Hy

BA
5W Lawley
The kind gift of Mr Commin
i
Her Mu
1837
ARTES
LIBRARY
UNIVERSITY OF MICHIGAN
"Si
VERITAS
E PLURIBUS UNUS
SCIENTIA
QUAERIS PENINSULAM AMOENAM
CIRCUMSPICE
KOMUKSJUKDAGVARJANJASABASA
·
OF THE
VARAUUU
SORELANDNAs Pontes DAN
:
1
י,
1

+
PRE
1
:
C
•T
M

Page 13.
A
Bishop grandisson who computed his ardinale for the
Church of Exciter in 1337 thus expupes himself in te
Stats that he made for his collegiate Church of
ottery N. 77.
of
Noti
3
مبر
Stahumus, quod ubicumque indinate wel
Consuetudinarium, vel statuta nostra nor
sufficiant - guod tunc recurratur ad ordinale t
consuetudinarium Sarum; ita tamen quod
nos disposita firmiter
observentur. nolumus tamen quod allegent
vil dicant unquam, Je usum tenere Sarum;
Sed magis Exconie; veb, ut verius dicant, usu
por nos eis tradition, proprium et specialem.
Semper
omnia
اری


A.

リリー
​84
With m s. notes by Petiman Jones, Jr Olive te
پر
Love
amre

►
The Editors
ewie ap
hott autop

you to the count
Cats Within mix” q
Log
The
John
D
Lacko • Wa+m
ཀྟ་
Xa ba
1
ру
My own (ohy)
Halfitaines

¿
|
BX
2030
A3
L15
1847
ba-dy
b
f
0
."
"

W
W
ci
PREFACE.
THE motive which induced me to ask the permission of
the Dean and Chapter of Exeter, to print and publish their
Manuscript of Bishop Lacy's Pontifical, was simply a desire
to make better known the ancient Rituals of the English
Church. It is, I believe, the first perfect Pontifical offered
to the Public, and may be found a valuable addition to the
collections of those who take an interest in tracing out her
History.
Through the very kind and unremitting assistance of my
much esteemed friends, the Rev. George Oliver, D. D.,
and Pitman Jones, Esq., I have been enabled, amidst pro-
fessional avocations, to accomplish the task, and I beg
each of them to accept this public acknowledgment of my
obligations.
Exeter, January 1st, 1847.
دم
a
RALPH BARNES.
155243
THE
MEMOIRS
OF
EDMUND LACY, BISHOP OF EXETER.
THIS Pontifical, now submitted for the first time to the public,
was the property and in the use of Edmund Lacy, Bishop
of Exeter, and was delivered by his executors, as an heir-
loom to his Cathedral Church, as the following memorandum,
in the second folio, testifies :-"Hunc Librum pontificalem
dederunt Executores bone memorie Edmundi Lacy, nuper dum
vixit, Exoniensis Episcopi, de bonis ejusdem Ecclesie Cathe-
dralis Exoniensis ibidem remansurum, quamdiu duraverit, ad
laudem Dei, pro salute anime dicti Edmundi, ita quod nullo
modo alienetur a dicta Ecclesia Cathedrali."*
This Prelate† was the son of Stephen Lacy and Sibilla his
wife, as we learn from his register, vol. iii. fol. 271: they, as
* In the inventory of this cathedral's plate and ornaments, made on the
6th of September, 1506, we meet with two Pontificals, "in antiquo Scaccario;"
as also with a "Pontificale vetus ex dono Willielmi Warwest" (tempore
Regis Henrici primi) and again with "Pontificale ex dono Edmundi Lacy,”
beginning with the word Veritatem in its second folio-no other than the one
now published. In all probability this was written in the fourteenth century;
but, though based on the Roman Pontifical, is marked by numerous additions
and peculiar customs.
+ From his arms, azure, three shovelers' or swans' heads, in the cathedral,
chapter-house and palace, &c., it is probable that the Bishop was not de-
scended from the family of Lacy, Earls of Lincoln; but this constitutes no
1
vi
well as his uncle John Lacy, were buried in the Conventual
Church of the Carmelites at Gloucester. In early life Edmund
was entered at University College, Oxford, where he took his
degree of S. T. P. His merits soon procured him favor and
distinction at Court. We find him accompanying his Sovereign,
Henry V., in 1415, to the battle of Agincourt, as Dean of the
Royal Chapel. Within two years later he was preferred to the
See of Hereford, and the King honored his consecration, at
Windsor, on the 18th April, 1417, with his presence.* When
the news reached England of the unexpected demise on the
28th of December 1419, of John Keterick, the Bishop of
Exeter, then Ambassador† to the Papal Court at Florence, His
Majesty directed a conge-d'elire to the Dean and Chapter of
Exeter in favor of his friend the Bishop of Hereford: his
lordship was unanimously chosen: and Pope Martin V. con-
firmed the election by his bull bearing date 5th of May, 1420.
Owing to a multitude of business and the King's illness, the
visitation of his new diocese was delayed for a time; but in the
mean while his register shows, vol. iii. fol. 23, as well as the
fabrick-rolls, how anxious he was to promote the completion
decisive proof: for as Sir Samuel Meyrick informs me, in ancient times a diffe-
rence of armorial bearings does not always shew a difference of family, but of
propinquity; the eldest son handing down the original arms, and the others
differencing it, or adopting others. In the TALBOT descent, one took his wife's
coat, being that of the princes of South Wales, while another bore it on a chief.
In the CLARES, those of England had three chevronels; but those of Ireland
assumed instead, three cross crosslets fitche on a chief.
* His Register at Hereford, consisting of 322 pages, sets forth that he was
consecrated at the time above specified, by the Primate, Henry Chicheley,
assisted by Thomas Peverel, Bishop of Worcester, and Stephen Partyngton,
Bishop of St. David's: that the King was present at the ceremony with a
multitude of noblemen and grandees, "in inferiore Capella Castelli de
Windsore."
† He had been appointed by King Henry IV. on the 12th of May, 1409,
Ambassador to France. (Rymer's Fœdera, vol. viii. p. 585.) King Henry V.
on the 22nd of May, 1413, constituted him Agent to the Roman Court.
vii
of his Cathedral and its Cloisters. King Henry V. constituted
our Bishop one of his executors; and we meet his lordship at
Windsor on the 28th of September, 1422, when the Chancellor,
Thomas Langley, Bishop of Durham, delivered up the Gold
Great Seal of England, in its purse of white leather, to his
infant Sovereign, Henry VI. (Rymer's Fœdera, vol. x. fol. 253.)
To the Vicars Choral of the Cathedral this charitable Bishop
was a distinguished benefactor. For their better maintenance
he appropriated to them the rectorial tithes of Cornwood on
the 6th of June, 1432. Register, vol ii. fol. 19. That he
rebuilt the upper walls of the Chapter-house, without living to
finish the roof, appears nearly certain. All concur in opinion
that he was a meek and very pious Bishop. The office that he
composed in honor of the Archangel St. Raphael (whose festival
was kept here on the 5th of October) was greatly admired by
our forefathers, and was used in several other dioceses. Wil-
liam Boothe, Archbishop of York, in his letter dated the 10th
of October, 1454, in Manerio nostro de Suthewell, adopted it
for his Cathedral, extols the author's devotion and zeal, and
acknowledges his generous donation of a rich set of vestments
for High Mass, with three copes of red velvet and three albs
with their appurtenances for his Metropolitan Church, and £20
sterling for the benefit of its Vicars Choral. Thomas Spofford,
Bishop of Hereford, on the 6th of September, 1445, had ad-
mitted and approved the said office, and says, that Lacy had
given a set of High Mass vestments, and three copes of red
velvet, with orfreys of gold red cloth, together with coverings
and frontlets of cloth of gold, worked with falcons, for the
High Altar and its two collateral Altars, the whole exceeding
the value of 200 marks:-"Considerata ejusdem ecclesie
nostre notoria paupertate." Lacy's Register, vol. iii. fol. 486.
Richard Beauchamp, who had been translated from Hereford to
viii
Salisbury, also licensed the use of this office for his new diocese,
by his letter of the 20th of August, 1456.
In the inventory of the jewels, plate, and ornaments, of
Exeter Cathedral, drawn up the 6th of September, 1506, penes
Decanum et Capitulum Exon, and exhibited to the Commis-
sioners of Edward VI. the 30th of September, 1552, we find that
this Cathedral still retained the chalice of pure gold, weighing
23 ounces, two golden cruets, two silver basons gilt and enam-
elled, several splendid vestments, and tapestry, and carpets, and
books, all "ex dono Edmundi Lacy, nuper Exon Episcopi."
From the silence of his register, and after a collation of the
Acts in Rymer's Fœdera, we are at a loss to explain the visit of
his Sovereign, Henry VI. to him in Exeter, in July, 1452.
The registers prove that his lordship was at his palace in
Exeter on the 16th and 19th of July that year, and that on the
28th he was at his favourite palace at Chudleigh, where he
passed the autumn and winter. We have the authority only of
John Hoker for it, and we give it as we find it, in his M.S. in
our City Archives.-"1451.* The 30th yere of Kinge Henry
the 6th. Memorandum. That this yere the Kinge made a
progresse, and havinge passed throughe many Sheres he came
to this Citie upon Moneday, at the afternoon, beinge then the
Feaste Day of St. Kenelme,† and the 16th of Julye, beinge
• It should be 1452: as the 30th year of the King's reign would extend
from 1st September, 1451, to 31st August following. From the courtesy of
Thomas Duffus Hardy, Esq., Assistant Keeper of the Records in the Tower,
we learn that on 5th June, 1452, the King was at Sheene; on the 16th at
Eltham; on 27th and 28th at Chertsey; on 30th at Westminster; that in July
he spent the 7th and 8th at Kingston Lacy; was at Westminster on 14th, at
Eltham on 18th, at EXETER on 29th July; and had reached Gloucester 4th
August, on his return from this City.
↑ Kenelme, the Royal heir to the throne of Mercia, was murdered in Staf-
fordshire, A.D. 820. In many Churches his festival was kept on 13th Decem-
ber, but in this diocese on 17th July.
ix
accompanyed with a great trayne of noble Gentlemen and
others. And in this manner he was receved at his first comynge
yn to Devon: he was receved and lodged yn the Abbeye of
Forde, and there stayed one night at the costes of the Abbey.
From thense he came to Otrey St. Mary and there was receved
with greate solemnyties and lodged yn the College too nightes.
Then upone the Moneday aforesayde he came to Exon, and by
the way was mett first by the most parte of Knights and Gen-
tlemen. The Mayer and Cominaltie of the Citie of Exceter,
beinge above three hundred persons, and everye one apparrelled
yn the Lyvery of the Citie, mett him at Honyton's Clist. The
next company which mett him was the Clergie, and the first
were the Grey Freers and the Blacke Freers, the one beinge of
St. Frauncy's Order and the other of St. Domynykes, and these
mett him at Lyverydole. Then came the Prior of St. Nicholas
and the Prior of St. John's, and all the Curates, Preestes, and
Chapleyn of the Citie, being arrayed and clothed
theire copes
and vestyments and too crosses before theym, and mett him at
the Crosse without the Southgate. And when they incensed
the Kinge with theire frankinsenses and perfumes, and that he
had kyssed the crosse, the Mayre delyvered hym the Keys of
the Gate and roade yn before the Kinge barehedded carienge
the Mace before him, and brought him throughe the streetes
which were richely hangued with sylkes and tapestrey, unto the
Broadgate, where the Beshop, the Canons, and Quyre, apparelled
yn theire copes, receved him with a procession, where he alighted
from his horse and folowed theym on foote ynto the Churche,
and so unto the High Alter, where, when he had made his
prayers and oblacions, he was brought yn to the Besshop's pa-
lace, and there lodged. It happened that the next day after,
the Kinge's Justices, by vertewe of a Commission to theym
dyrected from the Kinge by the meanes of the Duke of Somer-
yn
X
sett, dyd sytt yn the Besshop's hall, and before them theire
were too men indicted, arreigned, and condemned for treason,
and shold have beene executed to dethe for the same, but the
Besshop and Chapter found theym selfes greved herein, and
went unto the Kinge and declared unto hym that his Justices
had sat in Commission within theire Sanctuary contrary to the
privileges of theire Sanctuary and orders of the Holy Churche,
wherefore the Kinge, to appease and to satisffie theym, pardoned
the too condemned persons. And so upon then next Wenesday
he returned backe and lodged at Honyton. And all his chard-
ges
whiles in the Citie were by the Besshop and Citie." Izacke
makes the King's stay eight days, when he returned to London.
Memorials of Exeter, fol. 82.
The ponderous registers of our prelate, comprising more
than 1700 pages, are decided evidence of his indefatigable
attention to his official duties; but in consideration of his
increasing lameness and weak health he was excused from
attendance on parliament. Rymer's Fœdera, vol. x. fol. 404.*
The following letter was written by King Henry VI., as we
suspect, the very year of his lordship's death; for Peter
Courtenay therein mentioned, was made Archdeacon of Exeter
* In May, 1454, he was fined eighty marks for non-attendance in Parliament,
being the mitigated penalty which the council were empowered to inflict when
a peer had proved that he was incapable of attending, in consequence of illness
or infirmity. Sir Nicholas Harris Nicolas informs us, that in a satirical poem
of the year 1450 he is thus designated by his badge, A Wheat-ear,—
"The Commyns saith is both trew and kynd,
Bothe in Southesex and in Kent,
The Water Bouge and the wyne botelle
With the Vettur locks cheyne bene fast,
The Whete-yere woll theyme susteyne
As long as he may endure and last."
Over "Water Bouge" is written "Bowser" i. e." Bourchier;" over "Vettur
locks" "Prior of Seint Joh'is;" and over "Whete-yer" "Excettur." Ex-
cerpta Historica. p. 162.
xi
on the 8th of June, 1453, when our prelate was enfeebled by
extreme old age: however, on the very day of his death, which
happened, not on the 11th of September, as William of Wor-
cester asserts, but on the 18th of September, 1455, at his
Manor house at Chudleigh, stands recorded in his register the
probate of the will of his Chancellor, Dr. Richard Rotherham.
Reg. vol. iii. fol. 517.
H.
BY THE KING.
"Trusty and welbeloved, We grete you wel: lating you wite
how by the reporte of our trusty and right welbeloved Coun-
sellour, Maister Piers Courtenay, We to our good ples' have
understanden, that ye of late upon pfight knowleche by you
had of the grevous infirmitees yat resten apon ye psone of the
Rev'end fader in God, the Bishop of Excestr, wherthurgh as
wel his helthe, as his naturel discrescon, ben gretely abated and
diminished: have avised among you certain good direccons as
wel for the contentacon of his detts as for the garding of his
howshold, during the season and time of his said infirmite, for
the whiche we thanke you in or herty wise, and prey you by
yor wisdomes and sad discresions, to ordeyn among you, that
alle such lyvelod as appteigne unto the said revend fader, may
be guided and bestowed in suche good & pollitique wise, for
the contentacon of his said detts, as the churche of Excestr
aforesaid herafter, by reason of the same, shall not nede to be
charged or in eny wise hindred; and also, that ye diminish his
howshold, by avoyding of suche psones as ye thinke not nede-
ful ne profitable unto him, fosain alweyes that maister John
Stubbes* and maister Robert Barfeet† continue about him as
hede officers of his said howshold, as they have ben hertofor;
* He became Archdeacon of Barnstaple 27th of October, 1475; and three
years later was appointed Precentor of Exeter.
+ Collated to the Archdeaconry of Barnstaple 18th of February, 1478.
b
xii
and that ye fayle not taccomplisshe this our ples', as our very
trust is in you, and as we therfor may have cause to geve you
or spal thanks.
66
Yeven under our Signet, at our Castel of Wyndesor, the
viij day of April.
"To oure trusty and welbeloved the dean and Cha-
piter of the Cathedral Churche of Excestr."
Our worthy prelate was buried on the north side of his
Cathedral Choir: his tomb remains, despoiled of its brass, and,
as Leland says, (Itin. vol. iii. p. 45,) "was defaced by Symon
Heynes," the Dean of Exeter, between 1537 and 1552.
From Hoker and Godwin we collect, that Lacy's memory was
cherished in this diocese, and that even pilgrims resorted to
his sepulchre.
THE LEGEND ON HIS BEAUTIFUL SEAL IS
SIGILLV. EDMVNDI. DEI. GRACIA, EXONIEN. EPI.
Dr. Richardson, in his edition of Godwin de Presulibus
Angliæ, fol. 413, expressly states, that in the register of Arch-
bishop Bourchier, at Lambeth, "EXTAT TESTAMENTUM Ed-
mundi Lacy, probatum 8 Oct. 1455, fol. 40." All that can
now be found is the archbishop's commission of that date to
Roger Keys, the archdeacon of Barnstaple, in the room of the
executors then aged and incapable of attendance, to administer
to the effects of the deceased, and to make a return to his grace
before Christmas; but the will itself is not recorded.
In conclusion, we have to express our deep regret at being
unable to offer more satisfactory information of a man so con-
spicuous in his time. But perhaps of a prelate who was satis-
fied with performing the duties of his office, this very silence on
the part of his contemporaries, may be high commendation.
ACCOUNT OF THE MANUSCRIPT.
WE may now briefly advert to the Pontifical itself. Properly
speaking, the Book, so called, contains the peculiar Church Ser-
vices assigned to the Episcopal office. Some of these, however,
might, by the Bishop's commission, be exercised by a simple
Priest; such as presiding at the summer and autumn Synod,
reconciling Churches, and Cemeteries, and Penitents, the se-
cluding of Anchorites, and the imparting of several benedicti-
ons. The Volume contains also the ordinary offices for Baptism,
Matrimony, and Burial. It is a small folio of 210 pages, on
vellum, for the most part fairly written, though not all by the
same hand, but has numerous mistakes, which we have endea-
voured to rectify, and some manifest omissions of words, which
we have deemed it necessary to supply.* The orthography, all
through, we have thought expedient to retain. Our readers
will not fail to observe many variations from the Roman Pon-
tifical, in the length, number, and order of the Prayers, besides
several distinct ceremonies and practices; and we are not to
forget what Bede relates in his History, i. lib. c. 27, that Saint
Gregory authorised the admission and selection from the Galli-
can or any other Church of any practice that was pious, reli-
gious, and proper, and to bind it up in one body, and de-
posit it among the Angles for the customary observance of
their Church. Thus we remark, in the volume before us, in
p. 4, a difference in the use of the Maniple and the Mitre
both in ordinary use and also at the Pontifical Mass; and,
We have been contented to print but once, p. 209, the Benedictio Um-
braculi, which is inadvertently repeated verbatim in the original, folio C.
Can
the M.S. have at any
time belonged to the Sce
9
Chichester for
We observe in the margin To. 39. opposite to the abbots oath
cixestriensi." The only date
in the MS. occurs in fol gé,
for gis or p. 265 9 This Edition] where a papal
decision is stated to have been pronounced in 1321.
the word
Canonical obedience
o


xiv
..
in page 9, the extension of hands towards the Confirmandi, ac-
cording to the Roman use, is omitted. At the consecration of
a Church, instead of commencing with the seven Penitential
Psalms, the 85th and 131st Psalms only of the Vulgate are to
be recited. In the Ordo ad Synodum, p. 53, our Pontifical
enjoins that in the midst of the assembled clergy should be
placed the Relics, a Stole and the Plenarium, or complete Copy
of the four Holy Gospels, which the Roman does not require in
Diocesan Synods. In the Consecration of Bishops, ours refers
p. 99, to the custom introduced by Pope Melchiades (about
the year 313,) and adopted at Rome, of the Prelate Elect mak-
ing an offering of two lighted torches, two loaves and two
small barrels of wine; but adds, "istas oblationes non observat
Ecclesia Anglicana."* But the Ordo ad benedicendum Regem
secundum usum Ecclesie Westmonasteriensis, p. 137, will deeply
interest the reader. Its substance is chiefly taken from Arch-
bishop Egbert's Pontifical, which, as Dr. Lingard justly re-
marks, contains the most ancient Form of Consecrating Royal
Persons that is known. (Anglo-Saxon Church, vol. ii. p. 28.)
The Offerings, the Unctions, the Benedictions vary considerably
from the Roman. In several instances, throughout the volume,
we can trace much similarity with the prayers in the Jumieges
Ritual, and with the practices of the Gallican Church, as set
forth by Dom Martene in his learned work "De Antiquis Ec-
clesiæ Ritibus." The form and order ad includendum Anacho-
ritam, which he describes in his second vol., p. 177, from the
Rule of Grimlaicus, in the 9th century, and from the ancient
Ritual of Soissons, is far from being as complete as ours, p. 131.
Before the Mass, the clerical candidate for reclusion lay pros-
trate in the middle of the choir; if a layman, without the door
As no mention is made of the Mitre in Archbishop Egbert's Form in
consecrating Bishops, we may infer that such ornament was not worn in the
eighth century.
XV
of the choir; but if a woman, she remained in the west part of
the Church;-"ubi mos est feminis orare." The Mass of Re-
quiem tanquam pro mortuo is enjoined by the French Ritual
on this occasion: ours prescribes the Mass de Spiritu Sancto;
and further, that Extreme Unction should be administered to
the candidate, and the commendation of the departing soul be
recited over him.*
The Benedictionary Prayers for the Sundays and Festivals
throughout the year, nearly two hundred in number, composed
by Archbishop Peckham, a learned Franciscan, and Archbishop
of Canterbury, from 1278 to 1294, p. 152, we have never met
with elsewhere: we suspect they were unknown to Lynwood and
Leland: they comprise 36 pages of the M.S., and several of
them are characterised by genuine piety and deep spiritual
unction. We could indeed have wished that the Primate had
rejected the legendary tale of Trajan, p. 183, to mark the effi-
cacy of St. Gregory's prayers.
The Benediction of the Cross, p. 123, resembles the form in
the Pontifical of the Benedictine Monastery of Lyre, in the
Diocese of Evreux, Normandy. In the Baptismal Service,
p. 255, the Priest is directed to dip the child three distinct
times in the font: should the Bishop be present, the child was
to be confirmed, and, if of sufficient age, admitted to the Com-
munion. In the Marriage Ceremony the contract was made,
according to the ancient custom of England, publicly, at the
Church door; after which the married couple was led towards
the Altar; and at the Sanctus of the Mass four clerks, in sur-
plices, held the nuptial veil over them until the solemn bene-
diction was pronounced by the celebrant.
-
Abbe Pavy, of St. Bonaventure's Church at Lyons, is now engaged in
the "History of Recluses in Europe." In the Life of St. Chef, Oct. 29, Alban
Butler's Lives of the Saints we find a custom was prevailing at Vienne, in the
sixth century, of such reclusion.
xvi
In the ordination Service for Priests we observe a difference
in the Rubric for the imposition of hands. In our Pontifical
the Bishop places his right hand on the head of each, and the
assistant Priests hold their hands raised over the heads of
the ordinandi, p. 87. In the Roman, the Bishop lays both
his hands on the head, and the assistant Priests do the same;
after which, the Bishop and the Priests hold their right hands
extended over them. But it is not our design to attempt to
point out every peculiarity in the English Ritual; but rather to
invite the attention of those who feel an interest in the subject,
to the whole Volume now presented to the Public.
IN ISTO PONTIFICALI SUBSCRIPTA CONTINENTUR.
Modus induendi episcopum
Psalmi episcopales
Confirmatio puerorum
Collatio prime tonsure
Dedicatio ecclesiarum.
Consecratio altaris....
Reconditio reliquiarum
Consecratio altaris portatilis
Dedicatio cemiterii.
Reconciliatio ecclesie
Concilium qualiter agatur
Officium in capite jejunii
Officium in die cene
Ordines qualiter celebrantur
•
Qualiter ordines generales agantur. .
Consecratio episcoporum
Benedictio abbatis monachorum.
Benedictio abbatis canonicorum.
Benedictio abbatisse
Consecratio virginum..
Benedictio vidue. . . .
Professio monachorum
Benedictio heremitarum.
Reclusio anachoritarum
•
•
•
•
Consecratio regis
Consecratio regine..
Benedictiones dominicales et festivales edite a Johanne de
Page.
3
5
9
10
11
19
32
39
42
46
53
57
60
75
76
92
103
108
110
114
122
125
129
131
137
150
Pecham archiepiscopo Cantuariensi. .
152
Quedam alie benedictiones que non sunt edite a Pecham.. 205
Benedictio umbraculi altaris
209
Benedictio ensis novi militis
210
Benedictio scuti et baculi pro
211
Benedictio novi putei.....
212
Benedictio herbarum et omnium olerum
213
Benedictio pecorum
214
duello..
xviii
Benedictio librorum
Benedictio carnium in Paschate..
Benedictio novorum fructuum
Benedictio pomorum
Benedictio ad omnia que volueris
Benedictio seminis ...
Benedictio in area
Benedictio campanarum.
Benedictio Eukaristialis vasculi et crismalis vasculi ....
Benedictio thuribuli
Benedictio thumiamatis
Benedictio crucis
Benedictio ymaginis beate virginis.
Benedictio alterius ymaginis .
Benedictio scrinii
Benedictio baptisterii.
Benedictio domus nove.
• •
•
Benedictio navis...
Benedictio corporalium
→
Benedictio patene
Benedictio calicis
Benedictio lintheaminum altaris.
Benedictio omnium vestimentorum ecclesie
Officium peregrinorum
Ad faciendum cathecumenum.
Ad facienda sponsalia.
·
Ad sepeliendum mortuos
Ad degradandum sacerdotes
Ad restituendum degradatum..
Ad laudandum Dominum pro miraculo
Ad suscipiendum regem et reginam
Ad suscipiendum archiepiscopum
Orationes que dicuntur in intronizatione archiepiscopi
Qualiter crisma conficitur in ecclesia Sarum...
Ordo reconciliandi apostatam a fide
Forma excommunicationis.
Forma admittendi fratrem
•
In a later hand.
•
.
•
Page,
215
216
217
217
217
217
218
218
222
223
223
223
228
230
231
233
235
236
236
237
238
238
239
242
247
257
267
276
278
278
280
281
283
283
285
287
288
:
MODUS INDUENDI EPISCOPUM.
MODUS induendi Episcopum ad solempniter celebrandum,
Primo veniat Pontifex ante altare, vel alibi ubi dispositum fu-
erit, et prostratus breviter oret, et surgens ponat se in cathe-
dram, et statim incipiantur psalmi consueti Quam dilecta
cun ceteris ut infra. Interim ministri vel domicelli caligas cum supra.
sandalis secrete, extenso superiori indumento, ei subministrent✔
Deinde manutergium cum aqua ad lavandum deportent. Pos-
tea exuat capann et induat amictum, albam, et stolam et reliquias
circa collum, ac deinceps, tunicam, dehinc dalmaticam, et mani-
pulum, & tunc sedendo cirothecas manibus imponat et anulum
pontificalem magnum, una cum uno parvo strictiori anulo ad
tenendum fortius super imponat, Et sudarium retortum in manu
recipiat ad faciem extergendam. Et sic post psalmos infra scrip-
tos orationes sequentes,consucie dicantur.
Et cum hora fuerit predicat
surgat et casulam induat, et mitram capiti imponat, et bacnlum orig. but we prepor
pastoralem in manu sua sinistra assumat curvatura baculi ad
populum conversa, cujus contrarium faciant ministri tenendo
baculum vel portando. Et sic chorn cantando Gloria Patri.vel
alias officium incipiat, procedat de sacrario ad altare populum
benedicendo. Et veniens ante altare deposita mitra, dicat con-
fessionem. Qua dicta, dicat usque preces, reponatur mitra
/
dicendo
X
Jiću
our
reading
B
Choro
chorus agree
with incipiat
4
m is right
i
right
la.
<<
I is right no
•
ん
​A
usque Gloria in excelsis, vel usque principium orationis, et
deponatur dum dicitur oratio, et post orationem dicto Jesum
Christum filium tuum,ad hec verba Qui tecum reponatur mitra
usque ad evangelium, et tunc amoveatur, recepto baculo usque
incipit. Credo in unum,et osculatus fuerit librum. Et si. Credo.
dicitur non reponatur quosque illa verba dicta sint cum genu-
flectione, Et incarnatus est de spiritu sancto ex Maria virgine
et homo factus est. Tunc surgat et recipiat mitram usque post-
quam vertit se ad populum dicendo Orate fratres et hoc dicto
conversus ad altare, removeat minister mitram, et ponat cam su-
per cornu altaris quasi stando, quousque fiat benedictio super
populung ut patet infra missam quoque totam sicut ceteri
sacerdotes dicats excepto quod salutando populum ante princi- ? or os.?
palem orationem, dicat vertendo se Pax vobis &t post Per
omnia ante pacem, faciat benedictionem solemnem super po-
pulumg diacono baculum in manu dextera tenente, et ad chorum
converso dicendo excelsa voce. Humiliate vos ad benedicti-
onemchorus respondeat Deo gratias. Et sic Endiaristia super
patenam reposita, acceptaque mitra et baculo in manu sinistra,
et manu dextera super populum elevata dicat benedictiones prout
tempus exigit et requirit. Et postea remotis mitra et baculog
reversus ad altare dicat et pax ejus sit semper vobiscumet cetera
sequuntur sicut alii sacerdotes, nisi quod lotis manibus reponat
mitram et resumat cirothecas et postquam se verterit ad populum
et reversus digit Oremus. Xmoveatur mitra dum dicitur post- 2
communio et iterum post orationem resumatur in fine. Et sic
cum ca recedat prout venit dictaque missa incipiat Canticum. fo.
Benedicite omnia opera domini domino, Et sic pergat ad locum
exuendi. Et sciendum quod secundum modum domini Xape et
curie Komane, tociens mitra amoveatur a capite quociens Xpis-
copus aliquid dicatt pertinens ad missam nisi quando ordines
celebrantur Preterea secundum eundem usum ultimo omnium
C
►
Ir
5
datur et ponitur in teniendo ad altare manipulus in brachio Cherperam)
L
¥
sinistro post missam primio amoveatur juxta illud Psalmi, us
Venientes autem venient cum exultatione portantes manipulos
suos Semina enim nostra sunt quicquid boni fecerimus
nipulus primum quod finaliter recipiemus. remis.
•
[PSALMI EPISCOPALES.]
QUANDO Episcopus induit se pontificalia dicuntur Psalmi vi-
delicet.
Ps. 88. Quam dilecta tabernacula tua, Domine, virtutum •
concupiscit et deficit anima mea in atria Domini. Cor meum et
caro mea:exultaverunt in Dominum vivum. Etenim passer in-
venit sibi domum?' et turtur nidum sibi ubi reponat pullos suos.
Altaria tua Domine virtutum rex meus et Deus meus. Beati
qui habitant in domo tua Domine :'in secula seculorum lauda-
bunt te. Beatus vir, cujus est auxilium abs te? ascensiones in co
corde suo disposuit, in valle lacrimarum, in loco quem posuit.
Etenim benedictionem dabit legislator/ ibunt de virtute in vir-
tutem videbitur Deus Deorum in Syon. Domine, Deus virtu-
tum, exaudi orationem meam auribus percipe Deus Jacob.
Protector noster aspice Deus et respice in faciem Christi tui.
Quia melior est dies una in atriis tuis, super millia. Elegi ab-
jectus esse in domo Dei mei: magis quam habitare in taberna- novi?
culis peccatorum. Quia miscricordiam et veritatem diligit Deus: Fol. 29.
om gratiam et gloriam dabit Dominus. Non privabit bonis eos qui
6
کرے
ambulant in innocencia? Domine virtutum, beatus homo qui
sperat in eo.
Ps. 84. Benedixisti Domine terram tuam avertisti captivi-
tatem Jacob. Remisisti iniquitatem plebis tue: operuisti om-
nia peccata corum. Mitigasti, Domine, iram tuam: avertisti ab
ira indignationis tue. Converte nos, Deus, salutaris noster et
averte iram tuam a generacione in generacionem. Deus tu con-
versus vivificabis nos et plebs tua letabitur in te. Ostende
nobis Domine misericordiam tuam et salutare tuum da nobis.
Audiam quid loquatur in me Dominus Deus quoniam loquetur
pacem in plebem suam. Et super sanctos suos, et in eos qui
convertuntur ad cor. Verumtamen prope timentes eum salutare
ipsius ut inhabitet gloria in terra nostra. Misericordiaset ve-
ritas obviaverunt sibi justicia et pax osculate sunt. Veritas de
terra orta est et justicia de celo prospexit. Etenim Dominus
dabit benignitatem et terra nostra dabit fructum suum. Jus-
ticia ante eum ambulabit et ponet in via gressus suos.
Ps. 85. Inclina Domine aurem tuam et exaudi me quoni-
am inops et pauper sum ego. Custodi animam meam, quia quoncar
sanctus sum - salvum fac servum tuum, Deus meus, sperantem
in te. Miserere mei Domine, quia ad te clamavi tota dieleti- quoniam
fica animam servi tui, quia ad te Domine animam meam levavi.
Quoniam tu Domine suavis et mitis. et multe misericordie
omnibus invocantibus te. Auribus percipe oracionem meam
et intende voci deprecationis mee.
In die tribulationis mee
clamavi ad te, quia exaudisti me. Non est similis tui in diis
Domine et non est secundum opera tua. Omnes gentes quas-
cumque fecisti, venient et adorabunt coram te Domine et glori-
ficabunt nomen tuum. Quoniam magnus est tu, et faciens
mirabilia tu es peus solus. Deduc me, Domine, in via tua et
ingrediar in veritate tua? letetur cor meum, ut timeat nomen
tuum. Confitebor tibi, Domine Deus meus, in toto corde meo
laabit
Insert "nobis. Numquid in eternum irasceris nobis : aut
: extendes iram tuam a generacione in generacionem, &
7
et glorificabo nomen tuum in eternum. Quia misericordia tua
magna est super me et eruisti animam meam ex inferno inferi-
ori. Deus, iniqui insurrexerunt adversum me, et sinagoga po- sign
tentium quesierunt animam meam : et non proposuerunt te in
conspectu suo. Et tu, Domine Deus, miserator et misericors, Fol. ij.
patiens et multe misericordie et verax. Respice in me et mise-
rere mei; da michi imperium tuum puero tuo, et salvum fac
filium ancille tue. Fac mecum signum in bonum, ut videant
qui oderunt me et confundantur: quia tu Domine adjuvisti me,
et consolatus es me.
a
Ps. 115. Credidi propter quod locutus sum: Ego autem
humiliatus sum nimis. Ego dixi in excessu meo; omnis homo
mendax. Quid retribuam Domino, pro omnibus que retribuit
mihi. Calicem salutaris accipiam: et nomen Domini invocabo.
Vota mea Domino reddam coram omni populo ejus preciosa in
conspectu Domini mors sanctorum ejus. O Domine, quia ego
servus tuus: ego servus tuus, et filius ancille tue. Dirupisti
vincula mea: tibi sacrificabo hostiam laudis, et nomen Domini
invocabo. Vota mea Domino reddam in conspectu omnis populi
ejus: in atriis domus Domini, in medio tui, Jerusalem.
Ps. 131. Memento Domine David: et omnis mansuetudinis
ejus. Sicut juravit Domino, votum vovit Deo Jacob. Si in-
troiero in tabernaculum domus mee, si ascendero in lectum
strati mei. Si dedero sompnum oculis meis, et palpebris meis
dormitacionem. Et requiem temporibus meis: donec inveniam
locum Domino, tabernaculum Deo Jacob. Ecce audivimus
eum in Effrata: invenimus eum in campis silve. Introibimus
in tabernaculum ejus: adorabimus in loco, ubi steterunt pedes
ejus. Surge Domine in requiem tuam: tú et archa sanctifica-
cionis tue. Sacerdotes tui induantur justiciam: et sancti
tui exultent. Propter David servum tuum, non avertas fa-
ciem Christi tui. Juravit Dominus David veritatem, et non
9
8
frustrabitur eam: de fructu ventris tui ponam super sedem
tuam. Si custodierint filii tui testamentum meum, et testimo-
nia mea hec, que docebo eos. Et filii eorum usque in seculum,
sedebunt super sedem tuam. Quoniam elegit Dominus Syon:
elegit eam in habitacionem sibi. Hec requies mea in seculum
seculi: hic habitabo, quoniam elegi eam. Viduam ejus benedi-
cens benedicam pauperes ejus saturabo panibus. Sacerdotes
ejus induam salutari: et sancti ejus exultatione exultabunt. Illuc
producam cornu David, paravi lucernam Christo meo. Inimi-
cos ejus induam confusione: super ipsum autem efflorebit sanc-
tificacio mea. R. Veni Domine visitare nos in pace, et letemur
coram te corde perfecto. Kyrie eleison-Christe eleison-Kyrie
eleison. Pater noster. V. Et ne nos R. Set libera. V.
Sacerdotes tui induantur justiciam. R. Et sancti tui exultent.
V. Non nobis, Domine, non nobis. R. Set nomini tuo da
gloriam. V. Domine exaudi orationem meam. R. Et cla-
mor meus ad te veniat. V. Dominus vobiscum. Oremus.
Actiones nostras, quesumus Domine, aspirando preveni, et
adjuvando prosequere, ut cuncta nostra oracio et operacio a te
semper incipiat, et per te cepta finiatur. Adsit nobis, que-
sumus Domine, virtus spiritus sancti: que corda nostra clemen-
ter expurget, et ab omnibus tueatur adversis. Oratio.
Aures tue pietatis, mitissime Deus, inclina precibus meis, et
gracia sancti spiritus illumina cor meum, ut tuis misteriis digne
ministrare, teque eterna caritate diligere merear, Per Dominum.
Calle.
Fac me, queso, Deus, ita justitia indui, ut in electorum mere-
ar exultatione letari, quatenus exutus ab omnibus sordibus pec-
catorum, consorcium adipiscar et tibi placencium sacerdotum;
meque tua misericordia a vitiis omnibus exuat, quem reatus pro-
prie conscientie accusat. Per Christum Dominum.
CONFIRMATIO PUERORUM.
the mistate is notes
in the m.
5
IN confirmatione puerorum. In primis dicat Episcopus.
Adjutorium nostrum in nomine Domini. Dominus vobiscum.
Omnipotens sempiterne Deus, qui regenerare dignatus es hos
famulos vel famulas tuas, ex aqua et spiritu sancto, quique de- quaqua In
disti eis remissionem peccatorum, immitte in eos septiformem
spiritum sanctum, Paraclitum de celis. Amen V. Spiritum
sapientie et intellectus. Amen. Spiritum consilii et fortitudi-
nis. Amen. Spiritum sapientie et pictatis. Amen. Et imple
eos vel eas spiritu timoris Domini. Amen. Et consigna eos vel
eas signo sancte crucis in vitam propiciatus eternam. Tunc
Episcopus petat nomen cujuslibet infantis et ungat policem cris-
mate et faciat crucem in fronte pueri, dicens.
N. Consigno te signo crucis, et confirmo te crismate salutis.
In nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti. Amen. Pax te-
cum. Et cum spiritu tuo.
Ecce sic benedicetur omnis homo, qui timet Dominum. Be-
nedicat vos Dominus ex Syon, ut videatis bona Jerusalem om-
nibus diebus vite vestre. Gloria Patri. Sicut erat.
Sicut erat. Pax vobis
&c. Oremus. Deus, qui apostolis tuis sanctum dedisti spiritum,
quique per eos eorumque successores ceteris fidelibus tradendum
esse voluisti; respice propicius ad humilitatis nostre famula-
tum, et presta, ut horum corda quorum frontes sacrosancto
crismate delinivimus, et signo sancte crucis consignavimus,
10
i
idem Spiritus adveniens eos templum glorie sue dignanter inhab-
itando perficiat. Per Dominum. Benedicat vos omnipotens
Dcus, Pater, et Filius, et spiritus Sanctus.
-the butt
I is right
COLLATIO PRIME TONSURE.
PREFACIO ad Coronam faciendam. V. Adjutorium nostrum
&c. R. Qui fecit. Dominus vobiscum. Oremus.
Oremus, dilectissimi fratres, Dominum Jesum Christum pro
hoc famulo vel hiis famulis qui ad deponendam comam capitis
sui pro ejus a more, et exemplo beati Petri, festinat vel festinant,
ut donet ei vel eis, spiritum sanctum qui habitum religionis in
eo, vel eis, perpetue conservet, et a mundi impedimento, vel
seculari desidigy cor. ejus vel eorum, defendat et sicut immutan-
tur vel immutatur in vultu, ita manus dextera sua, ei vel eis,
virtutem perfectionis, et boni operis tribuat incrementum et
$
abjecta omni cecitate humana, spirituales illis oculos aperfat et e
lumen ei eterne glorie concedat, Per eundem Dominum. Oremus.
Adesto Domine supplicationibus nostris et hunc famulum tu-
um, vel hos famulos tuos, benedicere dignare cui vel quibus, sig-
num in sancto nomine tuo sacre religionis imponimus, ut te
largiente et devotus, vel deveti, in ecclesia tua persistere, et vitam
not M. PS but percipere mereatur eternam. Deinde omnes tonsurandi simul
itted
om
caridently
(why? SW.)
dicant. V. Dominus pars et tum incipiatur salmus Ps. 15
Conserva et dicitur usque Dominus pars et illum versum dicat
quilibet tonsurandorum per se tunc Episcopus ter incidat ali-
11.
e
quam partem de capillis eorem dicens In nomine Patris, secun-
dog et Filii, tercio, et Spiritus Sancti. Amen. Omnibus vero
tonsis dicitur residua pars psalmi, usque in finem, cum Gloria
pealmo
Patri et Sicut erat: quo dicto, omnes tonsorati simul dicant. V.
Dominus pars, postea incipiatur antiphona, Hiccipiat bene-
dictionem a Domino, et misericordiam a Deo salutari suo, quia
smitted hec eft generacio querencium Dominum. Psalmus 23. Do- unintentionally
e
Fis it in my copy
•
"Sutto
mini est terra.
Omnipotens sempiterne Deus, Jesu Christe, propiciare pec-
catis nostris, et ab omni servitute secularis habitus hunc famu-
lum tuum, dum ignominiam hujus mundi deponit, eruere et
servare digneris,ut tua semper gracia perfruatur in corde; et si- omitted huss
Zitto
cut similitudinem tue corone gestare eum fecimus in capite, sic
tuam virtutem et hereditatem subsequi mereatur in corde. Qui
cum
аё
omitted In B
Deo.
Presta quesumus omnipotens Deus, ut famulus tuus cujus
hodie comam capitis pro divino amore deposuimus in tua per-t. S.hot.
petua dilectione maneat, ut eum sine malicia in sempiternum
custodias.
Per Dominum.
DEDICATIO ECCLESIARUM.
INCIPIT ordo ad dedicandum ecclesias in quarum dedicacione
subscripta requiruntur. Primo provideatur, quod ecclesia po-
terit libere circuiri, et quod xii cruces depingantur in circulis.
in parietibus infra ecclesiam, et xii deforis: et xiiii cereoli et
totidem claves ferrei, figendi in superiore parte circulorum,
с
Fol, lill
"
12
in quibus dicti cereoli figantur, vas plenum aqua in medio ec-
clesie et v vel vi vasa plena aqua extra ecclesiam, ysopus quan-
tum duo pugilli capere possunt : fiant duo fasciculi quorum unus
ligetur in scopa, et altero aspergatur aqua super altare dedican-
dum si quod fuerit, vinum, sal, cineres, incensum, zabulum quod
angule occiden farmergatur a sinistro angulo ecclesie ab oriente usque in dextrum
been corrected to
word two Jolecisms
The PP ours has algulum occidentalem; et a dextro angulo orientali usque in
sinistrum angulum occidentalem in modum crucis sancti Andree.
Quod quidem zabulum sit in latitudine pedis et dimidii, in spissi-
tudinem trium digitorum vel iiii. Adsit tentorium ante hostium
ecclesic in quo induat se pontifex cum duobus diaconibus et aliis
ministris suis, quibus omnibus paratis episcopus intret tento-
rium et induat se amictu, alba, stola, fanonc. Unus subdia-
conus quodam modo stola accepta, duo ceroferarii, et unus thur-
ribularius, qui omnes sint superpelliceis induti. Et dum ponti-
fex cum ministris se induit dicuntur subscripti psalmi. 85
Inclina Domine. 131 Memento Domine David. Postea Kyrie
eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Pater noster. Et
ne nos V. Ostende nobis V. Esto nobis Domine turris forti-
tudinis V. Non nobis Domine, non nobis. V. Salvos fac ser-
1. Domine exaudi. Dominus vobiscum. Oremus.
Actiones nostras quesumus, Domine, aspirando preveni et
adjuvando prosequere, et interveniente beata et gloriosa, sem-
perque virgine Dei genitrice Maria, cum omnibus sanctis, cuncta
nostra operacio et a te semper incipiat, et per te cepta finiatur.
Per Christum.
VOS.
Sunt In SS
ours is best
toma
Deus, qui nos pastores in populo vocari voluisti, presta que-
sumus; ut hoc quod humano ore dicimur, in tuis oculis esse
valeamus. Per Christum.
Deus, qui paterna majestate ignea claustra dirupisti inferno-
rum, et sanguine tuo populum tibi adquisivisti sempiternum
indue nos armis spiritualibus virtutum et invicta sancte crucis
? right
13
1
potencia, ut contra diabolum pugnaturi, in auxilio habeamus
quatenus tibi hereditatem de iniquo diaboli spolio adquiramus :
et qui in domum Zachei quondam miseratus descendisti, in do-
mum quoque hanc, quam sanctificaturi sumus, venire dignare, et
populum qui ad ejus dedicacionem convenerunt, spirituali gaudio
munerare, Salvator mundi, Domine Jesu Christe, qui cum Patre
et Spiritu Sancto, vivis et regnas, per omnia secula seculorum.
Amen. Postea veniat episcopus cum suis ministris ante ostium
ecclesie que dedicanda est, cantando sonoriter hanc antiphonam.
Zachee festinans descende, quia hodie in domo tua oportet me
manere: at ille festinans descendit, et suscepit illum gaudens in
domum suam: hodie huic domui salus a Deo facta est. Alleluia.
Finita antiphona, ejiciantur omnes ab ecclesia, solus vero diaco-
nus amictu, alba, fanone et stola ad hoc assignatus in ecclesia
recludatur, et cpiscopus ante fores ecclesie benedicat aquam
prout benedicitur in dominicis diebus.
Exorcizo te creatura salis per Deum vivum
rumper Deum sanctum per Deum qui te
prophetam in aquam mitti jussit, ut sanaretur sterilitas aque, ut
efficiaris sal exorcizatum in salutem credencium, et sis omnibus
te sumentibus sanitas anime et corporis, ut effugiat atque discedat
ab eo loco in quo aspersum fueris, omnis fantasia et nequicia vel
versutia diabolice fraudis, omnisque spiritus immundus adjuratus
per eum, qui venturus est judicare vivos et mortuos, et seculum
per ignem. Amen. Immensam clemenciam tuam, omnipotens
eterne Deus, humiliter imploramus, ut hanc creaturam salis quam
in usum humani generis tribuisti, benedicere et sanctificare
tua pietate digneris, ut sit omnibus te sumentibus, salus mentis
et corporis, ut quicquid ex eo tactum vel aspersum fuerit, careat
omni immundicia, omnique impugnacione sit defensa spiritualis
nequicie. Per Dominum nostrum. Exorcimus aque.
Exorciso te creatura aque in nomine Dei Patris omnipotentis,
•
per Deum ve-
per Heliseum
Ź
14
et in nomine Jesu Christi Filii ejus Domini nostri, et in virtute
Spiritus Sancti, ut fias aqua exorcisata ad effugandam omnem
potestatem inimici, et ipsum inimicum eradicare et explantare
valeas cum angelis suis apostaticis; per virtutem ejusdem Do-
mini nostri Jesu Christi, qui venturus est judicare vivos et mor-
tuos et seculum per ignem. Amen.
Deus, qui ad salutem humani generis maxima queque sacra-
menta in aquarum substancia condidisti: adesto propicius invo-
cacionibus nostris et elemento huic multimodis purificacionibus
preparato virtutem tue benedictionis infunde, ut creatura tua
misteriis tuis serviens, ad abjiciendos demones, morbosque pel-
lendos divine gracie sumat effectum, ut quicquid in domibus vel
in locis fidelium hec unda resperserit, careat omni immundicia,
liberetur a noxa: non illic resideat spiritus pestilens, non aura
corrumpens: discedant omnes insidie latentis inimici, et quic-
quid est quod aut incolumitati habitancium invidet aut quieti, as-
persione hujus aque effugiat, ut salubritas per invocationem sancti
tui nominis expetita, ab omnibus impugnacionibus sit defensa.
Per Dominum. Hic mittat sacerdos sal in aquam ad modum
crucis ita dicens. Commixtio salis et aque pariter fiat in nomine
Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Amen. Sequatur benedictio
salis et aque pariter in hoc modo. Dominus vobiscum. Oremus.
Deus, invicte virtutis auctor et insuperabilis imperii rex, ac
semper magnificus triumphator, qui adverse dominationis vires
reprimis, qui inimici rugientis serviciam superas, qui hostiles
nequicias potens expugnas, te Domine trementes et supplices
deprecamur ac petimus, ut hanc creaturam salis et aque dignan-
ter accipias, benignus illustres, pietatis tue rore sanstifices, ut
ubicunque fuerit aspersa per invocationem sancti tui nominis,
omnis infestacio immundi spiritus abigatur, terrorquc venenosi
serpentis procul pellatur, et presencia Sancti Spiritus nobis mise-
ricordiam tuam poscentibus ubique adesse dignetur. Per Do-
15
minum nostrum Jesum Christum Filium tuum, qui tecum vivit
et regnat in unitate ejusdem Spiritus Sancti, Deus, per omnia
secula seculorum, Amen. Post aspercionem aque benedicte di-
cat sacerdos. V. Ostende nobis. Et salutare. Dominus
vobiscum. Oremus.
Exaudi nos, Domine sancte, pater omnipotens, eterne Deus
et mittere digneris sanctum angelum tuum de celis, qui custo-
diat, foveat, protegat, visitet, et defendat omnes inhabitantes in
hoc habitaculo. Per Christum. Benedictione aque finita suma-
tur de illa aqua benedicta in aliquo vase et mittatur in cetera
vasa extra ecclesiam, et tunc deponat capam et incipiat a manu
sinistra cum scopa in manu et circumeat ipsam ccclesiam cum
clero et populo spergendo aquam in ymo par parietes; et schola
cantet hoc sequens. R. Fundata est domus Domini super
verticem montium, et exaltata est super omnes colles, et venient
ad eam omnes gentes, et dicent, gloria tibi Domine. V. Ve-
nientes autem venient cum exultacione portantes manipulos suos.
Antiphona. Attollite portas principes vestras et elevamini porte
eternales. Psalmus 23. Domini est terra, tunc stans ante ostium
ecclesie dicat, Oremus, et diaconus extra ecclesiam Flectamus
genua. Levate. Oremus.
Omnipotens sempiterne Deus, qui in omni loco dominacionis
tue assistis et totus operaris; adesto supplicacionibus nostris et
hujus domus, cujus es fundator, esto protector; nulla hic nequi-
cia contrarie potestatis obsistat, set virtute Spiritus Sancti oper-
ante, fiat hic tibi semper purum servicium et devota libertas,
Per Christum. Oracione finita eat episcopus ad ostium ecclesie,
clero pre foribus stante et percutiat super liminare cum cambuca
sua dicens, Tollite portas, principes, vestras, et elevamini porte
eternales, et introibit rex glorie, cui diaconus deiutus, Quis est
iste rex glorie? et episcopus, Dominus fortis et potens, et his dic-
tis recedat ab ostio, circumeat secundo ipsam ecclesiam cum clero
A
distes
I
16
dele s
F
et populo aquam in medio parietum spergendo et canendo. R.
In circuitu tuo, Domine, lumen quod nunquam deficiet, ubi
constitusti lucidissimas mansiones: ibi requiescunt sanctorum
anime. V. Lux perpetua lucebit sanctis tuis, Domine, et eter-
nitas temporum: et clerus antiphonam, Tollite portas, ut prius.
Tunc veniat episcopus ante ostium ecclesie et dicat Oremus,
et diaconus extra ecclesiam. Flectamus genua. Levate.
Omnipotens sempiterne Deus, qui per filium tuum, angularem
silicet lapidem, duos e diverso venientes, ex circumcisione et
prepucio parietes, duosque greges ovium sub uno eodemque
pastore unisti, da famulis tuis, per hec nostre devocionis officia
indissolubile vinculum caritatis, ut nulla devocione mentium,
nulla perversitatis varietate sequestrentur, quos sub unius regi-
mine pastoris unus grex continet, uniusque, te custode, ovilis
septa concludunt. Per eundem Christum. Oratione dicta
accedat episcopus sccundo ad ostium ecclesie, et percutiat super
liminare dicens Tollite portas, ct diaconus intus Quis est iste rex
glorie? cpiscopus Dominus potens in prelio. Iterum circumcat
ecclesiam aquam in summo parietum spergendo et interim can-
tetur a choro. R. Benedic Domine domum istam quam edi-
ficavi nomini tuo: veniencium in loco isto exaudias preces in
excelso glorie tue V. Si peccaverit in te populus tuus et con-
versus egerit penitenciam, veniensque oraverit in loco isto.
Exaudias. Accessio tercia. Iterum chorus antiphonam, Tol-
lite portas. Psalmum 23. Domini et terra, et cum venerit
episcopus ante ostium ccclesie dicat Oremus, et diaconus extra
tertio. Flectamus genua. Levate.
Omnipotens et misericors Deus, qui sacerdotibus tuis tantam
pre ceteris contulisti gratiam, ut quicquid in tuo nomine digne
perfecteque ab eis agitur, a te fieri credatur, quesumus immen-
sam clemenciam tuam, ut quicquid modo visitaturi sumus, visi-
tes, quicquid benedicturi, benedicas, sitque ad nostre humilitatis
E
17
introitum, sanctorum tuorum meritis, fuga demonum, et angeli
pacis ingressus. Per Christum. Tunc attendens ad ostium
percutiat tercio super liminare et dicat, Tollite portas et dia-
conus intus Quis est iste rex glorie? et episcopus Dominus virtu-
tum ipse est rex glorie: et adjiciat Aperi, et aperto ostio pontifex
intret cum ministris bajulans crucem et dicat. Pax huic domui
et clerus cantet antiphonam Pax eterna ab eterno Patre huic
domui:
: pacem pius consolator huic prestet domui. Psalmus
121. Letatus sum. Cum vero episcopus venerit in medium
ecclesie dicat. Crux pellat hinc hostem: crux Christi defendat
hic orantes: crux Christi triumphet hic et in eternum. Postea
episcopus statim flectendo genua sua incipiat ympnum. Veni
Creator Spiritus, et incipiat principium cujuslibet versus illius
ympni et chorus prosequatur, quo dicto dicuntur letanie et
chorus et episcopus interim dicunt VII psalmos penitenciales
cuin aliqua reverenda persona, et cum ventum fuerit ad versum
qui per episcopum in letania cantatur, surgat episcopus et dicat
ut hanc ecclesiam et hoc altare, si fuerit cum ecclesia dedican-
dum, benedicere digneris: et chorus: Te rogamus audi nos
secundo episcopus. Ut hanc ecclesiam benedicere et sancti-
ficare digneris: et chorus ut super, et tercio episcopus ut hanc &c.
benedicere et sanctificare atque consecrare digneris: et
chorus Te rogamus audi nos. Et tunc chorus prosequatur
letaniam usque in finem. Finita letania, dicat pontifex Oremus
et diaconus. Flectamus genua. Levate.
Magnificare, Domine Deus noster, in sanctis tuis et in hoc
templo tibi edificato appare, ut qui cuncta in filiis adopcionis
operaris, ipse semper in tua hereditate lauderis. Per Dominum
nostrum. Tunc incipiens episcopus a sinistro angulo ecclesie
ab oriente usque in dextrum angulum occidentalem scribere cum
cambuca sua grece alphabetum A ΒΓΔΕΖΗΘΙΚΛΜΝΞΟ
ΠΡΣΤΥΦ Χ Ψ Ω
18
Nota quod secundum Ysodorum greci habent tantum xxiiij
literas incipiensque similiter a dextro angulo orientali scribat
alphabetum latinum usque in sinistrum angulum occidentalem.
Abcdefghiklmnopqrstuxpz, interim cantet chorus antiphonam
O
quam metuendus est locus iste: vere non est hic aliud nisi
domus Dei et porta celi. Canticum, Benedictus Dominus Deus
Israel: et post quemlibet versum illius cantici repetatur antiphona
O quam metuendus. Finito cantico dicat episcopus in medio
ecclesic oracionem.
Deus qui sanctum Moysen pre cunctis millibus Israeliticis
tam familiarem tibi esse fecisti, ut ei diceres, Invenisti enim
gratiam coram me, et teipsum novi ex nomine: quem in montis
Sinay cacumine induxisti, ubi in prefigurationem sancte ecclesie
fabricandi tabernaculi sacramenta ostendisti, cui etiam duas ta-
bulas lapideas digito tuo scriptas tradidisti, quarum una tria
precepta, que ad fidem sancte Trinitatis; altera septem, que ad
custodiam constituende legis pertinebant, habebant: beatis apos-
tolis tuis intercedentibus, exaudi vota oracionum super hoc
pavimentum, in quo ad instrumentum fidei illorum, divinarum
carectere literarum a duobus angulis hujus domus usque in alios
duos angulos depinximus; et verba legis tue in tabulis cordium
illorum, misericordie tue digito scribe; presta quoque, ut quic-
quid ex ore humilitatis nostre faciendum didicerint, hoc facere
cupiant, sicque vivant, ut illuc pervenire valeant, ubi nomina
sua in libro vite gratulentur per secula. Per te, Jesu Christe,
cui cum eterno Patre Sanctoque Spiritu manet honor et perpe-
tuitas in seculorum secula.
sic in m. S.
CONSECRATIO ALTARIS.
TUNC accedat episcopus ad altare consecrandum, si quid fu-
erit et dicat ter. Deus in adjutorium meum intende. Et
clerus. Domine ad adjuvandum me festina cum Gloria Patri
et sicut erat. Sine Alleluia. Quo dicto ter fiat exorcismus
salis et aque, cinerum et vini, et omnia alia dicantur que ha-
bentur in consecratione altaris usque in finem orationis. Pate-
ant ad hoc altare. Completa illa oratione episcopus circumeat
ecclesiam intus aquam sanctam spergendo in ymo incipiens a
dextera parte orientalis usque dum redeat interim in orientem
et clcrus interim cantet antiphonam. Hec est domus Domini
firmiter edificata: bene fundata est supra firmam petram Psal-
mus 84. Benedixisti Domine terram. Iterum similiter
circumeat ecclesiam spergendo aquam in medio parietum et
canendo antiphonam. Exurgat Deus ad nostri famulatus
obsequium, et in loco sancto ejus fiat benedictionis aug-
mentum. Psalmus 67. Exurgat Deus et. Quo dicto se-
quatur oratio.
Tercio similiter circumeat ecclesiam aquam
spergendo in summitate parietum, cantando antiphonam. Qui
habitat in adjutorio altissimi in protectione celi comorabitur.
Psalmus autem 90 non dicitur, Gloria Patri. Oremus.
Oremus. Set
repetatur antiphona.
A
Hic benedictionem tuam quesumus Domine populus fidelis
ad honorem et laudem tui nominis veniens accipiet, qua corpore
D
·VIL.
tad. MPP. 2
it ought to be out
19
salvatus ac mente, hic gratiam tibi semper exhibeat servitutem,
et propiciacionis tue beneficia jugiter inveniat. Per Christum.
Deinde aspergat aquam in modum crucis per medium ecclesie
in longum et latum per pavimentum illius ecclesie, canendo
antiphonam. Domus mea domus orationis vocabitur. Versiculus.
Narrabo nomen tuum fratribus meis in medio ecclesie laudabo te.
Cum residuo psalmi Gloria Patri, &c. Oremus.
Adjutor altissime Deus, et protector celestis, preces nostras
clementer exaudi et nobis misericordiam tuam poscentibus con-
cede, ut quicumque intra parietes hujus ecclesie ad te clamave-
rint, veniam peccatorum et gaudia mereantur percipere eterna.
Per Dominum. Tunc pergat episcopus extra ecclesiam cum omni
scola spergendo aquam in ymo per parietes et cantando antipho-
nam. Fundamenta templi hujus sapiencia sua fundavit Deus,
in quo Dominum celi collaudant angeli: si irruant venti et flu-
ant flumina, non possunt eam ecclesiam movere unquam: fun-
data enim erat supra firmam petram. Psalmus 86. Fundamen-
ta. Iterum circumeat ecclesiam spergendo aquam in medio
parietum, et canendo antiphonam. Qui regis Israel intende,
qui deducis velut ovem Joseph, auge in ea benedictionem tuam,
qui sedes super cherubim, exaudi preces supplicum in ea tibi
confitencium. Excita Domine potenciam tuam et veni ut salvos
facias nos. Tercio autem circumeat ecclesiam spergendo aquam
in summo, et canendo antiphonam. Benedic Domine domum
istam quam edificavi nomini tuo, ut sint oculi tui aperti super
eam die ac nocte. Psalmus 47. Magnus Dominus. Psalmo
dicto, dicat episcopus ante ostium ecclesie antequam intret,
Oremus.
Omnipotens sempiterne Deus qui sanctas portas Syon super
omnia tabernacula Jacob diligis, da huic quesumus Domine be-
nedictionem tuam et presta; ut nostre fidei fundamenta nulla
spiritualium nequiciarum impedimenta, nulla ventorum flamina
4
20
aut dira temptationum flumina unquam valeant dejicere. Per
Dominum, &c. Oratione dicta intret ecclesiam cantando anti-
phonam. Benedictus es in templo sancto glorie tue quod edifi-
catum est ad laudem et gloriam nominis tui Domine. Canticum.
Dan. 3. Benedicite omnia opera. Et stans in medio ecclesie
spergat aquam ad orientem, occidentem, aquilonem et austrum,
et contra cameram ecclesie; et super pavimentum, et postea dicat
Oremus et diaconus. Flectamus genua. Levate, et dicat hanc
orationem.
Deus qui loca nomini tuo dicanda sanctificas, effunde super
hanc orationis domum graciam tuam, ut ab omnibus hic invo-
cantibus nomen tuum, auxilium misericordie tue sentiatur. Per
Dominum. Iterum dicat excelsa voce. Oremus. Flectamus
genua. Levate.
28. mit
→
Deus, qui es sanctificacionum omnipotens dominator, cujus
· ought to be pietas sine fine sentitur: Deus, qui celestia simul et terrena
moderaris, servans misericordiam tuam ambulanti ante con-
spectum glorie tue, exaudi preces servorum tuorum, ut sint
oculi tui aperti super domum istam die ac nocte: hanc quoque
basilicam in honore sancte Trinitatis et sancte ac victoriosissime
crucis, et sancti N. martiris, sacris misteriis constitutam, cle-
mentissimus dedica, miseratus illustra, proprio splendore clari-
fica, omnemque hominem venientem adorare te in loco isto,
placatus admitte, propicius respicere dignare; et propter nomen
tuum magnum et manum fortem et brachium excelsum in hoc
habitaculo supplicantes libens protege, dignanter exaudi, eterna
defensione conserva, ut semper felices semperque in tua religione
letantes, constanter in sancte Trinitatis confessione fideque catho-
lica perseverent. Per Dominum nostrum Jesum Christum fili-
um tuum, qui vivis et regnas Deus. Submissa voce deinde
excelsa voce ad modum prefacionis. Per omnia secula seculorum.
Dominus vobiscum. Sursum corda. Gratias agamus. &c,
21
Vere dignum et justum est, equum et salutare, nos tibi,
semper et ubique, gracias agere, Domine sancte, Pater omnipo-
tens, eterne Deus: adesto precibus nostris: adesto sacramentis,
adesto eciam piis famulorum tuorum laboribus, nobisque mise-
ricordiam tuam poscentibus, quoque in hanc ecclesiam quam
sub invocacione sancti nominis tui in honore sancte Trinitatis,
iu qua coeternus filius tuus Dominus noster Jesus Christus, pro
redemptione mundi, pati dignatns est, et sancti martiris tui N.
indigni consecramus, spiritus sanctus tuus septiformis gracie
ubertate redundans, ut quociescumque in hac domo tua sanc-
tum nomen tuum fuerit invocatum, eorum qui invocaverint
preces a te pio Domino exaudiantur. O beata et sancta Trini-
tas, que omnia purificas, omnia mundas et omnia perornas.
O beata majestas Dei, que cuncta imples, cuncta disponis. O
beata et sancta manus Dei, que omnia sanctificas, omnia bene-
dicis, omnia locupletas. O sancte sanctorum Deus, tuam cle-
menciam humilima voce deposcimus, ut hanc domum, per
nostre humilitatis famulatum, in honore sancte Trinitatis, et
sancte ac victoriosissime crucis, et sancti martiris tui, N. pu-
rificare, benedicere, sanctificare et consecrare perpetua sanctifi-
cacionis tue ubertate digneris; hic quoque sacerdotes sacrificia
laudis offerant, hic fideles populi vota persolvant; hic peccato-
rum onera solvantur; fidelesque lapsi reparentur. In hac ergo,
quesumus domine, domo tua, sancti spiritus gracia egroti sa-
nentur, infirmi restituantur, claudi curentur, leprosi mundentur,
ceci illuminentur, demonia ejiciantur. Cunctorum hic debilium
incomoda, te Domine annuente, pellantur, omniumque vincula
peccatorum absolvantur, ut omnes qui hoc templum beneficia
juste deprecaturi ingrediuntur, cuncta se impetrasse letentur, ut
concessa misericordia quam precantur perpetue miserationis tue
munere glorientur. Legendo. Per eundem Dominum nostrum
Jesum Christum, qui tecum vivit et regnat in unitate ejusdem
Spiritus sancti Deus. Per omnia secula seculorum. Amen.
22
Prefacione dicta eat pontifex ad altare consecrandum, si quod h
fuerit et sumat de aqua sanctificata, et crismate, et perfundat ad
basim altaris et scola cantet antiphonam. Introibo ad altare, &c.
et faciat episcopus totum officium consecrationis prout habetur
in ipso officio, usque ad benedictiouem incensi. Postea eat
episcopus infra ecclesiam, et faciat crucem cum pollice intincto
crismate in xii circulis infra ecclesiam ita dicens.
Sanctificetur hoc templum per istam sanctam unctionem et
nostram benedictionem in honore N. in nomine Patris et Filii,
et Spiritus Sancti. Amen. Pax huic domui. Et scola interim
cantet antiphonam. Lapides presiosi omnes muri tui, et tur-
res Jerusalem gemmis edificabuntur. Psalmus. 147. Lauda
Jerusalem Dominum. Oremus.
Omnipotens sempiterne Deus, effunde super hunc locum gra-
ciam tuam, et omnibus in te sperantibus, auxilium tui muneris
ostende; ut hic et sacramentorum tuorum virtus et votorum
hic optineatur, effectus. Per Dominum. Tunc demum exeat
episcopus et cum crismate faciat xii cruces in circulis in parie-
tibus ecclesie ab extra dicendo in quolibet circulo sicut dixit
infra, scola canente antiphonam.
Unxit te Deus oleo leticie pre consortibus tuis. Psalmus 44.
Eructavit cor meum. Oratio.
Deus, qui de vivis et electis lapidibus eternum Majestati tue
condis habitaculum, auxiliare populo supplicanti, ut quod eccle-
sie tue corporalibus proficiat spaciis, spiritualibus amplificetur
augmentis. Per Dominum nostrum. Oratione dicta intret epis-
copus ecclesiam, et coram altare benedicat incensum dicendo
Oremus. Domine Deus omnipotens cui assistit exercitus ange-
lorum. Require in officio consecracionis altaris. Hic incenst ether will do.
altare, choro canente, Domine ad te dirigatur oracio mea, sicut
incensum in conspectu tuo. Et postquam episcopus incensave-
rit semel altare, continue per unum sacerdotam vel clericum e
23
honestum incensetur, quosque consecracio finiatur: hoc facto
dicat episcopus. Oremus et diaconus. Flectamus
Flectamus genua. Le-
vate. Dei Patris omnipotentis misericordiam, &c. Alia omnia
que habentur in officio consecracionis usque in finem orationis.
Majestatem tuam Domine humiliter imploramus, &c.
In consecracione altaris immobilis preparentur sal, aqua, ci-
neres, vinum, ysopus, pelvis, incensum. Et est hic notandum,
quod episcopus potest tot altaria similiter consecrare, quot po-
test simul videre: primo episcopus indutus alba, manipulo,
scola, capa, mitra, et baculo, psalmis consuetis episcopalibus
dictis cum antiphona et oracionibus, coram altare consecrandum
flectet episcopus genua sua et dicat. Deus in adjutorium meum
intende. Et chorus respondeat. Domine ad adjuvandum me
festina. cum Gloria Patri. Sicut erat, et statim sequatur le-
tania. Et cum pervenerit ad Ut ecclesiam surgat episcopus et
dicat. Ut hoc altare benedicere digneris: chorus. Te ro-
gamus, &c. Secundo Ut hoc altare benedicere et sancti fi-
care digneris tertio Ut hoc altare benedicere et sanctifi-
care atque consecrare digneris, chorus, Te rogamus audi
nos. Postea prosequatur letania usque in finem; dicta letania
fiat exorcismus salis hoc modo.
Exorcizo te creatura salis in nomine Domini nostri Jesu
Christi, qui apostolis suis ait, vos estis sal terre. Et apostolus
dicit cor nostrum sit sale conditum, ut sanctificeris ad conse-
cracionem hujus altaris, ad expellendas omnes demonum tempt-
aciones, ut omnibus, qui ex te sumpserint, sit anime et corporis
tutamentum, sanitas, et protectio, et confirmatio salutis. Per
Dominum. Oremus.
Domine sancte Pater omnipotens benedic hanc creaturam
salis ad effugandum inimicum et ei salubrem immitte medicinam,
ut anime et corporis eam sumentibus proficiat ad sanctitatem.
Per Dominum. Benedictio aque.
24
Exorcizo te creatura aque in nomine Dei Patris omnipoten-
tiset Filii et Spiritus sancti ut repellas diabolum a
termino justorum, ne sit in umbraculis hujus altaris; sed tu
Domine Jesu Christe infunde Spiritum sanctum in hoc altare,
ut proficiat ad sanitatem corporum et animarum orancium te; ut
magnificetur nomen tuum in gentibus, et increduli convertantur,
et non habeant alium Deum preter te, solum Dominum Jesum
Christum; unde exorcizo te, creatura aque, per Dominum vivum
per Dominum verum per Deum sanctum per Dominum
Jesum Christum ut efficiaris aqua sancta, aqua benedicta, et
ubicumque fueris aspersa, sive in domo, sive in agro, effugias
omnem potestatem inimici quatenus consecrata sis, aqua sancta,
ac proficias ad consecracionem hujus altaris, ut per te et bene-
dictionem divinam, auxiliante Domino, sive per os, et per ma-
nus, atque officium nostrum, hoc altare per graciam sancti Spi-
ritus divinitus consecretur et perpetualiter ad invocandum no-
men Domini consecratum permaneat, et spiritus sanctus habitet
in eo per eum qui venturus est judicare &c. Oremus.
Domine sancte, Pater omnipotens, statutor omnium elemen-
torum, qui per Jesum Christum filium tuum Dominum nostrum,
hoc elementum aque in salutem humani generis esse voluisti;
te supplices deprecamur, ut exauditis oracionibus nostris, eam
tue pietatis respectu, sanctifices, atque ita omnium spirituum
immundorum ab eo recedat incursio, ut ubicumque fuerit in
nomine tuo aspersa, gracia tue benedictionis adveniat, et mala
omnia, te propiciante, procul recedant. Per eundem Dominum.
Benedictio cinerum.
Omnipotens sempiterne Deus, parce metuentibus, propiciare
supplicantibus, et mittere dignare sanctum angelum tuum de celis,
qui benedicat et sanctificet cineres istos, ut sint remedium
salutare omnibus nomen sanctum tuum implorantibus, ac seme-
tipsos, pro consciencia delictorum suorum accusantibus, atque
25
on
Amr.ई.
a
bot wither with do
It is p in M-i,
M.5.
SANƏTİ, BİLİ
A
ante conspectum divine clemencie tue facinora sua deploranti-
bus, et serenissimam pietatem tuam simpliciter obnixeque flagi-
tantibus, insta quesumus, per invocacionem tui sanctissimi nom-
inis, ut quicumque eos super se asperserint pro redemptione
peccatorum, corporis sanitatem et anime tutelam percipiant, et
in quocumque loco aspersi fuerint, in tuo nomine sanctificentur.
Per Christum. Tunc episcopus misceat sal et cineres cum aqua
benedicta dicendo.
Hec comixtio salis et cinerum cum aqua benedicta sit sancti-
ficata ad consecrationem hujus altaris, in nomine Patris, et Filii,
et Spiritus sancti. Amen. Oremus.
Deus invicte virtutis auctor, et insuperabilis imperii rex, ac
semper magnificus triumphator, qui adverse dominationis vires
reprimis, qui inimici rugientis seviciam superas, qui hostiles ne-
quicias potens expugnas, te, Domine, trementes ac supplices
deprecamur ac petimus, ut hanc creaturam salis, cinerum, et
aque, dignanter accipias, benignus illustres, pietatis tue rore
sanctifices, ut ubicumque fuerit aspersa, per invocacionem
sancti tui nominis omnis infestacio immundi mundi Spiritus abi-
gatur, terrorque venenosi serpentis procul pellatur, et gracia sancti
Spiritus nobis misericordiam tuam poscentibus ubique adesse
dignetur. Per Dominum.
Benedictio vini.
Deus omnipotens Jesu Christe qui in Cana Galilee ex aqua
vinum fecisti, qui es vitis vera, et salus perpetua, multiplica
super nos misericordiam tuam, et bene dicere et sanctifi-
care digneris hanc creaturam vini, ut ubicumque fusum fuerit
vel spersum divine benedictionis tue opulencia repleatur et sanc-
tificetur, salvator mundi, qui cum Patre, et Spiritu sancto vi-
vis, &c. Amen. Tunc mittat in modum crucis vinum in aquam
dicens. Fiat hec commixtio aque et vini cum sale et cinere ad
consecrationem hujus altaris. In nomine Patris, &c. Oremus.
26
Deum Patrem omnipotentem, fratres karissimi, in cujus do-
mo mansiones multe sunt, supplices deprecamur, ut habitaculum
istud benedicere et custodire dignetur, per aspersionem hu-
jus aque cum vino, sale, cinere mixte, ut tenebras repellat et lu-
men infundat, nullam sevienti adversario tribuat potestatem, set
propria sit domus Dei, et nullam inimicus habeat potestatem
nocendi. Per Dominum.
Benedictio aque cum vino mixte.
Omnipotens sempiterne Deus, Creator et conservator humani
generis, et dator gracie spiritualis, atque largitor eterne salutis,
emitte spiritum tuum sanctum super hoc vinum cum aqua, sale,
cinere mixtum, et armatum celesti benedictione et defensione
virtutis, ad consecrationem tui altaris proficiat. Per Dominum,
&c. in unitate ejusdem. Oremus.
Domine Deus, Rex universarum, celestium, terrestrium crea-
turarum, qui de celo descendisti, et per misteriorum tuorum ar-
chana, ecclesie iter ad celos ascendendi prebuisti, quique inter
cetera celestium terribilia misteriorum miracula et ex proprio
latere undam sanguinis et aque ob animarum nostrarum mede-
lam profluxisse permisisti, concede quesumus ut hac sacrosanc-
ta mixtura in vino cum unda baptismatis celesti benedictione
altare tuum consecretur, et ad nostre operacionis confirmacio-
nem consecratum permaneat per te, salvator mundi, &c. Tunc
mittatur de aqua sic benedicta in pelvim. Et episcopus cum
pollice suo intincto crismate faciat crucem in aquam in pelvi
dicendo. Sanctificetur aqua isto hoc salutifero crismate, et nos-
tra benedictione,ad consecrationem istius altaris. In nomi-
ne Patris, et Filii, et Spiritus sancti. Amen. Pax tibi, et cum.
Tunc accedat episcopus ad altare consecrandum et manu sua
dextera accipiat aquam crismatam et primo infundat in cruce
in medio altaris, deinde in cruce cujuslibet anguli altaris, dicen-
do in omni cruce.
Sanctificetur hoc altare in honore Domini
E
-
27
nostri Jesu Christi et in nomine sancti N. In nomine Pa-
tris, et Filii, et Spiritus sancti. Amen. Pax tibi. Et respon-
deatur. Et cum Spiritu tuo. Residuum aque crismate infun-
dat ad basim altaris in foveam ad hoc factam et tunc accipiens
aspersorium de ysopo et sepcies aspergat altare cum aqua non
crismata dicendo. Asperges me Domine, &c. Cum psalmo.
Ps. 50. Miserere mei Deus. Et post unumquemque versum illius
psalmi, resumatur antiphona. Asperges. Et per episcopum et
postea sequatur. Dominus vobiscum. Oremus. Diaconus.
Flectamus genua. Levate.
Pateant aures misericordie tue, quesumus Domine, ad hoc al-
tare, precibus supplicancium et graciam divinitatis tue, per pre-
sentiam sancti Spiritus super illud altare clementer asperge, ac
intercedente beato N. in cujus veneracione hoc altare conse-
est.M.S. but cramus, annue ut vivi lapides per te erigamur in celis, sacris te-
^
the three dots under
how our
o have been omitted
that is ought
cum permansuri edificiis, atque ut petentibus hinc desiderata
concedas, paracliti tui inspirante clemencia, corda nostra divine
sapiencie condimento clementer expurga, ut tibi placita postu-
lare, postulata dignanter optinere mereamur.
Qui vivis et reg-
nas et cetera. Tunc benedicat episcopus tabulam altaris que
tamen tabula prius lota esse debet aqua sacrata incipiendo an-
tiphonam. Introibo ad altare Dei ad Deum qui letificat juven-
tutem meam. Ps. 42. Judica me Deus et discerne, &c. Oratio.
Lic
7
The stab
Domine sancte, Pater omnipotens, eterne Deus, misericordi-
am vocibus exultantibus deprecamur, ut qui per omnem mun-
dum fidem spersisti, ecclesiam congregasti, quique lapidem ab-
scisum de monte sine manibus angularem, compage mirabili,
solidasti; hoc altare serenus illustra, hoc quoque eterno lumine
irriga, et ita diversis undique crismatibus locupletata, et super
illud admirandam filii tui hostiam ipse benedicas impositam,
ipse suscipias consecratam. Per Dominum. Responsorium.
Dirigatur Domine oracio mea; sicut incensum in conspectu tuo.
28
ކ
Et incensetur altare, tunc sequatur antiphona. Ecce ta-
bernaculum Dei cum hominibus: et Spiritus sanctus habitat
in illis. Psalmus 116. Laudate Dominum omnes gentes
et dum dicitur psalmus abstergatur altare, et altaria si sint
plura, per episcopum linteo. Oremus.
Domine Deus, creator celi et terre, maris et omnium elemen-
torum, supplices majestatem tuam exoramus, ut benedicere
et sanctificare hoc altare digneris ex lapidibus creaturam tu-
am, sicut benedicere dignatus es illud altare quod Noe post
transactum cataclisma per verbum tuum, in nomine Dei Pa- ~cluge
tris omnipotentis edificavit, super quod diversa animantia terre
sunt oblata suscipiatur igitur, quesumus Domine, hic suppon-
endum sacrificium, quodcumque per manus servorum tuorum
sacerdotum tibi fuerit oblatum, et proficiat offerentibus et com- pa
municantibus in vitam eternam. Per Dominum nostrum. An-
tiphona. Erexit Jacob lapidem in titulum fundens oleum de-
super. Psalmus 83. Quam dilecta. Et repetat idem ver-
sum et dum p-almus dicitur episcopus intincto pollice suo oleo
sancto perfundat in cruce in medio altaris et in quatuor cornu-
bus et in omni cruce altaris dicat. Consecretur hoc altare per
istam sanctam unctionem et nostram benedictionem In nomi-
ne Patris, et Filii, et Spiritus sancti. Amen. Pax tibi. Et
cum. Postea. Oremus. Flectamus genua. Levate. Oracio.
Deum universatis artificem, et immense molis admirabilem
conditorem, fratres karissimi deprecemur, ut hoc altare ad per-
ficiendum in eo vite sacramentum compositum crismate di-
vine sanctificacionis perfundat, ut in eo personarum Trinitati et
substancie divine unitati sint initia salutaris et acceptabile ho- nh
locaustum ac presencia sue visitacionis illustret et virtute sue be-
nedictionis sanctificet, qui vivit in Trinitate Deus, per omnia se-
cula seculorum. Tunc sequatur antiphona. Mane surgens Ja-
cob erigebat lapidem in titulum fundens oleum desuper: votum
29
Deus qui ad sanctificandum primogenitum tibi populum ta-
27 con mith - bernaculi exemplar in Monte Sinai famulo tuo Moisi, signifi-
no
.
cacionibus demonstrasti, hoc altare salutaribus misteriis cele-
brandis redempcionis preparatum, rore celestis unguenti cle-
menter asperge, et aromatibus die consecracionis potenter pér-
funde, ut munus gracie consecratum super illud placatum, dig-
numque sacrificium corporis et sanguinis Domini nostri Jesu
Christi inveniatur, et verbum caro factum in verbi substanciam
benedicta oblacionis natura perficiat et vita efficiatur eterna. Per
eundem Dominum. Antiphona. Vidit Jacob scalam, sum-
mitas ejus celos tangebat. Psalmus 86. Fundamenta.
Et
dum dicitur psalmus crismate sancio sicut prius oleo perfunda-
¿'. Cum erisinde tur et sicut prius cum oleo sancto dicat episcopus postea.
^
እ
it is a
Oremus. Flectamus genua. Levate.
Repetition in the M.S.
Singulare illud propiciatorium in altare crucis pro nobis redi-
mendis oblatum, in cujus prefiguracione patriarcha Jacob lapi-
dem erexit in titulum quo fieret sacrificium, et porte celi desu-
per aperiretur oraculum, tibi Domine preces fundimus, ut in
lapidis expositam materiam supernis sacrificiis imbuendam, ipse
tue dotari sanctificacionis ubertate precipias, qui quondam la-
pideis legem scripsisti in tabulis. Per Christum. Tunc bene-
dicatur incensum hoc modo.
oin
vovit Domino dicens. Vere locus iste sanctus est et ego nescie-
bam. Psalmus 89. Domine refugium. Et dum psalmus di-
citur iterun sicut prius oleo sancto perfundatur. Postea. Ore-
mus. Flectamus genua. Levate. Oremu.
Tuoque
Domine Deus omnipotens, cui astat exercitus angelorum cum
tremore, quorum servicium spirituale et igneum dinoscitur, dig-
nare respicere et benedicere et sanctificare hanc creaturam in-
censi, ut omnes languores cuncteque insidie inimici odore ejus
percepto fugentur a plasmate tuo, quod precioso sanguine filii
tui redemisti. Qui tecum vivit et regnat. Et incensetur altare
30
primo per episcopum et postea continue per unum alium sa-
cerdotem quousque consecracio finiatur. Oremus. Flectamus
genua. Levate.
Dei Patris omnipotentis misericordiam deprecemur, ut hoc
altare sacrificiis spiritualibus consecrandum nostre vocis exora-
tus officio, presencia sue sanctificacionis et virtute benedictionis
sanctificet, ut in eo semper oblaciones et oraciones famulorum
suorum divocionis studio impositas benedicere et sanctifi-
care et admittere dignetur, et Spirituali placatus incenso,
precanti familie sue promptus exauditor assistat. Deinde pona-
tur incensum in melio altaris et in quatuor cornubus et sup
ponantur candele in modo crucis preparate et accendantur qui-
bus accensis. Oremus. Antiphona. Ecce odor Filii mei, sicut
odor agri pleni, cui benedixit Deus. Psalmus 49. Deus De-
orum.
Oremus.
•
Domine Sancte Pater omnipotens, clemens et propicius, pre-
ces nostre humilitatis exaudi, cujus nec initium nec finis adver-
titur, qui sanctus atque mirabilis esse voluisti, cujus majesta-
tem elementa non capiunt, te supplices deprecamur, ut sit tibi
altare hoc sicut illud quod Abel salutaribus misteriis a fratre
jugulatus novo sanguine imbuit et sacravit. Sit tibi altare hoc
sicud illud quod Abraham pater noster fabricavit; et in quo
summus sacerdos Melchisedek sacrificii normam expressit: sit
tibi altare hoc in quo Abraham filium suum immolavit; et si-
cut lapis quem Jacob capiti suo supposuit, in quo angelos as-
cendentes et descendentes videbat. Per eundem Dominum nos-
trum Jesum Christum. Antiphona. Ascendit fumus aroma-
tum in conspectu Domini in manu angeli.
Psalmus 10. In
Domino confido. Oremus. Oracio.
Domine Sancte, Pater omnipotens, eterne Deus, clemens et
propicius preces nostre humilitatis exaudi, et respice ad hujus
altaris holocaustum quod non igne visibili probetur, set infusi-
31
one sancti Spiritus in odorem suavitatis accendatur, et legitime
inde sumentibus, Eukaristia medicabilis fiat, et ad vitam profici-
at sempiternam, Per Dominum. Antiphonam Edificavit Noe
altare Domino offerens super illud holocaustum odoratus est
Dominus odorem suavitatis. Oremus. Flectamus genua. Le-
vate. Oremus.
Jaff
I word has been
nserted between altare
nd Domino, which is
not in Genesis 8.-
8. 20
Quesumus omnipotens Deus, in cujus nomine ad honorem
sancti N. Altare hoc consecramus, clemens et propicius
preces nostre humilitatis exaudi et presta, ut in hac men-
sa sint tibi libamina accepta, sint grata, sint pinguia, et Spiritus
sancti rore semper perfusa: ut omnis in hoc altari supplican-
tis familie tue anxietates releves, egritudinem cures, preces exau-
dias, vota suscipias, et postulata consummes. Per Dominum
nostrum.
Sine nota usque ad Per omnia seculorum quod dici-secula kust
iur ad modum prefacionis. Dominus vobiscum. Sursum corda.
thro
pro
Vere dignum et justum est equum et salutare. Nos tibi semper
et ubique gracias agere, Domine sancte, Pater omnipotens, eter-
ne Deus: et ut propensiori cura et attensiori famulatu tibi servi-
tutis officia deferamus, hoc presertim in tempore, quo religiosa-
rum mencium habitum ultra parietum ornatum delegisti, tem-
plum istud in quo sanctorum tuorum illis mencio habetur bene
★ dicere et sanctificare digneris in quorum sacram reveren-
qubsacramenta et honorem sanctissimo nomini tuo hoc altare dedicamus:
is a Jole cism hoc ergo, Domine, efflagitatus precibus, dignare hoc altare ce-
lesti sanctificacione perfundere et benedicere: assistant angeli et
caritas sancti Spiritus illustracione prefulgeat: sit illius quoque
pud te gracie cujus fuit illud quod Abraham pater fili nostre,
in figuram redempcionis filium immolaturus extruxit: quod
Ysaac in conspectu majestatis tue instituit: quod Jacob magna
videns visione erexit, ut hic orantes exaudias, hic oblata sanc-
tifices, hicque supposita benedicas, hic quoque benedicta dis-
tribuas, sit ergo ecclesie tue titulus sempiternus; sit mensa ce-
tt ✓
de
32
lestis spirituali cibo preparato: tu igitur, Domine, propitio ore
tuo hostias super eum impositas benedicas, et benedictas susci-
pias, atque nobis omnibus tribue, ut participacione earum vi-
tam adquiramus eternam. Per Dominum nostrum.
RECONDITIO RELIQUIARUM.
Hic recondantur reliquie in altari hoc modo: accedat episco-
pus, &c. Quando reliquie ponende sunt in altari accedat epis-
copus cum clero ad locum in quo reliquie nocte precedente de-
portate fuerint et dicat in introitu oracionem. Aufer a nobis,
Domine, quesumus, iniquitates nostras, ut in sancta sanctorum
puris mentibus mereamur introire. Per Christum. Post in-
gressum ante tentorium clerus cantet antiphonam. O quam
gloriosum est regnum, in quo cum Christo gaudent omnes sanc-
ti: amicti stolis albis, sequuntur agnum quocumque ierit. Dic-
ta antiphona sequatur oratio.
Fac nos Domine sanctorum tuorum specialiter dicata membra
contingere, quorum cupimus patrocinia incessanter habere.
Per Dominum. Tunc leventur reliquie cum honore et laudi-
bus, cum cruce et thuribulis et luminaribus et excant omnes
canendo donec perveniant ad ostium ecclesie illam antiphonam.
Cum jucunditate exibitis, et cum gaudio ducemini: nam mon-
tes et colles exilient expectantes nos cum gaudio. Alleluia.
Pontifex pre foribus ecclesie signans ostium dicat. Oremus.
Domum tuam quesumus Domine clementer ingredere, et in
tuorum cordibus fidelium perpetuo construe mansionem, et pres-
ta ut domus hec, que tua subsistit dedicacione solempnis, tua
fiat habitacio sublimis. Per Dominum. Cum vero episcopus
33
ecclesiam introierit incipiat antiphonam. Gaudent in celis ani-
me sanctorum, qui Christi vestigia sunt secuti, et quia pro ejus
amore sanguinem suum fuderunt: ideo cum Christo regnabunt
in eternum. Cum episcopus pervenerit ante altare incipiat
antiphonam. Exultabunt sancti in gloria: letabuntur in cubi-
libus suis. Psalmus 49. Cantate Domino canticum novum :
laus ejus in ecclesia sanctorum. Oremus.
Deus, qui in omni loco dominacionis tue dedicator assistis,
exaudi nos quesumus, ut inviolabilis hujus loci permaneat con-
secratio, et beneficia tui muneris, universitas, que supplicat, mer-
eatur. Per Dominum. Oracione dicta faciat crucem cum
crismate in confessione per quatuor angulos dicendo. Conse-
cretur hoc sepulchrum per istam sanctam unctionem, et nos-
tram benedictionem. In nomine Patris, et Filii, et Spiritus sanc-
ti. Amen. Pax tibi. Deinde ponat grana incensi intus, et
tunc ponantur reliquie in confessione. Deinde thurificet reli-
quias accipiens fabulam et confirmnet cam crismate dicens.
Consecretur hec tabula, &c. Et ponat tabulam super reliquias
et incipiat antiphonam. Corpora sanctorum in pace sepulta
sunt. Et vivent nomina eorum in eternum.
Deus, qui ex omni coaptacione sanctorum, eternum condis
habitaculum tibi, da edificacioni tue incrementa celestia, ut quo-
rum reliquias pio amore complectimur, eorum semper meritis
adjuvemur. Per Dominum. Deinde lineat cum calce que an-
te fuerat preparata et postquam clausa fuerit faciat crucen cum
crismate super tabulam dicendo. In nomine Patris, et Filii, et
Spiritus sancti. Amen. Pax tibi. Et cum. Tunc thurificet
totum altare incipiens antiphonam. Stetit angelus juxta aram
templi habens Thuribulum aureum in manu sua; et data sunt ei
incensa multa; et ascendit fumus aromatum in conspectu Dei.
Alleluia. Oratio.
Dirigatur oracio nostra, quesumus Domine, sicut incensum in
34
ܢ
conspectu tuo, et copiosa munera Christianus populus assequa-
tur; ut quicumque tibi in hoc altare sacranda libamina devotus
optulerit, vel sancta susceperit, et vite subsidia presentis accipiat
et remissionem omnium peccatorum pariter consequatur, et gra-
tiam sempiterne redempcionis percipiat. Per Dominum. No-
quod tandum quia quandocumque officium reliquiarum fuerit ager-
dum semper post predictam orationem. Dirigatur. Fiat or-
namentorum et vasorum benedictio et altare veletur. Missa in
dedicacione ecclesie. Terribilis est locus.
2
Deus qui invisibiliter omnia contines et tamen pro salute gen-
eris humani signa tue potencie visibiliter ostendis, templum
hoc potencia tue inhabitacionis illustra; ut omnes qui hic de-
precaturi conveniunt, ex quacumque tribulacione ad te clama-
verint, consolacionis tue beneficia consequantur. Per Domi-
num. Secreta.
Omnipotens sempiterne Deus, altare hoc nomini tuo dedicatum
celesti benedictione sanctifica, et omnibus in te sperantibus aux-
ilii tui munus ostende; ut hic et sacramentorum virtus et vo-
torum optineatur effectus. Postcommunio.
(
Quesumus omnipotens Deus, ut in hoc loco quem nomini tuo
indigni dedicavimus, cunctis petentibus aures tue pietatis ac-
comodes. Per Dominum. Si reliquie non habentur omitten-
dum est officium illorum et incipe antiphonam. Confirma hoc
Deus quod operatus est in nobis, a templo tuo quod est in Je-
rusalem. Psalmus. 68. Exurgat Deus o dun psalmus dici-
ur frons altaris oleo sancto crismate mixto in tribus saltem lo-
cis perungatur.
Oremus.
M
Majestatem tuam, omnipotens Deus, humiliter imploramus ut
altare hoc sacre unctionis libamine ad suscipienda populi tui
munera inunctum, potenter benedicere et sanctificare dig-
✈
neris, et quod nunc a nobis indignis sub tui nominis invocacione
in honore sanctissime virginis Marie et omnium sanctorum atque
F
35
in memoriam sancti tui N sacrosancti crismatis est unctione
delibutum, placeat tibi, atque altare maneat perpetuum; ut
quicquid deinceps super illud oblatum sacratumve fuerit, dig-
nnm tibi fiat holocaustum ; atque omnium hic offerencium sa-
crificia a te pio domino benigne suscipiantur, et per ea vincula
peccatorum absolvantur, macule deleantur, venie impetrentur,
gracie adquirantur, quatenus una cum sanctis et electis tuis
vitam percipere mereantur eternam. Per Christum Domi-
num nostrum R. Amen. Sequitur antiphona. Omnis terra
adoret te Deus et psallet tibi: psalmum dicam nomini tuo, domine.
Psalmus 99. Jubilate Deo omnis terra. Et dun psalmus di-
citur radatur altare lapide vel ligno in locis consecrationis ipsi-
us et abstergatur linco, et cuncta ad rasuram pertinencia com-
burantur. Oremus. Descendat quesumus Domine Deus nos-
ter, spiritus tuus super hoc altare, qui et populi oblaciones do-
na sanctificet, et sumencium corda purificet. Per Dominum.
Antiphonam. Stetit angelus juxta aram templi, habens thuri-
bulum aureum in manu sua; et data sunt ei incensa multa; et
ascendit fumus aromatum in conspectu Domini de manu angeli
Altaria tua Domine virtutum R. Rex meus et Deus me-
us. Oratio.
V.
Dirigatur oracio nostra quesumus, Domine, sicut incensum
in conspectu tuo, et copiosa beneficia Christianus populus asse-
quatur; ut quicumque tibi in hoc altari sacranda libamina de-
vote obtulerit vel sacrata susceperit; et vite subsidia presentis ac-
cipiat et remissionem omnium peccatorum pariter consequatur,
et graciam sempiterne redempcionis percipiat. Per Christum
Dominum nostrum . Amen. Et incensetur altare ab epis-
copo et benedicuntur linteamina et ornamenta altaris si que fu-
erint. Oremus.
Domine Deus Omnipotens, qui ab initio hominibus utilia et
necessaria creasti, templaque manu hominis facta nomini sancto
36
sper
задата
Bra
tuo dicari, tueque habitacionis loca, vocari voluisti; quique per
famulum tuum Moysen vestimenta pontificalia et sacerdotalia ac
levitica et alia queque diversi generis ornamenta ad cultum et
decorem tabernaculi et altaris tui, fieri decrevisti; exaudi propi-
cius preces nostras, et omnia hec diversarum specierum orna-
menta, in usum basilice tue vel altaris, ad honorem et gloriam
tuam preparata, purificare, benedicere sanctificare et con-
secrare digneris per nostre humilitatis servicium; ut divinis
cultibus et sacris misteriis apta existant et confectionibus corpo-
ris et sanguinis Domini nostri Jesu Christi dignis parentur fa-
mulatibus. Qui cum patre, &c. Et dum vestitur altare dicitur
antiphona. Circumdate Sion et complectimini eam: narrate
in turribus ejus. Psalmus 47. Magnus Dominus. Anti-
phona. Ornaverunt faciem templi coronis aureis, et dedica-
verunt altare Domino, Alleluia. Psalmus 22. Dominus
regit. Versiculus. Ad sanctum in cujus honore dedicatum
est altare, Oratio. Oremus.
Omnipotens sempiterne Deus, altare hoc quod in honore tuo
et memoria sancti tui N et omnium sanctorum tuorum in-
digni dedicavimus, virtute tue benedictionis sanctifica, et omni-
bus in te perantibus auxilii tui munus ostende; ut huic altari
imposita munera, semper accepta fieri digneris, ut hic sacramen-
torum virtus et votorum semper optineatur effectus. Per Chris-
dem et celebret missam in codem altari.
Ad Missam officium. Terribilis est locus iste: hic domus Dei
est, et porta celi, et vocabitur aula Dei. Psalmus 92.
nus regnavit, decorem indutus. Oremus.
Domi-
tum. Postea benedicat populum et concedat indulgencias e is wrong in th
m.S. in P.38 it
is right line 21.
Deus, qui sacrandorum tibi auctor es munerum, effunde
quesumus super hanc oracionis domum benedictionem tuam, ut
interveniente beato confessore tuo N ab omnibus invocantibus
nomen tuum, defensionis tue auxilium sentiatur. Per Domi-
num. Lectio libri apocalipsis beati Johannis apostoli.
*
et in corem
MP.
e
conreted
20 شرح عدي
3
92 is the Vulgate
which is followed
throughout.
37
In diebus illis, vidi civitatem sanctam Jerusalem novam, de-
scendentem de celo a Deo, paratam, sicut sponsam ornatam vi-
ro suo. Et audivi vocem magnam, de throno dicentem. Ecce
tabernaculum Dei cum hominibus, et habitabit cum eis: et ipsi
populus ejus erunt, et ipse dominus cum eis erit illorum Deus.
Et absterget Deus omnem lacrimam ab oculis eorum, et mors
ultra non erit, neque luctus, neque clamor, neque dolor erit ul-
C
questra: quia prima abierunt. Et dixit qui sedebat in throno:
ithould be quia Ecce nova, facio omnia. Graduale. Locus iste a Deo factus est,
inestimabile sacramentum, irreprehensibilis est. Deus, cui as-
tant angelorum chori, exaudi preces famulorum tuorum. Alle-
luia. Adorabo ad templum sanctum tuum, et confitebor nomi-
ni tuo. Sequencia.
U. black
Metrical
Letabundus exultet fidelis chorus celi curie, cum jocundus or-
natur regie thorus regis glorie. In tali connubio nubit lappa
lilio, soli stella. Cum miro consorcio anime fit unio Dei cella.
Celebrantur hodie christi et ecclesie caste nupcie. Sicut jungit
spiritum homo Dei, subditum jugo gracie. In hoc matrimonio
caro Dei, filio nupsit nobili. Ipse vero filius summus et exi-
mius, cessit humili.
Imam summus petiit et sponsam expetiit quam de nigra ges-
tiit candidare. Fecit quod disposuit, quia fidem posuit, quan-
do sibi placuit emundare. Ancilla propera: At fies libera.
Cum jure regnans septrigera, sponsum considera. Quem ve-
lat litera, ipsum revelat fides vera. Si ipsa dedicacio evenerit
inter septuagesimam et pascha tunc cantetur subsequens.
Quam dilecta tabernacula tua Domine virtutum: concupiscit
et deficit anima mea in atria Domini. Cor meum et caro mea
exultaverunt in Deum vivum. Etenim passer invenit sibi do-
mum, et turtur nidum sibi, ubi reponat pullos suos. Altaria tua
Domine virtutum; rex meus et Deus meus. Beati qui habi-
tant in domo tua, Domine, et in eternum laudabunt te, Domi-
ne. Lectio sancti Evangelii secundum Lucam.
38
In illo tempore egressus Jesus perambulabat Jerico, et ecce
vir nomine Zacheus: et hic erat princeps publicanorum, et ipse
dives, et querebat videre Jesum quis esset, et non poterat pre
turba; quia statura pusillus erat. Et precurrens ascendit in ar-
borem Sicomorum, ut videret eum; quia inde erat transiturus. Et
cum venisset ad locum, suspiciens Jesus vidit illum, et dixit ad
eum, Zachee festinans descende: quia hodie in domo tua opor-
tet me manere: et festinans descendit, et excepit illum gaudens :
et cum viderent omnes, murmurabant dicentes, quod ad homi-
nem peccatorem divertisset. Stans autem Zacheus, dixit ad
Dominum. Ecce dimidium bonorum meorum, Domine, do
pauperibus; et siquid aliquem defraudavi, reddo quadruplum.
Ait Jesus ad eum: Quia hodie salus domui huic facta est, eo
quod et ipse filius sit Abrahe. Venit enim filius hominis que-
rere et salvum facere, quod perierat. Credo. Offertorium.
Domine Deus, in simplicitate cordis mei letus obtuli universa:
et populum tuum qui repertus est vidi cum ingenti gaudio: De-
us Israel, custodi hanc voluntatem. Secreta.
20
Omnipotens sempiterne Deus, altare hoc nomini tuo dicatum
celestis virtutis benedictione sanctifica, et omnibus in te speran-
tibus auxilii tui munus ostende, ut intercedente sancto N hic
et sacramentorum virtus, et votorum obtineatur effectus. Com-
munio. Domus mea domus orationis vocabitur, dicit Dominus:
in eo omnis qui petit, accipit, et qui querit invenit, et pulsanti
aperietur.
Quesumus, omnipotens Deus, ut per tui sancti misterii ac-
ceptacionem, interveniente beato N in hoc loco sancto, quem
nomini tuo indigni dedicavimus, cunctis petentibus aures tue
pietatis accomodes. Per, &c.
XV.
CONSECRATIO ALTARIS PORTATILIS.
In consecratione altaris portatilis omnia fiant sicut in consecra-
tione altaris notantur usque ad illam orationem. Quesumus
omnipotens Deus. Cum prefacione et oratione. Majestatem.
Intermittantur et loco orationis. Quesumus Omnipotens Deus
dicatur hec oratio.
Lapidem hunc, fratres karissime, in quo unguentum sacre
unctionis effunditur ad suscipiendum populi sui vota et sacrifi-
cia, deprecemur ut Deus et Dominus noster consecrare dignetur,
ut plebis in eo oblata suscipiat et propiciacionis tue dona con-
cedat. Per Dominum, &c. Per omnia secula seculorum.
Dominus vobiscum. Sursnm corda. Gratias agamus, &c.
Vere dignum et justum est, equum, et salutare, nos tibi sem-
per et ubique gratias agere, Domine sancte, pater omnipotens,
eterne Deus. Qui post offendicula lapsus primi hominis instituisti
offeri tibi propiciatoria libamina, ut culpa, que processerat per
superbiam futuris temporibus expiaretur per munera, quibus
honorarentur altaria, honorificaretur et templum: adsit igitur
misericordie tue pietas ineffabilis et super hunc lapidem opem
tue benedictionis infunde, ut te largiente, referat premium, quis-
que intulerit votum, per eum qui se angularem lapidem, et sax-
um sine manibus excisum nominari voluisti, Dominum nos-
trum Jesum Christum filium tuum, &c. Tunc incensetur et di-
citur antiphona. Confirma hoc Deus quod operatus es in nobis :
C
40
t
a templo tuo sancto, quod est in Jerusalem. Alleluia. Alleluia.
Oratio.
Descendat quesumus, Domine Deus noster, spiritus sanctus
super hoc altare viaticum, qui populi tui oblaciones sanctificet
et sumencium corda purificet. Per Dominum dicta oratione
radatur altare lapide vel ligno. Antiphona. Omnis terra ado-
ret te Deus, et psallat tibi: psalmum dicam nomini tuo Domi-
ne. Dominus vobiscum.
Dominus vobiscum. Oremus. Oratio.
Omnipotens sempiterne Deus, hoc altare nomini tuo dedica-
tum et servitutis tue usibus preparatum, virtute celestis benedic-
tionis sanctifica, et omnibus in te sperantibus auxilii tui munus
ostende; ut in isto altari viatico et sacramentorum virtus et
votorum optineatur effectus. Per Dominum, &c. Benedictio
Dei omnipotențis, Patris et Filii, et Spiritus sancti descendat
super hoc altare viaticum benedictione sanctificatum et conse-
cratum et maneat semper.
Amen. Si altare viaticum cum al-
tari immobili consecretur. Tunc predicta oracio lapidem hunc
fratres. Et prefacio. Qui post offendicula, non dicuntur; set
omnia fiant sub officio altaris immobilis.
Deus qui sacrandorum. Officium altaris. Terribilis domus,
&c. Oremus. Lectio libri Regum.
In diebus illis: stetit Salomon ante altare Domini in con-
spectu ecclesie Israel et expandit manus suas in celum et ait,
Domine Deus Israel, non est similis tui Deus in celo desuper et
in terra, qui custodis pactum et misericordiam servis tuis, qui
ambulant coram te in toto corde suo. Domine Deus meus,
audi ymnum et oracionem, quam servus tuus coram te orat ho-
die, ut sint oculi tui aperti, et aures tue intente die ac nocte su-
per domum, de qua dixisti, erit nomen meum ibi; ut exaudias
orationem quam servus tuus orat coram te in loco habitaculi
tui in celo, et cum exaudieris, propicius eris, Domine Deus
noster. Graduale. Locus iste. Alleluia. V. Adorabo.
Sequencia.
-
C
41
Ad honorem salutaris celebratur hic altaris, sacra dedicacio.
Dulci voce mente tota Christo solvat laudum vota, nostra presens
concio. | Abel primum hoc altare in figura rubricare vovit no-
vo sanguine. Istud Noe figuravit, Abraham hoc fabricavit viso
Dei numine. Melchisedech hoc altari panem, vinum consecrare
Į
docuit in mistico. In hoc Jacob accubatus, est in scala delec-
tatus, aspectu angelico. Elevatus hac statera, agnus serpens
dat revera, sanitatem populo. Umbra cedit, et figura, revelen-
tur ut obscura; patet legis scrinium. Que monstravit figurate,
sub occulta veritate, Christum finem omnium. Evangelium sc-
cundum Lucam.
Į
In illo tempore dixit Jesus discipulis suis. Non est arbor
bona qui facit fructus malos, neque arbor mala faciens fructum
bonum, unaqueque enim arbor de fructu suo cognoscitur: ne-
que enim de spinis colligitur ficus, neque de rubo inveniant
uvam. Bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bo-
num et malus homo de malo thesauro profert malum. Ex
habundancia enim cordis os loquitur. Quid enim vocatis me,
Domine, Domine: et non facitis que dico? Omnis qui venit
ad me, et audit sermones meos, et facit eos, ostendam vobis cui
similis est. Similis est homini edificanti domum, qui fodit in
altum, et posuit fundamenta supra petram. Inundacione au-
tem facta, illisum est flumen domui illi, et non potuit eam mo-
vere fundata enim erat supra petram. Offertorium. Domi-
ne Deus, in simplicitate, &c.
Omnipotens sempiterne Deus, qui legalium differencias hos-
tiarum in unius hujus sacrificii immolatione sanxisti; respice
propicius de throno glorie tue, et super hoc altare benedictionis
tue munus effunde, ut in eo sic temporales hostie consecrentur,
ut perpetue vite sumentibus substanciam procurent. Per.
Postcommunio. Domus mea domus, &c.
Gratias Domine pietati tue humiliter exsolvimus deprecantes,
42
ut sicut desiderata nobis contulisti hujus altaris consecrationis
officia, ita cunctis in eo poscentibus dona tua affluenter inpen-
das. Per Dominum, &c.
:
DEDICACIO CEMITERII.
In dedicacione cemiterii. Induatur episcopus sicut in dedica-
cionibus ecclesiarum et, interim ponantur quatuor cruces lignee in
amthibet
quatuor angulis cemiterii et super quibus crucem ponantur tres
candele accense, et tunc faciat episcopus brevem collacionem po-
pulo de libertate et securitate cemiterii. Collacione dicta fiat
benedictio salis et aque, cineris et vini sicut benedicitur in be-
nedictionibus ecclesiarum, quibus peractis ter circumeat episco-
pus cemiterium spergendo aquam benedictam cun antiphona.
Asperges me. Psalmus 50. Miserere mei. Postea cantetur le-
tania a choro, pontifice genuflectente et secreto dicente septem
psalmos penitenciales cum aliqua reverenda persona, et cum
ventum fuerit ad versum qui pro episcopo, surgat episcopus et
dicat. Ut cemiterium istud benedicere digneris. Chorus.
Te rogamus audi nos. Secundo cpiscopus. Ut cemiterium
istud benedicere et sanctificare digneris. Chorus. Te
rogamus audi nos. Et tercio. Ut cemiterium istud benedice-
resanctificare atque consecrare digneris. Chorus ut
supra postea sequatur letania usque in finem, qua cantata di-
cat diaconus cantando. Kyrie eleison. Et chorus. Christe
eleison. Kyrie eleison; et episcopus, Oremus. Diaconus.
Flectamus genua. Levate. Deinde dicat episcopus ad orientem.
Oremus,
G
43
!
€1
Deus, qui es tocius orbis conditor, et humani generis redemp-
tor, cunctarumque creaturarum visibilium et invisibilium per-
fectus dispositor, te supplici voce ac puro corde exposcimus, ut
hoc cemiterium sive poliandrum in quo famulorum famularum-
que tuarum requiescere corpora debent post curricula hujus vite
labencia, purgare sanctificare benedicere digneris: qui-
que remissionem omnium peccatorum per tuam magnam mise-
ricordiam in te confitentibus prestitisti, corporibus eorum in hoc
cemiterio quiescentibus, tubam primi angeli hic expectantibus,
consolacionem perpetuam impertire. Plana voce. Per Dominum
nostrum Jesum Christum filium tuum, qui tecum vivit et reg-
nat Deus. Ad modum prefacionis. Per omnia secula seculorum.
Amen. Deinde cantatur antiphona. Exurgat Deus ad nostri
famulatus obsequium et in loco sancto ejus fiat benedictionis
augmentum. Psalmus 68. Exurgat Deus. Psalmo et anti-
phona dicto dicat diaconus ut supra. Kyrie eleison. Episco-
Diaconus. Flectamus genua. Levate: tunc
Oremus.
pus.
vertat se episcopus ad occidentem et dicat.
Domine sancte pater, trina una majestas, et una deitas, Pa-
ter, et Filius, et Spiritus sanctus, justicie auctor, venie largitor,
bonorum dator, sanctitatis origo, carismatum distributor, om-
niumque ad te veniencium pius receptor, presta propicius ut hoc
cemiterium ad honorem tuum et nomen sancti tui N disposi-
tum benedici et sanctificari concedas, qui beato Abrahe patriar-
che famulo tuo terram a filiis Effraym comparatam in sepultu-
ram, benedixisti, et qui populo Israelitico promissionis tellurem
in evo durantem concessisti, et famulorum famularumque tua-
rum corporibus in hoc cemiterium intrantibus, quietis sedem
et ab omni incursione malorum spirituum tutelam benignus lar-
gitor tribuas; ut post animarum corporumque resurrectionem
te donante benedictionem sempiternam recipere mereantur, qui
in Trinitate perfecta vivis et regnas Deus. Per omnia secula se-
44
culorum. Amen. Psalmus 90. Qui habitat. Idem diaconus
Kyrie eleison, &c. Episcopus. Oremus. Diaco-
nus. Flectamus genua.
Levate. Episcopus vertat se ad
meridiem et dicat.
ut supra.
Domine Deus, pastor eterne glorie et honor sapiencie, custos et
vigor prudencie, salus egrotancium, valitudo potencium, mestorum
solamen, gloria humilium, te supplices flagitamus ut hoc servo-
rum tuorum cemiterium ab omni spurcicie inquinamento et im-
mundorum spirituum insidiis custodire, mundare, benedicere
digneris; atque corporibus humanis in hunc locum advenientibus
sinceritatem perpetuam tribuere non desinas, ut quicumque bap-
tismi sacramentum perceperunt et catholice fidei documenta te-
nuerunt, atque decurso hujus evi termino corpora in hoc cemite-
rio requiei commendaverunt, hic habeant, te precedente, corporum
suorum requietionis sedem, donec in extremo judicii die angelis
concrepantibus animas simul cum corporibus surgere de pulvere
et ad dexteram partem cum sanctis tuis aggregare permittas.
Per Christum Dominum. Antiphona. Deus in sancto via
tua: quis Deus magnus sicut Deus noster, tu es Deus qui facis
mirabilia. Psalmus 141. Voce mea ad Dominum clamavi. Pos-
tea dicat diaconus. Kyrie eleison. Ut supra episcopus. Oremus.
Et diaconus. Flectamus genua. Levate. Et vertat se epis.
copus ad aquilonem et dicat.
Omnipotens Deus, qui es custos animarum et corporum tu-
orum fidelium, respice propicius ad nostre servitutis officium, ut
ad introitum nostrum purgetur, benedicatur, sanctificetur et con-
secretur hoc cemiterium, ut humana corpora hic post vite cursum
in te quiescencia, post hujus vite molimina mereantur adipisci
perennia gaudia vite. Plana voce. Per Dominum nostrum
Jesum Christum filium tuum, qui tecum vivit et regnat Deus.
ad modum prefationis Per omnia secula seculorum. Amen.
Dominus vobiscum. Sursum corda. Gracias agamus.
45
རི ཀྱ-
Vere dignum et justum est, equum et salutare nos tibi sem-
per et ubique gracias agere, Domine sancte, Pater omuipotens,
eterne Deus, per Christum Dominum nostrum ; qui es dies eter-
nus indeficiens, claritas sempiterna, qui sic sequaces suos pre-
cipit ambulare, ut noctis eterne valeant caliginem evadere et ad
lucis patriam feliciter pervenire: qui per humanitatem assumptam
Lazarum flevit, per divinitatis potenciam vite reddidit; atque hu-
manum genus, quadrifida peccatorum mole obrutum ad vitam
perduxit: per quod te Domine suppliciter deprecamur, quatenus
qui in hoc sepelientur poliandro in novissimo die cum tube
perstrepuerint angelorum, a peccatorum nexibus absoluti, et eter-
ne felicitati redditi, et sanctorum cetibus annumerati, te, qui es
vita eterna, benignum et misericordem inveniant, ut te auctorem
vite exultantes cum omnibus sanctis collaudent. Submissa voce,
qui in Trinitate perfecta, &c.: qua finita circumcat episcopus
cemiterium sive poliandrum incensando, choro cancute anti-
phonam. Domine ad te dirigatur oratio mea sicut incensum in
conspectu tuo. Psalmus 140. Domine clamavi ad te. Quo
dicto dicat episcopus in medio cemiterii versus oricutem. Dom-
inus vobiscum. Oremus.
Adesto quesumus, Domine Deus, officio nostro hunc locum vi-
sitanti et nostre fragilitatis ministerio, et sicut benedixisti per
manus patrum nostrorum Abraham, Ysaac et Jacob, terram se-
pulture; et postmodum pro nostre salutis remedio traditus, flagel-
latus, tandemque cruci affixus, per teipsum, Joseph divinitus pre-
parante, terrenum sanctificasti sepulcrum, ita hoc cemiterium
benedicere sanctificare consecrare et ab invisibilium
machinamentis hostium roborare digneris, quo omnes quorum
quarumque, post laborem vite, hic corpora pausaverint, perpetue
felicitis premia consequantur. Per te salvator mundi, &c. Et
tunc episcopus elevata manu benedicat cemiterium dicens.
Deus, qui er jex vivorum et mortuorum, benedictionis tue
46
sanctitatem nostre devocionis officio super istud poliandrum
multiplica, ut anime cunctorum fidelium quorum sub tuo patro-
cinio in eo sepelienda sunt corpora, non afficiantur terroribus
pene infernalis, set potius cum sanctis omnibus socientur tecum
celestibus gaudiis, qui in trinitate perfecta vivit et regnat Deus.
Per omnia. Postea benedicat populum benedicione episcopali.
Tunc cundo ad ecclesiam dicat episcopus. Psalmum 109. De
profundis, cum precibus et oracione. Fidelium Deus.
Officium in dedicacione cemiterii. Requiem eternam. Ore-
mus.
Deus, cujus miseracione anime fidelium requiescunt, huic
cemiterio angelum tuum deputa custodem propicius, ut omnium
quorum hic corpora sepelientur, anime absolute ab omni dolore,
sine fine letentur. Per Dominum. Epistola. Nolumus vos.
Graduale. Requiem. Tractus. De profundis. Evangelium.
Sicut pater suscitat. Offertorium. Munera Domine oblata
sanctifica, et qui teipsum in sepulcro poni voluisti, per hec nos
quesumus ad finem vite properantes a peccatorum nostrorum
maculis emundemur. Per Dominum. Communio. Lux eter-
Postcommunio.
na.
Muneribus sacris satiati, quesumus, Domine Deus noster, ut
plebs tua que in futuro a morte corporis resurrectura creditur,
te miserante, in hujus vite cursu a morte anime resurgere mere-
amur.
RECONCILIATIO ECCLESIE,
In reconciliacione ecclesie seu cemiterii fiat tentorium hones-
tum extra cemiterium si ecclesia fucrit polluta a parte occiden-
tali: si vero comiterium fuerit pollutum, paret se episcopus infra
47
Jie M. Sela
Les 24.
"a te
Ice Page 16 ad imum
ecclesiam pontificalibus, et pro reconciliacione ccclesie preparen-
tur sal, aqua, cineres, vinum, ysopus, scopa ad spergendam
aquam. Episcopo vero induto pontificalibus sicut in dedicaci-
onibus ecclesiarum solet indui, et egrediente de tentorio cantetur
a choro antiphona.
Deus in sancto via tua: quis Deus magnus sicut Deus noster:
tu es Deus qui facis mirabilia magna. Versiculus. Viderunt
te aque Deus, &c. cum Gloria Patri. Postea dicat ante osti-
um ecclesie si fuerit reconcilianda.
habitantibus in ea:
luia. Psalmus 47.
solum cemiterium fit
Pax cum Psalmo.
Pax huic domui et omnibus
pax ingredientibus et egredientibus. Alle-
Magnus Dominus, intrando ecclesiam : si
reconciliandum, omittenda est illa antiphona
Oremus.
ab eis.
a te
Omnipotens et misericors Deus, qui sacerdotibus tuis tantam
graciam pre ceteris contulisti, ut quicquid in tuo nomine digne
perfecteque agitur, ab eis fieri creditur, quesumus immensam
clemenciam tuam, ut quicquid modo visitaturi sumus, visites;
quicquid benedicturi, benedicas; sitque ad nostre humilitatis in-
troitum, sanctorum tuorum meritis, fuga demonum, et pacis in-
gressus angeli. Per Dominum, &c. Oremus.
←
Aufer a nobis quesumus Domine iniquitates nostras, ut ad
loca tuo nomini purificanda et reconcilianda puris mentibus me-
reamur introire. Per eundem Dominum. Tunc dicat episcopus
flexis genibus ter Deus in adjutorium meum intende. Cho-
rus respondeat. Domine, ad adjuvandum me festina, cum
Gloria Patri, quo dicto si ecclesia sit reconcilianda in introitu
ecclesie dicitur letania; si vero cemiterium in parte occidentis
cemiterii versus orientem dicit usque in Omnes sancti, orate
pro nobis: qua dicta subjungat episcopus Oremus, et diaconus
Flectamus genua. Levate. Episcopus.
Deus qui peccati veteris hereditariam mortem, in qua posteri-
tatis genus omne successerat, Christi filii tui Domini nostri Jesu
48
Christi passione solvisti, concede propicius, ut conformes ejusdem
facti, sicut ymaginem terreni parentis necessitate nature porta-
vimus, ita ymaginem celestis gracie, sanctificacione portemus
ejusdem Domini nostri Jesu Christi, qui tecum vivit et regnat
Deus, Per secula seculorum. Amen.
Tunc benedicantur sal, aqua, cineres, vinum, ut habetur in con-
secracione altarium mutato termiuo consecracionis in terminum
reconciliacionis: finita benedictione deponat episcopus pluviale
et sunat scopam cum ysopo ligatam et incipiat. Asperges me &c.
Circumicus ecclesiam et cemiterium aqua spergendo incipiens
versus occidentem primo partem ecclesic proximiorem dicendo
psalmum 50. Miserere mei Deus. Cum antiphona. Asper-
ges me. Et sic redeundo ad ecclesiam lavet propria manu locum
pollutum per signum crucis: facto ergo primo circulo circa eccle-
siam vel cemiterium ante oslium ecclesie rediens cum ministris
dicat. Oremus, et diaconus. Flectamus genua. Levate.
Deum indultorem criminum, Deum sordium mundatorem,
Deum, qui corruptum mundum peccatis originalibus adventus sui
nitore purificavit, supplices deprecemur, ut contra diaboli furen-
tis insidias, fortis nobis propugnator assistat, et quicquid virosa
calliditate cotidianis vel aliis diaboli infestacionibus maculatum
hic corruptumve fuerit, efficiatur celesti sanctificacione ac recon-
ciliacione purgatum: quia sicut illius inimici est, solidum et per-
fectum quassare, ita Dei nostri, auctoris omnium est, lapsa re-
staurare et corrupta purgare; majestatem ejus igitur supplices
deprecamur, ut hic locus ecclesie vel cemiterii fiat ab omni pol-
lucione purgatus et sanctificatus, atque in priorem statum resti-
tutus et reconciliatus, per eum qui in Trinitate perfecta vivit et
regnat Deus. Per omnia secula seculorum. Secundo circu-
meat episcopus ecclesiam vel cemiterium per medium illius eir-
cuniquaque aspergendo aquaro cum antiphona, Exurgat Deus ad
nostri famulatus obsequium et in loco sancto ejus fiat benedictionis
49
диат
augmentum. Psalmus 67. Exurgat Deus. Deinde rediens
ad locum pollutum iterum cum lavando propria manu et ante
ostium ecclesie dicat episcopus. Oremus, et diaconus. Flec-
tamus genua. Levate. Episcopus.
Deus cujus bonitas nec principium habet nec finem, cujus est
polluta purgare, neglecta restaurare, etviciata recdificare, orationes
nostras exaudire digneris, ut hujus. ecclesie vel cemiterii recepta-
culum placatus accipias, et quod in eo per infestantis diaboli
fraudem est pollutum, per infusionem celestis gracie sanctifices
ac ab omni contagione purificatum tua ineffabili pietate in eter-
num conserves. Per Dominum, &c. Tercio circumeat cccle-
siam seu cemiterium per partem distanciorem aquan cireunqua-
que spergendo cun antiphona. Qui habitat in adjutorio altis-
simi, in protectione Dei celi comorabitur. Psalmus 90. Qui
habitat. Et tercio locum pollutum ut prius lavet quo logo re-
deat ad ostium ecclesic dicens. Oremus. Diacons. Flecta-
mus genua. Levate.
P
a
Deus qui in sanctis habitas, superne pietatis moderamine ter-
ram mundam mundus formasti, quam eciam primi prevaricatoris
suggestione maculatum, priscis misertus quos creasti paradisi ac-
colis, pii effusione cruoris proprii, ab omni antique prevaricacio-
nis contagio mundare et abstergere dignatus es; quesumus im-
mensam pietatem tuam, ut hanc ecclesiam vel hoc cemiterium
quod prius tua sanctificacione sanctificari voluisti, quamvis jam
novo insultu prevaricatoris maculatum, tua celesti benedictione
benedicas, et qui sub amore et timore tui nominis in hac ec-
clesia vel hoc cemiterio sepulti fuerint se omnium peccatorum
veniam impetrare gaudeant. Sine nota. Per Dominum nos-
trum Jesum Christum, usque Per omnia secula.
dum prelacionis. Per omnia secula seculorum.
vobiscum. Sursum corda. Gracias agamus.
Ad mo-
Dominus
Vere dignum et justum est, equum et salutare, nos tibi sem-
t-
?
:
T
50
per et ubique gracias agere, Domine sancte, Pater omnipotens,
eterne Deus, cujus bonitas sicut et pietas nec habet principium
ita nec habet finem, set pietate completus magis eligis in nobis
restituere perdita, quam percutere peritura. Et si quid quod
negligencia polluit, aut ira committit, aut ebrietas stimulat, aut li-
bido subvertit, tu pius sustines, ut ante purifices per graciam,
quam percutias per furorem, et sicut operis tui providus guber-
nator, eligis pocius erigere jacencia, quam punire dampnata; te
ergo Domine supplices deprecamur, ut hujus ecclesie et cemiterii
receptaculum placatus sanctifices et quicquid infestantis in-
imici pollutum, per infusionem benedictionis tue reconciliando
clementer purifices, et purificatum possideas: absint in poste-
rum omnes nequicie spirituales, eliminentur hinc et extinguantur
omnes inimicitie hostis antiqui, scilicet serpentis invidie, et cum
fraudibus suis diaboli turma procul pellatur. Efferat hinc secum
maculam quam ingessit, in perhennibus quandoque suppliciis
deputandis, operum suorum semina sua hinc secum colligat peri-
tura. Nichil hic quesumus, Domine, postmodum noceat
culpa preteriti contagii, nichil hic remaneat inimici fraude pol-
lutum quod per Spiritus sancti infusionem est purgatum: resur-
gat igitur Domine quesumus hujus ecclesie vel cemiterii pura
simplicitas et tue benedictionis reconciliacione candori inno-
cencie restituatur, et sic dum pristinam recipit graciam, reverta-
tur ad gloriam. Concede igitur clementissime, tua ineffabili
pietate, ut populi tui orationes quas infra ambitum hujus eccle-
sie vel cemiterii ob animarum medelam tibi optulerit, exaudias;
et corpora que fidei Christiane in hac ecclesia et cemiterio tradi-
ta sunt sepulture, perhennitatis beata requie perfruantur, et sanc-
torum consorcio resurgenda per sanctorum angelorum tuorum
ministerium adjungi mereantur. Et sic populus Christianus
benedictione tue gracie in hac ecclesia vel cemiterio dum tue
municionis ingerit vota, votorum se senciet, intercedentibus
H
? right
-7 inc
siemff.sic
right
51
sanctis omnibus optinuisse suffragia.
num nostrum Jesum Christum, &c.
biscum, &c.
Sine nota.
Postea.
Per Domi-
Dominus vo-
Deus qui in omni loco dominacionis tue, clemens et benig-
nus dedicator existis, exaudi nos quesumus et concede, ut invio-
labilis hujus loci permaneat consecratio, et beneficia tui muneris
universitas fidelium que supplicat percipere mereatur.
Per
Christum Dominum. Antiphonam. Domine ad te dirigatur
oratio mea, sicut incensum in conspectu majestatis tue. Psalmus
140. Domine ad te clamavi. Et dum psalmus dicitur epis-
copus circumcat cemiterium incensando, quo incensato rediens
ad ostium ecclesie, et dicat.
Deus qui ecclesiam tuam sanctam de omnibus finibus mundi
congregatam, per tui lateris mirabile sacramentum matrem cunc-
tarum gencium esse voluisti quam populorum varietate et sanc-
torum tuorum meritis decorasti; benedic Domine ecclesiam aut
cemiterium a nobis in tuo sancto nomine reconciliatam, et eccle-
siam tuam sanctificatam tuo sanguine benedicere digneris, ut
fidelium tuorum servorum tibi vota offerencium ad laudem et
gloriam nominis tui gaudia repromissa percipere mereantur.
Per Dominum. Tune dicitur pro fidelibus defunctis. De pro-
fundis. Cum precibus consuctis et oremus.
Deus cujus miseracione anime fidelium requiescunt, huic cemi-
terio quesumus Domine angelum sanctum tuum deputa custo-
dem; ut quorum quarumve corpora hic sepeliuntur, ab omnibus
absolve vinculis delictorum, ut in te semper cum omnibus sanc-
tis sine fine letentur. Per Dominum, nostrum, &c. Finita oraci-
one, fiat ammonicio sub pena excommunicacionis ne iterum vio-
letur.
Missa in conciliacione ccclesie.
Officium.
Dum sanctificatus fuero in vobis congregabo vos de universis
terris et effundam super vos aquam mundam, et mundabimini
52
ab omnibus inquinamentis vestris et dabo vobis spiritum novum.
Versiculus. Benedicam Dominum, &c. Oratio.
Deus qui dixisti, domus mea domus oracionis vocabitur, do-
mum istam alienis offensionibus contaminatam mundare et
sanctificare digneris, ut omnium vota et preces in loco hoc ad te
clamancium clementer exaudias et benigne perficias. Per
Dominum. Epistola.
:
In diebus illis vidi civitatem sanctam. Require retro in dedi-
cacione ccclesic. Graduale. Tollite hostias et introite in atria
ejus adorate Dominum in atrio sancto ejus. V. Revelavit
Dominus condensa et in templo ejus omnes dicent gloriam.
Alleluya. V. Adorabo. R. Retro. Alleluya. Confitemini
Domino et invocate nomen ejus, annunciate inter gentes ope-
ra ejus. Si evenerit in quadragessima cantetur R. Laudate
Dominum. Evangelium.
In illo tempore dixit Jesus discipulis suis. Non est arbor.
Offertorium. Oravi Deum meum ego Daniel, dicens exaudi
Domine preces servi tui, illumina faciem suam super sanctuari-
um tuum et propicius intende populum istum super quem in-
vocatum est nomen tuum. Secreta.
Hec hostia quesumus Domine et locum istum ab immundi-
ciis iniquorum vel patrate offensionis, expurget et supplicaciones
nostras hic et ubique tibi reddat acceptas. Per Dominum. Post-
communio. Acceptabis sacrificium justicie oblaciones et holo-
causta: imponent super altare tuum vitulos.
Percipientes Domine munera salutis eterne supplices exora-
mus, ut templum hoc vel cemiterium a barbarorum vel iniquo-
rum inquinamentis emundatum tua benedictione maneat sanc-
tificatum, et pectora nostra ab omni sorde vitiorum alienata tibi
devota semper assistant. Per.
MAR
Xx
C.mp.?
S is better
e. Ms.
2 się but
unintelligible
CONCILIUM QUALITER AGATUR,
QUALITER concilium agatur provinciale. I. IJ. IIJ. Die.
Sancta sinodus bis in anno decrevit habere concilia unum es-
tate, aliud tempore autumni; quisquis autem clericorum ad hec
non venerit, absque necessitatis causa anno integro, non presu-
mat missam celebrarc. Prima die et secunda et tercia hora
convenienti, quando ab episcopo vel ejus vicario jussum fuerit,
omnes sequantur cruces cum letania et ingrediantur sinodum,
ejectis omnibus ab ecclesia, obseratis foribus cunctis, tunc ad
unam januam, per quam sacerdotes ingredi debeant, hostiarii
stent, et sella ponatur in medio et super eam sacre reliquie et
plinarium cum stola ponantur. Deinde convenientes omnes,
presbiteri intersint et secundum ordinacionis sue terminum post
resideant. Post hos ingrediuntur diaconi probabiles quos ordo
poposcerit interesse: externi introducuntur laici bone conversatio-
nis vel qui electione conjugali interesse meruerint. Tunc ingredi-
atur episcopus si voluerit vel necessitas exigerit, et si non aderit
episcopus, ejus vicarius eadem faciat. Tunc dicat diaconus.
Orate. Deinde. Erigite nos. Tunc episcopus versus ad ori-
entem mediocri voce dicat. Dominus vobiscum. Oremus.
Deus humilium visitator, qui nos fraterna dilectione consola-
ris, pretende societati nostre graciam tuam, ut per eos, in qui-
bus habitas, tuum in nobis senciamus adventum. Per. Tunc
procedens diaconus cum subdiacono et thuribulo et ceroferariis
duobus, episcopo benedicente, legat evangelium secundum Ma-
54
I
theum. In illo tempore designavit Dominus Jesus. Usque.
Dignus est enim operarius mercede sua.
Ymnus. Veni Crea-
tor.
Adsumus, sancte Spiritus, peccati quidem immanitate adsumus
detenti, et in nomine tuo specialiter congregati: veni ad nos:
adesto nobis, et dignare illabi cordibus nostris: doce nos, quid aga-
mus; quo gradiamur, ostende, qualiter tibi in omnibus placeamus,
quicqnid, efficere valeamus: esto solus et suggestor et effector ju-
diciorum nostrorum, qui solus cum Deo Patre et ejus Filio nomen
possides gloriosum: non nos paciaris perturbatores esse justicie
qui summe veritatis diligis equitatem: ut in sinistrum non ignor-
ancia nos trahat, favor inflectat, non acceptio muneris vel persone
corrumpat, set junge nos tibi efficaciter solius gracie tue dono, ut
simus in te unum, et in nullo deviemus a jure quatenus in no-
mine tuo collecti, sic in cunctis teneamus cum moderacione
pietatis justiciam, ut hic in nullo a te nostra dissenciat senten-
tia, et in futuro pro bene gestis consequamur premia sempiter-
na: propiciante te, qui solus cum Deo Patre, ejusque Filio, vi-
vis et regnas et dominaris, Deus. Per omnia secula seculorum.
Deinde cunctis in ordine cum silencio sedentibus, episcopus vel si
voluerit, diaconus alloquatur concilium cum exhortacione hu-
jusmodi.
Ecce sanctissimi sacerdotes et fratres, premisis Deo precibus,
fraternitatem vestram cum pia exhortacione convenio et per
divinum nomen obtestor, ut ea que a nobis de Deo et sacris or-
dinibus vel sanctis moribus vobis fuerint dicta, cum summa re-
verencia suscipiatis et cum omni pietate intendatis: quod si
forsitan aliquis vestrum aliter quam dicta fuerint sensit, sine
aliquo scrupulo contencionis in vestrum omnium collacionem ea
de quibus ipse dubitaverit conferenda reducat qualiter, Deo me-
diante aut doceri possit aut doceat: deinde simili vos obtestaci-
one conjuro, ut nullus vestrum in judicando aut personam ac-
><
55
Deus qui nobis famulis tuis presencie tue signa manifestas,
mitte super nos spiritum veritatis ut in adventu fratrum conser-
vorumque nostrorum, gracia nobis tue largitatis augeatur. Per.
Postca legatur evangelium secundun Lucam. In illo tempore.
Convocatis Jesus duodecim apostolis, usque evangelisantes. Et
escentes cantet ubique. Tunc omnes laici egrediantur et legatur a diaco-
tobique. no omelia sancti Gregorii a versu messis quidem multa, usque
black.
patres esse minime cognoscent. Deinde si clerici non habeant.
querclam, laici intromittantur illis eciam audientibus lectio re-
citetur: consilii judices non nisi jejuni, leges et judicia dis-
Et si quis ex laicis habet querelam, judicibus pro-
ferat. Et sinodus secunde diei sic solvatur. De tertia die sim-
iliter ut prima ingrediantur sinodum cum plena processione et
dum steterit in loco suo episcopus vel vicarius, dicat diaconus.
Orate. Deinde. Erigite nos. Tunc episcopus versus ad ori-
entem mediocri voce dicat. Dominus vobiscum.
Protege, Domine, quesumus nos famulos tuos subsidiis mentis
et corporis, et spiritualibus enutriens alimentis propicius redde
securos ab hostibus. Post hec legatur Evangelium secundum
جهه
& niceni
A
mo
deleatur
cipiat, aut quolibet favore vel munere pulsatus a veritate disce-
dat; set cum tanta pietate quicquid cetui nostro se judicando in-
tulerit retractet, ut nec discordans contencio ad subversionem
justicie inter nos locum inveniat, nec item in requirenda equi-
tate vigor nostri ordinis vel solicitudo tepescat.
Post hanc exhortacionem quisquis velit, conferat querelam et
admouendi sunt ut nullus ad sinodum veniat nisi jejunus vel
inde recedat antequam generalis secessio veniat et sinodus prime.
diei solvatur. Secunda die similiter ut prima ingrediantur si-
nodum cum plena processione et dum stetit in loco suo episco-
pus, vel episcopi vicarius, diaconus dicat. Orate. Deinde. Eri-
gite nos. Tunc episcopus versus ad orientem mediocri voce di-
cat. Dominus vobiscum. Et cum.
·
> citetur:
evangelic? cernant.
56
1
A
1
Matheum. In illo tempore misit Jesus duodecim discipulos, pre-
cipiens eis et dicens in viam gencium ne abieritis. Usque sim-
plices sicut columbe. Aliud Evangelium. Ego sum pastor
bonus. Deinde si que questiones vel querele conferantur. Pos-
tea vero episcopus moncat clerum et doceat populum atque in
fine predicacionis remissionem peccatorum faciat.
Nulla est Domine humane consciencie virtus que inoffense
'Eshould be possit tue voluntatis judicia experire. Et ideo quia imperfec-corrected.
tum nostrum viderunt oculi tui, perfectioni deputa, quesumus,
que perfecto equitatis fine concludere peroptavimus: te in nos-
tris principiis occursorem poposcimus: te quoque in hiis ju-
diciorum nostrorum excessibus suppliciter exoramus, ut ignoran-
cie parcas, errorem indulgeas, ut perfectis votis perfectam operis
efficaciam largiaris; et quia consciencia remordente, tabescimus,
ne aut ignorancia nos traxerit in errorem, aut preceps forsitan
voluntas inpulerit justiciam declinare, hoc te poscimus atque
of redundant
and rejected in the
人
​rogamus, ut siquid offensionis in hac concilii celebritate contrax-do synodum in the
imus, condonante gracia tua, veniam habeamus; ut in eo quod roman pontifical.
soluturi sumus aggregatum concilium, primum absolvamur a
nostrorum nexibus delictorum ; quatenus et transgressores ve-
nia, et confitentes tibi subsequatur renumeracio sempiterna. Per.
Deinde diaconus alta voce dicat. Te Deum laudamus. Inier-
im canente populo. Kyrie eleison. Qua finita laude, dicat di-
aconus hanc antiphonam. In viam pacis, cum canetico. Bene-
dictus Dominus Deus Israel. Finita antiphona dicat diaconus
alia voce.
Humiliate vos ad benedictionem. Tunc dicat dia- .
conus. Ite in
In nomine Dom-
ini. Et sinodus tercia die sic solvatur.
Et respondeat omnes.
pace.
¡
:
1
C
*
:
:
4
i
up
OFFICIUM INCAPITE JEJUNII.
FER
ERLA quarta in capite jejunii, sexta dicta incipiatur benedic-
fio cinerum. Dominus vobiscum. Oremus.
Omnipotens sempiterne Deus, parce metuentibus, propiciare
supplicantibus, et mittere dignare sanctum angelum tuum de
celis, qui benedicat et sanctificet cineres istos, ut sint salubre
remedium omnibus nomen sanctum tuum implorantibus, ac seme-
tipsos pro consciencia delictorum suorum accusantibus, ante con-
spectum divine clemencie facinora deplorantibus, vel serenissi-
mam majestatem tuam stapliciter obnixeque flagitantibus. Pres-
ta per invocacionem sanctissimi nominis tui, ut quicumque eos
super se asperserint, pro redemptione peccatorum suorum corpo-
ris sanitatem, et anime tutelam percipiant. Per Dominum.
Hic aspergatur aqua benedicta super cineres. Dominus vobis-
Oremus.
cum.
e
Deus qui non mortem set penitenciam desideras peccatorum,
fragilitatem condicionis humane benignissime respice et hos ci-
neres, quos causa proferende humilitatis atque promerende venie
capitibus nostris imponi decernimus, benedicere pro tua pie-
tate dignare; ut qui nos cinerem esse, et ob pravitatis nostre
meritum in pulverem reversuros cognoscimus, peccatorum om-
nium veniam et premia penitentibus repromissa misericorditer
consequi mereamur. Per Dominum. Postea episcopus prðs- o
ternet se aute altare cum ministris suis, prosterneut se eciam
clerici in choro et incipiant hanc antiphonam. Parce Domine.
Et omnes prostrati dicant similiter VII psalmos penitenciales,
58
quibus finitis dicitur tota antiphona sine cantu. Parce Domine,
parce populo, quem redemisti sanguine tuo: ne in eternum iras-
caris ei. Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Pater
noster. His itaque peractis episcopus surgens, ceteris pros-
tratis, dient. Et ne nos. Salvum fac populum. Et pro om-
ni gradu ecclesie. Sacerdotes tui. Salvos fac servos tuos et
ancillas tuas. Mitte eis Domine auxilium de sancto. Esto eis,
Domine, turris fortitudinis. Tibi derelictus est pauper. Or-
phano tu eris adjutor. Ne memineris iniquitatum nostrarum an-
tiquarum. Cito anticipent nos misericordie tue. Adjuva nos
Deus, salutaris noster. Convertere Domine usquequo. Et de-
precabilis esto super servos tuos. Domine Deus virtutum,
converte nos. Domine exaudi orationem meam. Dominus
vobiscum. Oremus.
<
Adesto Domine supplicacionibus nostris, et me, qui eciam
misericordia tua primus indigeo, clementer exaudi; ut quem
non electione meriti, set dono gracie tue, constituisti operis hu-
jus ministrum; da fiduciam tui muneris exequendi, et ipse in
nostro ministerio, quod tue pietatis est, operare. Per Domi-
num. Oremus.
? right
Ga
Exaudi, quesumus Domine, supplicum preces, et confitencium
eccata tibi parce peccatis ; ut quos consciencie reatus accusat, indul- peccata is
gencia tue miseracionis absolvat. Per Dominum nostrum. Ilie generally omitted
absolvat prostratos diccus.
A
Dominus Jesus Christus, qui dixit discipulis suis, quecum-
que ligaveritis super terram, erunt ligata et in celo, et que-
cumque solveritis super terram, erunt soluta et in celo; de
quorum numero, quamvis indignos nos esse voluit; ipse vos
solvat per ministerium nostrum ab omnibus peccatis vestris,
quecumque cogitacione, locucione, operacione, negligenter egis-
tis, atque a nexibus peccatorum absolutos perducere dignetur ad
regna celorum, qui vivit et regnat cum Deo Patre, in unitate
Ι
A
59
Spiritus sancti, Deus, &c. Vice beati Petri, apostolorum princi-
sht pis, cui Domino collata est potestas ligandi atque solvendi, cu-
^
jus, eciam nos licet indigni, vice fungimur, absolvimus vos fratres
N. in quantum vestra expedit accusacio, et ad nos pertinet remis-
sio, secundum quod nobis ut diximus, a sancto Petro est attribu-
tum, ab omnibus criminibus vestris. Sitque vobis omnipo-
tens Deus redemptor noster, vita, et salus, et remissio omnium
peccatorum vestrorum, qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et
regnat, &c.
Absolucionem et remissionem omnium peccatorum vestrorum,
spacium vere penitencie, tribuat vobis omnipotens et miseri-
cors Dominus. Postea incipiatur hec antiphona. Exaudi nos
Domine, quoniam benigna est misericordia tua: secundum mul-
titudinem miseracionum tuarum respice nos Domine. P'salmus
S. Salvum me fac. Cun gloria patri, et in fine cujuslibet
versus, repetatur antiphona. Exaudi nos. Interim ponendi
sunt cineres super capita hominis ab episcopo vel sacerdote di-
cente, Memento homo, quia cinis es, et in cinerem reverteris.
Postea dicuntur he antiphone. Juxta vestibulum et altare plo-
rabunt sacerdotes et Levite, ministri Domini et dicunt.
Parce, Domine; Parce populo tuo, et ne despicias ora clam-
ancium ad te, Domine. Immutemus habitum in cinere et ci-
licio: jejunemus et ploremus ante Dominum; quia multum
misericors est dimittere peccata nostra, Deus noster.
Cineribus datis, episcopus vel ejus vicarius cum ministris að
portes ecclesic penitentes emittere descendat, cum processione,
precedente cruce, et puero ferenti aquam benedictam, cum cero-
ferariis, et thuribulis et subdiacono gestante textum, canentes
Psalmum 50. Miserere mei Deus usque in finem cum
Gloria Patri. Dum mittuntur foras, interim cantetur Re-
sponsorium. In sudore vultus tui vesceris pane tuo, dixit
Dominus ad Adam: cum operatus fueris terram, non dabit fruc-
60
tus suos, set spinas et tribulos germinabit tibi. V. Per eo
quod obedisti voci uxoris tue, plusquam mee, maledicta terra
in opere tuo: vel si opus fuerit. R. Afflicti pro peccatis nostris
cotidie cum lachrymis expectemus finem nostrum: dolor cor-
dis nostri ad te, Domine; ut eruas nos a malis que innovantur
in nobis. R. Domine Deus Israel, exaudi preces nostras auribus
dolorem cordis nostri. Ut eruas. Quibus omissis claudantur porte
et eanfor incipiat. R. Ecce Adam factus est quasi unus ex
nobis; factus est sciens bonum et malum: videte ne forte sumat
de ligno vite, et vivat in eternum. V. Cherubim et flammeum
gladium atque versatilem ad custodiendum viam ligni vite. Vi-
dete. Et hoc canendo redeant ad altare, et deposita processione,
incipiant officium misse. Misereris.
OFFICIUM IN DIE CENE.
ORDO corum que agenda sunt in die cene, si episcopus affue-
rit. Primo custodes ecclesie mane ordinent omnia que ad con-
secrationes oleorum sunt necessaria: videlicet, tres ampullas de
oleo olivarum mundissimo plenas, unam de oleo infirmorum ;
alteram ad cathecumenos ungendos; terciam ad consecrandum
crisma: provideat episcopus de balsamo pro crismate: unaque-
que ampullaruin discrecionis titulum super se tencat scriptum.
Hoc est oleum infirmorum, oleum ad baptismum, oleum cris-
matis.
Tunc una tantum sonctur campana tribus vicibus: con-
veniant clerici et laici ad ecclesiam gracia promerende absoluci-
Mengecue pr
61
Adest, O venerabilis pontifex, tempus acceptum, dies propi-
ciacionis divine et salutis humane, qua mors interitum et vi-
ta accepit eterna principium; quando in vinea Domini Sabaoth
sic novorum palmitum plantacio facienda est, ut purgetur execra-
tio vetustatis; quamvis enim a divitiis bonitatis et pietatis Dei
nihil temporis vacet, nunc largior est per indulgenciam remissio
peccatorum, et copiosior per graciam assumpcio renascencium.
Augemur regenerandis; crescimus reversis: lavant aque : lavant
lacrime. Inde est gaudium de assumpcione vocatorum: hinc
leticia de absolucione penitencium. Inde est, quod suplex pop-
ulus tuus, postea quam in varias formas criminum, neglectu
mandatorum celestium, et morum probabilium transgressione
cecidit, humiliatus atque prostratus, prophetica ad Dominum
voce clamat; peccavi: inique egi: iniquitatem feci miserere
mei. Domine evangelicam vocem non frustratoria aure capiens,
beati qui lugent; quoniam consolabuntur: manducate, sicut
scriptum est, panem doloris: lacrymis stratum rigavit; cor
suum luctu, corpus suum afflixit jejuniis ut anime sue recip-.
eret, quam perdiderat, sanitatem. Unicum itaque est peni-
tencie suffragium; quod et singulis prodest, in commune
succurrit. Redintegra igitur in eis, apostolice pontifex, quic-
quid diabolo suadente corruptum est, et oracionum tuarum pa-
trocinantibus meritis, per divine reconciliacionis graciam, fac
hominem Deo proximum, ut qui antea in suis sibi perversi-
Both words are omitted in the Roman
and why repeat suadente?
1
27 omiffed
Consente
Seviente
Suadente
onis, sive consecrandi olei et crismatis. Inprimis igitur fiat
penitencium reconciliacio hoc modo. Nona dicta, pergat epis-
copus cum duobus diaconis et processione ad januas ecclesie ad
reconciliandum penitentes, sint que ibi in atrio ecclesie pre-
sentes qui sunt reconciliandi; si episcopus adest, unus archidi-
aconus induius capa serica ex parte penitencium legat hanc lec-
tionem. Adest O venerabilis, que non legatur episcopo absente.
Lectio.
"1
62
+
Could
Tunc dicat pon-
no one
compratic Cate
displeasing God;
rishi tatibus displicebat, jam placere se Domino in regione vivo- displin ?
rum, devicto mortis auctore gratuletur.
tifex vel ejes vicarius. Venite, venite. Hine diaconus ex par- um alf on
te penitencium. Flectamus genua. Et flectant genua peni-
tentes, quo finito dicat diaconus ex parte pontificis. Levate.
Similiter secundo repetente episcopo.
quente diacono. Flectamus genua.
tentes corruant ad pedes episcopi;
episcopus innuat alteri diacono.
antiphonam. Venite, filii, &c.
Domino. Venite, venite, venite filii, audite me; timorem
Domini docebo vos. Quamdiu vero psalmus canitur a clero
Cam antiphona Venite. Semper mamatim penitentes ab archidi-
acono reddantur episcopo et restituantur ccclesie gremio: can-
tetur antiphona hoc modo ut inter utrumque versum dicitur
antiphona. Venite. In Domino laudabitur. Et sic usque
ad ultimum versum psalmi, deinde sequatur episcopus vel ejus
vicarius et dicuntur septem psalmi penitenciales, clericis pros-
tratis in choro, penitentibus et omnibus aliis in orato-
rio. Quibus expletis dicatur antiphona. Parce, Domine;
parce populo tuo, quem redemisti precioso sanguine tuo: ne in
eternum irascaris ei. Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie
eleison. Pater noster. Er fiat absolucio, episcopus surgens,
ceteris prostratis, dicat. Et ne nos. Salvum fac populum tu-
um, &c. Sacerdotes tui induantur justiciam. Salvos fac ser-
vos tuos et ancillas tuas. Mitte eis Domine auxilium de sanc-
to. Esto eis Domine turris fortitudinis. Tibi derelictus est
pauper. Ne memineris inquitatum nostrarum. Adjuva nos De-
us, salutaris noster. Convertere, Domine, usquequo. Dom-
ine, Deus virtutum, converte nos. Domine exaudi oracionem
meam. Dominus vobiscum. Oremus.
^
Adesto, Domine, supplicacionibus nostris; et me eciam, qui
<
Venite, venite.
Venite, venite. Et se-
Mox cum diacono peni-
prostrati jaceant usque dura
Levate. Prosequente clero
Psalmus 33. Benedicam
in the Text
Pralmus; bat
this is wrong?.
domino is
not the Phalin,
fr"
but the second
cond
▲
B.
esse of the 33
Benedicom be
63
W
-
misericordia tua primus indigeo, clementer exaudi; et quem
non electione meriti, set dono gracie tu constituisti operis hu-
jus ministrum; da fiduciam tui muneris exequendi, et ipse in
nostro ministerio, quod tue pietatis est, operare. Per Chris-
tum Dominum nostrum. Amen. Oremus.
Deus misericors, Deus clemens, qui secundum multitudinem
u miseracionem tuarum peccata penitencium deles, et preteritorum
delictorum culpas venia remissionis evacuas; majestatem tuam
supplices deprecamur, ut hiis famulis tuis longe squalore peni-
tencie maceratis, miseracionis tue veniam largiri digneris; ut
nupciale veste recepta, ad regalem mensam, unde fuerant ejecti,
mereantur introire. Per Christum Dominum nostrum, Amen.
Oremus.
Exaudi, quesumus, omnipotens Deus, preces nostras, quas
in conspectu pietatis tue effundere presumimus, suppliciter de-
precantes; ut famulos tuos de tua misericordia confidentes,
benedicas, et omnia peccata dimittas, tuaque eos protectione
conserves, ut te possint digni fieri, et ad eternam benedictio-
nem pervenire. Per Christum Dominum nostrum.
Hic fiat absolucio.
Dominus Jesus Christus, qui dixit discipulis suis, quecum-
que ligaveritis super terram, erunt ligata et in celo, et quecum-
que solveritis super terram, erunt soluta et in celo: de quorum
numero nos, quamvis indignos esse voluit; ipse vos absolvat per
ministerium nostrum ab omnibus peccatis vestris, quecumque
cogitacione, locucione vel operacione negligenter egistis, atque
a nexibus peccatorum absolutos, perducere dignetur ad regna
celorum ; qui vivit et regnat cum Deo Patre, in unitate Spiritus
sancti, Deus. Per omnia secula seculorum.
Absolutionem et remissionem omnium peccatorum vestrorum
tribuat dobis omnipotens et misericors Deus. Amen.
Benedictio Dei omnipotentis Patris, et Filii et Spiritus
Į
$
.*
64
sancti descendat super vos, et maneat semper. Amen. Fini-
ta absolucione surgant omnes et moneantur ab episcopo peni-
tentes ut quod penitendo diluerunt, iterando non revocent; de-
inde celebretur solempniter missa, diaconus et subdiaconus tu-
nica et dalmatica induantur: si episcopus affuerit, adsint cum
co archidiaconi, induti capis sericis qui sacerdotes non fuerint:
sacerdotes vero induantur vestibus sacerdotalibus: similiter ca-
nonici, sacerdotes in dignitate constituti cum casulis, ad ducen-
dum episcopum ad altare. Similiter septem diaconi et septem
subdiaconi ad peragenda sibi injuncta officia. Interim cantor
indutus capa serica incipiat festive in choro officium. Nos
autem. Psalmus 66. Deus misereatur. Gloria Patri. In-
terim procedente episcopo ad altare, cum processione festiva,
precedentibus ministris cum cercis et thuribulis et textis evan-
geliorum, sonantibus omnibus campanis, et non amplius usque
ad. Gloria in excelsis. In sabbato sancto pasche set loco
earum percuciantur tabule. Gloria patri et Kyrie eleison.
Festive cantator incipiat episcopus. Gloria in excelsis. Quo
dicto dicat. Pax vobis. Et cum Oremus, Dominus a quo
Judas. Epistola ad Corinthios. Fratres convenientibus
a duobus clericis de secunda forma in capis sericis cantetur
graduale. Christus factus est precedente interim diacono, dum
cantatur versiculus, accepta benedictione, ad legendum evange-
lium proferantur luminaria ante cum, cum thuribulis more so-
lito. Ante Diem Festum. Pronunciato evangelio dicat epis-
copus. Credo in unum Deum. Hic sequatur offertorium.
Dextera Domini. Et offerant qui voluerint: diaconus vero
tot hostias ponat ad sacrandas quot hodie et in crastinum
sufficiant: post secretam. Communicantes. Hanc igitur
oblacionem. Qui pridie, &c. Sanctus. Dum vero Te igitur
dicitur, procedant de sacrario ministri, qui omnes sint sacerdo-
tes, sacris vestibus induti, videlicet amictis et albis tam per
hoc
¿
# recte
a
subaudi
secretam
irationem
si commieties.
a mistake
1
i
1
↓
for this prayer
is said at the end
the Service
ク
​F
F
BALAN
65
septem ordines; quia per septem etates seculi hodierna sunt
misteria prefigurata. Inprimis quidem ordine sacerdotes duo,
offerant vexilla quasi sacro quadragesimali jejunio expiati,
the all this is contra vetustas diaboli insidias pro decepcione primi par-
1
black in the ongi entis Ade, Christi victoriam triumphantes pugnaturi, et celum
-nal, ought it not
to be Red?
*
pro lapsa legione violenter intraturi. In secundo quoque, duo
subsequantur sacerdotes ceroferarii, qui velut celestem proferentes
splendorem, ecclesiam demonstrant super firmam petram stabili-
tam,vel populum gencium, secundo diei lumine nunc illuminatum
In tercio equa aptentur thimiamitoria ac si cordis contriti holo-
causti et humiliati Domino thurificaturi, sicut Abraham in typo
Christi, per immolacionem Ysaac, ac ut patriarchas per fidem et
devocionem, Domino in odorem suavitatis complacuisse cognos-
cimus. In quarto etenim, ex sacrario divine Scripture pares li-
bri evangelice pacis prodeant denunciantes archam veteris legis
in passione Domini clausam, ac legislatoris Moysis testamenta
J
.
originale/ scisso, velo patnisse similiter et nove gracie et veritatis evangeli-
a solecism,
um lucidius sole Jesum Christum ubique claruisse. In quinto
siquidem tres quam speciosi pronunciatores sancti evangelii com-
mittentur, sindonibus circunamicti trinas, in nomine sancte
Trinitatis, ante facies suas bajulantes quas supra retulimus am-
pullas, super quas deportatur a quatuor sacerdotibus tabernacu-
lum, quarum due purissimi olci liquoris erunt referte, singilla-
tha ad singula misteria benedictionis pontificalis consecrande,
prima vero ad olema infirmorum perfecta medicina ad effugandas
egritudines et ad remissiouem peccatorum ut per apostolum in-
straimur. Infirmatur quis in vobis? ungatur oleo salutari in
nomine Domini, et alleviabit eum Dominus; et si in peccatis
sit, dimittentur ei. Secunda autem ad oleum sanctum, unctio
spiritualiter ad confirmandos quosque in pectore et inter scapulas
His Captian
antequam baptizent homines in sacramento baptismatis regener-
fur ein the Original: bus incorrectly,
andos. Tercia siquidem contirent similiter oleum quod halsam
-
ur
X.
omeſsion
of 7 work
bahnout regeacandos shows.
}
the word 2
is omitted; but,
evidently required
Matth. xv. 18
a
as the ombrequent woods homing

66
admixtione divinis sacramentis purificatum, crisma efficitur sanc-
tificatum, ad consecrationes ecclesiasticas, ad promovendas dig-
nitates, omnibus eciam ad spem vivam et beate regeneracionis
novitatem transituris salubre et proficuum; ante ampullas pro-
cedant tres sacerdotes cantantes letaniam. In sexto quoque,
victoriosa et adoranda procedat crux dominica, una aut due, qua-
si procedencium mistica misteriorum prefiguratrix, quam in sex-
ta etate, Deus Dei filius natus et in ea passus et sacri sanguinis
lavacro sanctificavit, cujus victoria redemptoris nostri vexilla pro-
deunt, cujus splendore sancta ecclesia illuminatur, cujus aroma
corticis vitalis spirans, nectare ubique fragrat, cujus virtute pa-
cis et gaudii carismata evangelizantur, cujus signaculo baptisma-
tis misterium et sacri crismatis conficitur unguentum; per quem
eciam ineffabilia universalis ecclesie sacramenta consecrantur.
In septimo subsequantur alii archidiaconi et alii ministri proce-
lentes usque ad altare et deinde fiat benedictio per cantatorem
Te igitur secundum ordinem usque Set venie quesumus largitor
admitte. Per Christum Dominum nostrum. Antequam dici-
tur. Per quem hec omnia. Precantor et archidiaconus acce-
dant capis sericis induti, et induant, inter se et altare, pris-
biterum afferentem vas olei infirmorum, appropinquans sacerdos
cum reverencia ampullam cum oleo infirmorum subministret
episcopo, super quam ter signum crucis faciat episcopus et ter
sufflet in ea, perficiatque exorcismum audientibus tantum min-
istris qui secus sunt altare, minime dicens. Dominus vobiscum.
Nec, Oremus. Set exorcizo te.
Exorcizo te, immundissime Spiritus et refuga, te, omnis incur-
sio Sathane ac omne fantasma nephandorum inimicorum, per
omnipotentis Dei Patris majestatem, qui celum, terram, mare et
omnia que in eis sunt admirabili sua condidit potencia, ut cum
omni falsitatis tue veneno procul recedas ab hujus olei creatura
ad superventuram benedictionem. In nomine Patris et Filii
K
{
dus right
1
2
.

67
с
+
et Spiritus sancti ut fiat hoc oleum omnibus, qui ex eo
ungendi sunt, unctio spiritualis, et perfecta medicina ad corob-
orandum in Domino humane condicionis templum, cooperante
in eo gracia et virtute Spiritus sancti, per Jesum Christum re-
demptorem nostrum, qui cum Patre in unitate ejusdem Spiri-
tus sancti, laus et perpetua manet jubilacio, per cuncta secula
seculorum. Amen. Benedictio olei infirmorum absque. Dom-
inus vobiscum. Oremus.
Omnipotens Deus, qui pro infirmorum necessitate, potencie
tue medicinam ostensurus mundum visitasti, et presentia tua
omnem dolorem et infirmitatem effugasti, respice super nos
famulos tuos, ut quod hodie in comemoracione sacre cene nos-
tro gerendum est misterio, tua perficiatur virtute; nec tibi pec-
catoris displiceat benedictio, quia tu sacerdotum omnium es pu-
rificacio et remissio. Tu quoque Domine Naaman Syrum,
in Jordane juxta prophete Heleseii sermonem sepcies tinctum
ita sanasti, ut caro ejus sicut caro parvuli restitueretur et a le-
pra mundaretur; omnes hoc oleo perunctos, ab omni lepra tam
spirituali quam eciam corporali sana et munda: presta eciam,
Domine, ut vasa sancta et immaculata permaneant, qui olei hu-
jus liquore tanguntur, et septemplici Spiritus sancti gracia sem-
per exuberent, qui cum Deo coeterno Patre, et eodem Spiritu
sancto, trinus, vivis et regnas in secula Deus.
Quesumus Domine, sancte Pater omnipotens, eterne Deus, Spi-
x
paraclikem ritum sanctum tuum emitte de celis in hanc pinguedinem olive,
quam de viridi dignatus es producere ligno, ac Spiritus sancti pre-
sencia influente, celesti impinguetur benedictione, ad refectionem
corporum et salvacionem animarum; rogamus te Domine qui
es vera salus ac medicina, qui et dixisti, medicum non opus esse
valentibus, set male habentibus, ut nobis infirmis et divine cura-
cionis tue egentibus, super hoc oleum infundas medicinalem
tue benedictionis virtutem, ut sit omnibus hoc tangentibus
.
L
...
68
et ex eo ungendis salus animarum, tutamen corporum, sit evac-
uacio passionum et salutarium restitucio sanitatum sit, om-
nipotens Pater, hoc oleum sanctificatum, sicut locutus es per
apostolum, infirmatur quis ex nobis? ungatur oleo consecrato
in nomine Domini, et alleviabit eum, et si in peccatis sit dimitten- dominus
.
tur ei; quatenus hac tua, Domine, confisi permissione, omnes il-
lud excipiamus in sacra perunctione spiritualis medicine ad effu-
gandas infirmitates atque omnem promerendum remissionem
peccatorum. In nomine Jesu Christi filii tui Domini nostri.
Quo benedicto, vertat se episcopus ad altare, et dicat. Per
quem omnia semper bona creas. Et statim dedicatum oleum
infirmorum a sacerdote utque in locum suum, conducentibus
predictis personis et peragatur missa usque Per omnia. Quod
dicitur ante benedictionem super populum. Tunc secundus sa-
cerdos accedat, ampullam cum oleo ad baptizandum deferens,
super quam ter crucis signum faciat episcopus, et ter in eam
sufflans, exorcismum olei ad baptizandum perficiat circumstanti-
bus tantum audientibus. Exorcismus olei ad baptizandum.
A
Exorcizo te creatura olei in nomine Dei Patris omnipotentis,
hac invocacione Jesu Christi, et virtute Spiritus sancti, ut hac
adjuracione summe Trinitatis et unice dcitatis, omnis nequissima
virtus et malicia diaboli, omnisque violenta incursio et nocivum
fantasma inimicorum a te eradicetur et effugetur ac penitus dis-
cedat a creatura tua ad utilitatem hominum preparata, ut in no-
mine Domini fias oleum sanctum, unctio salutaris; purificata
quoque divinis sacramentis, in sanctificacione carnis ac spiritus,
et in remissionem omnium peccatorum universis qui ex te un-
gendi sunt; quatenus ad percipiendam in baptismo graciam
sancti Spiritus, sicut omnium exterius pectora et scapule confir-
mantur, ita et interius per te mentes et anime celesti benedictione
sanctificentur in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti
Per omnia secula seculorum. Dominus vobiscum. Oremus.
69
;
て
​Two words in M.S
and wrong.
;
Domine Deus, Pater omnipotens, cujus unigenitus, ut Domi-
num se ostenderet, signa quorum non est numerus in Judeis
faciens, paraliticos sanavit, leprosos purgavit, demonia effugavit,
mortuos suscitavit, et ad ultimum crucifixus est, ut demones cru-
cifigeret, et mortuos vivificaret; hoc oleum sanctifica, omnesque
qui ipsius liquore del buti fuerunt, sanctificacionis eterne gracia
ditentur, omnique pinguedine terre et rore celi fecundentur.
Annue quoque, Domine Deus ut benedictio nostra firma et
potens in nomine ejus perseveret, cui omnis creatura servit,
quem cherubym et seraphim omnesque ordines celorum collau-
dant, dicentes, sanctus, sanctus, sanctus, Dominus Deus exer-
cituum, qui eciam vivis et dominaris, unus in sancta Trinitate
Deus. Per omnia secula seculorum. Oremus.
Deus, qui in virtute sancti Spiritus tui imbecillium mencium
rudimenta confirmas, te oramus, ut venturis ad beate regenera-
cionis lavacra tribuas, per unctionem istius creature, purgacio-
nem mentis et corporis, ut si que illis adversancium spirituum in-
-hesere reliquie, ad tactum sanctificati olei hujus abscedant. Nul-
lus spiritualibus nequiciis locus, nulla refugis virtutibus sit fac-
ultas: Nulla visitantibus malis latendi licencia relinquatur, sed
venientibus servis tuis, et sancti Spiritus tui operacione, mun-
dandis sit unctio,-hujusmodi propicia & utilis ad salutem, qui
etiam celestis regeneracionis nativitatem in sacramento sunt bap-
tismatis adepturi. Per Dominum nostrum Jesum Christum,
filium tuum, qui tecum vivit in unitate ejusdem Spiritus sancti,
Deus Per omnia secula seculorum, Amen. Post her, revertente
episcopo ad sedem suam et sarcedote ampullam cum oleo sancto
usque
ad locum suum deferente, duo cantores cantent ympnum.
O Redemptor, sume carmen temet continencium: chorus idem
repetat. Item cantores versiculum. Audi judex mortuorum,
una spes mortalium, audi voces proferencium donum pacis pre-
vium. Chorus. O Redemptor. Cantor. V. Adsit nostris,
70
Pater, votis, qui invisibiliter pre consortibus unxit te oleo leti-
cie. Chorus. O Redemptor. Cantet. V. Adsit flamen sa-
crosanctum olim per diluvium, qui ramum tulit olive ad arch-
am ecclesie. Chorus. O Redemptor. Cantet. V. Arbor fe-
ta alma luce, hoc sacrandum protulit: fert hec prona presens
turba salvatori seculi. Chorus. O Redemptor. Ad hunc ver-
sum stet episcopus ad dextrum cornu altaris quousque per can-
tetur. Cantor. V. Stans ad aram immo supplex infulatus Pon-
tifex, debitum persolvit omne, sacrando crismate. Chorus.
O Redemptor. Cantet. Consecrare tu dignare, rex perennis
patrie, hoc olivum signum vivum, contra jura demonum. Cho-
rus. O Redemptor. Cantor. V. Ut novetur sexus omnis unc-
tione crismatis et sanetur sauciata dignitatis gloria. Chorus.
O Redemptor. Cantor. Tota mente sacro fonte effugantur
crimina, uncta fronte sacrosancta influunt carismata. Chorus.
Ore. Cantor. Corde natus et parentis alvum implens virginis
presta lucem; claude noctem, crismatis consortibus. Chorus.
O Redemptor. Cantor. Sit hec dies festa nobis, seculorum
seculis sit hec sacrata laude digna; nec senescat tempore.
Chorus. O Redemptor.
O Redemptor. Hoc dicto revertatur episcopus ad
altare et deferatur a tercio sacerdote ampulla cum oleo que ha-
bet crismatis inscripcionem et misceatur in ea balsamum dicen-
do. Hec comixtio liquorum fiat omnibus perunctis propiciacio
et custodia salutaris in secula seculorum, Amen. Tunc ponti-
fex conversus ad orientem incipiat ympnum. Veni Creator Spi-
ritus. Quo dicto ter crucis signum faciat super eam, terque in
eam sufflans ita benedicat crisma dicens. Dominus vobiscum.
Oremus.
*** age
Fratres karissimi, Dominum Patrem omnipotentem, celi ter-
reque conditorem, qui in unigeniti filii sui admirabili potencia,
miserabiliter pereunti subvenit mundo, ut nobis indignis et abs-
que merito, sanctum nomen illius invocantibus, opem celestis
medical
ܡ ܇ ܖ ܂
71
J
miserecordie dignetur conferre, ac septiformis Spiritus sancti
munere, nostra corda purificare; quatenus omnium viciorum
sorde emundati ad conficiendum crisma salutare efficiamur ido-
nei: subveniat nobis in hac celebracione, omnipotentis Dei gra-
cia, et quod nostro gerendum est obsequio sanctissima ipsius
perficiatur benedictione, atque per divinam sancti Spiritus co-
operacionem, et hoc a Deo sanctificatum renovetur oleum, vitali
stillicidio aromatizantis balsami, fiat crisma benedictum ad con-
firmandos ecclesiastici gradus honores, ad promovendas dignita-
tes, ad sanctificandum baptismatis lavacrum, ad consignandas
quoque nove regeneracionis proles stigmate sancte crucis; sit eci-
am crisma et propiciacio salutis eterne omnibus ex ea ungendis
in perpetuam animarum salvacionem, annuente et auxiliante
ejusdem unigenito Domino nostro Jesu Christo, et amborum
Spiritu sancto, qui in Trinitate sancta unus et verus vivit et glo-
riatur. Deus, Per omnia secula seculorum, Amen.
Domine Deus Sabbaoth, vivida spes mortalium, salus et vita
omnium pie vivencium qui, per justiciam, glorificacionis tue
laudem, catholici ordinis statum et regias dignitates consecrare
disposuisti oleo exultacionis et crismate salutis: te cernui de-
precamur, clementissime, ut diem claritatis tue dulcedine sensus,
et consciencias nostras illustres, et nos in hiis sacris ceremoniis
celestium benedictionum amplitudine prosequaris, ad conficien-
da animarum nostrarum medicamenta: in hujus salutifere unc-
tionis sanctificacione, tu Domine, usui hominum cuncta terra
nascencia providisti, set presertim olivarum fructum in utrius-
que hominis salvacionem decrevisti, dum consecrati olei uncti-
one nos a peccatis expiati per prophetam promisisti, et ecclesi-
astici gradus honorem et ordinem, crismatis oleo, summus in
eternum pontifex consecrasti; adesto, quesumus, Domine, in-
visibilis tue visionis presencia, ac nobis te confitentibus in una
trium personarum natura et substancia, Spiritum sanctum tuum
72
de alto celorum emitte fastigio, qui nostre operacionis ministe-
rio melliflua vitalium odorum conficiat balsama, et in ea oleo
sanctificacionis benedicendo perfundat, ac utriusque lenienti
comixtione, salutiferum perficiat crisma in credencium salvaci-
one: sanctifica quesumus Domine Deus, hanc olei et balsa-
mi confectionem, Deitatis tue benedictionibus, quibus divinitus
crisma salutis effectum, tibi renovatos in spem filios adopcio-
nis exurgere faciat in novitatem celestis regeneracionis. Redo-
leat hoc, Domine, sanctificatum crisma in divinitatis tue con-
spectu, nectario angelice dulcedinis oblectamento, sitque medi-
cina spiritualis, reparacio anime ac corporis, ac Spiritus sancti
largiflua crismatum infusione, omnibus salubris, cunctique hac
sacra unctione delibuti digne eterne jocunditatis participes effici-
antur: per eundem Spiritum sanctum, qui in te et in Patre ma-
nens, in utroque vivit et regnat, Deus. Per omnia secula seculo-
rum.
Omnipotens et incomprehensibilis Pater Deus, qui dum uni-
genitum tuum ante secula tibi coeternum existentem, ad terras
destinasti, et amplissimam graciam mundo donasti, quem eciam
oleo sancto, oleo regali, oleo crismatis, pie consortibus tuis dig-
nius perunxisti, ut in prophetis omnibus et regibus et sacerdoti-
bus nullum coequalem haberet; solus perfectior in carne appar-
eret, et ut pateret neminem celeste regnum ascensurum, nisi
sancti crismatis imposicione sanctificetur, Tu, per eundem Na-
zarenum Jesum Christum, quem Johannes in Jordane ad salu-
tem nostram baptizavit; super hoc crisma sanctificacionem
tuam effunde, omnesque pinguedine ipsius sacrosancti spiri-
tus rore perfunde, ab eterni hostis virtute maligna et carcere in-
ferni defende, et celestis regni gaudiis conjunge, ipso largiente,
qui Deus et Dominus in dextra tua sedens, tibi et Spiritui sanc-
to vivit et regnat coequaliter. Hic mutat vocem et cantet se-
tem prefacionem. Per omnia secula seculorum. Domi-
73
لو
nus vobiscum. Sursum corda. Gracias agamus Domino Deo
nostro.
Vere dignum et justum est, equum et salutare, nos tibi sem-
per et ubique gracias agere, Domine sancte, Pater omnipotens,
eterne Deus. Qui in principio inter cetera bonitatis et pietatis
tue munera, terram producere fructifera ligna jussisti, inter que
hujus pinguissimi liquoris ministre olive nascerentur, quarum
fructus sacro crismati deservirent. Nam et David, prophetico
Spiritu gracie tue sacramenta prenoscens, vultus nostros in oleo
exhilarandos eciam cantavit. Et cum mundi crimina diluvio
quondam expiaret effuso, similitudinem futuri muneris, colum-
ba demonstrans per ramum olive pacem terris redditam nunciavit.
Quod in novissimis temporibus manifestis est effectibus declara-
tum, cum baptismatis aquis omnium criminum commissa delen-
tibus, hec olei unctio vultus nostros jucundos efficit, ac serenos.
Inde eciam Moysi famulo tuo mandatum dedisti, ut Aaron fra-
trem suum, prius aqua lotum, per infusionem hujus unguenti
constituerit sacerdotem. Accessit ad hoc amplior honor cum
filius tuus Jesus Christus Dominus noster, lavari se a Johanne
Jordanicis undis exegisset, ut Spiritu sancto in columbe similitu-
dinem desuper misso, unguentum tuum, in quo tibi optime
conplacuisse, testimono subsequentis vocis ostenderis; et hoc
illud esse manifestissimum comprobares, quod eum oleo leticie
pre consortibus suis ungendum, David propheta cecinisset. Te
igitur deprecamur, Domine sancte, Pater omnipotens, eterne
Deus, per eundem Jesum Christum filium tuum, ut hujus crea-
ture pinguitudinem sanctificare tua benedictione digneris et
sancti Spiritus ejus admiscere virtutem, cooperante potencia
Christi tui, a cujus sancto nomine crisma nomen accepit, unde
unxisti sacerdotes, reges, et prophetas, et martires; ut hiis gra-
dibus secundum constitucionis sacramentum sublimati, hujus-
que unctionis sanctificacione perfusi, vestimento incorrupcionis
74
induantur. Ergo tuam, Domine, obsecramus omnipotenciam, ut
sacri hujus creatura crismatis his qui renati sunt ex aqua et
Spiritu sancto, sit crisma salutis, eosque eterne vite participes et
celestis glorie facias esse consortes. Dimissa voce. Per eun-
dum Dominum nostrum Jesum Christum filium tuum, qui tecum
vivit et regnat in unitate ejusdem Spiritus sancti, Deus, per
omnia secula seculorum. Post benedictionem idem sacerdos
eandem crismatis ampullam sindone qua indutus erat cooperiat
eandemque in dextera parte altaris quousque Agnus Dei cani-
tur, stans cum reverencia, teneat. Hic revertat se episcopus ad
altare et dicat alta voce. Per omnia secula seculorum, Amen.
Tunc diaconus qui evangelium legerit. Humiliate vos ad bene-
dictionem. Chorus. Deo gracias. Benedictio. Benedicat
vos Dominus. Require inter benediciones. Data benedicti-
one dicat episcopus. Et Pax ejus sit semper vobiscum. Tunc
cantor incipiat festive. Agnus Dei. Et deferatur episcopo
vas crismatis ad osculandum, et pax detur diacono, ac succedant
fratres secundum ordinem ad pacem; deinde ad sanctum crisma
deosculandum. Communicato episcopo incipiat qui choro pre-
est. Communio. Dominus Jesus. Adorata et deosculata sa-
cri crismatis ampulla, predicti tres sacerdotes easdem ampullas,
cum devocione in sacrarium reportent, ac loco oportuno in salvaci-
onem reponant. Episcopus vero tot hostias integras, in ipso sa-
crificio dominici corporis sumat ad reservandas, quot sufficiant
in Parasceve. Sanguis vero hac die penitus sumatur. Quere
quia liquidum est et ex negligencia de facili posset labi? vel quia
Christus dixit in cena, Amen dicto vobis non bibam de hoc
nimine vitis, donec illud bibam in regno patris mei ? vel quia signi-
ficat vetus testamentum, quod amodo debet cessare? quo finito,
episcopus in manibus calicem tenens, incipiens. Calicem saluta-
ris. Cantor. Psalmus 115 Credidi, propter &c. In choro per su-
periorem gradum incipiantur antiphone subsequentes et dicantur
ge-
L
75
psalmi alternatim in choro more solito aut cum hiis psalmis 119
Ad Dominum cum tribularer. Antiphona. Ab omnibus ini-
quis. Psalmus 139 Eripe me.
Antiphona Custodi me.
Psalmus 140 Domine clamavi. Antiphona. Considerabam.
Psalmus 141 Voce mea. Gloria Patri non dicitur ad psalm-
um, sive episcopus presens fuerit, sive non. Finitis precibus
cum antiphona, statim incipiat episcopus antiphonam. Cenanti-
bus. Canticum. Magnificat. Interim altare incensetur: hiis
itaque peractis, Episcopus vertat se ad altare, et ad populum
dicat. Dominus vobiscum. Oratio postcommunionis. Refecti.
Sicque consumetur officium, diacono dicente. Ite missa est.
Et sic missa et vespere simul finiantur. Ipse vero hostie, ab
episcopo et ministris altaris indutis sacris vestibus, reverenter
in loco decenti collocentur.
ORDINES QUALITER CELEBRANTUR.
PONTIFICALE officium requirit noscere primo sacrorum causas
ordinum, ut, cognita origine, intelligenciam corum misticam ip-
se pontifex perfectius consequatur. Ordinandus ante ordinis
suscepcionem se per confessionem prepararet. In peccato mor-
tali non accedat. Extra de temporibus ordinis ad aures pri-
mam tonsuram non negligat. Nullus ordinetur nisi examina-
cio precedat. Non accipiantur simul minores cum subdiaco-
natu, et a forciori non duo sacri ordines simul, set gradatim; ex-
tra de temporibus ordinandorum per literas.
Non accipiat
-
1
76
quis ordinem per saltum. Non ab alio episcopo quam suo.
Non contra ipsius prohibicionem, nec sine titulo extra de victu
et honestate clericorum, cum secundum Apostolum, non fur-
tive extra. Missam in qua ordinatus est, totaliter audiat : tan-
gat omnia que tangenda sunt in sui ordinis suscepcione. Non
accipiantur neque conferantur ordines nisi temporibus ab eccle-
sia constitutis: multa sunt que impediunt promovendos sine cul-
pa et non sine causa, quia non debet promoveri ignotus, neophi,
tus, corpore viciatus, de illegitimo thoro natus, de filiis presbute-
rorum, de servis non ordinandus; obligatus ad raciocinia quando-
que repellitur ab ordinibus. Ex predictis patet dignitas cleri-
calis. Quia ordines non conferuntur a quolibet, nec cuilibet,
nec qualibet die, nec qualibet hora diei, set tempore misse.
QUALITER ORDINES GENERALES AGANTUR.
si
PRIMO fiat sermo si est dicendus. Postea fiant inhibiciones
sequentes in generalibus ordinibus, et episcopo placuerit, ad
terrorem male subintrancium.
Ex parte Dei omnipotentis, Patris, et Filii, et Spiritus sancti,
et sub pena excommunicacionis majoris inhibemus, ne aliquis
illigatus impedimentis infra scriptis, contra decreta sanctorum
patrum ingerat se ad ordines recipiendos: primo igitur, secun-
do, et tercio, et in virtute Spiritus sancti, inhibemus, sub pena
anathematis ne quis se ingerat ordinandum, nisi prius examinata
persona, cum titulo intitulatus fuerit et vocatus. Nequis eciam
si
77
B
mortalis peccati conscius vel excommunicatus, aut suspensus,
ordines recipiat, nisi prius protestatem habenti confiteatur, et de-
bite absolvatur. Ne autem ignorans ignoretur irregulares, qui se-
cundum sacros canones ab ordinibus prohibentur, duximus seri-
atim et per ordinem specificandos. Omnis homicida. Item
ecclesiarum incendiarius, seu earum fractor violenter. Item
advocatus in causa sanguinis, vel notorie perjurus; id est in ju-
dicio de perjurio convictus. Item executor sevorum tormento-
rum in publicis administracionibus. Item simoniacus, qui quod-
cumque beneficium aut titulum adeptus, vel religionem, tali-
ter, est ingressus. Item inventor vel fautor simoniacarum pac-
tionum. Item apostata a fide vel religione, non reconciliatus.
Item qui ab episcopis hereticis et schismaticis graciam et com-
munionem apostolice sedis non habentibus, scienter alias ordi-
nes recepit. Item qui sub titulo, aut alias pacto inito cum suo
Presentatore, de hujusmodi titulo, postquam ordinatus fuerit
ejusdem restituendi vel alias hujusmodi occasione, eundem non
in acquietando, vel qui annuam pensionem vel quodcumque
emolumentum temporale presentanti, vel promocionem procu-
ranti sub quocumque promiserit colore. Item per saltum ad
ordines alias promotus. Item prius conjugatus, nisi hoc fiat in
casu a jure permisso. Itum nullus qui excommunicatus scien-
ter, ordines recepit: alias et in susceptis ministrare presumpse-
rit. Item bigamus, vel corruptarum maritus. Item Deo sacra-
tarum virginum violator. Item nullus sortilegus, vel nigram-
maticus, vel prohibitarum arcium doctor vel fautor. Item mor-
bo sontico, caduco, vel lunatico vel alio incurabili laborans, vel
corpore viciatus.
Item illegitimus, nisi fuerit cum eo dispen-
satum. Item servus nativus, preter conscienciam et voluntatem
Domini sui. Item nullus alterius diocesis, nisi literas dimisso-
rias habuerit, ac eciam titulum sufficientem. Item inhibemus
quod nullus ordinem subdiaconatus recipiat, nisi fuerit etatis
78
nem.
decem et octo annorum; diaconatus viginti; presbiteratus vigin-
ti quatuor, et vicessimum quintum attigerit. Item nullus re-
ligiosus de jure vel de facto non professus. Item nullus cura-
tus beneficiatus, qui inter annum non fuerit ordinatus in pres-
biterum, a tempore cure suscepte et pacifice possessionis adepte;
nisi ex dispensatione, qua eciam rite sit usus juxta constitucio-
Item nullus sine vero titulo, vel cujus titulus ad non
titulum est redactus, nisi ex nostra gracia speciali. Quibus
omnibus et singulis durantibus impedimentis supradictis, ut
ab hujusmodi ordinum suscepcione se abstineat, quousque
cum eis fuerit dispensatum, precipimus sub pena excommuni-
cacionis majoris superius annotata. Et bene semper cave-
atur ab omni intitulacione, et nimia deformitate membrorum in
sacris, ne sint gibbosi, vel nevi, vel alias corpore viciati, prop-
ter scandalum ecclesie et cleri evitandum: premuniantur om-
nes ordinandi quod non recedant ante finem misse.
Statuto die ordinum generalium, dicto introitu misse cum
Kyrie eleison. Et in oracione et ordine pro ordinandis qui
sequitur.
Exaudi, quesumus Domine, supplicum preces et devoto tibi
pectore famulantes perpetua defencione custodi; ut nullis per-
turbacionibus impediti, liberam servitutem tuis semper exhi-
beamus officiis. Per Dominum. Sub uno. Per Dominum.
Tunc sedeat episcopus ante medium altaris et introducantur om-
nes ordinandi et stent similiter ante episcopum. Tunc unus
archiadiaconus voce sonora per modum lectionis versus ad epis-
copum dicat. Postulat sancta mater ecclesia, pater, hos viros
per nos vocatos ordinibus aptos, consecrari a vestra paternitate.
Et episcopus archidiacono. Vide ut tales per te introducan-
tur, imo tales per nos in domo Dei ordinentur persone, per quas
diabolus procul pellatur, et clerus noster multiplicetur. Et ar-
chidiaconus. Quantum ad humanum spectat examen, natura,
79
-
sciencia et moribus digni habentur, et probi cooperatores effici
in hiis, Deo volente, possunt. Tunc episcopus mediocri voce.
Auxiliante Domino Jesu Christo salvatore nostro, presentes, fra-
tres karissimi, in sacrum ordinem sunt electi a nobis et clericis
huic sancte sedi famulantibus, alii ad officium presbiterii, alii ad
officium diaconi, et subdiaconi, quidam vero ad ceteros ecclesiasti-
cos gradus: proinde, admonemus et postulamus tam vos de clero
quam ceterum populum, ut pro nobis et pro illis puro corde et
mente sincero apud divinam clemenciam intercedere dignemini,
quatenus nos dignos faciat pro illis exaudiri, et eos et unum-
quemque in suum ordinem eligere, et consecrare per manus
nostras dignetur. Siquis autem habet aliquod contra hos viros,
pro Deo et propter Deum, cum fiducia exeat et dicat. Verump-
tamen memor sit conditionis sue. Tunc fiat sermo, si est di-
cendus. Sermone dieto fiat prohibicio, ne aliquis recipiat ordi-
nes nisi examinatus et admissus per examinatores legitime de-
putatos, &c. Quibus premissis, excant omnes ordinandi, qui-
bus egressis dicat archidiaconus. Accedant qui ordinandi sunt
ostiarii : tunc accedant antequam lectio legitur vel graduale can-
tatur, ad consecrandum, et episcopus sedens cum mitra eos insti-
tuendo dicat. Ostiarium oportet percutere cymbalum, aperire
ecclesiam, librum tenere ei qui predicat: et tradet eis claves an-
tequam dicat. Sic agite, &c. et claves recipiant ambabus mani-
bus. Tunc surgens episcopus tradat illis claves ecclesie, cir-
cumcundo dicens. Sic agite quasi reddituri Deo racionem pro
hiis rebus, que hiis clavibus recluduntur. Et archidiaconus du-
cat cos ad ostium ecclesie, quod claudant et aperiant, et rever-
tentes stent ante gradus sicut prius. Cum autem redierint,
episcopus stans justa cornu altaris versus austrum extendens
manum supra ordinandos, dicat oracionem.
**
Deum Patrem omnipotentem, fratres karissimi, suppliciter de-
precemur, ut hos famulos suos benedicere dignetur, quos in
80
officio ostiariorum eligere dignatus est; ut sit eis fidelissima cu-
ra diebus et noctibus ad distinctionem certarum horarum, ad
invocandum nomen Domini nostri Jesu Christi. Tunc vertat
se episcopus ad altare dicens. Oremus. Et diaconus. Flec-
tamus genua. Levate. Episcopus.
Domine Sancte, Pater omnipotens, eterne Deus, bene di-
cere dignare hos famulos tuos in officio ostiariorum, ut inter jani-
tores ecclesie tue pareant obsequio, et inter electos tuos partem
tue mereantur habere mercedis. Per Dominum. Tunc sedeat
episcopus et legatur Lectio prima, cum graduali, quibus dictis
sequitur. Oremus. Et dicitur secunda oracio, qua dicta dicat
archidiaconus. Recedant qui ordinati sunt hostiarii: acce-
dant qui ordinandi sunt lectores. Tunc episcopus sedens dicit
eis. Lectorem oportet legere que predicat, et lectiones can-
tare distincte, et benedicere panem et omnes fructus novos.
Tunc episcopus tradat illis lectionarium, dicens circumeundo.
Accipite, et estote verbi Dei relatores, habituri, si fideliter et
utiliter impleveritis officium vestrum, partem cum hiis qui ver-
bum Dei bene administraverint: eligunt enim vos vestri, ut sitis
lectores in domo Dei nostri, et agnoscatis officium vestrum, et
impleatis; potens enim est Deus, ut augeat vobis fidem et gra-
ciam qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat, Deus.
Per omnia secula seculorum. Amen. Tunc rediens ad cornu
altaris, sicut prius versus austrum super ordinandos dicat. Ore-
mus dilectissimi, Deum Patrem omnipotentem, ut super hos
famulos suos, quos in ordine lectorum dignetur assumere, bene-
dictionem suam clementer infundat, quatenus distincte, que
ecclesia Dei legenda sunt, legant, et eadem operibus impleant.
Finita oratione sine, Per Dominum, dicat episcopus, Oremus
et diaconus. Flectamus genua. Et episcopus.
in
Domine sancte, Pater omnipotens, eterne Deus, benedicere
dignare hos famulos tuos, in officio lectorum, ut assiduitate lectio-
81
:
num instructi sint atque ordinati; et agenda dicant et dicta opere
compleant: ut in utroque sancte ecclesie, exemplo sanctitatis
sue, consulant. Per Dominum. Tunc sedeat episcopus et le-
gatur secunda lectio cum graduali et sequitur tercia oratio;
qua dicta, dicat archidiaconus. Recedant qui ordinati sunt
lectores et accedant qui ordinandi sunt exorciste. Sedendo
dicit episcopus eis. Exorciste competit abjicere demones et
dicere populo qui non communicet, ut det locum, et aquam in
ministerio fundere. Tunc episcopus tradat illis librum exorcis-
morum, dicens illis circumeundo.. Accipite et commendate
memorie, et habetote potestatem imponendi manus super ener-
gumenos, sive baptizatos, sive cathecumenos. Et rediens sicut
prius super eos dicat.
Deum Patrem omnipotentem, fratres karissimi, supplices de-
precemur, ut hos famulos suos benedicere dignetur in offi-
cio exorcistarum; ut sint spirituales imperatores ad abjiciendos
demones de corporibus obsessis, cum omni nequicia eorum
multiformi. Oremus. Flectamus, &c.
Domine sancte, Pater omnipotens, eterne Deus, bene ✈ di-
cere dignare hos famulos tuos in officium exorcistarum, ut per
imposicionem manuum et oris officium, potestatem et imperi-
um habeant spiritus immundos nequicie, per verbum Christi
filii tui, Domini nostri, cohercendi; atque probabiles sunt medi-
ci ecclesie tue gracia curacionum virtuteque celesti confirmati:
per Dominum.
Tunc sedeat episcopus et legatur tercia lectio
cum graduali, et sequatur oracio quarta, qua dicta, dicat archidi-
aconus. Recedant qui ordinati sunt exorciste: accedant qui
ordinandi sunt acoliti. Et dicat eis episcopus. Acolitum opor-
tet ceroferarium ferre, et luminaria ecclesie accendere, vinum et
aquam ad eukaristiam ministrare. Et tradat illis episcopus ce-
roferarium cum cereo, dicens. Accipite ceroferarium cum cereo,
et sciatis vos ad attendenda ecclesie luminaria mancipari. In
C
82
:
nomine Domini. Amen. Et postea tradat eis urceolum vacuum,
dicens. Accipite urceolum ad suggerendum vinum et aquam in
eukaristiam sanguinis Christi. In nomine Domini Amen.
Et rediens ad cornu altaris sicut prius, dicat.
Deum Patrem omnipotentem, fratres karissimi, suppliciter de-
precemur, ut hos famulos suos bene dicere dignetur in ordine
acolitorum, quatenus lumen visibile manibus perferentes, lumen
quoque spirituale moribus prebeant, adjuvante Domino nostro
Jesu Christo, qui cum eo et Spiritu sancto vivit et regnat Deus.
Per omnia secula seculorum, Amen. Preterea. Oremus. Flec-
tamus genua, &c.
Domine sancte, Pater omnipotens, eterne Deus, qui per Jesum
Christum filium tuum Dominum nostrum et apostolos ejus, in
hunc mundum lumen claritatis misisti, quique, ut mortis nostre
antiquum aboleres cyrographum, gloriose illum crucis vexillo
affigi, et sanguinem et aquam ex latere illius pro salute generis
humani effluere voluisti, benedicere dignare hos famulos tu-
os in officium acolitorum, ut ad accendendum lumen ecclesie tue
et ad suggerendum vinum et aquam ad conficiendum sanguinem
Christi filii tui in offerenda eukaristia, sanctis altaribus tuis fide-
liter subministrent. Accende Domine mentes eorum et corda,
ad amorem gracie tue, ut illuminati vultu splendoris tui, fideli-
ter tibi in sancta ecclesia tua deserviant. Per eundem Domi-
num. Amen. Oremus.
Domine sancte, Pater omnipotens, eterne Deus, qui ad Moy-
sen et Aaron locutus es ut accenderentur lucerne in tabernac-
ulo testimonii, benedicere et sanctificare dignare host
famulos tuos, ut sint accoliti in ecclesia tua sancta. Per Dom-
inum. Oremus.
Omnipotens sempiterne Deus, fons lucis et origo bonitatis, qui
per Jesum Christum filium tuum, lumen verum, mundum illu-
minasti, ejusque passionis misterio redemisti, benedicere dig-
M
;
83
"
2r
possitis
vos
in
befor
and" potestis in m 5
Lopitis is adepted
in the roman.
nare hos famulos tuos, quos in officium accolitorum consecra-
mus, poscentes clemenciam tuam, ut eorum mentes lumine
sciencie tue illustres, et pietatis tue rore irriges, ut ita accep-
tum ministerium, te auxiliante, paragant, quod ad eternam re-
muneracionem pervenire mereantur. Tunc sedeat episcopus et
legatur lectio quarta cum graduali, et sequatur oratio quinta cum
lectione et tractu ; quibus finitis, episcopus convertat se ad
chorum et dicat. Pax vobis. &c. Sequitur oracio, qua finita
dicat archidiaconus accolitis, quod quilibet eorum dicat tria
psalteria pro statu ecclesie, regni, et episcopi; et subjungat.
Recedant qui ordinati sunt accoliti: et accedant qui ordinandi
sunt subdiaconi: quibus introductis, et sedens episcopus dicat
cis. Subdiaconum oportet preparare necessaria ad ministerium
altaris, et diacono humiliter ministrare. Tunc surgens episco-
pus tradat cuilibet calicem vacuum cum patena ad tangendum,
quem sequatur archidiaconus cum urceolo et manutergio et
aqua, dicente episcopo circumeundo.
I
Videte cujus ministerium vobis traditur: ideo, si usque nunc
fuistis tardi ad ecclesiam, amodo debetis esse assidui: si usque
somnolentes, amodo vigiles: si usque nunc ebriosi, amo-
do sobrii: si usque nunc inhonesti, amodo casti: ideo vos admo-
neo, ut vos exhibeatis, quod Deo placere potestis. Et tune
episcopus redit ad cornu altaris et dicat.
- Oremus Deum ac Dominum nostrum, fratres karissimi, ut su-
per servos suos quos ad subdiaconatus officium vocare dignatus
est, infundat benedictionem suam et graciam; ut in conspectu
ejus fideliter servientes, predestinata sanctis premia consequan-
tur, adjuvante Domino nostro Jesu Christo: qui cum Deo Pa-
tre, et Spiritu sancto, vivit et regnat, per omnia secula seculo-
rum. Oremus. Flectamus, &c.
Domine sancte, Pater omnipotens Deus, benedicere dig-
nare hos famulos tuos, quos ad subdiaconatus officium eligere dig-
84
natus es; ut eos in sacrario tuo sancto strenuos sollicitosque ce-
lestis milicie instituas excubitores, sanctisque altaribus tuis fide-
liter subministrent; et requiescat super eos Spiritus sapiencie et
intellectus, Spiritus consilii et fortitudinis, Spiritus sciencie et
pietatis, et repleas eos Spiritu timoris tui, ut eos misterio divino
conformes, ut obedientes facto atque dicto parentes, tuam gra-
ciam consequantur. Per Dominum in unitate ejusdem. Amen.
Tunc episcopus tradet illis singilatim manipulum, dicens cuili-
bet circumeundo. Accipe manipulum, et imple ministerium
tuum; potens enim est Deus, et augeat tibi graciam, qui vivit
et regnat in secula seculorum. Amen. Et ille osculari debet
manum episcopi. Tunc episcopus det illi qui lecturus est
epistolam, tunicam, dicens. Induat te Dominus vestimento
salutis et indumento justicie circumdet te semper. Amen.
Tunc lecta epistola cum tractu, injungat psalteria sicut prius et
postea dicat. Recedant qui ordinati sunt subdiaconi: et acce-
dant qui ordinandi sunt diaconi. Hic aliqui prelati faciunt si-
mul vocari eos qui ordinandi sunt diaconi et sacerdotes; quibus
singilatim vocatis, et introductis, episcopus cum ministris pros-
ternat se ante altare dum letania a choro cantatur: aliqui vero
dicunt letaniam solum in ordinacione presbiterorum, et semper
cum ventum fuerit. Ut &c. Erigens se episcopus et vertens
se ad ordinandos dicat. Ut electos istos benedicere digne-
ris. Signando crucem super cos, et chorus respondeat. Te
rogamus audi nos. Et episcopus ut electos istos benedicere
et sanctificare digneris: iterum signando crucem super eos, et
chorus., Te rogamus. Et episcopus. Ut electos istos bene-
dicere sanctificare et consecrare digneris. Iterum sig-
nando crucem super cos. Et chorus respondeat.
audi nos.
Et tunc chorus prosequatur letaniam.
nia, redeant sacerdotes electi ad loca sua, remanentibus levitis
ad consecrandum: episcopus sedens dicat eis. Diaconum opor-
Te rogamus
Finita leta-
ut?
85
?
tet ministare ad altare: evangelium legere; baptizare, et predi-
care. Tunc surgens episcopus manum suam solus ponat super
capud cujuslibet, dicens Accipe Spiritum sanctum. Et tunc re-
diens ad cornu altaris, extendens manum super diaconos dicat.
Oremus, dilectissime, Deum omnipotentem, ut super hos fa-
mulos tuos, quos ad officium diaconatus dignatur assumere, be-
nedictionem et graciam suam clementer infundat, eisque donum
consecrationis indulgeat, per quod eos ad gaudia eterna perducat.
Oremus. Flectamus, &c.
Exaudi, Domine, preces nostras, et super hos famulos tuos
spiritum tue benedictionis emitte; ut celesti munere ditati, et
vivendi tue graciam majestatis possint adquirere et benemerendi aliis
exemplum prebere. Per modum prefacionis. Per Dominum nos-
trum. Et dicat. Per omnia sccula seculorum.
biscum. Et cum spiritu tuo. Sursum corda.
Dominum. Gracias agamus Domino Deo nostro.
justum est.
Dominus vo-
Habemus ad
Dignum et
Vere dignum et justum, est equum et salutare, nos tibi sem-
per et ubique, gracias agere; Domine sancte, Pater omnipotens,
eterne Deus, bonorum ordinum distributor atque officiorum dis-
positor, qui in te manens, innovas omnia, et cuncta disponis per
Verbum, virtutem, sapienciamque tuam, Jesum Christum, Do-
minum nostrum; sempiterna prudencia preparans, et singulis
quibusque temporibus aptanda dispensans; cujus corpus, ecclesi-
am videlicet tuam, celestium graciarum varietate distinctam,
suorumque connexam distinctorum membrorum, per legem mi-
rabilem tocius compaginis unitam, in augmentum templi tui
crescere dilatarique largiris; sacri muneris servitutem certis
gradibus ministrorum nomini tuo militare constituens; electis
ab initio Levi filiis, qui in misticis operacionibus domus tue
fidelibus excubiis permanentes, hereditatem benedictionis eterne
sorte perpetua possiderent; super hos quoque famulos tuos,
.
86
quesumus, Domine, placatus intende, quos tuis sacris altaribus
servituros, in officium diaconatus suppliciter dedicamus. Et
nos quidem, tanquam homines divini sensus et summe racionis
ignari, horum vitam quantum possumus estimamus. Te autem,
Domine, que nobis sunt ignota non transeunt: te occulta non
fallunt. Tu cognitor es secretorum: Tu scrutator es cordium.
Tu horum vitam celesti poteris examinare judicio, qui semper
prevales, et admissa purgare, et ea que agenda sunt concedere;
emitte in eos, quesumus, Domine, Spiritum sanctum, quo in
opus ministerii fideliter exequendi septiformis gracie tue mu-
nere roborentur. Habundet in eis tocius forma virtutis, aucto-
ritas modesta, pudor constans, innocencie puritas, et spiritualis ?
observancie disciplina. In moribus eorum precepta tua fulge-
ant, ut, sue castitatis exemplo, imitacionem sancta plebs adqui-
rat, ut bonum consciencie testimonium preferentes, in Christo
firmi et stabiles perseverent, dignisque successibus de inferiori
gradu, per graciam tuam, pociora capere mereantur. Quod se-
quitur plane, Per eundem Dominum nostrum. Finita prefaci-
one tunc episcopus tradat cuilibet diaconorum stolam, dicens. In
nomine sancte Trinitatis accipe stolam immortalitatis: imple
ministerium tuum: potens enim est Deus ut augeat tibi graciam,
qui vivit et regnat in secula seculorum. Tunc tradat cuilibet
eorum, librum evangeliorum, dicens cuilibet, singilatim circume-
undo. In nomine sancte Trinitatis, accipe potestatem legendi
evangelium in ecclesia Dei, tam pro vivis quam pro defunctis.
In nomine Domini. Amen. Tunc sequitur. Dominus vobis-
cum. Oremus.
-
ni
Domine sancte Pater, spei, fidei, gracie, profectuumque re-
numerator, qui in celestibus et terrenis mişteriis ubique disposi-
tis, per omnia elementa virtutis tue diffundis effectum; hos
quoque famulos tuos propicius digneris aspicere, ut tuis obse-
quiis coadunati, sanctis altaribus ministri puri accrescant, et
Sic
87
indulgencia tua puriores, eorum gradu, quos apostoli tni in sep-
tenario numero, beato Stephano duce, atque previo sancto quo-
que spiritu auctore elegerunt, digni existant et virtutibus uni-
versis quibus tibi serviri oportet, instructi complaceant. Per
Dominum. Tunc det episcopus dalmaticam uni illorum cui
vult, qui leget evangelium, dicens. Induat te Dominus vesti-
mento salutis, et sit in corde et in ore tuo, ad pronunciandum
sanctum evangelium pacis. Amen. Perlecto evangelio, et li-
bro evangeliorum ab episcopo osculato, dicat episcopus, Domi-
nus vobiscum. Et offertorium et omnia in missa peragat usque
ad locionem manuum; interim archidiaconus injungat cuilibet
diaconorum, tria psalteria sicut prius, et dicat. Recedant qui
ordinati sunt diaconi: Et accedant qui ordinandi sunt presbi-
teri. Quibus singillatim vocatis et introductis, episcopus cum
ministris prosternat se ante altare, dum letania a choro cantatur,
si alias cantata non fuerit. Et tunc chorus prosequatur letani-
am: finita letania, sedens episcopus dicit eis. Sacerdotem oportet
offerre, benedicere, precare, predicare, conficere et baptizare. Et
tunc episcopus circumcundo ponat manum suam dexteram super
capita singulorum, et omnes ministri ejus, qui sunt presbiteri te-
neant manus suas super capita ordinandorum levatas. Postea
episcopus populum commoneat, dicens sine nota. Commune vo-
tum communis oracio prosequatur, ut tocius ecclesie prece, qui
in sacerdocii ministerio preparantur, sacerdotali benedictione
clarescant et spirituali conversatione perfulgentes, gracia sancti-
ficacionis eluceant, prestante Domino nostro Jesu Christo, qui
cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat Deus. Per omnia
secula seculorum. Amen.
Amen. Et rediens ad locum suum dicat
super presbiteros.
p
Oremus dilectissim
Deum omnipotentem, ut super hos fa-
mulos suos, quos ad presbiterii munus elegerit, celestia dona
multiplicet; et quod ejus dignacione suscipiunt, ipsius conse-
88
quantur auxilio. Oremus.
Levate.
Diaconus.
Flectamus genua.
eris
Exaudi nos, Domine Deus noster, et super hos famulos tuos
benedictionem sancti Spiritus et gracie sacerdotalis infunde vir-
tutem; ut quod tue pietatis aspectibus offerimus consecrandos,
perpetua munus tui largitate consequantur. Submisse. Per
Dominum nostrum, &c. in unitate ejusdem Spiritus sancti Deus.
Et dicitur ad modum prefacionis. Per omnia secula seculorum.
Dominus vobiscum. Sursum corda. Gracias agamus.
Vere dignum et justum est, equum et salutare, nos tibi sem-
per et ubique gracias agere, Domine sancte, Pater omnipotens,
eterne Deus, honorum dator et omnium dignitatum distributor,
per quem cuncta firmantur, amplificatis semper in melius nature
rationalis incrementis, per ordinem congrua racione dispositum:
Unde et sacerdotalis gradus acque officium Levitarum sacra-
mentis misticis instituta creverunt. Ut cum summos pontifices
regendis populis prefecisses, ad eorum societatem et operis ad-
jumentum sequentis ordinis viros et secunde dignitatis eligeres;
sic et in heremo per septuaginta virorum prudencium mentes,
Moisi spiritum propagasti; quibus ille adjutoribus usus, in po-
pulo innumerabiles multitudines facile gubernaret. Sic in
pater
Eleazaro et Ythamar filiis Aaron prime plenitudinis habundan-
ciam transfudisti, ut ad hostias salutares et frequencioris officii
sacramenta, ministerium sufficeret sacerdotum. Hac providen-
cia, Domine, apostolis filii tui fidei comites addidisti doctores,
quibus illi totum orbem secundis predicatoribus impleverunt.
Qua propter infirmitati quoque nostre quesumus, Domine, hec
adjumenta largire, qui quanto fragiliores sumus, tanto hiis plu-
ribus indigemus. Da quesumus, omnipotens Pater, in hos fa-
mulos tuos presbiterii dignitatem: innova in visceribus eorum
spiritum sanctitatis, ut acceptum a te Deus secundi meriti mu-
nus optineant, censuramque morum exemplo sue conversacionis
89
·
ic
incinuent: sint providi cooperatores ordinis nostri, et luceat in
eis tocius forma justicie, ut bonam racionem dispensacionis
ejus credite reddituri, eterne beatitudinis premia consequantur.
Submisse finiat. Per cundem Dominum, &c. in unitate ejusdem,
&c. Tunc reflectet stolam ab humero sinistro super dextrum
cujuslibet, dicens. Accipe jugum Domini; jugum enim ejus
suave est et onus ejus leve. Pax tecum. R. Et cum spiritu
tuo. Postea imponat cuilibet successive casulam usque ad
scapulas, quam quilibet teneat sic complicatam a parte ante-
riori deorsum dependentem, dicens cuilibet. Stola innocencie
induat te Dominus. R. Deo gracias: episcopus subjungit in
fine. Accipe vestem sacerdotalem, per quam caritas intelligitur:
potens est enim Deus augere tibi caritatem et opus perfectum.
Deo gracias. Sequitur consecracio cum. Dominus vobiscum.
Oremus.
Deus, sanctificacionum omnium auctor, cujus vera consecra-
tio plenaque benedictio est, tu Domine, super hos famulos tuos,
quos presbiterii honore dedicamus, munus tue benedictionis
infunde; ut gravitate actuum et censura vivendi probent se
esse seniores, hiis instituti disciplinis quas Tyto et Timotheo
Paulus apostolus exposuit; ut in lege tua die ac nocte omnique
tempore meditantes, quod legerint credant; quod crediderint
doceant; et quod docuerint imitentur; justiciam, constanciam,
misericordiam, fortitudinem, ceterasque virtutes in se ostendant;
hent exemplo prebeant, ammonicione confirment, ac purum immacu-
latum ministerii sui donum custodiant; et per obsequium plebis
tue panem et vinum in corpus et sanguinem filii tui immaculata
benedictione transforment; et inviolabili caritate, in virum per-
fectum in mensuram etatis plenitudinis Christi, in die justi ju-
dicii Dei, consciencia pura, fide plena, Spiritu sancto pleni
persolvant. Per eundem Dominum. Qua dicta, episcopus cum
omnibus ministris suis ante altare in medio genuflectat cantando
90
Y
V
Veni Creator Spiritus.
ympnum.
Et chorus prosequatur.
Et incipiat episcopus cum suis ministris quemlibet versum illius
ympni, et chorus prosequatur. Ympno dicto sedeat episcopus
sicut prius, et perungat oleo sancto crismate mixto in patena,
manus cujuslibet sacerdotis ordinandi, a pollice dextro ad indi-
cem manus -inistre; deinde ab indice dextro ad pollicem sinis-
trum, dicens. Consecrare et sanctificare, dignare, Domine,
manus istas per istam sanctam unctionem et nostram benedicti-
onem; ut quecumque consecraverint, consecrentur, et quecum-
que benedixerint, benedicantur et sanctificentur. Per Christum.
Et jungat manus corum, et sic teneant manus suas junctas usque
in finem misse, quibus taliter expeditis; Episcopus manus lavet
et post tradet cuilibet calicem, cum vino et aqua, et patenam
superpositam cum hostia, quem accipiant inter indices et me-
dios digitos, primo videlicet pedem calicis et post hostiam in
medio patene, diccns cuilibet. Accipe potestatem offerre sacrifi-
cium Deo, missasque celebrare, tam pro vivis quam pro defunc-
tis, in nomine Domini. R.
R. Deo gracias. Post hec procedat
in missa. Secreta que sequitur pro ordinatis, dicetur post se-
cretam inisse sub uno. Per Dominum. Secreta.
-
Tuis quesumus Domine operare misteriis; ut hec tibi munera
dignis mentibus offeramus. Per Dominum. Sequatur solemp-
nis benedictio.
G
Y
Omnipotens Dominus sua nos clemencia benedicat, et sensum
in nobis sapiencie salutaris infundat. Amen. Catholice fidei
nos documentis enutriat, et in sanctis operibus nos perseverabi-
les reddat. Amen. Gressus nostros ab errore convertat, et
viam nobis pacis et caritatis ostendat. Amen. Quod ipse
prestare dignetur, cujus regnum et imperium sine fine permanet,
in secula seculorum. Amen. Benedictio Dei omnipotentis,
Patris, et Filii, et Spiritus sancti super vos descendat, et maneat
semper. Dicto Agnus Dei. Et postquam episcopus fuerit
N
G
V
ves
91
communicatus, communicet sacerdotes et levitas si voluerit: et
postea induat cirotecas et mitrain, et tencat in manu sinistra ba-
culum pastoralem, et ponat manum dextram super capud cujus-
libet sacerdotis dicens. Accipe Spiritum sanctum: quorum
remiseritis peccata, remittuntur eis, et quorum retinueris, retenta
erunt. Et trahens casulam deorsum a tergo, dicat. Pax
Domini sit semper tecum. Et respondeat ordinatus. Et cum
spiritu tuo. Et episcopus complectens indices utriusque manus
cujuslibet ordinati sacerdotis, osculando dicat. Ora pro me,
frater. Et tunc redeat ad altare et super ordinatos sacerdotes
dicat benedictionem. Benedictio Dei omnipotentis, Patris, et
Filii, et Spiritus sancti descendat super vos; ut sitis benedicti
in ordine sacerdotali, et offeratis placabiles hostias pro peccatis,
atque offensionibus populi, omnipotenti Deo, cui est honor et
gloria in secula seculorum. R. Amen. Et moneantur atten-
te audire.
Quia res quam tractaturi estis, satis periculosa est, fratres
karissimi, moneo vos ut diligenter et honeste tocius misse ordi-
nem, et hostie consecracionem, et fractionem atque communio-
nem, ab aliis jam doctis sacerdotibus discatis, priusquam ad
celebrandum missam accedatis. Quo dicto dicatur postcom-
-
munio.
Quos tuis Domine, reficis sacramentis, continuis attolle be-
nignus auxiliis; ut tue redempcionis effectum, et misteriis capi-
amus et moribus. Per Dominum. Et sic finiatur missa: in-
jungantur culibet tres misse pro statu ecclesic, de Trinitate de
sancto Spiritu, et de beata virgine Maria. Et quilibet ordina-
tus lavet manus suas cum sale et aqua, antequam exeat ecclesia:
postea celebretur indulgencia XL dierum omuibus priman mis-
sam eorum audientibus.
Quando episcopus vult offerre minores ordines in dominicis
vel in festis, responsoria, lectiones, dicta oracione principali,
92
conveniant ante episcopum ordinandi, vocati et nomine sui sin-
gillatim, et unus archidiaconus, vel sacerdos seu clericus sonora
voce, Postulat. Et cetera sicut in generalibus est dictum:
tunc episcopus tradet illis claves ecclesie, et omnia alia
generalibus ordinibus habentur, dimittendo lectiones, et gradualia
que tunc temporis non habentur.
que
CONSECRATIO EPISCOPORUM.
ill
CONSECRATIO episcoporum semper agenda est die dominica, et ex-
aminatio et professio eorum ante missarum solemnia. Electus
vero sacerdotalibus indumentis induatur preter casulam, pro qua
induatur capa solempni et sic comprovinciales episcopi deducant
eum per manus coram consecratore sedente super faldistorium,
in medio majoris altaris, dorso verso ad altare, sedilia episcopo-
rum in modum corone a dextris et a sinistris clecti.
consecrator dicat.
Tunc
Antiqua sanctorum Patrum institucio docet et precipit, ut ille,
qui ad episcopatus ordinem eligitur, antea diligentissime exami-
netur cum omni caritate, de fide sancte Trinitatis, et interro-
getur de diversis causis vel moribus, que huic regimini congru- qui? D.
unt et necessaria sunt retineri, secundum apostoli dictum, Ne-
mini cito manus imposueris, et ut eciam is qui ordinandus antea
rudiaher exaudiatur, qualiter sub hoc regimine constitutus oporteat con-
versari in ecclesia Dei, et ut irreprehensibiles sint, qui ei manus
ordinacionis imponant. Eadem itaque auctoritate et precepto
28.
m
t
it's see, but
?
SEE
wrong
um?
unt
:
!
:
;
igitur
omne
FMss.
sic
but in the roman
Consenserit
-
:
#
93
interrogamus te, dilectissime frater, caritate sincera si omnem
prudenciam tuam, quantum tua capax natura, divine scripture
sensibus volueris accomodare? Respondet electus, ita ex toto
corde volo, et in omnibus consentire. Interrogacio. Vis ea
que ex divinis scripturis intelligis, plebem cui ordinandus es,
verbis et exemplis docere? R. Volo. Interrogacio. Vis
ordinaciones orthodoxorum Patrum ac decretales sancte et apos-
tolice sedis constituciones veneranter suscipere, docere, atque
servare? R. Volo. Interrogacio. Vis beato Petro apostolo,
cui a Deo data est potestas ligandi atque solvendi, ejusque
vicariis, Romanis pontificibus, atque sancte ecclesie Cantuariensi,
michique ministro et successoribus meis, fidem, subjeccionem, et
obedienciam secundum canonicam auctoritatem exhibere ? R.
Volo. Profitere Ilic profiteatur. Interrogacio. Vis mores
tuos ab omni malo temperare, et quantum poteris, Domino
Volo. Interrogacio.
adjuvante, in bonum commutare? R.
Vis castitatem et sobrietatem cum Dei auxilio custodire, et do-
cere? R. Volo. Interrogacio. Vis semper in divinis esse
negociis mancipatus, et terrenis negociis vel lucris turpibus
alienus, quantum te humana fragilitas consentit posse?
Volo. Interrogacio. Vis humilitatem et pacienciam in teipso
custodire, et alios similiter docere? R. Volo.
R. Volo. Interrogacio.
Vis pauperibus et peregrinis omnibusque indigentibus, propter
nomen Domini, esse affabilis et misericors? R. Volo. Tunc,
enim consecratoris voce aliquantulum magis submissa dicat.
Hec omnia et cetera bona tribuat tibi Dominus, et custodiat te
atque corroboret in omni bonitate. Et respondeant omnes.
Amen. Interrogacio. Credis secundum intelligenciam et capa-
citatem sensus tui, sanctam Trinitatem, Patrem, et Filium, et
Spiritum sanctum, unum Deum omnipotentem, totamque in
Trinitate Deitatem, consubstancialem, coeternam, et coomnipo-
tentem, unius voluntatis, potestatis et majestatis, creatorem om-
^
R.
**
4.4.
C
94
it
A
nium creaturarum, a quo omnia, in quo omnia, per quem omnia,
que sunt in celo et in terra, visibilia et invisibilia, corporalia et
spiritualia? R. Assentio et ita credo. Interrogacio. Credis
singulam quamque personam in sancta Trinitate, unum Deum
verum, plenum, et perfectum ? R. Credo. Interrogacio. Cre-
dis ipsum filium Dei, verbum Dei, eternaliter natum de Patre,
consubstancialem, coomnipotentem, equalem per omnia Patri,
in divinitate, temporaliter natum de Spiritu sancto ex Maria
semper virgine cum anima racionali, duas habentem nativitates,
unam ex Patre eternam, alteram ex matre temporalem, Dominum
verum, et hominem verum, proprium in utraque natura, atque
perfectum, non adoptivum, neque fantasticum, set unicum et
unum Dei filium in duabus, et ex duabus naturis, set in unius
persone singularitate, impassibilem et inmortalem divinitate, set
in humanitate pro nobis, et pro salute nostra passum vera carnis
passione, et sepultum, ac die tercia resurgentem a mortuis vera
carnis resurrectione; die quadragesimo post resurrectionem cum
carne, qua resurrexit, et anima ascendisse in celum, et sedere
ad dexteram Patris; inde venturum judicare vivos et mortuos,
et redditurum unicumque secundum opera sua, sive bona sint,
sive mala? R. Credo. Interrogacio. Credis hanc Trinita-
tem non tres Deos, sed unum Deum, omnipotentem, eternum,
invisibilem et incommutabilem? R. Credo.
R. Credo. Interrogacio.
Credis sanctam, catholicam, et apostolicam, veram, unam eccle-
siam, in qua unum datur baptisma, et vera omnium remissio
peccatorum? R. Credo. Interrogacio. Credis eciam veram
resurrectionem ejusdem carnis, quam nunc gestas, et vitam
eternam ? R. Credo. Interrogacio. Credis eciam novi et
veteris testamenti, legis et prophetarum, et apostolorum, unum
esse auctorem, Dominum omnipotentem? R. Credo. Et
tunc consecrator dicat. Hec tibi fides augeatur a Domino
ad veram et eternam beatudinem, dilectissime frater, in Christo.
inss. - vijit
1
3
HOME #325
म दे। अनुमान एक
1
95
Just
per, lectio
ven bad
MPP
In PP.
duo
Respondeant omnes. Amen. Expleto namque scrutinio, elec-
tus osculetur reverenter manum consecratoris, juxta ritumn Ro-
mane ecclesie: time consecrator juxta altare faciat confessionem
more solito, electo juxta ipsum manente, et omnes episcopi ante
sedes suas stantes faciant shailiter cum clericis suis. Finita
confessione, consecrator ascendat ad altare. Cantore inchoante
introitum misse, electus ducatur ad locum suum: accoliti indu-
ant illum sandalia, tanicam, dalmaticam, et casulamu, postquam
consecrator dixerit primam collectam officii misse, dicat sub
uno Per Dominum, Collectam Electo.
pro
Adesto supplicacionibus nostris, omnipotens Deus; ut quod
humilitatis nostre gerendum est ministerio, tue virtutis implea-
tur effectu. Per Dominum nostrum. Et cetera omnia canten-
tur usque ad repetitionem alleluia vel ad ultimum versum trac-
domino epitofitus: tunc sedente episcopo deducant electum ante altare coram
consecratore et dicat consecrator electo. Episcopum oportet
judicare, interpretary, consecrare, confirmare, offerre et bapti-
Et statim incipiatur letania et interim tam consecrator
quam clectus accumbant versus altare, ita quod clectus maneat
a sinistris consecratoris, postquam dictum fuerit. Ut obsequi-
um servitutis nostre, &c. Tunc surgat consecrator et ad con-
secrandum se vertens, baculum pastoralem in manu sinistra te-
nens, dicat primo. Ut hunc presentem electum benedicere X
digneris. Chorus. Te rogamus audi nos. Secundo. Ut hunc
presentem electum benedicere et sanctificare digneris
R. Te rogamus. Tercio. Ut hunc presentem electum bene
dicere et sanctificare atque consecrare digneris. Te
rogamus. Iterum accumbat, cantoribus prosequentibus letaniam
usque in finem; qua finita surgant omnes preter clectum et duo
episcopi ponant et teneant evangeliorum codicem super cervicem
ejus et inter scapulas clausum. Consecratore imponente utrum-
que manum super capud electi dicens ei. Accipe Spiritum
zare.
Cminit.
very bad again
WE
misterio m
inturons
96
sanctum. Idemque faciant et dicant omnes episcopi astantes,
quo finito incipiat consecrator ympnum. Veni Creator Spiritus,
&c. Et cantetur usque in finem et consecrator mediocri voce.
Oremus, dilectissimi nobis, ut huic viro, utilitati ecclesie pro-
videns benignitas Dei, gracie sue tribuat largitatem. Per
Christum Dominum nostrum. Amen.
Propiciare, Domine, supplicacionibus nostris et inclinato su-
per hunc famulum tuum cornu gracie sacerdotalis, benedictionis
tue in eo infunde virtutem. Et dicat junctis manibus ante.
pectus mediocri voce. Per Dominum nostrum Jesum Christum
Filium tuum, qui tecum vivit et regnat Deus postea per mo-
dum prefacionis. Per omnia secula seculorum. Dominus vo-
biscum. Sursum corda. Gracias agamus Domino Deo nostro.
Dignum.
0
Verum dignum et justum est, equum et salutare, nos tibi
semper et ubique, gracias agere, Domine sancte, Pater omnipo-
tens, eterne Deus, honor omnium dignitatum, que glorie tue sa-
cris, famulantur ordinibus; Deus qui Moisen famulum tuum se-
creti familiaris afflatu inter cetera celestis documenta culture, de
habitu quoque indumenti sacerdotalis instituens, electum Aaron
mistico amictu vestiri inter sacra jussisti, ut intelligencie sen-
sic, but should be
sum de exemplis priorum caperet secutura potestas, ne erudicio posteritas
doctrine tue ulli deesset etati. Cum eciam et apud vetere re-spotestas
Mis ровеней
verenciam ipsa significacionum species optineret, et apud nos
cerciora essent experimenta rerum, quam enigmata figurarum.
Illius namque sacerdocii anterioris habitus nostre mentis ona-
tus est; et pontificalem gloriam non jam nobis commendat
honor vestium, set splendor animarum. Quia et illa, que tunc
carnalibus blandiebantur obtutibus, pocius ea, que in ipsis erant
intelligenda poscebat. Et idcirco huic famulo tuo, quem ad sum-
mi sacerdocii ministerium elegisti, hanc, quesumus Domine, gra-
tiam largiaris, ut quicquid illa velamina in fulgore auri, in
fr Sh
gloriam out the
roman - gratiam,
which is better.
L
ermitted
recte
red
sit?
In the Vulgate
Matth. Xv1.19
it is "erit"
27
•
97
A
xx
nitore gemmarum, in multimodi operis varietate significabant, MPS.
hoc in ejus moribus [tocius glorificacionis instructum actibus-
que clarescat. Comple in sacerdote tuo summam et ornamen-
tum celestis unguenti rore sanctifica. Hic mittat crisma i
coronam capitis clecti cum pollice in modum crucis, leniter
circumligato prins capite lineo retorto, ne crisma defluat in ca-
pillos ex more Romane curie, cum pollice dextre manus totam
Tonsuram, dicens.
Ungatur, et consecretur capud tuum celesti benedictione, in
ordine pontificali. In nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti.
Amen. Pax tibi. Et si plures sint qui consecrantur, hoc in
persona cunctis singulariter repetatur et interim cantetur a
schola. Antiphona. Unguentum in capite quod descendit in
barbam, barbam Aaron; quod descendit in oram vestimenti
ejus mandavit Dominus in benedictionem. Psalmus 132.
Ecce quam bonum. Et post unumquemque versum repetatur
Unguentum, qua completa perficiat consecrator prefacionem.
Hoc, Domine, et copiose in caput ejus influat: hoc in oris
subjecta decurrat: in tocius corporis extrema desendat, ut tui
spiritus virtus et interiora ejus repleat, et exteriora circumtegat.
Abundet in eo constancia fidei, puritas dilectionis, sinceritas
pacis sint speciosi munere tuo pedes ejus ad evangelizandum
pacem, ad evangelizandum bona tua: da ei, Domine, ministeri-
um reconciliacionis in verbo et factis: in virtute signorum et
prodigiorum: sit sermo ejus et predicacio, non in persuabilibus
humane sapiencie verbis, set in ostencione spiritus et virtutis:
da ei, Domine, claves regni celorum, ut utatur, non glorietur
potestate, quam tribuis in edificacionem, non in destructionem.
Quodcumque ligaverit super terram, erit ligatum et in celis: et
quodcumque solverit super terram, sit solutum et in celis; quo-
rum detinuerit peccata, detenta sint, et quorum dimiserit, tu
dimittas: qui benedixerit ei, sit ille benedictus; et qui male-
98
dixerit ei, sit ille maledictus, et maledictionibus repleatur: sit
solicitudine impiger, sit spiritu fervens sit fidelis servus et pru-
dens quem constituas tu super familiam tuam, ut det illi ci-
bum in tempore oportuno, et exhibeat omnem hominem per-
fectum: superbiam odiat, humilitatem et veritatem diligat, nec
eam unquam deserat, aut tumore vel timore superatus: non
ponat lucem tenebras, nec tenebras lucem: nec dicat malum
bonum, nec bonum malum; sed sapientibus et insipientibus
debitor, ut fructum omnem consequatur: tribuas ei Domine,
cathedram episcopalem ad regendum ecclesiam tuam, et plebem
sibi commissam: sis ei auctoritas; sis ei potestas: sis ei firmi-
tas; multiplices super eum benedictionem et graciam tuam,
a ut ad exorandum semper misericordiam tuam tuo munere ydo-
neus, tua gracia possit esse devotus. Per Dominum nostrum.
Quod dicat plane legendo; et respondeant omnes. Amen. Hoc
dicto, consecrator confirmat manum et pollicem electi, dicens,
Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi, qui te ad pontifi-
catus sublimari voluit dignitatem, ipse, qui per Samuelem David
in regem et prophetam inunxit te, nostro ministerio, crismate
et mistice delibucionis liquore perfundat, et spiritualis bene-
ditionis ubertate fecundet, ut quicquid benedixeris, benedica-
tur, et quicquid sanctificaveris, sanctificetur, et consecrata ma-
nus ista, vel pollicis impositio, cunctis proficiat ad salutem.
Per Dominum nostrum, &c. Oratione finita benedicatur bacu-
lus pastoralis hoc modo. Sustentator imbecillitatis humane,
Deus, benedic baculum istum, ut quod in eo exterius designa-
tur, interius in moribus hujus famuli tui, tue propiciacionis
clemencia operetur. Per Dominum. Deinde tradat novo epis-
copo baculum dicens. Accipe baculum pastoralis officii; ut sis
in corrigendis viciis pie seviens, judicium sine ira tenens, in fo-
vendis virtutibus auditorum animos demulcens, in tranquillitate
0
99
severitatis censuram non deserens. Amen. Postea benedicat
anulum dicens.
t
Creator es conservator humani generis, dator gracie spiritualis,
largitor eterne salutis, tu, Domine, emitte tuam benedictionem
super hunc anulum, ut qui hoc sacrosancte fidei signo insignitus
incesserit, in virtute celestis defensionis ad eternam sibi proficiat
salutem. Per Christum Dominum, &c. R. Amen. Et
mox anulum digito illius imponat, dicens. Accipe anulum,
signaculum scilicet fidei, quatenus sponsam Dei, sanctam vide-
licet ecclesiam, intemerata fide ornatus, illibata fide custodias.
R. Amen. Postea benedicatur nova mitra.
Deus cujus providencia statuit, ut mitra capud pontificis or-
naret, misericordie sue dono concedat, ut hoc capitis ornamen-
tum ministerio bonorum operum ad ornatum anime conver-
instead of tatur. Per Christum Dominum nostrum. R. Amen. Tunc
x (in te, read
mire
et
ниной
Kerin M.
ти.
consecrator imponat mitram novi episcopi et dicat. Deus, qui
te pontificalis honore voluit insigniri, clementer annuat, ut que
per cornua mitre figurantur, ad tutelam et salutem anime fortiter
et prudenter corde tractes. Per Christum Dominum nostrum.
R. Amen. Data mitra, det ei codicem evangeliorum dicens.
Accipe evangelium, et vade, predica populo tibi commisso;
potens est enim Deus ut augeat tibi graciam: qui vivit et reg-
nat Deus. Per omnia secula seculorum. Amen.
Et tunc
legatur evangelium; quo lecto episcopus novus ex more Romane
ecclesie ex institucione pape Melchiadis habet offerre duos mag-
nos panes, duas amphoras vini, duos magnos cereos, set istas
oblaciones non observat ecclesia Anglicana: set lecto evangelio
recedat episcopus, de novo consecratus, quem deducant duo
episcopi ad locum ubi missam est celebraturus. Postea Domi-
nus conscecrator inceptam missam peragat.
Hec hostia Domine quesumus emundet nostra delicta; et ad
*
100
+
sacrificium celebrandum subditorum tibi corda mentesque sancti-
ficet. Per. In fractione panis.
Hanc igitur oblacionem servitutis nostre, set et cuncte fami-
lie tue quam tibi offerimus, eciam pro famulo tuo quem ad
episcopatus ordinem promovere dignatus es; quesumus Domine,
ut placatus accipias, et propicius in eo tua dona custodias, ut
quod divino numere consecutus est, divinis effectibus exequatur
diesque nostros, &c. Postcommunio.
Hec nos communio Domine purget a crimine, et celestis re-
medii faciat esse consortes. Per. Electus autem juxta pre-
scriptum ordinem consecratus inclinet se ad pedes ejus, gracias
referendo, quam duo ex coepiscopis per manus adducentes in
locum, ubi voluerit missam celebrare. Cum ad sedem episco-
pii sui consecratus episcopus pervenerit, priusquam in cathe-
dra ponatur, ab aliquo episcopo cui a metropolitano injunctum
fuerit, hec oratio ante ipsam cathedram dicatur.
Deus honorum omnium, Deus omnium dignitatum, que glo-
rie tue sacris famulantur ordinibus, huic famulo tuo quem N.
apostolice sedis presulem et primatem sacerdotum ecclesie tue
doctorem dedisti, et ad summi sacerdocii ministerium elegisti,
hanc quesumus, Domine, graciam largiaris, ut cathedram pon-
tificalem ad regendam ecclesiam tuam et plebem universam as-
cendat. Hic mittatur in cathedram episcopalem et hec oracio
dicitur.
Omnipotens Pater sancte, Deus eterne, tu ordinem dignatus
es in eternis sedibus ordinare; in celo, Domine, in eternum
permanet verbum tuum, ubi angelos et archangelos suo tibi or-
dine mancipasti, et in veteris testamenti privilegio, Moisen et
Aaron in sacerdotibus tuis, et Samuel inter eos qui invocant
nomen tuum; patriarchas et prophetas ad te consulendum po-
pulo tui ordinasti; in novo, per filium tuum Jesum Christum,
apostolos sanctos et precipue apostolum Petrum in cathedram
DorM
101
.
e:
his Mff?
Meti
*
honoris, universe ecclesie proposuisti; et Mathiam ejusdem
consortem, in apostolatum atque cathedram honoris numerasti,
et in numerum sanctorum omnium apostolorum evocasti; que-
sumus, pro tua universa misericordia, in nostris temporibus da
tuam graciam fratri nostro N. ad instar sanctorum apostolorum
tuorum sedencium in cathedra honoris et dignitatis, ut in con-
spectu majestatis tue dignus honore appareat. Per, &c. Alia
oracio.
Domine Jesu Christe, tu preelegisti apostolos tuos, ut doc-
trina sua nobis preessent, tu eciam vita apostolorum hunc epis-
copum doctrinam docere et benedicere et erudire digneris, ut
immaculatam vitam et illesam conservet, qui cum Patre.
Bene-
dictio ejusdem.
Populus te honoret: adjuvet te Deus: quicquid petieris,
prestet tibi Dominus: cum honore, cum castitate, cum sciencia,
cum largitate, cum caritate, cum humilitate, dignus sis, humilis
sis, justus sis, sincerus sis, apostolus Christi sis, accipe benedic-
tionem et apostolatum qui permanet in die ista: in die futura
angeli sint ad dexteram tuam et ad sinistram tuam: ecclesia sit
mater tua, sit Deus Pater tuus; sint angeli amici tui; sint fra-
tres tui apostoli; et apostolatus tui gradum custodiant: confir-
met te Deus in justicia, in sanctitate, in ecclesia sancta: angeli
recipiant te, et pax tecum inseparabilis; per redemptorem Domi-
num nostrum Jesum Christum, qui cum Patre et Spiritu sancto
vivit et regnat, in secula seculorum. Amen. Missa episcopi
pro se in die ordinacionis sue.
Deus, qui suffragantibus meritis non propriis, set, sola ineffa-
bilis gracie largitate, me familie tue preesse voluisti; tribue ee
tibi digne persolveré ministerium sacerdotalis officii, et ecclesi-
asticis convenienter servire ministeriis, plebemque commissam,
et in omnibus, protegente te, gubernare concede; mundi Crea- must!
tor et rector, ad humilitatis mee preces placatus intende, et me
h
*
102
nine
A
↓
·——
•
ܬܐܢܦܢ
ܕ
ܪ
famulum tuum, quem nullius suffragantibus meritis, set im-
mensa largitate clemencie tue, celestibus misteriis servire tribu-
isti, dignum sacris altaribus fac ministrum et quod in ea cele-
brandum voce depromitur, tua sanctificacione firmetur. Per.
Super oblata.
:
Ad gloriam, Domine, tui nominis annua festa repetentes sa-
cerdotalis exordii, hostiam tibi laudis offerimus, suppliciter exo-
rantes, ut cujus ministerii vice tibi servivimus inuncti, suffragiis
ejus reddamur accepti. Per. Infra canonem.
Hanc igitur oblacionem quam tibi offero, ego tuus famulus et
sacerdos, ob diem in quo me dignatus es in ministerio sacro
constituere sacerdotem, obsecro placatus accipias, unde majesta-
tem tuam exoro; ut quod in me largiri dignatus es, propicius
custodire digneris. Per. Intra canonem.
Benedictio Dei, qui me indignum peccatorem ad pontifica-
tus officium dignatus es promovere, sua vos illustret atque sanc-
tificet benedictione: donet autem mihi per graciam suam bene
operandi facultatem, et nobis sui famulatus perfectissimam
obedienciam. Amen. Sicque os doctrinis spiritualibus et
operibus bonis repleri in presenti vita concedat, ut ad pascua
vite eterne cum ceteris ovibus suis os pariter introducat.
Amen. Postcommunio.
Y
Repleantur consolationibus tuis, quesumus, tuorum corda
fidelium; pariterque et de ecclesie tue presule, et de suorum,
votorum plenitudine, graciarum tibi referant actionem. Per.
Jercei
Sovimus
mimeriki
in muutt
ausssed
perperam
antin
even hilf
Firma
M
recti
✓
1
ĭ
BENEDICTIO ABBATIS MONACHORUM.
Ix benedictione abbatis Monachorum, que semper fiat die do-
minico vel festo solempni, inter epistolam et evangelium; pre-
sentetur abbas indutus alba, fanone, et capa, cum duobus vel
tribus senioribus sui monasterii vel aliis venerabilibus personis
episcopo ante evangelium, et ordinetur pro abbate unum faldis-
torium ante gradum altaris, quo presentato, dicat episcopus per
modum lectionis.
Ecclesie N. electus, fratres karissimi, adest ad suum ordinem
suscipiendum: unde sanctorum patrum prius eum censemus
auctoritate examinandum de hiis, que ad sacram religionem et
monasticam professionem pertinent. Karissime frater, quia
gracia Dei et electio fratrum et prioris vite tue conversacio ad
hoc te provocavit officium, volumus per teipsum scire, utrum
velis cum ipsis esse, et mores tuos ab omni malo temperare, et ad
omne bonum quantum Deus dederåt? R. Volo. Interrogacio.
Vis tuum propositum et sancti Benedicti regulam ipse obser-
vare, tibique subjectos, ut id ipsum faciant diligenter instruere.
R. Volo. Interrogacio. Res quoque ecclesie hactenus dis-
persas injuste, vis, quantum prevales; congregare, easque in
usus ecclesie fratrum, pauperum, eciam et peregrinorum, con-
servare? R. Volo. Interrogacio. Vis humilitatem et paci-
enciam in temetipso custodire, et alios similiter docere? R.
Volo. Interrogacio. Vis semper in divinis esse negociis man-
cipatus, et a terrenis negociis vel lucris turpibus alienus, quan-
104
tum te humana fragilitas consentit posse? R. Volo. Inter-
rogacio. Vis pauperibus et peregrinis, omnibus indigentibus,
esse propter nomen Dei, affabilis et misericors? R. Volo.
Interrogacio. Vis sancte matri ecclesie N. canonicam per om-
nia subjectionem exhibere? R. Volo. Tunc dicat episcopus
profitere. "Ego frater N. talis monasterii, ordinandus abbas
promitto coram Deo, et sanctis ejus fidelitatem, dignamque sub-
jectionem, obedienciam et reverenciam matri mee ecclesie. N.
tibique domino meo episcopo, et successoribus tuis canonice
intrantibus, secundum sacrorum instituta canonum, et prout
precipiat inviolabilis auctoritas Romanorum pontificum." E
faciat crucem in carta cum calamo.
Omnipotens Deus, in hiis et in ceteris bonis, sit cooperator
tuus. Et tunc prosternent se episcopus et abbas ante altare et
dicatur letania a choro usque Omnes sancti orate pro nobis:
tunc dicat episcopus. Pater noster. Et ne nos. Salvum fac
servum tuum. Deus meus sperantem in te. Dominus custo-
diat introitum tuum. Ex hoc nunc et usque in seculum. Do-
minus custodiat te ab omni malo. Custodiat animam tuam
Dominus. Mittat ei auxilium de sancto. Et de Sion tuere
eum. Exurge Domine adjuva nos. Et libera nos propter no-
men tuum. Dominus vobiscum. Oremus.
Concede quesumus omnipotens Deus, ut famulum tuum,
quem ad regimen animarum elegimus, gracie tue dono prose-
quaris; ut, te largiente, cum ipsa tibi nostra electione placea-
mus. Per Dominum. Oremus.
Deus, qui sub tue majestatis arbitrio, omnium regnorum
contines potestatem, tibi supplices preces fundimus, humiliter
exorantes, ut hunc famulum tuum. N. a nobis indignis in
gradum abbatis electum, superneque sanctificacionis gracia be-
nedicere digneris, ut in diebus ejus devocio renascatur disci-
pline, et ut, te adjuvante, suis subditis placita tibi possit pre-
www.
:
fen
er
105
bere exempla; tibique cum timore, subditis ac mansuetus mili-
tans, tue majestatis mereatur ubique clipeo pacifice protegi;
dextera tue divinitatis eum digneris locupletare; ut opem fru-
galem inferre et omnibus undique advenientibus pie possit pro-
futura exhibere. Tu illi esto honor, tu gaudium in domo, in
itinere socius, in merore solacium, in ambiguitate consilium, in
egritudine medicina, in laboribus adjutor, in adversis defensio,
in tribulacione paciencia, in te providenciam mentis per te dis-
cat cum consilio, commissi sibi gregis gubernacula sapienter
moderare, ut semper felix semperque exultans de tue bonitatis
ditatus beneficiis, mereatur gaudere, et perennitatem presentis
vite bona temporalia benigne suscipere, ac supernis civibus an-
gelorumque choris per eterna commercia copulari. Per Domi-
num nostrum, &c. Oremus.
Super hunc famulum tuum Domine quesumus dignanter
intende, et da ei scienciam veram, spem firmam, consilium
rectum, et doctrinam sanctam, ut aptus inveniatur ad accipien-
dam graciam tue benedictionis; quatenus et ipse sine offensi-
one, sanctorum vestigia patrum sequatur suosque sequales sanc-
tis amonicionibus sequi faciat, sciatque, qui suscipit animas
regendas, in die judicii pro hiis omnibus rationem est redditurus
Domino nostro Jesu Christo, qui cum Patre, &c. Tunc epis-
copus vertat se ad altare, flectendo genua incipiat ympnum.
Veni Creator, Et incipiat cum clericis suis quemlibet versum,
et chorus prosequatur, quo dicto det et regulam, dicens. Acci-
pe regulam a sanctis patribus tibi traditam ad regendum gre-
gem tibi a Deo creditum, quantum ipse Deus te comfortavit, acc
fragilitas humana permiserit. Postea tradat ei baculum, dicens
modesta voce. Accipe baculum pastoralis officii, quem preferas
caterve tibi commisse ad exemplum juste severitatis et correcci-
onis. Si sit anulandus et mitrandus turc dentur sibi. Postos
sequitur consecratio. Dominus vobiscum, &c. Oremus.
106
¿
Cunctorum bonorum institutor Deus, qui per Moisen famu-
lum tuum ad gubernandas ecclesias prepositos instituisti; tibi
supplices preces fundimus, teque devotis mentibus exoramus
ut hunc famulum tuum N. quem conveniencio et electio fa-
mulorum tuorum abbatem hodie ovium tuarum esse instituit,
protectionis tue gracia munire digneris, sicque regere subditos
concedas, ut cum omnibus illis regna celorum adipiscatur, qua-
tenus, te opitulante, Domine, apostolicis jugiter fultus doctrinis,
cum centessimo fructu letus introeat portas paradisi, atque, te,
Domine, collaudante, audire mereatur, euge serve bone et fide-
lis, quia in pauca fuisti fidelis, supra multa te constituam; intra
in gaudium Domini tui. Dimissa voce dicat. Quod ipse pres-
tare dignetur, qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat
Deus. Hic elevetur vox ad modum prefacionis. Per omnia
secula seculorum. Dominus vobiscum. Sursum. Gracias, &c.
A
Vere dignum et justum est, equum et salutare, nos tibi sem-
per et ubique gracias agere, Domine sancte, Pater omnipotens,
eterne Deus. Abhinc teneat manum super capud abbatis usque
in finem prefacionis. Affluentem spiritum tue benedictionis
super hunc famulum tuum. N. nobis orantibus, propiciatus
infunde, ut qui per manus nostre impositionem hodie abbas
constitutur, sanctificacione tua digne a te electus permaneat, ut
nunquam postmodum de tua gloria separetur indignus. Susci-
piat, te largiente, hodie in bono opere perseveranciam, in adver-
sis constanciam, in tribulacione tolleranciam, in jejuniis deside-
rium, circa peccantes misericordiam, in humilitate principatum,
in superbia odium, in fide dilectionem, in doctrina pervigilanci-
am, in castitate continenciam, in luxuria abstinenciam, in vari-
etatibus moderacionem, in moribus doctrinam. Te tribuente,
Domine, talis in hoc monasterio perseveret, qualis levita ab
Apostolis sanctus Stephanus meruit perdurare: totam ab hodie
diabolicam conversacionem despiciat; tua, Domine, benedictione
P
n.iy.
1
107
largiente contempnat presencia, diligat celestia, desideret sempi-
terna: sit exemplum et forma justicie ad gubernandam regen-
damque eeclesiam tuam; fideliter ut speculator idoneus inter
suos collegas semper efficiatur, sit magni consilii, industria cen-
sure, efficacia discipline; ita, te Domine tribuente, ut in omni-
bus mandatis tuis sine reprehensione, mundo corde, tibi deser-
viens ad bravium superne vocacionis, multiplicato fenore, cum
centesimo fructu, coronaque justicie ad celestium thesaurorum
donativa perveniat: dimissa voce dicat episcopus prestante
Domino nostro Jesu Christo, qui cum Patre, &c. Hic elevat
manum et dicat hanc oracionem.
Deus omnium fidelium pastor et rector, famulum tuum N.
quem pastorem ecclesie tue esse voluisti, propicius respice, da
ei, quesumus, verbo et exemplo quibus preest proficere, ut ad
vitam una cum grege sibi credito perveniat sempiternam. Per
Dominum. Oremus. Deus, cui omnis potestas et dignitas
famulatur; da famulo tuo prosperum sue dignitatis effectum,
in qua te semper timeat, tibique jugiter placere contendat.
Per Dominum. Oremus.
Omnipotens clementissime Pater, tuam omnipotenciam sup-
plices deprecamur, ut infundere digneris super hunc famulum
tuum N. quem tuo servorumque tuorum servicio mancipamus,
spiritum sapiencie et intelligencie, discrecionisque dona, ut ita
sancto gregi tuo preesse valeat et utilitatem servorum tuorum
te auxiliante, perfectissime expleat: proper quod hic et in fu-
turo seculo mercedem laborum suorum in consorcio sanctorum
tuorum a te piissimo largitore percipiat. Per Dominum, &c.
Finita oratione, si sit in proprio monasterio installetur: sin au-
tem, redeat in loco honesto usque in finem misse: his rite pe-
ractis, si novus abbas in proprio monasterio fuerit benedictus,
statim deducatur in chorum et per campanas ecclesie, investic-
tur regimine ecclesie et dicat pontifex. Sta in justicia et sanc-
108
titate; et retine locum a Deo tibi delegatum; potens est Deus
ut augeat tibi graciam. Tunc omnes dent ci pacis osculum
flectentes genua cum omni reverencia et ei humiliter tanquam
patri obediant. Sequatur oratio pro adepta dignitate ab epis-
copo dicenda.
Omnium, Domine, fons bonorum, justorum proventuum re-
munerator, tribue quesumus famulo tuo adeptam bene regere
dignitatem, et a te sibi prestitam bonis operibus comprobare.
Et incipiatur sonoriter. Te Deum laudamus. Et si episcopus
installacioni hujusmodi interesse non poterit, per unum de suis
illam fieri faciat, forma predicta. In benedictione abbatis cu-
juscumque fuerit religionis, fiat ista secunda collecta in missa,
si episcopo placuerit.
Concede quesumus famulo tuo abbati, ut predicando et exer-
cendo que recta sunt, exemplo bonorum operum animos suo-
rum instruat subditorum ut eterne remuneracionis mercedem
a te piissimo pastore percipiat. Per Dominum. Secreta.
Munera nostra, quesumus Domine, suscipe placatus; et famu-
lum tuum semper ubique misericorditer protege. Per Domi-
num. Postcommunio. Hec nos communio quesumus Do-
mine purget a crimine, et famulum tuum benigna pietate con-
serva. Per Dominum nostrum, &c.
BENEDICTIO ABBATIS CANONICORUM.
IN benedictione abbatis canonicorum inquisitio fiat, ut si de
abbate monachorum, et post letaniam et preces ut supra, dicun-
tur he orationes.
Adesto Domine supplicacionibus nostris, Deus, ut quod hu-
militatis nostre gerendum est ministerio, tue virtutis impleatur
109
e
:
effectu. Per Dominum. Oremus. Concede quesumus omni-
potens Deus, ut famulum tuum N. quem ad regimen animarum
elegimus, gracie tue dono prosequaris, ut, te largiente, cum ipsa o
tibi nostra actione placeamus. Per Dominum. Tune incipiat
episcopus Veni Creator ut supra: ympno dicto det ei regu-
lam ordinis sui et alia insignia, ut in benedictione abbatis mo-
nachorum. Postea. Oremus.
Benedic Dominum hunc famulum tuum N. quem ad regimen
animarum elegimus, ut sit ei fidelissima cura subditos suos ad
bona provocare, seipsum irreprehensibilem custodire, bona sem-
per agere, prava vitare, studium in divinis habere. Illumina,
Domine, cor ejus gracia Spiritus sancti, cujus plenitudine reple-
tus, mundana despiciat, prospera contempnat, in adversis fortis et
insuperabilis existat; odio habeat superbiam, diligat humilitatem,
amplectetur caritatem, pre oculis semper habeat castitatem, di-
lectione Dei et proximi semper letetur, vicia reprehendat, contra
superbos erectus existat, errantes in viam veritatis reducat, bonis
se parere faciat. Expande, Domine, ei thesaurum sapiencie, ut
sciat et intelligat, ceterosque doceat verba legis tue, ut veteri
testamento instructus, voluntatem tuam faciat et usque in finem
perficiat, dominator Domine, a cujus munere venit omne bo-
num: da ei potestatem ligandi et solvendi subditos suos, et ita
rem ecclesiasticam moderare, ut in nullo dissentiat a vero, set
ita ducat subditos suos, ut celestis patrie faciat colonos ipseque
in finem mereatur audire, Euge serve bone, et fidelis, quia super
pauca fuisti fidelis, intra in gaudium Domini tui. Oremus.
Deus, lumen eternum, qui illuminas omnem hominem veni-
entem in hunc mundum, majestatem tuam cum omni supplica-
cione deposcimus, ut hunc famulum N. qui, te auctore, per ma-
nus nostre imposicionem, abbas et pastor animarum ordinatur,
tua multiplici benedictione confirmare digneris, et infusione
grante tue animam ejus et corpus perfundas et ab omni veneno
peccati emundatus, hic et in eternum tua potissima gracia be-
ti
110
nedici mereatur. Per Dominum, &c. Et sequatur prefacio cum
oracionibus sequentibus ut supra abbatis monachorum: quibus
finitis tradat ei episcopus regulam canonicorum dicens.
Accipe gregis dominici paternam prudenciam et animarum
procuracionem, ut per divine legis incedendo precepta, sis ei
dux ad celestis hereditatis pascua; adjuvante Domino nostro
Jesu Christo, qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat
Deus: per omnia secula seculorum. Postea tradat ei episcopus
baculum dicens. Accipe virgam pastoralis solicitudinis et sic
vigila super gregem dominicum tibi commissum, quatenus sicut
fidelis servus et prudens merearis intrare in gaudium domini tui.
Hic secundum usum Romanum precingat eum pontifex baltheo
sacerdotali dicens. Precingat te Dominus renes cordis et cor-
poris tui, ut acceptabiles offeras hostias Deo, cui est honor, et
gloria, in secula seculorum. Amen. Sed istud non observat
ecclesia Anglicana, nec oblaciones panis et vini et cereorum post
evangelium: deinde legatur evangelium, quo perlecto offerat no-
vus abbas ex consuetudine sancte Romane ecclesie, ex instituci-
one pape Melchiadis, panes duos et amphoras duas plenas vino,
et duos cereos ardentes; et post communionem episcopi novus.
abbas recipiat communionem de manu episcopi: et missa suo
ordine finiatur.
BENEDICTIO ABBATISSE.
ORDO ad benedicendam abbatissam que fiet festo sollempni vel
saltem die dominico post evangelium. Veniat electa ante altarc
cum duabus vel tribus sororibus suis eam conducentibus coram
episcopo ante altare, verso vultu ad populum sedente et di-
cente.
Ecclesie N. matris electa, fratres karissimi, adest ad suum
*
ter?
111
ordinem suscipiendum. Unde sanctorum patrum prius eam
censemus auctoritate examinandam de hiis que ad sacram reli-
gionem et monasticam professionem pertinent. Karissima so-
ror, quia gracia Dei et electio sororum tuarum, priorisque vite
conversacio ad hoc te provocavit officium, volumus per teipsam
scire, utrum velis cum ipsis esse, et mores tuos ab omni malo
temperare, et ad omne bonum, quantum Deus dederit, commu-
tare? R. Volo. Interrogacio. Vis tuum propositum et
sancti N regulam ipsam observare, tibique subjectas ut id
ipsum faciant, diligenter instruere? R. Volo. Interrogacio.
Res quoque ecclesie hactenus dispersas injuste, vis quantum
prevales, congregare, easque in usus ecclesie pauperum/soro-
rum, et eciam peregrinorum conservare? R. Volo. Inter-
rogacio. Vis humilitatem et pacienciam in temetipsa custodire,
et alios similiter docere? R. Volo. Interrogacio. Vis
semper in divinis esse negociis mancipata, et a terrenis nego-
ciis vel lucri turpibus aliena, quantum te humana fragilitas
consentit posse? R. Volo. Interrogacio. Vis pauperibus
et peregrinis, omnibusque indigentibus, proper nomen Dei,
esse affabilis et misericors ? R. Volo. Interrogacio. Vis
sancte matri ecclesie N. canonicam per omnia subjectionem ex-
hibere? R. Volo. Tunc dicat episcopus, profitere. Et ipsa
$. sic
sic puplice profiteatur sicut habetur in benedictione abbatis mo-
nachorum. Et tunc dicat episcopus. Omnipotens Deus in hiis
et in ceteris bonis, sit cooperator tuus. Et tunc prosternent
se episcopus et abbatissa ante altare et dicitur letania a choro
sque, Omnes sancti, orate pro nobis: tunc dicat episcopus.
Pater noster. Et ne nos. Salvam fac ancillam tuam. Dominus
custodiat introitum tuum et exitum tuum. Dominus custodiat
te ab omni malo, &c. Mittat tibi auxilium de sancto, &c.
Exurge Domine adjuva nos. Domine, exaudi oracionem meam.
Dominus vobiscum. Oremus.
112
Concede quesumus omnipotens Deus affectui nostro tue mi-
seracionis effectum, et famulam tuam, quam ad regimen anima-
rum elegimus, gracie tue dono prosequere, ut, te largiente, cum
ipsa tibi in nostra actione placeamus. Per Dominum. Et tunc
dicat episcopus ympnum.
Veni Creator. Yupno dicto, benc-
dicat eam episcopus ita dicens. Oremus.
Exaudi Domine preces nostras, et super hanc famulam tuam.
N. Spiritum tue benedictionis emitte, ut celesti munere dicata
et tue majestatis dona possit adquirere, et benemerendi aliis ex-
emplum prebere. Per Dominum. Oremus.
Omnipotenciam tuam humiliter imploramus, ut super hanc
famulam tuam, quam ad sacrum ordinem assumere dignatus es,
benedictionis tue donum dignante infundas, eique graciam
consecracionis tribuas, ut quod percipit, te protegente, illesum
custodiat. Submissa voce.
Submissa voce. Per Dominum, &c. Alta voce ad
modum prefacionis. Per omnia secula seculorum. Dominus
vobiscum. Sursum corda. Gracias.
Vere dignum et justum est, equum et salutare, nos tibi sem-
per et ubique, gracias agere, Domine sancte, Pater omnipotens,
eterne Deus, adesto precibus nostris, adesto votis, adesto famu-
lantibus, adesto consecracionibus, qui omnia per verbum virtutis
tui mirabiliter dispensas, et dispensanda ministras, qui diversis
floribus tuam semper exornas ecclesiam, dum eam virtutum ex-
emplis et illustrium feminarum irradias institutis; qui eciam
de inferiori sexu hanc famulam tuam N servitutis tue applicare
dignatus es famulatui. Effunde super hanc famulam tuam, quam
in effectum divinum fideliter dedicamus, graciam Spiritus sancti,
ut tibi omni tempore ejus servitus dignanter complaceat, eamque
dextera potencie tue bene dicere sanctificare digneris in opus
ministerii tui condignum; quatenus actum ministracionis sibi
credite fideliter exequatur, et ejusdem sancti Spiritus septiformis
gracie virtute corroboretur. Requiescat igitur super eam, pré-
113
thoro or numero
omitted after it)
camur, Domine, spiritus sapiencie et intellectus, spiritus consilii
et fortitudinis, spiritus sciencie et pietatis, ac repleas cum spiritu
oris tui. Concede ei quoque gravitatem actuum, censuramque
vivendi, ut in lege tua die ac nocte meditetur, mandata tua
custodiat, dictis tuis obediat, sacris lectionibus insistat, terrena
et transitoria despiciat, atque omni tempore bonis operibus
inserviat; omnem libidinem prave voluptatis superet: amorem
threcedentium shoneste castitatis teneat: ut tibi sponso venienti cum lampa-
& po dentium dibus suis inextinguibilibus possit occurrere, et ne cum stul-
brginum jungi
tis excludatur; regalem januam cum sapientibus virginibus
licenter introeat: habundet in ea tocius forma virtutis, auc-
toritas modesta, pudor constans, innocencie puritas et spiri-
tualis observancia discipline. In moribus ejus precepta tua
fulgeant, ut sue castitatis exemplo cunctis sibi subditis imi-
tacionem prebeat, purum et bonum consciencie testimonium
ostendens in Christo Jesu firma et stabilis perseveret, at-
que ipsa ita perceptum ministerium, te auxiliante, agat, qua-
tenus ad eternam remuneracionem, te donante, pervenire mere-
atur; per Dominum. Tunc det ei regulam episcopus dicens,
Accipe regulam sancte conversacionis, simul et benedictionis, ut
per hanc, cum grege tibi credito, in districti die judicii Domino
incontaminata representari valeas: ipse te adjuvare dignetur,
qui cum Deo Patre in unitate spiritus sancti vivit et regnat
Deus, per omnia secula seculorum. Amen. Post det ei baculum
dicens. Accipe baculum pastoralis officii quem preferas caterve
tibi commisse ad exemplum juste severitatis et correccionis.
Tunc det ei annulum dicens.. Accipe anulum, fidei signaculum,
Spiritus sancti ut sponsa voceris, et sic ei fideliter servias.
Postea dicat. Oremus.
Dei
人
​
Дес
A
Domine Deus omnipotens, qui sororem Moisi Mariam pre-
euntem cum ceteris virginibus inter equoreas undas cum tympa-
te
tu ms. te nis et choris letam ad litus maris venire fecisti, supplices
A
八
​114
deprecamur pro fideli famula tua N, que hodie in cathedra
materna super universas subditas sibi, abbatissa constituitur, ut
prima norma tueatur cunctas famulas tuas, quatenus ad eternam
gloriam, te auxiliante, cum omnibus sanctis introeat leta, ibique
exultans cum angelis, canens cantica nova, sequatur agnum
quocumque ierit, Jesum Christum Dominum nostrum, qui te-
cum vivit et regnat, &c. Oremus.
Famulam tuam, quesumus Domine, tua semper gracia bene-
dicat et inculpabilem ad vitam perducat eternam. Postea in-
stalletur per episcopum si in proprio monasterio fuerit benedicta,
ut abbates installantur: si in capella episcopi vel alibi fuerit
benedicta, ordinetur pro ea locus honestus, quo resideat usque in
finem misse et missa suo ordine peragatur.
A
CONSECRATIO VIRGINUM.
ORDO consecrationis virginum, que die sollempni est facien-
da, fiat hoc modo. Virgo Deo dicanda post introitum misse
et collectam, priusque legatur epistola, ante altare veniat lento
gressu et vultu demisso, habitum quem religio sua requirit atque
velamen propriis manibus gestans, et cedulam sui professionis
velamenque suum et cedulam super altare ponat, habitum vero
super gradum ante altare dimittens. Quem habitum sic di
missum episcopus benedicit dicens.
Oremus.
Dominus vobiscum, &c.
Deus eternorum bonorum fidelissime promissor, certissime
Q
in
3
115
persolutor, qui vestimentum salutare et indumentum eterne
jocunditatis tuis fidelibus promisisti, clemenciam tuam suppli-
citer exoramus, ut hec indumenta, humilitatem cordis et con-
temptum mundi significancia, quibus famula tua sancto visibi-
liter est informanda proposito, propicius bene dicas, ut beate
castitatis habitum quem, te inspirante, suscipiet, te protegente
custodiat, et quam vestibus venerande promissionis induis tem-
poraliter, beata facias immortalitate vestiri. Per Dominum.
Oremus.
Domine Deus bonarum virtutum dator, et omnium benedic-
tionum largus infusor, te obnixis precibus deprecamur, ut has
vestes bene dicere et sanctificare digneris, quas famula
tua N. pro indicio cognoscende religionis vult induere, ut
inter reliquas famulas tibi cognoscatur dicata. Per Dominum.
Tunc aqua aspersum det ei episcopus virginitatis vestimentum
dicens. Accipe hoc indumentum quod proferas ante tribunal
Domini nostri Jesu Christi, cui flectitur omne genu celestium
et infernorum. Qui cum Patre et Spiritu sancto vivit, &c.
Postea legatur epistola et peragatur missa usque ad offertorium.
Ipsa autem virgo interim accepto indumento, eat in vestiarium
et illo se induat, quo induta dum canitur in choro offertorium,
intret chorum et stet in loco suo offerenda ferens, cereum in
manu sua ardentem cantans Responsorium. Amo Christum
in cujus thalamum introibo; cujus mater virgo est; cujus pater fe-
minam nescit; cujus mihi organa modulantibus vocibus cantant.
Quem cum amavero, casta sum: cum tetigero, munda sum: cum
accepero, virgo sum. Expectans vocacionem episcopi ter dicentis,
Venite, venite, venite filie, audite me, timorem Domini docebo
vos, procedat virgo cum ardenti luminari in medium chori, ex-
pectans ibi finem illius antiphone: qua finita, virgo flexis genibus
in terram quasi gracias agens Deo pro dulcissima advocacione, in-
cipiat statim versus Et nunc sequimur te in toto corde et time-
116
rony
mus te, et querimus faciem tuam, Domine, nec confundas nos;
set fac nobis juxta mansuetudinem tuam, et secundum multitudi-
nem misericordie tue. Et cantans atque procedens veniat ad al-
tare: si forte contigerit, ut sine pudore verecundie gravata, sive
pocius amore cordis et lacrimarum dulcedine, preventa sit, ut can-
tum quem incepit finire non possit, cantrix ecclesie cum sociis
sodalibus patissima sit ad subveniendum illi. Et finito cantu
tapetibus interim extensis prosternat se; set episcopus cum suis
ministris ante altare prostratus dicat septem psalmos peniten-
ciales: duobus cantoribus interim letaniam cantantibus usque
Omnes sancti orate pro nobis. Quo dicto, surgat episcopus et
vertat se ad altare, et flexis genibus incipiat ympnum, Veni
creator. Et sic flectat quousque ympnus decantetur, episcopo
quemlibet versum incipiente: ympno dicto, virgo procedat, et
faciat professionem diu desideratam hoc modo dicens.
Ego soror N. promitto stabilitatem et conversionem morum
meorum, et obedienciam secundum regulam sancti N. coram
Deo et sanctis ejus in hoc monasterio, quod constructum est in
honore sancti vel sancte N. in presencia venerabilis patris et do-
mini domini N. Dei gracia episcopi N. et domine abbatisse
vel priorisse hujusmodi monasterii. Et osculetur manum epis-
copi. Et tunc affirmans quod dixit, signum crucis cum incausto
faciat, quam episcopus accipiat et servandam tradat. Et statim
facta processione, in terram flexis genibus dicat hunc versum.
Suscipe me Domine secundum eloquium tuum, et vivam; et
non confundas me ab expectacione mea. Et si forte plures
fuerint simul dicande, omnes simul dicant eundem versum quo
dicto tunc cum Gloria Patri, iterum prosternat se in loco quo
prius: tunc similiter subjungatur. Kyrie eleison. Christe eleison.
Kyrie eleison. Pater noster. Et ne nos, &c. De profundis.
Salvam fac ancillam tuam. Deus meus. Mitte ei auxilium de
117
Severitatem
There are foyer
Solecisons/in
me line in the MS
male stens te
libctionis wc.
sancto. Et de Syon tuere eam. Esto ei turris fortitudinis. A
facie inimici. Nichil proficiat inimicus in ea. Et Filius, &c.
Domine exaudi. Dominus vobiscum. Oremus.
T.
ens
Deus indulgencie Pater, qui serenitatem tue districcionis tem-
perans, indulsisti, ne filius portaret iniquitatem patris; et qui
mira dispensacione eciam cum malisbene utantur, tue dilectiones
graciam per eos frequenter operaris; quesumus clemenciam tuam
ut huic famule tue N. non obsistat quod habitum religionis per
nos, tanta ac tali re indignos, accipit; set ministerium quod ex-
terius per nos exhibetur, interius per donum sancti Spiritus
exequaris. Per Dominum, &c. Tunc accedat virgo ad episco-
pum ante gradum altaris cantando antiphonam. Ancilla Christi
sum; et ideo ostendo me servilem exhibere personam: qua can-
tata dicat episcopus sonora voce antiphonam. Summa ingenu-
itas est, in qua Christi servitus comprobatur. Deinde fiat bene-
dictio velaminis hoc modo. Oremus.

Suppliciter, te Domine, rogamus ut super hanc vestem capiti
ancille tue imponendam benedictio tua benigniter descendat,
et sit hec vestis benedicta et consecrata et immaculata et
sancta huic ancille tue. Per Christum Dominum nostrum.
Postea vero accedat ad episcopum et tradens cereum suum alicui
socie sue, humiliato capite suscipiat velamen de manu episcopi,
quod tunc episcopus mittat super capud ejus, dicens.
Accipe, virgo Christi, velamen virginitatis et continencie
indicium, per quod Spiritus sanctus superveniet in te et virtus
altissimi sit tibi obumbraculum contra estum malarum tempta-
cionum, prestante eodem Domino nostro Jesu Christo, qui vivit
et regnat cum Deo Patre, in unitate ejusdem Spiritus sancti,
Deus, per omnia secula seculorum. Amen. Que dum accipit
manum episcopi deosculetur, et incipiat statim atque decantet
antiphonam. Induit me Dominus ciclade auro tecta, et im-
118
Dei
$
er
mensis movilibus ornavit me. Si plures affuerint virgines,
singula queque divisim decantet antiphonam, qua cantata, bene-
dictio anuli. Oremus.
Creator et consolator humani generis, dator gracie spiritualis,
largitor eterne salutis, tu Domine mitte benedictionem tuam
super hunc anulum, ut que illum gestaverit, sit armata virtute
celestis defensionis, et proficiat illi ad eternam salutem. Per
Christum Dominum. Oracione finita, mittat episcopus anulum
in digitum virginum dicens. Desponso te Jesu Christo, filio
summi patris, qui te illesam custodiat, et ab omni malo defendat.
Amen. Vel sic. Accipe anulum, fidei signaculum, sancti Spi-
ritus ut sponsa voceris, at sid ei fideliter servi, Vel sic, Accipe imperpet
anulum quem poferas ante Agnum sponsum tuum Jesum Christ-
um Dominum nostrum, in die celestium nupciarum. In nomine
Patris, &c. Tunc virgo decantet antiphonam. Anulo suo sub-
arravit me Deus meus Jesus Christus, et tanquam sponsus deco-
ravit me corona. Qua cantata accipiens virgo cereum interim
prosternat se ad superventuram benedictionem: tunc dicat epis-
copus. Dominus vobiscum. Oremus.
eris
J
نیک
cum.
Respice Domine propicius super hanc famulam tuam N. ut
virginitatis sancte propositum, quod, te inspirante, suscepit, te
gubernante, custodiat, dimissa voce. Per Dominum nostrum,
&c. Prefacio. Per omnia secula seculorum. Dominus vobis-
Sursum corda. Gracias agamus Domino Deo nostro.
Vere dignum et justum est, equum et salutare, nos tibi semper
et ubique gracias agere, Domine sancte, Pater omnipotens, eterne
Deus. Castorum corporum benignus habitator et incoruptarum
amator animarum; Deus qui humanam substanciam in primis
hominibus diabolica fraude viciatam, in verbo tuo, per quod
omnia facta sunt, reparas; ut eam non solum ad prime originis
innocenciam revoces, set eciam ad experienciam eternorum bo-
norum, que in novo seculo sunt habenda, perducas, et obstructos
"it sis, si in fideliter servieris"! But the Roman Ritual
says "it
et si ii fideliter servieris, in perpetuum coroneris.
in
"
¡
121
viven
ut
briam, protegat te pudicam, in infirmitate visitet, in conversa-
cione custodiat, in prosperitate te temperet, in iracundia mitiget,
in iniquitate te emendet. Amen.
Infundat tibi graciam, remitat tibi offensam, tribuat discipli-
nam, ut hiis et similibus virtutibus fulta et sanctis operibus
illustrata, illa semper studeas agere, que digna fiant Deo in
eterna remuneracione. Amen. Illum habeas testem in mani-
bus, quem habitura es judicem, atque ita aptare te studeas, ut
prefulgentem gestes in manibus lampadem, sicque intratura
sponsi thalamum, occurras venienti cum gaudio, ut nichil in te
reperiat fetidum vel sordidum, nil incultum, nichil corruptum,
nichil inhonestum, set niveam et candidam animam, corpusque
lucidum atque splendidum. Amen. Ita cum dies ille tremen-
dus remuneracionis justorum retribucionisque malorum advene-
rit, non inveniat in te ultrix flamma quod urat, sed divina pietas
quod coronet, quia jam in hoc seculo conversacio religiosa
mundavit. Amen.
Amen. Hincque tribunal eterni regis ascensura,
celsaque pallacia cum eisdem merearis porcionem, qui sequun-
tur Agnum et cantant canticum novum sine cessacione, illic per-
ceptura premium post laborem, semperque maneas in regione
-
viven
icencium: atque ipse benedicat te de celis qui, per crucis
ん
​passionem, humanum genus est dignatus redimere in terris,
Jesus Dominus noster, qui cum eterno Patre et Spiritu sancto
in Trinitate perfecta vivit et regnat Deus, per omnia secula
seculorum. Amen. Oremus.
и
Te invocamus, Domine sancte, Pater omnipotens, eterne
Deus, super hanc famulam tuam, que tibi vovit servire pura
mente mundoque corpore, team sociare digneris inter illa
centum quadraginta quatuor millia qui virgines permanserunt,
et se cum mulieribus non coinquinaverunt, in quorum ore dolus
inventus non est; et ita hanc famulam tuam faciat permanere
immaculatam usque in finem, per immaculatum Dominum nos-
118
• Dei
$
er
mensis movilibus ornavit me. Si plures affuerint virgines,
singula queque divisim decantet antiphonam, qua cantata, bene-
dictio anuli. Oremus.
Creator et consolator humani generis, dator gracie spiritualis,
largitor eterne salutis, tu Domine mitte benedictionem tuam
super hunc anulum, ut que illum gestaverit, sit armata virtute
celestis defensionis, et proficiat illi ad eternam salutem. Per
Christum Dominum. Oracione finita, mittat episcopus anulum
in digitum virginum dicens. Desponso te Jesu Christo, filio
summi patris, qui te illesam custodiat, et ab omni malo defendat.
Amen. Vel sic. Accipe anulum, fidei signaculum, sancti Spi-
୧
A
ritus ut sponsa voceris, at sid ei fideliter servi, Vel sic, Accipe expetun
anulum quem preferas ante Agnum sponsum tuum Jesum Christ-
um Dominum nostrum, in die celestium nupciarum. In nomine
Patris, &c. Tunc virgo decantet antiphonam. Anulo suo sub-
arravit me Deus meus Jesus Christus, et tanquam sponsus deco-
ravit me corona. Qua cantata accipiens virgo cereum interim
prosternat se ad superventuram benedictionem: tunc dicat epis-
copus. Dominus vobiscum. Oremus.
نیاک
Respice Domine propicius super hanc famulam tuam N. ut
virginitatis sancte propositum, quod, te inspirante, suscepit, te
gubernante, custodiat, dimissa voce. Per Dominum nostrum,
&c. Prefacio. Per omnia secula seculorum. Dominus vobis-
cum. Sursum corda. Gracias agamus Domino Deo nostro.
Vere dignum et justum est, equum et salutare, nos tibi semper
et ubique gracias agere, Domine sancte, Pater omnipotens, eterne
Deus. Castorum corporum benignus habitator et incoruptarum
amator animarum; Deus qui humanam substanciam in primis
hominibus diabolica fraude viciatam, in verbo tuo, per quod
omnia facta sunt, reparas; ut eam non solum ad prime originis
innocenciam revoces, set eciam ad experienciam eternorum bo-
norum, que in novo seculo sunt habenda, perducas, et obstructos
и
"et sis, si ii fideliter servieris
зауб
But the Roman Ritual
"it si ii fideliter servieres, in perpetuum coroneris.
"
i
119
adhuc condicione mortalium, jam ad similitudinem - provehas
angelorum. Respice propicius super hanc famulam tuam N.
que in manu tua continencie sue propositum collocans, tibi
devocionem offert, a quo et ipsa idem votum assumpsit. Quo-
modo enim animus mortali carne circumdatus, legem nature,
libertatem licencie, vim consuetudinis, et stimulos etatis evin-
ceret, nisi tu per liberum arbitrium hunc amorem virginitatis
clementer accenderes? tu hanc cupiditatem in ejus corde aleres?
tu fortitudinem ministrares? Effusa namque in omnes gentes
gracia tua, ex omni nacione que est sub celo, in stellarum innu-
merabilem numerum, novi testamenti heredibus adoptatis, inter
ceteras virtutes, quas filiis tuis, non ex sanguinibus, neque ex
voluntate carnis, set de tuo spiritu genitis, indidisti; etiam hoc
donum in quasdam mentes de largitatis tue fonte defluxit; ut
cum honorem nuptiarum nulla interdicta minuissent, ac semper
super sanctum conjugium tua benedictio permaneret; existerent
tamen sublimiores anime, que in viri et mulieris copula fastidirent
connubium, concupiscerent sacramentum, non hoc concupisce-
rent quod habet maritale connubium, set eligerent quod promittit
divinum Christi ecclesieque sacramentum, nec imitarentur quod
nupciis agitur, set diligerent quod nupciis prenotatur. Agnovit
auctorem suum beata virginitas, et emula integritatis angelice,
illius thalamo, illius cubiculo se devovit, qui sic perpetue virgini-
tatis sponsus est, quemadmodum perpetue virginitatis est filius.
Imploranti igitur auxilium tuum, Domine, et confirmari se
benedictionis tue consecratione cupienti, da protectionis tue
munimen et regimen, ne hostis antiquus, qui excellenciora studia
subtilioribus infestat insidiis, ad obscurandam perfecte contin-
encie palmam, per aliquam mentis serpet incuriam et rapiat de
proposito virginum, quod eciam moribus decet inesse nupciarum.
Sit in ea, Domine, per donum sancti Spiritus, prudens modestia,
sapiens benignitas, gravis lenitas, casta libertas, in caritate fer-
120
nec
veat, et nichil extra te diligat, laudabiliter vivat, laudarique non
appetat: te in sanctitate corporis, te in anime sue puritate
glorificet. Amore te timeat: amore tibi serviat, tu ei honor
sis, tu gaudium, tu voluntas, tu in merore solacium, tu in ambi-
guitate consilium, tu in injuria defensio, in tribulacione paciencia,
in paupertate habundancia, in jejunio cibus; in infirmitate
medicina; in te habeat omnia quem diligere appetit super omnia;
et quod est professa, custodiat. Scrutatori pectorum non cor-
pore placitura, set mente, transeat in numerum sapientum puel-
larum, ut celestem sponsum accensis lampadibus cum oleo pre-
paracionis expectet, ne turbata de improviso regis adventu,
set secura cum lumine, et precedencium virginum choro juncta,
jocanter occurrat. Et ne excludatur cum stultis, sed regalem
januam cum sapientibus virginibus licenter introeat, et in agni
tui perpetuo comitatu probabilis permansura castitate permaneat.
Dimissa voce. Per Dominum nostrum, &c. Ista oratio dicitur
legendo sine, Oremus, super velatas virgines.
ec
Benedicat te Deus Pater, et Filius, et Spiritus sanctus omni
benedictione spirituali, ut maneas incorrupta, inviolata, immacu-
lata, sub vestimento sancte Marie, Matris Domini nostri Jesu
Christi. Amen. Requiescat super te septiformis spiritns Dei,
spiritus sapiencie et intellectus, spiritus consilii et fortitudinis,
spiritus sciencie et pietatis, et repleat te spiritus timoris Domini.
Amen. Fragilitatem tuam Dominus solidet: fidei constancia
te roboret, validamque confirmet, pietate alleviet, miseracione
conservet. Amen. Mentem tuam regat, vias tuas dirigat, co-
gitaciones sanctas in te instituat, Amen. Actus tuos probet,
opera bona in te perficiat, caritate te edificet, sapiencia te illu-
minet, castitate te muniat, sciencia te instruat. Amen. In
virtute multiplicet, in sanctitate sublimet, ad pacienciam te
preparet, ad obedienciam te subdet, in humilitate preservet.
Amen. Ad continenciam det tibi fortitudinem, reddat te so-
121
viven
1
ut
А
briam, protegat te pudicam, in infirmitate visitet, in conversa-
cione custodiat, in prosperitate te temperet, in iracundia mitiget,
in iniquitate te emendet. Amen.
Infundat tibi graciam, remitat tibi offensam, tribuat discipli-
nam, ut hiis et similibus virtutibus fulta et sanctis operibus
illustrata, illa semper studeas agere, que digna fiant Deo in
eterna remuneracione. Amen. Illum habeas testem in mani-
bus, quem habitura es judicem, atque ita aptare te studeas, ut
prefulgentem gestes in manibus lampadem, sicque intratura
sponsi thalamum, occurras venienti cum gaudio, ut nichil in te
reperiat fetidum vel sordidum, nil incultum, nichil corruptum,
nichil inhonestum, set niveam et candidam animam, corpusque
lucidum atque splendidum. Amen. Ita cum dies ille tremen-
dus remuneracionis justorum retribucionisque malorum advene-
rit, non inveniat in te ultrix flamma quod urat, sed divina pietas
quod coronet, quia jam in hoc seculo conversacio religiosa
mundavit. Amen. Hincque tribunal eterni regis ascensura,
celsaque pallacia cum eisdem merearis porcionem, qui sequun-
tur Agnum et cantant canticum novum sine cessacione, illic per-
ceptura premium post laborem, semperque maneas in regione
viven
cencium: atque ipse benedicat te de celis qui, per crucis
passionem, humanum genus est dignatus redimere in terris,
Jesus Dominus noster, qui cum eterno Patre et Spiritu sancto
in Trinitate perfecta vivit et regnat Deus, per omnia secula
seculorum. Amen. Oremus.
и
Te invocamus, Domine sancte, Pater omnipotens, eterne
Deus, super hanc famulam tuam, que tibi vovit servire pura
mente mundoque corpore, at eam sociare digneris inter illa
centum quadraginta quatuor millia qui virgines permanserunt,
et se cum mulieribus non coinquinaverunt, in quorum ore dolus
inventus non est; et ita hanc famulam tuam faciat permanere
immaculatam usque in finem, per immaculatum Dominum nos-
122
trum Jesum Christum, cum quo vivit et regnat, Deus, in
unitate Spiritus sancti. Per omnia secula seculorum. Amen.
Post hec relinquens puella cereum suum et offerat panem et
vinum hoc modo. Virgo Deo dicata utraque manu linthiami-
ne cooperta teneat in manu dextera patenam cum hostia, in si-
nistra calicem cum vino: et procedens ad offerendum, mittat
hostiam de patena sua in patenam quam tenebit episcopus, vel
ejus diaconus; similiter offerendo vinum, et fundat illud in cali-
cem quem episcopus vel ejus diaconus tenebit vacuum. Quo
facto, episcopus cooperiat faciem ejus velamine, et permaneat in
summo silencio usque in tercium diem, nihil omnino illorum ves-
timentorum que in benedictione habuit exuens vel mutans, nisi
tantum sotulares pedum. Iterum accipiat cereum et redeat in
chorum stetque inclinata et ultima, usque dum communicetur ;
qua communicata, et missa finita, relinquat cereum in manu
episcopi, et deinceps die noctuque cum omni devocione cordis
magis quam modulacione vocis, Domino nostro Jesu Christo,
cui se devovit, jugiter servire intendat, cantando. R. Omne
regnum mundi. Et ad omnes horas diurnas atque nocturnas
usque in diem terciam ultima stabit.
BENEDICTIO VIDUE.
LICET vidua, potest omni die benedici, decencius est tamen
ut benedicatur die solempni, vel saltem die dominica. Inter
epistolam et evangelium, episcopo sedente in faldistorio versus
populum, vidua coram episcopo genuflectente, interroganda est
ab episcopo, si sponso Christo, postpositis carnis illesebris, se
R
123
optat jungi. Ipsa vero puplice, in vulgari, se perpetuam conti-
nenciam servaturam profiteatur in manibus episcopi:* facta
professione, surgat episcopus et benedicat clamidem, dicendo.
Dominus vobiscum. Oremus.
Deus eternorum bonorum fidelissime promissor, certissime
persolutor, qui vestimentum salutare et indumentum eterne
jocunditatis tuis fidelibus promisisti, clemenciam tuam suppli-
citer exoramus, ut hec indumenta, humilitatem cordis et con-
temptum mundi significancia, quibus famula tua sancto visibi-
liter est informanda proposito, propicius benedicas, ut beate
castitatis habitum, quem te aspirante suscipiet, te protegente
custodiat, et quam vestibus venerande promissionis induis tem-
poraliter, beata facias immortalitate vestiri. Per Dominum
nostrum, &c. Oremus.
Visibilium et invisibilium Creator, Deus, adesto propicius,
et hoc indumentum, sanctitatis effigiem ostendens, desuper
gracia tua irrigante benedicere digneris. Per Christum
Dominum. Oremus.
Aperi quesumus, Domine, oculos tue majestatis ad benedi-
cendum hanc viduitatis vestem; ut que, inordinatis vestibus,
viri sui visibus placuit, sacris induta, benedictionis tue graciam
mercatur. Per Christum Dominum. Oremus.
Da, quesumus omnipotens Deus, ut hec famula tua, que pro
spe retribucionis sibi promisse universam se tibi desiderat conse-
crari, plena fide animoque permaneat: tribue ei pro viduitate
gloriam, pro pudore reverenciam, pro pudicicia sanctitatem: ut
ad meritum possit eterne glorie pervenire. Per Christum Do-
*Below is given, in the original, this Form of Profession, probably in the
handwriting of Bishop Lacy.
"J. N. Wedow avoue to God perpetuell chastite of my body from hence-
forward, and in the presence of the honorable fadyr in God, my Lord N., by
the grace of God, Bishop of N., I promytt stabilly to leve in the Church,
Wedow. And this to do, of myne own hand, I subscribe this wrytyng. Et
postea faciat signum crucis.”
124
minum. Episcopus genuflectens incipiat ympnum Veni Cre-
ator Spiritus. Quo dicto ipsamet accipiet pallium et velum vel
ab alio sacerdote, dicente episcopo. Accipe pallium. Vide in-
ferius, nullus episcopus velare potest viduas.
Accipe pallium sancte integritatis velamen, quod proferas ante
tribunal Domini nostri Jesu Christi, cui flectitur omne genu
celestium, terrestrium, et infernorum. Et post impositionem
velaminis episcopus benedicat anulum dicens. Creator et con-
servator humani generis, et dator gracie spiritualis, largitor
eterne salutis, emitte benedictionem tuam super anulum hunc,
ut que eum gestaverit, celesti virtute munita fidem integram
fideliter atque sinceram teneat, et, sicut sponsa Christi, contin-
encie propositum custodiat, et in tua voluntate permaneat, et in
tuo amore vivat et crescat, et senescat, et multiplicetur in lon-
gitudinem dierum. Tunc aspergatur anulus aqua benedicta et
ponatur digito vidue per episcopum dicendo.
Accipe, famula Christi, anulum, fidei signum, connubii indi-
cium, quem devota deferas, casta custodias, quoad amplexus
divini sponsi coronanda pervenias. Per Christum Dominum
nostrum. Oremus.
Consolare Domine hanc famulam tuam viduitatis laboribus
constrictam, sicut consolare dignatus es Sareptinam viduam per
Heliam Prophetam; concede ei fructum pudicicie, ut antiquarum
non meminerit voluptatum: nesciat eciam incentiva viciorum
desideria, ut solum tibi subdat proprium collum, quo possit pro
tantis laboribus, sexagesimo gradu, percipere munus delectabile
sanctitatis, per Christum Dominum nostrum. Oremus.
Deus, castorum corporum benignus inhabitator, et incorrup-
tarum amator animarum, respice, quesumus Domine, super hanc
famulam tuam, que tibi devocionem suam humiliter optulit, a
quo et ipsa idem votum assumpsit: sit in ea Domine donum
Spiritus sancti tui, prudens modestia, sapiens benignitas, gravis
125
de
lenitas, casta libertas, ferveat in caritate, et nichil extra te diligat,
laudabiliterque vivat, et laudari non appetat; te timeat, tibi
casto amore serviat: tu ei sis, Domine, honor: tu gaudium, in
merore solacium, tu in ambiguitate consilium: tu in injuria
defensio; in tribulacione paciencia, in paupertate habundancia,
in jejunio cibus, in infirmitate ei sis medicina; per te, quem
diligere super omnia appetat, quod est professa custodiat; et ut
hostem antiquum, te auxiliante, devincat et viciorum squalores
expurget, quatenus sexagesimi fructus dono decorari, omni-
umque virtutum lampadibus exornari, et inter electarum tua-
rum Viduarum consorcium, te donante, mereatur consociari.
Submisse. Per Dominum nostrum, &c. Oratio.
Famulam tuam, Domine, tue custodia muniat pietatis, et
Viduitatis sancte propositum, quod, te inspirante, suscepit, te
protegente, semper illesum custodiat. Per Dominum nostrum.
PROFESSIO MONACHORUM.
PROFESSIONES Monachorum celebrande sunt diebus festivis co-
ram populo. Monachus profitendus, dicto evangelio misse
veniat, ducente eum priore et dicente Psalmum 50. Miserere
mei, Deus. Et stet ante gradus altaris deferens cucullam ordi-
nis sui super brachium sinistrum et cedulam in manu sua in
qua scribatur sua professio. Et episcopus, cui profitendus est
monachus, dicto offertorio misse et omnibus in missa rite per-
actis usque ad lotion m manuum, vertat se ad novicium qui
flexis genibus legat professionem in hoc modo.
e
Ego frater N. Sacerdos, vel clericus, vel laicus, promitto
-
126
stabilitatem meam et conversionem morum meorum, et obedi-
enciam secundum regulam beati N. coram Deo et sanctis ejus,
quorum reliquie hic habentur, et omnibus sanctis ejus in hoc
loco qui vocatur, N. et ordinis, &c. constructo in honore
sancti N. in presentia domini N. episcopi et ecclesie.
Et
osculetur manum episcopi. Et si sint plures, non nichil quili-
bet legat professionem suam pro se; qua lecta, faciat crucem cum
incausto in fine professionis et ponat super altare quam episco-
pus faciat custodiri diligenter. Tunc si sint plures novicii di-
cant ter simul ante gradum altaris hunc versum. Suscipe me
Domine secundum eloquium tuum, et vivam, et non confundas
me ab expectacione mea. Et chorus respondeat. Gloria Patri.
Sicut erat. Kyrie eleison, Christe eleison. Kyrie eleison.
Pater noster. Et ne nos. Psalmus 23. Domine quis habi-
tabit. Psalmus 22. Dominus regit me. Psalmus 23. Domini
est terra. Psalmi dicuntur usque in finem. Psalmis dictis, dicat
episcopus. Salvum fac servum tuum. Mitte ei Domine auxi-
lium de sancto. Nichil proficiat inimicus in eo. Esto ei, Domine,
turris fortitudinis. Domine Deus virtutum, converte vos. Do-
mine, exaudi oracionem meam. Dominus vobiscum. Oremus.
istricionis Deus indulgencie Pater, qui severitatem tue distracionis tem-
perans, indulsisti ne filius portaret iniquitatem patris, et qui mira
dispensatione malisbene uten tu dilectiones graciam per eos
frequenter operaris; quesumus clemenciam tuam, ut huic fa-
mulo tuo non obsistat, quod habitum religionis per nos tanta ac
tali re indignos accipit, set ministerium quod exterius per nos
exhibetur, interius per donum sancti Spiritus exequaris. Per
Dominum nostrum, &c. Oremus.
Deus, qui per coeternum tibi Filium cuncta creasti, quique
mundum peccatis inveteratum per misterium incarnacionis ejus
renovare dignatus es; te supplices exoramus, ut ejusdem Domini
nostri Jesu Christi gracia, super hunc famulum tuum abrenun-
127
ciacionem seculi profitentem, clementer respicere dignetur, per
quam in spiritum mentis renovatus, veterem hominem cum acti-
bus suis exuat, et novum, qui secundum Deum creatus est,
induere mereatur. Per Christum. Oremus.
Domine Jesu Christe, qui es via, sine qua nemo venit ad Pa-
trem, quesumus benignissimam clemenciam tuam, ut hunc famu-
lum tuum a carnalibus desideriis abstractum, per iter discipline
regularis deducas, et qui peccatores vocare dignatus es, dicens,
venite ad me omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam
vos: presta ut hec vox vocacionis tue prima in eum convalescat,
quatenus peccatorum onera deponens, quam dulcis es, gus-
tare, tua sanctificacione mereatur; et sicut attestari de tuis
ovibus dignatus es, agnosce eum inter oves tuos, et ipse te
agnoscat, et alienum non sequatur, set te; neque audiat vocem
alienorum, set tuam, qua dicis, qui michi ministrat, me sequatur.
Qui vivis et regnas Deus, per omnia secula seculorum. Amen.
Oremus.
/
Sancte Spiritus, qui te Deum ac Dominum revelare digna-
tus es, immensam tue bonitatis graciam postulamus, ut sicut
vis, spiras, sic et huic famulo tuo affectum devocionis indul-
geas; et qui tua sapiencia est conditus, tua quoque provi-
dencia gubernetur; et juxta consuetam tibi graciam et per
intercessionem beati Benedicti, quem precipuum hujus insti-
tutionis legislatorem dedisti, necnon et aliorum sanctorum ad
quorum nomina peticionem facit, a vanitate seculi veraciter con-
vertas. Et sicut es omnium peccatorum remissio, deprimentes
impietatis obligaciones in eo dissolve, et observanciam hujus
sancti propositi fac eum certatim fovere; in tribulacionibus et
angustiis tua indeficienti consolacione valeat respirare, et pie et
juste et veram humilitatem atque obedienciam, in fraterna cari-
tate fundatus, quod, te donante, promisit, felici perseverancia com-
pleat; quod ipse prestare dignetur, qui cum Deo Patre sancto-
128
que unigenito Filio ejus Domino nostro Jesu Christo, vivit et
gloriatur Deus. Per infinita secula seculorum, Amen. Sequa-
tur benedictio cuculle. Dominus vobiscum. Oremus.
Domine Jesu Christe qui tegumen nostre mortalitatis induere
dignatus es, obsecramus immensam tue largitatis habundanciam,
et hoc genus vestimenti, quod sancti patres ad innocencie et
humilitatis indicium, abrenunciantibus seculo ferri sanxerunt,
tu ita benedicere digneris, ut hic famulus tuus qui hoc usus
fuerit, te induere mereatur. Qui vivis et regnas Deus. Per
omnia secula seculorum. Amen. Tunc episcopus aspergat
cucullam aqua benedicta et trahat habitum secularem a novicio
dicens. Exuat te veterem hominem cum actibus suis. Amen.
Et induat eum cuculla benedicta dicens.
Induat te Dominus novum hominem, qui secundum Deum
creatus est in justicia et sanctitate veritatis. Amen. Quo dicto
vertat se episcopus ad altare genuflectendo, et cum ministris inci-
piat ympnum. Veni creator spiritus. Et chorus prosequatur.
Ympno dicto, surgat episcopus et dicat versus, Emitte Spiritum
tuum et creabuntur, et renovabis faciem terre. Domine Deus
virtutum converte nos. Et ostende. Dominus vobiscum.
Oremus.
Omnipotens et misericors Deus, qui hunc famulum tuum a
seculi jam vanitate conversum, ad supernum vocacionis amorem
accendis; pectori suo purificando benignus illabere, et graciam
tuam qua in te fideliter perseveret, misericorditer infunde; ut
protectionis tue munitus presidiis, quod, te inspirante, promisit,
impleat, et sue professionis executor effectus, ad ea que in te
sperantibus dignatus es promittere, feliciter pertingat. Per
Christum Dominum. Et postea perficiat missam. Et postquam
episcopus communicaverit seipsum, communicet monachum jam
professum, et in fine misse injungat ei summum silencium,
secundum consuetudinem monasterii.
BENEDICTIO HEREMITARUM.
OFFICIUM induendi et benedicendi heremitam. Adjutorium
nostrum in nomine Domini. Domine exaudi. Dominus vobis-
cum. Oremus.
Deus qui filios Israel in heremi solitudine manna pascendos
celesti, quadraginta annis manere fecisti, quique vitam hereme-
ticam tam per Filium tuum quadraginta diebus et quadraginta
noctibus, quam per prophetas et sanctos in heremo degentes,
tibi non modicum placere monstrasti; concede propicius, ut hic
famulus tuus N. similem pro modulo suo eligens vitam, sic in
proposito heremitice discipline mores suos mutet, aptet et com-
ponat, quatenus preseveranter proficiens, ad hujus vite perfec-
tionem attingere, et ad gaudia perfectorum valeat pervenire.
Per eundem Dominum. Oremus.
Deus, qui justificas impium, et non vis mortem peccatorum,
majestatem tuam supplices deprecamur, ut famulum tuum N.
de tua misericordia confidentem, celesti protegas benignus aux-
ilio, et assidua protectione conserves; ut tibi jugiter famuletur
et nullis temptacionibus a te separetur. Per Christum Dominum
nostrum. Oremus.
Omnipotens sempiterne Deus, miserere famulo tuo, et dirige
eum secundum clemenciam tuam in viam salutis eterne, ut, te
donante, tibi placita cupiat, et tota virtute perficiat. Per
Christum Dominum nostrum. Oremus.
Protege quesumus Domine famulum tuum, et intercedente
130
beata Dei genitrice Maria, et beato Petro apostolo tuo, cum
omnibus Sanctis tuis, gracie tue dona in eum multiplica; ut
ab omnibus liber offensis, et temporalibus non destituatur
auxiliis, et sempiternis gaudeat institutis. Per Christum Dom-
inum nostrum. Benedictio vestium. Dominus vobiscum.
Oremus.
Deus, qui vestimentum salutare et indumentum eterne jocun-
ditatis tuis fidelibus promisisti, clemenciam tuam suppliciter
exoramus, ut hec indumenta, humilitatem cordis et mundi con-
temptum significancia, quibus famulus tuus sancto visibiliter est
informandus proposito, propicius benedicas, et beate castitatis
habitum, quem, te inspirante, suscepit, te protegente, custodiat.
Per Christum Dominum nostrum. Oracio.
Deus, bonarum virtutum dator, et omnium benedictionum
largus infusor, exaudi preces nostras, et hanc vestem, quam
famulo tuo N. pro conservande castitatis signo, se ad operi-
endum exposcit, benedicere et conservare digneris. Per Chris-
tum Dominum.
Frater, ecce damus tibi habitum heremiticum, cum quo mo-
nemus te vivere amodo caste, sobrie, et sancte, in sanctis vigiliis,
jejuniis, laboribus, precibus, et misericordie operibus, ut habeas
vitam eternam, et vivas in secula seculorum. Amen. Qui
respondeat. Ecce ego recipio in nomine Domini, promittens
me secundum posse sic facturum, adjuvante gracia Dei et Sanc-
torum. Ad exeundum habitum secularem. Exuat te Dominus
veterem hominem cum actibus suis. Amen. Ad induendum
habituin.
Induat te Dominus novum hominem qui secundum Deum
creatus est in justicia et sanctitate veritatis. Amen. Dominus
vobiscum. Oremus.
Adesto Domine supplicacionibus nostris, et hunc famulum
tuum benedicere dignare, cui in tuo sancto nomine habitum
S
131
religionis imponis, ut, te largiente, et devotus in ecclesia per-
sistere, et vitam percipere mereatur eternam. Per Christum
Dominum nostrum. Postea sequatur, Veni Creator Spiritus.
Pater noster. Et ne nos. Salvum fac famulum tuum. Mitte
ei Domine auxilium de sancto. Nichil proficiat inimicus in eo.
Esto ei Domine turris. Domine exaudi. Dominus yobiscum.
Oremus. Deus qui caritatis, &c. Oremus.
Pretende, Domine, famulo tuo dexteram celestis auxilii, ut te
toto corde perquirat, et que digne postulat, assequatur. Per
Christum Dominum nostrum. Oremus.
Adesto quesumus, omnipotens Deus, famulo tuo de tua
misercordia confidenti, eumque tua protectione custodi; ut a
cunctis adversitatibus liberatus, benedictione eterna dignus inve-
niatur. Per Christum Dominum. Postea benedicat eum dicens.
Benedicat te Dominus, et graciam bene vivendi tibi tribuat,
et ad vitam perducat eternam. Amen. Et aspergatur aqua
benedicta et injungatur certa summa Pater noster omni die ad
dicendum.
RECLUSIO ANCHORITARU M.
0.
A
An incindendum anchoritam. Si masculus et clericus fuerit,
facit in medio chori, prostratus toto corpore, pedibus nudis in
oratione: si laicus, jacet extra hostium chori: si feinina, jacet in
occidentali parte ecclesic, ubi mos est feminis orare. Episcopus,
vel alius cut committetur officium, indutus sacris vestibus preter
^
132
rasulam, cum ministris sacris indutis, sedeat in presbiterio vel
vestiario, donce cantor incipiat. Responsorium. Emendemus
in melius que ignoranter, &c., quo percantato, prosternat se
episcopus cum ministris ante altare, et incipiat hos Psalmos 6.
Domine ne in furore. S. Domine, Dominus noster. 19. Ex-
audiat te Dominus. 31. Beati quorum. 34. Judica Domine
nocentes. 37. Domine ne in furore. 40. Beatus qui intel-
ligit. 42. Judica me Deus et discerne. 50. Miserere mei Deus.
101. Domine exaudi. 103. Benedic anima mea Dominum,
usque ad abissus. 129. De profundis clamavi. 130. Domine
non est exaltatus. 142. Domine exaudi. Postea duo clerici
stantes ante gradum decantent. letaniam alta voce, choro per
singula respondente. Ora pro eo, vel ea, si femina fuerit.
Cum antiphonam pronunciaverit, ipsum monent capitibus incli- sanctum loci
natis. In fine vero letanie veniat episcopus cum ministris, ad tunc ipsum
prostratum cum cruce et thuribulo et aqua benedicta, et propo-
sita cruce ante cum, ter eum perlustret inspergendo cum aqua
benedicta, et incensum similiter adhibendo addens, Pater nos-
ter. Et ne nos. Salvum fac servum. Domine Deus virtutum.
Domine exaudi. Dominus vobiscum. Oremus.
autem
Janctum loci tane
λ
A
monéant
Deus qui justificas impium, et non vis mortem peccatorum,
majestatem tuam supplices deprecamur; ut famulum tuum N.
de tua misericordia confidentem, celesti protegas benignus aux-
ilio, et assidua protectione conserves, ut tibi jugiter famuletur,
et nullis temptacionibus a te separetur. Per Dominum.
Oremus.
Omnipotens sempiterne Deus, miserere famulo tuo, et dirige
eum secundum clemenciam tuam in viam salutis eterne; ut, te
donante, tibi placita cupiat, et tota virtute perficiat. Per
Christum Dominum nostrum. Oremus.
Rege quesumus famulum tuum N. et intercedente beata Dei
genitrice Maria, et beato Petro apostolo tuo cum omnibus
133
***
sanctis, gracie tue dona in eo multiplica, ut ab omnibus liber
offensis, et temporalibus non destituatur auxiliis, et sempiternis
gaudeat institutis. Per Christum Dominum. Oremus. Deus
qui corda. Oremus. Actiones nostras quesumus Domine, &c.
Deinde episcopus vel officium agens, cum alia persona venerabili,
sublevet prostratum, dans ei in manibus duos cereos ardentes,
monens, ut deinceps ferventer permaneat in amore Dei, et prox-
imum; quos singulis manibus tenendo, devote auscultet subdia-
conum, hanc lectionem clara voce legentem.
Lectio Isaie prophete. Hec dicit Dominus. Vade popule
meus, intra cubiculum tuum, claude ostia tua super te, abscon-
dere modicum ad momentum, donec pertranseat indignacio.
Ecce enim Dominus egredietur de loco suo, ut visitet iniquita-
tem habitatoris terre contra eum: et revelabit terra sanguinem
suum, et non operiet ultra interfectos terre. In die illa visitabit
Dominus in gladio suo duro et grandi et forti super Leviathan
serpentem veterem, et super Leviathan serpentem tortuosum,
et super Cetum, qui in mari est. In die illa vinea meri cantabit
ei. Ego Dominus qui servo cam; repente propinquabo ei. Ne
forte visitetur contra eam; nocte et die servabo eum. Indignacio
non est michi. Qua perlecta subsequatur diaconus legendo
evangelium, secundum Lucam. Intravit Jesus in quoddam
castellum; ut in festo assumpcionis beate Marie: quo perlecto,
benedicantur vestes per hunc modum. Dominus vobiscum.
Oremus.
Deus, qui vestimentum salutaris, et indumentum eterne jocun-
ditatis tuis fidelibus promisisti, clemenciam tuam suppliciter
exoramus; ut hec indumenta humilitatem cordis et contemptum
mundi significancia, quibus famulus tuus sancto visibiliter est
informandus proposito, propicius benedicas, et beate castitatis
quam, te inspirante, suscepit, te protegente, custodiat. Per
Christum Dominum. Oremus.
134
Deus, qui es bonarum virtutum et omnium benedictionum
largus infusor, exaudi preces nostras, et hanc vestem, quam
famulus tuus N. pro conservande castitatis signo, se ad operi-
endum exposcit, benedicere et sanctificare digneris. Per
Christum Dominum nostrum.
Finita benedictione et aspersis vestibus aqua benedicta, legat
includendus professionem suam ante gradum altaris, et deferat
ad altare, qua ibi dimissa, et altari osculato, redeat ad gradum,
et ibidem flectens genua ter dicat hunc versum. Suscipe me
Domine secundum eloquium tuum, &c. Quo ter dicto, et
choro tociens idem respondente, statim cereos offerat, et super
candelabra ponat, et sic redeat ante gradum; ibidem genua
flectat, donec episcopus amotis ejus vestibus antiquis, ipsum
vestibus novis, jam benedictis induat, dicens. Exuat te Dominus
veterem luminem cum actibus suis. Amen. Induat te Domi-
nus novum hominem qui secundum Deum factus est in justicia
et sanctitate veritatis: quo dicto incipiat episcopus, Veni Cre-
ator Spiritus. Pater noster. Et ne nos. Salvum fac servum
tuum. Mitte ei Domine auxilium de sancto. Nichil proficiat.
Esto ei Domine. Domine exaudi. Dominus vobiscum. Ore-
mus. Deus qui corda. Oremus. Pretende Domine famulo tuo
dexteram celestis auxilii, ut te toto corde perquirat, et que dig-
ne postulat, consequatur. Per Christum. Oremus. Adesto
quesumus omnipotens Deus famulo tuo de tua misericordia
confidenti, eumque tua protectione custodi; ut a cunctis ad-
versitatibus liberatus, benedictione eterna dignus inveniatur.
Per Dominum. Hiis finitis faciat sermonem ad populum, ex-
ponendo modum et formam vivendi includendo, et commendet
includendum populo, ut orent pro eo: quo finito dicat inclu-
dendus, si sacerdos fuerit, missam de Sancto Spiritu: si non
fuerit sacerdos, dicat episcopus si voluerit vel alius sacerdos,
illam missam: missa dicta, ducat episcopus per manum reclu-
135
dendum ad reclusorium. Et incipiat cantor antiphonam. In-
grediar locum tabernaculi admirabilis. Psalmum 41. Quemad-
modum. Quera dum cantaverit, personaliter incedat usque ad
ostium reclusorii, quo cum pervenerit, introcat episcopus cum
ministris, ceteris, cum includendo, foris interim expectantibus,
moxque episcopus aspergens domum aqua benedicta, incipiens
antiphonam Asperges me, &c. Et dicat. Ostende nobis Do-
mine, &c. Dominus vobiscum. Oremus. Exaudi nos Domine,
sancte Pater omnipotens, eterne Deus, et mittere digneris, &c.
Et tunc incensatur altare et tota domus et cantetur antiphona.
Domine ad te dirigatur oratio mea, &c. Psalmus 140. Domine
clamavi ad te. Antiphona. Ecce odor filii mei, sicut odor agri
pleni, cui benedixit Dominus. Psalmus 147. Lauda Jerusa-
lem. Hec oratio dicatur super altarc.
Domine sancte, Pater clemens, cujus nec inicium, nec finis
advertitur, qui tantus es, quantus esse voluisti, sanctus scilicet
atque mirabilis Deus, cujus majestatem elementa non capiunt,
te benedicimus, et supplices deprecamur, ut sit tibi altare hoc,
sicut illud quod Abel salutaribus misteriis, in passione pre-
cursor, jugulatus a fratre, novo sanguine inbuit et sacravit: sit
tibi, Domine, altare hoc sicut illud quod Abraham pater noster,
qui te videre meruit, fabricavit; in quo summus sacerdos Mel-
chisedek sacrificii normam expressit: sit tibi Domine altare hoc
sicut illud, quod Moyses septem dierum purificacione mundavit,
et celesti tuo alloquio sanctum vocavit, sicut locutus es ad eum
dicens. Si quis tetigerit altare hoc, sanctificatus habeatur. In
hoc altare juguletur luxuria, omnisque libido feriatur; pro tur-
turibus, sacrificium castitatis: pro pullis columbarum, inno-
cencie sacrificium. Per Dominum. Benedictio domus.
Deus, qui in sancto habitans, superno moderamine pietatis
terram mundus mundam formasti, quam eciam primi prevarica-
toris de superius ejecti sedibus suggestione maculatam, priscis
136
misertus paradisi quos creasti accolis, pia effusione cruoris
proprii, ab omni antique prevaricacionis contagio abstergere
dignatus es; quesumus immensam pietatem tuam, ut hanc
domum tua celesti benedictione sanctifices, ut qui sub timore
et amore tui nominis habitaverit, se imperpetuum omnium ve-
niam peccatorum impetrare gaudeat, et sempiterna gaudia possi-
deat. Per Dominum. Benedictio in domo.
.
Benedictio Patris ingeniti, ejusque unigeniti, et Spiritus sancti
Paracliti, ab utroque procedentis, maneat jugiter super domum
istam, in secula seculorum. Amen. Hiis peractis excat epis-
copus cum ceteris et alloquatur includendum, et dicat, si vult
intrare, intret dum autem intraverit, thurificetur et aspergatur
aqua benedicta. Et incipiat episcopus antiphonam, In Paradi-
sum deducant te angeli: in tuo adventu suscipiant te martires,
et perducant te in civitatem sanctam Jerusalem. Psalmus 113.
In exitu Israel. Responsio. Regnum, mundi et omnem orna-
tum seculi contempsi, propter amorem domini mei Jesu Christi,
quem vidi, quem amavi, in quem credidi, quem dilexi. Versus,
Eructavit. Salvum fac servum tuum, &c. Mitte ei Domine
auxilium de sancto. Esto ei turris fortitudinis. Domine exau-
di. Dominus vobiscum. Oremus.
Exaudi Domine preces nostras, et super hunc famulum tuum
N. Spiritum tue benedictionis infunde, ut celesti munere dita-
tus, et tue majestatis dona possit adquirere, et aliis exemplum
prebere. Tunc episcopus aspergat totam domum et postea
incenset et tunc peragat officium extreme unctionis, incipiens
orationes et antiphonam; et chorus deforis post, cum eisdem :
antiphona decantata, dicatur super eum prostratum Commenda-
tio anime ejus, usque ad impositionem defuncti super feretrum;
ne forte preventus morte, careat hoc sancto servicio. Quibus per-
actis, aperiatur sepulcrum, quod ingrediens, ipse inclusus vel
alius nomine suo canter, Hec requies mea in seculum seculi:
2
137
choro deforis cantante antiphonam. &c. Psalmum 131. Memen-
to Domine: cum eadem antiphona: tunc episcopus aspergens
parum pulveris super eum, incipiat antiphonam. De terra
plasmasti: choro decantante Psalmum ut supra, et sic decantando
omnes exeant; Episcopo parum remanente, et precipiente in-
cluso per obedienciam, ut surgat, et in obediencia quod super-
est vite perficiat. Et Episcopo egresso, obstruant hostium
domus, finitoque Psalmo cum antiphona et oracionibus scilicet,
temeritatis Trinitatis quidem, et, Deus, vite dator, omnes discedant in pace.
Multi tamen prelati dicunt tunc officium extreme unctionis et
commendacionis et finita oratione, Exaudi Domine preces nos-
tras: obstruunt ostium domus et intrant ecclesiam decantantes
antiphonam de beata Maria, vel de sancto loci, cum oracione,
et sic finiunt officium.
CONSECRATIO REGIS.
CORONATIO Regis secundum consuetudinem ecclesie Westmonas-
teriensis. Die quo consecrandus est novus Rex, conveniant sum-
mo mane prelati et nobiles in palacio regali, tractaturi de nova
consecracione principis, et de legibus et consuetudinibus regni
confirmandis, et firmiter statuendis; ita quod provideatur locus
eminens in dicto palacio, super quem heres regis regnaturus
cum omni mansuetudine et reverencia ducatur: ipso tamen prius,
ut moris est, balneato, et induto mundissimis vestibus, calceato
tantummodo caligis. Hiis peractis, ordinetur in ecclesia per
138
G
archiepiscopos et episcopos et alios prelatos processio in capis
sericis, cum textis et thuribulis, et aliis que processioni conveni-
unt; et sic induti processionaliter Regi futuro occurrant in
palacio antedicto, et sic ipsum processione in ecclesiam du-
cant. Ipso itaque introducto, et in sede sibi aptata collocato,
hec antiphona ab omnibus decantetur. Firmetur manus tua,
et exaltetur dextera tua: justicia et judicium preparacio sedis
tue: misericordia et veritas precedent faciem tuam. Alleluia.
Psalmus 88. Misericordias Domini in eternum cantabo. Glo-
ria Patri. Sicut erat: iterum, Firmetur manus tua. Postca re-
vestiatur archiepiscopus vel episcopus, qui est missam celebra-
turus, et cum aliis prelatis principem consecrandum honorifice
per chori medium ducat usque ad magnum altare, super quod
tenetur offerre unum pallium et unam libram auri; ejus com-
plendo preceptum qui dixit Non appareas vacuus coram oculis
Domini Dei tui. Continuoque super pavimentum tapetis stra-
tum coram altari se prosternat, dicatque super illum metropoli-
tanus, vel episcopus hanc orationem.
►
Deus humilium visitator, qui nos Spiritus sancti illustracione
consolaris, pretende super hunc famulum tuum N. graciam
tuam; ut per eum, tuum in nobis adesse senciamus adventum.
Per Dominum. Oracione completa, injungat metropolitanus
vel episcopus cui voluerit pontificum, plebi dicere de presenti
negocio congruum at breviter sermonem: postea metropolita-
nus vel episcopus eundem mediocri distinctaque voce interroget,
si leges et consuetudines ab antiquis et justis, et Deo devotis re-
gibus, plebi Anglorum concessas, cum sacramenti confirmacione,
eidem plebi concedere et servare voluerit; et prescrtim leges et
consuetudines et libertates a glorioso rege Edwardo, clero popu-
loque concessas. Si autem omnibus hiis se assentire velle pro-
miserit, exponat ci metropolitanus de quibus jurabit in dicendo,
Servabis ecclesie Dei cleroque et populo pacem ex integro et
T
1.
139
m
-
concordiam in Deo, secundum vires tuas? et respondebit Con-
cedo et promitto. Adjiciantur quoque predictis interrogation-
ibus que justa fuerint, pronunciatisque omnibus confirmet se
omnia esse servaturum sacramento super altare protinus coram
cunctis. Hiisque peractis, metropolitanus vel episcopus incipiat
excelsa voce Veni Creator, prostrato eo ante altare, Sequatur
hec oratio tam a metropolitano vel episcopo ab omnibus pre-
latis similiter dicenda. Te invocamus Domine, sancte Pater,
omnipotens, eterne Deus, ut hunc famulum tuum N. quem tue,
Domine, dispensacionis providencia in primordio plasmatum,
usque huc presentem juvenili flore letantem crescere conces-
sisti, eum tue pietatis dono ditatum, plenumque gracia veritatis,
de die in diem, coram Deo et hominibus ad meliora semper
proficere facias, ut summi regiminis solium, gracie superne lar-
gitate, gaudens suscipiat, et misericordie tue muro ab hostium
adversitate undique munitus, plebem sibi commissam cum pace
propiciacionis, et virtute victorie, feliciter regere mereatur. Per
Dominum. Post orationes incipiant duo episcopi vel duo can-
tores letaniam, metropolitano vel episcopo cum ceteris epis-
copis cum eo prostratis, et septem psalmis ex corde cantatis
hec adjungat. Ut presentem famulum tuum in tua pietate,
justicia et sanctitate confirmare et conservare digneris. Te
rogamus audi nos. Postea sequuntur orationes. Dominus
.
m.
vobiscum.
Omnipotens eterne Deus, Creator omnium, imperator angelo-
rum, rex regnancium, dominusque dominancium, qui Abraham
fidelem famulum tuum de hostibus triumphare fecisti; qui Moisi
et Josue populo prelatis, multiplicem victoriam dedisti; humi-
lemque David puerum tuum regni fastigio sublimasti; et Salo-
monem sapientie pacisque ineffabili munere ditasti; respice
quesumus ad preces humilitatis nostre, et super hunc famulum,
quem supplici devocione in regem elegimus, benedictionum
140
tuarum dona multiplica, eumque dextere tue potencia semper et
ubique circumda; quatenus predicti Abrahe fidelitate firmatus,
Moisi mansuetudine fretus, Josue fortitudine munitus, David
humilitate exaltatus, Salomonis sapientia decoratus, tibi in om-
nibus placeat, et per tramitem justicie inoffenso gressu semper
incedat, ecclesiamque tuam deinceps cum plebibus sibi annexis
ita emineat et doceat, muniat et instruat, contraque omnes visi-
biles et invisibiles hostes eidem, potenter regaliterque, tue virtu-
tis regimine, administret, et ad vere fidei pacisque concordiam
eorum animos, te opitulante, reformet; ut horum populorum
dilecta subjectione fultus, cum digno amore glorificatus, ad
primum decenter solium tua miseracione conscendere mereatur,
tueque proteccionis galea munitus ut scuto insuperabili, jugiter
protectus, armisque celestibus circumdatus, optabilis victorie
triumphum feliciter capiat, terroremque sue potencie infidelibus
inferat, et pacem tibi militantibus letanter reportet. Per Do-
minum nostrum qui virtute crucis tartarea destruxit, regnoque
infernorum superato, ad celos victor ascendit, in quo potestas
omnis et regnum consistunt, et qui est gloria humilium, et vita,
salusque populorum, qui tecum vivit et regnat, &c. Oremus.
Benedic Domine hunc regem N qui regna omnia moderaris,
a seculo, et tali eum benedictione glorifica, ut Davidice teneat
sublimitatis sceptrum, et glorificatus in ejus, te propicio, reperi-
atur merito: da ei, tuo inspiramine, cum mansuetudine ita regere
populum sicut Salomonem fecisti regnum optinere pacificum.
Tibi cum timore semper sit subditus: tibique militet cum qui-
ete; sit tuo clipeo protectus cum proceribus: ubique tua gracia
victor existat: honorifica eum pre cunctis regibus gencium:
felix populis dominetur, et feliciter eum nationes adorent, vivat
inter gencium catervas magnanimus; sit in judiciis equitatis
singularis; locupletet eum tua per dives dextera; fugiferam
optineat patriam et ejus liberis tribuas profitura; presta ei
T
141
Connecte
prolixitatem vite per tempora, et in diebus ejus oriatur justicia,
a te robustum teneat regiminis solium, et cum jocunditate et
justicia eterno glorietur in regno. Per. Oremus.
next
Deus ineffabilis auctor mundi, et conditor generis humani,
gubernator imperii, confirmator regni, qui ex utero fidelis amici
tui patriarche nostre Abrahe preelegisti regem seculis profutu-
rum; tu presentem regem hunc cum exitu suo per intercessi-
onem omnium sanctorum uberi benedictione locupleta, et solium
regni firma stabilitate concede; visita eum sicut Moisen in rubo. v
Jesu Nave in prelio, Gedeon in agro, Samuelem in templo: illa
eum benedictione siderea ac sapiencie tue rore perfunde, quam
beatus David in psalterio, et Salomon filius ejus, te remunerante,
percepit a celo. Sis ei contra acies inimicorum lorica, in pros-
peris galea, in adversis paciencia, in protectione clipeus sem-
piternus, et presta, ut gentes illi teneant fidem, proceres sui
habeant pacem, diligant caritatem, abstineant se a cupiditate,
loquantur justiciam, custodiant veritatem, et ita populus iste
pullulet coalitus benedictione eternitatis, ut semper maneant
tripudiantes in pace victores. Per Dominum. Oremus.
.
Deus, qui populis tuis virtute consulis et amore dominaris,
da huic famulo tuo spiritum sapiencie cum regimine discipline,
ut tibi toto corde devotus, in regni regimine maneat semper
ydoneus; tuoque munere, ipsius temporibus securitas ecclesie
dirigatur, et in tranquillitate devocio christiana permaneat; ut
in bonis operibus perseverans, ad eternum regnum, te duce, va-
leat pervenire. Per Dominum nostrum Jesum Christum : hic
mutat vocem metropolitanus vel episcopus ad modum prefacionis.
Per omnia secula seculorum. Amen. Dominus vobiscum.
Sursum corda. Gracias.
Eterne Deus, electorum fortitudo, et humilium celsitudo, qui
in primordio per effusionem diluvii crimina mundi castigare
voluisti, et per columbam ramum olive portantem pacem terris
brong im?
142
Prostice
!!!
Zaman – Že
redditam demonstrasti; iterumque Aaron famulum tuum per
unctionem olei, sacerdotem sanxisti; et postea per hujus un-
guenti infusionem ad regendum populum Israeliticum, sacer-
dotes ac reges et Prophetas perfecisti; vultumque ecclesie in oleo
exhilarandum per propheticam famuli tui vocem predixisti; ita,
quesumus, omnipotens Deus, presta, ut per hujus creature pin-
guedinem, hunc famulum tuum N. sanctificare tua benedictione
digneris, eumque in similitudine columbe pacem simplicitatis
populo sibi subdito prestare, et exempla Aaron in Dei servicio
diligenter imitari, regnique fastigia in consiliis conscientie et
equitate judicii semper assequi, vultuque hilaritatis per hanc olei
unctionem, tuam benedictionem, te adjuvante, toti plebi para-
tam habere facias. Per Dominum nostrum, &c. Plana voce.
Finita prefacione, assideat princeps in cathedra coram metropo-
litano apposita, cui vero cum accesserit metropolitanus, vestem
qua indutus fuerit princeps, pallio super eum primitus extenso,
circumdat propriis manibus usque ad cingulum: deinde manus
principis sancto inungantur oleo, hec dicente metropolitano.
Ungantur manus iste oleo sanctificato, unde uncti fuerunt reges
et prophete; et sicut Samuel, David in regem; ut sis benedic-
tus, et constitutus rex, in regno isto super populum istum,
quem Dominus Deus tuus dedit tibi ad regendum et gubernan-
dum: quod ipse prestare dignetur, &c. Cantores statim cantent
Antiphonam. Unxerunt Salomonem Sadok sacerdos et Nathan
Propheta Regem, et accedentes leti dixerunt, Vivat Rex in eter-
num. Domine, in virtute tua letabitur Rex, et super salutare
tuum exultabit vehementer.
PRospice, omnipotens Deus, serenis obtutibus hunc gloriosum m.S.cereis
Regem N, et sicut benedixisti Abraham, Isaac, et Jacob; sic
illum largis benedictionibus spiritualis gratie cum omni pleni-
tudine tue potencie irrigare atque perfundere dignare. Tribue
ei de rore celi et de pinguedine terre habundanciam frumenti,
*
J
NAGA
ܼܵܲ
143
PU
at que
vini et olei, et omnium frugum opulenciam, ex largitate divini
muneris longa per tempora, ut, illo regnante, sit sanitas corpor-
um in patria, et pax inviolata sit in regno; et dignitas gloriosa
regalis palacii, maximo splendore regie dignitatis et potestatis
oculis omnium fulgeat; et luce clarissima coruscare, atque
splendore quasi splendidissima (Stella) maximo perfusa lumine,
videatur. Tribue ei, omnipotens Deus, ut sit fortissimus pro-
cendiorum, sanctorum maxima cum
regalis munificentie
cum recule
^
tector patrie, et consolator ecclesiarum, atque ut sit fortissimus
regum triumphator hostium, ad opprimendas rebelles et paganas
naciones; sitque suis inimicis satis terribilis, et maxima fortitu-
dine regalis potencie optimatibus quoque atque precelsis proce-
ribus, ac fidelibus sui regni munificus, amabilis, et pius et ab
omnibus timeatur atque diligatur. Regesque quoque de lumbis
ejus per successiones temporum futurorum egrediantur, regnum
hoc regere totum, et post gloriosa tempora atque felicia
presen-
tis vite, gaudia sempiterna habere mereatur. Per Dominum.
Postea vero pectus et scapule ambeque compages brachiorum
ipsius ungantur de predicto oleo, et de eodem crux fiat super
capud ejus, et postea de crismate, et postea oratio.
Deus, Dei filius Jesus Christus Dominus noster, qui a Patre
oleo exultationis unctus est pre participibus tuis, ipse per pre-
sentem sacri unguenti effusionem Spiritus Paracliti super te
infundat benedictionem, eandemque usque ad interiora cordis
tui penetrare faciat; quatenus hoc visibili oleo dona invisibilia
percipere, et temporali regno justis moderaminibus exercito, eter-
naliter cum eo regnare merearis; qui solus sine peccato, Rex
regnum, vivit et gloriatur cum Deo Patre et Spiritu sancto, &c.
Oracio.
Deus, qui es justorum gloria, et misericordia peccatorum, qui
misisti filium tuum, precioso sanguine suo genus humanum re-
dimere, qui conteris bella, et propugnator es omnium in te sper-
ancium et sub cujus arbitrio omniúm regnorum continetur
bil
144
potestas; te humiliter deprecamur, ut presentem famulum tuum
N. in tua misericordia confidentem in presenti sede regali bene-
dicas, eique propicius adesse digneris; ut qui tua expetit
protectione defendi, omnibus sit hostibus fortior: fac eum,
Domine, beatum esse et victorem de inimicis suis: corona eum
corona justicie et pietatis, ut ex toto corde et tota mente in te
credens, tibi deserviat, sanctam tuam ecclesiam defendat, et
sublimem populum sibi commissum juste regat; nullius insidi-
antis mala in justiciam convertat. Accende cor ad amorem tue
gratie per hoc unctionis oleum, unde unxisti sacerdotes, reges, et
prophetas, quatenus diligens justiciam per tramitem similiter
justicie populum ducens, post peracta a te disposita in regali
excellencia annorum curricula, pervenire ad gaudia eterna mere-
eatur. Per Dominum. Post hoc vero induatur sindonis col-
lobio, capite amictu operto propter unctionem, eo quidem per
septem dies ita existente: pedibus ejus sandalia coaptentur et
calcaria postea induatur regalibus. Benedictio cujuscumque
regalis ornamenti.
:
Deus, rex regum et Dominus dominancium, per quem reges
jura regnant et legum conditores juga decernunt, dignare propicius
benedicere hoc regale ornamentum, et presta, ut famulus
tuus, rex noster, qui illud portaturus est, ornamento bonarum
et sanctarum actionum in conspectu tuo fulgeat et post tempo-
ralem vitam, eternam gloriam, que non habet finem, possideat.
Per Dominum. Benedictio ensis.
Exaudi quesumus, Domine, preces nostras, et hunc ensem
quo hic famulus tuus N. se circumcingi desiderat, majestatis tue
dextera benedicere et sanctificare dignare, quatenus defensio
atque protectio possit esse ecclesiarum, viduarum, orphanorum,
omniumque serviencium contra seviciam paganorum; aliisque
insidiantibus sit pavor, terror, et formido. Postea ab episcopis
ensem accipiat, ipsis dicentibus.
.
145
Accipe gladium per manus episcoporum licet indignas, vice
tamen et auctoritate sanctorum apostolorum consecratas, tibi
regaliter impositum, nostreque benedictionis officio in defensi-
onem sancte Dei ecclesie divinitus ordinatum, et esto memor de
quo Psalmista prophetavit dicens, Accingere gladio tuo super
femur tuum, potentissime: ut per eundem vim equitatis exer-
ceas, molem iniquitatis potenter destruas, et sanctam Dei eccle-
siam ejusque fideles propugnando protegas, nec minus sub fide
falsos quam Christiani nominis hostes execreris ac destruas,
viduas et pupillos clementer adjuves ac defendas, desolata re-
staures, restaurata conserves, ulciscaris injusta, confirmes bene
disposita, quatenus hec agendo, virtutum triumpho gloriosus
justicieque cultor egregius, cum mundi Salvatore, cujus tipum
geris in nomine, sine fine merearis regnare: qui cum Patre et
Spiritu sancto, &c. Accinctus gladio accipiat armillas, conse-
cratore dicente. Accipe armillas sanctitatis et sapiencie, divine
circumdacionis indicium, quibus intelligas omnes operaciones
tuas contra hostes visibiles et invisibiles posse ense munitas.
Tum datur pallium. Accipe pallium quatuor iniciis formatum,
per quos intelligas quatuor mundi partes divine postestati esse
subjectas; nec quemque posse feliciter regnare in terris, nisi cui
potestas regnandi fuerit collata de celis. Benedictio corone
regis et regine.
Deus, tuorum corona fidelium, qui in capitibus eorum ponis
coronam de lapide precioso, benedic et sanctifica coronam
istam, quatenus sicut ipsa diversis preciosisque lapidibus ador-
netur, sic famulus tuus gestator ipsius, multiplici preciosarum
virtutum munere, tua largiente gracia, repleatur. Per Domi-
num. Et aspergatur aqua benedicta minutatim super coronam,
et incensetur a consecratore, et ab eodem imponatur capiti
regis, dicendo. Coronet te Dominus corona glorie, atque jus-
ticie honore, et opere fortitudinis, ut per officium nostre bene-
146
dictionis cum fide recta et multiplici bonorum operum fructu ad
coronam pervenias regni perpetui, ipso largiente, cujus regnum
permanet in secula seculorum. Amen. Post coronam sequatur
oratio.
Deus perpetuitatis, Deus virtutum, cunctorum hostium victor,
benedic hunc famulum tuum N. tibi capud suum inclinantem,
et prolixa sanitate et prospera felicitate eum conserva; et ubi-
cumque auxilium tuum invocaverit, cito adsis, et protegas, ac
defendas. Tribue ei quesumus, Domine, divitias gracie tue:
comple in bonis desiderium ejus: corona eum in misericordia
tua; tibique Domino pia devocione jugiter famuletur. Per
Dominum. Canticum. Confortare, et esto robustus, et observa
mandata Domini tui, ut ambules in viis ejus, et custodias ser-
mones ejus, et precepta ejus, testimonia et judicia: et quocum-
que te verteris, confirmet te Deus. Amen. Psalmus. 22.
Dominus regit me, &c. Benedictio anuli.
Deus, celestium, terrestrium et conditor creaturarum, atque
humani generis benignissime reparator, dator spiritualis gratie,
omniumque benedictionum largitor, qui justiciam tue legis in
cordibus credencium digito tuo, id est, unigenito tuo, scribis:
cui Magi in Egipto resistere non valentes concinebant dicentes,
digitus Dei est hic: immitte spiritum tuum paraclitum de celo
super hunc anulum arte fabrili decoratum, et sublimitatis tue
potencia emundare digneris; ut, omni nequicia luridi veneno-
sique serpentis procul expulsa, metallum a te, bono conditore,
creatum, immune a cunctis sordibus inimici maneat. Per Do-
minum hic una prima oratio. Benedic, &c. Cum datur anu-
lus, dicat consecrator.
.
Accipe regie dignitatis anulum, et per hunc, in te catholice
fidei signaculum, quatenus ut hodie ornaris capud et princeps
regni, ac populi primo perseveres auctor et stabilitor Christiani-
tatis, et Christiane fidei, ut felix in opere, locuples in fide, cum
U
1
3
147
jed
$
rege regum glorieris; cui est honor et gloria in seculorum se-
cula.
Amen.
Deus, cujus est omnis potestas et dignitas, da famulo tuo
proprie sue dignitatis effectum, in qua, te remunerante, perma-
neat, semperque te timeat, tibique placere contendat. Per Do-
minum. Deinde accipiat ensem unde accinctus erat, et eum
super altare Deo offerat quem unus comitum redimet et ante
cum deferet. Cum datur ei sceptrum, dicat consecrator.
Accipe sceptrum, regie potestatis insigne, virgam scilicet regni,
rectam virgam virtutis, qua teipsum bene regas, sanctam eccle-
siam, populumque Christianum tibi a Deo commissum, regia
virtute ab improbis defendas, pravos corrigas, rectos pacifices,
et ut viam rectam tenere possint, tuo juvamine, dirigas; quate-
nus de temporali regno, ad eternum pervenias; ipso adjuvante,
cujus regnum permanet in secula seculorum. Amen. Omnium,
Domine, fons bonorum, cunctorumque Deus institutor profec-
tuum, tribue quesumus famulo tuo N. adeptam bene regere
dignitatem, et a te sibi prestitum honorem dignare coroborare :
honorifica eum pre cunctis regibus, uberi eum benedictione locu-
pleta, et in solio regni firmiter consolida, visita eum in salutari
tuo, presta ei prolixitatem vite; in diebus ejus semper oriatur
justicia, ut cum jocunditate et leticia eterno glorietur in regno.
Amen. Et tunc detur ei virga. Accipe virgam virtutis atque
equitatis, qua intelligas, te mulcere pios, et terrere reprobos,
errantes viam docere, lapsisque manum porrigere, disperdasque
superbos, et releves humiles, ut aperiat tibi hostium Jesus
Christus, Dominus noster, qui de seipso ait, Ego sum ostium; per
me si quis introierit, salvabitur: et ipse est clavis David, et scep-
trum domus Israel: qui aperit, et nemo claudit; claudit et nemo
aperit: sit tibi adjutor, qui educit vinctum de domo carceris,
sedentem in tenebris et umbra mortis: ut in omnibus sequi me-
rearis eum, de quo propheta David cecinit, Sedes tua, Deus, in
6
M
148
seculum seculi, virga recta, est virga regni tui. Et imitare
ipsum, qui dicit; diligas justiciam, et odio habeas iniquitatem :
propterea unxit te Deus, Deus, oleo leticie; ad exemplum illius,
quem ante secula unxerat pre participibus tuis, Dominum Jesum
Christum, Dominum nostrum. Tunc dicitur super eum bene-
dictio.
Benedicat tibi Dominus, et custodiat te: sicut te voluit super
populum suum constituere regem, ita et in presenti seculo feli-
cem et eterne felicitatis tribuat esse consortem. Amen. Cle-
rum ac populum, sua voluit opitulacione, et tua sanctifica-
cione congregari, sua dispensacione et tua administracione per
diuturna tempora faciat feliciter gubernari: quatenus divinis
parentes, adversitatibus omnibus carentes, bonis omnibus exu-
berantes, tuo ministerio fideli amore obsequentes, et in presenti
seculo pacis tranquillitate fruantur, et tecum eternorum civium
consorcio potiri mereantur. Quod ipse prestare dignetur, &c.
Benedictione accepta osculetur episcopos, a quibus post osculum
ducatur honorifice ad regale solium, choro cantante. Te Deum
laudamus. Ympno dicto, dicat consecrator suus. Sta et amodo
retine locum quem hucusque prima successione tenuisti. Quo·
dicto incipiatur missa. Protector noster aspice, Deus. Oremus.
Quesumus omnipotens Deus. Epistola. Subjecti estote omni
humane creature, &c. Graduale. Dirigatur Domine ad te oracio
mea. Versus. Elevacio manuum. Alleluia. Versus. Do-
mine in virtute tua letabitur. Sequentia. Letabundus. Evan-
gelium. Abeuntes Pharisei consilium fecerunt ut Jesum caperent
in sermone. Offertorium. Intende voci oracionis mee. Post-
communio. Intellige clamorem meum. Evangelio misse per-
lecto, accedat rex ad altare manibus consecratoris sui oblaci
onem panis et vini, imitando Melchisedek, imponet: postquam
offerat marcam auri, et capite ante altare iuclinato, dicat conse-
crator. Dominus vobiscum.
·
149
T:
.
Jure
al
Cari M
Omnipotens Deus, det tibi de rore celi et de pinguedine terre,
habundanciam frumenti, vini et olei; et serviant tibi populi, et
adorent te tribus; et qui benedixerit tibi, benedictionibus reple-
atur, et Deus erit adjutor tuus. Omnipotens Dominus bene-
dicat tibi benedictionibus celi desuper, in montibus, et collibus;
benedictionibus abissi jacentis deorsum, benedictionibus uberum
frumentorum, uvarum, honorumque: benedictiones Patrum an-
tiquorum Abraham, Ysaac, et Jacob confortate sint super te.
Per Dominum.
Benedic, Domine, fortitudinem istius principis, et opera ma-
nuum illius suscipe, et benedictione tua terra ejus de pomis re-
pleatur; de fructu celi, et de rore, atque abissi subjacentis: de
fructu solis et lune, de vertice antiquorum montium, de pomis
eternorum collium: et de frugibus terre, et de pinguedine
ejus: benedictio illius, qui apparuit in rubo, veniat super capud
istius; et plena sit benedictio Domini in filiis ejus, et tingat in
oleo pedem suum. Cornua rinocoretis, cornua illius: in ipsis
ventillet gentes usque ad imum terre: ascensor celi auxiliator
suus in sempiternum fiat. Per Dominum, &c. Secreta.
Munera, quesumus, oblata sanctifica, ut et nobis unigeniti tui
corpus et sanguis fiant; et famulo tuo regi nostro N. ad opti-
nendam anime corporisque salutem, et ad peragendum injunc-
tum officium, te largiente, usquequaque proficiat. Per Domi-
num. Prefacio. Eterne Deus, qui es fons immarcessibilis lucis,
et origo perpetue bonitatis, regum consecrator, honorum omni-
um attributor, dignitatumque largitor, cujus ineffabilem cle-
menciam votis omnibus exoramus, ut famulum tuum N. quem
regalis dignitatis fastigio voluisti sublimari, sapientie ceterarum-
que virtutum ornamentis facias decorari. Et quia tui est mu-
neris quod regnat, tue sit pietatis quod spe, fide, caritateque
fundatus, peccatorum labe abstersus, de visibilibus et invisibi-
libus hostibus triumphator effectus, subjecti populi augmento
150
prosperitate et securitate exhilaratus, cum eis in mutua dilec-
tione connexus, et transitorii regni gubernacula inculpabiliter
teneat, et ad eterni inclita gaudia, te miserante, per veniat. Per
Christum. Solempnis benedictio super regem et populum.
Postcommunio. Intellige clamorem meum. Hec nos Domine,
Oblatio purget a crimine, et famulum turm N. regem nostrum
ab omnibus tueatur adversis; quatenus et ecclesiastice pacis
optineat tranquillitatem, et post istius temporis decursum, ad
eternam perveniat hereditatem. Per Dominum.
CONSECRATIO REGINE.
INCIPIT Regine consecratio ante hostium ecclesie. Dicatur per
episcopum, Dominus vobiscum. Oremus. Sempiterne Deus,
fons et origo tocius bonitatis, qui feminei sexus fragilitatem
reprobando nequaque rendo propicius eligis, et qui infirma mundi eli-
6 gendo, fortia queque confundere decrevisti; quique eciam glorie
virtutisque tue triumphum in manu Judit femine, olim Judaice
plebi de hoste sevissimo patrare voluisti, respice quesumus
preces humilitatis nostre, et super hanc famulam N. quam
supplici devocione in reginam elegimus, benedictionem tuarum
dona multiplica, eamque dextera tue potencie semper et ubique
circumda, ut in umbone muniminis tue undique secus firmiter
protecta, visibilis seu invisibilis hostis nequicias triumphaliter
expugnare valeat, et unacum Sara, atque Rebecca, et Rachael,
hiis reverendisque feminis, fructu uteri sui fecundari seu gratu-
151
lari mereatur, ad decorem tocius regni, statumque sancte Dei
ecclesie regendum, necnon protegendum, per Christum Domi-
num qui in intemerato beate virginis Marie utero nasci, et
visitare ac renovare hunc dignatus est mundum: qui tecum
vivit et gloriatur Deus, in unitate Spiritus sancti per immortalia
secula seculorum. Amen. Et sic introducatur coram majori
altari et super eam coram optimatibus regni dicatur.
Deus qui solus habes immortalitatem, lucemque habitas inac-
cessibilem, cujus providencia in sua disposicione non fallitur,
qui fecisti que futura sunt, et vocas ea qui non sunt, tanquam
ea que sunt, superbos equo moderamine de principatu dejicis
atque humiles dignanter in sublime provehis, ineffabilem mise-
ricordiam tuam supplices exoramus, ut sicut regina Hester, causa
sue salutis, de captivitatis sue compede soluta, ad regis Assueri
thalamum regisque sui consorcium transire fecisti; ita huic fa-
mule tue N. quam humilitatis nostre benedictione, Christiane
plebis gracia salutis, ad dignam sublimemque regis nostri
copulam misericorditer transire fecisti, concedas; ut in regali
federe conjugii semper manens pudica, proximam virginitati,
palmam continencie obtinere queat, tibique Deo vivo et vero,
in omnibus et super omnia jugiter placere desideret, et, te
inspirante, que tibi placita sunt toto corde perficiat. Per
Domininum. Finita oratione infundat episcopus oleum super
verticem ejus in modo crucis, dicens. In nomine Patris et Filii
et Spiritus sancti. Amen. Prosit tibi hec unctio olei in ho-
norem confirmationis eternum, in secula seculorum. Amen.
Omnipotens sempiterne Deus, affluentem Spiritum tue bene-
dictionis super famulam tuam, nostris orationibus propiciatus,
infunde; ut, qui per manus nostre imposicionem, hodie regina
instituitur, sanctificacione tua digna et electa permaneat, ut
nunquam postmodum de tua gracia separetur indigna. Per
Dominum. Ilic detur anulus dicente episcopo. Accipe anu-
-
152
Wij
}
lum, fidei signaculum sinceritatis, quo possis omnes hereticas
pravitates devitare, et barbaras gentes virtute Dei punire et ad
agnicionem veritatis advocare. Per Dominum. Oremus. De-
us, cujus est omnis potestas et dignitas, da famule tue N.
signo fidei tue, prosperum sue dignitatis effectum, in qua tibi
semper firma maneat, tibique jugiter placere contendat. Per
Dominum. Benedictio corone. Deus tuorum. Responsio in
corona, communis regis: hic coronetur. Accipe coronam glorie,
honoris et jocunditatis, ut splendida fulgeas, et eterna exultaci-
one coroneris, per eum, qui vivit et regnat, per omnia secula
seculorum. Amen. Ad complendum, Oratio.
Omnium, Domine, fons bonorum, et cunctorum dator pro-
fectuum, tribue tue N. adeptam bene regere dignitatem, et a te
sibi prestitam, in ea bonis operibus corrobora. Per Dominum
nostrum. Tunc detur ei sceptrum dicendo. Accipe virgam
virtutis et equitatis, et esto pauperibus misericors et affabilis;
viduis, pupillis, et orphanis diligentissimam curam exhibe; ut
omnipotens Deus adaugeat tibi gloriam suam, qui vivit, &c.
BENEDICTIONES DOMINICALES ET FESTIVALES.
INCIPIUNT benedictiones per anni circulum,edite a venerabili
Patre Fratre Johanne de Pecham, archiepiscopo Cantuariensi.
Derainica prima adventus Domini.
Oratio.
m. Sarong
1t
Deus, cujus unigenitus adventu o promissam patribus at- two recte
tulit benedictionem, vos sua miseracione sanctam induat conver-
sacionem. Ipse vestrorum corporum vestimenta sibi substernat
T
153
way just
infernatious
肇
​in semita penitencie, ut venienti complaceat, in vobis perhenniter
habitare;o probati in stadio militie Christiane, cum gaudio
recipere valeatis majestatem judicis venturi tandem in nubibus.
Quod ipse prestare dignetur, cujus regnum et imperium sine
fine permanet in secula seculorum. Amen. Et benedictio Dei
omnipotentis Patris et Filii et Spiritus sancti descendat super
vos, et maneat semper.. Dominica secunda. Oratio.
Deus, cujus unigenitus adimplens legem legalem, abstulit
maledictionem: Deus, qui in rubo apparuit, vobis tribuat bene-
dictionem: et qui visitat sedentes in tenebris, sanctos patres
extraxit ab inferis, ipse, disruptis vinculis infernt, omnes predes- alibus?
tinacionis filios extrahat a peccatis: et qui dispensacione mirabili Ut
ad Лudeos veniens, fundamentum statuit gencium vocandarum,
mundum,adventu suo salvificet universum : Quod ipse prestare
t.c. dignetur. Cujus. regnum, &e. Dominica tertia. Oratio.
Pater misericordiarum, et Deus tocius consolacionis; per Filii
sui adventum sacramentalem et misticum; gaudio vos reficiat
sue benedictionis:Quique mortuos suscitans, ceterisque corus-
cans prodigiis, adventus sui monstravit certitudinem; omnem
auferat.a mundi finibus hereticam pravitatem. Quatenus quem
venisse constat corpori suo quod est ecclesia, vitam impendere
membra sua de omni mundi tracta latere, dignetur jugiter in
eis veniens; sibi capiti sociare. Quod ipse prestare dignetur.
Feria quarta ante natalem Domini. Oratio.
b
:
/
Deus, qui mundum per Sathanam et Evam perditam per
Gabrielem et Mariam voluit reparare; vos sua preveniat bene-
dictione quique omnia transcendens, obumbratus latuit in
virginalis utero castitatis; ipsius vos efficiat participes ardentis-
ut sime calitatis: qui dampnatis filiis tam propiciam ac poten-
tem exhibuit patronam ipsius intervenientibus meritis/vobis ab
exilio revocatis perditam restituat coronam. Quod ipse pres-
tare dignetur. Feria sexta. Oratio.
··

154
Wij b
Deus, qui de radice Jesse veram dignatus est humanitatem
assumere, veri Nazarei vos repleat benedictione et sicut ab
ipso per Marie thalamum, benedictio per sufficienciam descen-
dit in omnem creaturam; sic per salubrem efficienciam benedi-
cere dignetur presentem familiam suam quo possitis cum ipsa,
mente in montana conscendere et exultante spiritu in Deo,
Altissimum corde humili magnificare. Quod ipse prestare dig-
·
netur. Sabbato. Oratio.
Deus, cujus majestas sedens super Cherubyny omnem sibi
substernit altitudinem Angelorum,; apparens coram Effraym,
Benjamyn et Manasse fructum vobis operum celestium, et ob-
livionem tribuat mundanorum, quique certis -carecteribus dis-
tinguit ordines ecclesiasticos; sua benedictione repleat hodie sa-
cramentis Ørdinum insignitos :Quo seipsos sacris misteriis per
penitenciam cooptantes; Salvatoris nostri cum precursore, sinceri
et intrepidi mereantur esse precones. Quod ipse prestare dig-
netur. - Dominica quarta. Oratio.
Dei Filius, ad hoc missus in mundum ut habitator existeret
mentium humanarum; vos in eternitatis lumine templum sibi
faciat sempiternum. Quique adventus sui personalis quadrupli-
cis, quadruplicem ebdomadam, misticum signum, vobis quadra-
tum virtutis tribuat munimentum: cum adventu suo novis-
simo illuminabit omnes latebras tenebrarum; visuri salutare Dei,
possitis ingredi civitatem in quadro positam, quam nichil ingre-
ditur inquinatum. Quod ipse prestare dignetur. In vigilia
Natalis Domini. Oratie.
Pater misericordiarum, qui per nativitatem nigeniti sui tem-
poralem, sanctorum patrum complevit desiderium: vos, hodi-
erni cultu jejunii, purificatos efficiat letanter recipere ilium
v pobis datum: et qui antiqui temporis, hodiernis laboribus re-
presentatis longanimem expectationem, in crastina recipere
valeatis dextere Dei perpetuam delectacionem: quo per predes-
//EE

M
Lat. perp.
X
155
tuann
naturam neat
A
**
tinati misterii virtutem et fructum obtineatis, remissionem om-
nium peccatorum. Quod ipse prestare dignetur. Ad primam
missam. Oratio.
Deus, qui sacratissimam noctem istam dignatus est nascentis
sui Unigeniti refulgencia decorare, mentes vestras serenet sue
glorie radiante splendore: et sicut ipse a regalibus sedibus ve-
niens, prodiit ex inviolato thalamo virginali, sic secure vos tran-
sire faciat discrimina seculi malignis laqueis involutos: et cum
sanctis Pastoribus, Deo dignas excubias frequentantes, ad inde-
ficiens gedium ab angelis tunc nunciatum mereamini pervenire
laudantes. Quod ipse prestare dignetur. Cujus regnum, &c.
Ad secundam missam. Oratio.
au
Deus, qui preteritorum temporum caliginem in partu virgineo
serenasti; mentibus famulorum tuorum, solis justicie radios fa-
cias exoriri: et sicut idem tuus Filius et ymago, pro reformaci-
one hominis videri voluit in presepio reclinatus; sic populo tuo
am tuam uniat
tribue, ut ad Tuam vivat ymaginem reformatus; quatenus,
cum matre misericordie Maria tanta beneficia grato animo con-
ferentes, eisdem exemplaribus componant perpetuo vitam et mo-
res. Quod ipse prestare dignetur. In die natalis Domini,
Oratio.
Deus, qui hodierna die trium temporum misteria, trine obla-
cionis sacrificio jubes representari; da famulis tuis veritati per
Christum annunciate totis precordiis inherere: quique ipsum
in abjectionis diversorio pannis involvi jussisti, humillime pau-
pertatis fideles tuos pauperes Spiritu, efficias divites operibus
permansuris: quatenus illius Unigeniti tui, simul in unum divitis
et pauperis, effecti conformes, mereantur existere perpetuo co-
heredes. Quod ipse prestare dignetur. In die sancti Stephani.
Oratio.
Deus, qui virtutis tue Verbum ad hoc temporaliter nasci jus-
sisti, ut omnem sibi substerneret temporalem potenciam, prin-
}
156
cipis tue milicie Stephani solemnitatem facias tuis fidelibus fruc-
tuosam. Da eis bona sibi credita, hujus exemplo, salubriter
dispensare, et sue sanctitatis vestigiis fideliter inherere: et qui
ipsum pro lapidantibus exorantem, fecisti triumphalis bravii pri-
micias obtinere; des plebi tue inimicos veraciter diligere, et in
aulam etheream ipsius precibus introire. Quod ipse prestare,
&c. In die sancti Johannis Evangaliste. Oratio.
Deus, qui per incarnatam Sapienciam, seculi astuciam decre-
vit stultam ostendere; sancti Johannis Evangeliste, celestis aqui-
le, nos faciat solemnia debita reverencia celebrare: et qui ipsum
sue honore amicie, ac mundicia virginali decoratum illustravit
vero splendore sapiencie; concedat vobis ipsius participare gra-
ciam, ac doctrine sue cordis oculos jugiter aperire: quatenus
amando et servando quod docuit, pertingere valeatis ad gaudium
quo ascendit, speciali privilegio gladio inexperto. Quod ipse
prestare dignetur. Sanctorum Innocencium. Oratio.
right
Deus, qui vera innocencia voluit ypocrisim condemnare,
sanctorum Innocencium exemplo nos faciat vite veraciter inno-
centis dulcedinem custodire: quique ipsorum incontaminatum
exercitum, canticum novum cantare facit in gloria, vos merito-
rum ducat fortitudine, quo ipsi pervenerunt, tacita sui sangui-
nis armonia; quatenus Rachaelis lacrimis carnalia solacia post-preponentes MS
ponentes, lugentibus promissas valeatis consolaciones suscipere
permanentes. Quod ipse prestare dignetur. Sancti Thome
martiris.
Oratio.
Deus, qui gloriosi Antistitis Thome martirium, specialiter Na-
tivitatis tue gaudiis miscuisti, ipsius intervenientibus meritis,
nos famulos tuos ipsius Passionem facias debiti honoris reveren-
cia venerari: et sicut ipse juxta boni pastoris regulam, animam
dedit pro ovibus sibi commissis, sic da vicariis tuis nullam for-
midare tirannicam rabiem, in prejudicium Catholice veritatis;
quatenus ejus exemplo, pro sanctarum legum tuarum obser-
157
+
vancia, discant prospera mundi despicere, et de adversariis ec-
clesie per veram mentis pacienciam triumphare. Quod ipse
prestare dignetur. Dominica infra Nativitatem. Oratio.
Deus, cujus Unigenitus, humilitatis causa docende, factus est
sub illa, quam dederat, lege; in legitimis ad obedienciam vestras
dignetur animas inclinare: et qui eum causa docende prudencie,
angelico fecit instinctu secedere in Egiptum; vos faciat pruden-
cia spiritus fugere omnes muscipulas infernalium laqueorum:
quatenus per adopcionis graciam effecti ejus, licet infinite im-
pares, fratres, ejus sitis in gloria coheredes. Quod ipse pres-
tare dignetur. Sancti Silvestri pape. Oratio.
Deus, qui per beati Silvestri meritum, imperialem majestatem
in fidei reverenciam inclinasti; ad tui nominis gloriam omnes
seculi altitudines facias ecclesiasticam eminenciam, subjectione
debita, profiteri: quique per ipsum, eandem sponsam tuam
exutam veste lugubri, sublimasti in promissam gloriam seculo-
rum; da fidelibus tuis, non inflative sed solide, appetitu excel-
lencie, omnem fastum despicere seculi sectatorum: quatenus
vos, ejus eripiat precibus a faucibus demonis, qui perniciosius
quam tormentis sevit seculi blandimentis. Quod ipse prestare.
In Circumcisione Domini. Oratio.
Deus, cujus Unigenitus incarnatus circumcisionem voluit sus-
cipiens terminare; cordium vestrorum dignetur circumcisione
mistica, immunda germina amputare. Ipse cum ceteris mem-
bris vobis circumcidat aures et labia, ut non carne, sed spiritu
dinoscatis circumcisionis implenda esse mandata: quatenus om-
nia contagia a vobis taliter abscidatis, ut in octava resurrectionis
ab omni vetustate mortalis propaginis circumcisi, novitate per-
petua gaudeatis: quod ipse prestare dignetur. In die Epiph
anie Domini. Oratio.
Deus, qui hodierna die stellari prodigio apparuisti primiciis
gentium, corda in te credencium illumina splendoribus sancto-
158
rum tuorum: et qui, tactu tue carnis immaculate, aquis collata
vi regenerativa, in renascentium exemplum illico servasti jejunii
quadragenam: famulos tuos regeneracione a maculis deputatos,
a succrescentibus contagiis emundes per penitenciam purgati-
vam; et quod de tua gloria sentiunt in luce fidei umbratice,
gaudentes tandem aspiciant te regem incommutabili decore.
Quod ipse prestare dignetur. Dominica infra octavam Epiph-
anie. Oratio.
Deus, qui Unigenitum suum omnem justiciam implere voluit,
et docere; concedat vobis humilitatis sue gressibus, perfectione
legis obediencie, adherere. Det vobis oblatam gloriam, fragili-
tatis proprie consciis, cum Johanne rejicere, et cum Magis
sanctis omnis honoris altitudinem, in Salvatoris reverenciam,
inclinare: ut ipsius exemplo Domini, omni homini honorificen-
ciam debitam exhibentes, illuc ascendere possitis, unde precipi-
tati sunt spiritus perfidi, gloriam soli Deo debitam capere cupi-
entes. Quod ipse prestare. In octavis Epiphanie. Oratio.
.
Deus, qui promissam gentibus hodiernis solemniis misisti
illuminacionem, magisterio fidei tue subjicere digneris gencium
plenitudinem: et qui super Salvatorem baptizatum, Spiritum
sanctum in columbe specie destinasti, filios ecclesie tue multi-
plica, eosdem induens Spiritus Sancti gracia septiformi: quatenus
in ipsorum cordibus immobilis persistat, et eos aurum dilectionis
fraterne, thus theosebie, et myrrham penitentie tibi jugiter
offerre concedat. Quod ipse prestare. Dominica post octavas
Epiphanie. Oratio.
Deus, qui regeneracionis lavacro perditam fidelibus suis resti-
tuit innocenciam, concedat vobis sacre conversacionis gracia,
corpora vestra offerre sibi hostiam vivam. Tribuat vobis in
sacris eloquiis nec immoderate, nec desidiose sapere; sed in
omni sensu unitatem ecclesiasticam custodire: quatenus fidei,
spei et caritatis triduo Salvatorem perditum cum dolore queren-
ADHY
159
:
tes, ipsum in superna Jerusalem possitis recipere gaudentes.
Quod ipse prestare. Dominica secunda post octavas Epiphanie.
Oratio.
Deus, institutor et auctor Christiane religionis, populum ca-
tholicum adorna multiplicatis gracie tue donis. Concedas san-
guine tuo redemptis, idipsum congratulando ac compaciendo
invicem sentire, et alta dispiciendo humilibus consentire: qua-
tenus per sex etates seculi peregrinos, sitibundo desiderio ad
tuam graciam suspirantes, in Agni nupciis haurire facias delicias
permanentes. Quod ipse prestare dignetur. Dominica tercia.
Oratio.
Misericors Dominus tribuat vobis, sic innocencie dulcedinem,
eciam in adversarios custodire, ut nullatenus victi a malo, in
bono valeatis de malis omnibus triumphare. Concedat vobis
per prudenciam spiritus, omnem astuciam sensus humani despi-
cere, et Christi sacerdocio discipulatus reverenciam debitam ex-
hibere: quatenus cum centurione, potestatis dominice et humi-
litatis proprie vera professione, soliditate fidei possitis infirmitatis
domestice remedium optinere. Quod ipse prestare dignetur.
Dominica quarta. Oratio.
Deus, qui caritatis federa conservare jubet pre cunctis ceteris
mandatis; concedat vobis mandatorum suorum observanciam
secundum regulam dirigere caritatis: det vobis fervores concu-
piscibiles et irascibiles amaritudines sic Salvatoris imperio sub-
jugare, ut possitis, ipso imperante, ventorum et marium impetus
superare: quatenus Syrenarum spretis illecebris, et scopulorum
infractionibus devitatis, in portum desiderate quietis, navigium
presentis vite, calcatis fluctibus, deducere valeatis. Quod ipse
prestare dignetur. Dominica quinta. Oratio.
Pater misericordiarum, cujus miseraciones super omnia de-
fluunt opera sua, concedat vobis mutua invicem portare onera,
pace Christi in omnibus custodita. Tribuat vobis zizaniorum
160
ve
molestiam prudenter et equanimiter tolerare, donec ipsam, veri
judicii lumine, possitis radicitus extirpare; ut ympnis et can-
ticis spiritualibus vos mutuo in Domino commonentes, vestra
verba et opera in gloriam dirigatis Domini, gracias semper agen-
tes. Quod ipse prestare. Dominica Septuagesime. Oratio.
nere.
Deus, qui ob hoc mala in seculo toleras, ut electi tui ipsorum
proficiant molestiis toleratis, ecclesiam tuam gemitibus circum-
datam exaudire digneris: et que, te inspirante, septuagenarii
meroris tempore silet prudenter cantica leticie, te juvante, ex-
peditis gressibus valeat ad destinatum bravium festinare: quate-
nus excluso ocio, electi tui sic discant in vinea laborare, ut in
mortis vespera possint incorruptibilis denarii stipendium obti-
Quod ipse prestare. Dominica Sexagesime. Oratio.
Deus, laborancium remuneracio, et pro te indeficiens corona,
fideles tuos multiplici infirmatos angustia, virtutum perficias
armatura, ut quicquid exterioris complaciencie solacio, tribula-
cionibus subtrahitur, te juvante, in vegetacionem spiritus con-
vertatur. Quatenus verbi tui seminario stabiliter inherentes,
in celi tandem tertii deducantur gaudia, tui decoris gloriam
contemplantes. Quod ipse prestare. Dominica Quinquagesime.
Oratio.
Deus, quo ordinante, caritas est meritorum pondus omnium
et mensura, concedat vobis in omnibus caritatis dirigi disci-
plina: ipsius diffusione corda vestra ad salutaria dilatentur, ut,
ipsa duce, maturis electis parvulorum inepcie contempnantur :
quatenus ab ejus clemencia, que solis caritatis clamoribus incli-
natur, mencium strarum cecitas indeficienti lumine perlus-
tretur. Quod ipse prestare dignetur. In die Cinerum. Oratio.
ve?
Deus, qui penitenciale remedium fragilitatis humane lapsibus
misericorditer indulsisti, jejunii sinceri observancia remitte pre-
terita, et exclude delicta populi. Da ei cinere et cilicio propriam
reverenter profiteri miseriam, ut misericorditer sublevetur per
161
ན་
▸
A
radicem bonorum omnium, tuam graciam: quatenus in vere
pietatis exercitiis sic discat humanos favores et judicia despicere,
ut thesaurum indeficientem in celis sibi valeat stabilire. Quod
ipse prestare. Dominica prina Quadragesimo. Oratio.
Deus, quadragenarium numerum idcirco penitencie conse-
crans, ut quarternarii evangelici, et legalis decalogi transgressio,
per penitenciam reformetur; da famulis tuis ut fructuose sin-
ceritatem jejunii amplectantur. Concede eis cum Moyse pur-
gativum, cum Helya illuminativum, cum Domino perfectum
jejunium transcurrere; ut, mortificatis sensibus et membris,
corda possint hilariter in celestia sublevare: quatenus jejuni-
orum et oracionum instancia, sathanam debellantes, angelico
ministerio celestes valeant prelibando gustare dulcores. Quod
ipse prestare. Feria quarta Quatuor temporum. Oratio.
Deus, qui jejuniis mandat affligi corpora, ut mentes in ejus
desiderium subleventur; corporeas nobis angustias in sagenam
spiritualem convertere dignetur: et qui figuratum signo Jone
populo perfido contulit beneficium dominice Passionis, concedat
nobis purgari veraciter trina amaritudine, contricionis, confessi-
onis, et satisfactionis: quo et simulacionis figmenta et carnalia
feda contempnentes, mundi spiritus exclusa nequicia, Christo
Domino propinqui efficiamini, Patris beneplacita adimplentes.
Quod ipse prestare. Feria sexta. Oratio.
Deus, qui impiis impietatem suam deserentibus, vitam largitur
et graciam; vobis, preveniente gracia sua, penitenciam tribuat
illibatam; concedat vobis ecclesiasticam tenere in omnibus uni-
tatem, et in ea, lachrimarum lavacro, perfectam consequi sani-
tatem. Ut infirmitati triginta et octo annorum caritatem super-
addentes, genuinam quadragenariam salubriter compleatis ; et
mutua invicem ferentes onera, nunquam in dimissa crimina
recidatis. Quod ipse prestare. Sabbato. Oratio.
Mr
Sanctitatis largitor, et ordinum distributor altissimus, vos
162
|
M
sanctificet per omnia ut bona eligentes, ab omni eciam absti-
nentes specie perversa, possitis montem justicie, cum Domino
et apostolis conscendere, et candidatis corporum vestimentis
perfundi celestis luminis claritate. Quatenus trine majestati
fide, spe, et caritate in perigrinacionis tabernaculo adherentes,
transfiguracionis Dominice, configuracione corporum et illumi-
nacione mentium, tandem possitis esse participes. Quod ipse
prestare. Dominica secunda Quadragesime. Oratio.
Deus, cujus voluntas est vestra sanctificacio et profectus,,
concedat vobis veri honoris decus, puros scilicet actus, veros:
cogitatus et sinceros effectus. Det vobis exercitiorum gressibus
semper in melius habundare, et de virtute in virtutem continu-
atis cursibus ambulare: ut refectione Spiritus interius vegetati,
possitis tandem Increati et Incarnati geinam gloriam contem-
plari. Quod ipse prestare. Dominica tercia Quadragesime.
Oratio.
Deus, qui de peccatorum tenebris vos vocavit in lucem peni-
tencie, tribuat vobis, ut lucis filii, in bonitatis dulcedine, recti-
tudine justicie, et veritatis lumine ambulare. Ipse muti demo-
nii a vobis repellat funditus perniciem, ut divini honoris, ac
proprii sceleris depromatis inviolabilem confessionem: qua-
tenus insidiantis diaboli maliciam perpetuo excludentes, ambu-
letis dilectionis tramite passim Christi vestigiis inherentes.
Quod ipse prestare. Dominica quarta Quadragesime. Oratio.
Deus, qui Unigeniti sui sanguine vos perdite restituit libertati,
concedat vobis evitatis ancillaribus contagiis superne Jerusalem
leticiam experiri. Tribuat vobis carnis delicias in desertum per
penitenciam convertere, et potestate spiritus, fecunditati operum
salutarium totis viribus inherere; ut de persecucionum insuper
aculeis, sic possitis immobili paciencia triumphare, quod heredi-
tatem solis filiis debitam mereamini interminabiliter obtinere.
Quod ipse prestare. Sabbato Sitientes. Oratio.
Y
163
Suorum miserator Deus fidelium, vos spiritualibus reficiat
alimentis, pro cujus honore a carnalibus abstinetis: ipse vestri
meminerit in sue beneplacito pietatis, qui se ad necessitates
vestras spondet, affectum transcendere pie matris: quatenus
sacris ordinibus veraciter iniciati, angelicis mereamini ierarchiis
perhenniter sociari. Quod ipse prestare. Dominica in Passione.
Oratio.
Benedicti clemencia Redemptoris tribuat vobis passionis sue
solennia devotissime celebrare, digneturque aspersione sui san-
guinis conscienciarum vestrarum maculas expiare. Det vobis
innocenciam irreprehensibilem omnium oculis exhibere, et ago-
. nizantes pro justicia, nunc adversantium impetus, cum expedit
fugere, nunc hilariter sustinere: ut semel introeuntes in sancta
sanctorum, spei vive 'continua expectacione, possitis tandem
Christo, in carne passo, eternis jubilis congaudere. Quod ipse
prestare. Dominica in Ramis palmarum. Oratio.
Cuncti et eterni Rex imperii concedat vobis ipsis ad eum occur-
rere, cum gaudio venienti ei corpora vestra sternere et palma
applaudere triumphali. Concedat vobis applausus fallaciam
despicere, et versipelles malicias, ipsius exemplo Domini, cum
mansuetudine sustinere. Ut que Christi sunt, sic in vobis ipsis
possitis sensu proprio experiri, quatenus humiliati et exinaniti
valeatis cum Christo perhenniter exaltari. Quod ipse prestare.
Feria sccunda. Oratio.
Rex glorie Dominus, qui faciem suam cedentibus obtulit et
conspuentibus pro vestra liberacione, tribuat vobis tante gracie
semper gratitudinem et gracias exhibere. Ipse vobis sue cle-
mencie semper impendat auxilium, sine quo nec vivere nec esse
nec salubriter agere sufficitis ad momentum: quatenus, ipso
opitulante, possitis cum unctionis misteriis honorare, et ad in-
corrupcionis eterne gloriam valeatis cum eodem resurgente Do-
mino pervenire. Quod ipse prestare. Feria tercia. Oratio.
19
164
Agnus ille mansuetus, qui pro salute humani generis sponte
se exhibuit victimam Deo gratam, tribuat vobis custodire inno-
cenciam in omnibus illibatam. Ipse vos in crucis solo faciat
misterio gloriari, projecta procul universa gloria seculari: qua-
tenus ea protecti stare possitis inconcusse contra omnes insidias
inimici, cujus pro nobis voluit, Patri obediens, nequiciam expe-
riri. Quod ipse dignetur. Feria quarta. Oratio.
Salvator noster, qui pro nobis factus est obediens usque ad
is is right mortem crucis ignominiosam, concedat Mobis inter adversa et
prospera constantem custodire obedienciam in omnibus illi-
batam. Det vobis miseracionum suarum grata semper memoria
recordari, et ipsum in crucis torculari pro nostris sceleribus
rubricatum, laude perpetua venerari: ut qui pro nostris expi-
andis sceleribus annumerari voluit sceleratis, a nostrorum nos
scelerum maculis expiet, sue exemplo et merito passionis. Quod
ipse. Feria quinta in cena Domini. Oratio.
Deus, qui hodierna die corporis sui et sanguinis instituit sa-
cramentum, vosmetipsos per Spiritum Sanctum mistice efficiat
corpus unum, et sicut sub sacramenti velamine vere et essen-
cialiter vobis carnis sue indivisam tribuit communionem, sic
divinitatis sue mentibus vestris veram tribuat refectionem: quo
per Christum, ut viaticum in peregrinacione, fide recreati,
eundem vobiscum manentem valeatis juxta ipsius promissum,
usque ad consummacionem seculi experiri. Quod ipse prestare.
In sabbato sanctoPasche. Oratio.
incto
Deus, qui signum Sabbati legalis implevit hodierna die, in
requietione dominici corporis in sepulcro, vobis cordis tribuat
continuum servare sabbatum, sacris ecclesie sue misteriis jugiter
insistendo : quique hac ipsa luce fidem ecclesie sue stabilivit in
pectore virginis gloriose, concedat vobis, ipsius meritis, Christo
Domino fide stabili perhenniter inherere: quo in fine seculi
suscitati, revoluto lapide molis corpore, valeatis visibiliter con-
165
templari quod nunc non videntes creditis, innitentes infallibili
veritate. Quod ipse prestare dignetur. In die Pasche. Oratio.
Deus, qui hodierna die immortalitatis vobis gloriam inchoavit,
Unigenito suo a mortuis resurgente, dignetur in capite cepta, in
corpore consummare: et qui a mortuis pro peccatis nostris,
resurrexit, pro commendanda vite evangelice novitate, tribuat
vobis de virtute in virtutem continuatis gressibus ambulare:
ut expurgata fermenti veteris contagiosa corrupcione, Pascha
novum prelibatum in tempore, in futura resurrectionis gloria
valeatis societate perpetua degustare. Quod ipse prestare dig-
netur. Feria sccunda. Oratio.
^
Deus, qui unigeniti tui resurgentis gloriam demonstravit
infallibilibus argumentis, sensus nostros extendat funditus in
immutat
immutationis expectacionem gloriose sionis: et qui non omni populo sed
testibus inviolabilibus suscitatum monstravit Unigenitum, privati
sensus temeritate semota, a Deo solo vos per ecclesiam querere
faciat intellectum: quatenus vos ab ipso agnoscentes humiliter
peregrinos, in hujus vite caligine, tandem veri panis patefactis
latebris societ visione. Quod ipse prestare. Feria tercia in
ebdomada Pasche. Oratio.
Deus, qui Christi sui animam corpori suo sociavit inseparabi-
liter per gloriam immutato, corda nostra a cunctis purgata
tartareis sibi federet perhenniter in Spiritu Sancto: quique se-
pulcrum clausum penetravit sue glorie potestate, corda nostra
sua irradiet claritate; ut de sepulcris concupiscencie per gratiam
exeuntes, indeficientis vite, resurgentis Domini patrocinio, va-
leatis esse participes. Quod ipse prestare dignetur. Feria
quarta. Oratio.
Deus, qui evacuata diei septime cerimonia, resurrectionis sue
primiciis, diem sanctificavit octavum, nobis perfecte justicie tri-
buat complementum. Et sicut ipse moriens inchoavit etatem
seculi sepțimam, quietem tribuens spiritibus defunctorum; sic,
166
resurrectionis sue virtute in octava vobis felicitatem tribuat
corporis et anime perpetuo convictorum: ut quod in ipso
capite vestro Christo nunciatum certissime tenetis, apostolicis
docti experimentis, in corpore suo, quod est ecclesia, consum-
matum in gloria feliciter habeatis. Quod ipse prestare dignetur.
Feria quinta. Oratio.
Deus, qui pro tollendo desperacionis baratro, Magdalene pen-
itenti primo resurgens voluit apparere, tribuat vobis vere peni-
tencie fervore, peccatorum maculas expiare. Quique attractus
ejusdem lacrymis, ipsi apparuit ad sepulcrum longaminiter ex-
pectanti, vos ad sui inquisicionem potenter excitet et vires
tribuat, quod queritis, obtinendi: quatenus sicut ipsa meruit
resurgentis gloriam apostolis nunciare, sic dignetur vobis per
graciam, quam reperit, respectum divine clemencie impetrare.
Quod ipse prestare dignetur. Feria sexta. Oratio.
Deus, qui ad fidem gencium transituros, hujus gracia, disci-
pulos suos in Galilea resurgens voluit consolari; vos in regionis
superne patria faciat sue splendores glorie contemplari: quique
ex hoc ipso Christum cupientes cernere, a veteribus ad nova
docuit transmigrare; tribuat vobis in novitate vite, quam spiri-
tus suggerit, ambulare: quo perluctantis corporis maceracionem,
ad purgati corporis pertingere valeatis incurrupcionem per
ipsum Dominum vobis usque ad finem seculi assistentem.
Quod ipse prestare. Sabbato in albis. Oratio.
Deus, qui pro resurrectionis sue stabilienda certitudine, voluit ·
cum discipulis suis cibum sumere, vos sui ipsius sagenam arden-
ter faciat esurire. Concedat vobis, ducatu Petri in monumen-
tum sacre pagine introire, et capitis sudarium, hoc est divinitatis
misterium, ab assumpti corporis involucris, per sapienciam et
scienciam discrecione previa separare: quo de tenebris educti,
ad admirabile lumen suum, virtutes ejus annunciantes multipli-
cetis, ac magnificetis populum sacramentali lavacro innovatum.
I
167
!
Quod ipse prestare dignetur. Cujus regnum. In octavis
Pasche.
Oratio.
Pater, Filius, et Spiritus Sanctus, unus auctor fidei Christiane,
concedat vobis hujus virtute fidei de universis mundi insultibus
triumphare, Christusque, qui redemptis ablutis aque lavacro
promeruit vitam sanguine suo, ad resurrectionis gloriam vos
gresu dirigat ordinato: quatenus pacem illam trinam oblatam
resurgente discipulis, suo certamine adquisitam, optinere pos-
sitis presentis temporis et eternam. Quod ipse prestare digne-
tur. Dominica prima post octavam Pasche. Oratio.
Spiritus, auctor innocencie ob hoc passus, ut vos in sue tra-
heret vestigia passionis, paciendi vos affectu imbuat ob amorem
ipsius piissimi Salvatoris: et sicut ipse pastor optimus pro nobis
dedit animam suam, sic in unum ovile congreget multitudinem
vagabundam: quo introducti in pascuorum interiorum et ex-
teriorum immarcessibilem ubertatem, jugiter absque fastidio
gustetis gloriam satiantem. Quod ipse prestare dignetur.
Dominica secunda. Oratio.
Deus, qui nos in valle miserie constituit peregrinari, itiner-
antes vos expediat et omnia retardancia faciat detestari: con-
versacionis sanctitate tribuat vobis enunciaciones reprimere de-
trahencium, et suborientem assidue tristiciam demutet in gau-
dium sempiternum: quo modice eum peregrinacionis tempore
non videntes, et iterum modice in quiete spiritum contemplan-
tes, tercio in eternitatis lumine, resumptis corporibus, in celum
tercium totaliter feramini exultantes. Quod ipse prestare.
Dominica tercia. Oratio.
Pater luminum, a quo procedit universitas salutarium dono-
rum, ad perfectum dignetur perducere bonum in vobis Verbi sui
gracia inchoatum; expurget vestra precordia ab omni sensibili
illectione, ut paracliti delicias possitis suscipere mente immundi-
cia vacuata: quo, ipso inspirante, peccatum valeatis fugere, et
168
justiciam exercere, et judicium divinum cum fiduciali reverencia
expectare. Quod ipse prestare. Dominica quarta. Oratio.
V
Deus, qui vera religione colitur a populis Christianis, corda
Ve mostra religet pietatis operibus et studio puritatis: legi liber-
tatis et gracie nobis tribuat efficaciter inherere, ut salutis vestre
memoria, nunquam a mencium vestrarum consideracione vigili
sustineat avolare: quatenus sibi sola beneplacita postulantes,
Filio mediante, gaudii pleni possitis esse participes. Quod
ipse. In letania majori. Oratio.
Deus, qui necessitatibus humane refugium, oracionis statuit
instanciam jejuniis et elemosynis subnixam, vobis, hoc oracio-
num tempore, pietatis sue gratiam tribuat expectatam: et qui
in meriti exercitium, temporali varietati vos fecit obnoxios,
quantum humane fragilitati expedit, successus vobis tribuat
opportunos: quo agnoscentes clemenciam conditoris, de opten-
tu eternorum ad fiduciam stabilem totis precordiis assurgatis.
Quod ipse prestare. In vigilia Ascencionis. Oratio.
Unigenitus incarnatus, qui per passionis supplicium sponte
meruit debitum sibi Ascencionis honorem, corda vestra sue in-
spiracionis dulcedine ad sui tradat salubriter imitacionem : et qui
descendit, ut ascendens omnia adimpleret, nostre humilitatis
merito interiora affluencie sue donis instauret: quo celestium
donorum copia, celi civibus conformes effecti, non cessetis illic
conscendere, ubi tota est felicitas Incarnati gloriam contemplari.
Quod ipse. In die Ascencionis. Oratio.
Deus, qui mortalitate absorpta hodie ascendit in empiream
regionem, tribuat Kobis, expeditis meritorum cursibus in ascen-
dentis tendere viriliter odorem: et sicut ascendens patefecit
fidelibus suis vitam etheree mansionis, sic nobis illam celis
inferre violenciam, qua rapitur altitudo regni celestis: quatenus
ipse, qui residens in Patris dextera, cunctis suis substrata pedibus
contemplatur, pro nobis advocatus et intercessor esse dignetur
.
169
~~
}
Quod ipse prestare dignetur. Dominica proxima post festum
Ascencionis. Oratio.
Pater misericordiarum, per Unigenitum suum vobis amborum
tribuat caritatem, que sola distinguit inter electos et populum
malignantem, concedat vobis, caritatis ornatu, a facie majestatis
abscondere peccatorum multitudinem, et invicem communicare
datam gratiam ad donantis gloriam et honorem: quatenus
ipsius Domini efficiamini testes ydonei, et possitis suam semper
gloriam intrepide protestari. Quod ipse prestare. In vigilia
Pentecostes. Oratio.
Immense affluencie Dominus sua vos preveniat largitate,
tribuatque vobis, ad susceptionem Paracliti, corda vestra congruis
ceremoniis preparare: qui et vos omnem doceat salutiferam
veritatem, et in mentibus vestris perpetuam sibi faciat mansi-
onem: quo et mandata ejus caritatis sinceritate servetis, et
facie ad faciem regem in decore suo tandem cernere valeatis.
Quod ipse. In die Pentecostes. Oratio.
Deus, qui discipulos disciplina multiplici preparatos, digna-
tus est hodie Spiritu Sancto visibiliter et invisibiliter consum-
mare, vos sua clemencia dignetur ejusdem Spiritus gracia illus-
trare qui sicut in linguis igneis dignatus est apparere, sic vos
faciat veritate lucentes, ferventes ignitis sermonibus proximorum
animos inflammare: quatenus sicut suavitatis su dulcedine
omnis respergitur creatura, sic ipse secundum rem et nomen
Paracliti consoletur, et uniat perhenniter corda vestra. Quod
ipse prestare dignetur. Feria sccunda. Oratio.
Deus, qui, loquente Petro, spiritum sanctum misit audienti-
bus verbum tuum, nostre quamvis imparis benedictionis minis-
terio, vobis largitatem tribuat donorum suorum: quique linguas
pro superbientis populi errore divisas, per Spiritum Sanctum
adunavit in fide, vestre multitudine perpetuo tribuat vere
consencionis unitate gaudere: quo sicut lucem suam per Spiri-
170
tum sanctum misit in mundum; sic det vobis luci inherenti-
bus tenebras fugere peccatorum: quod ipse prestare dignetur.
Feria tercia. Oratio.
Deus, qui per manus apostolicas Samaritanis tribuit Spiritum
Sanctum, vobis benedicere dignetur meritis apostolicis, quamvis
per indignum ministerium nostrum. Ipsius ubertate Spiritus
per nos licet infirmos reficiat gregem suum cujus virtus infir-
mitatem, lux caliginem, et bonitas tollere sufficit omne malum:
quo sicut idem spiritus est caritas et gaudium Patris, et Filii,
sic vobis tribuat vere caritatis federe invicem solidari: quod ipse
prestare. Feria quarta. Oratio.
Deus, qui egressuros a Judaicis angustiis per fidem in orbis
latitudinem, celos fecit mirabiliter distillare; dignetur corda
vestra sui aspersione Spiritus irrigare: ipse vos ad deteriora
pronos, ad se trahat, sue dulcedinis inspiracione, ut possitis ad
ipsum videndum feliciter pervenire: quo peregrinacionis labor-
ibus pane vivo salubriter vegetati, et in vita eterna possitis ejus-
dem affluencia quietis desideriis saciari. Quod ipse prestare
dignetur. Feria quinta. Oratio.
right.
Deus, qui virtute predicacionis apostolice universos sanavit
piritalibus languores, clemencie sue spiritalibus remediis vos faciat experiri
virtutes: ut confessione criminum expulsa pernicie, malignan-
tie purgatis desideriis, meritorum gressibus ad celestia viriliter
festinetis: quo et pecunias et omnes temporales illecebras post-
ponentes, celestium dulcedinum possitis indesinenter esse parti-
cipes. Quod ipse prestare dignetur. Cujus regnum et impe-
rium sine fine permanet in secula seculorum.
Feria sexta
Oratio.
Deus, qui Unigenitum suum misit in mundum omnem docere
et implere justiciam, det vobis triticum gracie vivum potencie
ac olivi leticiam celitus destinatam, ut sanctorum exercitiorum
vosmetipsos jugiter cibo solido saginantes, diurnis laudibus et
تنا
Z
:
**
171
•
graciarum actione maneatis perpetuo exultantes: quo proxi-
morum infirma portetis suaviter, fortitudine caritatis, ut ad do-
mum indeficientem in celis ab omnibus sanati infirmitatibus
conscendere valeatis. Quod ipse prestare. Sabbato. Oratio.
Deus, qui, pro gratuiti amoris commendacione, caritas nun-
cupatur, vobis in hiis sacrosanctis solemniis caritatis sue viscera
largiatur. Ipse corda vestra caritatis affectu dilatet, ac cunctos
adversantes sua vobis potestate pacificet: quatenus sua dulce-
dine, precordiorum vestrorum velut febricitantes impetus quies-
centur, et, passionis sue virtute, infirmitates vestre interius et
exterius releventur. Quod ipse prestare. In festo sancte
Trinitatis. Oratio.
Deus, qui sancte Trinitatis noticiam, a seculis absconditam,
singulari gracia infudit populis Christianis; ipsam tribuat vobis
digne venerari laudibus indivisis: ut Patrem et Filium ac pro-
cedentem de utroque Paraclitum, unum Deum essencialiter
• cognoscentes, in hujus fundamento fidei, omnes repellere vale-
atis, visibiliter et invisibiliter adversantes: quatenus Patri me-
moriter, Filio intelligenter, Spiritu Sancto dulciter, et tribus in-
divisibiliter inherentes, hujus veritatis, quam in enigmate cernitis,
sitis tandem contemplacione felices. Quod ipse. Dominica
T
prima post octavas sancte Trinitatis. Oratio.
Deus, cujus majestas sui vos amoris dulcore preveniens, cari-
tatis incitamentum prestitit et exemplum; vestris precordiis
inprimat indeficientem sui amoris affectum: ipsa corda vestra
dilatet in amorem omnium proximorum, qui ceteris legibus
geminum amoris docuit preferre mandatum: ut sinceri amoris
viscera in actibus declarantes, sitis misericordes invicem, a Patre
misericordiarum miserationes suscepturi perhennes. Quod ipse.
Dominica secunda. Oratio.
Deus, qui preciosam animam suam pro nostra salute dignatus
est ponere, ipse nos connectat invicem consimili caritate: con-
172
a y
cedat vobis acceptam substanciam proximis, secundum caritatis
ordinem, ministrare; et ipsorum salutem temporali vite nostre
preponere quo fraternis angustiis communicantes, in cenam
Domini pressuris evecti-mereamini introire letantes. Quod ipse
prestare. Dominica tercia. Oratio.
Deus, qui superbis resistit, et humiles consolatur, vere humi-
litatis vobis gratiam largiatur: tribuat vobis peccantibus com-
pati et minime indignari, qui publicanos et peccatores voluit
affabiliter consolari: quatenus ipse, qui hominem diabolica
fraude perditum, suis portavit humeris, ruine angelice causa
restaurande, angelos letificet vestre penitentie puritate: quod
ipse prestare dignetur. Dominica quarta. Oratio.
Deus, qui peccatis digna tribuens stipendia, subdidit creatu-
ram sevituti corrupcionis; tribuat vobis, spretis exilii presentis
illecebris, libertatem adopcionis: concedat vobis passiones tem-
poris viriliter sustinere, et ipsarum adminiculis ad patriam,
doloris expertem, cursu celeri festinare: quatenus mundanis ac
cassis laboribus abdicatis, Christi Domini, qui magister est
unicus, perfectis vestigiis, hereatis. Quod ipse. Dominical
quinta. Oratio.
بله
vim
Deus, gubernator omnium, ordinatam boni vobis tribuat
ery emulacionem, et contra magnam viam mundane corrupcionis,
impugnacionem. Timorem humanum concedat vobis pro solo
timore Christi despicere; et sanctitatis studiis totaliter indulgere:
quatenus malum pro malo nullatenus rependentes, benedictio-
nis in omnibus sitis hereditarie possessores. Quod ipse pres-
tare dignetur. Dominica sexta. Oratio.
Deus, qui pro peccati remedio voluit crucifigi, virtute crucis
vivifice mortificet in vobis cuncta incitamenta peccandi: mori
vos faciat veteri coruptele, et in novitate vite, quam Christus
docuit, ambulare: quatenus, habundante justicia, non solum
mala proximis nullatenus inferatis; sed fraterne caritatis procu-
173
rando solacium, hoc ipsum Deo acceptabile sacrificium immo-
letis. Quod ipse prestare. Dominica septima. Oratio.
Deus, penitencie informator et consolacio penitencium, mem-
purificans bra sceleris contagiis deformata purifice habilitet ad sue majes-
tatis gratum obsequium: tribuat vobis de iniquitatis operibus
veraciter erubescere et ea perhenniter ac funditus devitare:
quo fructum adquirentes vere per Christum, sanctificacionis
vite eterne refectionem fiducialiter expectetis. Quod ipse
prestare. Cujus regnum. Dominica octava. Oratio.
Deus, qui carnis imperat reprimere incentiva, per graciam
suam cohibere faciat desideria nociva: tribuat vobis suis legibus
et inspiracionibus obedire, et vitam subdere consciencie per
spiritum ordinate: quo ipsius ut Patris valeatis clemenciam
fiducialiter implorare, et hereditatem inaccessibilem cum pre-
destinacionis filiis expectare. Quod ipse prestare dignetur.
Dominica nona. Oratio.
Deus, qui vivendi regulas suis representat fidelibus in scrip-
turis, tribuat Kobis eisdem herere, cunctis concupiscenciis abdi-
catis. Idolatriam immundiciam, diffidenciam ac murmuris impa-
tientiam vos faciat integre devitare, et temptacionibus resistendo
proventum de omnibus reportare: quatenus possitis offensas
pristinas redimere cum operibus pietatis, et in eternis taberna-
culis congaudere pauperibus de misericordia erogatis. Quod
ipse. Dominica decima. Oratio.
Pater misericordiarum, et Deus consolacionis, qui Unigeni-
tum suum misericorditer misit in mundum, tribuat vobis per
Spiritum Sanctum, corde ore et opere reverenter profiteri
Dominum. Faciat vos precepta dona gracie in fraternam ex-
tendere edificacionem, qui cuncta dona Spiritus largitur ad
utilitatem: quatenus, expulso a templo cordium vestrorum
strepitu fantasmatum mundanorum, orationis castissime pos-
sitis jugiter offerre sacrificium Deo gratum. Quod ipse pres-
:
174
i
i
tare dignetur cujus regnum et imperum.
decima.
Dominica un-
Oratio.
Largitor gracie Dominus, et Sanctificator fidelium suorum,
tribuat vobis clemencie sue dona recipere non in vacuum: con-
cedat vobis fragilitatem propriam veraciter agnoscere, ac de
vobis-ipsis sentire humiliter, ac sapere nil sublime: quo in
vobis-metipsis humilitatis merito complacentes Dominice majes-
tati, ab eadem valeatis, juxta ipsius promissum, perhenniter ex-
altari. Quod ipse prestare dignetur. Dominica duodecima.
Oratio.
Omnipotens Deus, universi boni fons, et fluvius indeficientis
gracie, faciat vos ad implorandam clemenciam suam per Chris-
tum fiducialiter semper assurgere. Det vobis, fantasiis cessan-
tibus, recta semper et utilia cogitare, et apertis cordis auribus
loquentem intrinsecus Dominum exaudire: quo Spiritu Domini
veraciter illustrati, soluto lingue vinculo, valeatis speciosis
laudibus Altissimum venerari. Quod ipse prestare dignetur. '
Dominica decima tertia. Oratio.
Deus qui per legis jugum importabile convicit pertinaciam
populi duri cervicis, implorare vos faciat sinceris desideriis gra-
ciam Mediatoris: concedat vobis in omni homine naturalem
proximi attendere paritatem, et singulis impendere, quam vobis
impendi cupitis, caritatem: quatenus graciam fidei umbratice
popalatam, retractats seculis prophetis et regibus denegatam, retroacús?
possitis caritatis merito, evacuatis umbris, in luminis plenitu-
dine cernere revelatam. Quod ipse prestare dignetur cujus
regnum et imperum sine, &c. Dominica decimaquarta.
Oratio.
Deus, qui intestino prelio carnis et Spiritus, vos conspicit
jugiter molestari, concedat vobis carnis opera fugere, et fructum
Spiritus experiri: det vobis, Christi exemplo, carnem crucifigere
175
invicem?
A
vestris
repugnantem, qui sua
crucis affecit angustiis innocentem;
quatenus grati effecti sue beneficiis pietatis, corde, voce, et
opere digne laudare possitis gloriam Trinitatis. Quod ipse
prestare dignetur. Dominica decimaquinta. Oratio.
Pater omnium donorum Deus, dignetur vobis spiritualia ger-
mina seminare, et carnis tribulos extirpare: faciat vos portare
onera mutue infirmitatis, et delinquentes, ut expedit, in Spiritu
arguere lenitatis: quo expurgati a sollicitudine mundiali, pri-
mum querentes regnum Dei et justiciam, temporalibus neces-
sitatibus non sustineat defraudari. Quod ipse prestare digne-
tur. Dominica decima sexta. Oratio.

^
Pater misericordiarum Dominus, sua vos in tribulationibus
virtute corroboret, et caritatis radicem in cordibus vetris in om-
ni pressura confirmet. Tribuat vobis dilatati cordis affectum,
et perseverancie longitudinem, sublime desiderium, ac profundi
consilii sui graciam predestinacionis filios liberantem: per
quam mente tandem et corpore suscitati, restituamini illi, que
sursum est, imperiali matri. Quod ipse prestare dignetur.
Dominica decima septima. Oratio.
Deus, qui vos vocavit in religionis catholice veritatem, tri-
buat vobis salvantem omnia custodire Spiritus unitatem; et
exclusa omni discordia errorum, indivisa sit ad Dei gloriam
consencio voluntatum: quatenus, excluso supercilio inanis
glorie se ceteris preferentis, humilitatis merito, vocem Domi-
ni audire valeatis ad veram celsitudinem invitantis. Quod ipse.
Feria quarta. Oratio.
Deus, qui oracione et jejunio, protervia demonia docuit
ejicere, concedat vobis hec divina remedia devotis mentibus ex-
ercere: quo gastrimargiam in luxuriam despumantem vitare
valeatis, et, exclusa cordis gravedine, exultantibus labiis Salva-
torem Dominum collaudetis: quatenus affliccionem corporis in
176
vegetacionem Spiritus transferatis, ut gaudentes in Christi pre-
liis super hostes invisibiles triumphetis. Quod ipse. Feria
Sexta. Oratio.
Deus, qui pro penitencium solacio familiare peccatricis sus-
cepit obsequium, tribuat vobis labes criminum rivis diluere la-
crimarum. Concedat vobis amoris incendio, cordis rubiginem
concremare, et reatum scelerum grati amoris magnitudine, ex-
piare: quatenus irriget mentes vestras sui roris intima uber-
tate, et germinantes vos ut lilium suavitatis, odorem faciat in
circuitu vaporare. Quod ipse prestare dignetur, cujus regnum
et imperium. Sabbato. Oratio.
Deus, qui humilis penitencie fructus commendavit in fossura
vinee stercoribus excolende, dignetur vobis contemptum glorie
secularis inspirare. Donet perditi temporis, concesso penitendi
spacio, dispendia reparare, et compendioso fervore Spiritus,
temporanei corporis, angelicis cursibus transilire: quatenus sen-
sus vestros ad perniciosa pronos, sic erigat a terrenis, ut eter-
nis vivat inflexibiliter contemplandis. Quod ipse. Dominica.
decima octava. Oratio.
Deus qui ecclesiam suam instauravit divitiis salutaribus sci-
encie et gracie, concedat vobis sua dona suscipere fructuose, ne
ingrati iram provocetis Altissimi; nec inde sit vobis perdicionis
occasio, quod creditum est saluti: quatenus possitis Deum
toto corde, tota anima, tota mente diligere et ejus beneplacito
appetitum vitalem, animalem et mentalem juribus cordis et cor-
poris cunctis substernere. Quod ipse. Dominica decima nona.
Oratio.
Deus, veritatis amator, et ultor falsitatis, sermonis, et operis,
vobis soliditatem tribuat, mendaciis abdicatis. Iracundie sub-
orientis motus vos faciat virtute compescere, et omnem hosti
locum invisibili denegare: quatenus otii dispendia penitus abdi-
JorM
177
}
cantes, vestris consolemini laboribus, necessitatem quamlibet
pacientes. Quod ipse prestare. Dominica vigesima. Oratio.
Summe providencie Dominus, vos faciat, evitatis criminum
laqueis, discretis gressibus ambulare, et seculi implicacionibus
devitatis, tempus totum saluti impendere procurande. Induat
vos caritatis podere nupciali, qua sola perdita, nullus in eterno
camino sinitur consolari: quatenus psalmis vos invicem ex-
hortantes, in eterni tandem laudes transferamini perhenniter
exultantes. Quod ipse prestare. Dominica vigesima prima.
Oratio.
Deus, qui infirmitatem vestram adversariis circumdatam novit,
se solam non posse subsistere, dignetur vos armis sue gracie
⚫ communire. Scuto vos protegat infallibilis veritatis et justicie,
connexis partibus, ut lorica vos induat in actibus et moribus
universis: quo in mentis apice vere salutis amore galeati, ignitis
• Dei eloquiis, prevaleatis insultibus inimici. Quod ipse prestare
dignetur, cujus regnum. Dominica vigesima secunda. Oratio.
Lux mencium Deus, in hujus vite tenebris concedat vobis
pociora queque eligere ac sine offensa eadem consummare:
abundare faciat in vobis caritatem continuis incrementis, cujus
mensure tribuitur gradus eterne remuneracionis: quatenus
misericordie dulcedine taliter conservis debita, divinitatis in ex-
tremo examine propiciacionem Altissimi senciatis. Quod ipse
prestare dignetur. Dominica vigeseima tercia. Oratio.
Clementissimus Dominus vos faciat Apostolicis vestigiis in-
herere et inimicorum crucis Christi illecebras devitare. Omni-
potentis glorie vobis tribuat, spretis cunctis contagiis, famulari,
et in celis, ut patitur fragilitas, conformitatis studio conversari :
ut, et in mundo debita tandem obsequia impendatis, et servitu-
tem Altissimi in omni tempore toto studio et viribus rependatis.
Quod ipse. Dominica vigesima quarta. Oratio.
MacU
178
•
in
L
Deus, qui vos ereptos de potestate tartarea, in regnum trans-
tulit dilecti filii sui; dignetur vos translatos promovere gracia
continui incrementi; in operibus bonis vos fructificare faciat,
per Spiritum Sanctum, et remissionem pariter tribuat omnium
peccatorum: quatenus, hiis purgatis, sapiencia et intellectu me-
reamini illustrari, et ipsius tandem gloriam puritatis merito
contemplari: quod ipse prestare dignetur, cujus regnum.
Dominica vigesima quarta. Oratio.
Deus, qui solemnitatem legalium dignaris dominica die con-
summare, contra finalia ecclesie tue pericula dignare populum
tuum misericorditer conservare: da fidelibus tuis partiales er-
rores fugiendo, fulguri diffuso per secula, fidei firmiter inherere,
et corporis ac sanguinis Christi delicias audiendo ac venerando Die 2. Creden
degustare: quatenus ab unitate ecclesiastica nullis tribulacio-
nibus separari possitis, et cum predestinacionis ecclesie filiis
perhenniter coronari. Quod ipse prestare dignetur. Feria
secunda. Oratio.
Deus, qui per Verbum suum confusa secernens, firmamen-
tum statuit in medio aquarum; mundanorum effectum et cogita-
tuum motus varios in vobis stabilire dignetur, fixo desiderio
eternorum: quique ex aquis, ceterorum mundi corporum sump-
sit exordium, per aquas tandem obruens multitudinem impio-
rum, vobis per aquam regeneratis, innocencie perpetuum tribuat
ornamentum: Quo aquis supra celos stabilibus, mentibus scili-
cet angelicis, stabiliti, per gratiam confirmati in loca apostaticis
spiritibus deserta mereamini perhenniter sublevari. Quod ipse
prestare dignetur. Feria tercia. Oratio.
Deus, qui ob necessitatem corporum humanorum, in locum
unum revolvit aquarum voragines, ut fructificet arida; per
temperancie censuram restringat motus lubricos, ut fructificent
membra mortificata: quique nudatam aridam, fecunditate induit
germinum corporalium; castigata corpora vestra fecundet ger-
1
AA
179
(
"
H
minibus meritorum: ut precinctis lumbis, ferentes in manibus
lampades caritatis, occultum Judicis adventum mente vigili ac
conscientia fertili suscipere valeatis: quod ipse prestare digne-
tur. Feria quarta. Oratio.
Deus, qui lucem primordialem quarta die transformavit in ce-
lestia luminaria, ipse sue lucis prudencia penetrantis omnia
illuminet; qui sole scilicet et luna ornavit celos, sapiencia di-
vinitatis et sciencia humanitatis illustret animos vestros: quo
in hujus vite tenebris lucentes, in prosperis et adversis verbo
vite possitis indeficientibus clarere radiis, in summi celi perpetua
claritate. Quod ipse prestare dignetur. Feria quinta. Oratio.
Deus, qui pro fragilitatis humane remedio, produxit universa
genera brutorum, vos sibi gratos efficiat in innumerabilium sus-
ceptione bonorum, partim in timorem, partimque in amorem
excitancium gravitatem mencium humanarum. Quique gressi-
bilibus terram, volatibus aerem, et reptilibus ornari jussit abis-
sos aquarum; ipse vos secundum justicie semitas, gressu acti-
onis, volatu contemplacionis, ac tolerancia inundantis tribula-
cionis, perducat ad celestium gaudia premiorum: ut qui cunc-
torum mundanorum plasmato homini contulit principatum, in
regni perhennis gloria, vestri concludat exilii incolatum. Quod
ipse prestare dignetur. Feria sexta. Oratio.
Deus, qui famulari Trinitatis consilio sexta die hominem de- sie
coravit, dignetur vos ad celestis ymaginem Unigeniti humanitatis
veraciter reformare: et ut sicut per peccatum lapsi Ade portastis J.
originaliter ymaginem terreni, sic renovati per graciam portetis
ymaginem eterni imperatoris Domini Jesu Christi: ut qui ulti-
mo creavit hominem, ut se causam esse ostenderet seu agnos-
ceret, omnium corporalium naturarum ipsarum adminiculis
et ministerio, vos ad Creatoris agnicionem dirigat et affectum.
Quod ipse prestare dignetur. Sabbato. Oratio.
Deus, qui mirabili providencia quievit in Sabbato a condici-
180
ve
▼
one naturarum, quas gubernans semper operatur, ipse vobis
cordis Sabbatum non desidiosum sua benedictione largiatur,
ut omne opus servile in tempore gracie, quod totum est Sabba-
tum, devitantes, ipsum digne sanctificetis, studiis ecclesiasticis
intendentes; quo quiescentes ab omni servitute peccati, per
spiritum libertatis a sabbato temporis, transire mereamini in
sabbatum eternitatis. Quod ipse prestare dignetur. In vigilia
sancti Andree Apostoli. Oratio.
Misericordissimus Dominus vos sua preveniat pietate, ac be-
ati Andree solemnia faciat cum debita reverencia prevenire:
quique ipsum ex piscatorum humili opificio assumptum voluit
ad dignitatem apostolicam sublevare, de miserie presentis ig-
nominia, dignetur vos in ymaginis sue gloriam transformare ;
quo, exuta fluctuantis vite hujus implicacione, in partem piscis
assi in resurrectionis littore valeatis finaliter pertransire. Quod
ipse prestare dignetur. In die ejusdem Oratio.
Deus, qui Apostolorum mitissimum Andream per crucis sup-
plicium transtulit ad incorrupcionis perpetue regionem, vobis
ejus meritis indeficientem tribuat benedictionem, et sicut ipse a
Christo vocatus, non procrastinans, totum simul deseruit mun-
dum: sic suis precibus cordastra abstrahat ab omni illece-
brarum retiaculo mundanarum: quo vitam apostolicam pro (net)
viribus imitantes, apud Patrem misericordiarum in cunctis ne-
cessitatibus intercessores Apostolos habere mereamini efficaces.
Quod ipse prestare dignetur. Sancti Nicholai. Oratio.
Deus, qui gloriosum antistitem Nicholaum eciam in incunabu-
lis prevenit mirabili sanctitate, vos sanctificet sue indeficientis
gracie pietate; et sicut ipse post aurum non abiit, sed projecit,
zelo salvandi virginei pudoris: sicos efficiat transeuntis afflu-
encie contemptores, et amatores sinceros sue castitatis, quatenus
sicut ipsum innumerabilium miraculorum decoravit honore, sic
vos ejus exemplo in sancta conversacione stabiliat, cunctis mira-
181
culis pociore. Quod ipse prestare dignetur. In Concepcione
Marie. Oratio.
Deus, qui Concepcionem gloriose Virginis ad Unigeniti sui
preordinavit temporalem originem, cordibus vestris sue radicem
inserat puritatis immobilem; et sicut ipsa concepta secundum
predestinacionem, erat ad salutem omnium veraciter ordinata,
ita vos letificet per hec, quamvis remota, salutis nostre primor-
dia; quo sicut in matris utero per sanctificacionis graciam con-
cepta est, triumphanti ecclesie, cui et nata est in Assumpcione,
sic los assumi suis precibus obtineat in gloriam, pertransita
hujus miserie peregrinacione. Quod ipse prestare dignetur.
Sancte Lucie Virginis.
Oratio.
Deus, qui beatam Luciam conservavit mirabiliter in honore
pudicie illibate, corda vestra Spiritus Sancti pondere stabiliat in
incorrupcione; quique eam eripuit ab atrocis incendio ignis, ipse
vos constantes efficiat in camino tribulacionis; quo ejus meritis
armis justicie muniti a dextris et a sinistris, recto tramite ut lu-
cis filii gradiamini, ad fontem vite perhennis. Quod ipse pres-
tare dignetur. Sancti Thome Apostoli. Oratio.
Deus, qui beato Thome Apostolo in diffidencie vestre reme-
dium, familiaria prestitit argumenta sue resurrectionis, vobis in
hodiernis solemniis sue experimenta tribuat consolacionis; et
sicut ejus exemplis, signis, et monitis Orientales populi conversi
sunt in admirabile lumen fidei, sic vos in veri Orientis radios
convertat ipsius illustracio Domini Jesu Christi; ut qui Apos-
tolum suum martirii triumpho coronavit gloria et honore, vos
per penitencie martirium sancta letificet devocione. Quod ipse
prestare dignetur. Sancte Agnetis Virginis. Oratio.
Deus, qui Agnetem sanctissimam pueriles annos fecit vincere
prudencia et veritate; da obis omnes horrere seculi blanditias,
et angustias gaudenti anno sustinere; et sicut ipsius pectori
virgineo infixa caritas, omnem respuit suadelam corrupcionis,
182
ti
nini
sie Query Saginet
sic fos inebriet et exagitet amor insatiabilis Conditoris; quo
ipsius virginis meritis, de omni seculi spurcicia, presidiis
ti
angelicis triumphantes, gaudii sui inestimabilis possis esse
participes. Quod ipse prestare dignetur, cujus regnum et im-
perium. Sancti Vincentii. Oratio.
Deus, qui victoriosum martirem Vincencium tirannicam ra-
biem triumphanter superare fecisti, ipsius meritis, exaudi preces
populi Filii tui sanguine adquisiti: et sicut per ipsum terra
marique contrivisti rabidi principis conatum, sic adversancium
nobis omnem visibilem et invisibilem retundas insultum, quo,
virtutis et gracie adversarii confusi erubescant, et contutati
fideles ad obtinendum bravium convalescant. Quod ipse pres-
tare dignetur. In conversione Sancti Pauli. Oratio.
ހ
Deus, inscrutabilis consilii, qui Sanctum Paulum de lupo fe-
cit piissimum ovium pastorem, nostra transformet desideria in
vere pietatis amorem: quique ipsum erroneum persecutorem
fidelium, fecit sapientissimum magistrum gencium; in exclusio-
nem diffidencie, corda nostra tante spei sublimet consolacione,
quo tandem expectacio fidelis transeat in tensionem, et beati
Pauli meritis, spes inestimabilis honoris in immobilem posses-
sionem. Quod ipse prestare dignetur. In purificacione beate
Maric. Oratio.
Deus, qui purissimam virginem, legi purgande puerpere mi-
nime obnoxiam, ritum legis Moysaice voluit observare, det vo-
bis sacre legis observancia grata Deo obsequia supererogare:
et qui, per Unigeniti sui presentacionem, figuratum consummavit
cultum, corda vestra indeficiens efficiat sibi templum; ut con-
currentibus hodie preconiis Filii ac matris et senis piissimi Sy-
meonis, multiplicacionem consequam dominice benedictionis. ✔
Quod ipse prestare dignetur. In festo Sancte Agathe Vir-
ginis. Oratio.
maimi
Deus, qui beatam Agatham fragilitatem sexus fecit virtute
183
transcendere, vos redimere dignetur mundicia pudicicie, et
vigore invincibilis constancie. Et qui illam verbera, carcerem,
tortura mamillarum, fecit hilariter sustinere, det vobis tri-
bulacionum tolerancia, vestrorum maculas criminum expiare:
quo prevenientes faciem Judicis, igne adversarios consumente,
dealbatis stolis possitis eterni palacia gaudia introire. Quod
ipse prestare dignetur. In Cathedra Sancti Petri. Oratio.
Deus, qui in rerum sensibilium speculis misteria sua reserat
mentibus peregrinis, aperiat vobis cathedralis misteria veritatis
quique Apostolorum principem, pro declaranda apostolatus emi-
nencia, voluit in cathedra regalis sacerdocii sublimari, corda ves-
tra inclinet in obedenciam culminis ecclesiastici: quo ipsius hu-
militate, reverencia probati imperii, et magisteriis edocti, a Pe-
tro, celesti clavigero, in celi gloriam mereamini introduci. Quod
ipse prestare dignetur. Sancti Mathie Apostoli. Oratio.
Deus, qui sanctum Mathiam celesti prodigio transire fecit in
superhabundancie apostolice numerum supplendum, vestrum
sua gracia suppleat imperfectum. Et sicut ipse, juxta auctori-
tatis debitum, evangelicum infatigabiliter exercuit laborem, sic
det vobis corde et corpore vestram incessanter operari salutem :
quo, refecti bonorum copia, laborum tandem reportare possitis
fructum in celestibus gloriosum. Quod ipse prestare dignetur.
Sancti Gregorii Pape. Oratio.
Deus, qui beatum Gregorium, insignem meritis, apostolatu
sublimem transtulit in consorcia Angelorum; corda vestra ipsius
meritis perficiat munificencia carismatum suorum; et sicut ipse
destructor heresum, edificator monasteriorum, Anglorum apos-
tolus, virtute oracionis, Trajani animam levavit ab inferis, sic
vobis faciat propiciam justiciam Conditoris: ut expiati consci-
encie maculis, per salubrem compunctionem, in lucis eterne qua
fruitur, ipsius meritis transferamini regionem. Quod ipse pres-
tare dignetur. Sancti Benedicti abbatis. Oratio.
184
ne
Deus, super omnia benedictus, qui beatum Benedictum sanctc
religionis instituit magistrum, corda vestra religet celestium
observancie mandatorum: quique per ipsum discipline monas-
tice salutare instituit fundamentum, unitatem vobis tribuat
cordium et disciplinalis observancie ornamentum: quo tocius
mundi spretis illecebris, et cunctis precordiis solo desiderio
Conditoris, Sancti hujus meritis perseveranciam obtineatis per-
petue benedictionis. Quod ipse prestare dignetur. Annun-
ciacionis beate Marie. Oratio.
Deus, qui sue splendorem glorie, voluit in virginalis claustro
Jesum obumbrare, vos Sancti Gabrielis circumcingat munimine,
cui tantum negocium placuit delegare: quique Sanctam Mariam
per graciam fecundavit, salva virginali sinceritate; vos moribus
incorruptos faciat, et fecundet operum salutarium potestate:
quo sicut ex Eva nati estis, obnoxii vinculo prisce maledictionis,
sic ex hac nova genitrice, capitis et membrorum renati, efficia-
mini participes sue affluentissime benedictionis: quod ipse pres-
tare dignetur. Sancti Ricardi Episcopi. Oratio.
Deus, qui sanctum antistitem Ricardum, honestissime vite
gracia et pontificali decoravit honore, ipsius meritis gloriosis
sua vos magnificet benedictione: quique ipsum effecit pre-
clarum ecclesie ornamentum, ipsius precibus vos adornet privi-
legiis meritorum: quo sicut ipse, Altissimo devotus, subditis
piissimus, sibi extitit, mirabili carnis martirio, severus; sic vo-
bis in sua currentibus vestigia, in cunctis salutaribus prosperos
impetret successus. Quod ipse prestare dignetur. Sancti Al-
phegi martiris. Oratio.
Deus, suorum sacerdotum gloria et corona, martiris beati Al-
phegi meritis vobis benedictionem uberem tribuat carismatum
suorum: quique ipsius sacerdotale ministerium consummavit
in martirii palma; det vobis triumphare de spirituali nequicia
universa: quo fidei sue constanciam viriliter imitantes, sue
185
ל
Y
glorie valeatis esse perpetuo participes. Quod ipse prestare
dignetur. Sancti Marci Evangeliste. Oratio.
Deus, qui beatum Marcum quadrige evangelice aurigam
egregium consummavit per martirium gloriosum; ipsius vos
benedicat suffragiis meritorum. Et qui renitens plurimum,
pontificalem obtinuit honorem, summi Sacerdotis vobis obtineat
benedictionem: quatenus ipsius imitantes mirabilem sanctita-
tem, possitis tandem felicem participare mercedem. Quod ipse
prestare dignetur. Sanctorum Philippi et Jacobi Apostolorum.
Oratio.
Deus, qui civitatem suam in Apostolicis statuit fundamentis,
sanctorum Philippi et Jacobi meritis vos sue instauret copia
benedictionis: quique Philippum Syris, Jacobum Jerosolymis,
prestituit instruendis, vos eorum documentis et meritis celestibus
instruat disciplinis: quatenus imitacione laborum suorum, et
martirii gloriosi, possitis decursis hujus vite angustiis, cum ipsis
solenniter consolari. Quod ipse prestare dignetur. Invencionis
sancte Crucis. Oratio.
Deus, qui redempcionis humane nobile instrumentum, hodi-
erna die voluit redemptorum solacio revelare, det vobis ipsi Cruci
carnis et cordis desideria conclavare; ut juxta normam evange-
licam, crucem vestram tollentes cotidie, Jesum sequamini veraci -
ter perfecta vestri abnegacione: quo altitudine caritatis expansi
ac perseverancie stabiliti longitudine, sublimitatem assequi glo-
rie, et inferni profundum, ipsius crucis possitis patrociniis evitare.
Quod ipse prestare dignetur. Johannis ante portam Latinam.
Oratio.
*
Deus, qui beatum Johannem olei examinatum ardoribus, mar-
tirii decoravit honore, ipsius meritis os unctos oleo leticie
inflammet sancta devocione: ut sicut ardoris violencia non
sauciavit, sed sanctificavit hunc strenuissimum Athletam, sic
ejusdem gracia omnia obis adversancia convertat in interioris
186
m
لا
T
m
hominis medicina: ut unctione invisibili interius delibuti, pos-
sitis in omnibus salubriter per spiritum erudiri. Quod ipse
prestare dignetur. Sancti Dunstani archiepiscopi. Oratio.
h
Deus, qui beatum Dunstanum sublimi vocacione preventum,
pontificali magnificavit honore, et miraculorum potestate; vos
indeficienti magnificet bonitate: et qui ipsum pro sinceritatis
privilegio consolatus est singulariter familiaritate angelica, vos
ei assimilet cordis et corporis mundicia illibata: ut vos, ejus
imitantes merita.gloriosa, adornet immarcessibili corona. Quod
ipse prestare dignetur. Sancti Augustini Anglorum Apostoli.
Oratio.
Deus, qui cardines maris sue gracie cinctorio operuit, beati
Augustini laboribus anxiis, ejus vos precibus liberet ab angustiis
sempiternis. Et qui sue predicacionis instancia insulam Bri-
tanicam subdidit evangelicis disciplinis, vos vere fidei obedire
faciat institutis: quo tanti Patris innixi patrociniis, ipsius co-
heredes esse possitis in gaudiis permansuris. Quod ipse pres-
tare dignetur. Sancti Barnabe Apostoli. Oratio.
Deus, qui sanctum Barnabam in predicacionis merito sociavit
laboribus Pauli, ipsius precibus, qui consolacionis dicitur filius,
dignetur vos hodie consolari. Quique per ipsum tandem dis-
pensative, separatim a Paulo, providit utilius gencium disper-
sione, dissenciones omnium populorum vere restituat unitati:
quatenus sub uno tandem pastore in ovili dominico sociati,
laboris et passionis sue meritis, possitis concorditer in eternitatis
pascuis recreari. Quod ipse prestare dignetur. In vigilia
sancti Johannis Baptiste. Oratio.
Deus, qui partum Virginis partu sterilis preveniens, commen-
davit ortum Precursoris, pia vos preveniat sue luce benedicti-
onis: et qui ejusdem testimonio, corda incredula preparavit ad
Unigeniti sui suscepcionem, ipse vos presenti jejunio preparet
ad tante festivitatis consonam devocionem; quo sicut ejus so-
BB
187
corum
lemnia corporalis afflictionis ceremonia prevenientes, sic post
presentis vite angustias cum ipso perpetuo gaudeatis. Quod
ipse prestare dignetur. In die sancti Johannis. Oratio.
Sanctus sanctorum Dominus, qui Precursorem sanctificavit
in utero materno, ipsius meritis vos hodie sanctificet a piaculo-
rum contagio universo: et qui ipsum primi adventus sui pre-
conem instituit, sicut Helyam reservavit secundo, utriusque ditet
muneribus in Spiritu Sancto: quatenus sicut ipsum ab olim
non signis, sed evidencia sanctitatis clarificatum, post mortem
non desinit stupendis prodigiis honorare, sic vos moribus ador-
natos eterna induat claritate. Quod ipse prestare dignetur.
In vigilia Apostolorum Petri et Pauli. Oratio.
Corum
Deus, qui per radianciam luminarium, Petri scilicet et Pauli,
vos facit natalicia sacris vigiliis prevenire, det vobis previis an-
gustiis futura premia fiducialiter expectare: et qui Petrum
auctoritate sublimi clavium, Paulumque singulari clarificavit
exercicio laborum, suffragiis vestrorum maculas diluat pecca-
• torum: quo preliantibus tam victoriosis ducibus illuc possitis
ascendere, quo ipsi pervenerunt; alter crucis, alter ensis dira
perempcione. Quod ipse prestare dignetur. In die Aposto-
lorum Petri et Pauli. Oratio.
Deus, ornator celorum, qui Petri et Pauli radiis illustravit
celum militantis ecclesie, vos dignetur ipsorum doctrine et
moribus conformare: quique Petrum ut luminare majus diei
prestituit semper lucentis ecclesie, Paulum vero nocti Gencium
illustrande, ipse vos inextinguibiles efficiat et lampades verbi
: quatenus Petrus aspersione sanguinis Christi, et Paulus
sapiencia Spiritus Sancti, vos sibi sentientes piis affectibus ad-
herere, vobis indeficiencia gaudia sua obtineant intervencione,
Quod ipse prestare dignetur. In commemoracione sancti Pauli.
Oratio.
vite :
Deus, qui beati Pauli vita et sapiencia universarum gencium
188
√
ve
direxit latitudinem, eadem gracia Yobis optatam tribuat benedic-
tionem: quique illum mundicia carnis, predicationis fructu,
agone martirii, quasi triplici adornavit privilegio, ipse vos gras-
tificet sue sanctitatis meritis et exemplo: ut ipsi in mortifica-
cione desiderii carnalis, et renovacione interioris hominis con-
formes effecti, cum eo possitis tandem honore et gloria coronari.
Quod ipse prestare dignetur. In translacione sancti Thome
Martiris. Oratio.
ve
Deus cujus miseracione sanctorum nunc corpora quiescunt in
sabbato pacis,stra transferat precordia in desiderium future
resurrectionis; et qui sanctorum membra, quorum mors preciosa,
jubet honore debito recondere, ipse meritis gloriosi Martiris
Thome vos dignetur de vanitatis pulvere suscitare: quo tandem
per sue potestatem benedictionis, corporis ac anime stolis festi-
valibus induamini duplicatis. Quod ipse prestare dignetur.
Sancte Margarete virginis. Oratio.
Deus, corona virginum, et omnium remuneracio meritorum,
vos pietate sua bene meritos traducat in consorcium sanctorum
suorum: quique beatam Margaretam de tirannica ac belluina
rabie fecit mirabiliter triumphare, vos leonis invisibilis feritatem
cum draconis insidiis faciat prudenter et fortiter superare: quo
sicut ipsa nec blandimentis illicitis nec tormentis potuit a
tramite rectitudinis obliquari, sic vobis tribuat inter omnia dis-
crimina inflexibiliter in fundamento fidei stabiliri. Quod ipse
prestare dignetur, cujus regnum. Sancte Marie Magdeiene.
Oratio.
Deus, qui peccantes sua gracia preveniens, nulli claudit gre-
mium penitenti, vobis cordis contriti et humiliati spiritus dig-
netur graciam impertiri: quique Magdalenam prevenit tantis
privilegiis gracie, ut ei primo resurgens elegerit apparere, vobis
ejus meritis det bona perdita rigore penitencie compensare: quo
sicut illi pro multis dimissis reatibus multum sui contulit
189
@
•
amorem; sic vobis ejusdem clemencie dulcedine perfectam tri-
buat reconciliacionem. Quod ipse prestare dignetur. Sancti
Jacobi. Oratio.
Deus, qui beatum Jacobum fratrem Johannis, Apostolatus
magnificavit honore; ipsius meritis vos hodie sua magnificet
benedictione: quique ipsi Tranfiguracionis ostendit gloriam in
monte, potenciam in suscitacione puelle, et misericordiam in
tristicia Passionis, vos in sue transfiguret similitudinem sancti-
tatis: quatenus sicut ipsum tandem Herodis gladio fecit marti-
rem gloriosum, sic vos spreta ventosa gloria de omni triumphare
faciat pernicie discriminum mundanorum. Quod ipse prestare
dignetur. Ad vincula sancti Petri. Oratio.
Deus, qui beatum Petrum Apostolorum principem, pro sui
nominis gloria, voluit carcerem et vincula sustinere, concedat
vobis inter adversa fidem absque macula custodire. Et sicut
ipsum restituit ecclesie, solutis vinculis per angelicum ministe-
rium; sic vos angelicis presidiis expediat a compedibus pecca-
torum: quo sicut illi terreni ac celestis imperii contulit potesta-
tem, sic ipsius meritis in superni palacii vos perpetuum inducat
honorem. Quod ipse prestare dignetur. Invencio Sancti Ste-
phani Prothomartyris. Oratio.
Deus qui hodierna die revelavit corpus Prothomartyris Ste-
phani ad solacium populi Christiani, det vobis ipsius meritis
fidei misteria revelata facie contemplari; et sicut Paulum lapi-
dacionis sue auctorem converti meruit, pie instancia oracionis;
sic vos ab omnibus immunes custodiat injuriis Salvatoris: qua-
tenus sicut corpus ipsius inventum fragrare fecit odore suavis-
simo, sic odore fame et gracie sibi acceptabills faciat in Spiritu
Sancto. Quod ipse prestare dignetur. In vigilia Sancti
e
Laurencii.
Christiane milicie princeps, qui beati Laurencii agoniam
convertit in jubilum eterne jocunditatis, vos consortes sui laboris
190
v03
k
et participes efficiat remuneracionis: et qui gracias agens Deo
in horrendis angustiis, insultavit tortoribus suis; ipse vobis
pacienciam hilarem tribuat in adversis: quo vigilanter et solli-
cite excubantes in expectacione Domini venturi, super omnia
bona sua constitui feliciter mereamini. Quod ipse prestare dig-
netur. In die ejusdem. Oratio.
Deus, qui beatum Laurencium fidelem fecit in dispensacione
bonorum ecclesie; det vobis meritorum thesauros in celis sta-
biles collocare: quique illum examinatum incendiis transtulerat
in camini celestis mulcentes ardores; det vobis in holocaustum
Domino, admittere hujus seculi tribulaciones: quo sicut ipsi
quasi sacrificium craticule sibi adoleri voluit in odorem suavi-
tatis; sic omnia interiora vestra ferventis adurat incendio cari-
tatis. Quod ipse prestare dignetur. In vigilia Assumpcionis
beate Marie. Oratio.
Deus, qui Assumpcioni gloriose virginis celebrande, populum
suum precepit sinceris laudibus preparari, vos ipsius dignetur
sacris deliciis in hiis solemniis consolari. Et sicut ipsam longi
temporis meritis fecit cumulatam celestibus divitiis, de deserto
hujus vite ascendere; sic det vobis cursu celeri in carismatum
suorum fraganciam festinare: quo tandem post exilii suspirium
ad tante matris imperium conscendentes, glorie sue affluentissime
possitis esse participes. Quod ipse prestare dignetur. In die
Assumpcionis. Oratio.
Deus, qui hodierna die Unigeniti sui genitricem assumpsit
in gloriam, in tante matris honorem, vobis abundare faciat
graciam suam. Et sicut ipsi in superna Jerusalem summam,
sub ipso Domino, contulit potestatem; sic det vobis ipsius expe-
riri in cunctis angustiis pietatem: quo exaltata super omnes
vos
ordines angelorum, a presenti vita exutos, suis potentissimis
meritis, transferat in hereditatem spirituam filiorum. Quod
ipse prestare dignetur. Sancti Bartholomei Apostoli. Oratio.
191
¿
subire
Deus, qui beato Bartholomeo in Apostolatu, duodenarii troni
sublimis contulit honorem, suas vobis communicet virtutes et
conversacionem: et qui vite sanctissime ac decoriacionis, et de-
capitacionis complevit agonem, vobis geminatam cordis et cor-
poris impetret benedictionem: quo detracta pelle vetuste con-
versacionis, et abscisso capite contagii criminalis, serpentina
prudencia per angustam introeuntes portam Domini, premium
consequamini sancte renovacionis. Quod ipse prestare dignetur.
Sancti Augustini Doctoris. Oratio.
Deus, qui beatum Augustinum ab erroris translatum pernicie
imbuit salutari, det vobis salubria sapere et queque noxia detes-
tari: quique per ipsum, tanquam luminare magnum, totam
illustravit ecclesiam, patefactis tenebris heretice pravitatis; con-
cedat vobis intelligere et amare misteria Catholice veritatis:
quatenus fidei vestre caliginem sic valeatis interim tolerare, ut
ejus possitis meritis, quod creditis, inclinatis umbris, perpetuo
contemplari. Quod ipse prestare dignetur. Decollacio sancti
Johannis Baptiste. Oratio.
Deus qui reverendissimum Preconem tuum, despicali morte,
ex hac vita migrare jussisti, ut ipsum perpetuo sublimius honor-
ares; da plebi tue despicere transitorii orbis honores: et sicut
eum pro veritatis amore, carcerem et mortem sustinere jussisti,
sic da fidelibus tuis verbis et opere inherere jugiter veritati:
quatenus tanti ducis vestigiis inherentes, mercedis sue valeant
esse participes. Quod ipse prestare dignetur. In festo Nativi-
tatis beate Marie. Oratio.
Deus, qui in serpentium morsus remedium, Nativitatem glo-
riose virgines voluit ordinare; ipsius meritis dignetur caput
antiqui hostis conterere: et qui, ipsam prius sanctam quam
natam, ab omni deinceps peccato servavit immunem, vos ejus
purificatos meritis,ire faciat sanctam sine macula servitu-
tem: quo perdite innocencie per veram penitenciam restituti,
sub.
192
possitis tandem per Matrem Filio, Patrique per Filium, felici
Trino, cum gaudio presentari. Quod ipse prestare dignetur.
In Exaltacione sancte Crucis. Oratio.
Deus, qui genus humanum honori perdito restituit per lig-
num crucis vivifice; concedat nobis crucem ipsam vita et mori-
bus veraciter exaltare: ut qui ipsam ex adversaria potestate
triumphanter ereptam exaltavit temporaliter; vos ab hostium
laqueis, virtute crucis exaltet eternaliter: quo ipsam operibus
exaltantes et ipsius muneribus in spiritu principatum ejus in
corde et corpore possitis assidue experiri. Quod ipse prestare
dignetur. Sancti Mathei. Oratio.
Deus, qui pro penitendi commendanda fiducia, beatum Ma-
theum ex publicanorum turpi officio in evangelici magisterii
transtulit honorem; vos in evangelice discipline convertat amo-
rem: quique per ipsum Ethiopicam gentem dealbavit in sanguine
Agni, vos obscuris purgatos moribus, splendoribus adornet
Domini nostri Jesu Christi: quatenus sicut amore pudicicie sibi
consecravit martirem gloriosum, sic vobis inviolabilis pudoris
jugiter custodiat ornamentum. Quod ipse prestare dignetur.
Sancti Michaelis Archangeli. Oratio.
Deus, qui sanctum Michaelem, ducem celestis exercitus, pre-
stituit ecclesie militanti; det vobis ipsius ac omnium celestium
spirituum munimine prosperari: et qui draconis illusi rabiem sue
subdidit prelians servituti, vos ipsius insidiis illudere faciat et
furori: ut veneni pernicies quam hostis preparat in ruinam,
vobis viriliter agentibus, omnium sanctorum angelorum assis-
tencia, transeat in medelam. Quod ipse prestare dignetur.
Sancti Jeronimi doctoris. Oratio.
Deus, qui beatum Jeronimum in religionis sublimavit eviden-
tissima sanctitate, vos ipsius exemplis et meritis perfecte virtuti
federet, omnium spreta seculi varietate: quique per ipsum divi-
norum eloquiorum toti ecclesie tradidit probatissimam veritatem,
193
ve
vos tantis gratos beneficiis suam digne celebrare faciat solemni-
tatem: quo zelo divine legis inextinguibiliter igniti, vere con-
fessionis premia possitis transcenso deserto mundi devio expe-
riri. Quod ipse prestare dignetur. Sancti Dionisii et sociorum
ejus. Oratio.
-
Deus, qui per beatum Dionisium, adjunctis sibi Rustico et
Eleutherio, primicias contulit fidei genti Francorum, tantorum
vos efficiat participes meritorum: et qui ipsum quamvis senem
decrepitum in horrendis fecit invincibilem tormentis, concedat
vobis nec blandis decipi, nec temptacionibus obrui violentis:
quo sicut eum capitis abscisione introduxit in gaudium perhenne,
sic vobis concedat perpetuo ipsius meritis et premio congaudere.
Quod ipse prestare dignetur. Sancti Edwardi regis. Oratio.
Deus, qui gloriosum regem Edwardum regni fastigio humilem,
in deliciis affluentem ac in divitiis custodivit spiritu pauperem ;
concedat obis omnem repellere secularis incendii lesionem:
quique ipsum eciam in carne viventem, prodigialibus clarificavit
miraculis, ipsius precibus vos sue respectu visitet miseracionis :
quo vos ipsos bene regentes secundum dictamina legis eterne,
possitis indeficientis regni sceptrum et stemmata possidere.
Quod ipse prestare dignetur. Sancti Luce Evangeliste. Oratio.
Deus, qui beatum Lucam medicum veraciter animarum inte-
gerrime sanctitatis decoravit exemplo, ostrorum languores vul-
nerum sanare dignetur ipsius merito glorioso: et qui ipsi in
facie vituli prenotato, honorem tribuit scribendi evangelii exorsi
sacrificio sacerdotali; det vobis sacerdotes fieri misticos, et sacri-
ficium mistice offerre cotidie Dominice majestati; quo mortifi-
catis carnis desideriis, et aratro evangelico fortiter sulcatis, fruc-
tum copiosum horreis tandem Dominicis ingeratis. Quod ipse
prestare dignetur. Sanctorum Symonis et Jude Apostolorum
Oratio.
re
40
Deus, qui hodiernam diem geminati martirii Apostolica gracia
194
1
á
voluit illustrare, concedat vobis eorum imitacione in penitenciali
martirio jugiter desiderare. Et qui beatum Symonem quam-
quam senem fecit in laboribus et suppliciis invincibilem, det
vobis, corpore deficiente, interiorem assequi renovacionem: qua-
tenus sicut beati Jude laboribus ferales et indomitas gentes
evangelice subdidit discipline, sic concedat vobis ipsius meritis
omnis cordis impetus sub evangelicis regulis edomare. Quod
ipse prestare dignetur. In vigilia Omnium Sanctorum. Oratio.
Deus, qui per laborum et dolorum angustias, sanctos omnes
ad eternas sublimavit delicias, largiatur fervorem Spiritus vobis
ad vigiliarum et jejuniorum erumpnas viriliter perferendas :
et sicut ipsorum solennia honoris debiti cerimoniis penalibus
prevenitis, sic post decursam vigilanter hujus vite miseriam cum
ipsis perhenniter gaudeatis: quatenus sicut ipsi varia certa-;
mina, ejusdem bravii varias adepti sunt remuneraciones; sic et,
vos juxta distribucionem gracie et meritorum, in domo Dei im- :
mensa, diversas possitis recipere mansiones. Quod ipse prestare
dignetur. In die Omnium Sanctorum. Oratio.
Deus, qui hodiernam diem universorum luminum celestium
illuminat claritate, det vobis tantorum radiorum confluencia, ut
vere lucis filios, irrevertibiliter ambulare: et sicut hodie sancte
Trinitatis gloriam, Marie gratiam et Angelicam recolitis beati-
tudinem, sic Patriarcharum, Prophetarum, Apostolorum, Marti-
rum, Confessorum, ac Virginum imitari valeatis senariam in
opere perfectionem: ut tandem de presenti miseria triumphan-
tes, in visione glorie, que merces est operum, sitis sanctorum
omnium coheredes. Quod ipse prestare dignetur. Sancti
Martini episcopi. Oratio.
Deus, qui gloriosum antistitem Martinum, quasi canticum
graduum ab ymo provexit ap summa: concedat vobis in valle
lacrimarum, ascencionibus dispositis, ad virtutum pertingere
complementum: tribuatque vobis spiritualis milicie triumphum
CC
195
sius is right
per beati Martini meritum et exemplum: ut quicquid in ipso,
sacerdotum gemma, laudando recolitis, in vestrorum sagenam
spirituum et fructus operum convertatis. Quod ipse prestare
dignetur. Sancti Edmundi archiepiscopi. Oratio.
Deus, qui gloriosum antistitem Edmundum, ab adolescencie
´annis jugo direxit evangelice sanctitatis, vos, ipsius exemplo,
semper celestibus subjiciat disciplinis: et sicut ipse in ecclesi-
asticis laboribus assiduis austeritatem non deseruit penitencie;
sic det vobis labore et dolore vestrorum scelerum contagia virili-
ter expiare: quo tam sancti patris meritis adjuti, in illo ineffa-
bili gaudio, quo ascendit, valeatis perpetuo gratulari. Quod
ipse prestare dignetur. Sancti Hugonis. Oratio.
Suorum sacerdotum spes et gloria Christus, auctor fidei ves-
tre, vobis egregii antistitis Hugonis tribuat solemnia non ina-
niter celebrare: det vobis sancte religionis obsequiis per ipsius
doctrinam sic extrinsecus fatigari, ut spiritualium fructuum pos-
sitis intrinsecus deliciis saginari: quo suorum participes merito-
rum, suis suffragantibus precibus, coheredes esse valeatis indefi-
ciencium gaudiorum. Quod ipse prestare dignetur. Sancti
Edmundi Regis et Martiris. Oratio.
Rex Regum Dominus, cujus obsequium precelsius est omni
transitorio honore, in sancti Edmundi Regis et Martiris solem-
niis sua vos regnum faciat benedictione: quique pro eterni aug-
mento imperii dedit illi per mortem, zelo fidei, de gentili tiran-
nide triumphare, corda vestra dignetur, extinctis viciis, fide viv♣
da vegetare: quo calcatis spiritualibus nequiciis per fidei constan-
ciam, sancti Edmundi meritis et precibus consequi valeatis pro-
missam triumphantibus immarcessibilem coronam. Quod ipse
prestare dignetur. Sancte Cecilie Virginis et Martiris. Oratio.
in
Deus, qui beatam Ceciliam virginem incontaminabili de-
coravit amore pudicicie, det vobis continenciam divinitus ag-
noscere et agnitam inviolabiliter custodire: ut sicut ipsa die
196
noctuque Deo orando colloquens, Valerianum sponsum et Ty-
burtium meruit convertere, sic vobis tribuat et lasciviam des-
picere et veritati solide adherere: ut qui, illi, superatis flammis
balnearibus, per gladium contulit martirii palmam, det vobis
frugalitatem in prosperis, et in adversis constanciam inconcus-
sam. Sancti Clementis episcopi. Oratio.
Deus, qui beatum Clementem, pro Christi amore, exilio rele-
gatum hodierna die coronavit inclito martirio; et sicut ipse
disciplinam apostolicam secutus, conversationis innocentia, Ju-
deorum et Gentium in se traxit affectionem; sic det vobis veri-
tate et opera amorem allicere proximorum: ut apostolico cul-
mini reverenter subditi et proximis salubriter sociati, Christo
indissolubiliter possitis perhenniter copulari. Quod ipse pres-
tare dignetur. Sancte Katerine Virginis et Martiris. Oratio.
Deus, qui palatinam virginem Katerinam innumeris ornavit
privilegiis graciarum det vobis, ejus intervenientibus precibus,
eminenciam meritorum: et sicut ipsi vestem contulit mun-
dicia, sapiencia, et martirio variatam; sic det vobis puritatem
cordium, illustracionem mencium, et ingentium virium impro-
bitatem: quo in montem, qui Christus est, meritorum saltibus
deportati, possitis cum ea in celestis deserti montibus perhen-
niter consolari. Quod ipse prestare dignetur. In vigilia unius
Apostoli. Oratio.
Deus, qui inter cetera sinceritatis monita, Apostolos tuos in-
formasti ad alacritatem vigilancie, populo tuo digneris bene-
dicere hodiernam vigiliam cum jejunio celebranti: quique
spontaneis angustiis prevenire sanctorum solemnia docuisti, da
fidelibus tuis meritum jejunii integri et jocundi: quo momen-
taneum gladii martirium, diuturno cruciatu penitencie pro viri-
bus compensantes, apostolice gracie mereantur fieri coheredes.
Quod ipse prestare dignetur. In die unius Apostoli. Oratio.
Deus, qui pro augenda apostolorum gloria ipsorum fideles
197
populos ad agnicionem sui nominis decrevit adducere, vos in
hodiernis solemniis eorundem precibus sue glorie ac gracie vi-
sitet largitate: ipse etiam fidem suam, apostolicis laboribus in
nostris plantatam cordibus et rigatam, dignetur augere con-
tinuis incrementis, per solitam clemenciam suam: quo ipsis
promerentibus assequi valeatis eterne beatitudinis complemen-
tum per quos, ipso ordinante, suscepistis religionis catholice
fundamentum. Quod ipse prestare dignetur. Unius Martiris
et Pontificis. Oratio.
Deus, qui geminati honoris titulo, scilicet labore pontificii, et
dolore martirii, sanctum N. fecit hodierna die ecclesiam illus-
trare, vos ad omnes perferendas difficultates laudabiles dignetur
misericorditer confortare: et qui per martirii constanciam, fal-
sitatem conterens, stabilivit catholicam veritatem, vos inviolabi-
liter tenere faciat ecclesiasticam in omnibus unitatem: quo si-
cut ipse, ut bonus pastor, animam suam poßsuit pro ovibus suis,
sic vos ejus precibus inferat pascuis virentibus, quo lupus non
appropiat, Summi Pastoris. Quod ipse prestare dignetur.
Unius Martiris. Oratio.
10
re
Gloriosi martiris sui N. meritis stram Dominus instauret
inopiam, qui Christi per mortem dedit de omni potestate victo-
riam sempiternam : quique ipsum tanta magnificavit gloria, ut
pro divino honore intrepide moriretur, vobis de cunctis adversis
triumphum misericorditer largiatur: quo de ipsius in celo con-
sorcio gaudeatis, de cujus honore et gloria cum debite reveren-
cie cultibus exultatis. Quod ipse prestare dignetur. Dc Mar-
tyribus. Oratio.
Deus, qui pro corroboranda vestrarum fragilitate mentium,
testes multiplicat suo sanguine asseverantes fidei certitudinem,
concedat vobis nulla tribulacione veram deserere religionem ;
commendetque vos imperatori summo militum suorum inter-
cessio acceptabilis, qui triumphis rutilant in celesti palacio lau-
198
V
reatis: quatenus sicut horrendis tormentorum generibus sortiti
sunt immarcessibilem gloriam et honorem, ita vos ipsorum imi-
tacione et auxiliis eterni premii mereamini participacionem.
Unius Confessoris. Oratio.
Deus, qui gloriosam civitatem suam decoravit precelsa beati
N. pontificis vera confessione, sua vos meritis ipsius decoros
efficiat interius et exterius benedictione: et qui preclaris ipsius
meritis pectoribus innumeris contulit reconciliacionem, vobis
criminum et karismatum largiatur acceptabilem confessionem :
quo post presentem miseriam, ipsius sitis in perhenni gaudio
consortes, cujus intenditis solemniis letantes. Quod ipse pres-
tare dignetur. Unius Abbatis. Oratio.
Deus, qui amantissimum N. abbatem, spretis illecebris, in re-
ligionis thalamo sublimavit, meritis non desidiose contemplaci-
onis, ipso interveniente vos satiet deliciis sacre devocionis;
quique illum per inviolabilem continenciam indefatigabilemque
sustinenciam fecit miraculis choruscare, concedat vobis ipsius
imitando merita, premii quoque participium obtinere: quo tanti
patris cultores seduli, sic ipsius solemnia celebretis, ut eternali-
ter Patrem omnium pariter collaudetis. Quod ipse prestare
dignetur. Unius Confessoris et Doctoris. Oratio.
Omnipotens Deus, sue gracie os letificet distribucione, qui
beatum N. Christi Confessorem magnificavit gratuita adopcione ;
et qui ipsius merita perfulgida clarificavit, soli Deo possibilibus
miraculis; vos bonorum operum, que signis prevalent, perfi-
ciat incrementis: quo tam dilecti Domino effecti seduli imita-
tores, quasi ipsius familiares ad eternos introducamini honores.
Quod ipse prestare dignetur. Unius Virginis et Martyris.
Oratio.
Deus, qui infirma mundi elegit, ut confundat forcium pre-
sumpcionem, in festo sancte N. virginis et martiris, ad obti-
nenda celestia vos fortitudinem induat indeficientem: quique illi
199
candorem contulit virgineum et ruborem martirii gloriosum, det
vobis in prosperis et adversis incorrupcionis integre munimen-
tum: quo sicut illa sexus vires superans virtutum robore, sponso
astitit circumdata varietate, sic vos ipsius meritis duplicibus
vestiamini in superni gaudii civitate. Quod ipse. Unius vir-
ginis non Martyris. Oratio.
Deus, qui virginei exercitus cantico singulari imperialis Agni
letificat comitivam, det vobis uni viro, fide inviolabili virginem
exhibere castam: quique virginale meritum, honore aureole et
fructu centenario, coronat pre ceteris; det vobis corrupcionis
corporei lesionem recompensare obsequiis superferendi amoris:
quo in hodiernis solemniis congaudentes glorie virginali, incor-
ruptis Virginum gaudiis possitis perpetuo sociari. Quod ipse
prestare. Cujuscumque Sancte non Virginis, vel Sanctarum.
Oratio.
Deus, qui ad summi honorem palacii utriusque sexus perti-
nere decrevit multitudinem fidelem, vobis in hodiernis solemniis
adaugeat fidem: quique non solum centenum fructum, sed sexa-
genum, et tricenum, verbum suum effecit germinare, vobis per
penitenciam asperam dignetur innocencie perdite dispendia re-
staurare: quo Sancte N. exemplo, ab omni purgati diffidencia,
cum ipsa regem cernere possitis in gloria sempiterna. Quod
ipse prestare dignetur. In translacione unius Sancti vel Sancte,
vel plurimorum. Oratio.
Deus, qui utriusque testamenti monstravit oraculis, sanctos
unitis desideriis optare corpora sua debito recondi honore,
translacionem sancti N. vos hodierna die faciat condigni cultus
obsequio celebrare: et qui sanctarum mentium mortalibus cor-
poribus exutarum decrevit corpora, tocius meriti instrumenta,
merito honoranda: in illius incorruptibilis vite prestolacione sus-
pendat precordia vestra: quo et anime vestre tandem in eterna
tabernacula transferantur, et absorpta mortalitate corpora super-
200
Ye
Y
ve
indui cum sanctis omnibus prestolentur. Quod ipse prestare Z
dignetur. In Festivitate Reliquiarum. Oratio.
Deus, cujus providencia preciosa mors sanctorum facta est,
immortalitatis initium tribuat vobis, illius vite desiderio, cunctas
despicendo illecebras fallacium gaudiorum: quique sanctorum
suorum reliquiis vos in hodiernis solemniis consolatur, ipsorum
suffragantibus meritis, vobis gracie sue affluenciam largiatur :
quo ipsorum vitam pro viribus imitantes, suffragiis adjuti,
eorumdem indeficientibus gaudiis mereamini perhenniter sociari.
Quod ipse prestare dignetur. In Dedicatione ecclesie. Oratio.
ve
Deus majestatis immense, cui omnia dedicata sanctificantur
ipsa dedicacione; in hodiernis solemniis corda stra dignetur
sanctificare: et qui templi materialis consecracionem, sanctarum
mencium voluit esse figuram unctionis lapidum sacramentalis,
vobis ut lapidibus vivis Christo superedificatis rem tribuat figu-
ratam: quo a Moysi tabernaculo mobili figurante miliciam
ecclesie peregrine, in tabernaculum triumphale celestis Jerusalem
vos faciat pertransire. Quod ipse prestare dignetur. In com-
memoracione sancte Trinitatis. Oratio.
Yo
ve
Infiniti ambitus simplicissimus Deus, Pater, Filius, et Spiri-
tus Sanctus, qui os vocavit in admirabile lumen suum, menti-
bus nostris in sancte Trinitatis fide, stabile perpetuo tribuat
fundamentum; ut Patrem ingenitum, ac Filium Unigenitum,
et Spiritum Paraclitum, essencialiter indivisos ac personaliter
sola origine discretos, Deum unum profitentes catholice, hoc
tandem possitis facialiter cernere, quod modo humiliter creditis,
ac cernitis solo enigmatum speculo mediante. Et qui mundi
sapientibus hanc abscondit sapienciam, ecclesie Christiane vobis
non in vacuum sinat effluere hoc donum excellentissimum gracie
Quod ipse prestare. In commemoracione Sancte Crucis.
sue.
Oratio.
Misericordissimus Dominus qui per lignum Crucis vivifice
201
benedictum misericordiam federavit justicie, dum natus nobis
misericorditer Filius sanguine suo piissime liberavit genus hu-
manum, per ipsius ligni potenciam concedat vobis in adversis
omnibus munimentum: quique per lignum eduxit aquam de
petra, corda vestra per crucem emolliat et instauret devocione
assidue lacrimosa: et qui per lignum dulcoravit aquas, viamque
paravit in undis et abyssis, vobis, ejusdem crucis virtute salvifica,
tribulaciones dulces efficiat, ac progressum tribuat prosperum
in dubiis et perplexis. Quod ipse prestare dignetur. In me-
moria de Sancto Spiritu. Oratio.
Deus, qui Sancto Spiritu ornans celos, per ipsum omnes sua
perfundit dulcedine creaturas, ejusdem sacris reficiat deliciis
animas vestras peregrinacionis angustiis desolatas: et sicut idem
Spiritus amor mutuus, nexus ac Domini Patris, et Filii; sic corda
vestra sibi ad invicem faciat immobili concordia stabiliri: quo
sicut ipse missus ex alto Apostolos in domo repertos unamines
superinduit virtute invincibili, sic in vos descendens vobiscum
maneat stabilitate perhenni. Quod ipse prestare dignetur. In
commemoracione beate virginis. Oratio.
Deus, qui commemoracione virginis beatissime, ecclesiam
tuam assidue consolaris, ipsius meritis et precibus famulis tuis
in omni tribulacionis uredine refrigerium prestare digneris: ut
quod totus mundus in ipsius preconiis fiducialiter profitetur, se
in hodiernis laudibus plebis devocio experiri letetur: quo in
tante matris amore pariter et honore jugiter conentur incremen-
tis continuis abundare, ut in formidando mortis articulo, ipsius
mediacione purissima obumbrentur, at salvi fiant, a severitatis.
fulmine divine. Quod ipse prestare dignetur. In ordinacione
episcopi. Oratio.
Piissimus pastor omnium Deus, pontificalis gradus utriusque
testamenti pagine informator, famuli sui N. cui sacramenta
pontificatus indidimus dignetur esse perpetuus gubernator: et
202
u
quem manus imposicione ac obnixa precium instancia, vitam
sublimem officii statuimus dignitate, sua repleat invisibili uncti-
one per ipsius ministerium, in sanctificacionem commissi sibi
redundante : quatenus gregem sum pascuis evangelicis tripar-
tite passionis sedulitate sic possit reficere, sic eis dispensare tri-
tici mensuram, sic eos a luporum morsibus concutere, ut in
promissa valeatis servis fidelibus gaudia feliciter introire. Quod
ipse prestare dignetur. In principio Sinodi. Oratio.
-
Dulcissime Deus, qui fidelibus in tuo nomine congregatis
teipsum spondes medium affuturum, dignare misericorditer as-
pirare que ecclesie veraciter expediunt et tuorum collegio sacerdo-
tum: et qui ecclesiastica regiminis gubernacula nobis immeritis
contulisti, remiges tue navicule maximis afflictos periculis, dig-
neris calcatis fluctibus festine veniens consolari: quatenus que,
te auctore, procuranda sub nostrarum periculis animarum sus-
cepimus, tua preveniente clemencia, comitante ac subsequente,
tibi cum evangelico fervore, consummatis laboribus, acceptabi-
liter offeramus. Quod ipse prestare dignetur. In complemento
Sinodi. Oratio.
Alpha et Omega, eternus, cujus perfecta sunt opera, effectua-
liter imperet consummari, ipso inspirante, per nos concorditer
ordinata. Ipse, per Verbum virtutis sue, studiis vestris ad sui
nominis gloriam tribuat efficaciam, qui per eandem sapienciam
attingens a fine ad finem, fortiter creaturam suaviter dirigit uni-
versam ut pastoralis cure debite ad sedium vestrarum regimina
cum gracia revertentes, in caritatis ac fidei concordia semper
maneatis unanimes. Quod ipse prestare dignetur. In tempore
discordic. Oratio.
Pacificus Imperator, qui pacem sicut bonum optimum desi-
deriis omnibus prestituit finem, desiderate cunctis mortalibus
vere pacis nobis tribuat consolacionem; et qui eam toti mundo
optinuit per aspersionem proprii sanguinis, omnia seminaria
DD
203
e
VI
e
exstirpet in nobis amaritudinis et dissensionis: quatenus tanto
hospiti locus habitacionis in vestris paretur mentibus, ut in pace
illa que exuperat omnem sensum, corda vestra et intelligencie in
Domino conserventur. Quod ipse prestare dignetur. In tem-
pore belli. Oratio.
Terribilis super filios hominum Deus, cujus nutibus subdun-
tur omnia; qui sue voluntatis imperio cunctas sibi subjicit
adversarias potestates, nos conservare dignetur incolumes et
invincibiles pro sui nominis gloria decertantes: quique, Moyse
orante, Amalecitas plus precibus quam ensibus subdidit Israel:
nostris supplicacionibus misericorditer inclinatus adversarios
conterat populi Christiani: ut qui non a viribus numerosi exer-
citus, sed de celo in sacris eloquiis asserit fortitudinem expec-
tandam, Christianitatis hosts conterendo, vel convertendo, os-
tendat ad sui honoris gloriam et misericordie sue dulcedinem in
filios, infallibilem sacram esse scripturam. Quod ipse prestare
dignetur. In temporc cujuscumque tribulacionis. Oratio.
Deus, amator omnium, qui per tribulacionem malleis quadrat
lapides celestibus mansionibus coaptandos, vos aspersionis sue
rore letificet tribulacionum clibanis involutos. Ipse merore
promoveat meritum, et de temptacione tribuat proventum, qui
de infirmitate fortificat, et de tribulacione prestat auxilium: et
quia per multiplicatam tribulacionum toleranciam, ipso teste,
regnum celorum violenter adquiritur, fragilitatem vestram con-
solidet, et victoriose probatam eterno tandem diademate vene-
retur. Quod ipse prestare dignetur. In tempore pestilencic.
Oratio.
Deus, qui variis flagellatorum generibus vulnerat et medetur,
deterrens peccati audaciam; languencium ac moriencium sup-
plicia vencium faciat disciplinam. Ipse pestilencie obruencia
discrimina in sue temporet familie solacium, qui mortem non
optans peccantium, conversos vult vivere, in suarum commodum
204 .
a
1
!
:
$
animarum: quique, David humiliato, ipsius precibus angelum
compescuit exterminatorem populi sui flagellati, suspiria in fruc-
tum ipsius perpetuum, et sui nominis convertat gloriam et ho-
norem. Quod ipse prestare dignetur. In exsequiis mortuorum.
Oratio.
Deus, qui mortem corporum humanorum ad quietem spiri-
tuum; et omnium finem operum, ad recepcionem ordinavit stipen-
diorum, vos orando attentos faciat ac orantes exaudiat, ad
obtinendum N. defunctorum, suorum remissionem omnium pec-
catorum. Et si quis ei reatus sit residuus purgatoriis ignibus
merito expiandus; ipsius prestante misericordia, sit hodiernis
laboribus et fletibus expiatus: quo et per viam liberi transe-
untes, ipsorum impetretis alleviari incomparabilem cruciatum, et
vobis, tante pietatis beneficio, augeatis premium sempiternum.
Quod ipse prestare dignetur. Pro omnibus lebbus defunctis.
Oratio.
Deus, quo auctore cognoscitis sanctum ac salubre existere
pro defunctis exorare; dignetur pro ipsis preces vestras Inspirator
misericorditer exaudire. Ipse vobis imprimat ac carnes vestras
configat memoria incessabili mortis, ut quod vivitis, quod agitis,
totum in sacre mortis studium dirigatis: quo et presentem
miseriam patienter ferentes, cum desiderio, vocante Domino,
salubriter moriendi, tandem cum hiis quorum memoriam agitis,
transire possitis in nubibus gaudenter obviam Salvatori. Quod:
ipse prestare dignetur. In celebracione nuptiarum. Oratio.
Summe Providencie Dominus, qui post lapsum prothoplas-
torum, matrimonii usum, per boni eternalis desiderium, excusa-
bilem existere decrevisti; sanctificare digneris conjugale propos-
itum, in quo presentes conjuges, abdicatis thori illiciti maculis,
nectere voluisti. Da eis sub presentis commercii indulgencia,
inquinamenta cetera devitare, ut fructum tricenum ex verbi tui
semine valeant obtinere: quo sicut conjugium existit Christi
ei
right
205
et ecclesie sacramentum, sic unitati corporum preponderet cari-
tas animorum; et magis tolerantes quam amantes carnale com-
mercium, ad illud mentaliter suspendant gaudium, ubi simili-
tudo felicitatis angelice excludit omne contagium mortalium
nuptiarum. Quod ipse prestare dignetur, cujus regnum et
imperium sine fine permanet, in secula seculorum.
SUBSCRIPTE BENEDICTIONES NON SUNT EDITE
A PECHAM.
¿
In festo Corporis Christi.
BENEDICAT VOS omnipotens Deus, vestramque ad supernam
excitet intencionem, qui hanc sanctissimam diem sui sanctissimi
Filii fecit esse solempnem. Et qui eum, qui panis est angelorum,
ecclesie sue cibum fecit esse fidelium, ipse vos in presenti seculo
degustare faciat eternorum dulcedinem gaudiorum, et in futuro
perducat ad societatem eternorum premiorum: quique discipulis
suis corpus suum in cibum, et sanguinem suum in potum, tradi-
dit in ultima cena, ipse vos perducere dignetur ad regna celestia.
Benedictio in coronacione Regis.
Omnipotens Deus, karismatum suorum vos locupletes jocun-
ditate, et Regem vestrum perfrui faciat tranquillitate. Angelum
sanctum ubique ei custodem tribuat et defensorem; tam nobis
quam sibi, virtutum sanctarum tribuat vigorem. Ambitum
regni sui in diebus ejus pax circumdet honesta, et quocumque
se vertetur, adversariorum vis enervetur infesta, omnisque in
vobis religio habundet honesta. Benedictio quando missa fit
pro Rege.
206
Omnipotens sempiterne Deus, qui omnium jura Regum immo-
biliter gubernas, benedic et protege Regem nostrum, et custodi
eum ab omni impedimento emulorum: ab omni perturbacione
eum conserva, et in vere pacis fundamento consolida. Talique
eum benedictione sanctifica, ut post temporalem gloriam, te
duce, ad gaudia perveniat sempiterna. Benedictio in conse-
cracione virginis.
Domine Deus eterne, qui utrumque sexum de interitu per-
petue mortis, per Jesum Christum filium tuum de Maria virgine
natum, misericorditer redemisti; has famulas tuas devotis men-
tibus tibi servientes, omni benedictione spirituali benedicere
dignare. Et vite graciam et fidem habeant, et in preceptis legis
tue semper perseverent, terrena et transitoria despiciant, et in-
visibilia intenta meditacione diligant: ut in numero sanctarum
virginum permanentes, celesti sponso cum lampadibus bono-
rum operum fiducialiter occurrere, ipso prestante, mereantur.
Benedictio viduarum.
Effunde quesumus, Domine, benedictionem celestem super
hanc famulam sororem nostram, que devota mente se humiliavit
sub dextera tua; protege eam protectione tua divina; fugiant ab
ea universa delicta; socientque sibi bona desideria preparare ut
regni celestis sancta conquirat. Pareat semper divinis precep-
tis, ut, te donante, vincat incendia carnis, omnem libidinem
prave voluptatis duret amore castitatis; habeat in se oleum
sanctitatis et letetur cum lampadibus sempiternis. Gestet in
manibus suis faces sanctas, ut apud sapientes et castissimas
animas, duce Christo, mereatur januam introire regni celestis.
Benedictio itinerantium.
Dirigat iter vestrum Dominus in beneplacito suo, vobisque
inseparabiliter benignissimus custos inhabitet. Ducem vobis
archangelum Raphaelem adhibeat, et omnem a vobis incommo-
ditatem contrarietatemque propiciatus commoveat: desideri-
207
orum vestrorum pia vota clementer impleat, ut et hic bona
consequi, et in eternam beatudinem pervenire feliciter mereamini.
Ad postulandum pluviam.
Inclina, Deus, aures pietatis tue ad populi tui preces, et
faciem tocius terre largis imbribus irrigari concede: tribue
aerem salubrem, atque egris restitue pristinam sanitatem, anime-
que promissiones tuas sentiant: de tua semper caritate habun-
dancius impleantur. Da nobis, quesumus, pluviam salutarem
et aridam faciem terre fluentis celestibus dignanter infundere.
Benedictio pro serenitate acris.
Magnificenciam tuam, Domine, suppliciter imploramus, ut qui
imminentibus pluviarum periculis, populum tuum terruisti, po-
tenter sub tui oris benedictione prostratum consolari jubeas, se-
renitate concessa temporum. Et humanarum rerum prosperitate
percepta, consolacionibus terrenis gratulemur, neque gaudia
querere cessemus superna; set quicquid leticie temporalis impe-
diatur, eruditione pocius sempiterna pellatur. In anniversario
dedicacionis ccclesic.
Deus, fons et origo benedictionis, vos in hac domo congre-
gatos, per anniversaria festa sue dedicacionis, omni repleat
intellectu erudicionis: custodiat in vobis fidei integritatem, spei
longanimitatem, perseverantem usque in finem cum sancta pa-
ciencia caritatem. Preces vestras hic et ubique exaudiat, de-
licta deleat, hostes amoveat, et per hec festa anniversaria ad
continua superne ecclesie perducat solempnia. In reconcilia-
cione ccclesic..
TE
Omnipotens Deus, universa a vobis, et ab hoc templo, vel
hoc cemeterio, adversa excludat, ac sue super vos benedictionis
dona propiciatus infundat; corda conveniencium ad hanc recon-
ciliacionem afficiat sacris doctrinis, quo possint repleri beneficiis
sempiternis: quatenus exequendo intelligencius, et intellecta
exequentes, inter adversa mundi ab omni sorde peccatorum
208
purificati, inveniamini incolumes et beatorum spirituum efficia-
mini in celesti regno coheredes. In consecracione altaris.
Benedicat vos omnipotens Deus; sue ecclesie manifestaci-
onem det vobis mentibus puris hujus altaris frequentare dedi-
cacionem: efficiatque vós cum beato N. supernis dignos sedibus,
qui vos precioso sanguine suo redemit de inferni doloribus: quo
sicut hujus altaris festiva recolitis sollempnia, per beati N. suf-
fragia laborum vestrorum premia recipere mereamini in celesti
patria. Benedictio in missa beate Virginis in officio mortuorum.
Inclinet Dominus aurem suam ad preces vestre humilitatis,
et intercedente beata Dei genitrice Maria, det vobis premium
eterne felicitatis: convertat oculos misericordie super animam
famuli sui propter ejus pietatem, ut a penis liberatam perducat
ad eternam societatem : quo Christi misericordia, et meritis sue
matris, N. famulum et nos, in die judicii recipi faciat in regnum
Patris. Benedictio in dedicacione cemeterii.
Copiam, quesumus, tue benedictionis populo hic adunato
tribue: temptacionum procellas ab eo miseratus exclude: mala
cuncta atque noxia subtrahe: prospera concede, ut in lege tua
in presentis evi stadio currentes, placere tibi valeant, in futuro
gaudentes: sic, Domine, quesumus, ut in hoc poliandro sive cimi-
terio requiescencium corpora fidelium, tue virtutis clipeo protege,
et brachio tue defensionis robora; quatenus in novissimo tube
clangore, a cunctis nexibus peccatorum exuti, et eterne vite
gaudiis restituti, resurgant in parte dextera coronandi.
IN BENEDICTIONE UMBRACULI ALTARIS.
A
Ar nomen Domini benedictum, &c. Domine exaudi ora-
cionem meam. Dominus vobiscum.
Oremus, Fratres carissimi, Deum ac Dominum rectorem ac
gubernatorem omnium seculorum, qui per veridicum prophetam
suum polliceri dignatus est, quia in quacumque die conversus
fuerit impius ab impietate sua, et fecerit judicium, omnes iniqui-
tates ejus in oblivione erunt, ut immemor omnium delictorum
et facinorum; istud instrumentum ad honorem nominis sui con-
pactum, placidus ac misericors illustracione vultus benedicere
et sanctificare dignetur: Per Dominum nostrum, &c.
Tunc faciat episcopus crucem cum crismate super singulas co-
lumpnas dicens. Sanctificetur hoc umbraculum per istam sanc-
tam unctionem et nostram benedictionem. In nomine Patris
et Filii et Spiritus Sancti. Amen. Pax vobis. Oremus, dilec-
tissimi, indulgentiam omnipotentis Dei, ut postpositis humane
fragilitatis admissis, consuete misericordie sue munere hoc re-
positorium sacris altaribus preparatum, per Unigenitum, ver-
bum virtutis sue ac sapienciam suam, in Spiritu sanctificacionis
ac crismate sacre unctionis consecrare dignetur. Qui vivit et
regnat, &c. Tunc circumeat incensando cantando antiphonam.
Domine ad te dirigatur oratio mea, sicud incensum in conspectu
majestatis tue. Psalmus 140. Domine ad te clamavi. Oratio.
Omnipotens sempiterne Deus, qui fideli famulo tuo Moysi
precepisti, ut duos cherubyn super archam testamenti collocaret,
210
quod exterius alterutrum alis protegeret, versis vultibus in Pro-
piciatorium; quesumus ineffabilem clemenciam tuam, ut hoc
tegumen venerandi altaris tui, in quo ipse unicus Dei Filius
tuus, Dominus noster Jesus Christus, qui est propiciacio pro
peccatis nostris, fidelium manibus jugiter immolatur, et sub quo
sanctorum corpora tuorum, que veraciter fuerunt archa testa-
menti tui, videlicet mandatorum Spiritus Sancti, requiescunt;
per eundem consubstancialem tibi Filium, qui factus est nobis
a te sanctificacio et redemptio, in virtute Spiritus veritatis, uni-
versa antiqui hostis falsitate cum satellitibus suis depulsa, cum
omnibus ornamentis ad ipsum umbraculum pertinentibus, vel
ab illo dependentibus, aut eidem suppositis, tua celesti benedic-
tione perfundere ac consecrare atque ad tuitionem pignorum
sanctorum, ac roboranda sive multiplicanda vota fidelium tuo-
rum, diutino tempore consecrare digneris, annuente Domino
nostro Jesu Christo, qui tecum vivit and regnat, &c. Et as-
pergatur aqua benedicta. Benedictio ensis novi militis. Do-
minus vobiscum. Oremus.
1
Deus, cunctorum in te sperancium protector, adesto suppli-
cacionibus nostris et concede huic famulo tuo N. qui sincero
corde gladio se primo nititur precingere militari, ut in omnibus
galea tue virtutis sit protectus et sicut David et Judith, contra
gentes sue hostis fortitudinis potenciam victorie tribuisti; ita
tuo auxilio munitus contra hostium suorum seviciam victor ubi-
que existat, et ad sancte ecclesie tutelam proficiat. Per Chris-
tum Dominum nostrum. Oremus.
Deus, qui trinos gradus hostium post lapsum Ade in toto
orbe terrarum constituisti, quo plebs tua fidelis, immunis ab
omni impetu nequicie, secura et quieta permaneret: adesto sup-
plicacionibus, et hunc ensem, quem invocacione tui sanctissimi
nominis benedicimus, benedicere digneris, ut famulus tuus
quem te largiente, circumdamus et accingimus, sic eo utatur,
EE
211
quatenus et hostes ecclesie insidiantes reprimat, et seipsum ab
omni inimico, tua protectione, potenter defendat. Per Christum
Dominum nostrum. Amen. Et aspergat militem et ensem aqua
benedicta. Benedictio scuti et baculi pro duello faciendo. Im-
primis dicantur hii Psalmi 69. Deus in adjutorium. Psalmus 33.
Benedicam Dominum. Psalmus 34. Judica Domine nocentes.
Psalmus 90. Qui habitat. Symbolum, Quicumque vult, cum glo-
ria post unumquemque psalmum. Antiphona Ne reminiscaris.
Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Pater noster.
Et ne nos.
Domine non secundum peccata nostra facias nobis.
Neque secundum. Domine ne memineris iniquitatum nostra-
rum. Cito anticipent, &c. Adjuva nos Deus salutaris noster.
Et propter. Salvum fac servum tuum Domine. Deus meus, &c.
Mitte ei Domine auxilium de sancto. Et de Syon tuere eum.
Esto ei Domine turris fortitudinis. A facie. Convertere Do-
mine usquequo. Et deprecabilis. Domine exaudi oracionem
meam. Dominus vobiscum. Oremus.
Omnipotens sempiterne Deus, qui mundum ex informi ma-
teria fecisti, et unicum Filium tuum tibi coeternum pro generis
humani redempcione, spiritu sancto cooperante, incarnari, atque
de hoste antiquo triumphare fecisti; te suppliciter petimus, ut
scutum hoc atque baculum istum dextera tue potencie benedi-
cere digneris, ut sint arma invincibilia atque, triumphali
potencia tua adminiculante, victricia; quatenus quicumque hiis
armis pugnaverit, tua protectione munitus tam corporis quam
anime salutem percipiat atque victorie summe reportans trium-
phum, bello peracto, Creatori omnium gracias referat cum Filio
tuo Domino nostro Jesu Christo, qui tecum et cum Sancto
Spiritu, vivit et regnat Deus. Per omnia secula seculorum.
Amen. Hic tradat ei scutum dicendo. Accipe scutum hoc ad
corporis tui protectionem. In nomine Patris et Filii et Spiritus
Sancti. Amen. Postea tradat ei baculum dicens. Accipe
212
hunt baculum ad hoc duellum preparatum cum quo valeas tibi
rebellantem prosternere, et in resurgentem conterere, habeatque
victoriam et vitam in nomine Patris, &c. Deinde cumbens
genua tenens scutum et baculum, Episcopo super eum dicente
Confortator et coroborator sustamentumque tuorum fidelium,
Adonay indeficiens, interminabilis, inenarabilis. Pater, eterne
Deus, qui magnas gentes et reges fortes coram populo tuo Israel
eduxisti et vicisti; quique puero tuo David de gigante te blas-
phemante, atque in sua virtute confidente, triumphare concessis-
ti: te supplices exoramus, ut hunc famulum tuum in te confiden-
tem benedicere, adjuvare, protegere, confortare, atque conservare,
atque sanctorum angelorum tuo presidio eum vallare digneris:
presta ei, Domine, fidem rectam, spem firmam, cordis fiduciam
corporisque fortitudinem, omniumque membrorum valitudinem,
quatenus, te adjuvante, hostem prosternere atque victoriam op-
tinere mereatur; tibique soli Deo omnipotenti, bello triumpha-
liter peracto, gracias et laudes referat in evum. Deinde bene-
dicat eum dicens. Confortare et esto robustus: spera in Do-
mino, et fac bonitatem, et noli oblivisci omnes retribuciones
ejus ipse det tibi vitam, et victoriam, et benedictionem in
secula seculorum. Amen. Item benedicat te Deus Pater.
Amen. Custodiat te Jesus. Amen. Confortet te Spiritus
Sanctus. Amen. Prestet tibi victoriam, Deus trinus et unus.
Amen. Qui vivis et regnas. Benedicti novi putei.
Deprecamur te Domine per clemenciam pietatis tue, ut aquam
putei hujus celesti benedictione sanctifices, et ad omnem
vitam concedas salubrem; et ita ex eo fugare digneris omnem
diabolice temptacionis incursum, ut quicumque ex eo abhinc
hauserit, vel in quibuslibet necessariis usibus hausta aqua usus
fuerit, tocius virtutis et sanctitatis dulcedine perfruatur, ut tibi
semper Sanctificatori, et Salvatori omnium Domino, gracias
agere mereatur.
Per Dominum. Oremus.
213
Domine Deus omnipotens qui de hujus putei altitudine, per
crepidinem fistularum aquarum copiam manare jussisti; presta
ut, te jubente atque benedicente, per nostre officium functionis
repulsis hinc fantismaticis calliditatibus, atque insidiis diabolicis,
purificatus et emundatus hic puteus semper perseveret. Per
Dominum nostrum Jesum Christum. Benedictio herbarum et
omnium olerum.
Omnipotens eterne Deus, rerum conditor, et Dominator
tocius creature tue; qui Verbo cuncta ex nichilo faciens, ad
perfectionem tui operis, tercia die herbam virentem et lignum
pomiferum faciens fructum, aridam producere jussisti: hos
virencium herbarum flores, ob salutem fidelium undecumque
collectos per invocacionem sancti tui nominis benedicere et
sanctificare consueta pietate dignare; et presta nobis qua-
tenus indignis supplicibus, ut quique egritudine laborantes, hec
sumpserint, omnis ab eis morbus, te miserante, evanescat, lan-
guor diffugiat, febrium calor abeat, dolores, lacrime et cruciatus
viscerum absistant, omnisque infestacio jaculantis inimici procul
recedat. Per Dominum nostrum. Oremus.
Domine Jesu Christe, Fili Dei vivi, qui es ymago paterne ma-
jestatis, et ad medelam nostram et ad curandas nostrorum scele-
rum cicatrices descendens, in te credentibus polliceri dignatus es,
si quid petieritis Patrem in nomine meo, fiet vobis, adesto nunc
nobis eandem in te fidem habentibus, et intervenientibus meritis
et intercessionibus genitricis tue perpetue virginis Marie, cum
omnibus sanctis tuis pariterque tui precursoris Sancti Johannis
Baptiste intervencione, cujus hodierna die sacro irradiamur
Natalitio, hos expositarum herbarum flores quos serenitate et
affluenti rore enutristi, benedic et sanctifica, ut sint per
invocacionem sancti tui nominis, quibuscumque infirmitatibus
laborantibus abstersis, languorum salus, remediumque anime
et corporum: per te Jesu Christe qui cum Patre et Spiritu
214
s
а
7
Sancto, vivi et regnas Deus, per omnia secula seculorum.
Amen. Oremus.
Deus de cujus benedictione ros celi virtutem ministrat her-
barum radicibus ac floribus, effunde benedictionem tuam super
herbas istas, ut sicut, te creante, sunt create, sic eciam, te sanc-
tificante, sint sanctificate: presta quoque Domine, omnibus
sanctis tuis intervenientibus, quatenus salutares efficiantur uni-
versis, qui in eis sanitatem suis requisierint doloribus. Per
Dominum nostrum, &c. Benedictio super unguentum vel
medicinam.
Deus, per quem omnia que creata sunt valde bona sunt,
benedictio tua hanc medicinam vel hoc unguentum visitet
atque sanctificet; ut quibuscumque exhibita fuerint infirman-
tibus, sanitatem celerem, intercedentibus omnibus sanctis oper-
etur, et dum corporibus prebueris sanitatem, animabus quoque
perhennem largire sanitatem. Per Dominum. Oremus. Deus,
qui ex variis herbis medicinam fieri concessisti, tu hujus crea-
ture curacionem benedicere dignare; ut indigentibus salutare
possint remedium prestare; et sicut sanctis tuis apostolis de-
disti potestatem curandi omnem infirmitatem, sic ubicumque
hec medicina fuerit egris in tuo nomine exhibita, omnis inde
virtus expellatur maligna, et gracia tua adsit benigna, ut salutis
prestet effectum. Per Dominum. Benedictio salis et aque ad
pecora lavanda.
a
Deus invisibilis et inestimabilis, qui per cuncta diffusus es,
pietatem tuam et misericordiam per sanctum et tremendum Filii
tui nomen, supplices deprecamur, ut super hinc creaturam
salis, benedictionem et potenciam invisibilis operacionis tue
infundas, ut jumenta que necessitatibus humanis tribuere digna-
tus es, cum ex eadem acceperint seu gustaverint, hec benedictio
et sanctificacio illesa reddat, et ab omni temptatoris incursu, te
protegenête, custodiat. Per Dominum. Oremus.
215
عالم
Domine sancte, Pater omnipotens, eterne Deus, defende
pecora nostra, per hanc creaturam salis et aque, a rapacibus lu-
porum morsibus, et canum, et latronum furtis, a mortalitatibus
sementis, incomodi languoribus, ab omnibus diabolicis tempta-
cionibus; et qui homines et jumenta pariter salvas, in utroque
misericordiam tuam multiplicans, pretende clemenciam tuam
quesumus Domine, nobis indignis famulis tuis rite credentibus
et operantibus, ut pecora ista, que morbida peste et infirmitate
vexantur, per hanc creaturam salis et aque laventur, te miser-
ante et prestante, per Unigenitum tuum Dominum et Salvato-
rum nostrum, Jesum Christum, qui tecum et cum Sancto Spiritu
vivit et regnat, per infinita secula seculorum. Amen. Oremus.
n
Deus, qui humane fragilitati subsidia necessaria providisti,
misericors adminicula jumentorum, quibus dedisti miseros con-
solando, non abstrahas: et quorum meritis pestiferis sevit in-
teritus, tua nobis pia parcente clemencia sevientem cessare
jubeas vastitatem. Per Dominum. Ad benedicendum libros.
Descendat quesumus, Domine, virtus Spiritus Sancti super
libros istos, qui eos mundando purificet et benedicat atque
sanctificet et omnium clementer corda illuminet, et verum intel-
lectum tribuat, set et illuminata tua precepta conservare, et
implere tuam voluntatem bonis operibus implendo concedat.
Per Dominum. Oremus.
.
Accende et inflamma, suppliciter flagitamus Domine Deus
noster, virtute Spiritus Sancti, corda nostra et sensus nostros
atque intelligencias nostras ad scrutandos sive intelligendos
hos libros, necnon et alios, tue inspiracionis gracia, conscriptos,
ut ea, que in eis reperimus, intelligere veraciter, aliosque docere
valeamus: set et in omnibus tua sequi, te donante, mandata
studeamus: et nos omnesque hos libros dextera potencie tue
benedicere consecrare, et conservare digneris; studiose humil-
iter et devote hos et alios libros tue voluntatis jure conscriptos,
216
legendo, et intelligendo, docendoque tibi multos lucrari, omnes-
que nobis commissos immaculatos tue majestati representari
valeamus, ipso auxiliante, cui est honor et imperium per infinita
secula seculorum. Amen. Benedictio carnium in Paschali
Adjutorium nostrum, &c. Dominus vobiscum. Et cum.
Oremus.
Deus celi terreque Dominator, qui das escam omni carni, et
imples omni animal benedictione, benedicet sanctifica
hanc creaturam carnis, et nobis dona tua sumentibus, anime et
corporis sanitatem concedas. Per Christum. Oremus.
Deus, qui universe carnis es conditor, que Noe et filiis suis
de mundis et immundis animalibus precepta dedisti, quique
sicut olera herbarum humano generi, quadrupedia munda Ade
permisisti, et qui agnum in Egypto, Moysi et populo tuo in
vigilia Pasche comedere precepisti, in figura agni Domini nostri
Jesu Christi, cujus sanguine omnia primogenita tibi de mundo
redemisti, et nocella omne primogenitum in Egypto percutere
precepisti, servans populum tuum agni sanguine prenotatum :
dignare, Domine Deus omnipotens, benedicere et sanctificare
has carnes, ut quicumque ex populo tuo fideli ex illis come-
derint, omni celesti benedictione et gracia tua repleantur in
bonitate, per quem omnia condita sunt et ab initio creata, Sal-
vator mundi, qui vivis et regnas Deus per omnia secula seculo-
rum. Amen. Benedictio carnis, casei, butiri, ovorum sive
pastillorum in die Pasche. Dominus vobiscum. Oremus.
Domine Deus omnipotens, qui fecisti et creasti cunctis viven-
tibus, tue largitatis alimonias; humanum genus spiritualibus
escis ac pabulis tuorum preceptorum, terrenisque substanciis
tuorum donorum indesinenter reficis; te, omnipotentem Do-
minum obnixe petimus, ut hec dona tua que tu ipse creasti et
nobis donasti, perpetua preclaraque dignitate, benedicere ✈ et
217
e
sanctificare digneris; vescentibusque ex eis largam tue bene-
dictionis sanitatem in visceribus eorum clementer colloca, et
presentis vite sospitatem, et future beatitudinem misericorditer
indulge. Per Dominum. Benedictio novorum fructuum.
Dominus vobiscum. Et cum. Oremus.
Domine sancte, Pater omnipotens, eterne Deus, qui benedix-
isti quinque panes in deserto et duos pisces, unde saturati sunt
quinque millia hominum: sic benedicere et sanctificare
digneris hunc novum fructum, quem in tuo sancto nomine ac-
cipiamus et Filii tui Domini nostri Jesu Christi, ut qui sump-
serint, ab eo accipiant sanitatem mentis protectionemque cor-
poris tutelam et securitatem, spei corroboracionem, et eterni-
tatem Spiritus Sancti. Per eundem, &c. Benedictio pomorum.
Dominus vobiscum. Oremus.
،
Te deprecamur, omnipotens Deus, ut benedicas hunc
fructum novum pomorum, ut qui esu arboris letalis et pomo in
primo parente, justa funeris sentencia multati sumus; per
illustrationem unici Filii tui redemptoris, Dei ac Domini nostri
Jesu Christi, et Spiritus Sancti benedictione sanctificata sint
omnia atque benedicta, depulsisque primi facinoris intentatoriis
insidiis, salubriter ex ejusdem, anniversaria solempnitate, diversis
terris edendis germinibus sumamus.
Per eundem Dominum
nostrum. Benedictio ad omnia que volueris.
Creator et conservator humani generis, dator gracie spiritu-
alis, largitor eterne salutis, tu Domine, immitte Spiritum Sanc-
tum tuum super hanc creaturam panis, cervisie, vini, vel aque,
ut armata virtute celestis defensionis, qui ex ea gustaverit, pro-
ficiat ad eternam salutem. Per Dominum. Benedictio seminis.
Omnipotens sempiterne Deus, creator humani generis, sup-
pliciter tuam clemenciam exoramus, ut hoc semen quod in tuo
nomine sevimus in agros nostros, celesti tua benedictione bene-
218
dicere digneris, atque ad maturitatem perducas; ut per
universum orbem collaudetur dextera tua. Per Dominum.
Benedictio in area.
Multiplica Domine super nos misericordiam tuam, et preces
nostras propicius exaudire digneris; et sicut exaudisti famulum
David Regem qui tibi in area hostias offerendo placuit, iram
avertit, et indulgenciam impetravit; ita veniat, quesumus, su-
per hanc aream sperate benedictio ubertatis, ut repleti fru-
gibus tuis, de tua semper misericordia gloriemur. Per Domi-
num. Benedictio loci ubi ornamenta et vestimenta ecclesie
conservantur.
Deus, qui famulantibus tibi mentis et corporis subsidia mise-
ricorditer largiris; presta quesumus, ut que hic pietas tua con-
tulit clementer, habundare facias et conserves; ut hiis exterius
utentes interius indumento amicti justicie, devoti semper tibi
existere mereamur. Per Dominum.
In benedictionibus Campanarum, Episcopo induto, ut in con-
secracionibus altarium, dicat cum aliquibus personis reverendis
genuflectendo Ps. 50. Miserere. Psalmum 53. Deus in no-
mine. Psalmum 56. Miserere mei, Deus, miserere mei.
Psalmum 85, Inclina Domine. Coro interim cantante leta-
niam et cum fuerit dicta. Ut ecclesiam istam regere, &c.
Surgat Episcopus et teneat baculum in manu sinistra, et vertat
se ad campanam et dicat, Ut campanam istam benedicere dig-
neris et signat crucem super campanam et chorus, Te
rogamus: a secundo, Ut campanam istam benedicere et
sanctificare digneris, &c., tercio Ut campanam istam bene-
dicere et sanctificare atque consecrare digneris. Et
chorus, Te rogamus, &c., iterum accumbat, quousque finiatur
letania; qua dicta, dicat sacerdos ter, Deus in adjutorium,
prout dicitur in consecracionibus altarium: et tunc fiat per
FF
219
episcopum exorcismus salis et aque, prout dicitur in diebus
dominicis, et addatur benedictioni aque oratio sequens.
Benedic, Domine, hanc aquam celesti benedictione et as-
sistat super eam virtus Spiritus Sancti, ut cum hoc vasculum
ad invitandos filios ecclesie preparatum, in ea fuerit tinctum,
ubicumque postea sonuerit ejus tinnitus, procul recedat virtus
insidiancium, umbra fantasmatum, incursio turbinum, percussio
fulminis, lesio tonitruorum, calamitas tempestatum, omnisque
species procellarum; et cum clangorem illius audierint filii Chris-
tianorum, crescat in eis devocionis augmentum, ut festinantes
ad pie Matris gremium, eterne cantent in ecclesia sanctorum
canticum novum in laudes sanctorum, deferentes in sono tube
preconium, medulacionem psalterii, exultationem organi, suavita-
tem tympani, jocunditatem cymbali, deprecantis Dominum celi
pro sceleribus et necessariis suis; quatenus imitari in templo
sancto suo, Divinis obsequiis et precibus, multitudinem exerci-
tus angelorum, et intercedentibus omnium sanctorum tuorum
meritis, impetrare quod poposcerint mereantur, Salvator mundi;
qui vivis et regnas, &c. Tunc incipiatur a choro antiphona. In
civitate Domini clare sonant jugiter sanctorum tube: ut cynamo-
mum et balsamum odor suavissimus qui ad Dominum pertinet:
ibi angeli et archangeli ympnum Deo decantant ante sedem Dei.
Alleluia. Psalmus 145. Lauda anima mea Dominum, cum ce-
teris precibus usque. Omnis spiritus laudet Dominum. Et dum
psalmus canitur episcopus perpetuo manu lavet campanam in-
tus et foris aqua per eum benedicta; qua lota, dicat. Oremus.
Deus, qui per sanctum Moisen famulum tuum, tubas argen-
teas fieri precepisti, quas dum Levite, tempore sacrificii clange-
rent, sonitu dulcedinis populus monitus ad te adorandum fieret
preparatus, et ad celebranda sacrificia conveniret, quarum
clangore et hortatu ad bellum, sevos prosterneret adversan-
220
tes; presta quesumus, ut hoc vasculum sancte ecclesie prepa-
ratum a tuo Spiritu Sancto per nostre humilitatis servitutem
sanctificetur, et per illius tactum et sonitum fideles inviten-
tur ad sanctam ecclesiam, et ad premium superum; ut cum
melodia illius auribus insonuerit populorum, in eis crescat de-
vocio fidei et amor spiritualis; procul pellantur omnes insidie
latentis inimici, fragor grandinis, procella turbinum, impetus
tempestatum; temperentur infesta tonitrua, ventorum flamina
fiant salubriter ac moderate suspensa; prosternat aereas potes-
tates dextera tue virtutis, ut hoc audientes tyntinnabulum tre-
mescant et fugiant ante Sancte Crucis in eo depictum vexillum,
cui flectitur omne genu, celestium, terrestrium et infernorum:
quod ipse Dominus noster Jesus Christus prestare dignetur; qui,
absorpta morte, per crucis patibulum, regnat in gloria Dei Pa-
tris cum Spiritu Sancto; per omnia secula seculorum. Tunc
extergat campanam intus et foris lintheo mundo, et lineat eam
episcopus septies deforis cum oleo sancto; et deinde infra qua-
ternis vicibus crismate dicens. Consecretur et sanctificetur
signum istud per istam sanctam unctionem et nostram benedic-
tionem in honore sancti N. In nomine Patris, et Filii, Spi-
ritus Sancti. Amen. Pax tibi. Choro interim cantante an-
tiphonam Vox Domini super aquas, Deus majestatis intonuit:
Dominus super aquas multas. Psalmus 28. Afferte Dominum,
usque in finem Psalmi. Deinde dicat episcopus. Oremus.
Omnipotens, sempiterne Deus, qui ante archam federis per
clangorem tubarum muros lapideos quibus cingebantur adver-
sancium exercitus, cadere fecisti: tu hoc tyntinnabulum celesti
benedictione perfunde, purificare, sanctificare et con-
secrare digneris, ut ante sonitum ejus effugiant ignita jacula
inimici, percussio fulminum, impetus lapidum, lesio tempesta-
tum, ut ad interogacionem propheticam, Quid est tibi mare
quod fugisti? suis motibus cum Jordane retroactis fluente,
.
221
respondeat, A facie Domini mota est terra: a facie Dei Jacob.
Qui convertit petram solidam in stagnum aquarum, et rupem in
fontes aquarum: non nobis, Domine, non nobis; set nomini
tuo da gloriam, secundum misericordiam tuam et cum hoc
presens vasculum, sicud reliquie altaris sacro crismate intingun-
tur, ita oleo sacrosancto ungitur, tua sancta benedictione sanc-
tificetur. Et quod pro arte vel metalli specie non potest fieri
dignum, tua fiat benedictione perfusum; ut quicumque ad so-
nitum ejus convenerint, ab omnibus inimici temptacionibus libe-
rentur in corpore, et a pravis cogitacionibus mundentur in
mente: semperque fidei Catholice documenta sectentur, atque
tue consolacionis graciam percipere mereantur, Salvator mundi,
&c. Consequenter ponuntur in turibulo ignis et tymiama
thus et myrrha si haberi possunt, et turibulum supponatur cam-
pane, ut totum recipiat fumum, et interim cantetur antiphona.
Deus in Sancto via tua, quis Deus magnus sunt Deus noster?
Psalmus 76. Viderunt te aque Deus: usque in finem, cum
Gloria Patri. Sicut erat. Responsoria in Psalmo 76. Voce
mea ad Dominum clamavi.
Oremus.
Omnipotens dominator, qui secundum carnis assumpcionem
dormiens in navi, dum oborta tempestas maria conturbasset;
te protinus excitato et imperante, desiluit; tu necessitatibus
populi tui benignus succurre, et hoc tintinabulum, Spiritus Sancti
rore perfunde, ut ante sonitum illius semper fugiat bonorum
inimicus. Invitetur ad fidem populus Christianus, hostilis ter-
reatur exercitus; confortetur in Domino per illud populus evo-
catus; atque sicut per Davidicam cytharam delectatus desuper
descendat Spiritus Sanctus; atque Samuele cum arinigero ag-
num mactante in holocausto tuo, rex eterni imperii, fragor
aurarum turbam repulit adversantem: ita dum hujus vasculi so-
nitus transierit per nubila, ecclesie tue conventum tuum servet
manus angelica, fruges credencium, mentes et corpora salvet
222
protectione sempiterna: per te, Jesu Christe. Qui vivis et
regnas &c.
Postea producat signum crucis super campanam.
Benedictio Dei Patris Omnipotentis, Patris, et Filii, et Spir-
tus Sancti descendat super te, et maneat semper. Benedictio
Eukaristialis vasculi.
Oremus, fratres karissimi, ut Deus Omnipotens hoc misterii
corporis filii sui Domini nostri Jesu Christi gerulum vas, bene-
dictione, sanctificacione, tutamine defensionis et donaciones salu-
tis implere dignetur, orantibus nobis. Per eundem. Alia oratio.
Omnipotens sempiterne Deus, Trinitas inseparabilis, manibus
nostris opem tue benedictionis infunde, ut per nostram bene-
dictionem hoc presens vasculum sanctificetur, et corporis Christi
novum sepulcrum, Sancti Spiritus gracia, efficiatur. Per. Alia
oratio.
Deus, qui sacra scriptura testante, tribus diebus et tribus
noctibus servata integritate Divinitatis, sponteque, peracta hu-
mani corporis functione, insinuans casurum quod corruptibile est,
et resurrecturum quod spirituale, in sepulcro jacuisti: hoc eu-
charistiale vas, quesumus, quod nos indigni ad mistici corporis
tui custodiam consecramus et benedicimus, tu in nomine Sancte
Trinitatis, angelum tuum custodem deputans, consecrare et
benedicere digneris; quatenus quicumque ex eo in accepti-
one corporis tui viarum presumpserint viaticum paternarum, ce-
lesti hic et in futuro, te miserante, non destituantur auxilio,
Salvator Mundi. Benedictio crismalis vasculi.
Deus, qui diversa ad tabernaculum federis ornamenta in sa-
cerdotalis officium ministerii, ore proprio precepisti fieri; hu-
mili prece deposcimus, ut hoc vestimentum, et hoc vas ad or-
nandum et ad ministerium sancte ecclesie tue preparata, illa
benedictione perfundas, qua olim per manus sanctorum sacer-
dotum utensilia tabernaculi oleo unctionis perfudisti, ut qui-
cumque jam in apostolica ecclesia hoc utitur, te miserante, ve-
223
niam peccatorum promereatur percipere sempiternam. Per.
Benedictio turibuli
Deus, ad cujus sepulcrum cum aromatibus in specie sancta-
rum animarum, virtutem sanctorum operum gestancium, dilucu-
lo mulieres venisse memorantur; et in cujus conspectu angelus
aureum habens thuribulum stetisse et datis incensis de oratio-
nibus sanctorum omnium ante thronum Domini adolevisse, ce-
lesti visione divulgatur; adesto propicius invocacionibus nostris,
et turibulum hoc celesti benedictione perfunde, ut quicumque
ex eo thimiamatis vel thuris flagranciam senserint, tua donante
immensa clemensia, odores oracionum ante conspectum Majes-
tatis tue, per manus sanctorum emittant angelorum atque per-
solvant; Salvator Mundi. Benedictio vel consecratio thimia-
tis vel incensi.
Exorcizo te, omnis immundissime Spiritus et omne fantasma
inimici, in nomine Dei Patris omnipotentis, et in nomine Jesu
Christi Filii ejus, et Spiritus Sancti, ut exeas et recedas ab hac
creatura thimiatis, sive incensi, cum omni falsitate atque nequi-
cia tua, ut sit hec creatura sanctificata in nomine Domini nostri
Jesu Christi; ut omnes gestantes, tangentes, sive odorantes
eam, virtutem et auxilium percipiant Spiritus Sancti; ita ut
ubicumque hoc incensum vel thymiama fuerit, ibidem nullatenus
appropinquare audeas nec adversa inferre presumas. Set qui-
cumque es, Spiritus immunde, cum omni versucia procul inde
fugias atque discedas; adjuratus per nomen et per virtutem
Dei Patris omnipotentis, et Filii ejus Jesu Christi Domini nostri,
qui venturus est in Spiritu Sancto judicare vivos ac mortuos, et
te prevaricatorem, et seculum, per ignem. Amen. Benedictio
crucis. Imprimis induatur episcopus pontificalibus, prout in
duitur in consecrationibus altarium, et tunc dicitur a choro le-
tania; qua dicta, dicat episcopus ter Deus in adjutorium meum
intende, sicut dicitur in consecrationibus altarium; quo dieto,
224
benedicat episcopus aquam sicut benedicitur in dominicis die-
bus; cum aqua aspergatur crux per episcopum, cauendo antipho-
nam. Asperges me, cum gloria Patri, &c. Oremus.
Benedic Domine hanc crucem per cujus similitudinem
mundum redemisti a potestate demonum et superasti passione
tua, a suggestione peccatoris qui gaudebat in prevaricacione
primi hominis per vetitum lignum: tristis tamen dimisit per
lignum crucis tue, quos antea seductos habuit: sanctifica, que-
sumus Domine, signaculum istud tue passionis, ut sit inimicis
tuis obstaculum, et credentibus in te perpetuum salutis vexil-
lum. Per te Salvator mundi, qui cum Deo Patre et Spiritu
Sancto vivis et regnas. Oremus.
Rogamus te, Domine, sancte Pater, omnipotens eterne Deus,
ut digneris benedicere hoc lignum crucis tue, ut sit remedium
salutare generi humano, sit soliditas fidei: bonorum operum
perfectio, et redempcio animarum: sit solamen et protectio ac
tutela contra seva jacula inimicorum. Per Dominum.
Deus, qui beate crucis patibulum quod prius erat sceleratis
ad penam, convertisti in sanguine Filii redemptis ad liberaci-
onem; benedic, quesumus Domine, hoc signum sanctitatis
tue sacramento, et concede plebi tue illius vallari presidio, cujus
est armata vexillo: sit regia nobis, Domine, hec crux fidei fir-
mamentum, spei suffragium, in adversis defensio, sit in hostes
victoria, in civitate concordia, in campo custodia, in domo ful-
tura: gregem tuum Domine, per virtutem crucis hujus conserva
incolumem: et hac celesti sanctificacione gloriosa, ad vitam
proficiat sempiternam, que nobis, Agno vincente, conversa es in
salutem. Per eundem, &c. Oremus.
Omnipotens sempiterne Jesu Christe, qui precepto Patris
sanguinis tui per passionem crucis mundum eripuisti dispendio,
et spirituali illuminacione vivificasti, quique cuncta regna dis-
ponis: qui eciam es omnium bonorum collator, et virtutum
225
omnium largus attributor, cui gentes et populi serviunt, cui omnis
legio angelorum famulatur, quique largiris famulis tuis, unde ad
laudem sancti tui nominis debita tibi devota persolvant, cui prius
fides offerentium complaceat, et deinde sanctificatur oblacio;
quesumus exorabilem tue clemencie bonitatem, ut sanctifices at-
que consecres tibi ad honorem nominis tui et fidelibus tuis ad mise-
ricordie propiciacionem, hoc signum crucis, quod voluntaria men-
tis devocione famulorum tuorum construxit, tropheum victorie
tue et vexillum redemptionis nostre; quodque in amorem et ho-
norem nominis tui triumphalis in evum consecramus. Accipe
igitur, Domine, hoc signum crucis insuperabile, quo et diaboli
sit exinanita potestas, et mortalium tua largicione restituta
libertas: licet enim fuerit crux aliquando in penam, nunc tua
virtute, versa est in honorem per gratiam; et que quando reos
puniebat supplicio, nunc tue redemptionis gratia obnoxios sol-
vit a delicto: per hoc, Domine, nitimur tibi placere, per quod
tibi placuit nos redimere. Nullum tibi debitum amplius munus
est, quam quod tui corporis crucis dedicavit affixio. Nec tibi
est, magis familiaris oblacio, quam que manuum tuarum exten-
sione est sacrata: illis igitur manibus hanc crucem accipe,
quibus in illa crucifixus es; et de sanctitate illius hanc sancti-
ficare digneris, ac sicud per illam mundus expiatus est a reatu,
ita offerencium famulorum tuorum anime devotissime hujus
crucis merito et intercessionibus omnium sanctorum tuorum, ab
omnibus terre corrupcionibus nexibus absolvantur. Simulque
retribucionis eterne solacium hujus sancte crucis in Deitatis tue
gloria a te crucifixo percipiant; qui cum Patre et Spiritu Sancto,
&c. Oratio.
Radiet in hac cruce, quesumus Domine, sancte Pater, Uni-
geniti Filii tue splendor divinitatis; emicet gloria passionis ejus
in ligno; in gemmarum colore rutilet nostre mortis redempcio;
in splendore lapidum nostre vite purificacio; sit tuorum ser-
!
226
vorum hec sancta crux protectio, spes firma, certa fiducia, nosque
similiter et omnem plebem fide confirmet, spe solidet, pace con-
societ, augeat triumphis, amplificet prosperis, et cunctis fideli-
bus proficiat ad perpetuitatem temporis et ad vitam eternitatis:
ut nos et temporali florentes gloria muniat, et perpetua redemp-
tos corona ad celestia regna, te miserante, perducat: presta per
propiciacionem sanguinis Jesu Christi, quo placatus, des nobis
veniam peccatorum et per ipsum mediatorem, qui se dedit re-
demptionem pro multis, qui se hostiam pro delictis nostris
offerre dignatus est, qui exaltatus in ligno crucis, principatus
et potestates humiliavit, qui tecum consedit in trono sidereo,
indissolubili connexione Spiritus Sancti, hanc crucem per ma-
nus nostras benedicere digneris: qui vivis et regnas, &c.
Tunc intincto pollice crismate liniat crucem in pectore dicens.
Consecrare et sanctificare, dignare Domine Deus, cru-
cem istam per istam sanctam unctionem et nostram benedicti-
onem in Christo Jesu Domino nostro. Pax tibi et aspergat
crucem aqua benedicta. Oratio. Sanctifica quesumus, Domine,
crucem istam, quam dignatus es ascendere ad redimendum tua
passione genus humanum, quod diu in captivitate diaboli et
vinculis tenebatur: istud ergo signum salutiferum crucis hujus
aque aspersione sanctifica, ac sacro unctionis tue crismate be-
nignus perfunde, ad liberacionem generis humani et ad effu-
gandos ab eo demones et morbos expellendos; ut et omnes
languores corporis et anime, hujus sancte crucis presencia, per
invocacionem sanctissimi nominis tui repellantur, et credentes
in te spiritualis medicine remedio vivificentur: qui vivis et
regnas, &c. Tunc incensetur crux per episcopum incipiendo
antiphonam et chorus prosequatur. Domine, ad te dirigatur
oratio mea, et sicut incensum in conspectu majestatis tue.
Domine Jesu Christe, salus immortalis, Rex angelorum, qui
via, veritas, et vita es credentibus in te: qui pro salute mundi
GG
227
de sede majestatis tue humilis ad terram descendisti, suspen-
susque in liguo pro redempcione generis humani, hoc signum
tua morte sanctificasti; quodque signaculum in memoria passi-
onis, qua nos redemisti, portamus, tam in fronte, quam in corde
contra seva jacula inimici quasi vexillum fidei, et veritatis,
quibus victoriam tuis fidelibus concessisti: proinde, Domine, te
suppliciter exoramus, ut signum istud sancte crucis tue salubre
sit remedium in ecclesia tua, a cunctis fidelibus jugiter adoran-
dum; sit hec sancta crux signum universorum in sanctam et
perfectam Trinitatem credencium. Mirifica quesumus, Domine,
misericordias tuas per virtutem sancte crucis, et concede, ut
locis ac domibus fidelium ubi crux ista fuerit, fugentur demo-
nes, ac immundi spiritus, ac pestiferi expellantur morbi; careant
immundicia, et omnes adverse potestates et insidie inimici pre-
sentia crucis hujus sint repulse, et in virtute benedictionis tue
sit benedicta, sanctificata, et mundata; ut sit tibi Domino Deo
graciarum actio, et super nos et populum tuum benedictio, et
salutarium tuorum donorum affluencia, per te, Salvator mundi:
qui vivis et regnas, &c. Post hec, crux honorifice collocetur,
et ab omnibus adoretur et primo ab episcopo, et dum adoratur,
cantetur a choro antiphona O crux splendidior cunctis astris,
mundo celebris, hominibus multum amabilis, sanctior universis,
que sola fuisti digna portare talentum mundi: dulce lignum,
dulces clavos, dulcia ferens pondera, salva presentem catervam,
in tuis hodie laudibus congregatam. Alleluia, Alleluia, Alle-
luia, Alleluia. Extra tempus Quadragesime alia Antiphona.
Super omnia ligna silvarum crux sola excelsior, in qua vita
mundi pependit; in qua Christus triumphavit, et mors mortem
superavit. Alleluia, Alleluia.
Alleluia, Alleluia. Psalmus 46. Omnes gentes.
Dominus vobiscum, &c. Oratio.
Omnipotens sempiterne Deus, cujus sanctum et terribile
nomen, inter ceteras visibiles creaturas ligna quoque fructifera
J
228
laudare ac benedicere non cessant; te supplices deprecamur, ut
hoc singulare signum, quod ad exemplum sacratissimum vexilli
passionis Filii tui, famuli tui erexerunt, celesti benedictione
sanctificare ✈ digneris; ut omnibus ante illud genuflectentibus,
in honore nominis tui, et unici Filii tui majestati supplican-
tibus, largiatur cordis compunctio et indulgencia concedatur
omnium peccatorum, atque intercedente ipsa victoriosissima
passione Unigeniti tui, et tibi placita postulare, et cicius valeant
postulata percipere; qui vivis et regnas, &c.
Benedictio Dei Patris omnipotentis, et Filii, et Spiritus
Sancti, descendat et maneat super hanc crucem; ut sit omnibus
eam adorantibus salubre remedium, in secula seculorum. Amen.
Tunc incipiatur missa de sancta Cruce. Nos autem gloriari, &c.
Benedictio solempnis in ipsa Missa.
Deus, qui redemisti genus humanum per beate crucis pati-
bulum; concede plebi tue ejus salutare presidium, quo omnium
inimicorum suorum consequatur triumphum. Amen. Conce-
datque Deus noster, ut cum omnibus sanctis, que sunt ejusdem
crucis longitudo, latitudo, sublimitas, et profundum, mente
devota comprehendere valeatis. Amen. Ut cum eo, in eterna
vita ejusdem crucis premia percipiatis, quatenus vosmetipsos
abnegando, crucemque gestando, ita in presentis vite stadio
Redemptorem nostrum possitis sequi, ut ei inter coros angel-
orum post obitum, mereamini semper assistere. Amen. Quod
ipse prestare dignetur. Benedictio ymaginis virginis Marie.
In benedictione ymaginis beate Marie, induatur episcopus
pontificalibus, prout induitur in consecrationibus altarium, et,
co accumbente ante altare, dicitur a choro letania, qua cantata,
benedicat aquam, prout benedicitur diebus Dominicis, qua bene-
dicta, aspergat ipsa aqua ymaginem benedicendam: deinde in-
choat, choro prosequente, antiphonam; Sub tuum presidium
confugimus, Dei genitrix virgo, nostras preces ne despicias in
t
229
necessitatibus, set a cunctis periculis libera nos semper, virgo
benedicta. Psalmum 86. Fundamenta: usque in finem. Anti-
phona. Ave Maria, gracie plena, Dominus tecum. Benedicta
tu in mulieribus, et benedictus. Psalmus 122. Ad te levavi
oculos. Oremus.
Deus, qui virginalem aulam beate Marie semper virginis
in qua habitares, eligere dignatus es: da quesumus, intercessione
ejus, a presenti liberari tristicia, et eterna perfrui leticia. Per
Christum. Oracione finita, dicitur Antiphona. O! gloriosa
Dei genitrix, virgo semper Maria, que dominum omnium meruisti
portare; regem angelorum sola virgo lactare: nostri quesumus
pie memorare, et pro nobis Christum deprecare, ut tuis fulti pa-
trociniis, ad celestia regna mereamur pervenire. Per Christum.
Tunc episcopus intincto pollice crismate liniat ymaginem in pec.
tore, dicens. Consecrare et sanctificare dignare, Domine Deus,
istam ymaginem per istam sanctam unctionem et nostram be-
nedictionem in Christo Jesu Domino nostro. Pax tibi: et as
pergat eam iterum aqua benedicta et incensetur per episcopum
incipientem ympnum Ave Maris stella: et chorus prosequatur
usque in finem.
Ora pro nobis, sancta Dei genitrix. Ut
digni, &c. Canticum, Magnificat, usque in finem. Oratio.
Deus, omnis bone accionis inspirator, cujus amor persuadet
ut affectu multiplici tibi sancta ecclesia pie religionis exhibeat
cultum, confirma nostram benedictionem, quemadmodum con-
firmasti verbum tuum, quod sanctus Gabriel archangelus de
supernis sedibus detulit beate Marie virgini, et hanc ejusdem
virginis formulam, que incarnati unici Filii tui Domini nostri
Jesu Christi speciem gerit, sanctifica, ut benedicta permaneat,
tuisque fidelibus salutaris auxilii opem ferat; tonitrua et corus-
caciones et flamina nociva, si invaluerint, celerius explodantur;
pluviarumque quoque inundacio, serenitatum interrupcio, aut
civilium bellorum commocio, seu infidelium devastacio, ad pre-
230
senciam ejus opprimatur: pacis et tocius incolumitatis, fruc-
tuum quoque terre multiplicetur habundancia, quocumque affu-
erit ymaginis istius presencia. Animalium nichilominus mor-
talitas, te jubente, quiescat; omnibusque qui ei reverenciam
exhibuerint et ante illam preces tibi fuderint, a te satisfiat,
atque illis, consummato hujus vite cursu, celestis paradisi intro-
itus patefiat. Per eundem. Oratio.
Omnipotens sempiterne Deus clementissime, cujus disposici-
one cuncta creantur ex nichilo, hanc ymaginem in honore piis-
sime genitricis Filii tui Domini nostri Jesu Christi, venerabiliter
adaptatam benedicere et sanctificare digneris; et presta, miseri-
cordissime Pater, per invocacionem nominis tui, atque Unigeniti
Filii tui Domini Jesu Christi, quem pro salute generis humani
integritate virginis incarnari servata voluisti, quatenus precibus
ejusdem sacratissime, quicumque eandem misericordie reginam
et gloriosissimam Dominam nostram, coram hac effigie suppli-
citer honorare studuerint, et de instantibus periculis eruantur,
et in conspectu divine majestatis tue de commissis et omissis
veniam impetrent; atque mereantur in presenti graciam quam
desiderant adipisci, et in futuro perpetua salvacione cum electis
tuis valeant gratulari. Per eundem Dominum, &c. Postea
benedicat ymaginem benedictione episcopali.
Benedictio alterius Ymaginis: primo dicat episcopus Adjuto-
rium nostrum, &c. Sit nomen Domini, &c. Domine exaudi
oracionem, &c. Dominus vobiscum. Oremus. Omnipotens
sempiterne Deus, qui sanctorum tuorum ymagines seu effigies
sculpi aut pingi non reprobas, ut quociens illas corporeis oculis
intuemur, tociens eorum actus et sanctitatem ad imitandum,
memorie oculis meditemur; hanc, quesumus Domine, ymaginem
seu sculpturam in honorem et memoriam sancti N. adaptatam
benedicere et sanctificare digneris; et presta, ut quicumque
coram illa gloriossissimum martirem tuum suppliciter honorare
231
studuerit, illius precibus ac optentu, a te graciam in presenti,
et eternam gloriam optineat in futuro. Per Dominum, &c.
Et aspergat eam aqua benedicta.
In benedictione Scrinii, vel arche reliquiarum, vel sanctorum.
Induatur episcopus sicut in consecracione altaris, et ipso accum-
bente, dicatur a choro letania: qua finita, dicat, Deus in adju-
torium meum intende, ter, sicut in consecratione altaris; et
tunc ab episcopo fiat benedictio salis et aque, prout dicitur in
dominicis diebus, et cum ipsa aqua aspergat scrinium, canendo
antiphonam. Asperges me. Psalmum 50. Miserere mei, cum
gloria Patri. Oratio.
Actiones nostras, quesumus Domine aspirando preveni et
adjuvando prosequere; et intercedente beata et gloriosa semper
que virgine Maria, Dei genitrice, et beato N., cum omnibus
sanctis, cuncta nostra operacio et oracio a te semper incipiat, et
per te cepta finiatur. Per eundem. Tunc lavetur scrinium
aqua benedicta et abstergatur lintheo, canendo antiphonam.
Qui habitat in adjutorio Altissimi, in protectione Dei celi com-
morabitur. Oratio.
Domine Deus omnipotens, qui Moysi famulo tuo in montem
ascendere precepisti, et eum inter immensa celestium oracula
misteriorum, eciam archam testamenti, scriptura testante, ore
proprio preparare jussisti, cujus longitudinem, latitudinem, et
altitudinem, secundum prefinitam pietatis tue mensuram, divino
flamine fieri decrevisti; exaudi nos quesumus indignos, qui
super universa dignissimus, a seculo solitus es indignis auditum
prebere, et miserere; benedic, nobis obsecrantibus, hoc scrin-
ium, vel hanc capsam, quod vel quam in tuo sancto nomine
consecramus, ad tuorum sanctorum sancta continenda, et, te
benedicente, ad plenum sit sanctificatum; quatenus cunctorum
hic precamina fundentium preces exaudiantur, et a te piissimo
remuneratore, omnium peccatorum purgari squaloribus et im-
232
.
perpetuum tueri mereantur. Per Dominum, &c. Tunc lavet
scrinium vel capsam intrinsecus in quatuor locis cum oleo sancto
crismate mixto, dicendo. Consecrare et sanctificare dignare
Domine hoc scrinium vel hanc capsam, per istam sanctam
unctionem et nostram benedictionem in Christo Jesu. Pax tibi.
Postea incipiat antiphonam. Hec aula accipiat gloriam et
benedictionem a Deo, et misericordiam a Jesu Christo. Psal-
mus 47. Magnus Deus. Usque in finem. Oratio.
Omnipotens Deus universorum, in quo solo celestium ma-
china ingeniorum et terrestrium constat cunctorum, quique non
solum angelicis creaturis divinarum rerum presagia, sed eciam
humanis ingenia divinitus afflata in hujus vite corruptela, quod
mirabile est, et mirabilius, et misericordius, nascentibus et ma-
nentibus largiri dignatus es; qui eciam inter ceteros quos in
hoc mundo a primordio usque in hanc horam variis et subtilis-
simis ditasti ingeniis, Belzeleel et Oliab discipulos famuli tui
Moisi, sapiencia et intellectu in fabrefactis rebus, ad culturam
Dei pertinentibus, miro ingenio decorasti: ut in prefiguracione
ecclesie tue sponse, de imputribili materia lignorum, archam
testamenti componere mererentur; exaudi nos deprecantes mi-
sericordiam tuam, et immitte super hanc archam olei et cris-
matis unctione perunctam pietatis tue serenissimam benedic-
tionem; ut et nos qui in archa testamenti triplex munus legi-
mus et credimus contineri et recondi, videlicet tabulas testa-
menti, urnam auream manna repletam, et virgam discipline, te
Trinum in ecclesia legislatorem, Deum verum, incarnatum
hominem, Rectorem animarum, credimus et confitemur; quate-
nus te confitentes et glorificantes, panem vivum et verum man-
ducare, et imperpetuum tecum vivere mereamur. Qui vivis et
regnas, &c. Tunc incensetur scrinium cantando antiphonam.
Domine ad te dirigatur oratio mea; sicut incensum in conspectu
majestatis tue. Psalmus 24. Ad te Domine clamabo, usque
233
in finem: postea retro dantur reliquie in scrinio cantando anti-
phonam. Corpora sanctorum in pace sepulta sunt, et vivent
nomina eorum in eternum. Dominus vobiscum.
Domine Deus, dominator universarum creaturarum celestium,
terrestrium, qui supernorum fragrancia odoramentorum solus
sacerdotum sacerdos inter angelicas fulges naturas; presta be-
nedictionem super hanc archam ad sanctuaria tua recondenda
preparatam, et hac thuris fragrancia Sancti Spiritus eam per-
funde gracia, ut quicumque ad hanc, te adorare, convenerit,
supernorum angelorum vasa virtutum efficiantur, et sanctarum
precum copiis repleri mereantur; ut ab eterno remuneratore
Domino nostro Jesu Christo gaudia consequi mereantur eterna.
Per eundem Dominum nostrum. Postea benedicat episcopus
scrinium benedictione episcopali.
In benedictione Baptisterii, induatur episcopus sicut in con-
secratione altaris incipiat. Psalmus 47. Quemadmodum, usque
in finem cum gloria Patri, &c. Kyrie eleison. Christe eleison
Kyrie eleison. Pater noster. Et ne nos. Haurietis aquas in
gaudio de fonte Salvatoris. R. Et dicetis in illa die, confite-
mini Domino et invocate nomen ejus.
Domine Deus virtutum,
converte nos R. Et ostende, &c. Domine, exaudi oratio-
nem meam. Dominus vobiscum. Oratio. Actiones nostras.
Quere in benedictione Scrinii: tunc dicitur letania a choro
Letania dicta, epis-
usque ad Omnes sancti. Orate pro nobis.
copus benedicat aquam prout benedicitur
cum qua aspergatur baptisterium dicendo.
Oratio.
dominicis diebus,
Asperges me, &c.
Omnipotens sempiterne Deus, supplicum tuorum precibus
aures pietatis tue inclina; et hoc baptisterium ad regeneraci-
onem spiritualem populi Christianam preparatum, virtute tue
benedictionis sanctifica, et omnibus in eo baptizandis munus
gracie tue conferre digneris; ut in eo sacramentorum virtus
234
optineatur, et remissio peccatorum percepta votorum effectus
continue adquiratur. Per Dominum. Tunc cantetur antiphona.
Magnum misterium declaratur; quia Creator omnium in Jor-
dane lavit nostra crimina Ps. 113. In exitu Israel.
In exitu Israel. Oratio.
Potenti baptisterio, quesumus Domine, populus fidelis ad ho-
norem et laudem nominis tui veniens regeneracionem accipiat
sempiternam quia in corpore et mente salvatus, tibi perpetuam
exhibeat servitutem. Per Dominum nostrum. Tunc cantetur
antiphona. Euntes in mundum, predicate Evangelium omni
creature: qui crediderit, et baptizatus fuerit, salvus erit. Ps. 46.
Omnes gentes plaudite. Oratio.
Omnipotens sempiterne Deus, hoc baptisterium celesti sanc-
tificacione Sancti Spiritus illustracione benedicere digneris, ut
quicumque trina ablucione purgati, fidem Trinitatis concipiant,
et indulgenciam omnium peccatorum tuo munere consequantur.
Per Dominum. Tunc liniatur oleo sancto crismate mixto di-
cendo. Consecretur et sanctificetur, &c. Dominus vobiscum.
Oremus.
JO
Domine Deus omnipotens, qui es fons et plenitudo omnium
graciarum, dignare hoc baptisterium sacro baptismati prepara-
tum majestatis tue presencia consecrare, ut, qui ubique totus es,
eciam hic, adesse digneris precibus sanctissime Marie virginis
matris tui, et sancti N. in cujus honore hec ecclesia cum hoc
baptisterio dedicatur, et concede; ut quicumque confessionis
tue et regeneracionis virtute ad baptismum in hoc baptisterio
convenerint, remissionem omnium peccatorum dono tue gracie
et gaudia se adepturos letentur. Per Dominum nostrum, &c.
Oratio.
Domine Deus, Pater omnipotens, redemptor ineffabilis, te
humiliter petimus, ut nostri obsequii famulatum suscipias, et
hoc baptisterium ad laudem et confessionem nominis tui, per
nostrum ministerium dedicatum benedicere digneris; quatenus
HH
235
hic omne malum adversarii tua virtute procul pellatur, et tue
benedictionis gracia regenerandis in eo foveatur, qui vivis et
regnas Deus per omnia secula seculorum. Amen. Tunc in-
censetur et aspergatur aqua benedicta et claudatur sera. Con-
secracio Domus nove. Hii sunt Psalmi Consecrationis Do-
mus. Ps. 14. Domine quis habitabit. Ps. 42. Judica me
Domine. Ps. 27. Ad te Domine clamabo. Ps. 28. Afferte
Domino. Ps. 45. Deus noster. Ps. 47. Magnus Dominus.
Ps. 64. Te decet. Ps. 75. Notus in Judea. Ps. 83. Quam
dilecta. Ps. 86. Fundamenta. Ps. 97. Cantate Domino. Ps.
111. Beatus vir. Ps. 118. Beati immaculati. Oratio.
Oremus, fratres karissimi, Dominum Deum, ut hoc famuli
tui habitaculum N. respectu sue pietatis illustret, impleat do-
mum bonis habitatoribus, et suis, Divine majestatis sue presidia
largiatur. Alia oratio.
Indefessis laudibus supplices, Dominum depracamur, ut hu-
jus habitaculi succedencium simul et habitancium purificata sa-
lubritate benedicat introitum; et, angelo lucis assistente, de-
fendat, tenebras fugiat, lumen fundat, nullam seviendi adversa-
rio tribuat potestatem; sufficiencia victus atque vestitus et fidei
operibus locupletet et unitate Trinitatis circumdet. Per. Alia
oratio.
Sanctificetur istud hospicium, et fugetur ab eo immundus
spiritus, per virtutem Domini nostri Jesu Christi: detur in hoc
loco hominibus manentibus sanitas, claritas, hylaritas, prote-
gente ac servante majestate tua, Omnipotens Deus. Per.
Per. Alia
oratio.
Exaudi nos, Domine sancte, Pater omnipotens, eterne Deus,
et mittere dignare angelum tuum sanctum, qui custodiat, foveat
protegat, visitet et defendat omnes habitantes in hoc habita-
culo famuli tui. Per. Alia oratio.
Omnipotens Deus, benedic domum et familiam tuam; sicut
236
benedixisti domum Abraham, et Ysaac, et Jacob, ita sanctificare
et benedicere digneris domum hanc, et omnes habitantes in ea.
Benedictio.
Benedictio Dei Patris, et Filii, et Spiritus Sancti, sit super
hunc locum vel domum, et super omnes habitantes in eo. Per
Dominum. Hinc incipit Consecracio Navis.
Precor, Domine, uti famulos tuos in tuo credentes nomine
tua dextera manus invicta custodiat; illa que Noe per diluvium
in arca servavit; que trepidantem Petrum in aquis incidentibus;
que naviculam in Mari Tiberiadis procella impressam susti-
nuit; ita huic, Domine, navicule desideratos flatus undique
faciliorem familiatricem exhibeas, ut letantes in tuo nomine,
portus quietus ac desideratus excipiat, Salvator mundi, Christe,
qui vivis. Alia oratio.
Navis super mare volet, quasi super pennas aquile: Filius
Dei gubernator et angeli remigent: sumatur velum rudentibus
tensis: clemens flatus donetur celis; et vehatur prospere nobis
regalis Filius Dei orbis: miserere nobis. Qui vivis. Benedic-
tio corporalium.
Clementissime Deus cujus inerrabilis est virtus, cujus mis-
teria archanis mirabilibus celebrantur; tribue quesumus, ut hoc
lintheamen tue propiciacionis benedictione sanctificetur, et ad
consecrandum super illud corpus Dei, et Domini nostri Jesu
Christi Filii tui dignum efficiatur. Per eundem Christum.
Oremus.
Deus, qui pro humani generis salvatione, Verbum caro factus
est, et habitare totus in nobis non dedignatus es; quique tradi-
tori tuo perfido osculum pium dedisti, dum pro vita omnium
pius mactari voluisti, atque in sindone lino texta te volvi per-
misisti; respice propicius ad vota nostra, que tua fideliter plas-
mata amplecti cupimus; quesumus Domine sanctificare
benedicere et consecrare digneris hoc corporale in usum
237
altaris tui, ad consecrandum super illud, sive ad tegendum in-
volvendumque sacrosanctum corpus et sanguinem tuum, Do-
mine Jesu Christe, dignisque pareant famulatibus, ut quicquid
sacro ritu super hoc inviolabiliter, sicut Melchisedek oblatum
placeat tibi holocaustum, et optineat per hoc premium quicum-
que optulerit votum. Te quoque humiliter rogamus, ac peti-
mus, ut hoc corporale tue sanctificacionis optate per Sancti Spi-
ritus graciam purifices et sanctifices; qui te pro nobis omnibus
offerri sacrificium voluisti, et presta ut super hoc sint tibi
libamina accepta, sint grata, sint pinguia, et Spiritus Sancti
rore perfusa, Salvator mundi, qui vivis et regnas Deus. Per
omnia secula seculorum. Amen. Oremus.
.
Deus, qui digne tibi serviencium nos imitari desideras famu-
latum, respice propicius ad humilitatis nostre servitutem, ut et
hoc corporale nomini tuo dedicatum et servitutis tue usibus
preparatum, celestis virtutis benedictione sanctifica, purifica
et consecra; quatenus super illud Spiritus Sanctus tuus de-
scendat, qui et oblaciones populi tui benedicat, et corda seu cor-
pora sumencium benignus reficiat. Per Dominum nostrum, &c.
Benedictio patene. Adjutorium nostrum in nomine Domini, &c.
-
Oremus, Fratres dilectissimi, ut divine gracie benedictio con-
secrat et sanctificet hanc patenam, ad confringendum in ea cor-
pus Domini nostri Jesu Christi, qui crucis passionem sustinuit,
pro salute omnium nostrum ; qui cum Patre, et Spiritu Sancto,
vivit et regnat Deus, per omnia secula seculorum. Amen.
Oremus.
Omnipotens sempiterne Deus, qui legalium es institutor hos-
tiarum, quique inter eas conspersam similagiem deferri in patenis
aureis et argenteis ad altare tuum jussisti, benedicere sancti
ficare atque consecrare digneris hanc patenam ad ministracio-
nem Eukaristie Jesu Christi Filii tui, qui pro nostra omnium-
que salute seipsum tibi Deo Patri, in crucis patibulo elegit im-
238
୯
m
molari; qui tecum vivit et regnat, &c., hic faciat episcopus.
crucem cum pollice intinėto crismate super patenam et mox
liniat totam superficiem cum pollice intincto. Consecrare et
sanctificare dignare hanc patenam per istam sanctam unctionem
et nostram benedictionem in Christo Jesu Domino nostro; qui
tecum vivit et regnat, &c. Prefacio calicis. Oremus.
Oremus, Dilectissimi Fratres, ut Deus et Dominus noster,
calicem istum in usum sui ministerii consecrandum, celestis
gracie inspiracione sanctificet, et ei ad humanam consecratio-
nem plenitudine divini amoris accommodet. Per Christum
Dominum. Oratio.
Dignare Domine Deus noster, calicem istum benedicere in
usum ministerii tui pia devocione formatum, et ea sanctificaci-
one perfundere, qua Melchisedek famuli tui sacratum calicem
perfudisti, et quod arte vel metallo effici non potest, altaribus
tuis dignum fiat tua benedictione sanctificatum. Per Christum
Dominum nostrum. Hic faciat episcopum crucem cum pollice
intincto crismate infra de labio in labium, et mox liniat et pe-
rungat totum infra, dicens. Consecrare et sanctificare dignare
Domine calicem istum per istam sanctam unctionem et nostram
benedictionem in Christo Jesu Domino nostro qui tecum vivit
et regnat, &c. Dominus vobiscum. Oremus.
Actiones nostras quesumus Domine aspirando preveni, et ad-
juvando prosequere, ut cuncta nostra operacio et oratio, a te
semper incipiat, et per te cepta finiatur. Per Christum Domi-
num nostrum. Oratio.
Omnipotens Deus, manibus nostris opem tue benedictionis
infunde, ut per nostram benedictionem hoc vasculum et patena
sanctificentur, et corporis et sanguinis Domini nostri Jesu
Christi novum sepulcrum Sancti Spiritus gracia perficiantur.
Per Dominum. Et aspergat patenam et calicem aqua benedicta.
Benedictio Lintheaminum et ornamentorum altaris. Oremus.
239
ト
​!
ļ
¡
¡
i
;
}
Exaudi, Domine, preces nostras, ut hec lintheamina sacri al-
taris usui preparata, benedicere, sanctificare, et consecrare
digneris. Per Christum.
Domine Deus omnipotens, qui ab initio hominibus utilia et
necessaria creasti, vestimenta quoque pontificalia sacerdotibus
et Levitis tuis, et ornamenta et lintheamina facere famulum
tuum Moysen per quadraginta dies docuisti; que eciam Maria
texuit, et fecit in usum ministerii tabernaculi federis; sanctificare,
benedicere, et consecrare digneris hec lintheamina in usum alta-
ris, ad tegendum involvendumque corpus et sanguinem Filii tui
Domini nostri Jesu Christi; qui tecum vivit et regnat in uni-
tate, &c. Benedictio omnium vestimentorum simul.
Omnipotens Deus, qui per Moisen famulum tuum, pontificalia
et sacerdotalia ac levitica vestimenta, ad explendum ministerium
eorum in conspectu tuo, et ad decorem tui nominis, fieri decre-
visti; adesto propicius invocacionibus nostris, et hec indumenta
desuper irrigante gracia tua ingenti benedictione, per nostre
humilitatis servitutem purificare, benedicere, consecrare
✈
digneris, ut divinis cultibus et sacris misteriis apta et bene-
dicta existant; hiisque sacris vestibus pontifices, Sacerdotes, seu
Levite tui induti, ab omnibus impulsionibus seu temptacionibus
malignorum spirituum muniti et defensi esse mereantur, tuisque
ministeriis apte et condigne servire et inherere, atque in hiis
placide tibi et devote perseverare tribue. Per Christum.
Oremus.
Deus invicte virtutis auctor, et omnium rerum Creator ac
sanctificator, intende propicius ad preces nostras, et hec indu-
menta Levitice et Sacerdotalis glorie ministris tuis sumenda tuo
ore proprio benedicere sanctificare et consecrare digneris,
omnesque eis utentes, tuis misteriis aptos, et tibi in eis devote et
amicabiliter servientes gratos effici concedas. Per Christum
Dominum. Benedictio Amicte. Oremus.
240
O
Benedic, Domine, quesumus omnipotens Deus, amictum is-
tum Levitici seu Sacerdotalis officii, et concede propicius, ut
quicumque eum capiti suo imposuerit, benedictionem tuam ac-
cipiat; sitque in fide solidus, et sanctitatis gravedine fundatus.
Per Christum. Benedictio albe.
Deus, invicte virtutis auctor, et omnium rerum Creator et
sanctificator, intende propicius, ut hanc albam Levitice ac Sa-
cerdotalis glorie, tuo ore proprio benedicere sanctificare
atque consecrare digneris, omnesque ea utentes, tuis misteriis
aptos, et tibi in ea devote et amicabiliter servientes, gratos effici
concedas. Per Christum. Benedictio cinguli. Oremus.
Omnipotens sempiterne Deus, qui Aaron et filiis suis sacer-
dotali ministerio, cingulo et cum baltheo in renibus stringi
jussisti; adesto supplicacionibus nostris, ut omnes tue sancte
operacionis ministri, hac zona justicie circumsepti, renes lum-
bosque sancte pudicicie precingere satagant, atque prevaleant:
quatenus nec vento elacionis, nec frigore iniquitatis tabescant;
set magis ac magis, te opitulante, confirmari et corroborari ad
tibi placita queant. Per Christum Dominum. Benedictio
manipuli.
C
Exaudi nos, Domine sancte, Pater omnipotens, eterne Deus,
et hunc manipulum sacri ministerii usui preparatum benedicere
sanctificare et consecrare digneris. Per Christum Do-
minum. Benedictio stole et manipuli simul, vel divisim.
Domine Jesu, Fili Dei vivi, qui pius et misericors, ore sancto
tuo et benedicto dixisti, venite ad me omnes qui laborati estis,
et ego reficiam vos, et invenietis requiem animabus vestris;
jugum meum suave est, et onus meum leve; istam stolam et
manipulum istum, quem famuli tui sacerdotes seu levite tui ad
ostendendum se servituti tue mancipatos gestaturi sunt, bene-
dicere digneris; quatenus eis utentes, jugum tuum suave, et
onus tuum leve sentiant, et animabus suis requiem inveniant
241
I
F
sempiternam, per te, Salvator mundi. Qui cum Patre.
dictio casule per se.
Bene-
Deus, fons pietatis et justicie, qui tui operis ministros, ut
extremo vestimentorum tuorum, casula, cujus munimento inte-
rius omnia tegerentur, vestiri sanxisti; concede precibus nostris
virtutem et benedictionem gracie tue; ut omnes hac casula
induti, enumeratis internis omnium virtutum ornamentis, vin-
culum perfecte caritatis super omnia habeant et conservent, quo
perficere valeant sacrificium tibi gratum, pro vivis et mortuis;
et que devota mente desiderant adipisci, implere valeant, pres-
tante Domino nostro. Qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et
regnat. Benedictio specialis cunctis vestimentis, et ornamentis.
Deus, qui universa ad tabernaculum federis, in sacerdotalis
officium ministerium, ore proprio fieri precepisti; Te humili
prece deposcimus, ut hec vasa, candelabra, ampullas, vestimenta,
vel ornamenta, ad ministerium ecclesie tue preparata, benedic-
tione perfundas, qua olim per manus sacerdotum utensilia ta-
bernaculi oleo unctionis perfudisti; ut quicumque jam in tua
apostolica ecclesia hiis usus fuerit; te miserante, veniam pecca-
torum et gaudia promereatur percipere sempiterna. Per Do-
minum.
In absolucione excommunicatorum. Oratio. Ps. 50.
Miserere mei Deus. Pater noster. Et ne nos. Salvum fac
servum tuum, vel ancillam tuam. Deus meus, sperantes in te.
Mitte ei, Domine, auxilium de sancto. Et de Syon tuere eum,
Esto ei Domine turris. A facie inimici. Domine exaudi. Et
clamor. Dominus vobiscum. Et cum Spiritu tuo. Oremus.
Presta, Domine, huic famulo tuo, dignum fructum peniten-
cie, ut ecclesie tue sancte, a cujus integritate deviaverat peccan-
do, admissorum veniam consequendo, reddatur innoxius. Per
Christum Dominum. In absolucione defunctorum dicitur.
Psalmus 19. De profundis. Pater noster. Et ne nos.
cum precibus pro defunctis. Oremus.
242
Dominus Jesus Christus, qui beato Petro apostolo ceterisque
discipulis suis, licenciam dedit ligandi atque solvendi, ipse te
absolvat ab omni vinculo delictorum, et in quantum mee fragi-
litati permittur, sis ante tribunal Domini nostri Jesu Christi,
absolutus, habeasque vitam eternam, et vivas in secula seculorum, oriced in
Amen. · Absolvimus te frater N. vice beati Petri principis apos-
tolorum. Pater.
MS.
ORDO AD SERVICIUM PEREGRINORUM FACIENDUM.
IMPRIMIS dicantur tres Psalmi et preces sequentes super eos
coram altari prostratos, postquam confessi sunt. Ps. 122. Ad
te Domine levavi. Ps. 50. Miserere. Ps. 90. Qui habitat.
Et ad unumquemque Psalmum Gloria Patri. Finitis Psalmis,
sequatur Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Pater
noster. Et ne nos. Ego dixi, Domine, miserere mei. Sana ani-
mam que peccavit tibi. Vias tuas Domine demonstra michi. Et
semitas tuas edoce me. Gressus nostros dirigat Deus, secun-
dum eloquium suum. Et non dominetur nobis omnis injusti-
cia. Utinam dirigantur vie nostre. Ad custodiendas justifica-
ciones Domini. Perficiat gressus nostros in semitis suis. Et
non moveantur vestigia nostra. Benedictus Dominus Deus
prosperum iter faciat vobis. Deus salutarium nostrorum. An-
gelus Domini comitetur vobis. Et bene disponat itinera ves-
tra, ut iterum cum gaudio revertamini ad propria. Beati im-
maculati in via. Qui ambulant in lege Domini. Exurge Do-
mine, adjuva nos.
Et libera nos. Domine Deus converte nos,
et ostende faciem tuam. Domine exaudi orationem meam. Et
;
II
243
clamor meus perveniat ad te. Dominus vobiscum. Oremus.
Adesto Domine supplicacionibus nostris, et viam famulorum
tuorum in salutis tue prosperitate dispone; ut inter omnes vie
et vite hujus varietates, tuo semper protegantur auxilio. Per.
Deus qui ad vitam ducis, et confidentes in te paterna protec-
tione custodis, quesumus ut presentibus famulis tuis a nobis
egredientibus angelum tribuas comitem, ut auxilio tuo protecti,
nullius mali concutiantur formidine, nullo comprimantur ad-
versitatis languore, nullis irruentis inimici molestentur insidiis;
sed spaciis necessarii itineris prospero gressu peractis, propriis-
que locis restituti, universi reperiantur sospites, ac debitas sol-
vant tuo nomini gracias. Per. Oratio.
Deus, qui diligentibus te misericordiam tuam semper im-
pendis, et a servientibus tibi nulla es regione longinquus; dirige
horum famulorum tuorum vota in voluntate tua, ut, te protec-
tore, et duce, per justicie semitas sine offensione gradiantur.
Per Dominum. Hic surgant a prostracione, sequatur benedic-
tio
pere et baculi hoc modo. Dominus vobiscum. Oremus.
Domine Jesu Christe, qui tua ineffabili miseracione, ac Patris
jussione, Spiritusque Sancti cooperacione, de celo descendere,
ovemque perditam diabolica seducione voluisti querere, atque
propriis humeris ad celestis patrie gregem referre: quique pre-
cepisti filiis matris ecclesie tue, orando petere, benevivendo que-
rere, ac pulsando perseverare, ut cicius invenire valeant salutaris
premia vite; te humiliter imploramus, quatenus sanctificando
benedicere digneris has peras, et hos baculos, ut quicumque
eos pro tui nominis amore ad instar humilis armature, lateri suo
applicare, atque collo suspendere, sive in manibus suis gestare
cupierint, atque peregrinando suffragia sanctorum humili comi-
tante devocione studuerint querere: dextere tue protecti muni-
mine, pervenire mereantur ad gaudia mansionis eterne, per
te, Salvator mundi: Qui cum Deo Patre, et eodem Spiritu
244
70.
Sancto vivis et regnas Deus. Hic ponat sacerdos collo pere-
grini peram dicens.
In nomine Domini nostri Jesu Christi, accipe hanc peram,
habitum peregrinacionis tue, ut bene castigatus et salvatus, per-
venire merearis ad limina Sanctorum, quo pergere cupis, et pe-
racto itinere tuo, ad nos revertaris incolumis. Per Christum.
Hic detur baculus peregrino.
Accipe baculum sustentacionis tue, ut devincere valeas omnes
catervas inimici, et pervenire securus ad limina Sanctorum quo
pergere cupis, et peracto obediencie cursu, ad nos iterum rever-
taris cum gaudio. Per Christum. Benedictio crucis peregri-
nalis Jerusalem sic. Dominus vobiscum. Oremus.
Deus invicte potencie et pietatis immense, atque peregrinan-
cium tocius consolacionis auxilium; qui famulis tuis victricia
arma tribuis, quesumus ut has cruces devote humilitatis bene
dicere digneris; ut reverende crucis vexillum, cujus in eis
designata est figura, sit invictissimum robur servorum tuorum
contra hostis antiqui nequissima temptamenta: sit in via de-
fensio, sit in domo protectio, sit ubique presidium. Per Chris-
tum. Hic detur vestis signata cruce, peregrino a sacerdote
interim dicente.
Accipe vestimentum cruce Domini Salvatoris signatum, ut
per illud salus, benedictio, et virtus prospere proficiendi ad se-
pulcrum ipsius tibi comitetur. Qui cum Patre. Hiis finitis
dicatur missa pro iter agentibus. Officium.
Esto michi in Deum protectorem, et in locum refugii, ut
salvum me facias: quoniam firmamentum meum et refugium
meum es tu: et proper nomen tuum, dux michi eris, et enutries
In tempore Pasche. Alleluia. Alleluia. Ps.70 In te
Domine speravi; non confundar in eternum. In justicia tua
libera me, et eripe me. Oratio.
me.
Adesto Domine supplicacionibus nostris et viam famulorum
245
tuorum in salutis tue prosperitate dispone; ut inter omnes vie
et vite hujus varietates, tuo semper protegantur auxilio. Per.
Lectio Epistole libri Genesis.
In diebus illis locutus est Abraham dicens; Dominus Deus
celi, qui me tulit de domo Patris mei, et de terra nativitatis
mee, qui locutus est michi, et juravit dicens: Semini tuo dabo
terram hanc; ipse mittet angelum suum coram me. Graduale.
Esto michi in Deum protectorem, et in locum refugii, ut salvum
me facias. V. Deus, in te speravi, Domine non confundar in
eternum. Alleluia. V. Qui timent Dominum, sperent in eum:
adjutor eorum et protector eorum est. Evangelium Sancti
Mathei.
.
In illo tempore, dixit Jesus discipulis suis, euntes predicate,
quia appropinquabit regnum celorum. Infirmos curate, mor-
tuos suscitate, leprosos mundate, demones ejicite, gratis acce-
pistis, gratis date: nolite possidere aurum, neque argentum, ne-
que pecuniam in zonis vestris: non peram, non calceamenta, nec
duas tunicas habeatis, neque virgam. Dignus est enim opera-
rius mercede sua. In quamcumque autem civitatem aut castel-
lum intraveritis, interrogate, qui in ea dignus sit, et ibi manete
donec exeatis; intrantes autem domum, salutate eam dicentes,
pax huic domui; Et siquidem fuerit domus illa digna, veniet
pax vestra super eam; si autem fuerit indigna, pax vestra ad
vos revertetur; et quicumque non receperit vos, neque audierit
sermones vestros, exeuntes de domo foras, vel de civitate, ex-
cutite pulverem de pedibus vestris, in testimonium illorum.
Amen, dico vobis tolerabilius erit terre Sodomorum et Go-
morreorum in die judicii, quam illi civitati. Offertorium. Spe-
rent in te omnes, qui noverunt nomen tuum, Domine; quoniam
non dereliquisti querentes te, Domine. Versus. Psallite
Domino qui habitat in Syon: quoniam non est oblitus oratio-
nem pauperum. Secretum.
246
ibigunt?
Propiciare Domine, quesumus, supplicacionibus nostris; et
has oblaciones quas tibi offerimus pro famulis tuis, benignus
assume et viam illorum, et precedente gracia tua, dirigas, et
subsequente comitari digneris; ut de actu atque incolumitate
eorum secundum misericordie tue presidia gaudeamus. Per.
Tu mandasti mandata tua custodiri nimis: utinam dirigantur
vie mee ad custodiendas justificaciones tuas. Postcommunio.
Sumpta sacramenta quesumus Domine celestis misterii ad
prosperitatem itineris famulorum tuorum proficiant; et eos ad
salutaria cuncta perducant. Per. Post missam dicat sacerdos
has sequentes orationes super peregrinos coram altare prostratos,
si profecturi sint Jerusalem, seu ad sanctum Jacobum, vel ad
aliam peregrinacionem; cum Dominus vobiscum et Oremus.
=
Deus infinite misericordie, et veritatis immense, quem nec
spacia locorum nec intervalla temporum ab hiis quos tueris
subjungunt; adesto famulo tuo ubique in te confidenti, et per
omnem qua iturus est viam, dux ei et comes esse dignare:
nichil ei difficultatis obsistat; cuncta ei sint salubria; cuncta
sint prospera; et sub ope dextere tue quicquid juste petierit,
desiderio celeri et prospero consequatur effectu. Per. Oratio.
Omnipotens sempiterne Deus, qui est via, veritas, et vita,
iter tuum in beneplacito tuo disponat; angelum suum Raphae-
lem in hac peregrinacione tui custodem adhibeat, qui ad loca
desiderata cum pace, tecum eundo, perducat, et cum salute ite-
rum ad nos redeundo adducat. Sit interventrix tui beata Dei
genitrix Maria, cum universis angelis et archangelis, patriarchis
quoque et prophetis: sint intercessores sui sancti apostoli Petrus
et Paulus, cum ceteris apostolis, martiribus, confessoribus, at-
que virginibus: optineantque tibi sancti, quorum queris suffra-
gia, cum omnibus sanctis, justa desideria, et prosperitatem
remissionemque peccatorum ac vitam eternam. Qui vivis.
Deinde communicentur, et ita recedant in nomine Domini nos-
tri Jesu Christi.
mf
was tigan
subjungunt
that is right,
‚
J
ORDO AD FACIENDUM CATHECUMENUM.
INPRIMIS inquirat sacerdos ab obstetrice, utrum sit masculus
vel femina; deinde si infans baptizatus fuerit domi, propter
periculum mortis: totum habeatur subsequens servicium preter
mersionem. Et postea faciat sacerdos signum crucis cum pol-
lice in fronte infantis, ita dicens.
Signum sancte crucis Domini nostri Jesu Christi in fron-
tem tuam pono. Deinde faciat signum crucis cum pollice su-
per pectus infantis ita dicens.
Signum Salvatoris Domini nostri Jesu Christi in pectus
tuum pono. Deinde sacerdos tenens manum dextram super
capud infantis, dicat. Dominus vobiscum. Oremus.
Omnipotens sempiterne Deus, Pater Domini nostri Jesu
Christi, respicere dignare super hunc famulum tuum. N.
quem ad rudimenta fidei vocari dignatus es: omnem cecitatem
cordis ex eo expelle: disrumpe omnes laqueos Sathane quibus
fuerat colligatus: aperi ei, Domine, januam pietatis tue, ut
signo sapientie tue imbutus, omnium cupiditatum fetoribus ca-
reat, et ad suavem odorem preceptorum tuorum, letus tibi in
Ecclesia tua deserviat, et proficiat de die in diem, ut ydoneus
efficiatur accedere ad gratiam baptismi tui, percepta medicina.
Per eundem Christum. Alia oratio.
Preces nostras quesumus, Domine, clementer exaudi, et elec-
tum tuum N. crucis Dominice, cujus impressione eum signa-
248
mus, virtute custodi: ut magnitudinis glorie tue rudimenta ser-
vans per custodiam mandatorum tuorum, ad nove regenera-
tionis gratiam pervenire mereatur. Per Christum. Oratio.
Deus, qui humani generis ita es conditor, ut sis etiam refor-
mator, propitiare populis adoptionis, et novo Testamento sobo-
lem nove prolis ascribe, ut filii promissionis, quod non potue-
runt assequi per naturam, gaudeant se recepisse per gratiam.
Per Christum. Exorcismus salis.
Exorcizo te, creatura salis in nomine Dei Patris
omnipo-
tentis, et in caritate Domini nostri Jesu Christi, et in virtute
Spiritus Sancti. Exorcizo te, per Deum vivum, per Deum
verum, per Deum sanctum, qui te ad tutelam humani
generis procreavit, et populo venienti ad credulitatem per servos
suos consecrari precepit, ut in nomine Sancte Trinitatis efficia-
ris salutare sacramentum ad effugandum inimicum: proinde
rogamus te, Domine Deus noster, ut hanc creaturam salis
sanctificando sanctifices, benedicendo benedicas, ut fiat
omnibus accipientibus perfecta medicina permanens in vis-
ceribus eorum, in nomine ejusdem Domini nostri Jesu Christi.
Qui venturus est judicare vivos et mortuos, et seculum per ig-
nem. Amen. Postea interroget sacerdos nomen pueri, et
ponat de ipso sale in ore ejus ita dicens. N. accipe sal sapiencie,
ut sit tibi Deus propiciatus, in vitam eternam.
Amen. Post
sal datum dicat sacerdos. Dominus vobiscum.
masculum et feminam. Oremus.
Oratio
Oratio super
Deus patrum nostrorum, Deus universe conditor creature, te
supplices exoramus, ut hunc famulum tuum N. respicere dig-
neris propicius, et hoc pabulum primum salis gustantem, non
diutius esurire permittas, quo minus cibo expleatur celesti; qua-
tenus sit tibi, Domine, semper spiritu fervens, spe gaudens, tuo
nomini serviens; et perduc eum ad nove generacionis lavacrum,
ut cum fidelibus tuis promissionum tuarum eterna premia con-
"
1
249
n
sequi mereatur. Per Christum.
tun; sacerdote sic dicente.
Oratio super masculum tan
Oremus.
Deus Abraham, Deus Ysaac, Deus Jacob, Deus, qui Moysi
famulo tuo in montem Synai apparuisti, et filios Israel de terra
Egypti eduxisti, deputans eis angelum tue pietatis, qui custodi-
ret eos die ac nocte: Te quesumus, Domine, ut mittere digneris
sanctum angelum tuum, ut similiter custodiat et hunc famulum
tuum N. et perducat eum ad graciam baptismi tui. Adjuracio
super masculum et feminam. Sacerdos sine Dominus vobiscum
et sine Oremus.
Ergo, maledicte diabole, recognosce sentenciam tuam, et da
honorem Deo vivo et vero; et da honorem Jesu Christo filio
ejus, et Spiritui Sancto: et recede ab hoc famulo Dei, N.,
quia istum sibi Deus et Dominus noster Jesus Christus, ad
suam graciam et benedictionem fontemque baptismatis dono
sue gracie vocare dignatus est: et hoc signum sancte crucis,
hic faciat signum crucis in frontem infantis cum pollice, dicens,
quod nos in fronte ejus damus, tu, maledicte diabole numquam
audeas violare. Per eum qui venturus est judicare vivos et
mortuos, et seculum per ignem. Amen.
Hec oratio sequens dicatur super masculum. Oremus.
Deus immortale presidium omnium postulancium, miseracio
supplicum, pax rogancium, vita credencium, resurrectio mortu-
orum, te invoco, Domine, super hunc famulum tuum N. qui
baptismi tui donum, petens, eternam consequi graciam spiritu-
ali regeneracione desiderat; accipe eum Domine; et quia dig-
natus es dicere; petite et accipietis, querite et invenietis, pul-
sate et aperietur vobis; petenti itaque premium porrige, et
januam pande pulsanti, ut eternam celestis lavacri benedictio-
nem consecutus, promissa tui muneris regna percipiat. Qui
vivis. Adjuratio super masculum cum Oremus.
Audi, maledicte sathana, adjuratus per nomen Dei eterni
.
250
enim
!
Salvatoris nostri Jesu Christi Filii ejus cum tua victus invidia
tremens gemensque discede; nichil tibi commune sit cum servo
Dei jam celestia cogitante, renunciaturo tibi ac seculo tuo; et
beate immortalitati victuro; da igitur honorem advenienti Spi-
ritui Sancto, qui ex summa celi arce descendens,
fraudibus tuis, divino fonte purgatum pectus, sanctificatum Deo
templum et habitaculum perficiat, ut ab omnibus penitus noxiis
preteritorum criminum liberatus, hic, Servus Dei factus, gracias
perhenni Deo referat semper, et benedicat nomen ejus sanctum
in secula seculorum. Amen. Exorcismus super masculum
tantum, sine Dominus vobiscum et sine Oremus.
turbatis perturbatis
ni
A
Exorcizo te, immunde Spiritus in nomine Dei Patris om-
nipotentis, et Filii, et Spiritus Sancti, ut exeas ab hoc famulo
Dei N. ipse cam tibi imperat, maledicte dampnate atque damp-
nande, qui pedibus supra mare ambulavit et Petro mergenti
dexteram porrexit. Item adjuratio super masculum tantum.
Ergo maledicte ut supra. Item hec oratio sequens dicatur su-
per feminam tantum sine Dominus vobiscum et sine Oremus.
E
Deus celi, Deus terre, Deus angelorum, Deus archangelorum,
Deus prophetarum, Deus apostolorum, Deus martirum, Deus
confessorum, Deus virginum, Deus omnium bene viventium,
Deus, cui omnis lingua confitetur, et omne genu flectitur, celes-
tium, terrestrium et infernorum, te invoco, Domine super hanc
famulam tuam N. ut perducere eam digneris ad graciam baptis-
mi tui. Item adjuracio super feminam Ergo maledicte ut su-
pra. Item super feminam tantum dicatur hec sequens. Ora-
tio, sine Dominus vobiscum, sed cum Oremus.
Deus Abraham, Deus Ysaac, Deus Jacob, Deus qui tribus
Israel de Egiptiaca servitute liberasti; qui per Moysen famulum
tuum de custodia mandatorum tuorum in deserto monuisti, et
Susannam de falso crimine liberasti: te supplex, Domine, de-
precor, ut liberes et hanc famulam tuum N. et perducere eam
KK
251
digneris ad graciam baptismi tui. Adjuracio super feminam.
Ergo maledicte, ut supra. Exorcismus super feminam tantum,
sine Dominus robiscum et sine Oremus.
Exorcizo te immunde Spiritus, per Patrem, et Filium, et Spi-
ritum Sanctum, ut exeas et recedas ab hac famula Dei N. Ipse
enim tibi imperat, maledicte dampnate atque dampnande, qui
ceco nato oculos aperuit, et quatriduanum Lazarum de monu-
mento suscitavit. Item adjuracio super feminam. Ergo male-
dicte ut supra. Ex line vero dicitur tam super masculum
quam super feminam. Hic non dicitur Dominus vobiscum
neque Oremus.
"
Eternam ac justissimam pietatem tuam deprecor, Domine
sancte, Pater omnipotens, eterne Deus, qui es auctor luminis et
veritatis, super hunc famulum tuum N. ut digneris eum illu-
minare lumine intelligentie tue: munda eum, et sanctifica: da
ei scienciam veram, ut dignus efficiatur accedere ad graciam
baptismi tui; teneat firmam spem, consilium rectum, doctrinam
sanctum, ut aptus sit ad recipiendam graciam baptismi tui.
Per Christum. Alia oratio sine Dominus vobiscum, et sinc
Oremus.
Nec te latet Sathana imminere tibi penas, imminere tibi
tormenta, imminere tibi diem judicii, diem supplicii sempiterni,
diem qui venturus est velut ardens clibanus, in quo tibi atque
universis angelis tuis eternus superveniet interitus. Et ideo
pro tua nequicia, dampnate atque dampnande, da honorem Deo
vivo et vero, et da honorem Jesu Christo filio ejus, da honorem
Spiritui Sancto Paraclito, in cujus nomine atque virtute precipio
tibi, quicumque es Spiritus immundas, ut exeas et recedas ab
hoc famulo Dei N. quem hodie idem Deus et Dominus noster
Jesus Christus ad suam graciam et benedictionem fontemque
baptismatis dono gracie sue vocare dignatus est; ut fiat ejus
templum per aquam regeneracionis in remissionem peccatorum,
.
252
nostri
in nomine ejusdem Domini Jesu Christi. Qui venturus est
judicare vivos et mortuos et seculum per ignem. Responsio.
Amen. Deinde spumat sacerdos in manu sua sinistra, et tangat
aures infantis cum pollice dextero cum sputo, et dicat ad aurem
dexteram.
Effata quod est aperire, ad nares. In odorem suavitatis, ad
aurem sinistram. Tu autem effugare diaboli; appropinquabit
enim judicium Dei. Postea dicat sacerdos compatribus et com-
matribus, ut ipsi dicant. Pater noster. Ave Maria, et Credo.
Similiter et ipse sacerdos dicat cunctis audientibus Pater nos-
ter. Ave Maria, et Credo. Hiis dictis, dicat sacerdos super
infantem. In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Amen.
Et sic introducat cathecumenum in ecclesiam ita dicens. In-
gredere in templum Dei, ut habeas vitam eternam, et vivas in
secula seculorum. Amen. Deinde procedat ad fontes sacer-
dos benedicendum et dicit in hoc modo. Dominus vobiscum.
Oremus.
Omnipotens sempiterne Deus, adesto magne pietatis tue mis-
teriis, adesto sacramentis, et ad recreandos novos populos, quos
tibi fons baptismatis parturit, spiritum adopcionis emitte, ut
quod nostre humilitatis gerendum est ministerio, tue virtutis
impleatur effectu. Per Dominum nostrum Jesum Christum
filium tuum qui tecum vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti,
Deus. Per omnia secula seculorum. Amen. Dominus vo-
biscum. Et cum Spiritu Sancto. Sursum corda. Habemus
ad Dominum. Gracias agamus Domino Deo nostro. Dignum
et justum est. Vere dignum et justum est, equum et salu-
tare, nos tibi semper et ubique gracias agere, Domine Sancte,
Pater omnipotens, eterne Deus. Qui invisibili potencia sacra-
mentorum tuorum mirabiliter operaris effectum, et licet nos
tantis misteriis exequendis sumus indigni, tu tamen gracie tue
dona non deserens, eciam ad nostras preces aures tue pietatis
253
e
inclines. Deus, cujus Spiritus super aquas inter ipsa mundi
primordia ferebatur, ut jam tunc virtutem sanctificacione aqua-
rum natura conciperet; Deus, qui nocentis mundi crimina per
aquas abluens, regeneracionis tue speciem in ipsa diluvii effusione
signasti, ut unius ejusdemque elementi misterio, et finis esset
viciis et origo virtutibus: Respice Domine in faciem ecclesie
tue, et multiplica in ea regeneraciones tuas, quia gracie tue af-
fluentis impetu letificas civitatem tuam fontemque baptismatis
aperis toto orbe terrarum gentibus innovandis; ut tue majesta-
tis imperio sumat unigeniti tui graciam de Spiritu Sancto. Hic
dividit aquam manu sua in modum crucis. Qui hanc aquam
regenerandis hominibus preparatum archana sui luminis admix-
tione fecundet, ut sanctificacione concepta, ab immaculato di-
vini fontis utero, in novam renatam creaturam progenies ce-
lestis emergat. Et quos aut sexus in corpore aut etas dis-
cernit in tempore, omnes in unam pariat gracia mater infan-
ciam, Procul ergo hinc, jubente te Domine, omnis Spiritus im-
mundis abscedat; procul tota nequicia diabolice fraudis absis-
tat: nichil hic loci habeat contrarie virtutis admixtio: non in-
sidiando circumvolet, non latendo subrepat; non inficiendo
corumpat. Sit hec sancta et innocens creatura libera ab omni
impugnatoris incursu, et tocius nequicie purgatur discessu. Sit
fons vivus, aqua regenerans, unda purificans. Et om-
nes hoc lavacro salutifero diluendi, operante in eis Spiritu
Sancto, perfecte purgacionis indulgenciam consequantur. Un-
de benedico te creatura aque. Per Deum vivum, per Deum
verum, per Deum sanctum, per Deum, qui te in principio
verbo superavit ab arida, cujus Spiritus super te ferebatur, qui
te de Paradiso manare fecit, et in quatuor fluminibus totam
terram rigare precepit. Hic sacerdos ejiciat aquam manu sua
in modum crucis. Qui te in deserto amaram suavitate indita
fecit esse potabilem, et sitienti populo de petra produxit. Be-
CA
254
nedico te, per Jesum Christum Filium ejus unicum Dominum
nostrum, qui te in Chana Galilee signo admirabili sua potencia
convertit in vinum. Qui pedibus super te ambulavit, et a Jo-
hanne in Jordane in te baptizatus est. Qui te una cum san-
guine de latere suo produxit, et discipulis suis jussit, ut creden-
tes baptizarent in te dicens Ite docete omnes gentes; bapti-
zantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Hic
dimittet vocem suam sine nota, quasi ad legendum. Hec nobis
precepta servantibus, tu Deus omnipotens, clemens, adesto, tu
benignus aspira. Hic aspiret in fontem in modum crucis. Tu
has implices aquas ore tuo benedicito, ut propter naturalem
emundacionem, quam lavandis possunt adhibere corporibus,
sint eciam purificandis mentibus efficaces. Hic stillet sacerdos
de cereo in fontem in modum crucis. Descendat in hanc ple-
nitudinem fontis virtus Spiritus Sancti, totamque hujus aque
substanciam, regenerandi fecundet effectu. Hic dividit aquam
cum cerco in modum crucis. Hic omnium peccatorum macule
deleantur. Hic tollat cereum de aqua et tradat clerico. Hic
natura ad ymaginem tuam condita, et ad honorem sui refor-
mata principii, cunctis vetustatis squaloribus emundetur. Ut
omnis homo hoc sacramentum regenerationis ingressus, in vere
innocencie novam infanciam renascatur. Per Dominum nos-
trum Jesum Christum Filium flum tuum. Finita benedictione
fontium mittat sacerdos olcum in aquam, crucem faciens de ipso
olco cum ipso bullione que est in vase olei sic dicendo. [Com-
mixtio olei unctionis et aque baptismatis in nomine Patris, et
Filii, Spiritus Sancti. Amen. Deinde mittat sacerdos crisma
in fontem, crucem faciens de ipso crismate cum ipsa bullione
que est in vase olei, sie dicendo.] Fecundetur et sanctificetur
fons iste hoc salutifero crismate. In nomine Patris. Tercia
vice sumar sacerdos simul oleum et crismo, et faciat signum
crucis in aqua, sic dicendo. Commixtio crismatis sanctificacio-
nis et olei unctionis et aque baptismatis In nomine Patris.
255
Patrem
A
༥
ē
e t
人
​Tunc imponat manum dexteram super infantem. N. Abre-
nuncias sathane. Respondeant Patrini et Matrini. Abrenun-
cio. Iterum sacerdos. Et omnibus operibus ejus. R. Ab-
renuncio. Tercio dicat sacerdos. Et omnibus pompis ejus. R.
Abrenuncio. Postea tangat pectus infantis et scapulas de ipso
oleo crucem faciens cum pollice dicens. Et ego linio te N.
oleo salutis in Christo Jesu Domino nostro, ut habeas vitam
eternam, et vivas in secula seculorum. Amen. Deinde inter-
roget sacerdos nomen infantis. Quod vocaris? Respondeant
patrini et matrini N. Tunc interrogat sacerdos dicens. Cre-
Patrem
dis in Deum omnipotentem, Creatorem celi et terre? Patrini
Credo. Iterum sacerdos. Credis in Jesum Christum, Filium
ejus unicum, Dominum nostrum, natum et passum? Patrini.
Credo. Tunc interroget sacerdos. Credis in Spiritum Sanc-
tum: Sanctam ecclesiam catholicam; sanctorum communio-
nem, remissionem peccatorum, carnis resurrectionem, et vitam
eternam post mortem? Patrini. Credo. Tunc sacerdos. Hec
omnia credis? Patrini. Credo. Tunc interroget sacerdos. Quid
petis? Patrini respondeant. Baptismum. Iterum interroget
sacerdos. Vis baptizari. Patrini. Volo. Deinde accipiet sacer-
dos infantem in manibus suis, interrogato nomine infantis, bapti-
zet cum sub trina mersione tantum, sanctam Trinitatem invocan-
do dicens Ego baptizo te, in nomini Patris, mergat semel. Et
Filii, mergat iterum. Et Spiritus Sancti. Amen. Et mergat
tercio. Pater vel mater non debent proprium filium levare de
sacro fonte, nec baptizare in fontem, nisi in necessitate. Vir et
uxor ejus non debent simul levare filium alterius de sacro fonte.
Qui levaverunt aliquem de sacro fonte, non debet tenerc eun-
dem coram episcopo in confirmacione, nisi cogente necessitate,
Si dubitet sacerdos racionabiliter, an parvulus fuerit in debita
forma baptizatus, tunc sacerdos debet eum baptizare hiis verbis.
Si baptizatus es, non te baptizo: sed si non es baptizatus, ego
te baptizo in nomine Patris. Tunc
Tunc parrini accipientes infan-
A
4:
256
i
rem levent de fonte: accipiet sacerdos de crismate in pollice
dicens, Dominus vobiscum. Oremus.
Deus, Pater omnipotens Domini nostri Jesu Christi, qui te
regeneravit ex aqua et Spiritu Sancto, quique dedit tibi remis-
sionem peccatorum omnium, ipse te liniat crismate salutis, in
eodem filio suo Jesu Christo, Domino nostro, in vitam eternam.
Amen. Sic dicendo faciat signum crucis in vertice pueri de
ipso crismate cum pollice: postea induatur infans crismali, sa-
cerdote interrogante nomen infantis ita dicente.
N. Accipe vestem candidam, sanctam, et immaculatam,
quam perferas ante tribunal Domini nostri Jesu Christi, ut ha-
beas vitam eternam et vivas in secula seculorum. Amen.
Deinde interroget sacerdos nomen infantis, dando ei candelam
in manu sua et dicat.
N. Accipe lampadem ardentem, irreprehensibilem custodi
baptismum tuum, serva mandata Dei, ut cum venerit Dominus
ad nuptias, possis ei occurrere una cum sanctis in aula celesti,
ut habeas vitam eternam, et vivas in secula seculorum. Amen.
Si episcopus adest, statim confirmari eum oportet, et postea
communicari, si ejus etas est sic dicendo. Corpus Domini nos-
tri Jesu Christi custodiat te in vitam eternam. Amen. Si in-
fans est, injungantur patri et matri tucre puerum vel tuer
facere, usque ad etatem septem annorum, et si ipsi non faciant,
patrini tenentur. Similiter compatri et commatri injungantur
docere infantem. Patcr noster. Ave Maria. Et Credo, et
mandata Dei; vel doceri facere. Et ut lavent manus, antequam
excant de ecclesia. Postea deferatur puer, et ponatur ante ali-
quod altare, et dicat sacerdos super puerum Evangelium. In
principio; vel istud Evangelium si placet, secundum Marcum.
In illo tempore. Respondens unus de turba, dixit ad Jesum,
magister attuli filium meum ad te habentem spiritum mutum.
Qui ubicumque eum apprehendit, allidit eum et spumat et
257
stridet dentibus et arescit. Et dixi discipulis tuis ut ejicerent
illum, et non potuerunt. Qui respondens eis dixit. O Ge-
neracio incredula, quamdiu apud vos ero? Quamdiu vos patiar?
Afferte illum ad me. Et attulerunt eum. Et cum vidisset eum
statim spiritus conturbavit eum, et elisus in terram volutabatur
spumans. Et interrogavit Jesus patrem ejus. Quantum tem-
poris est, ex quo hoc ei accidit? At ille ait, ab infancia, et
frequenter eum in ignem et aquam misit, ut eum perderet; sed
si quid potes, adjuva nos, misertus nostri. Jesus autem ait illi,
si pote's credere, omnia possibilia sunt credenti. Et continuo
exclamans pater pueri, cum lacrymis aiebat, Credo Domine: ad-
juva incredulitatem meam. Et cum videret Jesus concurrentum
turbam, comminatus est Spiritui inmundo, dicens illi, surde
et mute Spiritus: ego tibi precipio: exi ab eo, et amplius ne in-
troeas in eum. Et clamans et multum discerpens eum, exiit
ab eo.
Et factus est sicut mortuus: ita ut multi dicerent,
quia mortuus est. Jesus autem tenens manum ejus, elevavit
eum, et surrexit. Et cum introisset in domum, discipuli ejus
secreto interrogabant eum. Quare nos non potuimus ejicere
illum? Et dixit eis. Hoc genus demonii in nullo potest ex-
ire, nisi in oracione et jejunio.
e
ORDO AD FACIENDUM SPONSALIA.
STATUANTUR vir et mulier ante ostium ecclesie coram Deo et
populo: vir stet a dextris mulieris, et mulier a sinistris viri.
Deinde fiat admonicio in primis a sacerdote, ne aliquid distur-
bationis sit inter eos.
Admoneo vos omnes, ut si quis ex vobis vel qui, aliquid
i
258
sciat, quare isti adolescentes legittime contrahere non possunt,
modo confiteatur. Deinde dicat sacerdos cunctis audientibus,
in lingua materna.
N. Vis habere hanc mulierem in sponsam N. eam diligere
et honorare, tenere, et custodire tam sanam, quam infirmam, sicut
sponsus debet sponsam, et omnes alias propter eam dimittere,
et illi soli adherere, quamdiu vita utriusque vestrum duraverit.
Respondit vir. Volo. Iterum dicat sacerdos ad mulierem.
N. Vis habere hunc virum N. in sponsum tuum et ei
obedire et servire, et eum diligere, et honorare, custodire sanum
et infirmum, et omnes alios propter eum dimittere, et illi soli.
adherere quamdiu vita utriusque vestrum duraverit. Respondeat
mulier. Volo. Deinde detur femina a patre suo vel ab aliquo
amico: quod si puella est, opertam habeat manum; si vidua tec-
tam: quam vir recipiat in Dei fide et sua servandam sicut novit
coram Deo et sacerdote; et teneat eam per manum dexteram
in manu sua dextera. Deinde dicat sacerdos viro ut ponat
dotem super librum aurum vel argentum et anulum, et dato
anulo, et tunc dicat sacerdos ad virum ut ponat manum suam
dexteram in dexteram manum mulieris, et tunc dicat sacerdos
sibi sub hac forma.
Here Ich N. take ye N. to my weddud wife, to haven and to
holden fro yys day forward, for betre, for wors, for rycher, for
porer, in syknesse, and in helthe, tyl deth us departe, yf holy
chyrche hyt wol ordeyne, and thereto I plyzth my treuthe.
Manum retrahendo dicat mulier sacerdote dicente.
Ich N. take ye N. to my weddyd hosebound, to haven
and to holden fro yys day forward, for betre, for wors, for
rycher, for porer, in sekenesse, and in helthe, to be boneyre
and buxom in bedde and at boorde, tyl deth us departe, yf
holychurch hyt wol ordeyne, and ther to I plyzth my trewthe.
Manun retrahendo.
LL
259
Manda Deus virtuti tue: confirma hoc, Deus, quod operatus
es in nobis a templo tuo, quod est in Jerusalem: tibi offerent
reges munera. Increpa feras arundinis, congregacio taurorum
in vaccis populorum, ut excludant eos, qui probati sunt argento.
Gloria Patri. Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison.
Pater noster. Et ne nos. Benedicamus Patrem et Filium cum
Sancto Spiritu. Laudemus et superexaltemus eum in secula.
Laudemus Dominum, quem laudant angeli. Quem Cherubyn
et Seraphin Sanctus, Sanctus, Sanctus, proclamant. Domine
exaudi. Dominus vobiscum. Benedictio super anulum cum
Oremus.
Creator et Conservator humani generis, dator gracie spiritu-
alis, largitor eterne salutis, tu Domine mitte benedictionem
tuam super hunc anulum, ut que illum gestaverit sit armata
virtute celestis defencionis et proficiat illi ad vitam eternam.
Per Dominum nostrum in unitate ejusdem. Alia benedictio
super anulum cum Oremus.
Benedic Domine hunc anulum, quem in tuo sancto nomine
benedicimus, ut quecumque eum portaverit, in tua pace con-
sistat, et in tua voluntate permaneat; et in amore tuo vivat et
crescat et senescat, et multiplicetur in longitudinem dierum.
Per Christum. Aspergatur aqua. Tunc accipiat sponsus anu-
lum tribus principalibus digitis, ct docente presbitero, ponat
eum primo in pollice sponse dicens.
De isto anulo te sponso, et de corpore meo te honoro, et de
hac dote te doto.
Wyth yys ryng Iche ye wedde, and with my body ich ye
honour, and with al my gold ich ye dowe, in nomine Patris,
ad secundum digitum et Filii; ad tercium digitum, et Spi-
ritus Sancti: ad quartum digitum secundum Decretale. Amen.
Et ibi dimittatur, et non in medio sicut in pluribus libris scrip-
tum est; sed in quarto digito secundum illud decretum xxx. 9.
260
erbo Femine. quia in illo digito est quedam vena que pre-
tenditur usque ad cor, sicut ibidem habetur. Deinde dat
sacerdos hanc benedictionem.
Benedicti sitis a Domino, qui fecit mundum ex nichilo. Amen.
Postea dicuntur he orationes super eos, priusquam intrent
in ecclesiam sine Dominus vobiscum, et sine Oremus.
Deus Abraham, Deus Isaac, Deus Jacob, sit vobiscum, et
ipse conjungat et impleat benedictionem suam in vobis. Qui
vivit et regnat. Alia oratio cum Oremus.
Benedicat vos Deus Pater, custodiatque vos Jesus Christus,
illuminet vos Spiritus Sanctus, ostendatque Dominus faciem
suam in vobis, ut misereatur vestri, et convertat vultum suum
ad vos et det vobis pacem, impleatque vos omni benedictione
spirituali in remissionem peccatorum vestrorum, ut habeatis
vitam eternam, et vivatis in secula seculorum. Amen.
Amen. Hic
intrent in ecclesiam ad gradum altaris, et sacerdos et clerici
dicunt Psalmum 127. Beati omnes qui timent, in eundo, sine
nota cum Gloria Patri. Kyrie eleison. Christe eleison. Ky-
rie eleison. Pater. Et ne nos.
Salvum fac servum tuum et
ancillam tuam. Deus meus, sperantes in te. Mitte eis Domine
auxilium de Sancto. Et de Syon tuere eos.
turris fortitudinis. A facie inimici. Domine, exaudi orationem.
Esto eis Domine
Dominus vobiscum.
Benedicat vos Deus ex Syon, et videatis que sunt bona
Jerusalem, et videatis filios filiorum vestrorum; pacem super
Israel. Per Christum.
Deus Abraham, Deus Isaac, Deus Jacob, benedic adoles-
centes istos, et semina semen vite eterne in mentibus eorum, ut
quicquid pro utilitate sua didiscerint, hoc facere cupiant. Per
Jesum Christum Filium tuum et Redemptorem hominum. Qui
tecum. Oremus.
This should
be red

261
A
Respice Domine et benedic de celis convencionem istam; et
sicut misisti angelum tuum Raphaelem ad Thobiam et Sarram
filiam Raguelis, ita digneris Domine mittere benedictionem
istam super istos adolescentes, ut in tua voluntate permaneant,
et in tua securitate consistant, et in tuo amore vivant et senes-
cant, et digni atque pacifici fiant, et multiplicentur in longitu-
dinem dierum. Per Christum. Oremus.
Respice, Domine, propicius super hunc famulum tuum et
super hanc famulam tuam, ut in nomine tuo celestem bene-
dictionem accipiant, et filios filiorum suorum in terciam et
quartam generationem incolumes videant, et in tua voluntate
semper perseverent, et in futuro ad celestia regna perveniant.
Per Christum. Oremus.
Omnipotens sempiterne Deus, qui primos parentes nostros
Adam et Evam copulavit; ipse corpora vestra sanctificet et
benedicat, atque in societate et amore vere dilectionis con-
jungat. Per Christum.
Benedicat vos Deus omni benedictione spirituali, efficiatque
vos dignos in conspectu suo, superhabundent in vobis divitie
glorie sue, et erudiat vos verbo veritatis, ut ei corpore pariter
et mente placere valeatis. Per Christum. Finitis oracionibus,
que dicebantur super illos prosternentes ad gradum altaris, et
introductis illis cum presbitero, scilicet, inter chorum et altare
ex parte ecclesie australi, et statuta muliere ad dextram viri,
videlicet inter chorum et altare, incipit missa solempniter de
Trinitate.
Benedicta sit sancta Trinitas, atque indivisa Unitas: confite-
bimur ei, quia fecit nobiscum misericordiam suam. In tempore
Paschali. Alleluia, Alleluia. Benedicamus Patrem et Filium
cum Sancto Spiritu, non dicatur ulterius ad hanc missam:
servetur modus et ordo qui in duplicibus festis per omnia.
262
Gloria in excelsis. Iste due oraciones sequentes dicantur sub
uno Per Dominum; et sub uno Oremus ct Secretum et Post-
communio similiter dicuntur.
Omnipotens sempiterne Deus, qui dedisti famulis tuis in con-
fessione vere fidei, eterne Trinitatis gloriam agnoscere, et in
potencia majestatis adorare Unitatem; quesumus in ejusdem
fidei firmitate ab omnibus semper muniamur adversis.
Exaudi nos, omnipotens et misericors Deus, ut quod nostro
ministratur officio, tua benedictione pocius impleatur. Per
Dominum. Epistola. Lectio epistole beati Pauli apostoli ad
Corinthios.
we have
given it
Fratres. Nescitis quod corpora vestra membra sunt Christi?
Tollens ergo membra Christi, faciam membra meretricis? Ab- faciens
sit. An nescitis quod qui adheret meretrici, unum corpus effi- S. but not
citur? Erunt enim, inquit, duo in carne una. Qui autem adhe- to the Veljate
ret Domino, unus Spiritus est. Fugite fornicacionem. Omne / Cor V1.15 as
peccatum quodcumque fecerit homo, extra corpus est. Quicum-
que enim fornicatur, in corpus suum peccat. An nescitis quia
corpora vestra templum sunt Spiritus Sancti, qui in vobis est,
quem habetis a Deo, et non estis vestri. Empti enim estis
precio magno. Glorificate et portate Deum, in corpore vestro.
Graduale. Benedictus es, Domine, qui intueris abissos, et sedes
super Cherubyn. V. Benedicamus Deum celi, quia fecit nobis-
cum misericordiam suam. Alleluia. V. Benedictus es Do-
mine Deus Patrum nostrorum et laudabilis in secula. In
Tempore Pasche, secundum Alleluia. Erit unum de ebdo-
mada Pasche vcl unum de illis que scribuntur post officium
Quasi modo geniti. Sequentia. Una chorus Domini nunc
pangat nomina summi. Messias, Sother, Emanuel, Sabaoth,
Adonay. Et unigenitus, via, vita, manus, homousios. Prin-
cipium primogenitus sapiencia, virtus. Alpha, caput, finis,
similiterque vocitatur et est Omega. Fons et origo boni para-

263
clitus ac mediator. Agnus, ovis, vitulus, serpens, aries, leo,
unus. Os, verbum, splendor, sol, gloria, lux et ymago. Panis,
flos, vitis, mons, janua, petra, lapisque. Angelus, et sponsus,
pastorque, propheta, sacerdos. Athanatos, Kyrios, Theos, Pan-
toucrator et Yesus. Salvificet vos: cui per secula omnia doxa.
Evangelium secundum Matheum.
sital
시
​Bed
In illo tempore accesserunt ad Jesum Pharisei temptantes
eum et dicentes si licet homini dimittere uxorem suam quacum-
que ex causa? qui respondens, ait eis; non legistis quia, qui
fecit ab initio, masculum et feminam creavit eos, et dixit,
propter hoc relinquet homo patrem et matrem, et adherebit
uxori sue, et erunt duo in carne una. Itaque jam non sunt
duo, sed una caro. Quod ergo Deus conjunxit, homo non se-
paret. Credo in unum. Offertorium. Benedictus sit Deus.
Pater, unigenitusque Dei filius, Sanctus quoque Spiritus, quia
fecit vobiscum misericordiam suam. In tempore paschali.
Alleluya. Secretum.
Sanctifica quesumus Domine Deus noster, Trinitas sancta,
per tui nominis invocacionem, hujus oblacionis hostiam, et co-
operante Spiritu Sancto, per eam nosmetipsos tibi perfice mu-
nus eternum. Secretum.
-
Adesto Domine supplicacionibus nostris, et hanc oblacionem,
quam tibi offerimus pro famulis tuis, quos ad statum maturita-
tis et ad diem nuptiarum perducere dignatus es, placatus be-
nignus assume. Per Dominum in unitate ejusdem. Prefacio.
Qui cum unigenitus. Post Sanctus, prosternant se sponsus et
sponsa ad gradum altaris: in oracione dominica extenso pallio
super eos quod teneant quatuor clerici per quatuor cornua
in superpelliccis, deinde dicto, Per omnia secula seculorum.
Antequam dicitur Pax Domini, fracta hostia more solito, dimis-
saque in tribus fractionibus super patenam, vertat se sacerdos
ad populum et dicat has oraciones sequentes super eos sub
264
tono lectionis, illis interim genuflectentibus sub pallio supra-
dicto hoc modo. Dominus vobiscum. Oremus.
→
Propiciare Domine supplicacionibus nostris, et institutis tuis,
quibus propagationem humani generis ordinasti, benignus as-
siste, ut quod te auctore conjungitur, te auxiliante servetur.
Per Christum Dominum nostrum. Amen. Alia oratio cum
Oremus.
Deus, qui potestate virtutis tue de nichilo cuncta creasti, qui
dispositis universitatis exordiis, homini ad ymaginem Dei facto,
ideo inseparabile mulieris adjutorium condidisti, ut femineo cor-
pore de virili dares carne principium, docens, quod ex uno pla-
cuisset institui, nunquam liceret disjungi: hec sequens clausula Red
non dicitur in secundis nupciis. Deus, qui tam excellenti mis-
terio, conjugalem copulam consecrasti, ut Christi et ecclesie
sacramentum presignares in federe nupciarum: Deus per quem
mulier jungitur viro, et societas principaliter ordinata, ea bene-
dictione donetur, que sola, nec per originalis peccati penam, nec
per diluvii est ablata sentenciam: Respice propicius super hanc
famulam tuam, que, maritali jungenda est consorcio, tua se ex-
petit protectione muniri. Sit in ea jugum dilectionis et pacis :
fidelis et casta nubat in Christo, imitatrixque sanctarum perma-
neat feminarum; sit amabilis ut Rachael viro suo; sapiens ut
Rebecca; longeva et fidelis ut Sarra. Nichil in ea ex actibus
suis ille auctor prevaricacionis usurpet; nexa fidei mandatis
permaneat viri thoro juncta contactus fugiat illicitos: muniat
infirmitatem suam robore discipline; sit verecundia gravis,
pudore venerabilis, doctrinis celestibus erudita, sit fecunda in
sobole; sit probata et innocens: et ad beatorum requiem atque
ad celestia regna perveniat, ut videat filios filiorum suorum, us-
que in terciam et quartam progeniem, et ad optatam perveniat
senectutem. Per Dominum nostrum Jesum Christum Filium
tuum.
265
scilicet
A
black
дреа
Notandum est, quod vir aut mulier ad bigamiam transiens,
non debet a presbitero iterum benedici, quia cum alia vice sint
benedicti, eorum benedictio non debet iterari; quia caro bene-
dicta trahit ad se carnem non benedictam. Et in titulo de
secundis nupciis inhibitum est per Decretum, benedictio
detur in secundis nupciis, quod testatur beatus Augustinus, di-
cens. Prime nupcie a Domino sunt constitute: Secunde vero
sunt permisse. Prime nupcie sub omni benedictione celebran-
tur; secunde vero carent aliqua benedictione. Sed cum plures
sint benedictiones, in secundis nuptiis celebrandis, it in in-
troitu ccclesie sub pallio, et post missam super thorum in sero,
quero que benedictio sit recitanda in secundis nupciis et que
non dicenda est. In hac oratione, Deus qui potestate, sant
tres benedictiones, que idem habent principium, Deus qui:
media autem illarum est omittenda in secundis nupciis, scilicet,
Deus qui tam excellenti. Quia in ista benedictione agitur de
unitate Christi et ccclesie, quod figuratur in primo matrimonio;
non autem in secundo; unde apostolus ad Corinthios, Erunt duo
in carne una; et extra de bigamis, capitulo Debitum unius uxo-
ris vir. Sed qui adheret pluribus, dissolvit unitatem vel fedus
unitatis, et ideo benedictio que agit de unitate scilicet, Deus
qui tam excellenti misterio, non dicatur in secundis nupciis:
et hoc est verum tam pro viro bigamo, quam pro muliere vidua,
quia caro benedicta trahit ad se carnem non bencdictam: sed
omnes alie benedictiones indifferenter debent dici secundum
Romanam ecclesiam, et secundum Hostiensem et Thomam
Aquinum et Morardum doctorem. Et sciendum est, quod ista
questio discussa est et deffinita in sacro palacio Domini Pape
anno Domini MCCCXXI. Post hec revertat se sacerdos ad altare,
et dicitur Pax Domini, et Agnus Dei. Tunc surgant ab ora-
tione sponsus et sponsa, et accipiat sponsus pacem a sacerdote,
et ferat ad sponsam, osculans eam, et neminem alium, ipse nec
****
266
ipsa, sed clericus post ipsum a sacerdote pacem accipiat, et
ferat aliis, sicut solitum est. Propiciare Domine, semper
dicatur super nubentes sub pallio prosternentes, quandocumque
alter conjugancium fuerit alias nuptus: quia non prohibetur in
decretis. Oratio. Deus, qui potestate, non debet dici, nec
altera benedictio sacramentalis, que nullo modo iterari debet:
extra de secundis nupciis. Cap. I. et Cap. VII.
Communio. Benedicimus Deum celi, et coram omnibus
viventibus confitebimur ei; quia fecit nobiscum misericordiam
suam. In tempore paschali. Alleluia. Alleluia. Postcom-
munio.
Proficiat nobis ad salutem corporis et anime, Domine Deus
noster, hujus sacramenti suscepcio, et sempiterne sancte Trini-
tatis, ejusdemque individue Unitatis confessio.
Quesumus omnipotens Deus, instituta providencie tue pro
amore comitare, ut quos legitima societate connectis, longeva
pace custodias. Per Dominum. Post missam benedicatur
panis et vinum vel alius liquor in vasculo et gustent in nomine
Domini, sacerdote sic dicente. Dominus vobiscum et Oremus.
Benedic Domine panem istum, et hunc potum, et hoc vas-
culum, sicut benedixisti quinque panes in deserto, et sex hydrias
in Chana Galilee, ut sint sani et sobrii atque immaculati omnes
gustantes ex eo, Salvator Mundi. Qui vivis. Nocte vero se-
quente cum sponsus et sponsa ad lectum pervenerint, accedat
sacerdos, et benedicat thalamum dicens. Dominus vobiscum.
Benedic Domine thalamum istum, ut omnes habitantes in eo,
in tua pace consistant, et in tua voluntate permaneant; et in
amore tuo vivant, et multiplicentur in longitudinem dierum.
Per Christum. Benedictio super lectum, cum Oremus.
Benedic Domine hoc cubiculum, qui non dormis neque
dormitas, qui custodis Israel; famulos tuos in hoc lecto quies-
centes, ab omnibus fantasmatibus demonum et illusionibus
MM
KAM
4934
•
267
£ $
custodi; vigilantes in preceptis tuis meditentur; dormientes te
per soporem sentiant: hic et ubique defencionis tue muniantur
auxilio. Per Christum. Deinde fiat benedictio super cos in
lecto, tantum cum Oremus.
Benedicat Deus corpora vestra et animas vestras, et det
super vos benedictionem, sicut benedixit Abraham, Isaac, et
Jacob. Amen. Manus Domini sit super vos, et mittat ange-
lum suum sanctum qui custodiat vos omnibus diebus vite vestre.
Benedicat vos Pater, et Filius, et Spiritus Sanctus, qui trinus
est in numero, et unus in nomine. In nomine Patris, et Filii,
et Spiritus Sancti. Amen. Hiis itaque peractis aspergat super
cos aquain benedictam et discedat sacerdos, et dimittat eos in
pace.
AD SEPELIENDUM MORTUOS.
POST missam accedant duo clerici de secunda forma ad capud
defuncti, et dicant repetendo similiter cum toto conventu an-
tiphonam.
Circumdederunt me gemitus mortis; dolores inferni circum-
dederunt me. Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison.
Non dicuntur Pater noster nec Dominus vobiscum nec Oremus
sed statim hoc modo incipiat sacerdos. Oremus.
Non intres in judicium cum servo tuo, Domine, quia nullus
apud te justificabitur homo, nisi, per te, omnium peccatorum
tribuatur remissio. Non ergo eum tua judicialis sentencia
268
и
premat, quem tibi vera supplicacio fidei Christiane commendat:
sed gracia tua illi succurrente, mereatur evadere judicium ulti-
onis, qui dum viveret, insignitus est signaculo Sancte Trinitatis.
Qui vivis et regnas Deus. Per omnia secula seculorum. Amen.
Finita oratione, incipiat cantor R. Qui Lazarum resuscitasti a
monumento fetidum. Tu eis Domine dona requiem, et locum
indulgencie. V. Qui venturus est judicare vivos et mortuos et
seculum per ignem. Tu, &c. Deinde sequatur Kyrie eleison.
Christe eleison. Kyrie eleison. Non dicatur Pater noster,
nec Dominus vobiscum, sed tantum Oremus.
Deus cui omnia vivunt, et cui non pereunt moriendo corpora
nostra, sed mutantur in melius; te supplices deprecamur, ut
quicquid famulus tuus N. viciorum, tueque voluntati contrarium,
fallente diabolo, et propria iniquitate atque fragilitate, contraxit,
tu pius et misericors ablue indulgendo; ejusque animam suscipi
jubeas per manus sanctorum angelorum tuorum, deducendam
in sinum amici tui Abrahe patriarche, et Ysaac dilecti tui, et
Jacobi electi tui, quo effugit dolor, et tristicia, atque suspirium;
fidelium quoque anime felici jocunditate letantur, et in novis-
simo magni judicii die, inter sanctos et electos tuos eam facias
perpetue glorie percipere porcionem, quam oculos non vidit,
nec auris audivit, nec in cor hominis non ascendit quod pre-
parasti diligentibus te. Per Christum Dominum. Finita ora-
tione incipiat cantor R. Heu michi, Domine, quia peccavi
nimis in vita mea, quid faciam miser? ubi fugiam? nisi ad te
Deus meus, miserere mei. Dum veneris in novissimo die. V.
Anima mea turbata est valde; sed tu Domine succurre ei.
Dum. Deinde sequatur Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie
eleison. Deinde nec sequatur Pater noster, nec Dominus
vobiscum, sed tantum Oremus.
2
Fac quesumus Domine hanc cum servo tuo defuncto miseri-
cordiam, ut factorum suorum in penis non recipiat vicem, qui
20
269
tuam in votis tenuit voluntatem; et quia hic illum vera fides
conjunxit fidelium turmis, illic eum tua miseracio societ angelicis
choris. Per Christum Dominum. Finita oratione incipiat
R. Libera me, Domine, de morte eterna, in die illa tremenda.
Quando celi movendi sunt et terra, dum veneris judicare secu-
lum per ignem. V. Dies illa, dies ire, calamitatis et miserie
dies magna, et amara valde. Quando. Dum hoc recitatur,
corpus thurificetur a sacerdote, semel circumeundo, et statim
aspergatur aqua benedicta. Deinde sequitur Kyrie eleison.
Christe eleison. Kyrie eleison. Hic roget sacerdos orare pro
anima defuncti, ita dicens Pater noster, pro anima N. et pro
omnibus fidelibus defunctis. Et ne nos. Sed libera. Non
intres in judicio cum servo tuo Domine. Quia non justificabi-
tur in conspectu tuo omnis vivens. A porta inferi. Erue
Domine. Credo videre. In terra. Dominus vobiscum. Et
cum Spiritu. Oremus.
.
Inclina, Domine, aurem tuam ad preces nostras, quibus
misericordiam tuam supplices deprecamur, ut animam famuli
tui N. quam de hoc seculo migrare jussisti, in pacis ac lucis
regione constituas, et sanctorum tuorum jubeas esse consortem.
Per Christum. Hic corpus deportatur ad sepulcrum, cantore
incipiente antiphonam. In Paradisum. Ps. 113. In exitu
Israel de Egipto. Item alius psalmus si tantum restat itineris.
24. Ad te Domine levavi animam. Finito psalmo tota dici-
tur antiphona. In paradisum deducant te angeli: in suum con-
ventum suscipiant te martires, et perducant te in civitatem
sanctam Jerusalem. Qua dicta, dicat sacerdos Oremus.
Pie recordacionis affectu, fratres karissimi commemoracionem
facimus pro spiritu cari nostri N, quem Dominus de temptaci-
onibus hujus seculi assumpsit, obsecrantes misericordiam ejus-
dem Dei et Domini nostri, ut ipse ei tribuere dignetur placidam
et quietam mansionem, et remittat ei omnes lubrice temeritatis
270
offensas, ut concessa sibi venia plene indulgencie, quicquid in
seculo, proprio vel alieno reatu deliquit, totum ineffabili pietate
ab benignitate sua deleat, et abstergat. Per Christum. Alia
oratio cum Oremus.
Tibi, Domine sancte, Pater omnipotens, eterne Deus, sup-
plices deprecamur pro spiritu fratris nostri, quem a voraginibus
hujus seculi accessiri jussisti, ut digneris, Domine, dare ei locum
lucidum refrigerii et quietis; liceat ei transire portas inferorum
et penas tenebrarum, maneatque in mansionibus sanctorum, et
in luce sancta, quam olim Abrahe promisisti et semini ejus :
nullam lesionem sentiat Spiritus ejus: sed cum magnus dies
ille resurrectionis ac remuneracionis advenerit, resuscitare eum
digneris una cum sanctis et electis tuis, deleasque ejus delicta
omnia atque peccata, tecumque immortalitatis vitam et regnum
consequatur eternum. Per Christum. Finitis orationibus ape-
riatur sepulchrum, cantore incipiente antiphonam Aperite michi
portas justicie, et ingressus in eas confitebor Domino; hec
porta Domini, justi intrabunt in ea. Ps. 117. Confitemini
Domino quoniam bonus. Finito psalmo tota dicitur antiphona.
Qua dicta dicit sacerdos Oremus.
Obsecramus misericordiam tuam, omnipotens eterne Deus,
qui hominem ad ymaginem tuam creare dignatus es, ut Spiri-
tum et animam famuli tui N. quam hodierna die de rebus hu-
manis eximi, et ad te accersiri jussisti, blande et misericorditer
suscipias; non ei dominentur umbre mortis, nec tegat eum
chaos et caligo tenebrarum; sed exutus omnium criminum labe,
in sinu Abrahe collocatus, locum refrigerii se adeptum esse gau-
deat; et cum dies judicii advenerit, cum Sanctis et electis tuis
eum resuscitari jubeas. Per Christum. Alia oratio cum Oremus.
Deus, qui justis supplicacionibus semper presto es, qui pie
corda devota digneris intueri, da famulo tuo N. cujus deposici-
one hodie officia humanitatis exhibemus, cum sanctis atque fide-
271
76
er
7
us
·
4
libus tuis beati muneris porcionem. Per Christum. Finitis ora-
tionibus, benedicatur sepulcrum hoc modo, sacerdote dicente.
Rogamus te Domine, Sancte Pater, omnipotens eterne Deus,
ut benedicere et sanctificare digneris hoc sepulcrum, et
corpus in eo collocandum, ut sit remedium in eo quiescenti, at-
que tutela et munimen contra seva jacula inimici. Per Chris-
tum. Deinde ponatur corpus in sepulcro, cantore incipiente
antiphonam Ingrediar in locum tabernaculi admirabilis, usque
ad domum Dei. Ps. 41. Quemadmodum. Qua dicta dicit
sacerdos hanc orationem.
Oremus, fratres karissimi, pro Spiritu cari nostri quem Deus
de laqueo hujus seculi liberare dignatus est; cujus corpusculum
hodie sepulture traditur; ut eum pietas Domini in sinu Abrahe
collocare dignetur; ut cum magni dies judicii advenit, inter
sanctos et electos suos eum in parte dextera collocandum re-
suscitari faciat. Oratio cum Oremus.
By
Deus qui humanarum animarum eternus amator es; animam
famuli tui N. que veram, dum in corpore maneret, tenuit
fidem, ob omni cruciatu inferorum redde extorrem; ut segregata
ab infernalibus claustris, sanctorum tuorum mereatur adunari
consorciis. Per Christum. Finitis orationibus, claudatur se-
pulcrum ponente prius sacerdote absolucionem super pectus
defuncti ita dicente Oremus.
3
us
A
Dominus Jesu Christe, qui beato Petro apostolo tuo ceterisque
discipulis suis licenciam dedit ligandi atque solvendi, ipse te
absolvat N. ab omni vinculo delictorum, et in quantum mee
fragilitati permittitur, precor ut sis absolutus ante tribunal ejus-
dem Domini nostri Jesu Christi, habeasque vitam eternam, et
vivas in secula seculorum. Amen. Deinde incipiat cantor
antiphonam. Hec requies mea in seculum seculi: hic habitabo
quoniam elegi eam. Ps. 131. Memento Domine. Quo
dicto, dicat sacerdos Oremus.
272
Deus, apud quem mortuorum spiritus vivunt, et in quo
electorum anime, deposito carnis onere, plena felicitate letan-
tur; presta supplicantibus nobis, ut anima famuli tui N. que
temporali corporis hujus luminis caruit visu, eterne illius lucis
solacio potiatur: non eam tormentum mortis attingat, non
dolor horrende visionis officiat: non penalis timor excruciet,
non reorum cathena pessima constringat: sed, concessa sibi
venia omnium delictorum, optate quietis consequatur gaudia
repromissa. Per Christum. Alia oratio cum Oremus.
Tu, Domine Deus omnipotens, precibus nostris aurem tue
pietatis accomodare digneris; tu miseris opem feras; et mise-
ricordiam largiaris; et spiritum famuli tui N. vinculis corpora-
libus liberatum, in pace sanctorum tuorum recipias; ut locum
penalem et gehenne ignem in regione viventium translatus
evadat. Per Christum. Finitis orationibus, executor officii
dicit sine nota.
Commendo animam tuam Deo Patri omnipotenti; terram
terre; pulverem pulveri. In nomine Patris, et Filii, et Spiritus
Sancti. Amen. Sed tunc dum dicit in nomine Patris, terram
super corpus ad modum crucis ponat, et corpus thurificet et
aqua benedicta aspergat, cantore incipiente antiphonam De
terra plasmasti me, et carnem induisti me; redemptor meus,
Domine, resuscita me in novissimo die. Ps. 138. Domine
probasti. Hiis peractis corpus omnino cooperiatur. Dicta an-
tiphona, dicit sacerdos, sine Dominus vobiscum et sine Oremus.
Temeritatis quidem est, Domine, ut homo hominem, mortalis
mortalem, cinis cinerem, tibi Domino Deo nostro audeat com-
mendare, sed quia terra suscipit terram, et pulvis pulverem,
donec omnis caro in suum redigatur originem, inde, Deus, tu-
am, piissime Pater, lacrimabiliter quesumus pietatem, ut hujus
famuli tui N. animam, quam de hujus mundi voragine cenulenta
ducis, ad patriam in sinu amici tui Abrahe recipias, et refrigerii
273
rore prefundas sit ab estuantis Jehenne truci incendio segre-
gata; et beate requiei, te donante, conjuncta; et que illi sunt
digne cruciatibus culpe, tu eas gracie tue mitissima lenitate in-
dulge; ne peccati recipiat vicem, sed indulgentie tue piam sen-
tiat bonitatem, cumque, functo mundi termino, supernum cunc-
tis illuxerit regnum, novus homo omnium sanctorum cetibus
aggregatus, cum electis tuis resurgat in parte dextera collocan-
dus. Per Christum. Alia oratio cum oremus.
Deus, vite dator et humanorum corporum reparator, qui te a
peccatoribus exorari voluisti, exaudi preces, quas, speciali devo-
cione pro anima famuli tui N. tibi lacrimabiliter fundimus, ut
liberare eam ab inferorum cruciatibus et collocare eam inter
agmina sanctorum tuorum digneris, veste quoque celesti et
stola immortalitatis indui, et Paradisi amenitate confoveri ju-
beas. Per Christum. Finitis orationibus incipiat cantor anti-
phonam Omnis Spiritus laudet Dominum. Ps. 150. Laudate.
Finitis hiis precibus, tota dicatur antiphona. Qua dicta dicat
sacerdos sine Dominus vobiscum et sine Qremus.
Debitum humani corporis sepeliendi officium, fidelium more
complentes, Deum, cui omnia vivunt, fideliter deprecemur, ut
hoc corpus cari nostri N. a nobis in infirmitate sepultum, in
ordine sanctorum suorum resuscitet, et ejus Spiritum Sanctis ac
fidelibus suis aggregari jubeat, cum quibus inenarrabili gloria
et perhenni felicitate perfrui mereatur. Per Christum. Fini-
tis orationibus incipiat cantor antiphonam. Ego sum resur-
rectio et vita: qui credit in me, eciam si mortuus fuerit, vivet;
et omnis qui vivit et credit in me, non morietur in eternum.
Canticum. Benedictus. Tota dicitur antiphona, sequatur Ky-
rie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Hic roget sa-
cerdos orare pro anima defuncti ita dicens. Pro animabus N.
et omnium fidelium defunctorum. Pater noster. Et ne nos.
Sed libera. Requiem eternam. Et lux perpetua. A porta
274
K
inferi.
Erue Domine. Credo videre. In terra.
In terra. Non intres
in judicium cum servo tuo Domine. Quia non justificabitur
in conspectu tuo omnis vivens. Domine exaudi. Dominus
vobiscum. Oremus.
Deus origo pietatis, Pater misericordiarum, solamen tristium,
indultor criminum, et de cujus munere, omne quod bonum
dicitur, procedit: respice propicius supplicum preces, et quam-
vis propria nos deputet indignos consciencia, te nostris flecti
petitionibus pulsamus, quantulumcumque concedunt aures tue
pietatis: nam si omittimus, in utroque veremur esse rei: quum
et te precipis a peccatoribus exorari; nostroque, ac si non merito
hoc agendum, te prestante, tribuitur ministerio. Ergo sancte
Pater, omnipotens eterne Deus, qui unicum Filium tuum Do-
minum nostrum Jesum Christum, incarnari de virgine constitu-
isti, quo vetustum solveret proprio cruore peccatum, ut vitam
redderet mundo, ipso opitulante, animam fratris tui N. ab ergas-
tulo cenulente materie exemptam, ab omnibus maculis quesumus
absolvas: non paciatur insidias occursancium demonum, prop-
ter quam misisti ad terras unicum Filium tuum. Libera et
absolve eam de tetra voragine inferni, quam redemisti precioso
sanguine unigeniti Filii tui. Libera et absolve eam ab estu-
antis Jehenne incendio collocans in paradisi amenitate: non
sentiat, Pater piisime, quod calet in flammis, quod stridet in
penis, sed magnificencie tue munere preventa, mereatur evadere
judicium ultionis, et beate requiei ac lucis eterne felicitate per-
frui. Per Christum. Hiis dictis sequatur psalmus 50.
Miserere, et post psalmum dicat sacerdos in auditu omnium Pro
m
animabus in hoc cimiterio quiescencium defunctorum Pater
noster. Et ne nos. Sed libera. Requiem, &c. Et lux
perpetua. A porta inferi. Erue Domine. Non tradas bestiis
animas confitentes tibi. Et animas pauperum tuorum ne obli-
viscaris in finem. Dominus vobiscum. Oremus.
NN
m
275
Deus, cujus miseracione anime fidelium requiescunt, anima-
bus famulorum famularumque tuarum hic et ubique in Christo
quiescencium, da propicius veniam peccatorum; ut a cunctis
reatibus absoluti, tecum sine fine letentur. Per Christum.
Postea revertentes cuncti de tumulo dicant septem psalmos
penitenciales vel saltem psalmum 129. De profundis, cum
antiphona Requiem; et sequatur Kyrie eleison. Christe eleison.
Kyrie eleison. Pater noster.
Et ne nos.
porta inferi. Erue Domine. Credo videre.
intres in judicium cum servo tuo Domine.
cabitur in conspectu tuo omnis vivens.
Oremus.
Sed libera.
A
In terra. Non
Quia non justifi-
Dominus vobiscum.
Satisfaciat tibi, Domine, pro anima famuli tui N. fratris
nostri, sancte Dei genetricis semperque virginis Marie, omni-
umque sanctorum tuorum oratio, et presentis familie tue humilis
et devota supplicacio, ut peccatorum omnium veniam, quam
precamur, optineat; nec eum patiaris cruciari Jehenalibus
penis, quem Filii tui Domini nostri Jesu Christi precioso san-
guine redemisti. Qui tecum vivit: in finem omnium, voce
demissa dicit sacerdos Anima ejus, et anime omnium fidelium
defunctorum, per misericordiam Jesu Christi, in pace requies-
cant. Amen.
!
•
V
AD DEGRADANDUM SACERDOTES.*
PRIMO dicatur collacio ad terrorem facinoris, pro quo quis est
degradandus: deinde episcopo in pontificalibus sedente cum
suis ministris, et clero et populo sibi assistente veniat degra
dandus, indutus vestibus sacerdotalibus cum dalmatica, tunica,
cum calice, et patena, quam tenet in manibus coram episcopo;
dicat episcopus. Auctoritate omnipotentis Dei, Patris, et Filii,
et Spiritus Sancti et beatorum apostolorum Petri et Pauli et
ecclesie nobis commissa, auferimus tibi N. habitum clericale,
et te ab omni sacerdotali et alio quovis ordine deponimus, et
eciam degradamus et exuimus te omni honore, et habitu ac ton-
sura et privilegio clericali. In ablacione calicis et patene dicat
episcopus.
A
Auferimus tibi calicem et patenam, teque exuimus et pri-
vamus officio et potestate offerendi Deo sacrificium, et missam
quamlibet celebrandi. In remocione casule dicat Episcopus.
Auferimus tibi orarium sine stolam sacerdotalem, cum jugum
Domini suave ab eo representatum, portare contempseris et
stolam innocencie observare. In remocione dalmatice dicat
episcopus. Auferimus tibi dalmaticam diaconalis officii orna-
mentum, cum ipsam non portaveris, indumentum leticie et ves-
timentum salutis. In remocione tunice dicat episcopus. Aufe-
rimus tibi tunicam subdiaconalis officii ornamentum, cum illa
* The Form of Degradation is more fully given in Bishop Grandisson's
Register, v. 1. fo. 102. b. Anno. 1354.
$
277
،
usus non fueris, ad justiciam et salutem. In remocione mani-
puli dicat episcopus. Auferimus tibi manipulum subdiaconatus
officii ornamentum, teque exuimus et privamus ministerio desig-
nato in illo. In remocione calicis et patene, urceoli aque,
manutergii, dicat episcopus. Auferimus tibi calicem et pate-
nam, urceolum aque, manile manutergium, subdiaconatus officii
instrumenta, teque illorum usu exuimus et privamus ministerio
designato in illis. In remocione libri epistolarum dicat epis-
copus. Auferimus libi librum epistolarum, teque exuimus et
privamus officio luminaria in ecclesia Dei accendendi. In re-
mocione urceoli dicat episcopus. Auferimus tibi urceolum ne
de cetero illo utaris ad suggerendum vinum et aquam in Euka-
ristiam sanguinis Christi. In remocione libri exorcismorum
tibi tibi dicat episcopus. Auferimus ibi librum exorcismorum, teque
privamus et exuimus potestate super energumenos sive baptiza-
tos sive catecumenos manus imponendi. In remocione codicis.
dicat episcopus. Auferimus tibi codicem quem cum lectoratus
officio suscepisti, teque exuimus et privamus potestate illum
legendi in ecclesia sancta Dei. In remocione clavium dicat
episcopus. Auferimus tibi claves ecclesie teque exuimus et
privamus officio et potestate custodiendi res que ipsis clavibus
recluduntur, et portas eciam ecclesie aperiendi, sive claudendi.
In remocione prime tonsure dicat. Auferimus tibi tonsuram
et habitum clericale, et exuimus et privamus te, et degradamus ab
omni honore beneficio ac privilegio clericali. Et si sit traden-
dus brachio seculari dicat episcopus Pronunciamus et dicimus
nobili viro A. de B. ut te miserum recipiat degradatum, et eum
requirimus et rogamus in visceribus Jesu Curisti, ut citra mortis
periculum et membri mutilacionem, suam circa te sententiam
habeat moderare.
m
For
AD RESTITUENDUM DEGRADATUM.
EPISTOLA cujusdam episcopi ad primatem suum ad restituendum
degradatun. Sancto ac venerabili primati suo L. F. Epis-
coporum humilimus, fidelitatis affectum et obsequium. De pres-
biterio nostro ab alio episcopo pro pecunia ordinato, ex auctori-
tate sanctorum canonum tale vobis consilium dono: primum
degradetur, deinde ab ecclesia separatus duobus annis severa
penitencia mulctetur, ut honoris gradus quos precio taxaverat,
lacrimis conquerere et reparare contendat. Postea si digne
penituerit, restauretur. Hoc vero diximus, cum in aliis locis
sacris expresse invenietis, in concilio Toletano undecimo capi-
tulo. Ceterum rebaptizaciones, et reordinaciones canones
vetat: propterea depositum non reordinabitis, set reddetis ei suos
gradus per instrumenta et vestimenta, que ad ipsos gradus
pertinent; ita dicendo. Reddo tibi gradum hostiarii; &c. In
nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Amen. Novissime
autem benedictione letificabitis eum, sic concludendo, Benedictio
Dei Patris omnipotentis, et Filii, et Spiritus Sancti super te
descendat, ut sis confirmatus in ordine sacerdotali, et offeras
ei placabiles hostias pro peccatis, atque offencionibus populi
Omnipotenti Deo, cui est honor et gloria in secula seculorum.
Amen.
AD LAUDANDUM DOMINUM PRO MIRACULO.
QUANDO Deus operatur miraculum in aliqua ecclesia per
aliquem sanctum illius, statim prelatus illius ecclesie, in quo
fit miraculum, convocato clero et populo incipiat in solempni
apparatu ympnum Te Deum laudamus, cum pulsacione om-
nium signorum: quo decantato dicat prelatus. V. Omnis
terra adoret te Deus. R. Et psallat nomini tuo, Domine.
Dignus es Domine Deus noster. R. Accipere gloriam et ho-
Domine in Sancto via tua. R. Quis Deus magnus,
sicut Deus noster. Tu es Deus qui facis mirabilia. A Domino
factum est istud. R. Et est mirabile in oculis nostris. Sit
nomen Domini benedictum. Ex hoc.
norem.
Dominus vobiscum.
Oremus.
Mirabilium operator, immense Deus, tua magnalia et laudis
tue gloriam, tuamque misericordiam, quam jugiter circa nostros
exerces, quanta devocione possimus venerantes, immensam tue
dulcedinis multitudinem suppliciter exoramus, ut suscepta voce
clamoris nostri, sicut a corporibus egritudines clementer et
noxia depellis, sic medicinam animarum placabiliter largiaris.
Per Dominum.
1
AD SUSCIPIENDUM REGEM ET REGINAM.
IN suscepcione regis vel regine procedat episcopus cum clero
suo ad portam palacii sui cum cruce erecta, et aqua benedicta
qua aspergatur: deinde thurificet: interim intrando ecclesiam
cantetur a clero in suscepcione regis. R. Summe Trinitati,
ut in festo Sancte Trinitatis cum versu suo. in suscepci-
one regine. R. Regnum mundi ut in festo Magdalene
Postea. Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Pos-
Dominum
tea dicitur ab episcopo. Pater noster. Et ne nos.
salvum fac regem, &c. Mitte ei Dominum auxilium de sancto.
Et de Sion tuere eum. Nichil proficiat inimicus in eo. Et
filius iniquitatis non apponat nocere ei. Esto ei Domine turris
fortitudinis. A facie inimici. Domini exaudi. Et clamor.
Dominus vobiscum. Oremus.
Deus, in cujus manu corda sunt regum, qui es humilium
consolator, et fidelium fortitudo, et protector omnium in te
sperancium, da regi nostro et regine populoque christiano tri-
umphum virtutis tue scienter excolere, ut per te semper repa-
rentur ad veniam.
red
@
e
¿
sve p
AD SUSCIPIENDUM ARCHIEPISCOPUM.
IN suscepcione archiepiscopi vel episcopi recipiatur cum simili
processione, clero cantante. R. Honor, virtus. R. ut in Festo
Trinitatis. Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison.
Pater noster ut supra. Salvum fac Domine servum tuum, &c.
cum precibus ut supra. Oremus.
Concede, quesumus Domine, famulo tuo N. episcopo nos-
tro, ut predicando et exercendo que recta sunt, exemplo bono-
rum operum animos suorum instruat subditorum, et eterne
remuneracionis mercedem, a te piissimo pastore, percipiat. Per
Dominum nostrum Jesum Christum Filium.
In intronizacione archiepiscopi antequam pallio circumdetur,
licitur ab uno episcopo.
Domine Deus, Pater omnipotens, qui sola ineffabili gratie
tue largitate, hunc famulum tuum N. populo tuo preesse jus-
sisti; tribue ei quesumus, per graciam Sancti Spiritus tui, tibi
digne persolvere ministerium offici sacerdotalis, et ecclesiasticis
convenienter servire sacramentis, plebemque commissam ad glori-
am tui sancti nominis digne gubernare. Per Dominum. Ora-
cione dicta, ponatur et pallium super humeros, dicente episcopo.
Accipe pallium summi sacerdocii Domine Dei tui, signum
per quod, undique vallatus atque munitus, valeas hostis humani
tentamentis resistere, et omnes ejus insidias a penetralibus
cordis tui munimine fultus procul abjicere, prestante Domino
nostro Jesu Christo, &c. Post hec cum festiva processione
282
ducatur ad altare, choro psallente antiphonam Firmetur ma-
nus tua vel R.
Domini est terra: quo dicto dicitur hec
oratio. Dominus vobiscum et cum Oremus.
Nostris quesumus Domine, officiis clemens adesto, et famulo
tuo N. archiepiscopo nostro, benedictionis tue graciam concede,
quem hodie auctoritate apostolica et justicie, munere sacri pallii
induere dignatus es, et ad summum sacerdocium promovere :
fac, Domine, quesumus, ut sicut ceteros in ecclesia gradus
honore precellit, ita meritis et virtutibus augeatur. Per Domi-
num. Deinde dicitur a Priore. In Dei nomine. Amen.
Auctoritate ejusdem Ego, N. prior istius ecclesie Christi Can-
tuarie intronizo te dominum archiepiscopum in hac Cantuariensi
ecclesia, in qua idem Dominus noster Jesus Christus custodiat
introitum tuum, ex hoc nunc, et usque in seculum. Deinde
ducatur ad cathedram pontificalem et in ea cum honore collo-
cetur, ubi, eo sedente, decantetur alternatim a fratribus coram
eo Antiphona Benedictus Deus; qua finita dicatur, Oremus.
Deus, qui ecclesiam tuam multiplici munerum tuorum largi-
cione letificas, concede famulo tuo N., quem hodierna die
apostolice dignitatis sublimitate et sanctissimi pallii benedictione
confirmasti, virtutum titulis pollere, morum et meritorum gracia
clarescere, gregemque sibi creditum digne ac fideliter regere;
quatenus cum eo mereatur, devicto seculo, ad pascua vite per-
hennis feliciter pervenire. Per Dominum. Hiis dictis cele-
bretur missa cum omni solemnitate.
00
+
QUALITER CONSECRETUR CRISMA IN ECCLESIA
EST notandum quod episcopus, antequam dicat, Per quem hec
omnia, subtrahat se paululum ab altari versa facie ad austrum.
Tunc dicat unus archidiaconus alta voce sic vocando, Oleum
infirmorum. Quo vocato, accedat quidem archidiaconus per
medium chori ad altare, quem precedat minister deferens oleum
infirmorum, precedente alio ministro cum vexillo. Deinde cpis-
copus super ampullam ipsam ter signum crucis faciat, et ter
sufflet in ea, ministro oleum deferente. Deinde perficiat exor-
cismum audientibus tantum ministris qui secus altare stant, sine
Dominus vobiscum, sine Oremus: sicut fit Judei exorcismus:
ita directe Exorcizo, &c. Ilic removeatur dicatum oleum, et
archidiaconus cum suis ministris eo modo quo accessit, recedat.
Deinde peragatur missa hoc modo. Per quem hec omnia.
Post fractionem vocat archidiaconus ut prius, Oleum sanctum.
Quo vocato, accedat alius archidiaconus co modo et ordine quo
prius archidiaconus accessit cum ampulla continente oleum
sanctum, super quam ter signum crucis faciat, et ter sufflet in
ea, et sic perficiat exorcismum olei modo superadicto ad bapti-
zandum, audientibus tantum ministris. Exorcizo te creatura
&c.: hoc facto, redeat archidiaconus cum dicato oleo, cum
suis ministris eodem modo quo supra. Post hec revertatur
episcopus ad sedem suam ad quiescendum. Deinde dicat
archidiaconus sic
vocando alta
voce, Oleum crismatis.
Deinde
i
SARUM.
i
1
į
!
1
!
!
¡
284
preparentur ministri per sex ordines ad deportandumn crisma.
In primo ordine, precedant vexilla tria. In secundo, duo cero-
ferarii albis indutis. In tercio, duo turibula in simili habitu.
In quarto, duo subdiaconi deferentes duos codices evangelii.
In quinto, diaconus ampullam cum oleo deferat ad crisma con-
secrandum supra quam reportetur tabernaculum. In sexto
ordine, duo cruces deportentur a duobus acolitis albis indutis
cum amictibus sub tabernaculo, uno a dextris, et altero a sinis-
tris ampullam deferente. Deinde archidiaconi, archidiacono in
medio constituto, et ita ad altare processionaliter accedant. Et
ante idem tabernaculum precedant duo pueri cantantes in super-
pelliceis precedentes ampullam crismatis ympnum, O Redemptor.
Qui dum cantant dum se moveant, choro cantante, parumper
procedant, ita quod in ultimo versu permaneant ad gradum
altaris coram episcopo, et chorus prosequatur post unumquem-
que versum scilicet O Redemptor. Et cum pervenerint ad
versum Stans ad aram, surgat episcopus et inclinet se coram
altari, videlicet in medio, dum versus cantetur. Cantato versu
redeat episcopus ad sedem suam. Ympno cantato revertat
episcopus ad altare et porrigatur ci ampulla cum oleo, que
habet crismatis inscripcionem. Deinde misceatur in ea balsa-
mum ab episcopo, sic dicente secreto Hec commixtio.
statim episcopus incipiat genuflectendo ympnum Veni Creator,
et ita cantetur totus ympnus, ut primus versus a clericis secus
altare cantetur: sccundus a toto choro, et ita alternatim can-
tetur. Quo cantato surgat episcopus conversus ad orientem in
dextro cornu altaris, ter signum crucis faciens super ampullam,
et ter sufflans in ca, ita exorcismum prosequatur cum nota.
Exorcizo te, &c. Postea dicat episcopus benedictionem cum
Dominus vobiscum cum nota. Oremus fratres karissimi.
Quibus dictis dicat episcopus altiori voce prefacionem, ut con-
tinetur in Pontificali. Hiis peractis minister ampullam cris-
Tunc
285
matis deferens eam syndone qua precinctus est, cooperiat eam
et in dextra parte altaris, quousque Agnus Dei cantetur, cum
reverencia teneat interim episcopus se revertat ad altare et
dicat alta voce.
Per omnia secula seculorum et diaconus dicat
Humiliate vos, &c. sequatur benedictio super populum. Post
benedictionem dicat episcopus. Et pax ejus. Cantor incipiat
Agnus Dei. Cantata tota, adorata et deosculata sacri crismatis
ampulla, redeat archidiaconus cum suis ministris eadem vía qua
accessit, et eandem ampullam reportet, ac loco oportuno in sal-
vacionem reponat cum ceteris ampullis. Deinde incipiat cantor
antiphona Calicem.
ORDO RECONCILIANDI APOSTATAM.
ORDO ad reconciliandum apostatam a Judaismo, heresi vel
gentilitate reversum, vel nimis diu in sentencia excommunica-
cionis obstinatum. Primo consecretur aqua benedicta per epis-
copum. Deinde insufflet episcopus ter in faciem ipsius ad
ostium ecclesie, dicens.
Exorcizo te, immunde spiritus, per Dominum Patrem omni-
potentem, et per Jesum Christum filium ejus, et Spiritum Sanc-
tum, ut recedas ab hoc famulo Dei N. quem Deus et Dominus
noster Jesus Christus ab erroribus et decepcionibus tuis liberare,
´et ad sanctam matrem ecclesiam catholicam atque apostolicam
revocare dignatur. Ipse tibi imperat, maledicte dampnate, qui
pro salute omnium passus, mortuus et sepultus: te et omnes
vires tuas superavit, atque resurgens, celos ascendit, inde ven-
286
turus est judicare vivos et mortuos et seculum per ignem.
Amen. Tunc aspergat eum aqua benedicta et introducat eum
per manum in ecclesiam, dicens, Ingredere templum Dei vivi
quod male deseruisti; et exutus ab errore tenebrarum, evasisse
te laqueos mortis letus agnosce. R. Deo gracias. Oremus. Tu
autem omnipotens et misericors Deus, hanc ovem tuam de fauce
lupi subtractam clemens suscipe, et gregi tuo benignus reforma;
ne de famulo tuo inimicus exultet, sed de conversione ejus et
liberacione, ecclesia tua, utque mater de filio perdito et recepto,
glorietur. Per Dominum: tunc prostrato eo in pavimento eccle-
sie dicuntur Psalmi 50. Miserere mei Deus. Ps. 84. Benedix-
isti. Ps. 129. De profundis. Kyrie eleison. Christe eleison.
Kyrie eleison. Pater noster. Et ne nos.
Salvum fac servum
tuum, Domine. Mitte ei Domine auxilium de sancto. Nichil
proficiat inimicus in eo. Domine exaudi. Dominus vobiscum.
Oratio.
Deus, qui hominem ad tuam ymaginem conditum, invidia
callidi serpentis deceptum, per unigenitum Filium tuum repa-
rasti, respice propicius super hunc famulum tuum N., qui ab
errore ad lumen veritatis, quam male deseruerat, redire festinat;
ut quicquid ejus ignorancie et diaboli fraude subreptum est,
habundancia tue pietatis indulgeat et absolvat, ut altaribus tuis
et gregi tuo, recepta veritatis tue luce, et communioni reddatur.
Per Christum. Oratio.
Da nobis, Domine, ut sicut publicani precibus et confessione
placatus existas, et precibus suis benignus aspira, ut in confes-
sione flebili permanens, peticione perpetua clemenciam tuam
ex
antar celiter exoret, sanctisque altaribus et sacramentis restitutus
+
rursus, celesti glorie mancipetur. Per Christum. Domine
Deus omnipotens, Pater Domini nostri Jesu Christi, qui dig-
natus es hunc famulum tuum ab errore deviate pravitatis
efuere, et ad sanctam matrem ecclesiam revocare, tu Domine
Y
287
!
vixisse
emitte Spiritum tuum in eum Paraclitum, spiritum sapientie et
pietatis spiritum; et imple eum Domine spiritu timoris tui et
reconsigna eum signo crucis Christi in vitam propiciatus eter-
nam. Per eundem Dominum. Postea elevet eum de terra,
interrogando dicens. O homo, abrenuncias ritui, in quo nunc
vi
penitet te axisse? R. Abrenuntio. Interogacio. Et omnibus
pompis ejus? R. Abrenuntio. Et omnibus operibus ejus?
R. Abrenuntio. Interogatio. Abrenuncias cuncte secte et pra-
vitati supersticionis, gentilitatis, heretice, judaice, inimice fidei
sancte ecclesie catholice? R. Abrenuntio. Hiis expletis
injungat ei penitenciam salutarem et communicet eum: si
autem ab heresi redierit, abjuret in formam decretalem isto
modo. Ego N. dictus, &c. Cognoscens veram catholicam
et apostolicam fidem, anathematizo omnem heresim, precipue
eam de qua hactenus infamatus sum: consentio autem sancte
Romane ecclesie et apostolice sedi, et ore et corde eam confiteor
jurans ad hoc, ad sancta Dei evangelia: eos qui contra hanc
fidem venerint cum dogmatibus et sectoribus suis eterno ana-
themate dignos esse pronuncio. Quod si ego aliquando contra
hoc aliquid sentire aut predicare vel docere presumpero, cano-
num severitati subjaceam.
Debita forma excommunicationis in aliquem sacrilegum fe-
renda.
Dominicis atque apostolicis preceptis informati, et auctori-
tate et potestate, apostolis apostolorumque successoribus a Deo
uno nobiscum commissa, predictum pessimum virum N. a li-
minibus sancte matris ecclesie excludimus, et ab omni socie-
tate et communione Christiana separamus separatumque esse in
eternum decrevimus, et in presenti seculo, et in futuro, nullus
ei Christianus ave dicat, aut eum osculari presumat. Nul-
lus presbiter missam celebrare coram eo audeat vel sacro-
sanctum corpus Domini Jesu Christi tradere. Necnon ei
288
jungatur in consorcio, nec in alio negocio. Et siquis ei se
sociaverit et communicaverit, noverit se percussum anathemate,
exceptis hiis qui conantur eum mandatis ecclesie reducere. Et
sicut hee lucerne de manibus nostris projecte hodie extinguuntur,
sic ejus lucerna in eternum extinguatur, nisi forte resipuerit, et
Dei gracia inspirante, ad penitencie remedium conversus fuerit,
et digna emendacione ecclesie Dei quam lesit, humiliter satisfe-
cerit. Fiat, fiat. Amen.
Deus, qui Raphaelis ministerio decoras celicam civitatem,
Mas nostrarum mencium tollat tetram cecitatem. Et qui mira vi sie in MS. pr
Follas
sanas sauciatum reum, a nobis procul propellas Hasmodeum, ut
jecur ignitum orando porrectum, sicut sacrificium pingue sit
acceptum. Quod ipse prestare dignetur. Cujus regnum et
imperium sine fine permanet, in secula seculorum. Et bene-
dictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, et Spiritus Sancti de-
scendat super vos et maneat semper.
FORMA ADMITTENDI FRATREM.
Cum quis petit se admitti in fraternitatem, sub hac forma,
congregatis fratribus in aulam communem, vel domum capi-
tularem, magister in medio eorum stans, presenti fraternitati
dicat.
Ecce fratres, venerabilis Dominus noster hic presens, vel sic.
Ecce fratres, amicus noster N. ex sincera devocione sua quam
habet ad Deum et speciali affectione ad nos, petit se intuitu
289
nunc
caritatis in fraternitatem nostram admitti, ut de bonis spiritua-
libus que inter nos ex Dei munere fuerint, participare possit.
Placeat vobis eum admittere? Quibus respondentibus, Eciam
placet. Magister ad petentem dicat. N. Admittimus te, in
fraternitatem nostram, concedentes tibi participacionem spiritu-
alem omnium missarum, oracionum, jejuniorum, abstinenciarum,
vigiliarum, elemosinarum, laborum, ceterorumque bonorum, que
per nos et nostros, ad Dei laudem fuerint. Tunc ille admissus
se prosternat, gracias agens, prosternacionem continuans, quous-
que psalmi et preces cum oracione, dicte fuerint videlicet
Psalmus 120. Levavi oculos meos in montes; unde veniat
auxilium meum. Auxilium meum a Domino, qui fecit celum
et terram. Non det in commocionem pedem tuum; neque
dormitet qui custodit te. Ecce non dormitabit, neque dormiet,
qui custodit Israel. Dominus custodit te, Dominus protectio
tua; super manum dexteram tuam. Per diem sol non uret te,
neque luna per noctem. Dominus custodit te ab omni malo:
custodiat animam tuam Dominus. Dominus custodiat intro-
itum tuum et exitum tuum: ex hoc vit et usque in seculum.
Gloria Patri et Filio. Sicut erat. Amen.
Tranc
Ecce quam bonum et quam jocundum habitare fratres in unum.
Sicut unguentum in capite quod descendit in barbam, barbam
Aaron. Quod descendit in oram vestimenti ejus, sicut ros Her-
mon qui descendit in montem Syon. Quoniam illic mandavit Do-
minus benedictionem et vitam usque in seculum. Gloria Patri.
Sicut erat: cum hac antiphona sequente. Suscepimus Deus
misericordiam tuam in medio templi tui. Secundum nomen
tuum: sic et laus tua in fines terre, justicia plena est dextera tua.
Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Pater noster.
Et ne nos. Sed libera nos. Salvum fac servum tuum Domine.
Deus meus sperantem in te. Mitte ei Domine auxilium de
sancto. Et de Syon tuere eum. Nichil proficiat inimicus in eo.
290
Et filius iniquitatis non apponat nocere ei. Domine exaudi.
Et clamor. Dominus vobiscum. Et cum.
Suscipiat te Deus Pater in numero fidelium suorum, et nos
licet indigni suscipimus te in orationibus nostris: concedat
tibi per Unigenitum suum, mediatorem Dei et hominum, locum
bene agendi et instanciam perseverandi, et ad eterne vite here-
ditatem perveniendi; et sicut nos hodie, caritas fraternitatis
specialiter conjungit in terris, ita divina pietas, que fraterne
dilectionis est autrix et amatrix, cum fidelibus suis conjungere
dignetur in celis. Per eundem Christum Dominum nostrum.
Amen.
Tunc surgens a prostracione osculetur singulos fratres.
So Bretherne, here is my maister. I N. whiche of his clene
devocion that he hathe to God, and of a speciall desire to us,
askyth for Goddis sake to be admitted and receivid into oure
Bretherreden, that he may take parte of the spirituall goodes
and prayers, whiche thorof the yefte and grace of God ben don
among us. Plese hit yow to receive hym? Quibus responden-
tibus, eciam magister ad petentem dicat we take yow maister N.
into oure Bretherdon, grauntyng to yowe the spirituall parte
takyng of all masses, matynes, evensongis, praiours, fastingis,
abstinencis, wacchis, laboros, and other good dedis, the wheche
to the praysing of God buthe don among us, and all oures.
Tunc ille admissus se prosternat: et cetera ut supra.
:
PP
M
NOTE ON PAGE 276.
IN Bishop Grandisson's Register, vol. i., fol. 102, b., referred to in
the note, page 276, is set forth the sentence of degradation pro-
nounced by William, Cardinal Bishop of Tusculum, against John
Gudulchi Vitalis, a priest, and a professed member of the Francis-
can order, for heresy, in 1354; which is followed by a similar
sentence, against a Franciscan lay-brother, called Francis. After
sentence the Cardinal, in his episcopal robes, and in the presence
of several witnesses, proceeded to deprive the Priest of all clerical
privilege and authority in the following words :-
Auctoritate Dei Omnipotentis Patris, et Filii et Spiritus Sancti,
et Domini Pape nobis in hac parte commissa, auferimus tibi Johanni
habitum clericalem, et te ab omni sacerdotali, et alio quolibet ordine
deponimus et eciam degradamus, teque spoliamus et exuimus omni
honore et habitu, ac tonsura et privilegio clericali.
Hic incipit modus seu forma degradationis actualis.
In ablacione calicis et patene.
Auferimus tibi calicem et patenam, teque exuimus et privamus
officio, et potestate offerendi Deo sacrificium et missam quamlibet.
In remocione planete seu casule sacerdotalis.
Auferimus tibi vestem sacerdotalem, et te honore sacerdotali
privamus.
Ad stolam sacerdotalem.
Auferimus tibi orarium sive stolam sacerdotalem, cum jugum
Domini suave representatum in illa, portare contempseris et stolam
innocentie observare.
De diacono, et primo ad dalmaticam.
Auferimus tibi dalmaticam, diaconalis officii ornamentum, cum
ipsam non portaveris in indumentum leticie et vestimentum salutis :
Ad librum evangeliorum.
Auferimus tibi librum evangeliorum, teque in ecclesia Dei legendi
officio et potestate exuimus et privamus.
QQ
293
:
Ad stolam diaconalem.
Auferimus tibi stolam diaconalem, teque exuimus et privamus
potestate diaconale officium exercendi.
De subdiacono.
Ad calicem, patenam, urceolum, aquam, manile manutergium.
Auferimus tibi calicem, patenam, urceolum, aquam, manile manu-
tergium, subdiaconalis officii instrumenta, teque illorum usu exui-
mus et privamus.
Ad tunicam subdiaconalem.
Auferimus tibi tunicam, subdiaconatus officii ornamentum, cum
illa usus non fueris ad justiciam et salutem.
Ad manipulum:
Auferimus tibi manipulum, subdiaconatus officii ornamentum,
teque exuimus et privamus ministerio designato in illo.
Ad librum epistolarum.
Auferimus tibi librum epistolarum, teque exuimus et privamus
potestate legendi eas in ecclesia sancta Dei.
De accolito.
Ad ceroferarium.
Auferimus tibi ceroferarium, teque exuimus et privamus officio
luminaria in ecclesia accendendi
Ad urceolum.
Auferimus tibi urceolum, ne decetero illo utaris ad suggerendum
vinum et aquam in Eucharistiam Christi.
Ad librum exorcismorum.
Auferimus tibi librum exorcismorum, teque privamus et exuimus
potestate manus super energumenos sive baptizatos seu cathecu-
menos imponendi.
Ad librum cum quo fuit lector.
Auferimus tibi codicem, quem cum lectoratus officio suscepisti,
teque exuimus et privamus potestate illum legendi decetero in eccle-
sia sancta Dei.
Ad claves.
Auferimus tibi claves ecclesie, teque exuimus et privamus officio
et potestate custodiendi res que ipsis clavibus includuntur, et portas
eciam ecclesie aperiendi sive claudendi.
In ablacione vero ultimi, quod in collacione ordinum fuit primum,
infrascripto modo pronunciet sive dicat.
294
Auctoritate Dei Omnipotentis Patris, et Filii, et Spiritus Sancti,
ac Domini Pape nobis in hac parte concessa, auferimus tibi habitum
clericalem, et te ab omni sacerdotali et alio quolibet ordine deponi-
mus et degradamus, spoliamus et exuimus ab omni honore, beneficio,
ac privilegio clericali: et nichilominus pronunciamus et dicimus no-
bili viro marescallo prefati Domini nostri Pape et racione curie hic
presenti, ut te in forum suum recipiat degradatum. Ipsum tamen
instanter requirimus et rogamus, ut citra mortis periculum et mem-
bri mutilacionem, suam circa te sentenciam habeat moderare. Lata
fuit hec sentencia et actualis degradacio subsecuta, anno a nati-
tivitate Domini м.CCC.Liiij.
}
:
**
GLOSSARY.
ADVENTUS QUADRUPLEX PERSONALIS CHRISTI, (p. 154,) may refer
1st to Christ's Conception in the womb of his Virgin Mother
at Nazareth, 2nd to his actual Nativity at Bethlehem, 3rd to
his apparition to his disciples after his Resurrection, and 4th to
his final coming to judge the human race at the last day.
ALTARE PORTATILE, (p. 39,) as distinguished from the IMMOBILE.
(p. 23.) The former is sometimes stiled superaltare, portito-
rium, gestatorium, itinerarium, viaticum. Bishop Vesey, on
the 11th October, 1521, commissioned his suffragan Thomas,
Bishop of Megara, to bless altaria viatica seu alia portitoria,
que superaltaria vulgariter appellantur. Reg. vol. ii. p. 14.
ANULUS STRICTIOR, (mentioned p. 3,) a guard ring.
BASILICA, (p, 20,) a church.
BULLIO, (p. 254,) a boll, or stem, a stile, or bodkin.
CAMBUCA, (p. 3, 15, 17,) the pastoral staff or crosier. Its curva-
ture was always turned by the Bishop towards the people;
when his assistants held or bore it, they turned the curvature
from the people.
CASULA, passim, the outer garment of the celebrant, often called
planeta-the chasuble.
COLLATIO, (p. 42,) a brief homily or sermon.
COLLOBIUM is properly a robe without sleeves, but in p. 144 it is
used as a linen wrapper or bandage,
CONFESSIO, (p. 33,) the tomb or case for the relics.
Corona, (p. 10,) the tonsure.
CRISMALE, (p. 256,) the white linen robe given to the newly bap-
tized as an emblem of innocence.
CUCULLA, (p. 125,) a cowl.
DIES CENE, (p. 60,) so called from the institution of the Holy Eu-
charist at the last supper of Christ, the night before his pas-
sion.-Maundy Thursday.
297
ܫܬ ..
1
High
EUKARISTIALE VASCULUM, (p, 222,) is often called pyxis or cibo-
rium; the vessel which contained the sacred Host. In
Exeter Cathedral it was in the shape of a dove, and was sus-
pended above the altar.
人
​FANO-passim. The maniple worn on the left arm of the offici-
ating minister.
Feria quarta in CAPITE JEJUNII, (p. 57,) Ash Wednesday.
Gastrimargia, (p. 175,) gluttony.
HASMODEUS OF ASMODEUS, (p. 288.) the destroying demon men-
tioned in the third chapter of the Book of Tobias.
INCAUSTUM, (p. 116, 126,) strong marking ink.
LECTIONARIUM, (p. 80,) the book containing the Lessons,
PLANARIUM, or rather PLENARIUM, (p. 53,) a complete copy of the
text of the four Gospels.
PLANETA, see CASULA.
PLUVIALE, (p. 48,) cape, a cope.
POLIANDRUM, (p. 43,) a general burying place.
QUASI MODO, (p. 262,) Sunday. The octave day of Easter, com-
monly called Low, or Praise Sunday. The Introit of its Mass
begins with Quasi modo geniti infantes. 1 Pet. xi. 2.
SABBATO SITIENTES, the Saturday before the fifth Sunday in Lent,
so called from the commencement of the Introit.
SALVACIO, (p. 74,) a safe, a secure repository.
SCRINIUM, (p. 23,) a shrine.
SEDULA OF CEDULA, (p. 114,) a scroll.
SIMILAGIEM, holy bread. Ch.237/
TABERNACULUM, (p. 284,) a baldequin or canopy.
✔ THEOSEBIA, divine worship. Ch.58)
UEBRACULUM, (p. 209,) the covering or tabernacle for the Eu-
charist.
YSOPUS or HYSOPUS, (p. 12,) the sprinkler for the holy water,
originally made of the hyssop herb.
W. Roberts, Printer, 197, High-Street, Exeter.
ERRATA.
Page 5, line 17, for benedictione read benedictionem.
10,
9, for a more read amore.
24, 19, for clementorum read elementorum.
3. Insta read presta.
25,
29,
30,
31,
42,
..
•
..
289,
290,
··
•
··
•
•
57,
69,
76, 16, for et read si.
89,
··
··
..
•
109, 32, for graite read gratie.
161, 29, for genuinam read geminam.
182,
189,
209,
213, 6, benedictio herbarum et omnium olerum, should be
red.
··
··
·
241,
31, for 109 read 129.
254, 25 & 29 omit the brackets.
··
257, 12, for concurrentum read concurrentem.
257,
276,
·
9, for die read divine.
8, for divocionis read devocionis.
27, for filii read fidei.
··
7, for quibus read quamlibet.
2, for incapite read in capite.
6, for delubuti read delibuti.
..
..
20, for instuti read instituti.
9.
30, for consequanimi read consequamini.
22, for revelvavit read revelavit.
2, for adist read adsit.
13, for inmunde read immunde.
17, for sine read sive.
19, for vivit read nunc.
20, after Amen add Psalmus 132
The reader will kindly excuse an occasional mistake in the punctuation
and of the letter c for e and vice versa, and n for u.
ゲム
​
AMPLE
?
I
N
UNIV. OF MIGN.
DEC 6 150
UNIVERSITY OF MICHIGAN
3 9015 03018 3662
B 451080
2

Megas