OAK ST. HDSF 
 
 THE UNIVERSITY 
 OF ILLINOIS 
 LIBRARY 
 
 GrfA- 
 
 OAK ST. HDSF 
 
Return this book on or before the 
 Latest Dote stamped below. 
 
 Theft, mutilation, and underlining of books 
 are reasons for disciplinary action and may 
 result in dismissal from the University. 
 University of Illinois Library 
 
 

 'utility and general division 
 
 Some colleges are trying to revive the custom 
 of speaking Latin in the classroom. The success 
 that has attended these efforts has fully justified 
 the method pursued and brought into relief the 
 real need of elementary books to supplement the 
 endeavor. The desire of forwarding this move- 
 ment in favor of more solid studies, and of seeing 
 I the scope of a method become more extended 
 'which has already borne such good fruit in Italy 
 and in many colleges of France, has prompted 
 us to write this Guide to Latin Conversation. We 
 have reunited in a convenient and handy vol- 
 ume, a vocabulary of ordinary words, a list of 
 comparatives and of superlatives, the principal 
 irregular verbs, choice familiar phrases, dialogues, 
 3ro verbs, choice sentences and quotations. A 
 I lingle volume contains, the phrases and dialogues 
 [ )f Erasmus, of Vives, of Cordier, of Alde-Manuce, 
 
 1 >f Fathers Pontanus, Van Torre and Champs- 
 
 OF THE BOOK. 
 
 heups. 
 
 3 
 
4 Guide to Latin Conversation, 
 
 The vocabulary, distributed under different 
 headings, contains in alphabetical order the no- 
 menclature of such words as are most in use. We 
 have been careful not to introduce in this dic- 
 tionary any word of uncertain Latinity. Some 
 ecclesiastical terms, names of rank, of sciences, and 
 of modern inventions, do not belong to the lan- 
 guage of the Augustan age, and will be easily rec- 
 ognized. In the list of comparatives and of super- 
 latives we ware more desirous of giving positive 
 indications than of wishing to make the list com- 
 plete. The gender of nouns and the quantity of 
 increments and penultimates which do not fol- 
 low the rules of position, will be found desig- 
 nated. 
 
 A collection of idioms and Latin expressions 
 follows the vocabulary. We have grouped them 
 under general titles, which embrace the circle of 
 ideas most familiar to students. Most of these 
 phrases are taken from the letters of Cicero; 
 others from Terence. A few are extracted from 
 the writings of Titus Livius, of Caesar, and of 
 Plautus. 
 
 There are eighty dialogues, thirty of which 
 have been taken from the conversations of Father 
 
5 
 
 General Division of the Book. 
 
 Van Torre, a Belgian Jesuit.^ In the latter part 
 of the book we have given an idea of the kind of 
 dialogue that should be used by the pupils of 
 more advanced studies. All the other dialogues 
 are those of the Progymnasmata Latinitalis of 
 Pontanus,* which Ihe Protestant gymnasiums of 
 Germany* did not hesitate to accept even at the 
 hands of a born adversary of the Keform. 
 
 The dialogues only are not translated. We 
 were compelled to lessen their number, and many 
 ^professors were of the opinion that it would be 
 more advantageous to have the pupils translate 
 them for themselves. 
 
 ^The sentences and choice thoughts come after 
 the conversations. With a few proverbs from 
 
 1 Anthony Van Torre was born at Alost, in 1615, became 
 a religious in 1632, and passed his life in teaching belles- 
 lettres, and in supervising classes. He died in 1677, at the 
 college of Courtrai. His dialogues, written for the college 
 of Anvers, were published for the first time in 1657. The 
 same Father published, in 1674, A Collection of Latin 
 Phrases. 
 
 2 James Pontanus, a Bohemian Jesuit, taught belles- 
 lettres for a long time and with great success in Germany. 
 He died at Augsburg, in 1626, at the age of eighty-four 
 years. He was the author of Poetical Precepts, Commen- 
 taries on Virgil and Ovid, several Greek Translations, and 
 many other writings in prose and verse. 
 
6 
 
 Guide to Latin Conversation. 
 
 Publius Syrus are grouped noted sayings from 
 Juvenal, Terence, Seneca, Ovid, Virgil, and 
 Horace, all of which we have inserted as happy 
 remembrances of a solid and varied literary edu- 
 cation. 
 
 The book ends with tables, abbreviations, nota- 
 tions, the Koman calendar, all of which cannot 
 but be useful for easy reference. 
 
MANNER OF USING GUIDE TO LATIN 
 CONVERSATION. 
 
 The following method seems to us the most 
 useful to follow : 
 
 (a.) In the sixth class the principal articles of 
 the vocabulary may be learned, some paragraphs 
 of Latin phrases, and the dialogues of the first 
 part. The dialogues of Father Pontanus, being 
 more erudite and elegant, are more appropriate 
 for the higher classes. In the learning of the 
 vocabulary it is necessary that the pupil be able 
 to give the Latin word in answer to the English 
 word. This exercise may be taken up once a 
 week with profit, by having the pupils interro- 
 gate each other on some particular subject desig- 
 nated in advance by the professor. The proper 
 accentuation of every Latin word should be in- 
 sisted on from the first lesson. A habit of pro- 
 nouncing words badly is corrected only with 
 great difficulty. 
 
 (6.) In the fifth class, the vocabulary may be 
 reviewed, the collection of Latin phrases taken 
 
 7 
 
8 
 
 Manner of Using Guide, 
 
 up, and the colloquia of the second part begun. 
 The dialogues should be committed to memory 
 and recited. The professor may appoint two or 
 three on each side, to converse on a given subject 
 and name some special day for the dialogue. 
 This will also answer for a review. Examina- 
 tions may also be held on the subject matter seen 
 by each class. 
 
 (c.) In the fourth class, the students should 
 exercise their minds by rendering into Latin, sen- 
 tences such as are in the book, but with this dif- 
 ference, they should strive to change the verbs, 
 the case of the nouns, the number, the tense, and 
 even go so far as to introduce new phrases. They 
 should make a special study of all the dialogues. 
 When a certain number shall have been learned, 
 they should seek to converse with one another, or 
 answer in writing questions put to them by the 
 professor. The book is suitable for any class and 
 may be made useful in a thousand ways which 
 will suggest themselves to the conscientious pro- 
 fessor or student. 
 
VOCABULARY. 
 VOCABULORUM INDEX. 
 
 1 . 
 
 GOD, THE INHABITANTS DEUS, COELICOLiE, 
 OF HEAVEN, HELL. INFERI. 
 
 God, 
 
 The Holy Ghost, 
 The Holy Trinity, 
 Jesus Christ, 
 
 The Lord, 
 
 Heaven, 
 
 The Blessed Virgin, 
 The Angels, 
 
 The Archangels, 
 The Seraphim, 
 
 An Apostle, 
 
 ^ Patriarch, 
 
 ^ Prophet, 
 
 Martyr, 
 
 Confessor, 
 
 Saint, m., Saint, f. 
 Hell, 
 
 Infernal, 
 
 The Devil, 
 
 Deus. 
 
 Spiritus sanctus. 
 
 Sancta Trinitas, atis,/. 
 Jesus Christus. 
 Dominus. 
 
 Ccelum ; pf. Coeli, orum, rn, 
 Sancta Virgo, mis, f. 
 AngSli, drum, m. pL 
 Archangeli, drum, m, pi, 
 Seraphim, n. pL ind. 
 Apostolus. 
 
 Patriarcha, ae, m, 
 Propheta, se, m. 
 
 Martyr, yris, m. /. 
 Confessor, dris, m. 
 Sanctus, m; sancta,/. 
 Inf^ri, drum, m. pi, 
 Infemus. 
 
 Diabdlus. 
 
 9 
 
10 Guide to Latin Conversation, 
 
 The Demon, 
 ^ Satan, 
 
 Daemon, 5nis, m. 
 Satan as, se, m. 
 
 TIME, DIVISION OF 
 TIME. 
 
 Age, 
 
 Century, 
 
 Lustrum, 
 
 Year, 
 
 Month, 
 
 January, 
 
 February, 
 
 March, 
 
 April, 
 
 May, 
 
 June, 
 
 July, 
 
 August, 
 
 September, 
 
 October, 
 
 November, 
 
 December, 
 
 Week, 
 
 Day, 
 
 Monday, 
 
 Tuesday, 
 
 Wednesday, 
 
 Thursday, 
 
 Friday, 
 
 2 . 
 
 TEMPUS, DIVISIO 
 TEMPORIS. 
 
 jEtas, Mis,/.; sevum. 
 Seculum. 
 
 Lustrum. 
 
 Annus. 
 
 Mensis, is, m. 
 Januarius. 
 Februarius.' 
 Martius. 
 
 Aprilis, is, m. 
 Maius. 
 
 Junius. 
 
 Julius. 
 
 Augustus. 
 September, bris, m, 
 October, bris, m, 
 November, bris, m. 
 December, bris, m. 
 Hebdomada. 
 
 Dies, ei, m./. 
 
 Lunae dies. 
 
 Dies Martis. 
 
 Dies Mercurii. 
 
 Dies Jo vis. 
 
 Dies Veneris. 
 
Vocabulary. 11 
 
 Saturday, 
 
 Sunday, 
 
 Hour, 
 
 Half-hour, 
 
 Quarter-hour, 
 
 The Seasons, 
 
 Spring, 
 
 Summer, 
 
 Autumn, 
 
 Winter, 
 
 Morning, 
 
 Dawn, 
 
 Daybreak, 
 
 Noon, 
 
 « Afternoon, 
 '^“'Evening, 
 
 Twilight, 
 
 Night, 
 
 Midnight, 
 
 Light, 
 
 Darkness, 
 
 Yesterday, 
 
 To-day, 
 
 . To-morrow, 
 
 The day after. 
 
 After to-morrow. 
 The day before, 
 
 The day before yes- 
 [terday, 
 
 In the morning, 
 
 At noon, 
 g In the evening, 
 
 ^ At night. 
 
 Dies Saturni. 
 
 Dominica dies. 
 
 Hora. 
 
 Semihora. 
 
 Quadrans, antis, m. 
 Temp6ra anni. 
 
 Ver, veris, n. 
 jEstas, atis,/. 
 Autumnus. 
 
 Hiems, 6mis,/. 
 
 Tempus matutinum. 
 Aurora. 
 
 Diluciilum. 
 
 Meridies, ei, m. 
 Pomeridianum tempus. 
 Vespertinum tempus. 
 Crepusciilum. 
 
 Nox, noctis,/. 
 
 Media nox. 
 
 Lux, lucis, /.; lumen, 
 [mis, ?i. 
 
 Tenebrse, arum, f. pL 
 Heri. 
 
 Hodie. 
 
 Cms. 
 
 Postridie. 
 
 Perendie. 
 
 P^die. 
 
 Nudius tertius. 
 
 Mane. 
 
 Meridiano temp6re. 
 VespSre. 
 
 Noctu. 
 
12 Guide to Latin Conversation. 
 
 3 
 
 AIR, WATER AND 
 FIRE. 
 
 Air, 
 
 — dense, 
 
 — thin, 
 
 — healthy, 
 
 — unhealthy, 
 
 Wind, 
 
 Water, 
 
 ^To flow, 
 
 X / To gush out, 
 
 . To make wet, 
 Damp, 
 
 /Wet, 
 
 / Fountain, spring, 
 
 ' Gushing fountain, 
 
 '^Rivulet, 
 
 ^Brook, 
 
 Current, 
 
 Torrent, 
 
 River, 
 
 Htream, 
 
 Well, 
 
 Pond, 
 
 Lake, 
 
 Gulf, 
 
 Strait, 
 
 Sea, 
 
 Surge, wave. 
 Billow, 
 
 AER, AQUA ET IGNIS. 
 
 Aer, , vw • 
 
 — crassus. 
 
 — tenuis. 
 
 Coelum salubre. 
 
 — insalubre.’ 
 
 Aura, ventus. 
 
 Aqua. 
 
 Fluere. 
 
 Scaturire. 
 
 Madefacgre. 
 
 HujuTdus. 
 
 Madidus. ' 
 
 Fons, fontis, m. 
 Scatebra. 
 
 RIvulus. 
 
 RTvus. 
 
 Fluentum. 
 
 Torrens, entis, m. 
 Amnis, is, m. 
 Fluvius; flumen, inis, 
 Puteus. 
 
 Stagnum. 
 
 Lacus, us, m. 
 
 Siqus, us, m. 
 
 Fretum. 
 
 Mare, is, n, 
 
 Unda. 
 
 Fluctus, us, m. 
 
Vocabulary. 
 
 13 
 
 Shore, strand, 
 Bank, 
 Channel, 
 xBain, 
 
 ^ Harbor, 
 
 Port, 
 
 Fire, 
 
 Flame, 
 
 Heat, 
 
 Warm, 
 
 Light, 
 
 Luminous, 
 
 To burn, 
 
 /To warm, 
 ^To emit light, 
 / Hearth, 
 Candle, 
 
 X Torch, 
 
 Fire, 
 
 . To set fire to. 
 
 Littus, 5ris, n. 
 
 Ripa. 
 
 Alveus. 
 
 Pluvia. 
 
 Statio, onis, /. 
 
 Portus, us, m. 
 
 Ignis, is, m. 
 
 Flamma. 
 
 Calor, oris, m. 
 
 Calidus. 
 
 Lux, lucis, f.; lumen, 
 Lucidus. [inis, n. 
 
 Ur6re. 
 
 CalefacSre. 
 
 Lucere. 
 
 Focus. 
 
 Candela. 
 
 Tseda, fax, facis,/. 
 Incendium. 
 
 Incendgre. 
 
 MINERALS. 
 
 Agate, 
 
 Alabaster, 
 
 Alum, 
 
 Amber, 
 
 Antimony, 
 
 Arsenic, 
 
 Asphalt, 
 
 Bitumen, 
 
 4 . 
 
 MINERALIA ET FOSSILIA. 
 
 Achates, se, m. /. 
 Alabastrites, se, m. 
 Alumen, mis, n. 
 Succmum, electrum. 
 Stibium. 
 
 Arsenicum. 
 
 Asphaltium, ii, n. 
 Bitumen, inis, v. 
 
14 Guide to Latin Conversation. 
 
 Bituminous, 
 
 Brass (bi-metal), 
 Brick, 
 
 Small brick. 
 
 Of brick. 
 
 Camphor, 
 
 Carbuncle, 
 
 Chalk, 
 
 ^ Clay, 
 
 Clayey, 
 
 Copper ore. 
 
 Made of copper, 
 Bust of copper. 
 Mine of copper, 
 Crystal, 
 
 Crystalline, 
 Diamond, 
 
 Of diamond. 
 Emerald, 
 
 Of emerald, 
 
 Emery, 
 
 Enamel, 
 
 Enamelled, 
 Enamelled picture, 
 Flint-stone, 
 
 Place full of flint- 
 Grold, [stone. 
 
 Golden, 
 
 /Gum, 
 
 Gypsum, 
 
 Incense, 
 
 Iron, 
 
 Ivory, 
 
 Of ivory, 
 
 Bituminous. 
 jEs, aeris, ti. 
 
 Later, €ris, w.; testa. 
 Laterciilus. 
 
 Latericius, testaceus. 
 CamphSra. 
 
 Carbunculus. 
 
 Marga. 
 
 Argilla. 
 
 Argil laceus. 
 
 -^s, seris, t?.; cuprum, 
 ^neus, sereus. 
 
 -^rugo, inis,/. 
 
 -^ris fodina. 
 
 Crystallus, crystallum. 
 
 Crystal linus. 
 
 Adamas, antis, m. 
 
 Adam ant inus. 
 Smaragdus, m. 
 
 Smaragdinus. 
 
 Smyris, idis,/. 
 
 Encaustum. 
 
 Encaustus, encausticus. 
 Encaustice, es,/. 
 
 Silex, icis, m./.; lapis, idis, 
 Saxetum. [m. 
 
 Aurum. 
 
 Aureus. 
 
 Gummi, w. ind. 
 
 Gypsum. 
 
 Thus, thuris, n. 
 
 Jjerrum. 
 
 Ebur, boris, n, 
 
 Eburneus, eburnus. 
 
Vocabulary, 
 
 15 
 
 Jasper, 
 
 Of jasper, 
 
 Lead, 
 
 Of lead, 
 
 Mixed with lead, 
 Loadstone, 
 
 Marble, 
 
 Of marble. 
 
 laspis, fdis,/. 
 
 laspideus. 
 Plumbum. 
 Plumbeus. 
 Plumbosus. 
 Magnes, etis, m. 
 Marmor, 5ris, n. 
 Marmoreus. 
 
 Adorned with marble, Marmoratus. 
 
 Mercury, 
 
 Nitre, 
 
 Nitrous, 
 
 Nitre-bed, 
 
 Ochre, 
 
 Opal, 
 
 Pearl, 
 
 Pitch, 
 
 Of pitch, 
 Porphyry, 
 Pyrites, 
 
 Kesin, 
 
 Eesinous, 
 
 Eock, 
 
 Euby, 
 
 Eust, 
 
 Saltpetre, 
 
 Salt, 
 
 Natural salt. 
 Artificial salt. 
 Sea salt, 
 Grain of salt, 
 Mine of salt, 
 Salt works, 
 Sandarach, 
 
 Hydrargyrus. 
 
 Nitrum. 
 
 Nitrosus. 
 
 Nitraria. 
 
 Ochra. 
 
 Opalus, i,/. 
 
 Unio, onis,/.; margarlta. 
 Pix, picis, /. 
 
 Piceus. 
 
 Porphy rites, se, m. 
 Pyrites, 3e, m. 
 
 Eesina. 
 
 EesinSsus. 
 
 Eupes, is, petra. 
 Carbunculus. 
 
 Eubigo, inis, f, 
 Salnitrum. 
 
 Sal, sails, m. 
 
 Sal nativus. 
 
 Sal factitius. 
 
 Sal marinus. 
 
 Sails mica. 
 
 Salifodina. 
 
 Salinse, arum, /. pL 
 SandarSca. 
 
16 Guide to Latin Conversation, 
 
 Sapphire, 
 
 Of sapphire, 
 Sardonyx, 
 
 Silver, 
 
 Of silver. 
 
 Soot, 
 
 Color of soot. 
 Blackened by soot, 
 Stone, 
 
 Small stone. 
 
 Large stone. 
 
 Pumice stone. 
 
 Stony, 
 
 Full of stones. 
 Precious stones. 
 Sulphur, 
 
 Sulphurous, 
 
 Verdigris, 
 
 Vitriol, 
 
 Wax, 
 
 Sealing wax. 
 
 Of wax. 
 
 Of the color of wax, 
 White lead. 
 
 Painted with white 
 [lead. 
 
 Sapphlrus, i,/. 
 
 Sapphirinus. 
 Sardonyx, ichis, m. 
 Argentum. 
 
 Argenteus. 
 
 FulTgo, mis,/. 
 Fuligineus. 
 Fuliginosus. 
 
 Lapis, idis, m. 
 
 Lapillus. 
 
 Saxum. 
 
 Pumex, icis, m. 
 Lapideus. 
 
 Lapiddsus. 
 
 Gemmae, arum,/. pL 
 Sulphur, tiris, n, 
 Sulphureus.. 
 
 Scolecia. 
 
 Chalcantum. 
 
 Cera. 
 
 Cera signatoria. 
 Cereus. 
 
 Cerinus. 
 
 Cerussa, psimmythium. 
 Cerussatus. 
 
 5 . 
 
 TREES, PLANTS, 
 FLOWERS, FRUITS. 
 
 Abraham’ s-balm. 
 
 Acacia, 
 
 ARBORES, PLANTS, 
 FLORES, FRUCTUS, 
 
 Vitex, icis, m. 
 
 Acacia. 
 
Vocabulary- 
 
 Acanthus, 
 
 Aconite, 
 
 Alder-tree, 
 
 Almond-tree, 
 
 Almond, 
 
 Aloes, 
 
 Amaranth, 
 
 Anemone, 
 
 Anise, 
 
 Apple-tree, 
 
 Of an apple-tree, 
 Apple, 
 
 Apple-orchard, 
 
 Apricot-tree, 
 
 Apricot, 
 
 Arbute, 
 
 Arbute-berry, 
 
 Artichoke, 
 
 Head of artichoke. 
 Ash-tree, 
 
 Of ash, 
 
 Wood of ash. 
 Asparagus, 
 Balm-mint, 
 
 Balsam, 
 
 Banana, 
 
 Barley, 
 
 Of barley, 
 Basilisk, 
 
 Bean, 
 
 Beech-tree, 
 
 Of beech, 
 
 Acanthus. 
 
 Aconitum. 
 
 Alnus, i,/. 
 
 Amygdalus, i,/. 
 
 Amygdrilum, amygditla. 
 Aloe, es,/. 
 
 Amarantus. 
 
 Anemdne, es,/. 
 Anisum, anicetum. 
 Malus, i,/. 
 
 Malinus. 
 
 Malum. 
 
 Pomarium. 
 
 Armeniaca. 
 
 Armeniacum. 
 Arbutus, i, /. 
 
 Arbutum. 
 
 Cinara. 
 
 Cinarse strobilus. 
 
 Fraxinus. 
 
 Fraxineus. 
 
 Fraxinatum. 
 
 Asparagus. 
 
 Apiastrum. 
 
 Balsamum. 
 
 Ariena. 
 
 Hordeum. 
 
 Hordeaceus. 
 
 Ocimum. 
 
 Faba. 
 
 Fagus. i,/. 
 
 Fageus, fagmus, fagi- 
 [nSus. 
 
 2 
 
18 
 
 Guide to Latin Conversation, 
 
 Beech-nut, 
 
 Beet-root, 
 
 Bind -weed, 
 
 Birch-tree, 
 
 Blite, 
 
 Borage, 
 
 Box-thorn, 
 
 Box-wood, 
 
 Of box -wood. 
 
 Place planted with 
 Brier, [box-wood. 
 Thicket, 
 
 Broom, 
 
 Bulrush, 
 
 Of bulrush. 
 
 Full of bulrushes. 
 Place where bul- 
 [rushes grow, 
 Basket made of bul- 
 Cabbage, [rushes. 
 Camomile, 
 
 Carnation, 
 
 Cedar, 
 
 Centaury, 
 
 Cherry-tree, 
 
 Cherry, 
 
 Chervil, 
 
 Chestnut-tree, 
 Chestnut, 
 Chestnut-plot, 
 Chicory, 
 
 Cinnamon, 
 
 Cork-tree, 
 
 Fagea glans, /.; faglna 
 Betaceus (pes). [nux. 
 Convolvulus. 
 
 Bethla. 
 
 Blitum. 
 
 Buglossus, i, m. 
 
 Vepres, is, m. 
 
 Buxus, i,/.; buxum. 
 Buxeus. 
 
 Buxetum. 
 
 Kubus. 
 
 Eubetum. 
 
 Genista, spartum. 
 
 Juncus, scirpus. 
 
 Junceus. 
 
 Juncdsus. 
 
 Juncetum. 
 
 Sporta. 
 
 Brassica, caulis, is, m, 
 Anthemis, idis,/. 
 
 Ocellus. 
 
 Cedrus, i,/. 
 
 Centaureum. 
 
 Cer^sus, i,/. 
 
 CerSsum. 
 
 Caerefolium. 
 
 Castanea. 
 
 Castanea. 
 
 Castanetum. 
 
 Intubus, i, m.f, 
 
 Casia. 
 
 Suber, 6ris, n. 
 
Vocabulary. 19 
 
 Of cork, 
 
 Corn, 
 
 Ear of corn, 
 
 The beard of corn, 
 Cress, 
 
 Cucumber, 
 
 Cumin, 
 
 Currant-bush, 
 
 Currant, 
 
 Cypress-tree, 
 
 Cytisus, 
 
 Darnel (or code), 
 -Date-tree, 
 
 Date, 
 
 Dog-berry-tree, 
 
 Dog-berry, 
 
 Ebony -tree. 
 
 Ebony, 
 
 Eglantine, 
 
 Elder-tree, 
 
 Of the elder-tree. 
 Elm, 
 
 Of elm. 
 
 Elm-seed, 
 
 Evergreen, 
 
 Of evergreen. 
 
 Place planted with 
 Fennel, [evergreens, 
 Fern, 
 
 Fern-plot, 
 
 Fig-tree, 
 
 Subereus. 
 
 Frumentum. 
 
 Spica. 
 
 Arista. 
 
 Nasturtium. 
 
 Cucumis, is and 6ris. 
 Cumlnum. 
 
 Grossulari-a. 
 
 Grossularise, acinus. 
 Cupressus, i,/. 
 
 Cytisus, m./.; cytisum. 
 Lolium. 
 
 Palma. 
 
 Palmiila. 
 
 Cornus, i,/. 
 
 Cornum. 
 
 EbSnus. 
 
 Ebenum. 
 
 Cynosbatos, i,/. 
 Sambucus. 
 
 Sambuceus. 
 
 Ulmus. 
 
 ITlmeus. 
 
 Samera. 
 
 Ilex, icis,/. 
 
 Ilignus, iligneus. 
 Ilicetum. 
 
 Marathrus, marathrum. 
 Filix,. icis, /. 
 
 Filictum. 
 
 Ficus, i, and hs, f. 
 
 Ficus, i, and us, f. 
 Linum. 
 
20 Guide to Latin Conversation, 
 
 Of flax, 
 
 Of fine flax, 
 Fumitory, 
 
 Furze, tamarisk. 
 Gall-nut, 
 
 Garlic, 
 
 Clove of garlic. 
 Hazel-tree, 
 
 Of hazel. 
 
 Hazel-nut, 
 Hellebore, 
 
 Hemlock, 
 
 Hemp, 
 
 Holly, 
 
 House-leek, 
 
 Hyacinth, 
 
 Ivy, 
 
 Of ivy, _ 
 
 Seed of ivy, 
 Larch-tree, 
 
 Of the wood of the 
 Laurel, [larch. 
 
 Of laurel. 
 
 Place planted with 
 [laurel. 
 Crowned with laurel. 
 Lavender, 
 
 Leek, 
 
 Lemon-tree, 
 
 Lemon, 
 
 Lentil, 
 
 Lentisk, 
 
 Of lentisk, 
 
 Lettuce, 
 
 Linens. 
 
 Carbaseus, carbasinus. 
 Capnos, i, /. 
 
 Myrica; myrice, es,/. 
 Galla. 
 
 Allium. 
 
 Nucleus alii, stica. 
 Corylus, i,/. 
 
 Colurnus. 
 
 Avellana. 
 
 HellebSrum, veratrum. 
 Cicuta. 
 
 Cann3,bis, is,/.; cannS,bus. 
 Aquifolia, aquifolium. 
 Digitellum. 
 
 Hyacinthus. 
 
 Hedera. 
 
 Hederaceus. 
 
 Hederse acinus. 
 
 Larix, icis, m.f. 
 
 Larignus. 
 
 Laurus, i, and us, /. 
 Laureus, laurinus. 
 Lauretum. 
 
 Laureatus. 
 
 Saliunca. 
 
 Porrus, porrum, pi. porri. 
 Citrus, i,/.; citrea. 
 Citreum. 
 
 Lens, lentis,/.; lenticiila. 
 Lentiscus. 
 
 Lentiscinus. 
 
 Lactuca. 
 
Vocabulary. 
 
 Licorice, 
 
 Lily> 
 
 Garden of lilies, 
 Bulb of the lily. 
 Linden (or lime-tree), 
 Lucern-grass, 
 
 Lupine, 
 
 Madder, 
 
 Mallow, 
 
 Like to the mallow. 
 Maple-tree, 
 
 Marigold, 
 
 Marjoram, 
 
 Marsh-mallow, 
 
 Medlar-tree, 
 
 Fruit of medlar-tree. 
 Melon, 
 
 Millet, 
 
 Mistletoe, 
 
 Moss, 
 
 Mountain-ash, 
 
 Sorb apple. 
 Mulberry-tree, 
 Mulberry, 
 Mushroom, 
 
 Myrrh, 
 
 Of myrrh. 
 
 Grain of myrrh. 
 Myrtle-tree, 
 
 Place planted with 
 [myrtle. 
 Full of myrtle. 
 
 Bays of myrtle. 
 
 Glycyrrhiza. 
 
 Lilium. 
 
 Lilietum. 
 
 Lilii bulbus. 
 
 Tilia. 
 
 Medica. 
 
 Lupinus, lupinum. 
 Bubia. 
 
 Malva. 
 
 Malvaceus. 
 
 Acer, 6ris, n. 
 
 Caltha. 
 
 Amaracus, i, m./. 
 Althaea, hibiscum. 
 Mespilus, i,/. 
 
 Mespilum. 
 
 Pepo, onis, m. 
 Milium. 
 
 Viscum. 
 
 Muscus. 
 
 Sorbus. 
 
 Sorbum. 
 
 Morus, i,/. 
 
 Morum. 
 
 Fungus, boletus. 
 Myrrh a. 
 
 Myrrheus. 
 
 Myrrhse globula. 
 Myrtus, i, and us,/. 
 Myrtetum. 
 
 Myrtosus. 
 
 Myrta, drum, n. pL 
 
22 Guide to Latin Conversation, 
 
 Nard, 
 
 Of nard, 
 
 Narcissus, 
 
 Nettle, 
 
 Oak, 
 
 Oak-grove, 
 
 Acorn, 
 
 Olive-tree, 
 
 Wild-olive, 
 
 Place planted with 
 ^ Olive, [olive, 
 /^Onion, 
 
 Green-onion, 
 
 Orange-tree, 
 
 ^^^.^Orange, 
 
 Osier-tree, 
 
 Of the osier. 
 Osier-plot, 
 
 Palm, 
 
 Of palm, 
 
 Place planted with 
 Date, [palms. 
 Dried dates. 
 Parsley, 
 
 Pea, 
 
 Gray pea, 
 Peach-tree, 
 
 Peach, 
 
 Pear-tree, 
 
 Pear, 
 
 Peony, 
 
 Periwinkle, 
 
 Pine, 
 
 Nardum, nardus, i,/. 
 
 Nardinus. 
 Narcissus, i, m, 
 Urtica. 
 
 Quercus. 
 
 Quercetum. 
 
 GlanSj dis,/. 
 
 Olea, oliva. 
 
 Oleaster, tri, m, 
 Olivetum. 
 
 Olea, oliva. 
 
 Csepa or caepe, w. ind, 
 Cepula, 
 
 Aurea malus, i, /. 
 
 Aureum malum. 
 Vimen, inis. 
 Vimineus. 
 Viminetum. 
 Palma, pamula. 
 Palmarius. 
 Palmetum. 
 
 Palma, palmula. 
 Patetae, arum,/, pi, 
 Apium. 
 
 Pisum. 
 
 Cicer, Sris, n, 
 Persicus, i,/. 
 
 Persicum. 
 
 Pirus, i,/. 
 
 Pirum. 
 
 Pavonia. 
 
 Vinca pervinca. 
 Pinus, i, and us,/. 
 
Vocabulary. 23 
 
 Of pine, 
 
 Place planted with 
 Pineapple, [pines, 
 
 Pistachio, 
 
 Plane-tree, 
 
 Of a plane-tree, 
 Plum-tree, 
 
 Prune, 
 
 Pomegranate-tree, 
 Pomegranate, 
 Pomegranate-flower, 
 Rind of pomegran- 
 Poplar, [ate. 
 
 Of poplar. 
 
 Place planted with 
 Poppy, [poplars. 
 
 Of poppy, 
 
 Stem of poppy, 
 Prune, 
 
 Pumpkin, 
 
 Radish, 
 
 Bed of radish, 
 
 Reed, 
 
 Reedy, 
 
 Place planted with 
 Rice, [reeds. 
 
 Rope-wood, 
 Rose-laurel, 
 ary, 
 
 ood, 
 
 -tree, 
 
 Pineus. 
 
 Pinetum. 
 
 Pinea, 
 
 Pistacium, pistaceum. 
 Platanus, i, f. 
 
 Plataninus. 
 
 Prunus, i,/. 
 
 Prunum. 
 
 Punica, or granata malus, 
 Granatum. [i, f. 
 
 Balaustium. 
 
 Malipunici corium. 
 Populus, i, /. 
 
 Populeus. 
 
 Populetum. 
 
 Papiiver. 
 
 Papavereus. 
 
 Scorpus papavSris. 
 Prunum. 
 
 Cucurbita. 
 
 Rapum. 
 
 Rapina. 
 
 Arundo, inis,/. 
 Arundineus. 
 Arundinetum. 
 
 Oryza. 
 
 Convolvulus. 
 Rhododaphne, es,/. 
 Libanotis, idis,/. 
 
 Secale, is, n. 
 
 Salvia. 
 
 Alburnum. 
 
 Scrbus, i,/. 
 
24 Guide to Latin Conversation, 
 
 Fruit of service-tree, 
 Sesamum, 
 
 Shallot, 
 
 Sorrel, 
 
 Stock-gillyflower, 
 
 Strawberry, 
 
 Sunflower, 
 
 Tamarind, 
 
 Thistle, 
 
 Thicket, 
 
 Thorn, 
 
 Thyme, 
 
 Of thyme, 
 
 Truffle, 
 
 Turnip, 
 
 Twig, 
 
 Vervain, 
 
 Vetch, 
 
 Of vetch, 
 
 ✓Vine, 
 
 Vine-branch, 
 
 Vineyard, 
 
 Vine-dresser, 
 
 Tendril, 
 
 Leafy branch. 
 
 Of a branch, 
 
 Violet, 
 
 Viburnum, 
 
 Walnut-tree, 
 
 Walnut, 
 
 Walnut shell, 
 
 Sorbum. 
 
 SesSmum. 
 
 Ascalonia, csepa. 
 
 Oxfilis, idis,/. 
 
 Leucoion, ii, n, 
 
 F raga, orum, n, pL 
 Heliotropium. 
 Tamarlce, es,/. 
 Carduus. 
 
 Rubetum. 
 
 Spina. 
 
 Thy mum. 
 
 Thy minus. 
 
 Tuber, 6ris, n, 
 
 Napus. 
 
 Vimen, inis, n, 
 Verbenaca. 
 
 Vicia. 
 
 Viciarius. 
 
 Vitis, is,/. 
 
 Sarmentum ; palmes, 
 [itis, 
 
 Vinetum, vitiarium. 
 Vinitor, oris, m. 
 Clavicula. 
 
 Pampinus. 
 Pampineus. 
 
 Vicia, ianthis. 
 Viburnum. 
 
 Nux, nucis,/. 
 
 Nux, nucis, /.; Ju 
 [an 
 
 Putamen, mij, ??. 
 
Vocabulary, 25 
 
 The two shells, 
 Kernel, 
 
 Gall-nut, 
 
 /^Wheat, 
 
 Wild thyme. 
 
 Wild vine. 
 
 Flower of the wild 
 Willow-tree, [vine. 
 Of willow. 
 Wormwood, 
 Yew-tree, 
 
 Of the yew. 
 
 Carinse, arum, /. pL 
 Nucleus. 
 
 Gall a. 
 
 Triticum. 
 
 Serpyllum, serpullum. 
 Labrusca. 
 
 (Enanthe, es,/. 
 Salix, ids,/. 
 
 Salignus, saligneus. 
 Absinthum. 
 
 Taxus, i,/. 
 
 Taxeus. 
 
 6 . 
 
 ANIMALS. 
 
 /Adder, 
 
 ^ Anchovy, 
 
 /Ant, 
 
 yApe, 
 
 Asp, . 
 
 Ass, 
 
 Young ass. 
 Badger, 
 
 Bat, 
 
 Basilisk, 
 
 / Bear, 
 
 Cub, 
 
 Beaver, 
 
 Of a beaver, 
 Bee, 
 
 Swarm of bees, 
 
 ANIMALIA. 
 
 Coluber, bri, m. 
 
 Aphya, apua; aphye, 
 Formica. 
 
 Simia, simius. 
 
 Asp is, idis,/. 
 
 Asinus. 
 
 Asellus. 
 
 Meles, is, taxo, onis, /. 
 Vespertilio, onis, m, 
 Basiliscus. 
 
 Ursa. 
 
 Ursae cat ulus. 
 
 Castor, 6ris, wi.; liber, bri, 
 Fibrlnus, castoreus. [m. 
 Apis, is,/. 
 
 Apum examen, inis, n. 
 
26 Guide to Latin Conversation, 
 
 Bee-hive, 
 Small bee, 
 Bison, 
 Blackbird, 
 Boar, 
 
 Buffalo, 
 
 Bug, 
 
 Bull, 
 
 Bustard, 
 
 Butterfly, 
 
 yCalf, 
 
 " Camel, 
 
 Of a camel, 
 Cantharides, 
 
 
 pillar, 
 inch, 
 Imeleon, 
 Linois, 
 fcken, 
 
 ;k, 
 
 ►mb of cock, 
 ►It, 
 
 She-colt, 
 
 Cow, 
 
 Crane, 
 
 Cricket, 
 
 Craw-fish, 
 
 Crocodile, 
 
 Crow, 
 
 Little crow, 
 Cuckoo, 
 
 Alveus, alvearium, 
 Apicula. 
 
 Bison, ontis, m, ^ 
 
 Merula. 
 
 Verres, is, m. 
 
 Urus. 
 
 Cimex, icis, m, 
 
 Taurus. 
 
 Otis, idis,/. 
 
 Papilio, onis, m, 
 
 Vitulus. 
 
 Camelus. 
 
 Camellnus. 
 
 Cantharis, idis,/. 
 
 Capus ; capo, onis, m, 
 Felis, or feles, is,/. 
 Eruca; campe, es,/. 
 Frigilla, fringilla. 
 Chamaeleon, ontis and 
 Bupicapra. [onis, m, 
 Gallinaceus pullus. 
 Gallus. 
 
 Crista. 
 
 Equulus, equinus pullus. 
 
 Equula. 
 
 Vacca. 
 
 Grus, gruis,/. 
 
 Grillus, gryllus. 
 
 Astacus. 
 
 Crocodllus. 
 
 Cornix, Icis,/. 
 
 Comicula. 
 
 Cuculus and cucfllus. 
 
N\ 
 
 Vocabulary. 27 
 
 ^ Deer, 
 
 Diver, 
 
 Dog, 
 
 Pup, 
 
 Dolphin, 
 
 Dorce (gold -headed). 
 Dormouse, 
 
 Dove, 
 
 Drone-bee, 
 
 V Duck, 
 
 Eagle, 
 
 Eaglet, 
 
 Eel, 
 
 , Elephant, 
 
 Trunk, 
 
 Falcon, 
 
 Ferret, 
 
 Field-mouse, 
 
 Flea, 
 
 Fro^ 
 
 Bush-frog, 
 
 Tadpole, 
 
 Gnat, 
 
 Goat, 
 
 Kid, 
 
 Of a goat. 
 Goat-house, 
 Wild-goat, 
 Goldfinch, 
 Goose, 
 
 Grasshopper, 
 
 Dama, m.f. 
 
 Mergus. 
 
 Canis, is, m.f. 
 
 Catulus. 
 
 Delphinus; delphin, Inis, 
 Aurata. [m. 
 
 Glis, gllris, m. 
 
 Columba. 
 
 F ucus. 
 
 Anas, atis,/. 
 
 Aquila. 
 
 Aquilae pullus. 
 Anguilla. 
 
 Elephantus; el^phas, an- 
 Proboscis, idis,/. [tis,/ 
 Falco, onis, m. 
 
 Viverra. 
 
 Nitediila, nitela. 
 
 Pulex, icis, m. 
 
 Musca. 
 
 Vulpes, is,/. 
 
 Rana. 
 
 Rubeta. 
 
 Gyrinus. 
 
 Culex, icis, m. 
 
 Capra, capejla. 
 
 Hoedus. 
 
 Caprinus. 
 
 CaprTle, is, n. 
 
 Capreolus. 
 
 Carduelis, is,/. 
 
 Anser, 6ris, m. 
 
 Cicada. 
 
28 Guide to Latin Conversation. 
 
 Greyhound, 
 
 Gudgeon, 
 
 Halycon, 
 
 Hare, 
 
 Young hare, 
 Hedgehog, 
 He-goat, 
 
 Of a he-goat, 
 Heifer, 
 
 Hen, 
 
 Water-hen, 
 
 Turkey-hen, 
 
 Hind, 
 
 Hog, 
 
 Little hog. 
 Hornet, 
 
 Horse, 
 
 Mane, 
 
 Horse-fly, 
 
 Hydra, 
 
 Jackdaw, 
 
 Kite, 
 
 Lamb, 
 
 Kid, 
 
 Lap-wing, 
 
 Lark, 
 
 Leech, 
 
 Leopard, 
 
 Lion, 
 
 Lioness, 
 Young lion. 
 Lizard, 
 
 Locust, 
 
 VertSgus. 
 
 Gobio, onis, m.; gabius. 
 Alcyon ; alcedo, mis, /. 
 Lepus, 6ris, m. 
 
 Lepusciilus. 
 Herinaceus, hericius. 
 Caper, capri, m.; hircus. 
 
 Hircinus. 
 
 Juvenca. 
 
 Galllna. 
 
 Fulica. 
 
 Fulix, icis,/. 
 
 Cerna. 
 
 Porcus, m.; sus, suis, m, /. 
 
 Porcellus. 
 
 Crabro, onis, m. 
 
 Equus. 
 
 Juba. 
 
 Asllus, oestrus. 
 
 Hydrus. 
 
 Gracfllus. 
 
 Milvus. 
 
 Agnus. 
 
 Agnellus. 
 
 Upupa. 
 
 Alauda. 
 
 Hirudo, mis,/. 
 
 Pardus. 
 
 Leo, onis, m.f. 
 
 Lesena. 
 
 Leonis catulus. 
 Lacertus, lacerta. 
 Locusta. 
 
Vocabulary. 29 
 
 Loriot, 
 
 Louse, 
 
 Lynx, 
 
 Mackerel, 
 
 Magpie, 
 
 Mare, 
 
 Marten, 
 
 Martinet, 
 
 Merlin, 
 
 Mole, 
 
 Monkey, 
 
 Moth, 
 
 Mouse, 
 
 Mule, 
 
 She mule, 
 
 Mullet, 
 
 Mursena, 
 
 Ostrich, 
 
 Otter, 
 
 Owl, 
 
 Screech-owl, 
 
 White-owl, 
 
 Horned-owl, 
 
 Ox, 
 
 Horn, 
 
 Oyster, 
 
 Oyster-bank, 
 
 Panther, 
 
 Parrot, 
 
 Partridge, 
 
 Young partridge. 
 Peacock, 
 
 Pelican, 
 
 Galbula. 
 
 Pediculus. 
 
 Lynx, cis, m.f. 
 
 Scomber, bri, m. 
 
 Pica. 
 
 Equa. 
 
 Ictis, idis, f. 
 
 Cypsglus, cypsellus. 
 jEsalon, onis, m. 
 
 Talpa, m.f. 
 
 Simia, simius. 
 
 Tinea. 
 
 Sorex, icis, m. 
 
 Mulus. 
 
 Mula. 
 
 Mullus, barbus. 
 
 Murgena. 
 
 Struthiocamelus. 
 
 Lutra. 
 
 Bubo, onis, m. 
 
 Noctua. 
 
 Strix, strigis,/. 
 
 Bubo, onis, m.f. 
 
 Bos, bovis, m.f. 
 
 Cornu, us, n. pi.; cornua. 
 Ostrea, ostreum. 
 
 Ostrearium. 
 
 Panthera. 
 
 Psittacus. 
 
 Perdix, Icis, m. /. 
 
 Perdicis pullus. 
 
 Paro, onis, m. 
 
 Pelicanus. 
 
30 Guide to Latin Conversation, 
 
 Pheasant, 
 
 Pig, 
 
 Pigeon, 
 
 Pike, 
 
 Polypus, 
 
 Pony, 
 
 Porcupine, 
 
 Porpoise, 
 
 Quail, 
 
 Kabbit, 
 
 Kail, 
 
 Kam, 
 
 Kat, 
 
 Kaven, 
 
 Rhinoceros, 
 
 Ring-dove, 
 
 Of a ring-dove, 
 Roach, 
 Rock-dove, 
 Salamander, 
 Salmon, 
 
 Sardine, 
 
 Scarabee, 
 
 Scolopendra, 
 
 Scorpion, 
 
 Serpent, 
 
 Sheep, 
 
 Snail, 
 
 Sow, 
 
 Sparrow, 
 
 Sparrow-hawk, 
 
 Spider, 
 
 Small spider. 
 
 Phasiana (avis). 
 
 Porcus ; sus, suis, m. /. 
 Columba, columbus. 
 Lucius. 
 
 Polypus. 
 
 Mannus. 
 
 Hystrix, icis,/. 
 
 Tursio, onis, m. 
 
 Coturnix, icis,/. 
 Cuniculus. 
 
 Glottis, idis,/. 
 
 Aries, Stis, m. 
 
 Mus, muris, m. 
 
 Corvus. 
 
 Rhinoceros, otis, m. 
 Palumbes, is,/. 
 
 Palumblnus. 
 
 Rubellio, onis,/. 
 Palumbes, is, m.f. 
 Salamandra. 
 
 Salmo, onis, m. 
 
 Sardina, sarda. 
 
 Scarabseus. 
 
 Scolopendra multipeda. 
 Scorpio, onis, m.; scorpius. 
 Serpens, entis, m,f. 
 
 Ovis, is,/ 
 
 Cochlea. 
 
 Sus, suis,/.; porca. 
 
 Passer, eris, w.; passer- 
 Accipiter, tris, m. [cuius. 
 Araneus, aranea. 
 Araneolus, aranebla. 
 
Vocabulary. 31 
 
 Squirrel, 
 
 Doe, 
 
 To unharbor a stag, 
 Starling, 
 
 Stork, 
 
 Swallow, 
 
 Swan, 
 
 Tarantula, 
 
 Teal, 
 
 Tench, 
 
 Thrush, 
 
 Tiger, tigress, 
 
 Titlark, 
 
 Titmouse, 
 
 Toad, 
 
 Tortoise, 
 
 Trout, 
 
 Thunny, 
 
 Turbot, 
 
 Turtle, 
 
 Viper, 
 
 Vulture, 
 
 Wagtail, 
 
 Wasp, 
 
 Weasel, 
 
 Whale, 
 
 Wild boar. 
 
 Wolf, 
 
 She-wolf, 
 
 Cub, 
 
 Woodcock, 
 
 Sciurus. 
 
 Cervus. 
 
 Cervlnus. 
 
 Hinnuleus, hinntilus. 
 Excitare cervum. 
 Sturnus. 
 
 Ciconia. 
 
 Hirundo, inis, /. 
 
 Olor, oris, m.; cycnus. 
 
 Phalangium. 
 
 Querquedula. 
 
 Tinea. 
 
 Turd us. 
 
 Tigris, is, or idis, m,f. 
 
 Ficedula. 
 
 jEgithus. 
 
 Bufo, onis, m. 
 
 Testudo, mis,/. 
 Tructus, tructa. 
 Thynnus, thunnus. 
 Rhombus. 
 
 Turtur, hris, m, 
 
 VipSra. 
 
 Vultur, hris, m. 
 Motacilla. 
 
 Vespa. 
 
 Mustela. 
 
 Balsena. 
 
 Aper, pri, m. 
 
 Lupus. 
 
 Lupa. 
 
 Lupse catulus. 
 Rustichla. 
 
32 Guide to Latin Conversation. 
 
 Woodlouse, MultipMa. 
 
 Woodfretter, Oossus; teredo, inis, /. 
 
 Woodpecker, Picus. 
 
 Worm, Vermis, is, m. 
 
 Small worm, Vermictilus. 
 
 Earth worm, Lumbricus. 
 
 Tape worm. Taenia. 
 
 Silk worm, Bombyx, ycis, m. 
 
 Grub worm, Necydalus. 
 
 W ren, Trochilus, regalidlus. 
 
 7 . 
 
 CRIES OF ANIMALS. VOCES ANIMALIUM. 
 
 Ass hraySy 
 Bat whizzesy 
 Bear gruniSy 
 Bee bazzeSy 
 
 Blackbird whistlesy 
 Bull hellowsy 
 Camel, 
 
 Chicken pips, 
 Cock crowSy 
 Crow croaksy 
 Cuckoo singSy 
 Dog barksy 
 Elephant rom'Sy 
 Fox yelpSy 
 Frog croaks, 
 
 Goat bleats. 
 
 Eudere, oncare. 
 
 Stridere. 
 
 Gemere, saevire. 
 Bombilare, bombitare, 
 [susurare, strepSre, stri- 
 [dere. 
 
 Balbutire, cangre. 
 
 Mugire. 
 
 Blaterare. 
 
 PipTre. 
 
 Cucurire, canSre. 
 
 Grillare, stridere. 
 Cuculare. 
 
 Latrare, bf^ari, ululare. 
 Barrlre, stridere. 
 
 Gannire. 
 
 Coaxare, garrire, blaterare 
 Balare, belare. 
 
Vocabulary, 33 
 
 Goose gabbles. 
 Grasshopper chirps, 
 
 Hawk screeches, shrieks. 
 Hen cackles, 
 
 J ackdaw cajoles. 
 
 Kid, 
 
 Kite cries. 
 
 Lamb bleats. 
 
 Leopard mews, 
 
 Lion roars, 
 
 Locust chirps. 
 
 Monkey chatters, 
 
 Mouse squeaks, 
 Nightingale warbles. 
 Owl hoots, 
 
 Ox bellows. 
 
 Partridge cries, 
 
 Pig grunts, 
 
 Kabbit squeals. 
 
 Eat squeaks. 
 
 Screech owl hoots. 
 Serpent hisses, 
 
 Sparrow pij es. 
 
 Stag bells. 
 
 Swallow chirps. 
 
 Swan sings. 
 
 Tiger growls, ^ 
 Turtle-dove siffhJ^ 
 Weasel, 
 
 Wild-boar souffles. 
 Wolf howls. 
 Wood-pigeon coos, 
 
 3 
 
 Clangere, strepgre. 
 Fritinnire, stridere, ca- 
 [nere, clamare. 
 Pipare, clamare. 
 
 Glocire, glocitare, pipare. 
 Frigulare. 
 
 V agire. 
 
 Juggre. 
 
 Balare, belare. 
 
 Eictfire. 
 
 Eugire, rudSre, frendSre. 
 Stridere. 
 
 Stridere. 
 
 OccinSre. 
 
 Garrire, cangre. 
 
 Bubulare, ululare. 
 
 Boare, mugire. 
 
 Cacabare, canere. 
 Grunnire, quirritare. 
 
 V agire. 
 
 Mintrire. 
 
 Ululare. 
 
 Sibilare, stridere. 
 
 Pipilare, gannire. 
 
 EudO’e. 
 
 Fritinire. 
 
 Cangre. 
 
 Eaucare, rancare. 
 
 Gemere. 
 
 Dintrlre. 
 
 Frendere. 
 
 Ululare. 
 
 Gemgre. 
 
34 Guide to Latin Conversation, 
 
 8 . 
 
 PARTS OF THE HUMAN PARTES CORPORIS 
 BODY. HUMANI. 
 
 Arm, 
 
 Arm-pit, 
 
 Artery, 
 
 Back, 
 
 Beard, 
 
 Belly, 
 
 Bile, 
 
 Bladder, 
 
 Blood, 
 
 Bone, 
 
 Bosom, 
 
 Brain, 
 
 Breast, 
 
 Calf of the leg. 
 
 Cartilage, 
 
 Cheeks, 
 
 Chin, 
 
 Diaphragm, 
 
 Down, 
 
 Ear, 
 
 Ear-pick, 
 
 Elbow, 
 
 Entrails, 
 
 Eye, 
 
 Eye-lid, 
 
 Eye-lashes, 
 
 Eye-ball, 
 
 Eye-brows, 
 
 Brachium, lacertus. 
 Axilla, ala. 
 
 Arteria. 
 
 Dorsum. 
 
 Barba. 
 
 Alvus, i, f. 
 
 Bills, is,/. 
 
 Vesica. 
 
 Sanguis, inis, m. 
 
 Os, ossis, n. 
 
 Sinus, us, m. 
 
 Cerebrum. 
 
 Pectus, oris, n. 
 
 Sura. 
 
 Cartilago, inis,/. 
 
 Gense, arum, /. pi. 
 Mentum. 
 
 Prsecordia, drum, n. pi. 
 Pilus. 
 
 Auris, is, /. 
 
 Auriscalpium. 
 
 Cubitus, cubitum. 
 
 Exta ; viscera, rum, n. pi. 
 Oculus. 
 
 Palpgbra. 
 
 Cilia, drum, n. pi. 
 Pupilla. 
 
 Supercilia, drum, n. pi. 
 
Voeahulary. 35 
 
 To wink, 
 
 Finger, 
 
 Thumb, 
 
 Index-finger, 
 
 Middle-finger, 
 
 Ring-finger, 
 
 Little-finger, 
 
 Flanks, 
 
 Flesh, 
 
 Foot, 
 
 Sole of foot, 
 
 Gall, 
 
 Gullet, 
 
 Taste, 
 
 Hair, 
 
 Hair of the head. 
 Ham-string, 
 
 Hand, 
 
 Right-hand, 
 
 Left-hand, 
 
 Open-hand, 
 
 Closed-hand, 
 
 Palm of hand. 
 Head, 
 
 Top of head. 
 
 Hind part of head. 
 Front part of head. 
 Hearing, 
 
 Heart, 
 
 Heel, 
 
 Hip, 
 
 Intestines, 
 
 Jaw, 
 
 ictare. 
 
 Digitus. 
 
 Pollex, icis, m. 
 
 Index, icis, m.f, 
 Medius. 
 
 Annularis. 
 
 Auricularis. 
 
 Ilia, ilium, n. pL 
 Caro, earn is, /. 
 
 Pes, pSdis. 
 
 Planta. 
 
 Fel, fellis, n, 
 
 Guttur, uris, n . ; jugfilum. 
 
 Gustus, us, m. 
 
 Capillus; crinis, is, m. 
 Coma; caesaries, ei,/. 
 Poples, itis, m, 
 
 Manus. 
 
 — dextSra. 
 
 — laeva, sinistra. 
 
 Palma. 
 
 Pugnus. 
 
 Palma, vola. 
 
 Caput, itis, 'll. 
 
 Vertex, icis, m. 
 Occipitium, ii, n. 
 Sinciput, itis, n. 
 Auditus, us, m. 
 
 Cor, cordis, n. 
 
 Calx, cis,/. 
 
 Coxendix, icis, /. 
 Intestina, drum, n. pL 
 Maxilla, mala. 
 
36 Guide to Latin Conversation, 
 
 Kidneys, 
 
 Knee, 
 
 Lap, 
 
 Leg, 
 
 Lip, 
 
 Upper-lip, 
 
 Under-lip, 
 
 Marrow, 
 
 Spinal-marrow, 
 
 Milk, 
 
 Mouth, 
 
 Muscle, 
 
 Mucus, 
 
 Nail, 
 
 Navel, 
 
 Neck, 
 
 Nerve, 
 
 Nose, 
 
 Nostrils, 
 
 To curl up the r 
 Hair of nostrils. 
 Palate, 
 
 Phlegm, 
 
 Kib, 
 
 Saliva, 
 
 Shoulder, 
 
 Shoulder-blades, 
 
 Side, 
 
 Skull, 
 
 Smell, 
 
 Spittle, 
 
 To spit. 
 
 Penes, um, n. pi. 
 
 Genu, us, n . ; pi genua. 
 Grgmium. 
 
 Crus, uris, n. 
 
 Labrum, labium, (gener- 
 [ally) labra, labia, 
 [orum, n. pi. 
 
 Superius. 
 
 Inferius. 
 
 Medulla. 
 
 Medulla e dorso. 
 
 Lac, lactis, n. 
 
 Bucca ; os, oris, n. 
 Musculus. 
 
 Muscus. 
 
 Unguis, is, m. 
 
 Umbilicus. 
 
 Collum; cervix, Icis,/. 
 Nervus. 
 
 Nasus. 
 
 Nares, ium, /. pi. 
 Corrugare nares. 
 Vibrissae, arum, f. pi. 
 Palatum. 
 
 Pituita. 
 
 Costa. 
 
 Saliva. [/. pi. 
 
 Humerus, scapulae, arum, 
 Omoplatae, arum, f. pi. 
 Latus, ^ris, n. 
 
 Calva. 
 
 Odoratus, us, m. 
 
 Sputum. 
 
 SpuSre. 
 
Vocabulary, 37 
 
 Sweat, 
 
 Tear, 
 
 Temple, 
 
 Thigh, hip, 
 
 Outward thigh, 
 Inward thigh. 
 Throat, 
 
 Toe (great). 
 
 Tongue, 
 
 Tooth, 
 
 Incisoi*s, 
 
 Molars, 
 
 To clean the teeth, 
 To pick the teeth. 
 Tooth-pick, 
 
 Touch, 
 
 Windpipe, 
 
 W rinkle. 
 
 Vein, 
 
 Vertebra, 
 
 Visage, face. 
 
 The sight, 
 
 Sudor, oris, n. 
 
 Lacrima; lacrimae, arum, 
 \_pl. plural used. 
 Tempus, dris, n. used in pL 
 Coxa. 
 
 Femen, inus., inis, n. 
 Femur, 6ris, n. 
 
 Fauces, cium, /. pi. 
 
 Pollex, icis, m. 
 
 Lingua. 
 
 Dens, tis, m. 
 
 Dentes primores. 
 Dentes maxillares. 
 Pergare dentes. 
 PerfodSre dentes. 
 Dentiscalpium. 
 
 Tactus, us, m. 
 
 Gula, stomachus. 
 
 Ruga. 
 
 Vena. 
 
 Vertebra. 
 
 V ultus, us, m.; facies, ei, /. 
 Visus, us, m. 
 
 9 . 
 
 QUALITIES AND DE- DOTES ET VITIA CORPOR- 
 FECTS OF THE HU- IS HUMANI ; MORBI, 
 MAN body; DISEASES, VULNERA, MORS. 
 WOUNDS, DEATH. 
 
 A^bscess, Abscessus, us, m. ; vomica. 
 
 Alopecy, Alopecia. 
 
 Apoplexy, Apoplexia. 
 
38 Guide to Latin Conversation. 
 
 Aposteme, 
 
 Asthma, 
 
 Baldness, 
 
 Baldheaded, 
 
 Bandy-legged, 
 
 Beauty, 
 
 Blearedness, 
 
 Blear-eyed, 
 
 Blindness, 
 
 Blindman, 
 
 Blow, 
 
 Boil, 
 
 Bow-legged, 
 
 Bump, hump. 
 
 Cancer, 
 
 Catarrh, 
 
 Chilblain, 
 
 Club-foot, 
 
 Cold, 
 
 To have a cold, 
 Colic, 
 
 To suffer from colic, 
 Contusion, 
 
 Convulsion, 
 
 Corpse, 
 
 Cough, 
 
 To cough. 
 
 Crippled, lame, 
 
 Crisis, 
 
 Cut, 
 
 Apostema, S.tis, n. 
 Anhelatio, onis, /. 
 Calvities, ei,/. 
 
 Calvus. 
 
 V algus. 
 
 Pulchritudo, mis, /.; de- 
 [cor, 6ris, m , ; venustas, 
 [atis, /. 
 
 Gramia; lema. 
 
 Lippus, gramiosus. 
 Caecitas, atis,/. 
 
 Caecus. 
 
 Ictus, us, m.; plaga. 
 Furunchlus. 
 
 Varus. 
 
 Gibbus, i, m,; tuber, 6ris, n. 
 Cancer, cri, and c6ris, m. 
 Epiph5ra. 
 
 Pernio, onis, m. 
 
 Scaurus. 
 
 EpiphSra. 
 
 Tusses concoquSre. 
 Intestlni morbus. 
 
 Ex intestino laborare. 
 Contusio; suggillatio, 
 
 [onis, /. 
 
 Conviilsio, onis,/. 
 
 Cadaver, 6ris, n. 
 
 Tussis, is,/. 
 
 Tussire. 
 
 Claudus. 
 
 Crisis, is,/. 
 
 Caesio; incisio, onis,/. 
 
Dandruff, 
 
 Deafness, 
 
 Deaf, 
 
 Death, 
 
 Deformity, 
 
 Deformed, 
 
 Diarrhoea, 
 
 Dislocation, 
 
 Dislocated, 
 
 Dropsy, 
 
 Dropsical, 
 
 Dumb, 
 
 Dwarf, 
 Dysentery. 
 Epilepsy, 
 Eruption, rash, 
 
 — on the face, 
 Erysipelas, 
 Feebleness, 
 
 Feeble, , 
 Fever, 
 
 Fistula, 
 Flat-nosed, 
 Freckle, mole. 
 Gangrene, 
 Gaping, 
 
 To gape, 
 Gargling, 
 
 To gargle. 
 Gout, 
 
 — in the hands, 
 
 — in the feet. 
 
 Vocabulary. 39 
 
 Porrigo, Inis,/. 
 
 Surditas, atis,/. 
 
 Surdus. 
 
 Mors, rtis, f.; obitus, hs, m. 
 Deformitas; foeditas, atis. 
 Deform is, foedus. [/. 
 
 Diarrhsea. 
 
 Luxatura. 
 
 Luxatus. 
 
 Hydrops, opis, m.\ hydro- 
 [pisis, is,/. 
 
 Hydropicus. 
 
 Mutus, elinguis. 
 
 Pumilio, onis, m. 
 Dysenteria. [bus. 
 
 Comitialis ; sonticus mor- 
 Impetlgo, inis, /. 
 
 Ortigo, inis, f. 
 Erysipelas, atis, ii. [f. 
 Debilitas; infirmitas, atis, 
 Debilis, infirmus. 
 Febris, is,/. 
 
 Fistula. 
 
 Simus. 
 
 Kaevus. 
 
 Gangraena. 
 
 Oscitatio, onis,/. 
 
 Oscitare. 
 
 Gargarizatio, onis, /. 
 Gargarizare. 
 
 Arthritis, idis, /.; articu- 
 [lorum dolor. 
 
 Chiragra. 
 
 Podagra. 
 
40 Guide to Latin Conversation. 
 
 Headache, 
 
 Health, 
 
 — good, 
 
 — bad, 
 
 Hemorrhage, 
 
 Hemorrhoids, 
 
 Hunch-backed, 
 
 Hunger, 
 
 Indigestion, 
 
 Jaundice, 
 
 Leanness, 
 
 Lean, 
 
 Leper, 
 
 Leprous, 
 
 Lethargy, 
 
 Mucus, 
 
 Mutilated, 
 
 Obesity, 
 
 Obese, 
 
 One-handed, 
 
 Ophthalmia, 
 
 Ozoena, affected with, 
 Palpitation, 
 
 Paralysis, 
 
 Pest, 
 
 Pleurisy, 
 
 Phthisis, 
 
 Quinsy, 
 
 Rheumatism, 
 
 Scab, itch. 
 
 Scabby, 
 
 Sciatica, 
 
 Hemicranium. 
 
 Valetudo, mis,/. 
 
 — bona, secunda ; sanitas, 
 
 [atis, /. 
 
 — infirma, incomm5da. 
 Haemorrhagia, /. 
 Hymorrhois, idis,/. 
 Gibbus ; gibber, Sra, 6rum. 
 Fames, is,/. 
 
 Cruditas, atis,/. 
 
 Icterus, i, m. 
 
 Macies, ei, /. 
 
 Macer, era, crum. 
 Lepra. 
 
 Leprosus. 
 
 Lethargus, i, m. 
 
 Mucus, i, m. 
 
 Truncus. 
 
 Obesitas, atis,/. 
 
 Obesus. 
 
 Mancus. 
 
 Lippitudo, mis,/. 
 
 Fetidae naris homo, inis. 
 Palpitatio, onis,/. 
 Paralysis, is, /. 
 
 Pestis, is,/; pestilentia. 
 Pleuritis, idis, /. 
 
 Phthisis, is,/. 
 
 Angina. 
 
 Rheumatismus. 
 
 Scabies, ei,/. 
 
 Scabidsus. 
 
 Ischias, adis,/. 
 
Vocabulary, 41 
 
 Sneezing, 
 
 To sneeze, 
 Snivel, 
 
 Sob, 
 
 Spasm, 
 
 Squint-eyed, 
 
 Stature, 
 
 Strength, 
 
 Strong, 
 
 Thirst, 
 
 Tumor, 
 
 Ulcer, 
 
 V arix, 
 
 V ertigo, 
 omiting. 
 
 To vomit, 
 W art. 
 
 Wen, 
 
 Whitlow, 
 
 Wound, 
 
 Sternutamentum. 
 
 Sternu^re. 
 
 Stiria. 
 
 Singultus, us, m, 
 
 Spasma, Stis, r/.; spasmus. 
 Strabo, onis, m.] luscus. 
 Statiira. 
 
 Robur, Oris, n. ; vires, ium, 
 [/. pL; fortitiido, inis, /. 
 Firmus, validus. 
 
 Sitis, is, /. [Oris, ii. 
 
 Tumor, oris, m.; tuber. 
 Ulcus, eris, r?. 
 
 Varix, ids,/, w. 
 
 Vertigo, inis, /. 
 
 Vomitio, onis, /.; vomi- 
 [tus, us, ???. 
 
 VoinOre. 
 
 Verruca. 
 
 Ganglion, ii, n.; panus. 
 Paronychia, orum, n. pi. 
 Plaga. 
 
 y 
 
 10 . 
 
 APPAREL OF MEN VESTES VIRILES ET 
 
 AND OF WOMEN. MULIEBRES. 
 
 Apron, 
 
 Belt, 
 
 Binding, 
 
 Bonnet, 
 
 Small bonnet, 
 
 Vestiarium. 
 (.’ingulum, zona. 
 Limbus, fimbria. 
 Pileus, pileum. 
 Pileolus. 
 
42 Guide to Latin Conversation, 
 
 Boot, 
 
 Box, 
 
 Bracelet, 
 
 Buskin, 
 
 Button, 
 
 Button-hole, 
 
 Cap, 
 
 Kirn of. 
 
 To take off. 
 
 To put on, 
 Chain, 
 
 Small chain. 
 Clasp, 
 
 To clasp, 
 
 Cloak, 
 
 Weather-cloak, 
 
 Cloth, 
 
 — of gold, 
 coarse cloth. 
 Clothing, 
 
 To clothe, 
 Comb, 
 
 To comb. 
 Distaff, 
 
 To spin. 
 Spindle, 
 Ear-rings, 
 
 Egrett, 
 
 Fan, 
 
 Flax, 
 
 Fringe, 
 
 Gaiter, 
 
 Ocrea. 
 
 Theca. 
 
 Armilla. 
 
 Cothurnus. 
 
 Globulus ; glans, dis. /. 
 
 Fissura, rimula. 
 Petasus. 
 
 Petasi margines, /. pi. 
 Caput aperire. 
 
 Caput operire. 
 
 Catena. 
 
 Catella. 
 
 Fibula, unclnus. 
 Infibulare. 
 
 Pallium. [via. 
 
 Peniila, lacerna, implu- 
 Pannus. 
 
 — aureus. 
 
 — crassus, vilis. 
 
 Vestis, is,/.; vestitus, ds, 
 
 [m.; vestimentum. 
 Vestire. 
 
 Pecten, inis, n. 
 
 Pectgre. 
 
 Coins, us, and i,/. 
 
 Nere. 
 
 Fusus. 
 
 Inaures, ium, /. pi. 
 
 Crista. 
 
 Flabellum. 
 
 Linum. 
 
 Fimbria. 
 
 Pero, onis, m. 
 
Vocabulary. 43 
 
 Garter 
 
 Glove. 
 
 Handkerchief, 
 
 To blow one’s nose, 
 Helmet, 
 
 Jewel, 
 
 Knot, 
 
 To knot, 
 
 Linen, 
 
 Linen-cloth 
 
 Mirror, 
 
 Necklace, 
 
 — of pearls, 
 
 — of precious stones. 
 Needle, 
 
 Needleful, 
 
 Overcoat, 
 
 Pantaloons, 
 
 Pin, 
 
 Plait, 
 
 Pocket, 
 
 Purse, 
 
 Ribbon, 
 
 Ring, 
 
 Bezel of ring. 
 
 Robe, 
 
 vSandal, 
 
 Scissors, 
 
 Small scissors, 
 
 Shirt, 
 
 Shoe, 
 
 Silk, 
 
 Periscelis, idis,/. 
 Digitalia, ium, w.; mani- 
 [cae, arum,/ 
 
 Linteblum, 
 
 Emunggre, 
 
 Galea. 
 
 Gemma, lapillus. 
 
 Nodus. 
 
 Nodare. 
 
 Linteum. 
 
 Tela. 
 
 Speculum. [n. 
 
 Torques, is, m,\ monile, is, 
 
 — baccatum. 
 
 — gemmatum. 
 
 Acus, hs,/. 
 
 Acia, 86,/ 
 
 Lacerna. 
 
 Femoralia, drum, n. pi. 
 Aciciila, spina metallica. 
 Sinus, hs, m. 
 
 Perula. 
 
 Crumena, marsupium. 
 Vitta, taenia. 
 
 Annulus. 
 
 Annuli pala. [liebris. 
 Vestis, is, m.; toga mu- 
 Sandalium, solea. 
 
 Forfex, icis, /. 
 
 Forhcula. 
 
 Tndusium, subucula. 
 Calceus, calceamentum. 
 Bombyx, ycis, m.; sericum. 
 
44 Guide to Latin Conversation, 
 
 Sleeve, 
 
 Slipper, 
 
 Manica, manulea. 
 
 Crepida. 
 
 Spindle, 
 
 Fusus. 
 
 Spur, 
 
 Calcar, iiris, n. 
 
 Starch, 
 
 Stocking, 
 
 Amylum, amulum. 
 
 Tibiale, is, n. 
 
 Veil, 
 
 Velum. 
 
 Waistcoat, 
 
 Brevior subucdla. 
 
 Wig, 
 
 Galericiilum. 
 
 Wool, 
 
 Lana. 
 
 OF THE SOUL. 
 
 11 . 
 
 DE ANIMA. 
 
 ■ QUALITIES AND DE- 
 
 VIRTUTES ET VITIA 
 
 FECTS OF THE INTELLI- JUDICII, VOLUNTATIS ; 
 
 GENCE, OF THE WILL 
 
 ; MOTUS ANIMI. 
 
 THE PASSIONS. 
 Affability, 
 
 Affabilitas, comitas, atis. 
 
 Affable, 
 
 Afiabilis, comis. 
 
 Ambition, 
 
 Ambitio, onis,/. 
 
 Ambitious, 
 
 Ambitiosus, avidus. 
 
 Anger, 
 
 Ira, iracundia. 
 
 Angry, 
 
 Iratus. 
 
 To get angry. 
 
 Irasci, turn ere. 
 
 Anxiety, 
 
 Anxietas, atis, /. 
 Arrogantia. 
 
 Arrogance, 
 
 Arrogant, 
 
 Arrogans, antis. 
 
 Assassination, 
 
 Caedes, is, /. 
 
 Assassin, 
 
 Sicarius. 
 
 Audacity. 
 
 Audacia. 
 
Vocabulary, 45 
 
 Audacious, 
 
 To dare, 
 
 Avarice, 
 
 Avaricious, 
 
 Babbling, 
 
 Babbler, 
 
 Barbarity, 
 
 Barbarous, 
 
 Benevolence, 
 
 Benevolent, 
 
 Benignity, 
 
 Benign, 
 
 Bravery, 
 
 Brave, 
 
 Calumny, 
 
 Calumniator, 
 
 To calumniate. 
 Candor, 
 
 Candid, 
 
 Character, 
 
 Chastity, 
 
 Chaste, 
 
 Cheerfulness, 
 
 Cheerful, 
 
 Circumspection, 
 
 Circumspect, 
 
 Civility, 
 
 Civil, 
 
 Cleanliness, 
 
 Clean, 
 
 Compassion, 
 
 Compassionate, 
 
 To have compassion. 
 
 Audax, acis. 
 
 Audere. 
 
 Avaritia. 
 
 Avarus. [atis, /. 
 
 Loquacitas, garrulitas, 
 Loquax, acis ; garriilus. 
 Barbaria, barbaries, ei,/. 
 Barbarus. 
 
 Beneficentia, liberalitas. 
 
 Beneficus. 
 
 Benignitas, atis./. 
 
 Benignus. 
 
 Fortitude, inis,/. 
 
 Strenuus, animosus. 
 Obtrectatio, dnis, /. 
 Obtrectator, oris, m. 
 Obtrectare. 
 
 Candor, oris, m. 
 
 Candidus. 
 
 Inddles, is, /. [oris, m, 
 Castitas, atis, /.; pudor, 
 Castus, pudicus. 
 Alacritas, atis,/. 
 
 Alacer, cris, ere. 
 Circumspectio, onis,/. 
 
 Consideratus, cautus. 
 Urbanitas, atis,/. 
 
 Urbanus, com is. [tia. 
 Mundities, ei, /.; mundi- 
 Mundus. [onis,/. 
 
 Miseratio, commiseratio 
 Misericors, ordis. 
 Miserere. 
 
46 Guide to Latin Conversation, 
 
 Confidence, 
 
 Confident, 
 
 To have confidence, 
 Constancy, 
 
 Constant, 
 
 Continence, 
 
 Continent, 
 
 Courage, 
 
 Courageous, 
 
 To be courageous, 
 Cruelty, 
 
 Cruel, 
 
 Deceit, trickery, 
 Deceitful, 
 
 To deceive, 
 Decency, 
 
 Decent, 
 
 Despair, 
 
 To despair. 
 Diligence, 
 
 Diligent, 
 
 Displeasure, vexation. 
 Docility, 
 
 Docile, 
 
 Drunkenness, 
 
 Drunk, 
 
 Given to drink, 
 Emulation, 
 
 Emulous, 
 
 Envy, ^ 
 
 Envious, 
 
 To envy. 
 
 Extortion, 
 
 Extortioner, 
 
 Fiducia, confidentia. 
 Confidens, entis. 
 Confidgre. 
 
 Constantia. 
 
 Constans, antis. 
 Continentia. 
 
 Continens, entis. 
 Audacia. 
 
 Audax, acis, 
 
 Audere. 
 
 Crudelitas, atis, /. saevitia. 
 
 Crudelis, saevus. 
 
 Dolus, fallacia. 
 Fraudulentus, subdolus. 
 Fallgre. 
 
 Decentia, decdrum. 
 
 Decens, entis; decorus. 
 Desperatio, 5nis, /. 
 
 Desperare. [/. 
 
 Diligentia, festinatio, onis, 
 Diligens, entis ; festinus. 
 Molestia, aerumna. 
 Docilitas, atis,/ 
 
 Docilis, facilis. 
 
 EbriStas, vinolentia. 
 Ebrius, vinolentus. 
 Ebriositas, atis, f. 
 Aemulatio, onis,/. 
 Aemulns. 
 
 Invidia, livor, oris, m. 
 Invidus. 
 
 Invidere. 
 
 Peculiltus, hs, m. 
 Peculator, oris, m. 
 
Vocabulary. 47 
 
 Extravagance, 
 
 Extravagant, 
 
 To be extravagant. 
 Faith, 
 
 Fear, 
 
 Fearful, 
 
 To fear. 
 
 Fidelity, 
 
 Faithful, 
 
 Finesse, 
 
 Astute, 
 
 Flattery, 
 
 Flattering, 
 
 Flatterer, 
 
 To flatter. 
 
 Folly, insanity. 
 
 Fool, 
 
 Fraud, 
 
 Friendship, 
 
 Friend, 
 
 Fury, 
 
 Furious, 
 
 Generosity, 
 
 Generous, 
 
 Gentility, 
 
 Genteel, 
 
 Glory, 
 
 Glorious, 
 
 Grluttony, 
 
 Gluttonous, 
 
 Goodness, 
 
 Good, 
 
 Deliratio, onis, f. 
 
 Desipiens, entis; delirus. 
 Delirare. 
 
 Fides, ei, /. [m. 
 
 Timor, oris, m.] metus, us, 
 Timidus, pavidus. 
 Timere, metu6re. 
 
 Fides, Si,/. 
 
 Fidus, fidelis. 
 
 Astutia, calliditas, atis,/. 
 
 Astutus, callidus. 
 Adulatio, onis, f. 
 Adulatorius. 
 
 Adulator, oris, m. 
 Adulari, blandiri. 
 Insania, dementia. 
 
 Insanus, demens, entis. 
 Fraus, dis, /. 
 
 Amicitia. 
 
 Amicus. 
 
 Furor, oris, m. 
 
 Furens, entis ; furiosus. 
 Munificentia, liberalitas, 
 [atis,/. 
 
 Munificus. [atis,/. 
 Lepos, oris, m.; venustas, 
 Lepidus, venustus. 
 Gloria. 
 
 Gloriosus. 
 
 Gula. 
 
 Gulosus. 
 
 Bonitas, atis,/. 
 
 Bonus. 
 
48 Guide to Latin Conversation, 
 
 Gravity, 
 
 Grave, 
 
 Haste, eagerness. 
 
 Hasty, 
 
 To hasten, 
 
 Hatred, 
 
 Hateful, 
 
 To ]iate. 
 
 Homicide, murder, 
 Homicide, murderer. 
 To kill. 
 
 Honor, 
 
 Honorary, 
 
 Honorable, 
 
 Honorific, 
 
 To honor, 
 
 Hope, 
 
 Humanity, 
 
 Humane, 
 
 Ignorance, 
 
 Ignorant, 
 
 To be ignorant. 
 Immodesty, 
 
 Immodest, 
 
 Immortality, 
 
 Immortal, 
 
 Impatience, 
 
 Impatient, 
 
 Importunity, 
 
 Importunate, 
 
 Imposture, 
 
 Imposter, 
 
 Gravitas; severitas, atis,/. 
 
 Gravis, severus. 
 Festinatio ; properatio, 
 Festinatus. [5nis,/. 
 Festinare, properare. 
 Odium. 
 
 Jnvisus. 
 
 Odisse. 
 
 Homicidium, caedes, is,/. 
 Homicida, ae, m. 
 Necare, interfic^re. 
 Honor, oris, m. 
 Honorarius. 
 Honorabilis. 
 Honorificus. 
 
 Honorare. 
 
 Spes, spei,/. 
 
 Humanitas, atis,/. 
 
 Humanus. 
 
 Ignorantia. 
 
 Ignarus. 
 
 Jgnorare, nescTre. 
 Immodestia, inverecundia. 
 Immodestus, inverecun- 
 [dus. 
 
 Immortalitas, atis, f. 
 
 Immortalis. 
 
 Impatientia. 
 
 Impatiens, entis. 
 Importunitas, molestia. 
 Gravis, molestus. 
 
 Fraus, fraudis,/.; fallacia. 
 Deceptor, oris, m. 
 
Vocabulary. 49 
 
 Imprudence, 
 
 Imprudent, 
 
 Impudence, 
 
 Impudent, 
 
 Incivility, 
 
 Uncivil, 
 
 Inconstancy, 
 
 Inconstant, 
 
 Incontinency, 
 
 Incontinent, 
 
 Indecency, 
 
 Indecent, 
 
 Indignation, 
 
 Indignant, [nant. 
 To become indig- 
 Industry, 
 
 Industrious, 
 
 Infidelity. 
 
 Unfaithful, 
 
 Ingenuousness, 
 
 Ingenuous,^ 
 
 Ingratitude, 
 
 Ungrateful, 
 
 Inhumanity, 
 
 Inhuman, 
 
 Injustice, 
 
 Unjust, 
 
 Innocence, 
 
 Innocent, 
 
 Insolence, 
 
 Insolent, 
 
 Imprudentia. 
 
 Inconsultus. 
 
 Impudentia. 
 
 Impudens, entis. 
 Inurbanitas, rusticitas. 
 
 Inurbanus, rusticanus. 
 Inconstantia, le vitas, atis,/. 
 
 Inconstans, antis ; levis. 
 Incontinentia. [mobilis. 
 Incontinens, entis ; in- 
 [tempgrans, antis. 
 Indec5rum. 
 
 Indecorusjinverecundus. 
 Indignatio, onis,/. 
 Indignus. 
 
 Indignari. 
 
 Industria, solertia. 
 
 Industrius, solers, ertis. 
 Infidelitas, atis, /. 
 
 Infidus, infidelis. 
 Ingenuitas, atis, f. 
 
 Ingenuus, candidus. 
 Ingratus animus. 
 
 Ingratus. 
 
 Inhumanitas, atis, /. 
 
 Inhumanus, durus. 
 Injustitia, iniquitas, atis,/. 
 
 Injustus, iniquus. 
 Innocentia. [ontis. 
 
 InnScens, entis ; insons. 
 Insolent i a, arrogantia 
 Insolens, entis ; petulans, 
 [antis. 
 
 4 
 
50 Chxide to Latin Conversation. 
 
 Intelligence, 
 
 Intelligent, 
 
 To understand. 
 Intemperance, 
 Intemperate, 
 Jealousy, 
 
 Jealous, 
 
 To be jealous of, 
 Joke, 
 
 A joker. 
 
 Jesting, 
 
 To joke. 
 
 Joy, 
 
 Joyful, 
 
 To be joyful, 
 Judgmient, 
 
 Justice, 
 
 Just, 
 
 To judge, 
 Larceny, 
 
 Laziness, 
 
 Lazy, 
 
 Levity, 
 
 Light, 
 
 Liberality, 
 
 Liberal, 
 
 Liberty, 
 
 Free, 
 
 To free. 
 
 Lie, 
 
 Liar, 
 
 Love, 
 
 To love, 
 
 Ingenium, intelligentia. 
 Intelligens, entis. 
 IntelligSre. 
 Intemperantia. 
 
 Intemperans, antis. 
 Invidia, obtrectatio, onis,/. 
 Invidus. 
 
 Invidere. 
 
 Cavillatio, onis,/. 
 
 I^ugax, acis ; nugator. 
 
 N ugatorius, joculatorius. 
 Cavillare. 
 
 Laetitia, gaudium. 
 
 Laetus; gaudens, entis. 
 Laetari, gaudere. 
 
 Mens, entis, /.; judicium. 
 Justitia, aequitas, atis, f. 
 Justus, aequus. 
 
 Judicare. 
 
 Furtum. 
 
 Pigritia; segnities, ei,/. 
 
 Piger, segnis. 
 
 Levitas, atis,/. 
 
 Levis. 
 
 Liberalitas, atis, /. 
 
 Liberalis. 
 
 Libertas, atis, /. 
 
 Liber, 6ra, 6rum. 
 Liberare. 
 
 Mendacium. 
 
 Mendax, acis. 
 
 Amor, oris, m. 
 
 Amare. 
 
Vocabulary, 
 
 51 
 
 Magnanimous, 
 
 Magnificence, 
 
 Magnificent, 
 
 Malice, 
 
 Malignant, 
 
 Massacre, 
 
 To massacre, 
 Mercy, 
 
 Merciful, 
 
 Mockery, 
 
 Mocker, 
 
 To mock. 
 Moderation, 
 Moderate, 
 
 Modesty, 
 
 Modest, 
 
 Negligence, 
 
 Negligent, 
 
 To. neglect. 
 Obedience, 
 
 Obedient,' 
 
 To obey. 
 
 Oblivion, 
 
 Oblivious, 
 
 To forget. 
 Obstinacy, 
 
 Obstinate, head- 
 
 [strong, 
 
 Pain, 
 
 Doleful, 
 
 Painful, 
 
 To suffer, 
 
 Magnanlmus. [oris, m, 
 Magnificentia, splendor, 
 Magnificus, splendidus. 
 Malitia ; malignitas, atis,/. 
 
 Malignus, malitiosus. 
 Caedes, is,/. ; strages, is, /.; 
 
 [occisio, on is, /. 
 Occidere. [onis, /. 
 
 Misericordia, miseratio, 
 Misericors, ordis. 
 Irrisio, onis, f.\ ludibrium. 
 Derisor; irrisor, 6ris,?n. 
 Deridere. 
 
 Moderatio, onis,/.; modus. 
 
 Moderatus, temperatus. 
 Modestia. 
 
 Modestus. 
 
 Negligentia, incuria. 
 Indiligens; negligens, 
 Negligere. [entis. 
 Obedientia. 
 
 Obediens, entis. 
 
 Obedire. 
 
 Oblivium ; oblivio, onis, /. 
 Obliviosus. 
 
 Oblivisci. 
 
 Obstinatio, onis,/. 
 Pertinax; pervfcax, 
 
 [acis; obstinatus. 
 Dolor, oris, m. 
 
 Dolens, entis. 
 
 Acerbus, gravis. 
 
 Pati, dolere. 
 
52 Guide to Latin Conversation. 
 
 Parricide, 
 
 A parricide, 
 Parsimony, 
 Thrifty, 
 Passion, 
 Passionate, 
 Patience, 
 Patient, 
 Perfidy, 
 Perfidious, 
 Piety, 
 
 Pious, 
 
 Pride, 
 
 Proud, 
 
 Probity, 
 
 Honest, 
 
 Prodigality, 
 
 Prodigal, 
 
 Propriety, 
 
 Proper, 
 
 Prudence, 
 
 Prudent, 
 
 Punishment, 
 
 Page, 
 
 Enraged, 
 
 Eaillery, 
 
 Banterer, 
 
 Keligion, 
 
 Eeligious, 
 
 Eespect, 
 
 Eespectable, 
 
 Parricidium,. 
 
 Parriclda, matricida. 
 Parcimonia. 
 
 Parcus. 
 
 Animi motus ; affectus. 
 
 Imp6tens, entis; cu- 
 Patientia. [pidiis. 
 
 Patiens, entis. 
 
 Perfidia ; infidelitas, atis,/. 
 
 Perfidus, 
 
 Pietas, atis,/. 
 
 Pius. 
 
 Superbia. 
 
 Superbus. 
 
 Probitas, atis,/. 
 
 Probus. 
 
 EflTusa liberalita^, atis, /.; 
 
 [eflfusio, onis,/. 
 Prodigus. 
 
 Mundities, ei,/.; munditia. 
 
 Mundiis. 
 
 Prudentia. 
 
 Prudens, cautus. 
 
 Poena. 
 
 Eabies, ei,/. 
 
 Eabidus, rabiosus. 
 Jocatio ; cavillatio, onis,/. 
 
 Joculator, cavillator. 
 Eeligio, onis,/. 
 
 Eeligiosus, pius. 
 Eeverentia; observantia, 
 [veneratio, onis. 
 Venerandus. 
 
Vocabulary, 53 
 
 Respectful, 
 
 Robbery, 
 
 Robber, 
 
 Ruse, 
 
 Subtle, 
 
 Sacrilege, 
 
 Sacrilegious, 
 
 Sadness, 
 
 Sad, 
 
 Sanctity, 
 
 Holy, 
 
 Sedition, 
 
 Seditious, 
 
 Silliness, 
 
 Simplicity, 
 
 Simple, 
 
 Slander, 
 
 Slanderer, 
 
 To slander, 
 Softness, ' 
 
 Soft, 
 
 Temerity, 
 
 Rash, 
 
 Temperance, 
 Temperate, 
 Temperance in 
 Terror, [drinking. 
 Terrible, 
 
 To be afraid. 
 
 Theft, 
 
 RevSrens, entis. 
 Latrocinium. 
 
 Latro, prsedo, on is, m. 
 Dolus ; astus, hs, m,] calli- 
 [ditas, atis,/. 
 Callidus, astutus. 
 Sacrilegium. 
 
 Sacrilggus. 
 
 Tristitia. 
 
 Tristis. 
 
 Sanctitas, atis,/. 
 
 Sanctus. 
 
 Seditio, 5nis,/. 
 
 Seditiosus. 
 
 Ineptise, arum, /. pL 
 Insulsus, ineptus. 
 Simplicitas, atis,/. 
 
 Simplex, icis. [onis, f. 
 Maledictio ; obtrectatio, 
 Obtrectator, oris, w.; 
 
 [maledicus. 
 
 Maledicere. 
 
 Mollilia; mollities, ei,/. 
 Mollis. 
 
 Temeritas, atis,/. 
 
 Temerarius. 
 
 Temperantia. 
 
 Temperans, antis. 
 Sobrietas, atis,/. 
 
 Terror, oris, m, 
 
 Terribilis. 
 
 Pavere, timere. 
 
 Furtum. 
 
54 Guide to Lodm Vonversation. 
 
 Thief; 
 
 To steal, 
 Thought, 
 
 Timidity, 
 
 Timid, 
 
 Trickery, 
 
 Deceitful, 
 
 Tyranny, 
 
 Tyrannical, 
 
 Wickedness, 
 
 Wicked; 
 
 Wisdom, 
 
 Wise, 
 
 Valor, 
 
 V aliant. 
 Vigilance, 
 Vigilant, 
 
 To be vigilant. 
 
 Fur, furis, m. 
 
 Furari. 
 
 Cogitatio, onis, /.; senten- 
 [tia, consilium. 
 Timiditas, atis,/. 
 
 Timidus. 
 
 Fallacia. 
 
 Fallax, acis. 
 
 Tyrannis, idis,/. 
 
 Tyranmcus. [/. 
 
 Improbitas, pravitas, atis, 
 Malus, impr5bus. 
 Sapientia, prudentia. 
 
 Sapiens ; prudens, entis. 
 Fortitude, mis,/.; virtus. 
 
 Fortis, strenuus. [/. 
 
 Vigilantia, sedulitas, atis, 
 Vigilans, antis ; sedulus. 
 Vigil are. 
 
 12 . 
 
 OF A CITY AND OF 
 ITS PARTS. 
 
 Abbey, 
 
 Academy, 
 
 Arsenal, 
 
 Arms, 
 
 Ball, 
 
 Boar-spear, 
 
 Bow, 
 
 DE CIVITATE EJUSQUE 
 PARTIBUS. 
 
 Abbatia. 
 
 Academia. 
 
 Armamentarium. 
 
 Arma, orum, n. pi. 
 Gians, dis, /.; globus. 
 Venabulum. 
 
 Arcus, us, m. 
 
Buckler, 
 
 Cannon, 
 
 Cuirass, 
 
 Dart, arrow. 
 
 Helmet, 
 
 Javelin, 
 
 Lance, 
 
 Pike, spear, 
 Poniard, 
 Quiver, 
 Sabre, 
 Sword, 
 Basilica, 
 Bishopric, 
 Butcher-shop, 
 Castle, 
 
 Church, 
 Citadel, 
 College, 
 School, 
 Master of. 
 Pupil, 
 
 School-mate. 
 
 Cross-road, 
 
 Fortification. 
 
 Camp, 
 
 Ditch, 
 
 Palisade, 
 
 Mine, 
 
 Machine, 
 
 Gate, 
 
 Hostelry, 
 
 Market, 
 
 Vocabulary, 55 
 
 Scutum, clypeus. 
 Tormentum, bellicum. 
 Lorica. 
 
 Telum. 
 
 Galea ; cassis, Idis, /. 
 Jaculum. 
 
 Lancea. 
 
 Hasta. 
 
 Sica ; pugio, onis, m. 
 Pharetra. 
 
 AcinS-ces, is, m, 
 
 Ensis, is,/.; gladius. 
 Basilica. 
 
 EpiscSpi palatium. 
 Laniena. 
 
 Castellum, castrum. 
 Ecclesia. 
 
 Arx, arcis, /. [ludus. 
 Gymnasium, litterarius 
 Schola. 
 
 Ludimagister, tri, m. 
 Discipulus. 
 Condiscipulus. 
 Compitum, trivium. 
 Munitio, onis,/. 
 
 Castra, orum, n, pL 
 Fossa. 
 
 Vallum. 
 
 Cuniculus. 
 
 Machina. 
 
 Porta. 
 
 Diversorium. 
 
 Macellum. 
 
56 Guide to Latin Conversation, 
 
 Merchant, 
 
 Buyer, 
 
 Purchase, 
 
 To buy. 
 
 Price, 
 
 To pay, 
 
 SaH 
 To sell, 
 Merchandise, 
 Monument, 
 Palace, 
 
 Prison, 
 
 Warden, 
 
 Shop, 
 
 Square, 
 
 Street, 
 
 Alley, 
 
 Temple, 
 
 Parvise, 
 
 Choir, 
 
 Altar, 
 
 Tabernacle, 
 
 Lectern, 
 
 Sacristy, 
 
 Pulpit, 
 
 Gallery, 
 
 Chapel, 
 
 Belfry, 
 
 Bell, 
 
 Theatre, 
 
 Amphitheatre. 
 
 Tower, 
 
 Walls, 
 
 Mercator, oris, m. 
 Emptor, 5ris, m. 
 Emptio, onis, /. 
 
 Em6re. 
 
 Pretium. 
 
 Solvere. 
 
 Venditio, onis,/. 
 VendSre. 
 
 Merx, mercis,/. 
 Monumentum. 
 
 Palatium. 
 
 Career, 6ris, m.; custodia. 
 
 Carceris custos, odis, m, 
 Taberna. 
 
 Forum. 
 
 Vicus, via. 
 
 Angiportus, us, m, 
 Templum. 
 
 Proanus. 
 
 Chorus. 
 
 Ara; altare, is, n. 
 Tabernaculum. 
 
 Pluteus. 
 
 Sacrarium. 
 
 Cathedra, pulpitum. 
 Suggestum; suggestus, 
 Sacellum. [us, m. 
 
 Campanile, is, n, 
 Campana. 
 
 Theatrum. 
 
 Amph itheatrum. 
 
 Turris, is, /. 
 
 Moenia, orum, n. pi. 
 
Vocabulary. 
 
 57 
 
 13 . 
 
 OP THE INHABITANTS 
 OF A CITY. 
 
 DE INCOLIS 
 CIVITATIS. 
 
 Architect, 
 
 Artisan, 
 
 Astrologer, 
 
 Astronomer, 
 
 Author, 
 
 Chancellor, 
 
 Citizen, 
 
 Clerk, 
 
 Comedian, 
 
 Comedienne, 
 
 Dean, 
 
 Doctor, 
 
 Doctor of medicine. 
 Door-keeper, 
 Executioner, 
 Emperor, 
 
 Empress,. 
 
 Empire, 
 
 Farmer, 
 
 Freedman, 
 
 Geometrician, 
 
 Grammarian, 
 
 Hawker, 
 
 Historian, 
 
 Host, 
 
 Judge, 
 
 Jurisconsult, 
 
 Architectus. 
 
 Artifex ; opifex, Icis, m. 
 Astrol6gus. 
 
 AstronSmus. 
 
 Scriptor, oris, m. 
 Cancellarius. 
 
 Civis, is, m. 
 
 Scriba, ae, m.; tabularius. 
 Comoedus ; histrio, onis, m. 
 
 Mima, mimilla. 
 Decanus. 
 
 Doctor, oris, m, 
 
 Medlcus. [w. 
 
 Accensus, apparitor, oris, 
 Camifex, Icis, m. 
 Imperator, oris, m, 
 Imperatrix, icis,/. 
 Imperium. 
 
 Rusticus. 
 
 Libertus. [?n. 
 
 Geometres, geometra, ae, 
 Grammaticus. 
 
 Praeco, onis, m. 
 
 Historicus. 
 
 Hospes, Itis, m. 
 
 Judex, Icis, m. [tus. 
 
 Jurisconsultus, jurisperi- 
 
58 
 
 Guide to Latin Conversation. 
 
 King, 
 
 Queen, 
 
 Kingdom, 
 
 Lawyer, 
 
 Lodger, 
 
 Magistrate, 
 
 Master, 
 
 Mathematician, 
 
 Musician, 
 
 Notary, 
 
 Will, 
 
 Orator, 
 
 Oration, 
 
 Painter, 
 
 Philologist, 
 
 Philosopher, 
 
 Physician, 
 
 Poet, 
 
 Preacher, 
 
 Sermon, 
 
 Prefect, 
 
 Priest, 
 
 Pope, 
 
 Cardinal, 
 
 Archbishop, 
 
 Bishop, 
 
 Prelate, 
 
 Canon, 
 
 Archdeacon, 
 
 Parish-priest, 
 
 Vicar, 
 
 Deacon, 
 
 Sub-deacon, 
 
 Kex, regis, m. 
 
 Regina. 
 
 Regnum. 
 
 Causidicus, patronus. 
 Inquilinus. 
 
 Magistratus, hs, m. 
 Dominus, herus. 
 Mathematicus. 
 
 Musicus. 
 
 Libellio, onis, m. 
 
 Testamentum. 
 
 Orator, oris, m, 
 
 Ou-atio, onis,/. 
 
 Pictor, oris, m. 
 Philol6gus. 
 
 Philosophus. 
 
 Physicus. 
 
 Poeta, 80 , m. 
 
 Concionator, oris, m. 
 
 Concio, onis,/. 
 Prsefectus. 
 
 Sacerdos, otis, m. 
 
 Papa, 80 , m. 
 
 Cardinalis, is, m. 
 Archiepiscopus. 
 Episcopus. 
 
 Antistes, it is, m. 
 Canonicus. 
 
 Archdiacbnus. [chus 
 Curio, onis, iru] paro- 
 Vicarius. 
 
 Diac5nus. 
 
 Sub-diac5nus. 
 
Vocabulary. 59 
 
 Acolyte, 
 
 Abbot, 
 
 Abbess, 
 
 Clerk, 
 
 Sacristan, 
 
 Prince, 
 
 Professor, 
 
 Pupil, 
 
 Receiver, 
 
 Rector, 
 
 Religious, monk, 
 Religieuse, 
 Rhetorician, 
 
 Rich man. 
 
 Poor man. 
 
 Beggar, 
 
 Sculptor, 
 
 Secretary, 
 
 Slave, 
 
 Soldier, 
 
 Cavalier, 
 
 Foot-soldier, 
 
 Admiral, 
 
 General, 
 
 Colonel of infantry. 
 
 Captain, 
 
 Lieutenant, 
 
 Corporal, 
 
 Ensign, 
 
 Sentinel, 
 
 Acolythus. 
 
 Abbas, atis, m. 
 Abbatissa. 
 
 Clericus. 
 
 ^dituus. 
 
 Princeps, ipis, m. 
 Magister, tri, m. 
 Disciphlus, alumnus. 
 Coactor, exactor, oris, m. 
 Rector, oris, m, 
 
 Monachus, [alis, is, /. 
 
 Monacha, sancUmoni- 
 Rhetor, oris, m. 
 
 Dives, divitis. 
 
 Pauper, eris. 
 
 Mendicus. 
 
 Sculptor, oris, m. 
 
 Scriba, se, tt?.; librarius. 
 Servus. 
 
 Miles, itis, m. 
 
 Eques, itis, m. 
 
 Pedes, itis, m. [tus. 
 Rei maritimae praefec- 
 Dux, ducis, m, 
 Chiliarchus, legionis 
 
 [tribunus. 
 Centurio, onis, m. 
 Legatus. 
 
 Decurio, onis, m. 
 SignTfer, 6ri, m.\ vexil- 
 [larius. 
 
 Speculator, excubitor, 
 [oris, m. 
 
60 Guide to Latin Conversation. 
 
 Sophist, 
 
 Surveyor, 
 
 Theologian, 
 
 Treasurer, 
 
 Valet, attendant, 
 W oman-ser vant, 
 
 Sophista, ae, m. 
 Mensor, oris, m, 
 Theol6gus. 
 Aerarii tribunus, 
 Famulus. 
 Famula. 
 
 14 . 
 
 AGE, 
 
 RELATIONSHIP. 
 
 Adolescence (from 14 
 [to 28 years). 
 Young man, 
 
 Young woman. 
 Ancestors, 
 
 Aunt ( father^ s sister). 
 Aunt (mother’s sister). 
 Brother, 
 Brother-in-law, 
 Childhood, 
 
 More advanced, 
 Infant, [of 7 yrs.\ 
 Child (up to the age 
 Child (up to the age 
 [of 14 yrs.). 
 Child (with father 
 
 [alive), 
 
 Child (with mother 
 [alive), 
 
 Cousins (children of 
 [two brothers). 
 
 AETAS, COGNATIO ET 
 AFFINITAS. 
 
 Adolescentia. 
 
 Adolescens, entis, m. 
 Ado lescen tula, ae, /. 
 Atavi, orum, w, pL 
 Amita. 
 
 MatertSra. 
 
 Frater, tris, m. 
 
 Levir, iri, m. 
 
 Infantia, 
 
 Pueritia, 
 
 Infans, antis, m. /. 
 Puellus, m.; puellhla,/. 
 
 Puer, m.; puella, /. 
 
 Patrimus. 
 
 Matrlmus. 
 
 Patrueles, m. /, pL 
 
Vocabulary, ‘ 61 
 
 Cousins (children of 
 [two sisters), 
 Cousins (children of 
 [brother and of sis- 
 Daughter, [ter), 
 Granddaughter, 
 Great-grand- 
 
 [daughter. 
 Daughter-in-law, 
 Daughter (minor). 
 Daughter (adopted), 
 Daughter (step). 
 Father, 
 
 Father of family. 
 
 Father-in-law, 
 
 Grandfather, 
 
 Grandmother, 
 
 Great-grandfather, 
 
 Great-grandmother, 
 
 Great-great-grand- 
 
 [father, 
 
 Great-great-grand- 
 
 [mother, 
 
 Husband, 
 
 Man of ripe age, 
 
 Man of advanced age. 
 Mother, 
 
 Mother of family. 
 Mother (step). 
 Mother-in-law, 
 Nephew, niece. 
 
 Nurse, 
 
 Old age. 
 
 Consobrini, m.; consobri- 
 [nae,/. 
 
 Amitini, m.; amitlnae,/. 
 Filia, nata. 
 
 Neptis, is,/. 
 
 Proneptis, abneptis, is,/. 
 Nurus, us,/. 
 
 Filia familias. 
 
 Filia adoptiva. 
 
 Privigna. 
 
 Pater, patris, m. 
 Paterfamilias, m, 
 
 Socer, €ri, m. 
 
 Avus. 
 
 Avia. 
 
 Proavus. 
 
 Proavia. 
 
 Abavus. 
 
 Abavia. 
 
 Maritus, conjux, jtigis, m. 
 Vir maturfe setatis. 
 
 Homo setatis provectae. 
 Mater. 
 
 Mater familias,/. 
 Noverca. 
 
 Socrus, us,/. 
 
 Filius, filia fratris, sororis. 
 Nutrix, ids, /.; nutricula. 
 Senectus, tutis,/. 
 
62 
 
 (7uide to Latiru Conversation, 
 
 Old man, 
 
 Old woman, 
 
 Sister, 
 
 Sister-in-law (sister 
 [of husband). 
 Sister-in-law (wife of 
 [brother). 
 
 Son, 
 
 Grandson, 
 
 Great-grandson, 
 
 Son-in-law, 
 
 Son (minor). 
 
 Son (adopted). 
 Stepson, [brother). 
 Uncle (father’s 
 Uncle (mother’s 
 Virgin, [brother). 
 Ward (boy). 
 
 Ward (girl). 
 
 Wife, 
 
 Woman, 
 
 Youth, 
 
 Young man, 
 
 Man, [woman), 
 Man (opposite of 
 
 OF A HOUSE AND 
 OF ITS PARTS. 
 
 Air-hole, 
 
 Arch, 
 
 Senex, is, m. 
 
 Anus, us,/. 
 
 Soror, oris,/. 
 
 Glos, gloris,/. 
 
 Fratria. 
 
 Filius, natus. 
 
 Nepos, Otis. [m, 
 
 Prongpos, abngpos, otis, 
 Gener, generi, m. 
 
 Filius familias, m. 
 
 Filius adopt! vus. 
 Privignus. 
 
 Patruus. 
 
 Avunculus. 
 
 Virgo, inis,/. 
 
 Pupillus. 
 
 Pupllla. [gis,/. 
 
 Uxor, oris, /.; conjux ju- 
 Mulier, eris, /. 
 
 Juventus, utis,/. 
 
 Juvenis. 
 
 Homo, inis, m. 
 
 Vir, viri, m. 
 
 15. 
 
 DE DOMO EJUSQUE 
 PARTIBUS. 
 
 Spiramen, inis, w.; spiracu- 
 [lum. 
 
 Camera ; fornix, icis, m. 
 
Vocabulary. 63 
 
 Area, 
 
 Bakery, 
 
 Balcony, 
 
 Balustrade, 
 
 Barn, 
 
 Bench, 
 
 Bolt, 
 
 Cabin, 
 
 Small cabin, 
 Castle, 
 
 Chamber, room, 
 Sleeping-ch amber. 
 Closet, 
 
 Valet de chambre. 
 Chimney, 
 Chimney-place, 
 Corridor, 
 
 Court, 
 
 Lower court. 
 Cow-house, 
 
 Ox stall, ^ 
 
 Sheep cot. 
 
 Hog sty. 
 
 Goat house, 
 
 Door, 
 
 Small door. 
 
 Back door. 
 
 Front door. 
 
 False door. 
 
 Door case. 
 
 Uprights, 
 
 Cross-piece. 
 
 Dove-house, 
 
 Area. 
 
 Pistrina. 
 
 Msenianum, podium. 
 Clathri, orum, m.; septum. 
 Horreum. 
 
 Sedlle, is, w. 
 
 Fessiilus. 
 
 Casa, turgurium. 
 
 Casula. 
 
 Castellum. 
 
 Conclave, is, n, 
 Cubictllum. 
 
 Celia. 
 
 Cubicularius. 
 
 Caminus. 
 
 Focus. 
 
 Circuitio, on is,/. 
 
 Area, aula. 
 
 Chors, chortis,/. 
 Stabiilum. 
 
 Bovlle, bublle, is, n. 
 Ovile, is, n. 
 
 Suile, is, w. 
 
 Caprlle, is, n. 
 
 Porta ; fores, ium, /. pL 
 Portula, osti6lum. 
 Posticum. 
 
 AntTca, 
 
 Pseudothyrum, 
 Antepagmenta, orum, n. pi. 
 Scapi cardinales. 
 Supercilium. 
 Columbarium. 
 
64 Chiide to Latin Conversation, 
 
 Edifice, 
 
 Entry, 
 
 Farm, 
 
 Small farm. 
 
 Floor, 
 
 To plank a floor. 
 Board, 
 
 Floor, story, 
 
 Highest floor. 
 Lowest floor. 
 Ground floor. 
 
 Four storied house, 
 Furnace, 
 
 Garden, 
 
 Kitchen-garden, 
 
 Gutter, 
 
 Hay-loft, 
 
 House, 
 
 Small house, 
 
 Country house. 
 Infirmary, 
 
 Kitchen, 
 
 Cook (m). 
 
 Cook (/), 
 Landing-place, 
 
 Oven, 
 
 Palace, 
 
 Palisade, 
 
 Parapet, 
 
 Park, 
 
 Parterre, 
 
 Partition, 
 
 Aedificium. 
 
 Ambulacrum. 
 
 Praedium. 
 
 PraediSlum. 
 
 Tabulatum. 
 
 Constabulare, assare. 
 Axis, is, tabula. 
 
 Contabulatio, onis,/. 
 Bomus suprema pars. 
 Lomus infima pars. 
 Solum. [quatuor. 
 
 Bomus tabulatorum 
 Fornax, acis,/. 
 
 Hortus. 
 
 — olitorius. 
 
 Colliquiae, arum /. pi, 
 Fenilia, ium, r?. pi. 
 Bomus,/.; aedes, ium,/. pi. 
 Bomuncula, aediculae, 
 [arum, /. pi. 
 
 Villa. 
 
 V aletudinarium. 
 
 Culina. 
 
 Coquus. 
 
 Coqua. 
 
 Biazoma, 3,tis, n. 
 
 Furnus, m. 
 
 Palatium. 
 
 Pali, valli, drum, m. pi, 
 Pluteum. 
 
 Septum. 
 
 Floralia, ium, n. pi, 
 Sepimentum. 
 
Vocabulary, 65 
 
 Pedestal, Stylobata, ae, m. 
 
 Pilaster, 
 
 Pillar, 
 
 Twisted pillar, 
 Fluted pillar, 
 Cap of pillar, 
 Portico, piazza. 
 Poultry-house, 
 Quincunx, 
 
 Rail, 
 
 Parastata, ae, m. 
 
 Columna. 
 
 — tortilis. 
 
 — striata. 
 
 Capitiilum. 
 
 Porticus, us,/. 
 Oallinarium. 
 
 Quincunx, uncis, m, 
 Clathri ; cancelli, drum, 
 
 Refectory, 
 
 Bidge, 
 
 Roof, 
 
 Shutter, 
 
 Stable, 
 
 Stairs, 
 
 Steps, 
 
 Vestibule, 
 Wainscot, ceiling. 
 Wall, 
 
 — of a house, 
 Window, 
 
 — with bars, 
 
 — with blinds, 
 Wine cellar. 
 
 Cask, 
 
 Barrel, 
 
 Wood-shed, 
 
 Log, 
 
 \m,pL 
 
 Coenacfilum, triclinium. 
 Culmen, inis, ?n.; fastigium. 
 Tectum. 
 
 Foricula. 
 
 Equlle, is, n. 
 
 Scalae, arum,/, pi. 
 Podium. 
 
 Vestibhlum. 
 
 Lacunar, lacquear, aris, n. 
 Murus ; moenia, ium, n. pL 
 Paries, Stis, m. 
 
 Fenestra. 
 
 — clathrata. 
 
 — reticulata. 
 
 Vinaria cella. 
 
 Dolium. 
 
 Codus. 
 
 Cella lignaria^ 
 
 Stipes, m. 
 
 5 
 
66 Guide to Latin Conversation. 
 
 16 . 
 
 PRINCIPAL. ARTICLES 
 OF FURNITURE OF 
 A HOUSE. 
 
 Alcove, 
 
 Bag, 
 
 Baggage, 
 
 Balance, 
 
 Tree of — 
 
 Beam of — 
 
 Ends of — 
 
 Needle of — 
 
 Plate of — 
 
 Basin, 
 
 Basket, 
 
 Small basket. 
 Bath-tub, 
 
 Battledore, 
 
 Bed, 
 
 Bell (small), 
 
 Bellows, 
 
 Bench, 
 
 Small bench. 
 
 Bobbin, 
 
 Bolter, 
 
 Bottle, 
 
 Small bottle, 
 
 Large hottlo. 
 
 Bowl, 
 
 Brick pavement, 
 Paved, 
 
 DE PRiECIPUIS DOMUS 
 SUPELLECTIBUS. 
 
 Zothechla. 
 
 Panarium. 
 
 Sarcina. 
 
 Libra, trutina, statera. 
 Ansa. 
 
 Scopus, jugum. 
 Jugicornua, capita. 
 
 Ex amen, inis, n. 
 
 Lanx, cis,/.; lancula. 
 Pelvis, is,/.; pelluvia. 
 Corbis, is, sporta. 
 
 Sportella. 
 
 Solium, piscina. 
 
 Palmula. 
 
 Lectus. 
 
 Cymbal um, crepitaculu^ 
 Follis, is, m. 
 
 Scamnum. 
 
 Scabellum. 
 
 Sucula. 
 
 Farinse incerniculum. 
 Lagena. 
 
 Laguncula. 
 
 Amphora. 
 
 Gabata. 
 
 Pavimentum. 
 
 Pavimentatus. 
 
67 
 
 Vocabulary, 
 
 Broom, 
 
 Brush, 
 
 Bucket, 
 
 Bucket of a well, 
 Burning of coal, 
 Bushel, 
 
 Canopy, 
 
 Carpet, 
 
 Tapestry, 
 
 Casket, 
 
 Chafing dish. 
 
 Chair, 
 
 Small chair, 
 Chandelier, 
 
 Candle, 
 
 Light, 
 
 Flame, 
 
 ^ Fly protector, 
 Cinders, 
 
 Hot— ^ 
 
 Closet, 
 
 Cork, 
 
 Cover, lid, 
 
 Covering, 
 
 — of bed, 
 
 — of well. 
 
 Desk, bookcase, 
 Drawer, 
 
 Drying-pan, 
 
 Duster, 
 
 Earthen-pan, 
 
 Ewer, 
 
 Fan, 
 
 Scopae, arum, /. pi. 
 Scopiila. 
 
 Situ la, situlus. 
 
 Haustrum. 
 
 Pruna. 
 
 Modius. 
 
 Umbella. 
 
 Tapes, etfs, m. 
 
 Peripetasma. 
 
 Arcula, capsa, capstlla. 
 Foculus. 
 
 Sella. 
 
 Sellula. 
 
 Candelabrum. 
 
 Candela. 
 
 Lumen, inis, r\. 
 
 Fax, Ms,/.; tseda. 
 Muscarium. 
 
 Cinis, ^ris, m. 
 
 Favilla. 
 
 Area, armarium. 
 
 Obturamentum. 
 
 Operculum. 
 
 Tegumen, inis, n. [n. 
 Stragulum; toral, alis, 
 Puteal, alis, n. 
 
 Pluteus. 
 
 Penicillus. 
 
 Vaporarium, hypeaustum. 
 Penicfilus, penicillum. 
 Cvmbium. 
 
 Aqualis, is, m. 
 
 Flabellum. 
 
68 Guide to Latin Conversation. 
 
 Faucet, 
 
 Filter, 
 
 Fire, 
 
 Flame, 
 
 Spark, 
 
 Fire-brand, 
 
 Flagon, 
 
 Fly-flap, 
 
 Frying-pan, 
 
 Furniture, 
 
 Goblet, 
 
 Grater, rasper, 
 Gratings, 
 
 Grid-iron, 
 
 Handkerchief, 
 
 Handle, 
 
 Small handle. 
 Two-handled vessel, 
 Hook, large, 
 
 — - small. 
 
 Ink-stand, 
 
 Jar, 
 
 Jewel-box, 
 
 Jug, 
 
 Small jug, 
 
 Kettle, 
 
 Key, 
 
 Small key. 
 
 To lock. 
 
 Knife, 
 
 Small knife, 
 
 Ladder, step. 
 
 Lamp, 
 
 Tub 111 us. 
 
 Colum. 
 
 Ignis, is, m. 
 
 Flamma. 
 
 Scintilla, scintillula. 
 Titio, onis, m.\ torris, is, m. 
 Laguncula. 
 
 Muscarium. 
 
 Sartago, inis, /. 
 
 Supellex, ectilis, /. 
 
 Calix, icis, m. 
 
 Scobina. 
 
 Scobis, is, /.; pociilum. 
 Craticiila. 
 
 Sudarium. 
 
 Ansa. 
 
 Ansula. 
 
 Diota. 
 
 Uncus. 
 
 Uncinus, hamus. 
 Atramentarium. 
 
 Hydria, urna. 
 
 Scrinium. 
 
 Hydria, uma. 
 
 Urnula, urceSlus. 
 Cortina, ahenum. 
 
 Clavis, is, /. 
 
 Claviciiia. 
 
 Obserare. 
 
 Culter, tri, m. 
 
 Cutellus. 
 
 Gradus. 
 
 Lucerna, lychnns. 
 
Vocabulary, 69 
 
 Wick, 
 
 Base of lamp, 
 Lantern, 
 
 Latch, 
 
 Lip of a vessel. 
 Manger, crib, 
 Bird-crib, 
 Marker, 
 
 Mat, 
 
 Mortar, 
 
 Mo use- trap, 
 
 Mouse, 
 
 Nail, 
 
 Napkin, 
 
 Pan, 
 
 Pillow, 
 
 Plate, 
 
 Pocketbook, 
 
 Portmanteaus, 
 
 Pot, 
 
 Small pot. 
 
 Butter pot, 
 
 Milk pot. 
 
 Pump, 
 
 Bake, 
 
 Bazor, 
 
 Beed, 
 
 Bubbing-cloth, 
 
 Sack, 
 
 Small sack. 
 Salad-dish, 
 Salt-cellar, 
 
 Small salt-cellar, 
 
 Ellychnium, myxus. 
 Lychnuchus. 
 
 Laterna. 
 
 Versatilis pesulus, m. 
 Gultus, gultulus. 
 
 Prsesepe, is, n.; prsesepium. 
 
 Scutella, gabata. 
 Tsenibla, indiclna. 
 
 Matta. 
 
 Mortarium. 
 
 Muscipula, musciptiium. 
 
 Sorex, Icis, m. 
 
 Clavus. 
 
 Mantile, is, n.; mappa. 
 Cacabus, olla. 
 
 Cervical, Mis, t?.; pulvinus. 
 Escarius orbis, is, m. 
 Capsa, scrinium. 
 Hippopera. 
 
 V as, vasis ; vasa, drum. 
 
 V asculum. 
 
 Sinium 
 
 MulctrMe, is, n, 
 
 Antlia. 
 
 Badula, rallum. 
 
 Novachla. 
 
 Arundo, inis, /.; baculus, 
 Sudarium. 
 
 Saccus. 
 
 Sacculus. 
 
 Olitoria lanx, ancis, /. 
 Sallnum. 
 
 Salillum. 
 
70 Guide to Latin Conversation, 
 
 Sauce pan, 
 
 Scales, 
 
 Scraper, 
 
 Seal, 
 
 Seat, 
 
 Small seat, 
 
 Sheet, 
 
 Shovel, 
 
 Side-board, 
 
 Sieve, 
 
 Skillet, 
 
 Small wood. 
 Snuff-box, 
 
 Snuffers, 
 
 Socket of candlestick, 
 Spindle, 
 
 Spit, 
 
 Spoon, 
 
 Pot-ladle, 
 
 Spout, 
 
 Statue, 
 
 Small statue. 
 
 Stool, 
 
 Straw-mat, 
 
 Strickle, 
 
 Table, [mensions. 
 Table of small di- 
 Table utensils, 
 Earthenware, 
 Silver, 
 
 Gold, 
 
 Tea-pot, 
 
 Tongs, 
 
 ^nea paropsis, idis, f, 
 Scalae, arum, /. pL 
 Rad u la. 
 
 Sigillum. 
 
 Sella, sedes, sedile. 
 
 Sedecula, sellula. 
 
 Lecti linteum. 
 
 Batillurn, pala. 
 Armarium, abacus. 
 Cribrum incerniculum, 
 Pultarius. 
 
 Cremium. 
 
 Tabaci pixidicula. 
 Forfex, icis, /.; forficula. 
 CandeLe receptaculum. 
 Rhombus. 
 
 Veru, us, n. 
 
 Cochlear, aris, n, 
 
 Trulla. 
 
 Epistomium. 
 
 Statua, signum. 
 
 Sigillum. 
 
 Sellula. 
 
 Slorea, storia. 
 
 Putellum. 
 
 Mensa. 
 
 — Monopodium. 
 Vasa, orum, r\. pi. 
 Fictilia, drum, n.pl. 
 Argentea, drum, n. pi. 
 Aurea, drum, n. pi. 
 Cucumella. 
 
 Forceps, forcipis, m,f. 
 
71 
 
 Vocabulary, 
 
 Tray, 
 
 Trunk, 
 
 Tub, 
 
 I'nibrella, 
 
 U rn, 
 
 Utensils, 
 
 Valise, 
 
 Valve, 
 
 Vial, 
 
 \'ine-arbor. 
 
 Warming-pan, 
 
 Warming-place, 
 
 Wash-basin, 
 
 Waterin;j-pot, 
 
 To sprinkle water, 
 Writing-desk, 
 
 Yard, 
 
 Alveus. 
 
 Area, or copsa sarcinaria. 
 Cupa, labrum. 
 
 Umbel la. 
 l"rna. 
 
 Utensilia, ium, n, pL 
 ^"idulus. 
 
 Parma. 
 
 Vitrea ampulla. 
 
 Pergula, trichila. 
 Ignitabiilum. 
 
 Focus. 
 
 Malluvium. 
 
 Alveolus. 
 
 Asperggre, consperg^re. 
 Abilcus. 
 
 Ulna. 
 
 17. 
 
 TABLE' VICTUALS. MENSA CIBARIA. 
 
 Almond, 
 
 Apple, 
 
 Apricot, 
 
 Banquet, repast, 
 Beer, 
 
 Bottle, 
 
 Bread, 
 
 Breakfast, 
 
 To take breakfast, 
 Butter, 
 
 Cake, 
 
 Amygdala. 
 
 Malum. 
 
 Malum armeniacum. 
 Convivium ; epulfc, 
 Licera. [arum, f. pi. 
 
 Lagena, ampulla, seria. 
 Pan is, is, in. 
 
 Jentaculum. 
 
 Jentaculum semere. 
 Butyrum. 
 
 Crustum. 
 
72 Guide to Latin Conversatim. 
 
 Cheese, 
 
 Cherry, 
 
 Crumpet, 
 
 Decanter, 
 
 To drink, 
 
 To sip. 
 
 To be thirsty, 
 Thirst, 
 
 Dinner, 
 
 To dine. 
 
 Dish, 
 
 — small, 
 
 — long, 
 
 — large, 
 
 — large and deep. 
 Drink, beverage, 
 Drinker, 
 
 To eat, 
 
 To be hungry, 
 Hunger, 
 
 Eggi 
 
 Fig, 
 
 Fork, 
 
 Gallipot, 
 
 Glass, 
 
 Grape, 
 
 Ham, 
 
 Knife, 
 
 Meat, 
 
 Beef, 
 
 Pork, 
 
 . Veal, 
 
 Lamb, 
 
 Caseus. 
 
 Cer^sum. 
 
 Placenta. 
 
 Aqualis, is, m. 
 
 Bibere, potare. 
 Sorbillare. 
 
 Sitire. 
 
 Sitis, is,/. 
 
 Prandium. 
 
 Prandere. 
 
 Lanx, cis, m.; catinus, 
 Catillus, catillum. 
 Paropsis, idis, /. 
 
 Gabata. 
 
 Magis, idis,/. 
 
 Potus, us, m. 
 
 Potator, onis, m. 
 
 EdSre, or esse, comed^re. 
 Esurire. 
 
 Fames, is,/. 
 
 Ovum. 
 
 Ficus, i, /. 
 
 Fuscinula, fuscina. 
 Pultarius. [icis, m. 
 
 Poculum, scyphus, calix, 
 Uva. 
 
 Petaso, onis, m, 
 
 Culter, tri, m. 
 
 Caro, carnis, /. 
 
 — bubula. 
 
 — suilla. 
 
 — vitulina. 
 
 — agnina. 
 
Vocabulary. 
 
 73 
 
 Medley, 
 
 Milk, 
 
 — thick, 
 Mustard-bottle, 
 
 Mustard, 
 
 Napkin, 
 
 Nut, 
 
 Oil-bottle, 
 
 Oil, 
 
 Orange, 
 
 Peach, 
 
 Pear, 
 
 Pepper, 
 
 Plate, 
 
 Plum, 
 
 Porringer, 
 
 Roast, 
 
 Salt-cellar, 
 
 Salt, . 
 Pepper, 
 Sausage, 
 Sea-biscuit, 
 
 Spoon, 
 
 Sugar, 
 
 — coarse, 
 Supper, 
 
 To take supper, 
 Sweet-meats, 
 Vinegar-bottle, 
 Vinegar, 
 
 Water, 
 
 Satiira. 
 
 Lac, lactis, n. 
 
 Puls, pultis, /' 
 Sinaped6chos, i, m. [is,/ 
 Sinapi, n. ind.; sinapis, 
 Man tile, mantele, is, n.; 
 
 [mantilium, mantelium. 
 Avellfina. 
 
 Olearium ; vas, vasis, n. 
 Oleum. 
 
 Malum aureum. 
 
 Malum persicum. 
 
 Pirum. 
 
 Piper, €ris, n. 
 
 Orbis, is, m. 
 
 Prunum. 
 
 Sciitella. 
 
 Assum. 
 
 Sallnum. 
 
 Sal, salis. 
 
 Piper, eris, n. 
 Tomacina, tomaclum. 
 Placenta. 
 
 Cochlear, aris, n. 
 Saccharum. 
 
 — crudum. 
 
 Coen a. 
 
 Coenare. 
 
 Bell aria, orum, n, pi. 
 Acetabulum. 
 
 Acetum. 
 
 Aqua. 
 
74 Guide to Latin Conversation, 
 
 Wine, 
 
 — fermented, 
 
 — unfermented, 
 
 — paltry, 
 
 Vinum. 
 
 Vappa. 
 
 Mustum. 
 
 Villum. 
 
 18. 
 
 GRAMMAR. 
 
 GRAMMATICA. 
 
 Letter, 
 
 Vowel, 
 
 Consonant, 
 
 Syllable, 
 
 Diphthong, 
 
 Word, 
 
 Parts of a discourse, 
 Noun, substantive, 
 
 Case, 
 
 Nominative, 
 
 Genitive, 
 
 Dative, 
 
 Accusative, 
 
 Vocative, 
 
 Ablative, 
 
 Gender, 
 
 Masculine, 
 
 Feminine, 
 
 Neuter, 
 
 N umber. 
 
 Singular, 
 
 Plural, 
 
 Dual, 
 
 Declension, 
 
 Litt^ra. 
 
 Vocal is. 
 
 Consbnans, antis. 
 Syllaba. 
 
 Diphthongus. 
 
 Dictio, onis, /*.; vocabulum. 
 Partes oration is. 
 
 Nomen, inis, n.\ nomen 
 
 [substantivum. 
 Casus, us, m. 
 
 Nominativus. 
 
 Genitlvus casus, patrius. 
 Dativus. 
 
 Accusativus. 
 
 Vocativus. 
 
 Ablativiis. 
 
 Genus, Sris, r?. 
 MasculTnum. 
 Femininum. 
 
 Neutrum. 
 
 NumSrus. 
 
 Singularis. 
 
 Pluralis. 
 
 Dualis. 
 
 Declinatio, onis,/. 
 
Vocabulary. 75 
 
 Adjective, 
 
 Grades of comparison, 
 Positive, 
 Comparative, 
 Superlative, 
 Pronoun, 
 
 Personal, 
 
 Demonstrative, 
 
 Possessive, 
 
 Relative, 
 
 Verb, 
 
 Active, 
 
 Passive, 
 
 Neuter, 
 
 Deponent, 
 
 Impersonal, 
 
 Substantive, 
 
 Defective, 
 
 Irregular, 
 
 Regular, 
 
 Mood, 
 
 Indicative, 
 
 Imperative, 
 
 Optative, 
 
 Subjunctive, 
 
 Tense, 
 
 Present, 
 
 Imperfect, 
 
 Perfect, 
 
 Pluperfect, 
 
 Future, 
 
 Future perfect, 
 Pai’ticiple, 
 
 Nomen adjectivum. 
 Gradus comparationis. 
 Positivus. 
 Comparativus. 
 Superlativus. 
 Pronomen, Inis, n. 
 Person ale. 
 Demonstrativum. 
 Possessivum. 
 Relatlvum. 
 
 Yerbum. 
 
 Activum. 
 
 Passivum. 
 
 Neutrum. 
 
 Deponens, entis. 
 Impersonale. 
 Substantivum. 
 Defectivum. 
 Anomrilum, irregulare. 
 Regulare. 
 
 Modus. 
 
 Indicativus. 
 
 ImperatTvus. 
 
 Optativus. 
 
 Subjunctivus. 
 
 Tempus, oris, n. 
 
 Praise ns, entis. 
 
 Imperfectfiin. 
 
 Perfectum. 
 
 Plusquam perfectum. 
 Futurum. 
 
 Futurum exactum. 
 Participium. 
 
76 G^iide to Latin Conversation, 
 
 Gerund, 
 
 Number, 
 
 Singular, 
 
 Plural, 
 
 Dual, 
 
 Person, 
 
 Conjugation, 
 
 Gerundium. 
 
 Numgrus. 
 
 Singularis. 
 
 PlurMis. 
 
 Duillis. 
 
 Persdna. 
 
 Conjugatio, onis,/. 
 
 POETRY. 
 
 Quantity, 
 
 Syllable, 
 
 Long, 
 
 Short, 
 
 Common, 
 
 Increment, 
 
 Foot, 
 
 Spondee, 
 
 Dactyl, 
 
 Anapaest, 
 
 Trochee, 
 
 Iambus, 
 
 Tribrach, 
 
 Amphibrach, 
 
 Pyrrhic, 
 
 Verse, 
 
 Meter hexameter, 
 Pentameter, 
 lambic. 
 Trochaic, 
 
 Lyric, 
 
 19 . 
 
 PCETICA. 
 
 Quantitas, atis,/. 
 Syllaba. 
 
 Longa. 
 
 Brevis. 
 
 Communis. 
 
 Incrementum. 
 
 Pes, pedis, m. 
 Spondeus. 
 
 Dactylus. 
 
 Anapaestns. 
 
 Trochseus. 
 
 Iambus. 
 
 Tribrachus. 
 
 Amphibriichus. 
 
 Pyrrhicura. 
 
 Versus, us, m. 
 
 Metrum hexamStrum. 
 Pentametrum. 
 lambicum. 
 Trochaicum. 
 Lyricum. 
 
Clioriarabic, 
 Gly conic, 
 Plialencic, 
 Sapphic, 
 Adonic, 
 Alcaic, 
 Anapaestic, 
 Poem, 
 
 ^^legy, 
 
 Eclogue, 
 
 Satire, 
 
 Sylva, 
 
 Ode, 
 
 Epigram, 
 
 Enigma, 
 
 Emblem, 
 
 Strophe, 
 
 Distich, 
 
 Fable, , 
 
 Apologue, 
 
 Vocabulary, 77 
 
 Choriambicum. 
 
 Glyconiurn. 
 
 Phalencium. 
 
 Sapphicum. 
 
 Adonium. 
 
 Alcaicum. 
 
 Anapjesticum. 
 
 Carmen, Inis, n.\ ix)ema, 
 Elegia. [at is, n. 
 
 Ecloga. 
 
 Satyra. 
 
 Sylva. 
 
 Oda ; ode, es, /. 
 
 Epi gramma, atis, n. 
 ^Enigma, atis, ti. 
 Phnblema, atis, n. 
 Strophe, es, /. 
 
 Distichon, i, n. 
 
 Fabula, fabella. 
 Apologus. 
 
 RHETORIC. 
 
 Orator, 
 Invention, 
 Disposition, 
 Elocution, 
 Memory, 
 Pronunciation, 
 Argument, 
 Intrinsic loci. 
 
 20 . 
 
 RHETORICA. 
 
 Orator, oris, m. 
 
 Inventio, onis. 
 Dispositio, onis,/. 
 Elocutio, onis,/, 
 Memoria. 
 
 Pronunciatio, onis,/. 
 Argumentum. 
 
 Loci intrinseci, orurn, m. 
 
78 Guide to Latin Conversation. 
 
 Definition, 
 
 Enumeration, 
 
 Etymology, 
 
 Derivatives, 
 
 Genus, 
 
 Species, 
 
 Similitude, 
 
 Dissimilitude, 
 
 Contraries, 
 
 Adjuncts, 
 
 Antecedents, 
 
 Consequents, 
 
 Contradictions, 
 
 Causes, 
 
 Effects, 
 Comparison, 
 Extrinsic loci, 
 Judgments formed 
 [beforehand, 
 Keport, 
 
 Documents, 
 
 Oath, 
 
 Torment, 
 
 Witness, 
 
 Parts of a speech. 
 Exordium, 
 Narration, 
 Confirmation, 
 Kefutation, 
 Peroration, 
 
 Figures of words, 
 Conversion, 
 Complexion, 
 
 Definitio, onis,/. 
 Enumeratio, onis,/. 
 Etymologia. 
 
 Conjugata, drum, n. fl. 
 Genus, dris, n. 
 
 Species, ei,/. 
 Similitudo, inis,/. 
 Dissimilitudo, inis,/. 
 Contraria, drum, n. pL 
 Adjuncta, drum, n. pi 
 Antecedentia, um, 'n. pi 
 Conseqiientia, um, n. pi 
 Kepugnantia, um, r/. pi 
 Causae, arum,/, pi 
 Efiecta, drum, n. pi 
 Comparatio, dnis,/. 
 Loci extrinseci, drum, 
 [??. pi 
 
 Pr:ejudicia, drum, n. pi 
 Faina. 
 
 Tabulae, arum,/, pi 
 
 Jusjurandum. 
 
 Tormentum. 
 
 Testis, is, m. /. 
 
 Oratidnis partes. 
 Exordium. 
 
 Narratio, dnis, /. 
 Confirmatio, dnis,/. 
 Kefutatio, dnis, /. 
 
 Pero ratio, dnis. 
 
 Figurae verbdrum. 
 Convcrsio, dnis,/. 
 Complex io, dnis,/. 
 
Vocabulary. 79 
 
 Conduplication, 
 
 Translation, 
 
 (iradation, 
 
 Synonym, 
 
 Synecdoche, 
 
 Adjunction, 
 
 Disjunction, 
 
 Paranomasia, 
 
 Pleonasm, 
 
 Ellipsis, 
 
 Syllepsis, 
 
 Figures of thought, 
 Allegory, 
 Antithesis, 
 Apostrophe, 
 Communication, 
 Concession, 
 Correction, 
 Deprecation, 
 Distribtition, 
 Dubitation, 
 Exclamation, 
 Climax, 
 Hypotyposis, 
 Imprecation, 
 Interpretation, 
 Interrogation, 
 Irony, 
 
 Licence, 
 
 Occupation, 
 
 Preterition, 
 
 Prosopopoeia, 
 
 Reticence, 
 
 Conduplicatio, onis,/. 
 Traductio, onis,/. 
 Gradatio, onis,/. 
 Synonymia. 
 Synecd6che, es, /. 
 Adjunctio, onis,/. 
 Disjunctio, onis,/. 
 Paranomasia. 
 Pleonasmus. 
 
 Ellipsis, is,/. 
 
 Syllepsis, is,/. 
 
 Figurje sententiarum. 
 Allegoria. 
 
 Antitheton, i, n. 
 Apostropha. 
 Communicatio, onis,/. 
 Concessio, onis,/. 
 Correctio, onis,/. 
 Deprecatio, onis,/. 
 Distributio, onis,/. 
 Dubitatio, onis,/. 
 Exclamatio, onis. 
 Gradatio, onis, /. 
 Hyi>otyposis, is,/. 
 Imprecatio, onis,/. 
 Interpretatio, onis,/. 
 Interrogatio, onis,/. 
 Ironia. 
 
 Licentia. 
 
 Occupatio, onis,/. 
 Praeteritio, onis,/. 
 Prosopoj)oeia. 
 Reticentia. 
 
80 G^tide to Latin Conversatioiu 
 
 Subjection, 
 Transition, 
 Different kinds of 
 
 [orations. 
 Discourse, speech. 
 Declamation, 
 Panegyric, 
 
 Funeral oration. 
 Invective, 
 
 Epistle, 
 
 Preface, 
 
 Dissertation, 
 
 Dialogue, 
 
 Lesson, 
 
 RIVERS, STREAMS. 
 
 Aisne, 
 
 Ardeche, 
 
 Aube, 
 
 Aude, 
 
 Aveyron, 
 
 Charente, 
 
 Cher, 
 
 Correze, 
 
 Creuse, 
 
 Dordogne, 
 
 Doubs, 
 
 Drome, 
 
 Durance, 
 
 Ebro, 
 
 Subjectio, onis,/. 
 T»’ansitio, onis,/. 
 
 V aria orationum genera. 
 
 Oratio, concio, onis, /. 
 Declamatio, onis, /. 
 Panegyricns. [onis, 
 Funebris laudatio, 
 Objurgatoria oratio, /. 
 Epistola. 
 
 Prpefatio, onis,/. 
 Dissertatio, onis, /. 
 Dialdgus. 
 
 Prselectio, onis,/ 
 
 21 . 
 
 FLUMINA, AMNES. 
 
 Axona, m. 
 
 Ardescaj m. 
 
 Alba, m. 
 
 Atax, ^cis, m. 
 Averonius. 
 
 Caran tonus. 
 
 Caris. 
 
 Curezia, m, 
 
 Crosa, wi. 
 
 Duranius. 
 
 Dubis, is, m, 
 
 Druma, m. 
 
 Druentia, m. 
 
 Iberus. 
 
Elbe, 
 
 Vocabulary, 81 
 
 A Ibis, IS, m. 
 
 Euphrates, se, m. 
 
 Euphrates, 
 
 Eure, 
 
 Ebura, Audura, Autura. 
 
 Ganges, 
 
 Ganges, is, m. 
 
 Gard, 
 
 Vardo, on is, m. 
 
 Garonne, 
 
 Garumna, m. 
 
 Gironde, 
 
 Girumna, m. 
 
 Guadalquivir, 
 
 Bpetis. 
 
 Guadiana, 
 
 Anas, se, m. 
 
 H^rault, 
 
 A ran r is, is, m. 
 
 Indre, 
 
 Ingeris, is, m. 
 
 Indus, 
 
 Indus. 
 
 Jordan, 
 
 Jordan is, is, m. 
 
 Loir, 
 
 Lsedns. 
 
 Loire, 
 
 Liger, 6ris. m. 
 
 Lot, 
 
 Olpus. 
 
 Marne, 
 
 Matr5na. 
 
 Meuse, 
 
 Mosa, iiu 
 
 Moselle, 
 
 Mosel la, m. 
 
 Nievre, ' 
 
 Nevera, m. 
 
 Nile, 
 
 Nilus. 
 
 Po, 
 
 Padus (poet.), Eridclnus. 
 
 Rhine, 
 
 Rhenus. 
 
 Rhone, 
 
 Rhodilnus. [m. 
 
 Saone, 
 
 Arar, aris, and Araris, is, 
 
 Sarthe, 
 
 Sartha, m. 
 
 Scheldt, 
 
 Scaldis, is, m. 
 
 Seine', 
 
 Sequrma, m. 
 
 Somme, 
 
 Samara, m. 
 
 Tagus, 
 
 Tagus. 
 
 Thames, 
 
 Tamesis, is, n. 
 
 Tigris, 
 
 Tigris, is, or idis, m. 
 
 6 
 
82 Guide to Latin Conversatimi. 
 
 Vistula, 
 
 Vistilla, m. 
 
 Xanthus, 
 
 Xanthus. 
 
 Yoiine, 
 
 Icauna, m, 
 
 22o 
 
 MOUNTAINS. 
 
 MONTES. 
 
 Alpes, 
 
 Alpes, ium, f. pL 
 
 Antilibyan, 
 
 Antilibanus. 
 
 Apennines, 
 
 Appeninus. 
 
 Ardennes, 
 
 Arduenna silva. 
 
 Atlas, 
 
 Atlas, antis, m. 
 
 Causasus, 
 
 (,’aucasus. 
 
 Cevennes, 
 
 Gebennse, arum, f. pL 
 
 Etna, 
 
 J^^tna, »,/. 
 Helicon, onis, m. 
 
 Helicon, 
 
 Hybla, 
 
 Hymettus, 
 
 Hybla, le, /. 
 
 Hymettus. 
 
 Ida, 
 
 Ida, m. 
 
 Jura, 
 
 Jura, fe, 
 
 Libyan, 
 
 Libanus. 
 
 Lozere, 
 
 Olympus, 
 
 LigericTnus, Legeritus. 
 
 Olympus. 
 
 Parnassus, 
 
 Parnassus. 
 
 Pinde, 
 
 Pindus. 
 
 Pyrenees, 
 
 Pyrenaei monies, ium, m. 
 
 Taurus, 
 
 Taurus. 
 
 Vesuvius. 
 
 Vesuvius. 
 
 V osges, 
 
 Vosgesus, Vosegus. 
 
Vocabulary, 
 
 83 
 
 23. 
 
 DIFFERENT COUNTRIES. VARI^ REGIONES. 
 
 Africa, 
 
 African, 
 
 America, 
 
 American, 
 
 Arabia, 
 
 Arabian, 
 
 Asia, 
 
 Asiatic, 
 
 Assyria, 
 
 Assyrian, 
 
 Austria, 
 
 Austrian, 
 
 Baleares, 
 
 Barbary, 
 
 Belgium, 
 
 Belgian, 
 
 Boliemia, 
 
 Bohemian, 
 
 China, 
 
 Chinamen, 
 
 Denmark, 
 
 Danes, 
 
 Egvpt, 
 
 f^gyptian, 
 
 England, 
 
 Englishman, 
 
 Ethiopia, 
 
 Ethiopian, 
 
 Europe, 
 
 European, 
 
 Africa. [Afer. 
 
 Africanus, Africus, 
 America. 
 
 Americfinus. 
 
 Arabia. 
 
 Arabs, abis; Anlbus. 
 Asia. 
 
 Asianus, A.siaticus. 
 Assyria. 
 
 Assyrius. 
 
 Austria. 
 
 Austriacus. 
 
 Baleares, ium, /. j>l, 
 Barbaria. 
 
 Belgium. 
 
 Belgicus. 
 
 Bohemia, Boiohemum. 
 
 Boiohemfis, Bohemus. 
 Sinarium imperiuni. 
 
 Siiije, drum, /. pi. 
 
 Dania. 
 
 Dani, drum, m. pL 
 il^gyptus, \,f. 
 
 .Egyf)tius. 
 
 Britannia, Anglia. 
 
 Britannus, Anglus. 
 A'hhiopia. 
 
 A^hhiops, dpis. 
 
 Eurdpa. 
 
 Europseus. 
 
84 Guide to Latin Conversation. 
 
 Finland, 
 
 Finlander, 
 
 France, 
 
 Frenchman, 
 
 Germany, 
 
 German, 
 
 Greece, 
 
 Grecians, 
 
 Helvetia, 
 
 Helvetians, 
 
 Holland, 
 
 Hollander, 
 
 India, 
 
 Indians, 
 
 Ireland, 
 
 Irishman, 
 
 Italy, 
 
 Italian, 
 
 Japan, 
 
 Japanese, 
 
 Judea, 
 
 Jew, 
 
 Lapland, 
 
 Laplanders, 
 
 Malta, 
 
 Maltese, 
 
 Mauritania, 
 
 Of Mauritania, 
 Numidia, 
 Numidians, 
 Palestine, 
 
 Of Palestine, 
 
 Finlandia, Finnonia. 
 
 Finno, onis, m. 
 
 Gallia, Francia. 
 
 Gall us, Francus. 
 Germania. 
 
 Germanicus. 
 
 Graecla. [pL 
 
 Grseci, Achivi. orum, m. 
 Helvetia. 
 
 Helvetii, orum, m. pi. 
 Hollandia, Batavia. 
 
 Hollandus, Batavus. 
 India. 
 
 Indi, orum. 
 
 Hibernia. 
 
 Hibernus. 
 
 Italia. 
 
 Italus, Italicus. 
 
 Japonia. 
 
 Japo, onis; Japonicus. 
 Judyea. 
 
 Judreus. 
 
 Laponia. 
 
 Lapones, ium, m. pi, 
 Melita, Melite, es, /. 
 
 Melitensis. 
 
 Mauritania. 
 
 Maurus, Marusius. 
 Numidia. 
 
 Numidye, arum, m. pL 
 Palypstina. 
 
 Palyestinu.s. 
 
Vocabulary, 85 
 
 Poland, 
 
 Polander, 
 
 Portugal, 
 
 Porliigiiese, 
 
 Prussia, 
 
 Prussian, 
 
 Russia, 
 
 Russian, 
 
 Sardinia, 
 
 Sardinians, 
 
 Savoy, 
 
 Savoyard, 
 
 Scotland, 
 
 Scotchman, 
 
 Sicily, 
 
 Sicilian, 
 
 Switzerland, 
 
 The.Swiss, 
 
 Syria, 
 
 Syrian, ^ 
 Tartary, 
 
 Tartar, [around), 
 Thebes (country 
 Of the Theban 
 Troy, [country, 
 Trojans, 
 
 Polonia. 
 
 Polonus. 
 
 Lusitania. 
 
 Lusitanus. 
 
 Prussia, Borussia. 
 
 Borussus. 
 
 Russia. 
 
 Russus. 
 
 Sardinia. 
 
 Sardi, orum, m. vL 
 Sabaudia. 
 
 Sabaudus. 
 
 Scotia. 
 
 Scoticus. 
 
 Sicilia. 
 
 Si chi us. 
 
 Helvetia. 
 
 Helvetii, drum, m. pL 
 Syria. 
 
 Syrus. 
 
 Tartaria. 
 
 Tartarus. 
 
 Thebais, Tdis. 
 
 Thebaicus. 
 
 Troas, adis, f.; Dardania. 
 Trojan i, drum, m. pi. 
 
 24 . 
 
 CITIES. ITRBES. 
 
 Aquae Sextiae, arum,/.p/. 
 Algerium. 
 
 Aix, 
 
 Algiers, 
 
86 Guide to Latin Conversation. 
 
 Amiens, 
 
 Andriaiiople, 
 
 Autun, 
 
 Auxerre, 
 
 Avignon, 
 
 Bayonne, 
 
 Beauvais, 
 
 Bologne, 
 
 Bordeaux, 
 
 Brussels, 
 
 Cadix, 
 
 Caen, 
 
 Cambridge, 
 
 Canterbury, 
 
 Chartres, 
 
 Chicago, 
 
 Clermont, 
 
 Constantinople, 
 
 Copenhagen, 
 
 Corinth, 
 
 Cracovia, 
 
 Damascus, 
 
 Damietta, 
 
 Dieppe, 
 
 Dublin, 
 
 Edinburgh, 
 
 Florence, 
 
 Friburg, 
 
 Gloucester, 
 
 Glasgow, 
 
 Hamburg^ 
 
 Hanover, 
 
 Jericho, 
 
 Ambianum. 
 Andrianop6lis, Is,/. 
 Augustodunum. 
 Antissiodorum. 
 
 Avenio, on is, m. 
 Lapurdum. 
 
 Bellovacum. 
 
 Bouonia. 
 
 Burdigala. 
 
 Bruxellae, arum,/, pi. 
 Gades, ium,/. p/. 
 Caddmus, i, ; Cadomum. 
 Cantabrigia. 
 
 Cantuaria. 
 
 (.’arnutum, Carndtum. 
 Chicago, inis 
 (Jaromontium. 
 Constantinopolis, is, / 
 Hafnia, Codania. 
 Corinthus, i, / 
 
 Cracovia. 
 
 Damascus, i, /. 
 
 Damieta. 
 
 Deppa. 
 
 Dublinium. 
 
 Fdimbiirum. 
 
 Florentia. 
 
 Friburgum. 
 
 Glovernia, Glocestria. 
 Glascovium, Glascovia. 
 Hamburgum. 
 
 Hannovera, Leuphana. 
 Hiericus, untis, / 
 
Jerusalem, 
 
 Vocabulary, 87 
 
 Hierosolyma, ae, / 
 
 Laval, 
 
 Laval ium. 
 
 Liege, 
 
 Leodium. 
 
 Lille, 
 
 Insulae, arum,/. pL 
 
 Limoges, 
 
 Lemovicum. 
 
 Lisbon, 
 
 Olisippo, 5nis, m. 
 
 London, 
 
 Londinum, Londinium. 
 
 Lourdes, 
 
 Lapurdum, 
 
 Louvain, 
 
 Lo van ium. 
 
 Lyons, 
 
 Lugdunum. 
 
 Madrid, 
 
 Matrltum. 
 
 Mantua, 
 
 Mantua, 
 
 Marseilles, 
 
 Massilia, 
 
 Mayence, 
 
 Moguntia. 
 
 Metz, 
 
 Divodurum. 
 
 Milan, 
 
 Mediolanum. 
 
 Montpelier, 
 
 Mons pessulanus, m. 
 
 Moscow, 
 
 Mosca, ae,/. 
 
 Munich, 
 
 Monachium. 
 
 Namur, 
 
 Namurcum. 
 
 Nancy, 
 
 Nantes, 
 
 Nancium, Nanceium. 
 
 Namuetes, um, ni, pL 
 
 Naples, 
 
 Neapolis, is,/. 
 
 Narbonne, 
 
 Narbo, onis, w. 
 
 New Orleans, 
 
 Nova Aurelia. 
 
 New York, 
 
 Neo-Eboracum, 
 
 Orleans, 
 
 Aurelia, 
 
 Padua, 
 
 Patavium. 
 
 Paris, 
 
 Philadelphia, 
 
 Lutetia, Parisii, orum, 7tt, 
 
 Philadelphia. 
 
 Poitiers, 
 
 Pictavium. 
 
 Reims, 
 
 Remi, orum, wi, pi. 
 
 Rome, 
 
 Roma. 
 
88 Guide to Latin Conversation, 
 
 Kouen, 
 
 Saragossa, 
 
 Soissons, 
 
 Strasburg, 
 
 Syracuse, 
 
 Toledo, 
 
 Toulon, 
 
 Toulouse, 
 
 Tours, 
 
 Trent, 
 
 Valencia, 
 
 Valladolid, 
 
 Venice, 
 
 Verdun, 
 
 York, 
 
 MATHEMATICS. 
 Cardinal Numbers, 
 
 1 Unus, a, um, 
 
 2 Duo, ae, o, 
 
 3 Tres, Tria, 
 
 4 Quatuor, 
 
 5 Quinque, 
 
 6 Sex, 
 
 7 Septem, 
 
 8 Octo, 
 
 9 Novem, 
 
 10 Decern, 
 
 Rothomagus. 
 Caesaraugusta. 
 Siiessiones, um, m. pi, 
 Argentoratum. 
 Syracusae, arum, /. pL 
 Toletum. 
 
 Telo, on is, m. 
 
 Tolosa. 
 
 Tu rones, um, m, pL 
 Tridentum. 
 
 Valentia. 
 
 Pintia. 
 
 Venetiae, arum, / pi. 
 
 Viroddnum. 
 
 Eboracum. 
 
 25. 
 
 MATHEMATICA, 
 
 Ordinal Numbers, 
 
 Primus, a, um. 
 Secundus, a, um. 
 Tertius. ' 
 
 Quartus. 
 
 Quintus. 
 
 Sextus. 
 
 Septimus. 
 
 Octfivus. 
 
 Nonus. 
 
 Deciraus. 
 
Vocabulary. 89 
 
 11 Undecim, 
 
 12 Diiodecim, 
 
 13 Tredecim, 
 
 14 Qiiatuord^cim^ 
 
 15 Qiiind^cim, 
 
 16 Sed^eim, SexdS- 
 
 [cira, 
 
 17 Septemdecim, 
 
 18 OctodCcim, 
 
 19 Novemdgcim, 
 
 20 Viginti, 
 
 21 Viginti iinus, 
 
 22 Viginti duo, 
 
 30 Triginta, 
 
 40 Quadraginta, 
 
 50 Quinquaginta, 
 60 Sexaginta, 
 
 '70 Septuaginta, 
 
 80 Octoginta, 
 
 90 Nonaginta, 
 
 100 Centum, 
 
 1 01 Centum unus, 
 
 102 Centum duo, 
 
 200 Ducenti, ae, a, 
 300 Trecenti, ae, a. 
 400 Quadringenti, 
 
 [ae, a, 
 
 500 Quingenti, ae, a, 
 600 Sexcenti, ae, a, 
 700 Septingenti, ae,a 
 800 Octingenti, ae, a, 
 ( 900 Nongenti, Non- 
 
 1000 Mille, [ingenti, 
 
 Undecimus. 
 
 Duodecimus. 
 
 Decimus tertiiis. 
 Decimus quartus. 
 Quintus decimus. 
 
 Sextus decimus. 
 
 Septimus decimus. 
 
 Octavus decimus. 
 
 Nonus decimus. 
 
 VicesTmus, Vigesimus. 
 
 Vicesimus primus. 
 
 Vicesimus secundus, 
 
 Tricesimus. 
 
 Quadragesimus. 
 
 Quinquagesimiis, 
 
 Sexagesimus. 
 
 Septuagesimus. 
 
 Octogesimuso 
 
 Nonagesimus. 
 
 Centesimus. 
 
 CentesTmus primus. 
 
 Centesimus secundus. 
 
 Ducentesimus. 
 
 Trecentesimus. 
 
 Quadringentesimus- 
 
 Quingentesimus. 
 
 Sexcentesimus. 
 
 , SeptingentesTmus. 
 Octingentesimus, 
 
 N on ingen tesimus, 
 Millesimus, 
 
90 Guide to Latin Conversation. 
 
 Distributives. 
 
 1 Singuli, ae, a. 
 
 2 Bini, ae, a, 
 
 3 Terni, 
 
 4 Quaterni, 
 
 5 Quini, 
 
 6 Seni, 
 
 7 Septeni, 
 
 8 Ocloni, 
 
 9 Noveni, 
 
 10 Deni, 
 
 11 Undeni, 
 
 12 Duodeni, 
 
 13 Ternideni, 
 
 14 Quaternideni, 
 
 15 Quinideni, Quin- 
 
 16 Senideni, [deni, 
 
 17 Septenideni, 
 
 18 Octonideni, 
 
 19 Novenideni, 
 
 20 Viceni, 
 
 21 'Viceni singiili, 
 
 22 Viceni bini, 
 
 30 Triceni, 
 
 40 Quadrageni, 
 
 50 Quinquageni, 
 
 60 Sexageni, 
 
 70 Septuageni, 
 
 80 Octogeni, 
 
 90 Nonageni, 
 
 100 Centeni, 
 
 101 Centeni singuli, 
 
 Numeral Adverbs. 
 
 Semel, 
 
 Bis 
 
 Ter. 
 
 Quater. 
 
 Quinquies. 
 
 Sexies. 
 
 Septies* 
 
 Oclies. 
 
 Novies. 
 
 Decies. 
 
 Undecies. 
 
 Duodecies. 
 
 Tredecies. 
 
 Quatuordecies 
 
 Quindecies. 
 
 Sexdecies. 
 
 Septiesdecies. 
 
 Octiesdecies. 
 
 Noviesdecies. 
 
 Vicies. 
 
 Vicies semel. 
 Vicies bis. 
 
 Tricies. 
 
 Quadragies. 
 
 Quinquagies. 
 
 Sexagies. 
 
 Septuagies. 
 
 Octogies. 
 
 Nonagies. 
 
 Centies. 
 
 Cell ties semel. 
 
Vocabulary. 91 
 
 102 Centeni bini, 
 
 200 Ducenteni, Du- 
 [ceni, 
 
 300 Trecenteni,Tre- 
 [ceni, 
 
 400 Qnadringen- 
 
 [teni, geni, 
 
 500 Quingenteni, 
 
 600 SexcentenijSex- 
 [ceiii, 
 
 700 Septingenteni, 
 [geiii, 
 
 800 Octingenteni, 
 
 [g^ni, 
 
 900 Nongenteni, 
 
 [Nongeni, 
 1000 Milleni, 
 
 Cenlies bis. 
 
 Ducenties. 
 
 Trecenties. 
 
 Quadringenties. 
 
 Quingenties. 
 
 Sexcenties. 
 
 Septingenties. 
 
 Octingenties. 
 
 Non gen ties. 
 Millies. 
 
 The distributives dnctui, treceni, quadringeni, 
 etc., are used most frequently. 
 
 Arithmetic, 
 
 Figure, 
 
 Number, 
 
 Addition, 
 
 To add, 
 Subtraction, 
 
 To subtract, 
 Multiplication, 
 To multiply. 
 Division, 
 
 To divide, 
 Fraction, 
 
 Arithmetica. 
 
 Nota arithmetica. 
 Numerus. 
 
 Additio, onis, / 
 
 Addere. 
 
 Deductio, onis, /. 
 
 Subducere, subtrah^re. 
 Multiplicatio, onis,/. 
 
 Multiplicare. 
 
 Divisio, onis,/. 
 
 Dividere, diducere. 
 Numerorum particula. 
 
92 Guide to Latin Conversation, 
 
 Rule of three, 
 
 Rule of partnership, 
 Extraction of the 
 
 [square root, 
 Extraction of the 
 Algebra, [cube root. 
 
 Algebraic, 
 
 Geometry, 
 
 Point, 
 
 Line, 
 
 — straight line^ 
 curved line, 
 broken line, 
 perpendicular, 
 parallel, 
 tangent, 
 secant, 
 spiral, 
 diagonal, 
 circular, 
 
 Hypothenuse, 
 
 Angle, 
 
 — right, 
 acute, 
 obtuse. 
 
 Triangle, 
 
 — equilateral, 
 right angle, 
 isosceles, 
 scalene, 
 
 Surface, 
 
 — convex, 
 concave, 
 oval, 
 
 Reguia ourea proporti- 
 
 Regula societiitis. [onum. 
 
 Quadratae radicis inves- 
 [tigatio. 
 
 CubTcae radicis investi- 
 
 Algebra. [gatio, 
 
 Algebricus. 
 
 Geometria. 
 
 Puncturn. 
 
 Linea. 
 
 — recta, 
 curva. 
 fracta. 
 
 perpendicularis^ 
 parallela. 
 tangens, entis. 
 secans, antis, 
 spira, 80, f. 
 diagonfdis. 
 circiilru’is. 
 
 Hyjiotheniisis. 
 
 Angulus. 
 
 — rectus, 
 aciitus. 
 obtusus. 
 
 Triangiilum. 
 
 — aequil ate runic 
 rectangulum. 
 isosceles, is, n. 
 scalenum. 
 
 Superficies. 
 
 — convexa. 
 concava. 
 ovata. 
 
Vocabulary. 93 
 
 Square, 
 
 Parallelogram, 
 
 • Trapezoid, 
 Rhomboid, 
 Polygon, 
 
 Circle, 
 
 Circumference, 
 
 Centre, 
 
 Diameter, 
 
 Radius, 
 
 Segment, 
 
 Sphere, 
 
 Cylinder, 
 
 Cone, 
 
 Pyramid, 
 
 Prism, 
 
 Quadratum, quadrum. 
 Parallelogramnuim. 
 Trapezium. 
 Rhomboides, is,/. 
 Polygdnum. 
 
 Circulus. 
 
 Circiimductio, onis, /. 
 Centrum. 
 
 Diametros, i,/. 
 Semidiametros, i,/. 
 Segmentum. 
 
 Sphaera. 
 
 Cylindrus. 
 
 Conus. 
 
 PyrUmis, id is,/. 
 
 Prisma, atis, n. 
 
 26 . 
 
 ASTRONOMY. 
 
 ASTRONOMIA, ASTROLOGIA 
 
 Astronomer, 
 
 Heavens, 
 
 Comet, 
 
 I Constellation 
 The Ram, 
 The Bull, 
 The Twins, 
 The Crab, 
 
 The Lion, 
 
 I The Virgin, 
 The Balance, 
 
 Astrol5gus. [p/. 
 
 Coelum ; coeli, orum, m. 
 Cometes, 8e, m. 
 
 Sid us, 6ris, ??.; astrum. 
 Aries, 6tis, m. 
 
 Taurus. 
 
 Gemini, orum, m. pi. 
 Cancer, cancri, and 
 
 [canc^ris, m. 
 Leo, onis, m. 
 
 Virgo, inis,/, 
 
 Libra. 
 
94 Guide to Latin Conversation, 
 
 The Scorpion, 
 
 The Archer, 
 
 The Capricorn, 
 
 The Water Bearer, 
 The Fishes, 
 
 * 
 
 Scorpiiis. 
 
 Sagittarius. [ri, m, 
 Capricornus; caper, 
 Aquarius. 
 
 Pisces, ium, m. pi. 
 
 Sunt Aries, Taurus, Gemini, Cancer, Leo, Virgo, 
 Libraque; Scorpius, Arcileueus, Caper, Amphora, Piscis. 
 
 Eclipse, 
 
 Star, 
 
 — falling. 
 Planet, 
 
 Sun, 
 
 Moon, 
 
 — Full moon, 
 
 Venus, 
 
 Jupiter, 
 
 Mercury, 
 
 Mars, 
 
 Saturn, 
 
 Earth, 
 
 Pole, 
 
 North, 
 
 Meridian, 
 
 East, 
 
 West, 
 
 Defectus, us, m. ; eclipsis, 
 Stella. [is, /. 
 
 — vaga ; errans, tis, /. 
 Planeta, te, m. 
 
 Sol, soils, m, 
 
 Luna. 
 
 — Plenilunium. 
 
 Venus, 6ris, /'. 
 
 Jupiter, Jovis, m. 
 Mercurius. 
 
 Mars, tis, ni. 
 
 Saturnus. 
 
 Terra. 
 
 Polus. [septentriu. 
 
 Septentriones, urn, m.; 
 Meridies, ei, m. 
 
 Oriens, tis, m. 
 
 Occidens, tis, 
 
 27. 
 
 PHYSICSo 
 
 PHYSICA. 
 
 .Air, 
 
 Cold, 
 
 Aer, a^ris, m. 
 Frigus, 5ris, n. 
 
Vocabulary. 95 
 
 Cold, a, 
 Tepid, 
 
 Frost, 
 
 Ice, 
 
 Snow, 
 
 Snowy, 
 
 To snow, 
 ('loud. 
 
 Dew, 
 
 Flash, spark. 
 Heat, 
 
 Hot, 
 
 Fire, 
 
 To burn, 
 Flame, • 
 Of flame. 
 Smoke, 
 Lightning, 
 Thunderbolt, 
 Thunder, 
 
 To thunder, 
 Kainbow, 
 Storm, 
 
 — rain, 
 
 — to rain, 
 Hailstone, 
 
 To hail. 
 
 Wind, 
 
 Breeze, 
 
 Zephyr, 
 
 Frigidns. 
 
 Tepidus. 
 
 Gelu, n. ind. 
 
 Glacies, ei,/. 
 
 Nix, nivis,/. 
 
 Nivens. 
 
 Ningere. 
 
 Nubes, is,/. 
 
 Ros, roris, m. 
 
 Scintilla. 
 
 Calor, oris, m. 
 
 Calidus. 
 
 Ignis, is, m. 
 lire re. 
 
 Flamma. 
 
 Flammeiis. 
 
 Fumus. 
 
 Fulgur, uris, n. 
 
 Fulmen, inis, n. 
 Tonitrus, (is, m.; toni- 
 Tonare. [truum. 
 
 Arcus coelest is; iris, idis,/. 
 Tempestas, atis,/. 
 
 — Pluvia; imber, bris, 
 — Pliiere. [?/<. 
 
 Grando, inis^ /. 
 Grandinare. 
 
 Ventiis. 
 
 Aura. 
 
 Zephyrus, favonius. 
 
96 Guide to Latin Conversation, 
 
 28 o 
 
 ARCHITECTURE, 
 
 Architect, 
 
 Arcli, 
 
 Support of an arch, 
 Arch of a bridge. 
 Architrave, 
 
 Base, 
 
 Capital of a pillar, 
 Column, 
 
 — twisted, 
 
 — fluted, 
 
 — Corinthian, 
 
 — Doric, 
 
 — Ionian, 
 
 Consol, bracket, 
 Coping of a w'all. 
 Cornice, 
 
 Counterforts, props. 
 Denticles, 
 
 Frieze, 
 
 Modillon, 
 
 Moulding, 
 
 Niche, 
 
 Obelisk, 
 
 Pedestal, 
 
 Pilaster, 
 
 Pile, 
 
 Plinth, 
 
 Shaft of column. 
 Traverse, 
 
 Tympan, 
 
 ARCHITECT UR A. 
 
 Architectus, 
 
 Arcus, us, w. 
 
 Erisina, fttis, n, 
 
 — Sublicium. 
 Epistylium. 
 
 Basis, IS,/.; fundamenturn. 
 Capitulum, capitellum. 
 Column a. 
 
 — tortilis. 
 
 — striata. 
 
 — Corinthia. 
 
 — Dorica. 
 
 — lonica. 
 
 Prothyris, idis, /. 
 
 MentuiUc 
 
 Corona, 
 
 Anterldes, um, /. pL 
 Denticuli, orum, m. pi, 
 ZoophSrus. 
 
 Mutulus. 
 
 Torus ; prostypa, orum, n, 
 Loculamentum. 
 
 Obeliscus. 
 
 Stylobata, ae, m. 
 
 Parastfita, ae, m. 
 
 Pila. 
 
 PI in thus, i,/. 
 
 Columnae scapus, truncus. 
 Iinpages, is,/. 
 
 Tympanum. 
 
Vault, arch, 
 Key of — 
 Volute, 
 
 Vocabulary. 97 
 
 Camera ; fornix, icis, m. 
 
 Cam6rae conclusura. 
 Voluta ; helix, icis, /. 
 
 29 . 
 
 MUSIC. 
 
 MUSICA. 
 
 Musician (?w.), 
 Musician (/.), 
 Singer, 
 
 Songstress, 
 
 Canticle, 
 
 Singing, 
 
 Song, 
 
 Concert, 
 
 Musical instrument, 
 
 Clarionette, 
 
 Flageolet, 
 
 Flute, 
 
 Lute, 
 
 Bow, 
 
 Bridge, 
 
 String, 
 
 Organ, 
 
 Trumpet, 
 
 Violin, 
 
 To play before. 
 Time, 
 
 To beat time. 
 Beater of time. 
 Note, 
 
 Musicus. 
 
 Musica. 
 
 Cantfitor, oris, m. 
 
 Cantrix, cantatrix, Icis, f. 
 Canticum. 
 
 Cantus, lis, m. 
 
 Cantilena, cantio, onis,/. 
 Concentus, us, m. 
 Musicum instrumentum. 
 Lituus. 
 
 Fistula. 
 
 Tibia. 
 
 Testudo, inis,/.; cithara. 
 Plectrum. 
 
 Fidium canteriolus. 
 Nervus, chorda. 
 Organum. 
 
 Tuba, buccina. [/. pi. 
 Minoris modi f ides, ium, 
 Praecingre. 
 
 Modus. [moderfiri. 
 
 Cantum numerosque 
 Concentus moderator, 
 Musxcae nota. [oris, m. 
 
 7 
 
98 
 
 Guide to Latin Convermtimi. 
 
 Stop, 
 
 To make a stop, 
 Suspiration, 
 
 Tune, air. 
 
 To give the tune, 
 Voice, 
 
 — clear, 
 beautiful, 
 sharp, 
 sweet, 
 strong, 
 shrill, 
 false, 
 flexible, 
 
 Cantus intermissio, onis,/. 
 
 Intervallis uti. 
 Suspirium. 
 
 Tonus. 
 
 Vocis modum praetuilre 
 Vox, vocis,/. 
 
 — clara, 
 canora. 
 acuta, 
 suavis, 
 valida. 
 gracilis, 
 absona. 
 
 flexibilis, flexilis. 
 
 30. 
 
 PAINTING AND 
 SCULPTURE. 
 
 Painter, 
 
 To paint. 
 
 Color, 
 
 — white, 
 blue, 
 
 flame-colored, 
 
 feeble, 
 
 charged, 
 
 gi*ay, 
 
 yellow, 
 
 black, 
 
 sombre, 
 
 red. 
 
 PICTURA ET SCULPTURA. 
 
 Pictor, oris, m, 
 
 Pingere, depingere. 
 Color, oris, in, 
 
 — albus. 
 
 caeruleus, cyaneus. 
 flammeus. 
 
 languescens, languidus. 
 saturatus, pressior. 
 leucophaeus, cinereus. 
 flavus. 
 niger. 
 
 austerus, surdus. 
 ruber. 
 
Vocabidary, 
 
 99 
 
 rose, 
 
 green, 
 
 violet, 
 
 lively, 
 
 Palette, 
 
 Brush, 
 
 Brush-stroke, 
 
 Portrait, 
 
 Canvass, 
 
 Sculptor, 
 
 To chisel. 
 Statue, 
 Impression, 
 Chisel, 
 
 Small chisel, 
 Carver, ‘ 
 Carving, 
 Graver, stencil, 
 To engraven. 
 
 MEDICINE. 
 
 Apothecary, 
 
 Surgeon, 
 
 Surgical, 
 
 Physician, 
 
 I Oculist, 
 
 ! Medicine, 
 Remedy, 
 
 I; To take a — 
 
 [ 
 
 roseus. 
 
 viridis; virens, entis. 
 violaceus, ianthlnus. 
 acutus, ardentissimus. 
 Assilla. 
 
 Penicillum, penicillus, 
 Penicilli ductus, us, m. 
 Effigies, ei,/. 
 
 Tela. [arius. 
 
 Sculptor, oris, m. ; statu- 
 vSculpere. 
 
 Statua, simulacrum. 
 Proplasma, atis, n. 
 Scalprum. 
 
 Scalpellum. 
 
 Caelator, oris, m, 
 Caelamen, mis, n. 
 
 Caelum. 
 
 Caelare. 
 
 31 . 
 
 MEDICINA. 
 
 Pharmacopeia, ae, n, 
 Chirurgus. 
 
 Chirurgicus. 
 
 Medicus. 
 
 Ocularius medicus. 
 Medicamen, inis, n. 
 Mediclna, remedium. 
 Medicamentum sumere. 
 
100 Guide to Latin Couversaiion. 
 
 Potion, 
 
 To take a — 
 Bandage, 
 
 Cautery, 
 
 Cataplasm, 
 
 Eye-salve, 
 
 Diet, 
 
 Plaster, 
 
 Gargling, 
 
 Lancet, 
 
 Washing, clyster. 
 Ointment, 
 
 Pill, 
 
 Blood-letting, 
 
 To bleed. 
 Leech, 
 
 Probe, 
 
 Trepan, 
 
 Cupping-glass, 
 
 Emetic, 
 
 Vomiting, 
 
 MECHANICAL ARTS 
 AND ARTISANS. 
 
 Acrobat, 
 
 Baker, 
 
 Baker’s wife. 
 Bake-shop, 
 Kneading trough. 
 Leaven, 
 
 Potio, dnis, /. 
 
 Medicamentum bibere. 
 Mitella. 
 
 Cauterium. 
 
 Cataplasm a, atis, m, 
 Collyrium. 
 
 Diieta. 
 
 Emplastrum. _ 
 Gargarizatio, onis, /. 
 Scalpellum. 
 
 Clyster, eris, ?n. 
 
 Unguen, Inis, v. 
 
 Piliila, catapotium. 
 Sanguinis detractio. 
 
 Venain incidere. [siiga. 
 Hirudo, Inis, /. ; sangui- 
 Sepecillum. 
 
 Abaptistum. 
 
 Cucurbitula. [turn. 
 
 Vomitorium medicamen- 
 Vomitivus. 
 
 32 . 
 
 artes illiberales 
 ET ORIFICES. 
 
 Funambiilus. 
 
 Pistor, oris, m. 
 
 Pistrix, icis,y. 
 
 Pistrina. 
 
 Mactra magis, idis, /. 
 Fermentum. 
 
101 
 
 Vocabulary, 
 
 Bank, 
 
 Banker, 
 
 Barber, 
 
 Barber’s wife, 
 
 Barber-slioj), 
 
 Kazor, 
 
 To shave. 
 Blacksmith, 
 
 Forge, 
 
 Bellows, 
 
 Anvil, 
 
 Tongs, 
 
 Hammer, 
 
 Boatman, 
 
 Boat, 
 
 Oar, ' 
 
 Prow, 
 
 Anchor, 
 
 Mast, 
 
 Bookbinder, 
 
 Clippings, 
 
 Bottle-maker, 
 
 Butcher, 
 
 Slaughter-house, 
 
 Butcher-stall, 
 
 Candle-maker, 
 
 Cap-maker, 
 
 Carman, 
 
 Car])enter, 
 
 Hammer, 
 
 Saw, 
 
 Pinchers, 
 
 Auger, 
 
 Argemaria. 
 
 Men sari us. 
 
 Tonsor, oris, m. 
 
 Tonstrix, icis,/. 
 Tonstrina. 
 
 Novacula. 
 
 Barham tondere. 
 Ferrarius faber, bri, m. 
 Ustrlna. 
 
 Foil is, is, rn. 
 
 Incus, udis,/. 
 
 Forceps, ipis, m.f. 
 Malleus. 
 
 Kavicularius. 
 
 Cymba, navicula. 
 Remus. 
 
 Prora. 
 
 Anchdra. 
 
 Mai us. 
 
 Librorum concinnator. 
 
 Praesegmen, inis, n. 
 Ampullarius. 
 
 Lanius. 
 
 Laniena, laniarium. 
 Lanionia niensa. 
 Candelarum artifex, icis,?ii. 
 Pileorum artifex, icis, m. 
 Carrucarius. 
 
 Materiarius. 
 
 Malleus. 
 
 Serra. 
 
 Forceps, cipis, m.f. 
 Terebra. 
 
102 Guide to Latin Conversation. 
 
 Gimlet, 
 
 Terebella. 
 
 Hatchet, axe. 
 
 Securis, is,/.; ascia. 
 
 Plane, 
 
 Dolabra, runcina. 
 
 Nail, 
 
 Clavus. 
 
 Pin, peg. 
 
 Fibula, subscus, udis,/. 
 
 Coach-builder, 
 
 Phedarum artifex, ids, m. 
 
 Car, 
 
 Currus, us, w. 
 
 Cart, 
 
 Currus ; vehes, is, /. 
 
 Tumbrel, 
 
 Plaustrum. 
 
 Waggon, 
 
 Carruca. 
 
 Truck, 
 
 Trail a. 
 
 Carriage, coach. 
 
 Pheda, carruca. 
 
 — two-horse. 
 
 — bigae, arum, /. pi. 
 
 three-horse. 
 
 : triga, ae,/. 
 
 four-horse, 
 
 (]uadngae, aruiu,/. pL 
 
 coach -i)ole. 
 
 temo, on is, m. 
 
 body, box. 
 
 capsus rhedae. 
 
 spoke. 
 
 radius rotae. 
 
 felly, 
 
 canthus; aspis, idis,/. 
 
 tire. 
 
 rota. 
 
 hub. 
 
 uiodi6lus. 
 
 axle. 
 
 axis, is, m. 
 
 Coachman, 
 
 Cisiarius, essedarius. 
 
 Post-boy, 
 
 Yeredarius. 
 
 Coal merchant, 
 
 Carbonarius. 
 
 Coal, 
 
 Carbo, on is, m. 
 
 Cobbler, 
 
 Cerdo, onis, m. 
 
 Cook (w.), 
 
 Coquus. 
 
 Cook (/.), 
 
 Coqua. 
 
 Kitchen, 
 
 Culiiia. 
 
 Cooper, 
 
 Doliarius. 
 
 Cask, 
 
 Cad us. 
 
 Tun, 
 
 Dolium. 
 
Vocabulary, 1 03 
 
 Biinghole, 
 
 Hoop, 
 
 Coppersmith, 
 
 Cauldron, 
 
 Cow-herd, 
 
 Cutter (of clothes), 
 Needle, 
 
 Scissors, 
 
 Thread, 
 
 To sew. 
 
 Dyer, 
 
 To dye. 
 Embroiderer, 
 Enameller, 
 Enamel, 
 
 Farmer, 
 
 Farmer’s wife. 
 Farm, 
 
 Fiddler, 
 
 Fowler, 
 
 Snare, 
 
 Bird-call, decoy. 
 Glue, 
 
 Cage, 
 
 Fuller, 
 
 Furbisher, 
 
 Furrier, 
 
 Skin, 
 
 Gardener, 
 
 Gilder, 
 
 To gild, 
 
 Glazier, 
 
 — glass window, 
 
 — glass. 
 
 Obturamentum. 
 
 Orbis, vinclum dolii. 
 Lebetum faber, bri, r?i. 
 
 I^el^es, etis. 
 
 Bubiilchus. 
 
 Sartor, oris, m. ; vestiariiis. 
 A CHS, us, /. 
 
 Forfex, icis, /. 
 
 Filium. 
 
 Sucre, consuere. 
 Infector, oris, m, 
 
 Tingcre, colorare. 
 Phrygio, onis, m, 
 Encaustes, re, m, 
 Encaustum. 
 
 Villicus. 
 
 Villica. 
 
 Villa, praediiim. 
 Fidicen, mis, m. 
 
 Auceps, cup is, m, 
 
 Kete, is, n . ; cassis, is, m. 
 Ilex, icis, m. 
 
 Viscum. 
 
 Cavea. 
 
 Fullo, onis, m. 
 
 Polltor, oris, m. 
 
 Pellio, onis, m. 
 
 Pell is, is. 
 
 Olitor, oris, m. 
 
 Inaurfitor, oris, m, 
 Inaurare. 
 
 Vitreariiis. [lamella, 
 
 — vitrea lamina, 
 
 — vitrum. 
 
104 Guide to Latin Conversation. 
 
 Goat-herd, 
 
 Goldsmith, 
 
 Grave-digger, 
 
 Hatter, hat seller, 
 Horse dealer, 
 Juggler, 
 
 Ijaborer, 
 
 To plough. 
 
 Plough, 
 
 Tail of a plough. 
 
 Ploughshare, 
 
 Coulter, 
 
 Harrow, 
 
 To harrow^ 
 Laundress, 
 
 Laundry, 
 
 Lye, 
 
 Of lye. 
 
 Librarian, bookseller, 
 Book, 
 
 Binding, 
 
 Cover, 
 
 Back of book, 
 Title, 
 
 Author, 
 
 Page, 
 
 Chapter, 
 
 Section, 
 
 Paragrapli, 
 
 Line, 
 
 Mason, 
 
 Mortar, 
 
 Lime, 
 
 Caprarius. 
 
 Aurlfex, Icis, w. 
 
 Fossor, oris, m. 
 
 Pileorum artifex, Tcis, m. 
 Mango, on is. 
 
 Histrio, onis, m . ; ludius. 
 Arator, oris, m. 
 
 Arfire. 
 
 Aratrum. 
 
 Stiva. 
 
 Vomer, eris, rn. 
 
 Culter, tri, m, 
 
 Occa. 
 
 Occare. 
 
 Lavatrix, Tcis,/. 
 Lavandaria. 
 
 Lixivia. 
 
 Lixivijis. [rius. 
 
 Bibliopola, je, m.; libra- 
 Liber, bri, 'tn. 
 Concinnatio, onis,/. 
 Libri tegmen, inis, n. 
 Dorsum. 
 
 Titfilus. 
 
 Auctor, oris, rn. 
 
 Pagina. 
 
 Caput, itis, rt. 
 
 Sectio, onis,/. 
 Paragraphus. 
 
 Linea. finurfilis. 
 
 Faber lapidarius, structor 
 Aren a turn. 
 
 Calx, cis,/. 
 
Vocabulary, 105 
 
 Plaster, 
 
 Trowel, 
 
 Level, 
 
 Line, 
 
 Rule, 
 
 Square, 
 
 Plummet, 
 
 Lever, 
 
 Maoon’s workman, 
 Merchant, 
 
 To buy. 
 
 Purchase, 
 
 Buyer, 
 
 To sell. 
 
 Sale, 
 
 Seller, 
 
 Miller, 
 
 Wheat-mill, 
 
 Oil-mill, 
 
 Mill-stone, 
 
 Muleteer, 
 
 Whip, 
 
 To whip. 
 
 To crack a whip. 
 Paver, 
 
 Pavement, 
 
 Beetle of a paver. 
 To pave with ham- 
 Road, route, [mer, 
 Path, 
 
 Peddler, 
 
 Porter, 
 
 To carry. 
 
 Gypsum. 
 
 Trulla. 
 
 Libia. 
 
 Amussis, is,/. ; linea. 
 Regiila. [m. 
 
 Norma ; gnomon, onis, 
 Perpendiciilum. 
 
 Vectis, is, m. 
 
 Operarius. 
 
 Mercator, oris, m. 
 
 Emgre. 
 
 Emptio, onis,/. 
 
 EImptor, oris, m. 
 Vendgre. 
 
 Venditio, onis, /. 
 Venditor, oris,/. 
 
 Moll tor, oris, m, 
 
 Moletrlna, pistrinum. 
 Trapetus, trapetum. 
 Mola. 
 
 Mulio, onis, m. 
 
 Flagellum. 
 
 Flagelirire. 
 
 Flagello insonare. 
 Structor viarius. 
 Pavimentum. 
 
 Fistuca, pavicCila. 
 Fistucare. 
 
 Via, iter, itingris, n. 
 Semita, callis, is, m. 
 Circumforaneus propola. 
 Bajfilus, gerulus. 
 
 Bajulare, ferre. 
 
106 Guide to Latin Conversation. 
 
 Potter, 
 
 Wheel, 
 
 Mould, 
 
 Printer, 
 
 Type, 
 
 Press, 
 
 Keaper, 
 
 Harvest, 
 
 To reap. 
 
 Reaping hook, 
 Scythe, 
 
 Flail, 
 
 Fork, 
 
 Small fork. 
 
 Rake, 
 
 Fan, 
 
 Rope-maker, 
 
 Rope, cord, 
 
 — Bow string, 
 Violin string. 
 Rope of a ship. 
 Halter, 
 
 Line, 
 
 Fillet, 
 
 Saddler, 
 
 Saddle, 
 
 Shepherd, 
 
 Scrip or sack, 
 Crook, 
 
 Sling, 
 
 Shoemaker, 
 
 Shop of — 
 
 Figulus. 
 
 Rota figularis. [??. 
 
 Typus, proplasma, atis, 
 Typographus. 
 
 Typus. 
 
 Prelum typographicum. 
 Messor, oris, m. [/. 
 
 Messis, is,/. ; seges, etis, 
 Met6re, demetere. 
 Falctila, secida. 
 
 Falx, falcis,/. 
 Flagellum. 
 
 Furca. 
 
 Furcilla. 
 
 Rastellus, raster, tri, m. 
 Vannus, i, /. ; ventila- 
 [brum. 
 
 Restiarius, restio, onis, m. 
 Funis, IS, m. 
 
 — Chorda. 
 
 Nervus chorda. 
 Rudens, entis, m. 
 Laqueus, restis, is,/. 
 Resticiila. 
 
 Funiciilus. 
 
 Ephippiorum opifex, icis, 
 Ephippium. [m. 
 
 Opilio, onis, m. 
 
 Pera. 
 
 Pedum. 
 
 Funda. 
 
 Sutor, oris, m . ; calceola- 
 Sutrlna. [rius. 
 
107 
 
 Vocabulary, 
 
 Awl, 
 
 Paring-knife, 
 Leather strap. 
 Thread, 
 
 Currier, 
 
 Lea t lie r. 
 
 To curry, 
 Sheep-skin, 
 Sower, 
 
 Seed, 
 
 To sow. 
 Stone-cutter, 
 Hammer, 
 
 Chisel, 
 
 Compass, 
 
 Crayon, 
 Swine-herd, 
 Tavern-keeper, - 
 Tavern, 
 Upholsterer, 
 Tapestry, 
 
 Vintager, 
 
 Vintage, 
 
 To gather grapes, 
 Vineyard, 
 
 — Vine dresser, 
 Pole, 
 
 Spade, 
 
 Mattock, 
 
 Weaver, 
 
 Shop of — 
 
 Shuttle of — 
 
 SubiHa. 
 
 Scalprum sutorium. 
 Lorum. 
 
 Filum picatum. 
 Coriarius. 
 
 Corium. 
 
 — subiggre, concinnare. 
 AlGta. 
 
 Sator, oris, m. 
 
 Semen, inis, n, 
 
 Serere. 
 
 Lapiclda, ae, m. 
 
 Malleus; tudes, itis, m. 
 Scalprum. 
 
 Circinus. 
 
 Carbo linearis. 
 
 Subulcus, porcarius. 
 Caupo, onis, m. [na. 
 
 Caupona, popina, taber- 
 Aulaeorum opifex, icis, m. 
 Aulaeum, peripetasma, 
 
 Vindemiator, oris, m. 
 Vindemia. 
 
 Vindemiare. 
 
 Vinea, vinetum. 
 
 — Vinitor, oris, m. 
 Eidica,pedrimen, in is, 
 Ligo, onis. [n. 
 
 Pastinum. 
 
 Textor, oris, m, 
 
 Textrina, textrinum. 
 Radius textorius. 
 
108 Ouide to Latin Conversation, 
 
 Treadle of — Insilia, iiim, n. pL 
 
 To weave, Texere. 
 
 33. 
 
 GAMES, AMUSEMENTS, 
 
 Ball, 
 
 Billiards, 
 
 Billiard table. 
 Pocket, 
 
 Ball, 
 
 Cue, 
 
 Carousal, 
 
 Chase, 
 
 Hunter, 
 
 Fowler, 
 
 Killed game, 
 
 Snares, 
 
 Bird-call, decoy. 
 Bird-lime, glue. 
 Cage, 
 
 Checker-board, 
 
 Checker, 
 
 Chess, 
 
 Chess-player, 
 
 A piece. 
 
 Pawn, 
 
 Knight, 
 
 Bishop, 
 
 Castle, rook, 
 
 LUDI, OBLECTAMENTA. 
 
 Pila. [cularis. 
 
 Ludus tudicularis, trudi- 
 Alea, seliim. 
 
 Fundfila, barathrum, 
 Globulus, pila. 
 
 Claviila, tudicilla. 
 Equestre ludicrum. 
 Venatio, on is, /. ; venatus, 
 Venator oris, m. [us, m. 
 Auceps, cilpis, m. [da. 
 Venatio, venatus, prae* 
 Plagae, arum, /. pL ; cas- 
 [ses, ium,m. pi. ; retia, 
 [him, n. pi. 
 
 Ilex, icis, m. 
 
 Viscum. 
 
 Cavea. 
 
 Alveus. 
 
 Calculus. 
 
 Latrunculi, drum, m. pi. 
 AlveSlus, alveus luso- 
 Latrunculus. [rius. 
 Pedes, itis, m. 
 
 Eques, itis, m. 
 
 Morio, onis, m. 
 
 Tunis, is,/. 
 
109 
 
 Vocabulary, 
 
 (iiieen, 
 
 King, 
 
 Check-mate, 
 
 Die (sing, of Dice), 
 Dice-box, 
 
 Cast, 
 
 Ace, 
 
 Deuce, 
 
 Three points, 
 
 Six points. 
 Double-six, 
 Fishing, 
 
 To fish with a hook, 
 Fisher, 
 
 Net, 
 
 Mesh, 
 
 Line, 
 
 Hook, 
 
 Pole, 
 
 Foot-ball, 
 
 Game of the goose. 
 Juggler, 
 
 Cup, 
 
 Ball, 
 
 Jump, 
 
 Quoit, 
 
 Race, 
 
 Horse-race, 
 
 Racket, 
 
 Riding, 
 
 Horse, 
 
 Mare, 
 
 Ass, 
 
 Regina. 
 
 Rex, regis, m. [gem. 
 Vici regem, teneo re- 
 Tess^ra, talus, tax Ulus. 
 Fritillus. 
 
 Tesserae j actus. 
 
 Monas, ^dis,/. 
 
 Duella; duplio, onis, m. 
 Ternio, onis, m. 
 
 Sernio, onis, m. 
 
 Jactus Veneris. 
 
 Piscatus, us, ?n. ; piscatio, 
 Piscari hamo. [onis,y. 
 Piscator, oris, m. 
 Everricilium ; rete, is, n. 
 Macula. 
 
 Linea. 
 
 Ham us. 
 
 A r undo, inis,/. 
 
 Follis, is, m. 
 
 Ludus ansgrum. 
 Praetigiiitor, oris, m. 
 Acetabulum. 
 
 Globulus; nux, nucis,/. 
 Saltus, us, m. 
 
 Discus. 
 
 Cursus, iis, m. 
 
 Equestris cursus. 
 Reticulum. [tio. 
 
 Equitatus, us, m . ; equita- 
 Equus. 
 
 Equa. 
 
 Asinus. 
 
110 Guide to Lcdiii Conversation. 
 
 Sh e-ass, 
 
 Ass-foal, 
 
 Saddle, 
 
 Crupper, 
 
 Martingale, 
 
 Bags, 
 
 Bridle, reins, 
 Curb, 
 
 Whip, 
 
 Eiding-whip, 
 
 Spur, 
 
 Currycomb, 
 To trot. 
 
 To gallop. 
 See-saw, 
 
 To see-saw. 
 Stilts, 
 
 Top, 
 
 To spin a top. 
 Toys, 
 
 Asina. 
 
 Asellns. 
 
 Ephippium. 
 
 Postilena. 
 
 Antilena. 
 
 Hippopera. 
 
 Habenae, arum,/, pi. 
 Frenum. 
 
 Flagellum. 
 
 Verber, 6ris, m. 
 
 Calcar, aris, m. 
 
 Strigilis, is,/. 
 
 Tolutim ire. [ferri. 
 Cursu incitatissimo 
 Oscillum. [oscillari. 
 
 Oscillatione lud6re ; 
 Grallae, arum, /. pi. 
 Turbo, Inis, m. [nem. 
 
 Agitare, movere turbi- 
 Crepundia, orum, n. pi. 
 
COMPARATIVA ET SUPERLATIVA A 
 PROBATISSIMIS AUCTORI- 
 BUS USURPATA. 
 
 LIST OF LATIN COMPARATIVES 
 AND SUPERLATIVES. 
 
 c, comparative alone used. 
 
 A, superlative alone used. 
 
 * comparative or superlative of doubtful authority. 
 
 Abjectus. 
 
 Abjecte, c. 
 
 Abruptus. 
 
 Abscissus, c, 
 
 Absolutus. 
 
 Absolute. 
 
 Abstinens. 
 
 Accommodatus. 
 Accommodate. 
 Accumulate, s. 
 Accuratus. 
 
 Abstriisus, c. 
 
 Absurdus. 
 
 Abundans. 
 
 Abundanter 
 
 Acceptus. 
 
 Accurate. 
 
 Acer. 
 
 Acriter. 
 
 Acerbus. 
 
 Acerbe. 
 
 Acidus. 
 
 Actuosus, c. 
 Acutus. 
 
 Acute. 
 
 Adductus, c. 
 Adducte, c. 
 Adjunctus. 
 Admiiiiculatus, c. 
 Admirabilis, c. 
 Adolescens, c. 
 *Adoi3tatus, s. 
 
 Ill 
 
112 Guide to Latin Conversation. 
 
 Adustiis, c. 
 
 Ad versus, «. 
 JEger. 
 
 ^gre. 
 
 A^quabilis, c. 
 A^qiiabiliter, c. 
 iEqualis, c. 
 Ai^qualiter, c. 
 A^quus. 
 A^rumnosus. 
 A^stuosus, 8. 
 A^stuose, c. 
 Affabilis. 
 Affabiliter, s. 
 Affectus, s. 
 Affirmiite, s, 
 Affl ictus, c. 
 Affluens, c. 
 Affluenter, o. 
 Agilis, c. 
 Agiliter, c. 
 Agitatus, c. 
 Agrestis. 
 Alacer, g. 
 Alacriter, c. 
 Albidus. 
 Alienus, 
 
 Alsius. 
 
 Altus. 
 
 Alte. 
 
 Amabilis. 
 Amabiliter, «. 
 
 A mans. 
 
 A mantel*. 
 Amarus. 
 
 A mare. 
 
 Ambitiosus. 
 
 Ambitiose. 
 
 A mens. 
 
 Amicus. 
 
 Amice. 
 
 Amoenus. 
 
 Amoene. 
 
 Amplus. 
 
 Ample. 
 
 Augustus. 
 
 Auguste. 
 
 Animdsus. 
 
 Animose. 
 
 Anterior, us. 
 
 *^A uteri us. 
 
 Antiquus, 
 
 Antique. 
 
 Apertus. 
 
 Aperte. 
 
 Apparatus. 
 
 Apparate, c. 
 
 Appgtens. 
 
 Appositus. 
 
 Apricus. 
 
 Aptus. 
 
 Apte. 
 
 Aqutos, c. 
 Aquate, c. 
 Aquosus. 
 Arctus. 
 
Comparatives and Superlatives. 113 
 
 Arete. 
 
 Aiidenter, c. 
 
 Ardens. 
 
 Augustus. 
 
 4rdenter. 
 
 Auguste, c. 
 
 Arenosiis. 
 
 Auspicatus. 
 
 Argutus. 
 
 Auspicate, c. 
 
 Argute, s. 
 
 Austerus, c. 
 
 A rid us. 
 
 Avarus. 
 
 *Arrectus, c. 
 Arr5gans. 
 
 Avare. 
 
 A versus. 
 
 Arroganter, c. 
 
 Avidus. 
 
 Artificiosns. 
 
 Avide. 
 
 Artificiose. 
 
 Asper. 
 
 Barbarus, c. 
 
 Aspere. 
 
 Beatus. 
 
 Asseveranter, c. 
 
 Beate. 
 
 Assiduus. 
 
 Bellicosus. 
 
 Assidue, s. 
 
 Bellus. 
 
 Assuetus, c. 
 
 Belle, 
 
 Astrictus, c. 
 
 Bene, melius, optime. 
 
 Astricte, c. 
 
 Beneficus. 
 
 Astutus, c. 
 
 Benevolens. 
 
 Astute. 
 
 Benign us. 
 
 Ater, c. 
 
 Benigne. 
 
 Atrox. 
 
 Blandus. 
 
 Atrociter. 
 
 Blande. 
 
 Attentiis. 
 
 Bonus, melior, optlmus. 
 
 Attente. 
 
 Brevis. 
 
 Attenuiltus. 
 
 Breviter. 
 
 Attrltus, c. 
 Auctus, c. 
 
 C?ecus, c. 
 
 Audax. 
 
 Calamitdsus. 
 
 Audacter. 
 
 Caldus, c. 
 
 Audens. 
 
 Calidus. 
 
 8 
 
114 Guide to Latin Conversation 
 
 Cal Ildus. 
 
 Callide. 
 
 Calldsus, c. 
 
 * Candens. 
 Candidus. 
 
 Capax. 
 Capilliitus, c. 
 Capitalis, c. 
 Captiosus, c. 
 Cariosus, c. 
 Carnosus. 
 
 Carus. 
 
 Care. 
 
 * Castigatiis. 
 Castus. 
 
 Caste. 
 
 Cautus. 
 
 Caute. 
 
 Celeber. 
 
 CelebeiTime. 
 
 Celebratus. 
 
 Celer. 
 
 Celeriter. 
 
 Celsus. 
 
 Celse, c. 
 
 Certus, c. 
 Cinsedus, c, 
 Circumspectus. 
 Circumspecte, c. 
 Citiltus. 
 
 Citerior, citimus. 
 Cito. 
 
 Citus. 
 
 CivTlis, c. 
 Civiliter, c. 
 Clarus. 
 
 lare. 
 
 Clemens. 
 Clementer. 
 Coacte, c. 
 Coelestis. 
 Cognitus. 
 Cohserens, c. 
 Color at us, c. 
 Comis. 
 
 Comiter, s. 
 ComiUltus, c. 
 Commendatus. 
 Commodus. 
 Commode. 
 Commotus, c. 
 Communis. 
 Comperte, c, 
 Compositus. 
 Composite, c. 
 Compressus, c. 
 Compresse, c. 
 Comptus, c. 
 Corapte, c. 
 
 * Conciliatus, c. 
 Concinnus, c. 
 Concinne, c. 
 Concitatus. 
 
 Concitate. 
 Concors, s. 
 Concorditer. 
 
Comparatives and Superlatives, 115 
 
 Concretus, c. 
 *Cond6cens, c, 
 Conditus. 
 Condoctus, c. 
 Conducibllis, c. 
 Confertus. 
 Conficiens, s, 
 Confidens. 
 Confidenter. 
 Confirmatus, c. 
 Confusus, s. 
 Confuse, c, 
 *Congestus, c. 
 Conjunctus. 
 Conjuiicte. 
 Coiiquisitus, c. 
 Consideratus. 
 Considerate. 
 Consignanter, c. 
 *Cons6nans, c. 
 Consonanter, s. 
 Conspectus, c. 
 Conspirate, c, 
 Constans. 
 Constanter. 
 Constrictus, c, 
 Consuetus, s. 
 Consultus, s. 
 Consulte, c. 
 Consummatus, s, 
 Contaminatus, s. 
 Contemptus. 
 Contentus. 
 
 Contente, c. 
 
 Contentiose, c, 
 
 Continens. 
 
 Contorte, c. 
 
 Contractus, c. 
 
 Contracte, c. 
 
 Contumax. 
 
 Contumeliosus. 
 
 Contumeliose. 
 
 Conveniens. 
 
 Copiosus. 
 
 Copiose. 
 
 Copulatus, c. 
 
 Corpulentus, c. 
 
 Correctus, c. 
 
 Corruptus. 
 
 Corrupte. 
 
 Crassus. 
 
 Crasse, c. 
 
 Creber. 
 
 Crebre or crebro. 
 Credibilis, c. 
 Credibiliter, c. 
 Criminosus. 
 Criniinose. 
 Crispus. 
 
 Crudelis. 
 
 Crudeliter. 
 
 Crudus. 
 
 Cruentus. 
 
 Cruente. 
 
 Crustosus, c. 
 
 Culpatus, c. 
 
116 Guide to Latin Conversation. 
 
 Cultus. 
 
 Culte, c. 
 Cumulatus. 
 Cumulate. 
 Cunctans, c. 
 Cunctaiiter, c, 
 Cunctatus, c. 
 Cupidus. 
 Cupide. 
 Cupiens, c. 
 Curatus, s. 
 Curate, a. 
 Curiosus. 
 Curiose. 
 Custodite, c. 
 
 Damnatus, c. 
 Damnosus. 
 Pebilis, c. 
 Decens. 
 Decenter. 
 Decoctus, c. 
 Deditus, s. 
 Deductus, c. 
 Deformis, c. 
 Deliberatus, s. 
 Delicatus. 
 Delicate, c. 
 Demens. 
 Dementer, s. 
 Demissus, c. 
 Demisse. 
 Densus. 
 
 Dense. 
 
 Depressus. 
 
 Depresse, c. 
 
 Descriptus, c. 
 
 Desertus. 
 
 Desiderabilis, c. 
 Desideratus, s. 
 
 Desidiosus. 
 
 Despectus, s. 
 
 Desperatus. 
 
 Despicatus, s. 
 
 Detei ior, deterrimus. 
 Deterius. 
 
 Detestabilis, c. 
 
 Devexus, c. 
 
 Devinctus. 
 
 Devotus. [tlinus. 
 
 Dexter, dexterior, dex- 
 Dext6re, c. 
 
 Dicax. 
 
 DitRcilis. 
 
 Difficile. 
 
 Diffidenter, c. 
 
 Difiuse, c. 
 
 Dignus. 
 
 Digne, c. 
 
 Dilectus. 
 
 Diligens. 
 
 Diligenter. 
 
 Dilucidus, c. 
 
 Dilucide, c. 
 
 Dilutus. 
 
 Dilute, c. 
 
Comparatives 
 
 Directus, c. 
 
 Directe, c. 
 
 Diruptus. 
 
 Dirus, c. 
 
 Disertus. 
 
 Diserte. 
 
 Disjunctus. 
 
 Dispositus, c. 
 
 Dissimilis. 
 
 Dissolutus. 
 
 Distentus. 
 
 Distinctiis, c. 
 
 Distincte, c. 
 
 Distortus. 
 
 Distractus. 
 
 Distribute, c. 
 
 Districtus, c. 
 
 Diu, diutius, diutissime. 
 Diuturnus, c. 
 
 Diversus. 
 
 Diverse. 
 
 Dives, ditior, ditissimus. 
 Divlnus. 
 
 Divisus, c. 
 
 Divulgatus, s. 
 
 Docilis, c. 
 
 Doctus. 
 
 Docte. 
 
 Dolens. 
 
 Dolenter, c. 
 
 Dominans, c. 
 
 Dotatus, s. 
 
 Dulcis. 
 
 a7id Superlatives. 117 
 
 Dulce. 
 
 Durus. 
 
 Dure, c. 
 
 Edax, s. 
 
 Editus. 
 
 Effectus, c. 
 
 Effemina4:us. 
 
 Efieriitus. 
 
 * EfFertus, s. 
 
 EfFervens, c. 
 
 EtFicax. 
 
 Efficaciter, 
 
 EtFrenatus. 
 
 Effrenate, c. 
 
 EfFusus. 
 
 EfFuse. 
 
 Egens. 
 
 Elatus, c. 
 
 Elate, c. 
 
 Electus. 
 
 Electe, c. 
 
 Elegans. 
 
 Eleganter. 
 
 Eloquens. 
 
 Eloquenter. 
 
 Elutus, c. 
 
 Emendatus. 
 
 Emendate, c. 
 
 Emtnens, 
 
 Enarrate, c, 
 
 Enixus, c. 
 
 Enixe, c. 
 
118 Guide to Latin Conversation, 
 
 Enodate, c. 
 
 Explanate, c. 
 
 Erectus, c. 
 
 Explicatus, c. 
 
 Erecte, c. 
 
 Explicitus, c. 
 
 Eruditus. 
 
 Exploratus. 
 
 Erudite, c. 
 
 Explorate, c. 
 
 Evidens. 
 
 Expolitus. 
 
 Evidenter. 
 
 Expressus. 
 
 Exactus. 
 
 Expresse. 
 
 Exacte. 
 
 Expugnax, c. 
 
 Exacutus, c. 
 Exaggeratus, c. 
 
 Exquisitus. 
 
 Exquisite. 
 
 Excellens. 
 
 Execrabilis, c. 
 
 Excellenter, c. 
 
 Execratus, s. 
 
 Excelsus. 
 
 Exsequens, s. 
 
 Excelse. 
 
 Exspectatus. 
 
 Excitatus. 
 
 Exsuctus, c. 
 
 Excitate, c. 
 
 Exsultans, s. 
 
 Excogitatus, s. 
 
 Exsultanter, c. 
 
 Excusabilis. 
 
 Extensus. 
 
 Excusatus. 
 
 Extenuatus, 8. 
 
 Excusate, c. 
 
 Exter and extgrus, ex- 
 
 Exercitatus. 
 
 [terior, extimus. 
 
 Exercitate, c. 
 
 Exterius. 
 
 * Exiguus, s, 
 Exilis, c. 
 
 Exuberans, s. 
 
 Exiliter. 
 
 Fabuldsus. 
 
 Exoptatus. 
 
 Fabulose. 
 
 Exorabilis, c. 
 
 Facetus. 
 
 Exornatus. 
 
 Facete. 
 
 Expeditus. 
 
 Facilis. 
 
 Expedite. 
 
 Facile. 
 
 Experiens, s. 
 
 Facinorosus, s. 
 
 * Expertus, s. 
 
 Factiosus, 
 
 i 
 
Comparatives and Superlatives, 119 
 
 Facundus. 
 
 Facunde, s. 
 
 Fallax. 
 
 Fallaciter, s. 
 
 Falsus. 
 
 Families. 
 
 Familiariter. 
 
 F amdsus. 
 
 Fastidiosus. 
 
 Fastididse, c. 
 
 Favorabilis, c. 
 
 Fecundus. 
 
 Fecunde. 
 
 Felix. 
 
 Feliciter. 
 
 Ferax. 
 
 Feraciter, c. 
 
 Ferox. 
 
 Ferociter. 
 
 Fertilis. 
 
 Fertilbter, c. 
 
 Fervens. 
 
 Ferventer, s. 
 
 Fer Vidus. 
 
 Festinanter. 
 
 Festivus. 
 
 Festive, c. 
 
 Festus. 
 
 Fidelis. 
 
 Fideliter. 
 
 Fidenter. 
 
 Fidus. 
 
 Fide, s. 
 
 Firmus. 
 
 Firme. 
 
 Flaccidus. 
 
 Flagitidsus. 
 
 Flagitidse. 
 
 Flagrans. 
 
 Flagra liter, s. 
 Flebllis, c. 
 Florens. 
 Floridus. 
 Fluxus, c. 
 
 Feed us. 
 
 Foede. 
 
 Formidabilis, c. 
 Formidoldsus. 
 Formdsus. 
 Formdse, c. 
 Fortis. 
 
 Fortiter. 
 
 For tuna tus- 
 Fortunate, c. 
 Fractus, c. 
 Fragilis, c. 
 Fragdse, c. 
 *Fragrans, s. 
 Fraud ulentus, s. 
 Fraudulenter, c. 
 Frequens. 
 Frigidus. 
 Frigide. 
 Fructudsus. 
 Frugfilis. 
 Frugaliter, c. 
 
120 Guide to Latin Conversation 
 
 Fruticosus. 
 
 Fugatus, c. 
 
 Fugax. 
 
 Fugaciter. 
 
 Fulgens. 
 
 Fulgenter, c. 
 
 Fundatus. 
 
 F unestus, c. 
 Furax. 
 Furaciter, s. 
 Furens, c. 
 Furiosus. 
 Fuscus, c. 
 Fusus, c. 
 
 Gelidus. 
 
 Generosus. 
 
 Generose, c. 
 
 Germanus, s. 
 
 Glaber, c. 
 
 Gloriosus. 
 
 Gloriose. 
 
 Glutinosus. 
 
 Gracilis. 
 
 Grandis. 
 
 Gratiosus. 
 
 Gratus. 
 
 Grate. 
 
 Gravis. 
 
 Graviter. 
 
 Gypsatus, 8. 
 
 Gulose, c. 
 
 Habilis. 
 
 Habitus. 
 
 Hi Hr is. 
 
 Hilare, c. 
 
 Hirsutus, c. 
 
 Honestus. 
 
 Honeste. 
 
 Honoratus. 
 
 Honorate. 
 
 Honorificus. 
 
 Hoiiorifice. 
 
 Horribilis, c. 
 
 Horridus, c. 
 
 Horride, c. 
 
 Hospitalis. 
 
 Humanus. 
 
 Humane. 
 
 Humidus. 
 
 Humilis. 
 
 Humiliter, s. 
 
 *Ignarus, s. 
 Ignavus. 
 Ignave, c. 
 
 * Ignitus. 
 Ignobilis. 
 Ignorabilis, c. 
 Ignoscens, c. 
 Ignotus. 
 Hlecebrosus, c. 
 llliteratus, s, 
 Illustris. 
 
Comparatives and Superlatives. 121 
 
 Illustrius, illustrissime. 
 Imbecillis. 
 
 Imbecil liter, c. 
 Imitabllis. 
 
 Immfinis. 
 
 Immansuetiis. 
 Immature, c. 
 
 Immerito, s. 
 
 Immitis. 
 
 Immobllis, c. 
 Immoderiitus. 
 Immoderate, c, 
 Immundus. 
 
 Imparatiis, s. 
 Impatiens, s. 
 Impatienter. 
 
 Impeditus. 
 
 Impensus. 
 
 Impense. 
 
 Imperidsus. 
 
 Imperidse. 
 
 Imperltus. 
 
 Imperlte. 
 
 Impetrabilis, c. 
 Implacabillter, c. 
 Importunus. 
 Importune, 
 Importuosus, s. 
 ImpQtens. 
 
 Impotenter. 
 
 Improbus. 
 
 Imp robe. 
 
 Imprudens. 
 
 Imprudenter, c. 
 
 Impudens. 
 
 Impudenter. 
 
 Impudicus. 
 
 Impune. 
 
 Impunitus, c. 
 
 *Impuratus, s. 
 
 Impurus. 
 
 Impure, s. 
 
 Insequalis. 
 
 Inamabilis, c. 
 
 I nan is. 
 
 Incautus. 
 Incaute, c. 
 Incertus. 
 Incitatus. 
 Inciviliter. 
 Inclemens, c. 
 Inclementer, c. 
 Inclinatus, c. 
 Incolumis. 
 Incommdde. 
 Incomptus, c. 
 Inconsidenitus. 
 Inconsiderate, c. 
 Inconstans. 
 Inconstanter, s. 
 Inconsulte, c. 
 Incorruptus. 
 Incorrupte, c. 
 Incredibilis, c. 
 Incultus, c. 
 Inculte, c. 
 
122 Guide to Latin Conversation. 
 
 Indecens, 
 
 Infortunatus. 
 
 Indecenter. 
 
 Infr^quens. 
 
 Indignans, s. 
 
 Ingeniosus. 
 
 Indignus. 
 
 Ingeniose. 
 
 Indigne. 
 
 Ingens, c. 
 
 IndLligens, c. 
 
 Ingratus. 
 
 Indiligenter, c. 
 
 Inhonestus. 
 
 Indoctus. 
 
 Inhumanus. 
 
 Indocte, c. 
 
 Inhumane, c. 
 
 Indulgens. 
 
 Inimicus. 
 
 Indulgenter. 
 
 InimTce, s. 
 
 Industrie, c. 
 
 Iniquus. 
 
 Ineff icax, c. 
 
 Inique. 
 
 Ineptus. 
 
 Injucunde, c. 
 
 Inepte. 
 
 Injuriosus, c. 
 
 Iners. 
 
 Injuriose, c. 
 
 *Ineruditus, s. 
 
 * Injurius. 
 
 Inficetus, c. 
 
 Injustus. 
 
 Inficete, s. 
 
 Injuste, 
 
 Infacundus, c. 
 
 InnScens. 
 
 Infans. 
 
 Innocenter. 
 
 * Infecundus, c. 
 
 Inordiniltus. 
 
 Infelix. 
 
 Inquietus. 
 
 Infensus. 
 
 Inquinatus. 
 
 Infense, c. [mus. 
 
 Insalubris. 
 
 InfSrus, inferior, infi- 
 
 Insanus. 
 
 Infra, inferius. 
 
 Insfine, e. 
 
 Infestus. 
 
 Insatiabilis, c. 
 
 Infeste. 
 
 InscTtus. 
 
 Infidelis. 
 
 InscTte, s. 
 
 Infirrniis. 
 
 Insidiosus. 
 
 In flatus, c. 
 
 Insidiose, 8. 
 
 Inflate, c. 
 
 Insignis. 
 
Comparatives and Superlatives. 123 
 
 Insigniter, c. 
 
 Inverecundus. 
 
 Insignitus, c. 
 
 Invidiosus. 
 
 Insipiens. 
 
 Invidiose, c. 
 
 Ins5lens. 
 
 Invisus. 
 
 Insolenter. 
 
 Invite. 
 
 * Insperatus, s. 
 
 Invitus, s. 
 
 Insperiite, c. 
 
 Involute, s. 
 
 Instans, c. 
 
 * Ipse, ipsissimus. 
 
 Instanter. 
 
 Iracundus. 
 
 Instructus. 
 
 Iracunde, s. 
 
 Instructe, c. 
 
 Iratus. 
 
 Insulsus, s. 
 
 Irate, c. 
 
 Insulse. 
 
 Irrevocabilis, c. 
 
 Integer. 
 
 Irritatus, c. 
 
 Integre, s. 
 IntempSrans. 
 
 Jactans. 
 
 Intemperanter, c. 
 
 Jactanter. 
 
 Intemperatus. 
 
 Jejunus, c. 
 
 Intensus. 
 
 Jejune, c. 
 
 Intense, c. [mus. 
 
 Jocose, c. 
 
 Internus, interior, inti- 
 
 Jucundus. 
 
 Interne, inter ins, intime. 
 
 Jucunde. 
 
 Intestabilis, c. 
 
 Junctus. 
 
 Intolerabilis, c. 
 
 Juratus, s. 
 
 Intolgrans. 
 
 Juste. 
 
 Intoleranter. 
 
 Juste. 
 
 Intorte, c. 
 Intractabilis, c. 
 
 Juvenilis, c. 
 
 Juvenis, c. 
 
 Inusitatus, c. 
 Inusitate, c. 
 
 Laboriosus. 
 
 Inutilis. 
 
 Laboriose. 
 
 Inutiliter. 
 
 Lsetus. 
 
 Invalidus. 
 
 Laete. 
 
124 Guide to Latin Conversation, 
 
 Languidus. 
 Languide. 
 Lanuginosus, c. 
 Largus. 
 
 Large. 
 
 Lascivus. 
 
 Latus. 
 
 Late. 
 
 Laudabilis, c. 
 Laudabiliter, c. 
 Laudatus. 
 
 Laud ate. 
 Lautus. 
 
 Laute. 
 
 Laxatus, c. 
 Laxus. 
 
 Laxe. 
 
 Lectus. 
 
 Lecte. 
 
 Lenis. 
 
 Leniter. 
 
 Lentus. 
 
 Lente. 
 
 Lepidus. 
 
 Lepide. 
 
 Levis, c. 
 Leviter. 
 
 Libens. 
 
 Libenter. 
 
 Liber. 
 
 Libgre, c. 
 Liberfilis. 
 Liberaliter. 
 
 Libidinosus. 
 Liberatus, c. 
 Licens, c. 
 Licenter, c. 
 Licentiosus, c. 
 Limatus, c. 
 Limate, c. 
 Limpidus. 
 Liquidus. 
 Liquide, c. 
 Litteratus. 
 Litterate, c. 
 Lividus, s. 
 Locuples. 
 Longinquus, c. 
 Longinque, c. 
 Longus. . 
 Longe. 
 Loquax. 
 Lucidus. 
 Lucide. 
 Lucrosus. 
 Luctuosus. 
 Luctuose, c. 
 Luculentus. 
 Lutulentus, c. 
 Luxuriosus. 
 Luxuriose, c. 
 
 Macer. 
 Madtdus, c. 
 Magnificus. 
 Magnifice. 
 
Comparatives and Superlatives. 125 
 
 Magnop^re. 
 
 Magnus, major, maxi- 
 [mus, maximopSre. 
 Magis, maxime. 
 MaledTcens. 
 
 Maleficus, s. 
 Malev6lens, s. 
 Malignus. 
 
 Maligne, c. 
 
 Malitiose. 
 
 Malus, pejor, pessimus. 
 Male, pejus, pessime. 
 Manifestus. 
 
 Manifeste. 
 
 Mansuetus. 
 
 *Mansuete, c. 
 
 Maturus. 
 
 Mature. 
 
 Memorabilis, c. 
 Memoratus, s. 
 
 Mendax. 
 
 Mendicus, s. 
 
 Mendosus, c. 
 
 Mendose, s. 
 
 Meracus, c. 
 
 Meritus, s. 
 
 Merito, s. 
 
 Minax. 
 
 Minaciter, c. 
 
 Minutus. 
 
 Minute. 
 
 Mirabilis. 
 
 Mirabiliter, c. 
 
 Mirificus, c. 
 
 Miser. 
 
 Mis6re. 
 
 Miserabilis, c. 
 Miserabiliter, c. 
 Misericors, c. 
 
 Mitis. 
 
 Mite. 
 
 Mobilis. 
 
 ModerMus. 
 
 Moderate. 
 
 Modestus. 
 
 Modeste. 
 
 Modulatus. 
 
 Modulate, c. 
 
 Molestus. 
 
 Moleste. 
 
 Mollis. 
 
 Molliter. 
 
 Monstruosus, s. 
 
 Moratim, c. 
 
 Mordax. 
 
 Mordaciter, c. 
 
 Morosus, c. 
 
 Mordse, s. 
 
 Mortrdis, s. 
 
 Multus, plus, plurlmus. 
 Multum, plus, plurlmum. 
 Mundus. 
 
 Munificus, s. 
 
 MunTtus. 
 
 Munite, c. 
 
 Muscosus, c. 
 
126 Guide to Latin Conversation, 
 
 Mutabilis. 
 
 Obedienter, c. 
 Obesus, s. 
 
 Nasutus. 
 Nefandiis, s. 
 Neglectus, s. 
 Negligens, c. 
 Negligenter. 
 Negotiosus, c. 
 
 Obfirmatus, c. 
 
 Obligatus, c. 
 
 Obsceaus. 
 
 Obscene. 
 
 Obscurns. 
 
 Obscure. 
 
 Nequam, nequior, ne- Obsequens. 
 Nequiter. [quissimus. Obsequenter, s. 
 Nervdsus, c. Observans. 
 
 Nervose, c. 
 
 Niger. 
 
 Nitens, c. 
 
 Nitidus. 
 
 Nobilis. 
 
 * Nobiliter, s. 
 
 * Nominatus, s. 
 Notabilis, c. 
 Notabiliter. 
 Notatus. 
 
 Notus. 
 
 Nevus, s. 
 
 Neve, s. 
 
 Noxius, c. 
 Noxiosus, s. 
 Nudus, c. 
 Numerdsus. 
 Numerose. 
 
 Nuper, nuperrlme. 
 
 Observanter, s. 
 
 Obsoletus. 
 
 Obsolete, c. 
 
 Obstinatus. 
 
 Obstinate. 
 
 Obtusus, c. 
 
 Occultus. 
 
 Occulte. 
 
 Occupiitus. 
 
 Ocyor, ocyssimus. 
 Ociter. 
 
 Oculatus, s. 
 
 * Oculissimus. 
 
 Odiosus. 
 
 Odoratus. 
 
 OfFensus, c. 
 
 Officiosus. 
 
 Officiose. 
 
 Omissus, c. 
 Onerosus. 
 
 Obseratus, c. 
 Obediens. 
 
 Opacus. 
 
 Operosus. 
 
Comparatives and Superlatives. 127 
 
 Operose, c. 
 Opimus, c. 
 
 
 Penetralis, c. 
 
 
 Penitus. 
 
 Opiniosus, s. 
 
 
 Pensus, c. 
 
 Opportunus. 
 
 
 Perditus. 
 
 Opportune. 
 
 
 Perennis, c. 
 
 Optabilis, c. 
 
 
 Perfectus. 
 
 Optabiliter, c. 
 
 
 * Perfecte. 
 
 Optatus. 
 
 
 Perfidiosus, s. 
 
 Opulentus. 
 
 
 Perfidiose, c. 
 
 Opulente. 
 
 
 Periculosus. 
 
 Ordinatus. 
 
 
 Periculose. 
 
 Ornatus. 
 
 
 Perltus. 
 
 Ornate. 
 
 
 Perite. 
 
 Otiosus. 
 
 
 Perjurus, 8. 
 Perlucidus, c. 
 
 Pacatus. 
 
 
 Perniciosus. 
 
 Pacate, c. 
 
 
 Perniciose, c. 
 
 Pallidus. 
 
 
 Perniciter, c. 
 
 Paratus. 
 
 
 Persequens, a. 
 
 Parate. 
 
 
 Perseverans. 
 
 Parcus. 
 
 
 Perseveranter. 
 
 Parce. 
 
 [mus. 
 
 Perspectus, s. 
 
 Parvus, minox*, 
 
 mini- 
 
 Persuasus, s. 
 
 Parvum, minus 
 
 , min- 
 
 Pertinax. 
 
 Patens. 
 
 [ime. 
 
 Pertinaciter. 
 
 Patenter, c. 
 
 Perturbatus. 
 
 Patiens. 
 
 
 Pervagatus. 
 
 Patienter. 
 
 
 Perversus. 
 
 Pauci. 
 
 
 Pervicax. 
 
 Pavidus. 
 
 
 Pervicaciter. 
 
 Pauper. 
 
 
 Pervulgatus. 
 
 Pauperius. 
 
 
 Pestilens. 
 
 Pecuniosus. 
 
 
 Petulans. 
 
128 Guide to Latin Conversation. 
 
 Petulanter. 
 
 Prpeclarus. 
 
 Piger. 
 
 Pnieclare, 8. 
 
 Pigre, c. 
 
 Prsefractus, c. 
 
 Pilosus, c. 
 
 Prsefracte, c. 
 
 Pinguis. 
 
 Prsenobilis, c. 
 
 Pius, s. 
 
 Prsepollens. 
 
 Pie, s. 
 
 Prsesens. 
 
 Placabilis, c. 
 
 Prffistabilis. 
 
 Placatus. 
 
 Prspstans. 
 
 Placate, c. 
 
 Prsestanter, s. 
 
 PlacTdiis. 
 
 Pravus. 
 
 Placide, c. 
 
 Prave, s. 
 
 Planus. 
 
 Pressus, c. 
 
 Plane. 
 
 Presse, c. 
 
 Plenus. 
 
 Pretidsus. 
 
 Plene. 
 
 Pretidse, c. 
 
 Plumbosus, s. 
 
 Probabilis. 
 
 Politus. 
 
 Probabiliter, c. 
 
 Polite. 
 
 Probatus. 
 
 Pollenter, c. 
 
 Probus. 
 
 * Pollutus. c. 
 
 Probe, s. 
 
 Ponderdsus. 
 
 Procax. . 
 
 Popularis, 
 
 Procaciter. 
 
 Porrectus, c. 
 
 Procerus. 
 
 Portentosus. 
 
 Procere, c. 
 
 Portuosus. [tremus. 
 
 ProclTvis, c. 
 
 Posterns, posterior, pos- 
 
 Procliviter, c. 
 
 Posterius, postremo. 
 
 Productus. 
 
 Potens. [postremuin. 
 
 Producte, e. 
 
 Potenter. 
 
 Profligatus, s. 
 
 Potis. 
 
 Profluenter, c. 
 
 Potius. 
 
 Profundus. 
 
 Prsecellens. 
 
 Prof unde. 
 
Comparatives and Superlatives, 129 
 
 * Profusiis. 
 
 Pulcher. 
 
 Profuse. 
 
 Pulchre. 
 
 Project us. 
 
 Pumicosus, c. 
 
 Prolixus, c. 
 
 Pumilus. 
 
 Prolixe, c. 
 
 Purgatus. 
 
 Proiiiinens, c. 
 
 Purus. 
 
 Promptus. 
 
 Pure. 
 
 Proinpte. 
 
 Putidus. 
 
 Pronus, c. [ime. 
 
 Putide, c. 
 
 Prope, propius, prox- 
 Propensus, c. 
 
 Putus, s. 
 
 Propense, c. 
 
 Quaesitus. 
 
 Prop^rans, c. 
 
 Quaestuosus. 
 
 Properanter. 
 
 Quaestuose. 
 
 Propinquus, c. 
 
 Quietus. 
 
 Propior, proximus. 
 Prosper. 
 
 Quiete, s. 
 
 Prospere. 
 
 Racemosus, s. 
 
 Protectus. 
 
 Ramosus. 
 
 Protervus, c. 
 
 Rancidus. 
 
 Proterve, c. 
 
 Rapax. 
 
 Provectus. 
 
 Rapidus. 
 
 Providens. 
 
 Rapide, c. 
 
 Providenter, s. 
 
 Rams. 
 
 Prudens. 
 
 Rare. 
 
 Prudenter. 
 
 Recens. 
 
 Pudens. 
 
 Recenter, s. 
 
 Pudenter. 
 
 Reconditus, s. 
 
 Pudicus. 
 
 Rectus. 
 
 PudTce, c. 
 
 Recte. 
 
 Puerllis, c. 
 
 Reductus, c. 
 
 Pugnax. 
 
 Refertus. 
 
 Pugnaciter. 
 
 Refuse. 
 
 9 
 
130 Guide to Latin Conversation, 
 
 Regal is. 
 Religiosiis. 
 Religiose. 
 Remissus. 
 Remisse, c. 
 Remotus. 
 Rem5te, c. 
 Requietus, c. 
 Resinosiis, s. 
 Resoliitus, c. 
 Restrictus, c. 
 Restricte, s. 
 Retinens, s. 
 Retractatiis, c. 
 Retractiis. 
 Reverens. 
 Reverenter. 
 Ridiculdsus, s. 
 Ridiculiis, s. 
 Rigidus, c. 
 Rigide, c. 
 Robustus. 
 Rotundus. 
 Ruben's. 
 
 Ruber. 
 
 Rubicundus, c. 
 RufuSj c. 
 Rugosus, c. 
 Rustice, c. 
 
 Sacer, s. 
 Sacratus. 
 
 * Sacrilegus, s. 
 
 Saepe. 
 
 Sa?vus. 
 
 Sseve. 
 
 Sagax. 
 
 Sagaciter. 
 
 Sal ax, s. 
 
 Salsus. 
 
 Salse. 
 
 Saluber. 
 Salubriter. 
 Salutaris. 
 Sanabilis, c. 
 Sanctus. 
 
 Sancte. 
 
 Sanus. 
 
 Sane, c. 
 
 * Sapidus. 
 
 * Sapide, s. 
 Sapiens. 
 
 Sapi enter. 
 Satior. 
 
 Satius. 
 
 Satur, saturior. 
 
 Saturatus, c. 
 
 Scaber, c. 
 
 Seeleratus. 
 
 Scelerate. 
 
 Seelestus. 
 
 Sciens. 
 
 Scienter. 
 
 Scitus. 
 
 Scite. 
 
 Scrupul5sus, c. 
 
Comparatives and Superlatives. 131 
 
 Scrupulose. 
 
 Sincere, c. 
 
 Secretus. 
 
 Sinuose, c. 
 
 SecrCto, c. 
 
 Socorditer, c. 
 
 Secundus. 
 
 Solers. 
 
 Seciinde. 
 
 Sol er ter. 
 
 Securiis, c. 
 
 Solidus, s. 
 
 Secure, c. 
 
 Solide, c. 
 
 Sedfitus. 
 
 Sollicitiis. 
 
 Seditiosus, s. 
 
 Sollicite. 
 
 Seditiose. 
 
 Solutus. 
 
 Sediictus, c. 
 
 Solute, c. 
 
 Segnis, c. 
 
 Sonans, c. 
 
 Segniter, c. 
 
 Sordidus. 
 
 Senex, senior. 
 
 Sparsus, c. 
 
 Separatim, c. 
 
 Spatidsus. 
 
 Sequax, c. 
 
 Spatiose, c. 
 
 Sequior. 
 
 Specidsus. 
 
 Sequins. 
 
 Specidse. 
 
 Serenus. 
 
 Spectiitus. 
 
 Servans, s. 
 
 Spectate, s. 
 
 Serus. 
 
 Spindsiis, c. 
 
 Sero. 
 
 Spissus. 
 
 Severiis. 
 
 Spisse, c. 
 
 Severe. 
 
 Splendens, c. 
 
 Siccus. 
 
 Splendidus. 
 
 Signiflcans. 
 
 Splendide. 
 
 Significanter. 
 
 Spoil atus. 
 
 Silvester. 
 
 Spurcus. 
 
 Si mil is. 
 
 Spurce. 
 
 Similiter. 
 
 Squalidus, c. 
 
 Simplex. 
 
 Squalide, c. 
 
 Simpliciter. 
 
 Stabilis, c. 
 
 Sinceriis. 
 
 Stabiliter, c. 
 
182 Guide to Latin Conversation. 
 
 Stercoratus, s. 
 Sterilis, c. 
 Stolidus. 
 Stomacliosus, c. 
 Stoniachose, c. 
 Stremuis. 
 
 * Strict us. 
 Strigosus. 
 Studiosiis. 
 Studiose. 
 Stiiltus. 
 
 Stiilte. 
 
 Stupid us, s. 
 Suavis. 
 Suaviter. 
 Subject us, c. 
 Subjecte, s. 
 Subliitus. 
 Sublate, c. 
 
 * Sublestus. 
 Siiblimis, c. 
 Sublime. 
 Sublimiter, c. 
 Submissus, c. 
 Submisse, c. 
 Substrictus, c. 
 Subtil is. 
 Subtiliter. 
 Succensus. 
 Summisse, c. 
 Sumptuose, c. 
 Superans, c. 
 Superbus. 
 
 Superbe. [mus. 
 
 Sup^rus, superior, suprt- 
 Super, superior, supreme 
 [and suprtmum. 
 Supinus, c. 
 
 Surd us. 
 
 Suspectus. 
 
 * Suspensus. 
 
 Suspiciosus, s. 
 
 Suspiciose, c. 
 
 Taciturnus. 
 
 Tardus. 
 
 Tarde. 
 
 Tectus. 
 
 Tecte, c. 
 
 Tempgrans. 
 
 Temperanter, c. 
 Temperatus. 
 
 Temperate, c. 
 Tempestivus, c. 
 
 Tempest! ve, c. 
 
 Tempgri, temperius. 
 Tenax. 
 
 Tenaciter, c. 
 Tenebricosus. 
 
 Tener. 
 
 Tenere. 
 
 Tensus, c. 
 
 Tenuis. 
 
 Teniuter. 
 
 Tepidus. 
 
 Tepide, c. 
 
Comparatives 
 
 Teres, teretior. 
 Terribilis. 
 
 * Tersiis, .s. 
 
 Te-tfitus, c. 
 
 Teter. 
 
 Tetre. 
 
 Turbatus, c. 
 
 Turbid us. 
 
 Turbulentus. 
 Turbulente, c. 
 
 Turpis. 
 
 Turpiter. 
 
 Tutus. 
 
 Tute. 
 
 Uberior, 8. 
 
 Uberius and ubernme. 
 Ulterior, ultimus. 
 
 Ultra, ulterius, ultime, 
 [ultimo and ultimum. 
 Umbrdsus. 
 
 Unctus, c. 
 
 Unguinosus, c. 
 
 Urbanus. . 
 
 Urbane, c. 
 
 Usitatiis. 
 
 Usitate, e. 
 
 Utens, c. 
 
 Utilis. 
 
 Util iter. 
 
 Vacuus, s. 
 
 Vafer, s. 
 
 and Superlatives. 133 
 
 Valde. 
 
 Valens. 
 
 Valenter, c. 
 
 Validus. 
 
 Vaiide. 
 
 Van us. 
 
 Vastus. 
 
 Vaste. 
 
 Vecors. 
 
 Vegetus. 
 
 Vehemens. 
 
 Vehementer. 
 
 Velox. 
 
 Velociter. 
 
 Vendibilis, c. 
 
 Venenatus, c. 
 Venerabilis. 
 
 Venosus, c. 
 
 Ventosus, s. 
 
 Veil list us. 
 
 Venuste. 
 
 Verax, c. 
 
 Verbdsus. 
 
 Verbdse, c. 
 
 Verecundus. 
 
 Vea*ecunde, c. 
 Verisimilis. 
 
 Versutus. 
 
 Veins. 
 
 Vere. 
 
 * Vestitus. 
 
 Veternosus, s. 
 
 Vetus, s. 
 
134 Guide to Latin Conversation, 
 
 Vetu^tus. 
 
 Virillter. 
 
 Vetuste. 
 
 Vitiosus. 
 
 VicTnus, c. 
 
 Vitiose. 
 
 Vigilans. 
 
 Vivax. 
 
 Vigilanter. 
 
 Vi Vidus, c. 
 
 Villis. 
 
 Vivide, c. 
 
 Vi liter. 
 
 Vocabilis, c. 
 
 Villosus, 
 
 V ocalis. 
 
 Vinosus. 
 
 * Voluptuosus, 
 
 Violentus. 
 
 * Voluptuose, i 
 
 Violenter. 
 
 Vorax, c. 
 
 Viridis. 
 
 Vulgatus. 
 
 Viride. 
 
VERBA QUORUM PR^TERITA ET 
 SUPINA TIRONIBUS DIFFICUL- 
 TATIS ALIQUID AFFERRE 
 POSSUNT. 
 
 VERBS WHOSE PRETERITES AND 
 SUPINES MAY PRESENT DIFFI- 
 CULTIES TO BEGINNERS. 
 
 Abscondo, abscondi, 
 absconditum, abscon- 
 dere, to hide, 
 
 Adipiscor, adeptus 
 sum, adipisci, to acquire. 
 
 Adolesco, adolevi, 
 adiiltum, adolescere, to 
 grow up. 
 
 Affligo, afflixi, afflic- 
 tura, atiligere, to over- 
 throw. 
 
 Ago, egi, actum, agere, 
 to condiLCtf to do. 
 
 Algeo, alsi, alsum, al- 
 gere. to be cold. 
 
 Allicio, allexi, allec- 
 tum, allicere, to seduce^ 
 to attract. 
 
 Allido, allTsi, alllsum, 
 allidere, to come in con- 
 tact zvith. 
 
 Alo, alui, alitum and 
 altum, alere, to nourish, 
 
 Amicio, amicui, and 
 amixi (mre), amictum, 
 amicire, to cover, to 
 clothe. 
 
 Ango, anxi, anggre, to 
 choke, to suffocate. 
 
 Annuo, annui, annu- 
 6re, to accord, to consent 
 to. 
 
 Aperio, aperui, aper- 
 tum, aperire, to open. 
 
 Arceo, arcui, arcere, 
 to ward off, to remove. 
 
 135 
 
136 Guide to Latin Conversation , 
 
 Arguo, argiii, argu- 
 tum, argugre, to jyrove, 
 to accuse. 
 
 Aspicio, aspexi, as- 
 pectum, aspicere, to be- 
 hold. 
 
 Aveo, avere, to desire 
 eagerly. 
 
 Augeo, aiixi, aiictum, 
 augere, to increase. 
 
 Bibo, bibi, bibitum, 
 bibere, to drink. 
 
 Cado, cecTdi, casiira, 
 cadere, to fall. 
 
 Csedo, cecidi, cjesum, 
 caedgre, to strike^ to cut. 
 
 Caleo, calui, calesc6re, 
 calere, to be ivarm. 
 
 Cano, ceemi, cantum, 
 cangre, to sing. 
 
 Capio, cepi, captum, 
 cap6re, to take. 
 
 Carpo, carpsi, carp- 
 turn, carpgre, to tear 
 away. 
 
 Caveo, cavi, caiitum, 
 cavere, to take care. 
 
 Cedo, cessi, cessum, 
 cedere, to go, to give way. 
 
 Censeo, censui, cen- 
 sum, censere, to think. 
 
 Cerno, crevi, cretum, 
 centre, to see. 
 
 Claudo, claiisi, clau- 
 sum, claud^re, to sfnit. 
 
 Coalesce, coalui, co- 
 alitum, coalere and coal- 
 escere, to grow up. 
 
 Coepio, coepi, coeptum, 
 coepere, to begin. 
 
 Coerceo, coercui, co- 
 ercitum, coerce re, to con- 
 fine, repress. 
 
 CollTdo, colllsi, colli- 
 sum collid^re, to dash 
 against. 
 
 Colo, colui, cultum, 
 colere, to cultivate. 
 
 Comminiscor, com- 
 mentus sum, commin- 
 isci, to invent. 
 
 Como, comsi and 
 compsi, comtum and 
 comptum, com^re, to 
 comb. 
 
 Comperio, compgri, 
 compertum, comperire, 
 to discover^ to learn. 
 
 Compesco, compescui, 
 compescere, to contain. 
 
 Compingo, compegi, 
 compactum, compin- 
 g6re, to thrust^ to drive. 
 
 Concresco, concrevi, 
 concretum, concrescere, 
 to grow together. 
 
Verbs, 
 
 137 
 
 Conciipio, conciipivi, 
 concupitum, concupere, 
 to covet, to long for. 
 
 Condo, condidi, con- 
 dltum, cond^re, to hide. 
 
 Condio, condii, and 
 ivi, conditum, condire, 
 to season. 
 
 Con fligo, con fli x i, con - 
 flictiim, confligere, to 
 fight. 
 
 Congruo, congrui, 
 congnigre, to come to- 
 gether. 
 
 Consto, constiti, cons- 
 iatum and constitura, 
 constare, to stop, to be, 
 to cost. 
 
 Consulo, consiilui, 
 consultum, consulere, to 
 consult. 
 
 Consumo, consumpsi, 
 consumptura, consii- 
 mere, to consume. 
 
 ContingOjContigi, con- 
 tact um, contingere, to 
 arrive at, to attain. 
 
 Coquo, coxi, coctum, 
 coquere, to cook. 
 
 CoiTigo, correxi, cor- 
 rectum, corrig^re, to 
 chastise. 
 
 Corripio, corripiii, 
 correptum, corripere, to 
 seize. 
 
 Credo, credidi, credi- 
 tum, credgre, to believe. 
 
 Crepo, crepui, crepi- 
 tiim, crepare, to crackle, 
 to resound. 
 
 Cresco, crevi, cretum, 
 crescgre, to grow. 
 
 Cubo, ciibiii and Cu- 
 ba vi, cubitum, cubare, to 
 lie in bed. 
 
 Cudo, cudi, cusum, cu- 
 dere, to beat, to forge. 
 
 Cupio, cupii and cu- 
 pTvi, cupltum, cupere, to 
 desire. 
 
 Curro, cucurri, cur- 
 sum, currere, to run. 
 
 Do, dedi, datum, dare, 
 to give. 
 
 Decern o, decrevi, de- 
 er etum, decern gre, to de- 
 cide, to decree. 
 
 Deferveo, defervui, 
 defervere and deferves- 
 cere, to cease to boil. 
 
 Deleo, delevi, dele- 
 turn, delere, to efface, to 
 destroy. 
 
 Demo, demsi and 
 dempsi, demtum and 
 
138 Guide to Latin Conversation, 
 
 demptum, demure, to re- 
 move, withdraw. 
 
 Depri mo, depressi, de- 
 pressum, deprimgre, to 
 depres.^, to sink. 
 
 Descendo, descendi, 
 descensum, descendere, 
 to descend. 
 
 Desino, desTvi and de- 
 si i, desitum, desinere, 
 to cease. 
 
 Desisto, destiti, desti- 
 tum, de>istere, to desist. 
 
 Diligo, dilexi, dilec- 
 tum, diligere, to cherish. 
 
 Dirimo, diremi, di- 
 remtum and diremp- 
 tum, dirimere, to party 
 to separate. 
 
 Diripio, diripui, di- 
 rep turn, diripere, to tear 
 asunder. 
 
 Dir no, dirni, dirti- 
 tum, dir Here, to demol- 
 ish, to destroy 
 
 Disco, didici, dicitum 
 [rare), discere, to learn. 
 
 Divido, divisi, divi- 
 sum, dividere, to divide. 
 
 Doleo, dolui, dolitum, 
 dolere, to he in pain. 
 
 Doceo, docui, doctum, 
 docere, to teach. 
 
 Domo, domui, domi- 
 tiim, domare, to tame. 
 
 Diico, duxi, ductum, 
 ducfire, to lead. 
 
 Duresco, dnrui, du- 
 rere and durescere, to 
 grow hard. 
 
 Edo, edidi, esuni and 
 estiim, edSre, to eat. 
 
 Edo, edidi, editum, 
 edere, to publish, to say. 
 
 Elicio, elicui, elici- 
 tum, elicere, to draw out. 
 
 Elldo, ellsi, ellsum, 
 elidere, to bruise, to grind. 
 
 Eligo, elegi, electum, 
 eligere, to choose, to elect. 
 
 Eluceo, eluxi, elu- 
 cere, to shine, to glitter. 
 
 Emo, emi, emptiim, 
 emere, to buy. 
 
 Emungo, emiinxi, 
 emunctum, emungere, 
 to blow the nose. 
 
 Eneco, enecui, eneca- 
 tum and enectiim, enec- 
 are, to fill. 
 
 Eruo, erui, erutuin, 
 eruere, to draw out, to 
 subvert. 
 
 Evado, evasi, evasum, 
 evadere, io go out, to es- 
 cape. 
 
Verbs, 139 
 
 Excello, excellui, ex- 
 cellere, to excel. 
 
 Expergiscor, exper- 
 rectiis sum, expergisci, 
 to awakr. 
 
 Expleo, explevi, ex- 
 pletum, explere, to Jill 
 again. 
 
 Ex plod o, explosi, ex- 
 plosum, explodere, to 
 hias, to disapprove. 
 
 Exprimo, express!, 
 expressum, exprimere, 
 to express. 
 
 ExquTro, exquisivi, 
 exqnisitura, exquirere, 
 to seek a gain , to enquire. 
 
 Exsero, exserui, ex- 
 sertum, exserere, to put 
 forth. 
 
 Exsilio, exsilii and 
 exsilui, exsultum, ex- 
 si lire, to leap forth, to go 
 out. 
 
 Fallo, fefelli, falsum, 
 fallere, to deceive. 
 
 Farcio, farsi, fartum, 
 farcTre, to stuff, to Jill. 
 
 Fateor, fassus sum, 
 fateri, to confess. 
 
 Faveo, favi, fautum, 
 favere, to favor. 
 
 Ferio, ferii*e, to strike. 
 
 Fero, tuli, latum, 
 ferre, to bear. 
 
 Fido, fisus sum, fi- 
 dere, to conjide. 
 
 Figo, fixi, fixum, fi- 
 gure, to fix, to plant. 
 
 Findo, fidi, fissum, fin- 
 dere, to cleave. 
 
 Fingo, finxi, fictum, 
 fingere, to feign, to repre- 
 sent. to make. 
 
 Flecto, flexi, flexum, 
 flectere, to curb, to bend. 
 
 Fleo, flevi, fletum, 
 flere, to weep. 
 
 Floreo, florui, florere 
 and floresc6re, to flourish. 
 
 Fluo, fluxi, fluxum, 
 fluere, to flow. 
 
 Fodio, fodi, fossum, 
 fodere, to dig. 
 
 Foveo, fovi, fotum, 
 fovere, to inflame. 
 
 Frango, fregi, frac- 
 tum, frangere, to break. 
 
 Fremo,fremui, fremi- 
 tum, fremgre, to tremble. 
 
 Frendo and frendeo, 
 frendere and frendere, 
 to gnash the teeth. 
 
 Frico, fricui, frica- 
 tum and frictum, fri- 
 care, to rub. 
 
140 Guide to Latin Conversation, 
 
 Fruor, fruTtus and 
 fructus sum, fnii, to en- 
 joy. 
 
 Fugio, fugi, fugitum, 
 fugere, to fiy from. 
 
 Fulcio, fulci, fultum, 
 fulcire, to prop, to stay. 
 
 Fiilgeo, fulsi, fulgere, 
 to shine, to brighten. 
 
 Fiindo, fiidi, fusiiin, 
 fimdere, to pour. 
 
 Geino, gemui, gemi- 
 tuin, gemgre, to groan. 
 
 Gero, gessi, gestum, 
 gerere, to carry on, to 
 produce. 
 
 Gigno, genui, geni- 
 tum, gignere, to bring 
 Jorth. 
 
 Gradior, grcssus sum, 
 gradi; (o walk, to advance. 
 
 Haereo, hsesi, haesum, 
 haerere, to stick, to hesi- 
 tate. 
 
 Haurio, hausi, liaus- 
 tum, haurire, to draw up. 
 
 Horreo, horrui, hor- 
 rere and horrescere, to 
 stand on end. 
 
 Ico, ici, ictum, icere, 
 to strike, to wound. 
 
 Ignosco, ignovi, igno- 
 tum, ignocSre, to pardon. 
 
 Impingo, impegi, im- 
 pactum, impingere, to 
 throw. 
 
 Incido, incidi, inci- 
 dere (cado), to fall. 
 
 IncTdo, incidi, incT- 
 sum, incidere (ccedo), to 
 cut. 
 
 Incumbo, incubui, in- 
 cubitum, incumbgre, to 
 lie on, to exert oneself. 
 
 Indiilgeo, indulsi, in- 
 dultum, indulgere, to be 
 indulgent toward. 
 
 Ingruo, ingrui, in- 
 gruSre, to attack, lo fall 
 upon. 
 
 Intueor, intuitus sum, 
 intueri, to look with at- 
 tention. 
 
 Irascor, iratus, sum, 
 irasci, to get angry. 
 
 Jaceo, jacui, jacere, to 
 lie down, to recline, etc. 
 
 Jacio, jeci, j actum, 
 jacere, to throw, to cast. 
 
 Jubeo, Jussi, jussum, 
 jubere, to order. 
 
 Juvo, juvi, jutum, ju- 
 vare, to aid. 
 
 Labo, lapsus sum, la- 
 bi, to fall. 
 
Verbs. 
 
 141 
 
 Lii?do, laesi, Itesiim, 
 laed^re, to wound. 
 
 Lambo, Iambi, 1am- 
 bere, to lick. 
 
 Langiieo, langiii, lan- 
 guere, to lamjuish. 
 
 Lateo, latiii, latere, to 
 hide. 
 
 Lavo, lavi, lautiim 
 and lotum, lav^re and 
 lavare, to wash. 
 
 Lino, levi and livi, 
 litiim, lingre, to smear^ 
 to cover. 
 
 Linquo, liqiii, lin- 
 qnSre, to leave. 
 
 Luceo, luxij lucere, 
 to shine. 
 
 Ludo, lusi, liisum, lu- 
 dSre, to ptay. 
 
 Lugeo, luxi, luctum, 
 lugere, to iveep. 
 
 Mando, mandi, man- 
 sum, mandgre, to chew. 
 
 Maneo, mansi, man- 
 sum, manere, to dwell. 
 
 Medeor, mederi, to 
 cure, to care for. 
 
 Mergo, raei'si, mer- 
 sum, merg^re, to plunge. 
 
 Meto, messui, mes- 
 sum, metere, to harvest. 
 
 Metior, mensus sum, 
 metlri, to measure. 
 
 Metuo, metui, metii- 
 turn, metu6re, to fear. 
 
 Misceo miscui, mix- 
 tum and mistum, mis- 
 cere, to mix, to join. 
 
 Misereor, miser tus 
 
 sum, misereri, to have 
 pity. ^ 
 
 Mitto, misi, raissum, 
 mittere, to send. 
 
 Mcereo, moestus sum, 
 moerere, to afflict. 
 
 Molo, molui, moli- 
 tum, mol6re, to grind. 
 
 Mordeo, memordi, 
 morsum, mordere, to 
 bite. 
 
 Moveo, movi, motum, 
 movere, to move. 
 
 Miilceo, mulsi, mul- 
 sum, mulcere, to caress. 
 
 Mulgeo, mulxi and 
 mulsi, mulctum and 
 mulsum, mulgere, to 
 milk. 
 
 Nanciscor, nactus 
 sum, hancisci, to find. 
 
 Neco, necui and ne- 
 ciivi, necatum and nec- 
 tum {rare)j necilre, to 
 kill. 
 
 Necto, nexui, nexum, 
 Hectare, to knot. 
 
142 Guide to Latin Conversation, 
 
 Negligo, neglexi, ne- 
 glectum, negligere, to 
 necfUct, 
 
 Nitor, nisus and nixus 
 sum, niti, to drive. 
 
 Noceo, nocui, noci- 
 tiim, nocere, to harm. 
 
 Nosco, novi, notiim, 
 noscere, to know. 
 
 Nubo, nupsi, nuptum, 
 nubere, to marry. 
 
 Oblino, lini, livi, evi, 
 oblitum, oblinere, to 
 anoint. 
 
 Obllnio, oblinivi, ob- 
 linire, to lay over, to erase. 
 
 Obliviscor, oblltus 
 sum, oblivisci, to forget. 
 
 Obsideo, obsedi, ob- 
 sessum, obsidere, to be- 
 siege. 
 
 Obsoleo, obsolevi, ob- 
 soletum, obsolere and 
 obsolescere, to be obso- 
 lete. 
 
 Occtdo, occului, oc- 
 cultum, occulere, to hide. 
 
 Oleo, olui, olere, to 
 spread an odor. 
 
 Operio, operui, oper- 
 tum, operire, to cover. 
 
 Ordior, orsus sum, or- 
 diri, to begin. 
 
 Orior, ortus sum, 
 orlri, to be born. 
 
 Paciscor, pactus sum. 
 pacisci, to treat. 
 
 Pando, pandi, pan- 
 sum and passum, pan- 
 dere, to extend. 
 
 Pango, panxi or pe- 
 pigi, pactum, pangere, 
 to fasten in. 
 
 Parco, peperci and 
 pars! [old), parcitum 
 and parsum, parcere, to 
 spare. 
 
 Pareo, parui, pari- 
 tum, parere, to obey. 
 
 Pario, pepgri, par- 
 turn, parSre, to bring 
 forth. 
 
 Pasco, pavi, pastum, 
 pascSre, to nourish. 
 
 Pateo, patui, patere 
 and patescere, to be open, 
 evident. 
 
 Paveo, pavi, pavere, 
 to be afraid. 
 
 Pecto, pexi and pexui, 
 pexum and pectitum, 
 pectere, to comb. 
 
 Pello, peptdi, pulsum, 
 pellere, to push, to strike. 
 
 Pellicio, pellexi, pel- 
 lectum, pellicere, to at- 
 tract. 
 
Verbs, 
 
 143 
 
 Pendeo, pependi,pen- 
 dere, to hwigj to be sus- 
 pended. 
 
 Pendo, pependi, peii- 
 suni, pendere, to weigh. 
 
 Percello, perculi,per- 
 ciilsuiii, percellere, to 
 sti ike. 
 
 Percutio, percussi, 
 percussuiii, percutere, 
 to beat. 
 
 Perdo, perdidi, perdi- 
 tum, perdere, to lose. 
 
 Peto, petii, and pe- 
 tivi, petltum, petere, to 
 seek, to aak 
 
 Pingo, piiixi, pictum, 
 pingere, to paint. 
 
 Pinso, pinsiii, pin- 
 sum, pinsitum and pis- 
 tiiin, pinsere, to gruid^ 
 to pound. 
 
 Plaiido, plausi, plau- 
 sum, plaudere, to ap- 
 plaud. 
 
 Plecto, plectere, to 
 whip, to punish. 
 
 Polio, polivi and po- 
 lii, polltum, poHre, to 
 polish. 
 
 Polleo, pollere, to be 
 powerful. 
 
 Polluo, pollui, pollu- 
 tum, polluere, to spoil. 
 
 Pono, posiii, positum, 
 ponere, to restj to place. 
 
 Posco, poposci, posci- 
 tum, poscere, to ask. 
 
 Poto, potavi, pota- 
 tum and potum, po- 
 tiire, to drink. 
 
 Prsesto, prpestiti, prses- 
 tituin and praestiitum, 
 praestare, to surpass^ to 
 ejccel. 
 
 Prandeo, prandi, 
 pransum, prandere, to 
 breakfast. 
 
 Premo, pressi, pres- 
 sum, premere, to press. 
 
 Prodo, prodidi, prodi- 
 tum, prodere, to discover. 
 
 Proficiscor, profectus 
 sum, proficisci, to depart. 
 
 Promo, promsi and 
 prompsi, promtum and 
 promptum, promere, to 
 draw from. 
 
 Proripio, proripui, 
 proreptum, proripere, 
 to take off, to drag along. 
 
 Pungo, pupugi and 
 punxi, punctum, pun- 
 gere, to pricky to sting. 
 
144 Guide to Latin Conversation, 
 
 Putreo,putrui,putrere 
 and putreseere, to rot. 
 
 Qusero, qusesivi, quse- 
 situm, qusergre, to aeek. 
 
 Quatio, quassum, qua- 
 tere, to shake. 
 
 Queror, questus sum, 
 queri, to complain. 
 
 Quiesco, qiiievi, quie- 
 tuiii, quiescere, to rest. 
 
 Rado, rasi, rasum, ra- 
 d6re, to scrape off. 
 
 Rapio, rapiii, raptum, 
 rapere, to bear away. 
 
 Recido, recidi, recii- 
 sum, recidere {cado), to 
 relapse. 
 
 RecTdo, recTdi, red- ' 
 sum, reddfire (ccedo)j to 
 cvt. to cut off. 
 
 Reddo, reddidi, reddi- 
 tum, reddere, to give 
 hack. 
 
 Refello, refelRre, to 
 refute. 
 
 Rego, rexi, rectum, 
 regere, to reign. 
 
 Reminiscor, reminis- 
 ci, to recollect. 
 
 Repo, repsi, reptum, 
 repere, to crawl. 
 
 Reor, ratus sum, reri, 
 to think j to believe. 
 
 Resipio, resipui, resi- 
 p6re and resipiscere, to 
 feel. 
 
 Respicio, respexi, res- 
 pectum, respicSre, to 
 look at. 
 
 Respondeo, respond!, 
 responsum, respondere, 
 to answer. 
 
 Respuo, respui, res- 
 puSre, to reject, to repel. 
 
 Retundo, rettidi, retii- 
 sum and retunsura, re- 
 tundgre, to blunt, to re- 
 pulse. 
 
 Rideo, risi, risum, ri- 
 dere, to laugh. 
 
 Rigeo, rigui, rigere 
 and rigescere, to freeze. 
 
 Rodo, rosi, rosum, ro- 
 d6re, to gnaw. 
 
 Rumpo, rupi, rup- 
 tum, rumpere, to break, 
 to separate. 
 
 Ruo, rui, ruitum and 
 rutum, mere, to rush 
 forth, to fall down. 
 
 Salio, salii and saiui, 
 saltum, salire, to jump. 
 
 Sallio, salii and sa- 
 livi, salTtum, salire and 
 sallire, to salt. 
 
Verbs, 
 
 145 
 
 Saiicio, sanxi, sancl- 
 tuni and sanctum, sanc- 
 ire, to establishj to sanc- 
 tion. 
 
 Sapio, sapivi and sa- 
 pui, sapgre, to hate a rel- 
 ish, to be ivise. 
 
 Sarcio, sarci, sartum, 
 sarcire, to piece, to repair. 
 
 Satiigo, sategi, satac- 
 tum, sataggre, to satisfy. 
 
 Scindo, scidi, scissum, 
 scindwre, to cleave. 
 
 Scisco, scivi, scitum, 
 sciscere, to decree, to de- 
 cide. 
 
 Seco, secui, sectum, 
 secare, to cut, to cut off. 
 
 Sedeo, sedi, sessum, 
 sedere, to sit down. 
 
 Senesco, senui, se- 
 nere and senescSre, to 
 grow old. 
 
 Sentio, sensi, sensum, 
 sentire, to perceive, to 
 think, to feel. 
 
 Sepelio, sepelii and 
 sepelivi, sepultum, sepe- 
 lire, to bury. 
 
 Sepio, sepsi, septum, 
 sepire, to surround. 
 
 Sero, sevi, satum, se- 
 r6re, to sow. 
 
 10 ^ 
 
 Sero, serui, sertum, 
 ser6re, to interlace. 
 
 Serpo, serpsi, serp- 
 tum, serpC^re, to creep. 
 
 Sido, sidi and sedi, 
 sessum, sidSre, to sit 
 down. 
 
 Singultio, singultire, 
 to sob, to groan. 
 
 Sino, sivi, situm, si- 
 n6re, to permit. 
 
 Sisto, stiti, statum, 
 sistSre, to stop. 
 
 Soleo, solitus sum, so- 
 lere, to be accustomed. 
 
 Sol VO, solvi, solutum, 
 solvere, to untie, to break. 
 
 Sono, sonui, somtum, 
 sonare, to sound, to ring. 
 
 Sorbeo, sorbui, sorp- 
 tum, sorbere, to swallow. 
 
 Sperno, sprevi, spre- 
 tum, sperrigre, to despise. 
 
 Splendeo, splendid, 
 splendere, to shine, to 
 glisten. 
 
 Spondeo, spopondi, 
 sponsum, spondere, to 
 solemnly promise. 
 
 Spuo, spui, sputum, 
 spuSre, to spit. 
 
 Sto, steti, statum, 
 stare, to stand. 
 
146 Guide to Latin Conversation. 
 
 Sterno, stravi, stra- 
 tum, sternSre, to spread, 
 
 Sterto, stertui, ster- 
 tere, to snore. 
 
 Strepo, strepui, strepi- 
 tum, strepere, to resound. 
 
 Strideo, stridere, to re- 
 echo, to resound. 
 
 Stringo, strinxi, stric- 
 tum, stringere, to bind, to 
 draw together. 
 
 Struo, strnxi, struc- 
 tum, struere, to construct. 
 
 Studeo, studui, stu- 
 dere, to study. 
 
 Suadeo, suasi, suasum, 
 suadere, to persuade. 
 
 Sugo, suxi, suctum, 
 sugere, to suck. 
 
 Sumo, sumsi and 
 sumpsi, sumptum, su- 
 mere, to take. 
 
 Surgo, surrexi, sur- 
 rectum, surggre, to rise. 
 
 Tabeo, tabui, tabere, 
 to melt away. 
 
 Taceo, tacui, taciturn, 
 tacere, to he .silent. 
 
 Tango, tetigi, tactum, 
 tangere, to touch. 
 
 Tego, texi, tectum, 
 tegere, to cover. 
 
 Texo, texui, textum, 
 texere, to weave. 
 
 Ternno, temsi and 
 tempsi, temtum and 
 temptum, temnfire, to 
 despise. 
 
 Tendo, tetendi, ten- 
 turn, tensum, tendgre, to 
 stretch out. 
 
 Teneo, tenui, tentum, 
 ten ere, to hold. 
 
 Tergeo and tergo, ter- 
 si, tersum, tergere and 
 tergere, to mb, to clean 
 
 Tero, trivi, tritum, te- 
 rere, to grind, to pound. 
 
 Timeo, timui, timere, 
 to fear. 
 
 Tingo, tinxi, tinctum, 
 tinggre, to dye 
 
 Tollo, sustuli, subla- 
 tum, tollgre, to bear 
 away. 
 
 Tondeo, totondi, ton- 
 sum, tondere, to shear. 
 
 Tono, tonui, tonitum, 
 tonare, to thunder 
 
 Torpeo, torpui, tor- 
 pere, to he torpid. 
 
 Torqueo, torsi, tor- 
 sum and tortum, tor- 
 quere, to twist. 
 
 Torreo, torrui, tos- 
 tum, torrere, to dry, to 
 roast. 
 
Verds, 
 
 147 
 
 Traho, traxi, trac- 
 turn, traliSre, to draw. 
 
 Transilio, transilivi, 
 transilii and transilui, 
 transiiltum, transilire, 
 to trap. 
 
 Tremo, tremui, tre- 
 mere, to tremble. 
 
 Trudo, trusi, trusum, 
 trudere, to shove fonvard. 
 
 Tiieor, tuitus sum, tu- 
 eri, to consider, lo protect. 
 
 Tundo, tutiidi, tun- 
 sum and tusum, tun- 
 dere, to strike. 
 
 Turgeo, tursi, turgere, 
 to swell. 
 
 Ulciscor, ultus sum, 
 ulcisci, to avenge. 
 
 Ungo, unxi, unctum, 
 unggre, to anoint. 
 
 U ro, ussi, ustum, 
 urere, to burn. 
 
 Urgeo, ursi, ursum, 
 urgere, to urge, to press. 
 
 Utor, usus sum, uti, 
 to use. 
 
 Valeo, valui, valere, 
 to be. strong, well. 
 
 Veho, vexi, vectum, 
 vehere, to draw. 
 
 Velio, vein and vulsi, 
 vulsum, vellSre, to draw 
 forth. 
 
 Vendo, vendidi, ven- 
 ditum, vendere, to sell. 
 
 Veneo, venii and ve- 
 nlvi, venitum, venire, 
 to be sold. 
 
 VeiTO, vend, versum, 
 verrere, to sweep off. 
 
 Verto, verti, versum, 
 vertere, to turn. 
 
 Vescor, vesci, to feed 
 on. 
 
 Veto, vetui, vetitum, 
 vetare, to forbid. 
 
 V ideo, vidi, visum, vi- 
 dere, to see. 
 
 Vinco, vici, victum, 
 vincere, to conquer. 
 
 Vincio, vinxi, vine- 
 turn, vincire, to lie, to 
 knot. 
 
 Viso, visi, visum, vi- 
 sgre, to examine, to visit. 
 
 Vivo, vixi, victum, 
 vivgre, to live. 
 
 Volo, volui velle, to 
 wish. 
 
 Volvo, volvi, volu- 
 tum, volvgre, to turn 
 round. 
 
 Vomo, vomui, vomi- 
 tum, vomere, to vomit. 
 
 Voveo, vovi, votum, 
 vovere, to vow, to make a 
 vow. 
 
DE RATIONE INTERROGANDI ET RE- 
 SPONDENDI PRi^iCEPTA 
 QUiEDAM. 
 
 GRAMMATICAL CONSTRUCTION OF 
 QUESTION AND ANSWER. 
 
 I,— QUESTIONS. 
 
 1. There are two kinds of questions : the di- 
 rect and the indirect The indirect question is 
 always expressed by a subordinate proposition. In 
 the sentences : Tell me ivho you are, I wish to know 
 what he is doing, who you are, what he is do- 
 ing, are indirect questions. The direct question 
 is put thus: Who are you? What is he do- 
 ing? 
 
 I 1. — Direct Questions. 
 
 2. The following pronouns and adverbs are 
 
 often used in direct questions : Quis, quisnam ec- 
 
 quis; ecquisnam,^ uier^ for two persons or things; 
 
 1 Eoquis, ecquisnam, ecquo, ecquando, expect an affi rraative 
 answer. 
 
 Quid, subject or object of a verb of asking, is used alone 
 or is followed by a substantive in the nominative, the ac- 
 cusative, or the genitive case. Quid tibi videUir ? (Cic.) How 
 
 148 
 
Question and Answer, 149 
 
 qmliSy for quality; quantus, quantum, quam, for 
 dimensions, quantity ; quanti, for price, value ; 
 quanto, in comparisons; quot, quotie^i, quoins, quo- 
 teni, quotuplex, quotuplus, for number; cujus, for 
 possession; cujas, for country; ubi, quo, ecquo, 
 uiule, qua, quorsum, quorsus, utro, utrobi, utrubi, for 
 place ; quando, ecquando, quamdiu, quamdudum, for 
 time; cur, quare, quamobrem, quin, for cause, mo- 
 tive ; quomodo, quemadmodum, lU, qui,^ for man- 
 ner and instrument. 
 
 Quis hie loquitur? Ter. 
 
 Who speaks here f 
 
 Qui tu es homo ? Ter. 
 
 Who are you f 
 
 Quis hie est homo ? Ter. 
 
 Who is this man here f 
 
 Quaenam audiam? 
 
 What am I to hear ? 
 
 does it look to you? Quid tibi nomm est? ('Plant.) What is 
 your name^ Quid tu hominis es ? (T6r.) What man art thou? 
 Quod is always followed by a substantive in the same case. 
 Quod scefus enmmisit? What crime has he committed? In- 
 terrogative pronouns are used only with nouns which are 
 expressed, in the cases which have the same form for the 
 masculine and neuter. Thus we say: Cui rei studes? de 
 qua re loqueris? and not Cui studes? de quo loqueris? 
 
 2 With how, why, in Latin, we always employ in prose a 
 personal mood, as Car Simulas? (Ter.) Why dissimulate? 
 Cur me excrucio ? (Cic.) Why torment me ? 
 
150 Guide to Latin Convcp'^-^.atic^i^ 
 
 Quidnam incepturus est? 
 
 What is he to undertake f 
 
 Quid tibi vis ? Quid feci ? 
 
 T17ta^ do you wish ? What have I done f 
 
 Quid est ? Quid rides ? Quid taces ? 
 
 What is it? Why laugh? Why silent? 
 
 Ex duobus uter dignior ? Quint. 
 
 Which is the worthier ? 
 
 Quanti emisti ? Ter. 
 
 How much have you paid for it ? 
 
 Hora quota est ? Hor. 
 
 W hat time is it ? 
 
 Cujum pecus? Vir. 
 
 Whose flock? 
 
 Cujates estis ? Plaut. 
 
 From what country are you? 
 
 . Ubi vidisti ? Ubi quaeram ? Ter. 
 
 Where have you seen it ? Where shall I seek it ? 
 
 Quo bine te agis? Ter. 
 
 Whither are you going? 
 
Question anclf Ansioer, 151 
 
 Unde egreditur? Unde id scis? Ter. 
 
 Whence does he depart f Whence did you learn that? 
 
 Quorsum haec pertinent ? Cic. 
 
 What is the drift of this talk ? 
 
 Quando gentium ? Plaut. 
 
 When then ? 
 
 Quandiu nos eludet ? Cic. 
 
 How long shall he make sport of us ? 
 
 Cur simulas igitur ? Quin taces ? Ter. 
 
 Why dissimulate? Why are you not silent? i 
 
 Quamobrem id non facis? Ter. 
 
 Why do you not do this? 
 
 Ut vales? Qui sciam? Ter- 
 
 How do you do? How may 1 know it? 
 
 Msecenas quomodo tecum ? Hor. 
 
 How is it with yoUj Mcecenas? 
 
 3. When the pronouns and adverbs just enu- 
 
 merated are not used, the particles ne^ an, numquid, 
 numnam, nonne, annon, utrum, may be employed. 
 
 When the answer to a question is doubtful, ne 
 or an is used ; ne is always placed after a word. 
 
152 Guide to Ledin Conversation, 
 
 and an ordinarily begins a subordinate proposi- 
 tion.^ 
 
 Novistine Euclionem ? Plant 
 
 Do you know Euclion f 
 
 Obsecro, an non civis est? Ter. 
 
 Tell me, I pray you, is he a citizen f 
 
 4. If the answer expected is to be negative, 
 num, nvmquid, numrie, immnam, are used, in the 
 beginning of the sentence.’-^ 
 
 Num cadit in virum bonum mentiri? Cic. 
 Is it permitted a good man to lie ? 
 
 Numquid vos duas habetis patrias? Cic. 
 
 Have you two countries f 
 
 Numne Deum ipsum vidistis? Cic. 
 
 Have you seen God? 
 
 5. If the answer expected is to be affirmative, 
 nonne, annon, nihilne, are used. 
 
 Nonne id satis erat? Ter. 
 
 Was not that enough ? 
 
 1 An and annon serve to announce the second part of an 
 interrogation which has two members, and correspond to 
 or. They begin a proposition which stands as an explana- 
 tion or as an answer to another ; we could not say an no- 
 visti Euclionem f 
 
 2 Numquid is stronger than num. 
 
Question and Answer. 153 
 
 Pater ejiis rediit, annon? Ter. 
 
 Has his father returned or notf 
 
 Nequidquam liberum te dicis, annon est rnetus 
 omnis servitus ? Cic. 
 
 In vain do you call yourself free ; is not every fear a 
 bondage f 
 
 6. When the question regards two things or 
 two persons, utruni or ne is used in the first mem- 
 ber, and an before the second. ‘ 
 
 Guatulerne tibi, an timeam ? Cic. 
 
 Should I congratulate^ or should I fear you ? 
 
 Uter popularis est tune, an ego ? Cic. 
 
 Who of the two is 'popular ^ you or If 
 
 Utrum ea vestra, an nostra culpa est ? 
 
 h it your fault or ours f 
 
 Utrum taceam, an prsedicem ? Ter. 
 
 Should I remain silent^ or should I speak f 
 
 1 Ne, utrum, are sometimes understood : Eloquar an si~ 
 learn f (Virg.) Shall 1 speak or shall t remain silent f Non 
 mihi respondes f (Ter.) You do not answer me ? 
 
 Ne is always used after a word. 
 
 An is sometimes replaced by ne : Jastiticene prius mirer 
 belline laborum (Hellen. p. labores)? (Virg.) Must 1 rather 
 admire thy justice than thy martial deeds f Quid refert 
 elamne palamne roget f (Tib.) What matters it whether he ask 
 in secret or openly f 
 
154 Guide to Latin Conversation. 
 
 7 * When we ask whether a thing exists or not, 
 whether an event has taken place or not, the sen- 
 tence is expressed as a simple affirmation, necveox 
 arinon being placed at the end. 
 
 Sunt haec tua verba necne ? Cic. 
 
 Are these your words or not f 
 
 Bellum indicimus annon ? Cic. 
 
 Shall we declare ivar or not? 
 
 Pater ejus rediit, annon ? Ter. 
 
 Has his father returned or not ? 
 
 § 2. — Indirect Questions, 
 
 8. In indirect questions, as in direct, the pro- 
 nouns and adverbs quiy qualis, cur^ etc., are used.' 
 
 1 Indirect questions generally follow the verbs scirei 
 nejsdrei ignorare, quaerere^ interrogare^ videre^ deliberare^ 
 dijudicarey decernere^ etc. The relative pronoun should 
 not be confounded wiih the interrogative pronoun. The 
 relative pronoun has an antecedent expressed or under- 
 stood, and is construed with the indicative; the interro- 
 gative pronoun is always followed in indirect questions by 
 tbe subjunctive. Thus, Scio quae tu nescis signifies i 
 know things which you do not know, while Scio quae tu nes- 
 cias signifies I know what the things are which you do not 
 know. Likewise, Di^am tamen quod sentio signifies I will 
 teU nevertheless that which (id quod) I think, the thing which 
 I think, and Dicam tamen quid sentinm, 1 ivitl tell nevertheless 
 (what?) luhat I think, what my thought is, what thing I think. 
 Quid sentiam is here the object of the verb dicam. 
 
Question and Answer, 155 
 
 Nescio quid egeris. Cic. 
 
 I know not what you have done. 
 
 Quis ego sim cognosces. Sail. 
 
 You know who I am. 
 
 Ausculto, loquere quid velis. Ter. 
 
 I listen j say what you will. 
 
 Quid est causae cur repudietur? 
 What reason is there for rejecting him f 
 
 9 . When these adverbs and pronouns are not 
 used, ne, num^ an^ nonnCy annoUy utrum, etc., are 
 used instead. If the interrogative sentence con- 
 sists of but one member, ne, nuniy and sometimes 
 an may be used. 
 
 Quaeritur idemne sit pertinacia et perseverantia 
 
 [Cic. 
 
 It is asked if obstinacy and perseverance are one and 
 the same thing. 
 
 Quaeritur an siccari palus Pomptina possit. Quint. 
 It is asked if the Pontine marshes can he drained. 
 
 Interrogavit hove an esset latior. Phaed. 
 She asked if she was not larger than the ax. 
 
156 Guide to Latin Conversation, 
 
 lO. If the question has several members, 
 uirum, ne, 'nuin are used in the first member, and 
 an at the beginning of the othersd 
 
 Quis scire possit unusne mundus sit, an plures? 
 
 [Cic. 
 
 Who can tell whether there he one or many worlds. 
 
 Quaero a te utrum ilia verba an portenta sint ? 
 
 [Cic. 
 
 Tell me are these simple ivords or prodigies ? 
 
 11 . If the interrogation refers to the existence 
 or to the non-existence of a thing, necne or annon 
 is used. 
 
 Dii utrum sint necne sint quaeritur. Cic. 
 It is asked whether or not tKe gods exist, 
 
 1 Utrum, ne, num are sometimes understood : Stellarum 
 numerals par an impar sit incertam est (Cic,). We know not 
 if the number of the stars be odd or even. 
 
 An is sometimes replaced by ne: Hominibus prodesse 
 natura jubet; servi libetine sint, quid ref ert ? (Cic.) Nature 
 imposes on us the duty of assisting men; what matters it 
 whether they be staves or freemen? 
 
 An is repeated before every proposition when there are 
 several of them: Quaeritur an atomorum con cur su mundus 
 sit effectus, an Providentia regatur, an sit aliquando casurus 
 (C.) — An, anne are often used for aut: Postulo mihi respon- 
 deat, qui sit iste verutius : mercator, an aralor, an pecuarius ? 
 (Cic.) Sometimes the meaning of the sentence demands 
 aut : An, ille, tempus aut in poetis evolvendis, aut in musicis 
 contereret (Cic.). ' 
 
Question and Anmer, 157 
 
 g 3 . — The Verb in Questions. 
 
 12. In indirect questions the verb is always 
 put in the subjunctive : ^ in direct questions it is 
 put in the indicative. 
 
 In direct questions the verb is put in the sub- 
 junctive : 1st. When the tense is conditional : 
 Qaem te appellemf (Cic.). How should I call you ? 
 — Utrum plus aestimemus pecuuiam Pyrrhl, an con- 
 tinentiam Fabricii f (Cic.). Which should we 
 esteem the more, the treasures of Pyrrhm or the dis- 
 interestedness of Fabricius f 2nd. When there 
 arises an idea of doubt, of possibility: Quid 
 faciamf Quid facer em? (Cic.) What am I to 
 do f What could I do f 
 
 ir.-ANSWERS. 
 
 Answers to questions are made in Latin, as in 
 English, by a noun, an adjective, a pronoun, a 
 verb, an adverb, or by a combination of some of 
 these parts of speech. Ellipses are frequent in 
 answers to questions, and they should be always 
 taken into consideration when we construe the 
 words expressed. 
 
 1. — The Noun, Adjective, and Pronoun in 
 Answers. 
 
 Qui vocare ? — Geta. Ter. 
 
 What is your name f — Geta. 
 
 1 Nescio quis stands for aliquis and the verb which fol- 
 lows is put in the indicative. 
 
 Nescio quis teneros oculus mihi fascinat agnos. 
 
 Some evil eye or other hewUches my tender lambs. 
 
158 Guide to Latin Conversation, 
 
 Ecquis hie est? — Ego sum, Chremes. Ter. 
 
 Who is this f — It is J, Chremes, 
 
 Quid meritus es? — Crucem (meritus sum). Ter. 
 What have you deserved? — The cross. 
 
 Ubi vidisti illam? — In via {vidi illam). Ter. 
 Where did you see her? — On the street. 
 
 Ubi ea est ? — Domi, apud me. Ter. 
 
 Where is she ? — In my house at home. 
 
 Quanti emisti? — Viginti minis {emi). Ter. 
 
 How much did you pay for it ? — Twenty pounds. 
 
 Abiitne solus ? — Solus {ahiit). Ter. 
 
 Did he depart alone ? — Alone. 
 
 Audivistine? — Omnia (audivi). Ter. 
 
 Have you heard ? — Everything. 
 
 2. — The Verb and Participle in Answers. 
 
 Estne Simo intus? — Est [intus Simo). Ter. 
 Is Simon in ? — He is. 
 
 Estne frater intus ? — Non est {frater intus). Ter. 
 Is my brother in ? — He is not. 
 
Question and Answer. 159 
 
 Virgo cuja est? — Nescio. Ter. 
 
 Whose daughter is she f — I know not. 
 
 Numquid meministi ? — Id quaere. Ter. 
 
 Do you not recollect it f — I am trying to. 
 
 Civis Glycerium est ? — Ita praedicant. Ter. 
 Is Gly cerium a citizen f — They say that she is. 
 
 Detraxitne tibi vestem? — Factum {est hoc). Ter. 
 Has he carried away your clothes f — Yes. 
 
 Quid ille, quaeso ? — Perditus {sum, dixit). Ter. 
 What did he say, tell mef — I am lost. 
 
 3. — The Adverb in Answers. 
 
 Norasne eum prius? — Non {cum noram). Ter. 
 l)id you know him before f — No. 
 
 Pro te hue deductus est ? — Ita {deductus est). Ter. 
 Was he conducted hither instead of you? — Yes. 
 
 Intellexistine ? — Probe {intdlexi). Ter. 
 
 Did you understand it ? — Very well. 
 
 Aperte visne loqui ? — Sane quidem. Ter. 
 
 Do you wish me to speak clearly f — Yes, certainly. 
 
160 Guide to Latin Conversation, 
 
 Numquid vis? — Etiam {volo). Ter. 
 
 Do you wish anything ? — Yes. 
 
 Num pudet vanitatis? — Minime {pudet). Ter. 
 Do you not blush at your levity ? — No. 
 
 Mene quserit ? — Verum. Ter. 
 
 Is he looking for me f — Yes. 
 
 4. — Answers to Questions made with Qmlisy 
 QuantuSj etc. 
 
 Qualis f 
 Quantus f 
 Quot f 
 Quotus f 
 Qaoties f 
 
 Quotenif 
 Quotuplex f 
 Quotnptus f 
 Quotennis f 
 
 Cvjus f 
 
 Cvjas f 
 Vhif 
 
 Bonus, peritus, imperitus, etc. 
 
 Parvus, longus, brevis, etc. 
 
 Unus, duo, tres, quatuor, etc. 
 
 Primus, secundus, tertius, etc. 
 
 Semel, bis, ter, quater, aliquoties, 
 etc. 
 
 Singuli, bini, terni. 
 
 Simplex, duplex, triplex, etc. 
 
 Simplus, duplus, triplus, etc. 
 
 Biennis, triennis... Anniculus, 
 bimus, trimus, quadrimus. 
 
 Mens, tuus, suus, noster, vester, 
 or the genitive of a noun : Cujum 
 pecus ? Meum or ^gonis. 
 
 Names of country ^ of sect, of fam- 
 ily : Italus, Komanus, Stoicus. 
 
 Ibi, hie, istic, illic, ubique, ibi- 
 dem, alibi, nusquam, alicubi, 
 usquam, foris, etc. 
 
161 
 
 Question and Answer, 
 
 Quof 
 
 Unde f 
 
 Qua f 
 
 Qaorsum f 
 Utro ? 
 
 Utrobif utruhif 
 Qaando f 
 
 Qaandiu f 
 Qaantopere f 
 Qmnlum f 
 Qmterms f 
 Qaomodo f 
 
 Eo, hue, istuc, illuc, quovis, 
 quolibet, eodem, alio, aliquo, 
 quoquam, quopiam, foras, etc. 
 
 Inde, hinc, istinc, illinc, un- 
 dique, indiedeni, aliunde, ali- 
 cunde, coelitus, etc. 
 
 Ea, hac, istac, iliac, qualibet, 
 eadera, aliqua, usquequaque, 
 recta, dextra, etc. 
 
 Sursum, deorsura, introrsum, ali- 
 orsum, etc. 
 
 Utroqiie, utroque versus, neu- 
 tro, etc. 
 
 Utrobique, neutribi, etc. 
 
 Hodie, heri, eras, nudius, tertius, 
 perendie, pridie, postridie, 
 mane, vespere, noctu, interdiu, ^ 
 etc. 
 
 Aliquandiu, diu, tandiu, semper, 
 paulisper, parun^per, etc. 
 
 Magnopere, valde, omnino, par- 
 tim, etc. 
 
 Aliquantum, multum, parum, 
 paulum, plus, minus, etc. 
 
 Hactenus, eatenus, magis, satis, 
 nimium, etc. 
 
 Sic, ita, item, pari ter, gratis, 
 frustra, etc. 
 
 11 
 
YARUE COLLOQUENDI FORMULiE. 
 
 DIFFERENT FORMS OF CON- 
 VERSATION. 
 
 1 . 
 
 FOR GREETING. 
 
 Good-day. — Good-day. 
 
 Good-day, John — And 
 you, Paul. 
 
 Good-day, my good fel- 
 low, good-clay my 
 dear Cur; ul ion. 
 
 I am glad to see you 
 well. — I know that, 
 what is going on ? 
 
 We rejoice in seeing 
 you well. 
 
 To greet anybody. 
 
 To greet one another. 
 How-do you-do ? 
 
 I wish you good-day. 
 
 He came to pay me his 
 respects. 
 
 162 
 
 AD SALUTANDUM. 
 
 Salve.— Salve et tu. 
 
 Salve Joannes. — Et tu 
 Paule. 
 
 O salve, bone vir, C^r- 
 culio exoptate, salve. 
 
 Venire te salvum vo- 
 lupe est. — Credo, quid 
 agitur ? 
 
 Salvum te advenire gau- 
 demus. 
 
 Aliquem salutare ; salu- 
 tem alicui dic6re, 
 dare, ferre. 
 
 Consalutare inter se. 
 
 Salvus sis. 
 
 Multam tibi salutem im- 
 pertio. 
 
 Venit ad me salutatum. 
 
163 
 
 Forms of Conversation. 
 
 Give my regards to 
 Peter. 
 
 He has sent me his re- 
 gards through you. 
 
 Give him my regards. 
 
 Cicero sends his re- 
 gards. 
 
 My son Cicero wishes 
 to be remembered to 
 you. 
 
 He greets you with his 
 best wishes. 
 
 After interchanging 
 greetings I set about 
 my studies. 
 
 Good-bye, farewell. 
 
 2 
 
 CONCERNING THE 
 HEALTH. 
 
 How are you getting 
 along ? 
 
 Have you been well all 
 the time? 
 
 What is your ailment? 
 
 How did you contract 
 that disease ? 
 
 I am well. 
 
 I am a little better. 
 
 Petro meis verbis salu- 
 tem adscribe. 
 
 A te mihi sal (item dixit. 
 
 Sal V ere ilium jube meo 
 nomine. 
 
 Salvere te jubet Cicero. 
 Salvebis a meo Cicer5ne. 
 
 Impertit tibi multum 
 salutis. 
 
 Ubi salutatio defluxu, 
 littSris me imolio. 
 
 Vale, multum vale, bene 
 vale. 
 
 DE VALETUDINE. 
 
 Ut vales? 
 
 Usque valuisti? 
 
 Quis te morbus habet? 
 Unde istum morbum 
 contraxisti ? 
 
 Bene mihi est. 
 
 Melius, meliusciile rai- 
 hi est. 
 
164 Guide to Latin Conversation, 
 
 I am not yet well. 
 
 I am not very well. 
 
 I never felt better. 
 
 How is your brother? 
 is he well ? 
 
 How is he? what is he 
 doing? 
 
 Is everyone well at 
 home? 
 
 He is well. 
 
 He is not well. 
 
 My father is well. 
 
 He is in good health. 
 
 He has the fever. 
 
 He is subject to the 
 fever. 
 
 The fever has entirely 
 left him. 
 
 I have no desire to 
 vomit. 
 
 I have the colic, the 
 gout, the podagra. 
 
 He has the nose bleed. 
 
 He has sore eyes. 
 My tooth aches. 
 
 Non plane a morbo con- 
 valui. 
 
 Ninus belle me habes. 
 
 Sic valeo ut nunquam 
 melius. 
 
 Quid frater ? salvus est ? 
 
 Ut valet? quid agit? 
 
 Kectene apud vos? Ut 
 valetur domi vestrse 
 
 Est ipsi recte; belle se 
 habet ; recte valet. 
 
 Minus valet. 
 
 Pater commfida utitur 
 valetudine. 
 
 Valetudine optima est 
 affectus 
 
 In febrini incidit. 
 
 Prod! vis ad febrim. 
 
 Febris ex toto quievit, 
 evasit. 
 
 Nausea plane abiit. 
 
 Ex intestlnis, ex reni- 
 bus, podagra laboro 
 
 Sanguis ei naribus ma- 
 nat, fluit. Naribus 
 sanguinem emittit. 
 
 Laborat ex ociilis. 
 
 Dens dolet, dolores mo- 
 vet. 
 
165 
 
 Forms of Conversation, 
 
 He has fainted. 
 
 He is cured of his sore 
 eyes. 
 
 He is a little better, 
 jlis health was very 
 poor. 
 
 He is sick. 
 
 He is very sick abed. 
 He has fallen sick. 
 
 His sickness becomes 
 worse 
 
 Defecit eum animus. 
 
 Ab ocQlis valet. 
 
 Meliuschle est. 
 
 PerdTta ei at valetudine ; 
 illi erat infirma vale- 
 tudo. 
 
 Tenet eum morbus • 
 aegrotat; morbo la- 
 borat. 
 
 JEger gravi morbo de- 
 cumbit 
 
 In morbum delapsum 
 est, morbo correptus 
 est. 
 
 Ingravescit morbus. 
 
 He sutlers a great deal 
 from the gout. 
 
 To take care of the 
 health. 
 
 To recover from a sick- 
 ness. 
 
 Magnas articulorum do- 
 lores habet. 
 
 Valetudini consul^re 
 servire. 
 
 Emorbo emerggre, rec- 
 reari; a morbo rec- 
 reari. 
 
 3. 
 
 TO GO, TO PART. 
 
 Where are you going? 
 
 I was going to see you. 
 
 VV here were you going 
 from here? — No- 
 where; I know not 
 where to go. 
 
 IRE, PROFICISCI. 
 
 Quo te agis ? 
 
 Ad te ibam. 
 
 Quo te hinc agis? quo 
 tibi est iter?— ISTis- 
 quam ; nescio qu^r- 
 sum earn. 
 
166 Guide to Latin Conversation. 
 
 Whither are you going? 
 what way are you 
 going? 
 
 W here are you going in 
 such a hurry ? 
 
 Where are you going? 
 I am going home. 
 
 W here are you running? 
 
 Wait awhile. 
 
 Wait a minute. 
 
 I will return immedi- 
 ately. 
 
 I have been waiting a 
 long time. 
 
 I do not know the way. 
 
 What road shall I 
 take ? 
 
 Did he go this way or 
 that way? 
 
 Which road did he 
 take? — That to Paris. 
 
 Go your way ; continue 
 as you have begun 
 
 Let me go. 
 
 Go, I am not prevent- 
 ing you. 
 
 Make haste and go 
 there. 
 
 Leave this place. — 
 Wherefore? 
 
 Leave my presence. 
 
 Quo tendis? quo te pe- 
 des ducunt? quor- 
 sum is? 
 
 Quo te rapis? quo te 
 coiTjpis, proripis? 
 
 Quo te capessis? — Ca- 
 pesso me domum. 
 
 Quo cursum, gradum 
 corripis ? 
 
 Paulisper mane. 
 
 Opperire me parumper. 
 
 Ego mox hue revertor. 
 
 Jamdudum expecto. 
 
 Non novi viam. 
 
 Quam viam insistam? 
 
 Hac aut iliac iter insti- 
 tuit? 
 
 Quam tenet cursum? — 
 Lutetiam versus in- 
 tendit. 
 
 Perge viam ; perge quo 
 coepisti. 
 
 A mitt e me. 
 
 Transi, nihil te moror. 
 
 Matura illuc ire. 
 
 Egredere hinc. — ;Quam- 
 obrem ? 
 
 A page te a me. 
 
Forms of Conversation. 167 
 
 Begone hence. 
 
 Depart as quickly as 
 you can. 
 
 Get thee gone ; with 
 all speed. 
 
 Do you still linger ? 
 Are you here yet ? 
 
 Te hinc am6ve; facesse 
 hinc; istinc recede. 
 
 Facessite hinc ocyus ; 
 VOS hinc ocyus anio- 
 limmi. 
 
 Hinc av6la ; abi quam- 
 prlrnum ; move te 
 ocius. 
 
 At etiam restitas, cessas? 
 
 Etiam nunc hie stas ? 
 
 4 . 
 
 TO COME, TO RETURN. 
 
 Whence come you ? 
 
 I come from th^ judge’s 
 office. 
 
 I will come presently. 
 
 I often come to the 
 Senate. 
 
 We arrived a long time 
 ago. 
 
 Will you come? — Yes. 
 
 Will you come or not ? 
 
 Will you come to-mor- 
 row? — Yes, but to- 
 ward evening. 
 
 What day wdll you 
 come? 
 
 VENIRE, REDIRE. 
 
 Unde advenis. 
 
 A judice venio. 
 
 Quam mox veniam. 
 
 Veni frequens in sena- 
 tum. 
 
 Jamdiu factum est cum, 
 postquam venimus. 
 
 Veniesne? — Etiam; 
 numnam venies ? — 
 Certe. 
 
 Veniesne an non ? 
 
 Veniesne eras? — Ego 
 vero, sed sub vesp.6- 
 rum. 
 
 Ad quern diem redibis ? 
 Ad quae tempbra ve- 
 
168 Guide to Latin Conversation, 
 
 Come when you will. 
 
 Have you just come? 
 
 He met me very conve- 
 niently. 
 
 You come on time. 
 
 You have come a little 
 late. 
 
 Your absence delays 
 me. 
 
 What brought you here? 
 
 I went to meet you. 
 
 Hasten, return as soon 
 possible. 
 
 He returns from Borne, 
 from the vicinity of 
 Borne. 
 
 He comes from Africa. 
 
 How long is it since he 
 returned ? 
 
 He met me not long ago. 
 
 Why did you not have 
 him come in? 
 
 I shall conduct him 
 hither. 
 
 When will he return ? 
 
 He will return to-mor- 
 row at the latest. 
 
 Who rapped at my 
 door? 
 
 Ubi vis, accede. 
 
 Advgnis modo ? 
 
 Commftdum obviam mi- 
 hi venit. 
 
 Per tempus venis. 
 
 Tardiusciile, justo tar- 
 dius venisti. 
 
 Mihi morae est quod 
 non adsis. 
 
 Quae te causa impulit 
 ut hue venires? 
 
 Ego obviam tibi cona- 
 bar 
 
 Prop^ra, actutum hue 
 redi. 
 
 A Homa redit, ab Boma 
 redit. 
 
 Adest ex Africa. 
 
 Quampridem rediit? 
 
 Non ita pridem me con- 
 venit. 
 
 Quidni eum intro mis- 
 isti? 
 
 Hue coram adducam il- 
 ium. 
 
 Ecquando redibit, redi- 
 turus est, revertet ? 
 
 Ut tardissime eras redi- 
 bit. 
 
 Quisnam a me pepdlit 
 fores ? 
 
Forms of Conversation, 169 
 
 He is waiting at the Ad januam spectat. 
 door. 
 
 Come in, otherwise I IngredSre, sin aliter oc- 
 shall close the door. cludam fores. 
 
 Tliis often happens. Hoc ssepe usuvenit. 
 
 ON GOOD AND BAD 
 WEATHER. 
 
 What is the state of the 
 weather ? 
 
 The weather is beauti- 
 ful. 
 
 The weather is very 
 gloomy. 
 
 The weather is splendid. 
 
 The weather is uncer- 
 tain. 
 
 The weather is unfavor- 
 able to setting out. 
 
 The weather was never 
 so bad. 
 
 The weather is always 
 good here. 
 
 It rains a great deal 
 here. 
 
 It began to get very 
 cold. 
 
 The climate of these 
 regions is very cold. 
 
 DE TEMPESTATE. 
 
 Quaenam est tempestas? 
 
 Coelo sereno utemur ; 
 sudum erit coelum. 
 
 Tenebricdsum est tem- 
 pos. 
 
 Dies luculentus est. 
 
 Dubium est coelum. 
 
 Tempos discessus ab- 
 surdum est. 
 
 Nullus unquam dies 
 tarn magna turbulen- 
 taque tempestate fuit. 
 
 Hie non intermittit coe- 
 lum nitesc6re. 
 
 Valde pluvium est hoc 
 coelum. 
 
 Frigus impendebat 
 maximum. 
 
 Frigoribus horrent haec 
 loca. 
 
170 Guide to Latin Conversation, 
 
 The water is freezing 
 on account of the cold. 
 
 The ice is melting from 
 the heat. 
 
 Snow falls. 
 
 The wind begins to 
 blow. 
 
 It rained all night. 
 
 I shall depart if the 
 weather is good. 
 
 It was never any warm- 
 er. 
 
 His head is uncovered, 
 no matter how cold 
 it is. 
 
 Conglaciat frigoribus 
 aqua. 
 
 Glacies mollltur tepe- 
 facta, calore tabescit. 
 
 Nives diffunduntur. 
 
 Ventus increbescit. 
 
 Tota nocte compluit. 
 
 Prohciscar si sudum 
 erit. 
 
 Calet ut cum maxime. 
 
 Nullo frigore adducitur 
 ut capite operto sit. 
 
 6 . 
 
 AGE, CONDITION, 
 MANNERS. 
 
 Whose child is that ? 
 He resembles his fatheu. 
 
 You do not resemble 
 your father. 
 
 What is your name ? 
 
 I have forgotten the 
 name. 
 
 He resembles you very 
 much. 
 
 tEtas, conditio, 
 
 MORES. 
 
 Puer hie unde est ? 
 
 Kespondet patri ; oris 
 similitudine patrem 
 refert. 
 
 Natura te prOrsus a sim- 
 ilitudine parentis ar- 
 ripuit. 
 
 Qui vocaris ? Quod 
 nomen tibi est ? 
 
 Nomen perdidi. 
 
 Tui similis est probe. 
 
Forms of Conversation. 171 
 
 How old is he ? — He is 
 ten years old. 
 
 He is more than ten 
 years old. 
 
 I am not yet six. 
 
 He is nineteen years 
 old. 
 
 I am of your age. 
 
 He is of my age. 
 
 He is older, younger. 
 
 Where do you live? 
 
 My house is opposite 
 the college. 
 
 He lives very near us. 
 
 He lives near Maubert 
 Square. 
 
 He lives in the upper 
 story. 
 
 When will you be wise? 
 He is not very wise. 
 
 He is not at all wise. 
 You are too wise. 
 
 He has begun to study. 
 
 He is lazy. 
 
 This is no time to be 
 lazy. 
 
 Quotum agit setatis an- 
 num ? — Deci mum . 
 
 Excessit egressus est 
 annos decern. 
 
 Nondum sextum ata- 
 tis annum egressus 
 sum. 
 
 Undeviginti annos na- 
 tus. 
 
 Ego te {ctate consequor. 
 
 iEqualis est mens. 
 
 Natu major, provectior ; 
 natu posterior, infe- 
 rior. 
 
 Ubi habitas? 
 
 Respondet domus mea 
 huic gymnasio. 
 
 Propinque, nostris jedi- 
 bus, accolit nostras 
 8edes. 
 
 Habet se propter aream 
 Mauberti. 
 
 Summis in jedibus hab- 
 itat. 
 
 Quando sapies ? 
 
 Parum admodum sapit. 
 
 Nihil sapit. 
 
 Prseter modum sapis. 
 
 Disciplinas, litt6ras pri- 
 mis labiis attigit. 
 
 Pigritia labdrat. 
 
 Nihil loci est segniti-c, 
 desidise. 
 
172 Guide to Latin Conversation. 
 
 Wisdom increases with 
 years. 
 
 He has good natural 
 talent. 
 
 He has but little talent. 
 He studies with ardor. 
 
 Katio cum aetate ado- 
 lescit. 
 
 Multis naturae muneri- 
 bus. dotibus ornatus; 
 plurimum ingenio va- 
 let. 
 
 Ingenio parum potest. 
 
 Contento studio litt6ras 
 arripit. 
 
 TO SPEAK, TO TELL. 
 
 Do I speak to you or 
 not? 
 
 Do you not wish to an- 
 swer ? 
 
 I know not what to say. 
 
 Fear has tied his 
 tongue. 
 
 There is nothing to say. 
 
 I thank you for having 
 thought of it. 
 
 You can do nothing 
 more acceptable to 
 me. 
 
 I could not keep from 
 telling it. 
 
 I have it on my lips. 
 
 What have you to say 
 about him? 
 
 LOQUI, DICERE. 
 
 Tibi ego dico, an non ? 
 
 Dicisne, an non ? 
 
 Quod dicam non re- 
 perio. 
 
 Lingua haeret metu. 
 
 Jacent ratidnes. 
 
 Amo te, et non neglex- 
 isse habeo gratia m. 
 
 Hoc mihi gratius facSre 
 nihil potes. 
 
 Teneri non potui quin 
 declararem. 
 
 Versatur mihi in labiis 
 primoribus. 
 
 Quae babes dicere de 
 illo? 
 
Forms of Conversation. 173 
 
 That’s well said. 
 
 Did you ever hear tell 
 of that? 
 
 You add this of your 
 own accord. 
 
 He does not say what 
 he thinks. 
 
 I shall tell you when 
 there will be need of 
 it. 
 
 \Vhat does he mean by 
 that? 
 
 I tell the thing as it is. 
 
 What do they say con- 
 cerning the death of 
 my brother ? 
 
 This is a secret, tell it 
 to nobody. 
 
 You may tell it to him- 
 self if you wish. 
 
 He speaks well. 
 
 He speaks distinctly. 
 
 He speaks Latin quite 
 well. 
 
 He speaks Latin ele- 
 gantly. 
 
 You speak Latin badly. 
 
 He talks to me every- 
 where. 
 
 Belle onmlno, belle 
 sane. 
 
 Num hoc ex ullo audi- 
 visti aliquando? 
 
 De tuo illud addis. 
 
 Aliud dicit atque sen- 
 tit; aliud dicit, aliud 
 cogitat. 
 
 Dicam tibi turn demum 
 cum usus poscet. 
 
 Quid istuc verbi est? 
 
 Dico ut res est. 
 
 Quod ad fratris obi turn 
 attinet, quid circum- 
 fertur? 
 
 Secreto hoc audi, tecum 
 habeto. 
 
 Vel ipsi hoc dicat licet. 
 
 Scite et diserte loquitur. 
 
 Expedite, articulatim, 
 distincte loquitur. 
 
 Satis commode Latin e 
 loquitur. 
 
 Perbgne Latine loqui- 
 tur. 
 
 Latine admSdum in- 
 quinate loqu^ris. 
 
 Mihi usquequaque lo- 
 quitur. 
 
174 Guide to Latin Conversation. 
 
 I am not able to speak 
 a word 
 
 Enough of words. 
 
 I heard him say it a 
 thousand times. 
 
 He is anxious to talk 
 with you. 
 
 My father wishes to 
 speak with you. 
 
 It is necessary to speak 
 with John. 
 
 Desist from speaking 
 badly. 
 
 Enough is said, this is 
 enough on the sub- 
 ject. 
 
 Let us cease speaking of 
 these things. 
 
 Let us speak of other 
 things. 
 
 That is no longer spoken 
 of. 
 
 I shall say no more. 
 
 No one spoke a word. — 
 At length he became 
 silent. 
 
 Are you serious or are 
 you joking? — I am 
 in earnest. 
 
 Nullum verbum pro- 
 loqui potui 
 
 Satis jam verborum est. 
 
 Ex eo millies audivi. 
 
 Cupit te conventum. 
 
 Vult te conventum pa- 
 ter. 
 
 Convento Joanne opus 
 est. 
 
 Mitte male loqui. 
 
 Satis jam verborum est, 
 satis superque dictum 
 est. 
 
 De his dicere desista- 
 mus. 
 
 Sermonem alio trans- 
 feramus. 
 
 Jacet istud in tenSbris; 
 haec obvoluta sunt 
 silentio. 
 
 Hie jam plura non di- 
 cam. 
 
 Verbum nemo facit. — 
 Tandem aliquando 
 conticuit. 
 
 Jocone an serio? — Ex- 
 tra jocum, remdto jo- 
 co, bona fide, ex ani- 
 mo. 
 
175 
 
 Forms of Conversation, 
 
 8 . 
 
 TO ASK, TO ACCORD, 
 TO REFUSE. 
 
 To permit, to grant per- 
 mission. 
 
 Grant us a thing. 
 
 Permit me, I pray you, 
 
 to . . . 
 
 Suffer yourself to be 
 prevailed upon. 
 
 I shall not go far, I 
 shall return directly. 
 
 I permit you to go. 
 
 I grant this according 
 to your request; the 
 demand is reasonable. 
 
 It is not allowed to do 
 that 
 
 I will permit you to do 
 that. 
 
 Who gave you permis- 
 sion ? 
 
 I will not allow that to 
 be done ; I’ll not tol- 
 erate it. 
 
 If you do it, you will 
 be punished. 
 
 You refuse me that 
 which is of little 
 value. 
 
 PETERE, CONCEDERE, 
 ABNUERE. 
 
 Dare copiam, faculta- 
 tem, potestatem, li- 
 centiam. 
 
 Unum sinite a nobis ex- 
 orari ; unum conce- 
 dite, date nobis. 
 
 Date mi hi, quseso, ve- 
 niam ut... 
 
 Sine te exorari. 
 
 Non longius recedam ; 
 jam hie ad6ro. 
 
 Per me ut abeas licet. 
 
 Hoc precibus tuis con- 
 cedo; aquum pos- 
 til las. 
 
 Illicitum est hoc agere. 
 
 Tibi permissurus sum 
 ut hoc facias. 
 
 Quis tibi potestatem fe- 
 cit? 
 
 Non committam ut hoc 
 fiSri possit ; non pa- 
 tiar, non feram. 
 
 Hoc si egeris, non feres 
 in taciturn. 
 
 Mihi denegas, quod tan- 
 ti non est. 
 
176 Guide to Latin Conversation. 
 
 Do not ask again. 
 
 He has never refused 
 me. 
 
 He received naught 
 from him but a re- 
 fusal. 
 
 I will see that you ob- 
 tain what you de- 
 mand. 
 
 He has permission to 
 do anything. 
 
 As much as the teacher 
 has allowed him. 
 
 Ne quid ultra requiras. 
 
 Nihil unquam mihi ab- 
 nuit, denegavit. 
 
 Nihil ab illo nisi repul- 
 sam tulit. 
 
 Tibi quod posttilas im- 
 petrabo. 
 
 Omnium rerum liber- 
 tatem tenet. 
 
 Quantum pricceptoris 
 voluntas tulit. 
 
 9. 
 
 TO DO A FAVOR, TO 
 GIVE THANKS. 
 
 Do me this favor. 
 
 Help me, I pray you. 
 
 Can you do me this fa- 
 vor? 
 
 Do me this kindness. 
 
 Who has helped you? 
 
 How have I done you 
 a favor ? 
 
 Can I not be of use to 
 you in any way? 
 
 Nothing will I do more 
 willingly. 
 
 OFFICIUM ADHIBERE, 
 GRATIAS AGERE. 
 
 Adhibe erga me istud 
 beneficium. 
 
 Id, amabo, adjuva me. 
 
 Potesne me ad illud ad- 
 juvare ? 
 
 Hoc beneficium adhibe ? 
 
 Quem adjutorem habu- 
 isti? 
 
 Quid de te merui, com- 
 merui ? 
 
 Numquid est quod op- 
 era mea vobis opus 
 sit? 
 
 Nihil est seque quod fa- 
 ciam lubens. 
 
Forms of Conversation. 177 
 
 I am completely at 
 your disposal. 
 
 Everything is at your 
 disposal. 
 
 I am wholly at your 
 service. 
 
 I am much obliged to 
 you for that. 
 
 I am under great obli- 
 gations to you. 
 
 I return you sincere 
 thanks. 
 
 I shall never forget it. 
 
 He has often done me 
 a favor. 
 
 He has tendered me his 
 services. 
 
 He is the most oblig- 
 ing man that I ever 
 met. 
 
 Tims sum mancipio et 
 nexu. 
 
 Omnia tibi patent. 
 
 Totus tuus sum. 
 
 Amo te de hac re. 
 
 Plurimum, magnopSre, 
 tibi debeo. 
 
 Plurimum tibi gratias 
 habeo, ago, refero. 
 
 Nunquam illius me- 
 moria effluet,discedet; 
 nulla hujus rei me- 
 moriam oblivio ob- 
 scurabit. 
 
 Multis me beneficiis 
 complexus est, de- 
 vinxit. 
 
 Ad hoc opgram suam 
 professus est. 
 
 Est omnium quos qui- 
 dem novgrim officio- 
 sissimus. 
 
 10 . 
 
 DIFFERENT USES OF VARII USUS VERBI 
 
 THE VERB TO DO. FACERE. 
 
 How will you find a Quam inibis viam ut id 
 means to accomplish perficias? 
 it? 
 
 12 
 
178 Guide to Latin Conversation. 
 
 Would you dare do 
 that ? — Certainly. 
 
 Which of you would 
 dare do that? 
 
 If you do this you will 
 be punished. 
 
 I have been punished 
 enough, more even 
 than I deserved. 
 
 It does not concern you. 
 
 I am not sorry for hav- 
 ing done it. 
 
 What! you dared do 
 that? 
 
 At whose solicitation 
 did you do it? 
 
 He did that without 
 thinking. 
 
 But we, what have we 
 done ? 
 
 As for the rest, I will 
 know what to do. 
 
 What must be done ? 
 
 What must I do ? 
 
 Tell me what is to be 
 done ? 
 
 I well know what I must 
 do. 
 
 Did you do it? Yes. 
 
 Ausisne hoc facere ? 
 Plane, omnino pror- 
 sus, ausim equidem 
 
 Quotusquisque vest rum 
 hoc audeat? 
 
 Hoc si egeris, non feres 
 taciturn. 
 
 Satis superque poenii- 
 rum dedi. 
 
 Nihil tua refert. 
 
 Haud muto factum. 
 
 Quid ? tu ausus es ? 
 
 Cujus hoc hortatu fe- 
 cisti ? 
 
 Non fecit hoc de indus- 
 tria, per impruden- 
 tiam hoc fecit, im- 
 prudentia ab eo pec- 
 catum est. 
 
 At vero nos quid com- 
 misimus ? 
 
 Sciam de reliquo quid 
 agendum sit. 
 
 Quid facto opus est ? 
 
 Quid me par est facere. 
 
 Prfcscrlbe mihi quid 
 facto sit opus? 
 
 Recte ego meam rem 
 sapio 
 
 Idnefecisti? Admodum. 
 
Forms of Conversaiion. 179 
 
 Will you do it? Cer- 
 tainly. 
 
 You do well. 
 
 I did it in consideration 
 of you. 
 
 Do me this favor. 
 
 What shall I say to 
 please you ? 
 
 I shall do it with all 
 my heart, most wil- 
 lingly. 
 
 Do it according to your 
 judgment. 
 
 Consider well what you 
 are about to do. 
 
 Look to what you are 
 doing. 
 
 You will have to deal 
 with Lentulus 
 
 What are you doing? 
 You are doing noth- 
 ing but playing. 
 
 Faciesne id? Maxime. 
 
 Facis commbde. 
 
 Merlto tuo feci. 
 
 Istud erga me benefi- 
 cium ad lube. 
 
 Qui pro tuo desiderio 
 dicam ? 
 
 Faciam illud animo li- 
 benti prolixoque ; fa- 
 ciam illud ex ammo 
 lubens. 
 
 Judicio tuo rem per- 
 mitte. 
 
 Vide etiam atque etiam 
 quid sis facturus. 
 
 Vide quid agas. 
 
 Res tibi erit cum Len- 
 tiilo. 
 
 Quid tibi agis? Nihil 
 aliud quam ludis. 
 
 11 . 
 
 TO THINK, TO HAVE A 
 THOUGHT. 
 
 What is your intention ? 
 
 This is my resolution. 
 This is rooted in his 
 mind. 
 
 SENTIRE, SENTENTIAM 
 AGITARE. 
 
 Quid tibi consilii est? 
 
 Mea sic est ratio. 
 
 Hoc ejus animo insidet. 
 
180 Guide to Latin Conversation. 
 
 The affair is worthy of 
 attention. 
 
 But you, what think 
 you of it ? 
 
 What is your opinion? 
 Are you of this opin- 
 ion? 
 
 Now then, what think 
 you of it ? 
 
 What advice do you 
 give me? 
 
 Think no more of those 
 things. 
 
 Think seriously of that. 
 
 Think a little of that. 
 
 This is your opinion. 
 
 ^ In my opinion. 
 
 We are of the same 
 opinion. 
 
 I am of your opinion. 
 
 I am not of Celsus’s 
 opinion. 
 
 Add my opinion to that 
 of Caesar. 
 
 They have been of dif- 
 ferent opinions. 
 
 Consilii res est. 
 
 Tu vero quid sentis ? 
 
 Quid sentis ? Siccine 
 est sententia? 
 
 Age vero, agedum qui 
 censes ? 
 
 Quid mihi auctor es ? 
 Quid mihi suades? 
 
 Evoca animum ab his 
 negotiis ? 
 
 Cogitationem illam toto 
 pectdre amplect^re. 
 
 Id tantisper cogita. 
 
 Ita censes, sentis ; tibi 
 ita videtur. 
 
 Mea quidem sententia, 
 quantum ego augu- 
 ror.ut meafert opinio. 
 
 Nostri sensus con- 
 gruunt. 
 
 Tibi assentio, tecum 
 sentio, eo in tuam 
 sententiam, tu^e sen- 
 te ntiae faveo. 
 
 Nee Celso acceo. 
 
 Adscribe me sententiae 
 Caesaris. 
 
 Distracti sunt, abitrunt 
 in diversas sententias. 
 
181 
 
 Forms of Conversation. 
 
 The opinions agree. 
 
 The opinions are con- 
 trary. 
 
 This subject merits our 
 attention. 
 
 Consider it, I pray you. 
 
 I think of it day and 
 night. 
 
 I shall give it my seri- 
 ous attention. 
 
 It came to me when I 
 was not thinking of it. 
 
 You remind me of my 
 duty. 
 
 Did he impart to you 
 anything concerning 
 his intention ? 
 
 Sententise constant, ad 
 unum idem sentiunt 
 omnes 
 
 Tendunt in divei'sum 
 sententise. 
 
 Consilii res est, res ista 
 habet deliberationem. 
 
 Considerate cum animis 
 vestris velim. 
 
 Cura haec apud me ex- 
 cdbat. 
 
 De hoc valde vidSro. 
 
 Id nec opinarfti accidit, 
 prseter opinionem. 
 
 Me adni6nes officii mei. 
 
 Nihilne impertiit tibi 
 sui consilii ? 
 
 12 . 
 
 ON BANQUETS, 
 REPASTS. 
 
 Have you dined ? — No, 
 not yet. 
 
 How long have you 
 been fasting ? 
 
 I promised to tak^ sup- 
 per with Csesar. 
 
 DE CONVIVIIS SEU 
 EPULIS. 
 
 Prandistine? — Non- 
 dum, minime, nequa- 
 quam. 
 
 Quam pridem, quam 
 dudum non edisti ? 
 
 Csesari condixi, prorhi- 
 si ; Csesari coenam con- 
 dixi, ad coenam pro- 
 mlsi. 
 
182 Guide to Latin Conversation. 
 
 I shall take supper and 
 then go to bed. 
 
 He went away without 
 taking dinner. 
 
 He went to bed without 
 his supper. 
 
 To invite anyone to din- 
 ner. 
 
 To invite anyone to 
 supper. 
 
 To prepare dinner, a 
 repast. 
 
 After dinner, breakfast. 
 
 To begin the repast. 
 
 To eat mutton. 
 
 To partake of partridge. 
 
 With these victuals you 
 whet my appetite. 
 
 To appease hunger. 
 
 To eat something with 
 one’s bread. 
 
 What kind of bread do 
 you wish ? 
 
 To quench thirst. 
 
 This makes one thirsty. 
 
 To give drink to any- 
 one, to pour out wine. 
 
 Coenabo, post demum 
 ibo cubitum. 
 
 Impransus abiit. 
 
 Incoenatus decubuit. 
 
 Aliquem in prandio ac- 
 cipere ; prandio, men- 
 sse adhibere. 
 
 Aliquem invitare, vo- 
 care ad ccenam. 
 
 Prandium curare, appa- 
 rare, epulas, convivi- 
 um instituere, parare. 
 
 A prandio, a jentaculo. 
 
 Irruere, invadere in of- 
 fam. 
 
 Ovillam edere. 
 
 PerdTce vesci. 
 
 His cibis renovas mihi 
 integram famem. 
 
 Famem replere 
 
 Adliibere aliquid ad pa- 
 nem, adjicere aliquid 
 pani. 
 
 Qualem vultis panem ? 
 cuj usmodi panem vul- 
 tis? 
 
 Explere, extinguere, se- 
 dare, leva re sitim. 
 
 Hoc sitim accendit. 
 
 Potum alicui miscere, 
 administrare ; vinum 
 infundere. 
 
Forms of Conversation, 183 
 
 He drinks sparingly, he 
 never drinks wine. 
 
 To drink wine that is 
 too pure, too strong. 
 
 To drink wine much di- 
 luted. 
 
 To drink one’s health. 
 
 See that my dinner be 
 got ready. 
 
 Exiquo iititur potu, ab- 
 stemius est. 
 
 Meracius vinum su- 
 m6re. adhibere. 
 
 Dilutius potare. 
 
 Propimire salutem ali- 
 cui. 
 
 Vide mihi prandium. 
 
 13 . 
 
 EVENING, NIGHT, 
 SLKEP. 
 
 The sun is set. 
 
 At sunrise ; at sunset. 
 
 At the close of evening 
 It is getting late ; night 
 is coming on. 
 
 The nights are less long 
 in summer than in 
 winter. 
 
 There ’s a new moon 
 
 To study far into the 
 night. 
 
 VESPER, NOX, SOMNUS. 
 
 Occidit sol, sol ad occa- 
 sum abscessit. 
 
 Oriente sole, sub ortum 
 soils ; occidente sole, 
 sub occasum solis. 
 
 Nocte concubia. 
 
 Advesperascit ; decllnat, 
 inclinat ad vesperum 
 dies, nox appetit, in- 
 stat. 
 
 N o c t e s contractiores 
 sunt sestate quam hi- 
 eme. 
 
 Luna ad initium recur- 
 rit. 
 
 Ad multam noctem stu- 
 d3re. 
 
184 Ghiide to Latin Conversation. 
 
 He stays awake whole 
 nights; he passes 
 sleepless nights. 
 
 He set out daring the 
 night. 
 
 Have all gone to bed ? 
 
 Let us go to bed. 
 
 Sleep has taken hold of 
 me. 
 
 Sleep has made him 
 drowsy. 
 
 You must not go to 
 sleep. 
 
 To cause one to arise. 
 
 Arise, the sun is already 
 high. 
 
 He sleeps undisturbed. 
 
 This induces, invites 
 sleep. 
 
 This wards off sleep. 
 
 I have not slept a wink 
 this night. 
 
 I arose, it was still night. 
 
 I slept longer than is 
 my custom. 
 
 Pervigilat noctes totas ; 
 noctes insomnes du- 
 cit. 
 
 In noctem se conjecit, 
 multa de nocte pro- 
 fectus est. 
 
 Decubueruntne omnes ? 
 
 Cubitum discedamus; 
 quieti nos tradamus. 
 
 Me complexus est som- 
 nus. 
 
 Oppressit eum somnus. 
 
 Tibi dormitandum non 
 est. 
 
 Excitare e lecto. 
 
 Surge, dies est, diei mul- 
 tum jam est. 
 
 Securus dormit. 
 
 Hoc somnum inducit, 
 facit, conciliat, exci- 
 tat. 
 
 Hoc somnum prohibet, 
 hoc somnum adimit. 
 
 Hac nocte non quievi, 
 somnum non vidi, 
 nullam partem noc- 
 tis requievi. 
 
 De nocte multa, concu- 
 bia nocte exsurrexi. 
 
 Arctior quam solebat 
 me somnus tenuit, 
 complexus est. 
 
Forms of Conversation, 185 
 
 To-morrow I shall sleep 
 to my heart’s content. 
 
 To sleep late in the 
 morning and to sit 
 up far into the night. 
 
 He sleeps during the 
 day and remains 
 awake at night. 
 
 Crastlna die me somno 
 replebo. 
 
 Ad mu hum diei, ad 
 multam diem dor- 
 mlre ; ad multam lu- 
 cem stertere et ad 
 multam noctem vigi- 
 lare. 
 
 De die dormit et de 
 nocte vigil at. 
 
 14 . 
 
 TO SELL, TO BUY, 
 
 TO PAY. 
 
 To sell at auction, at 
 public sale. 
 
 To ask the price of any- 
 thing. 
 
 How much do you wish 
 for that ? 
 
 What is the price of 
 that? 
 
 How much did he sell 
 this for ? 
 
 How much has that 
 cost you ? 
 
 That is beyond price. 
 
 That costs me nothing, 
 that costs me a great 
 deal. 
 
 VENDERE, EMERE, 
 SOLVERE. 
 
 Per prseconem, auctione 
 vendgre. 
 
 Mercis pretium exqui- 
 r6re. 
 
 Quanti hoc judicas, ses- 
 timas ? 
 
 Quanti est hoc? 
 
 Quanti hoc veniit ? 
 
 Quanti hoc venit, con- 
 stat ? 
 
 Hoc extra pretium est. 
 
 Hoc mihi gratis con- 
 stat ; mihi magno 
 constat. 
 
186 Guide to Latin Conversation, 
 
 He bought a book very 
 cheap, very dear. 
 
 He gave me the price I 
 demanded. 
 
 He sells cheaper than 
 the others. 
 
 Provisions are cheaper. 
 
 Horses are selling 
 cheap. 
 
 It is for you to say what 
 it is worth. 
 
 These apples sell for a 
 cent apiece. 
 
 They have come to an 
 agreement. 
 
 He did not stand to the 
 agreement. 
 
 This has put me in 
 debt. 
 
 He is much in debt at 
 Kome. 
 
 He is able to pay his 
 debts. 
 
 To pay on time. 
 
 Pay me what you owe 
 me. 
 
 You are paid. 
 
 I shall institute a process 
 against vou, we will 
 go before the judges. 
 
 Librum comparavit vi- 
 li, impenso. 
 
 Meo pretio emit. 
 
 Vendit min oris cseteris. 
 
 Laxavit annona. 
 
 Jacent equorum pretia. 
 
 Tua judicatio est. 
 
 Poma hoc teruntio ses- 
 timantur, adaquato 
 singillatim pretio. 
 
 Venerunt ad pactionem. 
 
 Non stetit conventis 
 pactis. 
 
 Hoc mihi as alienum 
 attulit. 
 
 Multa Roma nomina 
 contraxit. 
 
 Solvendo est. 
 
 Ad tempus, ad diem 
 dictam, respondere, 
 solvere. 
 
 Dissolve mihi quod de- 
 bes. 
 
 Habes tibi res solutas. 
 
 Tibi scribam, dicam ; 
 ad judices veniemus. 
 
Forms of Conversation, 187 
 
 To demand payment, Nomina exigere. — Sol- 
 to pay one’s debts. v6re, dissolvSre aes 
 
 alienum, nomina. 
 
 15 . 
 
 ON VARIOUS GAMES. 
 
 Do you wish to play ? 
 Let us play together. 
 How much do you wish 
 to wager? 
 
 To win the wager. 
 
 I accept the terms. 
 
 I give you the game. 
 
 To give an opportunity 
 to retaliate. 
 
 Come then, let the con- 
 test be renewed. 
 
 To challenge anyone to 
 play. 
 
 I am not afraid of him 
 at playing ball. 
 
 Hunting and foot-ball 
 refresh me a great 
 deal. 
 
 To play at foot-ball. 
 
 He is teaching him how 
 to play at foot-ball. 
 
 DE VARUS EUDIS. 
 
 Placetne tibi lud^re ? 
 
 Inter nos ludamus. 
 
 Qua sponsidne vis lu- 
 dgre 
 
 Sponsione vincgre ; 
 sponsibnem vincere. 
 
 Conditibnem non res- 
 puo, conditionem se- 
 quor. 
 
 Tibi cedo. 
 
 Keddgre certammis po- 
 testatem ; lusus repe- 
 tendi copiam facSre. 
 
 Age, certiimen instaure- 
 tur. 
 
 Ludo aliquem poscere. 
 
 De pila palmaria non 
 eum metuo. 
 
 Ammum meura mire 
 recreat, ref icit, oblec- 
 tat, afficit venationis 
 usus et pila. 
 
 Ludere pila. 
 
 Docet eum pila. 
 
188 Guide to Latin Conversation, 
 
 To play prisoners’ base. 
 
 To play at skittles. 
 
 To play chess. 
 
 To spin top. 
 
 To play at draughts. 
 
 To play at hunt the 
 slipper. 
 
 To play at odd or even. 
 To learn fencing. 
 
 He fences. 
 
 To fence with anyone. 
 
 Cursu ad metas conten- 
 dere. 
 
 Trunculis ludSre. 
 
 Latrunculis lud6re. 
 
 Versare, agitare, rotare, 
 torquere turbinem. 
 
 Calculis ludere. 
 
 Solea detrlta ludSre. 
 
 Ludgre par impar. 
 
 Discgre rudibus. 
 
 Eudibus eludit, digladi- 
 atur. 
 
 Batugre cum aliquo ru- 
 dibus. 
 
 16 . 
 
 DISPUTE, ACCUSATIONS. 
 
 Why this dispute ? 
 
 What is the question at 
 issue ? 
 
 They quarrel like 
 women. 
 
 Do not cry. 
 
 He cries whenever he 
 wishes. 
 
 What wrong has he 
 done you ? 
 
 Who gave you that 
 name? 
 
 ALTERCATIO, ACCUSA- 
 TIONES. 
 
 Quorsum, quorsus haec 
 d isputatiOjin dign atio? 
 
 Quid est argentum 
 querelse ? 
 
 Altercantur inter se mu- 
 lierum ritu. 
 
 Omitte lacrymas.. 
 
 Habet lacrymas in pO' 
 testate. 
 
 Quid tibi injuriae fac- 
 tum est? 
 
 Quis hoc tibi nomen im- 
 posuit, indidit? 
 
189 
 
 Forms of Conversation, 
 
 Call him in my name. 
 
 How have I done 
 wrong ? 
 
 What wrong have I 
 done ? 
 
 What great fault have 
 I committed ? 
 
 What crime has he com- 
 mitted ? 
 
 Did it happen through 
 any fault of mine ? 
 
 How did the affair come 
 off? 
 
 What happened then ? 
 
 He drove me from my 
 place. 
 
 He struck me with his 
 fist. 
 
 He tripped up my heels. 
 
 TO LISTEN ATTENTIVE- 
 LY, TO BE ATTENTIVE. 
 
 Listen attentively. 
 
 Lend your ear and lis- 
 ten. 
 
 You are paying atten- 
 tion to something else. 
 
 Voca ilium meis verbis, 
 ilium, nomine meo 
 accerse. 
 
 Quid, qua in re peccavi ? 
 
 Quid offendi ? 
 
 Quid tantopSre dellqui ? 
 
 Quod scelus admisit, 
 patravit, commisit? 
 
 Meritone meo id acci- 
 dit? 
 
 Uti res gesta est? 
 
 Quid turn postea ? 
 
 Extrusit me de loco. 
 
 Pugnos mihi impegit, 
 infregit, infiixit. 
 
 Me supplantavit. 
 
 ATTENTE AUDIRF, ANI- 
 MUM ATTENDERE. 
 
 Erigite aures, animum 
 attendite, advertite. 
 Ad move aurem et sub- 
 ausculta. 
 
 Alias res agis. 
 
190 Guide to Latin Conversation, 
 
 You are not listening. 
 
 Listen, I want to say a 
 word to you. 
 
 Listen without saying a 
 word. 
 
 You interrupt me ! you 
 reply to me ! 
 
 What is your reply ? 
 
 Without reply. 
 
 Be quiet and calmly 
 listen. 
 
 Be attentive. 
 
 Wake up, be attentive. 
 
 Pay attention to what 
 t am going to tell you. 
 
 Keep this well in mind. 
 
 Look out for what fol- 
 lows. 
 
 Pay attention to what I 
 ask. 
 
 You speak too long and 
 too much. 
 
 He is a little dull of 
 hearing. 
 
 Take a higher tone. 
 
 Lower your voice. 
 
 You speak too freely. 
 
 Tuse peregrin antur au- 
 res. 
 
 Adesdum, paucis te volo. 
 
 Silentio, attento animo 
 adesse, audlre. 
 
 Mihi interloqueres ! mi- 
 hi obloquSris ! 
 
 Quid repones ? 
 
 Licto citius, abjecta om- 
 ni cunctatione. 
 
 Favete, adeste aequo an- 
 imo. 
 
 Anirnum et aures ad- 
 hibe. 
 
 Ex plica atque excute 
 intelligentiam tuam. 
 
 Attende, adverte am- 
 mum ad ea quae dic- 
 tiirus sum. 
 
 Haec in memoria ves- 
 tra penitus insideant. 
 
 Attendite animos ad ea 
 quae sequuntur. 
 
 Quid petam, ammo at- 
 tendee. 
 
 Nimis diu et nimium 
 loqueris. 
 
 Aures habet hebetiores. 
 
 Intende, attolle vocem. 
 
 Eemitte vocem. 
 
 Liberiore uteris lingua. 
 
191 
 
 Forms of Conversation, 
 
 Accustom yourself to 
 speak Latin. 
 
 Listen to what I say. 
 
 Stand erect. 
 
 He tlirew stones at me. 
 
 He makes everyone 
 laugh. 
 
 You do nothing but tell 
 untruths 
 
 Beware of lying to me. 
 
 There is no reason why 
 I should lie to you. 
 
 Have you done it? — 
 Yes. 
 
 Do you deny it ? — Yes, 
 I deny it. 
 
 What excuse have you ? 
 will he offer his age as 
 an excuse ? 
 
 It is not my fault, I am 
 innocent. 
 
 It is your fault. 
 
 How long is it since you 
 began to reform ? 
 
 You have rendered 
 yourself guilty of a 
 serious offense. 
 
 Excuse me. 
 
 Excerce te Latino ser- 
 mone, Latine loqui. 
 
 Attendite me dicentem. 
 
 Rectus assiste, sta recto 
 corpore, sta in pedes. 
 
 Appetiit me lapidlbus. 
 
 Risum omnibus mo vet, 
 concitat 
 
 Nullus tibi mentiendi 
 m6dus est. 
 
 Cave mihi mendacii 
 quidqiiam. 
 
 Causa nulla est cur 
 apud te mentiar. 
 
 Idne fecisti? — Admod- 
 um. 
 
 Negasne? — Nego enim- 
 vero. 
 
 Qua excusatidne uteris ? 
 — An setatera aflferet ? 
 
 Culpa vaco, sum extra 
 culpam, abest a me 
 culpa. 
 
 A te peccatum est, penes 
 te culpa est, residet 
 ejus rei in te culpa. 
 
 Ecquando te ad bonam 
 frugem recipies? 
 
 Gravi te scelere devinx- 
 isti. 
 
 Excusatum me habeas. 
 
192 Guide to Latin Conversation, 
 
 I accept your excuse. Accipio, admitto, capio 
 tuam excusationem. 
 
 I will let your father DefSram nomen tuum 
 know of your laziness. ad patrem de prigri- 
 tia. 
 
 18 . 
 
 TO OBSERVE, TO SEE, 
 TO PERCEIVE. 
 
 Look at me. 
 
 See what you are doing. 
 
 Turn your face to the 
 audience. 
 
 See how he vv^alks. 
 
 Did you not observe it ? 
 
 I had not perceived it. 
 
 I did not notice it. 
 
 What is going on? I 
 am wholly in the 
 dark. 
 
 I shall put it before 
 your eyes. 
 
 Show him to us. 
 
 Does not my father sus- 
 pect it ? 
 
 He has sharp eyes. 
 
 ANIMADVERTERE, 
 
 VIDERE. 
 
 Converte ora et oculos 
 in me, ad me. 
 
 Vide quid agas. 
 
 Adm5ve vultum ad au- 
 ditores. 
 
 Vide ut incedat. 
 
 Ecquid non animadver- 
 tis? 
 
 Id non observavgram. 
 
 Hoc me prsetervolavit, 
 non hoc observavi. 
 
 Quid agitur ? Mihi 
 enim tenebrse sunt. 
 
 Rem subjiciam ochlis 
 vestris, ponam vobis 
 ob oculos, in conspec- 
 tu vestro collocabo. 
 
 Exhibe ilium nobis. 
 
 Numquid patri sub5let ? 
 
 Octilos habet acutos. 
 
193 
 
 Forms of Conversation, 
 
 He looks at us askance. 
 
 Pupils have their eyes 
 continually on their 
 teacher. 
 
 I have never been able 
 to discover their 
 tricks. 
 
 Perversis, malis, obll- 
 quis, torvis oculis nos 
 intuetur. 
 
 In vultu prseceptoris 
 habitant discipulor- 
 um oculi. 
 
 Illorum fallacias nun- 
 quam praesensi. 
 
 19 . 
 
 TO EXPLAIN, TO CLEAR 
 UP A DIFFICULTY. 
 
 What is the meaning 
 of that word ? 
 
 What does that word 
 signify ? 
 
 Let us examine that 
 word. 
 
 That word is not in use. 
 
 This word has changed 
 its meaning. 
 
 That word means many 
 things. 
 
 EX PLANA RE, DIFFICUL- 
 TATEM APERIRE. 
 
 Quid valet, sonat ilia 
 vox ? Quaenam est 
 hujiis vocabuli notio ? 
 
 Quae notio subjecta est 
 huic voci, quid istud 
 verbi est? 
 
 Explicemus illud ver- 
 bum et excutiamus. 
 
 Verbum istud est ins6- 
 lens, inusitatum, tri- 
 tum non est illud vo- 
 cabulum. 
 
 Recessit hoc verbum a 
 vetSri sui significati- 
 one. 
 
 Huic verbo multiplex 
 subjecta est significa- 
 tio 
 
 13 
 
194 Guide to Latin Conversation. 
 
 This word can have two 
 meanings. 
 
 These two words have 
 the same meaning. 
 
 What is the interpreta- 
 tion of this passage ? 
 
 I do not thoroughly un- 
 derstand this passage 
 from Cicero. 
 
 Do you understand what 
 1 say? 
 
 Did you understand 
 that? or, Do you not 
 understand it yet ? 
 Yes, very well. 
 
 He does not understand 
 a word of it. 
 
 I do not quite under- 
 stand what you wish 
 to say. 
 
 I do not quite under- 
 stand what that word 
 means. 
 
 I will make the difficul- 
 ty clear to him. 
 
 To clear up a difficulty. 
 
 To explain anything to 
 children. 
 
 Verbum istud in duas 
 sentenlias acclpi po- 
 test. 
 
 Ilaec duo verba ununi 
 sonant, eamdem ha- 
 bent sententiam, noti- 
 onem 
 
 Qusenam est hujus loci 
 sententia / 
 
 Parum intelligo, minus 
 locum islum a Cice- 
 rone accipio. 
 
 Tenes quod dicam ? 
 
 Hoc intellextin’ ? an 
 nondum etiam? Imo 
 callide. 
 
 Nihil in eo videt. 
 
 Nondum tuam cogitati- 
 onem assecutus sum, 
 percepi. 
 
 Parum intelligo, minus 
 capio, non satis novi 
 quid haec vox sonet. 
 
 Ilium ad intelligentiam 
 hujus difficultatis ad- 
 ducam. 
 
 Aperire difficultatem. 
 
 Aliquid pueris prsele- 
 gere, exponere, ex- 
 planare, interpretari. 
 
195 
 
 Forms of Conversation, 
 
 To interpret a passage 
 from Cicero. 
 
 To translate word for 
 word. 
 
 To give a free transla- 
 tion. 
 
 Locum Ciceronis expla- 
 nfire, aperire, illus- 
 trare. 
 
 Totidem verbis inter- 
 pretari. 
 
 Diffusius, enodatius ex- 
 plicare ; dicSre latius; 
 plenius exprimere ; 
 uberius explanare. 
 
 20 . 
 
 TO STUDY, TO READ, TO 
 DEARN BY HEART. 
 
 I study as much as I can. 
 
 To give oneself up to 
 work, to study. 
 
 To labor in vain. 
 
 He did not labor long. 
 
 He studies zealously. 
 
 He studies with as much 
 ardor as ever. 
 
 He loves study very 
 much. 
 
 He has an insatiable 
 love for reading. 
 
 They all study as best 
 they can. 
 
 STUDIIS VACARE, LE- 
 
 GERE, MEMORISE MAN- 
 DARE. 
 
 In studiis pro mea parte 
 versor. 
 
 Dare se labdri ; tradere 
 se studiis. 
 
 Labdrem inanem susci- 
 pere ; laborem pro- 
 fundere. 
 
 Laborem diutius non 
 tulit. 
 
 Ad, in studia incumbit. 
 
 Studet ut cum maxime. 
 
 Satis exardet ad littSi'as. 
 
 Est in eo inexhausta avi- 
 ditas legendi. 
 
 Omnes certatim, alius 
 alio diligentius stu- 
 dent. 
 
196 Guide to Latin Conversation, 
 
 I read all the time. 
 
 I employ all my spare 
 time in reading Ci- 
 cero. 
 
 Cicero is continually in 
 his hands. 
 
 He has begun to trans- 
 late the complete 
 works of Cicero. 
 
 I employed the after- 
 noon in reading Vir- 
 
 You have not Virgil in 
 your hands. 
 
 To read the poets. 
 
 To read the rules over 
 and over. 
 
 They study Greek with 
 ardor. 
 
 But little study is being 
 done now. 
 
 To learn by heart. 
 
 He no longer desires to 
 learn. 
 
 To learn one^s lesson. 
 
 Nihil mihi temp^ris a 
 legendo vacat. 
 
 Otium in legendo Cice- 
 rone consumpsi. 
 
 Nunquam Ciceronem 
 de manibus deponit, 
 demittit. 
 
 Interpretandi Ciceronis 
 provinciam suscSpit. 
 
 Pomeridianum tempus 
 Jectione Vergilii tra- 
 duxi, transmisi. 
 
 Non habes Maronem 
 prae manibus. 
 
 Po6tas evolvgre, vol- 
 v^re, percurrgre. 
 
 Prfecepta crebro regus- 
 tare. 
 
 Calent littgrae Graecae. 
 
 Frigent nunc litt^rae. 
 
 DiscSre memoriter ; me- 
 moriae tradSre, man- 
 dare, percip^re. 
 
 Discendi voluntatem 
 abjecit, deposuit. 
 
 Lectidnem memoriae 
 cornmendare, man- 
 dare. 
 
197 
 
 Forms of Conversation. 
 
 To recite anything. 
 
 To recite intelligently 
 and slowly. 
 
 To recite one’s lesson 
 in haste. 
 
 You have skipped three 
 verses in reciting. 
 
 His memory has failed 
 him. 
 
 Begin your lesson over 
 from the beginning. 
 
 He knew hardly any- 
 thing. 
 
 The words did not come 
 to me. 
 
 I ’m not myself. 
 
 Aliquid reddSre sine 
 scripto, memoriter, 
 ex memoria pronun- 
 tiare, recitare. 
 
 Sensim et lente recitare. 
 
 Cursius lectionem reci- 
 tare. 
 
 Tres versus recitando 
 pmetervolasti, prseter- 
 misisti, omisisti. 
 
 Mertioria lapsus est. 
 
 Ordire lectionem ab in- 
 tggro. 
 
 Nihil adm6dum sciebat. 
 
 Neque mihi succure- 
 bant verba. 
 
 Apud me non sum. 
 
 21 . 
 
 TO TRANSLATE, TO COM- 
 POSE, TO WRITE. 
 
 To translate into Latin. 
 
 To translate Greek word 
 for word. 
 
 INTERPRETARI, SCRIP- 
 
 TIONI ANIMUM ADHI- 
 BERE. 
 
 Latine reddSre, inter- 
 pretari ; in Latlnum 
 sermonem transferre, 
 vertere. 
 
 Adverbum de Grsecis 
 littgris exprim^re. 
 
198 Guide to Latin Conversation. 
 
 To render word for 
 word. 
 
 To write an exercise. 
 
 I have worked hard 
 over this exercise. 
 
 We compose in verse 
 and in prose. 
 
 Apply yourself to your 
 theme. 
 
 To write one^s compo- 
 sition with care. 
 
 I write a theme every 
 day. 
 
 Your theme has not 
 been corrected thor- 
 oughly. 
 
 To review and correct 
 anything diligently. 
 
 This student excels in 
 prose, and that one in 
 poetry. 
 
 You have made the 
 same mistake as he. 
 
 How much time have 
 you given to your 
 composition ? 
 
 To win prizes. 
 
 He understands Greek 
 very well. 
 
 Verbum verbo expri- 
 mere, redd^re ver- 
 bum pro verbo. 
 
 Opus elaborare, perpo- 
 Hre, perficSre. 
 
 In eo vehementer desu- 
 davi. 
 
 Stricta oratione scribe- 
 mus, soluta oratione. 
 
 Converte, adhibe ani- 
 mum ad scriptionem. 
 
 Scriptionem accurare, 
 elaborare, polire, li- 
 mare. 
 
 A scriptione nullus mi- 
 hi dies vacuus est. 
 
 Ultima lima defuit 
 scriptioni tu8e. 
 
 Aliquid summa cura et 
 diligenter recognos- 
 cere. 
 
 Hie oratoria facultate, 
 ille prsestat poetica. 
 
 Idem peccasti ac ille. 
 
 Quantum tempSris 
 scriptioni tribuisti ? 
 
 Prjemia consequi. 
 
 Luculente, luculenter 
 Greece novit. 
 
199 
 
 Forms of Conversation, 
 
 He is not acquainted 
 with Latin. 
 
 He has not translated 
 that passage well. 
 
 To this passage he hns 
 given an entirely dif- 
 ferent meaning. 
 
 Latine nescit. • 
 
 Hanc sententiam male 
 interpretatus est. 
 Hunc locum in contra- 
 rium sensum detorsit. 
 
 22 . 
 
 TO MAKE A PEN, 
 
 TO WRITE. 
 
 To make a pen. 
 
 ^[ake this pen pointed 
 and that one blunt. 
 
 To see if a pen be good. 
 
 To write on the back of 
 the paper. 
 
 Blank paper. 
 
 [ have no paper. 
 
 My paper allows the 
 writing to be seen on 
 the other side. 
 
 To make an erasure. 
 
 [ am pleased with the 
 writing of Lentulus. 
 
 CALAMUM CONFOR- 
 MAKE, SC KIBE RE. 
 
 Calamum apparare, con- 
 formare. 
 
 Hunc mihi calamum in 
 acutum mucrdnem, 
 ilium vero in latio- 
 rem con form a. 
 
 Calamum experiri. 
 
 In aversa charta scri- 
 be re. 
 
 Pura charta. 
 
 Non suppgtunt mihi 
 chartse. 
 
 Transmittit litteras pa- 
 pyrus mea. 
 
 Mendum scripturse litii- 
 ra tollere, delere, ob- 
 literare. 
 
 Placet mihi Lentuli 
 mantis. 
 
200 Guide to Latin Conversation, 
 
 Write this in your note- 
 book. 
 
 You have blotted my 
 book with ink. 
 
 To stain one’s book with 
 ink. 
 
 To write what he dic- 
 tates. 
 
 Lend me that book. 
 
 Give me my papers, 
 that paper. 
 
 Eefer hoc in adversaria. 
 
 Atramenti effusione 
 chartam meam infe- 
 cisti. 
 
 Atramento librum mac- 
 ulare inquinare, fee- 
 dare. 
 
 I^us dictata scribe re ; 
 excIpSre. 
 
 CommSda mihi librum, 
 da mihi utendum 
 hunc librum. 
 
 Cedo tabiilas, hanc char- 
 tam. 
 
 23 . 
 
 ON LETTERS, AND HOW 
 ^HEY SHOULD BE 
 SIGNED. 
 
 To fold a letter. 
 
 To seal a letter. 
 
 To open a letter. 
 
 To address a letter. 
 
 To send letters to any- 
 one. 
 
 He has delivered letters 
 to me unopened. 
 
 DE EPISTOLIS, ET IN EX- 
 TREMIS EPISTOLIS QUO- 
 
 MODO VALEDICENDUM 
 SIT. 
 
 Epistolam complicare. 
 
 Obsignare litt^ras, epis- 
 t5lam sigillo munire, 
 signo litteras obsig- 
 nare. 
 
 Epistblam resign are, re- 
 solv^re, explicare. 
 
 Epistolam inscribe re. 
 
 Litteras ad aliqiiem 
 scribere, mittere, dfire. 
 
 Litteras integro signo 
 mihi reddidit. 
 
Forms of Conversation. 201 
 
 To intrust letters to any- 
 one. 
 
 We hear no longer from 
 you. 
 
 I have not received a 
 letter from you for a 
 long time. 
 
 Why did you not write 
 to me ? 
 
 Write to me as often as 
 you can. 
 
 Not a bit of news from 
 Cappadocia. 
 
 I shall write often to 
 you, do not forget to 
 answer my letters. 
 
 I shall not write to you 
 again ; I shall be less 
 long. 
 
 I shall write to you 
 more at length when I 
 shall liave more time. 
 
 Truly I had not a word 
 of news to tell you. 
 
 I had no news to send 
 you. 
 
 I received your short let- 
 ter; your letter gave 
 me much pleasure. 
 
 I thank you for your 
 letters ; they gave me 
 great pleasure, especi- 
 ally that of Sextius. 
 
 Alicui litt^ras commit- 
 tere. 
 
 Conquiescunt littSrae 
 tuae. 
 
 Littgras tuas jamdudum 
 desidero. 
 
 Cur conticescunt tuse 
 littSrae ? 
 
 Ad me quam ssepissime 
 scribas. 
 
 E Cappadocia ne hilum 
 quidem. 
 
 Scribam ad te saepe, 
 vide ut par mihi sis. 
 
 LittSrae meae conquis- 
 cent; longiore epis- 
 t5la supersedebo. 
 
 Pluribus verbis ad te 
 scribam quum plus 
 otii nactus ero. 
 
 Plane nihil erat quod 
 ad te scribSrem. 
 
 Nihil habebamquod di- 
 cSrem. 
 
 Accepi perbreves tuas 
 littgras ; gratae mihi 
 tuae littgrae fuerunt. 
 
 Gratum quod mihi de- 
 disti epistSlas, quae 
 quidem me delecta- 
 runt, in primis Sextii 
 nostri. 
 
202 Guide to Latin Conversation, 
 
 Tell me as soon as pos- 
 sible wliat you are 
 doing and what you 
 intend to do. 
 
 Brutus is expecting a 
 letter from you. 
 
 Tu velim, et quid agas 
 et quid acturum te 
 putes, facias me quam 
 diligentissime certio- 
 rem. 
 
 Tuas jam littSras Brutus 
 expectabat. 
 
 Vale, 
 
 Da operam nt valeas, hoc mihi gratius facere nihil 
 potts. 
 
 Ta me diliges et vnlebis. 
 
 Cara si me amas ut valeas. 
 
 Vale, et matrem meosque iihi commendalos habe. 
 
 Me velim, ut facis, dillgas, valetadinique tuce et tran- 
 quiUitati animi servias. 
 
 ValebiSj meque, ut a puero fecisti, amabis. 
 
 Ama nos et vale. 
 
 Cura ut valeas; et me, ut amas, ama. 
 
 Bene vale et me dilige. 
 
 Fac valeas, meque mutuo diligas, 
 
 Valete, mea desideria, valete. 
 
 Etiam atque etiam vale. 
 
 Tu velim tuam et Tullioloe valetudinem cures. 
 Valetudinera tuam cur a diligenter. 
 
 Fac ut tuam et Tullice valetudinem cures. 
 
 Maxime autem date oper'am ut valeatis, si nos vultis 
 valere. 
 
 Cura ut valeas, et ita tibi persuadeas, mihi te charius 
 nihil esse, neque unquam fuisse. 
 
 Reliqaum est ut te orem, ut valetudini tuce, si me et 
 iuos omnes valere vis, diligentissime servias. 
 
203 
 
 Forms of Conversation. 
 
 Cura, mi frater, ut valeas. 
 
 Fac, ini frater, ut valeas. 
 
 Vale, mi optime et optatissime frater, 
 
 3fi frater, vale. 
 
 Te oro etiam atque etiam, mi frater, ut valeas. 
 
 Cura, mi suavissime et charissime frater, ut valeas. 
 Vale, mi suavissime et optime frater , 
 
 Cura ut valeas et nos ames, et tihi persuadeas te a me 
 fraterne amari. 
 
 Cura ut valeas etiam atque etiam, Tiro noster. 
 Quantum me diligis, tantum fac ut valeas, vel quan- 
 tum te a me scis diligi. 
 
 Ama nos et vale. 
 
 Cura te etiam atque etiam diligenter. 
 
 Cura, mi Tiro, ut valeas. 
 
 Salvebis a Cicerone, salve a Petro, salutat te Cicero 
 mens. 
 
 Cicero bellissimus tibi salutem plurimam dicit. 
 
 TulUa tibi plurimam salutem adscribit. 
 
 Terentia te salvere jubet, Cicero te salutat. 
 
 Terentia tibi salutem, Terentia tibi imperlit multam 
 salutem. • 
 
 Dnmus te nostra tota salutat. 
 
 TuUioloe et Ciceronis salutem dieito, 
 
 Multam salutem Pilice. 
 
 Diomjsio plurimam salutem. 
 
 Aitico plurimam salutem velim dicas, 
 
 Dionysium velim salvere jubeas. 
 
 J ubebis meo nomine salvere Pa.ulum, 
 
 Ex me salutato prcecepiorem tuum. 
 
 Saluta meis verbis Joannem. 
 
 Salutem Marcello. 
 
 Salutem die Petro meo nomine, quern ego in oculis fero. 
 
204 Guide to Latin Conversation, 
 
 MoUnio meo multam salutem. 
 
 Salutem quibus videbitur^ Contarello prcecipuBj et Ge^' 
 rardo. 
 
 Communibus amicis a me multam salutem. 
 
 24 . 
 
 VARIOUS FAMILIAR 
 EXPRESSIONS. 
 
 For example. 
 
 For form’s sake. 
 
 On tiptoe. 
 
 With equal chances. 
 
 Single-handed — by 
 one’s self. 
 
 For a special business ; 
 as occasion serves. 
 
 As far as I am able. 
 
 In proportion: 
 
 With the whole hand — 
 liberally. 
 
 In person. 
 
 According to the 
 weather. 
 
 According to your pleas- 
 ure. 
 
 In earnest, seriously. 
 
 I will say it with your 
 permission. 
 
 VARI^ LOCUTIONES 
 FAMILIARES. 
 
 Verbi causa, verbi gra- 
 tia, exempli causa. 
 
 Dicis causa. 
 
 Suspense pede. 
 
 ^quo Marte. 
 
 Suo Marte. 
 
 Pro re, pro re nata. 
 
 Pro mea parte, pro vi- 
 rili parte. 
 
 Pro portione, pro rata 
 portione. 
 
 Plena manu. 
 
 In propria persona. 
 
 Pro cceli conditione. 
 
 Ex animi tui sententia. 
 
 Ex animi sententia. 
 
 Bona venia tua dixer^ 
 im, pace tua dixerim 
 
205 
 
 Forms of Conversation. 
 
 It is finished. 
 
 Well done ! 
 
 I am vexed at it. 
 
 I do not repent of what 
 has been done. 
 
 It goes well. 
 
 Evil to him who wags. 
 Leaving joking aside. 
 As was my duty. 
 
 That you may not be 
 deceived. 
 
 Contrary to what he 
 says. 
 
 Since it was convenient. 
 As much as possible. 
 
 As much as you are 
 able. 
 
 To tell the truth. 
 
 Not to lie. 
 
 It is your duty to teach. 
 It is now my duty. 
 
 Each one m his turn. 
 
 It is your affak'. 
 
 The business is not 
 pressing. 
 
 He did it without think- 
 ing. 
 
 Neither this nor that. 
 For that is all nonsense. 
 
 Actum est. 
 
 O factum bene ! 
 
 Nollem factum. 
 
 Haud muto factum. 
 
 Bene habet, est. 
 
 Quiesse melius erit ! 
 Aufer nugas. 
 
 Pro eo ac debui. 
 
 Ne tu frustra sis. 
 
 Contra ac dicit. 
 
 Ut par erat. 
 
 Quoad ejus fieri potuit. 
 Quoad ejus facSre po- 
 tSris. 
 
 Ut verum loquar, ne 
 dicam dolo. 
 
 Ne quid mentiar. 
 
 Tuse sunt partes docere. 
 Mese nunc partes sunt. 
 Sua quisque vice, suo 
 quisque ordine. 
 
 Tua res est, tua res agl- 
 tur. 
 
 Res habet moram. 
 
 Per imprudentiam fecit. 
 
 Neve hoc, neve illud. 
 Quippe leve est totum 
 hoc. 
 
206 Guide to Latin Conversation, 
 
 How is that possible ? 
 
 Let me alone. 
 
 Will you not let me 
 alone ? 
 
 Will you soon have fin- 
 ished ? 
 
 He finds a great deal of 
 fault with it. 
 
 They are not numerous. 
 
 I am at work on a book. 
 
 The affair has turned 
 out to my liking. 
 
 We should take men as 
 we find them. 
 
 I want nothing to do 
 with you. 
 
 I wish to have a word 
 with you. 
 
 It is useful, important. 
 
 To live but for the pres- 
 ent. 
 
 To take note of. 
 
 To speak from the man- 
 uscript. 
 
 He is certainly much 
 mistaken. 
 
 What else could he do ? 
 
 After the fashion. 
 
 To tell the truth, you 
 are genteel. 
 
 There is nobody who 
 does not like you. 
 
 To behave according to 
 one’s fancy. 
 
 Qui potis est ? 
 
 Quin omitte me. 
 
 Non omittis? 
 
 Potin’ ut desinas ? 
 
 Accerrime illud vitu- 
 perat. 
 
 Non ita multi sunt. 
 Liber est in mambus. 
 Kes obtigit atque opta- 
 bani. 
 
 Ut homo est, ita morem 
 geras. 
 
 Extranumerum mihi es. 
 
 Paucis te volo. 
 
 OpSr?e pretium est. 
 
 In diem vivere. 
 
 Ad memoriam notare. 
 De scripto dicSre. 
 
 Nse ille vehementer er- 
 rat. 
 
 Quid fecisset aliud ? 
 
 Ut novus fert usus. 
 Extra jocum, homo bel- 
 lus es. 
 
 Unus nemo te diligit. 
 Suo nutu regi. 
 
207 
 
 Forms of Conversation, 
 
 Everyone after his man- 
 ner. 
 
 To read recto tono. 
 
 Seeing the time it is. 
 
 As near as I can re- 
 member. 
 
 This is easy. 
 
 The matter is not clear. 
 
 My account agrees, is 
 right. 
 
 Eight or wrong it mat- 
 ters little to us. 
 
 He asks for you at the 
 door. 
 
 There is nothing in the 
 world that I . would 
 do more willingly. 
 
 I am not at all anxious 
 about that. 
 
 He cares nothing for 
 what they say of him. 
 
 All things are turning 
 out as I would wish. 
 
 Believe me, you will re- 
 joice at having done 
 it. 
 
 Everything goes well 
 with him. 
 
 There’s not so much in 
 it as is reported. 
 
 The labor has been ex- 
 pended with profit. 
 
 Suus cuique mos. 
 
 Uno tenore legSre. 
 
 Ut diei tempus est. 
 
 Ut mea memoria est. 
 
 Hoc Id promptu est, 
 ja.et. 
 
 Non liquet. 
 
 Constat mihi ratio. 
 
 Eecte an secus nihil ad 
 nos 
 
 A janua te quserit. 
 
 Nihil est seque quod fa- 
 ciam libens. 
 
 Nihil isthaec moveo ac 
 euro. 
 
 Sermdnes hominum de 
 se facile sustinet. 
 
 Mihi omnia voto com- 
 petunt. 
 
 Gaudebis facto, crede 
 mihi. 
 
 Ees illi omnes ad votum 
 fluunt, succedunt. 
 
 Non tantum est in re 
 quantus est sermo. 
 
 Constat operae fructus. 
 
208 Guide to Latin Conversation. 
 
 Everything befalls me 
 against my will. 
 
 I hardly kept from 
 laughing. 
 
 I cannot keep from 
 laughing. 
 
 He said that to excite 
 laughter. 
 
 To take seriously what 
 was said in jest. 
 
 Let us see how all this 
 will end ? 
 
 I know not what you 
 are aiming at. 
 
 That word has escaped 
 me. 
 
 You will pay for this, I 
 will be revenged. 
 
 Mind your own busi- 
 ness. 
 
 Saving the company’s 
 respect, with all due 
 respect, etc. 
 
 The sooner the better. 
 Close your ranks. 
 
 It is indifferent to me. 
 Suppose that it is so. 
 
 Omnia mihi eveniunt 
 prseter sententiam. 
 
 jEgre risum continui. 
 
 Nequeo risum conti- 
 ntre, tenere, cohi- 
 bere. 
 
 Animi gratia, hoc dixit. 
 
 Pr?pvert6re serio quod 
 dictum est per jocum. 
 
 Videamus hoc quorsum 
 evadat. 
 
 Quo evadas nescio. 
 
 Hoc verbum mihi exci- 
 dit. 
 
 Hoc feres non multum. 
 
 Tuas res per3ge. 
 
 Salva audientium rev- 
 erentia, dicto sit ve- 
 nia, bona adstantium 
 sit venia, honor sit 
 auribus. 
 
 Quod celerius, id potius 
 est. 
 
 Ordines stipate, compri- 
 mite. 
 
 Hoc perinde, proinde 
 est. 
 
 Demus hoc ita esse. 
 
Forms of Conversation, 209 
 
 Let it be so, what then? 
 
 What more do you 
 want ? 
 
 I answer for tliis on my 
 honor. 
 
 You return a wrong an- 
 swer to my question. 
 
 I have an answer all 
 ready. 
 
 I shall answer for you. 
 
 He has forgiven me 
 everything. 
 
 Pass to the right. 
 
 To punish anyone to 
 serve as an example 
 for others. 
 
 He and I are great 
 friends. 
 
 We must consider that. 
 
 That seems to me to be 
 a very good reason. 
 
 That argument is 
 against you. 
 
 You are completely 
 mistaken. 
 
 One or the other is mis- 
 taken. 
 
 It is other than you say. 
 
 I am not very sure of 
 that. 
 
 Ita res se habeat, quid 
 deinde. 
 
 Quid vis amplius ? 
 
 In hanc rem fidem 
 meam interpono. 
 
 Aliud mihi respondes 
 ac rogo. 
 
 Ad manum est respon- 
 sio. 
 
 Respondebo veslram vi- 
 cem. 
 
 Omnium mihi gratiam 
 fecit. 
 
 Concede ad dextram. 
 
 Exemplum severitatis 
 in aliquo statuere, 
 edere. 
 
 Cum illo magna est mi- 
 hi gratia. 
 
 Habenda est eius rei 
 ratio. 
 
 Valet haec ratio apud 
 me multum. 
 
 Ratio ilia contra te 
 valet. 
 
 Tota via, toto coelo 
 erras. 
 
 Alter nostrum fallitur. 
 
 A liter se habet ac dicis. 
 
 De ilia re parum mihi 
 certum est. 
 
 14 
 
210 Guide to Latin Conversation, 
 
 They esteem this as of 
 no importance. 
 
 Who hatched that 
 rumor ? 
 
 That hat becomes your 
 head well. 
 
 Let me recover myself. 
 
 I am not myself. 
 
 Pass along, 1 want noth- 
 ing from you. 
 
 That relieved me a 
 little. 
 
 It has become a pro- 
 verb. 
 
 That has passed into a 
 proverb. 
 
 In order not to retain 
 you any longer. 
 
 I meet you verv oppor- 
 tunely. 
 
 He said that ingenu- 
 ously. 
 
 Let us draw lots, if you 
 will. 
 
 Choose that which best 
 pleases you. 
 
 Let us pass over those 
 things. 
 
 Let us now see the rest. 
 
 NullTus momenti hoc 
 ducunt. 
 
 Quis liujusmQdi dissi- 
 pavit, disseminavit 
 rumorem ? 
 
 Belle quadrat, convenit 
 hie pileus capiti. 
 
 Sine ut ad me redeam. 
 
 Apud me non sum. 
 
 Transi, nihil te moror. 
 
 Hoc me aliqua ex parte 
 relevavit. 
 
 Increbuit res proverbio. 
 
 Hoc proverbii locum 
 obtinuit, hoc abiit in 
 proverbium. 
 
 Omnlno ut te absolvam. 
 
 Optime te mihi offers. 
 
 NatTva venustate hoc 
 dixit. 
 
 Ees revocetur ad sortem, 
 sorte dijudicttur, si 
 tua fert voluntas. 
 
 Utramvis, utramlibet 
 accipe. 
 
 Age, omittamus ista. 
 
 Jam porro videamus 
 caetera. 
 
Forms of Conversation, 211 
 
 I did that out of regard Merito tuo hoc feci, 
 for you. 
 
 He has well merited it. Meritissimo ejus. 
 
 25 . 
 
 VARIOUS QUESTIONS. 
 
 How came that suspi- 
 cion ? 
 
 What reason had he for 
 doing that ? 
 
 What is your reason for 
 being angry with me ? 
 
 What ails you? 
 
 You make me angry, 
 you provoke me. 
 
 What are you mad 
 about ? 
 
 Why so much noise and 
 talk ? 
 
 But what need of more ’ 
 proofs? 
 
 Why beat about the 
 bush? 
 
 What need did he have 
 of me ? 
 
 VARIAE FORMULAE 
 PERCUNCTANDI. 
 
 Qui tibi ista inciditsus- 
 picio ? 
 
 Quid habuit argument! 
 quamobrem hoc fe- 
 cerit ? 
 
 Quid negotii et quam- 
 obrem succenses mihi? 
 
 Quid tibi aegre est? 
 Quid aegre animo tuo 
 factum est? 
 
 Mi hi aegre facis. 
 
 Quid tibi stomacho est ? 
 
 Quorsum tot clamores 
 et verba ? 
 
 Sed quid ego argumen- 
 tor ? Quid plura dis- 
 puto? 
 
 Quid opus est circui- 
 ti5ne? Quid verbis 
 opus est ? 
 
 Quid opgra mea egebat? 
 
212 Guide to Latin Conversation, 
 
 What have you to settle 
 with him? 
 
 Attend to your own 
 adairs. 
 
 What brings you here ? 
 
 Who introduced that 
 custom ? 
 
 With what do you busy 
 yourself? 
 
 What profession do you 
 follow ? 
 
 What benefit do you 
 derive from that ? 
 
 To whom has that been 
 profitable ? 
 
 This will redound to 
 your advantage 
 
 For whose benefit? 
 
 How happens it that 
 you do not know th is ? 
 
 How happens it that I 
 do not know it ? 
 
 Do you know it? why 
 should I not know it ? 
 
 Why not? 
 
 Have you not given a 
 thought to your rep- 
 utation ? 
 
 Why do you tremble ? 
 
 Quae ratio tibi cum illo 
 interccdit? Quid tibi 
 cum illo commercii 
 est? 
 
 Tuas res per age. 
 
 Quae tu causa hue affert, 
 vocat? 
 
 Quis ascivit hanc con- 
 suetiidinem ? 
 
 Qua in re vitam ex- 
 erces? 
 
 Quam vitae conditio- 
 nem sequtris ? 
 
 Quam ex hac re utilita- 
 tem ducis? Quid hoc 
 habet commodi. 
 
 In cujus hoc utilitatem 
 cessit ? 
 
 Utilitatem redundabit 
 hoc ad tuam. 
 
 Cui bono ? 
 
 Qui fit hoc nescias ? 
 
 Qui fit ut ego nesciam ? 
 
 Idne scis ? quid ego nes- 
 ciam? 
 
 Quid ita non ? Quidni ? 
 
 Nihil tibi venit in men- 
 tem existimationi 
 consul ere ? 
 
 Quid est quamobrem 
 trepidas, trepides? 
 
213 
 
 Forms of Conversation, 
 
 Think you that you 
 stand acquitted? 
 
 What are you mutter- 
 ing ? 
 
 What means that joy ? 
 
 Are you in your senses? 
 
 What is that? 
 
 Why do you weep? 
 what then ! would you 
 want me to sing ? 
 
 Is a good man capable 
 of lying ? 
 
 Do you understand well 
 what he says ? 
 
 What is it that disturbs 
 you ? 
 
 What kind of bread do 
 you wish ? 
 
 What does he charge 
 for teaching? 
 
 What is the matter with 
 you, my son? Why 
 are you sad? Noth- 
 ing is the matter, 
 mother. 
 
 Do you wish to do me 
 a favor that would be 
 most pleasing to me ? 
 
 What is your object in 
 saying that? 
 
 Tehoccrimtne elapsum 
 putas * 
 
 Quid est tibi mutitio? 
 
 Quid istud gaudii est? - 
 
 Penes te es ? 
 
 Quid hoc rei ? 
 
 Quid lies ? inirum ! can- 
 tem ? 
 
 Num cadit in virum bo- 
 il um metiri? 
 
 Num intelligis? num- 
 me, numnam intelll- 
 gis quse dicit. 
 
 Quid tibi est sollicitudi- 
 nis? Quid te tenet 
 solliciturn? 
 
 Qualem vultis panem? 
 Cujusmodi panem 
 vultis? 
 
 Quanti docet? 
 
 Quid est tarn tristis fili ? 
 — Kecte, mater. 
 
 Vis primum hodie fa- 
 c6re quod ego gau- 
 deam? 
 
 Quorsum istud ? 
 
214 Guide to Latin Conversation, 
 
 To what examples do 
 you refer me ? 
 
 Is it thus that you wish 
 to impose upon us? 
 
 Take care that you do 
 not damage anything. 
 
 AY ho is happier than 1? 
 N obody, beyond a 
 doubt. 
 
 Who imposed this duty 
 on you? 
 
 You have undertaken a 
 difEcult labor. 
 
 Drive him out. 
 
 Gently, don’t get mad. 
 
 Which of us two has 
 come out the better? 
 
 What do you talk about 
 together ? 
 
 Why do you allow your- 
 self to take part in 
 such follies? 
 
 Please get out of the sun- 
 light, you hinder me 
 from getting warm. 
 
 What madne>s has 
 seized you ? 
 
 Whence arose your 
 scruples ? 
 
 Who is to make the 
 speech ? 
 
 Ad quse exempla me re- 
 vCcas? 
 
 Itane vero nobis fucum 
 facis? 
 
 Vide ne quid impiii- 
 dens luas? 
 
 Ecquis me vivit fortu- 
 natior?— Yemo certe 
 quisqm m. 
 
 Quis has tibi partes im- 
 posuit? 
 
 Provinciam cepisti du- 
 ra m. 
 
 Tiude, extrude, exige 
 ilium. 
 
 Eona verba, quaso. 
 
 Lter tandem nostrum 
 superavit ? 
 
 Qua de re sermcnem ha- 
 bDis, teritis inter VOS? 
 
 Quid ad istas ineptias 
 abis? 
 
 Eogo te, absis a sole, 
 ofiicis enim mihi ap- 
 ricanti. 
 
 Quae te dementia cepit ? 
 
 Unde isthae te incessit 
 religio ? 
 
 Quis concionem habet ? 
 quis pro condone di- 
 cit? 
 
Forms of Conversation. 215 
 
 Well, what news do 
 you bring? 
 
 Anything new? 
 
 Is there nothing else ? 
 
 Who made you with- 
 draw from my com- 
 pany ? 
 
 Who is that man? 
 
 How much time have 
 you spent in doing 
 that ? 
 
 Whom will you employ 
 for that? 
 
 Of what do3s that book 
 treat? 
 
 What do you find fault 
 with in this ? 
 
 What more do you 
 want? 
 
 3o you wish anything 
 else from me? May 
 you prosper in every- 
 thing. 
 
 What more? 
 
 Is there anything more? 
 what more? 
 
 What happened after- 
 wards ? 
 
 What then? ah! who 
 could have told you? 
 
 Is it he? 
 
 £s he in? 
 
 Cedo, quid portas, ob- 
 secro. 
 
 Numquid novi? 
 
 Numquid est aliud? ni- 
 hilne praeterea? 
 
 Quis te a mea consue- 
 tudine abstraxit ? 
 
 Quid hoc hominis est? 
 
 Quantum huic rei tem- 
 poris tribuisti ? 
 
 Quern ad hoc interp5nes, 
 adhibebis? 
 
 Quid habet argument! 
 liber iste? 
 
 Quid in hoc arguis, im- 
 probas, reprehendis ? 
 
 Quid vultis amplius? 
 
 Numquid aliud me vis? 
 Ut bene sit tibi. 
 
 Quid inde porro ? 
 Etiamne est quid porro ? 
 
 quid inde porro? 
 
 Quid turn inde? 
 
 Quid ergo ? ecquisnam 
 tibi dixerit? 
 
 An is est? 
 
 Anne est intus ? 
 
216 Guide to Latin Conversation. 
 
 Whence arose the fault ? 
 
 Do you believe that? 
 Yes, I believe it. 
 
 Do you wish a part of 
 it? Yes, truly. 
 
 Why are you in want 
 of these? 
 
 Where are you carrying 
 that book? 
 
 How long did you re- 
 main in Italy? 
 
 Where did you tarry so 
 long? 
 
 What shall I gain by 
 deceiving you? 
 
 To whom have you 
 given that commis- 
 sion? 
 
 What has been done? 
 speak — where are the 
 others? 
 
 What pleasure is there 
 in that? 
 
 Give me the hand, 
 some water, my tab- 
 lets. 
 
 Plow long is it since you 
 stopped going to 
 class ? 
 
 Unde natus error? 
 
 Credin’ ? — Imo certe. 
 
 Vis unarn partem ? — 
 commCde. 
 
 Quo tibi ista sunt opus? 
 
 Quo librum hunc aspor- 
 tas? 
 
 Quandiu, quandudum 
 egisti. degisti in 
 Italia? 
 
 Ubi tamdiu, commo- 
 ratus es, monltus es? 
 
 Quid lucri mihi est 
 failure te ? 
 
 Cui istud negotiurn de- 
 mandasti ? 
 
 Quid factum est ? Cedo "I 
 cedo alios. 
 
 Quid habet voluptatis, 
 qu80 percipitur ex ilia 
 re voluptas? 
 
 Cedo manum, aquam, 
 tabulas. 
 
 Quampridem, quandu- 
 dum scholam frequen- 
 tfire desiisti ? 
 
217 
 
 Forms of Conversation. 
 
 26 . 
 
 IDIOMS AND PROVERBS. 
 
 To lose one’s time and 
 labor. 
 
 To baffle a design. 
 
 To write on water. 
 
 To speak to a deaf per- 
 son. 
 
 To impose upon. 
 
 You hold me up for 
 laughter. 
 
 You open the wound 
 afresh. 
 
 You have put your 
 finger on it. 
 
 He promises seas and 
 mountains. 
 
 To look for knots in a 
 bulrush. 
 
 To scoff at, to deride 
 anyone. 
 
 Nothing remains to be 
 done but to hang 
 myself. 
 
 To give an opportunity 
 to speak. 
 
 The fool advises the 
 seer. 
 
 To labor for nothing. 
 
 IDIOTISMI ET PRO- 
 VERBIA. 
 
 Aquam perdere, lapi- 
 dem verberare, im- 
 brem in cribrum 
 gerere. 
 
 Aperire cuniculos. 
 
 In aqua scrib^re. 
 
 Canere surdis aurlbus. 
 
 Verba dare. 
 
 Me delicias facis. 
 
 Obductam refricas cica- 
 trlcem. 
 
 Belle, acute, argute con- 
 jecisti; rem acu tegisti. 
 
 Maria montesque polli- 
 cetur. 
 
 Nodum in scirpo quae- 
 rere. 
 
 Naribus indulgere, naso 
 suspendere adunco. 
 
 Bedit mihi, res in res- 
 tim. 
 
 Sermonis ansas dare. 
 
 Minervam sus docet. 
 
 Laterem crudum lavare. 
 
218 Guide to Latin Conversation, 
 
 To begin at the begin- 
 ning. 
 
 Seek for dupes else- 
 where. 
 
 To admit being beaten. 
 
 He is entrapped. 
 
 To correct one’s style. 
 
 Depart, you are a man 
 of worth. 
 
 A man of fine taste. 
 
 There ’s a difference be- 
 tween a good man 
 and a rogue. 
 
 Not at all excessive. 
 
 Service for service. 
 
 A fortune’s favorite. 
 
 To turn one’s back on a 
 benefactor. 
 
 His mind is in his 
 stomach. 
 
 A cunning man, a sly 
 fox. 
 
 To dispute over trifles. 
 
 To render a thing use- 
 less. 
 
 From beginning to end. 
 
 To spend one’s means 
 on trinkets. 
 
 To swindle anybody. 
 
 To kill time. 
 
 Ordiri ab ovo. 
 
 Ad populum phaleras; 
 
 quaere peregrlnum. 
 Porriggre herbam. Sall- 
 vam movere. 
 
 Ab transenna turdus 
 lumbricum petit. 
 
 • Stylum vertere. 
 
 Abi, virum te judico. 
 
 Acutae naris homo. 
 jEra distant lupinis. 
 
 Ne quid nimis. 
 
 Manus manum lavat. 
 
 Albae gallinfc filiu'^. 
 
 Aderre dentes in domi- 
 num. 
 
 Animus est in patinis. 
 
 Naris emunctae homo, 
 recGctus senex. 
 
 Eixari de lana caprina, 
 de asini umbra. 
 
 Scopas dissolvere. 
 
 Ab ovo usque ad mala. 
 
 Perdere bona in cic6re 
 et faba. 
 
 Emungere aliquem, 
 
 Fallere tempus. 
 
219 
 
 Forms of Conversation. 
 
 He is at a stand. 
 
 To talk nonsense to 
 anyone. 
 
 To be sold at auction. 
 
 There’s neither rhyme 
 nor reason in his talk. 
 
 From head to foot. 
 
 You touch a sore spot. 
 
 An empty head. 
 
 The affair is in good trim. 
 
 It is safe. 
 
 All is lost. 
 
 Done accurately, to a 
 nicety. 
 
 A man of no consider- 
 ation. 
 
 No longer a child. 
 
 You are a a man of 
 three letters. 
 
 To sleep free from care. 
 
 You engage yourself in 
 great difficulties. 
 
 A word to the wise is 
 sufficient. 
 
 To complain to the deaf. 
 
 To fill both sides of the 
 account. 
 
 To make one fall into 
 another’s net. 
 
 As the father, so the 
 son. 
 
 Hseret illi aqua. 
 
 SarcTre centones alicui. 
 
 Sub hasta venire. 
 
 Nec pes nec caput ser- 
 in on is apparet. 
 
 A capite usque ad cal- 
 cem. 
 
 Tangis ulcus. 
 
 Vacuus vertex^. 
 
 In vado resest ; res calet. 
 
 I’es in portu est. 
 
 Res red i it ad restim. 
 
 Ad unquem factus. 
 
 Homo nullo numero. 
 
 Nucibus relict is. 
 
 Trium litterarum homo 
 es. 
 
 In utramque aurem 
 dor mire. 
 
 Magnum mare ingre- 
 deris. 
 
 Dictum sapienti sat est. 
 
 Apud novercam queri. 
 
 Utramque paglnam fa- 
 cere. 
 
 Palumbem alicui ad 
 areani adducere. 
 
 Colubra restem non 
 parit. 
 
220 Guide to Latin Conversation, 
 
 You have your hands 
 full of business. 
 
 You are still far from 
 the end. 
 
 We reap what we sow. 
 
 Every man for himself. 
 
 That neither makes me 
 cold nor warm. 
 
 That is your business. 
 
 As easily as drinking a 
 glass of water. 
 
 Nothing is more worthy 
 of being loved. 
 
 To have immense pos- 
 sessions. 
 
 To be extremely rich. 
 
 To measure himself by 
 his own standard. 
 
 To keep harping on the 
 same string. 
 
 Let not a shoemaker go 
 beyond his last. 
 
 Birds of a feather flock 
 together. 
 
 To laugh in one’s sleeve. 
 
 To talk to the wind. 
 
 To carry coals to New- 
 castle, to pour water 
 into the sea. 
 
 Fortune does not change 
 nature. 
 
 Satfigis tanquam mus in 
 mate 11a. 
 
 Adliuc tua messis in 
 herba. 
 
 Ut sementem faceris, ita 
 et metes. 
 
 Sibi qui que ruri metit. 
 
 Mihi istic nec seritur 
 nec metitur. 
 
 Tibi metis. 
 
 Tam facile quam pirum 
 vulpes comest. 
 
 Dignius est nihil quod 
 ametur. 
 
 Habere quantum milvi 
 volant. 
 
 Modio nummos metiri. 
 
 MetTre se suo modulo 
 ac pede. 
 
 Uno opere eamdem in- 
 ciidem tund^re. 
 
 Ne sutor supra crepi- 
 dam. 
 
 Pares cum paribus facil- 
 lime congregantur. 
 
 Taclto ridere naso. 
 
 Mortua re verba facis. 
 
 In silvam ligna ferre. 
 In mare fundere 
 aquas. In littus are- 
 nas ferre. 
 
 Vulpes pilum mutat, 
 non mores. 
 
221 
 
 Forms of Conversation, 
 
 To be all things to all 
 men. 
 
 To remain in one’s con- 
 dition. 
 
 To rise above one’s con- 
 dition. 
 
 To do impossibilities. 
 
 To tread on roses. 
 
 To be on the edge of a 
 precipice. 
 
 The wine is drawn, we 
 must drink it. 
 
 He is a dangerous per- 
 son. 
 
 To kill two birds with 
 one stone. 
 
 He com'es, when you 
 are talking about him. 
 
 To view rapidly, at a 
 glance. 
 
 To enter into the most 
 minute details. 
 
 Dogs do not devour one 
 another. 
 
 To lead anyone by the 
 nose. 
 
 To promise something 
 rare. 
 
 In a place where there 
 is no jesting. 
 
 Milder than a lamb. 
 
 To fare sumptuously. 
 
 Utrosque parietes linere. 
 
 In propria pelle quies- 
 c6re. 
 
 Maj5respennasnido ex- 
 tendere. 
 
 Mulgere hircos, jung^re 
 vulpes. 
 
 In vi6la esse. 
 
 Extrema tegula stare. 
 
 Tute hoc in tristi, tibi 
 omne exedendum. 
 
 Foenum habet in cornu. 
 
 De eadem fidelia duos 
 parietes dealbare. 
 
 Lupus in sermone, lu- 
 pus in fabula. 
 
 Per transennam aspi- 
 cere. 
 
 Ab acia et acu omnia 
 expongre. 
 
 Canis canlnam non est. 
 
 Ductare aliquem labiis. 
 
 Lac gallinaceum, avem 
 albam promittere. 
 
 Hue ubi ferrum mures 
 rodunt. 
 
 Oleo tranquillior. 
 
 Malis orbiculatis pasci. 
 
222 Guide to Latin Conversation. 
 
 I steer my own course. 
 
 To sjjoil nature by art. 
 
 A continual repetition 
 of the same. 
 
 To repeat to satiety. 
 
 Everything happens as 
 he would wish. 
 
 While the pot boils, 
 friendship lives. 
 
 To make much ado 
 about nothing. 
 
 To supplant anyone. 
 
 To look upwards, to be 
 unconcerned. 
 
 To love afar off. 
 
 To love one as the ap- 
 ple of your eye. 
 
 Having neither hearth 
 nor home. 
 
 To sell for cash. 
 
 Spoken in vain, to the 
 wind. 
 
 Eiches wrongfully got- 
 gen count not as 
 profit in the end. 
 
 He is loaded with debt. 
 
 Meo remigio rem gero. 
 
 Ebur atraniento cande- 
 facere postulas. 
 
 Eamdem recoquit cram- 
 brem. 
 
 Ad ravim decantare. 
 
 Laureum gestat bacu- 
 lum. 
 
 Fervet olla. vivit ami- 
 citia. 
 
 Excitare fluctus in sim- 
 pulo. 
 
 Alicui ex manii exi- 
 mtre manubrium. 
 
 Spectare lacunar. 
 
 Extrema linea amare. 
 
 In oculis aliquem ferre. 
 
 Esse inops laris et fundi. 
 
 Oculata die vendere. 
 
 Verba hunt mortuo. 
 
 Male partum male dis- 
 pirit. 
 
 Animam debet. 
 
CURRENT LATIN EXPRESSIONS. 
 
 From the beginning. 
 
 Wise without instruc- 
 tion. 
 
 While the defendant 
 was absent. 
 
 Unconditionally. 
 
 From one specimen 
 judge all the rest. 
 
 From the building of 
 the city ; i. e , Rome. 
 
 Salvation is from the 
 cross. 
 
 At the Greek CalendS; 
 never. 
 
 To the end. 
 
 The dispute is still pend- 
 ing. 
 
 AVithout end. 
 
 At pleasure. 
 
 To satiety or disgust. 
 
 To the touch of the 
 nails; to a nicety; ex- 
 actly. 
 
 Equity follows the law. 
 
 With equanimity. 
 
 Lamb of God.^ 
 
 Ah initio. 
 
 Abnormis sapiens. 
 
 Absente reo. 
 
 Absque ulla conditione. 
 Ab uno disce omnes. 
 
 Ab urbe condita. 
 
 A cruce salus. 
 
 Ad calendas Graecas. 
 
 Ad finem. 
 
 Adhuc sub judice lis est. 
 
 Ad infinitum. 
 
 Ad libitum. 
 
 Ad nauseam usque. 
 
 Ad unguem. 
 
 .iEquitassequitur legem. 
 jEquo animo. * 
 
 Agnus Dei. 
 
 223 
 
224 Guide to Latin Conversation, 
 
 Even the good Homer 
 sometimes nods. 
 
 Kind or benign mother. 
 
 My other self. 
 
 A philanthropist. 
 
 Mind. 
 
 In the year of our Lord. 
 
 In the year of the world. 
 
 Before the war. 
 
 Before noon. 
 
 Against. 
 
 From the effect to the 
 cause. 
 
 Words that glow or 
 burn. 
 
 An argument to the 
 man. 
 
 With attentive ears. 
 
 It is true art to conceal 
 art. 
 
 Art is long and life is 
 short. 
 
 Fortune favors the 
 brave. 
 
 Hear the other side. 
 
 The golden mean. 
 
 The accursed appetite 
 for gold. 
 
 Either Caesar, or no- 
 body. 
 
 Either to conquer or 
 die. 
 
 From words to blows. 
 
 Aliquando bonus dor- 
 mitat Homerus. 
 
 Alma mater. 
 
 Alter ego. 
 
 Amicus hum an i generis. 
 Animus. 
 
 Anno Domini. 
 
 Anno mundi. 
 
 Ante helium. 
 
 Ante meridiem. 
 
 Anti. 
 
 A posteriori. 
 
 Ardentia verba. 
 
 Argumentum ad homi- 
 nem. 
 
 Arrectis auribus. 
 
 Ars est celare artem. 
 
 Ars longa, vita brevis. 
 
 Audaces fortuna juvat. 
 
 Audi alteram partem. 
 
 A urea mediocritas. 
 Auri sacra fames. 
 
 Aut Caesar, aut nullus. 
 
 Aut vincere, aut mori. 
 
 A verbis ad verbera. 
 
Current Latin Expressions, 225 
 
 From the bond of matri- 
 mony. 
 
 War! horrid war! 
 
 In good faith; really. 
 
 It is wanting. 
 
 Enjoy the present day. 
 
 A cause for war. 
 
 An indispensable con- 
 dition. 
 
 A roundabout expres- 
 sion. 
 
 By common consent. 
 
 Of sound mind. 
 
 For whose advantage? 
 
 With a grain of salt; 
 with some allowance. 
 
 There is no disputing 
 about tastes. 
 
 By right; by law. 
 
 Carthage must be de- 
 stroyed. 
 
 About the dead say only 
 what is favorable. 
 
 God favoring, helping. 
 
 God willing. 
 
 Thanks to God. 
 
 Out of the depths. 
 
 A thing desired. 
 
 Day of wrath. 
 
 A knot worthy of being 
 untied by such hands. 
 
 Household gods. 
 
 The Lord be with you. 
 
 15 
 
 A vinculo matrimonii. 
 
 Bella ! horrida bella ! 
 Bona fide. 
 
 Caret. 
 
 Carpe diem. 
 
 Casus belli. 
 
 Causa sine qua non. 
 
 Circuitus verborum. 
 
 Communi consensu. 
 Compos mentis. 
 
 Cui bono ? 
 
 Cum grano salis. } 
 
 De gustibus non dispu- 
 tandurn. 
 
 De jure. 
 
 Delenda est Carthago. 
 
 De mortuis nil nisi 
 bonum. 
 
 Deo favente, juvante. 
 Deo volente. 
 
 Deo gratias. 
 
 De profundis. 
 Desideratum. 
 
 Dies irae. 
 
 Dignus vindice nodus. 
 
 Dii penates. 
 
 Dominus vobiscunk 
 
226 Guide to Latin Conversation, 
 
 Characters of the drama. 
 
 It is sweet and honor- 
 able to die for one’s 
 country. 
 
 It is pleasant to fool in 
 the proper place. 
 
 While we live let us 
 live. 
 
 Behold the man. 
 
 Behold the sign. 
 
 On the other hand. 
 
 I and my king. 
 
 One of many. 
 
 To err is human. 
 
 To be, rather than to 
 seem. 
 
 There is a medium in 
 all things. 
 
 Let it endure forever. 
 
 And the rest. 
 
 And with thy spirit. 
 
 And even you, Brutus. 
 
 Abruptly. 
 
 Out of the abundance. 
 
 Heartily, sincerely. 
 
 From the chair or pul- 
 pit; from high author- 
 ity. 
 
 Higher ; more elevated. 
 
 The exception proves 
 the rule. 
 
 The proper exceptions 
 being made. 
 
 Dramatis personae. 
 Dulce est decorum pro 
 patria mori. 
 
 Dulce est desipere in 
 loco. 
 
 Dum vivimus vivamus. 
 
 Ecce homo. 
 
 Ecce signum. 
 
 E contra. 
 
 Ego et rex mens. 
 
 E pluribus unum. 
 Errare humanum est. 
 Esse quam videri. 
 
 Est modus in rebus. 
 
 Esto perpetua. 
 
 Et caetera. 
 
 Et cum spiritu tuo. 
 
 Et tu, Brute. 
 
 Ex abrupto. 
 
 Ex abundantia. 
 
 Ex animo. 
 
 Ex cathedra. 
 
 Excelsior. 
 
 Exceptio probat regu- 
 lam. 
 
 Exceptis excipiendis. 
 
Current Latin Expressions, 227 
 
 From the crime. 
 
 I have built a monu- 
 ment more durable 
 than brass. 
 
 Examples are offensive. 
 
 For example; for in- 
 stance. 
 
 All go out. 
 
 From nothing, nothing 
 is produced. 
 
 By virtue of his office. 
 
 On one side. 
 
 By profession. 
 
 Off-hand; on the spur 
 of the moment; ex- 
 temporaneously. 
 
 The descent into Hell is 
 easy ; it is easy to get 
 into a difficulty. 
 
 The fates oppose. 
 
 He made it. 
 
 Let justice be done, 
 though the heavens 
 fall. 
 
 Let there be light. 
 
 Faithful Achates; a 
 true friend. 
 
 Glory to God in the 
 highest. 
 
 Here and everywhere. 
 
 Here lies. 
 
 That is. 
 
 A government within a 
 government. 
 
 Ex delicto. 
 
 E X e g i monumentum 
 acre perennius. 
 
 Exempla sunt odiosa. 
 Exempli gratia. 
 
 Exeunt omnes. 
 
 Ex nihilo nihil fit. 
 
 Ex officio. 
 
 Ex parte. 
 
 Ex professo. 
 
 Ex tempore. 
 
 Facilis descensus aver- 
 ni. 
 
 Fata obstant. 
 
 Fecit. 
 
 Fiat justitia, ruat coe- 
 lum. 
 
 Fiat lux. 
 
 Fidus Achates. 
 
 Gloria in excelsis Deo. 
 
 Hie et ubique. 
 
 Hie jacet. 
 
 Id est. 
 
 Imperium in imperio. 
 
228 Guide to Latin Conversation, 
 
 Let it be printed. 
 Forever. 
 
 At the point of death. 
 In this sign thou shalt 
 conquer. 
 
 Into the midst of things, 
 or affairs. 
 
 In memory. 
 
 Forever. 
 
 In person. 
 
 For ages on ages. 
 
 In the former state. 
 Entirely. 
 
 The die is thrown. 
 
 By divine law. 
 
 By human law. 
 
 Civil law. 
 
 The law and rule of 
 speech. 
 
 The law of nations. 
 Labor conquers all 
 things. 
 
 A slip of the tongue 
 A praiser of past time. 
 Praise to God. 
 
 The common law. 
 
 The statute law. 
 Naming a thing by its 
 opposite. 
 
 Truth is mighty and it 
 will prevail. 
 
 Bad in itself. 
 
 I being the judge. 
 
 Imprimatur. 
 
 In seternum. 
 
 In articulo mortis. 
 
 In hoc signo vinces. 
 
 In medias res. 
 
 In memoriam. 
 
 In perpetuum. 
 
 In propria persona. 
 
 In ssecula sseculorum. 
 In statu quo. 
 
 In toto. 
 
 Jacta est alea. 
 
 Jure divino. 
 
 Jure humano. 
 
 J us civile. 
 
 Jus et norma loquendi. 
 
 Jus gentium. 
 
 Labor omnia vincit. 
 
 Lapsus linguae. 
 Laudator temporis acti. 
 Laus Deo. 
 
 Lex non scripta. 
 
 Lex scripta. 
 
 Lucus a non lucendo. 
 
 Magna est veritas et 
 prevalebit. 
 
 Malnm in se. 
 
 Me judice. 
 
Current Latin Expressions, 229 
 
 Keinember death. 
 
 A sound mind. 
 
 Mine and thine. 
 Wonderful to relate, to 
 see. 
 
 Much in little. 
 
 The necessary changes 
 being made. 
 
 The name being 
 changed. 
 
 Nothing further. 
 Whether he will or not. 
 Do not touch me. 
 
 To be unwilling to pro- 
 ceed. 
 
 He has not been found. 
 It does not follow. 
 
 Mark well. 
 
 He (or she) died. 
 
 0 the times ! O the 
 manners! 
 
 An accomplice. 
 
 To compare small 
 things with great. 
 The father of a family. 
 The father of his coun- 
 try. 
 
 1 have sinned. 
 
 Bridge of asses. 
 
 After death. 
 
 On the first view. 
 
 For the public good. 
 For and against. 
 
 Memento mori. 
 
 Mens Sana. 
 
 Meuiti et tuum. 
 
 Mirabile dictu, visu. 
 
 Multum in parvo. 
 Mutatis mutandis. 
 
 Mutato nomine. 
 
 Ne plus ultra. 
 
 Nolens volens. 
 
 Noli me tangere. 
 
 Nolle prosequi. 
 
 Non est inventus. 
 
 Non sequitur. 
 
 Nota bene. 
 
 Obiit. 
 
 O temporal O mores! 
 
 Particeps criminis. 
 Parva componere mag- 
 nis. 
 
 Paterfamilias. 
 
 Pater patriae. 
 
 Peccavi. 
 
 Pons asinorum. 
 
 Post mortem, obitum. 
 Prima facie. 
 
 Pro bono publico. 
 
 Pro et con. 
 
230 Guide to Latin Conversation, 
 
 For the time 
 
 Punic faith ; treachery. 
 
 How changed from what 
 he was. 
 
 A s if ; as it were. 
 
 One thing for another ; 
 an equivalent. 
 
 He who transplanted, 
 still sustains. 
 
 By what right? 
 
 Which was to be demon- 
 strated. 
 
 A rare bird. 
 
 The reducing of a posi- 
 tion to an absurdity. 
 
 The people rule. 
 
 May he (or she) rest in 
 peace. 
 
 I shall rise again. 
 
 The welfare of the peo- 
 ple isthe supreme law. 
 
 Holy of holies. 
 
 According to the course 
 of nature. 
 
 Always faithful. 
 
 Always the same. 
 
 Words a foot and a half 
 long. 
 
 Such is the way to im- 
 mortality. 
 
 Ever so to tyrants. 
 
 So passes away earthly 
 glory. 
 
 Pro tempore. 
 
 Punica fides. 
 
 Quantum mutatus ab 
 illo. 
 
 Quasi. 
 
 Quid pro quo. 
 
 Qui transtulit, sustinet. 
 Quo jure ? 
 
 Quod erat demonstran- 
 dum. 
 
 Bara avis. 
 
 Beductio ad absurdum. 
 
 Begnant populi. 
 Bequiescat in pace. 
 
 Besurgam. 
 
 Salus populi suprema 
 est lex. 
 
 Sanctum sanctorum. 
 Secundum naturam. 
 
 Semper fidelis. 
 
 Semper idem. 
 Sesquipedalia verba. 
 
 Sic itur ad astra. 
 
 Sic semper tyrannis. 
 
 Sic transit gloria mundi. 
 
Current Latin Expressions, 231 
 
 Like things are cured 
 by like. 
 
 If you seek his monu- 
 ment look around. 
 
 Without a day ap- 
 pointed. 
 
 An indispensable con- 
 dition. 
 
 He stands in the shadow 
 of a mighty name. 
 
 Let it stand. 
 
 Privately. 
 
 Of its own kind. 
 
 The chief good. 
 
 Let each have his own. 
 
 A smooth or blank 
 tablet. 
 
 The times are changed 
 and we are changed 
 with them. 
 
 Time flies. 
 
 Solid earth ; a safe foot- 
 ing. 
 
 By the whole heavens; 
 diametrically oppo- 
 site. 
 
 The utmost limit. 
 
 With one voice. 
 
 As below. 
 
 As above. 
 
 Go with me ; a constant 
 companion. 
 
 Woe to the vanquished. 
 
 Similia similibus cu- 
 rantur. 
 
 Si monumentum quae- 
 ris, circumspice. 
 
 Sine die. 
 
 Sine qua non. 
 
 Stat magni nominis 
 umbra. 
 
 Stet. 
 
 Sub rosa. 
 
 Sui generis. 
 
 Summum bonum. 
 
 Suum cuique. 
 
 Tabula rasa. 
 
 Tempora mutantur, nos 
 et mutamur in illis. 
 
 Tempus fugit. 
 
 Terra firma. 
 
 Toto coelo. 
 
 Ultima thule. 
 Una voce. 
 
 Ut infra. 
 
 Ut supra. 
 Vade mecum. 
 
 Vae victis. 
 
232 Guide to Latin Conversation, 
 
 Farewell. 
 
 I came, I saw, I con- 
 quered. 
 
 Word for word and let- 
 ter for letter. 
 
 By way of. 
 
 In place of. 
 
 The terms being ex- 
 changed. 
 
 By force and arms ; by 
 main force. 
 
 The bond of marriage. 
 
 Long live the king. 
 
 A voice and nothing 
 more. 
 
 The voice of the people 
 is the voice of God. 
 
 Vale. 
 
 Veni, vidi, vici. 
 
 Verbatim et literatim. 
 Via. 
 
 Vice. 
 
 Vice versa. 
 
 Vi et arm is. 
 
 Vinculum matrimonii. 
 Vivat Bex. 
 
 Vox, et prseterea nihil. 
 Vox populi, vox Dei. 
 
VARIA COLLOQUIA. 
 DIALOGUES. 
 
 PRIMA PARS. 
 
 1 . — A Deo Capienda Pkimohdia. 
 
 PosthumuSj Gemellus* 
 
 P. Divinare nequeo, cur non modo studia mea, 
 verum etiam quidquid facere accipio in dies 
 singulos, parum recte sub manus succedat. 
 Ade5ne hominem esse infaustum atque mis6- 
 rum quemquam, ut ego sum ? 
 
 G. Mihi e diverso, et studia mea, et quidquid 
 auspicor quotidie, satis prospSre et ad volun- 
 tatem. Summo illi rerum Parenti ac Domino 
 sit gratia. 
 
 P. Quo artiticio aut qua demum ratione banc 
 felicitatem consequeris ? 
 
 G. Nullo artificio ; paucis tantum verbis. 
 
 P. Cantionibus, seu carmine magico fortasse. 
 
 G. Quod, Divi Divseque omnes avertant ! Quali 
 tu me ingenio arbitrare ? 
 
 P. Bono. 
 
 G. Quid factis ? 
 
 P. Bonis. 
 
 233 
 
234 Guide to Latin Conversation, 
 
 G. Quid religione? 
 
 P. Optima. 
 
 G. Quid ergo te isthsec audio loqui ? 
 
 P. Si quid per jocum dixi, nolim te id in serium 
 convert6re. 
 
 G. Primum cavisse oportuit ne dic6res. 
 
 P. Eadem, si pergas, mihi patienda sunt. 
 
 G. Ignosco. 
 
 P. Quibus igitur verbis ? Validam profecto ver- 
 b5rum tuorum vim esse oportet si tantum 
 efficiunt. 
 
 G. Non te morabor. Memoria tenes non audisse 
 aliquando, antiquos si quid inceptarent, prse- 
 fari solitos. Quod honurrif faustum, felix Jortu- 
 natumque sit; quod feliciter eveniat; quod dii 
 hene vertanL 
 
 P. Memor sum. 
 
 G. Non te mater tua perdocuit, acturum aliquid 
 animum ad Deum convert^re ej usque opem 
 tacite implorare? 
 
 G. Numquam. 
 
 6r. Credo ipsammet non consuesse id facSre. Mei 
 parentes consueverunt, et ita me instituerunt, 
 cum saepe illud Pauli occinSrent : Omne quod- 
 cumque facitis in verho aut in opere^ omnia in 
 nomine Domini Jesu Christi. Ob hoc itSque 
 res tuae feliciter non eunt: opem enim praesi- 
 diumque coeleste non flagitas. 
 
 P. Tuam pietatem imitatus in postSrum baud desi- 
 piam. Quam ad hue male, tarn posthac bene 
 de me ipse merebor. Velim tamen pro con- 
 junctione benevolentiae nostrae, precatiuncii- 
 1am ipsam qua ut6ris ne me celes : hoc pre- 
 car io abs te peto. 
 
Dialogues. 235 
 
 G. Ilia Ecclesise communisslina et commodissima 
 est. Acliones nostras, qucesumvs, Domine, aspi- 
 rando prceveni, et adjuvando prosequere, ut 
 cuncta nostra oratio et operatio a te semper in- 
 cipiatj et per te coepta fiiiiatur. Per Christum 
 Dominum nostrum. Amen. 
 
 P. Haec valde arridet, hac utar. 
 
 G. Bene eveniat. 
 
 P. Et tibi bene sit, qiii me hodie ex serumna non 
 modica extraxisti. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 2 . — Formula Salutandi et Valedicendi in 
 
 CONGRESSIONIBUS. 
 
 Claudius, Alhinus. 
 
 C. Quandoquidem Latinitatis peritia multis par- 
 tibus jam diu factum est postquam me vin- 
 c6re coepisti, rogo atque oro, si comm6dum 
 est, da mihi paulum opSrse. 
 
 A. Vel multum, si id ratiombus conducat tuis. 
 Nolo tibi ullum commSdum in me claudier. 
 
 C. Ut si quidquam aliud: ne dubitaveris. Sed 
 hoc die, doceri peropto. 
 
 A. Quid est illud unum? 
 
 C, Tristissimum cum sit ita salutare factos ob- 
 viam, et in congressis, bonus dies, bonus vesper, 
 bonum mane, bonum serum et respondetur sal- 
 utantibus. Deo qratias. Item in digressis 
 sub noctem, cum his verbis bene precari sol- 
 
236 Guide to Latin Conversation. 
 
 eamus : fausta noxj felix nox, reddaturque idem 
 responsum, more patrio videlicet, good nighty 
 thanks he to Godj iis autem formis loqui 
 necessitas nulla cogat : latinisque auribus in- 
 gratissimum : sit quo pacto turn salutando 
 turn valedicendo, sive cum in alicujus coll6- 
 quium congressumque veniendum est, sive 
 alicui scribendum nos geremus ? Non enim 
 latet solere te studium acerrimum ponSre in 
 notandis hujusm5di latinismis, cum inter le- 
 gendum occurrunt, aut a magistro inculcantur. 
 
 A. Hand equidem me tanto dignor hondre. Ni- 
 hilominus, quia tu hoc a me candide petis, et 
 posse me tibi commodare judicas, parebo vol- 
 untati tuse, in prsesentia, nihil tale provi- 
 dent!, memoriam subidrint. Hoc tenebis 
 primum, non semper opus esse responsione 
 cum salutamur: et interdum salutantem non 
 resalutari, verum respondere aliquid aliud, 
 quod ille libens ac volens audiat. Est quando 
 salutatidni quaestiunculse quaedam adjiciuntur, 
 de valetudine praesertim : nonnunquam resa- 
 lutantes etiam interrogatiunciilam annectunt. 
 Haec omnia exemplis declarabuntur, tu auri- 
 tum te facito. 
 
 Salve. Kesp. Salve. 
 
 Salve Joannes. — Et tUy Paule, 
 
 Salve. — Et tu. 
 
 My sis, salve. — 0 salve, Pamphile. 
 
 Salveto. 
 
 Salveto, quid agis. 
 
 Mater mea, f rater mi, salve. — Salve, fili; salve mi 
 /rater. 
 
237 
 
 Dialogues. 
 
 Antoni, salve. — Salve, Paule. 
 
 Salve, oculissime homo . — 0 dulcissime rerum. 
 
 Jubeo Chremetem (sub. solvere). 
 
 0 Jacobe, salve. — Salvus s:is, Cornell. 
 
 0 salve, bone vir. — Hem Simo, 0 nosier Chreme. 
 
 Mi Patrice, salve. — Salve. 
 
 Carculio exoplate, salve. — Salve, salvum le advenire 
 gaudeo. 
 
 0 noster C hr ernes. — Salve, Geta. 
 
 Salve, Andrea. — 0 nutrix, 6 mea nutrix. 
 
 Salve, mi Germane. 0 Soror mea, quid agitur. 
 
 Salve, exoptate gnate mi. 
 
 Salvum te advenisse gaudeo. 
 
 Venire te salvum volupe est. — Credo ; quid agitur f 
 
 Here, salve, salvum te advenisse gaudeo. 0 bone cus- 
 tos, sa ve. 
 
 Plurima salute Parmenonem suum impertil Gnato ; 
 quid agitur f 
 
 0 mi exoptate Clinia, salve . — Ut vales f 
 
 Georgius plurimum jubet solvere Stephanum. 
 
 Jubeo te solvere. 
 
 O pater, pater mi, salve. — Salve multum, gnate mi, 
 
 Charmidem socerum suum Ly si teles salutat . — DU dent 
 tibi. Lysiteles, quoevdis. 
 
 0 Thraso. — Salvete. 
 
 Amphitryo uxorem salutat Icetus suam. ValuisM 
 usque? expectatusne advenio ? 
 
 Salvus atque fortunatus, Euclio, semper fies. — DU te 
 bene ament, Megadore. 
 
 0 amice, salve, atque cequalis mihi; ut vales Am- 
 brosi? — Et tu. 
 
 Salve, Gregori. Valen\ valuiM f — Valeo et valui 
 rectius. 
 
238 Guide to Latin Conversation, 
 
 Mi homoy et mea mulier, ego vos saluto. — El nos te. 
 
 In Andrea Crito, quum salutasset ancillam, et ab 
 ea fuisset resalutatus, subjecit secunda interro- 
 gatione. Quid vos? Quo pacto hie? Satisne 
 recte ? M. Nosne? sic, ut quimus, aiunt, quando 
 ut volumuSy non licet. Queerebant etiam sic. 
 Satin’ salve? Exempla sunt apud Livium. 
 
 C. Habeo salutationum rationes. Nunc quibus 
 verbis valedicendum sit qusero, quocumque 
 diei aut noctis temp5re. 
 
 A, An potest ulli quidquam optari melius int^gra 
 valetudine? Qua nihil majoris sestimandum 
 vita humana complectitur. Itaque has fere 
 formas invenio. 
 
 Bene vale. — Et tu. 
 
 Vale. — Et tu bene valcy Marline, 
 
 Vale. — Et tu f rater. 
 
 In hoc quatriduuniy Antoniy vale. — Mi Georgi, et tu ; 
 numquid vis aliud ? 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 3 . — Formula Bene Precandi. 
 
 DidasculuSy BernardinuSy CceciliuSy Fusculus. 
 
 D. Formulas illas, quibus alicui, aut aliquibus 
 latine moreque Christiano bene precari pos- 
 sumus mihi recitato, Bernardine. 
 
 B. Hem, Prseceptor. 
 
 D. Quibus verbis peregre abeunti, seu in viam se 
 danti cptares prospSra. 
 
 B. Istis: Hoc iter felix faustumque tibi sit. 
 
 D. AHter. 
 
fcd b ba b txj b 
 
 239 
 
 Dialogues. 
 
 B. Faxit DeuSy uti salvus et incolumis revertare. 
 Bene prospereque istuc tibi itineris eveniat, 
 Angelus Domini te per hanc viam comiteiur, 
 
 D. Quibus peregre redeunti. 
 
 B,C‘‘ '''it char us accidit tuus isle reditus. 
 
 Quod sanus reverteris gaudeo. Deo sit laus qui 
 te firmum valentemque nobis restituit, Tua re- 
 versione etiam atque etiam Icetor, 
 
 D. Prandentibus et coenantibus bene precare, Cae- 
 
 G, Escam potumque vestrum Deus benedicat Sit t'o- 
 bis hoc prandiumy*seu coeiia salutaris, Utinam 
 istce epulce conducant vestris corporibus. 
 
 D, Ad te mox redibo, Bernardlne, si Fusciilum 
 interrogavSro. Age, Fuscule, quid dices, 
 segrotanti quod audiat quam libentissime ? 
 
 F, Deus Opt. Max, tut misertus valetudinem tibi re- 
 dintegref. 
 
 D. Die reliqua, nam plura recorder me dictasse 
 vobis. 
 
 F, Ab hoc febriy ab ista colicay ab isto morbo libe- 
 rel te Ghristus, qui sanavit omnem languorum, 
 Medicinam malo tuo facial misericors Dominus. 
 Levare dolores tuos, et depellere morbum istur.i 
 dignabitur omnipotens Deus. 
 
 Sat multa. Quid sternutanti, Bernardine ? 
 Deus te servefy sit saluti. 
 
 Nihil aliud. 
 
 Nihil, quod sciam, aliud dixisti in hoc genSre. 
 Propinanti seu bibenti ? 
 
 Sit salutiy prosity proficiaty conducat quae vulgi 
 sunt. Sit felix hauslusy sit salubris potio; bibe 
 salutem. — Aceipio perlibenter. 
 
 multum me exhilaratum sentio. 
 
 cili. 
 
240 Guide to Latin Conversation. 
 
 D. Diem et noctem. 
 
 B. Hie tibi dies candidus illuxerit^ felix procedat tibi 
 hie dies. Hcec nox tibi commoda transigatur ; 
 pi'osperam, placidam tibi istam noctem precor ; 
 somnus tibi placidus contingat. 
 
 D. Optato aliquid boni honorem adipiscentibus 
 Fuscule. 
 
 F. Hie honor tibi eso perpetuus sit ; Deus hanc glo- 
 riam, istud decus tibi perpetuum faciat ; hunc 
 honorem Deus tibi conservet atque augeat. Gra~ 
 tutor tibi honore isto. Deus faxit, ut eo dignus 
 maneas. 
 
 D. Opus quodpiam aggredienti. 
 
 F. Quod bene vertat. Quod fauste felici ter que cadat. 
 eveniai. Tuis cceptis adsit Deus. Deus incepta 
 tua ad exitum felicem perducat. Deus hunc 
 laborem tuum fortunet. 
 
 D. Novo anno ineunte, quse bona verba dicemus? 
 
 F. Hie annus tibi faustus procedat. Vive hunc an- 
 num sanus et incolumis. 
 
 D. Nihil est prseteritum. Amo vos multum de 
 memoria et diligentia. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 4 . — Arma Scholastic a. 
 
 Michael, Ambrosius. 
 
 M. Scholam petentibus in nobis dies singulos, ac 
 pene incolentibus, cum instrumenta, ut aliis 
 cujusvis generis artificibus sua necessaria sint, 
 illorumque appellationes qusedam mihi exci- 
 
Dialogues. 241 
 
 grint, obs^cro, quod sine molestia tua fiat, 
 redige illas in memoriam meain, et velut sub 
 ununi aspectum subjice universa. 
 
 A. Forsitan non subibunt animo omnia, quanquam 
 adeo multa non sunt. Verum si quid nes- 
 ci^ro, ait Plautlnus Pseudotyndarus, id nes- 
 cium tradam tibi. 
 
 M. Non vertam vitio, aut non recordfiri, aut nes- 
 cTre te, quod ipsemet vel nesciam, vel non 
 meminerim in prsesentia. 
 
 A. Interroges licet, quo commodius accipias, quje 
 cupis. 
 
 M. Sic agam, et ad duo capita, quo distinctius 
 res agatur, argumentum totum revocabo. 
 
 A. Ad qu86? 
 
 M. Scliolastici aut legunt aut scribunt ; quocirca 
 duorum geUerum instrurnentis indigent; unis 
 qu86 ad lectionem ipsis inserviant, alteris 
 quae ad scriptionem. Videorne opportune 
 d stribuisse? 
 
 A. Et valde quidem 
 
 M. Enumgra jam quae referuntur ad primum ge- 
 nus. 
 
 A. Liber, libellus, quo spectant pagina, pagella, 
 margo seu ora libri, involucrum sen opercu- 
 lum, quo vestiuntur libri, ut ab injuria vetus- 
 tatis et pulverum conserventur. Hie filium, 
 acura, ceram quorum apud nos non infre- 
 quens est usus, referre potes. Eodem perti- 
 net pluteus. 
 
 M. Quid est pluteus ? 
 
 A. Pluteorum alius dicitur armarium sive re- 
 positorium librorum qui etiam in forulis re- 
 16 
 

 242 Guide to Latin Conversation. 
 
 ponuntur. Alius est tabula seu scrinium, 
 quod sibi scribentes subj iciunt ; barb^ris, pul- 
 pitum. 
 
 Habeo ista ; precede ad caetSra. 
 
 Kestant nomina secundi ordinis. 
 
 Quaenam ilia? 
 
 Charta sive papyrus. Jam chartarum alia vo- 
 catur Augusta, tenuis nempe et Candida, ad 
 epistSlas accommodata ; appellata sic est ab 
 Augusto. Alia dentata, alia bibula, quae 
 transmittit littSras: alia Claudiana, regia, 
 imperialis, amplo folio et crassa: alia empo- 
 rica, mercibus involvendis idonea, unde cu- 
 culli fiunt ; alia charta virgo, ex qua nullum 
 est descriptum exemplar, alia pura, in qua 
 nihil est litterarum; alia pergamena, quo- 
 niam apud Perg^mum Asise urbem inventa 
 sit ; etiam membrana dicitur. Hsec de char- 
 tarum generibus. Atramentum scriptorium 
 sive librarium. 
 
 M. Cur addidisti scriptorium sive librarium? 
 
 A. Quod aliud est atramentum fuligineum, quo 
 utuntur typography aliud sutorium, quam- 
 quam consuetude, quse est verbdrum domina, 
 nihil solet adjicere. Atramentarium. Cal- 
 amus absolute seu calamus scriptorius. Cul- 
 tellum, graphiarium seu scalpellum, scal- 
 prum librarium vocat in Vitellio Suetonius, 
 ut docti annotarunt. Theca calamaria seu 
 graphiaria, theca sive pixis pulveraria, sive 
 arenaria. 
 
 M. Annon putas aliis quibusdam armis nos indi- 
 gere? 
 
Dialogues. 243 
 
 A. Immo, sed praecipua recensui. Sunt ergo in- 
 sttper forcipes, clepsydra, regula, circinns 
 aeneus, et nonnumquain prsesertim in aestate, 
 cum sirius ardor find it agros, et versiculi 
 componuntur, moderatus vini haustus. 
 
 Ingenium potis irritat Musa Poetis. 
 
 Bacchey soles Phoeho fertilis esse tuo. 
 
 M. Optatissimum vero instrumentum ; nominas- 
 ses hoc primo loco. 
 
 A. Nam quia carmma laetum sunt opus, ut ce- 
 cmit Ovidius, vinum exhilarat animum. Et 
 saepe audisti iilud Ecclesiastici : Vinum Iceti- 
 ficat cor hominis. 
 
 M. Probabilius dixisses, pecunia quoque ut in- 
 strumento opus esse scholasticis, idque non 
 interdum, sed continenter ; qua suppeditante, 
 multo hilarior fit mens, vino pecunia non 
 emitur, emi certe quidem non dicitur. Nunc 
 de hoc in me collate beneficio multum te 
 amo, tibique gratias ago. 
 
 Pont ANUS, s.j. 
 
 5 . — CoEMPTio Armorum Scholasticorum. 
 
 BartholomoeuSj GodefriduSy Franciscus. 
 
 B. Hodie, fill, initia sunt studiorum, in gymnasio 
 societatis Jesu. 
 
 F. Gaudeo, Pater, illuxisse diem mihi toties ex- 
 optatum. Verum placetne coemgre mihi 
 arma litterarum studiosis necessaria ? 
 
244 Guide to Latin Conversation, 
 
 B. Ubi nanciscemur instrumenta ex sententia? 
 
 G, Ex adverse templi societatis J esu, aperta est 
 non ita pridem officina. Bibliopola javenis 
 est aflabilis, et merces vendit sat comm()do 
 pretio. 
 
 B, Due me ad ilium. 
 
 G. Hie est in proximo. 
 
 B. Salve, Franeisce. 
 
 F, Salvus sis tu quoque, mi Domine ; quidquam- 
 ne ex usu tuo est me penes? 
 
 B, Apparatum sebolastieum desidSro huie par- 
 vulo. 
 
 F. Habeo omnis generis. 
 
 B, Quibusnam opus est tibi rebus ? Age, eloquere. 
 
 G. Ante omnia M agister pietatis instrumenta le- 
 
 quTrit in diseipuiis. 
 
 B. Intelligo. Quanti illud rosarium sestimas, 
 Francisee ? 
 
 F, Quinque et triginta eentesimis. 
 
 B, Itane ais? Dimidium ejus pretii suflieit. 
 
 F, Unus funieulus plus valet dimidio: textilis 
 
 est e serico, globuli de osse tornati instar 
 eboris sunt eandidi. 
 
 G. Habeas tibi semisse minus. 
 
 F. Aeeipio. 
 
 G. Deest mihi prseterea libellus preeum. 
 
 F’. En tibi perelegan tern et utilem. 
 
 B, Qui inscribitur ? 
 
 F. Exercitia quotidiana. 
 
 B. Habe, fili et hoe utere libro quotidie. Sed 
 quo pretio tulero ? 
 
 F. Auferes sexaginta eentesimis. 
 
 B, Joeone an serio ? 
 
Dialogues. 245 
 
 F. Sic stat sentential teruntius hinc deduci non 
 potest. Quid? Non est rudi arte in mem- 
 lorrina consutus ; tectus est corio hispano, in- 
 aunitus perfoliorum secturas. 
 
 B. Numerabo centesTmas sexaginta, hac lege, ut 
 insuper libro adjicias ex sere adstrictorios 
 uncos. 
 
 F. Curabitur, eed adhuc adjicies centesimas de- 
 cern. 
 
 B, Imo ne obolum quidem. Cset6rum babes 
 chartam venalem V 
 F. Habeo. 
 
 B, Pix)fer. Hspc est charta tenuis et subhumida : 
 atramentum perfluet. Cedo densam, nec ta- 
 me n asperam nec scabram. 
 
 F. Hfcccine placet ? 
 
 B. Quod liujus est chartse pretium? 
 
 F. Vendo in singulos scapos quinque et viginti 
 centesTmis. 
 
 B, Plus minus, ut existimo. 
 
 F. Ita ut dixi. 
 
 B. Non tibi opus codice ex charta pura consuto ? 
 
 G. Maxime, pater, ad excipienda quotidiana 
 
 scriptionis argumenta. 
 
 B, Videam volumen allquod hujus generis me- 
 diocriter densum. 
 
 E. Hoc in annum integrum sufficiet, aut plus eo 
 
 ut conjicio : placetne? 
 
 B, Sic satis: app5ne ad chartam. 
 
 G. Pater, capsam non habeo, ad includendam 
 chartam, dictata advemaria. 
 
 F. Ecce tibi capsulam commodissimam, tectam 
 
 corio vitulino rubro : ut nitet ? Prseterea 
 circum oras limbus obi argenteus 
 
246 Guide to Latin Conversation. 
 
 B, Pennae istae sunt venilles? 
 
 F. Etiam, si se emptor obtul^rit. 
 
 B. Ostende : vah ! quam sunt molles ! 
 
 F, Sunt aliae aliis firmiores. Facio tibi optionem, 
 
 B, Quot vis dare sex centesimis? 
 
 F. Dabo duodgcim, modo promiscue de manu mea 
 accipias. 
 
 B. Nugasagis: cedo totum fasciciilum, ut deligam 
 arbitratu nieo. 
 
 F. Dellge, per me licet ; sed solves pluris. 
 
 B. Mox videbitur. Age nunc profer atramenti 
 vascula et thecas calamarias. 
 
 F. Habeo atramenti vascula cornea, torno afFabre 
 facta. 
 
 B. Nolo thecam quae non nisi umcam pennam 
 capiat. 
 
 F. Scio quid quaeras : vis thecam oblongam et ro- 
 tundam? 
 
 B. Ipsam volo. 
 
 F. Ecce atramenti capiicem, et calamorum com- 
 plurium. 
 
 B. Accumulemus in acervum eumdem: ad ex- 
 tremum una licebor in omnia. Imple hanc 
 lagunculam fictilem atramento. 
 
 F, Id praestat; necesse non habebit puer in dies 
 
 ad propolam recurrere. 
 
 B. Adesdum, Godefride; numquid desit praeterea? 
 
 G. Etiam, pater; velim regtilam mihi ligneam 
 
 comptlres; curves plerumque versus diico; a 
 magistro quotidie objurgor ; deinceps plumbo 
 ducam lineas secundum regulam; his in- 
 scribam. 
 
 B. Hoc est opus arcularii. Tace; aliunde tibi 
 prospex^ro. 
 
Dialogues. 247 
 
 F. Numquid placet hi? amplius? 
 
 B. Nihil; nunc indica merces has una omnes, 
 quarn sis daturus minimo. 
 
 F. Quinque francis a me aufSres, neque ob5lo 
 minoris. 
 
 B, Numerabo tres francos. 
 
 F. Tantillo tibi non addixSro. 
 
 Z>. DiscrTmen pretii dividatur ex aequo : tibi de- 
 cedet medium, mihi accidet. 
 
 F. Quod bene vertat habeas, per me licet ; sed ea 
 spe, ut me crebro re visas. 
 
 B. Age, recense pecuniam et missos nos fac. 
 
 F. Nihil desideratur aut supgrest ; vis tibi scribam 
 ap5cham ? 
 
 B. Nihil opus est; habeo verbis tuis fidem. Pre- 
 cor tibi felTcem vespSrum. 
 
 F. Idem tibi vicissim precor. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 6 . — Formulae Petendarum Facultatem. 
 
 LudimagisteVy NicolauSy Orispinus, discipuli. 
 
 L. Quas ob res, Nic5lae, consueverunt a magistris 
 potestatem pet6re pueri ? 
 
 N. Ob duas potissimum. 
 
 X. Scilicet. 
 
 N. Ob exitum e schola et absentiam a schola ad 
 tempus. 
 
 L. Quapropter solent exire a ludo. 
 
 N. Vel ut corpus levent, vel ut emant allquid 
 necessarium. Item ob causam aliquam om- 
 nino fortuitam. 
 
248 Ouide to Latin Conversation, 
 
 L. Estne, more Cynicdrum Stoicorumve, simplici- 
 bus, propriis, apertissimis utendum verbis, 
 sine ulla prsefatidne honoris, cum loqmmur 
 de illis naturae humanae necessitatibus, quas 
 jam cogitatione praecipis: an potius tectis, ac 
 praetextatis, ut quod re inhonestum non est, 
 modo ociilte fiat, id verbo ne turpe obscce- 
 numque fiat? 
 
 N, Ita tu quidem nuper a Cicerdne nos erudivisti. 
 
 L. Velim petitiones aliquas iis verbis iteres, qui' 
 bus a me accepistis. Agite, pueri, auscul- 
 tate atque operam date et quae dicentur per^ 
 cipite. 
 
 N. Caput dentes^ venter mihi condolent^ Prceceptor : quocirca^ 
 precor, fac mihi copiam eundi domum. 
 
 Febriculam, tentaiiunculam seniio; tua cum venia domum me 
 recipere concupisco, 
 
 Necesse habeo exire^ Prceceptor ^ ad hoc illudve emendum ; si 
 permiitiSf exibOj et post paulo revertar. 
 
 Vocor domum a servo j ab ancilla; possum abire ? 
 
 L, Quomodo, Crispine, absentiae facultas rogandas 
 est? 
 
 C. Hoc illudve negotium mihi curandun\ transactum redden- 
 dum^ perficiendiim est^ lavandum, hospitibus servien- 
 dum, cegrotanti sorori/fratri^ ministrandum. 
 
 Parentes mei hanc^illam rem ut peragerem mihi proeceperunt; 
 huCf nine me mitt ant: quamobrem hodWj eras, biduo, 
 triduo in ludo adesse non potero. 
 
 Hac de re certiorem te facere volui, amatissime Pa'er et Proe- 
 ceptor, qud id te conscio ac non repugnante jieret. 
 
 A, Scholls abfui heri,nudiustertius,quatuor quinque dies, etc.; 
 oh hanCfOb illam causam; quam excusationem ne repu- 
 dies, te vehementer oro. 
 
 L, Hisce phrasibus edico a me potestatem petant 
 omnes, et usitatam sibi luculentamque bar- 
 
Dialogues. 249 
 
 bariem valere jubeant. Qui contra vengrit, 
 is et quod petet non impetrabit, et modis 
 accipietur tarn miseris, ut posthac omnes 
 barbarismos odio vatiniano odgrit. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 7 . — Kogatur Varia Facultas Egrediendi 
 
 SCHO-LA. 
 
 Prceceptorj Discipuli. 
 
 G. Licetne per vestram reverentiam, Praeceptor, 
 ut ego et patruelis meus eamus domum ? 
 
 P. Quid eo ? 
 
 G. Ut obviam occurramus patri nostro Lutetia 
 redituro sub vesperam. 
 
 P. Cur tarn cito ? 
 
 G. Mater domi nos opperitur ad banc horam. 
 
 P. Ipsa etiam procedet obviam ? 
 
 G. Ipsa etiam et universa familia. Famuli prae- 
 current pedites. Mater cum sororibus rheda 
 vehetur ; ego facturus sum iter equo. 
 
 P. Abi : sit iter felix ac commodum. 
 
 G. CommSdum ut sit, subvereor. 
 
 P. Quamobrem? 
 
 G. Quia schola exeo, onustus... 
 
 P. Qua sarcina ? 
 
 G. Argumento scriptionis eras reddendo. 0 si hoc 
 on6re me levav6ris ? 
 
 P. Quid polliceris mihi ? 
 
 G. Futurum ut sarciam banc jacturam dupla de- 
 inde diligentia. 
 
250 Guide to Latin Conversation, 
 
 P. Per me licet, sed vidMs, mihi fidem serves. 
 
 G. Liberiibo apud te fidem meam. 
 
 G. Placetne, Eeverende Doinine, mihi fac6re po- 
 
 testatem egrediendi schola? 
 
 P. Quid causae est? 
 
 Gr, Rure in urbem venit mater mea : condixit lo- 
 cum et tempus quo se conveniam. 
 
 P. Quid istud opus est? 
 
 G'. Ut mater emat mihi libros necessarios. Raro 
 in urbem venit : occupanda est mihi occasio. 
 P. Adfer mihi a matre testimonium in crastinam 
 diem. 
 
 P. Non novit mater scribere. 
 
 P. Igitur testem adducas tecum. 
 
 Gr. Id curabo : numquid aliud vis ? 
 
 P. Ut meis verbis officifise matrem salutes. 
 
 Guill. Ur geor necessitate, Re verende Pater, licetne 
 mihi exire schola? 
 
 P. Quin ante scholae initium satisfecisti necessitati, 
 ut saepe admonui? 
 
 Guill. Non urgebar id tempfiris. 
 
 P. Continuo hie adsis. 
 
 H. Placet exeam ? Laboravi per aliquot dies alvi 
 
 profluvio : itSrum premor, placetne ut sece- 
 dam vel curriciilo do mum excurram? 
 
 P. Abi. 
 
 Hier. Hora nona fiet sacrum funSbre anniversar- 
 ium pro avo meo : jussit me pater interesse : 
 placetne Praeceptori ut earn? jam imminet 
 nona. 
 
 P. Quanam in sede sacra jacet humatus ? 
 
 Hier. In Divi Nicolai. 
 
 J. Licetne per vestram Reverentiam, ut adeam 
 janitorem collegii? 
 
Dialogues. 251 
 
 P. Quid tibi cnm illo negotii? 
 
 J. Heri a patre Xaverio renuntiiire quiddam me 
 jiissit homini in vicinia nostra habitanti : 
 debeo illi responsum reddSre. 
 
 P. Keddes a schola. 
 
 J. Festinato opus est. 
 
 P. Quin ergo ante tertium pulsum patrem evo- 
 casti ad januam? 
 
 J, Antea plane excid6rat : j am mihi in memoriam 
 redit. 
 
 P. Vise, si do mi est. — Jam admomti estis de ade- 
 undo templo : colligant vasa, et ad sacrum 
 se compirent. 
 
 L. Ambo nos inservivimus sacro. Observande 
 Domine, placetne,ut conferfimus nosdomum? 
 
 P. Ut quid ante alios? 
 
 L. Quia jam sacrificio uni interfuimus et frigSre 
 totus rigeo. Insiiper procul hinc habito, 
 vix domi ad horam licet interquiescere : ad 
 scholam iterum expetendum est. 
 
 P. Jam VOS missos faciam, hac lege, ut pomeridi- 
 anas prselectiones firmius imprimatis me- 
 moriae. 
 
 L. Callebimus ad unguem. 
 
 J. Pater, emitto sanguinem e naribus: placetne 
 exeam schola? 
 
 P. Exi et lava ad proximum fontem aut antliam. 
 
 Ph. Placetne Magistro, ut egrediar schola emptu- 
 rus chartam et calamos? 
 
 P. Quo curres? Jamjam excipiendum est argu- 
 mentum scribendi pro imperio. 
 
 Ph. Est officina hie in proximo, e regione gym- 
 nasii. 
 
 I 
 
252 Guide to Latin Conversation. 
 
 P, Propgra. 
 
 PA. Hie sum, atque ibi sum. 
 
 P. Libenter quotidie exiretis e schola sexies : non 
 patiar. Prospicite quibus rebus opus sit 
 ante scholse initium. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 8 . — Petitur Facultas ad Varia. 
 
 PrcBceploVy FaustuSy JuvenaliSy Conradus, 
 
 F, Eeverende Domine, pudet me toties admoneri 
 de garrulitate: cupio deinceps taciturnus 
 esse in schola, si quis alius : sed nunc oro 
 Keverantiam vestram. 
 
 P. Quid illud, adolescens? 
 
 P. Ut mihi liceat mutare locum quo vis alio. 
 
 P. Locum, non ingenium mutabis, ut conjicio. 
 
 P. Confirmo fore ut secus eveniat. Nunc assideo 
 Emmanueli illi; puer est inquietus, identi- 
 dem me irritat: modo hoemodo illud insu- 
 surrat ad aures. 
 
 P. Simula te indignari, desinet. 
 
 P. Nequaquam. Collocet me Reverentia vestra, 
 ubi placuerit, modo neprope Emmanuelem: 
 obmutescam illico et pendebo ab ore Magis- 
 tri docentis. 
 
 P. Tentabo. 
 
 J. Licetne per Reverentiam vestram ut meridie 
 provocem adversarium ad disputandum de 
 prseteritis et supinis verb5rum, de nominum 
 oomparatione et de imponendis adagiis ? 
 

 Dialogues, 253 
 
 P. Quod pretium vis esse victorise ? 
 
 J. Depono notas diligentiae, ex parte romana vi- 
 ginti : suppcnat ille, si ausit, totidem. 
 
 P. Faciam tibi provocandi potestatem. 
 
 J. Insuper principem diligentiae ad certamen pro- 
 v5co, ut ipsum excludam loco. Diutius quam 
 pati possum tarn lionorifico potitur solio. 
 
 P. Vide sis, ne utrinque spe excidas. Alt^rum e 
 duobus lacesse: nam qui duos insectatur 
 lepbres neutrum capit. 
 
 C. Placetne tibi, Eeverende Domine, ut con- 
 veniaih Patrem Praefectum ? 
 
 P. Ubmam est ? 
 
 C, In area modo erat, vel inambiilat cum magis- 
 tro Poeseos in porticu. 
 
 P. Quid illi babes dicere ? 
 
 C, Heri vespbre adTvi ejus nomine causidicum 
 quempiam nobis vicinum, destinatiirus epis- 
 tolam; nunc illi responsum referam, si 
 placeat. 
 
 P. Placet. 
 
 F, Placetne Keverentiae vestrae mihi facbre potes- 
 tatem recurrendi domum ? Quam mox 
 revertar. 
 
 Quid te urget ? 
 
 Excidit mihi scripturam afFerre et pensum. 
 Suspicor te altbrum exemplum thematis non 
 descripsisse. 
 
 F, Salva pace tua, Domine, descripsi hodie, primo 
 mane. Seposueram dum exsiccarentur char- 
 acteres: deinde non memini recondbre in 
 capsam : det veniam Keverentia vestra, im- 
 prudens feci. 
 
254 Guide to Latin Conversation. 
 
 P. Atque ego te prudentem faciam et memftrem. 
 
 F, Si unquam posthac, non recuso supplicium. 
 
 P. Sed revertere e vestigio. 
 
 P. Sine mora hie ad6ro. 
 
 G. Keverende Domine, cum non ita pridem com- 
 
 modassem aulsea et argentea candelabra ad 
 exornandum sacellum sodalitatis, pollicita 
 est mihi Reverentia vestra singularem im- 
 munitatem: licetne ut hodie fruar? 
 
 P. Quis postulas immunitatis. 
 
 G Ut liber sim a scriptione eras reddenda. 
 
 P. Eh! jequumtu postulas, et ego cupio stare pro- 
 missis. Esto immunis. 
 
 C. Ago Keverentise vestrae maximas gratias. 
 
 P. Abi. 
 
 G. Quoniam coepit esse benigna Reverentia vestra, 
 fac mihi amplissimam, quaeso, gratiam. 
 
 P. Quid amplius expetis? 
 
 C. Ut merear et a penso liberari: describendus 
 est mihi graece dialbgus. 
 
 P. Exorabo tibi, ut confido, apud Magistrum 
 tuum immunitatem. Liber esto. 
 
 C. Habeo gratiam: sicubi deinceps opSra mea 
 usui fu6rit Reverentiae vestrae, exhibebo me 
 promptissimum. 
 
 P. Non repudio. 
 
 F. Reddat mihi, obsgero, Reverentia vestra, cre- 
 pundia ilia hisce diebus mihi erepta. 
 
 P. Non ideo eripui ut mox restituam. 
 
 P. Fateor me violasse mandatum Praeceptoris, cum 
 in scholam inthli: posthac numquam im- 
 portabo. 
 
 P. Quas autem res requiris ? 
 
Dialogues, 255 
 
 F, Redda*, mihi, quseso, Reverentia vestra, bom- 
 byces meos, metuo ne moriantur fame : glo- 
 bulos, sunt inter eos marmorei tres quatu- 
 orve : forficem, non est meus sed spectat ad 
 sororem: deinde imagines, libellum, cul- 
 tellos. 
 
 P. Hodie recipies quidem ; at si te unquam alias 
 attulisse deprehendgro, extremum tunc vi- 
 debis. 
 
 F. Cavebo thesaurum hunc exponSre prsesenti 
 periciilo. 
 
 J, Reverende Domine, placetne paulisper nobis 
 dare clavem schola?? reliquimus ibi saccum 
 librorum, cum exibamus inservituri sacro. 
 
 P. Obliviosi! Atqui jussSram una vobiscum in 
 sacrarium deferretis. 
 
 J, Excidit nobis prse festinatione : jamjam refere- 
 mus. Ecce clavem, Reverende Domine, 
 licetne per Reverentiam vestram ut nos con> 
 feramus domum? Jam Missse sacrificio in- 
 terfuimus. 
 
 P. Hac lege ut ne per plateas tergiversemini. 
 
 J. Recta domum properabimus... 
 
 (7. Reverentia vestra prseest sodalitati Angelorum : 
 jamdiu ego optavi esse de numero. Placetne 
 me hodie recipere in sodalem ? 
 
 P. Quales mihi mores polliceris in posterum? 
 
 (7. Quales exigunt leges, ut spero. 
 
 P. Ampla promissio! mereris ut nomen tuum 
 referam in album sodalium, et ref^ram do- 
 minica die proxime instante. 
 
 (7. Licetne ut illo die conveniam una cum sodali- 
 bus reliquis ? 
 
256 Guide to Latin Conversation, 
 
 P. Per me licet. 
 
 F, Nequeo diutius niti gembus, Observande 
 Domine, placetne mihi potestatem fac6re 
 sedendi in scamno ? 
 
 P. Ne minus quidem sacri spatio potes genibus 
 incumbere? Quid tibi obstat? 
 
 F. Heri procidi in genua inter ludendum : alt6- 
 rum genu graviter ofFendi. Decidi domi de 
 scalis : impegi tibiam in gradum, Isesi me ad 
 sanguinem. — Deficiunt me vires in genua 
 subsidentem, Pater, placetne ut sedeam? 
 
 P. Quid ita? 
 
 F, Metuo ne linquar animo: sentio vertiginem 
 capitis; labdro ex intestinis; male habet 
 stomachus ; dolet caput. 
 
 J. Licetne per Keverentiam vestram ut earn con- 
 fessurus de peccatis? 
 
 P. Quid rogas ! 
 
 J. Placetne Reverentise vestrse mihi copiam facSre 
 confitendi peccata ? 
 
 P. Heri litaniarum tempore id factum oportebat. 
 
 J. Sic et consuevi: sed sacerdos qui mihi est a 
 confessionibus, heri aberat a domo; vacabat 
 sedlle. 
 
 F, Utmam placeat Reverentiae vestrae dare ve- 
 niam ut absim eras mane a schola? Eun- 
 dum mihi est rus cum parentibus. 
 
 P. Si quidem mihi videbitur. 
 
 F, Omnlno, siquidem probat Reverentia vestra. 
 
 P. Tempori venies a sacro. 
 
 F, Bona tua venia, Pater, proficiscemur summo 
 mane, ubi primum pandentur urbis portae. 
 
 P. Quo cogitatis ? 
 
Dialogues. 257 
 
 F. In villam nostram : in pago illo celebrantur 
 Paganalia. 
 
 P. Quando redibis? 
 
 F. Crastino vespere in urbe ero, perendie mane 
 in schola. 
 
 P. Abi, sed inter rusticos esto sapiens. 
 
 C. Cras, Eeverende Domine, non pot6ro frequen- 
 tare scliolam : ne gravetur me excusare. 
 
 P. Quid impediet? 
 
 C. Ex medici judicio snmenda mihi potio med- 
 ica ad purgandum corpus; tentatus fui feb- 
 ricula hisce diebus : mediclnam adliibebo, 
 ut obstem principiis. 
 
 P. Num tibi aliquando aperta fuit vena? 
 
 C. Imo nudius tertius. 
 
 P. Absis per me licet, et valetudinem cura dili- 
 genter. 
 
 J. Eeverende Domine, remittit me parens mens 
 ad Eeverentiam vestram et rogat ut liceat 
 mihi abesse a schola hodierno die et cras- 
 tino. 
 
 P. Quid causae adfers? 
 
 J. Cum nuper pater meus decumb^ret oppressus 
 gravi morbo, mater mea peregrinationem 
 vovit Deiparae, si pater convalesceret. Con- 
 valuit, Deo sit gratia, defunctus extremo 
 discrimine; hodie persolvet mater votum 
 quod nuncupavit : ipsara comitaturus sum, si 
 mihi, Domine, placeat facere potestatem. 
 
 P. Suspicor te hanc veniam a matre lacrymis ex- 
 torsisse. 
 
 J. Nequaquam, Pater : jam in procinctu stabam, 
 venturus ad scholam, cum ultro me accersit 
 17 
 
258 Guide to Latin Conversation, 
 
 parens, et hac ipsa de causa me allegat ad 
 vestram Reverentiam. 
 
 P. Ibis : sed redux exhibebis a parentibus super 
 hac re testimonium. 
 
 J. Exhibebo. 
 
 P. Ad aram Virginis Matris fac nostri memoriam. 
 J. Spondeo, Pater, in meque recipio. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 9 .— Obsequia Scholastica Invicem Pr^stita. 
 
 Baptlsta^ Andreas, Cceieri. 
 
 B. Quid actum est in schola postquam abiSram 
 domum ? 
 
 A, Interpretatus est professor epistblas Ciceronis ; 
 
 deinceps dictavit argumentum scriptidnis 
 hodie vertendum. 
 
 B. Quando reddendum ? 
 
 A. Perendie mane. 
 
 B. Jamne vertisti? 
 
 A. Nondum etiam omnmo, sed bonam partem. 
 
 B. Dicta mihi, quaeso, vernaciilum, 
 
 A. Quaere tibi alium qui dictet ; nunc ego tibi non 
 
 possum operam dare. 
 
 B. Cur non ? 
 
 A, Est mihi aliud negotium, idque necessarium. 
 
 B, Nolo te urgere, sed saltern commdda mihi tua 
 
 adversaria. 
 
 A, Accipe, utere, ut libet, modo ne abutare. 
 
 P. Ne verere. 
 
 A, Serione scribis, an tu nugas agis, Vincenti? 
 
Dialogues. 259 
 
 V. Equldem scribo serio, sed quorsnm id rogas ? 
 A. Fuit cum elegantius scriberes. En litteras! 
 ^que scite gall us gallinaceus scalp6ret un- 
 gulbus. 
 
 V. Deest mihi calamus accommddus : da mihi, 
 obsecro, pennam novam. 
 
 A. Non sic dantur mihi. 
 
 V. Nolo mihi dono des, sed commodato. 
 
 A. Sunt mihi tantum dujc. 
 
 V. Unam mihi comm6da per amicitiam nostram. 
 A. Amicorum omnia sunt communia. — En tibi 
 caUmum longo et firmo caule. 
 
 V. Reddam tibi statim cum scripturam descripsSro. 
 A. Nolo mihi reddas. 
 
 V. Quid igitur faciam ? 
 
 A. Quidquid voles; a me enim tibi dono datur. 
 V. Gratiam habeo maximam. 
 
 M. Quaeso, Paule, ut appare^ mihi pennam banc. 
 F. Non habeo scalpellum scriptorium. 
 
 M. Petam mutuum a Livino. 
 
 P. Vade 
 
 M. Li vine, da mihi mutuum tantisper scalpellum 
 tuum. 
 
 L. Scilicet ut Magister eripiat si te utentem de- 
 
 prehenderit. 
 
 M. Utar clanculum sub pallio. 
 
 L. Habetibi: tamen tuo perichlo. 
 
 M. Omne in me periculum transfSro. 
 
 L. Hac lege a me auftres ut, si Praeceptor te spo- 
 
 liet. persolvas pretium. 
 
 M. Omnino hac lege. — En scalpellum, Paule. . 
 P. Heu! qua.u obtusum. 
 
 M. Age, expgdi, priusquam Magister veniat. 
 

 260 Guide to Latin Conversation, 
 
 P. Utrum amas scribgre cuspide duriuscula ar^ 
 molliore ? 
 
 AttempSra ad manum tuam. 
 
 Ego molliore uti soleo. 
 
 Habeo altgrnm calamum tenui cuspide: para 
 nunc mucrdne crassiore. 
 
 Incomm5dum alienam semper opSram emen- 
 dicare aptandis calamis ; addisce ipse artem 
 parandi. 
 
 Tentavi frequenter: oleum et op6ram perdo. 
 Nullius est negotii: en, sic rescindo utrum- 
 que caput. Turn in superiore parte inci- 
 suram facio scalpello sensim ducto: postea 
 exacuo in cuspidem. Age, prefer atramen 
 turn : intinge calamum et perictilum fac an 
 sit accommodus. 
 
 Exarabo nomen tuum ut referam gratiam. 
 Phuy...lituras verins fingis quam litteras. 
 Adhferebat crinis fibra aliqua vel flocculus: 
 debuissem demere. 
 
 P. Scio unde adhserescat: cedo; aliquantulum 
 rescind am e pennse cuspide, aliciibi adunca 
 est. — ^Nunc experire. 
 
 M, Est calamus egregie habilis: ago tibi quantas 
 possum gratias. 
 
 C, Quis commodabit mihi dimidiatum cbartae 
 folium ? Obsecro te, Domine. 
 
 P. Habeo folium unicum, sed ego ipse egeo. 
 
 C. Tibi alterum dimidium serva : altSrum dimid- 
 
 ium sufficiet mihi. 
 
 D, Kevelle ex codice tuo compacto chartam va- 
 
 cuam. 
 
 C, Non fecero. Inde sensim compactio dissolvi- 
 tur et liber membratim discerpitur. 
 
tt! 
 
 Dialogues. 261 
 
 D* SufHcitne tibi hoc frustulum ? 
 
 Cl Hei! non capiet sex versus, ex meis prae- 
 sertim. 
 
 D. Scribe in utraque papyri facie, et due versus 
 densiores: quid necesse babes tuam niagna 
 interstitia relinqu^re ? 
 
 Cl Egone id facio? vix intervallum est ullum: 
 nam litt^rae sese utramque attingunt. Eh 
 vero ! quid tu nos instruis ? nolim scribSre 
 ad exemplar tuum. En, ut pravos ducis 
 versus ! 
 
 Scribe seorsum. et tace. 
 
 Estne tibi bonum atramentum, Henrice ? 
 
 Cur id rogas? 
 
 Ut mihi des aliquantulum de superfluo. 
 Nunquam non tibi aliquid desit : die, quid est 
 scholasticus sine calamo et atramento ? 
 Quod miles sine clypeo et gladio ; fateor, sed 
 in posterum instructus veniam. Nunc dato 
 mihi pauxillum in praesentem usum. 
 
 Sed atramentum meum instar limi crassum 
 est ; haeret in summa crena, nec defluit. 
 Diluas aceto. 
 
 Non est mihi acetum ad manum. 
 
 Cedo, ibo ad antliam : instillabo guttas aliquot 
 aquae. 
 
 Periculum est ne charta perfluat. 
 
 Quid refert? Non scribimus aeternitati. 
 
 Vah! Nimium infudisti: vide, quaeso, quam 
 dilutum : est instar aquae. 
 
 Quale, quale, erit mihi usui ; infunde. 
 
 Porrige atramentarii cornu apertum. 
 
 Infunde plusciilum. 
 
262 Guide to Latin Conversation, 
 
 H, Deprime gossypium calamo ; alioquin redun- 
 dabit atque efiluet. 
 
 F. Satis: qusenam est hsec profusio? Plus de^ 
 
 disti mihi quam tibi retinuSris. Ago tiU 
 gratias ; refgram cum et tu egebis. 
 
 H. Utere comm5do tuo. 
 
 G. Nemone arenam habet ad manum? 
 
 R. Habeo ; sed perpSrum. 
 
 G, Oro te, scripturam meam consperge modicb. 
 pulvSre : invertenda est pagina ; confundeR 
 tur litterse lituris. 
 
 R. Insere chartam bibiilam. 
 
 G. JEque in promptu est mihi. 
 
 R. Pulverem abradam de pariSte. 
 
 G, Nefas est scalpendo deturpare scholse pariStes. 
 Quid cunctaris? Insperge pauxillum do 
 theca tua arenaria. Attentus es nimium ad 
 rem nihili : arena quid est vilius ? 
 
 R, Nihil, verum ad littus maris ubi ejus est copia. 
 Tamen quia noster es, explica librum et 
 excipe. 
 
 G, Keferam vices cum tibi opus fuerit. Quid vi- 
 deo ? Jamne nunc descripsisti integrum 
 scriptidnis argumentum ? 
 
 R, Descripsi. 
 
 G. Utinam mihi essent artichli tarn celdres I equi- 
 dem perquam tarde scribo. 
 
 R. Quid potes dictantis vocem scribendo assSqui ? 
 
 G, AEgre admddum. Egdmet mihi : nam prima 
 mihi cura est ut bene scribam : proxima ut 
 celeriter. Sat cito sat bene. 
 
 R. Belle ! sed istam cantilenam cane Prseceptori 
 cum dictat : Sat cito si sat bene. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
Dialogues, 263 
 
 10 . — Officium Janitoris Scholl. 
 
 Prceceptor, DiscipuHy Janitor. 
 
 Th. Habeo gratias quod Eeverentia vestra me 
 janitorem scholse esse jusserit: nullum est 
 officium quod prse hoc malim. 
 
 P. Videsis, obeas sedulo. Quidquid mihi renun- 
 tiandum est, latine mihi renunties volo. 
 
 Th. Dabo operam. 
 
 Bal. Hanc frequentare classem ilium opinor, 
 quern quoerlto : pulsabo ostium. 
 
 Th. Quid tibi vis adolescens? 
 
 Bal. Venitne ad scholam Claudius a Kempis I 
 
 Th. Sic existimo. 
 
 Bal. Habeo, quod illi verbo significem : rogo 
 Magistrum ne gravetur potestatem illi fa- 
 cere egrediendi tantisper schola. 
 
 Th. Faciam: tu hie interim siste, dum rediero. — 
 Reverende Pater, est pro foribus adoles- 
 cens: cupit verbo agere cum Claudio a 
 Kempis, si liceat per Eeverentiam vestram 
 ut is prodeat. 
 
 P. Licet sed illi in aurem dicas exeunti ut brevis 
 expediat. 
 
 Th. Claudi, Magister jubet te paucis absolvSre. 
 
 CL E vestigio hie adero. 
 
 Th. Eeverende Pater, ^dituus desidSrat minis- 
 tros sacri. 
 
 P. Mittantur statuti in hanc diem et horam. Vise 
 ad januam, Theodore. Videris mihi sur- 
 daster, et tamen quis pephlit satis graviter 
 fores. 
 
264 Guide to Latin Conversation. 
 
 Th. Adest, Keverende pater, ^ ex tertia classe nes- 
 cio quis. 
 
 P. Qua de causa inter pell at nos ? 
 
 Th, Rogat ut lubeat Eeverentise vestrse interro- 
 gare ex discipulis, num quis per plnteam 
 repergrit Epistolas Ciceronis; num cui pilei 
 redimiciilum exciderit: pr?eterea an cor- 
 neam bane calamdrum thecam quispiam 
 amiserit. 
 
 Pr. Quisquamne amisit? Renuntia nemmem 
 pr^esentium reperisse quidquam liodie, aut 
 amisisse. 
 
 Tk Habe tibi merces tuas: nihil harum ad 
 grammaticos pertinet. Professor rhetoricus 
 evocat Reverentiam vestram, nisi incommo- 
 dum est : habet quod verbo communicet. 
 
 Pr. Refer illi jamjara me futurum. 
 
 Th. Mox adfirit Prseceptor, dictate scribendi ar- 
 gumento ; restant paucula. Quid hoc rei ? 
 nullus est fores pulsandi modus : identidem 
 interpellor. 
 
 Bened. Estne Magister intus ? 
 
 Th. Est. 
 
 Bened.. An mihi non liceat ilium allbqui? 
 
 Th. Nescio an illi prodTre sit integrum. 
 
 Bened. Obs6cro te ut illi nun ties me hie pro fori- 
 bus consistere. 
 
 Th. Quern virum? 
 
 Bened. Roderici parentem, discipuli ejus. 
 
 Th. Reverende Domine, placetne prodire foras? 
 
 Pr. Quis me vult? 
 
 Th. Vir est gravis et honestus: venit excusatu- 
 rus filium de absentia. 
 
Dialogues, 265 
 
 Pr, Nosti ilium de facie ? 
 
 Th. Non, verum de nomine: nam se ait paren- 
 tem Roderici. Heus, Ambrosi, occlud^ris 
 ostium ingrediens in scliolam : audin ? Non 
 lubet mihi assiduo surgere, scribendo im- 
 pedior. — Ut quid januam pulsasti, Paule, 
 quasi externus, esses quin recta introibas ? 
 familifiris es. 
 
 Pau. Qui poteram ? Januse sera erat obdita. 
 
 Th. Non erat, sed pessulus modo. 
 
 Pau. Ansam vidi, qua attrahatur janua, non pes- 
 siilum. 
 
 Th. Eadem est ansa et pessuli clavis. 
 
 Pau. Quo pacto foris hie pessulus attollitur? 
 
 Th. Attrahe ostium leniter te versus, et deprime 
 capulum. 
 
 Pau. Ibo foras ut experiar. 
 
 Th. Viden’? 
 
 Pau. Video. Hoc omnlno commbdum est. 
 
 Van Torre, s.j. 
 
 11 .— Ofeicium Prjefecti Pensorum. 
 
 Michael, Angdus, etc. 
 
 M. Frustra, Angele, tuum pensum in schola ab- 
 solvis: non adrnittam. 
 
 A. Rogavi te domi tuse quid mihi scribendum es- 
 set : gravatus es schedulam inspicere. 
 
 il/. Prseceptor diserte singiilos admonuit*: quin 
 attendisti ? 
 
 A. Turn temporis memineram : postea excidit. 
 

 266 Guide to Latin Conversation. 
 
 At mihi non excidet fungi meo munSre. 
 Expunge liodie nomen meum, te obsScro. 
 
 Non ausim. 
 
 ObsScro te per consuetudmem nostrarn. 
 Nunquam tarn belle dices, ut in tui gratiam 
 ego in discrimen castigandi veniam. 
 
 Nihil periculi est: de te suspicio Magistro non 
 incidet. Bonae lidei haberis. 
 
 Praestabo igitur Magistro fidem, et defSram ca- 
 ruisse te penso. 
 
 Odio dignus es cum rigdre. 
 
 Kedde mihi pensum, Nicdlae. 
 
 Ecquod ? 
 
 Decalogum Graece. 
 
 Jam tibi promam e capsa. Habe. 
 
 Hui ! ut scite pingis littSras Graecas. 
 
 Facile duas horas insumpsi scribendo : cavebo 
 deinceps fabuliiri. 
 
 Quam tibi metuo, David, male ? 
 
 Qua de causa? 
 
 Non nisi dimidiatum persolvisti debitum? 
 AltSra parte liberatus fui. 
 
 Cujus favore et benevolentia ? 
 
 Magistri Bheto rices. 
 
 Quid illi praestitSras obsequii ? 
 
 Latino utebar et urbano sermone, cum pe- 
 tgrem immunitatem : hoc illi placuit. 
 
 M, Gratidsus es. — Hem, Simon, pensum mihi in 
 manus inseris aliud pro alio. Debebas ver- 
 tere epistdlam tertiam et verbum de verbo 
 expressum efFerre vernacule. 
 
 S. Nuper mihi Magister hoc pensum reddidit, 
 alias pro alio valiturum. 
 

 Dialogues, 267 
 
 3/. Unde tibi fidem facis ? 
 
 S. En patris syngnlphum : nostin’ ? 
 
 M. Ipse nov6rit : exhibebo. 
 
 Van Torke, s. j. 
 
 12 . — Decurionis Menus. 
 
 JuliuSf Marcellus. 
 
 J. Serins accedis ; dicam Prseceptori. 
 
 M. Estne auditus quadrans ? 
 
 J. Jamdiu est; postremum mox audies signum. 
 3L Quseso ne me notes. 
 
 J, Quid dabis ? 
 
 31. Denos globiilos. 
 
 J, Denos ? scilicet. Non, si millenos dares, frau- 
 dem banc commis^ro. 
 
 31. Quam fraudem dicis ? Non veni tarde. Satis 
 adhuc tempSris est ad recitandum. 
 
 J. Nugsp, somnia, fabulse 
 
 Quin me, inquam, audis recitantem ? 
 
 Non libet, non vacat. 
 
 Testes vos estis, sodales mei, quod commodare 
 aures mihi noluerit mucdsus nebulo. 
 
 J. Tu me nebulonem appellas; me decuridnem 
 tuum ? Testes vos appello : def^ram cui 
 debeo. 
 
 3f. Cave facias ; nam joco dicebam. 
 
 J. Joco autem? Non is sum qui sic impune ri- 
 dear. 
 
 31. Veniam posco ; dixisse pcenitet. 
 
 J. Serione pcenitet ? 
 

 268 Guide to Latin Conversation. 
 
 M. Serio ac sincere profecto. 
 
 J. Age : me tui misSret, jam recita ; tenesne Ci- 
 ceronem ? 
 
 M. Teneo satis: primam mihi vocem indica. 
 
 J. Prima vox est Qaamquam, 
 
 M. Deinde quid sequitur? 
 
 J. Vis, credo, singula ut tibi vocabula sugggram? 
 M. Da ergo mihi tantillum temporis ad cogitan- 
 dum. 
 
 J, Scisne prseterita ? 
 
 M. Mentiri nolo ; nescio bene. 
 
 J. Scribam igitur in hac charta te nihil tenere. 
 ilf. Nihil enim vero? Annon teneo rudimenta? 
 J. Nescio utrum scias. Cedo scriptionem tuam 
 ocius ; en auditur campana ; Prseceptor mox 
 aderit. 
 
 Hei mihi ! rellqui domi. 
 
 Die potius non fecisse, et verum dixgris. 
 
 Imo, illud si dicam, luculentum mendacium 
 dixero Verum audi, quod tibi in aurem 
 volo dic6re. 
 
 J. Quid illud est? 
 
 M. Est mihi turbo buxeus ; cerne quam concin- 
 nus: et est hsec pila, quam in sphferisterio 
 subripui nuper : utrumque dabo, si nullam 
 de me mentionem feceris. 
 
 J. Apage te cum hac pila tua atque hoc tuo tur-' 
 bme. Quo me loco habes et numgro ? 
 
 Van Toere, s. j. 
 
Dialogues, 269 
 
 13 . — Officium Pkjefectorum Decurije. 
 
 LamhertuSj Ludovicus. 
 
 Lam. Kedde pi-selectionem memoriter, Ludovice. 
 
 Lud. Paulisper expecta, dum relegfiro. 
 
 Lam. Non patior moras: examinandos habeo 
 plures, et dudum sonuit signum secun- 
 dum : age, incipe. 
 
 Lud. Unde vis exordiar? 
 
 Lam. Nescis initium prselectionis? DefSram te 
 ignorasse. 
 
 Lud. DefSres citra culpam meam : die praecepti 
 primum verbum modo : caetera prosequar 
 sine baesitantia. 
 
 Lam. Dicam, quia mihi familiaris es: Mascula in os. 
 
 Lud. 3Iascula in os sunio, dos, cos, muliebris et 
 arbor. 
 
 Lam. Librum complica : identidem inspicis. 
 
 Lud. Ne littSram legi quidem. 
 
 Lamb. Tamen complica. Quid tu illi insusurr^s, 
 Martine ? Abstinebis, si sapias. 
 
 Mart. Equidem nibil illi suggSro. 
 
 Lamb. Satis audivi ; faxo ut sentias. Prosequere 
 praelectionem, Ludovice. 
 
 Lud. Da chaos atque melos. 
 
 Lam. Submission voce pronuntia : notabimur. 
 
 Lud. Asside mibi ad latus, dicam tibi in aurem. 
 
 Lamb. Sed ocius : festino ad alios. 
 
 Lud. Absolvi ; nonne accurate reddidi ? 
 
 Lamb. Sic satis. Etiam scriptionem tuam prefer. 
 
 Lud. Paulo post ad me redi: interea subscrip- 
 . sero meum et aemuli mei nomen. 
 
270 Guide to Latin Conversation. 
 
 Lamb. Hoc domi factum oportuit. Quid me rno- 
 raris ? 
 
 Lud. Importunus es exactor : habe tibi. 
 
 Lamb. Videam altSrum scriptionis exemplum in 
 adversariis. 
 
 Lud. Sane de sedulo decuridnis nobis prospectum 
 est ; non connives. 
 
 Lamb. Nolim ego pro te poenas dare, si deprehen- 
 dar dissimulasse. 
 
 Lud. Non ita in amicos tuos es rigidus censor. 
 Ego te novi, quam mihi parum faveas. 
 
 Lamb. Quid garris ? Exhibe scripturse exemplar 
 alterum. 
 
 Lud. V iden’, percurre, si lubet, a capite ad calcem. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 14 , — Censura Variarum Culparum. 
 
 Ludimagister, Adolphus, Basilius, Genesius, Jus- 
 tinusy MarcianuSy Quirinus. 
 
 L. Quis orationem recitavit ? 
 
 A. Ego, Domine. 
 
 Jj. Multa sane peccasti, illam recitans. 
 
 A. Mihi latent. 
 
 B. Visne illi, Domine, indicem? 
 
 L. Perplacet? 
 
 B. Primum, non satis tollit vocem; 2° nimium 
 festinat, 3 ° elidit opprimitque voces ferme 
 singulas. 
 

 Dialogues, 271 
 
 L. Vera sunt ha?c omnia. In poenam autem tan- 
 tae negligentiae munus ei recitandae oratio- 
 nis auftro et in te transfero. 
 
 B. Multas habeo, agoque gratias. 
 
 L, Quinam duo illi sunt, quibus dedi curam eos 
 notandi, qui dum recitatur oratio, Deum 
 non precantur ? 
 
 G. Alter ego sum, Domine. 
 
 J. Et ego alter. 
 
 L, Ede tu prior, GenSsi, quae notasti, et singulo- 
 rum nomina. 
 
 G. Gaius sedebat, cum debuisset flex is esse geni- 
 bus: Paulus tecto erat capite: Lucas pi- 
 leum non plane detraxgrat, sed in alteram 
 depress^rat aurem. Ludovicus scribebat 
 nescio quid ; Claudius legebat chartam. 
 
 L, Tu vero, Justine, quid observasti? 
 
 J, Alpheus garriebat cum socio ; Drusus adride- 
 bat nescio cui; Celsus circumspiciebat in 
 omnem partem. Marcus digitorum pulsu 
 tympanotribam agitabat; Hugo et Otho, 
 pugnis pedibusque se mutuo impetebant. 
 Quam longa delictorum series? 
 
 Quam multo longior hsec est ! 
 
 Quid illud est, Marciane, quod manu geris ? 
 Index est, quern tuo jussu texui, in quern ea 
 retuli omnia quae per banc hebdomadam 
 peccM a meis condiscipulis animadverti, 
 contra civllis et urbanse vitae rationem. 
 
 L. O quantam a me iniisti gratiam ! Lege hunc 
 
 indicem : omnes attentissime audiant. 
 
 M, Quispiam hodie mane, e lecto ubi desiluit, 
 
 diductis brachiis corpus pandebat, et hor- 
 sum illorsum contorquebat valde indecore. 
 
272 Guide to Latin Conversation. 
 
 L. Illiberale illud est. 
 
 31. Tussit alius; alius sterniitat magno et vibranti 
 son5re ; alius incondite instrepit. 
 
 L. Ferre non possunt aures hunc sonorem, nisi 
 gray iter. 
 
 3[. Sunt qui oscitando ululant : alii qui oscitant 
 frequenter in congressu. 
 
 L. Valde indec5rum est hoc ultimum; liabet 
 enim id tedii significantionem, aut parum 
 comis observantiie in e^s quibuscum agunt. 
 
 G. At enim, si continere te non potes quin os- 
 cites. 
 
 L. Turn vero cavendum ne patulo ore hiscas, sed 
 pressandum illud modeste, seu objecta manu, 
 seu sudariolo, vultu ab circumstantium oc- 
 iilis modice averse. 
 
 3f. Novi unum quernpiara, qui quoties nares 
 emungit, naso personat ; deinde quod elicu- 
 erit, in sudariolo respectat, quod item facit, 
 postquam respuit. 
 
 L. Foedum imprimis illud est. Sputa pedum 
 pressu illico confundenda et obterenda sunt. 
 
 31. Vidi qui de fenestra in subjectam viam des- 
 puerent. Alii procul exscreant, quasi ja- 
 culo emisso, alii despuunt in focum. 
 
 Jj. Illud omne contra decorum est. 
 
 31. De iis qui hie adsunt unus est qui, meo qui- 
 dem judicio, foedius peccat; consulto tamen 
 peccare ilium, vix credo: nimirum quos 
 
 alloquitur nonnunquam saliva compluit. 
 
 L. Certum est, id peccari aliquando ; quod ne ac- 
 cidat, nulli te in os propius offeres, sed justo 
 ex intervallo colloqueris. 
 
Dialogues. 273 
 
 M, Istud autem committitur passim : multi videli- 
 cet, dum sedent, crus cruri, aut pedem pedi, 
 invenuste superponunt. 
 
 L. Id non decet. 
 
 M. Sunt qui digitos articulatim distendunt cum 
 
 crepitu. Nonnulli, aliis intuentibus, digitis 
 nasum converrunt, et ungues subsecant pa- 
 lam, aut dentibus demordent, aut foedum in 
 modum sinunt excrescSre. 
 
 L. Res nice omnes sunt invenustje. 
 
 M. Non paucos videre licet, qui genas inflant, 
 
 linguam exsertant, manus confricant, labra 
 distendunt ac mordent, et pressa arctius aut 
 liiulca circiimfgrunt 
 
 L. Devitandse sunt res hujusmodi. 
 
 M. Quot animadverti, quorum vestes fere aut 
 
 conspurcatse sordibus, aut pulvere oppletae 
 sunt! 
 
 L. Nempe minime advertunt, ubi sedeant, ubi in 
 
 genua procumbant, quo corpus applicent ne 
 aut pulvere, aut qua alia immunditia locus 
 sordeat. 
 
 M, Ad extremam cbartam deveni. 
 
 L. Satis nunc quidem est, Reliquum a prandio 
 prosequemur. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 15 . — Formula Disputantium Latine. 
 PetruSj Paulus. 
 
 Petrus. Uqde disputatio inchoanda est ? 
 
 Paul. A signo sanctse crucis. 
 
 18 
 
274 Guide to Latin Conversation, 
 
 Petrus, Forma signum sanctse crucis. 
 
 Paul, Formfito tu pariter. 
 
 Omnes, In nomine Patris, etc. 
 
 Petrus, Exhibe arma. 
 
 Paul, En chartam, en libellum precum. Tu ipse 
 destitutus es ? 
 
 Petrus, Nequaquam. 
 
 Paul, AgSdum prefer. Dixin^ verum? Caret 
 cbarta. 
 
 Petrus, Ecce tibi, dec^dem babeo. 
 
 Paul. Cares qusestionibus? 
 
 Petrus. Imo babeo ad quas segre respondeas. 
 
 Paul. Magnifica verba I Ausculto. Propone tua 
 senigmata. 
 
 Petrus, Num bene latinum est : peter e ah aliquo 
 qiicestionem ? 
 
 Paul Non bene latinum est. 
 
 Petrus. Die pure et emendate. 
 
 Paul. Queerere aliquid ex aliquo; interrogare ah 
 aliquo; scistari ex aliquo queestionem, sen- 
 tenliam. 
 
 Petrus. Eecte dictum. Interrdga vicissim. 
 
 Paul. DeclTna aliquis per omnia genera. Igno- 
 rasne? 
 
 Petrus, Non ignore. — Nominal. : aliquis, aliqua... 
 Accusat. : aliquem, aliquod vel aliquid. 
 
 Paul, Constas? constas tibi ? 
 
 Petrus. Quidni? Die ipse perfectius. 
 
 Paul. Nequeo. Recte respondisti. Perge porro, 
 Age, prosequere, absolve quod restat. 
 
 Petrus. Vocative... ablative, etc... Nunc mefe sunt 
 rogandi vices: quomSdo conjugatur fio 
 in future prseterito mixto? Nescis? Cu- 
 pisdoceri? 
 
Dialogues, 275 
 
 Paul, Paulisper expecta... Factum, factum esse 
 vet fnissp, 
 
 Petrus, Constas tibi ? Constas ? Vis corrigi ? Li- 
 cetne iit corrigam interrogationeni ? 
 
 Paul, Emenda, si potes. 
 
 Petrus, Faciendiimy faciendam esse, etc. 
 
 Paul. Responde porro et tii aliquid. Qua rati- 
 one inflectitur Fo in praesenti temp6re 
 participii ? 
 
 Petrus, lenSy ientis, 
 
 Paul, Constas, nescis melius ? 
 
 Petrus, lens, iwntis, 
 
 Paul, Nondum etiam apte. 
 
 Petrus, Corrige... Per me licet. 
 
 Paul. lens, euntis. 
 
 Petrus, Equidem ita respondSram. 
 
 Paul, Mimme vero, sed iuntus aiebas. . . Placetne ? 
 
 Praeceptor, ut referam, tres notas pro 
 parte Romana ? 
 
 Petrus, Ut quid ita? 
 
 Paul, Quia vici adversariura. 
 
 Petrus, Sed jam ultione repetam. 
 
 Paul, Prsesto sum. Congred6re... interr5ga. 
 
 Petrus, Cujus generis est cometa...? Ignoras ? Vis 
 te docc'am tuo damno? 
 
 Paul. Cometa... masculmi est gengris. 
 
 Petrus. Itane censes? Sic stat sententia? 
 
 Paul. Ita sane. 
 
 Petrus, Constantissirae... agSsis... corrige. 
 
 Paul, Cometa est feminlni generis. 
 
 Petrus, Hem ! emendatorem nostrum I male cor- 
 rexit. Masculinum est. 
 
 Paul, Per quam regulam id assSris ? Praeceptum 
 recita. 
 
276 Guide to Latin Conversation. 
 
 Petrus. Femineum A primje est velilti : Panthera^ 
 planeta. Erravine ? 
 
 Paul. Sane splendidissime. 
 
 Petrus. Quin corrigis ? 
 
 Paul. Dictum opportuit : Veluti panthera, sagitta, 
 
 Paul. Phui piget errati. 
 
 Petrus. Et crassi quidem: porro regulam prose- 
 quere. 
 
 Paul. Hie mammoua petit. 
 
 Petrus. Constas? Rursum aberras regula. 
 
 Paul. Imo: Veluti Panthera, sagitta: hie mam^ 
 mono, etc., num aberro ? 
 
 Petrus. To to coelo. 
 
 Paul. Emenda si quid novisti rectius. 
 
 Petrus. Prsetermisisti hunc versum Adrias, twos, 
 cequor, etc. 
 
 Paul. Malum I me fefellit memoria. 
 
 Petrus. lo I superavi victorem meum. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 16 . — CONCERTATIO. 
 
 Ludimagister, Justinius, Codianus. 
 
 J. Oro, amilbo. 
 
 L. Quid tibi vis ? 
 
 J. Oro mihi fiat copia concertandi cum aliquo. 
 L. Concerta certe quocum voles. 
 
 J. Age, Coeliane, descende in arenam : prodi in 
 medium, mihi tecum res futura est. 
 
 C. Mecum non potes congredi. 
 
 J. Quippini? 
 
Dialogues. 277 
 
 C. Quia tibi jus non est. Gero ego magistratum 
 principem; tu es homuncio de fsece plebis. 
 
 J. Nihil refer t. 
 
 (7. Ititne vero, nihil refert? Qui jacent in sub- 
 selliis infimis, an possunt provocare illos 
 qui soliis insident? 
 
 X. Potestatem illi facio istam. Noli detrectare 
 certamen, mihi crede ; alioquin inuretur 
 tibi nota ignavise. 
 
 C. Mihi nota ignavise ? Scilicet. En ; age, prsesto 
 sum, incipe. 
 
 L. Vos cens5res, officio accurate fungimmi. Agi- 
 tur enim et dignitas loci principis et honos 
 totlu 5 Provincise. 
 
 C. Notate; a signo Crucis non est auspicatus. 
 
 J. Fateor, peccavi per incogitantiam. 
 
 G. Non recte illud hgurasti. 
 
 J. Imo, recte satis express!. Quam pensi partem 
 vis sumcimus ad decertandum ? 
 
 B. Kecita heteroclita. Intende vocem ; non te 
 
 audio. 
 
 J. Satis intendo, nisi forte surd aster es. 
 
 C. Nimium approperas: ne mente quidem te 
 
 valeo consequi. 
 
 J. Mihi lente satis festinare videor. 
 
 C, Plane ac distincte pronuntia. 
 
 J. Absolvi nec infeliciter ; semel enim duntaxat 
 lapsus sum. 
 
 C. Imo plus quam decies offendisti. 
 
 J. O mendacissirnum nebulonem I Ubmam hjesi- 
 tavi! Quandonam me coarguisti, aut sug- 
 gessisti quod non occur rebat. 
 
 L. Ita est ; sine ulla prorsus prolapsidne recitavit. 
 
278 Guide to Latin Conversation, 
 
 J. Age, age tuum est jam obire vicem tuam. 
 
 C. Primam mihi vocem indica. 
 
 J. Noscis; annotate, Censores, punctum unum. 
 
 C. Melius scio quam tu. 
 
 J, Perge porro. 
 
 C. Da mihi spatium. 
 
 J, Quid ita hseres? 
 
 C. Concede, inquam, mihi tantillum tempdris, 
 
 J. Concedo plus quam satis est. 
 
 C. Tantisper sustme. 
 
 J. Jam hoc dixSras, nihil opus est repetSre. 
 
 C. Pertexui omnia. 
 
 J. Imo vero ternse adhuc supersunt solidscque 
 linese. 
 
 C. Falleris; plura non habemus addiscenda. 
 
 J, Esto sane, at uter vicit? 
 
 L. Quid quseris ? Satis patet, te victdrem, vic- 
 tum ilium discedere a certamme. 
 
 C. Super! ! vestram fidem ! 
 
 L. Locum ejus occupa. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 17 . — COMPARATIO NoMINUM, VeRBORUMQUE 
 CONJUGATIO. 
 
 EliaSj Arnoldus, 
 
 E, Demus finem huic collocutioni temperius : ex- 
 templo coram aderit Prseceptor, exacturus 
 quae heri reddenda imposuit. 
 
 A, Quid ergo facto opus est ? 
 
 E. Meditemur adjectivum per accidentia perque 
 tres gradus et tria genera. 
 
^ ^ 
 
 Dialogues. 279 
 
 Hoc agamus. Quod erat illud ? 
 
 Benignus. 
 
 Declinemus in casus. 
 
 Quoti ordinis ? 
 
 Virile et neutrum sunt secundi, muliebre est 
 primi. 
 
 E. Cuj us specie!? 
 
 A. Primitlvae. 
 
 E. Figurae. 
 
 A. Simplicis. 
 
 E, Quotuplex est figura ? 
 
 A. Triplex : simplex, composita, decomposita. 
 
 E. Die nominandi casum. 
 
 A. BenignuSf henignaj benignum. 
 
 E, Comparativum. 
 
 A. Benigniorj benignius. 
 
 E. Cur non sunt hie tres voces ut in positive ? 
 
 A. Quia benignior est generis communis. 
 
 E. Da superlativum. 
 
 A. BenignissimtLSj benignissima, benignusimum. 
 
 E. Jam tu interrdga me de verbo quod conjugan- 
 dum erat. 
 
 A. Commendo erat. 
 
 E. Istuc ipsum. 
 
 A. Si quis didicit Amo, non potSrit errare in 
 commendo. 
 
 E. Nihilo minus interrSga. 
 
 A. Indicative prsesenti ? 
 
 E. Commendo, commendas, commendat. Plural! nu- 
 mSro: commendamus, commendatis, commen- 
 dant. 
 
 A. Pro certo credo te numquam lapsurum. Ve- 
 rum haec facilia sunt : si anomala inflectSre 
 et conjugare jussgrit, turn sudabimus. 
 
280 Guide to Latin Conversation, 
 
 E. Id forsitan hodie futurum est. Profecto cum 
 conjugarem nudiustertius Odi, multum id 
 verbi oderain : quia turn sit defectivum faci- 
 ebat ut deficSrem. 
 
 A, Recordaris, opinor, quemadmodum me vexa- 
 bant infelicia heteroclita et comparationes 
 anomalse. 
 
 E, Si... auditur horologium : tussit, screat ante ja^ 
 nuam Prseceptor ; parcamus voci. 
 
 PONTANUS, s. J. 
 
 1 8 • — N OMENCL ATUR A. 
 
 Magister, Clemens^ LiberiuSf Donatus, Pueri, 
 
 M. Vixdum exactis sideribus dies se mundo red' 
 didit, cum vos puerorumflosculi ante alios 
 omnes hue intro pedem infertis. Quinam 
 cum prima luce potuistis expergisci ? 
 
 C. Mandate matris famula nostra in dies me ex- 
 
 pergefacit, quanquam hodie maturius praeter 
 morem. 
 
 L, Ast ego unquam non sponte mea, et invocatus, 
 
 ac fere semper bene mane consuevi surggre. 
 
 D. Ego etiam, Praeceptor. 
 
 M. Res difficilis ad credendum : pueri quippe, 
 
 quibus sopore nihil est amicius, nihil dul- 
 cius, pro more non habent ultro ac per se de 
 strato surgere. 
 
 P. Certe surgo, expergefactus a nemine. 
 
 M. Ecquid tentastis ? 
 a Ita. 
 
Dialogues, 281 
 
 L. Dum ofFa coquitur, visum est nimis longum ; 
 
 quapropter relicto jentaculo hue appro- 
 peravi quam maturissime. 
 
 M. Pulchrum in hac setatfila facinus. Quid si ego 
 
 darem nunc tibi jentaculum? 
 
 L. Cum nihil sit tibi, quid dares? 
 
 3L Quo nihil edis libentius. 
 
 L. Mihi etiam, Praeceptor. 
 
 C. Et mihi obsecro. 
 
 3L Nimium satur fieres altSro jentactilo. 
 
 C. Eia, quseso. 
 
 M, Libgri, si prompte et nunquam intersistendo 
 
 recitaveris, quae heri nomma tibi ediscenda 
 praescripseram, ecce pictam imaginem prae- 
 mio tolles. 
 
 D, Ego quidem nomina mea teneo, ut qui perfec- 
 
 tissime. 
 
 C. Ego, ego mea referam memoriter. 
 
 M. Liberius esto primus: eum si memoria fefel- 
 l6rit, turn vos duo de istoc honor ario in cer- 
 tamen venietis. Sed cujus ordinis sunt tuae 
 voces? 
 
 L, Kerum Ccelestium. 
 
 31. Tuae, Clemens? 
 
 C. Dignitatum et munerum Ecclesiasticorum. 
 
 31. Tuae autem, Donate? 
 
 Z). Dignitatum functionumque civilium. 
 
 31. Incipe. 
 
 L. Deus Pater, Deus Filius, Deus Spiritus Sanc- 
 tus^ Sacrosancta Trinitas, sive Trias, Nu- 
 men, Divinitas, Creator, Salvator, Servator, 
 Dei Mater, Deipara Virgo, Dei genitrix, 
 Coelites, Ccelicolae, Divi, Sancti, Bead, An- 
 

 282 Guide to Latin Conversation. 
 
 g6li, ArchangSli, Patriarchse, Prophetse, 
 ApostCli, Marty res, Confessores, VirgineSj 
 Viduse, Innocentes, Coelum, Sol, Luna, 
 Stella, Astrum. 
 
 A/. Num intelligis qu8e singulis subjectasit notio? 
 L. Optime, immo. 
 
 A/. Qui sunt Ccelites ? 
 
 L. The good Angels, 
 
 M, Archangeli? 
 
 L, The Archangels. 
 
 Dei Mater ? 
 
 The Mother of God. 
 
 En accipe munusculum. Tu, Clemens, edic 
 tua. 
 
 Quid erit prsemii ? 
 
 Si omnia, et ea serie qua se consequuntur red- 
 das, erit quod dem tibi : non omnes obtine- 
 bit effigies Liberius : sin perperam, neque 
 indonatus abibis. 
 
 Pontifex Maximus, Patriarcha, Cardinalis, 
 Archiepisc5pus, Episc5pus, Praesul. 
 
 Quid liseres?... Antistes, Abbas. 
 
 Antistes, Abbas, Coenobiarcha, MonSchus, Con- 
 cionator, Ecclesiastes. 
 
 Quae est vis Ecclesiastae. 
 
 Eadem quae Concionatoris. 
 
 Quid ergo Concionator ? 
 
 A preacher. 
 
 Perge. 
 
 Parochus, parochus. 
 
 ParSchus, parSchus : tene bis labi ? Sacerdos. 
 Sacerdos, Diac6nus, -Edituus, Sacra Virgo. 
 CaetSra ubi sunt ? 
 
Dialogues. 283 
 
 C. Non jussisti plura. 
 
 M, Hand recitasti ut cupiebam. Tu melius, Do- 
 nate. 
 
 D. Imperator, Imperatrix, Eex, Regina, Mon- 
 
 arclia, Princeps, Dux, Comes, Baro, Dynasta, 
 Heros, Herolna, sive Herois; Prsefectus a 
 cubiculis, a pedibus, a poculis; Apparitor. 
 M, Qui sunt isti ? 
 
 J>. Body servants j lackeys, butlers, ushers. 
 
 M. Cape has imagines premium consecutus. 
 
 Z>. Ut praecipis. 
 
 M. Sedete suo quisque loco, et quae adhuc prae- 
 scripsero, celeriter ac naviter nomina edis- 
 cite. 
 
 L. Edam. 
 
 C. Praeceptor, Liberius me irridet. 
 
 L. Commovi. 
 
 C. Non impune feres. 
 
 Pont ANUS, s. j. 
 
 9 . — Iterum Nomenclatura. 
 
 AdalhertuSy lodocus. 
 
 A. Visne, lodoce, quemadmSdum tu me consuesti 
 alicujus rerum generis interrogare nomina, 
 sic ego vicissim aliquando te interr5gem ? 
 
 /. Volo. 
 
 A, Quaenarn ergo rectissime complexus es ammo ? 
 
 L Musicam. 
 
 A. Recense primo loco instrumentorum musico- 
 rum appellationes. Sed majus industriae 
 
284 Guide to Latin Conversation, 
 
 tu^e documentum dabis, si ego Anglice et per^ 
 mixte eanominaverOjtu idne Latine nomines. 
 
 I. Utroqiieversum baud imparatum ofFendes. 
 
 A. A tambourine. 
 
 I. Tympanum. 
 
 A. A harp. 
 
 I. Cithara. 
 
 A. A violin. 
 
 L Chelys. 
 
 A. A triangular harp. 
 
 I. Sambuca. 
 
 A, Immo sambuca, si rite audita recorder, signi- 
 ficat, elder tree. 
 
 I. Nequaquam : sambuci est ilia notio, non sam- 
 bucie. 
 
 A. The how of a violin. 
 
 I. Plectrum. 
 
 A. A cornet, « lute. 
 
 I. Cornu, organa, testudo. 
 
 A. The lyre. 
 
 I. Lyra. 
 
 A. A flute. 
 
 I. Fistula. 
 
 A. Clarionette, flute, trumpet. 
 
 I. Buccina, tibia, tuba. 
 
 A. Enumgra, nunc, servato quern ego secutns sum 
 ordine, artificium sen musicorum nomina. 
 
 I. Faciam in quibus potero, quorum meminero. 
 
 A. Quod dedgris eo contentus ero. 
 
 I. Tympanista, citharsedus, chelys, seu xeAu<r ; dix- 
 it enim Magister ubjicienda Grseca, cum La- 
 tina desunt, quando innumera sint Gra>ca, 
 qu3e Latina jam, velut usucapione putentur. 
 
Dialogues, 285 
 
 A, Verum prsedicas. 
 
 I. Cornicem, organista vulgo, latinius qui org3,nis 
 canit, sicut dicimus aliquem canere fidibus. 
 Lyricen, Fistulator, Buccinator, Aulsedus 
 seu Tibicen. 
 
 A, Restantne alia qufedam vocabiila ad miisicen 
 spectantia, nec ita abstrusa ut diapente, et 
 huic similia ? 
 
 L Restant. 
 
 A, Die. 
 
 L Ligula tibiae, Zip of a flute ; fides, unde Fidicen, 
 a player of stringed instruments; verticuli, 
 screws. Cantor, chanter. Psaltria, a music 
 girl. Choraules, one who accompanies the 
 chorus on the pipe^ proprie, luith the flute. 
 Harmonia, harmony. Pausa, intermission. 
 Caet^ra tute, si voles, a magistris disciplinae 
 hujus petas. 
 
 A, Polles memoria, lodoce, Obsonemus famem 
 parum inambulando, et de rebus ludicris ser- 
 mones seramus usque ad coenam: tantum 
 quippe spatii cessationis Magister indulsit. 
 
 PONTANUS, s. J. 
 
 20* — Catechismus. 
 
 BernardinuSy Lepidus. 
 
 L. Laetus sum. 
 
 B. Quamobrem? 
 
 L. Quia didici. 
 
 B. Quid didicisti ? 
 
286 Guide to Latin Conversation, 
 
 L. Catechismum. 
 
 B, Totumne et ad verbum ? 
 
 L. Totum, ad verbum. 
 
 B, Qui tarn brevi spatio libellum paginarum 
 adeo non paucarum ? 
 
 L. Diligentia quid non vincit? earn mihi sub- 
 sidio comparavi. 
 
 B. Atqui nec ego segniter ad hoc ipsum incubui, 
 tamen vix dimidiatum comprehend! : itaque 
 animo valde discrucior. 
 
 L. Fortassis memoria non perinde vales. 
 
 B, Haec causa est, uti conjicio. Quando redde- 
 mus ex memoria ? 
 
 L. Perendie ante meridiem. Ita jussit. Prse- 
 ceptor nobis renunciari. 
 
 B, Interea discam plurima. 
 
 L, Non me superabis. 
 
 B. Quid ita vero ? 
 
 L. Quia post finem quo ego perveni, restat nihil. 
 
 B, Intelligisne totum ? 
 
 L, Immo etiam. 
 
 B, Keliquum est, si et memoria tenes, et probe 
 intelligis, uti secundum ejus doctrinam 
 vivas. 
 
 L. Vivam, Deo juvante. Et tu, quamvis non 
 teneas nihilommus decern prsecepta custo- 
 dire debes, et alia qua? ibi mandantur; com- 
 pertum et exploratum habeo. 
 
 Incitavit me quoque permultUm, genitor, qui 
 si scirem perfecte, non vile praemium mihi 
 se daturum appromisit. 
 
 L. Quod? 
 
 B. Horologium aureum. 
 
Dialogues. 287 
 
 L. Satis honestum magnumque praemium. 
 
 B, Quid tu expectas ? 
 
 L. Praeter laudatiunctdam a Praeceptore nihil, si 
 scivSro ; praeter poenas similiter nihil, si ig- 
 noravSro. 
 
 B, Utriique merces sua mercede condigna est. 
 Sed vis te audiam prius, quam in gymnasio 
 recites. 
 
 L. AdmMum. 
 
 B, Ubi ? 
 
 L. Domi meae. 
 
 B. QuotempSre? 
 
 L. Cras post meridiem, cum scilicet a studiis erit 
 otium. 
 
 B. Accedam igitur ad te ? 
 
 L, Accede. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
VARIA COLLOQUIA 
 DIALOGUES. 
 
 SECUNDA PAES. 
 
 21 . — Euntes in Ludum. 
 
 AntoniuSj Marcellus, 
 
 A, Securusne et timdre expeditus in sphseris- 
 terium vadis, Marcelle ? 
 
 M. Quid tibi ista percunctatione vis ? explican- 
 dum; non enim satis intelligo. 
 
 A, Fabor ergo apertius. Contexiiisti epistblam 
 quam a nobis hodie requTret Prseceptor ? 
 
 M. Contexui, et descriptam porto mecum. 
 
 A, Prsecurrit alactritas tua meam tarditatem. 
 Quanquam baud ita pigritia me, ut cartse 
 penuria, qua premebar, remorata est fecit- 
 que ut meam non totam descripsSrim : 
 serius quippe adeptus sum papyrum. 
 
 M, Quid acturus, si poposcerit? 
 
 A. Dum vestras emendat, interea quod reliquum 
 est nullo negotio describam. Hoc concessu- 
 rum mihi spes est, si quidem aliis alias con- 
 cessit. 
 
 M. Ostende tuam scriptionem. 
 
 A. Hem I 
 288 
 
Dialogues. 289 
 
 M. Quam fcede tu pingis litteras ? galllnam scrip- 
 sisse arbitror. Quam item vacillant versus? 
 
 A. Dumm5do legi queat scriptura, parvi duco 
 tristia sint, an Iseta, pulchra visu, an de- 
 formia elemental versus ad amussim nequeo 
 dirigSre, quantumvis coner. Atqui non tarn 
 valde utraque laude mihi ante stas. 
 
 M. Judicium caeci. 
 
 A. Aliter doceat me praeceptor, si ipsi displiceo, 
 cum istis illepidis invenustisque characteri- 
 bus. 
 
 A. Abhorrent istae partes ab ejus munSre. 
 
 M. At unde discam tandem? Quid tu nunc mihi 
 auctor es? 
 
 M. Aliquem perltum adolescentem pacta pecunia 
 conducant parentes tui, quern hanc ad rem 
 magistrum capias. 
 
 A, Attamen doctrina quoque spectati, et clari 
 homines plerumque inscite et indecore 
 efformant hguras istas. 
 
 M, Dici aliter non potest, verum non idcirco sunt 
 docti: et tamen multi illoruin decenter. 
 
 A. Parentes mei (q uod vitiuni senectus affert) atten- 
 tiores sunt ad rem quam sat est; defraudant 
 genium suum: vereor ut illis persuadeam. 
 
 M. Adhibe procuratorem Magistrum', cujus unum 
 verbum hie plus valebit, quam centum tua. 
 
 A. Rogeibo ut hanc mihi opellam surripiat. 
 
 M. Cseterum, qu?e heri explicata sunt in Cicerone, 
 si te forte nominaverit, poterisne repetSre? 
 
 A. Nisi ipsemet opituletur. parum bene : oblitus 
 enim sum quorumdam, et quern domi inter- 
 rogem, habeo, pr:eter pariStes, neminem. 
 
 19 
 
290 Guide to Latin Conversation, 
 
 M. Ha0renti subveniet. Ego insiiper, quoad ejus 
 fac6re potuero, tibi opem feram. 
 
 A, Mi optime Marcelle, si)onden’ te mutuum esse 
 facturum mecum si in eodem Into hsesita- 
 vero? Si necessitudo postulavSrit. 
 
 M. Spondeo firmiter. 
 
 A, Salva res est. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 22 .— Tarde Ludem Petentes. 
 
 Emmanuel, Eustachius, 
 
 Em, Salvus sis, Eustachi. 
 
 Eu, O salve, Emmanuel. Quo ire tendis? 
 
 Em. In scholam. Quo te pedes ? 
 
 Eu, Eodem. 
 
 Em. Ubi libri ? ubi atramentarium ? 
 
 Eu. Sub pallio et axilla gestito. 
 
 Em. Audistin’ primam? 
 
 Eu. Pridem. 
 
 Em. Ain’ tu pridem? Vfe nobis ! 
 
 Eu. Quid consternaris? aut quid metuis ? 
 
 Em. Quid metuam ? Quod solent sero venientes. 
 Ah I 
 
 Eu. Ego sane probabilem excusationem adducam. 
 Em. Obsecro quam ? 
 
 Eu. Mater me cum mandiitis ad sordrem misit, 
 cujus responsum renuntiandum fuit domum, 
 et absunt illius fedes a nostris longuis; eo 
 tardius venio. 
 
Dialogues, 291 
 
 Em, Quid si lijuic rationem tanquam commenti- 
 tiam repud iet? 
 
 Eu, Fiducia est id minime facturum. Nam me 
 ab Imjuscemodi mendaciunculis temperare 
 non raro expertns didicit. 
 
 Em, Me miserum malique fati! quid confingam, 
 cum (ut hoc aestivum, et pomeridianum tern- 
 pus etiam magno natu homines invitare 
 solet), somno captus obdormierim super 
 libros, in extreme sitae sunt fortunae meae, 
 nec quid agam certuni est. 
 
 Eu, Si rem ipsam ingenue confiteare, forsitan de- 
 licti gratiam faciet. Quid forsitan? certe 
 faciet; exonera te metu. 
 
 Em, Obtemperabo bene monenti ; abstersisti m6- 
 tum. At enim ecce aliud mihi timorem 
 objicit. 
 
 Eu. Aliud? die, quaeso. 
 
 Em. FormTdo male, ne hie elapsus, alibi in casses 
 incidam. 
 
 Eu, Alibi? 
 
 Em. Quae memorller pronuncianda praescripsit 
 baud teneo absolute. 
 
 Eu. Suspicari fas est, non te inter primes interro- 
 gatum iri ; turn ego, qui secundus tibi sedeo, 
 suggeram dissimulanter et fideliter. 
 
 Em. Id amabo, adjuva me. Summum tibi bene- 
 ficium debuero, hoc si perlectum dederis, 
 nam nunc spes opesque meae omnes in te 
 sunt sit;p. 
 
 Eu, Ambulemus contentius. 
 
 Em. Tam strenue te consequi vix possum. 
 
 PONTANUS, s. J. 
 
292 Guide to Latin Conversation, 
 
 23. — Excusatio, Absentia. 
 
 Magisler^ Animadversorj AntoniuSy Joannes, 
 Marcus, 
 
 M. Euge, Animadversor, adesdurn. 
 
 A. Adsura, iinpera. 
 
 M. Quinam hesterno die scholam non obierunt ? 
 
 A, Qui ? Antonins Niger, Joannes Faber, Marcus 
 Sylvus. 
 
 M, Perpaucos memoras. 
 
 A, Peliqui ad unum omnes coram prsesentes 
 affuerunt. 
 
 M, Extra eos videlicet, qui munusciilis te elingua- 
 verunt. 
 
 A, Hoc quidem alias cum tentarent nonnulli, 
 semper Austrum perculerunt. 
 
 M. Probatus es adolescens, et Magistro tuo fidelis. 
 Heus? prodite vos in medium repente, sta- 
 tim, sine mora, an nondum etiam? Confes- 
 tim, inquam, advolate. Quid babes, An- 
 toni, dicere ad excusandam absentiam? 
 
 A, Ingens quidam, et intolerabilis dolor occu- 
 paverat sinciput meum. Quocirca mihi in 
 mandatis dabat mater, extra sedes pedem us- 
 quam pongrem. 
 
 M, Fabulne: Tibi ut credam? Non ego te novi? 
 
 A. Si verbis meis exigua apud te est fides, certum 
 liominem ad matrem et familiares indaga- 
 tum allega. 
 
 M. Logi. 
 
 A, Hand secus reperies. 
 
Dialogues, 293 
 
 M. Somnium. Quasi vero tu, ut es callidus et 
 versipellis, hoc tuis non imposuisses, tibi 
 nimirum condolere caput. Btudebas ver- 
 berationem efiligere, quae propter segnitiem 
 te manebat. 
 
 A. Neutiquam, Praeceptor; nonimposui profecto; 
 revera nihil finxi. 
 
 M. Poterone hodie verum ex isto pu6ro exscul- 
 pere? Cave mihi mendacii quidquam. 
 
 A, Vera loquor. Si aliter fuerit ac dixi, causae 
 nihil erit quin tibi dem poenas. 
 
 M. I sessum; rem ego nunc quidein in medio re- 
 linquam, Tu, bone Faber, quo negotio im- 
 plicatus tenebare? 
 
 J, Pater, quopiam profectus ad animum suum 
 relax andum remittendumque, me perduxit 
 illuc secum. 
 
 M, Quo profectus? 
 
 J. In villulam nostram, quae aliquot millia pas- 
 suum ab urbe distat. 
 
 M. Cur pridie a me copiam non petebas? ' 
 
 J, Noctu hac de re deliberavit pater : turn multo 
 mane in viam nos dedimus, ut ad te adire 
 nequivSrim, nec voluerim, quod verebar ut 
 cubitu surrexisses. 
 
 M, Dictum inopinatum atque mirabile, te alioqui 
 somniculosissimum, id tempbris, sub galli 
 cantum scilicet, experrectum. Monstra ac 
 portenta loqueris. 
 
 J, Videre me somnum baud sinebat gratissimae 
 missionis exspectatio. 
 
 M, Quin tu exoravgras patrem, ut hoc promit- 
 tfiret. 
 
294 Guide to Latin Conversation, 
 
 J. Factum est ut, patre secundo, villam amoenis- 
 simam petivgrim, ibique animiim studiorum 
 perpetuitate, fatigatum triduo isto instau- 
 ravSrim. Proinde, amabo, mi Pra:cex)tor, 
 parce ultra quserere ; quandoquidem te clam 
 non est, quanto me opere schola delectet, 
 nusquam ut sim libentius. 
 
 M. Qui tibi incessit metus poenarum insolitus, hie 
 de improvise oratorem te reddidit. Nunc 
 condonabitur erratum. Posthac nisi quo- 
 quo modo de absentia certiorem me feceris, 
 verberibus te caedam, ut si in pistrino mclS- 
 res, Percepisti ? 
 
 J, Planissime. 
 
 M, Kestat ut te quoque purges, solute adolescens, 
 et omnium inertium inertissime. Quid 
 egisti? aut ubi fuisti? aut quare in ludum 
 non venisti? Quid est, Sylve? Quid taces? 
 
 Mar. Existimabam esse ferias litterarias. 
 
 M. Eidiculum. Hoccine os tuum? istane frons 
 tua? Ecquid, o insulse, nudiustertius aut 
 quartus primum auditiones obire coepisti; 
 quomodo? an ter nesciebas vacation i diem 
 Jovis consecratum ? Hie ego te manifestum 
 mendacii teneo. 
 
 Mar. Ast mihi ocenrrebat heri dies Jovis. 
 
 M. Ast ego faxo tibi hodie poena occurrat. Lepi- 
 dum capitulum. Tene errare in isto nego- 
 tio tarn antique, tarn note, tarn vulgato? 
 Quamobrem autem horis antemeridianis 
 saltern non comparuisti in hoc loco? Prae- 
 texis culpam hoc figmento; non fit mihi 
 verisimile quod ais. Illi, illi sodales et con- 
 
Dialogues. 295 
 
 gerrones tui aliquo te ambuliltum, aut lusum 
 te avocarunt. Phcenas dabis. 
 
 Mar. Miser, ah ! miser, cui tarn male vertit dolus. 
 Sed te obtestor, imam banc dimitte noxiam, 
 nec sane rursus admittam. 
 
 M. Nihil agis. Pontanus, s. j. 
 
 24. — Absentes. 
 
 Benedictus, Augustus. 
 
 B. Multdrura dierum intervallo non te vidimus 
 in Gymnasio, Augustine; nec tamen fuit, 
 quod miratus sum vehementer, cum Prse- 
 ceptor te requireret, aut mittSret qui ubi 
 esses, et quid ageres investigaret. Cur abfu- 
 isti ? 
 
 A. Male me habebam ; idque ut ne lateret Magis- 
 
 trum curavi, quo bona cum ejus venia, et 
 tut® abesse liceret. 
 
 B. Meritissimo non apparuisti : si quidem est, ut 
 
 autumas. Convaluistine ? 
 
 A. Nondum plane me confirmavi. 
 
 B. Quandiu segrotasti ? 
 
 A. Quandiu me in schola non conspexisti. 
 
 B. Hand equidem recorder quantum temp5ris ab- 
 
 bierit. 
 
 A. Dies compluschli, undeviginti omnino. 
 
 B. Quid erat morbi ? 
 
 A. Febricula. 
 
 B. Quo medicamento ei subvenisti ? 
 
296 Guide to Latin Conversation. 
 
 A. Inedia prope sola, qua, maximos quosque mor-' 
 
 bos, et gravissimos depelli solere, aiebat. 
 Magister auctores in mediclna claros et no- 
 biles asserere. Vacuus mihi venter crepi- 
 tare, ego flocci pendere. 
 
 B. Facili negotio consequere, quae interim prse- 
 
 cepta nobilis dictata et explicata sunt. 
 
 A. Sic mihi persuasi: et in earn rem si non recii- 
 
 sas, utar tuis suppeliis. 
 
 B. Kepetam tibi omnia, et rectissimis tuis atque 
 
 optimis studiis non gravate, obsequar. Quan-= 
 do te rediturum censes ? 
 
 A. Secundum Natalia Domini. At tu quid va- 
 
 garis? Cur non es in ludo ? 
 
 B, Eram in itinere cum libris : ecce tibi, pompa 
 
 procedit ferentium instrumenta pugilatus. 
 Ego illos sequi in aulam curiae: ibi ludicrum 
 illud certamen certantes spectavi voluptate 
 mirifica. Nam ubi aetas maturuSrit, eam- 
 dem artem addiscere cogito : quandoquidem 
 disciplinis liberalibus non est aliena. Novi 
 per plures litteratos eosdemque pugiles non 
 spernendos. 
 
 A. Crastina luce quam expurgationem habebis? 
 
 B. Intendenda erit aliqua fallacia, quae me virga- 
 
 rum periculo eximat: nox dabit consilium. 
 Simendacium dixero,solensmeomorefecero. 
 
 A. Timeo ne aliorsum cadat res, et tu propter 
 
 hanc curiositatem spectandorum pugllum 
 sine vibicibus a Magistro non dimittare. 
 
 B. Evasi non semel confictis causis absentiae. 
 
 A. Bestiae quaedam cum canibus bis, ter, quater 
 elapsae fuerint, tandem capiuntur et pereunt. 
 
Dialogues, 297 
 
 B. Oh, non adimet mihi vitam ista verberatio... 
 A. Tua res agitur. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 25. — Amissus et Promissus Liber. 
 
 Udalricus, Olho. 
 
 U, Quid vult hie fletus ? 
 
 O. Amisi librnm. 
 
 U. Quern? 
 
 O. Emmanuelis Grammaticam. 
 
 U, In scholane? 
 
 O, In schola. 
 
 U. Quo tempore. 
 
 0, Hoc ipso die, ante prandium: cum enim dato 
 signo discedendum esset domum, egoque 
 libellos meos colligSrem, hunc non inveni. 
 
 U, Qufiesivistine apud viclnos? 
 
 O. Ac diligentissime. Respondent omnes se esse 
 extra noxiam, ne habere, nec scire quis ha- 
 beat. 
 
 U, Non tu illico ad Prfeceptorem ? 
 
 0. Immo ; sed praecepit ut se appellarem denuo 
 post meridiem. 
 
 U, Appella. 
 
 O. Despero me recuperaturum. 
 
 Z7. Alias alii sues amiserunt. 
 
 0. Sic est ? 
 
 U. Nonne recuperarunt ? 
 
 0, Quidam, non omnes. Et hi, quod rem suam 
 male custodissent, aut in ludo a Doctore, 
 

 298 Guide to Latin Conversation. 
 
 aut domi a paremibus vapularunt liberaliter. 
 Quod si hodie librum meum non recepSro, 
 certiores faciam ipsos oportet^ ut pro hoc 
 malo mihi dent malum. 
 
 U. Juvabo te in quseritando Emmanuele tuo ; si 
 non in veneris est mihi ali quanto tritius hoc 
 ipso exemplar ejusdem, id dabo tibi pro- 
 prium. 
 
 O. Si non simulate promittis, porrige dextSram. 
 
 U. En. 
 
 0. Offudisti aquam : rediit animus, et cura omnis 
 ex corde excessit. 
 
 U. Lsetus sum quod te tranquillavi. Yse illi, qui 
 se hujus furti astrinxit: nam et librum 
 minime retinebit, et uberius quam tu plo- 
 rabit. 
 
 0. Furem hunc mihi dari in conspectum gestio : 
 coram in os laudarem ipsum, et capillos 
 conscinderem. 
 
 PONTANUS, s. j. 
 
 26 # — Charts in Membranam Consults. 
 
 ChristophoruSf Hugo. 
 
 Mi Hugo, est quod abs te petam. 
 
 Pete audacter. 
 
 Insue mihi in membranam hasce chartas puras. 
 Ipsemet insueres. 
 
 Expers sum hujus artificii : atque ut id credas, 
 inspice hunc librum, quam sit iiiconcinne 
 distorteque consutus. 
 

 Dialogues, 299 
 
 H. JSTec me Bibliopegus erudivit. 
 
 Cl^Attilinen, quasi eruditus eleganter id facis. 
 
 H. Si cui optime placet, ei optime facio. Com- 
 plicastine jam cliartas tuas? 
 
 C. Max line, iste sunt. 
 
 H, Da filum, acum, membranam. 
 
 C. Cape omnia. 
 
 II. Filum oportet ceratum esse ut opus evadat 
 diuturnius. 
 
 C. Hens, pu6ri, quis secum afFert seram ? 
 
 H. In meo sacculo quBeram. Aliquid certe, re- 
 perio, cerani candidam ; commodissima est 
 huic rei; nuper mihi hoc frustillum dona- 
 vit sedituus ad tales usus. Tu porro atten- 
 tus aspice me suentem, et artem disce, quo 
 posthac aliena opera indigeas. 
 
 0. Aspicio intentis oculis. 
 
 H. Ecce quemadmodum chartam cbartae arctius 
 conjungo, ut spatium inter illas nullum in- 
 tercedat. 
 
 Video. 
 
 Item quemadmodum supra et infra sunt aequa- 
 les inter se ; nulla prominet. 
 
 Apte, artificiose. 
 
 Nec foris in tergo fila superiora inferioribus 
 longiore visuntur: nec primum a secundo 
 majore intervallo distat quam secundum a 
 tertio, tertium a quarto. 
 
 Perite. 
 
 Nodi parvi, et intus omnes. 
 
 Sane. 
 
 Nunc tu cultellum accipSsis, partesque char- 
 tarum superiores caute scindendo ap6ri. 
 
300 Guide to Latin Conversation, 
 
 C, Pro ista opera referetur gratia tibi, mi Hugo. 
 H. Satis gratiarum retulSris, si me amavgris, et 
 majdre quadam cura et alacritate quam hu- 
 cusque didicer is. 
 
 C. Utrumque prsestiturum tibi recipio. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 27 .— Mutatio Calami. 
 
 ConradinuSy Pigmenius, 
 
 C. Da mihi, oro, utendum calamum. 
 
 P. Nullos habeo calamos hodie, quos tibi dem 
 mutuos. 
 
 C, Thecam plenam apud te vidi. 
 
 P. Per somnium fortassis. Sed dicam uno verbo 
 rem totam : nullos habeo quos tu commoda- 
 tos retineas. 
 
 C, Quae tam mala mens in banc te suspicionem 
 impellit? tam perverse de me existimas? 
 eho, nondurn nosti mores meos? verum^ ne 
 sis in mora, da mutuum calamum. 
 
 P. Ubi tui ? 
 
 C, Meliusculos relTqui domi, deteriores portavi 
 mecum per imprudentiam. 
 
 P. At tu meum quoque disperdSres, aut nimium 
 premendo, aut ipso instinctu, ad fundum 
 atramentarii allidendo videlicet. 
 
 C. Leviter ducam per chartam, sensim intingam^ 
 salva cuspide. 
 
 P. Multane descripturus ? 
 
Dialogues, 301 
 
 C, Tantumm5do versus aliquot a Prfeceptore post 
 horam explanandos : ut nimirum glossiilas 
 interser^re queani, nam retinere eas non 
 possum ob tenuitfitem memorise. Si quid 
 mutuaberis a me, seu calamos, seu papyrum, 
 seu librum, seu quid aliud, dabitur mutuum, 
 baud gravate. 
 
 P. Ecce tibi probatum calamum quern dono ; tuus 
 esto. 
 
 €. Multum te, mi Pigmeni, de istac liberalitate, 
 amo. Experiar. Profecto idoneus est, si quis 
 alius, ad decore formandas litteras. 
 
 PoJfTANUS, s. J. 
 
 28 . — Calami Appakatio. 
 
 Vedastus^ Balthasojr, 
 
 K Cum baud invenuste pingas elementa, doleo 
 tibi nec cbartam esse bonam, nec calamos 
 aptos. 
 
 B, Ab bis singulis fateor me inopem Cbarta nec 
 Candida multum, nec firma et plana, sed as- 
 pera, scabra, et pilis pravissimis plena, quos 
 cum a calami crena detrabo, scis ipse quales 
 efFormentur litterse. Sed quod intolerabilius 
 mibi accidit, etiam perfluit, verum bsec 
 culpa sit atramenti potius, quod, cum esset 
 beri spissum valde, aqua nimia eflecit dilu- 
 tissimum et subalbidum. Calamos ad usum 
 accommodare cultello prorsus nescio; et te 
 etiam atque etiam vebementer rogo, ut banc 
 rem me doceas, si ipse scias. 
 
302 Guide to Latin Conversation, 
 
 V, MisSret me tui, qui pene solus ign5res, quod 
 condiscipuli tui didicerunt magnam partem, 
 
 B. Libera tu me ista ignorantia. 
 
 V, Ausculta igitur. Anserinte pennse sunt ad 
 scribendum imprimis appositse, iisque plu- 
 ries utimur, ac ssepius quam pavonum aut 
 cygnorum, quarum illye nirais sunt durse, hse 
 nimis ampise quamquam diutius bonse per- 
 manent atque anserinse. 
 
 B, Teneo. 
 
 V. Ex his ipsis anserinis mellores judicantur quae 
 sunt pellucidae, mediocriter durae, caule lon- 
 giore, ampliore, firmiore. Quae autem ha- 
 bent caulem brevem, angustum, et sunt ad- 
 modum durse, ut quae inhaerent extremae 
 alae, non probantur. 
 
 B. Jam noverim deligere pennas. 
 
 V. Ubi delegeris, ita parabis. Eescindes eamdem, 
 plumiilas utrinque detrrdies, scalpelli tergo 
 cavum pennae laevigabis, extremum cavi seu 
 caput rescindes ex utraque parte, antrorsum 
 et retrorsum hoc modo, ut fiat bifurcata 
 (aspice). Tantum porro resecabis quantum 
 latus est unguis auricularis digiti. 
 
 B, Meminero. 
 
 V, Post haec in dorso crenam facies; id est cala- 
 mum cuspide cultelli, sivi extreme cultello 
 juste per medium scindes, sic ut fissio seu 
 incisura diametro dorsi pariter pene aequali- 
 terque respondeat. Turn ubi adhuc ali- 
 quantillum deorsum a fronte exsecueris, a 
 dextris et sinistris acu6re calamum, et mu- 
 cronem facere perges; seu aequabis duos illos 
 
Dialogues. 303 
 
 pedunctilos, sive crnscMa. Nunc me vide, 
 quom5do indita crena utrumque horum ab- 
 solvam. 
 
 B. Observe. 
 
 V. Rastellum hoc, quern mucronem antea vocavi, 
 temperatre gracilitatis esse debet, de quo 
 quanto plus abscideris, tanto habebis cala- 
 mum obtusiorem, et grandioribus notis du- 
 cendis aptiorem: dextra tamen pars, in 
 quam calamus, dum scribimus, incumbit, 
 sit aliquanto altior sinistra, quod discrimen 
 adeo sit minutum, vix ut perspiciatur. Age, 
 experiamur hunc nostrum. Accipe, vide 
 an placeat. Quare sic eum capis? 
 
 B. Sic assuevi. 
 
 V. Tene pollice et medio digito, molliterque 
 superpone indicem, sic ; ita minus vacillabit 
 manus, et firmius earn chartse imprimes. Sit 
 autem brachium usque ad cubitum libSrum, 
 dum scribis, et pondSre suo tabulae seu plu- 
 teo innitatur, tota autem manus auricular!. 
 Intuere me scribentem. 
 
 B. Imitabor ad unguem, et quibuscumque officiis 
 potSro, tuam erga me humanitatem aut ob- 
 ruam aut exaequabo. 
 
 PONTANUS, s. J. 
 
 29 . — Frijstiiatio Petiti Atramenti. 
 Simplicius^ Zephyrinus. 
 
 S, Magnum apud me beneficium ponSret, qui 
 pauxillum atramenti in vasciilum hoc 
 
304 Guide to Latm Conversation, 
 
 meum, ciijus linte51um pene exaruit, infun- 
 d6re de suo dignaretur. Si gossypium, aut 
 tomentum imposuissem, et calrimos intin- 
 gen do coiTupissem, jam pridem atramento 
 caruissem. Tu^ Zephyrine, quoniam cir- 
 cumfers atramentarium instar lampadis aut 
 mortar ii vastum et amplum, ne deneges 
 mihi ad incitas redacto, quam submisse peto 
 stipe m seu eleemosynam. 
 
 Z, Vix quarta pars horoe prseteriit, cum alius 
 idem quoque me poposcit: et dedi. Nunc 
 si tibi similiter dedero, veniet tertius, de- 
 inde quartus, deinde quintus, et ita me ex- 
 armabitis omnlno, et mendicitatem mihi 
 afferetis. 
 
 S, Non venient, interpono fidem meam. 
 
 Z. Qui scis? 
 
 S, Vidi cum intinggrent calamos, referre eos ex 
 atramentariolis madidissimos. 
 
 Z. Quin aquam infundis? 
 
 S, Exeundum esse e schola currendumque ad fon- 
 tem in forum propter sex aut septem aquse 
 guttulas. 
 
 Z. Inspue. 
 
 S, Linguam nimis siccam gero. Da si quid das, 
 et si vis dare bis, da cito semel. 
 
 Z. Aliam quercum exciite, aliunde exora quo in- 
 diges: atramentum hoc mihi coxi, non tibi. 
 
 S, Saltern da mutuum, si non vis gratuito, rem 
 tantillam. 
 
 Z, Pergin’ aures tundere? abi hinc. 
 
 S, Aliquando tu etiam egebis aliquo: turn acce- 
 dito ad Simplicium ; per pari referet. Spec- 
 
Dialogues, 305 
 
 tate hiijns Zephyrini inhumanitatem et 
 avaritiam : ego te pro istis factis mactabo 
 infortunio. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 30 . — Elementokum Conformatio. 
 
 JosiaSy Exaperius, 
 
 J, O scitissimum archetypon! o speciosissimas 
 litteras I o illecebras ! Divina, qnod aiunt, 
 virgiila adeptus es banc elegantiam. Sed 
 unde ? 
 
 E, Mens germanus patris jussu maim sua mihi 
 confecit. 
 
 J, Ubi poiTo ipse didicit ductus bosce bellissimos? 
 
 E, Semper bujus artibcii studiosus fuit et in 
 quemdam magistrum anno proximo superi- 
 ore incidit, qui Latinas, Grsecas, Germani- 
 cas pingebat excellentissime. 
 
 Exemplar et prototypon quoddam mibi quo- 
 
 . que datum est muneri ab amico : verum prse 
 tuo sordet. En. 
 
 E. Quare contemnis? Si ad istum modum ac 
 formam effinxeris elementa, ut in bac tua 
 papyro efFecta conspiciuntur, judicabo te 
 oleum non perdidisse. 
 
 7 . Atqui optima imitandi cupido assidue versat 
 animum meum. 
 
 E, Atqui bic non quseritur optimum. 
 
 /. Laudatur tamen. 
 
 20 
 
306 Guide to Latin Conversation, 
 
 E, Non nego. 
 
 J, Ostende mihi tuam maniim. 
 
 E, Ecce. 
 
 J. Quasdam formas propemSdum perfecte, quas- 
 dam non assequ6ris, quod pace dixerim tua. 
 
 E. Paulatim et consuetudine imitandi ass^quar. 
 
 J. Prohl quam decentia /. qu am decora p. q. et 
 omnes denique caudatas litteras facit ille 
 frater tuus? 
 
 E. Quid notas grandiores ? Nonne amas? 
 
 J. Mirifice. 
 
 E, Aspice A, vide D, et M, tanquam si ex typis 
 seneis in cliartam essent impressse. 
 
 J, Ipsa vero quae alphabeto subjecta est scrip tura, 
 quam ad lineam rectam sine linea directis 
 versibus! quam sequalibus sursum ac deor- 
 sum elementis I Unum te volo. 
 
 E, Vel decern. 
 
 J. Nonne tibi prsecepta dat pingendi, et lapsus 
 corrigit ? 
 
 E. Certe: et nonnunquam sua manu meam tenen- 
 tem calamum comprebendit, atque alienis 
 digitis pingit, ut ego tractibus litterarum 
 bac ratione assuescam. 
 
 J, Inires a me non vulgarem gratiam, si ex- 
 emplum a fratre mibi curares. 
 
 E. Difficulter inducam. Nibilomlnus quoniam 
 te tanto studio pulcbre pingendorum cbar- 
 acterum ardere animadverto, curabo, ut voti 
 compos fias. 
 
 J. Quotum intra diem polliceris daturum in 
 manus ? 
 
 E, Intra quartum. 
 
Dialogues. 307 
 
 J. Perlubenter gratissimum hoc donum tamdiu 
 expectfibo, cogitaboque interim quo te hono- 
 rario remungrer. 
 
 E. Sic habeto me gratuito hoc opSris non esse 
 facturum. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 31 . — SiLENTIUM ET AtTENTIO. 
 
 SigismunduSf Coelestinus. 
 
 S. Dupliciter peccatur in gymnasio quotidie, ah 
 aliis hoc, ab aliis illo modo. 
 
 0. Quae sunt ista peccata? 
 
 S. Confabulari et Prseceptori non attendgre. 
 
 C. Qui prills designant utroque tenentur. 
 
 S. Ita prorsus existimo. V erum qui aliud, alibi 
 oculis curiose divagantur, pingunt animalia, 
 equites, stultos, libellos ineptos legunt, 
 chartas et scamna conscindunt, illi in pos- 
 teriore genere culpam castigabilem com- 
 mittunt. 
 
 C. Vere dictum sentio et novi quorum ista est 
 consuetudo. 
 
 S. Tu ipse unus de illis es. 
 
 0. Eg6ne? 
 
 S. Ita; nse. 
 
 C. Falso hoc in me vitium confers. 
 
 S. Mentiri non est meum. 
 
 C. Attentissime audio. 
 
 S, Non semper. 
 
308 Guide to Latin Conversation, 
 
 C, Quando eorum quae tu commemorasti allquid 
 ago, quasi si quid per transennam inspi- 
 cerem, et levi brachio id fit. 
 
 S. Ut elevat hie peccatum suum ? 
 
 C, Haud elevo ; ut ioquor, ■ ita res. 
 
 S. Quin est quando sermunculos seris cum proxi- 
 mis. 
 
 C, Demiror tantum tibi esse otii a rebus tuis, ut 
 aliena cures. 
 
 S. Tam sine pudore id perpetras, ut non possim 
 non notare ; videret vel caecus, audiret etiam 
 surdus. 
 
 C. Vicissim te captabo. 
 
 S. Capta, non capies tamen. Sed extra jocum : 
 desiste, si te amas, ab hujusmodi, virtutibus, 
 et noli cum te ipsum priviire tan tar um utili- 
 tatum fructu, turn alios impedlre. 
 
 C. Quos alios impedio cum tenuissimo sono loquar ? 
 
 S, Qui propius tibi assident, dextra, sinistra et a 
 tergo. 
 
 (7. Apage cum superstitiosa ista religiSne tua. 
 
 S. Amice monenti volens obsecunda, et boni con- 
 sule: alioqui coactus, nonmihi, sed Magistro. 
 
 C. Adeo infanda hsec tibi peccata videntur ? 
 
 S. Magn:i procul dubio suo in genere. Nam quid 
 indignius ac turpius in schola delinqui 
 possit, baud dispicio. 
 
 C. Nisi aut ego mutus fiam, aut tu obsurdescas, 
 difficile pax inter nos erit. 
 
 S, Tu considera quorsum eas, et quid tibi futu- 
 rum sit. Auceps quando concinnavit aream, 
 effiindit cibum : aves assiiescunt, ssepe edunt : 
 semel si sunt captse, rem solvunt aiicuni. 
 
Dialogues. 309 
 
 C. IntellTgo parab51am. Op6re maximo dabitur 
 opera, ne fraudi sit hoc aucupium. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 32. — Observator. 
 
 Observatory Athanasim, MalthceuSy Bonifaeius. 
 
 0. Vos tres lingnas geritis impense libgras et ex- 
 pedltas, loquacitas vobis dominatior; meam 
 admonitionemcoiiteiimitisac pro niliilo pu- 
 tatis. Ecce in fabulatorum indiceni vos 
 refero. Si Pegaso velocioi'es sitis, numquam 
 hodie effugietis infortunium. 
 
 A. Connivisti alias, connive nunc etiam, et muta 
 
 istam men tern, rogo; tacebo deinceps ut 
 piscis. 
 
 M. Si nomina nostra in catalogum retuleris, erit 
 milii, quod Prseceptori de te narrem. 
 
 O. Quid dices? 
 
 M. Cognosces. 
 
 O, Minas jactare cuivis obvium est. 
 
 M. Experieris. 
 
 0. Nullius in me maleficii crimen admisi, cujus 
 me stimiilet conscientia. 
 
 M. Senties. 
 
 O. Nullum inquam, crimen incurri, quo tu me 
 accersas ; et non ignoro technas tuas. 
 
 M. Videbis. 
 
 B. scribe nomen meum in tabula, donabo tibi 
 quidpiam. 
 
310 Guide to Latin Conversation. 
 
 0. Eg5ne ut patiar me abs te corrumpi muneri- 
 biis ? 
 
 B. Lepidissimum est. 
 
 0. Non euro. 
 
 B, Simul aspexgris, appStes. 
 
 O. Mitte nugari, nihil babes quod dones. 
 
 A. Habet certe. 
 
 0. Quin ostendis? 
 
 B. Ecce imago longe venustissima : Augustissima 
 
 Dei mater puerum Jesum ulnis sustmens. 
 Videtisut amabiliter arrideat nobis divinissi- 
 mus atque bellissimus infans? 
 
 O. Hanceme daturus es? 
 
 B. Daturus, si pollicere silentium. 
 
 0. Polliceor, da. 
 
 B. Qu 90 res feliciter ambdbus eveniat ! accipe. 
 M.O factum bene! jam tu, incorruptissime ob- 
 servator, nec me, nec Athanasium audebis 
 accusare. 
 
 0, Quapropter non auderem ? 
 
 A. Quia nos te accusaremus, et tu penderes poenas 
 non leves, quod Prseceptori infidelis ac per- 
 fidus extitisses. 
 
 0. Ignosco vobis similiter, ut Bonifacio. 
 
 M. Perplacet. Discede jam bine, observa alios. 
 
 A. Prob! quantum boni adepti sumus bac luce, 
 
 qui ab isto quidem observatore quoad volu- 
 erimus tuti simus. 
 
 B. Quinam? 
 
 A. Si de fracta lege silentii postulare quemquam 
 e nobis meditabitur, objiciemus illi, quam 
 abs te accipgre non recusavit elegantem pic- 
 turam ut sileret: mutire non audebit. Nam 
 
Dialogues, 311 
 
 tribus, tibi qui donasti, mihi et Matthseo 
 testibus oculatis plus utique quam illi soli 
 vel jiirato credet Magister. Perjurissimum 
 dicet, si dqjeraverit. 
 
 M. Via reperta est commodissima ad evadenda 
 verbera, propter istam congressionem nos- 
 tram videlicet imminentia. V ah. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 33 . — Accusatio Varia Scholastica. 
 
 Prceceptor, Dlscipuli. 
 
 Bias, At, at, ecce, nunc capti estis: nonne con- 
 fabulamini? 
 
 Clem. Certe fatemur ingenue : sed te, quseso, mi 
 Blasi, ne velis nos notare. 
 
 Bias, Ergo conticescite : connivebo. Heus tu, 
 Prspceptor adest. 
 
 Clem. Quid turn ? 
 
 Bias. Eespice ad ilium. 
 
 Clem. Quamobrem? 
 
 Bias. Ut ei caput aperias et venientem salutes. 
 
 Clem. Sicdecet: sed adhuc cogitabam... 
 
 Bias. Reverende Do mine, admonitione mea non 
 desinunt tumultuari. 
 
 PrcBC. Quinam auctores sunt turbarum ? 
 
 ^las, Felix jam inde ab ingressu suo nihil aliud 
 quam garrivit. Gregorius sursum deor- 
 sum de scamnis saltitat. 
 
 Greg. Placetne Reverentiae vestrae ut respondeam? 
 
 Pr. Quid dices ? 
 
312 Guide to Latin Conversation, 
 
 Greg. Felix exturbavit me de loco meo, et pro* 
 triisit cubito, lit de scamno decidgrCm. 
 
 Fel. En mihi, GregSri, decussisti pileum. 
 
 Bias. Ita se res habet, Eeverende Domine ; Gre^ 
 gorius prior FelTcem adortus est. 
 
 Pr. ^ovi te ego, Gregdri, quam sis petulans : 
 dabis mihi poenas. 
 
 Bias. Clemens mihi minatus est verbdra, quia 
 notavi petulantem. 
 
 Pr. Siccine ? 
 
 Bias. Prodi, inquiebat, e schola in plateam : im- 
 pingam tibi alapas; omnes dentes labe- 
 faciam tibi. 
 
 Pr. Istuc ergo volo ipsum experiri : ego quo- 
 que in ipsum depugnabo, et tentabimus 
 uter viribus plus valeat. 
 
 Flor. Prseceptor, Kemigius mihi assiduo crines 
 vellicat. 
 
 Bern. Ille a tergo imponit scamno pedes, et chla- 
 mydem meam calceorum luto contaminat. 
 
 Flor. Immo, tu, Eemigi, rapuisti e manibus pen- 
 sum et concerpsisti. 
 
 Bern. Domine, Florus modo conspuit libros meos, 
 modo atramentum adspergit scripturse, 
 et foedat maculis chartas meas : non sinit 
 me momento esse quietum. 
 
 Pr. Mox ego adero vobis, et faciam altercandi 
 finem. — Jac5be, quis tuam sic unguibus 
 laceravit faciem, videris cum felibus con- 
 curisse. 
 
 Jac. Acceptum id refero Gaspari nostro. 
 
 Gas. Prior me invasit : ego me defendi, Domme : 
 pulsabat me, quantum poterat. 
 
Dialogues, 313 
 
 Jac, Equidem jocabar: at ille serio agens de- 
 jecit me in terram, et al^pas impegit ad 
 satietatem: distraxit mihi auriculas ; 
 
 misSris excepit mod is. 
 
 P/\ O Gaspar, Gaspar, tuam istam semel com- 
 pescam lasciviam. 
 
 Don, Kaphael praetereunti sacerdoti nunquam 
 assiirgit; numquam caput aperit. 
 
 Pr. Quid praeterea observasti.^ 
 
 Don, Simon et Henricus, ut egressi erant templo. 
 singulari certamine decertarunt. 
 
 Pr, Audiamus eventum pugnae. 
 
 Don, Ponunt utrinque pallia et libros humi : con- 
 sistunt altrinsjcus: librant brachia et 
 
 pugnos. Sine mora involarunt et se in- 
 vicem pugnis ceciderunt. Circumfluunt 
 pueri, succlamant; risus tollitur incondi- 
 tus: turbae fiunt mirabiles. 
 
 Pr, liter victoria potitus est? 
 
 Don, Uterque multatus est probe. Simon e nari- 
 bus cru5rem emisit: Henricus oculum 
 plagis lividum retulit. 
 
 Pr, Belle! meae nunc sunt partes ut pacem 
 conciliem. 
 
 Don. Ludicrafuit velitatio, Praeceptor: non age- 
 batur de capite. 
 
 Pr, Nec in schola, ubi redierint, agetur de 
 capite, sed de poena. 
 
 Ben, Redde mihi meum Ciceronem, Christo- 
 phore. 
 
 Christ. Quern Cicerdnem repStis? 
 
 Ben. Meum, abstrusisti quopiam. 
 
 Christ, Hodie numquam vidi. 
 
314 Guide to Latin Conversation, 
 
 Ben, Immo clam surripuisti. 
 
 Christ, Domine, ait benedictus me sibi furto abstu* 
 lisse Ciceronem. 
 
 Pr, Fecisti, necne? 
 
 Christ, Hoc ut fecerim? malim egere indigne, 
 quam clepere. 
 
 Ben, Fabtilse: idem nnper sufFuratus mihi est 
 chartam de capsula; deprehendi in faci- 
 n5re. 
 
 Christ. Mutuiibar raodo, alinm deinde restitui. 
 
 Pr. Jacebit sub scamno de quo litigatis Cicero. 
 
 Ben, Investigavi, non invenio. 
 
 Pr. Excute pallium, et peram, alicunde excldet. 
 
 Christ, En, Prseceptor, jacet ante pedes; nempe 
 % ego abstulgram ? Agam injuriarum. 
 
 Nat. Siccine, Gratiane ? scribis pensum in schola ? 
 
 Grat. Quid tua id refert? 
 
 Nat. Jussus sum observare vicinos: deteam te 
 ad Pr?eceptorem. 
 
 Grat. Id ego euro scilicet : i, curre : tamen non 
 feceris impune. 
 
 Nat, Neque has minas adeo Magistrum celavSro. 
 
 Grat. Die quidquid in buccam venSrit, non la- 
 boro. 
 
 Mart. Decurise prsefectus nostrae notavit me signo 
 ignorantiae. 
 
 Vit. Merito : ad singulos versus haesitas. 
 
 3fart. Immo non amplius bis me fefellit memoria. 
 
 Vit. Certabo quovis pigndre ignorare te lectio- 
 nem: sit Magister arbiter. 
 
 Pr. Quid deponis, Vite, si citra errorem reddi- 
 derit ? 
 
 Vit. Ego pro illo luam. 
 
Dialogues. 315 
 
 Pr. Dura conditio: sed quid si causa cadas? 
 
 Vit. Equidem stabo conventis. 
 
 Or. Pei’kditemur. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 34 . — Temeraria Suspicio. 
 JBurJcardus, Alipius. 
 
 B. Me infortunatissimum ! Nullus dies abit quin 
 amittam aliquid, nunc atramentariolum, 
 nunc papyrum, nunclibelluru aliquem, nunc 
 calamuin ut in pr?esens: schola ista est 
 plena furum, nec poenarum ullus jam hie 
 est metus. 
 
 A, Nse tu nos tarn inconsulto in crimen vocavgris. 
 
 B. Aliquem vestrum mihi surripuisse calamum 
 
 oportet. 
 
 A. Qui scis te attulisse ? 
 
 B. Qui sciam? nonne hoc litterarum paulo ante 
 
 exaravi? 
 
 A, Utere alio interim, dum priorem recupSres. 
 
 B, Nee uuum pricterea mecum attuli. 
 
 A. Suadeo ut sit, quod tu semper possis avertere. 
 Libentius sane tu cum malo quiescis, an sine 
 malo, si copia est ? 
 
 R Quis potuit clepsisse nisi qui mihi sedet proxi- 
 mus? 
 
 d. Quid ergo ? Joannes tibi a dextris non assidet, 
 sicuti ego a sinistris? Cur non potius ilium 
 quam me arcessis furti hujus? 
 
316 Guide to Latin Conversation, 
 
 B. Joannem novi, mallet spoliari suis, quam 
 minimum quippiam sublegSre de meis : dis- 
 similis tui est. 
 
 A. Certe dignus es virgis. 
 
 B. Tace de virgis: qiiare me his dignum depiitas? 
 
 A. Quia ire de falsum per impudentem audaciam 
 
 sine argumento pronuncias. 
 
 B, Hei, utinam haberem calamum meum : quern 
 
 eo molestius amitto, quod tertium jam men- 
 sem usus sum, adeo bonus et firmus est. 
 
 A, Quid si reddidero tibi calamum tuum? 
 
 B, Qui reddit, abstulit ; atque hoc est, quod mihi 
 
 dudura videbatur. 
 
 A, Non est hoc semper cons^quens, inepte. Tu 
 
 ibi abstulisti. 
 
 B. QuomSdo? quis post hommum genus natum 
 
 sibi quidquam absliilit ? 
 
 A, Quia super auriciilam, ut mos obtinet, reposu- 
 
 isti, postea es oblltus, quodque non amisSras 
 qusesivisti et alios furatos putavisti. En tibi 
 tuum optatissimum calamum : deinceps 
 
 quoties amiseris, aurichlam dexteram inter- 
 roga prills, an viderit calamum quam de 
 innocentibus mentiare. 
 
 B. Mi Alipi, mi Alipi. Gratias ago tibi; ignosce, 
 
 obsecro, quod tecum egi suspiciosius, atque 
 immodestius. 
 
 PONTANUS, s. J. 
 
Dialogues. 317 
 
 35 .— Colloquium nsr Schola. 
 
 Georgius^ Thomas. 
 
 G. Oho! Thoma, jam ulciscar me. Frequenter 
 abs te accusatus, paria repdnam. 
 
 T. Aliquoties, accusavi te, non eo inficias : saepius, 
 nego. 
 
 G. Quare autem vel aliquoties? 
 
 T. Quod commerueras, et mihi quoque non plus 
 parsum est ab aliis. 
 
 G. Nunquam te laesi. 
 
 T. Immo reum me fecisti. 
 
 G. Nunquam. 
 
 1\ Quid est porro quod me cogitas accusare? 
 Quid culpa3 contraxi? 
 
 G. Scamnum eultello scriptorio conscindis, quod 
 prohibuit Praeceptor, et tuum nomen inci- 
 dis, quod gravius prohibuit. 
 
 T. Oro te, tace, cera complebo sulcos illos, aut 
 radam lignum, ne appareant litterae. 
 
 G. Vah consilium callidum 1 Quid dabis in loco 
 mercedis ? 
 
 T. Submisse, ne audiat Magister. Pulcherri- 
 mum de globiilis meis. 
 
 G. An tulisti tecum ? 
 
 T. Non omnes. 
 
 G. Quot habes? 
 
 T. Septem. 
 
 G. Monstra, si placet. 
 
 T. En. 
 
 G. Sunt elegantes. Faci^ne mihi copiam eli- 
 gendi quern praecipue probavero ? 
 
 T. Facio. 
 
318 Guide to Latin Conversation, 
 
 G. Hunc eligo. 
 
 T. Istum eligeres ; meo enim judicio, post se re- 
 linquit altfirum prsestantia. 
 
 G, Non tarn aptus est ad manum meam propter 
 magnitudmem. 
 
 T. Ergo istum, paulo mindrem. 
 
 G, Sine tentem. Nimium parvus est. 
 
 T. Eetinebis igitur quern primum omnium sump- 
 sSras. 
 
 G. Ita faciam. Quam venuste nigro alboque 
 distinctus, venulas quasdam ostentat ! Em- 
 istine an lucro acquisivisti ? 
 
 T, Lucro. 
 
 G. A quo ? 
 
 T, A Leonardo nostri viclni filio, quicum per- 
 ssepe ludo. 
 
 G. Si tarn scite factis abundat globulis, provo- 
 cabo ilium ego similiter ad certamen. 
 
 T. Vix aliquando vincitur: peritissimus enim 
 hujus scientise puer est. 
 
 G. Et me lusorum non ultimum esse cognoscet. 
 At comprimamus oratidnem : Praeceptor de 
 cathedra descendit, ne confabulantes inve- 
 niat, et ad poenam vocet. Profecto baud 
 multum abest a nobis infortunium. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 36 * — SOMNUS IN Gymnasio. 
 
 FahioluSy Erastus. 
 
 F. Fabiosulum te autumo. 
 
 E. Quam ob causam ? * 
 

 Dialogues. 319 
 
 F. Quod me modo vellicas, modo pugnum in 
 latus meum incutis. 
 
 E. In laneimi latusculum tuum. Curdormitas? 
 
 non decet hoc in schola. 
 
 F. Mihi sic usus est: tu, ut tibi opus est facto, 
 
 ita fact to, Tua quid refert? 
 
 E. Mea quidem aliquantulum, tua vero permul- 
 tum. Nam si te dormire sivero. Doctor 
 me quoque ut infidelem custodem supplicio 
 prosecuturus est. 
 
 Itilne est? 
 
 Etiam, dormitator, ita est. 
 
 Permitte ut dormiam. Quom5do nunc est, 
 aliter fieri non potest. 
 
 Istam a Magistro veniam pete. 
 
 Irrldes? quasi tu dicas: pete ab atroci cane 
 ut te mordeat: sua sponte mordebit. 
 
 Ego profecto non feram, non patiar, non si- 
 nam ut dormias: usque et usque molestus 
 ero, etiam acicula, en, te comp un gam, ut 
 dames, teque ipsum ut so rex tuo indicio 
 prodas. 
 
 Heu ! mitte me, vicissim indulgebo, si te som- 
 niculus corripugrit. 
 
 Hanc abs te gratiam nolo. 
 
 Tamen. 
 
 J am reddenda erit e memoria hestema prselec- 
 tio : excute somnum, frica paulum oculos, et 
 rel6ge quse edidicisti. Nisi faxis, a tergo, 
 supra caput, ante oculos vindicta est. 
 
 F. Quid relege? nihil edidici. 
 
 E. Turn tu ipsa es miseria. 
 
 F. Non exiget a me quidquam hac luce : non 
 
320 Guide to Latin Conversation, 
 
 enim omnes, id quod scis, quotidie recitare 
 possumus, prse multitudme. 
 
 E. Ponamus exiggre : quid dices? 
 
 F. Doce tu me quid dicendum. 
 
 E. Pulchre dictum ! Egone doceam te mendacem 
 
 figri ? nihil attraxit funis tuus. 
 
 F. Actum est, poenas luam, recitare non pot^ro. 
 
 Quid ergo prodSrit mihi si vigilem? uno 
 dolore duo peccata expiabo : dormiam rur- 
 sus. 
 
 E. Dor mi, dormi, nihil moror. Si Magister me 
 
 objurgabit, narrabo quid fecSrim, quid dix- 
 6rim tibi, quid tu contra responderis. 
 
 F. Tantum ne me expergefacias. Si etiam hodie 
 
 vapulavero, non moriar. 
 
 E. Quae tibi res fauste ac feliciter eveniat, mi Fa- 
 biole. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 37. — Litigium. 
 
 Pcedagogus, BlcesuSy Curtiolus, Alumni. 
 
 P. Germanus tuus, Blaesiile, in discendo est im- 
 piger, citoque arripit omnia, tu autem lente 
 admodum et ambulas gradu testudineo. 
 
 P. Quid ergo tarn crebro obmutescit, cum, te in- 
 terrogante respondendum est ? 
 
 P. A tidin’ Curtiole? 
 
 C. Stimulat fratrem meum invidia, ferre neuti- 
 quam potest, cum abs te laudor. 
 
 P. Egone gloriblas tuas tibi invideo? Scilicet 
 
Dialogues, 321 
 
 laudatissimus horaiilus es, praesertim cum 
 mane surgendum. Ibi apparet generosum 
 pectus tuum; nam ad lectulum quasi clavis 
 affixus adhierescis. 
 
 (7. Tibi, obtrectator, hoc visum est : nam ego 
 vocatus soleo me cublli proripgre. 
 
 P. Ambbrum una culpa. Mea hoc facit indul- 
 gentia: sed aliquando malis mala evenient. 
 
 B. Nihilo sum te inferior. 
 
 G. Quid erit imprudenter loqui, si hoc non est? 
 nondum declinationes devorasti ? 
 
 P. Pridem concoxi. Hebdomade antegressa exa- 
 rabatur tibi corium, quod vocabulum jus- 
 jurandum, in casus male inflectebas. 
 
 B, Et tu ex uno errato colligis inflexiones me 
 
 nescire ? 
 
 C. Si examinareris, utique peccares in plurimis. 
 
 P. Ne superbi, Blsesule; dabo enim potestatem 
 
 Curtiolo te excutiendi, et introspiciendi 
 penitissime. 
 
 B. Habet nihilominus in schola complusciilos, 
 quibus palam cedit. 
 
 G. At tu interea manes indoctior: quamvis me 
 alii docti5res, sunt, ut sunt: caetSrum vix 
 tres qiiatuorve ex omni copia. 
 
 B. Si tarn crebris donarer munusciilis ut tu, forsi- 
 tan alacrius discerem. 
 
 G, Imo turn acciperes, si alacrius disceres. Non 
 ante, sed post lab5rem veniunt. 
 
 B. Abi, argutiile, consequar te, tametsi nolis. 
 
 G. Si ego te cursiiram incipiente consistgrem, turn 
 me non exsequares modo, sed etiam antever- 
 tSres. Hoc tu, si speras, despera. 
 
 21 
 
322 Guide to Latin Conversation, 
 
 P. Satis verb5rum. Uterque contendat nervos: 
 ita parentibus, mihi, cognatis, futuri quam 
 carissimi. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 38 .— Hora Producta. 
 
 Patrophilus, Zachoeus. 
 
 P. Hsec bora tarn longa est, ut si dimidiatus sit 
 dies. 
 
 Z, Mihi pene annus videtur. 
 
 P. Ketraxit a cursu is, qui horologium moderatur. 
 
 Z, Non abest suspicio. Egisset hoc bonus vir 
 antequam scholas ingrederemur. At illi 
 perpetuo post meridiem errorum horologii 
 sui, vel suam potius incuriam ista hora cor- 
 rigit, ponderaque sursum revocat quo in 
 dies singulos ferme ad dimidium horse tern- 
 pus nobis prorogetur, cum alioqui totas 
 quinque hie sessitemus. 
 
 P. Ubinam igitur hanc injustitiam deplora- 
 bimus? Apud quern de ista injustitia quseri- 
 moniam habebimus? 
 
 Z. Censeo apud Prseceptorem. Verum cum ipse- 
 met non ignoret tempus extendi, et tarn leni 
 anlnio id patiatur, videtur velle nos citra 
 definitum spatium hie inter scamna hsesi- 
 tare: quod tamen sine magna ejus quoque 
 molestia fiSri non potest. 
 
 P. Consilium dabo. 
 
 Z, Pa. 
 
Dialogues, 323 
 
 P. Convenuimiis praefectum horologii, eumque 
 totius scholie verbis rogemus, et honorarium 
 polliceamur, ne nos cruciet amplius ; quin 
 posthac non solum non productiores, sed 
 angustiores etiam horas reddat : quippe cum 
 his sedemus tamdiu, et immerito, tempus 
 quod domi ad studia, ad ccenam lusumque 
 relinqultur necesse est fiSri contractius. 
 
 Z. Nostra jctas, proh dolor! valde exposita est 
 injuriis: pu6ri enim contemnimur facile, 
 quia puSri sumus. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 39. — Munditia Ltbrorum. 
 
 Amanlius, Mansuelus, 
 
 A, Si incumbSre in libros, et cubito supra eos 
 deposito niti male est, baud memini videre 
 qui magis incumbat te uno, qui Emmanu- 
 elem et alios codices tuos prope jam in- 
 cumbendo contrivisti. 
 
 M, Assiduitas hoc intertrimentum atthlit, non 
 cubitus. 
 
 A, Quid? ista assiduitas in meo cur non sic 
 apparet? praeterea, quam sunt commaculati 
 intus et foris tui ? quam habent oras pagi- 
 narum infimaset summas introrsus inflexas? 
 quas auriculas asinorum solemus vocare. 
 Itane ut loquor ? 
 
 M, Tu aliquod artificium calles, ut videtur, mihi 
 adhuc igndtum : quod ubi didicSro, habebo 
 libros mundiores, minusque tritos. 
 
324 Guide to Latin Conversation. 
 
 A. Nullum teneo artificium, omitte jocationes; 
 munditiam librorum perinde ut corporis to- 
 tius amo et complector. 
 
 M, Quid tarn te misSret librorum medrum ? quid 
 tarn mirum in modum sollicitus es? brevi 
 novos emam. 
 
 A. Si sanus es mentis, quare mavis prodigere pe- 
 cuniam, quam deponere rusticitatem et 
 negligentiam ? 
 
 M. Eho, tu ut mihi rusticitatem et negligentiam 
 in probri loco objectes ? 
 
 A. Non enim est urbana elegantia : hoc quamvis 
 iniquo judice probaverim. 
 
 M. Quid tibi mecum est negotii ? cura tuos. 
 
 A. Id ego ago; verumtamen odi male sordes 
 istas in aliis quoque. Phu! quam babes 
 item digitos atramento focdatos, et os simili- 
 ter denigratum; ut non injuria suspicetur 
 aliquis, te atramentum bibere solitum. Cur 
 non caves? cur non aqua purgas? 
 
 M. Indicia et vestigia sunt haec diligentise mag- 
 nse et laboris. 
 
 A. Pigritiae magnae et torpdris: oportebat alioqui 
 diligentes fiSri immundos atque sordidos. 
 
 M. Desine mihi exhibere molestiam, si sapis. 
 
 A. Tracta libros humanius, aut diem dicam tibi ; 
 scis Magistrum in hujusmddi peccata aeque, 
 ut in discendi socordiam, acrem se praebtre 
 vindicem. 
 
 M. Crimine vacare debet qui in altSrum paratus 
 est dic6re. 
 
 A. Quid istuc? 
 
 M. Non deSrit unde tibi par reponam. 
 
Dialogues, 325 
 
 A. Minae istae nihil sunt nisi minae. Vale, sor- 
 dide. 
 
 M, Vale, nitidiuscule. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 40 . —Cantus Musicus. 
 
 SahinuSy Crescentius, 
 
 S, Auditione accepi, te in ludum itare musicum, 
 Crescenti. 
 
 C. Mene? audisti vera. 
 
 S. Quoties per hebdomadem ? 
 
 C. In dies singulos. 
 
 S. Qua hora? 
 
 C. Duodecima. 
 
 S, Utr5ne pater voluit, an tu ab eo precibus id 
 extorsisti? 
 
 C. Exoravi patrem ; nec muto factum. 
 
 S, Cur, quaeso ? * 
 
 C. Quae hunc intemperiae tenent? Haben’ tu 
 aures, an auriculas tantum? 
 
 S, Enimvero liabeo aures, nisi eas hoc temp5ris 
 articulo perdidSrim. 
 
 C. Quid ergo interr5gas, cur discam can6re ? 
 
 S, Non absurde id quaero. 
 
 (7. At ego dico, absurdissime. Quid enim musica 
 dulcius? quid ilia sonorum temperatione 
 auribus gratius aut jucundius? 
 
 S. Scire fidibus (quod ingravescente jam aetate 
 Socratem philosSphum didicisse fama vul- 
 gavit), et canere cithara, testudine, barbito 
 
326 Guide to Latin Conversation. 
 
 multo esse suavius quovis pignftre conten- 
 dam : at de vocibus, libentius audigrim Si- 
 renas, aut luscini5lam, aut cygnum in morte 
 canentem. 
 
 Dulcia delecta modulatur carmina lingua 
 Cantator cygnus funeris ipse sui. 
 
 C, Ista reprehensio inscitiam tuam coarguit ; 
 nam si musicam scires, numquam faculta- 
 tem nobilissimam in vituperationem ad- 
 ducSres. 
 
 S. Non diffitebor me artem hominum feriatorum, 
 languentium, et nihil agentium ignorare. 
 Aures permulcet ilia quidem; in ammo 
 voluptatis nihil relinquit ut littSrse. 
 
 C. Necesse non est, si littSrse sunt bonum, musi- 
 cam esse malum : nec si illae plus prosunt, 
 ideo hanc nihil prodesse. 
 
 S. Acumen Dialecticorum. Patet tamen in 
 musica nimium deditos, esse idiotas fere, 
 tria verba Latine loqui nescire. 
 
 (7. Haud me dedam immoderate, non dico amplius. 
 
 S. Nolim ego tempus disperdSre in repetendis, et 
 usque ad vomitum pene audientium recan- 
 tandis per dies integros hisce syllabis, ut, re, 
 mi, fa, sol, la. Prseterea in ligaturis, fugis, 
 cantibus naturalibus, consonantiis perfect is, 
 imperfectis, resolutionibus, diminutionibus, 
 diapente, diatessilron, et similibus tricis. 
 
 C. Mihi relinque istas tricas, et perpende in quos 
 hoc maledicti confSras. 
 
 S. In neminem. 
 
 C. In multos prsestantissima dignitate, et in ex- 
 
Dialogues, 327 
 
 celso setcitem agentes viros, qui animos 
 pondgre curarum lassos, cantiuncdlis remit- 
 tunt ac relevant. Sanctarum litterarum 
 surama est auctorltas, qua commendatur 
 musica. 
 
 S. Novi tamen clarissimos gravissimosque viros, 
 qui ne ponantur in suspicione levitatis, 
 can6re cum sciant, cantu consulto abstinent. 
 
 C, Facesse hinc, Mome; tempus est in ludum 
 eundi. Vale. 
 
 S, Ito, ito, et bonas boras male perde. Canta ab 
 usque mane ad vespgram, canta in somnis 
 quoque. 
 
 C, Et tu, quoad lubet, in coelum jaculare. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 41 . — Studium Kerum Ediscendarum. 
 
 Arhtorij Florinus, 
 
 A. Tenesne memoriter rerum ediscendarum pen- 
 sum imperatum? 
 
 F, Num vides, huic rei me navare operam quam 
 possum diligentissime ? 
 
 A. Quid ? horse unius spatio, quaternas nequivisti 
 lineSlas memorise tradere? 
 
 F, Non potui equidem. 
 
 A, Misgret me tui profecto. 
 
 F, En vero quantum temp5ris posuisti in illis 
 ediscendis ? 
 
 A. Vix sesquiquadrantem posui. 
 
 F. lUne tibi est tarn felix memoria? 
 
328 Guide to Latin Conversation. 
 
 A. Nequaquam mihi est quam tibi felicior. 
 
 F. Id supgrat fidem. 
 
 A. Sed huic, quam ago, rei trado me totum : tu 
 contra assidue aberras et peregrinaris animo. 
 
 jP. Falsum dicis; qua enim in re aberro? 
 
 A. Oculis in omnem partem circumferendis, 
 muscis captandis, mugis agendis cum tuo 
 illo passe rculo. 
 
 F, Nse tu magnas me adeggris in angustias, si vel 
 unum alium nactus fueris falsum testem 
 similem tui. 
 
 A. Rem ipsam dico ; nec enim is sum qui auribus 
 tuis serviam. 
 
 F. Quanam igitur arte, tarn facile commendas me- 
 morise quod cupis addiscere? 
 
 A. Dicam libenter. Principio effingo religiose 
 signum sanctse crucis: turn operam meam 
 ac labdrem Numini consecro, simulque opem 
 flagito, ad id retinendum, quod mandare 
 volo memorise. 
 
 F. Prseclare factum. 
 
 A. Deinde, ternas et quaternas sumo voces, tam- 
 diuque revolvo atque rep^to, donee impres- 
 sas firmiter in animo habeam; pari ratifne 
 condisco quse sequuntur. Secretum jam 
 tenes meum et artem calles. 
 
 F. Ah ! non sic agebam. 
 
 A. Atqui sic deinceps agas ; pro certoque habeas 
 futurum, ut dimidio minuatur labor, quern 
 cepisti hactenus. 
 
 F, Tuo consilio parebo. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
Dialogues, 329 
 
 42 ,— Kecitatio. 
 
 MagisteVy Discipulus. 
 
 M. Heus, Andrea, comprehendistin’ memoria 
 quam hesterno vespere explanavi epist6lam ? 
 
 D. Vero comprehendi. 
 
 M. Quod felix sit, claude librura, et recita dis- 
 tincte, clara voce. 
 
 D, Tullius Terentiije suce^ et pater TuUiolce duabus 
 animabus suis, et Ctcero matri optimce ac saa* 
 vissimce so^'ori, S, P. D. Si vos valetisy nos 
 valemus. Vestrum jam consilium estj non 
 solum meum, quid sit vobis faciendum. 
 
 M. Alti5re voce, ut omnes exaudiant. Date vac- 
 uas aures, Pugri. 
 
 D. Si die, Romam modeste venturus est, rede in pros- 
 sentia domi esse polestisj etc. 
 
 M. Andrea, Andrea, nae tu male hanc tarn bellam 
 epistolam memoria sepsisti atque custodisti. 
 
 D. Revera domi tenebam perfectissime. 
 
 M. Oh ! tibi ego ut credam? Tdentidem inspi- 
 ciebas librum, et verba furabaris. Antiquum 
 obtinebas. 
 
 D. Bis tantummodo, sum mum ter. 
 
 M. Et mentiri non vereris? quoties clamavi,- 
 claude, claude? Quam ssepe insuper ordi- 
 nem verb5rum commutabas, priora pos- 
 ter! us, posteriora, prius pronuntiando ? et 
 aliquando tua pro Cicer5nis, lutea pro au- 
 reis videlicet substituebas. Frequenter 
 prfeterea voces jam dictas repetebas, et 
 denuo quasi deglutiebas : ut interim posses 
 
330 Guide to Latin Conversation. 
 
 aut ipse librum aperire aliquantum, aut 
 vicinorum aliquis suggerendo hserentem te 
 in salebris expedlret, quod et nunc, et alias 
 sollicite praestitit Bernardulus. Abs tene 
 mihi hanc afferre fallaciam? Novi ego 
 artes puerorum ad unguem omnes. Senex 
 sum! et seni verba dare difficile est. 
 
 D. Fuit nimium longa epist5la, nequivi tam 
 ediscere. 
 
 3/. Ecce, jamjam asseverabas, domi te perfecte 
 memoriter earn complexum. Itane tandem ? 
 Tu ex uno ore calidum et frigidum? et aliud 
 stans, aliud sedens ? Cur non ingenue fas- 
 sus es te nescire ? 
 
 D. Me terruerunt poense. 
 
 M. Infelix puer, hoc magis pro commerita noxia 
 te castigabo quia ludificasti me, et ad socor- 
 dise vitium vanitatis culpam addidisti. 
 
 D. Volebam mihi consulere. 
 
 M. Non consulit, sed nocet sibi, qui sic recitat. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 43 .— SUGGESTIO. 
 
 MagisteVy Stephanus discipulus. 
 
 M. Saepenumgro cum minis severissimis interdixi 
 vobis, Pueri, ne suggereretis recitantibus : vos 
 nihilominus, qui mos est vester, idem pecca- 
 turn peccare non desinitis; patientia mea 
 nimium abutimini. Jam postremum moneo, 
 praedico, et ante denuntio, tibi praesertim 
 
Dialogues, 331 
 
 capillfite, tibi bone Steph^ne, quern obser- 
 vavi prseter cseteros in ista noxia contra- 
 henda diligentissimum, nisi temperaveritis 
 ab ista intempestiva benev^olentia, non ego 
 mihi teinperfibo ab iracundia. 
 
 S. Non soleo tarn frequenter. 
 
 M. Non soles ? nemo quisqam frequentius. Pros- 
 pice rebus tuis: nam acriter ulciscar te, si 
 vel semel amplius suggerentem conspexgro. 
 
 S. Spero mitiora. 
 
 M. Spera quae vis, quod accidgrit patienter ferto. 
 
 S. Oportet me gratum esse adversus bene meritos. 
 
 M, Etiam tu taces ? Ilia merita tua merebuntur, 
 quod dixi, praemium. Itaque nisi finem 
 deritis mutuo bene merendi, et imperium 
 meum minuendi, faciam ego ut hujus diei, 
 locique, meique in omnem vitam meminer- 
 itis. Et ego quidem verberando, vos vapu- 
 lando defatigabimini. 
 
 S. Crudele promissum. 
 
 M, Nihil hoc genere puerorum perniciosus in 
 schola. Quid enim ? dum hinc inde, dextra 
 laevaque, antrorsum, retrorsum recitantibus 
 subveniunt, ubi eos memoria fugit, illos 
 reddunt ignavissimos, et ipsi expectatidne 
 similis beneficii, socordia socordiores hunt. 
 Quisque sui memor, ut poenam ne sentiat, 
 punienda ne designet. 
 
 PONTANUS, s. J. 
 
332 Guide to Latin Conversation. 
 
 44:. — Kepetitio. 
 
 PubliuSj Gaudentius. 
 
 P. Conferamus inter nos audita, Gaudenti, ant6- 
 quam Magister hue aditum ferat. 
 
 G. Non ausim. 
 
 P. Quffi huic est offusa religio? Qua de causa 
 non audes, quod ipse Prseceptor si resciscat 
 non agere, tantum abest ut ulla castigatione 
 afficiat, laudatione etiam prosequetur. 
 
 G. Quia fit cum periculo. 
 
 P. Quo periculo. 
 
 G. Animadversores isti me hoc alias cum alio 
 facientem in gregem fabulantium, per sum- 
 mum nefas, aliquoties conjecerunt, ut a*gre 
 postea multa nimirum diligentique purga- 
 tione usus, constitutum garrulis supplicium 
 evitaverim. 
 
 P. Vix adjungSre dictis tuis fidem queo. 
 
 G. Putas me somnia narraretibi? Ecquandome 
 cujuspiam rei tibi falsiloquum reperisti ? 
 
 P. Nunquam. Sed cur ego non nemini istuc 
 accidere ! 
 
 G. Non semper es pra'sens in ludo ; et, te absente, 
 potest accidSre, quod postmodum vel non 
 credas, vel etiam mireris accidisse. 
 
 P. Onus fortasse decllnas, et aliud in peetbre, 
 aliud in lingua promptum habes. 
 
 G. Aliter est, tutiora eligo. 
 
 P. Quam tu vereris culpam, ego prsestabo. Con- 
 suestme solus tecum domi repetere explica- 
 tiones Magistri. 
 
Dialogues, 333 
 
 O. Ut si conceptis verbis id me facturum ju- 
 
 rassem. 
 
 P. Non mirabor amplius, te numquam non para- 
 
 tuin inveniri cum juberis auctorem expo- 
 n6re. 
 
 G. Parum conducibile est audisse, Publi, nisi re- 
 c5las qu9e audieris, nec proxima tantum, 
 verum longinqua etiam, quseque ante heb- 
 domadam, ante mensem explicata fuerunt, 
 repetendo iteranda sunt, quoniam Themis- 
 toclis aut Carneadis memoria non antecelli- 
 mus, facileque auditdrum obliviscimur. 
 
 P. Possesne, non quidem in dies singulos, nam 
 id neutri foret commodum, at festis, ac vaca- 
 tidnum diebus, cum scilicet, otium est a 
 scholis, pauxillum temporis mihi tribuere, 
 meque adjuvare, et communicare mecum 
 banc meam provinciam? 
 
 P. Ut una repetamus, et vicissim quae obscuriora 
 sunt declaremus?. istuc vis? 
 
 P. Nempe istuc. 
 
 G, Equidem possum, et tua causa volo. Venti- 
 tabis igitur in aedes nostras. 
 
 P. Habes mqsaeum quietum, atque a strepitu 
 remotum? 
 
 G, Etiam, ubi nemo nos, ne musca quidem, neve 
 musculus impediat. Sed satis verborum, 
 jaciunt rete piscatdres, sileamus. 
 
 PONTANUS, s. J. 
 
334 Guide to Latin Conversation. 
 
 45. — Explicationum Kepetendarum Eatio. 
 
 UrbanuSf Theophilus, Gabriel^ Jacobu,% Ferdinandus, 
 
 T. Eepelistme hesternam explicationera epistSlae 
 
 Ciceronis? 
 
 U. Nondum. 
 
 T. Quid egisti ? 
 
 T. Occupatus fui in aliis. 
 
 U, In quibus? 
 
 T. In prseceptis Grammaticse ediscendis. 
 
 U. Utrumque faciendum fuit. 
 
 2, Si socio non caruiseem, hoc quoque forsitan 
 praestitissem. 
 
 U. Vis tecum repetam? 
 
 T. Nihil malo. 
 
 U. Principio revocabo tibi in mentem ipsum 
 
 argumentum epistolse verbis Anglicis: tu si 
 diffidis memoriae, poteris in chartaceum 
 libellum referre. 
 
 T. Nullo negotio retinebo, si itSrum audiero : 
 nec enim est ita longum. 
 
 TJ. Postea Ciceronem exponam verbum verbo, 
 sequens constructionis ordinem; mox sen- 
 tentiam sententia, ut Praeceptor solet. 
 
 T. Et ut nos vult sese imitantes facere in repe- 
 tendo. 
 
 TJ. Postremo themata indicabo cum accidentibus, 
 et syntaxes quasdam faciliores. 
 
 T. Obstringes me non vulgari beneficio. Seceda- 
 mus in locum solitarium, ne quis hie nostra 
 dicta arbitretur. 
 
Dialogues- 335 
 
 U. Ecce tibi Gabrielem, Jac5bum et Ferdi- 
 nandum... opportune conveniunt. 
 
 G. Tenesne, Urbane, memoria prselectionem ? 
 
 U. PropemSdum. 
 
 G, Vis una repetamus? 
 
 U, Maxime velim ; audianius nos vicissim. 
 
 G. Incipe, igitur: ego te corrigam, si quid erra- 
 veris. 
 
 Z7. Fiat; ordiar a nomlnum declinatione. 
 
 G- Die propSre. — Peccas accentu in ipso principio: 
 it6ra. Nihilo melius. 
 
 Z7. Me misSrum ! putabam me tenere ad apicem. 
 
 G. Aliud est sibi tacite pronuntiare, aliud clara 
 voce CO ram Prseceptore. — Videsne te erra- 
 visse quater ? 
 
 U, Video, vah! quam turpiter fefellit memoria! 
 
 G- Excutiamus interpretatidnem vernaculam ter- 
 tiae epistdlae : en hanc Magister prsescripsit 
 exponendam. 
 
 TJ. Quando istud fuit? 
 
 G- Die vengris a meridie. 
 
 U. At ego tunc non interfui. 
 
 G- Ergo pcenam meruisti. 
 
 Z7. Siccine censes, severe judex ? occupatus eram 
 domi, nec abfueram injussu Praeceptoris. 
 
 G- Esto: sed tamen debuisti postridie quserSre 
 quid pridie actum sit. 
 
 U. Fateor: cedo librum tuum, quaeso, ut videam 
 quid nobis reddendum sit. 
 
 G. Signato eadem opSra quam praescripsit Mag- 
 ister praelectionem et vale : alium mihi ad- 
 jungam socium, quicum repStam lectionem : 
 tecum tempus absumo inutiliter. — Jacobe? 
 
336 Guide to Latin Conversation, 
 
 J. Quid vis? 
 
 G. Repetfimus uua pradectionem. 
 
 J. Non est mihi nunc otium. 
 
 G. Quid habes negotii ? 
 
 J. Ludendum est. 
 
 G. Non potes semihoram detrah^re ludo tuo? 
 
 J. Gaudere consuevi cuncta relax andi animi 
 facultfite; tu stude quantum lubet; ego 
 vero ludam quamdiu licebit. 
 
 G. Tandem nactus sum sodiilem percommSdum 
 quicum repgtam. — Ferdinande, complectS- 
 risne memoria prselectionem ? 
 
 F. Quasi digitos meos, aut nomen proprium. 
 
 G. Visne examinemus nos inter nos? 
 
 F. Quorsum istud ? Solus repetivi satis : omnia 
 
 teneo. 
 
 G, Tamen ad confirmandam memoriam. 
 
 F, Quod si Praeceptor interveniat? Instat ad^ 
 
 ventus. 
 
 G. Scilicet instat : nondum est semihora post pri- 
 
 mam. 
 
 F. Ergo submissa voce susurremus, ne censor nos 
 
 notet pro confabulantibus. — Tu age Priecep- 
 toris partes: ego discipuli. 
 
 G. Equidem incipiam: tamen alternabimus vices. 
 
 Conjuga verbum fervor in futurum infiniti 
 modi. 
 
 F. Latum iri, 
 
 G. Varia. 
 
 F. Ferendum^ am, um esse. 
 
 F. Recte : quern casum admittit prsepositio sub- 
 terf 
 
 F, Accusativum aut ablativum. 
 
Dialogues, 337 
 
 G. Annon ad libitum est ubique ? 
 
 F. Minime: sed pro varia significatione, vario 
 
 casu gaudet. 
 
 G, Forma gradum comparativum et superlativum 
 
 a nomine adject! vo mat us. 
 
 F. Malus^ V^j^i pessimus. 
 
 G. Est igitur comparativus anom2.1us ? 
 
 F. Est... Est... sufficit, Prseceptor adest : audio 
 tussientem: desinamus, ne putet nos gar- 
 rire. 
 
 Van Tokre, s. j. 
 
 46 * — Disputatio. 
 
 EuchariuSj Optatius. 
 
 E. Si cuipiam vestrum tantum adest fidentise, 
 prodeat extemplo in medium, ac certamme 
 mecum congrediatur, et vel summis mecum 
 copiis contendat. 
 
 0. Quid tu garris, audacule? 
 
 E. Ad disputandum quemcumque de condisci- 
 piilis pricsentibus provSco, nemine excepto 
 ne tcipso quidem, etsi videris esse quantivis 
 pretii. 
 
 0. Quo fretus tarn insolenter te jactas? 
 
 E. Diligentia sola: tenas? 
 
 0. Nos igitur hact^nus dormivimus; et tu, si 
 coelitibus placet, didicisti omnia, csetSris ni- 
 hil reliquisti? 
 
 E. Qui se credit profecisse surgat, veniat, digla- 
 diemur. 
 
 22 
 
338 Guide to Latin Conversation. 
 
 0. Quasi tu sis prsecipuus et invictus disputator, 
 ita gloriaris, ventosissime atque confident- 
 issime homuncule. 
 
 E. Ee cupio refelli, non meris negationibus et 
 maledictionibus. 
 
 0. Dolebis intiniis sensibus, cum tibi victo rub5- 
 rem excussSro. 
 
 E. Tu opinione tua dejectus, et a me pudore 
 affectus recedes. 
 
 0. Quo de vis disputemus? 
 
 E. Hoc tui est arbitratus. 
 
 O. Paratus es in omnibus? . 
 
 E. In omnibus. 
 
 O. He nominum verborumque inflectiombus 
 agamus. 
 
 E. JJi voles. 
 
 O. Capiamus arbitrum, sen legamus qui amborum 
 eiTores totidem punctis notet. 
 
 E. Ad id jam se Albertus comparat, ut vides. 
 
 0. Euge, Alberte, ne somniculose hoc agas, et 
 nihil des gratise. 
 
 E. Himitte librum. 
 
 O. Tu quoque abjice tuum. 
 
 E. Nullum habeo. 
 
 O. Suggestorem tibi nullum esse volo. 
 
 E. Multo minus ego tibi. Egredere de loco tuo, 
 et conside in scammo longo, quod affixum 
 est parieti. 
 
 0. Tu idem facito, sed e regione. 
 
 E. Licet. 
 
 0. Ne obruas me clamoribus, et spatium justum 
 ad respondendum concedas. 
 
 E. Geram me ut par est. 
 
Dialogues, 339 
 
 0. At si te vicSro, baud eo contentus ero. 
 
 E. Quid petes? 
 
 0. Timm mihi locum cedas oportebit. 
 
 E. Haud recusem. Tuum, cum meo inferior sit 
 non postulo ; aliud victoriie prsemium per- 
 solves. 
 
 0. Quale? 
 
 E. Vel pulcbram imagunculam, vel globules 
 aliquot de selectioribus. 
 
 0. Iniqua conditio. 
 
 E. Quapropter? Locus meus bonoratissimus lo- 
 c5rum est, ista autem qu^ abs te exacturus 
 sum, bonbris et ornamenti quid aflferu^it. 
 
 0. Etsi non optima apparet conditio, nibilomi- 
 nus quia fastum bunc tuum retundere dis- 
 cupio, bui, Martem utrinque invadamus. 
 Pone tuas qusestiunculas. Mox vel ad ter- 
 ram ictus corrues, vel prsecipitem te fugse 
 mandabis. 
 
 E. Ees tibi erit in angusto. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 47 . — SCRIPTIO. 
 
 MaximuSy Paulinus. 
 
 M. Scriptibnem componamus; satis, Pauline, lus- 
 imus. 
 
 P. Mibi quidem constitutum est, nibil toto boc 
 ^ die scriptibnis edere. 
 
 M. Cur non? 
 

 340 Guide to Latin Conversation. 
 
 P. Quia nempe prolixius est argumentum. 
 
 At pcenarn feres? 
 
 Illiid ego non reformido. 
 
 Quid vero facies? cum exiget a te Decurio 
 scriptionem? 
 
 Dabo. 
 
 At compongre nullam vis. 
 
 Alicui furto auferam. 
 
 At nescis, decretum esse furibus virgarum sup- 
 plicium? 
 
 Recte dicis ; tutius fu6rit emere. 
 
 Quo autem ernes pretio ? 
 l^solvam me, castanearum libra una. 
 
 Mihi crede, ex hujus generis commercio, nihil 
 lucri referes. 
 
 Cur igitur imperantur nobis pensa tarn gravia? 
 Mitte inanes has querelas, et meum sequ6re 
 consilium, si sapis. 
 
 Quodnam autem ? 
 
 Sume in manu calamum, serioque incumbe 
 opgri. 
 
 Faciam quod mones, dummodo tuam polli- 
 cearis op6ram. 
 
 Polliceor. • Age, calamum deprdme et atra- 
 mentum. 
 
 Sunt ilia in promptu. 
 
 Et chartaceum librum ubi habes? 
 
 Ecce in manu est. 
 
 Lexicum autem ? 
 
 En ilium, super illam tabulam, at usu jam 
 detritum. 
 
 M. In primis, fac singulas ut orationis partes per- 
 spectas habeas, et quidquseque vox significet, 
 
Dialogues, 341 
 
 quidve regat, aut a qua regatur, quemve mu- 
 tuum habeant habitum, considfires diligenter. 
 P. Id omne peractum est. 
 
 M. Quaere nunc in lexico vocabula singula. 
 
 P. I^tud non reperi nomen. 
 
 M. Nenijje quia ibi illud quaeris ubi non est. 
 
 P. U bin am vero reperltur? 
 
 M. Quomodo illud exscripsisti ? 
 
 P. Cum aspirationis nota. 
 
 M, En erroris causa. Nulla Imic voci nota inest 
 liujusm5di. 
 
 P. Hem: reperi: utile dedisti monitum. 
 
 M. Tiia causa gaudeo. 
 
 P. At, in quo casu collocandum nunc est id nomi- 
 nis? 
 
 M, Quern regit casum prsepositio a qua pendet? 
 P. Ablativum. 
 
 M. Ergo in ablativo illud coll oca eoque modo 
 reliqua praetexe. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 48 . — EmENDATIO SCRIPTIONIS. 
 
 Ludimagister, Antonins, Eraslus, etc. 
 
 L. Antonine, scriptiones collige. Tu, Eraste, 
 coge pensa mulctaticia. 
 
 A. Jam collegi, et acicula copulavi decuriatim. 
 E. Ego item multas coegi irrogatas garrientibus. 
 L. Et quas tardis inflixeram, non exegisti ? 
 
 E. Non exegi, Domine: id muneris imposuisti 
 alt^ri. 
 
342 Guide to Latin Conversation, 
 
 L. Bene h abet. Suntne autem ordinatse ? 
 
 E. Quin etiam illas colligavi funiculo papyraceo. 
 
 L. Cede has mihi; tu etiam scriptiones tradito. 
 
 A, Ecce illas. 
 
 1j. Sed anne recognovisti singulas ? 
 
 A . Singillatim recognovi ego quidem, magna cura 
 
 E. Et ego pariter non minori diligentia. 
 
 L. Et nihil observasti quod sit reprehension! 
 obnoxium? 
 
 A. Immo certe plurima quae in hanc schedam 
 retuli. 
 
 E. Etiam quern texui indicem. 
 
 L, Trade, aut potius alta voce et distincta per- 
 l6ge. 
 
 A. German us scriptidnem non composuit. 
 
 G. Immo composui, sed reliqui domi. 
 
 L. Cur reliquisti? 
 
 G. Quia oblltus sum afFerre. 
 
 L. At non es oblltus jentare. 
 
 G. Sane non sum oblitus ; at, si placet, ibo quaesl- 
 tum. 
 
 L. Nequ^uam; sed afl^res a prandio geminam. 
 
 A. Felicianus scriptionem reddidit fcede exara- 
 tam, vix legi potest. 
 
 F. Quia nempe mea charta bibula est atramen- 
 
 tum transmittit. 
 
 X. Emere tibi debuisti firmiorem. 
 
 F. Emi etiam, at hsec quoque perfluit, puto vi- 
 tium esse atramenti. 
 
 L. Quin atramentum tibi idoneum paras? 
 
 F. Parabo quam primum. 
 
 A. Pelagius in charta scripsit semilacera, pin- 
 guique oleo illita. 
 
 L. Apage te. 
 
Dialogues. 343 
 
 P. Esse, mi Domtne excusatum quseso habeas, 
 casu, id, non culpa mea factum est. 
 
 L. Quid ita? 
 
 P. Scriptionem reliquSram supra cullnae men- 
 sam: hanc ancilla, ignara quid rei esset, 
 adhibuit abstergendse lampS^di. 
 
 L. Nempe musaeum tibi culina est, et studes intra 
 lances et ollas : numquid ? 
 
 P. Etiam, interdum, cum friget. 
 
 A. Sulpicius obllquos, inter scribendum, ducit 
 versus; ne unum quidem rectum exitrat, 
 prseterea characteres efFormat perpSram, 
 eosque nimium stipat: neque satis voces 
 discriminat : sed ita perpetuat connectitque, 
 ut singulae singulis lineae vocabulis contin- 
 eantur. 
 
 S. Pinggre non didici elegantius. 
 
 L. Kedi ad scribendi magistrum, qui te melius 
 doceat. 
 
 S. Nec pennae suppStunt, ad scribendum satis 
 appositae. 
 
 L. Expectas, dum tibi ad usum parem egSmet? 
 
 A. Martinius nullas omnimo interpunctiones 
 adhibet: virgulas, oppdnit nullas, nulla 
 puncta, nullos, ubi opus est, characteres 
 appingit majusculos; nullas seu admirandi, 
 seu interrogandi notas ; neque usquam ap- 
 pingit littgrae I apicem suum. 
 
 L. Poenam meretur non levem tarn gravis osci- 
 tantia. 
 
 4. Silvester chartam dedit lituris deformatam 
 innumSris, foedissimisque deturpatam ex 
 atramento maciilis. 
 
344 Guide to Latin Conversation, 
 
 S. Quia scilicet liquidius est atramentum'. 
 
 L. Quin spissiore utSris? 
 
 S. Spissius reddere non vult caliimus. 
 
 L. Diliie ac tempera vino vel aceto. Eecita jam 
 tu, Eraste, indicem tuum. 
 
 E. Pontianus denos admisit soloecismos. Secun- 
 dlnus prsepositioni per ablativiim adjunxit. 
 Hilarion, verbo auxillor, accusativum copu- 
 lavit. Leontlnus, lauro, masculinum genus 
 adscripsit. Florentinus, quaestioni Quando, 
 non attribuit casiim, quern postiilat. Juven- 
 tius barbarismo^ fecit inunderabiles. In 
 scriptidne Metelli, non paucidra sunt menda 
 quam vocabula. In ilia vero Liberii nequa- 
 quam tot sunt voces quot cacograpb iae. 
 
 L, Satis est: fluxit jam quadrans: alia nobis 
 
 nunc agenda sunt. Vos interim, ignavi, sic 
 habetdte: daturum me operam, ut vestrse 
 VOS poeniteat inertiae pudeatque. 
 
 Van Tokre, s. j. 
 
 4 : 9 . — CONCERTATIO SCRIPTIONIS. 
 
 Gerardus^ Octavius^ Lamhertus. 
 
 G. Magister die adhinc tertia materiam nobin 
 communem ad scribendum dictavit, eras 
 ante meridiem ostendenda est scriptio. Lam - 
 bertus suam praedicatidne effert, meam vili- 
 pendit, quam tamen nondum vidit; ego me 
 inferidrem illo in animum inducere noji 
 possum ut existimem. Restat igitur ut te 
 
Dialogues, 345 
 
 oremus.. Octavi, des judicium; noster arbi- 
 ter, noster Palsemon sis, et hanc controver- 
 siam ex sequo et bdho disceptes. 
 
 0. Non audeo me in istam contentionem interpo- 
 n6re. Non nostrum inter vos tantas com- 
 ponere lites. 
 
 L. Ludens potes, si libeat : siquidem utrdque nos- 
 trum non paulo est literatior. 
 
 G. Da hoc mutuse familiaritati, sine impetremus. 
 
 Q. Quid vultis faciam ? 
 
 G, Ausculta dum legimus scripta, et quae vide- 
 buntur commbde dicta, appr5ba, quae vitidse, 
 improba. 
 
 0. Fiat ea lege hoc adeo, si neque laudatas su- 
 perbia, neque reprehensione perstrictus bile 
 intumescat. 
 
 L. Spondeo meam vicem. 
 
 G. Et ego meam. 
 
 O. Kecgtet ergo Gerardus principem period um. 
 
 G, Ex tuo tarn diuturno silentio^ mi Petre, non levem 
 traho molesliamj cogorque suspicarij ne forte res 
 aliqua te mihi immutaveritj ut jam non sis qui 
 adhuc fuisliy hoc est, mei cupidissimus. 
 
 0. Legat suum initium Lambertus. 
 
 L. Charissime Lamberte, propter tuum satis Ion gum 
 sileniium non parum perturbory et causam habeo 
 suspicandi quod forsitan mutaveris voluntatem 
 erga me pristinam, nee me, sicvt antea diligas. 
 
 0, Pressius Gerardus, et aliquando nitidius; ad 
 caetgra itete. 
 
 G. Si errOy tUy quce proxima inciderit occasioy earn 
 noli proetermittere quin ad me scribasy et erro- 
 rem hunc mihi eripias: si id non fecerisy ne 
 
346 Guide to Latin Conversation. 
 
 cegre /eras, cum te in posferum in meis inimicis 
 numeravero. 
 
 L. Si me falsum habet isthcec mea suspiciOj tu cum 
 primum licehitj te mihi per litteras aperi, et 
 hanc opinionem ex animo meo evelle. Quod si 
 prcestar'e detrectaveris, ne succenseas^ si deinceps 
 inimicorum te loco habuero. 
 
 0. Uterque baud inepte, et paulo melius Lam- 
 bertus. 
 
 G. Simus itaque pares hactenus. Ceterum sequa 
 manu ex hoc praelio non discedemus. 
 
 L. Planum hoc, et ad victoriam maxime id in- 
 terest. 
 
 O. Ad reliqua procedamus. 
 
 G. Pro mea parte. 
 
 L. Barbarum. 
 
 O. Corrige. 
 
 L. Quod a me attinet. 
 
 0. Kecte. 
 
 G. Quod a me attinet^ idem sum erga te, quern cogno- 
 visti a Ion go tempore. 
 
 L. Barbarum et hoc. 
 
 G. Quid dicendum erat. 
 
 L. Jam pridem. 
 
 G. Qui tarn acutum vides in meis lapsibus, videbo 
 quos tu Ciceronianismos allaturus sis in 
 medium. 
 
 0. Turpe est doctori, aiunt, Lamberte; proinde 
 te circumspicias, caute rem geras. 
 
 L. Haud repreliendissem, nisi me iisdem locis 
 Latlne locutum certo nossem. 
 
 0. Absolve circuitum, seu comprehensionem 
 istam. 
 
Dialogues, 347 
 
 Q. Nec me uUa res ah imtituia semel et coiifirmata 
 inter nos amicitia desciscere coget. 
 
 0. Lege quod sequitur in tua, Lamberte. 
 
 L. Quantum meam personam attingit. 
 
 G. Barbrirum. 
 
 L. Quom5do ? an non sic loquimur : hoc negotium 
 me attingit. 
 
 G. Hoc et similia dicimus quidem, vero non ideo 
 statim proba est loquendi ratio qua tu ut6ris. 
 Olet merum rus, et est Anglicismus. Cur 
 non adhibuisti illud : quod ad me attiuet. 
 
 L. Credebam hoc quoque Komane dictum. 
 
 L. Idem permaneo in te, quern expertus es jampri- 
 dem ; nec me ah aniore semel suscepto quidpiam 
 aliquando ahstrahehit. 
 
 G. Ho, ho, ho ahstrahehit. 
 
 L. Ahdrahety ahstrahet, Phui, non advertSram, 
 obstupesco, hui! obr^^psit. 
 
 0. Etiam non advertere vitia erratum est quod- 
 dam scribentium, quos convenit quam ocu- 
 latissimos esse et non solum scribere, verum 
 etiam scripturam relegere, bis, ter, quater 
 emendareque studiosissime. 
 
 L. Non tantum est flagitium istuc, quantum si 
 ex inscitia pecces. 
 
 O. Esto. 
 
 G. Legam clausulam epistolii ? 
 
 O. Age. 
 
 G. Hoec hreviter multis arduisque districtus negotiis 
 exaravi: cum plus otii nactus fuero, et aliquid 
 ahs te litterarum accepero, id quod vehementer 
 et cupio et sperOj longiores mittam. Vale. 
 
 Tj. Ista conscripsi in magnis lahorihus ; quando plus 
 
348 Guide to Latin Conversation, 
 
 mihi vacuitcUis contiyerit, et ad aliquid r6- 
 sponderis, sicut multum desidero et sperq, pro- 
 lixiores a me accipies. Valetudinem tuam cura 
 dilicferitissime. 
 
 O. Servabitis promissa? 
 
 L. Utique. 
 
 O. Til igitur, Gerarde, ne tibi ut victor placeas: 
 tu Lamberte, ne ut victus excandescas. 
 Qnamvis semel iterumque minus LatTne 
 qusedam inseruerit Gerardus, accuratius ta- 
 men epistolam contexuit, et loquitur Latin- 
 ius quam Lambertus. Cede tu priores, 
 cede palmam Gerardo et jactura hujus glo- 
 riolse noli ad desperationem abuti, quod 
 esset pusilli et abjecti animi, sed ad labo- 
 rem ac navitatem; quo tanto plus alias 
 honoris reportes, quanto ipsum victorem 
 tuum superaveris. 
 
 L. Tuis consiliis par ere certum est. 
 
 G, lo, triumphe ! 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 50 . — Ex AMEN. 
 
 A dan ctns, Olympius. 
 
 A. Examen, id quod nosti, propediem instruen- 
 dum dies noctesque ante ociilos mihi obver- 
 satur penitiisque insedit in animo. 
 
 0. Eadem res versat et coquit mentem meam. 
 Si huic tarn gravi periciilo ereptus essem ! 
 
 A. Quod iterum iterumque, ac ssepius per annum 
 non idoneas ob causas declinavi ludum, id 
 
Dialogues. 349 
 
 nunquam seqiie sensi ut nunc sentio quan-, 
 turn damni fecerim: quocirca non medi- 
 ocri in dolore sum. 
 
 0. Me pari ter jequaliterque absentia? meae, quan- 
 tumvis non tarn frequentis pudet, poenitet, 
 piget. 
 
 A. Accedit ad exaggerandum animi aegritudinem, 
 quod divinare non possum, quienam inter- 
 rogaturi sint illi Qua?sitores. 
 
 0. Si scires ? 
 
 A. AddiscSrem ea quam accerrime. 
 
 0. Estne aliquis ex omnibus, cui hoc detegSre so- 
 leant ? 
 
 A. Nullus. 
 
 O. Moderate igitur feramus commune malum. 
 
 A. Timor item solet obstare ne promam lib6re et 
 intrepide quae scio ; itaque haeret mi hi aqua 
 saepe. Hinc pro inscitia ducitur, quae non 
 fuit. 
 
 0. Ego, ne ut errans aliquantulum sinistre re- 
 spondeam, nihil quidquam vereor ; sed ne 
 ut illiteratus plane illiteratissime respon- 
 deam, id vero non mediocriter pertimesco. 
 
 A. Qui te ad istud tremendum et horribile ex- 
 amen praeparas ? 
 
 0. Quidquid audivi totius anni curriculo, saepius 
 relSgo, ac repSto expositiones, quantum me 
 adjuvat memoria; in Cicerone, Grammati- 
 cis Christiana Catechesi. Ubi quid non in- 
 telligo, de condiscipiilis doctiorem aliquem 
 interrogo. Ad haec, denuo mando memo- 
 riae praecepta pro virili. 
 
 A. Nimium operosus labor est tarn multa discSre. 
 
350 Guide to Latin Conversation, 
 
 0, Operosiis, at nece^sarins omnino. 
 
 A. Certuin est tamen non omnia qua?sitiiros. 
 
 O, Pi'opterea instructiim esse in omnibus con- 
 venit, quia quod ipsis lubet interrogant de 
 omnibus prudenter. Si enim ordine inter- 
 rogare velint universa, idque de singulis, 
 nimis longum sit et fastidii plenum. Qui 
 poiTO qusestioni cuicumque apte respondeat, 
 is totam videtur scientiam consecutus. 
 
 A. Non stulte dictum. O si prseteriisset hac tur- 
 bulentissima tempestas ! 
 
 0. Subeunda et perferenda est, si optes ascend^re. 
 
 A. Tametsi hucusque segregfivi a me ignaviam in 
 ista prseparatione, tamen cogor nervos magis 
 contendere, turn ne rejiciar, turn ne de pos- 
 tremis fiam unus, cui rei, prasertim quando 
 est major ascendentium societas magna ad- 
 juncta turpitudo et infamia. At enim, nisi 
 examen istuc impiidens me adigeret, num- 
 quam studia forent mihi tanti, ut eorum 
 gratia caput affligerem. 
 
 0. Non ob examen duntaxat, sed ob futuras quo- 
 que pralectiones melius citiusque capiendas 
 audita repetenda et recolenda sunt, ut sic 
 felicius et fructuosius in superiore schola 
 versemur. 
 
 A, In scri ptione baud leve momentum est ; ibi bar- 
 barismos et soloecismos timeo, malas bestias. 
 
 O. Non sine causa; mordent atrociter. 
 
 A, Ex tempore, sine ullo libro in schola de ar- 
 gumento improviso scribendum. 
 
 0. Omnia denique ad exploratam progressurn 
 nostrorum et cognitionem capiendam insti' 
 
Dialogues, 351 
 
 tuuntur; ideo reprehensioni affinia neqiia- 
 quam putanda sunt. Et cum hujuscem6di 
 discrimina in annos recurrant singulos, nec 
 ulla via evitabilia sint, reddamur studiosi- 
 ores : numquam vidi diligentes excludi. 
 
 A, Opitulemur alter altSri in ista prseparatione. 
 O. Opgram meam tibi promitto. 
 
 A, Ego meam promitto vicissim. 
 
 PONTANUS, S.J. 
 
 51 . — Pb^mia. 
 
 Paulus, Gregorius, Faustinus, 
 
 P. Jubemus te salvere, Gregftri noster. 
 
 O. Salvete, suavissimi sodales mei: quid agi- 
 
 tur ? 
 
 P. Mirabamur paulo ante ego et Paulus ubmam 
 
 delitescSres ; etSnim circumferentes oculos 
 in omnem partem, cernSre te non poteramus 
 eo in loco, quo loco, nisi me fallit opinio, 
 numquam fuisses quam hodie libentius. 
 
 P. Aliqua de improviso commotiuncula te sedibus 
 exire, ut suspicor, prohibuit. 
 
 G, Nulla, Paule. 
 
 F. Quid ego, amabo te, creavit hanc absent! am ? 
 
 G. Dum per tabulata in summis sedibus euro in- 
 
 cautius, clavi cuspide e vetusto assure promi- 
 nente me indui : id vulnus me ut claudum 
 sutorem residere domi solum adegit, et ju- 
 cundissimi spectaculi fructu privavit. Sed 
 unde VOS ad me ? 
 
352 Guide to Latin Conversation, 
 
 P. CelSri passu ex ipso theatre hue nos contull- 
 mus. 
 
 G, Frons Iseta, et oculi ludibundi indicio sunt 
 rem cecidisse ut voluistis. 
 
 P. Et ideo addito gradu ad te approperavimus, 
 •_ ut voluptatis te nostrae participem faceremus. 
 
 F. Haud aliquando aeque beati fuimus ut hodie. 
 6r. Audiri expgto; praemia* nempe, et secundam 
 
 popiili admurmurationem consecuti esiis. 
 
 P. Qui bene conjiciet, hunc vatem perhibeto opti- 
 mum. Ita sane, obtinuimus praemia. 
 
 G. Uterque? 
 
 P. Uterque, atque ut nihil omnlno dubites, rem 
 ipsam tibi auctorem proferemqs. Ecce li- 
 bellum. 
 
 F. Ecce^meum. 
 
 G. O venustos! o vere aureblos libellos! nam 
 
 auro radiant ac fulgent undique. 
 
 F. ConsidSra paulisper emblemata et parerga 
 
 frontium quam oculis blandiuntur ! 
 
 G. Iste est tuus, Paule ? 
 
 P. Mens est. 
 
 G, Ut bene, ut festive impressus est multicipitem 
 Lernae belluam contundens Hercules ? 
 
 P. Verte. 
 
 G. O Imagmem pulchram! ^neas patrem suum 
 Anchisen humgris impositum ex incendio 
 Trojano efterens, quern passibus etiam non 
 aequis parvus lulus sequitur. 
 
 F. Et meus, aspice, quam elegantibus signis insig- 
 
 nitus est ! 
 
 G, Sic est. A peri, ut videam quis auctor, et qua 
 
 de re scriptus. 
 
Dialogues, 353 
 
 P. Publius Virgilius Maro. 
 
 O, Anno proximo superiore hujusm5di ego qno- 
 que consecutus sum, quern librum, utgryphes 
 in Riphaeis montibus aurum, custodio. Sum- 
 mopgre parentes recreabitis hisce munus- 
 ciilis tarn politis et micantibus. 
 
 F, Spero equidem. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 23 
 
VARIA COLLOQUIA. 
 DIALOGUES. 
 
 TERTIA PARS. 
 
 52. — ^VlRTUS IN Teneris. 
 
 ParenSj Ludimagisier, 
 
 P. OpSrse pretium facturum me credidi, si ali- 
 quando interrogarem te uti se darent in- 
 itia, quamtumque proficSret meus Lauren- 
 tiulus. 
 
 L. Est cur Deo gratias agas : mirandum in mo- 
 dum procedit in litteris. 
 
 P. Jam hue accessum, et hoc abs te audltum gau- 
 deo, tibique secundum Deum ago gratias 
 singulares propter tuam diligentiam. 
 
 L. Similes illi utinam essent omnes. Verum 
 alios plerosque minis et ictibus spgre pro- 
 moveo ad discendum quomodocumque ; iste 
 tantum laudibus alitur; nihilque pejus ti- 
 met quam dedecus. Quod si quando in 
 concertationibus frangitur (quod perquam 
 raro contingit) plorat tanquam si parentem 
 
Dialogues. 355 
 
 amisisset. Excellenti imprimis est memo- 
 ria : nam cum facile percipit quae audit et 
 legit, turn fideliter continet. Quid multis? 
 Ducit classem suam, et cum tempus adgrit 
 ad scholam superidrem ascendendi, aut pri- 
 mus, aut a prime proximus, est ascensurus. 
 
 P. De moribus quid sperem ? 
 
 L. Non mindra. Pius omnino puerulus est. 
 Catechismum memoria tenet ut nomen suum ; 
 rosarium secum assidue, et in sinu semper 
 libellum precatidnum gestat; cum in tern- 
 plum venlmus, quietissimus est, Deumque 
 precibus colit quam religiosissime : quin et 
 in ludo nemo ipso tranquillior, nemo ad 
 parendum promptior. Aureum genuisti 
 filium. Precare Numen coeleste ut sospitem 
 annos juveniles confieSre patiatur: magnam 
 utique et claram Keipublicae lampadem 
 accendgris. 
 
 P. Vix sum apud me prse gaudio. Insiste mihi 
 puerulum erudire sicut facis, et scito te ob 
 hoc, ut fratrem fore mihi in medullis. Malo 
 enim prorsus carere libgris quam eos non 
 habere quam preestantissimos : quales tua 
 fideli opera me visurum spero. 
 
 C. Deus votis tuis operatisque quam cumula- 
 tissime respondeat. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 

 356 Guide to Latin Conversation, 
 
 53# — Pensum Diurnum. 
 
 Magisier^ JDiscipulis. 
 
 M. Non tu existimas, Antoni, ad progressus in 
 eruditione liberali hand ita longinquo tem- 
 p5re consequendos permagni interesse, cer- 
 tosne tibi labdres, libros, exercitationes pro- 
 p5nas, qnibus studium dedas in dies singu- 
 los, an ut impetus tulSrit, et quamdiu tulSrit, 
 ita quidquid et tamdiu agas ? 
 
 jD. Sane quidem maximi interest. Haec mea est 
 opinio. 
 
 M. Nonne praeterea intelligis quanti refuse ac 
 perturbate, an distinct e, et ordine discas at- 
 que exerceas, quae discenda et exercenda sunt? 
 
 D. Ego vero perspicue intelligo et reipsa id ex- 
 perior. 
 
 M. Non tu igitur consuevisti certa quaedam trac- 
 tare et unumquodque praestituta bora per 
 diei spatium ? 
 
 Prorsus consuevi. 
 
 Commemdra mihi quanam istuc ratione. 
 Postequam ad primam auroram somno solu- 
 tus de lectulo surrexi, corpus amictu con- 
 text, faciem ablui, capillum pexui, quartam 
 horae partem divmis precationibus transigo, 
 a coelesti Doctdre opem auxiliumque efSa- 
 gito, me illi cum studiis et actionibus diur- 
 nis totum efibro et dedico. 
 
 M, Castissime: a Deo enim qui est totius sapi- 
 entiae primus et antiquissimus Parens, auspi- 
 cari oportet; ab eo agendi sunt capienda initia. 
 
Dialogues, 357 
 
 D, Turn me ad libros applico. Prime dum omnia 
 qu8e ante meridiem in scholis pronuntianda 
 sunt ex memoria edisco. Keliquiim tempus 
 in vespertlnis diei prsecedentis interpreta- 
 tionibus dictatisque consumo : ut si jusseris, 
 possim auctorem explanare. -<Ere campano 
 interea in ludum arcessimur, ibi tu ipse 
 nosti quid again. 
 
 M. Et quid tu, et quid alii. 
 
 D, A prandio rursum edisco et repSto mecumque 
 retracto ac revolve, quae te explicantem, et 
 alioqui ad nos expoliendos accommodata et 
 idonea disserentem audivi. Si quid supSrest 
 temp5ris, quern admSdum mane quoque, 
 Adrianum Cardinalem, aut epistblas Cicero- 
 nis lectito. 
 
 M. Pectissime. Quando scribis? 
 
 D, Secundum scbolas pomeridianas usque ad coe- 
 nam: id est intervallum horse et semis. 
 Nunquam autem scriptioni manus admoveo, 
 nisi prius Ciceronem versaverim, animum- 
 que meum illius compositissimse ac splendi- 
 dissimse orationis illecSbra delinitum, amore 
 et diligentia ad similiter scribendum inflam- 
 marim. 
 
 M, Euge, prudentissimum consilium. Quam vel- 
 lem te condiscipiili et quotquot posthac se 
 mihi in disciplTnam tradent, imitarentur! 
 Hoc si fiat, publico fiat bono. A coena quid 
 inceptas ? 
 
 D, Si non desunt sodales, honestis facetisque ser- 
 monibus, aliquando symphonia, seu cantu 
 musico, cum illis diem comburo. Si solus, 
 
358 Guide to Latin Conversation. 
 
 turn aut testudmem pulso, aut fabellas ^Esopi, 
 apophthegmata, historiam planam et diserte 
 ac terse conscriptam, quandoque etiam fes- 
 tlva et pudlca, poemata lego, quibus lectiun- 
 culis oblecto otiSlum meum, et turn ex ipsa 
 rerum pulcherrimarum eognitione, turn ex 
 sermonis elegantia, quasi aliud agens, utili- 
 tatis fructum minime poenitendum excerpo. 
 
 M. Liberalius, jucundius, conducibilius suadere 
 tibi nihil potuissem; supra setatem sapis. 
 Diebus festis, quid rerum agis ? 
 
 D. Ad exercendam memoriam, de Poetis veteri- 
 bus, item ex Cicerdne, Livio, Sallustio, locos 
 insignes edisco, quia te id in laude ponere 
 non sum nescius. Prseter ista in Grsecis non 
 parum temporis, colloco. E sacris auctori- 
 bus ad animum emendandum etiam sa?pe 
 aliquid lego. 
 
 M. Probo summopere institutum. Quid? diem 
 vacationis totumne dum cubitum conctdas, 
 in ludo exigis? 
 
 D. Deus averruncet ; ne tu suspicere me unum de 
 inertium illorum esse sodalitio, qui ludum 
 et ferias imprimis, studia in postremis 
 numgrant. 
 
 M. Quid ergo facis ? 
 
 D. Ubi boras aliquot corpus animumque jucunde 
 recreavi, et ad omnem me hilaritatem edudi, 
 mihimet receptui cano, ad libellos regredior. 
 Nam me quemcumque diem, quo non didi- 
 c6rim, perdidisse statuo. 
 
 M. Quam non invito ad aures sermo hie tuus ac- 
 cessit I O te solertissimum, o summe indus- 
 
Dialogues, 859 
 
 trium adolescentem? Tu non aniandus? 
 Tu non gestandiis in sinn? Mane in hac 
 ratione semper teque ex ea lucrum emolu- 
 mentumque uberrimum, et immortalis glorise 
 splenddrem acquisiturum spera. 
 
 Pont ANUS, s. j. 
 
 54:. — Pecunia Petitur; Mutuo Datur. 
 
 Juvenalis^ Clemens. 
 
 J. Vis a me magnam inire gratiam, Clemens, 
 amicorum optime? 
 
 C. Nihil libentius quam tibi gratificMus fu6ro, si 
 quideni penes me res ipsa erit. 
 
 J. Malo nimis omine hodie descendi in fossas 
 urbisludendi gratia: omnem amisi pecuniam. 
 
 C. Numquis tibi crumenam prsecidit ? 
 
 J. Lubet tibi ridere ; mihi non item. 
 
 C. Quidni? 
 
 J. Exhausti sunt loculi perdendo. 
 
 C. Quo lusu certasti ? 
 
 J. Ut hodie ego scopulum transfixgrim? Irascor 
 mihi, cum recognito. Non secus deerravi ac 
 si captus fuissem ociilis. 
 
 C. Sed quid est in quo tibi commodare possim ? 
 
 J. Da mihi mutuas centesimas triginta quadra- 
 gintave. 
 
 C. Non tantum nunc habeo praesentis pecuniae. 
 
 J. Quantum quaeso ? 
 
 G. Nescio, nisi crumenam inspexSro : ecce tibi 
 centesimas triginta. 
 
360 Guide to Latin Conversation. 
 
 J. Da mihi mutuo dimidium, nisi incommftdum 
 est. 
 
 (7. Totum, si usus est, accipe. 
 
 J. Inurbanus sim si te prorsus pecunia spoli- 
 avero. 
 
 0. Hodie non egebo : universam accix)e. 
 
 J. Accipiam ergo: sed quod sine incommodo fiat 
 tuo. 
 
 (7. Ne verere. 
 
 J. Amo de te ista tarn prompta benignitate. 
 
 (7. Si quid aliud poscis ne parcas. 
 
 J. Keddam ab ob5lum, Deo volente, quum pri- 
 mum eras te videro. 
 
 <7. Illam mitte sollicitudinem : nondum est opus 
 mihi. 
 
 J. Nolo esse in alieno sere : ego vero reddam nec 
 sine foenbre. 
 
 (7. Vale. Ego domum me confgro. 
 
 J. Ego sodales reviso et lusum repSto. 
 
 (7. Faxit Deus, ut melidri auspicio it6res. 
 
 J. Alit ludentem spes victorise, et ipsa dies quan- 
 doque parens, quandoque noverca est. V ale 
 in crastinum. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 55 . — Vale Dicitur in Amici Discessu. 
 
 BlasiuSf JodochuSy Paschasius. 
 
 B. Heus, Jod5ce: num es domi? 
 
 J. Non sum. 
 
361 
 
 Dialogues. 
 
 B. Impudens! non ego te audio loquentem? 
 
 J. Imo tu impudentior: nuper ego famulo tuo 
 credidi, te non esse domi et tu non credis 
 mihi ipsi? 
 
 B. ^quum dicis : par pari retulisti... Sed tu mihi 
 videris cochleae ex more vitam ag6re. 
 
 J. Qui sic ? 
 
 B. Quia perpetuo domi latitas, nec usquam pro- 
 repis. 
 
 J. Est quod agam domi : foris mihi negotia non 
 sunt. Neque tarnen sum tetricus: si pro- 
 deambulare lubet hodie, non recuso. 
 
 B. Plane videtur utendum hoc coelo. 
 
 J. Utamur: adsciscendus est unus et alter socius. 
 
 B. En opportune se nobis ofFert sodalis percom- 
 modus; lepidusest adolescens: consalutemus. 
 
 J. Paschasi, salye: te quaerebamus. 
 
 P. Immo valete, sodales amicissimi. 
 
 J. Quo cogitas ? 
 
 P. In patriam. 
 
 B. Quidum? 
 
 P. Sic est : arcessor a patre. 
 
 J. Numquamne es reversurus? 
 
 P. Numquam, ut oplnor. 
 
 J. Siccine igitur nos relinquis ? 
 
 P. Ita necesse est. 
 
 B. Me misSrum ! Ubi deinceps similem nanciscar 
 socium ! 
 
 P. Ne te sollicitet discessus mens : mei sirnilium 
 sat vilis est copia... Prseterea absentes cor- 
 p5re, praesentes animis erimus. 
 
 J. Quandoquidem te a nobis distr^hit necessitas, 
 ferendum est. 
 
862 Guide to Latin Conversation. 
 
 P. Quas ultro citroque dabimus epistblas, fovebunt 
 pristinam amicitiam. 
 
 B. Seri bam ego certe creberrimas. 
 
 J. Imo te silentem lacessam. 
 
 J\ IN^on id patiar ut meo facias merito. 
 
 P. O quam triste divortium ! 
 
 P. Quid agam? Patris voluntati parendum est. 
 Longiorem moram non patior : jam, ut credo, 
 aurlgam moror: properandum est. 
 
 B. Quoniam non est mora tibi libera, vale: sit 
 iter tibi felix ac commodum. 
 
 J. Opto tibi incolumern in patriara adventum. 
 
 P. Maximas ago gratias, et vicissim omnia precor 
 vobis prospSra. 
 
 B. Bene vale. 
 
 P. Valete. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 56 . — Invisitur Sodalis ^ger. 
 
 MansuetuSf Placidus, Charinus, Paterfamilias. 
 
 Man. Charmum familiarem nostrum intellexi 
 laborare adversa valetudine. 
 
 Plac. Doleo sane vicem ejus. At quando morbus 
 ilium corripuit? 
 
 Man. Non itadudum. Vin’ tu mecum unasegrurn 
 visSre? 
 
 Plac. EquTdem volo. Ita nobis prsecipiunt leges 
 sodalium: obtemperemus. Unde autem 
 contraxit morbum ? Non ex intempestivo 
 
Dialogues. * 363 
 
 litterarnm studio, opinor, nedum ex fri- 
 g5re, aiit inedia. 
 
 Man. E crudis mails, pyris, fructibu^ : nam horum 
 puer non alter seque est cupidus atque 
 ille. 
 
 Plac. Quid illi dolet? 
 
 Man. Stoinachus. 
 
 Plac. Lab5rat ex stomilcho? hinc illse lacrymse, 
 certo certius. At quid cessamus? Quin 
 pulsamus ostium ? 
 
 Man. Resiste, Charini patrem video per tern pus 
 egredi : conveniamus. Mi Domine, 
 
 salve ! * 
 
 Pat. Salvete vicissim, adolescentes optimi. 
 
 Plac. Filius, ut valet a stomacho ? 
 
 Pat, Ita, tamen minimus a stomacho metus est. 
 
 Plac. Quo morbo tenetur praeterea ? 
 
 Pat. Ipsi divlnant medici. Suspicantur tabis 
 esse speciem. 
 
 Man. Spero meliora. Superioribus diebus febri 
 quotidiana conflict abatur. 
 
 Pat. Nondum convaluit a febri : jam tertio quo- 
 que recur rit die. Sed quid tarn diu pro 
 foribus VOS detineo ? Tecto, si placet, suc- 
 cedite. 
 
 Man. Pax et salus hisce sedibus sit! et omnibus 
 eas incolentibus. 
 
 Pat. Tantumdem precor et eas ingressuris. Hac 
 me subsequimini in aegroti cubiculum. 
 
 Plac. Licetne cum illo colloqui ? 
 
 Pat. Rogas? Quidni liceret? 
 
 P/oc. Ne, si quietum interpellemus, hoc illi ad 
 morbum praeterea. 
 
364 Guide to Latin Conversation, 
 
 Pat Interdiu somni nullam partem capit, noctu 
 baud multo amplius: innoxii acceditis. 
 Est illi solatio et voluptati consortium. 
 
 Man, Qui vales in prsesentia, mi Charine ? Nihil- 
 dum melius quam heri ? 
 
 Char, Nihilo melius, quin aliquanto pejus. 
 
 Man, Sane doleo : at bono sis ammo oportet. 
 
 Char. Et vos quanam valetudme estis ? 
 
 PLac, ProspSra certe, quae Dei benignitas est. Uti- 
 nam propediem tu quoque valeas perinde 
 ac nos. 
 
 Char, Ubi supgris videbitur, fiat; sin minus aequo 
 amfno ferendum est. 
 
 Plac, Charine, ut corpori tuo male sit, certe ani- 
 mus valet. 
 
 Char, Quid agam ? Impatientia morbus aggra- 
 vescit: contra multum juvat animus in re 
 mala bonus. 
 
 Man. Nondum tibi redditur cibi appetentia? 
 
 Char, Non nauseat saltern stomachus. 
 
 Man. Id felix est famis principium. 
 
 Char. Paulatim restituendam orexin spero, quo- 
 niam febris intermittSre coepit. 
 
 Plac. Nos porro precibus opitulabimus quoad po- 
 terimus. 
 
 Char. Habeo gratiam. 
 
 Plac. Non est quod habeas ; mutua precum sub- 
 sidia pro jure suo sodales exigunt. 
 
 Char. Aliquanto crebrius deinceps commeate in- 
 visendi mei gratia. 
 
 Man. Adhuc metuimus, visendo ne molestiam 
 tibi exhiberemus potius quam officium. 
 iEgris ut plurimum arnica est solitudo. 
 
Dialogues. 365 
 
 Char. Nunc ilia deslnunt morborum fastidia : 
 grati advenietis hospites. 
 
 Man. Non patiar me desiderari, si quid meum 
 oblectat consortium. 
 
 Char. Tua consuetudme nihil est suavius. Verum 
 quid caus80 est quod Placidus nos tarn raro 
 visat? Quid accidit. 
 
 Plac. Non licuit per valetudmem matris. 
 
 Char. Mne vero ? An et morbus illam corripuit ? 
 
 Plac. Gravissimus. Dies sunt plus minus viginti 
 cum decubuit. 
 
 Char. Accipio excusationem. 
 
 Plac. Jam defuncta est periculo. Deo sit gratia. 
 
 Char. In postgrum recurres frequentior. 
 
 Plac. Ita. Si quid a me neglectum est, crebra 
 consalutatione pensabo. 
 
 Char. Optatus advengris. 
 
 Man. V aletudinem fac cures diligenter, Charine, 
 et vale. 
 
 Char. Valete et vos in proximum congressum. 
 
 Plac. ItSrum atque itgrum vale. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 57.~Vestientes se et Keliqua Peragentes. 
 
 CalixiuSi Adolphus^ Henncus, Sympertus. 
 
 C. Adolphe. 
 
 A. Hem quid est? 
 
 C. Veni hue sis. 
 
 A. Quid hie homo vult? 
 
366 Guide to Latin Conversation. 
 
 C. Quid ais? 
 
 A . Qua de re ? 
 
 C. Cur piget te magis attrahSre sursum caligas, 
 thoracique astrigmentis istis quae plurima 
 dependent subligare : ut pulchre, sine plicis 
 atque rugis adhaereant pedibus undique, uti 
 meas vides adhaerere? Nam hoc neglig6re 
 quid est aliud quam segnem et desidiosum 
 velle argui? 
 
 A, Novimus te <f)i\6KaXov et munditiorem ipsa 
 munditia. Porro meas ille indoctus sartor 
 nimium laxas, nimium longas fecit, nihil 
 attrahendo proficio. 
 
 S. Tune fregisti hanc mathlam, Henrice? 
 
 H. Apage cum istac insimulatidne, nuces jug- 
 la ndes, castaneas, amygdalas fregi multas, 
 hoc scio. 
 
 A. Quis autem pectinem meum sublegit? 
 
 C. Ne clama, en ilium tibi. Ego ante usus sum 
 quam tu experrectus es, quia meum nescio 
 ubi deposuerim. 
 
 S. In risco videbam heri. 
 
 C. Visam. Pern elocutus es ; hie est. Pecteigitur 
 caput, Adolphe. Primum, uti suadent medici, 
 radiis rarioribus, turn densioribus a bregmate 
 in occiput, rursumque ab occipite in sinciput 
 ducito : sic enim pori aperiuntur et exhala- 
 tionibus caput levatur. 
 
 A. Obtempero, ac vellem hanc me citius medicl- 
 nam docuisses. Da inductorium, calcei sunt 
 angusti et breves. 
 
 S. Ut stridet sponda mea? ut item crepidse meae, 
 et hoc quod calco catapetasma scirpeum ? 
 
Dialogues. 367 
 
 C. Fnlmenta lecticae tuse, Adolphe, quam cariosa 
 sunt? 
 
 A. Non minus tua, si aspicias et si scruteris, for- 
 sitan musciilos aliquot invenies, qiios tibi 
 culcita tua stramentitia progenugrit. 
 
 C. Sentlrem, si quid esset vernulorum istorum 
 domi mese procreatum. 
 
 H. Globiilos thoraci assutos unumquemque ocello 
 suo fac indas, Adolphe : ne ut ventridsi 
 abdomina, eo infra aperto, sub interiore tu- 
 nica ventriculum tuum spectandum inggras. 
 
 A. Euge, calcedlos tuos nitidissimos vinculis suis 
 obliga ne laxi in pedo haereant. 
 
 C. Hie tapes de pariSte cadet, tot passim abjunctis 
 anniilis quibus ad uncinulos suspendebatur. 
 Symperte, providebis ut commodius pendeat. 
 
 S. Providebo. Quo pedem, Adolphe? 
 
 A. Etiam tu interrdgas? deorsum ad abluendam 
 frigida et faciem et manus. CsetSrum guttus, 
 polliibrum, ut scitis immunda sunt. Demus 
 ancillse teruntios aliquot, ut permundet: 
 interim ad salientem lavemus in atrio. 
 
 C. Continuo te sequgmur. Tolle tecum lintea 
 quibus nos extergemus postquam laverimus. 
 
 S. Tu Henrice. ut aspersus es atramento? ut 
 digitos habes sordidatos ? Calida opus tibi 
 sit, non frigida, et pondo smegm^tis. 
 
 H. Eo diligentius lavabo. 
 
 IS, Erica item cilia et palpgbras, sunt ibi sordes: 
 nec minus auriculas, et gargarizabis ter, quod 
 ad fauces collumque purgandum valet. 
 
 H. Doctum ne doceas. 
 
 G, Eamus, ego obserabo cubichlum. 
 
368 Guide to Latin Conversation, 
 
 S, Clavim autem in porta relinque, ut nuper, 
 unde cleptatum irrepens quispiarn, iterum 
 raihi scabellum auferat et pulvillos deinde : 
 ac nisi gravis sit nimium, grabatum cum 
 ipso lecto et toralibus. 
 
 C. Nullus est hoc meticulosus seque. 
 
 S. Si spondes te damnum prsestaturum, non me- 
 tuam. 
 
 C, Spondeat Henricus, mihi non est otium. 
 
 H. Ain’ vero? 
 
 G, Certe, inquam. 
 
 PONTANUS, s. J. 
 
 58 . — CUBITUM Discessuri. 
 
 PcedagoguSy LucioluSy AmanduSy Pueriy PateVy 
 Mater, 
 
 Peed. Heu ! puSri, jam satis superque lusum est a 
 coena, quantum videlicet nunquam ant6- 
 hac. Dormitum censeo allquando disce- 
 damus, quandoquidem istuc hora nos ad- 
 monuit. 
 
 L. Hora? Numerastine, Amande, octavam? 
 
 A, Ego vero numeravi, ac pridem. 
 
 L. Cur tu reticebas ? 
 
 A. Quia juvabat ludendo tempus extrahgre, et 
 alienas partes atque munus arrogare mihi 
 nolebam. 
 
 L. Astute ! 
 
 Peed. Amande, quid vetbi ego ex te audio? 
 
 A. Habes causas. 
 
Dialogues. 369 
 
 Peed. Quae istaec religio incessit?... Tibi edico, in 
 post6rum pace mea arrSges licet, et simul 
 octavam pomeridianam audiSris, mihi 
 aurem vellas. 
 
 A. Si ita vis. 
 
 Peed. Nempe ita volo. 
 
 L. Necdum est capido somni: ne prohibe nos, 
 amabo, adhuc aliquantisper hac tarn bell a 
 et optata lusione contendere : paululo con- 
 tent! erimus. 
 
 P(zd. Arcessit nos somnus, qui, quam mox cubilia 
 vestra ascenderitis, tarn mox utrumque 
 complectetur. EtSnim puerdrum est aman- 
 tissimus. Estne aliter ac dixi ? 
 
 A. Hand aliter. 
 
 Peed. Ite prae. 
 
 L. Ecce imus. 
 
 Peed. Caeterum antgquam in cubiculum nos ab- 
 damus, parentibus pro consuetudine di- 
 cenda est salus, porrigendaque prius oscu- 
 lata manus dextera, poplitibus modice 
 curvatis, id quod boni liberalesque pueruli 
 factitare consueverunt, et ego vos sic 
 institui. • 
 
 A. Adeamus igitiir, adesse festinato. Pater mi 
 carissime, et tu mater suavissima, bene 
 valete in banc noctem: nos ad quietem 
 capessendam proficiscimur. 
 
 L. Salvus esto in crastinum, pater, salva esto, 
 mater. 
 
 Pat. Quid? sopor ocellos vestros obtegSre pro- 
 p6rat? Utinam quiescatis ambo tranquil- 
 lissime usque in lucem. V erumtamen non 
 24 
 
370 Guide to Latin Conversation, 
 
 usque adeo in multam lucem. Septem 
 horse vel pu6ris putantur sufficSre. INihil- 
 ominus ego vobis octavam et aliquid etiam 
 ultra indulserim. 
 
 A. Istud tibi est in manu, pater. 
 
 Mat. Dominus Jesus vigilantes vos juxta atque 
 somno consopitos ab omni malo pericu- 
 loque semper custodiat, filiSli mei. 
 
 P. Spero equidem banc noctem eventuram nobis 
 
 ex sententia. 
 
 PONTANUS, s. J. 
 
 59 .— E Somno Suscitati, Precatio Matutina 
 Calixtus, Adolphus, Menricus, Symperius. 
 
 C. Benedicat nos hodie Deus Pater per quern conditi, 
 et Films cujus diror morte a sempiierna morte 
 vindicati et Spiritus Sanctus, per quern ablnii 
 et sanctificaii sumus. Jam lucis or to si d ere. etc. 
 Surgite contubernales, surgite Adolphe, 
 Henrice, Symperte. Ecquid audistis? Ex- 
 pergiscimini. Tacent; cSrnite, ut valvis 
 reclusis clarissima se lux infudit. Surrectu- 
 rine estis, an non ? 
 
 A. Quid tu (malum !) nobis ista borribili vocifera- 
 tione somnum abrumpis? Quid gannis? Quid 
 vis ? atra bilis te agitat ? 
 
 C. Surgendum est tibi, deserendus nidulus. Heus, 
 heus! surge. 
 
 A. Cessa sic bos clamores edSre. Enimvero pro- 
 fecto non possum. 
 

 Dialogues, 
 
 371 
 
 C. Profecto potes. 
 
 A. Connivi potius hac nocte quam dormivi, eam- 
 qiie plenam timoribus et miseriis habiii; 
 plimibeum gero caput. 
 
 (7. Et cujusnam erant illi rhonchi? 
 
 A. Nullos sensi rlionchos, absiste hinc. 
 
 C. Non igitur verum loquSris, te connivisse, sonino 
 approbe irrigatus, summersusque jacuisti, si 
 rhonchos, et quidem tantos, rainime sensisti; 
 ego sensi. Surge, non piger sed ipsamet 
 pigritia. 
 
 A, Ah! Calixte, nimis hoc quidem inhumaniter 
 et valde importune, sine pauxillum : sic tibi 
 obtingant, qu ecumque exoptas bona. 
 
 C. Littiri loqueris; Hen rice, corripe e strato 
 corpus. 
 
 Quota est hora? 
 
 Quinta. 
 
 Erratis nterque, tu et horologium. Adhuc 
 nox atra cava circumvolat umbra 
 
 C. Scilicet in oculis tuis. Faxo mox adducfitur 
 faber, qui forcipibus illos tibi aperiat. Ex- 
 cute noctem, -lormitator. Quin surgis? 
 
 H. Obtundis, jam primum versavi me in alterum 
 latus. 
 
 (7. O Christe, etiam hie stertere vult in meridiem. 
 In eodem ludo videntur docti ad somno- 
 lentiam. Sed est vocis sat. Symperte, 
 surge. 
 
 S. Dictum ac factum, surgo. 
 
 C. Te laudo, hand somniculosus es. Vos nisi e 
 vestigio surrexeritis, renuntiabo Magistro, 
 ut vapuletis pro jentaculo. 
 

 372 Guide to Latin Conversation. 
 
 A, Quod tibi Deus Opt. Max. pro tuo prandio 
 largiatur. Facessant min?p. 
 
 C. Ut oscitant? Ut brachia tanquam in cruce 
 suffigendi distorquent? Ut capita scalpunt? 
 Ut oculos Meant ? Quasi vespertiliones lucem 
 indignantur. 
 
 Nonne hie dies est festus? 
 
 Cur tu istud quseris? 
 
 Quia de more ad sextam liceret somno recreari. 
 Negotiosus, seu pro festus est, non festus. Sed 
 conticeseite dum solitam precation em ex- 
 pedio: attendite, animosque vestros ad Deum 
 transferte. 
 
 A. Hoc agimus. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 00.— Sese Vestibus Exuentes, Preces Ante 
 
 SOMNUM. 
 
 Pcedotrihaj Justus, Fulgentius, Demetrius. 
 
 P. Quorsum vos cunctamini? Detracto amictu 
 usque ad subuciilam, suo se lecto quisque 
 commendet. Auferte moras, ego actutum 
 hue revertar. Quod nisi cubantes invenei o, 
 postea virgarum vicibus exarati cubabitis. 
 Prsenuntiavi cladem : prohibete a vobis vim 
 meam. 
 
 J. Nescio quomodo nodus geminus et arctissimus 
 in ista ligiila coriacea mihi extitit; quseso, 
 adjuva me, Fulgenti. 
 
Dialogues, 373 
 
 F. Quam miiltis astrigmenti et quam scite hie su- 
 bligar thoraci alligavit. 
 
 D. Sic oportet. Ast ego, aspice ut labSrem in 
 abstrabendis caligis. 
 
 J. Quare ! 
 
 D. Quia ex deambulatione enjusque hodierna pe* 
 des et crura aftatim sudore iminaduerunt. 
 
 J. Adjuvabo te. 
 
 F. Mibi vero quis subibit auxilio ? 
 
 J. In quo tandem? 
 
 F. Vellem sane alter vestrum purgaret calceos 
 meos; oppido lutulenti sunt. 
 
 J. Tute, ut reor, ad istam rem non male aptus 
 es: sufFicis, mibi quoque prseter me nullus 
 est servus. 
 
 F. Haccine gratiam refers? Phy, ut olidi sunt 
 calcei tui lintei ? 
 
 J, Mirum ni balsamum spirent, aut pastilles, aut 
 stactem atque casiam oleant, gestavi duobus 
 hebdomadibus. 
 
 F, Certe quidem pro istis allium, hircum, sueni 
 olent. Dares lavandos. 
 
 J, Darem utique, si alios retulisset mulier quae 
 lavat. 
 
 D. Oh! quid tu, Fulgenti, hoc tempdre et loco de 
 diploide tua pulv6rem exciitis? Oculos, aures, 
 nares, faciem mibi comples. Fac modum. 
 An nondum etiam? Quia parcis, inquam, 
 mibi TTpay/mara? 
 
 F. Ubi ergo, et quando excutSrem ? 
 
 D. Foris. 
 
 F, Non ausim foras ire sine thorace. 
 
 D, Ad fenestram procedures saltern. 
 
374 Guide to Latin Converersalion. 
 
 F, Nec ibi honestnm est in indusio conspici a 
 prsetereuntibus. 
 
 D. Par reponam quod te mordeat. Quorsum tot 
 fibulae? Ad orn amentum scilicet superva- 
 caneum, atque ad dissipandasetdispergendas 
 pecunias. 
 
 F. Tua quid interest ? 
 
 J. Commutemus, Demetri, cingulos. Eia annuito. 
 
 D. Tamne blanditur ociilis tuis meum ! 
 
 J. Et quidem multo ante hunc diem. 
 
 I). Quid dic6ret praeceptor? 
 
 J. Nihil prorsus, ne vereare. 
 
 D. Qui periculum amat, etiam in re levi, nae ille 
 baud mecum sentit. Verumego periscelides 
 seu facias crurales tuas validius optaverim 
 quarn tu istam zonam meam. 
 
 J. Posterius hoc dicis quam credidi. At tu, Ful- 
 genti, in area tarn alta, tarn longa, tarn lata, 
 quid habes? 
 
 F. Quid hoc autem ad te attinet? libros nonnullos 
 philosophicos. 
 
 i). Hui philosophicos 
 
 F, Ita, philosophicos, quibus me usurum spero, 
 postquam aevi florem contigero : aliquot in- 
 dusia, femoralia bina, tibialium paria duo, 
 interulam elegant! opere contextam, pileum 
 sericum, et quatuor tenuissima tela, perque 
 angiilos acu picta sudariola. Adhsec totidem 
 collaria rugata linea, quibus, novo invento, 
 collum circumdare mos increbuit. 
 
 J. Malo ego collaria indusiis continentia, plana, 
 super oram vestis aliquantum projecta, 
 quales sacerdotes litteratique viri gestant. 
 
Dialogues, 375 
 
 D. Quam comm5dura est conopeum hoc, quo mus- 
 cas et ciillces arces ? 
 
 J. Beatus ter et amplius si quid etiam ad arcen- 
 dos polices. 
 
 D. Obsgcro tu mihi armorum tuoriim tegumento- 
 rumque pauxillulum comm6da, quibus te 
 adversus illorum insultus morsusque coin- 
 munire soles atque defendgre. 
 
 F. V?e inisSro. Ut se isti impudentissimi scele- 
 ratissimique sacrificatores meo sanguine hac 
 nocte ingurgitabunt: intggros alo exercitus, 
 et sum stigraaticus toto corp5re. 
 
 D. En pnneterea lecticam spatiosam, perquam me 
 volutare possum ut libet. En culcitram 
 plumeam, non uti vestrae, lana inculcatam : 
 pulvinar longum, cervical mollissimum, 
 tor alia candidissima, stragulam vestem 
 splendid issim am ac principe dignam. 
 
 J. Ideone arctius dormis ac nos? qui sestate, ut 
 nuric, gausapmis tegimur laxis: cortinas 
 sericas, tuasque exoticas delicias nihili pen- 
 dimus. At, at! Praeceptor redit, sileamus, 
 et in lectum perniciter. 
 
 P. Comprimite linguas. Siccme hoc figri ? An 
 istuc est colgre vespertlnum silentium ? 
 Cras pro his meritis condigno vos affi- 
 ciam pretio. Cur non occlusisti valvas, 
 Juste? 
 
 J. Oblltus sum. 
 
 P. Solemnem precationera edidistis? imo earn 
 quoque, ut suspicor, obllti estis. Vide quam 
 parum religiosi sunt isti adolescentes; sic 
 somnum carpsissent, Deique, suique, mei- 
 
376 Guide to Latin Conversation, 
 
 que funditus immemSres. Nonne ha?c tua 
 hebd^mas est, Deraetri? 
 
 D. Equidem est. 
 
 P. Ergo age, dum vestimenta pono ad cubandum, 
 interea loci pie pronuntia solitas preces, et 
 singuli junctas manus coelo attollite. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 6f. — Pn^PARATIO AD CONVIVIUM. 
 LaurentiuSf Archimagirus, Anthrax. 
 
 L. ArcbimagTre, rogat hems, num parata sint 
 qu8e coquenda in prandium, an nondum 
 etiam? 
 
 Arc. Vix sonuit undecima et me moratnr JudCcus 
 obsonator noster, Dromo, spartam cape, 
 curre in forum piscarium curriculo, adfer 
 quos mercatus es pisces : et accelSra. 
 
 Ant. Modo obsonator Judocus rediit: advexit sal- 
 monem, acipenserem, raias, ostrea, soleas, 
 pisces alios varii generis. 
 
 Arc. Visam: ades hue. Anthrax: pisces igni 
 
 superposui in cacabo; hi ne decoquantur 
 tibi cautio sit. 
 
 Ant. Dabo op6ram. Tu, Laurenti, quoniam adstas 
 otiosus, parumper despumato, dum ego 
 abeo allaturus ligna arida hinc extrue 
 proxima. 
 
 Arc. Quae est hsec ignavia? mytili nondum sunt a 
 sordibus purgati. 
 
 Ant. Unus ego expurgandis non sufficio. 
 
Dialogues. 377 
 
 Arc. Abi, accersiturus unum atque alt^rum, qui 
 nobis hac in re op6ne paulum tribuant. 
 Laurenti, exige canem ilium e cullna fuste 
 querneo : evertet ollas. 
 
 Ant. Felis dimidiatum pene butyrum devoravit. 
 
 Arc. Hoc tibi vitio datur. 
 
 Ant. Mihi autem? 
 
 Arc. Tibi vero. Quin arcabas ilium a butyro? 
 
 Ant. Non prievideram. 
 
 A?’c. Cav^e cuiquam dixeris praeterea, nam, hems 
 si resciverit, tu illi poenas tergo pendes. 
 
 Ant. Quid hac faciam aselli cauda. 
 
 A rc. Cedo ut igni superponam : tu adfer croticulam. 
 
 Ant. Num is asellus erat recentior? 
 
 Arc. Caput consule: en ut rubent branchiae: id in- 
 dicium est certissimum. Aquamne in 
 ahenum infudisti, quod jusseram? 
 
 Ant. Etiam supra focum appendi. Quid postea. 
 
 Arc. Fac ut bulliat aqua, quo celerius excoquatiir 
 Lucius fluvialis. Nimium modo attollis 
 ahenum, modo dimittis; serva medium. 
 
 Ant. An aceti guttas aliquot instillabo, quo piscis 
 sapiat acrius ? 
 
 Arc. Tu fac ipse sapias et abstine. Instillabis ace- 
 tum cum tibi praecepero. Laurenti, ad- 
 mone architriclinum, mensarn ut sternat: 
 interea temporis csetSra fercula appar- 
 avero. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
378 Guide to Latin Conversation, 
 
 02, — Mensje Extructio. 
 
 LaurentiuSj A rchi tricl inus. 
 
 L. Heus, heus, ArchitriclTne, adesdum extrue 
 ocyus mensam ; est enim tempus prandendi. 
 Herus praestolatur convivas. 
 
 A. Jam unum id ago: sis mihi paululum sub- 
 sidio, quseso te. 
 
 L, Non recuso. Ubi est mappa? 
 
 A. Jacet in scrinio sub mensa. 
 
 L. Ubi autem orbes sunt stannei ? 
 
 A. Kespice : sunt ad manum supra abacum. 
 
 L. Papa?! ut relucent non secus ac tersum specu- 
 lum. 
 
 A. Hoc meis debent manibus: heri ad sudorem 
 defricui. Mantile mundum singulis impone 
 orbibus: juxta vero cultrum cochleare. 
 
 L. Monstra mihi sallna, implebo sale : ubinam 
 sunt? 
 
 A. Foris propter januam triclinii yidebis arma- 
 rium: aperi, illic invenies. Una adfer canis- 
 trum. 
 
 L. Scio consuetudinem : addam sub unumquod- 
 que mantile panem triticeum candidum. 
 
 A. Sicut dicis. Panem autem secundarium seca 
 in partes oblongas, ut circumferatur cupi- 
 entibus. 
 
 L. Videtur hie panis non recens. 
 
 A, Ne te crucia: abi, statue sallnum hoc in 
 medio mensse : ego aquam hauriam exter- 
 gendis cyathis vitreis, et cantharis. 
 
 L Jamjam operam tibi navabo. 
 
Dialogues, 379 
 
 A, Cave ne illidas illos in marginem situlse et de- 
 fringas, crystal lini sunt et cari. 
 
 L. Quotquot opus est eluere ? 
 
 A. In singulis convivas bina vitra; altSrum vina- 
 rium, altgruni cerevisarium 
 
 L. Nu mqu id deside ratur prseterea? 
 
 A, Sedilia adferamus e proximo conclavi. Nunc 
 confiisa suo qu\^que loco reponamus, Cceno- 
 culum instructum est: adsint convivse, ubi 
 libugrit. 
 
 L. Patrem familias commonefaciam. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 63 . — Narratio Convivii. 
 
 Donatus, Simon. 
 
 D. Age quoniam nunc otidsi sumus, narra mihi, 
 qiieeso, aliquid de hesterno convivio, in- 
 structo domi tuae. 
 
 S. Quid de illo scire cupis? 
 
 D. Primum, qui convivse fuerint: deinde quam 
 lautum et opiparum convivium. 
 
 S. Convivae fuere hi praecipui: Consul es duo, 
 urbis praefectus, alii tres primae notae e sena- 
 torum numero. 
 
 D. Nostme viros? 
 
 S. De facie quidem, sed edrum non teneo nomina. 
 
 D. Quis accubabat in capite mensae ? 
 
 S, Rogas? Pnefectus urbis. 
 
 D. Tu vero ubinam? 
 
 S. Egdne homuncio cum tantis viris epularer? 
 
3'^0 Guide to Latin Convermtion, 
 
 Satis mihi hoc honorificum fuit, quod 
 ministrarem. 
 
 L. Habeo de convlvis satis: nunc exspecto de 
 convivio. 
 
 S. Longum est singula enarrare fercula: dabo 
 tam( n opgram, ut aliqua ex parte expleam 
 desiderium tuum. 
 
 D, Succedamus sub porticum, ut in umbra com- 
 modius fabulemur. 
 
 S. Accipe ergo mensse principium. In primis 
 apposita? sunt pernje salitse, linguae bubulae 
 fumo et sole indiiratae, 
 
 jD. Nempe ad excitandum appetentiam et sitim 
 acuendam. 
 
 S. Nempe sicut dicis. Eodem ordine interposita 
 sunt acetaria e lactucis, asparagi, minutalia 
 vitullna cum ovorum solidis vitellis, et plura 
 alia. Atque hie missus primus fuit. 
 
 T). Nibilne interim bibitum est? 
 
 S. Indigna bomine quastio. Sed de potibus agam 
 posterius ; sine me cibos expedire. 
 
 I). Prosequere; ausculto. 
 
 S. In stcundo missu baec fere fuerunt: artocreas, 
 pulli gallinacei elixi cum intiibis candidissi- 
 mis, caro bubula, vervecina; suilla recens et 
 salsa. Sed hie fabulatum fuit plus quam esum. 
 
 D. Nil miror: desiderabatur condimentum. 
 
 S. Quodnam? 
 
 I). Fames. Nam ut in adagio: Optimum envdi- 
 meuLum est fames. 
 
 S. Fames non deSrat, verum assa expectabantur. 
 
 D. Ft ego expecto : veniamus ad tertium missum. 
 
 S. Assa haec fuerunt apposita: pulli columbini; 
 
Dialogues, 381 
 
 anser farttlis, nefrendes castaneis farti cuni- 
 cilli et armus vervecinus, duae perdices 
 junctae cum lepusciilo. 
 
 D, Unum mihi videtur praetermisisse. 
 
 S. Quid illud est? 
 
 D. Nullane erant condimenta? 
 
 S, V aria erant embammata, seu intinctus sapdris 
 exotici, singulis propemodum ferciilis addita. 
 Nec vero defugrant capparides, mala aurea, 
 citrea, olivae conditivae. 
 
 D. O quot gulae irritamenta ! 
 
 S. Tandem cum jam nemo amplius quidquam 
 attingeret, jubet pater inferri bellaria, in 
 quibus haec fuerunt inter caetera: caseus re- 
 cens et vetus, placenta a pomis, oryza in lacte 
 cocta sacch^ro et cinnamo dense conspersa. 
 Armen iaca mala, ficus cerasa, uvae passae, et 
 alia quae nunc mihi non occurrunt. 
 
 i). Age vero, quale vinum appositum fuit? 
 
 S. Si de colore quaeris, album fundebatur, rubrum 
 et flavum, omnia generosissima: commenda- 
 bant plerique Ehenanum pauci bibebant 
 Gallicum, vix aliquis delibabat Hispanum. 
 
 D. Quis fuit prandii exitus? 
 
 S. Ubi pater vidit con vivas omnes jam saturos 
 edendo et bibendo, ordine tolluntur omnia: 
 datur aqua odorifera manibus abluendis. De 
 more Deo gratias agimus. Denique ad con- 
 vivas pater inquit: Mihi, qu?eso, ignoscite, 
 quod pro dignitMe non ampliter satis ex- 
 ceperim. Contra Prsefectus urbis objurgat 
 eum, quod tarn magnifico et sumptuoso 
 appariitu convivatus fuisset. His dictis, 
 
382 Guide to Latin Conversation, 
 
 surgunt e mensa universi. Magna pars vale 
 dicto, statim discessit: ca?t6ri manent slant es 
 in aula et confabulabantur. Nonne ego tibi 
 lautum exstmxi convivium ? 
 
 D. Tali convivio ego nunquam interfui. 
 
 S. Ah! gaudeo, nunc saltern stomacho tuo a me 
 factum esse satis. 
 
 D. Et tamen nihilominus quam antea esurio. Ego 
 te ad merendam invito, unde non abeag 
 famelicus. 
 
 S. Eecipio. 
 
 B. Quid? 
 
 S. Me esse venturum si voces. 
 
 D. Earn us. 
 
 Van Toeee, s. j. 
 
 64 . — Pecgata in Templo Committi Solita. 
 
 Prceceptor, Ccesarius, Lucianus. 
 
 P. Age, Csesari, et tu, Lucia ne. qua tide ac dili- 
 gentia gessistis munus vobis impositum, 
 observandi ea quse pracipue peccari solent 
 inter missse sacriticium. 
 
 C. Ego quidem ea duntaxat observavi qua.* defectu 
 peccari animadverti. ^ 
 
 L. Ego vero quse immodico studio et exuberantia. 
 
 P. Hand van?p, mihi credite, inutilesque accideu. 
 observationes hujus generis. Itaque, dum 
 recitantur, omnes diligenter attendant. Vos 
 incipite jam illas enunciare; sic tamen, ut 
 
Dialogues, 383 
 
 suum cuique peccilto oppositum peccatura 
 ex adverse respondeat. 
 
 L. Sic agere jam apud nos statueramus. 
 
 C. Sunt, qui templum dum intrant, sibi non adhi- 
 bent aquam lustralem. 
 
 L. Et sunt, qui plus seque adhibent, nec enim mode 
 frontem, sed guttur etiam aspergunt. 
 
 C. Aliqui signum crucis expressuri, tarn leviter 
 id agunt, et ita perpSram, ut nihil minus 
 effingant quam signum hujusmSdi. 
 
 L. Alii contra ita por rectum efFormant, ut a fronte 
 ad umbilicum pertingant. 
 
 C, Multi Deo altare versus hondrem non habent. 
 
 L. Et multi^iuoque plusquam semel habent, toties 
 ferme acclinantes corpus et pedibus reducen- 
 dis perstrepentes incondite, quot sunt in 
 templo arie et sacra signa. 
 
 C. Vidi qui nulla id poscente causa legitima, sacro 
 intersunt considentes, aut stantes, aut alt^ro 
 tantum submisso genu. 
 
 L. Et vidi etiam, qui non satis rati, flexis humi 
 prostare genibus, ita insiiper procllnant, 
 prosternuntque se, ut videantur osculari 
 velle pavimentum, ne turn quidem stantes 
 pedibus, cum recitatur evangelium. 
 
 C. Sunt qui neque precantur Deum, neque ullam 
 edunt aliam significationem hominis erga 
 res divinas pie afFecti. 
 
 L/. Sunt pariter, qui assiduas quidem fundunt 
 preces, at labiorum motu, collisuque ita 
 sondro, ut exaudiantur a circumstanti- 
 bus. 
 
 C. Subrident quidam cum precantur. 
 
384 Guide to Latm Conversation. 
 
 L. Et vultum nonnulli distorquent flebilem in 
 modum. 
 
 C. Quosdam v'deas, qui manus habent to to illo 
 tempore in peram insertas, aut immissas in 
 inanicam. 
 
 L. Et cernis quosdam, qui manus pro pect5re con- 
 junctas aut consertas teneant quidem : at non 
 sine specie quadam assimulatse pietatis. 
 
 C. Sunt qui se per idem sacrum tempus, aut foede 
 scalpant, aut indecore fricent. 
 
 L. Et sunt qui crebrius sibi tundant pectus. 
 
 C. Quidam indesinenter tussiunt et exscreant. 
 
 L Quidam vero, alta ducunt vibrantque suspiria, 
 ut satis ex longinquo feriant ai4res. 
 
 C. Bene multi oculos intendunt in omnes partes. 
 
 L. Alii clauses habent, aut uni loco defixos immo- 
 biliter; aut sursum arrectos, sic ut nihil 
 ociili appareat prseter album. 
 
 P. Abite, egregii estis; sane meremini, prseclari 
 quidpiam ut quaeram in mea cist el la, quo 
 laborem a vobis susceptum remunSrer. Cae- 
 tSrum, date omnes opfiram, ne recidat in 
 vanum recensio hujusmodi, neu quis vestrum 
 deinceps quidquam committat simile. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 65. — Ministerium Sacri. 
 
 Vincentius, Silvius. 
 
 V. Quid trahis moras, Silvi? nostrae sunt vices 
 inserviendi sacro. Jamdudum campanae 
 
Dialogues, 385 
 
 signum datum est. Haud dubie moramur 
 sacerddtem. 
 
 S. Quis facturus est rem sacram ? 
 
 V. Sacerdos, qui per aestatem consuevit coram 
 studiosis facere. 
 
 S. Qui scis illud ? 
 
 V. Modo transivi per sacrarium, vidi induentem 
 se vest! bus sacris. 
 
 S. Fortassis faciet ad aram Deip3.rae aut Sancti 
 Ignatii? 
 
 V. Faciet ad summum altare, certo scio. Accele- 
 remus... Viden, accurrit sedituus, ut nos ac- 
 cersat. 
 
 S. Vah! Hodie non lavi: pudebit me manus 
 porriggre ad pnebendas ampullas, adeo nigri 
 sunt atramento digiti. Inserviam ego a 
 sinistro latgre. 
 
 V. Tuum est a dextris inservlre : tu me in schola 
 altiorem locum obtines. 
 
 S. Alias utar jure meo, hodie tibi concedam. 
 
 F. Hac super re non altercabimus. Faciam ut 
 vis. 
 
 S. Librum tu accipe, Vincenti, et stropholium, 
 ac prsecede sacerddtem: ego fores apertas 
 retinebo. 
 
 F. Cape a me pileum sacerdotis, et appende ex 
 clavo secundum abacum. 
 
 S. Sacrum inchoatum est, conticeamus. 
 
 F. Sacro non jam inservimus serio. Sed exercitii 
 gratia: conferamus oportet consilia. Te- 
 nesne memoria respondendi formulas? 
 
 S. Accurate didici et teneo. Verum tu, Vincenti, 
 volubili es lingua, segre te assgquor inter res- 
 25 
 
386 Guide to Latin Conversation. 
 
 pondendum. An magistri prseceptum excldit, 
 quo cavit, ne alter alt^runi antevertat? 
 
 V. Hoc est prseceptum observatu difficile. 
 
 aS’. Non est, si advertas animum; sed unico tu spi- 
 ritu totam vis percurrgre formulam, qufe 
 longa est. Ad interpunctiones subinde recipe 
 animum, ut invicem accommodemus : et ita 
 te assgquar, sicubi hasitavero. 
 
 V. Dabo opgram . . . Quam pauci decentem exhibent 
 reverentiam, etiam duin liierotheca Corp6ris 
 Domini palam in altaris medio est exposita ! 
 
 aS’. Hie me culpa vacare satis scio : quoties enim 
 ex adverse Corp5ris Domini transeundum 
 est, consisto paulisper, sustollo pedem dex- 
 tCrum et ad calcaneum sinistri digitos ap- 
 plico, sic ut dextra tibia sinistrse surny 
 innitatur ; turn erectus, sine strepitu submitto 
 genua. 
 
 y. Certe videris in ludo humanitatis esse institu- 
 tus ad oranem urbanitatem. Verum vidistiffi 
 hisce diebus Ignatium nostrum ? Laborabat 
 ut librum de lat6re ad latus transferret, ita 
 brevi est statura. 
 
 S. Inserviunt subinde sacro vel ipsi mindres. 
 
 V. Utinam pro dignitate sacrosancti sacrificii ! 
 
 S. Quomddo doctus es quatere tintinnabulum, 
 Vincenti !... Sunt qui bis terve interrumpunt 
 pulsum. 
 
 y. Ego nolam agito pulsu, non per vices inter- 
 ruptos, sed perpetuo... Decetne, Silvi, minis- 
 trum sacrificii, oculos hac iliac in circulum 
 circumferre, ad minimum motum intrantium 
 templum, aut templo egredientium ? 
 
^ Dialogues, 387 
 
 S. Id vero indgcens est qiiam quod maxlme... Pe- 
 racto sacro, ut a sacerdote discedendum 
 est? 
 
 V, Non extemplo fugiendum, sed haud ita pridem 
 hanc magister nos docuit missidnem formu- 
 1am petendi... Placetne, Reverende Pater, 
 mihi bene precari; insuper corrig6re me, 
 siciibi err5rem aliquem admisSrim inter 
 ministrandum? Turn si admoneor venera- 
 bundus ausculto ; sin minus, exhibita sacer- 
 doti reverentia, in scholam me recipio. 
 
 Van Torre, s. .t. 
 
 66 . — Dies Remissionis. 
 
 Polycm'puSj Ignatius. 
 
 P. O dies Jo vis, credibile non est, quam optatus 
 et charus illuxgris. ut alias in hebdomadas 
 singulas. Celebritatis venust3.tisque plenus es. 
 
 I. Pernovi cogitationes tuas. Quia lusurus es, 
 idcirco tarn amice salutas pr<esentem diem. 
 
 P. Vellem alternis reverterere ; non continens 
 biduum nauseabundus tracto littSras, 
 
 1. Votum asinorum; qui, si loquerentur, optiire 
 se dicSrent cum Polycarpo meo, ut alternis 
 tantum dorsa onerati inciderent. 
 
 P. Non ego hoc solus, Ignati; complures mecum 
 desidgrant. 
 
 I. Nempe sic est profecto ut dicam tibi, multi 
 tecum magis amant catellos suos, quam 
 
388 Guide to Latin Conversation. • 
 
 studia bonarum artium, creduntque sibi 
 dormientibus omnia confecturum I)eum. 
 
 P. Dum Latine loqiii sciam modo, Aristot^lem et 
 Euclidem tibi et aliis relinquam. 
 
 I. At tu, ne Latine quidem aliquando dices, si au- 
 diendi, legendi loquendi, scribendi quamdam 
 perse verantiam non adhibeas. 
 
 P. Quorsus hsec tetrica et jucunditatis omnis ex- 
 pertia, ut Catones aliqui fabulamur ? Hodie 
 insigmter ludendum esse aio, instanrandas- 
 que vires, quas labor tarn longus delassavit. 
 
 I. Nec Ignatius ludum quietemque necessariam 
 recusav6rit, quin paratus sum hac ipsa bora 
 tibi colludSre : nulla tibi, hoc quidem in 
 negotio, a me difficultas erit. Bemissiones 
 crebas et extraordin arias odi, siquldem 
 honestis moribus, optimarumque artium 
 studiis detrimentosae sunt. 
 
 P. Tu fac, et senti quod collibuSrit : mihi indul- 
 gentia vacationum nihil potest contingSre 
 gratius. Magistri vidgrint quid, quibus, 
 quando indulgeant: nostrarum partium esse 
 statuo, quod conceditur non invitos accipere, 
 quotiescumque conceditur. 
 
 1. Olim cognosces te nimium lusisse. 
 
 P. Et tu perspicies olim te nimium studuisse; 
 quando, inquam ociili caligabunt; ventri- 
 culus cibum male conc5quet, corpus totum 
 pallor et macies obsidebunt. Nimia omnia 
 nimium exhibent negotium hominibus. 
 
 I. O falsidicum vatem. Haud ita me intempe- 
 ranter ingurgito littSris, ut istas praz-dictiones 
 formidare oporteat. Audivi etiam eruditos 
 
Dialogues, 389 
 
 plurimos, ad decrepitam setatem sevura ex- 
 teiidisse, cum assidue in libris litterisque 
 essent volutati. 
 
 P. Ipse Thales ad sapientiam tuam merus nu- 
 gfitor est. Desine philosophari : hsec lux 
 hilariter consumenda est. 
 
 7. Qua tandem ratione consumenda ? 
 
 P. Visne in prata virentia concedamus, ibique 
 pila experiamur palmaria ? 
 
 I. Volo sane: utile et jucundum est hoc ludendi 
 genus. Ascende e vestigio in conclave, et 
 defer amb5rum pallia cum pila. 
 
 P. Ubi est pila ? 
 
 7. In pluteo, aut certe in capsa ductili sub mensa. 
 
 P. Eo ut atFeram. 
 
 7. Actutum redi, hie te expectav6ro. 
 
 P. Illic sum, atque hie sum. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 67 . — Dimissio Impkovisa. 
 
 Gorgonius^ Theodorus^ Eusebius. 
 
 G. De scholane ? 
 
 T. De schola. 
 
 G. Proripuistis vos inde, an potestatem abeundi 
 obtinuistis ? 
 
 T Neutrum. 
 
 G. Quid igitur exeundi tempus antecapitis? Nec- 
 dum enim secundam audivimus, et exTri 
 soiet ad quartam demum. 
 
 E Quin taces? no» displicebit tibi simul rem 
 
390 Guide to Latin Conversation. 
 
 intellexSris. Bonum factum te in nos inci* 
 disse, Ijetitia et lubentia onusti incedimus. 
 
 G. Expedite brevi. 
 
 E. Prseceptor nos dimisit lusum. 
 
 G. Hui, lusum ? Dies mercurii prsestitutus est, 
 ad quern exerceantur ludi, non dies Martis. 
 
 T. Sciscitare ex aliis si lubet, et si invengris secus, 
 mentitos dicito. 
 
 G. Ain’ tandem ita esse ut dicis? 
 
 T. Quidni aiam ? 
 
 G. Quapropter dimisit hodie? quid natum est 
 novi ? quid viro in mentem venit ? 
 
 E. Duplex causa. 
 
 G. Cedo. 
 
 E. Una, quia misit sanguinem e brachio dextro, 
 quod videbamus ilium gestare in mitella 
 bombycina et nigra. 
 
 T. Altera, quia hodie dabit natalitia. 
 
 G. Mulsa loquimini; jam assentior. Est enim 
 utraque causa perquam verisimilis, et in 
 memoriam regredior alias quoque nos ideo 
 jussos redire domum, quia cum amicis diem 
 suum natrdem acturus erat. 
 
 T. Nobis nec opinantibus hsec fortuna obtigit, 
 siquidem, ita ingressi eramus gymnasium, 
 tanquam vet^ri more exituri. 
 
 G, Euh, probe. Nemo igitur banc gratiam ex- 
 torsit ? 
 
 E. Nemo quod sciam, sponte sua benefecit nobis. 
 
 G. Omnium quantum est qui vivunt hominum 
 optimus est homo. Verum in isto concessu 
 seu liberalitate sui magis quam nostri ratio- 
 nem duxit; nam hsec lux, qua ipse primum 
 
Dialogues, 
 
 891 
 
 lucem hanc aspexit, et vitales auras hausit, 
 omnlno hihlris ei, et sine ulla perturbatione 
 molestiiique sumenda est. 
 
 E. Nos lusum vadimus recta. 
 
 G. Siccine est sententia? 
 
 E. Sic. 
 
 G. Celeriter revertar, et adjungam me vobis 
 tertium. 
 
 T. Vola curriculo ; hunc diem suavem et amoenum 
 agitabimus. 
 
 PONTANUS, s. J. 
 
 68 . — Petitio Lusus. 
 
 PhUippus, Magister^ Puerorum turha^ Decius, 
 
 P, Memoriter memini, Prseceptor, dixis.^ te ali- 
 quando nobis necessarium esse in rebus 
 vicissitudinem, nec durare posse, quod al- 
 terna requie careat. 
 
 M. Quid turn postea? quam ob causam tu id mihi 
 nunc subjicis? 
 
 P, Hand sane inconsulto ac temSre tuam usurpavi 
 sententiam. 
 
 M. Ergo cur usurpas? Die. 
 
 P. Quoniam res qu?edani est, quam me a benig- 
 nitate tua impetratam auferre volo. 
 
 M. Memora, puer. 
 
 P. Si moleste non es laturus. 
 
 M. Nisi tu injustum quid a me petas, indigne non 
 feram, quidquid petiveris. Nam ut jiista ab 
 
392 Guide to Latin Conversation, 
 
 injustis petgre insipientia est, sic injusta a 
 justis impetrari non decet. 
 
 P. Ne tibi lubeat sinistrum suspicari. Juste ab 
 justis Justus sum orator datus, et advenio 
 omnibus lubentibus, ut quod in rem nostrum 
 communem sit, hoc a tua lenitate obtineam. 
 
 M, Eloquere, quid est quod obtinere gestis ? 
 
 P. Pallium est. 
 
 M. Quin tu uno verbo die, quid est ? 
 
 P. Jam dies effluxere complures, ex quo libris 
 semper affixi fuimus. 
 
 M. Trabalibus clavis oplnor. SubSlet quorsum 
 evasurus sis. Bene habent tibi principia. 
 Pertexe telam, sed apte, ut ne compellam 
 te retexere. 
 
 P. Et exercitationibus auditionum, scriptionum, 
 recitationum, concertationum peneexhausti 
 sumus. 
 
 M, Itani3 vero? Exhausti? o me in discipulos 
 atrocem, o crudelem. 
 
 P. Nec unquam nobis vel ad momentum respi- 
 rare, viresque fessas reparare datum est. 
 
 M. Ut res suas exaggSrat? quodque contritum est 
 veiustate proverbium: Ex musca elephmitvm. 
 
 P. Quare vehementer etiam atque etiam te roga- 
 mus, Prseceptor noster, pomeridianis horis 
 ad lusum remissionemque animi descendere 
 tuo concessu licitum sit. 
 
 M. ^quissimum postulas. Verum ego his con- 
 ditionibus potestatem largior. Ut absque 
 tumultu ludiitis, neve quis alteri turbas ciere 
 insistat. Ut ante qiiintam ad libellos rede- 
 atis. Ut deinceps manibus pedibusque, cum 
 
b b b b b b b *5 b b b 
 
 Dialogues. 393 
 
 hasta, cum scuto, quod aiunt, ad vestra 
 studia incumbcitis. 
 
 D. Justse conditiones: accipimus, ut pro tota 
 schola respondeam. 
 
 3/. Capesse cursum, condiscipulos aftice tarn bono 
 nuncio. 
 
 D. Gratias magnas, ingentes tibi agimus, human- 
 issime atque optiine Prseceptor. Heus, 
 heus, pueri. 
 
 Pt. Numquidnam apportas novi? frontem expor- 
 rexisti, hoc omen placet. 
 
 P. Oneriitura Isetitia pectus apporto. Ego vester 
 hodie orator et ex orator fui apud Magis- 
 trum. 
 
 In quo? 
 
 In ludendi venia. 
 
 Voluptatem magnam nuncias. Habemus ergo 
 rem factam. 
 
 Bene, factum est, et volup’ est. 
 
 Deus te bene amet. Ludemus igitur. 
 
 Nisi me vultis inhserere libris. 
 
 Valeant libri. Ludamus, socii, euge, ludamus. 
 Silete, non permittit gratis ludere. 
 
 Qua mercede ? ^ 
 
 Ut absque inconditis clamoribus absque 
 strepitu, crepitu, fremitu. 
 
 Fiet. 
 
 Ut ante quintam ad libros recipiamus. 
 
 Fiet. 
 
 Ut deinceps nervis omnibus discamus. 
 
 Hie melius est respondere fiat quam fiet, 
 optare quam promittere. 
 
 PONTANUS, s. J. 
 
394 Guide to Latin Conversation. 
 
 69. — Deliberatio de Lxjsu. 
 
 DonatuSj Rumoldus, Theodorus, Remigius. 
 
 D. Facta est nobis hodie ludendi, copia, Ku- 
 molde. 
 
 Pi^um. Id tu nosti scilicet. 
 
 D. Novi enim vero : ex ipso audivi magistro. 
 
 Rum. Agedum quolibet te provoco lusus gen^re. 
 
 D. Jaciamus lapides funda ad scopum. 
 
 Rum. Legibus scholasticis is lusns est vetitus, et 
 plus illi discriminis est quam volup- 
 tatis. 
 
 D. Quo nos igitur lusu oblectabimus ? 
 
 Rum. Mihi quidem sphaeris lubet ludfire per annii- 
 lum ferreum. 
 
 D. Hoc lusu nimium quantum me supSras, scio 
 quam valido sis brachio. Undecumque 
 globos feris, ut metam transeant: unde- 
 cumque recta mittis per annulum. 
 
 Rum. Velim esse vera quae de me praedicas. 
 
 D. Globis missilibus nos exerceamus potius. 
 
 Rum. Neque viribus, neque arte tibi concessero : 
 ita torquebo globos, Donate, ut si tormen- 
 tum meum foret brachium. 
 
 D. Periclitabimur tamen. 
 
 T. Trahit sua quemque voluptas, mihi placet 
 venatio a meridie. 
 
 Rum. Placet et mihi : sed ubi canes ? ubi vena- 
 bula ! Ubi casses ? 
 
 T. Valeant apri et vulpes, nos insidiabimur 
 cuniculis. 
 
 R. Ego ranas captabo. 
 
Dialogues. 395 
 
 T. Humlle id est venationis genus. 
 
 R. Sed jucunduin. 
 
 T. Quo ranas astu decipis ? 
 
 R. Aliis atque aliis modis: interdura, ex linea 
 pendula de vimine aut arundine suspendo 
 frustulum panni rubri, ipsum in aquas di- 
 mitto : avide id glutiunt ranae, et adhaere- 
 scunt : illico ex aquis extraho. 
 
 T. O lepidum venatorem ! 
 
 R. Interdum aliter ranis imposui. 
 
 T. Quom5do ; reti ! 
 
 Rem. Non, sed arcu. 
 
 T. Novum piscandi genus. 
 
 Rem. Ah! Non injucundum. Habeo balistam mo- 
 dicam, sed longo manubrio ; nervo affixum 
 est telum ferrea cuspide, praeacuta et re- 
 curva. Manu teneo funem, item nervo an- 
 nexum: turn autem sicul)i ranam undis 
 eminentem aspicio, jaculum admoveo 
 quam possum proxime: nervum adduco, 
 mox iinpetu remitto in prfedam, ut cuspis 
 per ventrem emineat, aut fem5ra. 
 
 T. Equidem malo insidiari piscibus. Est mihi 
 hamus elegans, arundo et linea piscatoria 
 ex setis equlnis torta. 
 
 Rem. Sed unde parabis escam ? 
 
 T. Lumbric5rum ubique magna est copia. 
 
 Rem. Est, si tibi velint prorepSre e terra. 
 
 T, At ego mox efficiam ut sexcenti prosiliant. 
 
 Rem. Quo pacto ? 
 
 T. Talpam simulabo. Hoc ligone terram tre- 
 mefaciam, quasi si talpa lumbricis infes • 
 tissima humum moliretur : extemplo exi- 
 
396 Guide to Latin Conversation, 
 
 bunt foras... Hem! observa paulisper... 
 Vides emergentes. 
 
 Rem. Rem prodigiosam video. 
 
 T. Sed quid si potius certemus nucibus. 
 
 Rem. Nuces admodum pueris relinquamus: nos 
 jam sumus grandiusculi, et quibus lubitum 
 est ludgre nucibus, iisdem non indecorum 
 est ludgre par impar, equitare in arundme 
 longa. Num et hie tibi ludus allubescit? 
 
 T. Nequaquam. Tu igitur prsescribito lusus 
 genus: sequar quocumque vocavSris. 
 
 Rem. Du lusu a meridie conveniet. Hora prim a 
 te opperiar in moenibus urbis. 
 
 T. Ad6ro istic. Vale in proximum congressum. 
 
 Rem. Vale in horam primam. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 70 .— Ludus Globulorum. 
 MetanoliuSj Fabius. 
 
 M. Heus, Fabi, unde tibi sacculus tarn plenus 
 globulorum ? 
 
 F. Furatum me credis? 
 
 M. Apilge cum ista suspiciSne : non puto furatum. 
 Emistine? an donati sunt tibi? an lucrando 
 acquisivisti ? 
 
 F. Lucrando majorem partem : reliquos emi. 
 
 M. Quid si te pauperiorem conciliem. 
 
 F. Quid si coelum ruat ? sed si quid audes ? 
 
 M. Libet lud6re ? 
 
 F. Cur non libeat. 
 

 Dialogues, 
 
 397 
 
 M. Quo gengre ? 
 
 F, Illo, per quod tu mox aut Croesus aut Irus 
 fias: ille, si vic6ris; hie, si victus fuSris, quod 
 opto et spero. Vix tibi sunt viginti globilli. 
 M. Fuit, quando tu trecentos non habebas. Age 
 die, quo gengre eertabtmus. 
 
 F. Par impar volo, ita ut serobieulum bumi 
 faeiamus eapaeem unius pugni virilis, altum 
 medioeriter. Inde ego eerto intervallo 
 distans, et subsidens de vola meos tuosque 
 simul in ilium levi jaetu eonjieiam. Sin 
 ineurrgrit in fosstilam numSrus par, omnes 
 globbli erunt mei, quique foris quique intus 
 jaeebunt : si impar, omnes erunt tui. 
 
 Ast ego quoque jaefire velim. 
 
 Esto, sed tune quando ero vietus. Fae serobi- 
 eblum. 
 
 Comm6da eultrum. 
 
 Franges, et magno stetit. 
 
 Nequaquam, est terra mollis et argilaeea. 
 Digitis everre frusttlla. 
 
 Dietum ae faetum; everri. Hie erit meta. 
 Nimium distat. 
 
 QuomSdo nimium ? Duobus passibus meis, et 
 semis : est humus plana, sine lapidibus stra- 
 toriis, leniter aeelivis, aeeommodata huie 
 ludo. . Si esset serobieulus ad parietem, 
 lieeret jaegre majore vi. Quot vis dem tibi 
 in manum ? 
 
 F, Si vis eito rem perdgre, da multos. 
 
 M. Duos dabo ? 
 
 F. Hoe nihil est. Vis me quatuor globules jae- 
 tare? 
 
398 Guide to Latin Conversation, 
 
 M. Ego quatuor do. 
 
 F, Jam hoc aliquid est. En octonarium, sic col* 
 locatum, ut biiiarius binarium sequatur. 
 
 M. Sta intra metam, ne digitiim transversum, aut 
 unguem latum excess6ris. 
 
 F. Siccme? 
 
 M. Etiam. Sed jam nimis propendes contra 
 scrobiculum. 
 
 F, Non profecto. 
 
 M. Immo Esto Justus si me vis esse. 
 
 F, Sum. En jacio. Quatuor sunt intus, numgrus 
 par. 
 
 M. Expecta, ne colligas : adhuc alii accurrunt ad- 
 versus scrobiciilum. Hem, quintus incurrit, 
 mea est victoria. Jam tu mihi da numgrum. 
 
 F. Accipe sex. 
 
 M. Placet. Prima victoria addidit animos. As- 
 pice omnes injeci, evax ! 
 
 F. Accipe rursus totidem. 
 
 M. Accipio. Octo sunt intus. lo, io, tertia 
 palma ! 
 
 F. Accipe denuo, et totidem. 
 
 M, Ecce tibi rursus octo. 
 
 F. Nolo amplius ludSre. 
 
 M. Quare ? 
 
 F, Tecum est felicitas. 
 
 M. I, gloriare de tuis globiilis. Fecine sacchlum 
 tuum leviorem? 
 
 F. Et tibi alius faciet. 
 
 M. Tumebas ante. 
 
 F. Et tu modo. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
Dialogues, 399 
 
 71 . — Ludus Turbinis. 
 
 CharinuSy LepiduSy Fortunatus. 
 
 C, E buxo est mens turbo. 
 
 L. Meus e cornu. 
 
 F. Et meus est corneus. Aspicite sultis: quam 
 niteat, prae nigrore, quam bene fastigiatus 
 excavatusque sit. Nec est grandis nimium 
 qui laborioso flagello agitaretur : nec niniis 
 parvus, qui saltitaret immodice et amittere- 
 tur facile. 
 
 C. Vis commutemus ? 
 
 F. Qui tibi hoc cogitare libet ? tuus citius teretur 
 quam meus, lignum quippe mollius cornu. 
 
 L. Meum hunc non laudo, jam semetipse lau- 
 dabit, cum gyros describet currendo maxi- 
 mos, et paucis, ac levissimis ictibus curret 
 diutissime. 
 
 C. Hoc solum est planissimum, proindeque huic 
 lusui mire idoneum. Quod bene vertat, con- 
 torques meum pollice et medio digito. 
 
 L. Ego soleo circumvolv^re ter, quater corrigiam 
 flagelli, circumvolutum humi pongre, ba- 
 cillum impStu attrah^re sursum. Turn ille 
 liberatus vinculo, quasi in pedes se erigit, et 
 strenue cursitat hoc modo. 
 
 F. Ecce meum. Insta flagello, tuus languet, 
 Charine, agit animam, et tuus, Lepide. 
 
 L. Ut volitat meus ? 
 
 i^. Ut amplissimos orbes conficit meus ! 
 
 C, En ut meus tuum ferit cum sonitu, Fortunate, 
 propem6dum dejecSrat. 
 
400 Guide to Latin Conversation, 
 
 F. Feriet non vicissim brevi. 
 
 Jj. Ah, inei llagelli virgula difFracta est. 
 
 C. Certemus nos duo, Fortunate, jam plus spatii 
 relictum est, et turbines contra se mutuo 
 impellamus 
 
 F. Sic agaraus. Bone Deus, ut me fatigat meus ! 
 et minutis tantum ictibus opus est. Scuti- 
 cam probatissimam habeo, corrigiam opti- 
 mam e pelle hircina, et bifid am. 
 
 C. Sudore diffluo, cessemus. 
 
 F. Nondum sudo. Solus sum, validius agitabo 
 meum. Vide, qu.Tso, horribiles saltus edit. 
 
 C. Ero aliquandiu spectator tuus. 
 
 F. Quo Lepidus abiit? 
 
 C. Virgiilam quierit ad reparandam scuticam. 
 
 F. Quare non jampridem hunc nobilem ludum 
 exercuimus? 
 
 C. Erit cum etiam hie displicebit, 
 
 F. Nunquam, Charine. 
 
 C. Quo pignore certas mecum? Sed redit Lepidus. 
 
 F. Ego quoque lassus sum, spectabimus ambo 
 Lepidum. O Lepidiile, tibi cedimus cam- 
 pum istum. Nunc te ostendes, quantus vir 
 lies. 
 
 L. Tam cito fessi ? 
 
 C. Te deficiente (deficies enim), nos ludum itera- 
 bimus. 
 
 L, Quid eras futurum sit, juxta vobiscum nescio. 
 Hoc die quidem istud quod vos auguramini 
 baud futurum est. 
 
 F, Magnos spiritus tibi in hoc artificio sumis. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
Dialogues, 
 
 72 . — Lusus Film. 
 
 401 
 
 ArnolduSj Petrus^ Gulielmus, LaurmiiuSy CaroluSy 
 Martinus. 
 
 A. Visne certare nobiscum pila, Laurenti? 
 
 L. Equidem volo, et queinlibet vestrum prov5co. 
 A. Fateor te in hac palaestra longe me exercita- 
 tiorem. 
 
 L Age, largiar tibi terminum quam poles mit- 
 tere longissime. 
 
 A. Largire mi hi quindScim. 
 
 L. Faciam tibi unlus errati gratiam. 
 
 A. Placet mihi. Sunt ne plures, qui velint col- 
 lude re? 
 
 P. Sunt. 
 
 A. Qui? 
 
 P. Carolus, Martinus et Gulielmus. 
 
 L. Agedum, sumus numgro sex, baud multum 
 dispares. 
 
 P. Sortiamur, quis cui jungatur. 
 
 C. Nos tres vos provocamus. 
 
 L. Id neutiquam permisSro: scio quam perite 
 Martinus ludat. 
 
 A. De pila Martinum non metuo. 
 
 L. Ducamus sortem igitur, qui sint futuri comites. 
 A. Ducamus. 
 
 L. Fia ! mihi oblata est optio, Fgo mihi Marti- 
 
 num sumo et CarSlum. 
 
 A. Placent mihi Petrus et Gulielmus. 
 
 M. At pilas ex urbe non attulimus. 
 
 G. Habeo unicam. 
 
 26 
 
402 Guide to Latin Conversation, 
 
 L, Non sufficit. Ego in singulos semissem sup- 
 
 peditabo; diminnetur mihi, si victoria ceci« 
 dero, aut reddttur, si potitus fu6ro. 
 
 M. Andrea, excurre in viciniam empturus nobis 
 
 pilas: ubi ludendi finem lecerimus, omnibus 
 te donabimus. Fac, redeas quantocius. 
 
 A, Martine, interim nobis accersiturus abi, qui 
 nostros notet terminos. 
 
 M. Faciam equidem lubens. 
 
 P. Nos definiamus interea quse sit futura jaciendi 
 meta, qui cetfiri limites. 
 
 L. Etiam apparent a superioribus diebus. Sortia- 
 mur utra pars intus, utra foris sit constituta. 
 C. Vos exercitatiores in hac estis palsestra: prio- 
 res intra lineas consistite. 
 
 L. Non sinam: sorte potius experiamur. 
 
 M. Ergo cultrum in altum ejaculare. 
 
 L, Ejaculabor. Utrum seligis, latus charactere 
 
 impressum pronum aut suplnum ? 
 
 M, Deligo character impressum pronum. 
 
 L. Euge, evenit ex sententia : V estrum est intus, 
 nostrum foris consistere. 
 
 C. Age, auspicemur ludum. Sed quo certabimus 
 pretio ? 
 
 P. Fateor, aliquo periculo certandum est, alidqui 
 friget lusus. 
 
 A. Utra pars prior tres lusus amis6rit, ea victori- 
 bus singulis pendet centesimas tres. 
 
 L. Placet omnibus. Agite, commilitones optimi, 
 
 certemus graviter : amat victoria curam. 
 
 M, Age, Arnolde, bonis avibus pilam emitte. 
 
 A. Vos igitur pilam excipite. 
 
 L. Euge : non pervenit ad lineam. 
 
Dialogues. 403 
 
 O. Pervenit oranino. 
 
 M. Nequaquam. 
 
 A. Volo disquiriltur. 
 
 L. Pila metam prjeteriit, spectatores, necne? Ne- 
 gant prseteriisse. 
 
 G. Inauspicatum hoc aiispicium. 
 
 A. Non ita animum despondeo: facile jacturam 
 hanc resarsiero. 
 
 F. Gulielme, prastat te mihi a tergo consislSre : 
 
 pilam excipies, si me transv6let. 
 
 L. Cai’6le, consiste in medio. 
 
 C. Potius in hunc me angulum confSram, atque 
 istic observabo. Ut ne musca quidem prse- 
 tervblet impune. 
 
 A, AgSdurn, Laurenti, excipe pilam denuo. 
 
 M. Laurenti, repelle pilam transvolantem me. 
 
 X. Transvolavit et me. 
 
 P. Arnolde, virum te jiidico : altgriim terminum 
 
 tarn longin(jaum quam priorem emitte, et 
 spondeo tibi victoriam. 
 
 A. Conabor pro virlli. Rursum pilam excipite. 
 M. Profecto Arnoldus est valido brachio: habent 
 duos longinquos terminos. 
 
 L. Longinquos quidem, sed tamen superabiles. 
 
 C. Laurenti, vide quo consistat Gulielmus loco : 
 falle ejus manus et ociilos. 
 
 L. Excipe pilam, Arnolde. 
 
 6r. Ut qui repercussum expectasti ? pilam debuisses 
 volatu excipSre. 
 
 L. Cecidit commode sic satis : singhli singdlas me- 
 tassuperavimus: utrique habemusquindgcim. 
 
 G. Placide: tua prsecipitantia nos opprimgre 
 
 studes. 
 
404 Guide to Latin Conversation. 
 
 C. Obstitisti piliie tuo pileo, Petre, quod tibi 
 fraud! est. 
 
 P. At tu secundo recussu excepisti. 
 
 C. Bona tua venia priore excepi. 
 
 P. Ne commutemus inter nos verba: MartTne, 
 dirime controversiam. 
 
 M. Quantum ego visu colligere potui, primo ex- 
 cepisse recussu mihi videtur. 
 
 C. Vicimus triginta. 
 
 L. Age, nunc stationem mutemus. Habemus 
 duos termmos. 
 
 A. Excipe pilam Laurent!. 
 
 L. Prsesto sum. Fac, commSde m!s§r!s: t!b! do- 
 
 mum remittam. Euge! extra metas m!- 
 s!st!. 
 
 A. Tentabo denuo, excipite. 
 
 M. Pudor, Laurent!! tenon potuisse pilam repel- 
 
 l^re : et tamen erat commodissime missa. 
 
 L. Quid, commodissime? Stringebat humum. 
 
 Nisi commodius misSris, Arnolde, par pari 
 mox -refSram : petis pedes. Ludamus le- 
 gitime. 
 
 C. Laurenti, sufficit ; illdrum nunc est intus con- 
 sistgre: habemus quadraginta: et terminum 
 bene longinquum. 
 
 G. Totis viribus. Arnolde, hie est ictus decre- 
 torius. 
 
 M. Hunc ludum certo vicerimus, Gulielme. 
 
 G. Prsepropgre tu quidem ante victoriam trium- 
 phum canis. Varia est ut Martis, ita lusus 
 alea. 
 
 A. Heus ! ludite : recte ! tetigit pila tibi vestem, 
 Car51e. 
 
Dialogues, 
 
 405 
 
 C. Non inficior. 
 
 A. Ilabemus et nos quadraginta. 
 
 L. Probum! tua imprudentia, Car5le, periit nobis 
 ille terminus, alias insuperabilis. 
 
 C. Mox resarciam. 
 
 L, Dinumerate ludum vestrum. 
 
 A, Habemus utrique quadraginta. Nunc serio 
 res agitur. 
 
 G. Lusisti non prsefatus, Arnolde: insuper pila 
 limites excessit. 
 
 A, Pr?efatus sum bona venia; sed fateor pilam 
 deerrasse. 
 
 L. Sumus igitur potiores. 
 
 A. Estis. Hanc, si potestis, ad dat5rem remittite. 
 
 C. Fac, mittas commSde, conabimur. 
 
 A, Euge ! pila iterato tacta est. Semel a Mar- 
 tino, iterum a Laurentio. 
 
 M. Quis tecum ludat? perpetuo rixaris. Pignus 
 
 dep5no quodlibet, si me tetigisse affirmant 
 arbitri. 
 
 P. Falleris, Arnolde ; transvolavit ilium pila 
 facile dimidium pedem. 
 
 A. Ubi igitur obstitisti pilse? 
 
 L. Hie. 
 
 A, Ponatur igitur nota termini. Vos nunc intro 
 consistite: alt^rum habemus termmum in- 
 tra, alterum extra lineam. 
 
 P. Prsestate vos viros, socii, nunc serio res agi- 
 tur. 
 
 L, Excipite. 
 
 P. Euge! successit: facile duobus passibus ter- 
 minum primum vincimus. 
 
 L. Excipite, t^nc pendet victoria. 
 
406 Guide to Latin Conversation. 
 
 A. Erratum est: non prseteriit pila lineam. Vici- 
 mus lusum 
 
 L. Gratulor vobis victoriam, et gaudeo nos 
 jucunde adeo pomeridianum hoc tempus 
 transegisse. 
 
 P. Gaudemus et nos pariter. Verum advespe- 
 rascit, et ludendo adeo defessus sum ut genua 
 mihi labent lassitudine. 
 
 G. Insuper vespSra nos domum et ad musea 
 nostra revocat : abeamus domum pariter. 
 
 A, Abeamus. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 73 . — Lusus Velitaris. 
 
 Petrus^ Paulus, alii decern. 
 
 Pet. Heus, heus ! Adeste ; suntne qui lusu velitari 
 cupiant nobiscum contendere ? 
 
 Paul. Hie mihi lusus arridet prseter cseteros. 
 
 Jac. Etiam mihi, corpus exercet ; famem exacuit. 
 
 And. Agedum, discurrendo obsonemus famem. 
 
 Phil. Imo vero frigus depellamus ; totus algeo. 
 
 Pet. Totus aestuabis e vestigio, hoc in ludo te 
 adde socium. 
 
 Phil. Addam enimvero: eo accurrebam. 
 
 Pet. Convenerunt sodales bono nurnSro : auspice- 
 mur. 
 
 Paul. Nondum, etiam unus ad duodScim deest. 
 Accersam ultimum: heus, Barnaba ; uni- 
 cus desideratur collusor ; placetne velite- 
 mur curriciilo? 
 
Dialogxies, 407 
 
 Bar, Opptdo lassus sum ab hesterno certamine : 
 vereor ut valeam. 
 
 Pet. Non meministin’ clavum clavo, quod aiunt ? 
 Age, segnitiem execute. 
 
 Bar. Tentabo tua gratia: aggrediamur. 
 
 Pet. Deimo te ob tuam illam facilitatem. Prox- 
 imum est ut duces partium eligamus. 
 Quos censetis strenuissimos, socii? 
 
 Bar. Tu Petre, alterius cohortis dux esto. 
 
 Pet. Quid si tu ipse, Bartholomsee? 
 
 Bar. Non ausim suscipgre. Petrus, esto. 
 
 T/iad. Nos Petro Paulum opponimus. 
 
 Paul. Metuo ne congressus sit impar. Tamen 
 subibo aleam, tametsi Petrus sit cursor 
 velocissimus. 
 
 Pet. Imo tu, Paule, cervum cursu antev61as. 
 
 Paul. Experiendum est. Sortiamurquis commil- 
 itones prior eligat. 
 
 Pet. Fiat. Nummum in altum ejaculare. 
 
 Paul. Utrum mavis faciem pronam an supi- 
 nam? 
 
 Pet. Euge! secus accidit, facie signatum latus 
 pronum cecidit, et mihi ex sententia: 
 mea est optio. Bamabam mihi primum 
 assume. 
 
 Paul. Contra statuo Bartholomaeum. 
 
 Pet. Noster erit Jacobus. 
 
 Paul. At mens sit Andreas. 
 
 Pet. Thaddfee, accede ad nos. 
 
 Paul. Yah. I tu etiam, Simon, supgres? quid te 
 occiilis? Te maxime cupio. 
 
 Pet. At ego, te, Philippe ; prsesto sis. 
 
 Paul. Nec Joannes aspernendus est ; veniat. 
 
408 Guide to Latin Conversation, 
 
 Pet Commilitones, liorum uter est pedibus cel 
 erior? 
 
 Jac. Thomas longe est celerrimus. 
 
 Pet. Accedat hue. 
 
 Paul, Tu, Matthsee, mihi es novissimus, sed non 
 eris in cursu ; te novimus. 
 
 Pet. Priusquam lusum auspicemur, promulgentur 
 linjus certammis leges, ne quis harum ig- 
 narus noceat forte fortunse, dum prodesse 
 voluSrit. 
 
 Paul. Rectemones. 
 
 Pet. Lex 'prima : Intra castra quivis ab hostibus 
 et ante et post excursiones tutus esto. 
 Secunda: Qui prior ad lacessendum hos- 
 tem e castris procurrit, eum si forte quis 
 adversorium insequens attiggrit, captivus 
 in hostiles careSres abducitur. Tertia: 
 Tantisper captus apud hostes persistito; 
 dum ejus commilitonum aliquis manum 
 extensam aut aliquam vestis ipsius par- 
 tem attingat: turn ad suos liber ei 
 reditus esto. Quarta: Hostis nullum ex 
 hostibus, prseter eum qui ante se prox- 
 ime castris egressus est, legitime capito. 
 Quinta: Si, dum hunt excursiones, co- 
 hors altera stativa sua ab omni prspsidio 
 vacua relinquat, licite ab hostibus occu- 
 pantur. Sexta: Interceptis castris aut 
 
 virtute aut dolo, item captis universis, 
 victoria parta esto. Septima : Si qua con- 
 troversia incidgrit circa lusum, locus detur 
 disquisition i. Interim, ne qua fraus 
 inter veniat, omnes pari ter a lusione 
 
Dialogues, 409 
 
 abstinento. His legibus standum est 
 cuilibet. 
 
 Paul, His legibus inchoemus. Verum assignanda 
 prius utrique cohorti castra et carceres. 
 
 Pet, Nihil inagnopere refert utro loco figainus 
 castra: tibi, Paule, eligendi optionem 
 def^ro. 
 
 Paul. Quoniam defers, accipio. Nos ad banc co- 
 lumnam stationem eligimus. 
 
 Pet. Nos ad illam ex adverse arb5rem castra 
 locabimus. Career esto noster istac 
 columna tertia. 
 
 Paul. Noster porro istaec janua. 
 
 Pet. Videsis, ut sequfdi spatio career a stativis 
 vestris absit ac noster a nostris. 
 
 Paul. Nihil admodum est discriminis. 
 
 Pet. Sane aliquot passuum intervallo videtur 
 propior : tamen ex hoc tibi largiar. 
 
 Paul, Sit ita. In stationem quisque suam se 
 recipiat, bonisque rem avibus ordia- 
 mur. 
 
 Pet, Eia, Jacobe, primus hostes lacesse; tu, 
 Philippe, subsequere. Vos, observate 
 periclitantes. 
 
 Paul, Quo simul omnes ita proruitis? Vicissim 
 excurrite. 
 
 Pet. Thoma, tu fer suppetias Barnabae: pericli- 
 tatur: accelera. Quid hoc rei? Captivus 
 e nostris primus abducitur. 
 
 Th. Eum brevi in libertatem vindicavero. 
 
 A ad. Age, Barnaba, mea, tu, prseda es : carcerera 
 subi, hie consiste. 
 
 Bar. Variat et mutat vices fortuna. 
 
410 Guide to Latin Conversation. 
 
 Sim. At ego Philippum apprehend! ; nec vult 
 sequi in carceres. 
 
 Phil, Tetigistin’ mei quidquam ? 
 
 Sim. Tetigi vero. 
 
 Phil. Nego enimvero. 
 
 Sim. Non ego tuum a tergo thoracem attTgi. 
 
 Phil. Non, quod senserim. 
 
 Sim. Proxime aberat ut manu te sistSrem. 
 
 Phil. Non tibi assentior. 
 
 Sim. Quid altercatione est opus? spectatores con- 
 sulamus. 
 
 Phil. Placet illorum stabo judicio. Andrea, ex- 
 quire. 
 
 And. Quid censetis, spectatores? Non Simon 
 tergo Philippum ad vestem attigit? 
 Aiunt universi attigisse. 
 
 Sim. Sequere hue, age ad carcerem. 
 
 Pet. Tandem et vos primi lacessite : nos identi- 
 dem excurrimus. 
 
 Paul. Euge, Petre, hac me insequere. 
 
 Pet. Hand feres impune; non eflugies. 
 
 Thom. Phillippe, tu ad captivos advigila, ne quis 
 eos inopinato liberet. 
 
 Thad. Dixisti in futurum ? captivos reduco. 
 
 Matt.Yii ab adversariis nobis injuria: peractis 
 excursionibus suis non revertuntur in 
 campum — Bartholomsee, legatus ad eos 
 accede: ludant legitime, vel a ludo de- 
 sistant: nobis non placent fraudes. 
 
 Bar. Sic fecero. Pleus, heus, socii, tutone mihi 
 stationem vestram adire licet? 
 
 Pet. Tuto. Quidnam rei est ? 
 
 Bar. Nostri mala vos fide ludere assSrunt. 
 
Dialogues, 411 
 
 Pet, Quid ita vero? 
 
 Bar. Quoniam intra stativa non regressi cursum 
 repetltis. 
 
 Pet. I I si commissura est, nescio; in postgrum, 
 cavebitiir. Agedum, commilitones, ludum 
 redintegremus. Vivi jam estote: nostra 
 est victoria ! — Viden’ Barnaba ; universos 
 hostes e castris excurrisse? vacua occupa: 
 sed quasi aliud agens, a tergo incautos 
 circumveni. 
 
 Jac, Meus es, Bartholomaje. 
 
 Bar, Imo, Jac5be, tu, meus. Posterior ego sta- 
 ti5ne egressus sum; tu prior. 
 
 Non deslnes j urgare ? 
 
 Bar, Non ipse desines? Jamjam prfcteriens 
 in castra redivi, recens te insecutus 
 sum. 
 
 Jac, Quis vidit? Quern testari potes ? 
 
 Bar, Quemvis adstantium. 
 
 Jac, Itane est, Thaddaee, ut dicit? 
 
 Th. Ita est, illi proximus adSram. 
 
 Bar, Dolo igitur malo usus est. 
 
 Jac, Dolus an virtus quis in hoste requirat? Abi, 
 sis ad carcgres. 
 
 Pavtl, Alternis provocemus; prsecursdrem emittite 
 etiam vos aliquando. 
 
 Pet. Ultimum emi^tmus Paulo prius. 
 
 Paul. Salva pace, Simon noster jamjam rediit: 
 vix a cursu animam trahit. 
 
 Pet. Quid rixamur ? Matthsee, fac unum curricu- 
 lum. Videmur hostem metugre. 
 
 Matt. Hoc agam. 
 
 Paul. Tu ad eos una contende, Andrea; sed a 
 
412 Guide to Latin Conversation. 
 
 fronte, ne ad Matthseum advertant a tergo 
 insidiantem 
 
 Malt. lo triumphe! castra hostilia victor invasi: 
 capti estis ad uiuim omnes. Paule, quo- 
 nam afficientur victi supplicio? 
 
 Paul. Dimittantur. Sufiicit nobis victorise gloria. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 74 . — Lusus Globorum Missilium Manu. 
 
 Andreas, Carolus. 
 
 A . Quid usque hseres in libris, Carole ? 
 
 G. Quid potius agerem? 
 
 A. Ludendi veniam exoravimus, et coelum invitat 
 ad deambulandum : age, fruamur tempore. 
 
 C. Placet: at tetricum est nos solos excurrere. 
 
 A. Jam turmatim in campos excurrere gram- 
 matici: nos poscimur. 
 
 C. Quod lusos genus tractant in campis patentibus? 
 
 A. Alii pila certant; alii harpasto; quidam con- 
 tendunt cursu: quidam sagittis avem petunt 
 erectam in pertica: alios trahunt lusus alii. 
 
 C. Parum me exercui istiusmSdi ludis: non 
 placent. 
 
 A. Sunt in campis longa spatia et sequissima: 
 mittfimus globos ad statutum terminum. 
 
 C. In hoc certamine te mirum novi artificem. 
 
 A. Nondiffiteor: plusculum me globis missilibus 
 exercui : at tu validiori es brachio. 
 
 C. Ut tu es, tentabo aleam ; proper emus. 
 
Dialogues, 413 
 
 A, Hrec esset sequissima campi planities, et utrim- 
 que in seriem consit^e quercus sestum solis 
 temp grant. 
 
 C. Hie ego fodiam scrobiciilum. 
 
 A, Praestat defigere in terram stipitem ; hunc qui 
 minimo jactuum numSro prior sua spha^ra 
 tetigSrit, potietur victoria. 
 
 C. PerpUcet. Incipio. 
 
 A, Imo sortiamur. 
 
 C. Nihil interest uter praecedat. 
 
 A, Ego subsSquar, tu jace. 
 
 C. Pridres tibi defero. 
 
 A, Admitto, observaf Bonum auspicium ! jactus 
 mihi primus bene longinquus est. 
 
 C. Meus longinquus quidem, sed non recta misi 
 ad stipitem. Jam damnum resarciam: iter- 
 abo. 
 
 A, Heus! procurris plus aequo : consistendum est 
 in sphaerae vestigio. 
 
 C. Sane vix altero ego jactu pertingam, quo tu 
 primo, adeo me longe praevertis. Opus est 
 viribus; exgram totas quibus valeo. Quid 
 tibi videturde hoc jactu? 
 
 A. Est profecto ingens. 
 
 C. Jam singiili alterum jactum numeramus. Tu 
 tertium prior jace: nam meus est globus 
 proprior termino. 
 
 A, Hoc si jactu tetigero, victor sum: eo collin- 
 eabo. 
 
 C. Adhibe sane omnem industriam : sudabis satis, 
 ut vel circa stipitem volvas; tantum distas. 
 
 A. Hem noster vehemens! aegre pervenit ad me- 
 dium. 
 
414 Guide io Latin Conversation. 
 
 C. Quid miri ? in medio cursu globum impegi in 
 lapidem, quern te objecisse reor, ut globus 
 ofienderet. 
 
 A. Scilicet. Kune etego tertium jaciam: adverte. 
 Euge! victus es : tertio jactu stipitem attigi : 
 te nondum etiam quarto. 
 
 C. Placetne a ludo desist €re ? nam vespgra appe- 
 tit, et prorsus anhelo. 
 
 A. Quomodo? nunc primum ludus allubescit. 
 
 C. Tibi victori crediderim ; mihi victo, non item. 
 
 A. Quidmetuis? h abet et for tuna regressum. 
 
 C. Hac spe, dum licet per lucem, usque prosequar : 
 altSrum instituamus l^sum de integro. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
 75 . — J ACTUS Lapidum aut Discorum ad 
 Met AM. 
 
 MatthceuSy Marcus, Lucas, Joannes. 
 
 Matt. Quo lusu hoc pomeridiano tempore oblec- 
 tabimur ? 
 
 Marc. Ut nunc fertanni tempestas, lapidem mitta- 
 mus ad metarn terrse defixam. 
 
 Matt. Non displicet. Adjungamus nobis Lucam 
 et Joannem. 
 
 iifarc. Hue adeste, Luca et Joannes: placetne 
 colludgre ? 
 
 L. Ea ipsa causa hue convenimus, vix sumpto 
 bene prandio. 
 
 J. Sunt mihi lapides duo percommQdi. 
 
 Matt. Ego mihi,qua?ro et segre invenio. 
 
Dialogues, 415 
 
 J. Ego te altSro meorum dono: accipe. Ex- 
 perire an comm5dus sit. 
 
 Matt. Habeo gratiam. Ego et Marcus una in vos 
 certabimus. 
 
 L. Per nos licet, agSsis, vos priores jacite. 
 
 Matt. Auspicabor. Faxit Deus ut feliciter cedat. 
 Ohe ? optime cecidit. 
 
 J. Brevi te hoc lapide praetervertero. 
 
 Matt. Hac lingua, existimo. 
 
 J. Etiam hac manu. 
 
 Matt. Acc3dis, fateor; non tamen praetervertisti 
 me. Et tu fac adjicias, Marce; nullo 
 negotio vincemus du5bus. Hue in pedis 
 mei jace vestigium, aut inter utrumque 
 hunc lapidem. 
 
 Marc. Tentlbo si quid potgro. 
 
 Matt. O j actum optimum et commendandum ! 
 Vicimus duobus. 
 
 L. Ad oppositam metam tantumdem et nos 
 praestabimus. 
 
 Matt. Istum perverte j actum, si potes. 
 
 L. Eia! lapis meus adhaeret metae. 
 
 Matt. Meus item est proximus. 
 
 L. Sed longiore intervallo. 
 
 Matt. Metiamur. 
 
 L. Cedo virgulam, aut stramen aliquod, Marce, 
 ut metiar. 
 
 Matt. Dum arenam decutis, furtim protrudis lapi- 
 dem tuum. Flatu pulvis dimovendus erat. 
 
 L. Salva pace tua nondum etiam lapidem at- 
 
 tigi. 
 
 Matt. Viden’ ? nihil est discriminis. Vis redin- 
 tegrare j actum? 
 
41G Guide fo Latin Conversation. 
 
 L. Kolo: sed dijudicent arbitri. Accede hue 
 aliquantisper, Laurenti : lapidum horum 
 Liter est metse vicinior? 
 
 Lanr. Vultismeo stare judicio? 
 
 3Tait. Stabimus. 
 
 Lavr. Quantum visu ass^^quor. est ille propinquior. 
 
 L. Nonne dixeram? Tu Joannes, nunc, si 
 possis, hunc depellito; et primas tene- 
 bimus. 
 
 J. Metuo ne dum Matthsei peto lapidem, una 
 tuum disjiciam. 
 
 L. Audacesfortunajuvat. Nemetue. Malum! 
 sunt tibi vires ergo? Quin adjicis? 
 
 J. Timida manu misi ob periculum. 
 
 L. Inepte meticulosus es. 
 
 Hunc si prseterverteris, Marce, te virum 
 prgestitSris. Successit. Ejus lapis mini- 
 mum palmo propinquior est omnibus. 
 Tota nostra est victoria. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 76 . — Ludus Lapidum Orbiculatorum ad 
 Metas. 
 
 Basilius, Carolus^ Daniel^ Eusebius. 
 
 B. Quid hie sessitamus et marcemus otio? Quin 
 
 aggredimur ad ludendum? quandoquidem 
 ea nobis a Doetdre facta est copia. 
 
 C. Id ipsum in pectore volutabam meo, quo- 
 
 modo hunc diem ludis jocisque conderemus, 
 et mirabar te quiesc6re tamdiu potuisse 
 
tqtetgbN 
 
 Dialogues, 417 
 
 qui lusSrum alpha sis, et qui nunquam seque 
 beatus tibi videare atque cum ludo das 
 op6ram. 
 
 7). Ludfimus cum hilar itudme. 
 
 E. Et quern ludum ? nam ad victoriam non parum 
 apud me interest : neque enam trecentis in 
 generibus exercitatum me possum affir- 
 mare. 
 
 B. Nucibus ludamus, si vultis. 
 
 C. Immo pila. Quid ait Car5lus? 
 
 D. Neutro, sed par impar, idque aut acichlis aut 
 globulis. 
 
 Si me audiatis, optimam formam rep6ri. 
 Nempe tibi optimam. 
 
 Et vobis, si perite luseritis. 
 
 Die sodes. 
 
 Jactus lapidum ad conum, seu metam, proba- 
 tur mi ante omnes. 
 
 C. Qua causa? 
 
 E. Usitatissimus est candidatis litterarum : exer- 
 
 cet corpus, et casui non est tarn subjectus 
 quam alii: nam artificio quodam contor- 
 quendus et emittendus est lapis, si gestias 
 vinegre: casus vel numquam vel perraro te 
 adjuvabit. 
 
 B. Fiat petamus scopum jaciendis lapidibus: 
 
 VOS pro se quisque lapides deligite, ego hunc 
 mihi rotundando accomodabo. 
 
 D. Lapides quidem sat multi : at inepti, at nimis 
 
 asperi, at magni et insequales. 
 
 E. Quin tu me imitaris, ut ego lapicldam pulchre 
 
 imitor. 
 
 C. Hui, quam elegantem et appositum inveni ? 
 
 27 
 

 418 Guide to Latin Conversation, 
 
 E. Invideo tibi ; nihilominus quod tu a lapide, id 
 ego a dextra mea sumam. 
 
 B. Adeste octilis, jam ego experiar meum. 
 
 E. Perbene cad it 
 
 C. Metas depangamus. Tu banc, Eusebi, ego istam. 
 I), At enim quot passibus unam abesse placet ab 
 
 altera, quod intervallum neve nimis breve, 
 neve nimis longum fiat ? Hoc etenim incom- 
 modo est debilioribus, illud valentibus. 
 
 B. QuindScim passus mei intersint, nisi aliud 
 videatur. 
 
 Agedum, metire spatium. 
 
 Unus, duo, tres, quatuor, etc. 
 
 Quinam erunt sodales inter se ? 
 
 Mox sciemus. Jacite singuli. Metae proximi 
 sodales sunto ; remotiores similiter. Ego 
 prselbo. Quod Deus bene fortunet. 
 
 Sequor. 
 
 A me stabis : bonum omen victoriae. Daniel 
 et Carolus sociabuntur sibi. 
 
 Quid si metam attigSro ! 
 
 Non attinges. 
 
 Velis, nolis, attigi. Jam tu cede mihi partes 
 tuas, Basili. 
 
 Si ab ultimo incipies, patet me primum fore. 
 Ita est: sodalis meus est Daniel; tuus, Car61e, 
 Basilius. 
 
 C. Quotum ad numgrum ascendendum censetis, 
 
 ut sit perfecta victoria ? 
 
 C. Ad septenarium. 
 
 B. Ad octonarium. 
 
 1). Octonarius igitur sit palmarius. 
 
 C, Ecquod praemium dabitur victoribus ? 
 
Dialogues. 419 
 
 B. Qui victi fii6rint victoribus jentaciilum solvent. 
 
 C. !). E. Honestum pnemium. 
 
 E. Initium nos facimus. Quod felix faustumque 
 sit. Adversarius alter raihi succedet, ne 
 continenter ludamus sodfiles 
 
 B. Novimus morem. Ergo lude jam ant tu Basili, 
 
 aiit tu Garble. 
 
 C. Ecce. 
 
 D. Quo pacto tu Eusebium, e5dem ego te supe- 
 
 Tcibo. 
 
 C. Non superasti. Rade metam, Basili, si potes. 
 
 Docte. Duo numeriimus. 
 
 D. Nunc prior j ace, Garble. 
 
 C. Bene. 
 
 E. Melius. 
 
 B. Optime. 
 
 D. Gum supremo evasbro superior, quid dicam, 
 
 nisi bona pace Grammaticbrum, optimissime? 
 Jam nume ramus unum. 
 
 C. Unum numerari qui potest? 
 
 D. In cruciatum sopbista. Procedat j actus tertius. 
 
 Proh! manu fugit lapis; itbrum jaciendum 
 est. 
 
 B. Non patiemur. 
 
 E. Lex hunc ludum ludentium sanxit, ut si quis 
 
 imprudensjecSrit, autsi dimidiatum spatium 
 non transmisbrit, resumat lapidem, ac de in- 
 tbgro jaciat 
 
 C. Geramus morem illis ; alioqui par pari refbrent, 
 
 quod nos mordebit. 
 
 B. Lude rursum. 
 
 7). Non me poenitet iterationis hujus. 
 
 B. At jam poenitebit. 
 
^ ^ b b b b b b 
 
 420 Guide to Latin Conversation, 
 
 E. Ha, ha, cernite, obsScro, quam scite saliat lapis 
 Basilii. Excipe socium Carole. 
 
 D. Ohe. lapis tuus. Garble, semulatur rotam. Qnot 
 
 millia curret? Eestas solus, Eusebi. Esto vir 
 fortis. Vicimus. Quantum numSrum obtine- 
 bamus antea? Heus, Carole, ecquid ternarius 
 potest numerari? Nam paulo ante monas 
 non poterat. 
 
 C. Longe abest ternarius ab octonario. 
 
 E. Quotum VOS adepti? 
 
 B, Binarium. 
 
 D. Vide mihi hunc, et vince, si queas, Basili. 
 
 B. Vincam. 
 
 C. Si tu deinceps ita vic^ris, nos jentaculum per- 
 didimus. 
 
 Papse, quantum a meta disto ? 
 
 Est locus, Eusgbi ; appropinqua. 
 
 En. 
 
 Nostra est palma. 
 
 Nostra est. 
 
 Nostra est profecto. Quo pign5re certas me- 
 cum, Carole? 
 
 Tres ligulas, quas optimas habeo, depono. 
 
 Ego istum torulum de pileo. 
 
 Circumspiciamus mensuram, vimen, culrnum 
 aut tale quid. 
 
 Ecce mensuram. 
 
 Metiamur. 
 
 Fallis, o mensor. 
 
 Falleris, non fallo. 
 
 Sine, metiar ego. 
 
 Cape. 
 
 Videtis nos vicisse ? 
 
Dialogues. 421 
 
 B. Vix tanto prseceditis, quantum et prsesegmen 
 unguis. 
 
 E. Et falsum autumas, et parvi refert quanto, 
 duin antecedrunus modo: siquidein non is 
 victor declarator, qui valde multum vincit, 
 sed qui vincit. 
 
 B. Habet5te quod habetis, nos spem necdum 
 ejeciinus. 
 
 JD. Ipsa spes inera est audacia. Incipe, Eusebi. 
 
 E, O jactum faustissimum ! 
 
 B. O infellcem jactum meum! Nisi tu, Car6le, 
 doctius ludis, propemodum actum erit de 
 nobis. Nos miseri, jam isti septem nume- 
 rabunt. 
 
 E. lo, triumplie? 
 
 JD. En septem; et nunc mens finem dab it. Dedit. 
 
 B. Cur ! 
 
 D. Accurre, aspice, ipsi metse incumbit. 
 
 C. Ego dejiciam. 
 
 E. Si velle esset efficere. Jecit, nihil promovit. 
 
 Jentaciilum, jentaculum. 
 
 B.et C. Solvemus ; ne clama, Stentor. 
 
 PONTANUS, S. J. 
 
 77. — Ludus Nucum. 
 
 Flavius, Dionysius, Sylvanus, Ci'ispulus. 
 
 F. Adeste, sodales, ego istam ollulam a coquo, 
 vetSrem et remosam exoravi, ut luderemus 
 nucibus. 
 
 D. Quid ad hoc ollis egemus? 
 
422 Guide to Latin Conversation, 
 
 S. Miror istum liisorem ollarium. 
 
 C. More antiqno recepto ludamus: impinge hanc 
 ollam pariC'ti. 
 
 F. Tibi pugnum facilius ac libentius in os im- 
 pegerim. Pra ceptor me novum quemdam 
 lusum docuit: eum jam vos docebo: discetis 
 niillo negotio. 
 
 C. Ergo doce. 
 
 L. Unusquisque de collusoribus imponit in olla 
 diias, tres quatuorve nuces, quot denique 
 voluerit. Post liumi collocatur; communi 
 consensu meta statuitur, a qua unusquisque 
 os oll^e ter aut quater nuce petit vicissim, et 
 eo ordine ac loco quern quisque sortitus 
 fuerit. Juglande ab olla ad metam provo- 
 luta, proximus metse sit primus, huic vicin- 
 ior secundus et it a deinceps. 
 
 S. Quid amplius? 
 
 F. Qui vel solus, vel sjrpius suas nuces injecerit, 
 auferet omnes cj^use in olla reperiuntur. 
 
 C. Agite it a ludamus. 
 
 I). Duas impono? 
 
 F. Nos similiter. 
 
 S. Juglans altera de tuis est vitiosa, quia mucida. 
 
 G. Ecce aliam. Hujus ego nucleum statim come- 
 
 dam, tibi relinquam putamina. 
 
 S. Devora hsec quoque. 
 
 F. Hie ollam depono: hie erit meta quinque 
 meorum passuum intervallo. 
 
 C. Ita quinque passuum. 
 
 F. Nunc so rtiamur vices. En ego metse proximus. 
 
 jD. Ego te propior. 
 
 S. Ego te. 
 
Dialogues, 
 
 423 
 
 C. Ego omnibus. 
 
 F. Est igltur princeps Crispulus, alter Sylvanus, 
 tertius Dionysius, postremus ego. 
 
 C. Proh ? aberravi. 
 
 S, Ansam tetigi. 
 
 D, Meam injeci. 
 
 F, Et ego meam. Lude, mi Crispule, et perde 
 rursus j actum tuum. 
 
 C, Iteruin erravi. 
 
 F. Divinabam hoc fore. 
 
 S, Vidisti! injScimeam. 
 
 I). Heu ! infaustus fui hoc jactu. 
 
 F, Ecce duas nuces intus jam habeo, spero vic- 
 toriam. 
 
 C. En tertia intus est. Sed quid hoc prodest? 
 
 S. Iterum intravi. Nisi tu, Flavi, tertiam inje- 
 
 ceris, erinaus pares, ac praeter alios quartum 
 aut quintiim etiam jaciemus, donee penes 
 alterum victoria fuerit. Mitte nucem, Di- 
 onysi. 
 
 D. Possum ego, favente for tuna, secundam inji- 
 
 c5re. et aberrare Flavius ad hac ultima 
 petitione sua; turn e^o utrique vestrum ero 
 par, et palma nullius. 
 
 F, Sipotes; oho! oho! errasti. Tertia, tertia est 
 intus ; omnes nuces meae sunt. Octo depositae 
 initio, injectae a me tres, a Crispiilo una, a 
 Sylvano due, a Dionysio una: quindecim 
 nuces, e quibus quinque meae, decern vestrae. 
 Premium igitur decein nuces. lo triumphe ! 
 Domi sciurum alo cui hodie coenam dabo 
 largissimam. Hem, istuemihi certumerat 
 PONTANUS, S. J. 
 
424 Guide to Latin Conversation, 
 
 78 . — Ludus Trudicularis. 
 
 AnselmiiSj Blasius, Gilhertus, Hilarius, JulianuSy 
 3Iori7ius, 
 
 A. Placetne trudiculis ludere? 
 
 B. Placet quidem, at seni sumus. 
 
 G. Quid turn! 
 
 B. An terni certare in ternos possimus? 
 
 G. Cur non ? 
 
 II. Id quidem facile; expeditius tamen fuerit 
 geminorum cert amen in geminos instituere: 
 reliqui autem duo sponsidne certent. 
 
 J. Ego quidem hoc pugnse genus subibo lubens; 
 
 sum enim in hoc ludo plane rudis. 
 
 M. Ego vero, sat mihi videor peritus: at cum 
 aperta hodie mibi fuerit dexteri vena bra- 
 cbii, prudens abstinebo. 
 
 A. Eamus ergo; banc ingrediamur domum du- 
 
 plici celebratam trudiculari area. Ad in- 
 feram accedamus. 
 
 B. Plurima huic insunt vitia. 
 
 A. Nihil refert: solertije est peritiaeque ludentium, 
 
 vitiis hujus generis abiiti ad victoriam. 
 
 B. Id ei proclive fuerit, qui ilia norit; nosti 
 
 autem tu, qui frequens trivisti bunc lu- 
 dum. 
 
 A. Non admddum frequens. 
 
 G. Expedite trudiculas et pilas. 
 
 A. Ecce. 
 
 H. Pilae suntne ex eb5re? 
 
 J. Numquid vides ? 
 
Dialogues, 425 
 
 H. Non videntiir qiiidem certe, nec satis rotundae 
 sunt. 
 
 A. Quam voles elige tibi; datur optio. 
 
 B. Nos arnbo vos ambos habeilrnus adversarios. 
 
 G. Placet: at quo certeinus praeraio? 
 
 H. Merenda a victis victorlbus persolvenda. 
 
 B. Per me non steterit. 
 
 A. At ego malim certare pecunia. 
 
 G. Nonabnuo, juxta habeo; quanta vero pecunia? 
 
 A, Floreno uno. 
 
 B. Deponiimus igitur : en dep5no prior. 
 
 A. Agedum, auspicemur. Trajeci, transii. 
 
 G. Transmissfirum me quoque spero aeque feliciter. 
 
 B. Perverse trajecisti, transmisisti. 
 
 G, Err5rem brevi correx6ro. 
 
 H. Primas sum assecutus ; bene est. 
 
 B, Vah? quid fecisti? dedisti te in praedam: ob- 
 jecisti te ipse discrimmi. 
 
 A . Succedes me in tutum, si placet. 
 
 G, Sane quidem, ni prius te compingam in forni- 
 cem. Hei! in ipsa fundiilae ora hoesit globulus. 
 J. Nempe quia nihil pene declivitatis est illam 
 ad orcam. 
 
 M. Adversarii loco pulsi opportuno ad transitum, 
 locum ipsum, si potes, occupa. 
 
 B. Non est mihi integrum; expeditus non sum ; 
 
 in arctum sum redactus. 
 
 A, Te mox expediam ; vades per me liber. 
 
 G. At tu constitue te commode in loca ad transi- 
 
 tum, aut objice te ipsi metulae, 
 
 H. Conabor quidem. 
 
 J. Proh ! quam lusisti imperlte ! te ipse conjecisti 
 in angustias. 
 
426 Guide to Latin Conversation, 
 
 B. A scopo deerravi. 
 
 J\f. Trude loco hunc globulum. 
 
 J. Tu autem ilium perstringe leviter. 
 
 A. Tu vero repercussum hunc em6ve. 
 
 O, Ignoscat tibi Deus, attigisti. 
 
 A. Quid ages? frustrantur illlsi margines. 
 
 JL En prsecipitatj in barathrum ruit. 
 
 G. Heu! quid egi? illam trudendo pilam me 
 detrusi in latomias. 
 
 J, Ad illius globum collinea, totus patet. 
 
 M. Heus! pede continge terram... Non pervenit. 
 
 A . Longinquiores pete re non valeo globos. 
 
 G. En tibi, repercussum hunc loco pello. 
 
 B. Duels pilam. 
 
 H. Ictum iterasti. Pal mam amittes. 
 
 A. Immo semel ici. 
 
 B, Claviilse cauda hie utendum. 
 
 A. Hinc ilium dejice. 
 
 M. PrfFclarum, vero fortuitum casum ! 
 
 G. Tota, si possim, area ejus exturbabo globum. 
 J. Tibi sors obsecundat; manum regit, cum pilam 
 trudis. 
 
 B. Ilium impute. 
 
 A. In tuto est: ictui obnoxium non habeo. 
 
 B. Ad ilium, inquam, qua patet, ictum destina. 
 
 G. En ilium intus. Vicimus. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
Dialogues, 427 
 
 79 ..— Excursus in Glaciem. 
 
 BernarduSj Moclei^tufi, Dominiciis. 
 
 B. Etiamnum assides foco, Modeste? 
 
 M, Scilicet, ita nunc fert anni tempestas. 
 
 B. Fateor, est frigus intensum atque liomdum; 
 verum alio modoquamad ignem residendo, 
 juvenes calefiSri decet, si quando premantur 
 frigore. 
 
 M. Quo pacto igitur? 
 
 B, Appetauaus invucem pilis niveis. 
 
 M. Nempe ut mihi oculuui excutias, an mactes 
 etiam, si capitis tempora impegeris. 
 
 B. Absit a me tantum flagitium. ♦ 
 
 M. Non de industria id facies, scio; sed ita cadet 
 forte fortuna. 
 
 B. Lubricum ergo per glaciem agitemus cursum: 
 toti ocius incaluerimus. 
 
 M. jEgre me eo pellicies hodie. 
 
 B. Quidni ? 
 
 M. Timeo ut glacies sit satis firma. 
 
 ■ B, Ne dubita, furens enim spirat ventus, quo 
 facillime aqua const ringitur. 
 
 M. Omnia dein vivaria nive obtecta sunt. 
 
 B. Venti dissiparunt nivem. Novi ubi yjateat 
 ampla planities : agedum comitare me. 
 
 M. Quoniam tarn amice instas, comitabor. Sed 
 muniamus manus cbirothecis ; alias obriges- 
 cunt frigore. 
 
 B. Manus meae patientes sunt frig5ris: tamen 
 induam cbirothecas. 
 
428 Guide to Latin Conversation, 
 
 M. Nostin’ per glaciem discurrSre callopodiis 
 ferratis? 
 
 B. Velocissime: dextrorsum, sinistrorsnm, recta, 
 oblique, in circulum; nunc utrcque pede. 
 nunc altero tantum. 
 
 M. Tiro admodum in hac ego sum arte, nec adeo 
 satis audax, ut incedam per glaciem : metuo 
 ne glacies mihi fallat vestigia. 
 
 B. Curnontibi comparas calceos soleis clavatis? 
 quantumcumque sit glacies lubrica, inambu- 
 lilbis tutissime. 
 
 M. Atque ecce obvium commcdehabemus Domin- 
 icum. Is se nobis adj unget tertium. Pri- 
 mum, salve Domimce. 
 
 D. Et VOS tantumdem. 
 
 M. Cred(t te glacie domum reverti. 
 
 D. Glaciem ego conscendgre numquam soleo. 
 Yereor, ne mihi cadendo cerebrum dimin- 
 uam, et brachia frangam vel crus, aut luxem 
 aliquod membrum. 
 
 B. Nimium es meticulosus. 
 
 D. Non temere est quod ita metuam. Mcdo 
 prseterivi vivarium quod in proximo est : 
 aliquosgravissime labentes conspexi de ripa, 
 adeo, inquam, graviter, ut glacies crepitaret 
 atque in formam stellse rimas aggret. Malo 
 me in atrio nostro calefacere flagellis agi- 
 tando trocbum. 
 
 B. At nos excursu in glaciem. Vale. 
 
 Van Torre, s. j. 
 
Dialogues, 
 
 80 . — Mensis Marianus. 
 
 429 
 
 JP. Prcefectus rerum spiritualium ingreditur in scho~ 
 lam HumanitatiSj ubi pie celebratur mensis 
 3Iai'ianus. Adsunt intus Vedastus et Fahius^ 
 eximii hujus scholar discipuli; accedit postea 
 Octavius. 
 
 P. Salvete quotquot estis... et certe nemo est! 
 
 V. Salvus sis R. Pater. Re quidem vera, praeter 
 nos, nemo est. 
 
 P. O bone vir, te non aspexSram... Ain’ tu? Nemo 
 est... Hui, In solis tu mihi turba locis... 
 
 V. Honor sit auribus ? 
 
 P. Minime. 
 
 V, Hens ! quemnam virum me judicas, Pater ? .^ra 
 distant luplnis tamen. At quae te via nos- 
 tram in scholam tarn feliciter reportat? 
 Numquid velis Magistri vices explere? 
 
 P. Quidni? 
 
 V. hoc si affectas, Pater, vereor ne pervicacem 
 atque malam suscipias provinciam... qiian- 
 quam nos aures tibi sat elegantes afFere- 
 mus. 
 
 P. O facete dictum ! tamen a malitia non discedis; 
 hoc tandem cognovi, recocte vir; laterem 
 crudum lavo. 
 
 V. Bona verba, quaeso, Pater. At, amabo, quae tibi 
 causa viae est ? An opgra mea eges ? En tuus 
 sum mancipio et nexu. 
 
 P. Nostras forte per aures fama venit de vestra in 
 sanctam Virginem aediciila. 
 
 F, Nec mirum ! scilicet res increbuit proverbio. 
 
430 Guide to Latin Conversation. 
 
 P. Ergo rumore commotus, mirari cupiebam illud 
 ipsr.m sacellum, quod, i-isi ne me omnia fal- 
 lunt, optime se mihi offert; illud est forsan? 
 
 F. Admodum, K. Pater. 
 
 V. At, utvidesjfecimuspro nostra virili parte ; non 
 tarn pulchrum quam quantum voluissemus,sed 
 
 Non ebur neque aurenin 
 Mea renidet m domo lacunar. 
 
 P. Haud ita, quseso; pulchrum, imo pulcherri- 
 mum... Suo marte quidem, nee sane aquam 
 perdidere juvenes; respondet operse fructus. 
 Pulch rum, pulchrum . . . 
 
 V. Pulchrum, pulchrum dicam? cur rixemur de 
 lana caprina? nimlrum cum sit ad laudem. 
 
 P. Vestram jam pietatem in Josephum probastis, 
 et Maria certe digna est quae sic excolatur. 
 Miror quidem, charissime, vestrum ingenium. 
 Decent valde ornamenta. Attamen, opinor, 
 melius conveniret textura cserulea quam ilia 
 rubra: non enim est color virgineus. 
 
 F. At, Pater, Maria est regina martyrum. . . Quam- 
 obrem . . . 
 
 P. Ut lubet; sit ita. Caet^ra belle se habent; pul- 
 chrum, pulchrum dicam... At haec, o Bone? 
 
 V. Oh ! pulcherrimum. 
 
 P. Corona aurea non sat convenit. 
 
 V. Fateor equidem. 
 
 P. Lepidior sane si fuisset e cyaneis floribus. 
 
 V. Hoc erat in votis, nec in nobis peccatum haeret; 
 sed plevo von tnrr/et saccidus ore. 
 
 P. Fasciculus iste ad dextram... 
 
Dialogues, 431 
 
 F. Quid tibi videtur? 
 
 P. Leptdi flores, venusti, Et AngSli quoque 
 citharizant, o res pulchra! 
 
 F. Et ille ad sinistram thuribulo ornatus? 
 
 P. Ad unguem factus, ad unguem... Quid hoc rei 
 est? 
 
 Tot tibi sunt dotesy Joseph^ quot sidera codi. 
 
 Cur Joseph ? VirgOy bene decet, at Joseph non 
 erat hie locus. 
 
 V, O Pater, putasne aliquid simultatis Mariam in 
 Josephum habere quod sub pedes nomen ejus 
 habeat, et clientium vota quasi primus acci- 
 p6re videatur? Hinc facilius nobis apparehit 
 beata pleno copia cornu. Et ill ud AvE Maria ? 
 
 P. AfiUbre factum et satis belle adurabratum. Sed 
 imprimis hoc stratum gramineum miror, 
 sertum etiam atque pineas nuces..., tantum 
 illud Horatianum deest ut 
 
 Obliquo laboret 
 
 Lympha fugax trepidare rivo. 
 
 F, Quidni etiam ? 
 
 In reducta valle mugientium 
 Prospectare errantes greges, 
 
 V, Vel alio colore: 
 
 ^Aeibov KSpv^oi Kat axai/0iSes, rpvydo. 
 
 TTcoTOJi/TO ^ovdal TT^pX TribaK€S afi(pi fx4Kt,(raai. 
 
432 Guide to Latin Conversation, 
 
 P. Fugio, fugio, hei ! recitator acerbe. Numquam 
 tibi hse rebit aqua. 
 
 V. Poetas quotidie evolvo, bine poetae ad ma- 
 num. 
 
 Navita de ventis, de bobus narrat arator; 
 Enumerat miles vulneraj pastor oves, 
 
 P. Pergtte, pergite, o Boni; Noclurna versate 
 manUy vert ate diurna; et, quod satius est, 
 maximo semper in amore Virginem habe- 
 atis. Ut bene nosti, cum quis diligit 
 Mariam, huic certe omnia ad votum succe- 
 dunt. 
 
 F, Et profecto quidem in ammis est ; imo etiam 
 pietatem cultumque adversus Mariam, sem- 
 per et assidua contentione promovere ave- 
 mus. 
 
 P. Belle, optime; nimirum in gymnasio apud 
 condiscipillos. 
 
 F, Quae res, si quidqiiam credo tentamentis, suam 
 habet difficultatem. 
 
 P. Eo magis pittas fovenda. 
 
 F. Quomodo, autem, pater, res peragenda est, ut 
 recte procedat? 
 
 P. Quomodo? Dextra laevaque; modo sermone 
 et modo factis, et non tarn sermone quam 
 factis. — At quid istud est? Quid sibi volunt 
 istae tabulae? Oh! Oh! carmina proscri- 
 buntur. 
 
 V. Ita, carmina. Id mungris nobis imposuit 
 Magister ut sua quisque vice in laudem 
 Deiparae aliquid poeseos conficiamus. 
 
Dialogues. 433 
 
 F. Quotidie etiam per mensem Marianum duo 
 e scliolae discipiilis lectiones in hondrem 
 ]\Iatris recitant. 
 
 P. Pie excogitruurn, optime. — Sertum poeticum 
 mi hi videtur esse. 
 
 F. Ita, Pater. 
 
 V. Invitationem ad flores finxit Marcolphus. 
 
 Sertum poeticum ad immaculatam Virginem. 
 
 Invitatio ad flores. 
 
 Jam fugat tristem Boream jocosus 
 Vectus aiiratis Zephyrus quadrigis, 
 
 Ore dum campis tepido remulcet 
 Veris honores. 
 
 Necte primas, flos violfe, corollas, 
 
 Qui sub herbaruin rediviva rides. 
 
 Strata, nec j am me fugies cruentus 
 Flos Cythereae : 
 
 Nec tu amans solis, Oyanus, tepentis, 
 
 Nec decus campi niveum, coruscans 
 Lilium ; matri referam nitentes 
 Munera flores. 
 
 Marcolphus. 
 
 P. Et sane perpolitum opus dedit Marcolphus. — 
 Primum lacum tenet vi5la... 
 
434 Guide to Latin Conversation, 
 
 Viola. 
 
 Veris amor, Zephyri soboles et primula campi, 
 Multas ambrosio traxit odore man us. 
 
 Multi me pueri, multse optavere puellae ; 
 
 Nulla tamen Isedent, nulla labella comam. 
 
 Te viridans gramen, te desero, rivule vallis, 
 Quo mihi caruljea gratia ^ronte latet. 
 
 Ad divos viola volat en festiv a corolla, 
 Virginis en humilis rite super bit apex. 
 
 Gaijdektius. 
 
 P. EedSlet vero Catulli leporem et gratiam ! 
 
 F. Immo etiam Catullum imitatus est, Pater. Ita 
 apud auctorem : 
 
 Multi ilium pueri, multce optavere puellce 
 Idem, qnum tenui carptus defloruit uurjui, 
 
 Nulli ilium pueri, uullce optavere puellce. 
 
 P. Hand stulte locum usurpavit. Ad rem redeunt 
 assumpta verba. Nunc ad rosam. Hohol 
 Eucharius etiam conscendit equum, 
 
 Rosa. 
 
 Veris honor, solis fragrans ridentis occelus, 
 
 En tibi virgineas roscida pando genas. 
 
 Nec viridi timeas Matris me nectere serto, 
 Innuba dum roseas explico veris opes. 
 Muneribus gratum nitidis ornare sacellum, 
 Purpureasque comas usque dicare juvat. 
 
Dialogues. 435 
 
 Pallida sed rutilis videor languere corollis, 
 Nam Mariee superat fulgura castus amor. 
 
 Eucharius. 
 
 P. Optime etiam... 
 
 V. At imprimis degustandum est carmen Fabii. 
 
 P. Ah ! Cyanum suscepit, 
 
 Cyanus. 
 
 Si saevit Boreas, aut urit Sirius agros, 
 
 Me gracilem servat, me seges alma fovet; 
 
 Aut nubes, pluvium si se dissolvit in imbrem. 
 Caeruleos segetis tegmine mergo sinus. 
 
 Matrem sic infans, blandi seges aurea coeli, 
 
 Servat, sic Matris pectora casta fovet. 
 
 Floribus hinc frontem Cyanum redimire juvabit, 
 Hinc decet et meritum cingere flore caput. 
 
 Fabius. 
 
 P. Luculentur sane. O noster Fabi... Proxima 
 P ,oehi verslbm ille facitf Pergite, pergite, 
 juvenes. Quis autem partes Lilii aget? 
 
 P. Pigmenius vespSre tradet suum carmen. 
 
 V. Et eras Fusculus debet nectSre sertumalcaicis. 
 
 P. Et tu nihil habes? Num omnlno vacuus eris? 
 
 V. Sant et mihi carmina ; me quoque dicimt 
 Vatem pastores ; sed non ego credulus illis] 
 
 Nam neque adhuc Maria videor, nee dieere Matre 
 Digna, sed argutos inter strepere anser olores. 
 
 P Cedo carmma, vel tute ipse, si placet, legas. 
 
 28 
 
436 Guide to Latin Conversation, 
 
 Diva Virgo P. Praefectum studiorum allo- 
 quitur dum in schola prseest 
 concertationi. 
 
 Qiios taciturn cemis juvenes consistere in orbem, 
 Hie pietate Deam me, Dominamque colunt. 
 
 Assidui Matris certant ornare sacellum, 
 
 Gratis et manibus munera parva ferunt. 
 
 Arboribus vix forma redit seu gratia campis, 
 Ornatuque solum versicolore nitet; 
 
 Vix humiles tepidis violse nascuntur in arvis, 
 Occultumque caput detegit almusodor: 
 
 Tunc varies nectunt flores per gramina ruris, 
 
 Et veris prsebent florid a serta mihi, 
 
 Aram nec teneris ab ovilibus imbuit agnus, 
 Sanguine nec tauri tingitur ara mihi; 
 
 Aurea sed pietas juvenes conducit ad aram, 
 
 Quo veniiint puro fundere corde preces. 
 
 Virgo casta fovet; Divos manus Integra furto, 
 Compositique juvant nescia corda doli. 
 
 Ut mites igitur defend it pampinus uvas, 
 
 Grate sic juvenes Mater amore tfgit; 
 
 Aut ovibus qualis dum servat ovilia pastor, 
 
 Talis erit quoque eis, me duce, certa quies. 
 
 Hinc adeo tristes, procul bine discedite curse, 
 Criminis hinc ultrix tuque facesse, metus. 
 
 Sed pax, castus honor, pietas et copra risus, 
 
 Hanc ornent sedem, munera sintque bonis. 
 
 Vedastus. 
 
 P. Pastores, hedera crescentem ornate poftam. 
 
 F. Ecce tibi Octavium. 
 
437 
 
 Dialogues, 
 
 O. O salve, dulcissirne rerum. 
 
 }\ Salve, K P.; salvete omnes. 
 
 F. V, Salvum te venire gaudemus. 
 
 P. Poetam sane comperimus. Tune solus car- 
 
 mine vacuus ? 
 
 O. Conari licuit; at non omnibus fas est attin- 
 
 geremetam. Ex Anacreonte flosciilum juvat 
 decerpere; recte an secus, lis sub judice. 
 
 P. Audiamus igitur Anacreontis semulum. 
 
 In Columbulum Deiparse. 
 Viator. 
 
 Quo mellite Columbule, 
 
 Quo te penna citum rapit ? 
 Unde et munera balsam i. 
 
 Unde et myrrhea prsepeti 
 Cursu fundis in aera? 
 
 Quae mens quis te agit impetus. 
 
 COLUMBULUS. 
 
 Tecti Virgin is incola 
 Tectum Virginis advolo. 
 Natum collibus in Seir 
 Matri me socium pise 
 Castus discipulus dedit, 
 
 Cui me mittere nuntium 
 Gaudet et V irgo puerpera. 
 
438 Guide to Latin Conversation, 
 
 Aiunt me reducem modo 
 MAKIJE vacuum fore 
 Vinculis. Ast ego suavius, 
 
 Mira sorte beatior, 
 
 MAEI^ usque ju^um feram. 
 
 Quid me culmiua montium, 
 
 Quid me stagna virentia 
 Jam lustrare juvat? pedem, 
 
 Arvis pabula quaeritans, 
 
 Vellem sistere frondibus! 
 
 At nunc Virginis e manu 
 Laetas ore peto dapes, 
 
 Necnon et calicem bibens 
 Quern libat prior, alite 
 Penn a Virgin earn super 
 Frontem ludere gestio. 
 
 Et mox ambrosio in sinu, 
 
 Sub velo latitans, fruor 
 Somni munere lacteo. 
 
 Dixi, pergo viam, puer, 
 
 Indulgens nimiurn tibi 
 Jam cornice loquacior. 
 
 P. Perbelle omnlno. Arduum sane mihi foret 
 decernSre cuinam ex vobis palma debeatur; 
 ratum tamen habeo carmina omnium Dei- 
 parae grata fore atque acceptissima. — En 
 quod ego adhibui dum in gymnasio M***, 
 apud puerulos, magisterium agerem. Male 
 rem fortunabant nisus et industria docendi. 
 Gens enim hujusmodi levissima est, legis 
 impatiens omnique pigritia ornatissima. 
 Quadam die ita mecum: Adhortatio et 
 
Dialogues, 439 
 
 poenae nihil prom6vent. Quot ego prsecepta 
 dedi ! Quain multa de pretio temp5ris, de 
 informando litt6ris ingenio, de laude hu- 
 manitatis discipllnae lociltus sum ! At frus- 
 tra; in ventum vires quam plurimuin 
 efFundo. Fraude nunc proficiendum est, 
 pia scilicet. Turn ad juv6nes: ^^Migrabit de 
 coelo hodie ut inter vos veniat Marla benig- 
 nissima Virgo Mater Dei.’’ Mirari omnes. 
 ^‘Quidvero?” Conclamant. Tunc ita pergo ; 
 
 “ Et coelo descendet Regina Angelorum ; imo 
 vero subsellia lustrabit, et per hebdomadem 
 vicissim ante unumquemque vestrum con- 
 sistet. TempSre autem quo quisque ante se 
 sedentem possidebit Matrem benignam, omni 
 hon5re earn prosequatur. Absint igitur in- 
 tempestiva garrulitas et nugatorise artes. V ae 
 vafellis; ne peregrinentur aures, adstudium, 
 intentus anTmus et ingenuitas prodeant.” 
 Plausum impertit puerrlis turba; arridet 
 propositum; nec ultra expectatio; sortitio- 
 neque facta, signum Marise, corona adorna- 
 tum, admotis utrinque floribus, in subsellio 
 rite constituitur. Hinc mirum in modum 
 cal ere reverentia, silentium et quaedam inau- 
 dlta aemulatio ad studium, 
 
 F. O consilium sane lepidum! 
 
 F. Laute ac fauste, Pater. Res ita mihi arridet, ut 
 quam citissime experiri in animo sit. Fingam 
 enim mihimet Virginem adstare in schola, 
 ac inde Magistri explanationibus animum et 
 aures attentius adhibebo. 
 
 P. Optime, o bone vir... sed eccum hoc? jam cesso 
 
440 Guide to Latin Conversation, 
 
 abire. Pro tua malitia, Vedaste, hoc mihi 
 poenarum dabis ut qiiotidie pro me Mariam 
 ores dulcissimam matrem. — Nec tamen non 
 possum quin laudem vestrum opus... et car- 
 mma etiam. 
 
 Este salutati tempus in omne mihi, 
 
 F. V. 0. Keverentise vestrse fausta quseque adpre- 
 camur omnes. 
 
SENTENTIAE SELECTAE. 
 
 CHOICE THOUGHTS. 
 
 SENTENTI^ SELECTS PUBLII SYRI. 
 
 Ab alio expectes alteri quod feceris. 
 
 What you do to other thatj expect from them. 
 Absentem laedit cum ebrio qui litigat. 
 
 Who quarrels with a drunken man, encounter's an 
 absent foe. ‘ 
 
 Ad duo festinans, neutrum bene peregeris. 
 
 Who tries to do two things at a time, will do neither 
 well. 
 
 Arbore dejecta, ligna quivis coUigit. 
 
 Once the tree is fallen, all may gather the wood. 
 Arcum intensio frangit, animum remissio. 
 
 Tension weakens the how, idleness the mind. 
 
 Avarum irritat, non satiat pecunia. 
 
 Money serves not to satiate, hut to increase the miser^s 
 desires. 
 
 Bene cogitata saepe ceciderunt male. 
 
 The best laid plans go oft awry. 
 
442 Guide to Latin Conversation. 
 
 Beneficiorum calcar animus gratus est. 
 
 Gratitude stimulates the giver. 
 
 Benefactis proxime ad Decs accedimus. 
 
 Through kindness do we come nearest to the gods. 
 Beneficium accipere, libertatem est vendere. 
 
 To accept a favor, is to sell oner’s liberty. 
 
 Bis vincit, qui se vincit in victoria. 
 
 He who conquers himself in the hour of victory is 
 twice a conqueror. 
 
 Cogit rogando, quum rogat potentior. 
 
 Requeds are commands when he who entreats stands 
 above us. 
 
 Camelus, cupiens cornua, aures perdidit. 
 
 The camel desirous of horns, lost his ears. 
 
 Consultor homini tempus utilissimus. 
 
 Time is man’s best counsellor. 
 
 Crudelis est in re adversa objurgatio. 
 
 Reproaches are cruel in adversity. 
 
 Cuivis dolori remedium est patientia. 
 
 Patience is a cure for all ills. 
 
 Cui plus licet quam par est, plus vult quam licet. 
 He vjho is allowed more than is right, wants more than 
 is allowed. 
 
 Deo favente, naviges vel vimine. 
 
 When God is with you, you may put to sea on a reed. 
 
Choice Thoughts. 443 
 
 Dies quandoque noverca, quandoque est parens. 
 One day treats us a mother, another as a stepdame. 
 Discipulus est priori posterior dies. 
 
 To-day profits by yesterday’s lesson. 
 
 Divisus ignis extinguetur celerius. 
 
 A fire that is not widespread is easily extinguished. 
 Dulce etiam fugites quod fieri amarum potest. 
 Shim, although it be sweet, what may become bitter. 
 Duplicator bonitas, simul accessit celeritas. 
 Kindness is doubled when allied with promptness. 
 Equo current! non opus calcaribus. 
 
 A fieet horse needs no spur. 
 
 Exire magnus ex tugurio vir potest. 
 
 A great man may come from an humble dwelling. 
 Ferrutn, dum in igne candet, cudendum est. 
 
 Strike the iron while it is hot. 
 
 Formosa facies muta commendatio est. 
 
 A prepossessing countenance is a silent recommendation. 
 Fortuna vitrea; turn quum splendet, frangitur. 
 Fortune, like glass, is brilliant and fragile. 
 
 Geminat peccatum quern delicti non pudet. 
 
 Not to blush at one’s fault, is to double it. 
 
 Gravior est inimicus qui latet in pectore. 
 
 Our greatest enemy is the one that lurks within our 
 own breast. 
 
444 Guide to Latin Conversation, 
 
 Excelsis multo facilius casus nocet. 
 
 The higher the dignity, the greater the fall, 
 
 Humilis nec alte cadere, nec graviter potest. 
 
 He who is not high, suffers little from his fall. 
 
 In sterculino plurimum gallus potest. 
 
 The cock is king of the roost. 
 
 Intensus arcus nimium facile rumpitur. 
 
 The how that is strung too tight is easily broken, 
 
 Ita amicum habeas, posse inimicum fieri ut putes. 
 Conduct yourself with your friend as if you thought 
 he might one day become your enemy. 
 
 Labor juventuti optimum est obsonium. 
 
 For youth nought so sharpens the appetite as labor, 
 
 Leonem mortuum etiam catuli morsicant. 
 
 When the lion is dead even the little dogs try to bite it, 
 
 Lepores duo qui insequitur, is neutrum capit. 
 
 He who hunts two hares at a time, catches neither, 
 
 Magnam fortunam magnus animus etiam decet. 
 
 A large heart is becoming to a large fortune, 
 
 Malus ipse fiet, qui convivet cum malis. 
 
 He who associates with the wicked will become wicked 
 himself, 
 
 Musco lapis volutus baud obducitur. 
 
 A rolling stone gathers no moss. 
 
Choice Thoughts, 445 
 
 Nemo esse judex in sua causa potest. 
 
 No man can be a judge in his own case. 
 
 Non cito ruina perit, is qui rimam timet. 
 
 He who feels uneasy about a leak in the roof of his 
 housCy rarely perishes beneath its ruins. 
 
 Non Omni eumdem calceum induces pedi. 
 
 The same shoe does not fit every foot. 
 
 Omne vitium semper habet patrocinium suum. 
 There ?s no vice that has not its excuse ever ready. 
 Omnes aequo animo parent, digni ubi imperant. 
 Everybody obeys him who is worthy to command. 
 Parium cum paribus facilis congregatio est. 
 Kindred spirits^ naturally come together. 
 
 Pipere qui abundat, oleribus miscet piper. 
 
 He who has much pepper puts pepper in his cabbage. 
 Peccatum extenuat qui celeriter corrigit. 
 
 He who corrects promptly a faulty renders it less serious. 
 Pirum, non ulmum, accedas, si cupias pira. 
 
 If you are seeking pears, look for them on a pear-tree 
 and not on an elm. 
 
 Prius ovem, credo, ducet uxorem lupus. 
 
 The wolf will wed the lamb before I believe it. 
 
 Queis tbura desunt, bi mola salsa litant. 
 
 Those who have not incense, offer salted cakes to the 
 gods. 
 
446 Guide to Latin Conversation, 
 
 Qui debet, limen creditoris non amat. 
 
 The debtor avoids passing his creditor's door, 
 
 Qui properat nimium, res absolvit serius. 
 
 He who goes about a thing too fast, finishes it too late. 
 
 Quidquid futurum est summum, ab imo nascitur. 
 That which rises the highest, always begins at the 
 bottom. 
 
 Eegum fortuna casus prsecipites rotat. 
 
 Fortune takes delight in hurling kings from her wheel, 
 
 Scintillse non fabrorum terrent filios. 
 
 Blacksmiths' children are not frightened at sparks. 
 
 Spina etiam grata est, ex qua spectatur rosa. 
 
 The thorn is not unpleasant when it bears a rose. 
 
 Non aliter vives in solitudine, aliter in foro. 
 
 You should not live one way in private, another in 
 public. 
 
 Vel strangulari pulchro de ligno juvat. 
 
 One is glad to find a beautiful tree, even though it he 
 for the halter. 
 
 Beneficia dare qui nescit, injuste petit. 
 
 He ivho will not grant a favor has no right to ask one. 
 
 Caret periculo, qui etiam tutus cavet. 
 
 He is furthest from danger, who is on his guard even 
 when in safety. 
 
 29 
 
Choice Thoughts, 447 
 
 Bis interimitur, qui suis armis perit. 
 
 He dies twice who perishes by his own weapons. 
 
 Cui prodest scelus, is facit. 
 
 He who profits by a crime^ commits it. 
 
 SENTENTIiE SELECTS P. TERRENTII AFRI. 
 
 Obsequium amicos, veritas odium parit. 
 
 Obseqnioiisness makes friends^ truth enemies. 
 
 (And., act. I, sc. 1.) 
 
 Facile omnes, quum valemus, recta consilia segrotis 
 damns. 
 
 While we are in good healthy loe easily give wise counsel 
 to the sick. (And., act. II, sc. 1.) 
 
 Novi ingenium mulierum: 
 
 Nolunt ubi velis; ubi nolis cupiunt ultro. 
 
 I know the disposition of women. You wish something^ 
 they do not wish it; You do not desire a thing, 
 they desire it with their whole heart. 
 
 (Eun., act. IV, sc. 8.) 
 
 Tacent, satis laudant. 
 
 They are silent, that is praise enough. 
 
 (Eun., act. Ill, sc. 2.) 
 
 Homo sum: humani nihil a me alienum puto. 
 
 I am a man. Nothing that pertains to humanity is 
 foreign to me. (Heaut, act. I, sc. 1.) 
 
448 Guide to Latin Conversation, 
 
 Dies adimit jegritiidinem hominibus. 
 
 Time hears away our sorroivs. 
 
 (Heaut, act. Ill, sc. 1.) 
 
 Nam deteriores'omnes sumus licentia. 
 
 License contaminates insensibly all of us. 
 
 (Heaut., act. Ill, sc. 1.) 
 
 Jus summum ssepe est summa malitia. 
 
 Extreme justice is oftentimes extreme malice. 
 
 (Heaut , act. IV, sc. 5.) 
 
 Nulla est tarn facilis res quin difficilis sit, 
 
 Quam invitus facias. 
 
 There is nothing easy., that does not become difficult 
 when done unwillingly. 
 
 (Heaut., act. IV, sc. 6.) 
 
 Pudore et liberalitate liberos 
 Ketinere satius esse credo quam metu. 
 
 Honor and noble sentiments, are in my opinion, a mere 
 salutary curb than fear, for restraining the young. 
 
 (Adelph., act. I, sc. 1.) 
 
 Hoc patrium est, potius consuefacere filium 
 Sua sponte recte facere quam alieno motu. ^ 
 Hoc pater ac dominus interest. Hoc qui nequit, 
 Fateatur nescire imperare liberis. 
 
 The duty of a father is to accustom his son to do right 
 of his own accord, and not through motives of fear. 
 In this does a father differ from a master. He who 
 knows not how, or does not vnsh to conduct himself 
 thus, must admit that he is incapable of governing 
 children. (Adelph., act. I, sc. 1.) 
 
Choice Thoughts, 449 
 
 Ita quisque vult suuin esse, ita est. 
 
 Children are what we wish them to be, 
 
 (Adelph., act. Ill, sc. 4.) 
 
 Ita vita est liominum, quasi quum ludas 
 tesseris. 
 
 The life of man is as a game of dice, 
 
 (Adelph., act. IV, sc. 7.) 
 
 Homine imperito nunqu'am quidquam injustius est, 
 Qui nisi quod ipse fecit, nil rectum putat. 
 
 There is nothing more presumptuous than an ignorant 
 man ; he finds nothing done well save what he does 
 himself. (Adelph., act. I, sc. 2.) 
 
 Quot homines, tot sententise. 
 
 Opinions are as numerous^ as are men, 
 
 (Phorm., act. I, sc. 4.) 
 
 Kex eris, si recte facies. 
 
 If your conduct he noble^ you will be a king, 
 
 Qui quae vult dicit, quae non vult audiet. 
 
 He who says what he likes, must hear what he does not 
 like. 
 
 SENTENTI^ SELECTiE JUNII JUVENALIS. 
 Front! nulla tides. 
 
 Put not your trust in faces, (Sat., II, v. 8.) 
 
 Dat veniam corvis, vexat censura columbas. 
 Ch'ows are pardoned, but the pigeons are found guilty. 
 
 (Sat. II, 63.) ‘ 
 
450 Guide to Latin Conversation, 
 
 Nemo repente venit turpissimus. 
 
 Infamy is never born full-yrown. (Sat. II, 83.) 
 
 Graeciilus esuriens in coelum, jusseris, ibit. 
 Give the word and your hungry Greekliny will climb 
 the clouds. (Sat. Ill, 78.) 
 
 Omne animi vitium tanto conspectius in se. 
 Crimen habet, quanto major qui peccat liabe- 
 tur. 
 
 In every human fault, the sinner's rank displays its 
 vileness on a pedestal of shame 
 
 (Sat. VIII, 140.) 
 
 Cantabit vacuus coram latrone viator. 
 
 A penniless traveller trolls his song in the highway- 
 wayman^s face. (Sat. X, 22.) 
 
 Mors sola fatetur, 
 
 Quantula sint hominum corpuscula. 
 
 Death alone compels us to acknowledge how frail a 
 thing is the body of man. (Sat. XII, 172.) 
 
 . Semita certe 
 
 Tranquillie per virtutem patet unica vitse. 
 The only path which leads to peace of mind goes by 
 way of virtue. (Sat. X, 363.) 
 
 Committunt eadem diverse crimina fato : 
 
 Ille crucem sceleris pretium tulit, hie dia- 
 dema. 
 
 The same transgression brings different fates upon 
 different men. The reward of one man’s iniquity 
 is the crosSj while another wears the crown. 
 
 (Sat. XIII, 104.) 
 
Choice Thoughts, 451 
 
 Semper et infirmi est animi exiguique voluptas 
 Ultio. 
 
 It is the dwarfed j weak, and mean spirit which takes 
 delight in revenge. (Sat. XIII, 190.) 
 
 Nam scelus intra se taciturn qui cogitat ilium 
 Facti crimen habet. 
 
 The man who harbors an unspoken thought of mcked • 
 ness has all the guiltiness of sin. 
 
 (Sat. XIII, 209.) 
 
 Dociles imitandis 
 Turpibus ac pravis omnes sumus. 
 
 All men are apt pupils in baseness and wickedness. 
 
 (Sat. XIV, 40.) 
 
 Nil dictu foedum visuque haec limina tangat 
 Intra quae puer est. 
 
 Let no sound or sight of shame pass the threshold which 
 leads to a young boy's home. (Sat. XIV, 44.) 
 
 Maxima debetur puero reverentia: si quid 
 Turpe paras, ne tu pueri contempseris annos. 
 Children have a claim to the greatest respect ; if you 
 are meditating any baseness, do not rate their 
 understanding too low, but respect the innocence 
 of their age. (Sat. XIV, 47.) 
 
 Interea pleno quum turget sacculus ore, 
 Crescit amor nummi, quantum ipsa pecunia cres- 
 cit. 
 
 While the money-bag keeps swelling almost to bursting 
 the dust of gold waxes stronger with every added 
 piece. (Sat. XIV, 138.) 
 
452 Guide to Latin Conversation. 
 
 Exemplo quodcumque malo committitur, ipsi 
 Displicet auctori. 
 
 Every act framed after a had model is condemned by 
 its own author. (Sat. XIII, 1.) 
 
 Stemmata quid faciunt ? 
 
 Of what avail are 'pedigrees? 
 
 Ubi libertas, ibi patria. 
 
 Where freedom is, there shall my country he. 
 
 Omnia mundana niigas sestimas. 
 
 Treat everything of this world as mere vanity. 
 
 SENTENTIJE SELECTJE OVIDII NASONIS. 
 
 Leve fit, quod bene fertur, onus. 
 
 The burden becomes light which is borne contentedly. 
 
 (Am. I, 2, 10.) 
 
 Flectitur obsequio curvatus ab arbore ramus : 
 Frangis, si vires experiere tuas. 
 
 Use gentleness and you will bend, the supple branch, 
 make trial of 'uour strength and vou will break it. 
 
 (Art. II, 179.) 
 
 Terra salutares herbas, eademque nocentes, 
 Nutrit, et urticae proxima saepe rosa est. 
 The earth nurtures wholesome and unwholesome plants 
 and oft the nettle is the neighbor of the rose. 
 
 (Eem. 45.) 
 
Choice Thoughts. 453 
 
 Principiis obsta: sero medicina paratur, 
 
 Qaum mala per longas convaluere moras. 
 Resist the first advances ; too late is. a cure attemptedy 
 when through long delay the malady has waxed 
 strong. (Bern. 91.) 
 
 Fer tills, assiduo si non renovetur aratro, 
 
 Nil, nisi cum spinis gramen, habebit ager. 
 
 A field which is not cultivated assiduously by the ploWy 
 will produce nought hut grass and briers. 
 
 (Trist. V, 12, 231.) 
 
 Sit piger ad poenas princeps, ad praemia velox, 
 Et doleat quoties cogitur esse ferox. 
 
 Let a prince be slow to punish and quick to reward ; 
 let him grieve whenever he is forced to be severe. 
 
 (Pont. I, 2, 123.) 
 
 Non est in medico semper relevetur ut seger; 
 Interdum docta plus valet arte malum. 
 Not always can the physician succeed in curing him 
 who is sick; at times the disease is beyond the reach 
 of art. (Pont. I, 3, 17.) 
 
 Non facile invenias multis in millibus unum 
 Virtu tern pretium qui putet esse sui. 
 
 Out of thousands of men it will not be easy to find one 
 who thinks that virtue is its own reward. 
 
 (Pont. II, 3, 12.) 
 
 Os homini sublime dedit ; coelumque tueri 
 Jussit et erectos ad sidera tollere vultus. 
 
454 Guide to Latin Conversation. 
 
 God gave to man a countenance to look on high; and 
 he commanded him to behold the heavens and to 
 raise hisjace erect towards the stars. 
 
 (Met. I, 85.) 
 
 Medio tutissimus ibis. 
 
 In the middle course, thou wilt go most safely. 
 
 (Met. II, i36.) 
 
 Heu ! quam difficile est crimen non prodere 
 vultu I 
 
 Alas / how difficult it is not to betray a crime by ones 
 looks. (Met. II, 447.) 
 
 Usque adeo nulli sincera voluptas, 
 Sollicitique aliquid Isetis intervenit. 
 
 No man's 'pleasure is unalloyed; some anxiety ever 
 interposes itself amid joyous circumstances. 
 
 (Met. VIII, 453.) 
 
 Est Deus in nobis ; agitante calescimus illo ; 
 Impetus hie saerse semina mentis habet. 
 A deity dwells within us; under his influence we glow 
 with inspiration; this enthusiasm is an emanation 
 from the celestial mind. (Fast., VI, 5.) 
 
 SENTENTIiE SELECTiE VIRGILII MARONIS. 
 Trahit sua quemque voluptas. 
 
 His own 'peculiar pleasure draws on each one. 
 
 (Buc., II, 65.) 
 
 Non omnia possumus omnes. 
 
 We cannot all do all things. (Buc., VIII, 63.) 
 
Choice Thoughts, 455 
 
 Omnia fert setas, animum quoqiie. 
 
 Age bears away all thingSj even the mind itself. 
 
 (Buc., IX, 51.) 
 
 Labor omnia vincit 
 
 Improbus, et duris urgens in rebus egestas. 
 Persevering labor and want, ever in hardships pressing., 
 surmount every obstacle, (Georg. I, 145.) 
 
 Nec vero terr?e ferre omnes omnia possunt. 
 All soils are not able to bear all sorts of trees. 
 
 (Georg. II, 109.) 
 
 Adeo in teneris concuescere multum est ! 
 Of such avail is custom in early years! 
 
 (Georg. II, 272.) 
 
 O fortunatos nimium, sua si bona norint, 
 Agricolas, quibus ipsa, procul discordibus 
 armis, 
 
 Fundit humo facilem victum justissima tellus. 
 Ah ! the too happy swains, did they but know their 
 own bliss! to whom, at a distance from discordant 
 arms, earth of herself most bountiful, pours out to 
 them from her bosom an easy sustenance. 
 
 (Georg. II, 458.) 
 
 Felix qui potuit rerum cognoscere causas; ’ 
 Atque metus omnes et inexorabile fatum 
 Subjecit pedibus, strepitumque Acherontis avari! 
 Happy is he who has been able to find out the causes 
 of things, and who has cast beneath his feet all fears 
 and implacable fate, and the noise of dei'ouring 
 Acheron! (Georg. II, 490.) 
 
456 Guide to Latin Conversation, 
 
 Optima quaeque dies miseris mortalibus stvi 
 Pri ma fugit ; subeunt morbi tristisque senectus; 
 Et labor, et durse rapit inclementia mortis. 
 The most pleasant days are the first to fiy fromuretched 
 mortals; diseases and sad old age and labor come 
 on apace; and the cruelty of inexorable death 
 snatches you away. (Georg. Ill, 66.) 
 
 Tantus amor laudum, tantse est victoria 
 curse! 
 
 So great is the love of praise^ so anxious the desire of 
 victory. (Georg. Ill, 112.) 
 
 Viamque insiste domandi, 
 
 Dum faciles animi juvenum, dum mobilis 
 setas. 
 
 Begin to train the young while their disposition is ten- 
 der , while their age is pliant. 
 
 (Georg. Ill, 164.) 
 
 Sed fugit interea, fugit irreparabile tern- 
 pus. 
 
 But in the meanwhile time fiies, flies irrevocably. 
 
 (Georg. Ill, 284.) 
 
 Alitur vitium, vivitque tegendo. 
 
 The distemper is nourished and grows by being con- 
 cealed. (Georg, ill, 454.) 
 
 Ingentes animos angusto in pectore versant. 
 They stir up great courage in a narrow breast. 
 
 (Georg. IV, 83.) 
 
Choice Thoughts, 457 
 
 Tant«ne animis coelestibiis ir?e I 
 Is there such resentment in heavenly minds f 
 
 (Mn. I, 11.) 
 
 Forsan et h?ec olim meminisse juvabit. 
 Durate et vosmet rebus servate secundis. 
 Perhaps hereafter it may delight you to remember these 
 sufferings. Persevere and reserve yourselves for 
 prosperous days. (^n. I, 203, 207.) 
 
 Non ignara mali, miseris succurrere disco. 
 Not unacquainted with misfortune I have learned to 
 succor the distressed. (^Fen. I, 630.) 
 
 Timeo Danaos, et dona ferentes. 
 
 I dread the Greeks even when they bear gifts. 
 
 (^n. II, 49.) 
 
 Quid non mortalia pectora cogis, 
 
 Auri sacra fames ? 
 
 Cursed thirst of goldy to what dost thou not drive the 
 hearts of men*/ (^n. III, 56.) 
 
 Degeneres aninios timor arguit. 
 
 Fear argues a degenerate mind. (^n. IV, 13.) 
 
 Taciturn vivit sub pectore vulnus. 
 
 The sea'et wound rankles in her breast. 
 
 {JEn. IV, 67.) 
 
 Quis fallere possit amantem ? 
 
 Who can deceive a lovei'f (..En. IV, 296.) 
 
458 Guide to Latin Conversation. 
 
 Fata obstant, placidasque viri Deus obstruit 
 aures. 
 
 The fates stand in the way, and heaven makes deaf his 
 ears to compassion. (-^n. IV, 440.) 
 
 L4ttus ama 
 Altum alii teneant. 
 
 Keep to the shore ; let others stand out to sea. 
 
 {J£n. V, 163, 164.) 
 
 Possnnt, quia posse videntur. 
 
 They are ablcy because they seem able. 
 
 (^n. V, 231.) 
 
 Parcere subjectis et debellare superbos. 
 
 To spare the humble and crush the proud. 
 
 (iEn. VI, 854.) 
 
 Aude, hospes, contemnere opes, et te quoque dig- 
 num 
 
 Finge deo, rebusque veni non asper egenis. 
 
 Dare then, my guest y to despise magnificence, and do 
 you also conduct yourself as becomes a gody and 
 be not disgusted with these our mean accommoda- 
 tions. 
 
 (^n. VIII, 364.) 
 Sua cuique deus fit dira cupido. 
 
 Each one's earnest inclination is his god. 
 
 (^n. IX, 185.) 
 
 Audentes fortuna juvat. 
 
 Fortune favors the brave. {Mn. X, 284.) 
 
Choice Thoughts. 459 
 
 Stat sua cuique dies, breve et irreparabile tem- 
 piis 
 
 Omnibus est vitae; sed famam ostendere factis, 
 
 Hoc virtutis opus. 
 
 Everyone's day is determined ; a short and irretriev- 
 able term of life is given to all ; but to lengthen 
 out fame by deedsy is virtue's task. 
 
 (^n. X, 468.) 
 
 Facilis descensus Averni ; 
 
 Noctes atque dies patet atri janua Ditis: 
 
 Sed revocare gradum superasque evadere ad 
 auras 
 
 Hoc opus, hie labor est. 
 
 The descent to hell is easy ; grim Pluto's gate is open 
 night and day ; but to retrace one's steps, and 
 escape to the upper regions, this is a difficult 
 undertaking, (^n. XII, 126.) 
 
 Cuncti se scire fatentur. 
 
 Quid fortuna ferat populi; sed dicere mus- 
 sant. 
 
 All must confess that they know what the interest of 
 the people demands, but they hesitate to speak. 
 
 (Mn. XI, 344.) 
 
 SENTENTI^ SELECTS HORATII FLACCI. 
 
 Nil mortalibus arduum est. 
 
 Nought is too arduous for man to dare. 
 
 (Lyric, lib. I, 3.) 
 
460 Guide to Latin Conversation, 
 
 Pallida mors a'qiio pulsat pede pauperum tabernas 
 Eegumque turres. O beate Sexti, 
 
 Vitae summa brevis spem nos vetat inchoarelongam. 
 Death comes alike to all — to the monarch’s lordly hall^ 
 Or the hovel of the beggar^ and his summons none shall 
 stay, 
 
 O Sestius, happy Sestius ! use the moments as they pass ; 
 Far-reaching hopes are not for us, the creatures of a day, 
 
 (Lyric. I, 4.) 
 
 Durum ! sed levius fit patientia 
 Quidquid corrigere est nefas. 
 
 ’ Tis hard, great heavens, how hard ! But to endure 
 Alleviates the pang we may nor crush nor cure ! 
 
 (Lyric. I, 24.) 
 
 Latius regnes, avidum domando 
 Spiritum, quam si Lybiam remotis 
 Gadibus jungas, et uterque poenus 
 Serviat uni. 
 
 A spirit covetous subdue, 
 
 And over ampler realms you reign. 
 
 Than if the far-off lands of Libya you 
 Annexed to Spain. (Lyric. II, 2.) 
 
 Omnes eodem coglmur, omnium 
 Versatur urna serius ocius 
 Sors exitura, et nos in seternum 
 Exsilium impositura cymbse. 
 
 One road, and to one bourne 
 We all are goaded. Late 
 
 * From Sir T. Martin’s metrical translation. 
 
461 
 
 Choice Thoughts, 
 
 Or soon will issue from the urn 
 Of unrelenting fate 
 The lot that in yon bark exiles us all 
 To undiscovered shores^ from which is no recall, 
 (Lyric. II, 3.) 
 
 Ssepins ventis agitatur ingens 
 Finns; et celsse graviore casu 
 Decidunt turres, feriuntque summos 
 Fulgura monies. 
 
 The mighty pine is ever most 
 By wild winds swayed about and tossed, 
 With most disastrous crash 
 Fall high-topped towers, and ever, where 
 The mountain's summit points in air, 
 
 Do bolted lightnings flash. 
 
 (Lyric. II, 10.) 
 
 Aiiream qnisquis mediocritatem 
 Diligit, tutus caret obsoleti 
 Sordibus tecti ; caret invidenda 
 Sobrius aula. 
 
 The man, who, with a soul serene, 
 
 Doth cultivate the golden mean, 
 
 Escapes alike from all 
 The squalor of o sordid cot. 
 
 And from thejea/o'isies begot 
 By wealth in lordly hall. 
 
 (Lyric. II, 10.) 
 
 Rebus angustis animosus atque 
 Fortis appare : sapienter idem 
 Contrahes vento nimium secundo 
 Turgida vela. 
 
462 Guide to Latin Conversation. 
 
 Though sorrows strike, and comrades shrink, 
 
 Yet never let your spirits sink, 
 
 But to yourself be true ; 
 
 So wisely, when yourself you find 
 Scudding before too fair a wind, 
 
 Take in a reef or two. (Lyric. II, 10.) 
 
 Truditur dies die, 
 
 Novseque pergunt interire lunse. 
 
 Day treads down day, and sinks amain. 
 
 And new moons only wax to wane. 
 
 (Lyric. II, 18.) 
 
 Elieu, fugaces, Posthume, Posthiime, 
 
 Labiintur anni ; nec pietas moram 
 Pugis, et instanti Senectse 
 Afferet, indomitseque Morti. 
 
 Ah, Posthumus, the years, the fleeting years 
 Stdl onwards, onwards glide; 
 
 Nor mortal virtue may 
 Time's wrinkling fingers stay, 
 
 Nor Age's sure advance, nor Death's all-conquering 
 stride. (Lyric. II, 14.) 
 
 Non enim gazfc, neque consularis 
 Summovet lictor miseros tumultus 
 Mentis et curas laqueata circum 
 Tecta volantes. 
 
 For hoarded treasure cannot keep 
 Disquietudes at bay. 
 
 Nor can the consul's lictor drive away 
 The brood of dark solicitudes, that sweep 
 Round gilded ceilings gay. 
 
 (Lyric. II, 16.) 
 
 30 
 
463 
 
 Choice Thoughts. 
 
 Quid brevi fortes jaculamiir sevo 
 Multa ? Quid terras alio calentes 
 Sole mutamus? Patriae quis exsul 
 Se quoque fugit? 
 
 Why should we still project and plan, 
 
 We creatures of an hour? 
 
 Why fly from clime to clime, new regions scour ? 
 Where is the exile, who^ since time began. 
 
 To flu from self had power ? 
 
 (Lyric. II, 16.) 
 
 ^qua tellus 
 
 Pauperi recluditur reguraque pueris. 
 Earth opens her impartial breast 
 To prince and beggar both. 
 
 (Lyric. II, 18.) 
 
 jEqua lege necessitas 
 Sortitur insignes et imos; 
 
 Omne capax movet urna nomen. 
 
 Still Fate doth grimly stand. 
 
 And with impartial hand 
 The lots of lofty and of lowly draws 
 From that capacious urn. 
 
 Whence every name that lives is shaken in its turn. 
 
 (Lyric. Ill, 1.) 
 
 Cum famulis, dominusque terrae 
 Fastidiosus. Sed Timor et Minae 
 Scandunt eodem quo dominus ; neque 
 Decedit aerata triremi, et 
 Post equitem sedet atra cura. 
 
464 Guide to Latin Conversation, 
 
 But lei him climb in pride^ 
 
 That lord of hcdls unblestj 
 Up io his lordly nest, 
 
 Yet even by his side 
 
 Climb Terror and Unrest; 
 
 Within the brazen qalleifs sides 
 Care, ever ivakeful, flits. 
 
 And at his back, when forth in state he rides, 
 Her wiiheriny shadow sits. 
 
 (Lyric. Ill, 1.) 
 
 Dulce et decorum est pro patria mori. 
 
 For our dear native land to die 
 Is glorious and sweet. 
 
 (Lyric. Ill, 2.) 
 
 Virtus, repulsfc nescia sordidse, 
 Intaminatis fidget honoribus; 
 
 Nec sumit aut ponit secures 
 Arbitrio popularis aurse. 
 
 Virtus, recludens immeritis mori 
 Coelum, negata tentat iter via ; 
 Coetusque vulgares et udam 
 
 Spernit humum fugiente penna. 
 
 Worth, all-indifferent to the spurns 
 Of vulgar souls profane, 
 
 The honors wears, it proudly earns, 
 Unclouded by a stain; 
 
 Nor (/rasps, nor lays the fasces down, 
 As fickle mobs applaud or frown. 
 
465 
 
 Choice Thoughts, 
 
 Worth ivhich heaven^ s gate to those unbars^ 
 Who never should have diedj 
 A 'pathway cleaves among the starSy 
 To meaner souls denied. 
 
 Soaring in scorn far far away 
 From vulgar crowds and sordid clay. 
 
 (Lyric. Ill, 2. 
 
 Justum et tenacem propositi virum, 
 
 Non civium ardor prava jubentium, 
 
 Non vultus instanti tyranni 
 Mente quatit solida, neque Auster 
 Dux inquieti turbid us Hadrise, 
 
 Nec fulminantis magna Jovis manus: 
 
 Si fraclus illabatur orbis, 
 Impavidum ferient ruinae. 
 
 He that is just, and firm of will. 
 
 Doth not before the fury quake 
 Of mobs that instigate to ill, 
 
 Nor hadi the tyrants menace skill 
 His fixed resolve to shake : 
 
 Nor Auster, at whose wild cortimand 
 The Adriatic billows dash, 
 
 Nor Jovds dread thunder-launching hand, 
 Yea, if the globe should fall, hdll stand. 
 Serene amidst the crash. 
 
 (Lyric. Ill, 3.) 
 
 Aurum per medios ire satellites, 
 
 Et perrumpere amat saxa potentius 
 Ictu fulmineo. 
 
 30 
 
466 Guide to Latin Conversation. 
 
 Through close lives on lines of sentries gold to cleave 
 its way delights ; 
 
 Stronger than the crashing lightning through opposing 
 rocks it smites. (Lyric. Ill, 16.) 
 
 Quanto quisque sibi plura negaverit, 
 
 A Dis plura feret. 
 
 Yes the more a man, believe me, shall unto himself 
 deny, 
 
 So to him shall the Immortals bounteously the more 
 supply. (Lyric. Ill, 16.) 
 
 Crescentem sequitur cura pecuniam, 
 
 Majorumque fames. Multa petentibus 
 
 Desunt multa. Bene est, cui Deus obtulit, 
 
 Parca, quod satis est, manu. 
 
 But as wealth into our coffers flows in still unceasing 
 store. 
 
 So, too, still our care increases, and the hunger still 
 for more. 
 
 Much will evermore be wanting unto those who much 
 demand. 
 
 Blest, whom Jove with what svfficeth dowers, but 
 dowers with sparing hand. (Lyric. Ill, 16.) 
 
 Ille potens sui, 
 
 Lsetusque deget, cui licet in diem 
 Dixisse: Vixi. 
 
 Lord of himself that man will be, 
 
 And happy in his life alway. 
 
 Who still at eve can say with free 
 
 Contented soul, “ I’ve lived to-day. 
 
 (Lyric. Ill, 29.) 
 
Choice Thoughts, 467 
 
 Kidentem dicere verum 
 Quid vetat? 
 
 “ Yet why should truth not he impressed 
 Beneath the cover of a jest f 
 
 (Sat. I, 1, 24.) 
 
 Est modus in rebus, sunt certi denique fines 
 Quos ultra citraque neijuit consistere rectum. 
 
 Ye^^ there is 
 
 A mean in all such thinqs as this; 
 
 Certain fixed boun ‘s^ ivhich either way 
 (/erstep, and you must go asirayl^ 
 
 (Sat. I, 1, 106.) 
 
 Dum vitant stulti vitia, in contraria currunt. 
 
 Fools shunning faults at one extreme, off to the other 
 fiyr (Sat. I, 2, 24.) 
 
 Omnibus hoc vitium est cantoribus, inter amicos 
 Ut nunquam inducant animum cantare rogati; 
 Injussi nunquam desistant. 
 
 ^^All singers have this failing ; ashed to sing. 
 
 Their minds to do so they can never bring, 
 
 But, leare them to themselves, and all night long 
 TheyHl go on boring you to death with songT 
 
 (Sat. I, 3, 1.) 
 
 Neglectis urenda filix innascitur agris. 
 
 For fields unsown, 
 
 Untilled, are soon by worthless ferns der grown, 
 (Sat. I, 3, 37.) 
 
468 Guide to Latin Conversation, 
 
 Nihil sine magno 
 Vita labore dedit mortalibus. 
 
 Nought 
 
 In life without much toil is bought. 
 
 (Sat. I, 9, 59.) 
 
 Sed convivatoris, uti duels, ingenium res 
 Adversae nudare solent, celare secundae. 
 
 But then the genius of a host^ 
 
 As of a general, is most 
 
 Brought out, when adverse fates assail it, 
 
 A course of luck serves but to veil it. (Sat. II, 8, 7 3.) 
 
 Jejunus rare stomach us vulgaria temnit. 
 
 The stomach thaCs been on short commons, Bll swear, 
 Will hardly recoil from the 'plainest of fare. 
 
 (Sat. II, 2, 38.) 
 Et mihi res, non me rebus submittere conor. 
 And strive by outward circumstance to be 
 No more controlled, but make it bend to me. 
 
 (Epist. I, 1, 19.) 
 Quidquid delirant reges, plectuntur Achivi. 
 And so we see these poor unhappy Greeks 
 Must bear the scathe of their mad monarch! s freaks. 
 
 (Epist. I, 2, 14.) 
 
 Nam cur. 
 
 Quae laedunt oculum, festinas demere ; si quid 
 Est animum, differs curandi tempus in annum? 
 Dimidium facti, (jui coepit, habet; sapere aude, 
 Incipe. Qui recte vivendi prorogat horam, 
 Rusticus expectat, dum defluat amnis; at ille 
 Labitur, et labetur in omne volubilis aevum. 
 
469 
 
 Choice Thoughts, 
 
 Then why^ 
 
 If'tis your mind lhaCs out of sorts, will you 
 Put off the cure with ^^Any time will do ? 
 
 Make a good start and you are sure to win. 
 
 So, then, have courage to he wise ! Begin ! 
 
 He that would mend his life, yet still delays 
 To set to work, is like the boor who sfays 
 Till the broad stream that bars his way is gone. 
 
 But on still flows the stream, and ever will flow on, 
 (Epist. I, 2, 37.) 
 
 Sincerum est nisi vas, quodcumque infandis aces- 
 cit. 
 
 In a foul vessel everything turns sour. 
 
 (Epist. I, 2, 54.) 
 
 Omne crede diem tibi diluxisse supremum : 
 Grata superveniet, quae non sperabitur, bora. 
 
 Regard each day as though it were thy last. 
 
 . So shall chance seasons of delight arise, 
 
 And overtake thee with a sweet surprise. 
 
 (Epist. I, 4, 13.) 
 
 Naturam expellas furca, tamen usque recurret. 
 Et mala perrumpet furtim fastidia victrix. 
 
 Turn Nature, neck-and-shoulders, out of door. 
 
 She’ll flnd her way to where she was before; 
 
 And imperceptibly in time subdue 
 Wealth’s sickly fancies, and her tastes untrue. 
 
 (Epist. I, 10, 24.) 
 
470 Guide to Latin Conversation. 
 
 Coelum, non animum mutant, qui trans mare cur- 
 runt. 
 
 However far o'er ocean we may range^ 
 
 'Tis but the climate^ not the mind, we change. 
 
 (Epist. I, il, 27.) 
 
 Virtus est medium vitiorum, et utrinque reduc- 
 tum. 
 
 True wisdom's course is proved 
 To he from both extremes alike removed. 
 
 (Epist. I, 18, 9.) 
 
 Pictoribus atque poetis 
 Quidlibet audendi semper fuit aequa potestas : 
 Sed non, ut placidis coeant immitia ; non, ut 
 Serpentes avibus geminentur, tigribus agni. 
 
 To dare whate'er they please has always been 
 The painter's, poet's, privilege, I ween. 
 
 But 'twill not do to urge the plea too far. 
 
 To join together things that clash and jar. 
 
 The savage with the gentle, were absurd. 
 
 Or couple lamb with tiger, snake with bird. 
 
 (Ars Poet. 10.) 
 
 In vitium ducit culpse fuga. 
 
 So unskilled writers, in their haste to shun 
 One fault, are apt into a worse to run. 
 
 (Ars Poet. 31.) 
 
 Sumite materiam vestris, qui scribitis, sequam 
 Viribus, et versate diu quid ferre recusent. 
 
 Quid valeant humeri ; cui lecta potenter erit res, 
 Nee facundia deseret hunc, nec lucid us ordo. 
 
Choice Thoughts. 471 
 
 All ye who labor in the Muse's bowers, 
 
 Select a theme 'proportioned to your powers, 
 
 And ponder long, and with the nicest care. 
 
 How much your shoulders can and cawnot bear. 
 
 Once right in this, your words will freely flow. 
 
 And thought from thought in lucid order grow. 
 
 (Ars Poet. 38.) 
 Mortalia facta peribunt: 
 Nedum sermonum stet honos et gratia vivax. 
 Malta renascentur, quae jam cecidere, cadentque, 
 Quae nunc sunt in honore, vocabula, si volet usus, 
 Quern penes arbitrium est et vis et norma loquendi. 
 
 All earthly works, must pass away ; 
 And words, shall they enjoy a longer dayf 
 Some will revive that we no more allow. 
 
 And some die out that are in favor now. 
 
 If usage wills it so, for 'tis with her 
 
 The laws of language rest as sovereign arbiter. 
 
 (Ars Poet. 70.) 
 
 Si vis me flere, dolendum est 
 
 Primum ipsi tibi. 
 
 Unless, then, in your voice a sob I hear, 
 
 You will not wring from me a single tear. 
 
 (Ars Poet. 102.) 
 Eeddere qui voces jam scit puer, et pede certo 
 Signat humum, gestit paribus colludere, et iram 
 Colligit ac ponit temere, et mutatur in boras. 
 
 Soon as the boy can talk and make his way 
 Alone, he yearns with other boys to play. 
 
 Flies into passions, cools again as fast. 
 
 And shows a thousand moods that 'never last. 
 
 (Ars Poet. 158.) 
 
472 Guide to Latin Conversation. 
 
 Imberbus juvenis. tandem custode remotOj 
 Gaudet equis canibusque et aprici gramine campi; 
 Cereus in vitium flecti, monitoribus asper, 
 Utilium tardus provisor, prodigus peris, 
 
 Sublimis, cupidusque, et amata relinquere pernix, 
 
 The beardless youth, from guardian freed at length, 
 Loves horses, dogs and sports, and games of strength; 
 Ductile as wax when he to vice is wooed, 
 
 Steel-hard to those who counsel him for good ; 
 
 Taking no heed to what will prove of use. 
 Enthusiastic, prodigal, profuse, 
 
 Full of wild longings, yet will cast away 
 The things he yearned for most but yesterday. 
 
 (Ars Poet. 161.) 
 
 Conversis studiis petas animusque virilis 
 Quperit opes et amicitias, inservit honori, 
 Commisisse cavet quod mox mutare laboret. 
 
 What change comes der his spirit as he nears 
 The middle term of manhood’s riper years ! 
 
 Money he seeks and friends, and hour by hour 
 Toils like a slave to compass place and power ; 
 Cautious the while to do no single act, 
 
 He would be fain hereafter to retract. 
 
 (Ars Poet. 166.) 
 
 Multa senem circumveniunt incomraoda, vel quod 
 Quperit, et inventis miser abstinet ac timet uU ; 
 Vel quod res omnes timide gelideque ministnil. 
 Dilator, spe longus, iners, avidusque futuri 
 Difficilis, querulus, laudator temporis act’ 
 
 Se puero, censor castigatorque minorum. 
 
473 
 
 Choice Thoughts, 
 
 Discomforts many on old age attend , — 
 
 Getting ; and dreadirg what it gets to spend; 
 
 In all its counsels spiritless and chill, 
 
 Inert, irresolute, weak in hope and will, 
 
 Into the future ever prone to peer, 
 
 Harsh, crabbed, querulous, obstinate, austere. 
 Praising the brave old times when it was young. 
 
 And railing at the new with peevish tongue. 
 
 (Ars Poet. 169.) 
 
 Carmen reprehendite, quod non 
 Multa dies et multa litura coercuit, atque 
 Prsesectum decies non castigavit ad unguem. 
 
 Do you, friends, chide all verses that have not 
 Been purged through days on days by blot on blot. 
 Touched and retouched, refined and re-refined, 
 
 Till not one flaw or speck is left behind. 
 
 (Ars Poet. 292.) 
 
 Fabula, nullius veneris, sine pondere et arte, 
 Valdius oblectat populum meliusque moratur, 
 Quam versus inopes rerum nugseque canorse. 
 
 A play, though void of beauty, force, and art. 
 
 More charms an audience, holds them in its spell. 
 Than vapid trifles, sound they nder so well. 
 
 (Ars Poet. 322.) 
 
 Quidquid prsecipies, esto brevis. 
 
 Let all your precepts be concise. 
 
 (Ars Poet. 335.) 
 
474 Guide to Latin Conversation. 
 
 Omne tulit punctum qui miscuit utile dulci. 
 
 He wins all suffrages who, while he charms, 
 Instructs the soul, the heart to virtue warms. 
 
 (Ars Poet. 343.) 
 
 Mediocribus esse poetis 
 homines, non Di, non concessere columnse. 
 
 But gods, and men, and booksellers refuse 
 To countenance a mediocre Muse. 
 
 (Ars Poet. 372.) 
 
 Yir bonus et prudens versus reprehendet inertes, 
 Culpabit duros, incomptis illinet atrum 
 Transverse calamo signum, ambitiosa recidet 
 Ornamenta, parum claris lucem dare coget. 
 
 An honest man, and vise withal, will blame 
 Lines that are harsh, or slovenly, or tame ; 
 
 Will cut ambitious ornaments away. 
 
 Force you to make whaCs dark as clear as day. 
 
 (Ars Poet. 445.) 
 
 SENTENTIJE SELECTS A. SENECJE. 
 
 Sequitur superbos ultor a tergo Deus. 
 
 An avenging God ever follows the proud. 
 
 (Here, fur., act. II, sc. 1.) 
 
 Non est ad astra mollis e terris via. 
 
 ^Tis not a path of flowers that leads from earth to 
 heaven. (Here, fur., act. II, sc. 2.) 
 
475 
 
 Choice Thoughts. 
 
 Quae fuit durum pati, 
 
 Meminisse dulce est. 
 
 ’ Tis sweet to remember vjhat was hard to bear. 
 
 (Here, fur., act III, sc. 2.) 
 
 Saepe in magistrum scelera redierunt sua. 
 Oftentimes the evil falls on him who teaches it. 
 
 (Thyest., act. II, sc. 1.) 
 
 Serum est cavendi tempus in mediis malis. 
 
 ^ Tis too late to avoid evils when in the midst of them. 
 
 (Thyest., act. Ill, sc. 1.) 
 
 Pejor est hello timor ipse belli. 
 
 The fear of danger is greater than the danger itself 
 (Thyest., act. Ill, sc. 3.) 
 
 Eripere vitam nemo non homini potest; 
 
 Et nemo mortem ; mille ad hanc aditus patent. 
 
 To take away a man’s life is within anyone’s power ; 
 to take death away no man is able; a thousand 
 open ways lead to it, 
 
 (Phoen., act. I, sc. 1.) 
 
 Non est, ut putas, virtus, pater, 
 
 Timere vitam, sed malis ingen tibus 
 Obstare, nec se vertere, ac retro dare. 
 
 Virtue does not consist in hatmg life^ as you would 
 have itj dear father, but rather does it consist in 
 bearing up manfully against the accidents of for- 
 tune and in never succumbing beneath its attacks. 
 
 (Phoen., act. I, sc. 1.) 
 
476 Guide to Latin Conversation. 
 
 Invisa nunquam imperia retinentur diu. 
 
 An odious government never lasts long, 
 
 (Phoen., act. IV, sc. 1.) 
 
 Pars sanitatis, velle sanari fuit. 
 
 To wish to be cured is a step towards the cure. 
 
 (Hippol., act. I, sc. 2.) 
 
 Alium siiere quod voles, primus sile. 
 
 If you wish another to keep your secret, keep it first 
 yourself. (Hippol., act. III. sc. 2.) 
 
 Qui timide rogat 
 
 Docet negare. 
 
 He who is timid in asking invites a refusal. 
 
 (Hippol., act. II, sc. 3.) 
 
 Haud quisquam honeste flere quod voluit potest. 
 It is not becoming in anyone to grieve over a wished- 
 for evil. (Hippol., act. IV, sc. 2.) 
 
 Quanti casus humana rotant ! 
 
 What unexpected events agitate the lives of men ! 
 
 (Hippol., act. IV, sc. 2 ) 
 
 Odia qui nimium timet 
 Eegnare nescit. 
 
 He who is too fearful of hatred, knows not how to rule. 
 
 ((Edip., act. HI, sc. 1.) 
 
 Quidquid excessit modum. 
 
 Pendet instabili loco. 
 
 Whatever goes beyond just limits, hangs over an abyss. 
 
 ((Edip., act. IV, sc. 2.) 
 
477 
 
 Choice Thoughts, 
 
 Juvenile vitium est regere non posse impetum. 
 Noi to keep the passions under restraint is a failing of 
 youth, (Troad , act. II, sc. 2.) 
 
 Violenta nemo imperia continuit diu ; 
 
 Moderata durant. 
 
 A government founded on violence never stood long ; 
 let it rest on moderation and it will thrive. 
 
 (Troad., act. II, sc. 2.) 
 
 Fortuna opes auferre, non animum potest. 
 
 Fortune may deprive vis of treasures, but not of courage, 
 (Med., act. II, sc. 1.) 
 
 Qui non vetat peccare, quum possit, jubet. 
 
 He who does not prevent the commission of a wrong 
 when he is able, sanctions it. 
 
 (Troad., act. II, sc. 2.) 
 
 Iniqua nunquam regna perpetuo manent. 
 
 A tyrannical power is of short duration. 
 
 (Med., act. II, sc. 2,) 
 
 Qui statuit aliquid parte inaudita altera, 
 jEquum licet statuerit, baud aequus fuit. 
 
 He who gives a decision without having heard both 
 sides, will not be considered just, even though his 
 sentence be equitable, 
 
 (Med., act. II, sc. 2.) 
 Quod ratio nonquit, ssepe sanavit mora. 
 
 Time often furnishes a remedy for that which reason 
 was unable to cure, (Agam., act. II, sc. 1.) 
 
478 Guide io Latin Conversation, 
 
 Id facere, laus est, quod decet, non quod licet. 
 
 Glory consists m doing whnl we ought to do, not m 
 doing what we are permitted to do. 
 
 (Octav., act. II, sc. 2.) 
 
 Cui prodest, is facit. 
 
 He who profits by a crime, commits it. 
 
 Utrumque vituura est, et omnibus credere et nulli. 
 
 It is equally a fault to blieve all men or to believe none. 
 
 Aut potentior te am imbecillior Isesit ; 
 
 Si imbecillior, parce illi ; si potentior, tibi. 
 
 He wh * has wronged you is either stronger or weaker 
 than yourselj ; be he weaker, spare him; he he 
 stronger, then spare yourself. 
 
 Turpe est aliquid loqui, aliud sentire ; quanto tur- 
 pius aliud scribere, aliud sentire. 
 
 It is a disgrace to say one thing and think another ; 
 hut how much more disgraceful to write one thing 
 and think another. 
 
 Sic cum imperiore vivas quemadmodum tecum 
 superiorem velis vivere. 
 
 So live with an inferior as you would wish a superior 
 to live with you. 
 
 Kedire, cum perit, nescit pudor. 
 
 When modesty has once perished, it will never revive. 
 
Choice Thoughts, 479 
 
 Qaemcunque miserum videris, hominem scias. 
 
 Whenever you see a fellow -creature in trouble^ remem- 
 ber that he is a man. 
 
 Praesentemque refert quaelibet herba Deum. 
 
 Every little blade of grass declares the ^presence of God. 
 
DE MENSURA PENULTIMARUM. 
 THE QUANTITY OF PENULTIMATES. 
 
 aba. 
 
 aber. 
 
 abo. 
 
 abor, exc. : labor {verb.) and compounds. 
 abus, 
 
 acer, exc. : acer, maple-iree^ alacer, macer, sacer. 
 achus. 
 
 aco, exc. : opaco, placo, paco. 
 
 acus, exc. : Cacus, meracus, opacus, Benacus. 
 
 ades, exc. : clades, .Agelades. 
 
 ado, exc. : cado. 
 
 adum. 
 
 adus, exc. : suadus und compounds^ Conradus. 
 afer, exc. : afer. ^ 
 
 ager, exc. : Meleager, Tanager. 
 
 ages, exc. : Paphages, Theages. 
 
 ago, in nounsj exc. : Abdenago, Arpago, Paphlago. 
 ago, in verbs, exc. : indago, propago. 
 agor, exc. : refragor, suffragor. 
 agus, exc. : choragns, fagus, Lagus, sagus and comp. 
 ala, exc. : amygdala, Burdigala, pbiala. 
 alls, exc. : Castalis, oxalis, pardalis, Hispalis, 
 Magdalis. 
 
 exc. : alo, to nourish, calo, verb. 
 
 480 
 
 alo. 
 
The Quantity of Penultimates, 481 
 
 ilium, exc, : malum, apple, 
 
 ill us, exc, : malus, tree and mast^ palus [i], qualus, 
 squalus, talus, Pharsalus, Sardanapa- 
 lus. 
 
 ama, exc, : dama, fama, squama, trama, Apama, 
 acroama, thimiama. 
 
 ilmas. 
 
 amen, exc, : 3,men, t^men and compounds, 
 ilmis, exc. : inf amis, 
 amo, exc, : 3,mo and compounds, 
 ilmum, exc. : Roterodamum. 
 ilmus, exc, : Adamus, camus, hamus, ramus, 
 ana, exc, : ptisSna, Sequilna, Catana, EcbaUna, 
 thyana. 
 
 ane. 
 
 an is. exc, : cilnis, Hypanis, Dardilnis, Jordanis. 
 ano, exc. : c3,n6 and compounds. 
 anum, exc. : Aliphanum, Ambianum, arcanum, 
 Danum, Mediolanum. 
 
 anus, exc, : anus old woman, clibilnus, cyanus, 
 Dardanus, Eridanus, Libanus, Rhoda- 
 nus, manus, Oceanus, orphanus, planus 
 t^^gabond, platanus, Stephanus, fatic^nus 
 and other compounds of c3.no. 
 
 &pa, exc, : papa, rapa. 
 
 apas. 
 
 apes. 
 
 aphus. 
 
 apis, exc. : Serapis, sinapis, apis. 
 
 apo, exc. : capo, sapo. 
 
 apus, exc, : capus, napus, scapus, Priapus. 
 
 aqua. 
 
 ara, exc. : ara, altar, tiara. 
 
 31 
 
Guide to Latin Conversation, 
 
 482 
 
 aris, exc. : calaris, cantharis, capparis, Fabilris, 
 bilaris, Paris, Phalaris, JSilaris, Tanaris, 
 Tyndaris, Damaris. 
 aro, in verbs j exc, : claro. 
 
 arus, exc. : barbarus, cammarus, cantharus, liila- 
 rus, Bulgarus, Dejotarus, Hungarus, 
 Icarus, Lazarus, larus, Megarus, opi- 
 parus, Pindarus, scarus, Silarus, Teena- 
 rus, Tartarus, Tyndarus, viviparus and 
 other compounds oj pario. 
 asa. 
 
 asis, exc. : Amasis, Chareasis, Pbasis and nouns 
 in oasis, iasis, like acroasis, elephantia- 
 sis. 
 
 aso, exc. : Thraso, Carcaso. 
 
 asus, exc. : carbasus, cerasus, Pegasus, Caucasus* 
 petasus, thyasus, Damasus. 
 ata, exc. : apostata, gabata, tata, Dalmata, Ga- 
 lata, Sarmata. 
 ate, exc. : cate, Hecate. 
 
 ater, exc. : ater blacky crater, frater, mater. 
 
 ates, exc. : Crates, ^'ame of man or of flower, Hy- 
 
 pocrates, Socrates and other nouns end- 
 ing in crates, lates, bates like Euribates, 
 Pelates. 
 
 atim, exc. : aflfatim, statim. 
 at is, exc. : batis, ratis, satis, Eucratis, 
 ato, exc. : cato, nato and compounds. 
 ator, exc. : dator, sator, stator, Eupator, Philo- 
 pator. 
 
 atus, exc. : catus, latus Aratus, Callistra- 
 
 tus, Pisistratus, Philostratus. 
 
 aves. 
 
The Quantity of Penultimates. 483 
 
 aviS; exc. : it vis, grtvis 
 
 avo, exc. : ctvo and compounds, gr3,vo and comp., 
 liivo. 
 
 avus, exc. : Batfivus, claviis, flaviis, gnavus, igna- 
 vus, nfivus, octavus, piivus, pravus, ra- 
 vus, Timavus. 
 
 6ber, exc. : creber. 
 
 eca, exc. : criimenis§ca and other compounds of 
 seco, Seneca. 
 
 eco. 
 
 edes. 
 
 edo, exc. : cSdo, Sre, 6do to eat and compounds, 
 Macedo. PSdo, onis, talipedo verb. 
 edon, exc. : Sarpedon and other words which have 
 an 7] in Greek. 
 
 efa. 
 
 ega. 
 
 ego, in nouns. 
 
 ego, m verbid. 
 
 6gus, exc. : Cethegus. 
 
 ela, exc. : G6la. 
 
 6ler. 
 
 elis, exc. : periscelis, Sic6lis. 
 elo, exc. : gelo as and compounds. 
 elus, exc. : angelus, Icelus, obelus, scSlus, Eutra- 
 pelus. 
 
 ema, in neuter nouns ; exc. : thema, epithSma. 
 emis, exc. : Arthemis, Themis. 
 
 Smo, exc. : Demo, nemo, temo, blasphemo. 
 emum. 
 
 emus, exc. : nemus, Neoptolemus, Remus, Tel6- 
 mus, Triptolemus, Eupolemns. 
 ena. exc. : advena and other compounds of venio. 
 
484 
 
 Guide to Latin Conversation, 
 
 Helena, indiggna and other compounds of 
 gigno, Philomena, PorsSna. 
 ene, exc. : bene, Dexamgne, Melpomene, Cte- 
 m^ne, Nyctim^ne. 
 
 Sner. 
 
 enis, exc. : juvSnis. 
 
 eno, exc, : g6no, Parmeno. 
 
 enum, exc. : ebenum. 
 
 enus, exc, : ebenus, ggnus and compounds^ HelSnus, 
 t6nus, and compounds^ V^nus, ArmSnus, 
 AxSnus, and nouns ending in mSnus and 
 xenus. 
 
 Spo, exc, : repo and compounds, 
 equa. 
 
 €quor. 
 
 gquus. 
 
 era, exc. : camera, cholera, cum^ra, fSra, hed^ra, 
 littSra, opSra, patera, phalSra, s6ra, tes- 
 sera, vipera. Chimera, Himgra, Odera. 
 Sro, exc. : incero, persevero, sero, spero and 
 compounds. 
 
 erus, exc, : Cerbgrus, crepSrus, extSrus, f^rus and 
 compounds., h6rus, Hesperus, humerus, 
 icterus, inferus, j uniperus, lacerus, mSrus, 
 numgrus, posterus, properus, puerpSrus, 
 superus, cratSrus. 
 
 6sis, exc, : catachresis, catachesis, dioecesis, exo- 
 mologesis, mathesis, phrenesis, phrone- 
 sis, poesis, Agnesis, Nesis. 
 esus, exc. : Ephesus, Voggsus. 
 eta, exc. : athleta, cometa, creta, meta, moneta, 
 planeta, poeta, propheta, rubeta, seta, 
 proxeneta. 
 
The Qicanflffj oj Penultimates, 485 
 
 etas, vxc. : Nicctas, Philetas. 
 
 ete, €xc. : Anaxarete, NicarSte, TaygSte. 
 
 eto, exc. : inquieto. 
 
 etum, exc. : Prenet um. 
 
 etus, exc. : impetus, mStus, ParaclStus, TaygStus, 
 vegetus, vetus and nouns terminating in 
 aretus like PanarStus, PhilarStus. 
 
 eva. 
 
 evo. 
 
 iber, exc. : liber {adj.)* 
 
 ibo, exc. : bibo and compounds^ cibo. 
 
 ibiis. 
 
 ica, exc, : Africa, alica, Armorica, basilica, bras- 
 sica, calantica, carica, cavatica, Corsica, 
 fulica, Lucanica, manica, medica, pedica, 
 persica, pertica, plastica, canopica, scu- 
 fica, Salmatica, sublica, tunica. Utica 
 and the names of arts and sciences, like 
 Musica, Khetorica. 
 
 icax. 
 
 icen, exc, : tibicen. 
 
 iceps. 
 
 icer. 
 
 ico, exc. : dico fs, and compounds eradico, ico, 
 inimico, intrico, lorico, mendico and 
 compounds, spico and compounds. 
 icus, exc. : amicus, anticus, apricus, ceramicus, 
 ficus, inimicus, lumbricns, mendicus, 
 posticus, pudicus and compounds, um- 
 bilicus and all barbaric uords: Alaricus, 
 Ludovicus, Theodoricus, etc. 
 
 ida. 
 
 idem, exc. : idem, m.; ibidem, pridem and comp. 
 
486 
 
 Guide to Latin Conversation. 
 
 !des, exc. : ^Egides, Alcldes, Aloldes, Aristides, 
 Belides, EuclTdes, Lycurgides, NeoclTdes, 
 Snides. Pelldes, Tlierldes, Tydides, 
 Achillldes. 
 
 Ido, exc : divide, gravido, lapido, madido, suc- 
 cido and compounds from cudo, virido. 
 idor, exc. : nidor, stridor 
 
 idus, exc. : idus, nidus, sidus, fidus and compounds 
 [except, peifidus), Gaudefridus, Sige- 
 fridus. 
 
 iter. 
 
 ifex. 
 
 iger. 
 
 Igo, in nouns, exc. : ligo. 
 
 igo, in verbs, exc. : affligo, callgo, castigo, fasti- 
 go, figo and compounds, fatigo, instigo, 
 vertigo and compounds. 
 
 Igor. 
 
 igus, exc. : frigus. 
 
 ila, exc. : cunlla, Dallla, plla, dam. 
 
 lie, derived from a verb, exc. : cublle. 
 
 He, derived from a noun. 
 
 lies. 
 
 ills. exc. : subtllis, and the words derived from a 
 noun, except. : dapsilis, humilis, parilis, 
 pestilis. 
 
 ilo, in verbs . ; except. : bombilo, mutilo, pip- 
 ilo, rutilo, similo, ventilo, vigilo, 
 aquilo. 
 
 Hum, exc. : nihilum. 
 
 ilus, exc. : asHus, crocodilus, Ilus, NIlus, primi^ 
 pH us, strobllus. 
 ima, exc. ; lima, rima. 
 
The Quantity of FenuUimates. 487 
 
 iraen, exc, : petimen, regimen, specimen, tegimen, 
 genimen. 
 
 Imis, exc. : nimis, semianimis and the compounds 
 of antmus. 
 
 imo, exc. : ITmo and compounds. 
 
 mius, ejx. : bimus,- imiis, ITmus, matrlmHS, ml- 
 miis, patrlmus, primus, quadrimus resT- 
 mus, Theotimus, Trimus, opimus, and in 
 noun.^ in timiis, tUce Philotimus. 
 
 Ina, exc. : asina, bombycina, buccina, carbasTna, 
 Catina, Felsina, femina, fiscina, fuscina, 
 lamina, machina, nundinee, pagina, pa- 
 tina, Proserpina, sambucina, sarcina, 
 Sarsina, trutina, domina, tibicina, Ru- 
 mina. 
 
 Inax. 
 
 inis, exc. : cinis, oscmis. 
 
 ino, in verb.^, exc. : clino and compounds, di- 
 vino, festino, popino, propino, sagino, 
 supino, 
 
 inor, exc. : opinor, peregrinor, propinor, vulpi- 
 nor. 
 
 ilium, exc. : fascinum, succmum, Arimmum, Ven- 
 docmum 
 
 inus, exc. : adamantinus and other names of metals 
 (exc. : ebeninus), acinus, asinus, carci- 
 nus, carpinus, circmus, cophinus, crasti- 
 nus, diutinus, facinus, fraxinus, fraginus, 
 hornotinus, Linus, dominus, minus and 
 compounds, pampinus, pristinus, ricinus, 
 serotinus, Ninus, Mysinns. 
 
 ipa, exc. : Agripa. 
 
 ipes, exc. : stipes. 
 
488 Guide to Latin Conversation, 
 
 ipo, exc. : stTpo and compounds, 
 ipus, exc. : obstipus, Eurlpus. 
 iqua. 
 
 ique, exc. : ubique, utrobique. 
 iqiio, exc. : obllquo. 
 iquus, "exc. : antiquus, inlquusj obliquus. 
 ira, exc. : bivira. 
 
 Tri. 
 
 iro, exc. : eviro. 
 
 irum. 
 
 irus. 
 
 isa. 
 
 isis, exc. : Isis, goddess. 
 
 iso, exc. : Piso. 
 
 is us, exc. : cytisus. 
 
 ita, exc. : amita, cicerbita, cucurbita, hospita, 
 
 hypocrita, instita, Melita, navlta, sem- 
 ita, sospita. 
 
 itas. 
 
 ite, exc. : Melite. 
 
 iter. 
 
 ites. 
 
 itis, exc. : sitis. 
 
 ito, exc. : dito, dormito, irrito, marito, prorito, 
 
 vito and compounds. 
 
 itor, exc. : nouns derived from a long supine; para- 
 site, nitor and compounds. 
 itus, exc. : maritus, invitus, ritus ond nouns de~ 
 rived from a long supine {exc, : servitus, 
 ambitus), Heraclitus. 
 
 iva. 
 
 ives. 
 
 ivis. 
 
The Quantity of Penultimates, 489 
 
 ivo. 
 
 Ivor. 
 
 Ivus. 
 
 6bo. 
 
 5bus. exc, : Jacobus. 
 
 6cer. 
 
 6chus. 
 
 6co, exc. : prsefoco, suffoco. 
 
 ecus. 
 
 odes. 
 
 odo, exc. : commddo and compounds^ mddo and 
 compounds. 
 
 odus, exc. : commSdus, mSdus, synddus, Exodus, 
 methodus, Rhddus, Hesiddus, Evddus. 
 
 ofa. 
 
 dga, • exc. : ecldga, tdga. 
 ogo, exc. : edgo. 
 
 dgus, exc. : pedagogus, Artotrogus. 
 dla, exc. : B51a, Nola, bibliopola and other words 
 termmatuKj in pola, Loiola. 
 dies, exc. : inddles, sobdles, sdles. 
 olis, exc. : Hermopdlis and other words termina- 
 ting in pdlis, tirdlis. 
 
 dlo, in verbs, exc. : desolo, insdlo, ndlo. 
 dlor, exc. : solor and compounds. 
 dlus, exc. : Cimolus, Pactolus, solus, Smolus, Ci- 
 molus, -Etolus, Mausolus. 
 oma, in neuter nouns. 
 omen. 
 
 omes, exc. : edmes. 
 
 dmo, exc. : como, promo and compounds. 
 dmum. 
 
 dmus, exc. : Comus, glomus eris, Momus, prdmus. 
 
490 
 
 Guide to Latin Conversation, 
 
 6na, exc. : Matr5na {Marne), Ax6na, Div^5na, 
 Som6na. 
 
 6ne, exc. : anemone, cone, Dione, Dodone, pone, 
 Porphyrione. 
 
 ono, exc. : s6no and compounds, t6no and com- 
 pounds. 
 
 6nus, exc. : colonus, conus, nonus, patronus, 
 pronus. 
 
 opa. 
 
 ope. exc. : Sindpe, Jope, Percope. 
 
 6po. 
 
 6pus, exc. : jEsopus, Canopus, hyssopus, pyropus. 
 
 ^3quo. 
 
 5quor. 
 
 Cquus. 
 
 ora, exc. : amph6ra, anchdra, m6ra, rem6ra, 
 Ebora. 
 
 oras, exc. : Coras, and nouns terminating in g5ras 
 like Anaxagoras Pythagoras. 
 
 oro, exc. : decoro and compounds, foro and com- 
 pounds, mem6ro and compounds, rob5ro 
 and compounds, sterc5ro and compounds, 
 v5ro and compounds. 
 
 6ror. 
 
 orum, exc. : thrum, octophorum and o^?i6rs<er?nma- 
 ting in phorum ; Durosthrum. 
 
 orus, exc. : Bosphhrus and others terminating in 
 pbhrus, carnivorus and other words com- 
 pounded with voro, chorus, torus, Olhrus. 
 
 osa, exc. : Mhsa, r5sa. 
 
 osis, exc. : words terminating in d6sis like opoddsis. 
 
 osor. 
 
 osus, exc. : Panirhsus. 
 
The Quantity of Penultimates, 491 
 
 otas. 
 
 6tens. 
 
 otes. 
 
 oto, exc, : n5to and compounds, r6to and comp. 
 
 otus, exc. : antidStus, quotas, N6tus, and nouns 
 
 cnduKj in brStus, d5tus, Cleombrdtus, 
 Heroddtus, Antiddtus. 
 fiber, exc. : sal fiber, tfiber, tumor, 
 ubo, exc. : in the noun. 
 
 fibo, in verbs, exc. : nfibo, glfibo and compounds. 
 fica. 
 
 fico, exc. : edfico, are. 
 ficus. 
 
 udo. exc. : rfido. 
 
 fidus. 
 
 fifo. 
 
 ufus. 
 
 figa, exc. : nfigae rfig?e, salpuga, sanguisfiga. 
 ugo, exc. : ffigo, jfigo and compounds. 
 figus. 
 
 fila, exc. : mfila. 
 fills. 
 
 file, exc. : adfilo. 
 filor, exc, : adfilor. 
 filuna. 
 
 filus, exc. : mfilus, cuefilus, Aristobfilus, Cleobfi- 
 lus, Gsetfilus, Ifilus, Theodfilus and other 
 names which have ou\os in Greek. 
 fima, exc. : cucuma, Drfima, Nfima, 
 fimen, exc. : columen, doefimen, tegfimen. 
 fimis, exc. : cuefimis, incolfimis. 
 fimo, exc. : antfimo, hfimo and compounds, Lu- 
 efimo. 
 
492 Guide to Latin Conversation. 
 
 umor, cxc, : ttimor. 
 
 umus, ixc. : humus. 
 
 una 
 
 unal. 
 
 unis. 
 
 uno. 
 
 unus. 
 
 upes, exc . : quadriipes. 
 
 upo. 
 
 hpor. 
 
 ura. 
 
 uso. 
 
 usus, exc , ; Ebhsus, Volhsus, Genhsus. 
 uta, exc. : puta. 
 
 uto, exc . : adjuto, arguto, muto and eompoundsj 
 nuto and compounds^ refute and com- 
 pounds^ salute and compounds. 
 titer, exc . : arguter, scruter and compounds^ uter 
 and compounds. 
 utus, exc. : arbutus, 
 uva. 
 uve, 
 
 exc . : jtive and compounds. 
 
;estimatio mensurarum. 
 
 STANDARD OF MEASUREMENT. 
 
 Measures of Length. 
 
 The basis of Roman measures was the foot, pes, 
 which, for ordinary purposes, may be said to be 
 equal to .9710 foot; thus we see that it was some- 
 what less than the English measure of the same 
 name. It was divided into the palmus, the uncia. 
 
 and the digitus. 
 
 
 Our Nearest 
 Equivalent. 
 
 Pes, foot, == 
 
 12 unciae, = 
 
 12 inches. 
 
 Pollex, = 
 
 1 uncia, = 
 
 1 
 
 u 
 
 Sextans, = 
 
 2 unciae, == 
 
 2 
 
 a 
 
 Quadrans, = 
 
 3 unciae, = 
 
 3 
 
 it 
 
 Triens, = 
 
 Quincunx, = 
 
 4 unciae, = 
 
 4 
 
 u 
 
 5 unciae, = 
 
 5 
 
 u 
 
 Semissis, = 
 
 6 unciae, == 
 
 6 
 
 it 
 
 Septunx, = 
 
 7 unciae, = 
 
 7 
 
 u 
 
 Bes, = 
 
 8 unciae, = 
 
 8 
 
 a 
 
 Dodrans, = 
 
 9 unciae, == 
 
 9 
 
 a 
 
 Dextans, = 
 
 10 uncia^, = 
 
 10 
 
 u 
 
 Deunx, = 
 
 11 unciae, = 
 
 11 
 
 a 
 
 Palmus, = 
 
 (\ pe%) = 
 
 3 
 
 (( 
 
 Digitus, = 
 
 (t 6 pes) = 
 
 3 
 
 4 
 
 a 
 
 Palmipes, = 
 
 (li pes) == 
 
 15 
 
 it 
 
 Cubitus, == 
 
 (IJ pes) = 
 
 18 
 
 a 
 
 493 
 
494 Guide to Latin Conversation, 
 
 0x1 r Nearest 
 Equivalent. 
 
 Gradus, = (2J pes) = 80 inches. 
 
 Passus, = (5 pes) = 60 “ 
 
 Decempeda, = (10 pes) = 120 “ 
 
 Actus, = (120 pes) = 1440 “ 
 
 Milliare, Milliarum 1 rc\f\n t 
 M ine passuum. | = P®" = 1 “'1®- 
 
 The Koman mile is less by some yards than the 
 English mile. 
 
 Squaee Measure. 
 
 The jugerum, the basis of square measure among 
 the Komans, is 240 feet long by 120 wide, or 28,800 
 Roman square feet. Equivalent to acre. 
 
 Scrupulum, 
 
 Sextulus, 4 scrupula, = 
 
 Uncia, 6 sextuli. 
 
 Sextans, 
 
 Quadrans, 
 
 Triens, 
 
 Quincunx, 
 
 Semissis, 
 
 Septunx, 
 
 Bessis, 
 
 Dodrans, 
 
 Dextans, 
 
 Deunx, 
 
 Hseredium, 
 
 Centuria 
 
 (100 haeredia), 
 
 = 
 
 
 U 
 
 400 
 
 u 
 
 = 
 
 tV 
 
 U J_ 
 
 2,400 
 
 u 
 
 = 
 
 
 U 
 
 4,800 
 
 ll 
 
 = 
 
 A 
 
 u __ 
 
 7,200 
 
 u 
 
 = 
 
 A 
 
 « = 
 
 9,600 
 
 u 
 
 = 
 
 1 2 
 
 U 
 
 12,000 
 
 u 
 
 
 T2 
 
 u _ 
 
 14,400 
 
 u 
 
 
 A 
 
 u _ 
 
 16,800 
 
 << 
 
 = 
 
 A 
 
 u = 
 
 19,200 
 
 (( 
 
 = 
 
 9 
 
 T2 
 
 U 
 
 21,600 
 
 u 
 
 
 10 
 1 2 
 
 U 
 
 24, COO 
 
 u 
 
 == 
 
 "1 1 
 
 << = 
 
 26,400 
 
 u 
 
 = 
 
 2 
 
 u ^ 
 
 57,600 
 
 u 
 
 = 
 
 200 
 
 “ =5,760,000 
 
 ii 
 
Standard of Measurement 495 
 
 Measures of Capacity. 
 
 In measures of liquid capacity, the sextarius is 
 taken as the basis. This unit was a little less than 
 the English pint. It was divided into 12 parts, 
 named like the 12 parts of the as. As Uncia, 
 Sextans, Quadrans, Triens, etc. 
 
 Culeus, = 960 Sextarii. 
 
 Amphora, = 48 
 
 Urna, = 24 
 
 Congius, = 6 
 
 Sextarius, = 1 
 
 Hemina, == J 
 
 Quartarius, = J 
 
 Acetabulum, = J 
 
 Cyathus, = 
 
 Ligula, = Jg 
 
 The Roman dry measures are nearly the same 
 as these, save that the basis is the modius. The 
 modiiis was J of an amphora and contained a little 
 less than two gallons. 
 
 Roman Weights. 
 
 The libra or pound was the basis of Roman 
 weights. It was nearly equal in weight to 12 oz. 
 avoirdupois. It was divided into 12 uncife, or 
 ounces, and these latter were again divided ; J 
 uncia = semuncia, J = duella, J = sicilicus, ^ == 
 sextula, J = drachma, oV “ scrupulum, = 
 obolus. 
 
496 Guide to Latin Conversation, 
 
 Libra or As, 
 
 Uncia, 
 
 Sescunx, 
 
 Sextans, 
 
 Quadrans, 
 
 Triens, 
 
 Quincunx, 
 
 Semissis. 
 
 Septunx, 
 
 Bessis, 
 
 Dodrans, 
 
 Dextans, 
 
 Deunx, 
 
 = 12 unciae. 
 ^ A libra = 1 “ 
 
 = f « := 8 “ 
 
 = I « =10 « 
 
 = “ =11 « 
 
 Koman Money. 
 
 In early times Roman money was made of copper, 
 and the as as a coin, weighed a pound. This weight 
 was gradually reduced to 1 ounce, this producing a 
 corresponding depreciation in the value of the coin. 
 The as was divided into twelve parts, the coins being 
 named according to the number of ounces they con- 
 tained. 
 
 As, = 12 ounces. 
 
 Uncia, = yV as = 1 ounce. 
 
 Sescunx, = i “ == IJ 
 Sextans, = J “ = 2 “ 
 
 Quadrans, = = 3 “ 
 
 Triens, = i <<= 4 
 
 Quincunx, = y\ “ = 5 “ 
 
 Semissis, = J “ = 6 “ 
 
Standard of Measurement 497 
 
 Septunx, = as = 7 ounces. 
 
 Bes, = ? “ = 8 “ 
 
 Dodrans, = | ‘^ = 9 “ 
 
 Dextans, = f “ = 10 “ 
 
 Deunx, = H = 11 
 
 At the time of the reduction of the as to of 
 its original value, the denarius was introduced as 
 well as the sestertius, both silver coins. The de- 
 narius was equivalent to 10 asses and the sestertius 
 to 2^ asses. Their relative values in the classical 
 period, may be thus expressed : 
 
 As, = 1 to 2 cents. 
 
 Sestertius (2J asses), =5 
 
 Quinarius, =10 
 
 10 asses or 4 sestertii = 1 denarius = 20 “ 
 
 1,000 sestertii = 1 sestertium = $50.00 
 Aureus, = 25 denarii = 5.00 
 
 The sestertium was not a coin, but a sum of 
 money. 
 
 32 
 
ROMANS, ARABICiEQUE NUMERO- 
 RUM NOTiE. 
 
 ROMAN AND ARABIC NOTATION. 
 
 1 1 
 
 60 
 
 2 II 
 
 70 
 
 3 III 
 
 80 
 
 4 IV; IIII 
 
 90 
 
 5 V 
 
 100 
 
 6 VI 
 
 150 
 
 7 VII 
 
 200 
 
 8 VIII 
 
 250 
 
 9 VIIII; IX 
 
 300 
 
 10 X 
 
 350 
 
 11 XI 
 
 400 
 
 12 XII 
 
 450 
 
 13 XIII 
 
 500 
 
 14 XIIII; XIV 
 
 550 
 
 15 XV 
 
 600 
 
 16 XVI 
 
 650 
 
 17 XVII 
 
 700 
 
 18 XVIII 
 
 750 
 
 19 XIX; XVIIII 
 
 800 
 
 20 XX 
 
 850 
 
 30 XXX 
 
 900 
 
 40 XL 
 
 950 
 
 50 L 
 
 o 
 
 o 
 
 LX 
 
 LXX 
 
 LXXX 
 
 XC 
 
 C 
 
 CL 
 
 CC 
 
 CCL 
 
 CCC 
 
 CCCL 
 
 CCCC; CD 
 
 CCCCL 
 
 10; D 
 
 lOL; DL 
 
 IOC; DC 
 
 lOCL; DCL 
 
 lOCC; DCC 
 
 lOCC; DCCL 
 
 lOCCC; DCCC 
 
 lOCCCL; DCCCL 
 
 lOCCCC ; DCCCC; CM 
 
 lOCCCCL; DCCCCL 
 
 ) M: CIO; oo; ^ 
 
 498 
 
Roman and Arabic Notation. 499 
 
 2000 MM; CIO CiO; 00 00 
 
 3000 MMM ; CIO CIO CIO ; oo oo oo 
 
 4000 MMMM; CIO C O CIO CIO; oooooooo 
 
 5000 MMMMM ; 100 ; Voo ; 
 
 6000 lOOM; VIoo 
 7000 100 MM; VIIoo 
 8000 IOOMMM;Vmoo 
 9000 lOOMMMM ; IX oo ; oo CClOO 
 10000 CClOO; OMO; Xj_XM; CXO; IMI 
 20000 CClOO CClOO ; XX 00 
 30000 CClOO CC 00 CClOO ; XXX oo 
 40000 CCIOOIOOO ; CClOO CClOO CClOO 
 
 CClOO; XXXX 00 
 
 50000 1000 ;Xoo 
 
 60000 1000 CClOO; LX 00 
 
 70000 1000 CClOO CClOO; LXX 00 
 80000 1000 CClOO CClOO CClOO; LXXXoo 
 90000 CClOO CCCIOOO; 1000 CClOO CClOO 
 CClOO CClOO ; LXXXX oo ; XC oo 
 100000 CCCIOOO ; CM ; Coo 
 1000000 CCCCIOOOO 
 
LITTERARUM NOT^ 
 
 1°. — Prenomens. 
 
 A,AV.,AVL. 
 
 A ulus, Aula. 
 
 APP. 
 
 Appius. 
 
 a ; G. 
 
 Caius. 
 
 CK GK 
 
 Cnseus. 
 
 n. 
 
 Decimus. 
 
 K. 
 
 Cseso. 
 
 L. 
 
 Lucius. 
 
 M. 
 
 Marcus. 
 
 M? 
 
 Manius. 
 
 N. 
 
 Numerius. 
 
 P. 
 
 Publius. 
 
 e. 
 
 Quintus. 
 
 SEKV. 
 
 Servius. 
 
 SEXT. 
 
 Sextus. 
 
 SP. 
 
 Spurius. 
 
 T. 
 
 Titus. 
 
 TIB. 
 
 Tiberius. 
 
 2°. — Names of Kindred, etc, 
 
 A. 
 
 Amicus. 
 
 ABN. 
 
 Abnepos. 
 
 a 
 
 Conjux. 
 
 CONL., COLL. 
 
 Conlibertus. 
 
 F. 
 
 Filius. 
 
 FR. 
 
 Frater. 
 
 500 
 
Litterarum Notce. 
 
 501 
 
 H. 
 
 
 Hjeres. 
 
 L. 
 
 
 Libertus. 
 
 M, 
 
 
 Maritus. 
 
 M, F. 
 
 
 Marci filius. 
 
 K 
 
 • 
 
 Nepos. 
 
 P. 
 
 
 Pater. 
 
 FROK 
 
 
 Pronepos. 
 
 3°. — Names of Women. 
 (Letters reversed.) 
 
 '0 
 
 Caia, Conjiix. 
 
 
 Filia. 
 
 T 
 
 Liberta. 
 
 7f 
 
 Mater, Mulier. 
 
 4°.— Names of Tribes. 
 
 JEM. 
 
 Emilia. 
 
 AN. 
 
 Aniensis. 
 
 ARN. or ARNIEN. 
 
 Arniensis. 
 
 CL A. 
 
 Claudia. 
 
 CRU. 
 
 Crustumina. 
 
 COL. 
 
 Collina. 
 
 CORN. 
 
 Cornelia. 
 
 ESQ. or EXQ. 
 
 Esquilina. 
 
 FAB. 
 
 Fabia. 
 
 FAL. 
 
 Falerina. 
 
 OAL. 
 
 Galeria. 
 
 HOR. or HORAT. 
 
 Horatia. 
 
 LEM. 
 
 Lemonia. 
 
 MEN. 
 
 Menenia. 
 
502 Guide to Latin Conversation, 
 
 MCEC. 
 
 OUF. 
 
 PAL or PAL AT. 
 PAP. or PAPIR. 
 POB., POP., PUBL., 
 PUPL., PL. 
 
 POL. 
 
 POM. or POMP. 
 PUP. 
 
 QUIor QUIE. 
 
 E03I. 
 
 SAB. 
 
 SCA or SOAP. 
 
 SEE. or SEEG. 
 
 STEL. 
 
 SUB. 
 
 TER. 
 
 TEO or TROMEN. 
 VEJEN. 
 
 VEL. 
 
 VET. 
 
 VOL. or VOLT. 
 
 Mcecia. 
 
 Ofentina. 
 
 Palatina. 
 
 Papiria. 
 
 Poblilia, Poplilia. 
 
 Publilia, Puplilia. 
 Pollia. 
 
 Pomptina. 
 
 Pupinia. 
 
 Quirina. 
 
 Romilia. 
 
 Sabatina, 
 
 Scaptia. 
 
 Sergia. 
 
 Stellatina. 
 
 Suburana. 
 
 Terentina. 
 
 Tromentina. 
 
 Veientina. 
 
 Velina. 
 
 V eturia. 
 
 Voltinia.* 
 
 5°. — Vaeious Abbreviations. 
 
 A. 
 
 A. D. 
 
 A. 
 
 AS. CUR. 
 A. p. E. a. 
 
 A. U. G. 
 
 Absolvo. 
 
 Ante diem. 
 
 Ager, annis, Augustales. 
 -<Edilis curilis. 
 
 Anno post Romam con- 
 ditam. 
 
 Anno urbis conditse or 
 ab urbe condita. 
 
Litter arum Notce. 503 
 
 a CIV, D, D, PUBL. 
 
 a R. 
 a B, o, 
 a 
 
 aS.H,S.S,S.V.T,L, 
 
 cos, 
 coss, 
 cos, II. 
 cos. 111, 
 
 D, 
 
 D, B, J, 
 
 D, D. 
 
 D, D, D, 
 
 D, M, 
 
 D. 0, M, 
 
 D. Q, S. 
 
 F. a 
 F. Q. 
 
 H. S. E. 
 
 H. R. L P, 
 
 H. S. V, F, M, 
 
 H.-S, or HS, 
 HS,:^ 
 
 HS.X 
 
 HSX 
 
 W. 
 
 IMP, 
 
 Corona civica data de- 
 creto publico. 
 
 Civis Romanus. 
 
 Cujus rei causa. 
 Condemno. 
 
 Communi sepulchro hie 
 siti sunt ; sit vobis ter- 
 ra levis. 
 
 Consul, Consule. 
 Consules, consulibus. 
 Consul iterum. 
 
 Consul tertium. 
 
 Divis, Deciraus, Dies, 
 Decurio. 
 
 Dis bene juvantibus. 
 Dono dedit, Deo dicavit. 
 Dat, dicat, dedicat. 
 
 Diis Manibus. 
 
 Deo Optimo Maximo. 
 De quo supra. 
 Faciendum curavit. 
 Flamen Quirinalis. 
 
 Hie situs est. 
 
 Hie requiescit in pace. 
 Hoc sibi vivens fieri 
 mandavit 
 
 Sestertius, sestertium. 
 Sestertii decern. 
 Sqstertia dena. 
 Sertertiumdecies. 
 
 Idus. 
 
 Imperator. 
 
504 Guide to Latin Conversation, 
 
 KAL. 
 
 L. 
 
 LL. 
 iV. L. 
 
 OB, 
 
 O. E, B, a Q. 
 
 P. 
 
 P. a 
 P. P. 
 
 PS. 
 
 P. M. 
 
 B. 
 
 B. P. a 
 
 s. 
 
 s. a 
 s D. 
 
 S. P. D. 
 
 S P. Q. B. 
 
 S V. B. E. E. Q. V. 
 
 S V. V. 
 
 S E. V. 
 
 S. T. V. 
 
 S T. T. L. 
 
 T. a 
 
 T. F. J. 
 
 TB. PL. 
 
 TB. POT. 
 
 U. B. 
 
 X. V. 
 
 Kalendae. 
 
 Libra. 
 
 Dupondius. 
 
 Non liquet. 
 
 Obiit. 
 
 Ossa ejus bene condita 
 quiescant. 
 
 Posuitj passus, pedes. 
 Patres conscripti. 
 
 Pater Patriae. 
 Plebiscitum. 
 
 Pontifex Maximus, Pas- 
 sus mille. 
 
 Koma, Rom anus. 
 Reipublicae causa. 
 Salutem, Sacrum. 
 Senatus consultum. 
 Salutem dicit, dat. 
 Salutem primum dicit. 
 Senatus populusque Ro- 
 manus. 
 
 Si vales bene est, ego 
 quidem valeo. 
 
 Si VOS valetis. 
 
 Si eis videretur. 
 
 Si tibi videbitur. 
 
 Sit tibi terra levis. 
 'I^stamentum constituit. 
 Testamento fieri jussit. 
 Tribunis plebis. 
 
 Tribun itia potestate. 
 Uti rogas. 
 
 Decemvir. 
 
Litierarum Notce, 505 
 
 XF. VIE. S. F. 
 III. V. E. a 
 
 V. 
 
 V.S. 
 
 P. E. E. 
 
 Quindecimvir sacris fa- 
 ciundis. 
 
 Triumvir Reipublicae 
 constituendae. 
 
 Vixit. 
 
 Voto suscepto. 
 
 Post reges exactos. 
 
TABELLA VIGILTABEM NOCTIS HOBA. 
 BUMQUE DlEl APUD BOMAMOS. 
 
TABELLA CALENDARUM, NONARUM, 
 IDCUM. 
 
 MARTIUS, MAIUS, 
 JULIUS 
 
 (quintilis), 
 
 OCTOBER. 
 
 31 
 
 JANUARIUS, 
 
 AUGUSTUS 
 
 (SEXTILIS), 
 
 DECEMBER. 
 
 31 
 
 APRILIS, 
 
 JUNIUS, 
 
 SEPTEMBER, 
 
 NOVEMBER. 
 
 30 
 
 FEBRUARIUS 
 
 28 
 
 29 q. a. 
 
 1 
 
 Kalendis. 
 
 2 
 
 VI 
 
 
 3 
 
 V 
 
 Ante 
 
 4 
 
 IV 
 
 Nonas 
 
 5 
 
 III 
 
 
 6 
 
 Pridie Nonas. 
 
 7 
 
 Nonis. 
 
 
 8 
 
 VIII 
 
 > 
 
 
 VII 
 
 0 
 
 10 
 
 VI 
 
 S’ 
 
 
 1 
 
 IV 
 
 p. 
 
 a 
 
 13 
 
 III 
 
 5® 
 
 14 
 
 Pridie Idus. 
 
 15 
 
 Idibus. 
 
 
 16 
 
 XVII 
 
 
 17 
 
 XVI 
 
 13 
 
 18 
 
 XV 
 
 a» 
 
 19 
 
 XIV 
 
 W 
 
 £- 
 
 20 
 
 XIII 
 
 tj 
 
 21 
 
 XII 
 
 
 22 
 
 XI 
 
 
 23 
 
 X 
 
 i 
 
 24 
 
 IX 
 
 § 
 
 25 
 
 VIII 
 
 55' 
 
 26 
 
 VII 
 
 OT 
 
 27 
 
 i VI 
 
 ►a 
 
 P 
 
 28 
 
 1 V 
 
 p 
 
 29 
 
 IV 
 
 
 30 
 
 III 
 
 
 31 
 
 Pridie Kalen- 
 
 
 das mensis 
 
 sequentis. 
 
 Kalendis. 
 
 IV 
 
 III 
 
 I Ante 
 I Nonas 
 
 Pridie Nonas. 
 Nonis. 
 
 VIII 
 
 VII 
 
 VI 
 
 V 
 IV 
 
 III 
 Pridie Idas. 
 Idibus. 
 
 XIX 
 XVIII 
 XVII 
 XVI 
 XV 
 XIV 
 XIII 
 XII 
 XI 
 X 
 
 IX 
 
 VIII 
 
 VII 
 VI 
 
 V 
 
 IV 
 III 
 
 Pridie Kalen- 
 das mensis 
 sequentis. 
 
 Kalendis. 
 
 IV HAnte 
 
 III liNonas 
 Pridie Nonas. 
 Nonis. 
 
 VIII 
 VII 
 VI 
 
 V 
 
 IV 
 III 
 Pridie Idus. 
 Idibus. 
 
 XVIII 
 XVII 
 XVI 
 
 XV 
 XIV 
 XIII 
 XII 
 XI 
 X 
 IX 
 VIII 
 VII 
 VI 
 V 
 IV 
 III 
 
 Pridie Kalen- 
 das mensis 
 sequentis. 
 
 Kalendis. 
 
 IV 1 
 
 1 Ante 
 
 III 
 
 Nonas. 
 
 Pridie Nonas. 
 
 Nonis. 
 
 VIII 
 
 
 VII 
 
 0 
 
 VI 
 
 a 
 
 V 
 
 IV 
 
 M 
 
 Pi 
 
 0 
 
 III 
 
 
 Pridie Idus. 
 
 Idib An. Biss. 
 
 XVI 
 
 ^ XVI 
 
 XV 
 
 1 XV 
 
 XIV 
 
 w XIV 
 
 xrii 
 
 g- XIII 
 
 XII 
 
 I XII 
 
 XI 
 
 g XI 
 
 X 
 
 B X 
 
 IX 
 
 1 IX 
 
 VIII 
 
 § VIII 
 
 VII 
 
 “ VII 
 
 VI 
 
 J VI 
 
 V 
 
 g VI 
 
 IV 
 
 g- V 
 
 III 
 
 F IV 
 
 Prid. Kal. Ill 
 
 Pridie Kalen- 
 
 das mensis 
 
 sequentis. 
 
 507 
 
INDEX. 
 
 PAGE. 
 
 Utility and General Division of the book... 3 
 Manner of using Guide to Latin Conversa- 
 tion 7 
 
 Vocabulary. 
 
 God, the inhabitants of heaven, hell 9 
 
 Time, division of time 10 
 
 Air, water and fire ] 2 
 
 Minerals 13 
 
 Trees, plants, flowers, fruits 16 
 
 Animals 25 
 
 Cries of animals 32 
 
 Parts of the human body 34 
 
 Qualities and defects of the human body ; dis- 
 eases, wounds, death 37 
 
 Apparel of men and of women 41 
 
 Of the soul: qualities and defects of the in- 
 telligence, of the will ; the passions 44 
 
 Of a city, and of its parts 54 
 
 Of the inhabitants of a city 57 
 
 Age, relationship 60 
 
 Of a house, and of its parts 62 
 
 Principal articles of furniture of a house.... 66 
 
 Table victuals 71 
 
 508 
 
Index, 
 
 509 
 
 PAGE. 
 
 Grammar 74 
 
 Poetry 76 
 
 Rhetoric 77 
 
 Rivers, streams 80 
 
 Mountains 82 
 
 Different countries 83 
 
 Cities 85 
 
 Mathematics 88 
 
 Astronomy 93 
 
 Physics 94 
 
 Architecture 96 
 
 Music 97 
 
 Painting and sculpture 98 
 
 Medicine 99 
 
 Mechanical arts and artisans 100 
 
 Games, amusements 108 
 
 List of Latin Comparatives and Superlatives 111 
 Verbs whose Preterites and Supines may pre- 
 sent difficulties to beginners 135 
 
 Grammatical Construction of Question and 
 
 Answer 148 
 
 Different Forms of Conversation. 
 
 For greeti ng 162 
 
 Concerning the health 163 
 
 To go, to part 165 
 
 To come, to return 167 
 
 On good and bad weather 169 
 
 Age, condition, manners 170 
 
 To speak, to tell 172 
 
 To ask, to accord, to refuse 175 
 
 To do a favor, to give thanks 176 
 
510 Guide io Latin Comer6uiUnu 
 
 PAGE. 
 
 Different uses of the verb to do 177 
 
 To think, to have a thought 179 
 
 On banquets, repasts 181 
 
 Evening, night, sleep 183 
 
 To sell, to buy, to pay 185 
 
 On various games 187 
 
 Disputes, accusations 188 
 
 To listen attentively, to be attentive 189 
 
 To observe, to see, to perceive 192 
 
 To explain, to clear up a difficulty 193 
 
 To study, to read, to learn by heart 195 
 
 To translate, to compose, to write 197 
 
 To make a pen, to write 199 
 
 On letters, and how they should be signed... 200 
 
 • Various familiar expressions 204 
 
 Various questions 211 
 
 Idioms and proverbs 217 
 
 Current Latin expressions 223 
 
 Varia Colloquia. 
 
 PKIMA PARS. 
 
 A Deo capienda primordia 233 
 
 Formulfe salutandi et valedicendi in con- 
 
 gressionibus 235 
 
 Formulae bene precandi 238 
 
 Arma scholastica 240 
 
 Coemptio armorum scholasticorum 243 
 
 Formulae petendarum facultatem 247 
 
 Kogatur varia facultas egredienda schola.... 249 
 
 Petitur facultas ad varia 252 
 
 Obsequia scholastica invicem praestita 258 
 
Index, 
 
 511 
 
 PAGE. 
 
 Officium janitoris scholse 263 
 
 Officium pnpfecti pensorum 265 
 
 Decurionis munus 267 
 
 Officium pripfectorum decurise 269 
 
 Censura variarum culparum 270 
 
 Formal e disputantium Latine 273 
 
 Concertatio 276 
 
 Comparatio nominum, verborumque conju- 
 
 gatio 278 
 
 Nomenclatura 280 
 
 Iterura nomenclatura 283 
 
 Catechismus 285 
 
 SECUNDA PARS. 
 
 Euntes in ludiim 288 
 
 Tarde ludiim pelentes 290 
 
 Absentifce, excusatio 292 
 
 Absentes 295 
 
 Amissus et promissus liber 297 
 
 Chartae in membranam consultae 298 
 
 Mutatio calami 300 
 
 Calami apparatio 301 
 
 Frustratio petiti atramenti 303 
 
 Elementorum conformatio 305 
 
 Silentium et attentio 307 
 
 Observator 309 
 
 Accusatio varia scholastica 311 
 
 Temeraria suspicio 315 
 
 Colloquium in schola 317 
 
 Somnus in gymnasio 318 
 
 Litigium 320 
 
 Hora producta 322 
 
512 Oiiide to Latin Conversation, 
 
 PAGE. 
 
 Munditialibrorum 323 
 
 Cantus musicus 325 
 
 Stadium rerum ediscendarum 327 
 
 Kecitatio 329 
 
 Suggestio 330 
 
 Kepetitio 332 
 
 Explicationum repetendarum ratio 334 
 
 Disputatio 337 
 
 Scriptio 339 
 
 Emendatio scriptionis 341 
 
 Concertatio scriptionis 344 
 
 Examen 348 
 
 Prsemia 351 
 
 TERTIA PARS. 
 
 Virtus in teneris 354 
 
 Pensum diurnum... 356 
 
 Pecunia petitur mutuo ; datur 359 
 
 Vale dicitur in amici discessu 360 
 
 Invisitur sodalis {pger. 362 
 
 Vestientes se et reliqua peragentes 365 
 
 Cnbitum dicessuri 368 
 
 E somno suscitati, precatio matutina 370 
 
 Sese vestibus exuentes, preces ante somnum 372 
 
 Prfpparatio ad convivium 376 
 
 Mensje extructio 378 
 
 Narratio convivii 379 
 
 Peccata in templo comitti solita 382 
 
 Ministerium sacri 384 
 
 Dies remissionis.....,,....,, 387 
 
 Dimissio improvisa 389 
 
 Petitio lusus 391 
 
Index. 
 
 513 
 
 PAGE. 
 
 Deliberatio de lusu 394 
 
 Ludus globulorum 396 
 
 Ludus tarbinis 399 
 
 Lusus piloe 401 
 
 Lusus velitaris 406 
 
 Lusus globorum missilium manu 412 
 
 Jactus lapidum aut discorum ad metam 414 
 
 Ludus lapidum orbiculatorum ad metas 416 
 
 Ludus nucum 421 
 
 Ludus tudicularis 424 
 
 Excursus in glaciem 427 
 
 Mensis Marianus 429 
 
 Sententiae selectae. 
 
 Sententiae selectee Publii Syri 441 
 
 Sententiae selectae P. Terrentii Afri 447 
 
 Sententiae selectae Junii Juvenalis 449 
 
 Sententiae selectae Ovidii Nasonis 452 
 
 Sententiae selectae Virgilii Maronis 454 
 
 Sententiae selectae Horatii Flacci 459 
 
 Sententiae selectae A. Senecae 474 
 
 De mensura penultimarum 480 
 
 ^stimatio mensurarum 493 
 
 iEstimatio ponderum 495 
 
 ^stimatio nummorum 496 
 
 Romanae, arabicaeque numerorum notae 498 
 
 Litterarum notae 500 
 
 Tabella vigiliarum noctis horarumque diei 
 
 apud Romanos 506 
 
 Tabella calendarum, nonarum, iduum 507 
 
Standard Educational Books 
 
 PUBLISHED BY 
 
 JOHN MURPHY & CO., 
 
 BALTIMORE, MD. 
 
 HISTORY. 
 
 I Preparing text-books on this study for beginners in an 
 ■attractive and interesting manner is a very important 
 consideration, for upon it much of the pupil’s progress 
 .Pfedet’s, Vuibert’s, Kerney^s and 
 Lingard s Histories this matter has received special 
 attention at the hands of their authors, which in a great 
 measure explains their popularity and success. 
 
 FREDET’S ANCIENT HISTORY. From the 
 dispemion of the sons of Noe to the Battle of Actium and 
 rte change of the Roman Republic into an Empire. 
 By Rev. Peter Fredet, D. D., Professor of History in St. 
 Wary s Seminary. 12mo, half leather, 543 pages, 
 
 FREDET’S MODERN HISTORY. From the 
 
 pming of Christ, and the change of the Roman Republic 
 mto an Empire to the year of Our Lord 1887. Bv Rev 
 Peter Fredet, D. D., Professor of History in St. MarCs 
 Seminary. 12mo, half leather, 736 pages, price $1.50. 
 The histories combine all the qualities such works should nossess 
 —^iidor in the treatment of all questions, accuracy of scho^rshin’ 
 the hSrmony oV events ^ifh the order'?? 
 D^Fr^et as Ihe^ features which designate the works of 
 
 L r. ± react as the most useful manual for use m Catholic schools. 
 
Standard Educational Books, 
 
 VUIBERT’S ANCIENT HISTORY. From the 
 creation of the world to the fall of the Western Empire in 
 A. D. 476, with maps, plans of cities and views of battle- 
 fields. By Rev. A. J. B. Vuibert, S. S., A. M., Professor 
 of History in St. Charles College, Md. 12mo, cloth, 
 price $1.50. 
 
 Besides separate maps of the Empires of Alexander and' Augustus, 
 of Egypt, Palestine and Phoenicia, Mesopotamia, Asia Minor, Greece, 
 Italy and Gaul, it contains plans of cities of Rome, Athens, Jeru- 
 salem and Syracuse, and the battle-fields of Marathon and Ther- 
 mopylae. 
 
 KERNEY’S COMPENDIUM OF HISTORY. 
 
 A Compendium of Modern and Ancient History. By 
 M. J. Kerney, A. M. Corrected, enlarged and brought 
 down to date. With questions adapted to the use of 
 schools, by Dr. John O’ Kane Murray, M. A. 12mo, 
 cloth, price $1.25. 
 
 Taken as a whole Kerney’s Compendium may fairly claim to be 
 the most complete summary of Ancient and Modern History con- 
 ’ tained in any one volume in the English language. 
 
 ; KERNEY’S FIRST CLASS BOOK OF HIS- 
 TORY. Designed for pupils commencing the study of 
 History. With questions adapted to the use of schools. 
 \ By M. J. Kerney, A. M. Revised, enlarged and brought 
 I down to date. 18 mo, half arabesque, price 60 cts. 
 
 In the present edition, that portion embracing Sacred and Ancient 
 History has been entirely rewritten. In Modern History the chap- 
 ^ ters on Greece and Switzerland and portions of other chapters are 
 ^ new, the whole being brought down to the present time. 
 
 ' ELEMENTARY HISTORY OF THE UNITED 
 [ STATES. From the discovery of America to the 
 ^ year 1886. 16mo, boards, price 25 cts. 
 
 I 
 
 ; ONDERDONK’S HISTORY OF MARYLAND. 
 
 I From its settlement to the year 1887. By Henry 
 [ Onderdonk, A. M. 16mo, cloth, price 75 cts. 
 
John Murphy & Co., Baltimore, Md, 
 
 3 
 
 LINGARD'S HISTORY OF ENGLAND. With 
 a continuation to the reign of Victoria. By Rev. John 
 Lingard, D. D. Abridged by James Burke, A. B. 
 With an appendix to 1873. To which are added mar- 
 ginal notes and questions adapted to the use of schools. 
 21st edition. 12mo, half arabesque, price $1.50. 
 
 BALMES* HISTORY OF CIVILIZATION. 
 
 Protestantism and Catholicity compared in their effects 
 upon the civilization of Europe. By Rev. J. Balmes. 
 Royal octavo, cloth, price $3.00. 
 
 NOETHEN’S HISTORY OF THE CATHOLIC 
 CHURCH, From the commencement of the Chris- 
 tian Era to the Ecumenical Council of the Vatican. 
 With an appendix to 187 6. By Rev. Theodore Noethen. 
 With questions adapted to the use of schools. 12mo, 
 half arabesque, price $1,25. 
 
 BIBLE AND CHURCH HISTORY. Catechetically 
 arranged for the use of schools. 16mo, boards, price 
 30 cts. net. 
 
 CATECHISM OF SCRIPTURE HISTORY. 
 
 By M. J. Kerney, A. M. 18mo, cloth, price 75 cts. 
 The object of this catechism is to familiarize young children with 
 the truthful and interesting events recorded in the Sacred Scriptures. 
 
 CATECHISM OF ECCLESIASTICAL HIS- 
 TORY. Abridged for the use of schools. 16mo, 
 cloth, price 30 cts. 
 
 DE VIRUS ILLUSTRIBUS URBIS ROMAE. 
 
 New Edition. 16mo, cloth, price 40 cts. net. 
 
 EPITOME HISTORIAE SACRAE. New Edition, 
 16mo, cloth, price 30 cts. net. 
 
4 
 
 Standard Educational Books. 
 
 IRVINGS SCHOOL CATECHISMS. Revised 
 by M. J. Kerney, A. M. New Editions, with Illustra- 
 tions. Square 16mo, cloth, price each 12 cts. net. 
 
 These Catechisms treat their themes exhaustively but simply. 
 Prot. Keruey’s recent revision and additions has added greatly to 
 their value. 
 
 Catechism of Astronomy. 
 
 Catechism of Botany. 
 
 Catechism of Practical Chemistry. 
 
 Catechism of Classical Biography. 
 
 Catechism of The History of England. 
 
 Catechism of Grecian Antiquities. 
 
 Catechism of Grecian History. 
 
 Catechism of Jewish Antiquities. 
 
 Catechism of Mythology. 
 
 Catechism of Roman History. 
 
 Catechism of Roman Antiquities. 
 
 HILL’S ELEMENTS OF PHILOSOPHY. By 
 
 Rev. W. H. Hill, S. J., Professor of Philosophy in St. 
 Louis University. Sixth Revised Edition. 12mo, 
 cloth, price $ 1.25 net. 
 
 HILL’S ETHICS ; or MORAL PHILOSOPHY. 
 
 By Rev. W. H. Hill, S. J., Professor of Philosophy in 
 St. Louis University. Sixth Revised Edition. 12mo, 
 cloth, price $ 1.25 net. 
 
 “An attentive study of these books of Father Hill will engraft 
 such principles upon the minds of our people, of the men who are to 
 make our laws and shape the destinies of our country, as will save 
 them from fatal errors and secure our liberties against the evils 
 which are rapidly undermining them.” 
 
 MURRAY’S ENGLISH GRAMMAR. Adapted 
 to the different classes of learners, with an Appendix 
 containing Rules and Observations for assisting the 
 more advanced students to write with perspicuity and 
 accuracy. By Lindley Murray. 12mo, boards, price 
 40 cts. 
 
John Murphy & Co., Baltimore, Md. 
 
 5 
 
 KERNEY^S ABRIDGMENT OF MURRAY’S 
 GRAMMAR. Designed to perfect students in the 
 knowledge of Grammar, Parsing and the principles of 
 Composition. By M. J. Kerney, A. M. 51st Eevised 
 and Improved Edition. 16mo, boards, price 25 cts. 
 
 LESSONS IN ENGLISH LITERATURE. By 
 
 Dr. John O’ Kane Murray, M. A. 18mo, half arabesque, 
 price 75 cts. 
 
 I The work is divided into four books. Book I gives a brief history 
 of the English language ; a bird’s-eye view of its composition, and a 
 history of English literature from Caedmon to Chaucer. Book II 
 
 I covers the English literature of Great Britain from Chaucer to the 
 present time. Book III treats of the literature, of Ireland, Celtic and 
 
 I I English. Book IV embraces in brief the literature of America, and 
 I ends with a short Dictionary of Authors, 
 
 JENKINS’ ENGLISH LITERATURE. The 
 
 Student’s Hand Book of British and American Litera- 
 ture. Containing Sketches, Biographical and Critical, 
 
 I of the most distinguished Authors from the earliest 
 times to the present day; with selections from their 
 writings. With questions adapted to the use of schools. 
 By Eev. O. L. Jenkins, A. M., late President of St. 
 I Charles College. Fourth Eevised Edition. 12mo, 
 I cloth, price $1.25 net. 
 
 A CATECHISM OF CHRISTIAN DOCTRINE. 
 
 With word meanings at the head of every chapter. 
 Prepared and enjoined by order of the Third Plenary 
 Council of Baltimore. Published by Ecclesiastical 
 Authority. New Edition. 80 pages. Per hundred, 
 
 $3.50 net. 
 
 A CATECHISM OF CHRISTIAN DOCTRINE. 
 
 Prepared by order of the Third Plenary Council. 
 Per 100, $2.50 net. Same abridged, per 100, $1.50 net. 
 
6 
 
 Standard Educational Books. 
 
 ARS RHETORICA. By R. P. DuCygne, S. J. 
 Third American Edition. 12mo, half leather, price 
 75 cts. net. 
 
 GUIDE TO LATIN CONVERSATION. By a 
 
 Father of the Society of Jesus. Translated from the 
 French by Prof. Stephen W. Wilby, of the Epiphany 
 Apostolic College, Baltimore. 24mo, half leather, 
 price $1.00 net. 
 
 MURPHY’S ILLUSTRATED CATHOLIC 
 READERS. A series of eight books, with 300 illus- 
 trations. Published with the approbation of His 
 Eminence Cardinal Gibbons, Archbishop of Baltimore. 
 Printed from new type on beautiful tinted paper, and 
 bound in the most substantial manner. 
 
 Primer, - - 12 cts. 
 Infant Reader, 16 ** 
 First Reader, 25 “ 
 Second Reader, 40 “ 
 
 Third Reader, 60 cts. 
 Fourth Reader, 70 “ 
 Filth Reader, 85 “ 
 Sixth Reader, 1.00 “ 
 
 THE PEABODY ILLUSTRATED READING 
 BOOKS. This series of readers are printed on fine 
 tinted paper from large clear type. Illustrated with 
 over 300 fine engravings, and substantially and beauti- 
 fully bound. In both their literary and mechanical 
 departments they stand abreast of the most advanced 
 series in the market, and in price they offer advantages 
 to the consumer over all others. 
 
 Primer, - - 10 cts. net. 
 
 Infant Reader, 12 “ “ 
 
 First Reader, 17 “ “ 
 
 Second Reader, 25 “ “ 
 
 Third Reader, 35 cts. net. 
 Fourth Reader, 40 “ “ 
 
 Fifth Reader, 50 “ “ 
 
 Sixth Reader, 60 “ “ 
 
 JOHN MURPHY & CO., Publishers, Baltimore. 
 

 i!' 
 
 
 
 - . 
 

 ■pi'...; 
 
 
 • ■ ■ ' < ■ 
 
 
 '»'• 
 
 ’ if*« 
 
 
 
 i*’**^ ' %<.V-