4o.1. Sap.5.1. Matth.1 3.40, 8 25.31-Mare.13.26.Luc.17.24.& 21.25-AGh 111, & 17.31.Rom.2.16. 2.Cor.5.10. 2.Pet.3.10.1ud. 14-Apoc.1.7. & 6.12.8 11.18. & 20.13 Dicitudiciy memoria, Eccl.38.23.8¢ 18.24 ef incertam quando faturum , Matth, 24. 36. Mare.13.32. Luc.t17.30. A@or.t.7. u.Theflis.1. Anoc.3.3,.& 16.15 ge difficilia, Prou. 30.78. Ecel.1.§ diffidentia damna, Marth.14.30 punitio, Num.r4.t1.2,Par. 16,7 Dignitas, Eccl.11.y. Dignitas ecclefiattica, Heb.5.4 Diicatio Dej fuper omnia, Genefe2 2.2. Exod.2.6. Deut.s.10. & 6.5. & 10.12. Tof.22.5. Eccl.7.32. Matth.10.37. Marc.12.30. Luce 7.47. & 10.27. Joan. 21.15. Roman, 5. 5. 1.Corinth. 10. 21.1. Toan.4.17 _ Dilectionis Dei frudus, Luc.7.47.1dan.14 23 Dilectio proximi, Marth.2 2.39. loan.1j.12. Rom: 13-8. 1.Cor.10.24.1. loan.2.9, 6 3.11. & 4.12. 2,loan,5.3.foan.1 Diligentia, Geu.18.6.& 24.32.Prou.10.5. & 11.16. &r2 11, & 21.5. & 24.27. Eccl.g,10. & 10.29. 8 31 27.8 32.15. Hebr.6.11 Diligentiz fructus , Prouerb.10. 4. Ecclef. 10. 10. Matth.25,2 Dilcere , Proverb.9.9. & 10.8. & 14.17. 8 17.16. & 18.15. & 19.27. & 23.12. Ecclef.3.31. & 8.9. & 18.19 Difcendum , Eccl.6.18 Difcenda que, Bar.3.14 Difcipline commendatio, Prou.4.1 3 Difcipulis Chrifti diétum, Luc.22.28 Dilcipulorum Chrifti fames, Matth.1 2.1 teibulationes , Matth.24.9 Difcordiz damna, Matth.12.25 Difcordia Chriftiana, Luc.12.5 2 Dilcretio , Matc.9.5 Difcretioin Deicultu, Leu.r.13 Dininis gqaomodo ftudendum , Prou.2.3 Dinitia, Pfal. 38.7.8 48.11. Prou.10.2.& 11.2 8.8 13.8.8 14.20.8¢ 17.16.8 18,1 1.8 21.6.8 22.7. & 28.6.Eccl.5.10.8 6.1.8 9.16. & 10.26. & 11. 10, 82.14.23. 8¢ 21.5. & 95.5. Seagal. & 31-5. Bar-3.16.A9¢.2.9. lac.1ert Diuttibus ve y LUC.6.24 Diuiti dicendum , Pfalm. 61, 11. 1. Timoth.6.16. 26.6.1 Diuitiz inutiles, lob 27.19.Prou.11.4 impediunt perfectionem , Matth.19.22. Marc. 10.21 Emanuelis SA. ASI inuidiam pariunt , Gen.26.3 fratres feparant, Gen.36.7- iniquae, Eccl. 40.1 3 funt a Deo, Prou.10,22 Diuitiacum damna , Matth.19. 23 periculum, Matth.6.24 vanitas, Eccl.2.4 Docere, Prou.9.9.Sap.7.13.Eccl.2 2.7.8 32.6.& $3: 18. Ifa.24.15 'Doceat quem Deus, Ifa.28.9 Doétrina , Prowi2.8. & 13-16. & 18.4.8 19.116 & 20.15. Eccl.21.22.Heb.13.9 Dodrine frudus , Prouerb, 10.21. & 12. 24, & 12.4 Dolor Chrifto amiffo, Luc. 2.48 Dolus, Ptal.s:7.8 9.28.8 34.20. Prou.12.17.Mare: 7-22,Ad.5.1. Rom.1.29 Dominium a Deo, Terem.27.6. Dan.2.37. & 4.24» ae Seat ae Dominis dictum, Eph.6.9. Col.4.1 Dominica dies, Apoc.1.2 * Dominus yvobifcum , Ruth 2.4 Domus propriz cura, Gen. 30.30.08 3 5.2 Dontus aliena, Prou.25.17. & 27.10. Ecclayz.as Domeftici, Mich.7.6.1.Tim.5.8 inducendiad Deiculeum, Exod.1o 9 Dona, Eccl.20.14 Dos , Tob.8.24 Ducis hortatio, 1.Machab. 3. & 4.8.2. Machab 8. 16 oratio ad Deum, 1.Machab.4.30. 8& 7.40. 2.M@- chab.15.21 Duces {pirituales ceci, Matth.23.24 E ¥ Brietas , Eecl.r9.1 Ecclefia , Gen.28.16, 3.Reg.4.34. Pfalm.44.10. & 45.5.8 47.1.8 64.5.& 67.10, & 68.36. 75. 3. & 77.5 2. & 84.1.& 86.1. & 93.14. & 101.17- & 106.3 5.6C113.16,8¢ 121.38 131.13.Prou.g. 1.Cane6.1, & 8.11, [a.1.27. & 261-80 4.5.8 5.10 & 9.2.8 17.6. & 14.328 9.18.8 14.23.8 25. 10.82 26, 1.80 27.8¢ 2.33.20. 8 § 1.3.8 61.10. &e 6 5.15.8 66,10.ler.3.17-8& 30.18. loel.3.20.Agg. 2:10.Zach.2.4.8& §.3. & 9.8.Match. 13.24. 1.Cor, 12.12,& 14.40. Co}.2.19.1.Tim. 3.15. Heb.3.6 Apoc.1.r0. & 12.1.8 21.2 Ecclefie encomium , Num.24.§- Ecclefiz Deus affiftic, Exod. 40. 38. Num.g. 15 Deuter. 12.12. Ecclefie reuerentia,Leu.19.30.8 26.2 hoftes, Ifa.10.5 vox, Bat.4.12. miniftri, Eph.4.1 1. 1. Theff. 5.12 perfecutio, Ac&t.8.1. Apoc.1 2.13 auctoritas , Gal.2.2 pracepta, Adt.15.41.8¢ 16.4 : Ecclefia primitiua, AG@.4.32. 8 9.31.5 14.3,Rom. 15.14.1.Cor.1, 5.8 14.26 | Ecclefiz primitine difceptatio , AG 11. 2. & are: mente ex gentibus, Ifai.s 4.1. Ezech.17.42 Ecclefiz miniftri, Eph.4.11. 1.Theff.s.12 eorum gradus, 1.Cor.12.28 eis dictum, 2.Tim.2.15 : Ecclefiam perfequentium punitio , Iudith 16.20, Ila.29.5. 8 31.3. Zach.r.4.12 Ecclefie dium , Ila.49.18. & 59.21. & 60. ts & 62.2. & 30.16, Bar.4. 36. & 5.1. Mich.5.9. Apoc.3.8 Ecclefia non potefterrare , Matth.16.18. & 28.20. Luc, 22. 32, loan. 14.16, & 16,13. & 17- 11. 1.Lim.3.15. 1.1oan.2.27, 345 7 Sf of 482 eft Corpus Chrifti, Ephet.1.22.0¢ 4.4. & §.23 1.Cor.1 2.27 fponfa, Pial.44.1.1. Ezec.16.9. Cant.4.9.2-Cor., 1.1 2.Eph,5.26-Apoc.19.8.& 21.10 eius caput Chriftus, 1.Cor.1 2.27.Eph.g.15 od §- 23.Col,1.18. & 20.19 & protector, Pf.90.1.& 134.1 3.1fa.43.2.Ter.46. 28. Matth.1$.20. & 28.20. loan.1 4.23. 2.Co- rinth.6.16 Ecclefig edificatio:, 1fa.5 4.1.1. confecratio , Exod.30.15. Num.7.1. vide Tem- plum. {umptibus populi edificatio , Exod. 35. 20, & 40.9 Ecclefiattici, Ecclef.7.33. Ezech.44:20. Ofe.4 8. 1.Corinth.4.9. & 4.1. & 9.7. 1-Theflal.s. 12: Heb.5.1 Ecclefiafticis dium, Ole.s.1,.Matth.10.8,2,Cor.6, 3.2. FIM tO) Ecclefiafticorum exemptio , Gen. 47.20 diftingtio a laicis, Num.1.49. peccata, ler. 2.8 perfectio, Deut.33.9 alimenta, Rom.15.27 Ecclefiaftici mali, Ifa.22.7.Mich. 3.5 eis ve,Matth.23.13.Luc.1.1.5 2 Ecftafis , Ad&t.2 2.17.8 10.10 Eleemofyna, Ruth. 2.14.8 3.1 5-2.Ef{d.5.10.Tob.1, 3,02 2.2,.Marc.12.41. Luc.rg.8.Ad.1.1.29.Rom. 15.25. 1-Cor.16.1. 2.Cor.8.2. & 9.1. Gal.2.10, “Heb.13.16. 1.loan.3.17.3.Loan. 5 facienda , Leuitic. 19.9. & 23.12. Tob. 4. 7. Ecclefir1.1. Eccli.g.1. & 7.10. Luc.3.11, 8 12.. 33 16.9 quomodo facienda, Matth.6,2 Eleemofyne fructus, 3.Reg.17.Tob.1 2.8.Pfal.ri1. §-Prou.1 4.2 1-8 21.14.68 22.9.& 28.27,Eccli.3. 33.8 1718.8 29.15; Ila.5 8.7. Dan.4,24.Matth, 25.34. Marc.9.41. Adh.9.36 Electio Ecclefiattica, AG. 1.2 3 Eleétio Dei, loan.15.16.Rom.9.18.2.Tim.2.19 Eledti, Plalm.93.14.Sap.4.15. Dan.12,10. Zach.2. 8 Matcth.15.13. & 20.16.Joan.18.9. Act. 13.48, Yoan.10.27. & 13-18. Roman.8. 28. & 11.5, Apoc.17.14 Eligendi fuperioris qualitas 1.-Reg.1.10 humilicas, 1.Reg.9.21. & 10.21 Eledti in {uperiorem gratia, 1, Regumio. 6. & 16.13 Electoacclamatio, 1.Reg.10.24 - Eleétio fuperioris diuina, 1.Reg.9.15 Elias, Mal.4.3. Apoc.11.3 Elyma magi punitio, Adk.1 3.11 Emendatio,Eccli.21.1.6¢ 35.3.1fa.30.15,Ofe.10.12. Agg.1.j Emptio & venditio , Gen.23.9. & 25.31. & 33.19. & 40.57. Leusg.13. & 25.14, Deut.15.1., & 13. 2.Reg.24.21. Ecclic27.3. & 42.25. Prou.11.1.8 6.11, & 20.10.Jfa.2 3.18. ler.32.6. Ezech.4s.10, Mich.6.10.Matth.7, 2.Luc.14.18. 1.Corint.7, 30, 1.Thef. 4.6 - Enoch Heb.11.5.Apoc.i1.3 Epifcopus , Math. 20.23. Luc. 4.16.) Toan.10.4. Ad. i.ag. & 63. & 11. 22. & 14.20. 8 20.28. Rom.15.16.1.Corinch, 3.5.8 4.1.2.Corinth.3.6, Eph.1.15.Col.1.23.1.Tim.3.1.2.Tim.2.1.Tits.5. 1 Petigs'2, Epifcopi boni ele@tio, Ma.22.20 Epifcopi mali punitio , Ha.21.19 Epulonis parabola, Luc.1s.19 Epulonibus ve, Ha.s.22. Errores , Matth.:4.23 Index Notationum. ; Erubefcere, Pfal.39.11.Eccli.44.21.8& 42.11.Ezec- 16.5 2.Marc.8.38.Luc.9.26.Rom.1.16.2.Tim.1.8 Euangelium,lla.10.22.8 1.1.12.Rom.1.16.1.Cor. 1.12. Cor.4.3 Euangelij tempus, Ha. 12.3. & 29.18. & 32. 4. Bi 33.6.8C 35.1600 42.16 & 44.3.0 49.9.8 65.17. lérem.3.15s60 30.8.8 3103 9, Oc: 3.2.37.8¢ 33.15. & 50.4.Ezech.20.40.& 34.1.1.& 63.9.8 37.21. Toel.3.17. Mich.4.3. Soph.3.11. Zach.8.7. & 9. 16.6 12.8.8 13.2. & 14.9. Gal,3.25.Eph.t.7. 1.loan.2.8 predicatio,Ifa.27.13.Jerem.1 6.14, Match.13.31. & 24.14.Rom.10:18.4,Cor. 1.1 8,8¢ 1 §-3.Col.1, 6.Heb. 2.3 A) Euangelifte, Ezech.1.5. Apoc.4. Euchariftia, Genef.28.16. Exod.12.11. & 16.18.3. Reg.19.8.1.E{d.6.20. Plal.r10.4.Cant,2.9.& 5. 1.[fa.25.6.0fe.14.8.Zach.9:17.loan.6.50.Ac.2. 42.& 20.7, 1.Cor.10.16.& 11.23 figure, Prou.g.5. Sap.16.20. Exod.16.1 5 infticutio, Matth.26.26 fructus, 2.Reg.16.11. loan.6.5 1 frequenratio, Adt.2.42.& 20.7 adoratio , Plal.21.28.8 98.5.loan.9.38 Examinare feipfum, Eccli.18.20.& 37.20.2.Cor.13. 5-Gal.6.4 Excommunicatio , Matth.5.29, & 16°19. & 18.8. Marc.6.42.loan.20.23.1.Cor.5.4. 2. Thefl. 3.14. 1, Dit. 1,20.]ats3\ bo figura, Num.s.1.Tob.13.1, 1.8 14.8 Excommunicandi qui, Prou.22.40. Matth.18.17. Rom.16.16.2.Cor.2.8.1.Tim.1.20.8 6.5.2. Tim. 2.17.8 3.5. Tit. 3.10. 2.Ioan.10 Excommunicart vitandi, Marth.18.17.1.Cor.s.11. Tit.z40 Exequiz, Genefi23.2, & 50.10. Deurer.3 4.8.2. Reg, 3.31 Exemplum bonum , Cant, 4.11. 1.Cor.10.3 2.1. Pet.3.46 Excufatio nimia vitiofa, Exod.4,1 3 Expectandum quid, Gen.49.18 Expectare moleftum, Prou.1 3.12 Expediens, 1.Cor.6.1 2. & 10.22 Exteriora, Eccli.s9.22 F *Aciendum quid Pfal. 36.28 Luc.1.1.42 ' Fama, Prou.10.7.& 22.1.Eccli.41.15 Fames, Prou.27.7 ~ -Famulus bonus, Gen. 30.28. vide Seruus. Fftinatio, Prou.2.1 Feftum, Exod.23.12. & 31.93.Leu.19.3.2.Efd.8.9. & 13.15. Tob.21. Plal 80.4.6 117.94.The. 1.4, Nah.1.15.Mare.2.27.Luc.14.5 Fefti obferuatio,ler.17,21.1.Mach.2.35.2-Mach.8. 26,.Match.1 2.21 . i Fefti violacionis punitio, Num,15.32. Ler.17.27 Fides , Pfalm.g2.5.Eccli.1 6.28. 11a,28.1 6.ler. 5.3. Luc.18.8. loan, 3.18. 8 4.42. & 6.29. & 12.44, Rom,10.8. 2.Cor.4.13. Galer.8. & 2.20. & 3.7, 2.Thefl.3.2.Tit.1.4 Fidei necefliras , Ifa.7.9. Marc.16. 16. AG.16 3058. Hebr.1.1.6 Fructus , Abac.2.4. Matth.8.1 3. 8& 9.2. & 15.28, Toan.3. 36. & 4.5. & 5.24. & 6.47. & 7-38. & 112 6820129. Ac.n4.8. 1 Pee. 2.8 - conftantia, Dan.36.1.Mach. 1.65.& 2.19 vis,Matth.9.29.& 17.20.8 21.21.Marc.2.5.8 5. 35% 9.25.8 1.23.& 16.17. Luc.7.50.& 8.43.8 b7.6, loan.14.12. Act.3.16. & 15.9. Heb.1 1.33: Fides viua, Exod.27.20. Cant. 4.9.Abac,2.4.Matth. 9.22.8 15.28,Room.3.22.Gal. 5.6 Fides imperfecta, loan.12.42 mortua, Es ae mortua,Matth.7.21.1.Cor.r 3.2.]acob 2.26 Fidelitas,Prou,20.6,& 28.20.Luc.16.10 Fidelis feraus,Matt.24.45 Fideiuflio,Prou.1 7.18.8 20.16 Periculofa eft, Prousrt.15.& 22-26 Filij, Prow.1o. 1.8¢ 13.1.86 14.14.86 £fs20-SE17.6, OC $9.1 3.8 23-2 4. 28.2,68 290300 30.17-Eccl. WOeE OO 22.3). | Filiz,Eccli.7.26.8¢ 26.1 3.8 42.9 Filiis dictum,Eph.6.1.Col,3.20 : Filij caftigandi , Prowerb.13+24, Eccli. 7, 2s. & 30.1 Filiis prouidendum, Gen.25.5 Filij inftirutio,Eccl, 30.2 amor, Gen. 45.9 confilium,1.Reg.19.4 Filij peccarorum,Eccli.41.8 Filius pra ceteris patri charier, Gen. 37-3 Filij minoris cura,Gen.42.4 Filij inobedientis punicio,Deut.21.18 Filij in patrem impij punitio, 2-Reg.1 8.14 Flagella Dei,Ezec.1 4.21 caufa ,'Deut.29.22.8% 32.21. Tof.7. 10.& 23.15. lud. 10. 6.3. Reg.9.6.& 14.154: Reg.18.11. 8 21. 10.2. Paralip. 28.6.2, Efdr. 9.26. Tob.13.§- Pfal.38.12.8& 88.31. & 105.38.& 106.1.1-Ifa.5, 24.& 24.3.8 42.24. & 50.1. & 63.10. & 64. 6. Terem. 2.15 -& 16.18.8¢ 7.13 .6¢ 9.12.80 1.1.10.% 13622.& 15.5.8 16.9. & 19.3.&% 22.8.8 26.1 7¢ & 30.14.& 44.2. Thr.1.5. Ezech.14.13 fructus,Prou.19.25 remedia,Deur.30.1 Flagellis Dei indurati,ler.5.3 Foemina, Pronerb. 19.1 3.8 21.9.8 41-10. Ecclef, 7.29. Eccli,10.22.& 19.20. & 25.19: 36.27. 42.14. 1. Tim.2.9.1. Cor. 14.3.4- 1-Lim. 2.9.0 (glad Foeming creatio,Gen.2.18 modeftia,Gen. 18.9 virtus ,ludich 4. 4. Prouerb.31. 10. 2.Machab, 7.20 fides,4.Reg.4.30 eo laus,Prou.1.1.1,6.Eccli.26.18.Dan.1 3.2 prudentia,: Reg.25.18 ornatus,1.Pet.3.3.1. Lim.2.9 colloquium,loan.4.27.ACct. 16.1 3 malicia,Eccli.25.17.8¢ 26,10.8¢ 42.6 ira,Eccli.15.22 velum,1.Cor.1t. 6 loquacitas.Eccli.2 5.27 Fominarum deuotio, Exed.1j. 20.4.Reg. 4. 27- Matthr 27.5 5.& 28.1. Marc.15.40.8 16.1.Luc. 8.2.8 11.27-AG.17-4 Forming viris pares, lof.17.4 Feminz vt loquendum,, 4.Reg.4.1 2 Foemina prophetis, 4.Reg.22.14 Foeming damna,lud.16.1 6.Eccli.25-33 Foemina litigiofa,Prou.25.24-6 27-19 ebriofa, Eccli.26.12 | Foemina yiranda , Ecclefialt. 7. 27. Eccli. 9. 3,0 Adela domi continenda, Eccli,25.34 Fomes,Rom.7.14 Fornicatio,Eccli.2 3.23 .Ofe.4.1-1 viranda, Tob.g.13.Prou.s.8.& 6 25. & 7.24.1. Cor.10.8 damnofa,Prou.9.18.& 29.3. Eccli.g.9 Fortitudo,Mar.1 5-43 Fortitudo bellica,1.Mach.6.43 Fratris amor,Gen.43.30. & 45.1 ‘odium, Gen.27.41-& 37-4 yita diffimilis,Gen.25.27 Emanuelis Sa. Fraus,Prou.t 2.27.3 fa.3 2.9-Teg.6.1 3 A Fugere perfecutionem , Mate.2.13. & 105.2 3,AG. 9.25.6 14.5.8 16.10.Ioh ce ae Furtum,Tob.2.21.Zach.s,3 Furti damna,Prouri.24 poena,Exod,22.1 focius;Prou.29.24 Fucura incerta,Prou.27. 4 Allus, Prou.30. 3 1 “\_TGaudium , Prouerb.15.1 2. Ecclef. 2.2. Eccli. 30.17 | Gaudendum de quo,Matth.§.12.Luc.10.1 9 Gaudium fpirituale , Ioan.3.2 9A 1 3-52-Phil.3, 1. & 4.4 ie el 3 Gentiles & Iudzi,Mart.21.28 Gentium vocatio , Ifa.49.22. Matth. 22.8. Ador. 13.46 conuerfio, 3-Reg, 10.4. Ifa.41.18.& 43.5. & 65. 1.Ofe.1.10.& 2.23-Zach.6.15.& 10.11. Marth, 21.43.Ad.11.1.Rom. 11.7-Eph.3.6.Col.1.21.& ae confeflio, Matt.27.54.Mar.1 5.39 humilicas,Luc.7.6 , Genrilibus conuerfis ditum , Rom. 11.17. Eph, ee Generario zterna , Ifa.66.9 Gloria in excelfis,Luc.2.14 Gloriandum in quo Ier.9,23,1-Cor. 3.21 Gloria fttulti,Prou.26.1 Gloriatio,lac.1.9 Gloriatio Chriftiana,Rom.5.11.1.Cor.1.31,2-Cor. 10.17 Gloria Dei quetenda in nominibus , Pfalm.119.1. Matth.6:9.loan.9.24.AG. 3.12.1. Cor.6.20.Phil, 1.20,Col, 3.17. Lit.2.10 Gratia,Exod.33.19.Leu.20.8.Deut.1.3 1.8 8.16.& 9.3.8 30.6.% 32.10. lof.13.6.4.Reg.4.3.10b.8. 11.8 14. 4.& 32.8. Pfalm, 36. 23. & 43.4.8 64.10.& 67. 21.& $3. 12. & 93.47. 114.8.& 117.16, & 118.32. O¢ 126.1. Prou.16.9. &.21. 31. Ezech.11.19. & 36.26.& 47.12. Ole.13.9. Toan.1.16. & 3.27% 4.10.& 6.37. & 15.4. Act. 15.11.& 16.14,.Rom.5.15.& 8.14.& 9.1 j-OC 11. 6.1, Cot. 17.06.3.6. & 12.3. 8) :15.10.2. Cory. 21.8 3.5.8 4.6.& 5.18. Gal.2.21.Eph.2.8.Phil. 2.13-Heb.13.9-lacob. 1.17.2. Pet.1.4.1. loan.2. 27.8 3.9.86 4.13.& 5.18. Apoc.21.6.& 22.17 Gratie effectus,lob 33.20.& 42.5.Cant.5.4 neceflitas ,Ter.to.23.loan.15.5.2.Core3.5 Gracia gratis date,1.Co1.12.4 Gratiof,Prou.18.16 Gratitudo, 2. Reg. 19-32. 3. Reg. 2.7. Tob.91.8& 12.4 Gratitudo in Deum, Luc.17.15 Gratiarum actio Deo,2. Reg.22.47-Pfal.15.7.8 17 47. & 27.6. & 29.1.8 30.22, & 34.10.& § de & 58:15. 65.8.6 70.20. & 85.12.& 102.1.8 108. 30. & 115-3.8¢ 117.21.8 123-6,.&% 1371, Eccl.5 1.1.1. Mac.1.11.2-Mach.10.38.1.Cor.1.4» & 15-§7.2-Cor.2.14-& 9.1f. Eph.3.3.Phil.1. 3, Col.1.3.1.Theff 1.2.& 2.13.2. Thefl-13. 8 2.13. 2.Tim.1. 3-Phil.4. Apoc.1 1.17 Gula,Gen.25.34 Gulez damna,Prou.21.17.Eccli. 37:32 unitio, Num.11-33 ae Gulofis dium ,1.Cor.6 13 rf 4 Heretici ia Se et mee = ; ce > : aah ee i en eS Bae eee —— Ci Geat cue teens en — saaadtiies carina = oe y H YY Aretici,Pfal.73.18-Prou. 30.11. Cant.2.1 f.1 Cor.11.19.1. Tim! 6.8 1.4.8 6.3.2. Tim. 2.16.8 3.8.2.Pet.2.1.8¢ 2.17.&3-3.1.10an.2.19. 2.loan.7. Iud 4 : vitandi,Matth.7.15.Tit.3. 10.2. loan.1o. Rom. Gigs. Lim. 7 puniendi,Deut.13.5.& 17.1.8 18.20.3.Reg.18, . 40.4,.REQ.10.25 Hereticorum vox , 1oan.6.6 Hereticis didum, Ifa. 29.9 Herodis crudelitas,.Matt.2.16 Herodis punitio,Ad.1 2.23 Homo, lob 7.17. Pfal.8.5.8¢ 143.3. Sap.2 23. Eccl. 47.31.1fa.40.6 | habitatio,Gen.2.15 dominium,Gen.9.2 natiuitas,Sap.7.3 miferizecl.ar Hominis in malum pronitas,Gen.8.21 Homini neceflaria, Eccl. 29.28 Hominis lapfus,Luc. 10.30 Homo mendax,Rom. 3.4 Homicida,Gen.4.10. Exod.21.1 4.Pfal.5.7 Homicidium cafuale , Num.35.22 Homicide maledictio, 2.Re6.3.29 puvitio-, Gen.4.11.& 9.6.Leu.24.17. Num. 3 5. 16. Deut.19.1.1.2.Reg. 1.14. & 4.9. & 21. 3-3. Reg.2.5.8 21,1724. Reg.11-16.2.Pat.24.25 Honor,Eccl.10.23.1.Pet.2.17 Hofpitalicas , Gen.1 8.1. & 19.1.& 24-30-Exod.2. 20. 4: Reg.4.8.2. Efd.s.17. Tob.7.1. AC. 10.23, ~ Heb.13.2,1.Pet.4.9 Hoftes anime delendi, 1.Reg.15.3 Humiliras,Gen.16.9.P fal.1 37.6.Prou.16.19.& 18. 12.8¢ 29.23.Eccl.7.5.& 13.9.Matt.2.11.Mat.10. 42.Rom.12.3.1.Pet.5-5 Humilitatis necefliras,Matt.18.2 fructus, 4.Reg.1.13.2.Par.12.7. Ind.g.16.Pfi17. 28. & 72.23. & 101.8. & 114-6.& 1.12.6, Prou, 11.2.hecl, 3.20: . : Humilis yox,Mart.8.8. Exod.3.1 1.8 4.10 Confeflio Deo,2.Reg.7.18 - Hy pocrifis cauenda , Luc.12.1 Hypocrita,lob 8.1 3.8 15.34.& 20.3.Pf.77.36.Eccl. 1.37.& 19.23.Matt.15.7 Fypocritis ve,Mate.23.13.Luc.1 1.44 I ( abate oes 1.21% Tacobi Zebedxi mors, ACt.12.2 Tactura,2.Par.25.9 : Idola,Pfi1.1 3.1 2.1fa.44,9.1.Cot.8.4 Idolorum caufa,Sap.14.1 5 Idololatria,2.Mach.t.23 Idololatre,Sap.1 3.10,Rom. 1.23 Idololatris dium, fa. 46.5 Ieiunium, 1.Reg.7.6.1.Efd.8.21. Tob.12 8.1fa.5 8. 3-Toel. 2.12. Zach.7.5. Matth.17.21. Mat, 2.20. Luc. 2.37; Rom. 12.63,1- Cot.7¢; aor: 6: s. Ac.1 3.2-Eph.s. 18.1, Theff’5.6.Tit.2. 2.1. Pet. 1-13 Yeiunandum quomodo , Matt.6.16 leiunium violantis punicio,Leu.2 3.29 Ignorantia,Eccl.10.14 — Tgnorantia damna , Ofe.4.5. Prou.10.21.& 14.12. Bar. 3.28 . non excufatur,Prou.1.20.& 8.1 Ignofcendum innos peccanti , Ecc.28.8. Matth.5, 23.0¢ 6.14.% 58.22 .Luc.17.3.Eph.4.32-Col, 3.13 Index Notationum. Illuminatio, Pfal.4.7 Imagines,Exod, 25. 8.Num.21.8.2.Reg.6.35.& Tas 2566.10.19. 2.Pap. 3.10.83 4:3.9ap.16.6 Imitandum quid, 3.Joan.1,; : Immifericordiz damna, Prou.2t. 13 punicio,Matt.25.41.lac.2.13. Impacientia,Prou.1 4.17 eius damna,Prou.19.19 Impatientis monitio,lob 4.3 Imperfectio, 1.Efd.3, ro.lob 4.17. & 9.1.8 25-4 Pfal.1 38.16.1.Cor.13.9 Impij,lob 15. 21.& 20,5. Prouw.rs.29. & 28.28.& 29.16. Eccl.8.8.Sap.14.9. Eccl-atrr fa.57.20 : Dan. 12.10.Zach.5.7 | vicandi, Deut.7.1.818.9 delendi,Deut.20.16 Impiorum punitio , 3.Reg.18.40, & 22.20.4.Reg. 9.32.8 17.25. Tob.8.22.8& 11.20. & 15.29. at. 17-Pfi1.4 & 36.35. Prou.33.3.8¢ r4.11Eccl.qr. 13-Dan.5,3.2,.Mach.3.24.8& 95 Impij peccatam fuum agnofcunt,1-Reg.6.6 Impij opera,Pf.1 3.1 vox,Sap.2.1-Pfal.5 2.1 Impofitiomanuum, AG.6.6 & 8.17.8 1 3.3-& 19- 6.1. Tim.4.14.& 2.22.2.Tim.1.6 . Z Impeenitentis punitio, Ter.6.1 5 i Improperij damna, Eccl.23.20 . | Imprudentia,Prou.21.20 Impudicitia Deo difplicet,Deut.23.18 Impudicitiz punicio,Deut.25.11 Impudicorum mores,Prou.7.6 Impudice figna,Eccl.26.12 Ancantatio, vide Augutia. Incarnatio, loan.1.14.Phil.2.Heb, 2.16 Incerta,lob 9.21.Eccl.g.1 Incefti punitio,Leu. 20.1.1 Incredulitas,Ifa.21.2.loan.10.20 ‘Increduliratis caufa , Toan.5.4.4 damna,loan.1.18.& 3-36.% 8.24 punitio, Nuri. 20,1 3.4°Reg.17.17-Luc.1.20 Indigentia,Eccl.4o.29 Indulgentiz,2.Cor. 2.10 Infamia,Prou.10.7 Infernus,P{.48.15.1fa.30.32.& 34.9.%66.24.Mar. , | 9.44.Apoc.1 4.9.8 19.20.8 20. 15 i Infidelis, Tic.tigig \ Infideles vitandi, 2.Cor,6.14 h Infirmitas , Eccl. 18.21. & 31.2.8 38.9.Phil.2.27. Tac.5.14 Infirmitatis caufa, Leu. 26.16. Deut.7.1 5.8 28.27. 2.Reg.24.13.4.Reg.5.27. Eccl. 38.15.loan.5.1 4. ! & 9.3 ] Infirmi vifitandi & confolandi, 4.Reg.8.29. Iob 2. 1r.Pfal.40.4.Eccl.7.38.Matt.25.37. loan.11.3.& 12.9.2.C ofc Infirmi patientia, loan.5.7 He: Ingrati Deo, lob 1 2.6.Pfal.77.42. & 105.21.1fa.1. 2.Jer. 2.5.Bar.4.7-Ofe.2.8.& 7.13.8 8.14.8 11. 3 -Luct7a1y. Ingratitudinis punitio , Prouerb.17.13. Sap. 16. ao : Ingrato in Deum didtum, Ifa.51.1 3 Inimicus, Eccli.1 2.8 fugiendus, Eccli. 6.13 non odiendus, Prou.24 17.Eccli.8.8 diligendus,Matt.5.4.4.Luci6.27 Inimico ignofcendum, 1.Reg.24.7-& 26.8.2.Reg. 16, 23 non credendum, Prou.26.24-.Eccli.1 2.10 benefaciendum,Exod.23-4.Prou.2 a . Inimici amor,2.Reg.1.18 Inimicitie caufa,Prou.17.9 Iniquitas, Zao | 16.10 Tniquiratis damna, Prou.1.18.8 5.22.8 8.3 5.8 10. 24.& 12.28 Iniqui punitio,Gen,2$.7.Iud.9.45. fob 4.8.8 6.16, & 31.3.Pfal.1.4.& 5.11. & 9.6.& 10.6.8 11.4: & 20.8.8 36.1-& 49. 18.8 56.7.8 58.7.8 67. 22.& 68. 23.8 72.19% 77.30.& 80. 12.8 of. ro.& 93. 23.& 108.6.& 128.4.& 139.12-Prou, 2. 2ae6C 11.7-& 13.5.6 28. 8.8 29.6. Eccl. 8.13. & ro.r1. Sap.1.8.8& 3.10.8 4.19. Eccli.27. 28. Efd. 27.14. & 28.17.8 33.1. & 42.143 ‘Reg.2s 44. lob 17. 4. & 21.30.& 22.4. & 24.18.8 27 13.Am.3.10,Mich.2.2.2.Pet.2.9 Iniquis vez,ler.22.13.Abac. 2.144 Iniquorum mores, lob.24.2. 35 i.Prou.10.27 opera, Pf.5.10.8 9.2 3:80 1002.8 11-3.% 1343 Iniquis diGtum, Ha.3.14 0 Iniquis dicendum,Pf52.5.Ezech.34.18 {niqui cimor, Prou.28.1 vox , Sap.2.10 {pes,Prou.i0.28.Sap.5.1§ Iniquus perniciofus, Prou.16.29 ~ Iniurie remiffio, Gen 50.15.Luc.17.4. Matt.18.21 punitio, ;.Reg.2.8.Matt.5.22 remilfa fructus, Matt.6.14 Innocens facile credit, Prow.14.15 Inobedientia,:.Thefll3.14 . Inobedientix grauicas,1.Reg.837 punitio, Gen.19.22.Jof.7.15 Inftabiliratis caufa, Thren.i8 Inftabilitas;Prou.27.8.Ecel.s.1i1.ér.14.10 Infticucum,AG.5.38 Intentio , Matt.6.22 Intoletabilia,Prou.30.21 : Inuidia , r.Reg.18.8; lob 5.2.Prow.14.30-Eccl. 4-4. Eccli.14.8.Martt.21.1¢.Luc.15.2§ Inuidiz damna, 1.Reg.19.1-Eccli, 30.26 Toannes Baprifta, Ha.49.1. Mala.3.i.& 4.5.Matth. 3.4.8 11.7. & 14.3.8¢ 17.12. Mar. 1.4. Luc.t, 14.8 3.2. loan. 1.6 eius tetimonium de Chrilto, ibid. habitus , Mar.1.6 cibus, Mar.1.6 ~ decollatio, Mar.6.27 exulcatio in vrero,Luc.1.40 natiuitas ; Luc. 1.57 libertas,Luc. 3.7 gaudium,!oan.3.29 > © | ee Joannes Euangelifta Chrifto diledtus , loansi3.23. & t9.26.&.20.2 Ita, lob 5.2. Prou.12.16.& 1.18.8 18.14. & 27.3; & 30.3 3.Bccl.7.10.& 11-10. Eccli.10.22.6¢ 27: 33.lacob.41.19 Ira moderanda,Pfalm. 4. 5 Ire damina, Prow:29.22. Eccli. 30.26 punitio,Matt.5.22 Irato dicendum, Matth.6.14 Iracundus vitaridus;Prou. 22.24 Ire Dei remedium, Ezech. 22.30 Tronia,3.Reg.18.27. 8¢ 22.15 Irrifor , Eccli.32.6 ; Tudei,Rom.9.4. & 10.2.1 1-5 1fa.10.21.& §9.9. & 5 5.201er.6.20.Ole.3.4.Matt.21.28.1,.Corto.t Iudzorum increduliras, Ioan.5.46.Heb.4.6 obftinatio, AG.7.91. & 18.6.8 19.9.RKom.10.21 peruerfitas, AC. 13.45 Pree impietas, Mace.23.34 reprobario, Ifa 29.15.AM+§.21.Matt.21.43 cecitas,Mat.1 3.13.2,C 083-14 " pupitio,ler.1 8.21. Matt.2 3-27 ee ; : @ wy Emanuelis Sd. Iniquitas , Pfal.5.7. & 94.8. Prou.10.25.& 15.9.8& 29.27.Eccl.3.16.Sap.1.16,8 4. 3.Eccli.9.17.Lue: | Ass 0. & 39.25. Ofe. 2, rsd conuetfio , Exech.1é. é 345-2-Cor3.16 Tudzorum contra Chriftum } ‘ Jude: Chriftum Te aes ee, ludzis didtum, 14.6.9. Rot, i6 : ’ Judaica reprobata, Mal.r.y5 ‘ ludz malitia , Mart.» 12.4.80 1 3.39 Tudas fe fufpendic, Mate.» Tudg ve, Mar.: 4.21 ludex, Eccli.8.17.8 10,4 Tudicibus dicendum, 2.Par. ! 1.& 81.2. Prou.18.5.8¢ 24. Sap.t.t.Eccli.4.10.8 5-8. fa Judici iniquo dickum,Deur, Tudicum punitio, ler. 5.28 ludicis officium,PL.100.8.Eccli.7 6 Iudicandum iufte, Exod,» Deut.t.19 & 16.18.8¢ 2 Tudicij peruerficas, Prou, ludicium temerarium,Luc.7,3 9 _ vitandum, Matt.¥.1,1 Cor.4.t Tudicare proximum, Rom, 3,1 Iudicium divinum »1.Cor.4.4 humanum,1.Cor.4.3 luramentum, Eccli.27 1 j-let.4. 2. Zach. 5.4.Matth, 23.20.Rom.1.9. Heb.6,16 vitandum, Eccli.23.9.Matt.s.34.1ac.s 12 6.14. Luci22.3, Toan.6.70.8 7-§: AG.1,18 9-6. lob 36.18:PL5 7, 23.8 28.213 & 31.8. 83 T3652 3.2.Lei.19.15.& 24,24. 4-16. & 25,1, loan.7.24 vi - Turamenti reuerentiasIof.9.18.1 -Reg.14:24 °. luramenti vani panitio, Exod.20,7 Turamentum imprudens , Mar.6,43 eius impia adimpletio,Mar.6.26 fufticia , Pfal.74.11.Prou.10.25.& 15.9.& 26.6.8 21.21. & 29.27.Sap.t.15, Eccliss.7. & 18.19.88 30.1 5.1fa.32.17 ua ftitiz odor,Cant. 1.12 fudium, Eccli.27.9 Frudtus,lob 11,1 4.& 22.21, Pfal.3 3.16.8 36.29; Bc 40.138 67.12. 83,1 3.8 9b.13-& 11.1.2.& 117,.15.Prou.2.22.& 3.33.8 4.17.8 10.2.8 11; 4. OC 12. 28.8 13.6.% 14.34,Eccl.2.26.Sap.3.7. & 5.16, Eccli.g.29. & i1.17.8 15.1.& 20.30; Ifa. 3.10. & 64; 5. Ier.6,.16. lacob.3.18.A poc, — 22.14 luflus, Ofe.ri.7. Zach.13.19.2.loan.3-22,.2.Pee.2. — 8.1-Toan.2.29.8 3.2.Apoc.22.11 Tuftus quis,Ezech.18.5 luftus Deo cure,Dan.i 4.36 Iufti protectio, Gen.1 5.1.8 19.2268 3124.8 363 5-8 39. 2. & 46.3. Exod.$.22. & 9.6.8 11.7.8 15.13.1. Reg.2.9.& 18.13.2-Reg.8.6.& 22.333 3- Reg.17-4, & 19.5.1. Paral.rr.10.& 26.5.1ob 1.10. Pfalm. 3.4. & 7.10.& 9.4.& 12.1.8 26.5 & 27.8.8 28.11.86 33.20.8 36.17. 54.23. 58. 10. & 60, 3. & 68.30. & 88.22. 8 96.10: & TOL. 29. & 17.33. 124.3.& 139.8.8& 144.20. Prou.2.7. Sapien.3.r. Ecclias.15.& 35.22.Lers 45.4-Dan,3.49.8 6.21. locl.3.16.loan.2.1-Aa&. 7.9.2: Lithia. 16 liberatio , Genef.7.1. & 8.1. 8 19.14.8 19.116 Exech.9.6. Act.5.19 merces 5 Geni1s.1. Pfaim.16.15.8¢ 17.21.Proui 11.18 afflitio, Gen.15, 23.2. Regum is5.30. Tob.2.9. Tob 1.11. & 7.20.& 23.10. Cant. 4,26 1. Mach. 2.29.loan, 16.20,Actor. 4.3.2. Tim,.3.12. Hebr. 11.36 ; ; meritum,Gen.19.19.3.Reg.11.12.8 15.4.4.Reg. 8.19.& 13.23. Pfal. 105.23 profedtus,2.Reg. 3.1.8 5.10 : perfecutio,Exod.1.12.Pf-3.1.& 10.2.loan.16.2+ AG. 5 18.5 9124-1 3-50. 8 14618. Apoc.t2.17 Irrifio; A86 Irrifio, AC. 2.3.3 focietas, Gen.30.27.1.Reg eres 4.18 profperitas, Ifa.3 0.23 profperitas poft aduerfa, Gen.41.59.lob 42.10 humilicas, 1.Reg.18.18.4.Reg.6.5. en reucrentia, 1.Reg, OL error, 1.Reg.19.29 libertas, 3-Reg.18.17 & 21.20.4.Reg.3.13 - cobut, se 46. Prou. 28.1 zelus , 3.Reg.19.10. Pfal.118.1 3. & 138. 21.1, Mach. 2.7 virtts,4.Reg-2.8.8& 6.6 grauitas , 4 Keg.5.9 benignitas, 4.Reg.6.21 laus,lob 11.8 2.3.1fa.20.16 perfectio,lob 27.1.& 31.7 operaslob 29 1§.Pfal.1.4 defideria, Pfal.13.7. & 26.4. & 52.9. Be 5 4.7.8 Grn Pe OG.d Oc O7-4.0¢'7 2,259.66 83.1. % 163, 35-8 118.5. & 119.5. & 136.8.& 141.8,1f,26. p.ler.17.16 vox,Pfal.9.9 ftudium, Pfal.26.9.Prou.21.12 frugalicas, PL. 36.16 mifericordia, Pf. 36.21-Prou.13.14.& 29.7 diuitie,Pf1 5.5.8¢.118.57 {pes,Prou.10.28 yerba;Prou.1o.21. ler.17.16 » confolatio,Prou,12.21.& 13.9 pax,ler. 17.16 def_nfio diuina,ler.50.3 3.8 51.36 mortificatio,Cant.1.5 Ira,loan.4.1 peccantis punitio , Ezec.18.24.& 33.12 Iufto dictum, fa. 43.4 luftum etiam mali reuerentur,Mar.6.20 Juftos perfequentium punitio, Exod, 14.27.3-Reg. 13.4. 4.Reg. 1.10.8 2,23 Iufti in luce Mase Exod.10.2 3 Deo familiares, 3.Reg.19.9. loan. 4-9 eis adherendum, 4.Reg. 2.2 contemnuntur,4,.Reg.9.11,Job12-4 curtribulentur, Tob.1 2.13 non ledendi, Prou.17.25. & 24.15 in peccato non permanent , Prou.24: 16 exaudiuntur, Ifa.65.24 r fignantur, Exech.9.4 {uftorum vita, Tob,14,4.Pf21.3 0& 25.4280 36-30, & 51.10. & 100.2.& 115.5. Prou.rs.19.&. 14 3 2.Sap.4.7.11a.57.2.Luc.1.6.Phil.3.20 luftis did@um. Luc.1 2.32.2. loann, 8, Apoc-2.2. & g.r1% dicendum, Tob.13.10.Pf.31.25.Eccli.2.7 Lultificatio, AG.13.38. Rom.1.17.& 3.20.8 49§- Gal.2i16.& 5.4 juftiicarodidum , Rom.s.4 Tuuenis, Tob.1.4. Prou.20,29.Eccli.25,5o8e 32019. ‘Thr.3 .ogvTit.a.6.1.Pet, 5.5 Iuuenis infticutio, Pf{i118.9 -virtus,2.Mach.7.24 MOTS,Sap.4.10 Juueni dicendum,Eccl.11.9.& 12.2. 1; Abot, Prbu.16.26.Ecclef.2.24, & 5.11, & 6.7. Eccli.10.30. 2.Theff. 3.10 Laboris fructus, Prou. 14.4 Labor vanus, Eccl.2.22 Laborandum pro eterna requie , Gen.49.1§ Laboranti:dicendum , 2. Par.t5.7.lob 5.7. PL127-2 Lacrymarum fructus , Pfir25.5 - Index Notationum. Leatitia,Prou.16.24.Eccl.7.5.Eccli.30.33 Leticia bona, Eccl.3.12 Letitiain Deo, 1.Reg.2.1.2. Efd.8.9.& 12.42.PL£ Gl G06 F110 34.9. & 63.18. & 67:11. 869.5 - 683. 3.089 14.09.5568 10473.80 v1y1 5.8 118.14.& 149.2. loel.2.22.Abac. 3,18: Zach.io, 7. Luc.3.47 Laicisfacra non traGtanda. Leu.tro.r. Hie V3 4.06 3.10.8 4.15.8 18.7.2. Reg.6.6,2. Par. 26.18 Laus, Prow27.21,Eccli.11.2, & 14. 9. be 26. Bd, COteti.3 Laus proptia, Prou. 27.2 Laus Dei, vide Deus, Lafciuia,Matr,;.28 Lafciuis didum,1.Cor.6.15 Latronis oratio, Luc.23.42 Lazari fufciratio, loan.11.43 Lector, 2.E{d.8.8 Leo , Prou. 30.30 Lepre cognitio,Leu.1 3.8 14 caufa, Bxod. 4.6. Num,1 2.8. 4 Reg. F278 15.9, 2.Par.29.18 mundatio, Exod. 4.7. Num 11, 15.4. Reg.s. 14, Matt.$ 2.Luc.17.14 Leproforum fepazatio,Leu. 1 549: Num. 15-5 Lex, Prou.28.4.Rom.3. bis 4.05, 7.7.1. Tima $.Heb.7.12 Lex Dei,lob.11.5-Eccl.33.3.Bar.4.1 Matt.s.18 Legis Dei violate punitio, Matr.;.19 bee naturalis,Rom.1.14 Lex vetus ,Rom.4.14.& 5.20.& 10.4.1. Cor.1o.4, 2.Cor.3.7.Gal.3.10,Heb.9.9.& 10,1 Lex noua, 2.Cor. 3.7.1fa.r.31 Lex vetus grauis,Exod.i7.12-Aét.15.10 j 2.4.Reg. Legis veteris reprobatio, Pfal.4g9.7, Ifa.t. 11.Heb, 7.18 Lee Dei in ore , Exod.1 3.9 Legis diuing ftudium, Pf 1.2.8 118.1.Eccl, 32.19 amor;Pfal.1.18.162 memoria, Pfal.118.93 medicare fructus, Pfal.118.99 obferuate fructus, Prou.29.18 rectitudo,Prou.$.8 Legis obferuatio, Matt.8 4.Luc.2.41.1ac.2.10 Legis tranfgrel floris oratio,Prou.28.9 ihe vite, Exod.3 2.3 2.Pfal.¢8.29.Phil.4.3.Apoc. 2.5 6020's 2 BG 21.27 L ibellus repudij , Deut.24.1. Mal.2.16-Matt.19.7 _ 7.Mar.10.4 Libti,Eccle.12.12. Apoe.7.1.10.9 Libr prohibiti, Act 19.19 Libertas, 2.Cor.3.17-Gal.5.13.1.Pet.2.16 ‘Liberum arbitri a lofi24.15-Eccl.15.14.1fa.r9 Liberalitas,2-Efd.5.10.Eccl. 4.3.6.8 3 1.28.& 33.20 Liberato. poteftate diabeli quid faciendum , Mar. . 18 ribecees a eratiarum actio,Exod,1§.1 Liberati perfecutione , Ifa.1 4.3 Libido,Dan.1.8.O0fe.7.6 Lingua, Prou.r 5.4. 8 18.21.& 26.28. Eccl.4.29.8 9-25. & 14.1.8 19:17. & 22.32. & 28.28. 8 AO-2 1.1aG.1.26-6 3.3 Lingue cuitodia, Pf.38.1.Prou.13.3.& 21.2 3.Eccl, 23.17 damna,Eccl.28.21 Linguarym donum,A4.10.46.& 19.6.1.Cot.t 4.1 8 Lis ,Prou.16.28-Eccl.8.1.1.Cor 6.4 Locus, 2.Mah.s5.19 Loci fan@i xeuerentia, Exod. 3.5.lof.5.15 Longanimitas, Abac.2.3 Loqui, Eccl11.6.& 22.14.8 32.6. 37.41, % Ofe r ~ Emanuelis S3. Cor.1 4.11. Tactr.19.8 3.2 Loquendum quid,Num. 23.12-Pfal.16. 3 Loquentis geftus, 4.26.1 Loquacitas , Prou.25.28. & 29-20. Ecclis.2. Eccl. 19.5 Loquacitatis damna,Pfal.139.12 Loth;Sap.10.6 Lotio peduin,Gen 13.4.& 19.2.8 43.24: & 24.32. loan. 13.4.! 4.1. Tim. 5.10 Lucas, 2.Cor.8.18.Col.4.14 “Lucifer, air 4.12.Ezech.28.12-8& 31.7 Ludus,Gen. 21.9 | Ludus , Pf.136.1.Eccl.7.3.Ter.9.1.& 13.17.& 14. . Py iht.s.1 5.Dan.10, 2 ; Lux; Eccl.11.7.1.Joan.1.7 Luxus,Eccl.11.29 Luxuria mala,3.Reg.11.1 punitio, Gen.9.3.& 19.24 ‘ M ~ A Agdalena, Mart.26.6.Mar.14.4.8 16.9-Luc. 7-$7.8¢ 10.39.loan.11.29.& 12.3.8 20.11 Magifter, Iac.3.1 Magiftratus, Prou.28.12.& 29.2.Eccl.8.9.Eccl.7.4. & 10.1 honorandus, Eccl.7.4 : Magiftratus malus , Ier.6.28 : Magiittratui iniquodiGum,I{a.10.1.8¢ 28.14.Mich. 3-1 : Magiftratui dicédum Sap 6.2.1er.22.3-Ezech.45.9 Magnatibus dictum, ler.25.3.4 Magnificat , Luc.1.46 Magorum aduentus, Matt.2.2 adoratio, Matth. 2.11 Maledi@io vitanda, Nutm.23.8.Rom.12.14 Maledidtus quis, ler.11.3.& 17-5. 48.10 Maledicere ,Prou.26.2 Malignus , Eccl.27 25 Malignis ve, Ifa.29.35 Malum nunquam faciendum ,Rom.3.8 permicttitur 4 Deo propter bonum, Gen.45.8 eius occafiones vitande, Eccl.3.27 Mali,Prou.14.19.Eccl.8.11 | Malorum motes , Pfal.g3.3. & 105.24.Prou.2.13. Phil. 3.18 Profperitas, ler. 12.1-lob 21.7-Pfal.7 2.3 punitio, 1. Efd.7.26 Mali pon imitandi,Prou.3.3 1.& 24.19 vitandi,Exod.23. 32.6 34.:4.lof.23.12.Prou.4, 14.& 24.1-Eccl.7.2.& 12.13.1.Cor.s.6 Malorum focietatis damna,Eccl.1 3.14 \ Malorum opera Deus veitur,Ezech. 29.18. Matth. 7.12.Mar.9.38.Luc.9.49 ~ Malis di@tum,Matt. 23.32 . Malum non reddendum pro malo , Prou.20, 22. Rom.12.1-Cor.4.1 2.1. Pet.3-9 Manna, Exod.16.15.Num.11.7.Deut.8 3-lof.5.12. Pf.77.24. Sap.16.20,loan, 6.31 ‘Manfuetudo,Eccl.10.3 1 eius frudtus. Pf-36.11.& 146:6.& 149.4.Prou. 3.34-Eccl.3.19 B.Maria,Pf.45.5-Prou.31.29.Cant.4.7-& 6.9.Eccl. 24.24. ApOC.12.1 Marie virginitas, Ezech.44.2.Luc.s uj Ay Lda. 7-14 turbatio, Luc.1.29 humilitas,Luc. 1.37 charitas, Luc.1.39-Joan.2.3 laus, Luc.1.42 ptudentiasLuc.2.19 fortitudo,loan.19.25-Prou.3t.10 fides,Luc.1.4§ Uy {pes, Toan.2.5 4 é modeftia,Luc.2.48 benignitas,I uc.1.40 pauperras,Luc,2.7 patientia, Luc. 2.35 Maria mater Dei, Luc. 1.43 io Beata luc, 1 ay Matiz allumptio, Cant. 3.6.8 4.7.& 8.5 figure, Gen.6.1 4.Exod, 3.2.8 25.10.Num.17.8% Ind. 6.37.3.Reg. 10 18. Ezech, 44.2. Dan.2.34- nempe in Arca No€é,Rubo,Arca feederis, virga; vellere throno, porta,monte,& Gen, 24. 5 1.8 30. 32.Iudich 13.8-Hefter.2.9.& 7.3-nempe in Re- becca, Rachel, ludith,Hefter. nomina, nempe itella, Num.24.17fol,Pfal.18. 6.Regina,Pfal 44.10 tabernaculum,Pf45 5. Ciuitas Dei,PL86. 3 mater dilectionis , Eccli.24 Mariti officium & auctoritas, Gen.3.16.Num.y.i2; & 30.7. Deut.22.5 & 24.1.Prou.s.18 & 18.22% & 31.10. Eccl 9.9. Eccli.7.28.& 9.1.8 25.2.6 26.1.Mala. 2.14.1. Cor.7.3.& 11.3. Eph.s.22, Gollg.18.Tit.2-9.1. Pee 3.1 1-Tim,2.1t Maritus a parentibus darus,Gen. 24,50.Tob.7.1 5 Martha,Luc.10.38.loan,11.20.& 12.2 Marcyres,Sap.3.4.Apoc.6 9.& 7.14 Martyrum conftantia, 2.Mach.7.1 Martyri dictum, Luc,1 2.11.8 21.12.Apoc.2.10 Matrimonium, Tob.7.15.Matth.19.4-1. Tim.j.1 43 Heb.1 3.4. vide Coniugium. . Matrimonij inftitutio, Gen. 2.24 vinculum , Matt.5.32.8 19.6. Rom.7. 2. 1.Cer- 7.10 abufus eius punicio, Gen. 38.10. Tob.6.17 Matrimonium facramentum, Eph. 5.3 2 Matris amot, Tob. 5.23.8 10.7.8¢ 11.5 honor,3 .Reg,2.18.& 3.24 confilium,Gen.27.8 Medicus, Eccli.10.11 honorandus ; Eccli.38.1 Medicina,Eccli.18.20.& 38.2 i Meditatio, Gen.24.63.Pfalm.77.7.& 142.5. Ecclef. 12.12 Melchifedech, Gen.14.18.Heb.7.1 Mendacium , Prou.10.4.& 2.22.8 13.5: & 20.17% Eccli.20.26.ler.8.10 Aendacij damna, Prow.19.9 punicio,Pfal. 5.7 prohibitio , Exod. 27.7. Leu.19.11, Eccl.4.26. & 7-13 -Menfura & pondus , Deut.25.13.Leu.19.35.Prou. J1.1.% 16.11.& 20.10, Ezech.45.10.Amos 8.7; Mich.6.10 Mercator, Eccli.26.28 Mercenarius, Eccli.7.12.]loan.i0.22 ei foluendum ftatim,Deut.2 4.1 4.Eccli.3 4.25 Meretrix,Prou.23.26.Eccli.9.10 Meretricium prohibitum, Deut.23.17 Meretricis mores, Prou.;5.3.& 9.13 Meretricis vox, Ofe. 2.5 vale Meritum operum, 1-Reg.26.23.2.Reg.22.21.Eccli, 10.31.8 16.15.86 38.18.1.Tim.6.19.2.Tim.4.8. Heb.6. 10 Michael, Dan.10.21.& 12.1-Iud.9.Apoc.1 2.7 Miles, Eccli.26.25 Militis laus,2.Reg. 22.38 Militibus dicendum, 1.Par.19.13.2. Par.20, 15.6€ 25.8.8 32.7-Luc.3.14 Militia fpiritualis,2.Cor.10. 3 Miliris Chriftiani vox, 2 Reg.10.12 Miniftroruin Ecclefiz poteftas, Matt.18.18 Miracuium , 2.Mach.1.21. Matth.7.22. nae : vide ~ ‘Mundus , Pf.136.1.Eccl.3 ASS videSandi-. Miraculi frnatus , Ioan. 2.1 t Miferia, lob 3.20 © Mifericordia, Prow.14.21. & 21.21. Eccli. 35-4.8¢ 40.24. Of 6. 6. Matt.9.13.Luc.6. 36. Heb.1 3. 3. vide Eleemofyna. ‘Mifericordiz frndtus, Prou.11.17-& 25.27-& 16. 6.86 19.47.80 21.3.Eccli1 6.14 Mifericosdiz commendatio,Prou. 3.2 Mifle ficrificium , Malach.1.11. Pfal.109.4. Dam 11,31. Luc.22.19.AG. 13.2.1. Corinth.10, 16 .& 11.23. Heb. 5.6 Modeltia ,Prou.17.24.& 22.4. Belk 19.26.86 21% 26.Phil.4.5 | Morbus,Eccli.11.vide Infirmitas. Mors, 2.Reg.14.14. lob 3.17.& 13.12.& 14.10-Pf. 88.49.Prou.11.7. Eccl.2.16.& 3.19.& 9-4. 11. 3.Sap.2.24.Eccli.10.13.& 14.18.86 40.11.& 41. t.fa. 50.10. 2.Cor.5.1.Rom.14.7 Mortis cogitatio, lob 14.14.Eccli.1 4.12.8 38.22 Mortis memorize fructus, Eccli.7.40 Mors gloriofa,2.Mach. 6.31 Mors que optanda, Nuim 23.10 Mortis timor facit Deo obedire , Exod.12.3 3 Mors filij pattem crucians,Gen. 37.3 4 Mortum amicum dolers. 2. Reg.1.26 Morti fe offerre pro amico,Iud.5.2 Mortuum flere, Gen.23.1. Num. 20, 29.Deut.34.8. r-Reg.25.1.2.Reg.5.32. 3.Reg.13.30.2.Par.3 §. 24.ludith. 16.29-Eccli. 22.10.1.Mach.2.70.AG. 8.2 Mortis hora incerta, eee! 2. Matt.24.43. Luc. 12.40 Mottificatio, Deut.10.16, 2.Reg.3 3.15. Cant.5.5. Eccli.18-30. Matt.5.29.& 18. $-Luc. 17.32-Gal.y. 24. Col.3.6.2.Tim.2.11 Mortificationis fructus,loan,{ 2.24 Mofes, Act.7.12.Heb.3.5.8& 11.23.2.Cor.3.7.Mate. ig 3b ecli.a 5.1 Multiloquium , Prou,14.23.Eccli.7.15 eius damna,Prou. 10.19.Luc.6.35 Munditia.Proa. 21.8 Mundanda qua, Luc.11.39 -11,16an.7.7.& 15.18- & 17.9. 1.foan.2.15.& 3.168 5.4. Mundicreatio, Gen.1.2.Pet.3 5 Mundi renouatio, A poc.2 1.1 finis, Ifa.5,3:6.2-Ret.3.7. Apoc.to.5 mores, Pfal.s2.4.& 5 4.10.8, 56.5.& 61.10. & 63.4 voxsExod.5. 2.Saps2. 6 tumultus, Mate.24.6 impedimenta, Exod.5.8.& i zat LE fd. 4.4 vanitas, Eccli.2.4 ice > Sap-14.25.1fa.2.7.& 5 9-Matt.24.10.2. TH. §.1.2-Pet.2.42 Mundum relinquere, Gen.1 2.1. Exod. 6.1. & 13. 18, Ufas 2.01. & 21.14. & 55.12.er.5 1.6, Apoc. 18.4 Mundum relinquentibus ipfe prouidet, Exod. 30M Mundum relinquentium perfecutio diaboli,Exod. 14.5, tentatiohes , Exod. 14. 10.& 16.2.8 17.2. Num. T1.4.8 14.1. & 20.0-& 21-4 protectio diuina , Exod.1 3.22.8 16.4. Deut.2. 7931.3 Mundani placandi donis & hanorandide noceanr, Gen. 32.1 3.8 33.3 vitanda eorum focietas, Gen. 46.3 3 non habendi odio, Deut. 2367 non imitandi,Leu.18.1 Takes Notationum. Mundani, Prou.r.7.& 13.16,1fa. 59-6. Mate 11.16. 'y-foan.4.5 Tud.12 Maundanorum prudentia,Luc.16.8 punitio, Ha. 2 4.26.8 30.12 Mundanis ve, Ifa.31.1.Apoc.8.1 3.8 12,12 Mundanis di@tum, Matt. 16.2 -Mundanis dicendum, Pfal.4.3.ler.2.18. Soph.1.7. Amos 6. 3 M unera,Prou.21.14.Eccl.20,3 1 non accipienda, Exod.23.8.Deut.17. 19.Fob 15. 34.Prou.15:27.&% 17.23 Accepta,A &.28.10.Phil.4. 13 repudiata, Gen.1 4.22.4.Reg.5.16.Dan.5.1 7 _ offerenda Principi,Gen.4 3.11 Murmuratio pene Leu.19.16, EP. i. 20 Cor.t0.10 Murmurationis contra Deum punitio, Num.11. I. & 14.27-& 16.46.& 21.5 : Murmurationis contra prelatum punitio, Num. 12.1.0 16.31 Mufica , 4.Reg.3.15.1.Par.6. eg 15.16.80 23.5-2- Pars 1 20 te, 756 Mucuum,Prou.22.7.Eccl.8.15 Myfteriorum reuerentia, Num.4. is Myfteria non quibufuis communicanda , Matth, 7.6 Myfteriaquibus reuelentur, Matt.11.25 N Ne » Sap. 14.5 . Negligentia, Prou.10.5.& 18.9.& 21.5.Eccl. 434.07.34 Negligentie damna, Prou.10.4. & 12.24.& 25-24 punicio ,Luc.9.22 ‘Negligentium exhortatio, Tof.1 8.3 Negligentibus dicendum,Ifa-21.12 Negare Deum, 2.Tim.2,12 Negotiorum damnum,Eccl2z9, 26 Nobiles, 2.Efd. 3.5 Nocere,Prou. 26.18 Noé€ Sap.10.4.Heb.1 1.7 Nouitates,1.Tim.6.20 Nouuwm nihil,Eccl.1.10 Nouitio dicendum, Eccl.2.1 Nox, Act. 20.8 Nuntius, Prowr3.17-8 25. 13 bonus; Prou.25.25 ftultus,Prou.26.6 Nuptia a 4 Chrifto honorate, Ioan. ma Nurcus amor;Ruth.1.6 .@) ay ee 5-28.& 21. 28-Ecclef.4.17: Rom. 3.1 Obedientie commendatio, 1.Reg premium ;Gen.22.16,.& 26.4 Obedientia prompta;Gen. 21.3 Obedientia debita ao gags § Tor-3 gig: Eph. 6.1: Col.3.36 Deo,lacobi 4.7 'Prelaris;Hebs1 3.095 & Principibus, Tit. 3.¢.1.Pet.2.13 Oblationes ; Eccl.7.35 & 14.it. & 34.21. 8 35.6: Mal.1.13. Vide Offerre. Oblationum fructus,Prou.3.9 > - Oblationes impiorum, Gen.4.3.1.Reg.15.21. Pfal. 39 7.8 49.7. Prou.1s.8.Eccl.35.15-[fast.10. ler. 6.20. Ofe.5.6.Mich.6.7 Obliuio,Eccl.1.11.8& 2.16 Obftinatio , Prouerb.21.20. Ierem,17.1.8¢ 18.11 Ofe. 15-12 ie 4 , 4 ) . eo aa AE DI re OLS EH Emanuelis Sa. Ofe.4.5. Amos 4.9. Obftinationis punitio, Eccl. 537 Obftinato didum, Ter.1 3.23 Obitinati derelidtiosier.5 1.9 Occupatio, Eccl.11.10.Luc.10.41 Occultum proximi peccatum non revelanduin , Bevliap. to. & 27,19 Ocali, Prou. 27.20.Ecel.1.8 Oculorum damnay Thr.3.51.2.Reg.11.1 cuftodia, lob 31.1.Eccliq2.12 Ocauli mencis, Num.24.3. Deut.29.4. Ifa.6.9. Luc. 24.29. AG.26. 18, Apoc.3.19 Odij damna, Prou.10.12 punicio, Eccl.27.32 Odit que Deus, Prou.6.16.8¢ 8.13 Occonomi partes, Gen.4t.33.1.Cor.4.2 Offerre Deo, Gen. 4.1 Offerendum Deo quale , Leu.22.21. Num. 18.3 29% Deut.17.1 Offerendum in EcclefiasExod. 23.15.06 32-14-60 34; 20.Deut. 17.17 Officium, 4. Reg.4.13. Dan.2.49 Officium cuique fuum oes Exod, 19.24; Officialibus Reip. di€um, Luc. 3 Opera; Eccl.i4.20.8& 33.8 23 Opera bona,2: -Eld.5.19-8¢ 13. 14-Pfalm. 4, 6.8 14.1. & 23.3, Prou.2i.15. Eccl.14.17.2.Corinth.8.1 15 & 9.6. Gal.6.10. Eph,2.10. Tit.3.8, lacob.2.12. (BPE Aro Operum bonorum fructus , 2. Paralip.1 £2. 125 8 19.3; Tob.12.12. Plalm.36.34. Sapient.3. 15. foan.1 3.17 Operum bonorum necefficas, Matth:7.19. 8 20: 1.Luc.3.9. & 6.46. & 13. 6. Roman.z. 13. La+ cob.2.14 meritum, Pfal.118.11 2.Matth.5.12.8& 20. g Aue: 6.23. 1.Cor.3.8.Heb.6.10 Operum incentio, Matth.6.i examen diuinum, ¢.Cor.3.13 retribucio, Prou.1 2.14. Ezech.18.30. Ofe.12. 2: Abd.i.15. Matth.16.27. Rom.2.6. 2.Thelli1.6. Apoc.20.12. & 23.02 Operandum | emper bene, Ecclef.11.6 & iuxta Dei voluntatem, Num.9.19 Operando difciturs Prouerb.2.8 Opporcunicas,Ecclef.8.6 Oratio, Ecclis18. 22.. & 35.1. Dan.6.10. & 9.3. Marth 7.7% 17-24. A.10.4.1.1 1m. 2.8. lacob.1: 5-8 5.1 3.1.Pet.4.7.1.1oan.3.22 Otationis locus,Matth.14.22.Marc.1.35 .Act.10.9” impedimenta, Plal.é5.13 commendatio, Tob:12.8.Eccli.7.10 ftudiam; Genel.32.24. Pfal.11 8.147. Philip. 4.6. Col.4.2 inftantia & perfeuerantia, Gen: 3 2.26.Pfal. 20 9% & 68.4. Luc.11.8.& 1831 atrentio, t “Reg. I.3 3 vix; Exod.1js11.Jof.10.i2. Iud.15.i8. Ifa. 38.2: 2.Mach. 3.3 3.Matth.21.22.& 26.42.loan.1 4.13. Jacob.5.16 forma, 1.Paralip.29.10. 2. Paralip. 20.5. 2.E{dr9. 6.Tob.4; 20; lwdith 9.17. Pfalm.4.1. & 41. 15 Sky Ele) ange 2.9. & 24.4.8 26.7.& 27. 1.82 30.1. & 38.13, & 39.12. & f6.1. & Go.t. 8 64.6:8 67.29.8% 69-1. & 83.9. & 85.2. & 98. 13.8€ 105.4.& 107.7- 8 118.18.& 139.7.8 140. 138 142.8.8 143.7. Sapient.9.1, Eccli.23.4, Ha. 38.20. & 53.1 15. Ter.17.14. Bar.2.14. Dan.9.4.z. Mach.1.24. Matth.8.2. & 29.17. & 15.25. & 26. 30.Martc.1.40. Luc.s.12 fru@tus, 4.Reg.: 3.4.8 20.2.2.Paral,14.11.Iob 8. g-Plalm.4.2.8¢ 36.5.8 § 4017- & 76.1. & 105.44. & 106.6. Prouerb.16, 3. Dan.2.17 Orantis habitus, 3.Reg.8.54. & 18. 42. AG.20.36 Orandum mane, Sap.i 6.28 femper, Ifa.62.6 pro regibus;, ler.29.7, pro omnibus, 1.Tim. 2.1 __ confidenter, Lucirit, Orandum quomodo, Matth.6. 5. Marc.1r. 35 Oratioiuhi,Gen.19.20, 8 20.17.68 25.21. 3-Reg.137 6.8 17.19.& 18, 36. 4.Reg.32. & 6.18. Pron.rs: 29. Eccli.3 5.20 peccatoris, 1.Reg.28.15, Tob 10.206. & 13.23: Pfal.6.1.8¢ 24.11. or & 38.9.% 40.5.& 84. 5 8 85.1-8¢ 118.176. be 142.1. Ter.31.18 raartyris, 2.Machab.6.30 tribulati,; 4-Reg.19.14.2. Mach.11.6. & £3.10; vide Tribulatus. moriencis, Pfalm.30.6. A&.7. 66 {perantis 5 Pfal.3 2.22 pro Rege, Pfal.71.1 pro alio, Pfal.19.1.Matth.8. 5.8 27.15. Coleg-14 pro tribulato, Pfal.19.1 pro Ecclefias Pfal.27.8.& oad & 72.1.8 73.1: fer.64.10 pro populo, 2. E(d.i. Ae pro perfequentibus, A&t.7.60 in perfecutione Ecclefia, Pial.7 3:3. & 78. & 79 Orationes fan@orum; 2Mach. 15.11 Oratio in perfecutione , Pfal. 16.1. & 21.1. & 25.18 Bo 34.1.8 37.528 42.1. & 43.108 53.1.8 58. 1 a & 68.5. & 70.3. 6673.19. & 85.17 & 108.1.8¢ 119.2. & 122.3. & 139.1. & 140.92 & 141.7.1er.18.19. Threnvt.9. & §.1.Dan, 3.42 2.Mach.i10.25.Acé&.4.29 Oratio non exaudita , Deut.3.26. Prouerb.1.2.8.Ie- rem.7.16.8 11.14.& 14.12. Thr. 3.42-Ezech.8.18: tacob.4.3 Ordo, 1.Cor.14.40. 1 Thelf 5. EG. Ordinis facramentum, Toan. 20.21. A&, 6.6.8 a 3.2: & 14.22. .Timoth.4.14. & 5.22.2 .Timoth.1.6. Tit.1.§ Ordinandorum qualicas , Leuit.21:16. i.Tim. er Tit.1.6 Olcalum fandum; Rom.16.16.1.Pet.5.1.4.1.Cor.16: 20, 2. COWT3 dae. Theil. 5. 25 Ornatus,ludith 10.1. 1.Tim.2.9 Otium; Prow:i2.11, 2.Theff.3.16 Vp Apz audoritas , Deuterir7. 8. Match.i6. 18; lo an.21.17 Parcere, 2. Reg.14.21.Prou.24.29. Luc.6. 37 Parentes, Prou.17.6. vide Pater: Parentum officium, Exod.13.8. Deut.6.20.lof.4.a1° Tob.1.9.lob 1.5.1 Reg.2.33. 3.Reg.2.1.Plal.77,. 3.Prou.r.8.& 4.1.8 5 7.8 11.29.8¢ 13.24.8149; 13.8¢ 26.7.8¢ 22.6.& 23.13.68 29. 17-Eccli4Lpericatis peticulum , Deuter,8.12. 8 31-20, & p29 Prourdendum, Prou,4,25 ; Prouinciz deftru@io, Hat 7.1.loel.1.8 Proximus, Eccl.37.1 2 non ledendus, Leu.1g.1 3.& 25.13. Deut.19.14. Tob.4.16,Prou.2.29.& 14.21.Eccl,19.10,8¢ Gul, 1.Theil.46 non odicendus,Leuw.19.17 non deipiciendus , Mal.2.10, Eccl.7.1a. & 8.6. & 17.2. March.8.10.Rom,1 4.3 non ljudicandus, Luc.6.37 iunandus, Deuter.3.18. & 22.1.Prouerb.24.11, Eccl.4.9. & 29.13. & 41.26,Rom.14.2. Gal,6.1, i0an.3.16. ludz 22, tolerandus, Rom. 15.1 diligendus, Leu.19.18. loan. 3.54 caucndus, Eccl.9.a1. ler.g.4. Mich.7,5 couiolandus, Pccl.7.38 Proximus quomodo.traG@andus , Matth.7.1 2. Ro- man. 5.7 Proximum ledenti ve, Abac.2:5 Proximum ledentis punitio,Leu.6.1,.8 24.19 Proximuim conuertere, [ac.5,19 Proximi defenfio , Exod.2.114 Proximo benefaciendam, Prou.2.27 Proximum tudicanti di@dum,Rom.14 4 Pradentia,Job 1 2.1 2.Prou.t0.23.& 14:3 386 19.24, & 16.16. 1..Pet.4.7 Prudentiz ftudendum, Prou.1.2 Prudencis cantemptus , Eccl.26, 25 P!cadoapoftoli, 2 Cor.1.13 | Picu Joprophere,Deut,i3.1.& 18.20 3.Reg.13.19% Be 4340-22010, 4 Reg.10.19. Prow.2$.10.1fa.3, 11.3 28.7.& 56 10,ler.1 4.1 3,.Ezech.14.9.Amos 7-:0.M3i3:3.5-Zach.1g.2. Matth.7.: 5.Mare, 13. 2:.Locz 12.1,Adur,20.29, 1.Cor.15.t2Phil.3. 2z.Colofl. 2.8. 4.Timoth.4, 1, 2. Timoth.a. 17. }.Joan.4.! ; 493 Publicani & Pharifzi patabola, Luc. 18.10 Puellz modeftia, Gen.24.63. Puer, Prou.zo.t1. & 2226, Matth.19,.14. & 21016 Marc.9.36. & 10.13 Pueri laus, 1.Reg.2.26.Tob,1.4 oratio, Gen.21,17 caftigatio, Prou.2 2.15. & 23.13. & 29.13 Pulchtitudo famine , Prou.11.22 Punitio, Prou.r1,10 Puniendum moderate, Deut.2 5,3 Punitio non punientis, 3.Reg.20.42 Puritas, Eccl.9.8-Cant,2.16. Apoc.22,14 Puriraris fructus, Sap.6.20 . Purgatorium , 1.Reg 31.13. 2.Reg.1.12. 8& 3,32. Plalm.48.16, Tob.4. 18.Ec¢l.7.37,.& 17.19.& 38, 24.Ter.16.7.Mal.3.3.2. Mach.s 4.43.Matth.j.52. & 1292. 1.Cor,3.46, Phil.a.to. 2,Tim.1.18.1- loan.5.16,Apoc.¢.3 Pofillanimitas, Eecl,7.9 Q Vadragefime, Exod. 24.18.& 34.28 Deut.9.9 3,Reg.29:8.Matth.4.2 Quarenda que , Prouerb.1i1, 27. Match.6. 33, Luc.i2.31 Querere Chriftum, Ioan.6.26 Queftiones inutiles, Prou.25.27.Eccl.7.11.Eccli.3, 21.loan.6.5 2.8 24.21, AC 1.16.1. Tim.1.4,8 G, 3.2, Tim.2.25.1it.3.9 Quies, Pfai.4 8 Prou.17.1.Jer.6.16.Match.1 1.29 R yy Aab, Heb.r1.31 ARN Raphael, Tob.5.5. & 12.12 Ratio ab ynoquoque Deo reddenda, Matth.1 2.36. & 18,2.& 25.3 Rom.14.12. 2,Cor,s.10 Redcemprio, Plal.73.12.& 97.2 Regeneratio, feu rehouatio , Ioan,s. Roman.6.2, & 7.6.8 8.5. Gal.3.26. & 4.6.Eph.4.22.Cal.3.9. 1.Corinth.s.7. 2.Corint.4.16, & §.15.1-Pet.4.2. 2.Pet,1.4.Tit.3.5.1,loan.5.1. Rom.12.1.Col.2,18, 1,Cor.6.11 : Regna, Eccl.10,8. vide Rex. Regnum coelefte quomodo querendum , Deu- cer,t.21. Matthgr,12, Luc.16.16, Galat.5.16. Apoc.21.7 Regnum Dei, Ifa.9.6.Pfal.2.2,8¢ 9.8.8 21.8.8 44.7, & 71.1.8 144.10. aig 32.16. & 40.9, & 42.7, leremix 32,5. Ezech.34.23. & 37 24. Dan.2.44. & 4.33. & 9-14. Olee 3.5. Mich.4.1. & 5.1 Zach.g.9.Luc.1.18. 812.35, & 17.21, & 22.290 & 23.2.Joan.6,14.& 12.14,& 18.33.1.fim,1.17- Heb, 1.8, 8 2.9. Rom,1 4.17. 1.Cor.4.20, 6 6.9. & 15.50 } Religio, Pfal.83.11.8¢ 131.148 132.1,Canteg-12¢ Ifa.4,5-& §,.1.8 26-20. lac.1.27 2 Religiofus,Luc.18,29.lac.1,.26 ~Religio diffoluta, Thr.1.6. 8 4.1 Religioni difloluce dium, ler.2.21 Religiofus malus, ler.11.15. Ofe.6.50 Religiofo didtum, ler.3.19.17 - Religiofis dicendum,Jof.24.13.Pf.44.11.8 104.44 Relapfus in peceatum , Ecgli.34.30. Matth.12.43, 2.Pet.2.20 . eius damna, Luc.11.24 Reliquia fanéte , 4.Reg.13.21. & 2.14, AQ19.1 2, 8 5.15 Relinquere omnia’ propter Chriftum,Matth.19.2 9. ~Luc.18.49 . Remiflio peccacorum , Terem,3 3.8. Macth.s8. 21. | 3 Luc, 494 Luc.7.48- Ioan. 20,22. Act. 10.43 Reprobatio Dei, Rom.g9.18 Reprobi, Row.1,28 5° Reprehenfio, r.Tim.5.1 Me ‘Relpondere, Prou.18.13.& 26.4-Eccli.y.14.& 11,8. & 33-4 Refposfionis dure damna , 2. Regum 20. ¥. 3. Reg.12.16 Relignatio in Dei voluntatem , 1. Reg, 3. 18. 2. Regt 5.25 Refiftere, Eccli.4.32 Reftirucio, Luc.19.8 Reftiruendum alienum, Gen,43.12.Num.5.7 Reftirucioincertorum,Num.5.8 Refticutio pro iniutia, Gen.20.14 Refticutio feftinata, Gen.20.8 Refurreétio, lob 19.25. 1fa.26.19. Ezech. 37.4.Da- niel.t2.2. Matth.22. 31. Ioan.5.25. & 11.24. Ac&k.17.32. & 26.8.1.Corinth.15.12.Phil.3.21.1. Thefl-4.1 4. Apoc.20.5 Refurre@ionis ftacus, I{a.30.26-Matth.22.29 Retrorefpicere, Luc 9.62 Reuelatio, 2.Pet.1.14 ‘Reuertenti peregre quid primum faciendum , Tob. 11. 7. hes Pise 160.8 20.2.8 21.1.8 25.3.8 29.14.& 31.4. Eccl,10.16. Eccli.7.5. & 10.3.Ofe.1 3.11 Regisvnctio,1-Reg.10.1.2.Reg.2.4.& 5.4.3.Reg.1. 39.19.15. 4.Reg.9.6.& 11.12. 1.Par,29.22 officium, 4.Reg.23.3.1.Par.14.2 laus, 4.Reg.18.15 ofratio, 3.Reg.8.2 3 humilitas,1.Reg.11-5 benignitas, 1.Reg.11.12 qualicas eligendi, Deut.17.15 iufticia, 3.Reg.1.52 Rex honorandus, 3.Reg.1.23 Regi didtum,3.Reg.3.14.8& 9.4.8 11.38 Regis mali punicio,3.Reg.11. 11.& 14.7.8 16.1.1. Para ip.10.13 Ridentibus va, Luc.6.24 Rifus; Eccli.21,23 Rifus ftulei, Ecclef7.7 Rigor, Prou. 30. 33. Ecclef.7.1 9] Rixa, Prou.26.17.Eccli.27.16 S Acerdos, Eccli.7.31. Ofe.4.6 : Sacerdotis confecratio, Exod.28.41. & 29.8.8 30.30. Leu.8.6 vita, Exod.19,21,Leu.21.6, & 22.1.Pfal.1 31.9 oratio pro populo, Leu.4. 21 oratio pro principe, Leu.4. 26 exemplum, Iof.4.11 | officium , Num.18.1.1. Efdr.z. 10. Iudith 8.21. Malach: 2.8 punitio, Leu.1o.1. Mal.2.8 fobrietas, Leu.10.9.2.Par. 35,34 Sacerdotibus diétum,Mal.1.6.8¢ 2.1 Sacerdorium, Heb.5.1 | Sacerdotij digniras, loan.11 ol reuerentia, 1.Reg.22.17. 3.Reg.2,26,Eccli.47.1. Sacrificia, Prou.t 5 .8.& 21.27.Eccli.35.2 Sacrorum irreuerentiz punitio,1.Reg.5.6. & 6.19. 2-Reg.6.6. 1.Par.13.9.2.Par.26.16 Sacrilegij punitio, Dan. 5.3. 1, Machab,6, 12, 2. Mach. 3.24 Salomonis fapientia, 3.Reg.3.12, Sap.7.17 , Infipiencia; 3.Reg.11.4 / Salutatio , Rom.16,3. 1,Cor.16. 9. 2,.Cor13. 12. Titg. 05 Index Notationum » Salutatio Chriftiana , Rom.1.7. 1.Cor.1.3. 8 16° 23+2.Cor.13.13. Gal.t.3. & 6.18."Eph.1,2. & 6- 23.Philip.4.23.1.Thefl.5.28.2.Thefl. 3.17. 1.Ti- moth,1.2.2.Tim.4.22.2 Pet.1.2.2.loan.3.3.loan. 14.Apoc.1.4. & 22.21 Saluandi, Luc.1 3.23 Samaritane deuorio, Ioan.4.28 Samaritanorum deuotio, loan.4.40 San@i , Plalm.67.36. & 138.17.& 149.5. Eccli.37. 18.& 44.6.1 fa.61.7.Matth.1 1. 1.Cor.6.2.Apoc.7. 9-8 12.100 14 19.14 Sanctorum oratio,lob 42.8,Apoc.5.8.8¢ 8.3.Ler.15.1. 2.Mach.t5.14 | imitatio, 1,Cor.4.16. & 11-1.Philip.3.17 diffenfio, A@.15.39 Sanctificatio , loan.r.5.1 Pet.3.15 Sancticas, Pfat.76.14,.Eccli.27.12 Ifa.10.17 Sanctitatis commendatio , Exod.22.3 1. Lew.11.44. & 19.2.% 20.7-Eph.5.27 - Sanctorum miracula » Exod.7.8& 8.8 9.& 10.8¢ 116. 3-Regum 17.22.68 18.41. 4.Regum 2.8.8 4.35. Of 2.21. 4.6.% 4.41. & 5.14.& 6.6.Marc.6.1 3- & 16.17. Luc.10.17. Act.3.6. & 9.41. & 5.15. & 14.9.% 19.12. & 20.10.Heb.11.32 Sanguinis Chrifti figara, Exod.24.8 : efficacia, 1.Cot.G.20. & 7.23-Ac.20.28.1 Pet.te 18.Apoc.5.9 ~ Sanitas , Eccli.30.14 Sapientia , lob 12. 12. Prouerb. 13. 14. 8& 14.8, 816.16. Ecclef.2.13. & 7.17. & 9.16. Sap.1.4. & 6.1.Eccli.1.26.& 40.20,.Rom.16.19.Jacob.t.5. & 3.17 Sapientiz fructus , Prouerb.a.10. & 3.14. 8 Au7~ & 8.10. & 23.15. 8& 24.3. Ecclef.4.13. & 7.13. Sap.7.14. & 8.10. & 9.19. & 10.1. Eccli.3.32. 4.12. 66e 14.1 Sapientia Chriftiana, 1.Cor. 2.6.8 3.18 Sapientiz ftudendum , Prouerb. 4. 5. & 19.2. & 23.19.8¢ 24.13.& 27.11. Sapient.8.9.Eccli.6.21. & 38.15 ; Sapientia mundi, 1-Cor. 20. & 3.19 Sapientiz antiquitas, Prou.8.22 * excellentia, Sap.7.8 neceflicas, Sap.7.28. & 9.6 amor, Sap.$.2 commendatio, Sap.8.5 contemptus , Sap.10.8 acquifitio, Eccli.i1.3 3. Sapientiaa Deo, Eccli.1.1.8& 1j.10 Sapiens , Ecclef.9.17.& 10.2. & 12.1.1.8ap.6.26, Eccli. 37.27 Sapientis ftudium, Eccl.39.1 Sapientiz diuine effe€tus , Sapient. 8. 1. 8& To. Coat Satietas , Prou.27.7 Satisfactio poft remiflum peccatum , 2.Reg.12.14. & 14.24 Scandalum, Eccl.7.7. Luc/17.1 Scandalum virandum , Matth.17,27. Rom.14.1§- 1.Cor.8.9 Scandali damna, 1.Cor.8.11 Scandalizanti vz, Luc.17.2 Scandalizantis punitio,Matth.18.6 Scientia, Eccl.1.18. 1-Cor.8.1. lac.4.17 _ Scientia 4a Deo, Prou.2.6 Scientia fan@torum , Prou.9.10.& 30.1 Scriptura, Rom.15.4. 2.Timoth}3.15. 2.Pet.r.19. Apoc.22.18 5 Scripture difficuleas, AG.8. 30.2.Pet.3.16 intelligentia, Luc.24.45 leétio, { -Mach.12.9. loan..5.39 Secretum , Prouerb.1.1.13. & 25.2. Ecclef.27.17. & 42. Emanuelis S43. & 42.1. faie 24.16. Seditionis punitio , Num. 16.31 Senex,lob 12.12, Prou. 16.31.& 20,29. Sap. 4.8.' Eccl.8.7.8 25.3.Tit.2.2 Senis virtus,2.Mach.6.2 3 Senum reuerentia,& honor, Eccl.4.7. Leu.19, 3 2 Senfualicas,Prou. 29.21 Sepulchrum, Gen.35.20.1.Mach, 13.27 Sepuleure officium, Mar.1 5-46 _- dogus, Gen.47.29.& 49.29.8 50.24 ‘Seruus,Prou.14.16.& 37.2.6 29.19.& 30.10 Eccl. 7:22.% 10.28, & 3 3-25.1.Cor.7.21.1.Tim. 6a. Tit.2.9.1.Pet.2.18 Seruis didtum,Eph.6.5.Col 3.22 Seruum Percutientis peena, Exod.21.26 Seruus Dei, Ifa.5 4.17.8 61.9. ler.2.3,2.Tim.2.24. Apoc.7.2 Seruorum Dei reuerentia, 4.Reg.3.12 Seruo Dei didum,Ifa.41.8.8& 3b OCs 7 Silentium , Prou.10.1 4.8 1.1.12. 17. 9. Eccl.13. 29.vide Tacete, Simeon ,Luc.2.2 5 Simoniaco diétum, AG. 20 Simplicitas, lob 8.20,Prou.10.29. & 29.10. Rom. 16.19. 1.Cor.1 4:20 : Simpliciras Deo grata,Prou. 3.3 2.8¢ 10.20 Simplicitatis fruétus » Prou.10.9.& 11.3. & 20.7. & 28.18 Simulario, Pls 4.1 2-Prou.1.1.9 Simulaterem Deus odit,Prou. 3.3 2 Sitis {piritualis, Apoc 2167.80 22.17 Sobrietas;Eccl.3 1.22 Socieras » Prous 3.20.8 18,19.& 27.17Eccl.4.9. Eccl.8.5.& 9.18.8 13.2.80 22.14 Societas malorum, 2.Par.10.37 bonorum, Eccl 9.21 Societas malorum vitanda , 2.Par.25.7. 1.Efd.4.3. Prou.1.10 Socij , 2.Cor.2.12 Socius fidelis, 1 Reg.1 4.7 Societatis fides, 1 ‘Reg. 30.22 Sodomia,Rom.1.25 : Sodomiz punitio,Gen,1 9.25.1 eu.20.1 3 Sol ftat,lof.10.12 retrocedit,4.Reg.20.1.1 Sollicitudo,1.Cor.7.3 2.1.Pet.5.7 nimia vitanda,Matt.6. 25.Luc.1 2.22.1.Cor.7.32. Phil.4.6.Heb.13.5 Solitudo, Pfalm,4.8.Thr. 3.28.Ofe.2.14.Mar.6.31. L uc.5.16 Somnia,Eccl.5.2.Eccli.34.1 Somni damna, Prou.20.13 Sortes,Prou. (6.33.& 18.18 Loan.t.7,A@.1-26.lof, 7-14. 18 10.1.Reg.10.20.& 14.17.1.Par.25.5- 2.Efd.r1.1.Ezech.21.19 | Speculum, Exod.3 8.8 Spes in Deo, lob.13.15.Pfal. 35.8.8 38.8.8 54.25. & 61.9.8 72.28. & 76.8. & 90.9.& 118.81.& 129.50.% 130.3.& 140.8.& 146.11. Eccli.2.11. Ifa. 50.10. Thr.3. 24.Mich.7.7. 1.Machab.3.17. Rom.8. 24.2.Cor.3.12.& 5.1.Heb.6.18 Spei fruGtus,P (5.12.8 17.31 .8 14.2.8 30.1.8 31. 10.6 '33.23.8 36.3.8 56,13. 80:70ste0C-9 3. 13.00 90.14.80 113.11. Prou.28.25.& 29.25. 1fa.40.31 Spei vox,Pfal.26 13 Spesimpiorum, 4.Reg.18.21.lob 8.13.Prou.10. 28.Sap.5..15-Eccl.s5.1.1fa.28.15.ler.9.12.1.Mach, 2.6% Spiritus, Ezech, 1 20. & 3.4.1. Cor.2.11.2.Cor. 3. 17 .Gal.5.16. Col.2.5.1.Thefl’5.19.2. Tim.1.7.1, Ioan.4.13 . Spiritus frudtus, Gal.j.22 Spiritus motio, A&@.20,23 49 ak Spiritus & caro,Marc.14.38. Rom, 7 18.Gal.5.17 Spiritus fanétus, Sapient. r. 5. loel.2.28.Joan.14. 16. & 16.8. AQvr4a.44, & 19.2. Roman.8.26, Eph.1.13 Spiritualis, Rom.8,23.1.Cor.1.1 5 Spiricualia, loan. 4.13 - Spiticus probandi an A Deo fint , Indith, 8, 28. 1 .Cot.14.29. 1 ‘Thefl's.21.1.Joan.4.1 Sponfz humiliras , 1.Reg.25.40 Sponfz dicendum, Tob.10.} a5 Sponfa Chrifti, Cant.7.1. eiusdefiderium, Cant.8.3 vox, Cant.7.10 Stephanus, 4.6.5.8 7-57 Steriliras 4 Deo, Gen. 30.2 Sterilitas ex peccato, Ifa.1 7-10.]er.4 2.4 Stultitia, Eccl.2.13 Stultus, Prouerb.1 1.29.81 3.16.8 14.7,80 15.21. & 17.12% 18,2. & 19.3, & 24.7. & 26.7. & 27, 22.& 29.9.Eccl.1.5. & 7.48.&10.2.Eccl, 20.1 7. 22.10. & 27.2. & 33.7 Stulti rifus , Eccl.7.7 ~y Gey Subditorum officium, Exod.10.28 & 22.28.lof-1, 16.2. Efd.5.16. Prouw.: 3.13. & 20.2. Ecclef.8.2, & 10.16. ler.29.7.Bar.1. 31.Mate. 17.24.Luc. 20, 22.Rom.13.1. 1.Theil’5.12. 1.Tim.2.1.Heb.1 re 17. Lit.3.1,.Pet.2.14 Suffragia pro mortuis, 2.Mach.12.43 Superbia,lob 11.1 2.8 15.12.P falin.48:7.8 1 37.6. Prou.18.12. & 26.12. & 29.23. Sapient.15.14; Eccli.to.14. & 11.4. Abac. 2.5 .[fa.16.6.8& 65.5. Ter.48.29.Ezech.28.1 Superbia vitanda, Tob.4.14.Iudith 9.16-Eccli.6.2. & 10.29. 1.Cor.4.6.Gal.6.3 Superbiz damna,lob 3 5.12-Pfal.17.28.Prou.r 1.2. 6 13.10. 8 1§.25. & 16.18. & 17.10 punitio, 2.Reg 24.12. 4-Reg.19.27. lob 10.16, Pfal.30.24. Eccli.z. 30.8 27.31.Dan.4.22.8 f. 20.Amos 6.8.1,.Mach.5.56. Ifa.10.16.ler. 50.31. Act.1 2.23 Superbia Deo odiofa, Eccl.10.7 Superbis va, Ifa.5.21.& 28.1 Superbo dicendum,Eccli.10.9.Ifa,10.1 5.8¢ 1.4.11. Luc. 16.15 Superior , Ecclef.8.9 Superioris zelus, 1.Reg.11.6 benignitas, 1.Cor.16.12 patientia, 1.Reg.10.27 moleftiz, Exod.17.4 _ reuerentia, Exod.22.28 Superior Dei loco , Exod.16.7 conferuandus, 2.Reg.18.3:8 21.17 Superftitio prohibita, Leu.19.26 Sublata, 4.Reg.18.4 Surdi fanatio, Marc.7.3 2 Sufpenfi fepeliendi , Deut.21.22 Sufurro, Eccli.21.32 Sufurratio vitanda, Eccli.5.16 Sufurrationis damna, Eccli.28.1 5 T Acere,Eccli. 20.5.8 21.3 1-8 32-9.vide Silen- tium, Talenta,Luc.19.20.Rom.12.6.1.Cor.7.7. Eph.4.7- 1.Pet.4.10 Talentorum parabola,Matt.2 5.14 Talentum curdatum , Mar. 4.21 Talenti accepti ratio reddenda, Luc.1 2,48 Talenrum nonabfcondendum , Eccli. 20. 32. Luc. 8.16 Tt 4 Temeritatis 496 Temeritatis punitio, 1.Mach.5.67 Templum, 3.Reg.9.3. 4.Reg.12 91: Pat.22.5% & 29.12. Par.2.5.0-Eld.1.8.& 2.68. Pfal..s.12.& 4.6.10. & 67.278 9215-8 95-9 X 153-1. Eccl 4. 17.1fa.56.7.1er-7.1 ..Abac.2.20. Agg-1-2. Matt. pia Mar-1).16 Templi dedicatio , Efd.6.16 Profanatio, 1.Mach.4.38.2.Mach.3.2§. s. Mate. aa 12.loan. 2.1 tae purificatio, 1. sch. 4.42 purificaci feftum, 2.Mar.1.18 ingreflus, Pfal.5.8.& 65.13 frequentatio, Luc. 24.53.80 2.37-& 19.45.Mare. 24.1.Mar.11.& 12.35-AK.2.46.& 3.1.8 5-29 Temporalia, Luc.12 13 Temporalium contemptus,Luc.6.30 Tempus ,Eccli.4.23 Tempus fuum cuique rei,Eccl.3,.1.& 8.5.Eccli.z0. 6.& 32.20 Rom.12.11 Tenebrae , :.loan.1.6.1fa.9.1.& 59 9.& 60.2.1oan. 1.5.8 3.19.60 8.12.8¢ 12.35.Ah.26.17.11.Thefl. §-7-1.loan.2.11 Tenratio , Gen.3.4.Iob 7.18.Eccli.34.9.1.Cor.10. 1 x lag. 1.2 Tentare Deum,Exed.14.11.& oD akdine aad. 8.11.Matt.4.7.1.Cor.10.9 ~ Tenrat fuos Deus , Gen.22.1.Exod.1 5,25. Deut.8. 2.8 13.lud.2.2.Tob.2.8.lob 1.12 Tentationes cur Deus permittat, Iud.2.21.& 3.1 Tentationis remedia, 2.Efd.4.9 © Tepido dictum, Apoc.3.5 Terra, Eccli.16.29 Terrena, Ioan.4.1 3 Terreni,loan. 3.3 Teftamentum, Gal.4.24.Heb.9.15.& ay 20 Teftamentum nouum,ler. 31.3 1.Matth.26.28.Luc. 22.20, 1.Cor.3 1.24.Heb.8.8.& 9 a5 C 10.16.86 1 3.20° | Teftis.Prow.12.1.9.8& 14.5.& 19.5 > Tettis obligatio »Leu.s.t Teftium numerus,Deut.17.6.8 19.15 Tettis falfi punitio, Deut.i9.16 — eftimonium falfum,Prou.2 5.18 eius prohibitio , Exod.20.16.8 23.1 Thefaurifandum quomodo, Marth.6.19 Thomas, loan. 1.16 elus incredulitas,loan.20.25 fides,loan. 20.28 Timor.Eccli.18.27.Mact.2.22.1 Pet.3.14 Timor cum gandio, Matt.28.8 Timidi dicate Matt.8.26 Timendum quid, Luc.12.4 Timorem , Dei praceptum & virtus aufert , Exod. 4.4 Timidi bello inepti,Deut.20.8. Iud.7. 3 Timornaturalis , Exod 4 3. Ind.7.9, 1.Reg.16.2.3. Reg.19.3. Tob.6.3. Matt.1 4.26 Timor humanus, Prou.29.25.1fa.5 1-12 : Timor Dei, 3-Reg 18.3:Tob.2.9.Pf18.10.8 110. FO.&-118. ¢20¢Proulig33 3s Cede 2%-Eccl.¢.6: Eccli.1.16.8¢ 7.32.8 9.22.% 10.23-& 21.13.& 23.37.& 25.13. & 40.26. Ifa, 8.12. Dan.1 3.22. loan.1.9.1.Pet.2.17.A poc.i 4.7 Timoris Meifru@us , Exod. r. 20.4. Reg.17.39.8 22 18. Iud.16.19.Pfal.24.12.& 30.20.8 22.18, & 53.8. & 60.6.& 84-10.& 102-17. 113.218. 144. :9.& 146.11. Prou.t.7.& 10.27.& 14.26. & 15.27. & 6.6.88 ho 2 3.8 23.8 7. 6 28ers Eccli. rrr 6¢ 21.7, & 32.18:& 33.1.8 34.16. Mich 6 9. Malach 4.2 necefliras,Eceli.27.4 effecus,Prou, 8.13-Eccli2.18.8 15.1 Index Notationum Timendum Dei iudicium, Eccli.5 .4.& 7.18 Traditiones , 1.Cor.11.34.2. Thell.2.15 Transfiguratio Chrifti, Matt.17.1.Mar.g.2 Tribulatio , Tob.1.1.Dan.1 2.10.Rom.8.18.Eph.3. 145.JaC.1.2 Tribulati Deo curz,Exod.3.16.& 6.6 a Deo cxaudiuntur , Exod. 2.13.& 3.7 non facile credunt , Exod.6.9 liberati redeunt ad peccata, Exod:8.15.& 9.34 Deo fidere debent, Exod.14.1 3.Pf.5 4.9 Tribulati liberatio, Pfalm.89. 15.Ecclic35.26.1f2- 4-7 : ta Ruth 1, 20 1 Pfal.41.8.fer.20.7. Thr. .16.& 3.1 oratio, 1-Efd.9.5.& 2. Efd.o. 58 Sots .t Ind.6. 14,00 7-18. lob 13.24: & 17.13 Piah7 m6 9014. Sit Bos 1; & eal 26.9 ee FeO 31:7 oe ees Z01.5 CCBOsTHSS 47 TOES P41. &. 55. 63.1.8¢ 87.1. & $8.47. & 101.4. & vO7. By et 153. & tae. PAllaiis3. 8 648. | lerem..10..174.& 14.9. % 15.1. 9%0a97-10'T ar. 7. 20.8 5.20 Bar.3.4. Dan.3.134.6¢ 9.40 13048. Aibag. 422 oratio poft liberationem, Tob.11.7.& 13.1.Pfal. 68.34. 119.1 conftantia,Pfal.43.18 confolario, Thr.3.57.5@.16.25,2.Cor.1.4.& 7. 4.& $.2.12.10 gratiarum actio poft liberationem, Ifa 12.1 petiees peccatorum , Ifa.32.1 3 Tribulati non emendati , Ofe.7.10.Agg 2.18 Tribulatio a Deo, Ifa. 30.20.Am.3.6 Tribulationis caufx,Prou.17. 3.Eccli.27.6.1.Mach, 6.12. 2tC Ot. baw fructus,lob 5.17-Pfal.33.19.& 65.12.& 77.34. & 82.17.8 93.19. 1fa.19.22.& 26.16 & 28.20. & 38.16. Ofer 6.1. loan.16.2.2 Rom.,.5.1-Cor- Ll 3-242. Cobery7 cc 419.1 Pee... magnitudo,lob 6.1.& 7.12.8 16.7.& 19.6.1fa.8, 21.Matt.24.19-Apoc.9.6 Tribulatio communis, Prow.11.31. Tribulationes cura Deo, Deut.8.1.Pfalm,65.10.& 118 66 Tribulationum remedium , 2.Par.20.3. & 29-10.2. Efd.9. 27 Tribulaco dicendum, Lob 5.19. Pf.26.14. Ecclirn. 27.Phil.:.28.Heb.12.3-1. Pet 4.1.2.8 5.10 Tribularo dictum, Apoc.2.8 quid cogitandum,Iud.8.21. lob 16.20 quid agendum, Jud. 4.8. & 7.4.8 8.16. Pfalin. 34.13 Tributum, Gen.47.26 Matt.22.19,.Rom 13.7 Trinitas, Gen.1.26.& 18.2.Exod.3.6.& 4.5.P£-32. 6.1fa.6 3.8 54.16 & 48.16 & 61.1. Matt, 3.16, & 10.20. & 17.5. & 28.1.9. Luc.4.18. loan.3.3 §- & ¢4.16.& 15.26.& 16.3. 1.]oan.5.7 Triftitia, Prou. 15.13 Eccl.7.5.Eccli.t 4.2.8 & 30.17.& 38.19-lac 5.13 Trifticia damna, Prou.17.22.& 25.20.Eccli, 30.24. confolatio, Pfal. 41.6. Prou.1 2.25 Trittiria cauenda, Eccli.30.22 Turce , Ifa.10.5 Tyrannus, lob.15.21 Tyrannidis puriicio, tud. 9 53.3 Tyranni finis, 1fa.14.16 25-17. Reg. 16,16 V 7A quibus,Num 27.29.Eccl.4..0-& 10,19. fa V T.4.& 3.958 5.8 8 6.5.8 rot. & 17.12. & 18.1.8 24.16. & 28.1. & 29.1.& 30.1. ler.4.3 1- Ezech, 6.11. Ofex 7.13. loel.1.15. Amos j-18- Mich, Emanuelis S3. Mich.2.1 -Abac. 2.6. Soph. 2-§.Matth.11.21.Luc, 6. 24 Vanitas,Pfal.38.7.Eccl.1.1, & 3.19. toa: 2 9 Vagati, Eccli.9.7.& 19.26 Vendva Eccli.27.2 Verba,Prou.1o.11.& 11.11,8 12.6, & 14.3.8 15. 1.& 16. 24.8 17.7.% 18.7 & 19.8.& 25.11. Eccl. ft 6.11.8¢ 10 12.8 12.11. Eccli.g. 28.8 § 15, & 19.7-& 20.15. &% 2819, 8 27.7. & 3.7.23, Matt.1 2.3 4.Col.4.6.1ac.3.2 Verbum otiofum,Mart.1 2.36 Verbum Dei,Prou.3.5.Cant.5.13.Sap.16.26.Eccli, §-13-8& 21 18, Ifa.40.8.8 §5-10.ler.1.11.Mact. 7-24.86 13.3.Luc.6.47.& 16.31. loan.6.6 3. & 8. 47-AG.2.42. & 16.6. 1. Thell. 2.13, Heb.4.1 2.1. Pet.1.2.4.1. loan.4 6.A poc.10.9 Verbi Dei vis,Pf°25.4.8& 118.140.Cant, 5.6.]er.23. 9-Ac.24.25 } | fuauicas, Pfal.r18. 103.ler.15.16 Verecundia,Eccli, 32.14 Veritas,Pfal.s50.8. Prou.3.3.612.19.Eccli.g 24.& |. 27.10.1.Cor.1 3.8 Veritatis amor. 3-Reg.22.14 odium,3.Reg.22. 3 Veltis, Deut, 22,6Heckit.4 <. Veftium abufus, Ezech.7;20.Matt.11.8.Marc.12. 38. Luc. 7.25.& 16.19.8& 20. 45. 1. Tim.2.9.1. Pet4.3,. Veftes facre, Exod.28.2.8 29.29. Ezech. 42.14.8 44.19 Vettes finden vfus , Gen.34.13. Iof.7.6.Iud.11. 35-1-Regum 4.12. ag Steg 31.3-Reg.21,27.4. Reg.5.7. Heft.4.1.ler.36.24.1.Mach.2.14.Matt. . 26.65 Via in caelum, Ifa.30.21 & 33.15 difficilis eft, Deut.1.19 Vicinus, Prou.27.10 Viciffirudo rerum,Eccl.4.14 Vidtoria a Deo expectanda, Gen.14.14.Exod,17.9, Deut.17. 18. lofi11.6. lud.7. 7-1.Reg.14. 6.2. Par.14-11-Pf£117.16. Prou.21.31. Iud.g. 15 Vidtorie feftum, 1-Mach.7. 48.& 13.52. 2.Mach, 1 16236. Vidoriz fpiritualis frudtus , Matt.4.1 1. Apoe, 2.7. & 3.5.00 21.7 Vidua,r.Tim.s.3 Viduz laus, lud.8.4.8 15.10. Luc.2.36 veftes; Gen. 38. 14 _ oblatio,Luc.21.2 Viduz & pupilli;Exod.22.21:Deut.24.17.2.Mach: 3.10.8 8.28 Vigilandum , Pfal.76.5. Eccli. 3 31.1. Th. 2,1 8.Matth. 2.4.4.8 25.13.X 26.41. Marc.1 3.3 3.Luc.1 2.35. & 21.36. Apoc.16.15.1-Cor.15.34.1- Theil 5.6, 1.Pet. 5-8 Villici patabola,Luc.16.1 Vinum, Prou. 31-4-Eccl:2.3.Eccli.t9.2.8 31, 30.1. Tim.5.23 Vini abftinentia,]ud. 13. 4 Vini damna,Gen.9.21 Prou.2z0.1 Vinum ex aqua factum [oan.2.8 Vinee parabola,Luc.20.9 Virginitas, Num. 31.17.Act. 21.9.1. Cor. Br Virginicatis commendatio, Matth.19. 12. Apoc, 14.4 Virginum parabola , Matt.25.1 Viri amor, 2.Reg.3.16 Vir & mulier,1.Cor.rr, 3- “ 9 7 Vifio, Gen.28.1 2. Lfa.6.1, Dat 10.1 Ack 31.26, Aa, 10.3.6 10.16.8 18.9. A poc. 4.1.8 5.1.8 6. 1.& 19.11 Viftonis forma,Gen.15.12.Lob.12.8 33.14, Eoach, 1.26.& 2.1. Zach.4.1.Matt.1.20.& 2.13.2.Cor, 12.2 -Rpoc. I-10 Ex vifione timor, Mar.16.8. Luc. 24.5-loan. 6.19. Apoc.1.17 | turbatio,Luc.24.37. Vifitatio dicecefis, , Reg.7.16 Vitandi qui,Rom.16.17 Vita, Rom.14.7 humana, Iob 7.1 eterna, 1.loap.2.25 Vite infticucum, Luc.14.28 Vita peregrinatio quedam , Gen.47.9. 2. on 5.6. _ Heb.13.14 Vite neceflaria,Eccli.39.3 1 mutatio , Gen. 19.17 tedium,3.Reg.19. 4.loan,4.3 miferiz, lohssoanit I 4eD. be 17-11. Eccl.2.233 & 4.1 breuitas, Iob.7.6.& 9.25.8¢ 10.20:8% 14.1.8¢16. 23-Pfal. 38.6:89. & 6.10.12. & 102.1 5.14.38. 12.]ac.4.14 aulteritas , Matr.3.4 Vitam pro fratribus ponere , Helt.4. 15. Iud.13.3. Toan.15.13.1.loan.3.16 Vltio , Eccl. 28.1 . VickGengi fe didum , Matt.18.32 : Vndtionis extteme facramentumi , [ac.5.14 Vocatio Dei, 1.Reg.3.9.3.Reg.19.20.1a.5 2,1 Vocatio propria,1.Cor.7.17 Vocati promptitudo, Marr. 4.22 Voliineas , 2: Cor.8.12 Voluntas pro opere accepratur,a Deo;Gen: 20.3% & 2:.9.2-Reg.11.14.&% 12-9.3-Reg.21.19 Voluptas,Eccl,1 1.10 Voluptatis damna,Prou.1 4.13 Votum , Gen. 28.20.Num.21.1. Iud.11.30.1. Reg. 2.10.1. Par.4.10-Pfal.75.12: & 115. 14. 1oan.z. 10.Nah. 2.15. A&.18.18 Votum puellez,Num. 30.4 _ coniugate, Num.30.7 Voti violati punitio, «.Tim.s.1.2 Votum feruandum,Leu: 27.28. Num. .30.3.Deut,23. 21.Pfal. 21.26.Prou.20.25.Eccli.5.3 Vox, 1,Cor.1 4,10 V fura prohibita , Exod.22.25. Deut.23.19.2. Efd. 5-6 Valea, Eccl. 8.1-Eccli. 13.31, & 19.26 Vxor , Prou.12.4. & 14.1. & 18.22-8¢ 19.14.& jt 10. Beli Jo 25. 30.K 26.1. 36.26 fidelis,1.Reg.19.1 1.Prou.31.11 vnde accipienda; Gen. 34.1 data 4 parentibus,Gen.2 1.21.8 28.1 audienda , Gen.21.14 ea sbAineniditns fead diuina preparanti, Exod. 19.15.1.Cor.7.§ 7 Achzus, Luca19.2 Zelus fanétus,1.Efd.9.3. 8¢ 10.6 Zeli fancti frudtus & premium “Num.25.10. Pfal. 105.30 SELECTE SEL RCFE PO QVADAM SCRIPTVRA SENTENTISA, | Ordine Alphabetico, | | A MBVELAVIT Enoch cum Deo, Gens. Ambula coram me ,& efto perfettus, a 17 C SO) A Domino egreffus eft fermo, non pofumus extra placitum eins alind loqui, 24 Abftulit Deus opprobrium menm,yxo A ffisttionem meam & laborem refpexit Dei, 31 Andius gemitum filiorum Ifrael, Exod.o Armati afcenderunt fily Ifrael de terra cL QyPpti » 13 Aduenam non contriftabis,22 Anima omniscaruis in fanguine eft , Leu.r7 A vefpera vfque ad vefperam celebrabitis fabbata veftra, 23 Ambulointer vos, & ero Deus vefter , vofque eritis populus mens , 26 ens ; Addam plagas veftras in feptuplum propter pecata veftra,26 Abominabitur vos anima meas 216 . Afcendamus & poffideamus terram; quoniam poteri- mus obtinere eam, Num.13 Ad vnins teftimoninm nullus condemnabitur , 35 e4 ma Dominum Deum tuum, & obferua pracepta eins omnst tempore, Deut.11 Aduerfatur Dominus omuem inftitiam, 25 Abjcondita Domino Deo uoftro, que manifefta funt nobis, 29 Affumat ebria fitientem, 29 eA Jump fit eum,atque portanit in humerw (nis, 32 Amantiffimus Domini,habitabit confidenter in ¢o,3 3 Abfit a nobis hoc feelus, vt_recedamus a Domino,& eius veftigia relinguamus , Iof.22 ed perut osmeum ad Dominnm, & alind facere non _ poterosIud.11- - : Amaritudine valde replenit me omnipotens,Ruth,1 Arcus fortium fuperatus eft, & infirmi accinkti (unt vob ores. Reg.2 : Abfit a mehoc peccatum,ut ceffem orare pro vobis, 12 ef cceptus erat in oculis vniner fs populi, 18 ed bimpiis egredietur impictas,24 . etnima cuftodita quafi in fafciculo vinentium apuad Dominum , 25 ef udini vocem tuam,@& honorani faciem tnam , 25 Apparet quod finlte egerim ,& ignoranerim multa nimts,26 ( - etiqua pars evit defcendentis ad prelium, & rema- nentis ad farcivas , 30 eA mabiles,& decori valde in vita fua, a.Reg.t Anignoras quod peritulofa fit de[peratio:? 2 et ima eiusin amaritndine eft, 4.Reg-4 : “Anima efurienti etiam amaradulcia effe videntwi, Iob.6 Ab oculis meis munda me, Pf18 3 Adiutor meus efto,ne derelinguas me , nec defpicias the Dees (alutaris meus 526 Accedite ad eum, illuminamini, 33 Anima mea exultabit in Domino,34 Apud te eft fons vita , 35 ed fortitudine manus tua ego defect , 38 Adiutor meu , & protector meus es tu, Dens meus ne tardauerts, 39 | . Anerte faciem tuam a peccatis ‘mets , omnes inte quitates meas dele » 50 Adintor meus tibi pfallam, 58 | Adiutor meus @& liberator meus es tu, Domine ne» moreris 69 Annos aternosin mente habui, 76 Adinua nos Deus falutaris nofter , propter gloriam nominss tut, Domine, 78 Andiam quid loquatur sn me Dominus Deus ,84 Afferte gloriam nomini eins, 95 Adina me Domine Deus meus, faluum me fac fe- cundum mifericordiam tuam, 108 __ ed uerte oculos meos ne videdant vanitatem,t18 Adinua me & faluus era, 118 Al udiciis this timni,118 ~~ Auxilium meum & Domino , qui fecie colum & ter- 7aM51 20 Adoraboad templum fanttum tuum, & confitebor nNOMinL HO, 137 Adte Domine, Domine ocult met,in te [peraui , 140 Andiens fapiens fapientior erit,Prou.1 Audi fli mi difciplinam patris 1ui,S ne dimsttas le- Lei MaAtr ys tua; Argue fapientem,® diliget te,9 Abominabile Domino cor prauum ,1t.1§ _ Abominatio eft Domino labia mendacia, 12 Amict diuitum multi, 14 | Abowinatio eft Domino viaimpy , 15 Abominatio Domino cogitationes mala, t 5 , Abominatio eft Domine omnis arrogans , 16 Ante ruinam exaltabitur fpiritus, 16 Abominabilis apud Deum quiiuftificat impinm ,o qui condemnat tuftum ,17 ; Animus gaudens atatem floridam facit {piritas tri- ftis exficcat offa , 17 Abominabile apud Deum pondus va & menfura;20 - Adolefcens iuxta viam [uam,etiam cum [ennerit non réceact abea, 22 Abominatio hominum detrakor,24 Anima faturata caleabit fanum, anima efurient _ etiam amarum pro dulci (umet , 22 Adolefcentia & volupi as vana funt,Eccl.1t Anima mea liquefatia eft , vt dilectws locutus eff, Cani.5 Amore langneo, 5 “Auerte oculos tuos a me, quia ipfi me anolare fece- runt,6 (fh cL ftimaueruns lufum elfe vitam nosStram,& conner- _ fationem vita compofitam adlucrum, Sap.v5 Angelorum e(ca nutriuifti populum tuum, 16 Accedens ad feruitutem Dei, fta in inftitia G ti- si »0 prepara animam tnuam ad tentationem, Eccl.2 ee pondus, menfu~ . Altiora Emanuelis S3. Altiovate ne quafieris,3 wilsiffiraus off patiens redditur , 5 Arico. fidels nulla eft comparatio ,6 Amicus fidelis medicamentum vita, 6 Anertefaciem tuam amuliere compta, 9 Anaro nbil eft (celeftins,10 “inte mortem ne Landes hominem quemquam y 1 i Altiffimus odio habet peccatores, 12 oy Aduocatus a porentiore,difcede,ex boc enim mages té aduccabir , 13 Antequam loquaris,difce, 18 Ante orationem prapara animam tuam, 18 Andiftt verbum contra proximum tuum 2 commo~ riatur in te,19 wAmsitus corporis 5 & rifus dentium ,& ingre/fis ho- mints enuntiant de 0,19 : Ad amicum etfi produxeris gladium,non defperes.e/t enim regrel[ius. ad amicum,22 ; Arcanaamei qui denuntiat,fidem perdit., 27 Audi tacens , 32 Adolefiens loquere in tua caufa vix cum neceffe fue Ytls 32 A fino cibaria,ee virga,e ONUSy 3 3 Abimmundo quid mundabitur? 34 Amma vire {anti enuntiat aliquando plura quam Septem circum|pettores [edentes in excelfo ad {pe- culandum y 37 Ante omnem atium precedat te confilium ftabile, 37 AA tviftitia feftinat mors, 3 Audinimus {uperbiam Moab 5 fuperbus eft valde T/ata 16 a Anima mea defideraus te innotte , fed & |piritu meo in pracordiis mews de mane vigilabo ad te, 26 Alienum eft opus eins , peregrinum eft opus eius ab €0,28 Ad vocem clamoris tui statim vt audieeit, refponde- bi: tibt, 30 Audie me duro corde,qui longe eftus a inftitia, 46 Antequam fieretibi corum, 48 Ad punitumin modico dereligui tes & in mileratio- nibus magnis congregabo te, 5 4 A facie malitia collettus eft inftus, 57 Annuatia populo meo {celena eorum, 58 cL quitas non potuir ingredt,s9 Antequam clament ego exaudiam,6 § Ad quem refpiciam, nifi ad panperculum, @ contri~ tum {piritu,? trementem fermones meos?66 Attrinifti eos, noluerunt aceipere difciplinam , in- durauerunt facies (nas {uper perram 5 & noluerunt renerth, Ter.s Audi popule fulte qui non babes cor s 5 “4 minore v{que ad. maiorem omnes auaritia ftux dent, 6 / Argentum reprobum vocate eos; quia Dominus pro= tecit tllos 5 6 Atrends,c7 aufcultani , nemo quod bonum eft loqui- tur,8 Afcendit mors per freneftras.9 ae Ambular vnufquilque poft prauitatem cordis [ui malt, 6 Adiuimus (uperbiam Moab,fuperbus eft valde. 48 Arrogantia tua decepit te , & {uperbia cordy tui, 49 i tee ef duc modicum, & veniot tempus meffionis eit, st / : Anima qua triftis eft faper Magnitudinem mali , & incedit tncurua & infirma dat tibi gloriam Do- minte,Bar.2 Aud: Domine sce miferere,quia Deus es mifericors 3 Aperi os tunis, comede quecunque ego do tibi, AQ Exzech. 2 .>- > Attriva fronte eft, duro corde , 3 _ Aby amarus in indignatione (piritus mei , 2 Argentum corum , @ aurum corum,non valebit liber rare eos in die furores Domini,> cr Sopb,1 Auferam cor lapidenm de carne eorum , & dabo es cor carneum,it Auferetur zelus meus ate, quic(cam, ne irafcar amplins, 16 Anima que peccauerit, ip{a morietur , 18 Appenjws esin flacera,@ inuentus es minus habens; Dan.s5 Abieciteos Deus Meus guia non audierunt eum, Ofe.g Auaritia in Capite omninm,Amos 9 Aby {jus vallauit me , Ioan.2 Abominamint indicium , & omnia retta peruertit 1s, Mich, 3 Ad Dommum afpiciam , expettabo Deum Saluato- rem meum,7 Ante faciem indignationts eius quis abit? Nab.x Ambulabunt vt cacti , quia Domino Peccauerunt, Soph.1 Accedam ad vos in indicio,® evo teftis velox malefi~ 6x7 c, Malach. 3 Artendit Dominus, andiuit, 3 “A fruitibus eorum cognofcetts eos; Matt.7 Abfcondifti hac a fapientibus & prudentibus , & res uclafti ea peruules, x1 Ajcendit in montem folus orare, 14 ed pud ‘Deum omnia poffibilia [uar, 19 Auferetur a vobws regnum Dei, dabitur fenti fax crentt fruckus eis, 21 Adauge nobus fidem, Luc.17 ed ttendite vobis, na forte grauentur corda veftra in crapulase? ebrictate,e curts huins vita, 21 A me ipfo facio mibil, fed ficut docisit me Pater, hae lequor,loan.8 Aniinam meam pono pro ouibus mets , to Ambulate dum lucem habetis , 12 Arrendite vobis & vninerfo gregi , in quo vos pofiit Spiritus fanttus Epifcopos,@¢, At.20 ed ure audietu,S non intelligetts,28 ed biiciamms opera tenebrarum, @ induamur arma lucts,ficut in die honefte ambulemus; Rom. 3 Animalis homo non percipit ca qua {unt Spiritus Dei ec. .Cor.2 4 Domino corripimur , ut non cum hoc mundo dam- nemur,t\t ; éAimulamini charifmata meliora, 14 éAd adificationem Ecclefia quarite vt abundetis,1a Arma militia noftra non carnaliafunt , fed pocentia Deo,2.Cor.9 Alter alterius onera portate,@ fic adimplebitis legem Chrifti,Gal.6 24 b omni [pecie mala abftinete vos, 1 iT heff'2 Attende letioni exhort ationi;c dotlring, 1.Tim.4, eA trende tibi & dottrina, 4 eA dhortamimvolmetiplos per fingulos dies , Heb.3 Adeamus cum fiducta ad thronum gratia eins, 4 Accedamus cum vero corde in plenitudine fidei, 10 eA micitia huius mundt, inimica eft Deis lacs 4 Appropiate Deo,e appropinquabit vobis , ee Ante omnia murnam in vobifmetipfis charitatem continuam habentes, 1.Pet 4 Aduerfarins vefter diabolus ranquam leo rugiens circnit,quarebs quem denoret;cuirefiftite fortes in fides — eae i Afpettu & auditu inft us erat, 2:Pet.2 ef quo quis (uperatus eft buins & feruns eff , 2 Adueniet dies Dominus vt fur, 3 et bfterget Deus omnem lacrymam ab oculis eorum Apoe: sais Benedicag? 500 iY . Enedicat ribi Dominus,& cuftodiat te,N um.6 Ba. res eft quam vis facere, Deut.1 Bona eft terra quam Dominus Deus noft-er daturus eft nobis, 1 , Bene omnia locuti funt,5.2 18 Benedittus filins meus Domino , lua.17 Benedicat tibi Dominus , Ruth 2. Benedittus fit qui mifertus eft tui, 2 Benedittus fit a Domino,2 Beneditka es a Domino filta , 3 : : Bouns es tu in oculis mets, ficut Angelus Dei, 1-Re= gov 22 swat welt TA nie Beneditli vos a Domino qui feciftis mifecordiam hanc,r.Reg.r i 2 Benedixit Danid populo in nomine Domini exerci- tnum,6 La ; Beati qui ftant coram te femper ,& audiunt fapien- tiam tuam , 3.Reg.10 | Bona eft oratio cum teinnio 0 eleemo(yna,@c.T0b.1 4 Beatus homo qui corripitur a Deo, Tob 5 Benedicam Dominum qui tribnit mihi intellettum, Pfal.ts5 ee Beati quorum remiffa funt wmiquitates! 3% Beata gens cuins Dominus Deus eius,32 Benedicam Dominum in omni tempore, femper laus ebus in ore Med, 33 Beatus vir cuins eft nomen Domini {pes crus, 39 Beatus quem elegifti,e affumpfi(ti, 64 | Benedittus Deus qui non amomt orationem me am, mifericordiam {uam a me , 65 Benedicat nos Deus, Deus nofter, benedicat nos Deus, 66 Benedifius Dominus Deus Iraél,qui facit mirabilin folas,7i Beati qui habitart in domo tna Domine , 83 Beatus vir cuius eft auxilium abs te,83 Beatus homo qui. fperat inte, 83 Beatus homo quem tu erudieris Domine, 93 Benedic anima mea ‘Domino, & omnia que intra me fuat,nomint fanéio eus,102 Beatus vir qui timet Dominumin mandatis eus vo-~ let mimis;11t Benedixit omnibus qui timent Dominuin,y 1 3 Beati qui [crutantur teftimonia eius in toto corde ex quirunt eum,¢18 Bonicatem & difciplinam, & [cientiam doce me,118 Bonus és tu, 118 Bonum mihi lex oris tui fuper millia auri @ argents, 118 Beati omnes qui timent Dominum ;qui ambulant in VUlIS C1USy1 27 Beatus populus cuius Dominus Deus eins, 143. Benedicam nomini tuoin feculum, 144 Beatus cuins Deus lacob adiutor eins, 1 45 Beneplacitum eft Domino fuper timentes eum ,& sa evs qui{perant {uper mifericordia eius, 146 Beatus homo quiinuenit fapientiam , & qui affinit— prudentia, Prou.3 | Bibe aquam de cifterna tna, § Bonis amici confiliis anima dulcoratur,27 Beatushomo qui femper eft pauidus , 28 Benignus eft [piritus faptentia,Sap.% Bonorum laborum gloriofus eft fructus , 3 Bona & mala a Deo funt, Eccli.rt Beatus vir quinon eft lapfus verbo ex ore [uo, 14 Beatus vir qui in fapientia morabitur, & in fenfes cogirabit circum/(pettionem Dei, 14 Beats quiinuenit amicumverum , 25 Beatus quienarrat iuftitiam auri audientt , 25 Beatus homocni donatum eft habere timorem Dei,25 Index Notationum Beati omnes qui expettant Dominum , Ifa.30 Bonas facite vias veftr as ftudia veftras@ habita- bo vobifcum, Ier.7 | Benedittus vir qui confidit in Domino,i7 Bonus eft Dominus {perantibus in eum , anime qua- renti tllum,T hr. Bonum eft cum filentio praftolari (alutare Dei, 3 Bonum eft viro cum portauerit ingum ab adole(cen- tia [uA, 3 | Beati fumus , quia que Deo placita funt, manifesta funt nobis, Bar.4 Beneditta gloria Domini de loco fuo, Exech.3 Benedicite omnes religiofi Domino Deo, Dan. 3 Bonus Dominus & confortans in die tribularioni 550 _ (ciens {perantes in fe, Nahar Sem Beati pauperes [piritu,@c.Beati mites,@c.Beati qué — lugent, Sc. Beati qui efariunt , Matts; Benefacite hus qut oderunt vos, § Bonum eft nos hic elfe, 17 Beatis feruus quem cum venerit dominus eims inues neérit fic facientem, 24 Benedicite maledicentibus vos,Luc.6 Benignus eft [aper ignoratoss@ malos;6 — Beart qui audinne verbum Deis & cuftodiunt illuds 1 Beats ferui illi quos cum venerit dominus inuenerit vigtlantes 12 Beatus qui manducat panem in regno Dei,i4 Bonus paftor animam fuam dat pro ouibus [vis 5 loan.io Basulans fibi crucem exiuit in eum, qui dicitur Cal uarid,locum, 19 Beati qui non viderunt @ crediderunt; 20 Beatius eff magis daré quam accipere, Ai.2r0 Benignitas Dei ad penitentiam te adducit , fecun= dum autem duritiam tuam , Oc. Rom2 Benedicite perfequentibus vos, \ 2 | Beatus qui non indicat femetip(umin eo quod probat; 14 ) Bonum facienees non deficiamus , Gal.6 Bonum depofitumcuftodi,2.Timt | Beneficentia &@ communionis nolite oblinifci , talibus enim hoftis promeretur Deus, Eeb.i 3 Beatus vir qui fuffert rentationem,quontam cum pro- batus fuerit ,acciptet coronam vita, quam repro _ mifit Deus diligentibus fe, Iacob.t Beatt mortut qut in Domino moriuntars Apoc.t 4. Beatus qui vigilat & cuftodit veftimenta fuasne nit dus ambulet, 16 Beati qui ad cenam nuptiarum agni vocati [unts i9 Beatus & fanttus qui habet partem in refurrectione rima,@c.20 Beati qui lauant ftolas fuas in fanguine agui, 2.2 C ! “Gy gitatio cordis intenta ad malam omni tempo- re,Gen.6 Corrupta terra coram Deo,@& repleta iniquitate 6 Cur tentatts Dominum 2 Exod.17 Cerno quod populusifte dura ceruicis fit ,32 Cur Domine irafcitur furor tuns contra populdm tnum, 32 Cuftodite leges meas 5 atque tudicia,qua faciens home vinet tn es, Leu: 8 : Coram cano capite confurge, 19 Confregi catenas ceruicum veftrarum , ut incederetss erechi,26 ; | Conuertat Dominus vultnm [unm ad te, @& det tibi pacem, Num.6 Cur afflixifts Domine feruum tuam ? 11 : Cuftod Emanuelis S4. Cuftodi temetipfum & animam tuam folicite, Deut.4 Cuftodite [olicite animas veftras, 4 wuftodite & facire qua pracepit Dominus Deus vobis,s Cane diligenter ne oblinifcaris Domini, 6% 8 Circumcidite praputium cords veftr1,& cernicem ve- [tram ne induretts amplius, 10 Canete ne forte decipiatur corveftrum & recedatis a Domino, 11> Cane ne derelinguas Leuitemin omni tempore quo ver-~ farts in terra. 2 : Clamanimus ad Dominum , qui exaudinit nos, re~ {pextt humilitatem noftram , &c.r6 : Circumcider Dominas cortuum, vt dtligat Dominum Deum tuum ex toro corde,30 Conforrare & efto robuftus , 31 ; Circumduxit eum,G docuit , & cuftodinit quali pupil. bam oculi fui, 32 | | Confortare & eftorobuftus valde,vr facias omnem le- gem, Lof.1 : Cito deferuerunt viam per quam ingre/fi fuerunt patres eorum, Ind.2 Ceffanerunt fortes in Ifrael, 5 Cor meum diligit Princeps Ifrael ,§ Cur quarts nomen meum quod eff mirabile 2 13 Cur tantum nefas in vobis repertum eff220 Cuins crunt optima quaque I[rael?nonne tibirt.Reg.9 Celebre fattum eft nomen eins nimis, 18 Completa eft malitia eins , 20. : : Conuenerunt ad enm omnes qui erant in angujtia con- frituti, 22 Canem mortium perfequeris,@ pulicem vnum,2r.4 Completa eft malitia aduér(us domum tyam, 25 Confortatus est Dauidin Domino Deo [u0,30 Conforzentur manus veftra,® eftote fily fortudinis , 2 Reg.r : Cacus & claudus non intrabunt in templum, § Confilium Achitophel quafi fi quis con{ulerer Deum fic erat,c.16 : Celt caulorum te capere non poffunt,3.Reg.8 Currus [frael & auriga eins, 4.Reg.2.0 13 Capit Dominus tadere fuper lfrael,10 Cum colerent Dominum,diis quoque fuis feruiebant,17 Cus exprobrafti,aut quem bla[phemafti ? 19 Confortare cf viriliter : Jey ne timeas , nec paneas, 1.Paralip. 22 Corde toro offerebant Domino; 29 Cum ignoremus quid agere debeamus , hoc folum habe- mus refidui,vt oulos nofiros divigamus ad te, 2. Par. 20 Credite in Domino Deo veftro,& fecuri erit,20 Caftiganit nos propter imiquitates noftras 5 & faluabit nos propter mifericordiam {uam,; Tob. 3 Confirma me Domine Deus in hac hora,tud. 13 Cum inuocantem exandierit me Deus ,non credo quod andierit vocemmeam, Iob 9 Clamo adie, & non exaudis me, fto,& non refpicis me; mutataus es mibiin crudelem, 30 | Confitebor tibi Domine in toto corde meo ,latabor & exulrabo in te, Pfal.g Cogno'cetur Dominus indicia faciens,9 Conferita me Domine quoniam [peraut in te; 1¢ Cuftodi animam meam, & erue me, 24 : Cantabo,S pjalmum dicam Domino 526 | Credo videre boua Demint in terra vinentinm,2.6 Conuertifts plantium meum in gandium mibi,2r.9 : Confortetur cor veftrum omnes qus {peratis in Doms- 720,30 | Cor mundum ¢rea in me Deus , & [piritum rectum in~ nonain vifcertbus mew , 50 Cor contritum & bumiliatum Deus non defpicies, 50 Confizebor nomint tuo Domine,quoniam bouum eft , 53 Clamabo ad Deum altifimum,s6 5 Ol Confitebor tibi in populis Domine, 56 ae Caro junt,/piritus vadens,& non rediens,77 Cito anticipent nos mifericordia tua > quia pauperes fa- t fumus nimis, 78 . Conuertenos Deus falutaris nofter,& auerte iram tuam ancbis , 84 Confitebor tibi Domine Deus meus, in toto corde mes, & glorificabo nomen tuum in aternum,& 5 Cum ipfo {um in tribulatione,eripiam CuIn 590 Confitermnini Domino, quoniam bonus quoniam in fech- lum mifericor dla ibs, ,O5-106.110.0 1 35 Cito fecerunt , oblits {unt operum eins , 105 Confiteantur Domino mifericordia eins, c mirabilia _ etus filtis hominum, 105 Clamauerunt ad Dominum cum tribalarentur >@& de neceffiratibus eorum licerauit eos , 105 ' Confitebor Domino nimis in ore meo , 108 Confitebor cibi Domine in toro corde meo , 110.0 1 37 Cuffodiens parunlos Dominus, humiliatus [um & libe- rauit me, Pfal.iva Conwertere anima mea in requiem tham,v1 4 Confilinm meum inftificationes tua, 118 Cogitani vias meas , & conuerti pedes meos in te(timo- wta tud, 118 . Confige timore tuo. carnes meas,118 Cuftodit Dominus omnes diligentes fe ,114 Cum fimplicibus fermocinatio eius, Prou.3 Cagtrationes inftorumiudicia, 12 Cor quod nouit amaritudinem anima {ua;in gandio ius non mifcebitur extraneus , 14 Cor fapientis quarit drétrinam , 15 Cam placuerint Domine via hominis, inimicos quoque clus conuertet ad pacem, 16 (Cuftos anime {ua,feruat viam fuam , 16 Cor rege in manu Domini ; quocungue voluerit, incli- nabit itud,rt 2 Cogitationes robufti [emper in abundantia ; 21 _ Cum ceciderit inimicus tuns,ne Gandeds 24, Cor regum infcrutabile, 25 Cum prophetia(i.declaratio verbi Dei) defecerit diffi- pabitur populus, 29 . : Cuntta res dificiles; Ecel.1 Custods pedem tuum ingrediens domum Dei, 4 ; Cor fapientu vbi tristitia,® cor ftultorum vbi latitia,7 Calumnia conturbat fapientem, & perdet robur cordis sllius, 7 Cunttis fermonibus qui dicuntur, ne accommodes cow tuums7 | Cuntta qua fiunt,adducet Deus in indicinm, 12 Corpus quod corrumpitur ,aggranat animam,Sap.g Cum tranquilitate sudicas , @ cum magna renerentia _ difponis nos 51 2 Crearura Dei fatta (unt in tentationem anime homi- mum, OC. 4 . Cor durum habebit male in nouiffime , Eccl. 3 Congregationi pauperum affabilem te facito,4 Confilrarins fit ribs unus de mille , 6 Cogitatum tuum habe in praceptis Dei , 6 Cum altena muliere ne fedeas omnino,9 Confide in Deos mane in loco tuo,.t Cor hominis immutat faciem illins , 13 c Conuertere ad Dominum & relinque peccata tua, 17 Cum confummauerit homo,tune incipret , 18 ; Corripe amicum,fape enim fit commiffio, 19 Cor fatui quafi vas confrattum,omnem [apientiam non tenebit;21 a Cuin dormiente loquitur,qui narrat ftulto fapientia,22 Corona fenum multa peritia me Cordws iucunditas hac eff vita hominis, 30. ; Cor {plendidum boitum in epulzs eft , epule enim illiws _ diligenter fiunt, 30 ; Cum habet de bono nomine y 41 Vu Cum fon: becioag Notationum Cum dederis,neimproperes , 41 Contra Deum pugnare non eft facile,46 Confisebor tibi Domine quoniam iratus es miht , con- nerfus eft furor tuus,7 con folatus es me, [fa.12 Confitemini Domino, F inuocate nomen eus,1 2 Cum feceris indicia tua in terra, tuftitiam difcant ba- bitatores orbus , 26 Conuertemins ficut Pep faa recefferatis fily If- rael,31 Complicabuatur frcut liber coels, 34 Corripies me,F vinificabis me, 38 Confolami ini,confolarnint popule mews dicit Deus vefter, Conuertimini ad me, falur CILIS 94 § [40 Confiliim meum ftabit,o omnis veluntas mea fier, 46 Cum (celeratis reputatus eft ,5 3 Confufionis adolefcentia tua obuifcerts, 5 4 Cum clamauerts,liberent te congregati tui, 57 Circum{pent & non erat auxilrator,6 3 Conuertimiai fily renertences dicit Dominus, Terem. 3 Circumcidimint Domine ,@ auferte praputia cordium veftrorum , 4 Circuite,a(picite,@ confiderate,® quarite an inuenia- tis utrum facientem indicium,@ quarentem ie & propitius ero €is5 Corripe me Domine , veruntamen inindicio ,& non in furore tuo, 10 Caftigabo te in indicio vt non videaris tibi innoxius,30 Comiertam luttum eorum in gaudinm » & confolabor 605,31 Caftigaftt me Domine, @ cennbioans ite, 4 I Conuerte me Domine, conuertar , 3% Conturbata [unt vifcera mea faper enmimiferans mife- rebor cius,ait Dominus, 31 Clama ad me,@ exaudiam te, 33 Cum exaltaueris quafi Aquila nidumtnum ,inde de- _ trabam te,dicit Dominus, 49 Curauwmnus Babylonem, & non eft anata, derelinqua- MUS CAM s51 Contemp fit indicia med, vt - plus effet impia quam Jena tes, EXech.s Complebo Foe menm in eis 0 confolabor, 5 Cum clamauerint ad aures Meas Voce magna,non exan- diam eos, & Canuertimini G agite penitentiam ab omnibua i iniqui- tatibus veftris , 7 non evit vobis in ruinam iniqui- tas, 18 [#73 3 Conuertimini a vits veftris peffimis, @ guare meriemi~ Comederunt alieni robur eius,& ipfene(ciuit , Ofe.7 Confundetur Ifraelin voluntate [ua, 10 Conuertere Trael ad Dominum Deam tuum , iaehad corruifti in imiquitate tua, 14 Conuertimini ad me in toto corde veftro,tn ieiunio,® in fletu,® in planttu Ioel,2 Conuertimint ad Dominum Deum veftrum , quia beni- gnus SF mifericors eff ocr Conuertam feftinitates veftras in luttum, Am.8 Cum anguftiaretur in me anima mea,Domini recorda- tus (um, loan,2 Cum iratus fuertis,mifericordia recordaberis, Abac, 3 Couertimins ad me, ait Dominus, & egoconuertar ad vos, Zach, 1 Cum iciunaretis,nunguid ieiunium ieinnaftis mibi? 7 Cor fuum pofuerunt vt adamantem,ne andiremlegem,7 Circumdabo domum meant ex its qui militant mibi, 9 Conuertam eos,quia miferebor eorum, 10 Cuftodite [piritum vefirum, & nolite defpicere, Adal,2 Conuertimini,® videbitis quid fitinter inftu & smpin, & inter fernientem Deo, & non feruientem , 3 Gl amamus in colum, & miferebitur noflri Dominus, 1.Machab.4 6 Mai: | in bello,dum fine confilioexennt in prelit,s C um oranerts intra cubiculum tuum, claufe ostio ora Patrem tuum, Matthe - Confide fili,remittuntur tibi peccata tua, 9 Cauete ab hominibus, 10 J fy Cacus fi caco ducatum praftet,ambo in foneam cadunts Calum & terra tranfsbunt , verba autem mea non pies tevibunt,24 | Confidite,ego fam,nolite,timere, Marc.6 Capilli capitis velit omnes numerati {unt , Luc.\% Cauete ab omni auaritia, 12 Cui multum datum eft,mulium queretur ab eo, 12 Contendite intrare per anguftam portam, quia multi, dico vobis squarent intrare,@7 non poterunt , 13 Cum facis conuiuium , veca panperes , debiles, clandosy CF cacos, & breatus erts,14 Compelleintrare, vt impleatur domus mea , 14 Cum feceritis omnia qua pracepta [unt vobis,dicite.[er- ut tnutiles fumus, quod deburmus facerefecimus , 17 Capillus de capite veStro non peribit, 22 Cum iniquis deputatus eft , 22 Claritatem ab hominibus non accipio, loan.s [6 Caro mea vere est ctbus, 7" Sanguis meus vere eft Potuss Crediderunt quorquot pradeftinati evant AAVitam ater- nam, Ali .13 Cum coguoniffent Denm,non ficut Deum glorificaue- runt , aut gratias egerunt Rom.1 Cui vult miferetur, @ quem vult indurat , 9 Corde creditur ad iuftitiam , cre aniem confe ff io fit ad falutem,io Carnis curam ne feceritis in defideriis #2 Cum fit inter vos zelus & contentio , nonne carnales eftis?1.Cor.3 Caftigo corpus meum, & in feruitutem redigo, ne forte Cum alits pradicanerim, ipfe reprobus efficiar, 9 Charitatem fe non babuero, nibil fum, x3 Charitas patiens eft , benigna eft non quarit qua [na, funt,non cogitat malum , Wee C.18 Corrumpuat bons moves Jaltoijuie mala, 1§ Caro & fanguis regnum Dei paffidere non poffunt, 1§ Chri (tt bonus sden rans Deo, 2.Cor.2 Commendantes vofmetiples ad omnem con{cientiam ho~ minum coram Weo,4 Cum infirmor tunc porens fam > 12 Chrifto confixus [um cruci, Gal.z Cum timore & tremore vestram falutem operamint, Phil. 2 7 Corripite inquietos , confolamini pufillantmes, [ufcipite infirmos patientes eftote ad omnes, 1.T heff.§ Corporalis exercitatio ad modicum vtilis eft,1.Tim.4 Cognonit Dominus qui funt eius , 2.Tim.2 Confitentur fe noffe Deum, fattis autem negant,Tit. r Confideremus inutcem in pronocationem charitatts , oe bonorum operum, Heb.10 Charitas fraternitatis maneat invobis,t2 Contenti prafentibus , 12 Confitemins alterutrum peccata veltra, lacob.s Chriftus palfus eft pro nobis , vobis relinquens exem~ plumut fequamini veftigia eins, 1.Pet.2 Cum pateretur non comminabarur , 2 Charitas operit multitudinem peccatorum,4 Canis eee tie ad {uum vomitum, © {us lotain voluta- bro luti, 2.2.2 Cecidit cecidit Babylon illa magna, Apoc. 14 Cruciabitur igne & fulphure in con[pettu Angelorum fanthorum, @ ante con{pettum AGHI 14 D Omine Deus quid dabis mihi? Gen. 15 Domine ft inuent gratiam intuisoculis , ne tran- feas fernum tuum , 18 Domine num gentemignorantem,@ iufta interficits? 20 Dotanit me Dominus dote bona, 30 Domine quare mififti me? Exod.s Dominsas pugnabit pro wobis ,<& vos tacebitis,1 4 Dominus i -Emanuelis S4. Dominus regnabit in aternum & ovltra, 1 5 Dominus exaltatio mea, 17 , Dottrina &F veritas erunt in pettore Aaron, 28 Dominator Domine Deus,mifericors @ clemens,patiens multe miferationts, ac verax, 34 Dominus zelotes nomen eius, Deus eff emulator, 34 Diligett aduenas quali vofmetipfos’, Leu.19 Deus obfecro [ana eam, Numi 2 Dominus nobifcum eft, nolite metuere,1 4 Dimitte Domine obfecro,peccatum popult huius, fecun- dum magnitudinem mifericordia tua, 14 ; Dixit Deus, & non fucter? 2 Dominus Deus addat ad hunc numerum multa millia; & benedicat vobu, Dent.i | Date viros fapientes ,& gnaros,quorum conuer(atio fit probata, 1 Dominus Dew tuus ignis con{umes eft Deus emulator,4 Dews mifericors Dominus Deus tuus eff, 4 Dominus ipfe eft Deus, & non eft alius prater eum,4 Diliges Dominum Dewm tuum ex toto corde tue, & ex tota anima tua,@& ex tota fortitudine tua, 6 Dominum Deum tui timebis,@ ills (oli feruies,6.@ 10 Dominus Deus tuus ip(e eft Deus fortis, & fidelts,7 Dominus Deus tuus in medio tuieft , Deus magnus O terribilis, 7 Dominus Deus tuus ipfe tranfibit ante te, 9 & 31 Domine Deus ne difperdas populu tunm,ne afpicias du- ritatem popult huius, & smpretatem ac peccatums 9 Dominus Deus vefter,ip(e eft Dens deorum & Dominus dominantin, Deus magnus & potens, & terribilts, 10 Dominum Deum veStrum fequimini , & ip{um timete, & mandata illius cuftodite: ipfi feruiets , & ipfi adherebitis, 13 [ eins, 26 Dominum elegifti , vt fit tibi Dens , & ambules in viis Dominus elegit te,vt fit ei populus peculiarts, 26 Dominus Deus taus ipfe eft duttor tuus,7 non dimittet, nec develinguet te, 31 Date magnificentiam Deo noftro, 32 : Det perfetta {unt opera & omnes vie eius indicia, 34 Deus fidelis,@ abfq;, via iniquicate,iuftus @ rettus, 32 Dominus folus dux eins fuit, 32 . Deum quite genuit, dereliquifti,32 Dominus Deus vefter dabit vobws requiem, Tof.1 Domini fententia fuerat,vt indurarentur corda cori 3 Dominus Deus ipfe eft poffelfio eius, 1 3 | Deus fantlus & fortts emulator eft, 24 Domino Deo aoftroferuiemus,& obedrentes evrimus pra- Geptis cous, 24 [ Ind.2 Dominus andrebat afflittorum gemitus,o liberabat eos, Dominus in forribus dimicanit, 5 Diuifo contra fe Ruben magna animorum reperta eft contentio, § De celo dimicatum eft contra es 5 Deminus tecum virorum fortilfime, 6 Doluit Dominus fuper miferiis eorum, to Dominus qui hac audit ,iple teftis eff, 11 [cedo,14 De comedente exiuit cibus ,& de forti egrefja eftdnl- Domine Deus memento meiz 16 ~ Decernite quid facere debeatis, i0 Dominus vobifcum , Ruth 2 Declina paulifper , & fede bic, 4 Dominus mortificat & vinificat , deducit ad inferos & reducit, 1.Reg.2 [wat ,2 Dominus panperem facit & ditat,& humiliat & (uble- Dominus pedes {anttorum [uorum feruabit; 2 Dominus eft, quod bonum eft in cults (urs, faciat, 3 Declinauerunt poft auaritiam , acceperuatque munera, CF peruerterunt indicium, 8 Diffimulabat fe audire, 10 . Direttus eff fpiritus Domini a die illa in Danid,@ dein- Dilexrt eum quali animam {uam, 18 [ceps, 16 Dominus retribuet vnscuique fecandum inftitiam fuam,@ fidem, 26 | FOR Dimitte ents Ue maledicat , Dominus enim pracepit Ch vt maledicerer, 2 Reg.16 Diligts odientes te & odio habes diligentes te, 19 Dabes ergo [eruo tuo cor docile,vr populum tunim indi~ éare poffit, 3.Reg.3 ; Domine Deus non eft fimilis tui, Deut.8 Dania feruus meus fecurus eft me in toto corde (uo, fa ciens quod placitum effet in con(peciu meo, 1 4 Domine Dens oftende hodie , quia tues Deus , & ego feruus tuus,18 we Dominus ipfe eft Dens,Dominus ipfe eft Dens, 18 Dies tribulationis @ increpationis ifte,a. Reg.i9 Deum inuocanerunt cum preliarentur ,& exandinuit C0531 -Par.s. | [poffis,23 Det tibi Dominus prudentiam & fenfum , vt regere Dies noftri quafi vmbra fuper terram, & nulla eft mo~ A,29 | Domine Deus cuftodi in aternum banc voluntatem Cordis eornm,29 Da Domine Salomons filso meo cor perfetum,ur cufton diat mandata tua, 29 co Da mibi Domine fapientiam,® inreligentiam,r. Par, Dominus vobifcum , quia furftis cum confi quafieritis eum,inuenseris, ft autem derelingueritis eum,derelin- Guet vos, ts Dei eft adinuare,® infugam conuertere, 2 5 Deus meus confundor, & erubefco leuare faciem meam ad te, 1.E({d.9 Domine Deus,ecce coram te fumus in delicto noftro, 9 Domine Deus celi,fortis, magna, atque terrsbilissfiant quafo aures tua aufcultantes, & oculi tui aperti, vt audias orationem feruitui, ..E/d.1 Deus meus memento mei in bonums6 Deus miferationum;@ clemens es tu, 9 Deus magne ne auertas a facie tua omaem laborem qui inuenit nos, 9 Deus meus parce mihi , fecandum multitudinem mile TALIONUM LUAT UM, 3 , Domine in ditioue tua cuntta funt pofiia , @ non eft qui poffit tuarefifiere voluntati , Efth.13 Deus facit magna & infcrutabilia, lob 5.& 9 Docete me, ego tacebo, 6 Deo guis dicere poteft,cur ita facés?o.c 11 Deus cuins ira nemo refiftere poteft, 9 Dies mei velociores fuerunt curfore,9 Deridetur infti fimplicitas, 12 Donec deficiam,non recedam ab innocentia mea y r7 Derident me nunc iuniores tempore, 30 Deum digne innenive non poffamus,magaus fortitudine; — GS indicio,® imftitiayec.37 Domini eft falus 3 Pfal.3 Dirige in confpettu tuo viammeam , 5 Domine Deus meus in te [peraut , 7 Deus Index influssfortis @ patiens, 7 Dominus in aternum permanet , 9 Defiderium pauperum escaudiuit Dominus , § Diligam te Domine fortitudo mea , 17 Dominus firmamentummeum, @ refugium meum, & liberator meus,17 | 7 Dens meus adiutor meus, & (perabo in enms17 Deus meus illumina tenebras meas, 17 Deus,Deus meus,refpice in me, 21 Dorhini eft regnum , 2% ie Dominus regit mesF nibil mili deerir, 22 Domini eft terra & plenitudo eius,r 3 Deus meus inte confido,non erubelcam, 24 Doce me,quiatues Deus faluator meus ,24 Deliftainuentutis mea,@ ignorantias meas ne memine~ Dulcts & rehas Dominus,r.4 [r,24 Docebit mites vias {was 24 De neceffiraribus mets erne Me, 2d Domini dilexi decoremdomustua ,2§ Dominus illuminatiomea,@ falus meas,que timebo? 26 Vu z Dorninus 5o4 Dovsinus protettor vite mMet,a Guo trepidabo? 26 Dominus adiutor meus, & prtettor meus ia tp 0 [pera- nit cov meum,T adiucus [um, 27 Dominus fortitude plebis {ua,27 Dominus virtutem populo (uo dabit,28 | Domine Dens meus clamaui ad te, & fanafti me , 29 Domine anertifti faciem tnam ame,cr fattus {um cou- rurbatus 529 Domine Deus meus ta aternum confitebor tibi,29 Domine non confundar,quoniam i7U0CAUL Ley 30 Diligit mifericordiam & iundicinm 32 Dic anima mee [alustua ego fum , 34 Domine quando refpictes £ 34 Domine ne difcedas a me, 34 | 36 Deleéhare in Domino, dabit tibi petitiones cordis tut, Declina a malo & fac bonum , 36 Dominus amat indicium,36 Le Domine ante te omne defiderium meum , oo gemitus meus ate non eft abfconditus , 37 yay Deus meus volui, @& lege tuamin medio cordis met,39 Domine ad adinuandum me refpices39 (61,40 Domine miferere mei,fana anima mea,quia peccani ti- Deus nofter refugium @ virtus adiutor in tribulatio- nibusy 45 Deus in medio eius, non commouebitur , 45 Dominus virtatum nobi[cumy, 45 Dominus excelf{us,terribslis,Rex magnus 146 Deus vitam meam annuntiani ibi . 55 Dews mens,mifericordia mea , 58 Da nobis auxilinm de tribnlatione,59 Deus in adiutorium meum intende , Domine ad adin- uandum me feftina,69 sie _[ees70 Dens neelogeris a me,Deus meus tn auxilin men re[pi—' Domine memorabor inflitia tna folsus,7 0 Deus ne derelinguas me, 70 Deus quis fimilis tibi? 70 Dixi nunc cepishac muratio dexter excel /t,76 Deus in fantio via tua,76 - Domine Deus virtutum conuerte nos,& oftende faciem tuam,@ falui erimus,70 Deus quis fimilis erit tibi? 82 Deus tu conner[us vinificabis nos 584 Deduc me Domine in via tua, 85 Domine Deus virtucum quis [imilis tibiz 88 Dixifti : conuertimins fily hominum , 89 Defecimus in ira tua,@ in furore tuo turbati finw 589 Dens meus {perabo in enm,90 Delettaftime Domine in fattura tuas91 Domum tuam decet fanitituds Domine; 92 Dominus [cit cogitationes homink,quonia vane funts93 Dominus regnauitexultet terra, 96 Domine exaudi orationem meam, & clamor meus ad te ventat, Loi Da nobis anxilium de tribulatione, quia vana falus hominis , 107 : Defiderium peccatorum peribit , it1 Dominus mihi adintor, non timebo quia factat mibi ho- Dextra Domini fectt virturem,116 [ mo0,116 Doce me iuftificationes tuas,11 8 Da mibiinrelletLum , & [crutabor legem tuam, @ cu- ftodiam illam in toto corde meo ,118 Deduc me in femita mandatorum tuorum, 118 | Da mihi intellekumsvt difcam mandata tua,118 Dominus cuftodiat te ab omm malo, 120 Dominus in circuien populs fur 5124 Doce me facere voluntatem tuam , quia Deus meus CS £U5132 Domine quid eft homo , quia innotnifti eisaut filins ho- | MINIS Guia reput as eum? 143 Dominus diligit iustos, 145 Da [apienti occafionem,@? addetur ¢i fapiéutia,Pron.9 Dottrina {ua nofcirur vir, t2 Dottrina prudentinm facilis 14 Index Notationum Dininatio in labits regis, 16 Dulcis eloquio matora reperiet , 16 Dinitia addunt amicos plurimos a paupere autem Ci hi quos haiuit jeparantur ,19 Dottrina viri per patientiam nofcitur, 19 Domus cF diuitie dantur a parentibus > 4 Domino aun ttm proprie uxor pridens,19 | Dines pauperibus imperat, 22 [27 Domi fratris tui neingrediaris in die afflittionss tua, Diligenter aguojce vultum pecorts tut, 27 Date vinum bis qui amaro funt animo, 31 Dinitia conferuata in malum domini [ut, Eccl. 5 Dixt,fapies efficiar , @ fapierta longius receffit ame,7 Dominatur interdum bomo hominiin malum fuum, Dulce lumen, delettabile oculis videre folem, 11 Deu time, madara cius obferua,hoc eft omnis homo,ir Diletius meus mihi,e ego sllr, Cant.2 Dilettus meus candidus & rubicundus, totus defidera- bilis,s Diligite inftitiam,qui indicatis terram » Sap. Deus mortem nou fecit,nec delettatur in perditione vi- uorums i Diffimulans peccata hominum propter penitentiam, Diligis omnia quasut,S mbil odifti cori qua fecifti,r ‘De propitiato peccato nolieffe fine metu, Eccli. 5 De negisgentia tua purga te cum paucis, 7 Diues fi fueris non erw immunis a deliito,11 Datio Dei permanet inftis, 11 Ditiori te ne (ocius fuerts,13 : Diues ininfte egit,@ fremet,panper auté lapf{us tacebit, Diuitum pafcna {unt pauperes, 13 [13 Diues locutus eft » & omnes tacuerunt ,& verbum il- linus v{que ad nubes perducent : pauper locutus eft, & dicune,quis eft hic? 1 3 Deus reliquit hominem in manu confily [ui,r5 , Domus nimislocuples annullabitur (uperbia,2t Dona iniquorum non probat altifjimus, 34 Da locum medico,38 Datum & acceptum omne defcribe, 42 Dominus. exercituu decrenit,@ quis poterit infirmare? manus eins extenta, & quis auertet eam, Ifa..4 Domine Dews meus es tu,@ exabtabo te,25 Domine omuia opera nofira operatus es nobis, 26 Domiein anguftia requifierunt te,26 Dominus cuius eft tgnis im Sion, @ caminus eius in lerufalemy 31 : Dicite pufillanimis confortamini & nolite timere, 3 4 Dies tribulationis & correptionts dies hac 5 37 De mane v{que ad ve[peram finies me, 38 . Domine vim patior, re[ponde pro me , 38 Durus es tu,® neruns ferreus ceruix tua, & frons tua areas, 48 Dominus Deus apéruit mihi aurem ego autem nor contradico , §0 Dominus Deus auxiliator meus ideo non su confn{us,5o Dixifti,de(perani,nequaquam faciam, ler.r Di tui quos fecifti, furgant & liberent te in tempore afflictions tua,d Dabo vobis paftores iuxta cor meum , & pafcent vos fcientia & dotirina ; 3 Domine oculi tui re{piciunt fidem, § Date Domino Deo veftro gloriam , antequam contene- brefcat,1 3 Dilexit mouere pedes (nos 57 now quseuit , & Domimoa non placutts 14 Diem hominis non defiderauitn [cis,.17 Dixerunt,defperanimus , poli covitationes enim nojiras ibimus, ts sgirbictet: ‘i Dabo eis cor, vi {ciant me,quiaego fam Dominus, 24 Dabo eis cor vaum, viam vnamyvt timeant Me, 32 Difce vbi fit prudentia,vbi fit virius,voi fit intellectus, Bar.3 Dura facies& indomabili corde {unt , EXech.2 Dabe Emanuelis S4. Dabo eis cor onum, & Jpivitam nounm tribuam in wiferibus corum,t t Dabo tibi apertum os in medio eorum,29 Dabo vobis cor nouumyy [Pirituum nouum ponam in medio veftri, 36 Domine Deus tu noftiy 34 Dabo vobis [piritum, & viuetis , 34 : Dominatur excel[us in regno bominum,e& chicnngue voluerit dabit-ilhud, Dan. Duca ea in folirudinemyS> loquar ad cov eius, Ofe.2 Dicent montibus,operire nos , & collibus,cadite [uper #05510 bei ay Dabo tibi regemin furore meo’, & auferam in india _ Znatione mea,13 - Deteftacor ego fuperbiam lacob,dicit Dominus, Amb Dsfperata eft plaga eius, Mich,% Dominus lux mea eft,+ Deus amulator,& vleifcens Dominus, Nahi Dies irg dies illadies tribulationis,@ anguftia,S ops Dilexi vos, Malach.r Dedi ei timorem, & timnit me,» Dixiftis vanus eff quifernit Deo, 3 Det vobis cor omnibus,vt colatis Cum faciatis etm voluncate corde Magno, & animo volenti,z. Mac. Domine Deus terribilis & fortis ,iustus & miferi- cors, qui folus es bonus Rex ,1 Domirus Deus Afpiciet veritatem, 7 Dominus non fecundum armorum potentiam , fed Prout ipft placer, dat dignis vittoriam , 15 ominum Deum tuum adorabis , & alli [oli feruies, Matt, 4. Diligite inimicos veftros, § Domine fi vis,potes me mundare,& Domine non fam dignus vt intres (ub reflum meum,8 Domine falua nos perimns,8 Dignus eft operarins cibo [uo , to _ Difcite a me,quia mitis lum,@ humilis corde, 11 Domine faluum me fac 4 ; Dilige proximum tuum ficut te ipfum,19 Domine miferere noftri, 20 , Domus mea domus orationis vocabitur,21 Diliges Dominum Deum tui ex toto corde 100,07 6.22 Dimsttite,® dimittemins > Lue.6 Date. dabitur vobis,6 — Dignus eff operarins mercede (ua, 10 Deus non faciet vindittam elettori.fuorum claman- tinm ad fe die ac noche, parientia habebit in illis? dico vobis quia cito factet vindtttam illorum, 18 Deus propttins efto mihi peccatori, 18 Dominus operam eins defiderat , 19 Dies vitionis bi funt, 21 Domine memento mei 5 23 Da mihi bibere , Ioana : Defcendi de colo, non vt faciam voluntatem meam, fed eius gut mifit me,6 : ‘Duorum hominum teftimonium verum eft , 8 Domine tu omnia noftistu (cis,quia amo te, rt Da Domine feruis tnis cum omni fiducia loqui ver- bum tuum, AG. 4 Domine lefu fufcipe {pivitum meum ,7 Domine ne fiatnas illis hoc peccatum, 7 Durum eft tibi contra ftimulum calcitare, 9 Domine quid me vis facere?g Domini voluntas fiat,21 Dicentes fe effe fapientes, fiults fatti funt, Rom. Digni funt morte non folum quia faciunt, [ed etiam qui confentiunt facientibus Diligentious Deum omnia cooperantuy in bonum, its qus fecundum propofitum vocati {unt {antti, 8 : Dileétio fine fimulatione,12 + Dei [umus adintores,1.Cor.3 : Dominus nour -cogitationes fapientinm, quoniam va- ‘0 ne {Unt, 3 : 3 5 Dinifiones gratiarum funridong autems (Divitus,+% 3 Dum tempus babemus bonum ad omnes ,GAl.6 A oe . . e > 2 s Deus gui dines eff in mifericordia, Eph.2 Deus nofter ignis confumens eft, Heb. 1 Dottrinis vartis & peregrinis nolite abduci, 13 Deus fuperbis refeftit, bing dac. 4 Daicis eff Dominus, 1, Per. De renebris ves vocauit in admirabile lumen funm, 4 Dominum lelfum Chriftum (anttificate tn cordibus weftris, 2 : Bia libus autem dat Srariaiy Deus lux eft tenebra in eo npn funt vile, t.Toan.t Dens charitas eft. qui mane in charitate , in Dee manet,T Deus in eo , 4 Dilexit nos,@ lanit nos-2 peccatis ne {40, Ruth x E {ju4: animamin confpettu Domini, Regt Lxultauit cor meum in Domino, 2 Evat peccatum grande nimis coram Domino 52 Elethus & bonus, & no erat de filits Tfrael melior illo,9 Ecce vnxitte Dominus (uper hareditarem fuam in princepem, 10 C16. Evat Dauid rufus, pulcher afpettn decoraq; facies £g0 fum vir pauper, tenuis,1§ Emoriunin eft cor eins intrinfecus ye fatkus eft quafe lapis, 25 Ego fum qui peccani,e? ego inique €9t,2.Reg.r4 Erit Ifrael in pronerbium, & in fabulam cnattw'pa- puliss3.Reg.9 ; Egreffum tuum , & introitum tuum, & viam tuam ego prafcini,4.Reg.19 Erit nomen meum ibi, 24 Exandi me miferam deprecantem,@ de tua milers= cordia prefumentem,ludit.o pa Etiam fi fimplex fuero , hoc ipfum ignorabit anime mea, lob 9 | Ettam(t occiderit me,in ipfo {perabo,i3 | Expetto donec veniat immutario mea,1 4 Ecce in ceelo teftes meus, confcins meus in excel fis, 16 Expettabam bona,@ venerunt mibi mala ,30 Ecce Deus excelfus in fortitudine [ua , @ nullus e fomilts in legiflatpribus, 36 _ £ece Deus magnus vincens {cientiam noftram , 36 Exultabo in falutarituo , Pfal.g . sagt Expetta Dominum,@& viriliter age , conforterur cor snnm,@ faftine Dominum,26 Vu s Exands 506 Exandi Domine vocem deprecationis mea, dum oro Ad té,27 , Exultabo,& latabor in mifericordia tua, 20 Expetta Dominum, & cuftodi viam eims,S exalta- bit te,36 E xpettans expectant Dowminum, 9 Exulrent & latentur fuper te omnes quarentes te, o dicant femper,magnificetar Dominus qui dilisune falutare tunm,39 Emittelucem tuam & veritatem tuam, 42 Exurge,quare obdormis Domine, exurge, 43 Exurge Domize , adinua nos, & bedimne nos propter nomen tuum, 43 . Ecce Deus adinuat me,@ Dsimniniie eft fufceptor ani- MCL MEL § 3 Exaudi Deus oratianem meam, & ae defpexcris de- precarionem meaia,§ 4 Ego autem (perabo inte Domine,§ 4. Exurgein occurfum meum,& vide, 58 Ego autem cantabo fortitudinem ruam, 58 Evipe me de luto,vt non infigar , 68 ‘Exandime Domine , quoniam benigna eft mtfericor- diatua68 . Ego autem femper {perabo,> laudem tuam,70 Exurge Deus,indica canfamtuam,7 Elegi abietus effe in domo Dei,magis quam habita~ vein tabernacults peccatorum,8 3 Exaudi me,quoniam inops & pauper [um ego, 85 Exalrate Domiunum Deum noftrum, 98 4 Ego vero delectabor in Domino, 103 E {cam dedit timentibus [e,110 Exortum eft in tenebris lumen rettts , 111 Ervaui ficut outs que perist ,qnare feruum tuum De- mine€,r1d Excelfus Dominus,& humilia refpicit, 137 Effuado in con{pettu eins orationem meam,@& tribu- lationem meam ante ip[wm pronuntio,i 4% Educ de cuftodia animam meam ad confitendumno- Wats tU0,T 41 ee diligentes me diligo,Prou.8 Expect atio inftorum laritia, 10 Eft via qua viderur homini insta, nouilfima autem eins deducunt ad mortem,1 4. 16 Extrema gaudy luctus occupat,14 Expedit magis vr[a occurrere raptis feetibus , quam fatuo confidenti fibi in flultitia [ua 17 Exaltatio innenum fortitndo eorum,20 Equus. paratur ad dicmbelli , Dominus autem (alue tem tribuit, 21 . Eitice deriforem & exibit cum eo iurginm, 22 Erue cos qui ducuntur ad mortem,r4 Ecce tu pulcher es dilette mi,Cant.1 Ego dormio,® cor meurs vigtlat,§ Expoliani me tunica mea,quomodo induar illa? 5 Eleemofyna refiftit peccaris, Eccl.3 E fto firmus in via Domina ,55 Efto man{uetus ad andiendum verbum Des, vt tatel- ligas 5 | Eft qui labitur lingua,fed non ex animo,. 19 Eft qui nequiter humiliat fe, & interiora eius plena [usar dolo, 19 Ex vifu cognofcitur vir,19 Eft tacens & ipe eft prudens,2r0 Eft datum quod non eft vtile, 20 Eleemofynam conclude in finu pauperis, & hac pro- te exorabit ab omni malo,r79 Eft amicus [olo nomine amicus,37 Eff fapiens anime (ue faptens,37 Erunt qui bearificant populum iftum feducentes, & qui beatificautur pracipitati,I/a.9 Ecce Deus Saluator meus ; fiducialiter agam , & adticvam [uper omnem \ \ Index Notationum t non timebo , 12 Et erit ficur Populus,fic & facerdos, r4 Ecce Deus alter ifte, expellauimus eum '& Valuabie 205525 : Ego ‘Dominus qui feruo cam notte, die feruo ea,27 Expettat Dominus vt mifereatur veftri, 30 Erit opus infistia pax, & cultus iuflitia filentium, 32 Egrefum tuum , & tntroitum tunm ego cognout, infaniam tuam contra me, 37 Ecce in pace amaritudo meaamariffina , 38 Ego Dominus primus & nouiffimus ego sa, 41.© 48 Ecce ego facto noua, 43 Ego (um,ego (um ipfe , gut doleo iniquitates tuas pro- pter me,43 : Ego ante teibs,& gloriofos terra bumiliabo,4s Evo Dominus ch non eft alter, ego Dominus» non “oft amplins, 4S Ego fect, Ch ego feram,ere port :ab0,@ (aluabo,46 € Elegi tein camino paupertatis, 48 Ego Domiaus Deus tuus,docens te Utilia, 48 Ecce in manibus mets defcripfi te, 49 £Z0,eg0 ipfe con\olabor vos, § Ego ipfe qui loquebar, ecce adfumy,s 2 Ego tacens,S quafi non videns , 57 Expandi manus meas tota diead populum incred4~ lum,65 Ecce {criptum eft coram me,non tacebo , fed reddam in finu eorum, 65 Ecce ferui mei comedent,& vos e[urietis,7c.6 § Egotecum fum,ait Dominus, vt liberem te, Ier.1 Erudivre Ierufalem ne forte recedat anima mea @ te,6 Ego vidi,dicit Dominus,7 Expettauimus pacem ,& non eft bonum, & tempus curationis,@” ecce turbatio,t 4 Ego Dominus [erutans cor, qus do vaicuique iuxta Viam{uamMyi7 — Ecce inciuitare in quo inuocatum eft nomen meum, ego incipio affligere, & vos immunes eritis? 25 Ego {um index & teftis,dicit Dominus, 29 Eft merces operi tuo, 31 Ego {cie,ait Dominus ,iactantiam eins ,& quod non (fit iuxta cam virtus eins , 48 Ecce quibus non erat indicium vt biberent calicem, bibentes bibent »@ tu quali innocens relinquerws? 49 : Ecce ego ad te fuperbe,ait Dominus, quia veniet dies tuus.5O Effunde ficut aquam cor tuum ante con{pettum Do= mint, T br.2 Ego Dominus humiliani lignum fublime,@ exaltans lignum humile, E7ech. 17 Eleuatum eft cor tunm in decore tuo, in terram pro- 1ect te,r& Etes cis quafi carmen muficum , & audiunt verba tua, non factunt,, 3 3 Ego pafcam oues meas , Oo ege eas accubare faciams dicit Dominus,3 4 Ego hareditas eorum,® poffeffio eorum , 44 Exaudi Domine, placare Domine ,attende & fac, Dan.3 Ecce ego fepiam Viam tuam [pinis,Ofe. 2 Ephraim vitula dotta diligere trituram , Lo Ex pergifcimini ebry & flere, [oel. 1 Emittam famem in torram andiendi verbum Dei, circuibunt quarentes verbum Domini ,& non in- uenient ,.Am.8 Ecce oculi Domini Det fuper ee peceans , om conteramillud 59 Ecce populus tuus,mulieres in medio tui, Nab. . Ego autem in Domino gandebo & exulraboin Deo tel Emanuelis Sa. . OT fefu meo, Abac.3 -” £g0 evo e+, ait Dominus, murus i0nis in eivcuitn, Lach.r° | LErit dies una, gua nota eft Domino , non dies » 2eC HON, 14 £g0 Dominus, non mutor, Malac.3 Eftote perfettificut pater vefter caleftes perfettus eft, Match.5 Eftere prudeates frcut ferpentes , & fimplices ficue columba, 10 Lx frutiu arbor cognofcerur, 12 Ex abundantia cordis os loquitur, 12 Exe verbis rusts iuftificaberts , & esx verbis tuis cone demnaberts, 12 Lxcolantes culicem,® camelum Slutientes, 23 Livat fubditus illis, Luc.2 E ftote mifericordes , ficut & Pater vefter mifericors eff, 6 Eftote parati, quia qua hora non putatis , Filius bo~ mints ventet, 12 esa Ego dabo vobis os & fapientiam tui non poterunt _ refiftere , & contradicere omnes aduerfary ve- féri, 21 £ £0 in medio veftrum fam, ficut qui miniftrat, 22 Erant femper in templo, landantes & benedicentes Deum, 24 Lece fanus fakus es,iam noli peccare,ne deterius tibi aliquid contingat, Toan.s £40 fum, nolire rimere, 6 Ego [um panis vita,qui venit ad me,non efuriet, 6 Ego fum offtum , per me fi quis introterit, falua- bitnr, 10 £g0 {um paftor bonus >» & cognofco ones meas , @ co~ gnolcunt me mee, 30 Ecce guem amas, tufirmatur, 11 £g0 fumrefurrethio @ vita, 11 Lxemplum dedi vobis, ut quemadmodum ego feci vo- bissita & vos faciatis, x 3 E g9 [cto guos elegerim, 13 Ego fum via, veritas CF Vita, 14 > Erant perfenerantes vunanimiter in ovatione , @c. At 1 Evant perfeuerantes in dottrina Apoftolarum , & communications fratlionis panis © orationi- bus, 2 Lxcel(us non in manu fakis habitat,@'c.7 ) Ego quis eram,4ui poffem probibere Deum ? 11 Evat vir bonus, plenus Spiritu fantto, Co fide, 11 Eft autem Deus verax , omnis autem home mendax ; Rom. 3 Ecce nune tempus acceprabile, ecce nunc dies falutis, 2. Corinth.G Eftore inuicem benigni , mifericordes , donantes in- uicem, ficut & Deus.in C brifto donanit vobis, Eph. 4 Eftote imitatores Dei, ficut fily chariffimi, j Exemplum efto fidelinm in verbo,in conuer(atione,in charitate, Pc. 1,.Tim. Eft queftus magnus , preras cum {ufficientia, 6 Eftore fattores verbi , & non anditores tantum, lac.} Ex operibus iuftificatur homo» & non ex fide tan- tum, 2 Ecce tudex anteianuam affiftir, ¢ Ex corde inuicem diligentes attéentins, 1. Pet.y Ego [um principinm & finis,dicit Dominus, Apoc.t Efto fidelis v[que ad mortem, & dabo ribi 'coronam Vita, 2 Ego {um {crutans renes, & corda, 2 Ego quos amo , arguo @ caftigo, 3 Ecce flo ad oftium & pulfo, Eee venso ficut fur, 16 Exite de illapopulus mens, G ue participes fitis den liétorum-cius , Ge. 18 Ecce tabernaculum Dei cum hominibus , @ babira- bit cum eis, 21 Ecce noua facio omnia 21 Ecce unio velociter, 22 Ecce venio cita , G merces mea mecum eff , reddere wuicurque fecundum opera fia, 22 ta Ecit Noé omuia,quepraceperat illi Dens, GenG Feftina, & faluare, 19 Fortitude mea,@ laus mea Dominus, Exod. 5 Facies mea pracedet te, requiem dabo tibi, 33 Fortiffime Deus {pirituum vniner[a carnis, Num.16 Fac quod placitum eft, & bonumin confpettu Demix niy Deut.6 Fily eftote Domini Dei veftri, 14 Fect omnia Domine , ficut pracepifti mibi, 26 Faciat Dominus vobif{cum mifericordiam , Ruth y Flebat,@ non capiebat cibum, 1.Reg.1 Fily Belial nefcientes Dominum, 2 Fattus eft {piritus Domini malus in Saul.19 Faciens facies, & potens poteris, 26 Fur tecnm in omnibus vbicamque ambulafti, 2.Reg.7 Feci tibi nomen grande iuxta nomen maguorum qui fant interra,7 : Faciebat Dania indicium & iuftitiam omui pon pulo, 8 Fat quod placitum eft tibi, 19 Fecit quod rectum erat in con{pettu Domini , 3, Reg. 22 Fecit rectum coram Domino, 14 Fily & nepotes , ficut feceruat patres fui, ita fan sunt, 17 Fac mecum Domine fecundum voluntatem tuam, Tab. 3 Fattus eft Dominus refugium pauperi , adintor in opportunitatibus,in tribulati-ne, Pfal.9 Firmamentum eft Dominus timentibus eum, 24 Faciem tuam Domine vequiram, 26 Fortitndo mea, & refugium meum es tus 30 Fathas {um tanquam vas perditum, 30 Firmamentum meum, & refugium meuw es tis 79 Fatius eft in pace locus eius, 75 Fidelia omnia mandataeius, t10 Fortitudo mea, laus mea Dominus, 116 Fiat mifericordia tua vt confolerur me, 118 Fidelis Dominus in omnibus verbis [wis , @ [anus in omnibus operibus [uis, 144, Facit indicum iniuriam patientibus, 145 Fili mi fice lattanerint peccatores , ne acquie[cas eis, Prou.t Funthus peccatorum [usrumimpius conftringitur, § Fortitudo fimplicis via Domini, 10 Fatuus ftatim indicat iram fuam, 12 Filius faprens dottrina patris, 13 Frater qui adiuuatur a fratre quaft cibitas fire ma, 18 Feneratur Domino,qui miferetur paupert,19 Fidelem virum quis inweniet ? 20 Facere iustitiam iudiciam magis placer Domino, quam vitlimas 21 ae Ferrum ferro acuitur » @ homo exacnit faciem amici ‘ut, 27 Funicalus triplex difficile rumpitur, Eccl.4 ; Fecit Deus hominem retium , & ipfe fe infinitis ima mifcuit quaftionibus,7 . Fafciculus Myrrha diletins meus mibi,CAank t Fortis eft vt mors dileétio, 8 o Fons fapientia verbum Detinexcelfis, Eccl.x nee Vu 4 Fily eects perteeet Tes ua re iiennemd airmen 508 Fily tibi {unt , erudi illos , & curaa illos a pucritia illorum, =, Filia tibi funt, ferua corpusilarum , cr non ostendas hilarem faciem tuam aa tlas, 7 es Filiam trade,& grand? opis fecerts oF homini fenfa- toda illam, 7 Facile eff in oculis Dei. {ubico honeftare paupe- reMs11 Fatuus in rifu exaltat vocem [uam , vir aniem [a~ piens Vix tacite ridebit, 21 ioe Fatus pes factly in domum proximl, 21 Fatuorum cor in ore, fapientum os in corde, 2% Facienti nequiffimum confilinm fuper ip[um denolue~ Us 27 Filios enutrini,® exaltaui,ipfi autem {preneruut me, Lat Fortitudo mea, C laus mea Domi F atta eft veritas in oblinionem, 59 Fruftra percuffi filios veftros, dijciplinam non recepe~ runt, lerem.2 ; \ Frais mulieris meretricis fata eff tibi , noluifti erne befcere, 3 : Fatkum eft mibi verbum tuum in gaudium cS in latin tiam cordts mei, 15 — Fattus [um [raelipater, 3% Fortiffime,magne,® potens magnus confilio,c incom prebenfibilis cogitatu, Oc. 32 Fortis. impegit in fortem , & ambo pariter concide~ runt, 46 Fugite, faluate animas veftras, 48 Fugite de medio Babylonis,ut faluet vnufquifque atin mam {uAamy, 51 Fortis vltor Dominus, veddens diftribuet, 5% Fattus (um in derifam omni populo meo, Thr.3 Fili hominis , fia fuper pedes tuos , & loquar tecum, Exech.2 Fili hominis [peculatorem dedite domut Ifraél , O'e.3 Fints ventt, venit finis, 7 Floruit virga,germinautt fuperbia »iniquitas furrexit in virga impietatis, 7 Facite vobis cor nouum , & [piritum nounum, 18 Faciam vtin praceptis mets ambuletis, 36 Fornicatio , & vinum , G& ebrietas auferunt cor, Ofe.4 Fatti [unt abominabiles,ficut ea qua dilexerunt, 9 F atti fumus in laqueum magnum , 1.Mach.t Facite frubum dignum paniteatia, Matth, 3 Fily regni eiicientur in tenebras exteriores , ibi erit fletus & ftridor dentinm, 8 Filins hominis non baber vbi caput {unm reclinet, 8 Fulgcbunt infti ficut Solin Regno, Patris corum, 13 Facilius eft camelum per foramen acus tranfire, quam Aiuitem intrare in regnum celorum,19 Filius hominis non venit miniftrari , fed minte fivare, 20 . Fecit mihi magna qui potens eft, Luc Fili omnia mea tua funt, 15 Fily huius feculi prudeatiores filiis lucis iw generatio- ne [ua {unt, 16 AUS 12 Facite vobis amitos de mammona iniquitatis, 16 Facilinus eft celum @& terram praterire, quam de lege unum apicem cadere, 16 Filius hominis veniens putas inueniet fidem in ter- rai 18 Fratres eftis,ut quid nocetis alterutrum? Abt.7 Fides ex auditn , anditus autem per verbum Christi, Rom.1o0 . ‘ Fugite fornicationem, 1.Cor.6 /Fidelis Deus qus non patierur vos tentart fupra id _ quad poteftis, 10 Finis pracepti eft charitas de corde puro, & con{cten- tia bona, © fide non fitla, 1.7.1 ‘Tradex Notationum : Ln abksy Gado Fruttus iuflitia in pace feminatur,, Feftinemus ingredi in requiem illam, Heb.4 Fides eft [ubftantia (perandarum rerum, argumentiins non apparentium, 11 ; Fides fine operibus mortua eft, Iacob.2 2 Fumus tormentorum covam afcendet in facula fecuto- rum, Apoc.t4 G C Eneratiopraua , atque peruer{a, haccine redais Domino popule ftulte, & infipiens , Deut. 2 Generatio perner{a eft, & infideles fily, 32 Gens abjque confilio eft, & fine prudestia, 32 Gufta prius pufillum panis, & conforta flomacham,e fic proficifcerts, Iud.19 Gratiam eandem quam prebuerat vinis fernauit & mortuts, Ruth 2. Grandis auttoriraris es, G bene regis, 3. Reg.2'. Tronice, Gufiate & videte,quoniam fuanis eft Dominus, beatus vir qui (perat ia eo, Pfatm,33 Gratiam & gloriam dabit Dominus, 8 3 Gloria, virtutis eorum tu es, 88 Gloriam pracedst bumilitas , Prou. 1§ Gaudium infto eff favere indicium, 21 Gloria Dei eff celare verbum, 1. myfteria, 2§ Generatio que {ivi muadavidetur , CF tamen non eft lota a fordibus [nis, 30 Gustanit & vidit quia bona eft negoriatio cius, 3% Gloria dinitum & pauperum timer Dei eft, Eccli.10 Gloria magna eft fequi Dominum, 23 Gloriam meam alteri non dabo, Ifa.42.@ 48 Gaudium © latitia iuuenietur in ea, gratiarum attio, vox landis, 51 | Gandebit [uper te Deus tuus, 62 Gaudebo in populo meo, 65 | Gloria peccatoris ftercus & vermis eft, 1. Malach,z Gratis accepiftis, gratis date, Matth.10 Gaudinm evit 12 coelo faper uno peccatore peniten- tram agenté , quam {uper nonaginta nonem tusiis qui.non indigent pegirentia, Luc.r 5 Gaudium vestrum nemo toller avobis, [oan.16 Gloria, honor, & pax omni operanti bonum, Rom.2 Gaudere cum gaudentibus, flere cum flentibus,1r Glorificare & portate-Deumin corpore vesiro , 1.Co- rinth.G Gratia Det {um id quod fum,15 Gloria nostra hac eft , testimonium con{ciéntiavoftra, 2.Corinth.1 Gaudere, perfetti eftote, exhortamini,idip[um fapite, pacem habere, 13 Gratias agentes femper pro omnibus, Eph.s Gaudete tn Domino femper, iterum dico gandete, P hil.4. H “WAbitabo in medio filiorum Ifraél , eroque eis Deus, Exod.2.9. , ' Honora perfonam fenis, Luc.19 Heu quis uitturus eff , quando ifta faciet Dens? Num.24, Hodte fattus es populus Domini Dei tus , anudies Uo- cem eins, > factes mandata, Deut.27 Homo videt ea que parent , Dominus autem. intuetur cor, 1.Reg.16 : | Hodie increuerunt ferui qut fuginnt dominos fuos, 25 Homines tft boni fatis fuerunt nobis, 25 Hodie intellexit feruus tuus , quia inuent gratiam in oculis tuis, 2.Reg.1 4 Habitabat Inda & Ijraél ab[que timore vile, 3.Reg.4 Heae¢ , Flac dies boui nunri eft, 4.Reg.7 Hac autem verbavetera, 1.Par.4, facin palam facies verba, & hac abfcondes a Efd.t 4 flumilium & manfuetorum Semper tibi placuit de- precatio, Indith 9 | £Lomo nafcitur ad laborem, Tob fac mili fit confolatio , ut affligens me dolore Deus 200 parcat.6 Flefterni fumus 8 Humiliabam in ieiunio avimammeam, P fal. 34 Humilia re[picit ta coclo.@ in terra, 112 fleu mihi, quia incolatus meus prolongatus eft, 119 Habitabunt reti cum vultu tuo, 139 fiomo vanitati fimilis fatlus eft, 143 flabe fiduciam in Domino ex toto corde tuo, Prou.3 Honora Dominum de tua {ubfpantia, 3 4domo indigens mifericors eff, 19 Hoftia impiorum abominabiles , qua offeruntur ex Scelere, x1 Homo occidit per malitian animam [uam, Sap.16 Humilia valde {piritum tuum, E cclt.7 Flumsliare Deo, ex petia manus eins, 13 Flomines inftos probat tentario tribulationis,27 Lomo homini refernat iram, & & Deo quarit mede- lam ? 27 Hlomines diuitesin virtute, 44 Fac eft requies mea, reficite laffum, & hoc eff meum refrigerium , I/a.r8 F1ac eft via,ambulate in ea, & non declinetis, nec ad dexteram , nec ad finiftram, 30 | #1ac infirmitas mea eft,& portabo illam,Jer.10 flac fuit imiquitas Sodome | uperbia , faturitas pans, & abundantia,®& orinm, Ezech.6 Hodie extollitur, cras non inuenietur, 1. Mach.» Flabete fiduciam, ego fum,nolite timere, ALatth.. 4 fLabete in vobis fal, Marc.9 Homo iuftus, & timoratus, Luc.2 LLominem non habeo , Toan.¢ £10c eft praceptum meum, ve diligatis inuicem , ficut dilext vos, 15 Hac eff vita aterna, vt cognofeant te folum Denm verum, & quem mififti lefum Chriftum, 17 Ftonore inuicem pranenientes >» Rom.12 f1o{pitalitatem fettantes, 12 fiilavem datorem diligit Deus , 2.Cor.g Flumilianit femetiplum fatlus obediens uf{que ad mortem mortem autem cracis, Phil.r Hac eft voluntas Dei fanttificatioveftra 1. Theff-4 Habentes alimenta , & quibus tegamur, his contenti tmus , 1.Tim.6 : Flareticum hominem poff vnam & fecundam corre- ptronem denita, Tit.3 Fiorrendum eft incidere in manus Dei vinentis, feb.10 ) ’ Humiliamini in coufpettu Domini, & exaleabit vos; Tacob. 4, ; Hac eft gratia fi proprer Dei con{cientiam fuftinet quis triftitias patiens iniufte; t.Pet.2 Flofpitales, inuicem find murmuratione, 4 Humiliamini fab potents manu Dei, 5 : fac eft charitas Dei, vt mnandataeius cuftodiamus, 1.loan.5 Hac eft vittoria qua vincit mundum 3 fides no- Stra; 5 | A ik ii funr qui fegregant femetip[os , animales (piritum non habentes; Iuda t oe Hic eft patientia, & fides [anttorum, Apoc 13 : His funt qui cum mulieribus non {unt counguinatt, virgines enim [unt, Oc.1 4 : Emanuelis Sa. 509 I | Bs [adore vultus tui vefceris pane tuo, Gen.3 La monte faluum te fac, 19 me Oe Inneurt feruus tuus Gratiam caram te,@ magnificafte mifericordiam tuam,quam fecifti mecum,ut falua~ res animam meam, 19 Indicauit mihi Dominus, 30 | Juftum eft, vt aliquando prouideam domni mee, 30 In manu fortis eduxit nos Dominus de terra Aicy~ pti, Exod.1 3 Inuentam gratiam ante oculos tuos, 33 Ignis in altari femper ardebit, Leu.6 Tufte indica proximo tuo, 1 9° Iudicate qnod inftum eff, ita paruum audietis ut max Saum quia Detiudicium eff, Dent .1 Tufte quod iuftum eft, perfequeris, 16 Tia ove duorum,ant trium teftinm peribit , qué interfi- cietur, 17 In ove duorum aut trinm teftium ftabit omne ver- bum, 19 : Ingref[as vineam proximi tui, comede vuas quantum tibi placuerit , Gc.2 3 ' Interroga patrem tuum G& annuntiabit tibi, maiores tuos,F dicent tibi, 32 Incraffatus eft diletus,& recaleitrauit, 3% Immici nostri funt indices, 32 Inxta eft dies perditionis, 32 sclcaigleg Ludicabit Dominas populum fuum , & in fernis fas miferebitur, 32 In dextera eius ignea lex, 33 Tnundationemmaris quafi lac fugent, 33 iy In manu tua fomus , quod tibi bonum & rectum vide- tur , fac nobis, Iof.9. Lnelinate cordaveftra ad Dowminum Deum, 2.4 Iuxta atatem robur eft hominis; (ud.& Ite & inuocare deos quos elegiftis, ipft vos liberent, 10 Ihe cum pace, Dominus refpicit viam veftram, 18 Impy in tenebris contice{cenr, 1.Reg.2 Immutauit et Deus cor alind, 10 - Infiluit Spiritus Dei in Saul, & ivatus eft furor eins nimis, U1 Inuafit [pirius Dei malus ; Saul, 18 Iudicet Dominus inter me & te, 24 Luftior tu es quam eyo, 24 In die bona venimus, 25 | Ipfe eff filius Belial, itavt nemo poffit ei loqui, 25 Tame fie Domine mi hac iniquitas, 25 Ita eft be Adam, x.Reg.7 Inuenit feruus tuus cor [uum , vt oraret te, 7 Iuftus dominator in timore Dei, 23 Ingredior viam vninerfa terra 3,Reg.r Logue Iuftificans inftum, & reddens {ecundum iuftitiam (uam, 8 . Me Ingreffus es ad me vt remorarentur iniquitates Mek, 17 In ifto cognout, quoniam vir Det es tu,17 In medio populi mei habito, 4.Reg.4 ee Indurenerunt ceruicem [uam iuxta ceruicem patrum fuorum , &C.17 eg Inclina Domine anrem tuam, & auds aperi oculos tnos , & vide, 19 shiek Inuenerunt terram latiffimam ox quietam +o fer Fs tilem, 1: Par. 4 te Mea e Inuenit feruus tuus fiduciam, vt orer coram te, 17 Juftus es Domine, & omnia indicia tua iufta fant, T00.3 ie Be eto eae In antiquis eft [apientia , & in multo tempore pra- dentia, Tob 12 ie In nidulo meo moriar,20 a : In[pivatio omuipotentis dat sntelligentiam, ga ae | afeus ye tl i | ¥€ nd £10 —— Iuflas Dominus & inftitias dilexit, Pfal.vo In tribulatione mea inuocaut Dominum , & ad Deum meum clamaui, 17 Impleat Dominus omnes petitiones tuasy 19 In te Domine fperaut,non confundar in eternum, 30 In manus tuas Domine commendo {piriium meum,30 In manthus tuis fortes mea, 30 Inquirentes Dominum non minuentur,omni bono, 3 3 luxta eff Dominus its, qui tribulato [unt corde,o.hu- miles {piritu faluabit, 33 Tudicia tua aby f[us multa, 35 Intende in adiutorinm menm Domine Deus falutu Mek, 37 Immola Deo facrificium laudis, 49 Inuoca me in die tribulations & eruam te, 49 atta fuper Dominum curam tuam , © ipfe te euutriet, § 4 In Deo landabo fermones meos ? 55 Ln Deo {peram,non timebo quid faciat mibi caro ? 55 In Deo faciemus virtutem, 59 _ In Deo falutare meum & gloria mea, Dens auxily mei, [pes mea in Deo eft, 61 Iufti epulentur,®, exultent in confpettu Dei, & delen étentur in latitia, 67 In ecclefits benedicite Deo, 67 In multitudine mifericordia tna exandi me, 68 Intende anima mea, & libera eam, 68 © In con{pettu tue {unt omnes qui tribulant me, 68 In te Domine [peraut , non confuudar in aternum, 70 dn mari vie tna, & femita tue in aquis multis, & ve- ftigia tua non cognofcentur, 76 Intret in con{pettu tuo oratio mea, 87 In me tranfierunt ire tua, 87 Introite in conf{pettucius in exultatione, 99 In Deo factemus virtutem, 107 Inttinm fapientia timer Domini, 110 In corde meo abfcondi eloquia tua, vt nou peccem tibi, 118 Ia mandatis tuis exercebor, 118 In iuftificationibus tuis meditabor, non obliuifcar fer- mones tuos, 118 daclina cor meum in teStimonia tua, 11 § ludicia tua incunda, 118 In aternum non oblinifcar inftificationes tuas, 118 Iuftus es Domine, & retkum indicium tuum, 118 Ignitum eloquium tuum vehementer, 118 Latellectum damibi, & vinam, 118 Imperfettum meum viderunt oculi tui, 1 38 In fattis manuum tuarum meditabar, 14.2 Iuftus Dominus in omnibus viis [uis, 144 Ipfe dixit & fatta funt , ipfe mandauit & creata funt, 148 In omnibus viis tnis cogita Deum, & ipfe diriget greffus tuos, Prou.3 Iuftorum femita quafi lux [plendeus , procedit , & crefcit vfque ad perfectum diem, 4 In multiloquio non deerit peccatum, 10 Inter fuperbos femper funt iurgia, 13 In timore Domini fiducia fortitudinis, 14 Innovens credit omni verbo, 14 Inuidia putredo offium, 14 In omaus loco'oculs Domini contemplantar bones & malos, 1 § | Adndignatio regis nuntiy mortis, 16 In facie prndentis lucet fapientia , oculi ftultorum in prnibus terra, 27 Impius cum in profundum venerit peccatorum 5 con- temnit, 18 Jujtus prior accufator eff (ui, 19 Iufius excogitar de domo impy,vt detrabat impios a malo, 21 | Luftus quafi leo confidens, 28 Index Notationum Taftus nouit caufam pauperum, 29 | In multa faprentia multa indignatio, Eccl. In multis fermonibusinuenietur frultitia, 5 Inuidia diaboli mors introinit in orbem terrarum, Sapient.2 Infius ft morte preoccupatus fuerit in refrigerto erit, 4 Iudicium duriffimum in iis qui prafunt, fiet, 6 Inigne probatur aurum, bomines receptibiles in Cami- no bumiliationis, Eccl.2 IuStorum nario, obedientia & dilettio, 3 In omnibus opersbus tuis memorare noniffima tua, & in aternum non peccabis, 7 In manu Dei poteft as hominis, 10 In veftitu ne glorieris unquam, 1% In die bonorum ne immeémor fis malorum , & in die malorum ne immemor fis bonorum, 11 In tempore infirmitaty oftende conuerfationem tuam, . 18 Iurationi non affuefcat os tuum , multi enim cafus in illa, 23 Iurans multum implebitur iniquitate, @ non difcedet a domo illins plaga, 23 Iuftitiam fi fequaris, apprehendes illam, 27 In medio in{en{atorum ferua verbum tempori, 27 Lnfirmitas granis [obriam facit animam, 31 Intellige qua {unt proximt tui ex teipfo, 3% In omnibus operibus tunis efto velox, 31 In multis efto quaft in{cins, 32 In medio magnatum loqui non prafumas, 32 In omnibus operibus tuis pracellens efto, 33 /nomuni dato hilarem fac vultum tuum, 34 In multis efcis erit infirmitas, 37 In tua infirmitate ne de[picias te ip(um , fed ora Dos minum, F ipfe curabrt te, 38 In mortuum produc lacrymas, 38 Ingum graue [aper filios Adam,a die exitus de ventre matris eorum v{que ad diem {epultura, 40 In medio mulierum volt commorari, 42 In ira Domini exercituum comurbata eft terra, I fag Ingemuerunt omnes qui latabantur corde , ceffanit gaudium, CC.24 Iusti femira retta eff, 26 In terra fantlorum iniqua geffit 5 non videbit gloriam Domini, 26 ISte omnis frattus, vt auferatur peccarum CUS, 27 In filentio & in {pe erit fortitudo veftra, 30 : In vacuum laboraui, fine caufa @ vane fortitudinem meam confampfi, 49 | ) In manibus meis defcripfi te, 49 Tuftus perit,® non eft qui recogitet in corde [uo, 57 Impy quafi mare fernens quod quiefcere non pe~ tefl, $7 In dieiciuny veftri tnuenitur voluntas veftra, 58 Inignitates veftra diniferune inter vos @ Deum veftrum, 59 oo In indignatione mea percuffite , @ in reconcslsatione mea mifertus [um tut, 60 ‘ In dilettione [ua , & in indulgentia [ua ipfe redemit eos, 63 Incraffati funt, & impinguati,e praterierunt Sermo nes meos peffime, Ter. § Inverrogate de femitis antiquis , que fit via bona 5 © ambulate in ea,6 Infanabilis frattura tua, peffima plagatua, 30 In charitate perpetua dilexi te, ideo attraxt te mife=, vans; gi. Incomprehenfibilis cogitatu, 32 Ifta eft dies quam expettabamus,inuenvmus, VidiMUS, Lhren.2 Ingreffus eft in me fpiritus , @ ftatnit me super pedes Emanuelis S3, — pedes meos, Exech3 dudicabo teiuxta vias tuds, ponemcontra te omnes abonsinationes tudsy 7 Lnxta vias tuasy@ inxta adinnentiones tuas iudicabo te,dicit Domiaus, 24 In nibilum redigam te, @& non eris y dicit Dominus Dew, 26 Inftitiaiufti non liberabir cum,in quacunque die pec- CAMCTIL, 53 Impiceas impy non nocebit ci ,in quacungue die con uer{us fuerit, O'c.3 3 Tntelligentia, opus eft in vifione, Dano Ipft regnauerunt, & non ex me,Ofe.8 dn faniculis Adam trabam eos , in vinculis charita~ tis, 11 | Enfirmus dicet,quia ego fum, Ioel.3 Tram Domini portabe, quoniam peccani ei, Mich.7 Angrediatur putredo in offibus meis,& fubter me {ca- teat , vt requiefcam in die tribulationis , ec. Abac.3 Indices eius ve lupi vefpera,non relinguebant in ma- ne, Soph. 3 An die illa non confunderis fuper cuntis adinuentio- nibus tuis,quibns prawaricata es in me, 3 fra magna ego ivafeor fuper gentes opulentas, Lach ; Hratus (um param , ipfi vere adinuerunt in ma- lum, 1 Lhimus vobifcum, audinimus enim quoniam Deus ve- bifcum eff, 8 | In penuriavos maledifti eftis,> me configitis, Mal. dra Domini in mifericordiam conuer{a eft, 2. Mach.& Luftum eft fabditum effe Deo, 9 fn qua menfura menfi fueritis , remerietur vobis, Matthai, 7 Lnimicé hominis domeftici eins, 10 dia Pater , quoniam fic placitum fuit ante te, 11 dugum mheum [uane oft , & onus meum lene, 11 Tefus autem tacebat, 26 Teli miferére mei, Mare.10 In fanititate & inftitia coram ipfo , omnibus diebus noftris, Luc Tgnem vent mitvere in terram , @ quid volo, nifi vt accendatur ? 12 A Impoffibile eft, vt nox veniant {candala,17 In patientia veStra poffidebitis animas veftras, 21 In propria venit, & fui eum non recéperunt, loan.1 Ie erat luceraa, ardens & lucens, 5 Ludicium meum verum eft , quia folus non fum , fed €50,8F qui mifit me, Pater.8 In veritate non fietity quia non eff veritas in eo, 8 In hoc cognofcent omnes,quia difcipuli mei eftis, fi di- lectionem habueritis ad innicem, 3 3 In mundo preffuram habebitis, fed confidite , ego Vici MuUnduM, 16 Ibant gandentes a confpettu concily 5 guoniam digni habict (unt pro nomine Iefu contumeliam pati, Alt.5 Inipfo viuimus,monemur, & fumus, Anwifibilia ipfius a creatura mundi , per ea qua fatta Sune iatelletta conf{piciuntur,Rom.1 Lufelixe ego homo , quis me liberabit de corpore mortis huius ? Gratia Dei per Iefum Chriftum Dominum nostrum ,7 Edem Dominus omnium , dines in omnes qui inuocant illum, 10 An tribulatione patientes, 12 Jdip{um inuicem fentientes, i 2 Tnduimini Dominum noftrum Iefum Chriftum, 13 Idiplum dicatis omnes, 1.Cor.1 Anigqui regnum Dei non poffidebunt, 6 Td quod in prafenti eft momentanenm , & lene tribun lationis noftrey fupra modum in fublimieare > ebera num glorie pondus operatur in nobis,2,C or, 4 La omnibus exhibeamus nofmeripfos ficat Dei mia firos, 6 J pf vos probate, 1 3 Inimicus vobis fatus fum verum dicens vobis 2 Gal.4! Induire nounm hominem > gut fecundum Deum cream tus ef , in inFitia & (antitate veritazis > Eph.a. Frafcimini & nolite peccare , Sol non occidat fuper tracundiam veftram, 4 induite vos armaturam Dei,6 Idem fapiamus , in eadem permaneamug regula, Ridge In omnibus ovatias agite, 1.Theff.s Luuenilia defideria fuge, 2.Tim.2 dn omnibus teiplum prabe exemplum bonorum opea rum , in dottrina , in gntegrvitate , in rauttate, Zit.2 {mpoffibile eft eos qui {emel illuminati funt, & gufta» uerunt etia donum celeffe, & participes fathi (unt Spiritus fantti , guftanerunt nibilominus \bonum Dei verbum, vsrtute/(que faculé venturi, prolap (z funt,rurfum renocari ad Penitentiam, Heb.6 Judicium fine mifericordia illi qui non fact miferi. cordiam, Tacob x ; dn multis offendimus omnes, 3 In timore incolatus veftra tempore conuer[amini, 1.Petet Zn hoc {cimus , quoriam cognouimus eum, ft mandata eins obferuamus , t.Joan.2 Ta mente habe qualiter acceperis,& audieris & (erna, A poc.3 : lufte vera [unt vie tna Domine rex feculorum,is Indicia tua manifefta (unt, 15 Ludicari [unt mortui ex iis qua [cripta erant in libris fecundum opera ipforum, 20 L Oquar ad Dominum meum , cum fim puluis , 6 cinss, Genef.18 Lex Domini femper fit in ore tuo, Exod.13 Latatus fum in falutari tuo, 1.Reg.2 Loquere Domine, quia audit feruus tuns, 3 Loquar in tribulatione {piritus mei, Iob, 7 Latentur omnes qui [perant in te, Pfal.s Latabitur inftus cum viderit vindiam, ‘7 Letabitur inftusin Domino , & {perabit in eo, 63 Latentur inte omnes, qui quarunt te, 69 Latifica animam ferui tus, quoniam ad te Domine animam meam lenani, 8 5 Lux orta eft iusto & reétis corte latitia, 96 Latetur cor quaventium Dominum, t 04 Libera me, quia egenus & pauper ego fum, 108 Lex tua meditatio mea eft, 118 Lucerna pedibus meis verbum tuum , & lumen femi~ tis mets, 118 Latatus fuminiis qua dita {unt mibi , in domam . Domini ibimus, 121 Laudate Dominum quoniam bonus Dominus , 134. oe 146 Laudabo nomen tuum in faculum, 1 44. Laudabo Dominumin vita mea, 14§ | Latantur cum male fecerint , & exultant ia rebus peffimis, Prow.2 Lingua {apientium|anitas eft, 1» Latatur homo in fcientia orts fui, 15 Luxuriofares vinum, 10 Laudet te alienum,@ non os tuam,29 Laudant impinm qui legem derelinguunt, 28 Laudanimagis mortuos quam vinentes, Eccl. Locus | 512 | Locum tuum ne dimiferts, 10 Longe abefto ab homme porejtarem babente eccidends, Ecclef'9 ; Loquere maior natu, decet enim te, 32 Loguimini nobis placentia , videre nobis erroress L{a.30 | Latuiafempiterna faper caput eorum, 35 Lande mea infranabo te ne wntereas, 48 Latiria femputerna erit ew, 64 . Lauaamalitia cor tuum ferufalem , vt falna fia, lerem. 4 Loquerts ad cosh non andient te,7 : Locutus {um ad te sm abundansiatua , dixifti,: non audiam, 22 Latabor [uper ets cum bene es fecero,32 Leuemus corda noftra cum manibus ad Dominum tn calos, Thr.3 Lingnam tuam adbarere faciam palato tuo, E zech.3 Lapis de pariete clamabit , & lignum quod inter iunluras adificiorum eft ,refpondebit , Abac.2 Loguimini veritatein unufquifque cum proximo fu0, Zach.& Labia facerdotis cuftodient {ctentiam,@ legem requi- rent ex ore eins, Malach.2 Laborare feciftis Dominum in fermonibus veftris, 2 Legentibus fi femper exattus fit [ermo , non erit gra- tus, 2. Machab.15 Lata porta, & {patiofa via eft qua ducit ad perditio- nem, & multi [unt qui intrant per eam, Matth.7 Lenate capita veftra , quoniam appropinguat redem- ptio veftra, Luc.r1i gc Lux venit in mundum ,@& dilexerunt bomines magis tenebras quam lucem, Ioan. 3 Loguimini veritatem vauf{quifque cum proximo {uo, Ephef.4 : Lex infto non eft pofita, 1.Tim.1 Labora ficut bonus miles Chrifti, 2.Tim.2 Lingua wgnis eft vninerfitas iniquitatis, Lac.3 Linguam nullus hominum domare poteft > taquietum malum plenaveneno mortifero, 3 - Libertatem promirtentes cum ipfi ferut fiat corruptio- nis, 2.P et.2, ( Laudem dicite Deo noftro omnes (antls eius , @ que timetss eum pufiliS magni, Jpoc. 9 M - Inor {um Domine cuntis miferationibus tuiss M quas fecifti cum [eruo tuo, Gen.3 2 Manear vnufquifque apud femetiplam , Exod.16 Mendacium fugiess 23 Miferebor cui voluero 5 & clemens ero ,in quem mibi Placuerit, 33 Meachus & adultera morte moriantur , Leuit..o. ‘Deut.22 Multum erigimini fily Leni, Num.i6 Morsatur anima mea morie inftorum, 23 Munera excacant oculos [aptentum, F mutant verba iuftorum, Dent.16 | Maledittus a Deo eft qui pendet in ligno, 21 Maleditius qui non honorat patrem fuum, & matrem fuam, 27 Maledithus qui transfert terminos proximi [ui, 27 Maledittus qui errare facts cacum tn ttinere,27 Mandatum hoc non fapra te eft , nec procul pofi- tum,30 | Memento dierum anriquorum, 32 Manus noftra excelfa, & non Dominus fecit bac omnia, 32 Mea eft virio , @ ego retribuam ets im tempore, 32 Multo faciebant pevra quam fecerant patres ecorums Iud.2 + Index Netationum Mautaberis in viram alium, 1 Reg.to LMelior eft obedientia quam vitlime, 15 Mulier prudentiffima, & [peciofa, r5 Miagnificetur anima mea in oculis Domini, 26 Magnificetur, nomen tunm ufque in Sempuernum, 2.Reg.7 Melis eft ut incidant in manus Domini » multe enim mifericordie eins fant , quam in manus. bowsi-~ NUM, U4 Miffus (um ad re durus nuntins AMors in olla, 4.Reg 4. Memento quale Domine > quomodo ambulauerim co- - ram te in veritate , & in corde perfetto, 20 Mortuus eft Danid in fenettute bona » plenus dierum F diuuus & gloria, 1 »Par.r9 Manus Dei eft {uver o: nitate, ane, oS Maltiplicabitur ininftrtiaseS _ ram,4.E [d,s Magna indiciatua Domine, Tob.3 Militia eft vita hominis [uper terram, Iob 7 Miferere mei & exaudi orationem, Pfal.d Mhiferere mei Domine,quoniam tn firmus fum,6 Mifericordia tua fubfequetur me omnibus diebu Uith Mea, 2 Mifericordia tna ante oculos meos eff, 25 Ma |ereri met, & exauds me, 26 Miferere mei Domine, quoniam tribulor, 30 Multa flagella peccatoris, 31 Mifericordia Domini plena eft terra, 32 Multa trigulationes inftorum , & de omnibus bis liz berabit eos Dominus, 33 Mors peccatorum peffima, 3 3 Melins eft modicum iufto , “[uper dinitias peccatorum mult as, 36 Malta fecifti Deus meus mirabilia tua, (F cocitatio- aibus tuis non eft qui fimilis fit ribi, 39 ry Magnus Dominus & laudabilis nimis, 47. & 95. Miferere met Deus fecundum magnam mifericordiam tuam 50 2 3-Reg.14 quarunt eum in bo- incontinentia [uper ter= Miferere mei Dens, miferere mei, quoniam in te cons fidit amma mea, 56 Melior eft mifericordia tua {uper vitas,6 2 Murabilis Deus in fanttis {uis, 69 Mihi adkerere Deo bounm eft ponere in Domino Ded {pem meam, 72 Memor fus operum Domini, 76 Meditatus {um notte cum corde meo, 76 Meditabor in omnibus operibus tuis , & in adinuen= tionmbus tuis exercebor; 76 Melior eft dies una in atriis tuis (uper millia; 3 Mifericordiam & veritatem diligit Deus; 83 Magnus.es tu,S faciens mirabilia, 85 - Mifericordia tua, magna eff [uper me, 85 Muifericordias Domint in aternum cantabo,88 Mijericordiam &- iudicium cantabo tibi Domix ne, 100 Miferator F mifericors Dominus, longanimis,& mul- tum mifericors, 102.0 144 Mifericordia Domini ab aterno, & in aternum [uper timentes €uin, 102 Magna opera Domini, exquifitain omnes voluntates €i1us, 110 Maledriti qui declinant a mandatis tuis, 118 Miferere noftrt Domine , quia multum repleti fumus defpettione, 122 Mirabilis fatta eft [cientia tua ex me, confortata eft & non potero ad eam, 138 Mirabilia opera tna & anima mea cognofcet ni= : Mts, 138 3 Mihi autem nimis honorificati fant amici tui Deus, 138 Magnus Emapgelieoa i 6 513 Magnus Dominus & laudabitis nimis , & magnity- dints eins non eft finis, 144 Magnus Dominus nofter , & magna virtus eins, faprentia eius non eff numerus, 146 Mifericordia & veritas , te non deferant , Prou,3 Mandarum lucerna eft. & lex lux, 6 Memoria iuft: cum laudibus,.1a Maujeros facit populos peccatum, 14 AMelins eft parum cum inftitia , quam multi fruttas CAM iniguitate, 16 Melior cil patiens viro forti, & qui daminatur anime (uo expugnatore urbtum, 16 Melins eft buecella ficca cum gaudio , quam domus Plewa victims cum iurgio, 17 \ Mors & vitain manibus lingua, 18 Mulier litigioia,tetba iugiter perjtillantia, 19 Minus ablconditum extingust iras, 21 Melins eft habirare in terra deferta , quans cum mua leere rixo, a, C& iracunday, 21 Melins eff bonum nomen quam dinitie mult a, 22 Modefhia finis, tumor Domint, dinitia, & gloria ou Vita, 2 Melior eft manifefta correttia , quam amor abfcondi- $427 Melior eff vicinus mxta,guam frater procul, 27 Mali san cogitant indicum, 28 Mendiitaicm.S diurtias ne dederis mibi, 30 Mulierem fortem quis inueniet ? 31 Manu juain mifit ad fortia, 31 Melsiss eff duos effe fimul, quamvunum, Ecclefig Melins ejt ire ad domum luflus , quam ad domum COnutUt), 7 Melior eft ira rif, 7 Melis eft 4 lapiente corvipt , quam frultorum adula- tiene decipi, 7 Melior eft firs orationis ,quam rincipium, 7 Mane Seminafemen tuum, ve pere non ceffet manus tua, Id Meditatio frequens, carnis affiictio eft, 12 Mifereris omnium , quia omnia potes,Sap.rt Magna unt indicia tua Domine, 17 Malediventis tibi in amaritudine anime exandietur deprecatio, Eccl.4 Magnati hyumilia caput tuum, 4 Mulios perdidit anrum & argentum, 8 Mirabilia opera Altiffimi jolinsy 11 Memor efio,quoniam mors non tardat, ta MMelzor eft unus timens Deum , quam mille fily im- Py 16 Maudauit Deusunicuiqne de proximo (uo, 17 Muficain luttu importuna narratioy 22 | Mulieris nequitta, omnia malitia, 25 Mulier ji primatum habeat,contraria eft viro fuo,26 Mauliers nequam ne aes veniam prodeundt,25 Maulier Relotypa dolor cordis,& lnétus,26 Mulreris forniueatio in excellentia oculoram , & in palpebris illins agno[cetur, 26 MMulier faxéta 7 pudorata gratia [uper gratiam, 26 Melior eft mors,guam vita amara, 30 Miferere ausueatua placens Deo, 39 Adultos errare fecerunt fomnia,3 4, [c,falfa vifiones, Mt beri, © iibi hodie, 38 Meisas efl mors quam indigere, 40 Melior eft iniguitas virt , quam mulier benefa- LbLS. Gr Modicum laborani , inyeni mibt multam re-~ quiem, 1 Mulirplicafts geniem, & non magnifica fli latitiam, Ijata 9 Mifereamur mp !I,8 non difcet iuftitiam facere,26 Mulieres opulent a furgite & audite,objt upe/cite, con- turbamim, © c.32 Mane erigit mibi aurem ut andiam quafi magic firum, 50 Mundamini qui fertis vafa Domini, 52 Met non es recordata,nec cogitafts in corde tno, 97 Miferationum Domini recordabor, 6 3 Me dereliquerunt, fontem agua ving, Ter. Me ergo non timebstis? ait Dominus, Maledittus homo qui confidit in bomine, 17 MMaledsitns qui facit opus Domini fraudulenter,s8 Maledittus qui prohiber gladium {uum a fanguine,4& Multi gemitus met, cor meum merens,Thr.1 Migrauit Iudas propter afflittionem, 1 Magna eft velut mare contritiotua , quis medebitur tibi> 2 ° Mifericordia Domini quia nan fumus confumpti, 3 Meretric audiverbum Dei, Ezech.i6 Maulto labore fudatum eft, & non exit, deeanimia rubigo eius, nec per ignem, 24 MMundare te volui, & non es mandata a fordibus tuis, 24 eH ifericordiam & indicinm cuffodi,& [perain Dea tuo femper, Ofe.12 eh agnus dies Domini & terribilis valde, c& quis [uftineoit eum, Ioel, 2 : ec unds \unk oculi tui nevideant malum,c re[pice- re ad iniquitatem non poteris, Abac.t el cum eft argentum, meum eft aurum, dicit Das minus, 409.2 AMalediitus dolofus qui habet in grege fuo mafculum, & votum faciens tmmolat debile Domino, Mal.1 Manu quidem pugnantes , fed Dominum cordibus ovantes,2.JAach.1 Mifericordiam volo,& nan facrificium, Matt.9.0 14 Miffis quidem multa , operary autem pauci,9 Malti erunt primi nouilfimi & nouilfimi primi, 19 Multi (unt vocati, pauct vero é,céti, 10 Mifericordia eius a Progemein progenses , timentibus eum, Luc.t . \ eM anus Domini erat cum illo, ef edice, cura teip{um , 4 eH utuum date nibilinde [perantes, 6 cf ulier dimiffa es ab infirmitate tua, 13 ec emores eftore vxoris Loth, 17 cU ens cibus eftvt faciam voluntatem eius qui mifit me,vt perficiam opus eius, Ioan. 4 Gen.18 LN Nuxquid perdes tuftum cumimpio?2 18 Nox eft hoctuum qui indicas omuem terram, 18 Noli timere, quia ego tecum [um, 26 Nunquid non refufcitafti & mibi benediitionem 2 27 Non fequeris turbam ad faciendum malum, E xod.23 INon accipies munera, 23 Non apparebis in con{petin meo Vacuns,2 3 dNoui te ex nominee inuenifti gratiam coram me; 3 3 Non videbit me homo, & vinet,3 3 Wullus apud fe per fe innocens eft, 34 Nolite contaminare animas veftras, Lew.1i INon morabitar opus mercenary tui apud te vfque mane, 19 Non quares ultionem , nec memor cris iainria ciuinm tuorum, 19 Non obfernabitis , fomunia, 19 Non radetis barbam, 19 Nolite facere iniquum aliquid, tn indicio, in regula, in ponderein menfura, 19 Non offeretts Domino quod maculam habuerit, 22 Nunquid manus Domini inualida eft ? Num.11 Nolite rebelles effe contra Dominum , 14 Nolite af{cendere,non eft enim Dominus vobi{cum, 1 4 Nunquid fratres veftriibunt ad puguam , & vos hic fedebites ? 32 Non poffum folus fuftinere vos, Deut.1 Nolite metuere, Dominus Deus qui duttor eft vefter, pro vobis iple paguabit, 1 Nox tentabis Dominum Deum tuum, 6 Non in folo pane vinit homo , [ed in omni verbo quod _ egreditur de ore Dei, 8 Non propter iuftitias tuas Dominus dedit tibi terram bane optimamy 9 Non coques hadum, in latte matris [ua, 14 Nondeerunt pauperes in terra habitationis tua, 1 5 Non induetur mulier vefte virili 5 nec vir vtetur vefte feeminea, 22 Non arabis in boue fimul & afino, 22 Nox tradas [eruum domino [uo qui ad te confugit, 33. f. domino infidelt, Non pernottabit apua te pignus pauperis, 24 Non auferes pignoris loco uidue veftimentum, 24 Non habebis in facculo dinerfa pondera , masus & MLNUS, 2.5 Non praterini Domine mandata tua , nec {um obli- tus smpery tui, 26 Nunquid non ipfe eff pater tuus,qui poffedit te, & fee cit, & creanit te ? 32 INon eft qui de manu mea poffit eruere, 32 Index Notationum Nonrecedat volumen legis buins ab ore tuo, fed medi- taberis in eo diebus aé nottibus cre. Lof.t Noli timere , quoniam tecum eft Dominus Deus tuus in omnibus ad quacunque perrexeris, I I ; Non ero ultra vobifcum donec conteratis eum qus huius {celeris reus eft, 7 , ° Ne retrahas manus tuas ab auxilio feruoru tuoru,10 Nolite ftare,fed perfequimint hoftes, 10 F : NN olite timere.fed confortamint, 7 eftore robufti, 1 o INon preterit de vninerfis mandatis , nec VAUM Git- dem verbum quod tufferat Dominus,11 Non dimiferunt adinuenciones fuas , 7 viam dnriffin mam, per quam ambulare con[ueuerant, Ind.2 Noua bella elegit Deus, 5 Narventur iuftitie Domini,® clementia,5 Nonne vos eftis qui odiftis me, & eiecifrts ? 11 Non ego pecco in te, fed tu contra me male agis, 1% Nolite negligere, nolite cefjarc, 18 — Nolite fratres, nolite facere malum hoc, 19 Nunquam tantum nefas,& tam grande piaculum fa- Elum eft, 20 Nevocetis me Noemi,i.pulchrum,fed vocate me Ma- ra, t.amaram, Ruth.1 Nunquid non ego melior tibi [um , quam decem fily ? 1.Reg.t Non eft fanttus vt eft Dominus, 2 Non eft fortis ficut Deus nofter, 2 Nolite multiplicare loqui [ublimia gloriantes,2 Nonin fortitudine {ua roborabitur vir, 2 Non eft bona fama quam ego audio, 2 Non cecidst ex omnibus verbis eius in terram, 3 Num & Saulinter Prophetas? 10.8 19 Num faluare nos poterit sfte ? 10 Nolite declinare poft vana,qua non proderunt vobis,12 Non derelinguet Dominus populum fuum,t 2 Non eft Domino difficile faluare,vel in multis, vel in paucts, 14 : Non eff Deus homo,vt agat peenitentiam, 15 Non poffum fic incedere,quia non v{um babea, 17 Non in gladio, nec in hasta faluat Dominus, 17 Non reitis oculis Saul adf{piciebat Danid, 18 Num parum videtur vobis generum effe regis? 18 Nox eft qui vicem meam dolear, 22 | Non erir ribi hoc in fingultum , @ in forupulum cor= dis, 25 Nunqnid non vir tu es? 26 Non eft bonum hoc quod fecifti, 26 Nolite annunciarein Geth,nec in compitis Afcalontss 2.Keg.t None frangat iftares,1x N oli facere fiultitiam hance, 13 Non vult Deus perire animam,fed retratkat cogitans, ne penitus pereat qui abietius eff, 14 Nec mihi,nec tibi fit, fed dinidatur, 3.Reg.3 Non eft Satan, nec occur[us malus, § Non eff homo qui non peccet, 8 es Ne glorietur accinttus aque vt difcintkus, 20 Nunquid non eft Deus ia [frael? 4.Reg.t Noli de[picere animam meam, 1 Nonerat vox, nec fenfus, 4 Noli timeré, plures enim nobifcum funt quam cum illis, 6 Nungquid ef cor tuum retlum cum corde meo,ficut cor meum cum corde tuo? 10 Non declinanit ad dexteram fine ad figniftram, 22 Non derelinguis prefumentes de te, © prafumentes de fe bumilias, Iudith 6 Non eff auxilwm mihi in me, Iob 6 Nunquid Dens [upplantat indicium 28 Non inftificabitur homo comparatus Deo, 9. & 25 Nunquid non paucitas dierum meorum finietur bree ni2 10 Nunquid Emanuelis $4. Nunquid vir verbofus inftificabitur ? 11 unguid Deum docebit quifpiam {cientiam ? 21 Nonne Dens confiderat vias meas ? 31 Non dicit,vbi eft Deus qui fecit me ? 35 Nouit Dominus vias iuftorum, Pfal.t IN 07 timebo mala,quoniam tu mecum es, 22 WNouit Dominus dies immaculatorum, 36 Ne derelinguas me Domine Dens meus,ne difceffers a me, 37 : € proiicias me a facie tua, & Spiritum fanitum tuum ne auferas ame, 50 Nonne Deo {ubietta erit anima mea ? 61 Ne auertas faciem tuam a puero tno, 68 : Ne proticias me ia rempore fenettutis , cum defecerit virtus mea, ne derelinguas me, 70 Nos autem populus tuus, @ oues pafcua tua, confite- bimur tibi in faculum, 78 Nunquid in areraum ivafceris nobis ? 84 Nunquid vane conftituifti omnes filios hominum 2 88 Nimis profunda fatka {unt cogitationes tua, 91 Non repellet Dominus plebem {uam, 93 Narrate omnia mirabilia eins, 1 04 Non nobis Domine,non nobis , [ed nomini tno dé.glo~ IAM, 113 Nift Dominus adificanerit domum , in vanum labo- vauerunt,qui edificant eam, 126 IN on intres iniudicinm cum feruo tuo, guia non iufti- frcabitur in confpettu tuo omnis vinens, 142 Notam fac mili viam in qua ambulem , quia ad te lenaut animam meam, 142 Ne innitaris prudentia tue, Pron 3 Ne fis fapiens apud temetip{um, 3 Nols probibere benefacere enm qus poteft , fi vales & ipfe benefac, 3 Ne dicas amico tuo,vade & renertere , & cras dabo __ tibi, cum flatim poffis dare, 3 Nouiffima illins, (cil. voluptatis, amara quafi abfyn- thium, 5 Nout inftus iumentorum fuorum animas , vifcera autem imptiorum crudelia, 12 Nox contriftabit inftum quicquid ei acciderit, 12 Non decent ftultum verba compofita, 17 Non eft {apientia,non eft prudentia,non eft confilium. contra Dominum, 21 Ne tran[grediarts terminos antiquos 5 quos pofuerunt patres tut, 22 Ne loguaris in auribus infipientium, 23 Né amuleris viros malos , nec defideres effe cum eis, 24 Ne quaras impietatem in domo infti, 24 Ne gloriofus appareas coram Rege, 25 Ne glories in craftinum ,ignorans quid [uperuentura pariat dies, 27 ; Non eft melius nift latari , & facere bene in vita [ua, Ecel.3 Nemo poteft corrigere, quem Deus de[pexertt, 7 Noli effe instus multum , nec plus fapias , quam ne- coffe efts 7 Non eft homo iuftus in terra,qui faciarbonum,@ non peccet, 7 Non eft in poteftate hominis prohibere [piritum, 8 NN efcit homo uvtrum amore an odio dignus fit, 9 Num quem diligit anima mea vidifti ? Cant.3 nit Neminem diligit Deus , nifi eum qui cum fapientia inhabitat, Sap.7 Noffe te confummata iuftitia eft, 15 Nullus {perauit in Domino, & confulus eft, Eccl.2 Non protrabas datum anguftianti, 4 Ne retineas verbum in tempore falutis, 4 Ne confundaris confitert peccata tua, 4 Noli refistere contra faciem potentis 5 nec coneris con= tra ittum fludy, 4 Noli citatus effe inlingua tna,e remi(fas in operibus LUIS, 4 | Noli effe ficut leo in domo tua , ‘enertens domefticos Lu0s, 4 Non fit manus tua porresta ad accipiendum, & ad dandumcolleba, 4 Ne tardes conuerti ad Dominum » & ne differas dé diein diem, Gc. 5 Nolite quarere ab homine ducarum 9 nec a rege cathe dram honoris, 7 Non te iuftifices ante Deum, quoniam agnitor Cordis eft, 7 Nols penes vegem velle videri faptens, 7 Noli quarere fieri Index, nift valeas virtate rumpere inignitates,7 Ne te immittas in populum, 7 INolt effe puftllanimis in animo tuo,7 Non teres verbum in oratione tua, 7. {. attente ovane dum fic,ut non fit opus repetere. Now litiges cum homine porente, 8 Ne defpicias hominem auertentem fe ia peccato , nec improperes et, 8 Ne {pernas hominem in {ua fenettute, 8 INolt de mortuo inimico tuo gaudere, 8 Ne defpicias narrationem presbyteroruns fapientum,§ Non incendas carbones peccatorum argnens eos, 8 Noli fenerari homini fortiori te, 8 Non indices contraindicem quoniam fecundum quod iuftum eff, indicat, 8 INon eas cum audace in vids 8 Non facias cum iracundo rixam, 8 Non omnt homini cor tuum manifeftes, 8 Ne derelinguas amicum antiquum, 9 Non eft maior illo qui timet Deum, 10 Ne aditcias loqus in medio feniorum, 11 Ne certes de ea re quate non moleftat, 11 Ne tn multis fint attus tui, 11 iNon omnem hominem inducas in domum tuam, 1k Non credas inimicos tuo in aternum, 12 : Noli effe humilis in fapientia tua, 13. [. ut deiitiaris ab his que [cis. . Non eft (peciofalaus in ore peceatoris, 15 Non dixeris, per Deumabeft, 5 Non omni verbo credas; 19 Non eft fenfus vbi eft amaritudos, 21 Nihil dulcius quans re[picerein mandatis Domini,23 Non eft ira fuper ivam mulieris, 25 Ne re{picias in mulieris [pectem, 25 Nihil fine confilio facias, 32 Non omnia omnibus expedinnt, 37 Nihil eft mirabile in confpettu Dei, 39 Ne laboretis, non enim comprebendetis, 43 Non ftabit, & non erit iftud, Ifa.7 Nunquid gloriabitur fecuris contra eum qui fecat in €a2?10 Nomen tuum , & memorale tuum Domine in defide- rio Anima; 26 Non eft populus fapiens , propterea non miferebitur eins qui fecit eum, 27 Nolite ludere 5 ne forte conftringantur vineula ve- ftra, 28 Nunquid tota die avrabit arans? Oc. 28 Notte & die non extinguetur ,in fempiternum afcen= det fumus eins, 34 Non eft inueftigatio (apientia eius, 40 Ne timeas, quia ego tecum (ums 41. & A3 Non erit triftiss nec turbulentus, 42 Narra fi quid habes, vt inftificeris, 44 Non eft pax impiis , dicit Dominus, 48.@ §7 Nunquid non vos fili; [celefti2 57 Nunquid fuper his nonindignabor? $7 Non dixifti : Quie(cam, 57 Xx 3 Non 516 Non eft qui confurgat, & tencat te,6 4 Numquid fuper his continebis re Domine ? 66 Numgnid ego qui alios parere facio , ipfe aow pa- riam ? 66 Nunquid fuper his non vifitabo , dicit Dominus, & in geate tali nom vieifcerur anima mea’ Ler. 5.2 9 Non dixerune in corde {uo , metnamus Dominum Deum noftrum,s ae Noliorare pro populo, hoc , & non obfiftas mihi, quia non exaudiam te,7-O U1 Nullus eft qui agat penitentiam fuper peccato uo; dicens quid feci?8 Nunquid refina noneft in Galaad , aut medicus non eff bi 8 . Non glorierur fapiens in fapientia fua,@c.fed in hoc glorietur qui gloriatur,{cire & noffe me,9 Nox eft fimilis tus Domine,magnus es tu,@¢.10 Nullus eft qui recogitet corde,t 2 | Nunquid non calum G& terram ego impleo? dicit Deminus,23 Numquid non verbamea {unt quaftignis , dicit Do- nus, quafi malleus conterens pctram ? 23 Numquid mihi difficile erit omne verbum ? 32 Non poterat Dominus vltra portare propter mali- tiam [tudiorum veftrorum,@ 6.44 Nos inique egimus, & ad iracundiam prouocauimus, idcirco tu inexorabilis es, Thr.3 Nolunt audire,quia nolunt auaire me, Exech,3 Non afcendiftis ex aduer{o, nec oppofuiftis murum pro domo Ifrael, 13 Nunquid voluntatis mea eft mors impy , dicit “Do- minus , @ non vt conuertatur a vis fuis , @& vi- wat, 18 Nov proprer vos ego faciam , fed propter nomen fan- tum meum, 36 Nunquid ad fumenda {polia tu venis? 38 Now in iuffificationibus noftris profternimus preces ante faciemtuam,fed in miferationibus tuis multis, Daniel.9 _ Noli timere vir defidertorum, pax tibi confortare , & efto robuftus, 10 | Non eft veritas , & non eft mifericordia , & non eft {cientia Des in terra, Ofe.4 Non dabunt cogitationes fuas 5 vt reurrtantur aa Deum ,5 Nonne verba mea bona {unt cum eo qui recle gradi- tur ? Mich.2 Nolite credere amico, 7 Nefcinit tniquus confufionem, Soph,3. Non in exercitu,nec in robore, fed in {piritu meo,dicit Dominus, Zach. Nolucrunt attendere, & auerterunt {capulam recen dentes, 7 Non eft mibi voluntas in vobis , dicit Dominus, Mal. Nune beatos dicimus arrogantes , fiquidem adificati fuat Oc. 3 Non in multitudine exercitus vitboria belli, fed de ceelo fortitudo eft,1. Mach. 3 Non inferamus crimen gloria noftra,9 Naa mibi contingat parcere anima mea , non enim {um melior fratribus meis, 13 Non propcr locum gentem , fed propter gentem locum Deus elegit, 2, Mach.5 i Non finere multo tempore peccatoribus ex fententia agere,fed ftatim vitionem adbibere, magni beneficy _ tndicium eft, 6 Non eft atati nostra dignum fingere, 6 Nos pro peccatis noftrts hac patimur, 7 Non in folo pane vinit homo , fed in omni verbo quod procedit de ore Dei, Matth.4 Index Notationum Non tentabis Dominum Deum tuum, 4 Non poreft ciuitas abfcondifupra montem pofita , nec accendunt lucernam,@ ¢.5 Noa turare omnino, 5 Non refiftere malo, 5 Nolite thefaurizare vobis thefauros in terra Gc. Nemo poteft duobus dominis ferure, 6 Wolite folicite effe dicentes : quid manducabimus, ant quid bibemus,o'c.6 Nolite foliciti effe in craftinum,6 Nolite condemnare,& non condemnabimini,7 Nolite fanthum dare canibus,@c. 7 Nunquam noni vos , difcedite 4 me omnes qué oper aq mint iniquitatem, 7 | Non eft opus valétibus medicus, fed male habetibus,9 Non veni vocare iuftos, [ed peccatores, 9 NN on eft difcipulus [uper magifirum,1o Nihil opertum quod non reuelerur, 10 Nolite timere eos, qui occidunt corpus, 10 Non contendet neque clamabit, 1 2 Non eft Propheta fine honore, nifi in patria (na, O i domo [ua, 13 ‘ Non fap ea qua Dei funt,fed ea que hominum,16 NNifi conuerfi fueritis , & efficiamins ficut parusli; non intrabitis in regnum calorum, 8 Ne vocemini magiftri , quia magifter vefter vans eft Chriftus, 23 Non ficut ego volo, fed ficut tu, 16 Nemo bonus, nift unus Deus, Mar¢.10 Non quod ego volo, fed quod tu, 14 Non difcedebat de templo,iciuniis & obfecrationibus [eruiens note ac die, Luc.2 Non egent qus {ani funt medico,fed qui male habent,5 Nemo bibens vetus( {vinum)ftatim vult nouum,dicit enim,vetus melius eft, 5 Nemo mittens manum ad aratrum, & re[piciens retro; aptus eff regno Dei, 9 Nolitein fublime tolli, 12 Nolite timere pufillus grex , quia complacuit Patré veftro dare vobis regnum, 12 Non exibis inde , donec etiam nouiffimum minutum reddas, 12 Nefcio unde fitis, 13 Negotiamins dum vento, 19 IN on mea voluntas, fed tua fiat, 11 . Non poteft homo accipere quicquam , mifs fuerit es datum de ceclo, Ioan.3 Now ad menfuram dat Deus {piritum, 3 Nox poffum ego a me ipfo facere quicquam, 5 Non quaro voluntatem meam , [ed voluntatem eius gut mifit me, § | , Nemo poteft venire ad me , nifi Pater qui miftt Wes traxerit eum, 6 Nemo poteft vanire ad me,nift fuerit et datum a Pa-- tre meo, 6 Noliteiudicare [ecundum faciem , fea rettum indi« cium indicate, 7 Nunquid lex nostra indicat hominem, nifi prins an- dierit abiplo, & cognauerit quid faciat, 7 Non reliquit me folum quia ea qué placita funt et, facio, femper, 8 Noli effeincredulus, fed fidelis, 20 Non eft veftrum noffe tempora,vel momenta, qua Pa- ter pofuit in {ua potestate, Adl.t Non eft aliud nomen [ub colo datum hominibus , in quo oporteat nos faluos fieri, 4 DN os orationi & minifterio verbi instantes erimus,6 Non poterant refiStere fapientia & {piritui qui lo- quebatur, 6 ; Non eft perfonarum acceptor Deus, fed in omni gente quitimet Deum, & operatur institiam , acceptus eft illé, 10 : | Notnm E iInabD uelis Sa | 5 r7 Notum a feculo eft Domino opus funm,x 5 Noli timere,fed loquere,& ne taceas,18 Non facio animam meam pretiofiorem quam me,2r0 Non fubserfugi', quo minus annuntiarem vobis omne confilinm Dei,20 Non eft perfonarum acceptio apud Deum,Rom,2 Nox auditores tegis iufti (unt apud Deum,fed fattores ~ legis inftificabuntur,. Non fant condigna paffiones huius temporis ad futu ram gloriam,que reuelabitur in nobis,8 | Non volentis, nec currentis , {ed miferentis eft Deisg Noli altum fapere , [ed time,11 WNolite conformarihuic feculo,12 Won plus fapere,quam oportet (apere,fed fapere ad (o- brietatem,12 Non altafapientes , fed humilibus confentientes, 12 Nolite prudentes effe apud vofmetipfos,x 2 INalli malum pro malo reddentes, 2 Noli vinci a malo, fed vince in bono malum,1 2 Non eft poteftas nifi a Deosr 3 Nemini quicquam debeatis , nifivt inuicem diliga- . biseeng Non eft regnum Dei efca & potus , fedinftitia, & pax,@ gaudium in Spivitu (antto,: 4 Non indicani me feire aliquid inter vos mfi Iefum Chriftum,@ hune crucifixum,1.Cor,2 Nec qui plantar eff aliquidjnec qui rigat , [ed qui in- crementum dat Deus, 3 Nemo glorictur in hominibus, 3 | i Nihil mihi con{cius {um , fednon in hoc iuftificatus fum,4 Wolite ante tempus indicare ,4 Non in fermone eft regnum Det,fed in virtute, 4 NN on omnia-expediunr,6 Nefcitis quoniam corporaveftra membrafunt Chri- fi26 | | RN efcitis quoniam membra veftra templum funt Spi- ritus [antti, 6 Non eftis veftri,empti enim eftis pretiomagno,6 WNolite fieri ferui hominum, 7 Numquid de bobus cura eft Deo? 9 Nemo quod {uum eft, quarat, (ed quod alterins,10 Nox quarens qnod mibi veile eff 5 fed quod multis vt faluifiant, 10 ; Nemo poieft dicere Dominus lefus , nifi in Spiritu fantto, 12 Nihil fine voce eft, 14 44 pat Nolite pueri effics fenfibus , fed malitia paruuli efto- te, 14 Non eft diffenfionis Deus, fed pacis, 14. _ Non nofmetipfos pradicamus , fed Iefum Chriftum, 2.Corinth.4 a Non contemplantibus nobis qua videntur.fed qua non videntur,4 — , , ; Non quiifeipfum commendat , ille probatus eff , fed _quem Deus commendat, 1o Non quaro que veftra (unt, fed vos, 12 NNolite locum dare diabolo, Eph.4 Nolite contriftare Spiritum Dei,4 Nemo vnquam carnem (uam odio habuit,s Non qua fua funt finguli confiderantes , [ed ea qua aliorum, Phii.2 Noftra conuerf{atio in ceelis eft, 3 Nunc viuimus,fi vos ftatis in Domino, 1.Theff.3 Notte & die operantes ne quem veftrumgrauaremus, 2. Theff.3 Nolite deficere benefacientes, Nemo militans Deo implicat fe negotiis [acularibus, —2.Tim)2 Non coronabitursnifi qui legitime certauerit,t Noli contendere verbis, 2 Nemo te contemuat, Tit. ; Ne quis defit gratia Dei, Aeb.12 4 Non habemus bic manentemcinitatem , fed fururam , Mnquirimus, 13 : Nolire plures magiftri fieri fratres mei, Tacob.. Nolite detrahere alterutrum fratres Met, 4 Nolite ingemifcere fratres in alterutram,s Non reddenter malum pro malo,1.Pet.3 Nouit Deus ptos de tentatione evtpere, 2.Pet.2 Nolens aliquos perire , fed omnes ad penitentiam reo HETIL, 3 Nolite diligere mundum , nec ea quain mundo funt, 1.Joan.2 Non diligamus verbo , nec lingua , fed opere & veri- tate, 3 , Nolite omni {piritui credere, fed probate {piritus fi ex Deo fint, 4 Nomen habes quod vinas,e mortuuses,A pac. 3 Nefcis quiatu es mifer, & miferabilis, & pauper,o cacus, & andus, 3 Non intrabit in eam aliquid coinguinatum,2z1 Nomen eins in frontibus corum,r1 (C\ Blinifci me fecit Deus omninm laborim meo 3 rum,Gen,Al Oderant filios Ifraél Aigypty,& affigebant, Exods’ Offendam vobis quid agere debeatis,4 - Omnia verba Domint,qua locutus es,faciemus,r4 Oftende mihi gloriam tuam, 33 | Ostendam omue bonum tibi, 33 Obdfecro Domini , ut gradiasis nobifcum, vt aufe- rasiniquirates noftras atque peccata , nofque poffia deas, 34 i Omnis voluntarins 5 & prono animo offerat Domi-~ ite 3S Omnis adeps Domint erit, Leu.3 : Oftendar Dominus faciem (uam tibi , & mifereatur _ tht, Numo6 Obfecro Domine , ut interficias me,ne tantis afficiar malis, 41 Omnis locus quem calcanerit pes vefter , vefter erit; Deuter.11 Oblitus es Dei creatoris tui, 32 Ones fanttiin manibus illins funt, 33 Omnia qua pracepifti nobis,faciemus , & quocungue miferis, ibimus, Lof.1. Optimus fermo tuus, 1.Reg.9 a Omne quod bonum videtur in oculis tuts, fac. 14 Opera eins bonafunt tibi valde, 19 . Omnes morimur, & quaft aqua dtlabimur.in terram, qué non renertuntur, 2.Reg.1 4 Omne quod petieris a me, impetrabis,19 Operatus es male; fuper omnes qui fuerant ante te; 3.Regum 14 Optima propofitio, 18 Odi eum , quia non propherat mihi bonum , fed ma- lum, 22 Obfecro ve miferearis anima mea, 4.Reg.i Omnia corda {crutatur Dominus , CF uniuer[as men- rium cogitationes intelligit, 1. Par.28 Oculi Domini contemplantur vniner[am terram & praber fortitudinem iis qui corde perfetto cre- duntineum,2.Par16 , Opere Domini Dei tui,2.Efd.3 Omni tempore benedic Deum, Tob.4 Operi manuum tuarum porriges dexteram, Iob.14 Oculi Domini {uper vias hominum , & omnes greffus eorum confiderat,34° : Oculi met jemper ad Dominum,Pfal.24 Oculi Domins fuper metuentes eum 5 & in eis qui {pe- vant fuper mifericordia eins, 32 ae AX 3 Oculs Dy : 2 ee oa cates SERRA cade nate ian en zope artist kt biti a oni eA SC lien day ai PE 58 Index Notationum Oculi Domini fuper inftos, & aiires eins in preces co~ _ rain, 33 Omnia offa mea dicent: Domine quis fimilis ribi? 3.4 Obmatur, @ non aperui os menm , quoniam tu fect. fr, 38 Omnia excelfa tna, © fluttus tui [uper me tran fie= Pant, ay Oftende nobis Domine mifericordiam tuams8 4 Opus manuum noftrarum dirige,8 9 Omnia quacunque voluit fecit, 13 _O Domine libera animammeam, ii 4 O Domine quiaego feruns tuus,11§ O Domine (aluum me fac, 116: Omnes via tua, veritas, 118 Omnia quacunque voluit Dominus fecits1 34 Opéra manuum tnarum ne de[picias, 137 Oculi omnium in te [peraui Domine, 144 ‘Omni cuftodia ferna cor tuum, cian ex ipfovita pro- bedi, Prou,4 Octafi Gones quarit qui vult voveibevt ab amico, 18 Omnis via viri recta fibi viderur 5 appendit antem corda Dominus, 2i Oculi hominum infatiabiles, 27 Ore laudantis probatur homo, 27 Omnis fermo Det ignitus, 30 Omnia tempus habent, Eccle/.3 ‘Omnis labor hominis in ore eius, 6 Omni negotio rempus eff ; GF opporthnital, 8 Omnium operum Dei nullam poteft homo inneniré _ rvationems 8 . Omni tempore fint veftimenta ina candida, 9 Os quod mentitur, occidit animam, Sap.i O quam pulehra eft cafta generatio cum claritate, 4 Omma in menfura & numero, & pondere difpo~ fuiftis 11 O quam bonus & fuanis of Domine Spiritus tuus in omnibus; tr Odio {unt Deo fi imiliter impins,@ impietas eins, 14 Oportet pranenire Solem ad benedittionem tuam,i6 Omnis fapientia a a Domino Deo eft; Eccli.t Omnis enarratio tua jit ta praceptis altiffimi, 9 Omnis iniuria proximi ne meminéris, 9 Oninis potentatus breuis vitas 16 Omnes animal diligit fimile fibi, 13 Os prudentis queritur in Ecclefiay21 Or: tuo facito oftia,& feras auribus tuis, 28 Ortofitas multam malitiam docuit, 3 3 Oculi Dei in diligentes fe; 34 Oratio himiliantis fe nubes penetrabit,3 5 Opera Domini vniner{a bona valde, 39 Omni homini noli intendere in [pecie, 42 Omnis hypocrira eft, & nequam, Ifa.o Occurrentes fitienti afferte aquam , cum panibus 0G~ _ €urrite fagientt, 21 Omnis caro fenum , & omnis Gloria eius , quali flos AQrt; 40 Omnes gentes quali i non fine,fic {unt coram eo; 40 Omnem qui inuocat nomen meum ; in gloriam imeam Credui eum, 41 Operaborse quis auertet illud : P43 Omnes fitientes venice ad aquas,@c.§ 5 Occupabit falus muros tnos , & portas tuas landa- 116,60 Omnes qui viderint eos, cogno{cent illos,quia ifti fant femen cur benedixit Dominus, 61 Oculus non widit Deus abjque te ; que preparaftt ex peantibus te; 64 Occurrifti leranti & factenti julien; 64 Occidit ¢i Sol,cum adbuc effet dies, Ter.t 5 Omies quite derelinguunt ; confundentur, 17 Opprobrium fempisernum quod nunguam delebi- BUY; 20 Oculus meus depradatus eff animam meam , Thrs O Ifraél quam magna eft domus Det, @ ingens locus poffeffionis eius, Bar.3 Omnis qui inuocauerit nomen Deminty faluus ertt, Toel.2 Odio habucrunt corripientem ,o fiaiietedoasl perfette | abominati funt, Amos 5. Odite malum,o diligite bonum, ¢ Odi, & proieci feftinitates veftras, 5 Odio habetis bonum, & ailigitis ni Mich: 3 O paftor & idolum derelinquens gregem , Zach.11 Orietur vobis timentibus nomen meum Sal inftitie, Malach. Omnes qui [perant in pases ay infirmantur,1 1./a- chab.2 Orabat {celeftus Diminum) a quo non effet mifericor. diam confecuturus, 2, Aach.9 Omnis arbor qua non facit fruttum bonum,excidetur, oS in ignem mittetur ; Maith.3 Omnis qui iralcitur fratrs (uo, reus erit indicio, 5 Orate pro perfequentibus & calumntantibus vos, ¢ Omnis arbor bona fructus bouos facit , mala autem arbor malos fruttus facit,7 Omnis domus diuifa contra fe non frabit, 12 Omne verbum otiofum quod locuti fuerint homines; reddent rationem dé ¢o in die indicy, 12 Omnis plantatio,quam non plantaust Pater meus ceo leftis, eradicabitur, 1 j Omiia quacunque petieritis in oratione credentes,acs cipietis, 1 Omni habenti dabitur, & abundabir, ei autem qué non habet , & quod videtur habere , auferetur ab eo, 25 eset Omnia poffibilia {unt credenti, Marc.9 Omnia quecunque orantes petitis, credite , quia acci- - pietis & enenient vobis, 11 Omni petenti te, tribue, Lucsé Oportet femper orare , Cr non deficere, 18 Ovate, ne intretisintentationem,22 ~~ Operamint non cibum qui perit 5 { ed qui permanet in vitam aternam, loan.6 Omne quod dat mihi Pater; ad me veniets Co enum que venit ad me, non eyciam foras, 6 Omnis qui andinit 4 Patre, & diciryvenit ad me,6 Omnis qui facit peccatum feruus eff peccatt, 8 Oues mea vocem meam andiunt, 10 Omnem qui fert frattum » purgabit enm , vt fruttum plus afferar, 15 Omnis qui eff ex veritate , audit vocem meam, i8 Omnes qui cw deboda Wane pariter & habebant om- nia communia, Abt. 2 Obedire oporter magis Deo quam hominibus,§ Omnes peccanerunt ,& egent gloria Deis inStificaté gratis per grariam ip fi: as, Rom.3 O homo tu quis es , qui refpondeas Deo? 9 O altitudo dinitiarum {apientia,& [crentia Det,quam incomprebenfi ibilid [unt indicia eius,@ non inuefti- gabiles vie eins ? 11 Odientes malum, adharentes bono, 12 Orationt inftantes, 12 Omne quod non eft ex fide, peccatum eff, 14 Oculus non viditjnec auris audiuit,nec in cor hominis afcendit qua preparanit Deus iis 5 qui diliguat il lum, 1.Cor.2 Ommea veftra [unt vos autem Chrifti ; c hriftus at- tem, Det, 3 Omnium me [eruum feci,vt plures lucrifacerem, 9 Oportet harefes effe, 10 Omnia honefte,@ fecundum ordinem fiant in vobis,14 Ommaveftra in charitate fiant, 16" Omnes nos manifeftars oportet ante tribunal Chrifti, 2.Cor:5 Obfecramus asl SG; Emarelis Sa," |] 449 Obfecramus pro Chrifto reconciliamini Deo,s Omnia chariffimi propter adificationem veftram, 12 Omnis lex in uno fermone impletur,diliges proximum tuum ficut teipjum , Gal.s Omnis fermo malus ex ore veftro non procedat , Eph. Orantes omni tempore in [piritn, 6 Omnes qua {na (unt, querunt, non qua Tefu Chrifti, Phil.rz | Omnia arbitror vt jtercora, vt Chriftum lucrifa- Ctam, 3 Omnia poffum in co,qui me conforrat,4 Orationi inftate, vigilantes in ea,in gratiarum ation ne,Col,4 Omnia probate,quid bonum eft tenete,1.Thef].5 Omnes qui pie volunt vinere in Chrifto Iefu , perfe- cutionem patientur, 2.74. 3 Omnia munda mundis, Tit.1 Omnianuda & aperta {unt oculis cius , Heb.a Optimum eft gratia ftabiliri cor,non efcts >13 Obedite prapofitis veftris,@ [ubiacete ev, 1 3 Omne gandium exiftimate fratres,cum in varias tene tationes incideritis , Iac.t Omne datum optimum ,@ omne donum perfettum defurfum eft ,1 | ak Orate pro inuicem, vt faluemini , 5 Ommnes honorate,1. Pet. 2 Omnes innicem humilitatem infinuate , 5 Omnes folicitndinem veftram protictentes in enm({c, Deum) quoniam ipfi cura eft de vobis, 5 Omne quod eft in mundo ; concupifcentia carnis eff, & concupifcentiaoculorum , & [aperbia Vite 5 1, Toan.2 z ; P PM luis 0s,& in Puluerem reuerterss, Gen.3 Penituit Denm,quod hominem feciffer, 6 Peregrino molest us non eru,Exod.23 Populus dure ceruicts es, 33 Plus offert populus quam neceffarium eff ; 36 Panete ad fanttuarium meum , ego Dominus, Len; 26 Porta eos in finu tuo,ficut portare folet nutrix infan- tulum,Num.11 Prousdeat Dominus Deus {pirituum omnis carnts; _ hominem qui fit [uper multitudinem hanc, 27 Peccatum veftrum apprehendet vos , 32 , Portauit te Dominus Deus tuus,vt folet home gefta- _ re paruulum filium fuum, Deut.1 ) Poftquam te afflixit Dominus,ac probauit, ad extre- _ mum mifertus eft tui,8 | Perfettus erts, & abfque macula; cum Domino Deo —tu0518 : Propitius efto populo tuo ; quem vedemifti Domi- Meyrt ne rae Pro menfara peccati erit & plagarum modus,25 Pars Domini populus eins , 32 eee Populus multus nimis , ficut arena qua eft in littore marts,lofir1 ~ Pax tecum,ne timeas,non morieris,1ua.6 Peccaris veteribus inngentes noua.to ep ana Peccauimus ,redde nobis Domine quicquid tibi pla- Cét,:0 Pax tecum fit, 19 | ee ar a as Priorem mifericordiam pofteriore fuperafti,Ruth 3 Placebat tam Deo quam hominibus, 1.Reg.2 Praparate corda veftra Domino , & (eruite ei fo- 157 Bak Perge quo cupis ,@ ero tecum, vbicungue volue- bITa Wy, B Pacificn(ne eft ingreffus tuns ? 1 6 Pax tibi it,& domui tua, omnibus quecunque ba- bes,25 wet ce Prelia Domini,domine mi tu preliarts,25 Planxerunt donec deficerent in ets lacryme,3o Proficiens,@ femper feipfo robuftior,2.Reg.3 Prafto fum faciar mihi Dominus quod bonum of coram fe, 5 Pranaricasore quafi ping enellentur vninerf; , 23 Petitionem unam. paruulam deprecor te, ne confun- das facie meam,3.Reg.2 Peccanimus, inigue egimus, Perge ad pradam Moab, 4.Reg.3 Protegam vrbem hanc propter me, propter Danid feruum meum,1 9 Pax,pax tibi,e pax adiutoribus tuis, te enim aditn nat Dews,1.Par.12 | ) Prabete corda veftra, @ animas veftras,vt quaratis Dominum Deum veftrum,r2 Pone meinxta te , & cuinfuis manus pugnet contra me,lob 14 Pepigt foeduscum oculis mews , ut ne cogitarem qui dem de virgine , 31 Peccani & vere deliqui, @ vt eram dignus , non re- Cepty 33 Prouidebam Dominum ‘ia confpettn meo Semper, Pfal.t 5 —— Protettor eft omnium fperantium in (e,17 Preceptum Domiui lucidum iluminans ocnlos, 18 “Propter nomen tuum Domine propitiaberis peccato meo,multum eft enim, 2.4 Propter iniquitatem corripuifli hominem, 38 | Paratum cor menm Deus , paratum cor meum , 56: @ 107 | Poreftas Dei eft , & ribi Domine mifericordia, 6% Propter te fuftinui opprobrium , 68 Pauper & inops landabunt nomen tuum, 78 Proiettor nofter afpice Deus ,83 Prope timentes eum (alutare ipfius, 84 Potens Domine , 38 Preoccupemus faciem eius in coufeffione , 94 Peccauimus cum patribus noftrys, iniufte eG iMUS ink _ Gustatem fecimus, 105 ; : Penitust eam fecundum multitudinem mifericordia [e105 , i. Pretiofa in con{pettu Domini mors [anttorum eius, ery oe, , SP Portio mea Domine dixi cuftodire iegem tuam » 118 ee Pone Domine cuftodiam ori meo,1 40 , 7 Prope eft Dominus omnibus inuocantibus eum in ve- TEAC KE A hh he Oe Profperitas ftultorum perdet illos, Prou.t Palpebra tua pracedant greffus tuos,4 Pauar pauperum egefias corum,10 2 : Plus perficit ctrrettio apud prudentem,quam centum . plage apud ftultum, 17 gs ieee Panperts hominis fratres oderunt enm, 19 Piger abfcondit manum {uam {ub afeella, 19. Propter peccataterré multi principes cint,28 Peruerfi difficile corriguntur , Eccl. Pecunia obediuntomniaio —— ahah RA Poneme vt fignaculum fuper cor tunm, vt fignacn- _ lum fuper brachium tuum, Cant.8 Potentes potenter tormenta patientur, Sap.6 Per qua peccat quis, perhac & torquetury 11 Parcis omnibus qui amas animas,\1 Pro anima tua ne confundary dicere verum , Eccl.4 Priufquam interroges , ne vituperes quemquam > os Bt ; A ee le Priufquam audias,ne re[pondeas verbum, 11 Paupertas nequiffima eft in ore simpy, 13 Potior fur quam affiduitas viri mendacis,20. > | xe 3 Peccafti, Se pee ae rece eens tibet eee Si cea in escape Me tt POE am gt aL we ae = 520 Peccafts non adliiciae iterum, 21 Perde pecuniam propter fratrem, 29 Pone thefaurum tuum in praceptes altiffimi,29 Proximum vecupera{tcundum virtutem tuam,29 Propter crapulam multi obierunt, 37 Propterea captinus duttus eft populus meus,quiu non habuit {ctentiam, Ifa.s Populus non eft rewer fits oe percutientem fe, & Do- minum exercituum non inguifierunt , 9 Pauperes fidncialiter requiefcent , 14 Percuffimus fodus cum morte , o cum inferno fect mus pattum, 28 Pofuimus mendacium [pem noftram , 28 Patlinm breuevtrumque operire non poteft, 28 Peribit fapientia a fapientibus, 29 Princepsea qua digna {unt principe cogitabit , 32 Provecifti poft tergum tuum omnia peccata mea, Parate viam Domini, 40 Prabuifti mibi laborem in iniquitatibus tunis, 3 Populus mews,les mea in corde eorum, § i Ponam vniuerfos filtos tuos dittos 4 Domino, 54 Peccare & mentirs contra Dominum , 59 Populus tuns omnes iuflt , 6o Pater nofter es tu Domine,nos vero lutum,6 4 Patrem vocabis me , & poft meingredi non ceffaby, Ter. 3 Peccataveftra prohibuerunt bonum a vobis, 5 Paftores multi demoliti [unt vineam meam,\2 Prauum eft cor heminis , @ in{crutabile, & quis 60+ ' gnofcet illud? 17 Poftquam conuertifti me,egi ponitentiam , conful us fam, erabus, 31 Pars mea Da dixit anima mea; propterea ex= pettabo eum, The Parunli petierunt panem, C non erat qui frangeret cis 4 Propheta,@ percute manu ad manum , Exech. 20 Porta hec clau(aerit , quia Dominus Deus ingreffus eft per cam , 44 Populum meum docebunt quid fit inter faatiare o pollutnm,44 | Poteftas eius , poteftas aterna que non pee tur, & regnum eins quod non corrumpetur , Da- mel, 7 Plurimi pertranfibunt ,@ muttiplex erit fcientia , 12 Populus non intelligens vapulabit, Ofea 4 Perditio tua Ifrael 5 tantummodo in me auxilinm tuum, 13 Parce Domine,parce pepite tHo , Tork 3 2 Plui fuper vnam ciuitatem, & {uper alteram cinitas tem non plut, Amos 4 Preparare in occur{um Dei tui Ifrael , 4 Prudens tacebit,quia tempus malum eft ,5 Ponam oculos meos fuper eos in malum,& non in bo- HUM, 99 Principes eins in muneribus indicabant, Mich.3 Popule meus quid fect tibt , aut ane moleftus fur tibi?6 Periit (anttus de terra, & rettus in hominibus non eff s7 Princeps poftulat, & index in reddendo eft , 7 Proiiciet in profundum mari omnia peccata no= fra 57 Peffima plaga tua, Nah.3 Percuffi vos, & non fuit in vobis qui renerteretur ad me,dicit Dominus, Agg.2 Parcam ews ficut parcit vir filio fuo feruienti fibi, Mal.3 Paleas comburet igni inextinguibili, Matt.; Petite @ dabitur vobis, a CF innenietes, pulfate Index Netationum CF aperietur vobis,7 Populus hic labiis me bonorat, cor autem eorum lon geeflame 15 Patrem nolite vobis vocare fuper terram , vaus eft enimpater vefter qui in calus eft , 23 Peenitentiam agite,7 credite Euangelio, Mar.1 Pacem habeteinter vos, 9 Pater , omnia tibi poffibilia funt, 14 Parare Domino plebem perfettam , Luc.t Prout vultis ut faciant vobis homines, &@ vos facite iis fimiliter , 6 Pater peccaniin celum , & coram tesiam non furs _ dignus vocari filius tuus , 15 Pater in manus tua pamela [pivitum meum, 23 . Pauperes femper habebitis vobifcum, loaz.1 2 Pacem relinquo vobis pacem meam do vobis,non quoq modo mundus dat, ego do vobis , 14 Plorabitus & flebitis vos , mundus autem gandebit, vos autem contriftabimini.fed triftitia veftra vere tetur in gaudium, 16 Pater amat vos,quia vos me amaftis , » 16 Pax vobis,20 Penitemini & connertimini , vt del eantur peccata veftra, Ab.3 Per multas tribulationes oportet nos inttareim re- gnum Det, 14 Prouidentes bona non tantum coram Deo, ta etiam coram omnibus homintbus, Row. 12 Plenitudo legis eft dilettios 13 Predicatio mea non in perfuafibilibus humana fapientia verbis , (ed in oftenfione fpiritus & viv- tuty, 1.Cor. 2 Praterit figura huins mundi,7 Pater mifericordiarum, @ Deus totins confolationzy, 2,Cor.t Prouidemus bona non folum coram Deo , coram hominibus , 8 Perfonarum acceptio non eft apud Demm , Eph.6 P ereunt,eo quod charitatem veritatis non receperunt ut falui fierent , 2.Theff.22 Profeétus tuns manifeftus fit in omnibus, 1. Ti= moth, 4 Pradica verbum »tafa opportune , importune, argues obferua,increpa in omni patientia @ dottrina, 2d Tim.4 Perfectorum eft folidus cibus , Heb. 5 Per patientiam curramus ad ‘propofi itum nobis cera tamen,12 Pacem fequimint cum omnibus, [anttimoniam,fine qua nemo videbit Deum, 12 Petitis G non accipitis, eo quod male petatis , vt i concupifcentiss veftres infumattés , Iac.4 Patientes eftote fratres , v(que ad aduentum Domi- Nis§ Perfeita charitas foras mittit timorem , 1.Joan.4 Qher fimilis tui in fortibus Domine? Exod. i 5 fed etiam Qui peccanertt mili , delebo eum de libro meos Quicquid obtnlerss facrificy [ale condies,Len.2 Qui maledixerit patri [uo , aut matri, morte moria= tur,20 Qui habuerit maculam 5 non offerar panes Deo fuo,rt Qui blafphemanerit nomen Domini, lapidibus oppri~ met eum omnis multitudo, 24 Quare Domine noninuenio gratiam coram te? Nu= mer.0t Quis tribnat vt omnis populws propheret ,@ det éxs Dominus Emanuelis Sa. Dominus Spirstum tuum? v1 Quam pulchratabernacula tua,lacob ? 24 Quod polliciti eftcs,implere, 32 Que eft alia gens ficinclyta? Deut.4 Quum quafierts Domsnum , inuenies eum > fi tamen toto corde quafierts, 4 ) Quis det talemeus habere mentem , vt timeant me, & cufbodiant vniner{a mandata meain omni rem- pores Quid Dominus Deus tuus petit ate, nifi vt timeas Dominum,& ambules in viis eins ,& dilig as eum, ac ferutas Domino,@c.10 Qu4um votum voueris Domino, now tardabis redde- 705923 Qui appropinquant pedibus cius, accipient de dottri- na rllins, 3 3 Qui dixit patri fuo, matri {ua,nefcio vos, fratri- bus {nis ignoro vos, nefcierunt filios [uos, hi cu- Stodierunt eloguinm tuum , 33 Quis fimilis tui popule,qui faluaris in Domino? 33 Quid Dominus meus loquitur ad feruum [uum 3 Lof.s Que eft iftatranfgreffio , curreliquiftis Dominum Deum ?r2 Quid habes? Ind.1 Qui formidolofus eft, & timidus,renert atur, 7 Quod me facere videritis hoc facite , 7 Quid tale facere potui,quale vos feciftrs?8 Quare Domine Deus fattum eft hoc malum in po- pulo tuo ? 21 Quocunque perrexeriws,pergam,Ruth, 11 Quicquid dixeris mihi, faciam tibi , 3 Quare facitis res huinfcemodi , quas ego audio , res Peffimas,1.Reg.r Quicunque honorificanerit me glorificabo eum , 2 Quy contemuunt me,erunt ignobiles, 2, Quare aggrauatis corda veftra ? 6 baer Quis poterit flare in con[pettu Domini Dei fantti huius 2? 6 Quemcunque videat Saul virum fortem , & aptum ad prolium,fociabat eum fibi,1 4 Quare non andifti vocem Domini, & fecifti malum inoculis Domini? 15 Quid feck > nunquid non verbum est > 17 Quis ego [um,aut qué eft vita mea,vt fiam gener re- £2718 Quid feci,que eft iniquitas mea? r0 Qusdcungue dixerit mihi anima tna , faciam tibi, 20 Quis cum inuenerit inimicum (unm, dimittet enmin via bona?i4 Qurs extender manum {uam in Chriftum Domini, & tNNOCENS ETLt226 Quid fecs ? aut eft malum in manus mea ? 26 Quare infidiaris anime mee vt occidar 2 28 Quare impofuifti mihi? 28 Quod pateris fecit tibi Dominus, 28 Quomodo ceciderunt robufti,e perierunt arma belli~ C422.Reg.t - Ques ego fum, Domine Deus, qua domus mea,quia adduxifti me hucufque >? 7 Que eft vt populus runs gens in terra? 7 Quis ego {um fernus tuus , quoniam refpexi (ti [uper canem mortunm fimilem mei, 9 Quod. vobis viderur refum,hoc faciam, 18 Quare fecit Dominus fic terre huic & domut huig? 3. Reg. 9 Quad meum erat , feci tibi,19 Quia humiliatus eft mei canfa,non inducam malum i diebus eins, 21 Qui meus eft stuns eft,populus meus, populus tuus 5 4. Keg.3 4 Py : 521 Quid venit infanusifte ad te ? 9 ae Quoniam me dereliquiftis , & ego vos derelinquam, 4.Efd.t : | Quomodo potucris ita efto mifericors, Tob.4- Qui timent te,magui erunt apud te , Ind.i6 Quare mifero data eff lux ? Iob 3 Quis det ve veniat petitio mea , & quod expetto trie buet mihi Deus , 6 Qua eft fortitude mea,ut fuftineam ?6 Qusd eft homo,quia magnificas eum, aut quid appe- hts 6r a cum cor tuum ? 7 Quis Deo reftitit, > pacem habuit ? 9 Qus humiliatus fueriteriz in gloria,22 Quid faciam,cum[urrexerit ad indicandum Deus, cum quafierit quid refpondeboilli ? 31 Quid eft homo,quod memor es eius,aut filins hominis, quoniam vifitas eum ? Pfal.8 Quam magna multitudo dulcedinis tua Domine, quam abjcondifti timentibus te, 30 Qa eff expettario mea?nonne Dominus ? 38 Quando veniam , & apparebo ante faciem Dei ? 41 Quare triftis es anima mea , & quare conturbas me? Sperain Deo, 41 Quare oblitus es mei? 41 Quare me repulifti? 42 , Quare factem tuam anertis oblinifceris inopia noftre, & tribulationis nrfira 43 Ques dabit mihi pennas ficut columba, & volabo , & requie(cam , § 4 Quam terribilia [unt opera tua Domine > 65 Quarite Deum ,& viuet anima veftra,68 Quanta oftendifti mibi tribulationes multas ,G ma~ las, conner[us viuificafti me, 70 Quam bonus Ifrael Deus its qui recto (unt corde , ay. Quid mibi eft in coelo,ch a te qnid volwi {uper terram _ Deus cordis mei? 72 3 Qui elongant fe a tesperibunt , 72 Quam diletta tabernacula tua Domine virtutum, concupifcit & deficit anima mea in atria Domin m,8 3 Quis noust poteftatem ira tua 2 89 Quam magnificata fant opera tua Domine290 Qui dilitis Dominum,odite malum, 96 Quomodo mifererur pater filiorum, mifertus eft Do- minus timentibus [e,102 Quam magnificata (unt opera tua Domine? omnia in fapientia fecifti, 103 Quarite Dominum& confirmamini , quarite faciem eins femper, 104 Qui timent Dominum, {peranerunt in Domino, adiu- tor corum,@ protector corum eff, 113 Quid retribuam Domino pro omnibus , qua retribuit mibi 2116 Quando confolaberts me? 118 Quomedo dilexilegem tuam Domine > tora die me- ditatio mea eft, 118 hs Quam dulcia faucibus meis eloquia tuaz fuper meliors meo,t 18 Qui feminant in lacrymis ,in exultatione metent ; 125 Quam bonum & quam iucundum habitrare fratres 42 UNUM, 13 2 i Quomods cantabimus canticum Domini in terra alies Na ?136 Qui pofuit fines tuos pacem, 147 ! Quem diligit Dominus;corripit, Prou.3 Qui ambulae [empliciter, ambulat confidenter,io Quaft per rifum ftultus operatur feelus,io Qui ftulens eftsferniet fapienti,r1 Qus fettatur orinm,ftulriffimus eftsit us 4g 522 ~~ ~XIndex Notationum Gai negligit damnum propter amicum , iuftus eft? ! oa . ‘ ° Qui cuftodit os funm , custodit animam fuam , a nn Qui agunt omnia cum confilio, reguntur [apientia, 13 7 Quy timet praceptum,in pace verfabitur 13 Qui cum fapientibus graditur , fapiens erit , amicus (tultorum fimilis efficietarsy 3 Qui parcit virge, odit filium, 13 mad Qui patiens eft , multa gubernatur {apientia 214 Qui acquiefcit increparionibus poffeffor eft cords, ey) age Qui defpicit pauperem,exprobrat factor eins , 17 Qui altam facit domum {uam, quarit ruinam, 17 Qui mollis & diffolutus eft in opere fuo, frater eft [ua opera diffipantis, 18 Qui prius refpondet quam audiat , ftultum fe effe de- monftrat,1 8 Qui feftinus eft pedibus , offender , 19 Qui tantum verba fettatur,nihil habebit , 19 Qui cuftodic mandatum , cuftodit animam [uam, 19 Quis potest dicere, mundum eft cor meum,purus [um & peccato 2 20 Quis hominum poteft intelligere viam [uam?20 Qui obturat aurem ad clamorem pauperis, clamabit, GF non exaudietur,21 Qui diligit epulas,in egestate evit, 21 Qui imponit ftulto filentinm,iras mitigat, 26 Qt fodit foucam,incidet in eam, 26 Qui feruat ficum,comedet fructus eins 5 27 Quomodo in aquis ref[plendent vultus profpicientinm, fic corda hominum , manifelta fiunte prudenti- bus, 27 , Qu: inguirunt Dominum , animaduerterunt omnia, 28 ; Qi declinat aures fuas , ne andiat legem, oratio eizs erit execrabilis ,28 Qui abfcondit (celera [ua,non dirigetur , 28 Qui feftinat ditari,non erit innocens, 28 Qui dat paupert non indigebit, 28 Qui timet hominem,cito corruet,r.9 Qui vebementer emungit,elicit [anguinem, 30 Qu addit {cientiam,addit dolorem, Eccl.1. Quid eff homo,ut fequi poffit regemfatorem fuum?2 Quvdcunque voueris,redde , 5 Qui timet Deum, nihil negligit , 7 Quodcungue potest facere manus tua , inftanter ope- VATESO Quiin uno peccanerit, multa bona perder , 9 Qui obferuat ventum , non feminat , 11 Quis mibi det,vt inueniam te ? Cant.8 Quis hominum poteft {cire confilium Dei ? Sap.g Qua in profpettu funt ,inuenimus cum labore: Qua autem in celis [unt,quis inueftigabit? 9 Qui amas animas, 11 Quis dicet tibi: Quid fecifti 2 aut quis ftabit contra indicium tuum? 12 Qus timent Dominum,inquirent qua beneplacita [unt et, Eccit,2 Quanto magnus es humiliate in omnibus,G coram Deo inuenies gratiam , 3 Que pracepit tibr Deus, illa cogita femper , 3 Qs amat periculum,inillo peribit , 3 Qut timer Deum habebit amicitiam bonam,quoniam fecundum illum erit amicus illius , 6 Quid fuperbit terra, cinis? 10 Quis miferebitur incaxtators a ferpente percuffo? ie’ Qui communicauerit fuperbo , induet (uperbiam , 13 : Qui tetigerit picem,inguinabitur ab east 3 Qui fibi nequam eff cui aly bonus erit? 14 Quitimet Deumsfacier bona,rs Q 4s [pernit modica,paulatim decidet,19 Qui cito credit, lenis eft corde, o Qui odisloquacitatem,extinguit malitiam, 19 Qs eft qui non deliquerit in lingua [ua ? 19 Quam bonum eft correptum manifeftare pentren= 114M? 20 Quafi a facie colubri fuge peccata,21 ! Qus docer fatunm , quafi qui conglurinat teftam , 22 Qui pungit cor,profert fenfum , 22 Quy dabit ori meo cuftodiam, & [uper labia mea fi- gnaculum certum? 22 Qui edunt me,adhuc efurient, qui bibunt me , ad- huc fitient, 24 Quy elucidant me,vitam aternam habebunt,24 Que in inuencute tua non congregafti quomodo tn {ee neclute tua inuentes ? 25 Quam fpeciofum caniticiindicium2 25° Sus querit locupletari,anertit oculum (uum, 27 Quy vendicari vult , a Domino inueniet vindittam, 28 Qui conatur multa agere,incidet in indicium, 29 Qug diligit filium,affiduat illi flagella, 30 Qui aurum diligit,non inftificabitur , 31 Qui non eft tentatus,quid (cit? 34 Quiltimer Dominum,nbil rrepidabit,quoniamipfe eft [Pes eins 34 a Qui feruat legem,multiplicat orationem , 35 Qui baptiXatur a mortuo,e iverum tangit mortuum, quid proficit Lauatio cius? 34 Qi minoratur atlu,fapientiam percipiet , 38 Quy nanigant mare,enarrant pericula eins, 43 Quid eft quod debwi facere vines mea, & non feci? Ifa.5 Quid facietisin die vifiationis , & calamitatis , de longe ventenets ? 10 Quomodo cecidifti de colo Lucifer, qui mane orieba~ ris? tA Quem docebit {cientiam , & quem intelligere faciet auditum? ablattatos a latte, auulfos ab uberibus, 28 , Qui crediderit,non feftinet , 28 Ques poterit habitare de vobis cum igne denorante, cum ardoribus fempiternis > 33 Qui euangelizas Sion, exalta in fortitudine vocem tuam,exalta,noli timere, 40 . ) Qui [perant in Domino,mutabunt fortitudinem , @'es 40 Quu cacus nift feruns meus ,& furdus, nifi ad quem nuntios meos mift24.2 Qui vides multa,nonne cuftodies? 42 Qui apertas habes aures,nonne audies? 42 Quis dedit in direptionem Iacob-? nonne Dominus ipfe cui peccauimus ? 42 Quarite Dominum,dum inueniri poteft, 55 Qui receffit a malo,prade patuit,s9 Qui [unt ifti quive aubes volant, & quafi columbe ad feneftras fuas ? 60 Qui reminifcimint Domini,ne taceatissS ne detis fe- lentium ei, 62 Quare errare nos fecifti Domine de viis tuis ,indu- rafti cor noftrum.ne timeremus te? 63 Qui dicunt,recede a mene appropinques mibi 5 quia immundus es, 6 Quomodo fi cui mater blandiatur , ita ego confelabor V0S, 66 Quid tibi vis in via A Cypti, vt bibas aquam tur- bidamTer.2 Quam vilis fatta es nimis iterans vias tuds, 2 Quis Emanuelis Sa. Qups dabit oculis mets fontemlacrymarum , 9 Quzts non timebit te, 0 rex gentium ? Lo Quid eft quod dilettus meus in domo mea fecit [ce- lera multa,11 Quare quafi colonus futurses interra, & quafi via- tor declinans ad manendum? 14 Quid paleis ad triticum,dicit Dominus 2 23 Quaretis me, O inuenietis,cum quafieritis me in toto cordo veftro, 29 Quomodo dicitis fortes [umus,& viri robufti ad pra- liandum,48 Quomode confratia eft virga fortis , baculus glorio- fia? 48 Qui, plusfecit quam potuitidcirco perierunt , 48 Ques fimilts mei,& quis fustinebit mer 49. 50 Quomodo obfcuratum eft anrum, mutatus eft color - optimns;Thr.4 Qs nutriebantur in crocets, amplexati funt fter- COA 4 Qui audit ,“andiat , © qui quiefcit , quiefcat , E- / xech,3 3 us emit, non laretur ,@ qui vendit non lugeat ,7 Qusefcere faciam fuperbiam potentium, 7 Quatuor iudicia mea peffima, gladium, & famen , ac beftias malas,& peftilentiamyt 4 Quaefini virum qui interponeret fepem ,& fraret op- Pofitus contra me pro terrane diffiparem cam , & non iunent 522 Qus ad inftitiam erudiunt multos,quafi fella in per- petuas aternitates,;Dan.12 uta vos non populus meus 5 & ego non ero vefter, Ofe.t Quid faciam tibi Ephraim, quid faciam tibi Iu- da?6 Quafi columba fedutta,non habens cor ,7 Quis fapiens & intelligitifta , inteligens & feier hec?14 Quarite me, & viuetwsdicit Dominus, Am. 5 Quy feparari eftis in diem malum, 6 Qut latamini in nihilo,6 Quare merore contraherts, Nunquid Rex non eft tin bi,aut confiliarins tuns periit ? Mich.4 Qui optimus in ets eft quali palinrus 5 & qui rettus, quaft {pina de fepe 7 Quare re[picis Domine contemptores , & taces, con- culcante impio inftiorem [e? Abac.t Quomodo vinum potantem decipit, fic erit vir (uper- bus, 2 Quy terigerit vos , tangit pupillam oculi mei, Za- char.2 - Quare defpicit vnufquifque veftrum fratrem fuume Malach,r Quid vaus quarit, nifi femen Dei ? 2 Que erat libera,fatta eft ancilla,1.MJac.2 Qo nobis adbuc vinere? 2 Quomodo cecidit potens , qui faluum faciebat popu- lum?9 Qus fecerit & docuerit , hic magnus vocabitur in re- $20 celorum, Matth. 5 Qui dixerit fratri {uo fatue , venus evit gehenna eee Qui viderit mulierem ad concupi{cendam eam 5 iam mechatus eff eamin corde {u0, 5 Quiperit a te,da ei,s Quarite primum regnum Det & iuftitiam eius 5 & hac omnia adiicientur vobis,6 Qui vides feftucam in oculo fratris tui, @ trabem in oculotuo non vides ? 7 Quacunque vultisut faciant vobis homines ,@ vos facite illis,hac eft enim Lex & Prophetasy Quam angufta porta, & artta via cft,qua ducit ad YUAN, pauct [unt quiinuentant cam, 7 523 Qui facst voluntatem Patres mei quiin cel eft, ipfe intrabit in regnum ceelorum , 7 Quid timidi effis , modica fidei 28 Quales eft hic,quia venti & mare obedinnt e128 Qui perfeucrauerit vfque in finem , hic faluus erit, 10 Que non accipit crucem fuam,@& [equitur me , non eff me dignus ,10 : Quy perdiderit animam fuam propter me , inueniet CAI, 10 Qui habet aures audiendi,audiat,11 Qust non eft mecum,contra me eff, 12 Quicunque fecerit voluntatem Patris mei qui in cacles eft , ipfe meus frater, foror & mater eft, 12 Quid prodeft bomini fi vninerfum mundum lucre- tur , anima vero fue detrimentum patiatur? 16 Quod Deus coninnxitshomo non feparetsr 9 Qui potest caperecapiat,19 Quicunque voluerit inter vos maior fiers , fit vefter minifter, 20 Quomodo huc satrafti non habens veftem nuptialem? 22 Qui maior eft veftrum,erit minifter vefter, 23 Qus fe exaliauertt, humiliabitur , & qui [e humilia- uerit exaltabitur, 23 Quomodo fugietis a indicio gehenne 2 23 Quoniam abundabit sniquiras , refrigefcet charitas multorum, 24 Quandin feciftis uni de hes fratribus mets minimis, mibi feciftes, 25 Qui non eft aduer{um vos,pro vobrs eft , Mar.9 Quilquis non receperit regaum Dei velut paruulus, non tatrabit in illud, 10 Quicumque dixerit huic moutt , tollere, & mittere in mare , @ non hafitauerit in corde fuo , fed crediderit 5 quia quodcunque dsxerit , fiat, free €t 11 Quod vabis dico,omnibus dico, vigilate,r 3 Qui haber duas tunicas,det non habenti, & qui kabet efcas , fimiliter faciat , Luc.3. Qui auferr qua tua [unt,ne repetas , 6 | Qui minor eft inter vos omunes,hic maior eft ,9 Qiis me conftituit indicem {uper vos? 12 Qs non cognouit & fecit digna plagis , vapulabit paucis,12 Quid autem avobis ipfis non indicatis quod inftum eft? 12 Qui non baiulat crucem fuam,@ venit poft me , nor poteft meus effe difcipulus,1 4 Qui fideles eft in minime, @ in maiort fidelis erit,@ qui in modico sniqans eft , O maiori iniquus erit, 16 Quod hominibus altum eff abominatio eft ante Deum,i16 Qusa ft cognonif[es O tu , 19 Quod natum eft ex carne,caro eff, & quod natum eft ex piritu,piritus eff, loan. 3 Qui now credit,iam indicatus eft, 3 Qui male agit,odit lucem,3 Qui facit veritatem,venit ad lucem , 3 Qui deterra eft, de terra loquitur,; Quem mifit Dew,verba Dei loquitur 5 3 Qus credit in filiumshabet vitam aternam, 3 Qui biberit ex aqua quam ego dabo ei, non fitiet in aternum, 4 j Quomodo vos poteftes credere , qui gloriam ab inui- com accipitis ,& gloriam qua a Deo eft non quan ritis ? § Qui manducat me,viuet propter me , G Qui a femeripfo loquitur , gloriam propriam qué- vit,7 ° Gus 524 Qui fequitur me , non ambulat in tenebris , 8 Qui ex Deo eft,verba Dei andit , propterea vos non auditis,quia ex Deo non eftis,8 Qui non intrat per oftium in outle ouium,{ed a(cendit aliunde, ille fur eft & latro, 10 : Qut amat animam {uam,perdet eam, & qui odit ani- mam [uam in hoc mundo, in vitam aternam cu~ ftodit eam,12 G Qui ambulat in tenebris, nefcit quo vadat,t2 Qt accipit, ft quem mifero,me accipit,1 3 Qui credit in meopera qua ego facia , & ipfe faciet, # be 1 Qui haber mandata mea, & feruat ea , illecft qui diligit me, 14 Quid adte2tu me fequere, 21 Quit maxet in meso ega in eo,hic fert fruitum mul- tum, 15 Quia de mundo non eftis,propterea odit vos mundus ; a Qui diligit me,diligerur a Patre meo,& ego diligam eum, manifeftabo ei.meipfum, 1 4 Qi alum doces,te ipfum non doces , Rom, x Qui fecundum carnem [unt ,qua carnis funt , fapinnt, qui vero fecundum [piritum funt qua [unt [piritus fentinnt, 8 ; Qi ia carne funt, Deo placere non poffunt, & Quscungue Spirits Der aguntur , hi fant fily Dei, 8 a Quid oremus , ficut oportet , ficnt oportet nefcts ~ mus ,& G)uis nos (eparabit a charitate Chrifti > 8 Quis cognoust feafum Domini 2 aut quis confiliarius eins fuit 2 aut quis prior dedit illi , & retribuetur er? 11 Qis praeft ia folicitudine.1 Qui mifererur tn bilaritate , 12 Qa refiftit poreft ari, Dei ordinations refiftit , 13 Qui diligtt proximum,legem implenitt, 13 Qui non manducat , manducantem non iudicet , 14 Qui manducat , non manducantem non [pernat, 14 Qua pacts unt fettemur , & que adificationis funt - mnicem cuftodiamus, 14 Quaecunque {cripta [unt,ad noftram dolrinam feri- pra fant, .5 Quod ftulrum eft Dei, fapientius, eff hominibus , 1. Cor.t Qua ftulta {unt mundi elegit Dens, & infirma mun- di, 1gnobilia mundiyy contemptibilia , 1 Qui gloriatur in i omino glorsetur,t Qe (unt Des,nemo cognoust,nift Spiritus Dei, 2 Quid babes quod non accepifti ? 4 Qu adheret Domino, vaus [ptritus eff 6 Qui (e exiftimat ftare,videat ne cadat, 10 Qut manducat & bibit indigne , indicinum fibi manducat , F bibit, non ditudicans corpus Domi- mi, it Qui vinunt,non iam fibi vinant , fed ei qut pro ipfis mortuns eft °P refurrexit,2.Cor,s OQ tafi triftes,(emper autem gandentes 56 Que lecandum Deum triftitia eft ,peniteatiam in [a- lurem ftabilem operatur, (eculi autem triftitia operatur ,7 Qi parce [eminat parce & metet,o )uisinfirmatur , eco non infirmor >? 11 Qyicnngue in Chrifto “‘baptirati eftes , Chriftum in- dis flts, Gal. 3 Ou nt Chrifts, carnem fuam crucifixerunt cum viri1s, Co coneupifcentits a Que lemirauerit homo,hac & metet,6 Que lurfum (unt,quarite, vbi Chriftus eft , qua fur- [umf{unt, Japite,non.qua fuper terram, Col.3 XY Index Notationum Qui volunt dinites fieri,incidunt in tentationcm , tn laqueum dtabolt, Tim.6 Quod minus eft,a meliore benedicitur, Heb.7 Quem diligit Dominus, caftigat , 12 Qusicunque taram legem feruanerit , off endat anterms tn uno, facts eft omninum reus, Lacob. 2 Qua eft vita veftra2 vapor eft ad modicum pa- rens.4 Qui conuerti fecerit peccatorem ab errore vie (ua, operier multitudinem peccatorum, § Quis eft qui vobis noceat, fi boni amulatores fucritis? t.Pen:3 Qt dicit fe noffe Deum, mandata eius non custo~ dit,mendax efts: Isan.r Qui dicit fe in Chrifto maneve , debet, ficut ille Atfa= bulaustt,@ iple ambulare, 2 Qui facit pecc.tum , ex diabolo eft, 3 QU nats est ex Deo,peccatum non facit , 3 Qt non diligit y manet in morte , 3 . © . Qut odit fratrem uum, homicida eft, 3 Qui habuerit (ubffantiam huins mundi , & vide- rir frarrem [uum neceffe habere, & clauferit via feera fuaabeo , quomodo charitas Det manet iva 60 £3 ee Ny. Qui fernat mandata eins, inillo manet , & ipfein 60, 3 : Qus non diligit,non nauit Deum , 4 Qui non diligit fratrem fuum quem videt, Deum quem non vider,quomodo potest diligere? 4 Quodcunque petierimus fecundum voluntatem eius, audit nos, § Qui vicerit,non ladetur a morte fecunda, Apoc.2 Qui non inguigauerunt veftimenta (ua, ambulabunt mecum in albis,quia digni (unt , 3 Qus vicerit , dabo ei federe mecum in throno mee , 3 Quarent homines mortem, & non inuenient eam yO defiderabunt mort, & fugset mors ab ew , 9 “is nontimebit te Domine , & magnificabit nomen tuum? 15 Quantum glorificauit fe, 7 in delitiis fuit , tantum date ill: tormentnm , 18 Qui influs eff ,inftificetur adhuc, & fanthus fant frm cerur adhuc,r2 ‘ Qut audit dicat,vent,r2 Qui fitit,veniat, 22 Qui vault, accipiat aquam vitagratis, 22 R E (pice populum tuum,gentem banc, Exod. 33 \ Refpiciam vos. & cre(cere factam , Leu.r6 Rerum omninm abuncantia perfrueru, Deut 8 Revordabers Domini Dei tus, quod ipfe tivi vives praburrit , 8 Recordabers ,guoniam feruns fuerts in Ll ypro, 16. Relpice Domine de excelfo celorum, benedic po- pulo tuo, 2.6 Reducet te Dominus de captiuitate tua, ac mi ferebi- tur [42,30 Reddam vitionem hostibus meis, & his qui oderunt me retribuam, 32 Reddat tibi Dominus pro opere tuo , Ruth,2 Recedant vetera de oreveftro,1-Reg.r Re{pexi populum meum, venit enim clamor eorum ad me,9 Reddat tibi Dominus viciffitudinem banc, 4 Rotabitur quafi in imperu,® circulo furd,2§ Pe Reddidit Dominus malitiam Nabal,in capt eis, 2§ Rettus es tu, bonus in con[pettu meo,? 9 ay Retr buat Dominus facienti malum, inxta malitiam (aam, 2.Reg, 3 Refpice ad orationem [erni tui , Domine Deus meus, 3, Reg.8 Rette ~ Emanuelis S4. Reflene funt omnia ? 4.Reg.s Reuertinint a vie vefiris peffimis, 17 Reguabie quemnon [perant,qus inhabitant fuper ter- _ram,4.Efd.s RefpiceS exaudi me Domine Deus meus, Pf1r Refpice ta me,P miferere mei, quia vnicus & pauper + fum ego,2r.4 | Retrivuet abundanter facientibus (uperbram, 30 Reuela Domino viam tnuam , & [pera ia eo, & ipfe facier,36 Remitte mibi,ut refrigerer, priufquam abeam, 38 Rex omnis terra Deu, 46 Redde mihi latitiam (alutare tui, & [pivitn princi- pali confirma me,5o Repleatur os meum laude, vt cantem gloriam tuam, tota die wagnitudinem tuam, 70 Renuit confolart anima mea,memor fai Dei,& dele~ élatus fum,76 Refpice decelo, & vide, vifita vineam iftam 79 Re/pice in fernos tu0s,& in opera tua 89 Retius Dominus Deus nofter, & non eft iniquit as in €0,91 Refpextt in orationem humilium, & non [prenit pre- ye. Ces eCOrUM 101 | Reuela oculos moos, & confiderabo mirabilia de lege tua,118 Refuginin meum,[afceptor mous , & liberator meus, proetior meus, iniplo {peraui, 143 Reitngunar iter rectum, & ambulant per vias tene- ' bro/as,Prou.2 : Re[picit’ Dominus viam hominis, @ omnes greffus _ ebus confiderat,s Seo Refpofio mollis frangit iram, 15 Rezem cuftodinnar mifericordia , & veritas, G robo. rainy clementia thronus eius, 20 iar Refponde flulto inxta frultiriam (uam,ne fibi fapiens effe videatur, 26 Rifuig reputant errorem, & gaudio dixi,quid fruftra ‘deciperts 3 Eccl, 2 Regi ne detrahas in cogitatione tua,quia & anes ca lt poytabune vocem tuam, 10 : Rett: diliguat t¢,Cane.1 Rapiuselt,ne malitia mutaret intellechum eis Sap. Rogatiovem contvibulati ne abiicias, Eccl.4 Regaurn a gerte in gentem transfertur propter inin- feittas,10 Retiorem te pofuerunt, noli extolit,efto inillis quaft Unus ex Ip fis, 32 Recedite a me,amare flebo,nolite incumbere,vt con- folembur me, Ifa.2x2 Reguirite diligenter in libro Dominise legite, unum ex eisnon defuit, 34 Recogitabo tibi omnes annos meos ,in amaritudine anima mek 538 Renertere ad me,quoniam redémi te, 44 Redite prauaricatores ad cor, 46 Rupifiz vinenla mea dixiftisnon feruiam, Ter. Repleta unt interiora tua iniquitate , & peccaftis G elect te de monte Dei , CH perdids te 0 Cherub, E7 ech, 28 - Retta vie Domini iuftt ambulabunt in ets prana- ricatores vero corruent in ets, Ofe.r4 | Reguirit Dominus a te,facere indicinm, diligere mi- fericordiam , & folicitum ambulare cum Leo tuo, Mich. Renelabo pud:nda tnain facie tua, Nah.3 Reuertimini ad me, & renertar ad vos,dicit Domi- nus; Malach, 3 Regium celorum vim patitur ,& violenti rapiunt tllad, Matth.11 Reddire qua funt Cafaris Cafari,@ quafunt Dei, Deo,2z2 525 Regni eius non erit finis, Luc.i Relitits omnibus, fecutus eff eum, 5 Remittuntur ci peccata multa , quontam dilexi mul= tum, 7 é x Recumbe ia nouiffimo loco, 14 | Regnum Derintra vos eff, 17 Regnum rneum non eft de hoc mundo, Ioana Reddet unicuigue fecundum opera e1us,Rom.2 Reformamini in nouitate fen{us veftri,r 2 Reddite omnibus debita , 13 Renouamint {piritu mentis veftra, E ph. a. Radix omnium malorum eft cupiditas, 1.Tim.6 Remiffas manws,& foluta genuaerigite, Heb.. x Refifiire diabolo,& fugier a vobis,lac.g Rex regum,@ Dominus dominantium, Apoe.t9 S S. bene egeris,vecipies , Gen.4 Senfus & cogitatio humani cordis,in malum proaa funt ab adolefcentia fua, 8 | Salua animam tuam,noli respicere poft tergum , 19 Salutare tuum expettabo Domine,ag Sacerdotes qui accedunt ad Dominum, fanttificen- tur, Exod.19 Sedit populus manducare & bibere, , & [urrexerunt ludere , 32 Si quis eft Domini,iungatur mihi,32 Si inuens gratiam in confpettu tuo , oftende mihi fa ciem tuamy 33 | Santi eflore , quia ego fanitus (um Dominus Dews vefter, Leu.11.G 20 Santtuarinm meum metuite, ego Dominus, 1-9 | Separanut vos acaterts popults, vt effetis mei,r0 Serui tut {umus,factemus quod inbet Dominus uofter, Num.32 Sufficit 1ibi , nequaquam vitraloquarts de hac re ad me, Deut.3 Sicut erudit filiam {uum homo , fic Dominus Deus tuus erudiuit te, 8 Semper fuiftis rebelles a die,qua noffe vos ceepi , 9 Stout dies innenturys tua,ita@ feneltus tua, 3 Seruiemus Domino,quia ipfeeft Deus nofter , Iof.24 Sicut fect,ita reddidit miki Deus, ‘Iud.1 Surrexerunt aly quinonuerunt Dominum , 2 Si Dominus nobifcum eft , cur ergo apprehenderunt nos bac omnia? 6 Scito quod miferim tesego ero tecum,6 Sicut fecerunt mibi, fic fect e515 Si tn Dominum peccauerit virsqui orabit proeo? t, Rey.2 . Sermo Domini erat pretiof{us in diebus illes, : Samuel ibat per fingulos annos circumiens, Oe.7 | Stulte egifti,nec cuftodifti mandata Domini, , Sic eine feparat amara mors? 15 Spiritus Dominirecelfit a Sail, & exagitat enm {pi- ritus nequam a Domino; 16 Salutabitis eum ex meo nomine pacifice,25 Sopor Domini irruerat [uper eos, 26 Si Domibus incitat te aduerfam me , odoretur facri- ficium, 26 Satrapis non places, 29 Salutauit eos pacifice,,o Saltabat Dauid totis viribus ante Dominum , x. Reg.6 Sint oculitns Domine aperti fuper domam hanc nde ce ac die,3.Reg.8 St quis cognouerst plagam cords (ui, & expanderit manus (uas in domo hac3tu exaudies in cela;8 Sit Dominus Deus nofter nobifcum, 8 Vee Stc cor noftrum perfettum cum Domino Deo noftro;8 Seruus tuns timet Dominum ab infantiafua, 8 Yy Sufficit Su ficit mihi Domine,tolle animam meam,1 9° Pe i ‘ . ° Su flentate eum pane triaulaionis,o aqua anguflia, 22 Si rem grandem dixiffer tibi, eerte facere debueras,4. Repose Ps ; Secuti funt vanitates,~7 vane egerunt , 17 Stabant inxta ordinem (uum ia miniftero ,1.Para- | pomen. 6 : Serui Deo corde perfetto,& animo voluntario,28 Si quafierts enm,inuentes , fi autem dereliquert eum, proticiet te in aternum , 28 Scio Deus meus,quod probes corda, @ fimplicitatem diligas, 29 j Si fuerts plurimum f{crutatus,frequenter miraberts, 4. Efdr.4 Sperabunt homines,©’ non impetrabunt,s Seculum hoc fecit altiffimus propter multos, futurum autem propter paucos, 8 f Sicut Domino placuit,ita fattum eff , fit nomen Do- mint benedittum , Tob + Si bona {ufcepimus de manu Domini,mala quare non fuftineamus ? 2 we Stultm interficit iracundia ,§ ° Sagitta Domint in me funt, 6 Sufpendium elegit anima mea? mortem offa mea, 7 Sicut umbra dies noftri [unt [uper terram, 8 Simplicem Deus non proucser , 8 Sapientia non inuenitur in terra [uauiter viuentium, 28 Semper quafi tumentes [uper me fluttus timus Deum, 31 Semel loquitur Deus ,& fecundo idip{um non repe- : bbty33 Scio quia omnia potes,& nulla te latet cogitatio, 42 Seruite Domino in timore, & exultate ec cum tremo- re,Pfal.2 , ; Saluum me fac propter mifericordiam tuam, 6 Scrutans corda G renes Deus 57 Sperent inte qui nouerunt nomen tuum, quoniam non dereliquift: quarentes te Domine, Satiabor cum apparuerit gloria tua,16 Sainuum me fecst quoniam volnit me,17 Saluum fac populum tuum Domine,27 Sperantem in Domino mifericordia circumdabit,32 Semper laws eiusin ove meo, 33 Sperain Domino,& fac bonitatem, 36 Subditus efto Domino,@& ova eum , 36 | Salus tuftorum a Domino,& protector eorumin tem- pore tribulationis, 36 Subjtantia mea tanquam nibilum ante te, 38 Secundum nomen tuum Deus fic laus tua, 47 Sacrificium laudes honorificauit me, 49 Speraui in mifericordia Dei in eternum, 5% Saluwin fac dextera tua, exaudi me 59 Sitinit in te anima mea, 62 Surge Deus , iudicaterram,81 Saluum fac ferunm tuum Deus meus [peranteminte, 25 —Secundum multitudinem dolorum meorum in corde meo , confolationes tua latificamerunt animam MAM, 9 Seruite Domine in letitia ,99 Saluos nos fac Domine Deus nofter, 165 Sdanis eft mifericordia tua, 108 Santtum @& terribile nomen eius, 110 Seruus tuns fum ega,da mibi intellettum,118 Si iniquitates obferuarts Domine, Domine quis fufti- nebit? 129 ‘Suauis Dominus uniuerfis, 144 Sufcipiens man{uetos Dominus , 146 Sapientiam & dottrinam ftulti defpiciunt , Prow.t Sapientia forts pradicat,im plateis dat vocem fuam,% ~ Tndex Notationum > Scientiam Deiinuenies,fi quafieris qaafi pecuniam,r Stultorum exultatio ignominta, 3 Sapientes ab{condunt {ctentiam , 10 Salus vbi multa confilia, 11.0 24 Seminanti iuftitiam merces fidelw, 1 Spes qua differtur ,affligit animam , 1 3 Sapiens timet,@ declinat a malo ftultus tranfilit, © confidit;, 1 4 Stultus irridet difciplinam patres [ui , 15 Secura mens quafi inge conuiuinmst 5 Stultitia gaudium ftulto, 15 Spiriturm ponderator eft Dominus, 16 “ Sortes mittentur in finum, [ed a Domino temperatt= LUT,16 Seruns [apiens doniinabitur filiis ftultw .17 Stuleus fitacnerit,fapiens reputabitur 17 Stuleus non recipit verba prudentia , nifi ea dixersss gue verfantur in corde eius, 18. j Spiritum ad iraf{cendum facilem quw poterit [uftines FOALS Stultorum corporibus parati mallet percutientes 19 Stultitia colligata eft in corde puert , & virga ds{ci~ plina fugabit eam,22 Sapientia abificabitur domus , & prudentia robora> bitur 524 Septies cadet iustw,@& refurget,24 Subtrahe pedem tuum de domo proximi tut, ne quan= do fatiatns oderit te, 2§ Scrutator maieftatis opprimetur a gloria, 2 § Sapientior tibs ftultus videtur feptem virus loquens tibus fententias , 26 Sufurronis verba quafi fimplicia , @ ip[a perueniunt ad intima cordts, 26 _ Sicontuderis ftultum in pilaynon auferetur ab co ftuls titia cius,2r7 Stultiffimus [um vivorum , 30 Stultorum infinitus eft numerus , Ecel.t Sapseatis oculi in capite Gus, 2 Sapientia hominis lucet in vultu eims, 8 Stultus verba multiplicat 510 Sub umbra illins quem defideraueram fedi, Cant. 2 Sentitede Domino in bonitate , & in, frmplicitate cordys quarite illum, Sap.1 Senettutis ata vita immaculata,4 Spes impy tanquam lanugo,que a vento tollitur, § Sapientia inuenitur ab in qui quarunt illam,6 Sapientium multitudo fanitas eft orbis terrarum, © Subeft tibi,cum volueris poffe, 12 Scireinftitiam Oo wirtutem tuam 5 ta@ix eft immors talitaty,15 ! Semper prafumit [eua perturbata con{cientia, 17 Saptentia plenitudo timere Deum, Eccli.1 Sapientiam concapifcens conferuaiuftitiam, @ Deus prabebit idam tibi , 1 Secundum magnitudinem ipfins , fic @ mifericordia sllius, 2 Sapientiam diligentes diligit Deus , 4 ie: Sapientiainlingna dignofcitur,& fen[us,O [cientia, 4 Si eft ribi invellettus re[ponde proximo, fin autem fit manus tua [uper os tuum, 5 Sapiens ers fi dilexerw auaire,6 Si videris fenfatum , euigila ad eum, 6 Seruus fenfatus fit tibi dilethus quafi anima tua, 7 Secundum indicem populi,fic @ miniftrt eius,10 Superbia odibilis coram Deo & hominibus , 10 Superbia initium eft omnis peccati , 10 Supevbo abominatio eft humilitas, 1 3 St volueris mandata feruare,confernabunt te, 1§ Sapiens in omnibus metuit, 1 8 Saptentia omnis timor Dei, 19 Sapiens tacebit u(que ad tempus , 20 Ae Sapientia abjconfa 5 thefaurus inuifus, qua eiili- bas ot Emanuelis Sa. tas in utrifque ? 20. & 41 ) Stuppa colletta (ynagoga peccantium,® confumma- tio illorum flamma 1gnis 21 St non timore Domini tenueris te inftanter, cito fub- uercétur domus tud,27 Stultus ficut luna mutatur , 27 Salus anime in {anctitate inftitia,3o0 Sanitas anima & corporis fobrins potus,3¥ Seruum inclinant operationes Affidue , 33 Spes vana viro infenfato,. 34 Sacrificium falutrare,attendere mandatis , 35 Sunt fpiritus qui ad vindittam creati [unt , 39 St non credideritis,non permanebitis, Ifa.7 Super {peculam Domini ego fum, frans ingiter per diem,S fuper cuftodiam meamego (um,ftans totes nottibus 5 21 | St guaritis ,quarite,conuertimini,® venite,s 1 Secretum menm mibs,fecretum meum mibi,24 Sola vexatio intellehum dabit anditui, 28 Superbiatantum eft ,quie(ce, 30 Stultus fatua loquerur,s2 Super humum populi mei vepres afcendent , quanto magus {ue per omnes domus gaudi? 32 Sedebit populus meus in pulchritudine pacts , & in taberuaculis fiducia,® in requse opulenta , 32 Seruire me fecifti ia Peccatestnis , 42 Seruus meus es tu,non oblinifcarts mei,44 Solue vincula colli tui captiua filia Sion, 52 Sicut exaltantur celia terra fic exaltate (unt vie _ med aviis veftris, Ler.2 Saltem amodo voca me,pater meus,3 Stultus populus meus me non cognoutt, 4 Sapientes funt,ve faciant mala , 4 Scio Domine , quia non eft hominis Via eius,nec Viri vt dirigat greffus (nos, vo Seminauerant triticum,® [pinas meffuerunt, 2 Si. mutare poteft —Aithiops pellem juam & vos pote- ritis benefacere,cum didiceritis malum, 1 3 Si fleterint Mofes & Samuel coram me, non eft ani- ma mea ad populum iftum, 15 St conuerterts,conuertam te, (CP ante me ftabis 315 St feparaueris pretiofum a vili,quafias meum erts, 15 Sana me Domine,& fanabor, falunin me fac,& [al- UUS 70,17 i Sicut lutum in manu figuli,fic vos in mann mea,18 Seduxiftt me Domine, (eduttus fum,r0 Sé oceultabitur vir in ab{conditis , @ ego non videbo eum,dicit Dominus , 23 Salua Domine populumtuumyreliquias Ifrael , 31 Somnus meus dulcw mihi , 31 Sordes eins in pedibus eins , nec recordata eft fines ‘fui,Thren.t Sedebit folitarins @ tacebit, quia leuanitfe fuper fes3 Saturabitur opprobrits , 3 St adiecit Dominus, «> miferebitur fecundum multi- tudinem mifericordiarum (uarum , 3 Scrutemur vias noftras, & quavamus,@ renertamur ad Dominum,3 Stcut fuit fenfus vefter vt erraretis a Deo,decies tan- tum iterum conuertentes ,requiretys eum, Bar. 4 Secundum viam eorum faciam ew , Exech. 7 Signa Than fuper fronves gementinm , & dolentinm faper abominationibus, 9 Sicutmater,ita & filia etus,16 Speculatorem domui Ifrael dedit te, Cc. 3 3 Sufficiant vobis omnia {celera vestra domus Ifrael, 44 Saluabitur omnis qui inuentus fuerit [criptns in libro, Dan.it 3 Sponfabo te mibt in inftitia , & indicio,® in mifert- cordia , Ofe.2 ~ oe 527 Sicut populus , fic facerdos 5 4 St fornicarys tu Ifrael , non delinquat faltem, Iuda 4 Super eos effundam quafi aquam iram meam, 5 Saluator non eft preter me, 13 Saturar: funt, & elenauerunt car {uums& oblitt [unt met, 13 St erit malum in cinitate quod Deus non fecerits AM, 3 Superbia cordis tui extuli te, Abd. Stcut feciftr, fier tibi, + Scto quia tues Deus clemens , & mifericors Oo pa- tiens, Pc, loan.4 Surgite @ tte,quia non habetis hic requiem , Mich.2 Sacerdotes eius in mercede docebant, 3 Super cuftodiam meam ftabo, Abac.2 Si moram fecerit,expetta cum,quia veniens ventet ,o e} nontardabit, 2 Scrurabor lerufalem inlucernis & vifitabo {uper viros defixos in facibus {uis, Soph. Sicut non audterunt , fic clamabunt, & non exan- diam,dicit Dominus,Zach.17 Super paftores iratus eft furor meus,to St Pater ego fum,vbi eft bonor mew , & fi Dominus ego {um vbs eft timor meus ? Malach. Sedebit conflans,& emundabit argentum,& purgabit filios, Leu.2 Secundum gloriam eius , multiplicata eft ignominia eins, 2.Mach.1 Sic fuerit voluntasin celo, fic fiat ,3 Sanita & falubris eft cogitatio , pro defuntts exora- re,ut & peccatis foluantur , 2.Mach.12 Si fal enanuerit,in quo falietur? Matth.s Sic luceat lax veftra.coram hominibus , vt videant opera veftra bona, C.§ ‘Si oculus tuns dexter [candalizat te,erueeum , C'C.§ Si dextera manus tua {candalizat te , ab{cinde eam, Cos§ aa Sermo vefterseft eft: non,non, 5 Siquiste percufferit in dexteram maxillam tuam, prebe illi & alteram , 5 Si dimifcritis hominibus peccata eorum , dimittet & uobis Paver vefter celeftis delitaveftra: fi autem. non dimiferitis homintbus , nec Pater vefter dimit= tet vobis peccata veftra, 6 Stoculus tuus fuerit fimplex » totum corpus tuum lu~ cidum erit ,6 Sioculus tuus fuerit nequam, totum corpus tuum te- nebro{um erit,6 Si vos cum fitis mali, nostis bona data dare filiis ve firs quanto magis Pater vefter qui eft incalu da- bit bona petentibus fe? 7 , Sequere me,dimitte mortuos fepelire mortuos [x0s,8 Si quis vule venire poft me , abneget femetip[um , & tollat crucem fuam,@ fequatur me,16 Siduo ex vobis confenferint fuper terram,de omni re quamcunque petierint,fiet ills a Patre meo, qui sn colu eft, 18 Sivis ad vitam ingredi, ferua mandata ,19 Si vis perfettus effe,vade & vende omnia qua habes, & da pauperibus eo veni,fequere me ,19 Sequere me, Mar.2 Sabbatum propter hominem fattum eft ,& non homo propter {abbatum 2 Sinite paruulos venire ad me,talium eff enim regnums Dei,1to Spiritus promptus eft caro vero iafirma , \ 4 Santtum nomen eins, Luc.i Secedebat in defertum,@ orabat , 5 Si quis vult venire pofl me,abneget femeripfum , & tollat crucem {uam quotidie,@ fequatur me, 9 Si nec quod minimum eft, potejtw, quid de cateris fo- licits effi ? 12 wv Ss 528 Si peccauerit in te frater tuns, increpa idum, & fi penitentiam egertt,aimitte sili, 17 Si habueritis fidem ficvt granum finapis, dicetes hnic arbori more,eradicare @ tran{plantare in mare, _ obediet vobis, 17 Si ia viridiligno hac faciunt,in arido quid fret? 23 Sie Deus dilexit mundum , ve Filium {uum vaigeni- tum aaret, Sc. Joa. 3 Spirituswoi vult,[pirat, 3 Spirirus ¢ft Deus,S eos qut adorant eum,in [piritu & veritate opartet adorare, 4 Spiritus eft qui vinificat, caro non prodeft quicqua,6 Si quis fitit,veniat ad me,& bibat,7 Sivos manferitis wz fermone meo , vere difcipuls met crits, 8 St fily Abrahe eftis, opera Abraba facite, 8. Si veritatem dico vobis,quare non creditis mibi ? 8 Stego glorifico meip(um,gloria mea nihil eft ,8 St quis mihi miniftrar, me fequatur, & vbi ego fum, thic minifter meus ertt, 12 Si exaltatus fucro a terra, omnia traham ad me ipiumyt 2 : Sihac {citis,beati eritis,fi feceritis ea, 13 Si diligutis me, mandata mea feruate, 14 Si quis diligit me,fermonem meum feruabit,1 4 Sicut palmes non poteft ferre fruttum a femetipfo, ats manferit tn Vite, fic nec Vos,nift in me man{e- ritis 15 Sive me nihil poteftis facere, 15 Simanferitisin me , G verba mea in vobis manfes rint, quodcunque volueritis,petetis, & fret vobés, 1s Si pracepta mea (eruaneritis , manebitis in dilettione mea , 15 | Saluamint a generatione ifta praua, AG.2 St inftum eft in confpettu Dei vas potius andire, quam Deum, indicate ,4 Si eff ex hominibus confilinm hoc,aut opus , diffolue- tur:fi vero ex Deo eft,non poteritis difoluere, 5 Serniens Domino cum omni humilitare , & lacrymis, tentationibus, 20 Si,cum inimici effemus, reconciliati fumus Deo, per mortem fily eius , multo magus reconciliats falui erimusin vita per t>{um , Rom.s. St mortut fumus cum Chrifto , credimus , quia fimul etiam vinemus cum Chrifto, 6 Stipendia peccatt mors, 6 Sapientia carnis inimica eft Deo, 8 St quis Spiritum Chrifti non haber hic non eft eins,8 Spes qua videtur,non eft [pes 58 Si Deus pro nobis,quis contra nos? 8 St ratiasiam non ex operibus,aliogui gratia tain non eft Qratia, 11 St radix fanha, & rami, 11 Sine poenitentia [unt dona, < vocatio Dei, 11 Solicstudine non pigrt, 12 Spiritu feruentes ,12 Spe gaudentes, 12 Ss fiert poteft,quod in vobis eff, cum omnibus homini- bus pavem habentes,1 2 Si efarierit inimicus tuus,cibaillam pf frtit.., potum dailli, 12 Sue viuimus, fine morimur, Domini fumus ,14 Suicipite inurcem , ficut & Chriftus fulcepit vos in honorem Dei, 15 Sapientes effe in bon0, & fimplices in malo,16 Stultam fecit Dens (apientiam huius mundi,1.Cor.1 Spiritus omnsa [cvutatur,etiam profunda Det, 2 Spiritualis omnia indicat , & ipfe a nemine isdica- tur,2 Stultus fiat,vt fit fapiens,3 Sapicntia hushs mandi ftultitia off apud Deum , 3 Index Notationum Spettaculum facts [umus mundo, @ Angelis ,& he - minibus, 4 | Sctentsa taflat charitas vero adificat,8 Si quis fe exifimat {cire aliquid ,nondum cognouit, quomodo oporteat eum {cire, 8 ; St quis diligit Deum,hic cognitus eft abeo,§ St efca [candalizat fratrem meum , non manducabo carnem in aternum ne frarrim meam {candali- Kem, § Sic currsite,ut comprebendatis , 9 Sine manducatts , fine bibiris , vel alind quid facitis, omnia in gloriam Dei facite,to Si quis videtur contentiolus efe, nos talem con{uern- dinem non habemus,nec Ecclefia Dei, 11 Si quis gnorattgnorabttur, 14 Stimulus peccats mors,15 Stabileseflote,& immobiles, abundantes tn omni ApEn re Domiat femper,r5 Stut oy palfionum eftis,fic eritis & confolationis,.. Cor... Sufficientia nostra ex Deo, 3 Seuper mort ficationem Le(u Chriftiin corpore noftra circumferentes, ut & vita lela manifelterur in corporious noftris,4 4 j . . . . . Superabundo gaudio in omni tribulatione noltra 37 Satanas transfigurat fein angelum lucis , 14 Sufficit t1bi Sratia meast2 Stadbuc hominbus placerem, Chrifti fernus non ef fem,Gal.1 Sic ftulti eftisve cum (piritu caeperitis , nunc carne confummemini ? 3 Spiritu ambulate ,o-defideria carnis no perficietss, j Stvinimus [piritu,[piritn & ambulemus,s St quis fe exiftimat aliquid effe , cum nibil fit, tp fe fe feducir, 6 : Supportantes tnuicem in charitate, Eph.a Soltcitt jeruare vnitarem [piritus in vincula pasis, 4 Surge qui dormis,@ exurge'a mortuis., & illumina~ bit te Chriftue, 5 Subretti inuicem in timere Chrifti,s Sime per occafionem , fine per veritatem Chriftus an- awatierur,in hoc yaudeo, Phil. Superiores ibi inuicem arbitrantes,r Scio abun dare, penuriam pati,s Supportances inuicem, Col.3 Super omuia charitatem babete , quod eft vinculum perfectionis,3 : | Sermo vefter [emper in gratia fale fit condicus , 4 Semper gaudete,1. Theff-5 Sine sntermiffione orate, 5 Spiritum nolite extingueres § State & tenete traditiones ,quas didiciftrs , 2.Theff.2 Siguis non vult operart,nec manducet , 3 Sentorem neincrepaueris, fed obfecra vt patrem, in- nenes ut fratres, 1.Tim, 5 Si-quis {usram, & maxime domefticorum curam nor: haber, fidem negauit, & eft ivfideli deterior,5 Scio cui credids, 2.Tim.1 St commortui [umus, conuinemus,2 Si [uftinebimus, & conregnabimus,2 Seruum Dei non oporcet litigare,fed manfuetum effe ad. omnes, docibilem,patientem. 2. Senes fobry fiat,pudici, prudentes, fani in fide,in di- - lethione,in patientia, Tit.2 Sobrie,® infte,co pie vinamus in hoc feculo, 2 Statutum eft hominibus [emel mori, Heb.9 Sine fide impoffibile eft placere Deo, 11 Sit omnis homo velox ad audiendum, tardus autem ad ioquendum, lacob.1 St quis in verbo non offendit hic perfect us eff vir, 3 Sapiens oftendat ex bona conuer{atione , operationem [nam in man{uetudine [apientia, 3 Saptentia Emanuelis S4. Sapientia gua defurfum eft , pudica , pacifica , mode- fia, faadsbilis , plena mifericordia & fruitibus boo ais, 3 Subditi effore Deo, 4 Scienti boiium facere , O now facienti, peccatum eft thi, 4 Subiei eftore omni humane creature propter Deum, t.Per.2 Si quid pat:mini propter iaftitiam, beati, 4 Si quis loguitur quafi [ermones Dei, 4 Si iuflus vix faluabitur , impius & peccator vbi pare. bunt, 4. Saragite vr per bona opera certam veftram vocatio~ nem, electionem faciatis,2.Pet.1 Si dixerimus,quoniam peccatum non habemus,ipfi nos feducimus, 1.Ioan.1 Si confiteamur peccata noftra,fidelis eft & instus , vt remittat nobis peccata nostra, 1 Si fuiffent ex nobus, permanjiffent vbique nobifcum, 2 Similes ei eximus quoniam videbimus eum, ficnti eff, 3 St cor nojtrum non reprehenderit nos , fiductam habe- mus ad Deum, quicquid pettertimus,accipiemus ab eo, quoniam mandata eins custodimus, 3 Si diligamus inuicem, Dens in nobis manet, 4 _ Stadeo tibé einere a me anrum ignitum probatum , vt locuples fias, Apoc.3 Solus Pius es, 1 5 Sittents dabo de foure aque vite Gratis, 21 T E elegit Dominus Deus tuus , vt jis et populus peculiaris, Deut.7.0 14 Lentat Dominus Deus vester, vt palam fiat , vtrum diligatis eum,an now, 13 Rh Timuimus valde, & prouidimus animabus noftris, Tofué 9 Timete Dominnm, & feruite ei corde perfetto, ac ve~ riffimo, 24 Tace & pone digitum fuper os taum, Iud.18 Limere Domiaum,®? feruice ei in veritate , & ex taro corde veftro, 1.Reg.i2 Timute & expauit cor cius nimis, 18 Ya [cis ferunm tuum Domine Deus, 2.Reg.7 Zu Domine Deus fatius es eis in Deum, 7 Tu nosti folus cor omninm filiorwm hominum,3.Reg.8 Te affumam , & regnabis (uper omnia qua defsderat anima tua, 11 Zolle Domine animam meam , nec enim melior {ums Guam patres met, 9 Lradiderunt fe ut facerent malum coram Domino, 4.Reg.17 Tradidit eos Dominus in manus diripientium, 17 Te Domine benedicente beneditta erit in perpetuum, 1.Par.17 Zunc proficere poreris , fi custodieris mandata , due precepit Dominus, 22 Tita eff Domine magnificentia, @ porentia, & gloria atque vickoria, & tibilaus, 29 Tuum Domine regnum , & tu es fuper omnes princi- Poss 29 0 Tue diurtia,@ tha oft gloria,ts dominaris emninm,in manu tha Virtus, potentia, 29 Tua [unt omnia, & que de manu tua accepimus, dedi- mus ttbi, 29 Timor quem rimebam , euenit mibi, & guod verebar, accidit , lob: . Terra data eft in manus impy, 9 Timor Dominsipfa eft fapientia , & recedere a malo, sntelligentia, .8 Tu“ autem Domine/ufceptormens es , gloria mea, & exalians caput meum, Pfalm.3 529 Tu laborem & dolorem canfideras, ) Ttbi derelittus eft pauper ,orphano tu eris adintor, 5 Ta Domine fernabss nos, & cuffodies nos, 11 Tribuat tibi Dominus fecundum cor tuum, 19 Tu autem Domine, ne clonganeris auxilinm tuum a mead deferfionem meam con[pice, 24 Timete Deminum omnes fancti eins, guontans non eft in0pia timentibus eum, 33 Torrentes valuptatis tue potabis eos, 35 Tu autem Domine,ne longe facias miferationes tuas a me, 39 Tu autem Domine, mifere mei, 49 Tues Dens fortisude mea, 42 Tu esipfe Rex meus, Deus MES, 43 Terribilis in coujilits fuper filios homiaum, 65 Tu {cis infipientiam meam, & delitta mea ate von . fant ablcondita, 68 ZT 4 [cis emproperium menm, ce confufionem meam, 68 Ia es patientia mea Domine , [pes mea a inuentute hea, 70 . Ta terribilis es, & quis refister ribi ? 75 Turbatus um, @ non {um locutus, 76 Tu es Deus gus facis mirabilia, 76 Tu folus alviffimus in omni terra, 82 Lu Domine [uanis & mitis,@ multe mifericordia oma nibus inuocantibus te , 85 Y' Domine Deus miferator & mifericors, patiens, & multe mifericordia, & verax, 85 Tu Domine adinuifti me, confolatus es me, 35 Lui fant cooli, & tna es terra, 8S Tu es Domine [pes mea, 90 Teftimonia tua credibilia falta {unt nimis, 92 Ta mandafti mandata tna custodiri nimis, 118 Tuus uum ego faluum me fat, 118 “es {pes mea, Portio mea in terra vinentium, TAX Limor Domiai rnitingn fapientia » Prouerb.1, & 9. Fech.2 Ne Time ‘Deum, & recede a malo, Pron, 3 Limor Domini odit malum, 8 amor Domini fons vite, 14 Turris fortif[ima nomen Domini, 18 Trifticia viri nocet ceral, 2 Triftis facies diffipat linguam detrahentem, 25 Loiwm (piritum (uum profere ftultus, fapiens referuat in pofterum, 29 Téduit me vita mee videntem mala {ub fole, Eccl.2 Tempus flendi , & tempus ridendi, 3 Tempus amplexandi , & tempus longe fieri ab ame plexibus, 3' Tempus cuStodiendi, & tempus abitciendi, 3 Tempus tacendi,7 tempus loguendi, 3 Tempus dilettionis tempus ody, 3 Tempus belli, & tempus pacts, 3 Tempus & re[ponfionem cor fapientis intelligit, 8 Trahe me poft te, Cant.1 Tanguam momentum flatera , fic eff ante te orbis ter rarum, Sap.11 Tuam manum effagere impoffibile eff, 16 Timida nNequitia, 17 Timenti Dominum bene evit in extremis, Eccliet Timor Domini expellit peccatum. \Nam qui fine tin move eft,non poterit inftificari, 1 Tratta cum {apientibus & prudentibus, 9 Tacitus & fenfarus honorabitur, x1 : Llimor Dei initinm dilettionis eius, 2 id Triftitia cordis omnis plaga, 25 Triftitiam non des anime tua, 30. - Triftitiam longe expelle ate, 30,0 38 Timenti Dominum non occurrent malay 33 Triftisia cordis flectic ceruicem, 38 Timor Domini ficur pavadi(us benedittionis, 40 Limor Domini ipfe eft thefaurus eins, Ifa.3 3 Yy 3 T aberne S530 Tabernaculom quod nequaquam transferri pote- Vits 33 : | Facui femper, filui, patiens fui, vt parturiens loquar, ® diffipabo,Fc.42 . | Tunc videbs & affines, & mirabitur , & dilatabitur cor tuum, Go Tis Domine Pater nofter,redemptor nofter,6 3 Tenentes legem, nefcierunt me, Ler.2 Tu fornicataes cum amatoribus multis ,tamen reuer- reread me, dicit Dominus, 3 Tibi Domine renelani canfam meam, 11 _ Tu Domine nofti me, 12 Tu reliquifti me,dicit Dominis, retrorfum abiifti,la- borauiregans, 15 Tu feis Domine, recordare mei,@ vifita me, 1 § Terra,terra, terra,auds [ermonem Domini, 22 Timorem meum daboin corde corum , vt non recedant a Me, 32 , Throaus eins flamma ignis, Dan.7 Tibi Domine iuftitia, nobis autem confufia facies, 9 Tu Domine ficut voluifti fecifti, loan. Te faciente cleemofynam nefciat finiftra tua, quid faciat dexteratua, Mattho The anrizate vobis thefauros in colo, 6 Timete eum qui poteft animam & corpus perdere in gehennam, 10 Tradidit ilos Deus in defideria cordis eorum , inim- munditiam, Row. Tradidit illos Deus in reprobum fenfur, 1 Tribulatio patientiam operatur, patientia autem pro~ bationem, probatio vero {pem, § Tu quis es qui indicas alienum ferunm, 1 4 Tu quid indicas fratrem tuum? 14 Templum Dei eftis ,@ Spiritus Det habitat in vobis, 1.Cor,3 ; Tanquam nibil habentes, & omnia poffidentes , 2.Co- rinth.6 Tantum vt pauperum memores effemus, Gal.2 Tu quis es quisudicas proximum tuum ? Iac.4 Triftatur aliquis veftrum? oret : aquo’ animo eé £ pfallat, 5 | Tanquam aduenas & peregrinos abjtinere a carnali- bus defideriis, 1.Pet.2 Tene quod babes , ut memo accipiat coronam tuam, Apoc.3 Timete Dominum, & date illi honorem , quia venit hora indicy eius, 14 . Vv Idit Deus cuntta qua fecerat , © crant valde bona, Gen. Vbies ? 3 V ifuseft evs quafi Indens loquis19 Vidit Dominus humilitatem meam, 29 Vidi afflitionem populi mei, clamorem eins audit, Ex0d.3 V[quequo non vis {ubiics mihi? 10 Voicungue habitabant fily Ifrael lux erat, 10 Vos. eritis mibiin regnum facerdotale , & gens fan- a, 19 V nufquifque quod in prada rapuerat , {uum erat, _ INumer.31 Vos tulit Dominus de fornace ferrea -Acypty , vt hAberet populum hareditarinm , Deut.4 Viriliter agite , & confortamint, nolite timere, 31 Vere quia non eft Deus mecum , inuenerunt me hac mala, 3% Vidit Dominus , ¢ ad iracundiam concitatas eft, 32 Vrinaw farcrent,@ intelligerent, ac nouiffima prous- EME iS Index Notationum Voi funt diy eorum,in quibus habebant fiduciam ? 32 V idete quod ego fim folus, @ non fit alins Deus pre- ter me, 32 Vino egoin aternum,32 . Vere ego peccaui Domino Deo, OS ade V(quequo marcetis ignania , 0 non intratts ad poffie dendam terram? 18. Verbum fecretum habeo ad te, Ind.3 Verbum Dei habeo ad te, 3 Vi ejt nunc os tuum, quo loquebaris ? 9 V nufquifque quod fibs rettum videbatur faciebat, TG 21 Vade venis,@ quo vadis ? 19 Vinde mihi hocsvt innenirem gratiam ante oculos tu0s? ‘Ruth 2 Vade in pace, 1.Reg.1.@ 2.-Reg.15.@ 4.Reg.§ Vultus illins non fant amplins in diuer[a mutats, T.Regt Vinat rex,10 Vir bellator eft ab adole(centia faa, 17 Vuo tantum gradu ego mor{que dinidimur, 20 Via hac polluta eft, 2% Vir durus, & peffimus, & malitiofus, 25 Vivi ifti duri fant mibi, 2.Reg.3 Vilior fiam pluf{quam fattus Jum, & ero humilis 1 oculis mets, 6 V arius eft enentus bells, 11 Viuit Domiaus ante cuins vulrum flo, 3.Reg.1.8 V{quequo claud:catis in duas partes, 18 Venundatuseft ut faceret malum in con{pettu Domi~ mi, 21 Viuit Dominus, & vinit anima tua,quia non derelin- quam te, 4.Reg.2 V init Dominus, in cuius con{pettu fio, 3 Fir Dei fanttus eft ifte, 4 Videbis oculis tuis, @ inde non comedes, 7 Verbum mihi adte 0 Princeps,9 Vt quicunque audierit , tinniant amba AUres C15, ZT. 7 iekeg: 3 Viriliter aye confortare, @ fac, 1.Par. 28 Virtus Domini evit cum eis , qui inguirunt eumin omni affettu, 3.E/d.8 Feritas { uper omnia VINCI, 3 Viro cuins abfcondita eff via, C& circumdedit eum Beus tenebris, {ob 3 Vifitans {[peciem tuam non peccabis § Veutus eft vita mea,7 Verebar omnia opera mea , [ciens quia non parceres delinquenti, 9 Vifitatio tua cuftodiuit {piritum meum,'10 V tinam taceretis, ut putaremint effe faptentes, 1 3 Ver(a eft in luttum cithara mea, 30 V{quequo Domine oblinifceris me in finem? Pfalz Vias tuas Domine demonftra miki, & femitas tnas edoce me, 24 Vnam pety a Domino, banc requiram , vt inhabitem in dome Domini omnibus diebus vita mee, 26 Veritatem requirit Dominus, 30 Voniuerf{a vanitas omnis homo vinens, 38 Venite & videte opera Domint, 45 Vocate & videte, quoniamego [um Deus, 4§ Ve iumentnm fattus (um apud te, 72 Vi(quequo Deus improperabit inimicus § 73 Viqueguo Domine tra{ceris in finem ? 78 Veni ut faluos factas nos,79 Vt quid Domine repellis orationem meam,auertis fa- ciem tuam a me >? 87 V bi [unt mifericordia tna antique Domine? 38 V(quequo. peccatores Domine , v{quequo peccatores gloriabuntur ? 53 Venite adoremus , & procidamus , & ploremus ante Dominum, 94 Pox -Emanuelis Sa. Vox exultationss, @ falutis in tabernaculis inftoe rut, 116 Vtinam dirigantur vie mea ad cuftodiendas inftifica- tiones tuas, 118 Vinifica me, & cuftodiam fermones tuos, 118 Veniat {uper me mifericordia tua Domine, 118 Veniant mihi miferationes tua, & vinam, 118 Vide bumilitatem meam, & eripe me, 118 Velociter exaudime Domine,defecit [Piritus mewsyt 42 Voluntatem timentinm fe faciet,144 - | V{(quequo pavuuli diligitis infantiam,® ftulti ea que fibi [unt noxia, cupient, Prou.t | Vocaur & renuiftis,de/pexiftis omne confilium meum, CF ego quoque in interitu veltro ridebo, @'c.1 Via eins,via pulchra,@ omnes [emita eius pacifica, 3 Viaimpiorum tenebrofa, ne[ciunt ubi corruant, 4 Vade ad formicam 6 piger, & confidera vias eius, 6 V{quequo piger dormies quando confurges ¢ [omno tuo? 6.7 24 Vena vita os infti, 10 Vriner{a delitta operit charitas , to Poi eft humiliras, ibi CO fapientia, rt Vir prudens tacebit, 11 Vir mifericors benefacit anime (ug, 1% Via fiulis retta in oculis [nis , qui autem fapiens eff; audit confilia, 12 Vult & non vale pigers.1 3 V bi verba funt plurima, ibifrequenter egeftas, 14 Vuinerfa' propter femetip[um operatus eft Dami- BUS, 16 : Vir obediens loquetur vittoriam, 21 V eritatem, eme, & nola vendere, 23 Virgain dor[oimprudentinm, 26 Vidifti hominem fapientem fibi videri ? magis illo Spem habebit infipiens, 26 Vir (apiens fi cum ftulto contendertt , fine trafcatur, fine rideat, non inueniet requiem, 29 Virga & correétio tribuit fapientiam, 29 Vidifis bominem velocem ad loquendum ? ftultitia magis (peranda eft quam illius correttio, 29 Vamtas vanitatum,& omnia vanita, Ecelst V idi in lovo tuftitia iniquitatem, 3 Va (olt, quia cum ceciderit , non habet fubleuantem fes 4 Verba fant plurima,multamque in difputando haben- 214 Vanitatem, 6 V irum de mille uvnamreperi,mulierem ex omnibus non inubents 7 Verba fapientium audiuntur sn filentio, 9 Va tibi terra, cuiusrex puer eft, 10 Verba fapientum,ficut frimuli,& quaft claui in altum defixi, 12 V ani funt omnes homines, in quibus non {ubeft [cien- tia Det, Sap.13 Va duplict corde, Eccli.2 Va diffolutis corde, 2 V{que ad mortem certa pro iuftitia, 4 V erbum dulce multiplicat amicos , O mitigat inimt- cos, 6 Virginem ne con{picias , ne forte feandalizeris in de= core tllius, § Vir prudens non murmurabit correptus, 10 Viro cupido,& tenact,fine ratione eft fubftantia, 1 4 V evrbum melins quam datum, 18 Vinun & mulieres apoftatare faciunt faptentes, 19 Via peccantium complanata lapidibus, 21 Vir fenfacws contemptus , in boc contriftatum eft cor meun, 26 Vita nequam holpitands de domo in'‘domum, 29 Voi auditus non eft,non effundas fermonem, 32 Vb: ‘unt fenes , non multum loquaris, 32% Voi non eft-mulier ingemifcit egens, 36 a a en a ET —— Se a 531 Vinum & mufica latificant cor, @ fuper vtraque di- lettso faptentia, 40 : Vbi manus multe {unt, claude, 42 , V a qui coninngitis domum ad domum,o agrum agro copulatis v(que adterminum loci, I[a.5 Va qui trabitis iniquitatem in funiculis vanitatis, 5 Va qui dieitis bonum malum, c? malum bonum, 5 V2 qui {apientes eftis in oculis veftris,& coram vobif=— metipfis prudentes, § , Ve qui iuftificatis impinms pro muneribus, § Velociter (polia detrabe, cito pradare, 8 V a qui condunt leges iniquas, 10 Vocanit Dominus ad fletum & planttum , @ ad cina gulum facci, & ecce gandium, & latitia, comedere carnes,&® bibere vinum, 22 Ve corona fuperbie , ebriis Ephraim, & flori deci- denti, 28 ; Va qui profundi eftis corde, vt a Domino abjcondatis confilium,@¢.2.9. - ) | Va fily defertores,dicit’ Dominus, 30 Va qui defcendunt in -Aigyptum ad auxilinm , & Dominum non requifiernnt, 31 V a qui [pernis, noune & ipfe [perneris? 33 Venerunt fily v[que ad partum 5 GS virtus non eft pa- riendt, 37 Va qui contradicit fittori fuc, 45 V ereines Deus abfconditus, 45 Veniet fuper te malums@ nefcies ortum eius, 47 Vere languores noftros ipfe tulits@ dolores noftros ipfe — portauit, 53, Vocaberis voluntas mea in ea, 62 Vbi eft multitudo vifcerum tuorum, © miferationum tuarkm ? {nper me continuerunt fe, 63 Vocaui, & non refpondiftis , locutus [um 5 & non an- diftis, 65 Vocaui, & nonerat qui refponderet ; locutus (um, & non andterunt , 66 : Vermis eorum non morietur 5 & ignis non extingue- tury, G6 Verterunt ad me terguan, & non factemy Ter.2 U{quequo morabuatur in te cogitationes noxia ? & Vinulquifque {e a proximo {uo cuftodiat, 5 : Venerunt ad hauriendum, non inuenerunt aqnam, ré- portauerunt Vala lua Vacna, 14 Va qui adificat domum {aam in iniuftitia; 22 : Vifionem cordis (ui loquuntur 5 non. de ore Domi- Ht, V(quequo delitits diffolueris filia vaga? 31% Verterunt ad meterga; @ non facies, 32 ie Va cis, quia venit dies eorum , tempus vifitationts eo rn, §0 ses coe Vana (unt opera,& rifu digna,in tempore vifitationis {ua peribunt, 51 Via Sion lugent , eo quod non fint qui veniant ad [a= leinnitatem, Thr. Viderunt eam hoftes; & deriferunt fabbata eins, t Vide Domine; quoniam tribuior, t Va nobis, quia peccauimns 5 § Voicungue erat imperns {piritus , tlluc gradiebanturs nec reuertebantur cum ambularent, Exech.1 Viam eorum fuper caput eorum reddam, 9 Verbum quod locutus fuero; complebitur, dicit Domi- NUS; 12 . Ve qui confuunt puluillos {ub omni cubito manus , faciunt ceruicalia'{ub capite vniner{a car mB) 1 3 Va, vetibi, ait Dominus Deus, 16 Vt confundaris » & non fit tibs ultra aperire os pra confufione tua, 16 Vino ego,dicit Dominus , nolo mortem simpy , fed vt conuertatur a Via [ua, © Vvinat, 33 Va paftoribus , qui pafcebant femetipfos, 34 Vir non ernet eam de mann mea; Ofe.2 ) | Va eis, loan. Vade @ iam amplius nols peceare, 8 Vent nox quando nemo poteft operari, 9 Vos non crediris, quianon eftis ex ouibus meis, 10 V 0s amici mei eftis , fi feceritis qua égo pracipio vo~ bis, § Pelle adiacet mihi , perficere autem bonum non inne- nio, Rom.7 “Video aliam legem iv membris meis repugnantem legi mentis mek, 7 Vinulqui/(quein fuo fenfa abundet, ta | Vin quifque noftritm pro fe racionem reddet Deo, 4 Vnu{quifque proximo {uo placeat in bonum, ad adifi< cationem, 15 j Videte vocationem veftram fratres, 1.Cor.t | Vnulquifque propriam mercedem accipier fecunduy {unm laborem, 3 V nufqnifque proprium donum bhabet ex Deo, vius quidem fic,alius vere fic, 7 V numguemaque ficut vocautt Deus, ita ambulet,7 V nufquifque in qua vocatione vocatus eft , in ea pers | maneat, 7 Vaicuique datur manifeftatio [pirieus ad viilitare,i 2 Vbi (pivitus Domini, ibi Libertas, 2.Cor.3 Vos eftis templum Dei vii, 6 : - Poluncas fecundum id qued abet accepta eft, non fé= v — cundum id quod non haber, 8 Virtus in infirmitate per ficitur, 12 Vino autem iam non ego , viuit vero in me Chriftuss Galat.2 | Vaufquifque onus [unm portabit, 6 Ve fily lucis ambulate , probantes quid fit beneplacés tum Deo, Eph.s : Videre quomodo caute ambaletiss 5 Vuanimes idip{um fentientes, Phil.2 Verbum Dei non eft alligatum, r.Tim.2 Viuus eft fermo Dei, efficax, Heb.4 Voi zelus,@ contentio,ibi omne opus prauum, lac. 3 Vos autem genus elettum,regale [acer dotium gens [an Ga,populus acquifitionis, 1.Pet.2 Vau(quilque ficut accepit gratiam, in aiterutrum illam adminiftrantes,4 , Vaus dies apud Dominum , ficut mille anni, & mille anni ficut diesunus, 2. Pet. 3 Videte qualem charitarem dedit nobis Pater, vt fily Det nominemur, & fimus, t.1loan.3 Vincenti dabo edere de ligne vite, Apoc.2 Vincenti dabo manna abfconditum, 2 Veinam frigidus effes,aut calidus, [ed qua tepidus eSs incipiam te euomerc ex Ore MED, 3 Venit dies magnus ira,® quis porerit fiare? 6 Va, vajve babitantibus in terra, § Vent Demine felu,22 Z Elo zelatus [um {uper Domino Deo exercitnums 3.Regum, 19 Zelus domus tue comedit me, Pfal.68 APPROBATTIO. Go Bernardinus Rofignolius Societatis TE SV , Prepofitus Prouincialis “Proutncie Mediolanenfis, bce as ad id mili fatta a Reuerends admodum Patre nofire Claudio Aqua-viua , Prepofito Generali, facultatem concedo, ve NOTATION ES ha in totam Sacram Scripturam Patris Emanuelis Sa etnjdem Societatis , grauium doctorum hominum imdicio approbate , typis mandentur. In quorum fdem has litteras manu noftra fubfcriptas,@ figillo noftro munitas, dedimus, Genua, 7.0 b0b.15 93. _ Bernardinus Rofignolius. ~ a @ we “ig ? + Hien -_ ay + — U we teat a BY i i +H a Bt Eb Et Hae ae hae eases as i id . reiataecen’ at ecesanties tite alate i of ePy aetna Detest i u be ae = saetecesrassraty feiiete Seeateatdetp stefani ae iieteteieths etteteccer sag tetat releleccise! CPI eietrsesseateetah Ly oe i ess eee me oes, elatgi ene: O eben if MPP Tete? caStiptesats se 3 reyes cae reeee Sesaieh of ieinieeleeet detecoicrcreit hres ses Selale ates seer stetedl erate tts ee ferseeelt Biss eres) Reuse tee Tay ay Ee aehieet seein RR aT G EGca; pitesctetert pertaretet ate, BOG tf Sieh ite Shi Beets Peettctt nets ister stress ne levee cae thease arte wit st “ . i o Se sirehciietaht i maitataars ieee AU HUTT ate cae Be ane seat a a setersiy ih sieoyit aS i uly SHU RRERUTUICaaaH Te arena a uti i ne Ht nth i aah nee ni atelier; Bstetotety a} Hr ii Mo Deities i ait tty peregiay rete hospi Titer rete diateice petals aiietgince fatliaeelece, chatalae ses eerste Erststas pie jena ieesseiS 12s Seta etna hs e ; i oS shat Se . GEREN a i sie fen reget ts yeyniye th i eit ui RD ae : rate ten esti i eth natn eH es ta aftath HS 3 r x ; ee tetas tect ftietaterelty aanitiie nh Hit uth i Hi a a saa RR a teh taeeiee i = ‘4 ah if i © a wi b . i) Ne} May et cubes nat Havana sees eiyeoteseeeataa teats tt Series seed PATE QUSS! aheteds Byttee waa Sth POTOU Cs etre) U AIH aM SU Nae Ne + Meet ‘ Saat ita