Immanuel Kant
| Immanuel Kant | |
|---|---|
 Immanuel Kant | |
| Tam adı | Immanuel Kant |
| Doğumu |
22 Nisan 1724, Königsberg |
| Ölümü |
12 Şubat 1804 (79 yaşında), Königsberg |
| Çağı | Aydınlanma Çağı |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Rasyonalizm, Deneycilik, Eleştiri |
| İlgi alanları | Bilgi, Akıl, Metafizik, Etik, Estetik |
| Önemli fikirleri | Metafizik idealizm, A priori bilgi |
|
Etkilendikleri
| |
|
Etkiledikleri
| |
Immanuel Kant (22 Nisan 1724 – 12 Şubat 1804) Alman filozof.[1][2] Alman felsefesinin kurucu isimlerinden biri olmuş ve felsefe tarihinin kendisinden sonraki dönemini belirleyici olarak etkilemiştir.[3]
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Kant, eleştirel felsefenin babası olarak kabul edilir. Doğu Prusya'nın Königsberg kentinde, ailenin dördüncü oğlu olarak doğdu ve hayatı boyunca burada yaşadı.[4][5] Annesi Anna Regina Reuter, Kant henüz 14 yaşındayken öldü.
Annesi, teoloji öğretmeni olan Franz Albert Schultz’un önerisine uyarak yine Schultz’un görev yaptığı okula kaydını yaptırmıştır. Buradaki eğitiminden sonra Kant, 1732 yılında Frederik Koleji'nde eğitimine devam etti. Bu kolejde ise Latince, filoloji, matematik, mantık ve teoloji eğitimi aldı. Son olarak 1740 da Konigsberg Üniversitesi Teoloji Fakültesi'nde yüksek öğrenimine başladı. Üniversite eğitimi sırasında birkaç yıl öğrencilere özel dersler verdi. Eğitimi sırasında Leibniz ve Wolff'tan etkilendi. 1755 tarihinde doçent derecesi aldıktan sonra üniversitede çeşitli sosyal bilimler alanlarında dersler vermeye başladı. Kant başlangıçta fizik ve astronomi alanında yazılar yazdı. 1755 yılında "Evrensel Doğal Tarih ve Cennetlerin Teorisi" adlı eserini yazdı. 1770 yılında Königsberg'de mantık ve metafizik kürsüsüne atandı. 1770'ten sonra Hume ve Rousseau etkisiyle eleştirel felsefesini geliştirdi. 12 Şubat 1804'te Königsberg'de öldü.[6]
Felsefesi[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. |
Başlık olarak; epistemoloji, eleştiricilik, analitik ve sentetik yargılar, aşkın felsefe, duyulur-düşünülür dünya ayrımı, ahlak, irade, metafizik, yargı yetisinin eleştirisi, din ve tarih felsefesi üzerine çalışmaları bulunmaktadır.[3]
Modern felsefenin gelişim seyrine uygun olarak bilgi kuramını ön plana çıkartmıştır. Kant'ın gözünde bilim, liderleri kesin olan ve yöntemleri, ancak Hume'unki gibi felsefi bir kuşkuculuk benimsendiği zaman sorgulanabilen evrensel bir disiplindir. Bilim yansızdır ve nesneldir.
O, felsefedeki ilk ve temel misyonunun bilimi temellendirmek, daha sonra da ahlakın ve dinin rasyonelliğini savunmak olduğuna inanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek için, hem Descartes'ın rasyonalizminden ve hem de Hume'un empirizminden önemli gördüğü öğeleri alarak, transsendental epistemolojik idealizm diye bilinen kendi bilgi kuramını geliştirmiş, yükselen bilimin felsefi temellerini gösterdikten sonra, özgürlük ve ödev düşüncesine dayanarak Hristiyan ahlakını savunma çabası vermiştir. O, fenomenal gerçeklikle, yani bizim duyular aracılığıyla tecrübe ettiğimiz dünya ile numenal gerçeklik, yani duyusal olmayan ve hakkında bilgi sahibi olunamayacak dünya arasında bir ayrım yapmıştır.
Kant, öğretisiyle bilimsel bilginin olanaklı olduğunu göstererek, Newton fiziğini temellendirir.
Başlıca eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Kritik der reinen Vernunft (Saf Aklın Eleştirisi), 1781
- Prolegomena zu einer jeden künftigen Metaphysik (Gelecekte Bir Bilim Olarak Ortaya Çıkabilecek Her Metafiziğe Prolegomena), 1783
- Grundlegung zur Metaphysik der Sitten (Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi), 1785
- Kritik der praktischen Vernunft (Pratik Aklın Eleştirisi), 1788
- Kritik der Urteilskraft (Yargı Gücünün Eleştirisi), 1790
- Religion innerhalb der Grenzen der bloßen Vernunft (Salt Aklın Sınırları İçinde Din), 1793
- Metaphysik der Sitten (Ahlâk Metafiziği), 1797
- ferughen das kleinen
Türkçede Kant[değiştir | kaynağı değiştir]
"Kant ve Felsefesi" M Emin Erişirgil, İnsan yay.
- Seçilmiş Yazılar / Remzi Kitabevi, Çev: Nejat Bozkurt, 1984
- Arı Usun Eleştirisi / İdea Yayınları, Çev: Aziz Yardımlı, 1993
- Prolegomena: Gelecekte Bilim Olarak Ortaya Çıkabilecek Her Metafiziğe / Felsefe Kurumu Yayınları, 1996
- Pratik Usun Eleştirisi / Say Yayınları, Çev: İsmet Zeki Eyüboğlu, 1999
- Fragmanlar / Altıkırkbeş Yayınları, Çev: Oruç Aruoba, 2000
- Evrensel Doğa Tarihi ve Gökler Kuramı / Sarmal Yayınları, Çev: Seçkin Selvi, 2002
- Ethica: Etik Üzerine Dersler / Pencere Yayınları, Çev: Oğuz Özügül, Yasemin Özcan, 2003
- Immanuel Kant ve Transendental Idealizm / Alesta Yayinlari, Tuncar Tugcu,2001
- Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi / Türkiye Felsefe Kurumu , İoanna Kuçuradi
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Kant". Collins English Dictionary.
- ^ "Kant". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
- ^ a b "Immanuel Kant | Biography, Philosophy, Books, & Facts". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 16 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
- ^ Kuehn 2001, p. 26.
- ^ Lewis, Rick. 2005. 'Kant 200 Years On'. Philosophy Now. No. 49.
- ^ Karl Vorländer, Immanuel Kant: Der Mann und das Werk, Hamburg: Meiner, 1992, p. II 332.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Bekir S. Gür, (2006). Kant ve matematik felsefesi üzerine Matematik Dünyası, no: 1, s. 93-98.
|
Commons'ta dosyalar |
|
Vikisöz'de alıntılar |
- Immanuel Kant
- 1724 doğumlular
- 1804 yılında ölenler
- 18. yüzyılda Almanlar
- 18. yüzyıl filozofları
- 18. yüzyıl yazarları
- Alman filozoflar
- Alman agnostikler
- Alman milliyetçiler
- Aydınlanma filozofları
- Prusya Bilim Akademisi üyeleri
- Din filozofları
- Kaliningrad Oblastı'nda ölenler
- 18. yüzyıl Alman yazarları
- Aydınlanma Çağı
- Kıta filozofları
- Epistemologlar
- Alman Lüterciler
- Alman antropologlar
- Düşünce tarihi
- Mantık tarihi
- Felsefe tarihi
- İdealist filozoflar
- Kantçılık
- Mantıkçılar
- Metafizikçiler
- Ahlâkçılar
- Ontologlar
- Aydınlanma Çağı'nda kişiler
- Sanat felsefecileri
- Eğitim filozofları
- Hukuk filozofları
- Zihin felsefecileri
- Bilim felsefecileri
- Rasyonalistler
- Toplum eleştirmenleri
- Kaliningrad Üniversitesi'nde öğrenim görenler
- Mantık felsefecileri